Acil Hizmetler Raporu - TKHK - Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu
Transkript
Acil Hizmetler Raporu - TKHK - Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu
ISSN 2149-5807 • EISSN 2149-6048 1999 Emergency Physicians Association of Turkey Citation abbreviation: Eurasian J Emerg Med (Formerly Akademik Acil Tıp Dergisi) Volume: 14 • Supplement: 1 • December 2015 Yazarlar Güven Bektemür Nurgül Osmanbeyoğlu Başar Cander İstatistik Düzenlemesi Ramazan Bayse Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu İstanbul İli Beyoğlu Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği Acil Hizmetler Raporu www.eajem.com Citation abbreviation: Eurasian J Emerg Med (Formerly Akademik Acil Tıp Dergisi) Editor in Chief Mücahit Emet Mustafa Serinken Department of Emergency Medicine, Atatürk University Faculty of Medicine, Erzurum, Turkey Department of Emergency Medicine, Pamukkale University Faculty of Medicine, Denizli, Turkey Editors T.S. Srinath Kumar Department of Emergency Medicine, Narayana Health, Hosur Main Road, Hosur Main Road, Bommasandra. India. Abdulhadi Tashkandi Department of Emergency Medicine, Prince Mohammed Bin Abdulaziz Hospital (PMBAH) Al-Madinah Al-Munawarah, Saudi Arabia Statistical Editor Cenker Eken Ayesha Almemari Emergency Medicine and Critical Care Medicine Departments at Mafraq Hospital, Arab Emirates University,United Arab Emirates. Behçet Al Department of Emergency Medicine, Gaziantep University Faculty of Medicine, Gaziantep, Turkey İsa Kılıçaslan Department of Emergency Medicine, Gazi University Faculty of Medicine, Ankara, Turkey Luis Garcia-Castrillo Riesgo Department of Emergency Medicine, Akdeniz University Faculty of Medicine, Antalya, Turkey Past Chief Editors Levent Altıntop (2003-2005) Department of Internal Medicine, Ondokuz Mayıs University Faculty of Medicine, Samsun, Turkey Cuma Yıldırım (2005-2015) Department of Emergency Medicine, Gaziantep University Faculty of Medicine, Gaziantep, Turkey Department of Emergency Medicine, Hospital Universitario Marques Valdecilla, Spain Mehmet Akif Karamercan Department of Emergency Medicine, Gazi University Faculty of Medicine, Ankara, Turkey Acil Tıp Uzmanları Derneği adına sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü / Owner and Responsible Manager on behalf of the Emergency Medicine Physicians Association of Turkey: Başar Cander • Yayın türü / Publication Type: Yerel süreli / Local periodical • Basım yeri / Printed at: ADA Ofset, 2. Matbaacılar Sit. E Blok No: (ZE2) 1. Kat Topkapı, İstanbul, Turkey (+90 212 567 12 42) • Basım tarihi / Printing Date: Kasım 2015 / November 2015 • Acil Tıp Uzmanları Derneği tarafından yayınlanmaktadır / Published by Emergency Medicine Physicians Association of Turkey, Yukarı Ayrancı Güleryüz Sok. No: 26/19 06550 Çankaya, Ankara, Türkiye (+90 312 426 12 14) Publisher İbrahim KARA Publication Director Ali ŞAHİN Deputy Publication Director Gökhan ÇİMEN Publication Coordinators Esra GÖRGÜLÜ Ebru MUTLU Betül ÇİMEN Nihan GÜLTAN İrem Naz GÜVEL Dilşad GÜNEY Zeynep YAKIŞIRER Finance Coordinator Veysel KARA Project Coordinators Hakan ERTEN Duygunur CAN Graphics Department Ünal ÖZER Neslihan YAMAN Kübra ÇOLAK Contact: Address: Büyükdere Cad. 105/9 34394 Mecidiyeköy, Şişli, İstanbul, Turkey Phone: +90 212 217 17 00 Fax: +90 212 217 22 92 E-mail: info@avesyayincilik.com A-I Citation abbreviation: Eurasian J Emerg Med (Formerly Akademik Acil Tıp Dergisi) Editorial Board Abdelouahab Bellou Department of Emergency Medicine, Harvard University Faculty of Medicine, Cambridge, USA Abdülkadir Gündüz Department of Emergency Medicine, Karadeniz Technical University Faculty of Medicine, Trabzon, Turkey Abu Hassan Asaari B. Abdullah Department of Emergency Medicine, Ministry Health Kuala Lumpur Hospital, Kuala Lumpur, Malaysia Arif Duran Hayati Kandiş Department of Emergency Medicine, Düzce University Faculty of Medicine, Düzce, Turkey J. Stephan Stapczynski Department of Emergency Medicine, Maricopa Medical Center, Phoenix, AZ, USA Jabeen Fayyaz Department of Emergency Medicine, Aga Khan University Hospital, Karachi, Pakistan Jonathan H. Valente Department of Emergency Medicine, Rhode Island Hospital, New York, USA Department of Emergency Medicine, Abant İzzet Baysal University, Bolu, Julie Mayglothling Turkey Virginia Commonwealth University Surgery Medical Center, Richmond, VA, A. Sadık Girişgin USA Department of Emergency Medicine, Selçuk University Meram Faculty of Junaid A. Razzak Medicine, Konya, Turkey Department of Emergency Medicine, The Aga Khan University, Karachi, Amin Antoine Nabil Kazzi Sindh, Pakistan Department of Emergency Medicine, Beirut American University, Beirut, Kamil Tunay Lebanon Department of Emergency Medicine, Afyon Kocatepe University Faculty of Cüneyt Ayrık Medicine, Afyon, Turkey Department of Emergency Medicine, Mersin University Faculty of Medicine, Khalid Abu-Haimod Mersin, Turkey University of Damman, Riyadh, Saudi Arabia E. Erol Ünlüer Latif Duran Department of Emergency Medicine, Katip Çelebi University Atatürk Department of Emergency Medicine, Ondokuz Mayıs University Faculty of Education and Research Hospital, İzmir, Turkey Medicine, Samsun, Turkey Emrah Uyanık Marc Sabbe Department of Emergency Medicine, Pamukkale University Faculty of Department of Emergency Medicine, University Hospital Gasthuisberg, Medicine, Denizli, Turkey Leuven, Belgium Halil Kaya Mehmet Gül Department of Emergency Medicine, Harran University Faculty of Medicine, Department of Emergency Medicine, Necmettin Erbakan University Faculty Şanlıurfa, Turkey of Medicine, Konya, Turkey Halil Beydilli Mehtap Bulut Department of Emergency Medicine, Sıtkı Kocman University Faculty of Department of Emergency Medicine, Şevket Yılmaz Education and Medicine, Muğla, Turkey Research Hospital, Bursa, Turkey A-II Citation abbreviation: Eurasian J Emerg Med (Formerly Akademik Acil Tıp Dergisi) Mustafa Yıldız Roberta Petrino Department of Emergency Medicine, Fırat University Faculty of Medicine, Department of Emergency Medicine, Andrea Hospital, Vercelli, Italy Elazığ, Turkey Saleh Saif Fares Department of Emergency Medicine, Adnan Menderes University Faculty of Department of Emergency Medicine, Deputy Head of Zayed Military Hospital’s, Abu Dhabi, UAE Medicine, Aydın, Turkey Sedat Yanturalı Mehmet Duru Department of Emergency Medicine, Dokuz Eylül University Faculty of Medicine, İzmir, Turkey Mücahit Avcil Department of Emergency Medicine, Mustafa Kemal University Faculty of Medicine, Hatay, Turkey Selim Bozkurt M.Gökhan Turtay Department of Emergency Medicine, Sütçü İmam University Faculty of Medicine, Kahramanmaraş, Turkey Department of Emergency Medicine, İnönü University Faculty of Medicine, Malatya, Turkey Mehmet Okumuş Department of Emergency Medicine, Kahramanmaraş Sütçü İmam University Faculty of Medicine, Kahramanmaraş, Turkey Serpil Yaylacı Department of Emergency Medicine, Acıbadem University Faculty of Medicine, İstanbul, Turkey Sharon E. Mace, Cleveland Murat Durusu Department of Emergency Medicine, Ohio State University Faculty of Medicine, Cleveland, OH, USA Department of Emergency Medicine, Gülhane Military Medical Academy, Suat Zengin Ankara, Turkey Nurullah Günay Department of Emergency Medicine, Gaziantep University Faculty of Medicine, Gaziantep, Turkey Department of Emergency Medicine, Erciyes University Faculty of Medicine, Şahin Aslan Kayseri, Turkey Department of Emergency Medicine, Atatürk University Faculty of Medicine, Erzurum, Turkey Ozlem Bilir Department of Emergency Medicine, Recep Tayyip Erdoğan University Şevki Hakan Eren Faculty of Medicine, Rize, Turkey Department of Emergency Medicine, Cumhuriyet University Faculty of Medicine, Sivas, Turkey Oktay Eray Department of Emergency Medicine, Akdeniz University Faculty of Medicine, Antalya, Turkey Polat Durukan Department of Emergency Medicine, Erciyes University Faculty of Medicine, Tarık Ocak Department of Emergency Medicine, Kanuni Sultan Süleyman Training and Research Hospital, İstanbul, Turkey Yalcın Gölçük Kayseri, Turkey Department of Emergency Medicine, Celal Bayar University Faculty of Medicine, Manisa, Turkey Peter Panagos Yunsur Çevik Department of Emergency Medicine, Washington University Faculty of Department of Emergency Medicine, Keçiören Training and Research Hospital, Ankara, Turkey Medicine, St. Louis, USA A-III Citation abbreviation: Eurasian J Emerg Med (Formerly Akademik Acil Tıp Dergisi) Aims and Scope Eurasian Journal of Emergency Medicine is the scientific and official publication of the Emergency Medicine Physicians Association of Turkey. The journal is published 4 times in a year in March, June, September and December and it has been in publication since 2003 as an open access journal. The journal’s target audience includes Emergency Medicine experts, faculty members who conduct scientific studies and work in the Emergency Medicine field, researchers, experts, assistants, practicing physicians and other health sector professionals. The journal publishes scientifically high quality articles which can contribute to the literature and written in the Emergency Medicine field and other related fields. Review articles, case reports, editorial comments, letters to the editor, scientific letters, education articles, original images and articles on history and publication ethics which can contribute to readers and medical education are also published. Eurasian Journal of Emergency Medicine is an international periodical which implements independent and unbiased peer review principles and publishes in English languages. Articles are evaluated through double-blind review process. Information on article submission rules and process is available in the information for author’s page at www.akademilaciltip.com and in printed issues. Statements or opinions expressed in the published manuscripts reflect the views of the author(s); the editors, the editorial board, the publisher and the Emergency Medicine Physicians Association disclaim any responsibility or liability for such materials. The journal’s editorial and publishing process is adherent to standards of International Committee of Medical Journal Editors (ICMJE), World Association of Medical Editors (WAME), Council of Science Editors (CSE), European Association of Science Editors (EASE) and Committee on Publication Ethics (COPE). Eurasian Journal of Emergency Medicine Medicine is indexed in CINAHL, Gale/Cengage Learning, EBSCO, DOAJ, EMCare, ProQuest, Index Copernicus and TUBITAK ULAKBIM TR Index. Subscription Information Eurasian Journal of Emergency Medicine is printed in limited numbers on acid-free paper and distributed to Emergency Medicine experts and academicians free of charge. Full-text issues of the journal are available at www.akademikaciltip.com, free of charge. Copyrights and Permissions Copyrights of all published content belong to the Emergency Medicine Physicians Association of Turkey by the authors’ written permission with the rights granted by all relevant local and international laws. Published content can be cited in scientific publications and presentations however, the Editorial Office should be consulted for the use of all published manuscripts and images for any other purposes and for re-print permissions. Financial Support and Advertisement Main financial support for the Eurasian Journal of Emergency Medicine is provided by the Emergency Medicine Physicians Association of Turkey. In addition, advertisements and announcements of products and services which are not contrary to the results of scientific studies are published in the journal to create revenue for the journal. The Editorial Office should be contacted for advertisement arrangements. Editorial Office Prof. Dr. Mustafa Serinken Address: Yukarı Ayrancı Güleryüz Sk. 26/19 06550, Çankaya, Ankara, Turkey Phone: +90 312 426 12 14 Fax: +90 312 426 12 44 E-mail: info@atuder.org.tr Publisher AVES - İbrahim Kara Address: Büyükdere Cad. No: 105/9 34394 Mecidiyeköy, Şişli, İstanbul, Turkey Phone: +90 212 217 17 00 Fax: +90 212 217 22 92 E-mail: info@avesyayincilik.com A-IV Citation abbreviation: Eurasian J Emerg Med (Formerly Akademik Acil Tıp Dergisi) Instructions to Authors Eurasian Journal of Emergency Medicine, as a double-blind peer reviewed journal published by the Emergency Medicine Physicians’ Association of Turkey, publishes original articles on clinical, experimental and basic sciences in the Emergency Medicine field, review articles covering basic and up-to-date subjects, case reports, short editorial manuscripts and manuscripts covering medicine history and publication and research ethics. The journal only accepts manuscripts submitted through the www.akademikaciltip. com internet address and manuscripts submitted through any other channels will be rejected. Citation potential, originality and high scientific quality are the most important criteria for a manuscript to be accepted for publication. Statements or opinions expressed in the published manuscripts reflect the views of the author(s); the editors, editorial board, publisher and Emergency Medicine Physicians’ Association disclaim any responsibility or liability for such materials. Articles submitted to the journal will only be reviewed if they have not been previously published in any electronic or printed media except abstracts, presentations, reviews and as part of a dissertation. The Editorial Office should be informed during submission if a submitted manuscript has previously been submitted for consideration to another journal and rejected, and if so submission of previous reviewer reports is mandatory. This practice will help to speed up the decision making process on a manuscript. If a submitted manuscript had previously been presented at any meeting, the name, date and city in which the meeting was held should be stated. The author(s) should transfer all their rights to their submitted manuscript within the scope of local and international laws to the Emergency Medicine Physicians’ Association upon acceptance for publication. For this purpose, the Copyright Transfer Form should be signed by all authors, submitted through the online manuscript submission system and the original copy of the form should be posted to the editorial office of the journal. The author(s) accept that they will not publish the manuscript in the same language or in any other language in another media and will not authorize a third party to do so. Any form of content used within the manuscript is the author’(s) responsibility. Financial and legal responsibilities of any possible local or international copyright issues regarding the use of Tablos, figures and other images belong to the author(s). The author will be responsible for any losses that the journal may incur as a result of these issues. Rejected manuscripts will not be returned except for artistic pictures. Manuscript format should be arranged according to the rules stated in ICMJE-Recommendations for the Conduct, Reporting, Editing and Publication of Scholarly Work in Medical Journals (updated in December 2014 - http://www.icmje.org/ icmje-recommendations.pdf). Presentation of manuscripts should be in accordance with international guidelines. CONSORT guidelines for randomized studies, STROBE guidelines for observational studies, PRISMA for diagnostic studies, PRISMA for systematic reviews and meta-analysis, ARRIVE for animal experimental studies and TREND for non-randomized behavioral and public health intervention studies should be taken into considerations. In order to clarify the subjects of scientific contributions, responsibilities and conflicts of interest on an article, all authors should sign and send the Authorship Contribution Form and ICMJE Form for Disclosure of Potential Conflicts of Interest to the Editorial Office. A copy of each of these documents should be submitted online through the online manuscript submission system with the submission. Practices of the journal on this subject are coherent to the rules of International Committee of Medical Journal Editors (ICMJE) and Committee on Publication Ethics (COPE). The Editorial Office inspects all submitted manuscripts concerning plagiarism and duplication. If a case of plagiarism or duplication is detected, sanctions will be imposed within the scope of the Committee on Publication Ethics (COPE) guidelines. The authors should acknowledge and provide information on grants or other financial support received for the study provided by any foundations and institutions or firms. An Ethics Committee Report, prepared in accordance with “Guide for the Care and Use of Laboratory Animals” of the Helsinki Declaration prepared by the World Medical Association (WMA), is required for experimental, clinical and drug studies and some case reports. The Editorial Office may request the report of the ethics committee or an equivalent official document from the authors if found necessary. Manuscripts reporting results of experimental studies practiced on volunteers and patients should include a patient and volunteer consent statement after explaining the procedure(s) thoroughly. For animal experimental studies, measures taken to reduce pain and discomfort should be clearly stated. Manuscripts submitted for publication should be written in English. Manuscripts submitted in other languages will be rejected. Editors inspect whether a submitted manuscript is prepared in accordance with the journal’s manuscript preparation guidelines before assigning the manuscript to reviewers. Manuscripts which are not written in accordance with the journal’s manuscript preparation guidelines will not be evaluated. Twenty-one days are allocated for reviewer evaluations of each article and if any corrections are required, 28 days are allocated for the author to implement the requested corrections. Corrected sections should be highlighted in yellow on the revised manuscript. Response to the reviewer’s comments and the title page should be submitted seperately through the online manuscript submission system. All manuscripts will pass through a pre-evaluation process by the Editors and Associate Editors in the first stage of submission. Subsequently, manuscripts are assigned to at least two reviewers for evaluation. Reviewers are selected among external and independent experts who also have publications in international literature in the same field. Research articles, systematic review articles and meta-analysis manuscripts will be checked by the statistical editor in addition to the assigned reviewers. All manuscripts are also checked for Turkish and English grammar and manuscript preparation guidelines. Any retraction requests of manuscripts close to the final decision, without reasonable explanation will be rejected. All authors of a manuscript accepted for publication should consent that editors could make corrections without changing the basic meaning of the text of the written manuscript. Manuscript files should be prepared using the Microsoft Word programme. The Online Manuscript Submission and Evaluation System will guide authors openly at any stage and provide a rapid and sound submission process. Manuscript files should be structured regarding their type as stated below. Research articles: The manuscript title should be stated first. A structured abstract of the article including Aim, Materials and Methods, Results and Conclusion sub-headings should be given below the title. Maximum total word count of the abstracts should be 200. At least 3, at most 6 keywords concordant with MeSH vocabulary terms prepared by the National Library of Medicine (NLM) should be included in each research article. Title, abstract and keywords should be written in both Turkish and English languages (Turkish is not mandatory for authors submitting from outside Turkey). The main text should include Introduction, Materials and Methods (with sub-headings), Results, Discussion, Study Limitations, Conclusion, References, Tablos-Figures-Images sections and it should not exceed 5000 words. A maximum of 50 references is sufficient regarding acceptability. Informed consent declaration and information on ethics committee approval (including the name of the committee, the date of the decision, and the number of the decision) should be provided in the materials and methods section of the manuscript. Statistical analysis should be performed in accordance with guidelines on reporting statistics in medical journals (Altman DG, Gore SM, Gardner MJ, Pocock SJ. Statistical guidelines for contributors to medical journals. Br Med J 1983: 7; 1489-93). The software used for statistical analysis should be described. When parametric tests are used for comparison of continuous variables they should be presented as Mean±Standard Deviation, while for non-parametric tests data should be presented as Median and range (Minimum- Maximum) or Median and interquartile range (25th and 75th percentiles). Whenever complex analyses are used the relative risk (RR, relative risk) odds or (OR, odds ratio) and hazard ratios values (HR, hazard ratio) should be supported by providing confidence intervals and p values. Review articles: Manuscripts prepared by experts who have extensive knowledge in the field and whose knowledge has been projected to the literature as publications A-V Citation abbreviation: Eurasian J Emerg Med (Formerly Akademik Acil Tıp Dergisi) and citations will be evaluated. Review articles should be prepared concerning the latest clinical progressions on a piece of information or a subject in a format which explains, discusses, evaluates and guides future studies. Review articles should include a title and an unstructured abstract of a maximum 200 words. At least 3, at most 6 keywords concordant with MeSH vocabulary terms prepared by the National Library of Medicine (NLM)should be included. Title, abstract and keywords should be written in both Turkish and English languages (Turkish is not mandatory for authors submitting outside Turkey). With regard to the content of the manuscript, sub-headed main-text, references and Tablos-figures-images should be included. Total word count of a review article should not exceed 5000. English languages (Turkish is not mandatory for authors submitting outside Turkey). With regard to the content of the manuscript, sub-headed main-text, references and Tablos-figures-images should be included. Total word count should not exceed 5000 and total reference number should be limited to 50. Case reports: Our journal reserves a limited space for case reports. Only interesting and informative case reports which are about rare, diseases which are difficult to diagnose and treat or which suggest a new method, include new information which cannot be found in the literature, will be published. A title and an unstructured abstract of maximum 200 words should be included in each case report. At least 3, at most 6 keywords concordant with MeSH vocabulary terms prepared by the National Library of Medicine (NLM) should be included. Title, abstract and keywords should be written in both Turkish and English languages (Turkish is not mandatory for authors submitting outside Turkey). The main text should include Introduction, Case Presentation, Discussion, Results, References and Tablos-Figures-Images sections. Total word count should not exceed 1500. Case reports should not include more than 10 references. History: This type of manuscript explains events related to emergency and general medicine and presents information on the history of diagnosis and treatment of diseases. Historical findings should be a result of relevant research studies. Manuscript should not include sub-headings, should not exceed 900 words and total number of references should be limited to 10. Editorial comment: Editorial Comments should include short discussions on a research article published in the journal by an author from the same field or a successful reviewer. At the end of editorial usually a summary on clinical significance of the study is required. All Tablos, figures, graphs and images should be visibly numbered within the article text and patient, doctor and institution names should not be visible in these. For microscopic figures, in addition to explanatory information, zoom levels and coloring techniques should also be stated. Line drawings should be done in a professional manner and on pictures showing a patient’s face, patient name and eyes should be covered so that the identity of the patient is not revealed. All images should be in high resolution at minimum 300 dpi. Lines with sufficient thickness should be used in graphs thus preventing possible losses if resizing is necessary. Widths of images should be either 9 or 18 cm. Images prepared by professionals are more appropriate. The color grey should not be used in images. Used abbreviations should be explained below with each image in alphabetical order. Roman numerals should not be used in Tablo and figure headings and subtexts. Decimal numbers used in the main text, Tablos and figures should be separated with a dot. Especially, Tablos should be prepared to explain the main text or help readers understand the main text more easily; they should not be a repetition of the main text. Letters to the Editor: This type of manuscript discusses the importance, missing parts or an overlooked structure of a previously published article. Authors can also submit their comments to the editor on a subject which may be in the reader’s field of interest especially on educational cases, in the Letter to the Editor format. Number of references should be limited to 5 and no titles of sub-headings are required. A Letter to the Editor should not exceed 500 words. Volume, year, issue, page numbers, title and author names of the article mentioned in a Letter to the Editor should be stated clearly. Scientific letter: Manuscripts with prior notification characteristics, announcing new, clinically important scientific developments or information are accepted as Scientific Letters. Scientific Letters should not include sub-headings and should not exceed 900 words. Number of references should be limited to 10 and number of Tablos and figures should be limited to 2. Education: Results of recently concluded research and conclusive information used in academic education and clinical practice are presented in detail in this type of manuscripts. Title should be given in both Turkish and A-VI Clinical imaging Visual Diagnosis: Images must be typical for diagnosis, and should facilitate rapid diagnosis for emergency medicine and / or should be educational. Except for the header and references, it must consist of maximum 400 words. A maximum of three authors name, six images and five refecences should be included. Abstract should not be needed. Publication ethics: This type of manuscript includes current information on research and publication ethics and presents cases of ethics infringement. Main text should not exceed 900 words and total number or references should be limited to 10. Author names, institution details, contact details, should not be included in the submitted document. These details should be filled in the relevant sections in the online manuscript submission system. References should be numbered in the order of citation in the main text. Only published studies or studies accepted for publication should be cited. Abbreviations of journal titles should be done in accordance with journal abbreviations used in Index Medicus. For publications with 6 or less authors, a list of all authors is required, for publi- cations with 7 or more authors, the first 6 authors should be listed, followed by “et al”. Reference styles and punctuations should be in accordance with the examples below. Periodicals: Lewin MR, Stein J, Wang R, Lee MM, Kernberg M, Boukhman M, et al. Humming is as effective as Valsalva’s maneuver and Trendelenburg’s position for ultrasonographic visualization of the jugular venous system and common femoral veins. Ann Emerg Med 2007; 50: 73-7. Book chapters: Gary B. Green Peter M. Hill Approach To Chest Pain. In Judith E. Tintinally, MD, MS, Editor. Emergency Medicine. 6th ed. New York: McGraw-Hill; 2004. p.333-43. Personal author(s): Cohn PF. Silent myocardial ischemia and infarction. 3rd ed. New York: Marcel Dekker; 1993. Editor(s) as author(s): Norman IJ, Redfern SJ, editors. Mental health care for elderly people. New York: Churchill Livingstone; 1996. Article presented in a meeting: Bengisson S. Sothemin BG. Enforcement of data protection, privacy and security in medical informatics. In: Lun KC, Degoulet P, Piemme TE, Rienhoff O, editors. MEDINFO 92. Proceedings of the 7th World Congress on Medical Informatics; 1992 Sept 6-10; Geneva, Switzerland. Amsterdam: North-Holland; 1992. p. 1561-5. Scientific or technical reports: Smith P. Golladay K. Payment for durable medical equipment billed during skilled nursing facility stays. Final report. Dallas (TX) Dept. of Health and Human Services (US). Office of Evaluation and Inspections: 1994 Oct. Report No: HHSIGOE 169200860. Dissertation: Kaplan SI. Post-hospital home health care: the elderly access and utilization (dissertation). St. Louis (MO): Washington Univ. 1995. Articles in electronic formats: Morse SS. Factors in the emergence of infectious diseases. Emerg Infect Dis (serial online) l995 Jan-Mar (cited 1996 June 5): 1(1): (24 screens). Available from: URL: http:/ www.cdc.gov/ncidodlElD/cid.htm. Extensive information on manuscript submission and evaluation process is available atwww.akademikaciltip. com. Editorial Office or the Publisher can be contacted for further questions using the contact details below. Editorial office: Prof. Dr. Mustafa Serinken Address: Yukarı Ayrancı, Güleryüz Sk. 26/19 06550, Çankaya, Ankara, Turkey Phone: +90 312 426 12 14 Fax: +90 312 426 12 44 E-mail: info@atuder.org.tr Publisher: AVES - İbrahim Kara Address: Büyükdere Cad. No: 105/9 34394 Mecidiyeköy, Şişli, İstanbul, Turkey Phone: +90 212 217 17 00 Fax: +90 212 217 22 92 E-mail: info@avesyayincilik.com Citation abbreviation: Eurasian J Emerg Med (Formerly Akademik Acil Tıp Dergisi) İÇİNDEKİLER S1 İstanbul İli Beyoğlu Kamu Hastaneleri Birliği S1 Hastanelerimiz S2 Çalışmanın Metodu S2 Türkiye’de Acil Servis Hizmetleri S6 Acil Servis Müracaatları ve Karakteristik Özellikleri S6 Genel Müracaat Rakamları S7 Acil Servis Müracaatlarında Zamanlama S9 Acil Servis Müracaatları Yaş ve Cinsiyet Özellikleri S9 Acil Servis Kapasitesi S11 Acil Servis Hizmetlerinde Kalite S15 Acil Servis Müracaatlarında Tanılar S27 Acil Servis Müracaatlarında Tetkik ve Tedavi S33 Sonuç ve Değerlendirme S34 Ekler S34 Ek 1: Sağlık Hizmeti Sunucuları Sınıflandırması S34 Ek 2: Bkhb Organizasyon Şeması S35 Ek 3: Dal Hastanelerinde Acil Hizmetleri S35 Ek 4: Yataklı Sağlık Tesislerinde Acil Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ S37 Ek 5: Acil Servislerde Takip Edilmesi Önerilen Klinik Kalite İndikatörleri A-VII Citation abbreviation: Eurasian J Emerg Med (Formerly Akademik Acil Tıp Dergisi) Tablo Listesi Tablo 1. Türkiye 2002-2013, Kişi Başı Hekime Müracaat Sayısı Tablo 27. BKHB 2014, Acil Servis Ortalama Kalış Süresi (Dakika) Tablo 2. Türkiye 2002-2013, Kişi Başı Acil Müracaat Sayısı Tablo 28. BKHB 2014, Yıllık Başvuru Sayısına Göre Acil Servis Sık Başvuru Dağılım Oranı (%) Tablo 3. İstanbul 2002-2013, Kişi Başı Acil Müracaat Sayısı Tablo 4. Türkiye 2002-2013, Hastanelere Toplam Müracaat Sayısı Tablo 5. Türkiye 2002-2013, Acil Müracaat Sayısı Tablo 6. Türkiye 2002-2013, Acil Müracaatların Hastanelere Toplam Müracaat İçindeki Oranı (%) Tablo 7. İstanbul 2002-2013, Hastanelere Toplam Müracaat Sayısı Tablo 8. İstanbul 2002-2013, Acil Müracaat Sayısı Tablo 9. İstanbul 2002-2013, Acil Müracaatların Hastanelere Toplam Müracaat içindeki Oranı (%) Tablo 10. Türkiye 2002-2013, Kurum Türüne Göre Hastanelere Toplam Müracaat Dağılımı (%) Tablo 11. Türkiye 2002-2013, Kurum Türüne Göre Acil Müracaat Dağılımı (%) Tablo 12. İstanbul 2002-2013, KurumTürüne Göre Hastanelere Toplam Müracaat Dağılımı (%) Tablo 13. İstanbul 2002-2013, Kurum Türüne Göre Acil Müracaat Dağılımı (%) Tablo 14. Acil Müracaatların Hastanelerde Toplam Müracaatlar İçindeki Oranı Tablo 15. Toplam ve Acil Müracaatların Hastaneler Arasında Dağılım Oranı Tablo 16. BKHB 2014, Acil Müracaatlarının Triyaj Dağılım Oranı (%) Tablo 17. BKHB 2014, Acil Müracaatlar Mevsimsel Dağılım Oranı (%) Tablo 18. BKHB 2014, Acil Müracaatlar Aylık Dağılım Oranı (%) Tablo 19. BKHB 2014, Acil Müracaatlar Günlük Dağılım Oranı (%) Tablo 20. BKHB 2014, Acil Müracaatlar Saatlik Dağılım Oranı (%) Tablo 21. Acil Müracaatlar Yaş Dağılımının Uluslararası Karşılaştırması Tablo 22. BKHB 2014, Acil Müracaatlar Yaş ve Cinsiyet Dağılım Oranı (%) Tablo 23. BKHB 2014, Acil Müracaatlar Triyaj Statüsü Yaş ve Cinsiyet Dağılım Oranı (%) Tablo 24. BKHB 2014, Acil Servis Doktor Başına Düşen Hasta Sayısı Tablo 25. BKHB 2014, Acil Servis Hemşire Başına Düşen Hasta Sayısı Tablo 26. BKHB 2014, Acil Servis Yatak Başına Düşen Hasta Sayısı A-VIII Tablo 29. BKHB 2014, Yıllık Başvuru Sayısına Göre Hasta Dağılım Oranı (%) Tablo 30. BKHB 2014, Acil Servis Sık Başvuru; Yaş ve Cinsiyet Dağılım Oranı (%) Tablo 31. BKHB 2014, Acil Servis Tekrar Müracaat Yapan Hasta Dağılım Oranı (%) Tablo 32. BKHB 2014, Majör Hastalık Kategorisine Göre Acil Servis Tanı Dağılım Oranı (%) Tablo 33. Eğitim Araştırma Hastaneleri, Majör Hastalık Kategorisine Göre Acil Servis Tanı Dağılım Oranı (%) Tablo 34. İkinci Basamak Devlet Hastaneleri, Majör Hastalık Kategorisine Göre Acil Servis Tanı Dağılım Oranı (%) Tablo 35. Majör Hastalık Kategorilerinde Görülen İlk 5 Hastalık ve Dağılım Oranı (%) Tablo 36. BKHB 2014 Acil Servis, En Fazla Tanı Konan 40 Hastalık ve Dağılım Oranı (%) Tablo 37. Eğitim Araştırma Hastaneleri Acil Servis, En Fazla Tanı Konan 40 Hastalık ve Dağılım Oranı (%) Tablo 38. İkinci Basamak Devlet Hastaneleri Acil Servis, En Fazla Tanı Konan 40 Hastalık ve Dağılım Oranı (%) Tablo 39. BKHB 2014 Acil Servis, Yaş Grupları ve Cinsiyete Göre En Çok Tanı Konan 20 Hastalık Tablo 40. BKHB 2014, Hastalığın ve Ölümün Dış Sebepleri Tanısı ile Müracaatların Dağılım Oranı (%) Tablo 41. BKHB 2014, Hastalığın ve Ölümün Dış Sebepleri Tanılar ve Dağılım Oranı (%) Tablo 42. BKHB 2014, Hastalığın ve Ölümün Dış Sebepleri Tanıları ile Başvuran Hastalar Yaş ve Cinsiyet Dağılımı Tablo 43. BKHB 2014, Yaş Grubuna Göre Hastalığın ve Ölümün Dış Nedenleri İlk 10 Tanı Tablo 44. BKHB 2014 Acil Servis, En Fazla Yapılan 30 Tahlil ve Dağılım Oranı (%) Tablo 45. BKHB Eğitim Araştırma Hastaneleri 2014 Acil Servis, En Fazla Yapılan 30 Tahlil Citation abbreviation: Eurasian J Emerg Med (Formerly Akademik Acil Tıp Dergisi) Tablo 46. BKHB İkinci Basamak Devlet Hastaneleri 2014 Acil Servis, En Fazla Yapılan 30 Tahlil Tablo 52. Eğitim Araştırma Hastaneleri Acil Servis, En Çok Yapılan 20 İşlem ve Dağılım Oranı (%) Tablo 47. BKHB 2014 Acil Servis, Radyolojik Görüntüleme İşlemleri ve Dağılım Oranı (%) Tablo 53. İkinci Basamak Devlet Hastaneleri Acil Servis, En Çok Yapılan 20 İşlem ve Dağılım Oranı (%) Tablo 48. Eğitim ve Araştırma Hastaneleri Acil Servis, Radyolojik Görüntüleme İşlemleri ve Dağılım Oranı (%) Tablo 54. BKHB 2014 Acil Servis, En Çok Uygulanan 20 İlaç ve Dağılım Oranı (%) Tablo 49. İkinci Basamak Devlet Hastaneleri Acil Servis, Radyolojik Görüntüleme İşlemleri Ve Dağılım Oranı (%) Tablo 55. BKHB 2014 Acil Servis, En Çok Elektronik Reçete Edilen 20 İlaç ve Dağılım Oranı (%) Tablo 50. Radyolojik Görüntüleme İşlemleri, İlk 5 Bölge ve Dağılım Oranı (%) Tablo 56. BKHB 2014, Acil Müracaatları Sonlandırma Durumu Dağılım Oranı (%) Tablo 51. BKHB 2014 Acil Servis, En Çok Yapılan 20 İşlem ve Dağılım Oranı (%) Kısaltmalar Acil Müracaat (AcM) Acil Servis (AS) Bilgisayarlı Tomografi (BT) Devlet Hastanesi (DH) Eğitim Araştırma Hastanesi (EAH) International Statistical Classification ofDiseases and Related Health Problems (ICD) Hastane Bilgi Yönetim Sistemi (HBYS) İstanbul İli Beyoğlu Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği (BKHB) İstatistiksel Anlamlılık Düzeyi (p) Karar Destek Sistemi (KDS) Korelasyon Kat Sayısı (r) Maksimum Değer (Max) Minimum Değer (Min) Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD) Sağlık Hizmetleri Kalite Standartları (SHKS) Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) Standart Sapma (σ) Toplam Müracaat (TM) Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu (TKHK) Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları (ÜSYE) A-IX Citation abbreviation: Eurasian J Emerg Med (Formerly Akademik Acil Tıp Dergisi) ÖNSÖZ Hastanelerimizdeki Acil Servisler öncelikli olarak kaza, travma ve yaşamsal tehlike içeren durumların hızlı bir şekilde tanınıp müdahalesinin yapılması, ölüm ve sakatlıkların önlenmesi amacıyla kurulan ve 7 gün 24 saat hizmet veren birimlerdir. Bu bağlamda hastalıklarda ve yaralanmalarda acil servislerde, hastanın yaşam bulgularının değerlendirilmesi, düzenlenmesi ve tedavisini sağlamak hedeflenir. Ülkemizde Sağlık Bakanlığı, Üniversite ve Özel sektör olmak üzere 1500 üzerinde hastane Acil sağlık hizmeti sunmaktadır. Hastalar sağlıkları açısından ivedilik içinde oldukları veya hastalıklarını böyle algıladıkları zamanlarda acil servislere başvuru yapmalıdırlar. Kronik veya acil olmayan hastaların muayene ve tedavileri ise ilgili poliklinik veya kliniklerde planlı bir biçimde uygun zamanlarda yapılmalıdır. Ancak pratikte acil servislere başvuran hastaların önemli bir bölümünü acil olmayan hastalar oluşturmaktadır. Bu durum tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de acil servislerde hasta yükünü artırmakta ve acil hizmet verilmesi gereken hastalara sunulan hizmetin kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Acil servislerdeki hasta kalabalığı yüzünden, hastalar muayene olmak için uzun süre beklemekte, durumu ciddi olan hastaların bakımları ertelenmekte ve hasta güvenliği tehlikeye girmektedir. Ayrıca acil servis çalışanlarının aşırı iş yükü, çalışan memnuniyetin ciddi azalmalara neden olmakta ve acil servislerin sağlık çalışanları tarafından tercih edilmeyen bir alan olmasına sebep olmaktadır. Acil servislerdeki hasta kalabalığının sebeplerine ve sorunun çözümüne dair pek çok madde sıralanabilir. Fakat tıp biliminin bizlere kazandırdığı bilinç sayesinde bilmekteyiz ki, sorunların görünür belirtileri ile kökeninde yatan sebepler çok farklı olabilmekte ve uygun tedaviye başlanabilmesi için öncelikle doğru teşhis gerekmektedir. Doğru teşhise varabilmek için ise, objektif verilerin kullanıldığı, bilimsel temellere dayanan yöntemlerden faydalanmak gerekir. Ancak gerçekçi ve güvenilir verilere dayanılarak alınan kararlar neticesinde iyi bir yönetim ve planlanan iyileştirme faaliyetlerinde başarı sağlanabilir. Bu bağlamda, İstanbul Beyoğlu Kamu Hastaneleri Birliği olarak acil servislerde yaşanmakta olan sorunların kök nedenlerinin tespit edilmesini sağlamak, doğru çözümlere ulaşabilmek ve hizmet kalitemizi artırabilmek amacıyla Türkiye’de bir ilki gerçekleştirdik. Bağlı hastanelerimizde acil servis hizmetlerine dair aktivite, kullanılan kaynak, hasta karakteristikleri, tanı ve tedavi özelliklerini içeren geniş bir veri setini Karar Destek Sistemimiz üzerinden günlük olarak takip etmeye başladık. Bu raporla elde ettiğimiz verileri ve değerlendirmelerimizi paylaşarak literatüre Türkiye de acil hizmetleri ile ilgili önemli bir kaynak kazandırmanın yanı sıra Sağlık Yöneticilerine doğru planlama yapmaları adına önemli veriler sunmayı hedefliyoruz. “Acil Hizmetler Raporu” muzun sadece Sağlık Sektörü yöneticisi ve çalışanlarının değil akademisyenlerin ve hatta hastalarımızın da ilgisini çekeceğini ve önemli bir başvuru kaynağı olacağını ümit ediyoruz. Uzm. Dr. Güven Bektemür Dr. Nurgül Osmanbeyoğlu İstanbul İli Beyoğlu Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreteri Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Başhekim Yardımcısı A-X Acil Hizmetler Raporu EURASIAN JOURNAL OF EMERGENCY MEDICINE S1 Acil Hizmetler Raporu İstanbul İli Beyoğlu Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği İSTANBUL İLİ BEYOĞLU KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ Sağlıkta Dönüşüm Programı kapsamında gerçekleşen önemli değişikliklerden biri de Sağlık Bakanlığının teşkilat yapısında yeniden düzenlemeye gidilmesidir. Bu çerçevede Kasım 2011 tarihinde Bakanlığımıza bağlı 2’nci ve 3’üncü basamak sağlık kuruluşlarının faaliyetlerin yürütülmesi ile görevli kurum olarak Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu (TKHK) kurulmuştur (Ek-1). TKHK teşkilatlanmasına ilişkin çalışmaları neticesinde 2 Kasım 2012 itibariyle her ilde asgari bir kamu hastane birliği olmak üzere Türkiye genelinde toplam 89 birlik faaliyete geçmiştir. Böylelikle İl Kamu Hastaneleri Birlikleri ve Birliklere bağlı 2. ve 3. basamak sağlık tesislerinden meydana gelen geniş çaplı bir taşra örgütlenmesi oluşturulmuştur. Bu düzenlemeyle maddi kaynaklarda tasarruf sağlamak, verimliliği artırmak, insan kaynaklarının dengeli dağılımını ve bütün paydaşlar arasında iş birliğini sağlamak suretiyle eşit, kaliteli, verimli hizmet sunumunu gerçekleştirmek amaçlanmıştır. Bu çerçevede sağlık hizmeti erişimine göre yapılan bölge planlamalarına uygun olarak, İstanbul ili Beyoğlu, Fatih, Bakırköy, Küçükçekmece, Anadolu Kuzey ve Anadolu Güney olmak üzere altı bölgeye ayrılmıştır. İstanbul İli Beyoğlu Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği’nin (BKHB) faaliyet bölgesi ise Şişli, Beyoğlu, Sarıyer, Beşiktaş, Kâğıthane, Gaziosmanpaşa ve Eyüp ilçeleri olarak belirlenmiştir. Bölge nüfusu yaklaşık 2,3 milyon olup, nüfusun %63’lük kısmı hastanelerimizden en az bir kere hizmet almıştır. Hastanelerimize yapılan toplam başvuruların ise %75’i bölgemizde ikamet eden hastalardan oluşmaktadır. Birliğimiz, bünyesinde 5 Eğitim Araştırma Hastanesi (EAH), 5 ikinci basamak Devlet Hastanesi (DH) ve 1 Ağız Diş Hastalıkları Hastanesi bulunmaktadır ve bahsedilen bu 11 sağlık tesisinde sağlık hizmeti faaliyetlerinin en etkin şekilde vatandaşlarımıza ulaştırılmasından sorumludur. Birliğimiz aynı zamanda Koordinatör Birlik görevini de yürütmekte olup İstanbul ilinde bulunan tüm Kamu Hastane Birliklerinin İnsan Kaynakları ve Tıbbi Hizmet planlamasını koordine etmektedir. Organizasyon yapısı olarak Birliğimiz; Genel Sekreterlik, İdari Hizmetler Başkanlığı, Tıbbi Hizmetler Başkanlığı, Mali Hizmetler Başkanlığı ve başkanlıklara bağlı uzmanlar ve hizmet alt birimlerden oluşmaktadır (Ek-2). HASTANELERİMİZ Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi 1971 yılında 1000 yataklı Beyoğlu Hastanesi olarak hizmete başlayan hastane 1979 yılında tüm kliniklerde asistan yetiştirme yetkisi almıştır. 1983 de SSK Okmeydanı Eğitim Hastanesi olarak tescil edilmiş ve 2005 yılından itibaren Sağlık Bakanlığı’na devredilmiştir. 15 yaşından küçük hastalara hizmet sunan ayrı bir çocuk acili bulunmaktadır. 60.370 m2 kapalı alana sahip olup, 753 tescilli yatak ve 2.640 çalışanı ile hizmet sunmaktadır. Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Hastane II. Abdülhamid’in kızı 8 aylık Hatice Sultan’ın vefatı üzerine Hamidiye Etfal Hastanesi adıyla Haziran 1899’da hizmete açılmıştır. Ülkemizin uzman yetiştiren ilk kamu hastanesi olma özelliğine sahiptir. 1904 yılında Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane mezunu beş genç hekimle başlayan eğitim öğretim faaliyetleri Cumhuriyet döneminde artarak devam etmiş 1930 yılından itibaren bünyesinde kurulan okullarda hemşire, yardımcı hemşire, ebe, laborant, kurslarda ise çeşitli branşlarda teknisyenler yetiştirilmiştir. 1933-1949 arasında İstanbul Tıp Fakültesi’nin ortopedi ve çocuk hastalıkları klinikleri burada hizmet vermiştir. Türkiye’nin önde gelen EAH den biri olan hastanemiz halen 21 ihtisas dalında asistan eğitimi vermektedir. Erişkin, çocuk, kadın hastalıkları ve doğum olmak üzere 3 ayrı acili bulunmaktadır. 83.704 m2 kapalı alana sahip olup, 677 tescilli yatak ve 2.498 çalışanı ile hizmet sunmaktadır. Gaziosmanpaşa Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi 1969 yılında Taksim Hastanesi ismiyle faaliyete giren hastanenin tarihi aslında bakım evi olarak hizmet verdiği 1910’lara dayanmaktadır. Hastane 2012 yılı sonlarında Gaziosmanpaşa’daki yeni binasına taşınmıştır. 61.193 m2 kapalı alana sahip olup, 300 tescilli yatak ve 1.384 çalışanı ile hizmet sunmaktadır. Metin Sabancı Baltalimanı Kemik Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 1944 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından Kemik ve Mafsal Veremi Hastanesi olarak hizmete açılmıştır. İsmi 1960 yılında Baltalimanı Kemik Hastalıkları Hastanesi olarak değiştirilmiştir. Sağlık Bakanlığı tarafından 21 Aralık 2001 tarihinde özel dal eğitim ve araştırma has- ©Copyright 2015 by Emergency Physicians Association of Turkey - Available online at www.eajem.com DOI: 10.5152/eajem.2015.12112015 S2 Acil Hizmetler Raporu tanesi statüsüne geçirilmiş olup ülkemizde Ortopedi ve Travmatoloji alanındaki ilk ve tek dal EAH’dir. 15.236 m2 kapalı alana sahip olup, 136 tescilli yatak ve 537 personeli ile hizmet sunmaktadır. Acil servisi bulunmakla birlikte dal hastanesi olmasından dolayı raporumuz kapsamına alınmamıştır. 2014 yılında hastanenin acil servisine başvuran hastalara en çok konan ilk beş tanı ve oranları Ek-3 de görülebilir. Prof. Dr. Reşat Belger Beyoğlu Göz Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 1865’ de İstanbul’ da çıkan kolera salgını sırasında Galata Kuledibi’nde bir dükkân kiralanarak hastaların tedavi edilmeye başlanmasıyla temelleri atılan hastane 1948 yılında 102 yataklı Belediye Beyoğlu Hastanesi ismini almıştır. 1998 tarihinde Sağlık Bakanlığına devredilmiş ve 2000 yılından itibaren Göz Hastalıkları Dalında ihtisas eğitimi veren özel dal EAH dönüştürülmüştür. Göz hastalıkları alanındaki İstanbul’un tek branş hastanesidir. 10.301 m2 kapalı alana sahip olup, 100 tescilli yatak ve 389 çalışanı ile hizmet sunmaktadır. Acil servisi bulunmakla birlikte dal hastanesi olmasından dolayı raporumuz kapsamına alınmamıştır. 2014 yılında hastanenin acil servisine başvuran hastalara en çok konan ilk beş tanı ve oranları Ek-3 de görülebilir. Eyüp Devlet Hastanesi 1952 yılında Eyüp SSK Hastanesi olarak kurulan ve 2005 yılında Eyüp DH adını alan hastane merkez binaları ve semt polikliniği ile ikinci basamak DH rolünde hizmet vermektedir.19.155 m2 kapalı alana sahip olup, 140 tescilli yatak ve 576 çalışanı ile hizmet sunmaktadır. Sarıyer İstinye Devlet Hastanesi 1948 yılında, alt katı Verem Savaş Dispanseri, üst katı on yataklı sağlık merkezi olan iki katlı bir bina olarak hizmete başlamıştır. 1998 yılında mevcut yapısına kavuşmuş olan hastane ikinci basamak devlet hastanesi rolünde hizmet vermektedir. 8.935 m2 kapalı alana sahip olup, 128 tescilli yatak ve 442 çalışanı ile hizmet sunmaktadır. Kâğıthane Devlet Hastanesi 2005 yılında poliklinik hizmetleri ile faaliyete geçen hastane, 2007 yılından itibaren yataklı tedavi hizmetleri vermeye başlamıştır. İkinci basamak devlet hastanesi rolünde hizmet vermektedir. 11.073 m2 kapalı alana sahip olup, 51 tescilli yatak ve 361 çalışanı ile hizmet sunmaktadır. Sarıyer İsmail Akgün Devlet Hastanesi İsmail Akgün adlı hayırsever tarafından yaptırılarak, 1948 yılında dispanser olarak faaliyete başlamıştır. 1985 yılında Sağlık Bakanlığına devredilmiş ve 2. basamak sağlık kuruluşu olarak Sarıyer ilçesinde hizmetlerini sürdürmeye devam etmiştir. 3.344 m2 kapalı alana sahip olup, 40 tescilli yatak ve 223 çalışanı ile hizmet sunmaktadır. Beşiktaş Sait Çiftçi Devlet Hastanesi 1972 yılında Sait Çiftçi adlı hayırsever tarafından binası inşa edilmiş olup, dispanser olarak Belediye’ye devredilmiştir. 1982 yılında Sağlık Bakanlığı’na devri gerçekleşmiştir. 2010 yılından itibaren Beşiktaş Said Çiftçi Devlet Hastanesi ismiyle hizmet vermektedir. Yataklı sağlık hizmetleri mevcut olmayan hastanemizin, 24 saat hizmet veren seviyelendirilmiş (Ek-4) bir acil servisi mevcut olmadığından rapor kapsamına alınmamıştır. 4.180 m2 kapalı alana sahip hastane 163 çalışanı ile hizmet vermektedir. Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Okmeydanı Ağız ve Diş Hastalıkları Hastanesi İlk olarak, Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Diş Kliniği olarak açılmış ve 27 Nisan 1999 tarihinde Sağlık Bakanlığınca Şişli Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi olarak ayrı bir kurum haline gelmiştir. 2003 yılında hâlihazırda kullanılan müstakil binasına taşınmıştır. Ağız ve diş sağlığı alanında hizmet veren Türkiye’nin en büyük diş hastanelerinden biridir. 12.100 m2 kapalı alana sahip olup, 12 tescilli yatak ve 582 çalışanı ile hizmet sunmaktadır. Acil servisi bulunmakla birlikte dal hastanesi olmasından dolayı raporumuz kapsamına alınmamıştır. 2014 yılında hastaneye acil başvuru ile gelen hastalara en çok konan ilk beş tanı ve oranları Ek-3’te görülebilir. ÇALIŞMANIN METODU Türkiye geneli verileri Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü İstatistik, Analiz ve Bilgi Sistemleri Daire Başkanlığından resmi yazışma yoluyla elde edilmiştir. Verilerin analiz edildiği 2014 yılında, İstanbul İli Beyoğlu Kamu Hastaneleri Birliği ikisi dal hastanesi olmak üzere 5 EAH si, 5 DH ve 1 Ağız Diş Hastalıkları Hastanesini bünyesinde barındırmaktadır. Veri bütünlüğü sağlamak ve karşılaştırmalı analiz yapmak için dal hastaneleri ve yataklı servisi olmayan Beşiktaş Said Çiftçi DH çalışma kapsamı dışında tutulmuştur. Raporumuzda yer alan bilgiler, 11 ayrı Hastane Bilgi Yönetim Sisteminden (HBYS) verilerin aktarıldığı BKHB Karar Destek Sistemi (KDS) üzerinden elde edilmiştir. 2014 yılı verileri başvuru sayıları, karakteristikleri, tanı ve tedavi gibi parametreler karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Veri analizi yapılırken öncelikle betimsel istatistikler olan ortalamaya (M), standart sapmaya (σ) , maksimum (Mak) ve Minimum (Min) değerlere bakılmıştır. Sonrasında verilerin “Normal Dağılım” sergileyip sergilemediği kontrol edilerek parametrik ya da parametrik olmayan testlerden hangisinin uygulanacağına karar verilmiştir. Testlerde anlamlılık seviyesi (p) %5 (0,05) olarak kabul edilmiştir. Parametrik testlerden “Bağımsız Örneklem T Testi” Parametrik olmayan Testlerden ise “Mann Whitney’u” uygulanmıştır. Birden Fazla Grubun karşılaştırılması gereken durumlarda ise “ANOVA” testi uygulanmıştır. Değişkenlerin birbiriyle arasındaki ilişkiyi ölçmek için ise “Korelasyon Katsayısına” bakılmıştır. Tüm İstatistiksel Analizler “IBM SPSS Statistics Version 22” programı kullanılarak uygulanmıştır. TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS HİZMETLERİ 2003 yılında başlatılan Sağlıkta Dönüşüm Programı ve eş zamanlı olarak yürütülen Sosyal Güvenlik Reformunun en önemli sonuçlarından biri sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştırmış ve artırmış olmalarıdır. Hekime başvuru sayısında özellikle 2003 yılı sonrasında hızlı bir artış görülmüştür. 2002 yılında 3,2 olan kişi başı hekime başvuru oranı 2011 yılından itibaren 8,2 ye ulaşarak OECD ortalaması olan 6,7’nin üzerine çıkmıştır (Tablo 1). Tablo 1’e baktığımızda 2002-2013 yılları arasında kişi başı hekime müracaat sayısının sürekli bir artış eğilimi gösterdiğini görmekteyiz. 2010, 2011 ve 2013 yıllarında 1. basamak kişi başı başvurularda trendde azalma gerçekleşmesine rağmen aynı yıllarda 2-3. basamak kişi başı müracaatlarda artış eğilimi devam etmiştir. 2002-2013 yılları arasında kurumların kişi başı müracaatları paylaşım durumlarında anlamlı bir fark yaşanmamıştır, 1. basamak için ortalama %36,9 ve 2-3. basamak için ise %63,1 olarak gerçekleşmiştir. Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 2002 - 2013 yılları karşılaştırıldığında 1. basamak kişi başı hekime müracaat artış oranı %164 ve 2-3. basamak için ise %165’tir. Kişi başı hekime başvurularda en dramatik artış Acil Servis (AS) müracaatlarında yaşanmıştır. 2002 yılında 0,29 olan kişi başı Acile Müracaat (AcM) oranı %352’lik bir artış ile 2013 yılında 1,31’e ulaşmıştır (Tablo 2, 3). Uluslararası verilerle karşılaştırma yaptığımızda ise, 2013 yılında kişi başı AcM’nın A.B.D. ve İngiltere’de 0,4 olarak gerçekleştiğini ve ülkemizde acil servis kullanımının ciddi manada yüksek olduğunu görülmektedir (1). Türkiye genelinde hastanelere yapılan başvurulara baktığımızda acil başvurularındaki büyüme oranının diğer başvuru türlerine göre daha hızlı bir artış gösterdiğini görmekteyiz (Şekil 1, Tablo 4). 2005 yılında Sosyal Sigortalar Kurumu ve Devlet Hastanelerinin birleşmesi böylelikle Sağlık Bakanlığı hastanelerinin işçilere ve ailelerine de hizmet vermeye başlamasıyla en yüksek artış yaşanmıştır. Hızlı artışın sonucu olarak, Türkiye genelinde acil servislere (AS) yapılan Acil Hizmetler Raporu S3 Şekil 1. Türkiye genelinde hastane ve acil müracaat sayılarında yıllık artış hızı Tablo 1. Türkiye 2002-2013, kişi başı hekime müracaat sayısı Kurum Türü 2002200320042005 20062007 2008 2009 201020112012 2013 1. basamak 1,101,30 1,301,70 1,902,20 2,50 2,80 2,703,303,10 2,90 2.3. basamak 2,002,10 2,403,00 3,403,90 4,20 4,50 4,604,905,10 5,30 Acil 0,290,310,380,58 0,740,86 0,97 1,11 1,141,231,24 1,31 Toplam 3,103,403,704,70 5,306,10 6,70 7,30 7,308,208,2008,20 Kaynak: T.C. Sağlık Bakanlığı İstatistik, Analiz ve Bilgi Sistemleri Daire Başkanlığı Tablo 2. Türkiye 2002-2013, kişi başı acil müracaat sayısı Kurum Türü 2002200320042005 20062007 2008 2009 201020112012 2013 Sağlık Bakanlığı 0,270,280,340,52 0,670,77 0,90 1,00 1,011,041,05 1,11 Üniversite 0,020,020,020,02 0,020,03 0,02 0,03 0,040,040,05 0,05 Özel 0,0050,010,020,04 0,050,06 0,04 0,08 0,090,140,13 0,15 Toplam 0,290,310,380,58 0,740,86 0,97 1,11 1,141,231,24 1,31 Kaynak: T.C. Sağlık Bakanlığı İstatistik, Analiz ve Bilgi Sistemleri Daire Başkanlığı Tablo 3. İstanbul 2002-2013, kişi başı acil müracaat sayısı Kurum Türü 2002200320042005 20062007 2008 2009 201020112012 2013 Sağlık Bakanlığı 0,320,320,350,38 0,460,49 0,55 0,59 0,610,660,69 0,78 Üniversite 0,030,030,020,03 0,030,03 0,04 0,05 0,040,040,04 0,04 Özel 0,040,040,050,06 0,080,08 0,08 0,08 0,090,100,10 0,10 Toplam 0,380,390,420,47 0,570,60 0,67 0,72 0,740,810,83 0,92 Kaynak: T.C. Sağlık Bakanlığı İstatistik, Analiz ve Bilgi Sistemleri Daire Başkanlığı Tablo 4. Türkiye 2002-2013, hastanelere toplam müracaat sayısı Kurum Türü 200220032004200520062007200820092010201120122013 Sağlık Bakanlığı 109.793.128113.934.570135.169.229164.758.149189.422.137209.630.370216.723.712228.279.139235.172.924254.342.943260.974.401274.200.691 Üniversite 8.823.361 9.637.840 10.685.27511.493.87912.588.87215.025.07918.290.80019.364.86520.098.75424.437.10727.080.43629.985.697 Özel 5.697.170 5.123.899 6.187.371 9.533.509 15.529.41624.485.65038.688.31347.618.18647.712.54059.069.48666.582.09866.933.495 Toplam 124.313.659128.696.309152.041.875185.785.537217.540.425249.141.099273.702.825295.262.190302.984.218337.849.536354.636.935371.119.883 Kaynak: T.C. Sağlık Bakanlığı İstatistik, Analiz ve Bilgi Sistemleri Daire Başkanlığı S4 Acil Hizmetler Raporu müracaat sayısı nüfus sayısını da aşarak 100 milyonun üzerine çıkmış durumdadır (Tablo 5). Acil servislere başvurunun kolaylaşması ve acil hastalardan katkı payı alınmamasının bu artışta etkili olduğunu düşünmekteyiz. Türkiye genelinde Sağlık Bakanlığı hastanelerine başvurular içinde AcM oranının 2009 yılına kadar sürekli bir artış sergilediğini görmekteyiz (Tablo 6). 2002 yılında Sağlık Bakanlığı hastanelerine yapılan başvuruların %16,79’u acil hastalarından oluşmaktayken 2009 yılında bu oran %31,76’ya kadar çıkmıştır. Aynı şekilde özel hastanelerde dramatik bir artışla acil hastaların oranı %5,65’den 2013 yılında %16,92’ye ulaşmıştır (Tablo 6). Özel hastane sayısındaki artış bu artışın temel sebebi olmuştur. Üniversite hastanelerinde ise acil hasta oranında %15,09’dan %13,26’ya hafif bir düşüş görülmüştür (Şekil 2). İstanbul’da ise Sağlık Bakanlığı hastanelerinde bu oran yıllar içerisinde önemli bir değişim göstermeksizin %25 civarında seyretmiş ve 2013 yılında %26,83 olarak gerçekleşmiştir. İstanbul’daki Üniversite ve özel hastane acil başvuru oranlarında ise aynı yıllarda azalma olduğu görülmektedir (Tablo 7, 8, 9). Bu zaman diliminde Anadolu’da açılan özel hastane sayısının İstanbul’a göre daha hızlı artış göstermesi bu durumun nedeni olarak görülebilir. Beyoğlu Kamu Hastaneleri Birliği Karar Destek Sistemi (KDS) verilerine göre Birliğimize bağlı hastanelerde 2013 yılında 5.678.753 hastaya poliklinik hizmeti ve 2.081.138 hastaya acil servis hizmeti verilmiştir. Böylelikle AcM oranı İstanbul ortalaması ile uyumlu olarak %27 seviyesinde gerçekleşmiştir. 2013 yılında İstanbul’da acil servislere yapılan 13.013.622 başvurunun %16’sı ve Bakanlığımız hastanelerine yapılan 11.093.825 AcM’ın ise yaklaşık %19’u Birliğimiz hastanelerine Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 yapılmıştır. Acil servise başvuran hastaların %82’si bölgemizde ikamet eden hastalardan oluşmaktadır. Hastane başvurularının tümüne bakıldığında Türkiye ortalamasında hastaların yaklaşık %74’ü, İstanbul’da ise %66’sı Sağlık Bakanlığı hastanelerinden hizmet almıştır (Tablo 10). Türkiye ve İstanbul genelinde AS’lere yapılan başvuruların ise yaklaşık %85’i Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastaneler tarafından karşılanmaktadır (Tablo 11-13, Şekil 3). Bu da vatandaşlarımızın AS hizmeti almak için Bakanlık hastanelerini tercih ettiğini göstermektedir. Vatandaşların bu tercihinde özel hastanelerden AS hizmetlerinde ek katkı payı alınmamasına rağmen para ödeyeceğini düşünmeleri ve Şekil 2. Acil müracaatların hastanelerde toplam müracaatlar içindeki oranı, 2002-2013 Tablo 5. Türkiye 2002-2013, acil müracaat sayısı Kurum Türü 200220032004200520062007200820092010201120122013 Sağlık Bakanlığı 18.433.61019.512.12723.468.74436.520.48246.984.68754.699.89264.227.13772.508.33974.248.06178.037.74379.672.78284.778.686 Üniversite Özel Toplam 1.331.3561.186.2261.318.0291.464.4771.627.1961.807.9962.008.8852.232.0942.786.1253.330.0283.615.9613.976.656 321.929 721.243 1.559.4302.835.3283.343.8463.943.5674.650.8495.484.9826.961.61610.445.86510.202.65211.325.829 20.086.89521.419.59626.346.20440.820.28751.955.73060.451.45670.886.87180.225.41583.995.80291.813.63693.491.395100.081.171 Kaynak: T.C. Sağlık Bakanlığı İstatistik, Analiz ve Bilgi Sistemleri Daire Başkanlığı Tablo 6. Türkiye 2002-2013, acil müracaatların hastanelere toplam müracaat içindeki oranı (%) Kurum Türü 200220032004200520062007200820092010201120122013 Sağlık Bakanlığı 16,7917,1317,3622,1724,8026,0929,6431,7631,5730,6830,5330,92 Üniversite 15,0912,3112,3412,7412,9312,0310,9811,5313,8613,6313,3513,26 Özel 5,65 14,0825,2029,7421,5316,1112,0211,5214,5917,6815,3216,92 Toplam 16,1616,6417,3321,9723,8824,2625,9027,1727,7227,1826,3626,97 Tablo 7. İstanbul 2002-2013, hastanelere toplam müracaat sayısı Kurum Türü 200220032004200520062007200820092010201120122013 Sağlık Bakanlığı 12.822.53913.784.32116.176.02717.856.92721.935.84824.671.87427.700.12931.336.31233.798.88037.000.86237.684.46841.345.527 Üniversite 1.175.8941.258.2991.253.6661.382.4151.411.6651.819.3642.344.0672.768.6702.877.5263.671.7613.894.8294.116.281 Özel 3.168.623 3.325.269 3.491.835 5.062.583 6.708.973 9.175.497 12.653.78014.094.65913.469.86915.304.32315.464.37817.035.750 Toplam 17.167.05618.367.88920.921.52824.301.92530.056.48635.666.73542.697.97648.199.64150.146.27555.976.94657.043.67562.497.558 Kaynak: T.C. Sağlık Bakanlığı İstatistik, Analiz ve Bilgi Sistemleri Daire Başkanlığı Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Acil Hizmetler Raporu S5 Tablo 8. İstanbul 2002-2013, acil müracaat sayısı Kurum Türü 200220032004200520062007200820092010201120122013 Sağlık Bakanlığı3.205.6353.446.0804.044.0074.464.2325.483.9626.167.9696.925.0327.653.5058.070.8298.986.4269.590.98311.093.825 Üniversite 258.697276.826275.807304.131310.566400.260515.695611.140582.071606.722621.384505.080 Özel 380.235 465.538 628.530 759.387 939.256 1.009.3051.012.3021.080.7181.129.0891.414.8021.330.6011.414.717 Toplam 3.844.5664.188.4444.948.3445.527.7516.733.7857.577.5338.453.0299.345.3639.781.98911.007.95011.542.96813.013.622 Kaynak: T.C. Sağlık Bakanlığı İstatistik, Analiz ve Bilgi Sistemleri Daire Başkanlığı Tablo 9. İstanbul 2002-2013, acil müracaatların hastanelere toplam müracaat içindeki oranı (%) Kurum Türü 2002 20032004200520062007200820092010201120122013 Sağlık Bakanlığı 25,0025,0025,0025,0025,0025,0025,0024,4223,8824,2925,4526,83 Üniversite 22,0022,0022,0022,0022,0022,0022,0022,0720,2316,5215,9512,27 Özel 12,0014,0018,0015,0014,0011,00 8,00 7,67 8,38 9,24 8,60 8,30 Toplam 22,4022,8023,6522,7522,4021,2519,8019,3919,5119,6720,2420,82 Tablo 10. Türkiye 2002-2013, kurum türüne göre hastanelere toplam müracaat dağılımı (%) Kurum Türü 2002 20032004200520062007200820092010201120122013 Sağlık Bakanlığı 88,3288,5388,9088,6887,0784,1479,1877,3177,6275,2873,5973,88 Üniversite 7,107,497,036,195,796,036,686,566,637,237,648,08 Özel 4,58 3,98 4,07 5,13 7,14 9,83 14,1416,1315,7517,4818,7718,04 Toplam 100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00 Tablo 11. Türkiye 2002-2013, kurum türüne göre acil müracaat dağılımı (%) Kurum Türü 200220032004200520062007200820092010201120122013 Sağlık Bakanlığı 91,7791,0989,0889,4790,4390,4990,6190,3888,3985,0085,2284,71 Üniversite 6,635,545,003,593,132,992,832,783,323,633,873,97 Özel 1,603,375,926,956,446,526,566,848,2911,38 10,9111,32 Toplam 100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00 Tablo 12. İstanbul 2002-2013, kurum türüne göre hastanelere toplam müracaat dağılımı (%) Kurum Türü 200220032004200520062007200820092010201120122013 Sağlık Bakanlığı 74,6975,0577,3273,4872,9869,1764,8765,0167,4066,1066,0666,16 Üniversite 6,856,855,995,694,705,105,495,745,746,566,836,59 Özel 18,4618,1016,6920,8322,3225,7329,6429,2426,8627,3427,1127,26 Toplam 100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00 Tablo 13. İstanbul 2002-2013, kurum türüne göre acil müracaat dağılımı (%) Kurum Türü 200220032004200520062007200820092010201120122013 Sağlık Bakanlığı 83,3882,2881,7280,7681,4481,4081,9281,9082,5181,6483,0985,25 Üniversite 6,736,615,575,504,615,286,106,545,955,515,383,88 Özel 9,89 11,1112,7013,7413,9513,3211,9811,5611,5412,8511,5310,87 Toplam 100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00100,00 S6 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Tablo 14. BKHB 2014, acil müracaat oranı (%) Şekil 3. Hastane ve acil müracaatlarının kurum türüne göre dağılımı, 2013 TM Sayısı AcM Sayısı Toplam 8.050.852 2.226.780 27,66 % Eğitim Araştırma Hastaneleri 5.284.182 1.496.235 28,32 Okmeydanı 2.382.784 760.773 31,93 Şişli Hamidiye Etfal 1.609.035 422.903 26,28 GOP Taksim 1.292.363 312.559 24,19 2. Basamak Hastaneler 2.766.670 730.545 26,41 Eyüp 1.001.734 255.219 25,48 İstinye 675.544 215.318 31,87 Kâğıthane 704.337 145.912 20,72 Sarıyer İsmail Akgün 385.055 114.096 29,63 Toplam müracaat (TM) sayısı poliklinik ve acil başvurularını içerir Tablo 15. BKHB 2014, toplam ve acil müracaatların hastaneler arasında dağılım oranı (%) TM % TM % AcM % Toplam 100,00 100 AcM % Eğitim Araştırma Hastaneleri 65,64100,0067,19100,00 Okmeydanı 29,60 45,09 34,16 50,85 Şişli Hamidiye Etfal 19,99 30,45 18,99 28,26 Şekil 4. Müracaatlar 2002-2013 arasında kaç kat arttı? GOP Taksim 16,05 24,46 14,04 20,89 bu yöndeki illegal uygulamaların rol oynadığını düşünmekteyiz. Acil servislerimize başvuran hastalar sağlık durumunun ciddiyetine göre triyaj uygulamasına tabii tutulmaktadır (Ek-4). Ülkemizde 2012 yılına kadar tamamen ücretsiz olan acil servis hizmetleri günümüzde yeşil, sarı, kırmızı alan olarak triyaj kategorisiyle sınıflandırılmaktadır ve yeşil alan hastaları dışında hizmet ücretsiz gerçekleşmektedir. 21.01.2012 tarih ve 28180 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sağlık Uygulama Tebliği’nde (SUT) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile AS’lerde yeşil alan hastalarından sağlık hizmetleri için katılım payı alınacağı hükme bağlanmıştır. Ülkemizde ‘’Acil Tıp’’ ilk olarak 1993 yılında ayrı bir uzmanlık dalı haline gelmiştir. TKHK tarafından yayınlanan “Kamu Hastaneleri İstatistik Yıllığı 2014”e göre 2014 yılı sonu itibariyle 1124 Acil Tıp Uzmanının ülke genelinde hizmet vermektedir. Uzman sayısının yeterli olmaması nedeniyle 2. basamak sağlık kuruluşlarında acil hizmetleri genellikle pratisyen hekimler tarafından verilmektedir. 2. Basamak Hastaneler 34,36100,0032,81100,00 Eyüp 12,44 36,21 11,46 34,94 ACİL SERVİS MÜRACAATLARI VE KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ Genel Müracaat Rakamları Tablo 14’de 2014 yılı hastane müracaat rakamları görülmektedir. Okmeydanı EAH ve İstinye DH’de acil müracaat oranı yaklaşık %32 ile ortalamanın üzerinde gerçekleşmiştir. Kâğıthane DH ise %20,72 ile en düşük acil müracaat yoğunluğuna sahiptir. Okmeydanı EAH sine ulaşımın kolay olması, tüm branşlarda kapsamlı hizmet vermesi Kâğıthane DH’de acil yoğunluğunu düşürmektedir. İstinye DH bulunduğu Sarıyer bölgesindeki diğer hastanelere göre daha kapsamlı hizmet vermesi İstinye 8,39 24,42 9,67 29,47 Kâğıthane 8,75 25,46 6,55 19,97 Sarıyer İsmail Akgün 4,78 13,92 5,12 15,62 nedeniyle acil müracaat yoğunluğu yaşamaktadır. İstatistiki olarak EAH ve 2. basamak hastaneler arasında AcM oranları bakımdan anlamlı bir fark bulunmamıştır (Mann-Whitney U testi sonucu p:0,724 ve p>0,05). Müracaatların hastaneler arasındaki dağılımına bakıldığında ise genel olarak toplam müracaat (TM) ve AcM dağılımının benzerlik gösterdiği görülmektedir (Tablo 15). Hasta hacmi bakımından en yüksek yoğunluğa sahip Okmeydanı EAH toplam başvuruların %29,60’sını AcM’ların ise %34,16’sını tek başına karşılamıştır. KDS üzerinden elde edilen verilere göre hastanelerimiz arasında triyaj oranları oldukça farklılık göstermektedir (Tablo 16). Birinci seviye olarak tescil edilmiş hastanelerde triyaj zorunluluğu olmamakla birlikte (Ek-4) yeşil alan hastalarından ek ücret alınması gerektiğinden triyaj uygulası yapılmaktadır. Genel olarak hastaların %25’ine yakın kısmına yeşil alanda hizmet verilmiştir. Kırmızı ve sarı alanlarda ise hastaneler arasında belirgin farklar mevcuttur. Bu durum ülkemizde triyaj uygulamasının yeni başlamış olması ve bu konudaki eğitimlerin devam ediyor olmasının yanı sıra triyaj uygulamasının veri girişi aşamasında HBYS’lere doğru yansıtılmamasından kaynaklanmaktadır. Hayati tehdit taşıyan ve kırmızı alanda müdahale edilen vakalar kayıt aşamasında zaman zaman sarı alan hastası olarak işlem görebilmektedir. Diğer bir sebepte özellikle 2. basamak DH’lerinde sadece ambulans ile gelen hastaların kırmızı kategoride kabul edilmesidir. Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Acil Hizmetler Raporu Okmeydanı EAH’de de benzer bir durumun söz konusu olduğunu söyleyebiliriz. A.B.D, Avustralya ve Avrupa’da yapılan değişik çalışmalarda kırmızı kategorisine dâhil edilebilecek hastaların oranı %10-20 arasında verilmiştir (1-3). Bu bağlamda hem doğru klinik triyaj uygulaması hem de kayıtların doğru tutulması anlamında Şişli Hamidiye Etfal ve GOP Taksim EAH’leri iyi birer örnek olarak gösterilebilir. S7 Whitney U” testi sonucu p:0,002 ve p<0,05). Fakat EAH ve 2. Basamak hastaneler arasında başvuruların en fazla ve en düşük olduğu saatler arasında istatistikî olarak anlamlı bir fark yoktur (AcM en düşük olduğu saat 05.00-06.00 arası için Mann-Whitney U testi sonucu p:0,157 ve p>0,05. AcM en yoğun olduğu saat 21.00-22.00 arası Mann-Whitney U testi sonucu p:0,724 ve p>0,05). Saat 23:00 den sonra hızla düşmeye başlayan başvurular sabah 6:00 itibariyle tekrar Tablo 16. BKHB 2014, acil müracaatlarının triyaj dağılım oranı (%) Acil Servis Müracaatlarında Zamanlama AS başvurularının yıl içindeki dağılımına bakıldığında genel manada kış aylarında hafif bir yükselme ve yaz aylarında hafif bir düşüş görülmekle beraber mevsimsel dağılım açısından önemli bir fark bulunmamaktadır (Tablo 17). Yalnız, Kâğıthane DH’de yaz mevsiminde AcM’larda dramatik bir düşüş görülmektedir. Aynı durum poliklinik başvuruları içinde söz konusu olup bölge halkının yaz aylarını İstanbul dışında geçirmesinin bu durumda etkisi olduğu söylenebilir. Ay bazında AcM yoğunluğunun en fazla olduğu zaman hemen tüm hastanelerde Ocak ayıdır (Tablo 18). Şubat ve Temmuz ise müracaatların en düşük olduğu aylar olarak dikkati çekmektedir. EAH ve 2. basamak Hastanelerimizin AcM aylık dağılım oranlarının ortalaması %8,334 ve %8,333 bulunmuştur. EAH ve 2. basamak Hastaneler arasında AcM aylık dağılım oranları bakımdan anlamlı bir fark yoktur (Independent Samples T testi sonucu p:0,998 ve p>0,05). Günlük hasta dağılımı toplam hasta sayısı itibariyle eşit olup Pazartesi günlerinde hafif bir artış görülmektedir. Hastanelerin diğer polikliniklerinin açık olmadığı hafta sonları acile başvuru oranlarının daha yüksek olmaması ve Pazartesi az da olsa başvuru oranının artıyor olması AS’in hastalar tarafından hastanelerin diğer polikliniklerine benzer bir biçimde kullanıldığı izlenimini vermektedir. Hastane bazlı incelendiğinde Kâğıthane DH’de hafta sonları belirgin bir artış ve İstinye DH’de ise hafta sonları başvurularında bir düşüş dikkati çekmektedir (Tablo 19). Tüm hastanelerde ortak özellik olarak başvuruların en düşük olduğu zaman sabah 05:00‘dir. Başvurular İstinye DH’de 14:00 ve Sarıyer DH’de 13:00 sıralarında, diğer hastanelerde ise saat 21:00’de en yüksek düzeye çıkmıştır (Tablo 20). Sarıyer ilçemizdeki hastanelerde uzman sayısı ve açılan poliklinik sayısının yetersiz olmasından dolayı randevu alamayan hastaların acile müracaat ettiğini düşünmekteyiz. Bu ihtiyacı karşılamak üzere bölgede yeni hastane yapımı devam etmektedir. 05:00 ve 21:00 saatlerindeki hasta yoğunluğu karşılaştırıldığında hastaneler arasında anlamlı bir farkın olduğu görülmüştür (“Mann- Seviye Kırmızı Sarı Yeşil Toplam Toplam 4,48 71,6023,92 100,00 Eğitim Araştırma Hastaneleri 6,57 Okmeydanı 3 1,49 76,9221,59 100,00 Şişli Hamidiye Etfal 3 21,26 59,39 19,35 100,00 GOP Taksim 2 9,51 67,41 23,08 100,00 71,15 28,39 100,00 71,83 21,60 100,00 2. Basamak Hastaneler 0,46 Eyüp 2 1,06 76,0822,86 100,00 İstinye 2 0,16 66,6033,24 100,00 Kâğıthane 1 0,07 78,0621,87 100,00 Sarıyer İsmail Akgün 1 0,03 60,96 39,01 100,00 Tablo 17. BKHB 2014, acil müracaatlar mevsimsel dağılım oranı (%) İlkbahar Yaz Sonbahar Kış Toplam Toplam 25,55 23,67 24,30 26,48100,00 Eğitim Araştırma Hastaneleri 25,41 24,04 24,48 26,07 100,00 Okmeydanı 25,78 23,31 23,59 27,31100,00 Şişli Hamidiye Etfal 25,33 24,52 24,91 25,24 100,00 GOP Taksim 24,61 25,18 26,06 24,15 100,00 2. Basamak Hastaneler 25,83 22,92 23,93 27,31 100,00 Eyüp 26,44 23,50 22,40 27,67100,00 İstinye 25,94 23,56 23,81 26,69100,00 Kâğıthane 24,27 20,17 26,85 28,71100,00 Sarıyer İsmail Akgün 26,28 23,93 23,88 25,91 100,00 Tablo 18. BKHB 2014, acil müracaatlar aylık dağılım oranı (%) Ocak Şubat Mart Toplam 10,337,34 8,58 8,41 8,56 8,16 7,32 8,2 7,938,387,99 8,8100,00 Eğitim Araştırma Hastaneleri 10,07 7,44 8,26 7,33 8,43 Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam 8,40 8,59 8,34 8,00 8,41 8,07 8,67 100,00 Okmeydanı 10,827,68 8,66 8,48 8,64 8,27 7,22 7,81 7,628,007,978,82100,00 Şişli Hamidiye Etfal 10,137,12 8,32 8,46 8,54 8,30 7,60 8,62 8,158,847,917,98100,00 GOP Taksim 8,17 6,75 8,02 8,09 8,51 8,56 7,76 8,86 8,708,838,539,23100,00 2. Basamak Hastaneler 10,867,38 8,90 8,44 8,50 7,78 7,07 8,07 7,798,317,839,07100,00 Eyüp 11,567,54 8,85 8,56 9,03 8,36 7,07 8,06 7,527,777,118,56100,00 İstinye 10,247,50 9,12 8,48 8,34 7,94 7,36 8,27 7,788,347,698,94100,00 Kâğıthane 10,827,01 8,49 8,03 7,75 6,30 6,53 7,34 8,149,199,5210,88 100,00 Sarıyer İsmail Akgün 10,47 7,20 8,63 7,27 9,09 8,63 8,56 8,10 7,97 8,36 7,55 8,16 100,00 S8 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Tablo 19. BKHB 2014, acil müracaatlar günlük dağılım oranı (%) Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Hafta İçi Cumartesi Pazar Hafta Sonu Toplam Toplam 15,1114,0414,28 13,8914,0571,37 14,2714,36 28,63100,00 Eğitim Araştırma Hastaneleri 15,20 Okmeydanı 15,4513,9914,28 13,8214,0371,57 13,9914,44 28,43100,00 Şişli Hamidiye Etfal 14,94 14,01 13,89 14,27 14,22 13,76 13,60 13,91 13,79 71,15 70,44 14,23 14,56 14,62 15,00 28,85 29,56 100,00 100,00 GOP Taksim 14,9514,2214,30 13,8113,7871,06 14,3614,57 28,93100,00 2. Basamak Hastaneler 14,92 Eyüp 14,6914,0314,02 13,8214,0970,65 14,3015,05 29,35100,00 İstinye 16,2914,8315,38 15,2015,4477,14 11,6911,17 22,86100,00 Kâğıthane 13,2413,1013,10 13,3313,3566,12 17,7716,12 33,89100,00 Sarıyer İsmail Akgün 14,99 14,09 14,08 14,31 14,47 14,17 14,11 14,34 14,08 71,83 71,73 14,34 15,07 13,83 13,21 28,17 28,28 100,00 100,00 Tablo 20. BKHB 2014, acil müracaatlar saatlik dağılım oranı (%) Toplam 8 910111213141516Mİ17181920212223241 2 3 4 5 6 7MD 3,265,025,575,645,015,926,305,595,0447,354,664,865,796,606,926,234,893,572,191,441,130,920,800,961,6952,65 Eğitim Araştırma Hastaneleri 2,944,595,335,505,035,796,215,534,9745,904,634,795,766,626,996,435,143,812,391,601,261,050,891,031,7054,09 Okmeydanı 3,134,865,545,565,165,956,435,675,0247,324,624,805,916,717,076,324,763,602,141,391,030,850,780,951,7552,68 Şişli Hamidiye Etfal 2,814,355,135,314,915,625,995,465,1444,724,824,755,356,156,506,095,094,162,982,081,701,431,141,231,8055,27 GOP Taksim 2,894,575,335,625,035,806,215,464,7645,674,464,826,017,007,416,885,573,672,051,341,040,870,750,901,5554,32 2. Basamak Hastaneler 3,745,435,665,704,825,856,195,505,2048,094,754,935,826,626,966,214,953,401,971,271,010,760,700,901,6751,91 Eyüp 3,265,165,285,354,765,616,035,214,7045,364,515,016,267,437,716,575,023,482,051,301,060,810,730,981,7154,63 İstinye 5,097,237,397,154,967,187,736,544,6857,954,034,335,005,595,804,983,652,421,430,930,750,560,510,621,4742,07 Kâğıthane 2,883,894,324,604,754,754,804,756,2340,975,725,446,196,837,387,076,184,312,421,591,210,920,861,101,8259,04 Sarıyer İsmail Akgün 3,906,726,846,535,266,946,726,015,5754,495,125,626,006,095,984,953,612,451,370,820,610,440,410,641,4145,52 Kırmızı 2,784,175,145,345,015,816,135,585,1545,114,654,625,346,276,526,165,104,182,882,121,651,351,161,221,6754,89 Sarı 3,274,915,395,454,975,666,035,414,9446,034,604,825,826,727,116,455,123,752,291,491,170,940,841,031,8253,97 Yeşil 3,505,476,066,065,136,677,086,015,2151,194,785,016,016,646,815,814,383,041,571,000,720,580,510,641,3148,81 Mİ: mesai içi; MD: mesai dışı yükselmeye başlamaktadır. Başvuruların özellikle 20:00-23:00 saatleri arasında yoğunlaşması doktor ve hemşire sayılarının bu zaman diliminde artırılması gerektiğini ve esnek mesai kavramının aciller için uygun bir çözüm getireceğini düşündürmektedir. AcM saatlik dağılımına baktığımızda mesai içi başvurular İstinye ve Sarıyer DH’de belirgin olarak yüksektir. Kağıthane DH ise mesai dışı saatlerde başvurular yüksektir (Tablo 20). Tüm hastanelerimize ortalama olarak baktığımızda mesai içİ gerçekleşen AcM %47,35, mesai dışı gerçekleşen AcM %52,65 olup istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır (Mann Whitney U testi sonucu p:0,277 ve p>0,05). Saatlik dağılım oranları triyaj alanları açısından değerlendirildiğinde yeşil alan müracaatları mesai içi saatlerde diğer alanlara göre daha yüksektir ve öğle saatlerinde en yüksek seviyeye çıkmaktadır. Bu durum randevu alamayan hastaların AS yönlendiğini göstermektedir. Sarı ve kırmızı alanlarda ise, en yüksek başvuru saat 21:00 en düşük ise 05:00’te gerçekleşmiştir (Şekil 5). Sarıyer ve İstinye DH’de yeşil alan hasta oranlarının diğer hastanelere göre yüksek olması mesai içi acil başvuru sayısını artırmakta- Şekil 5. Acil müracaatlarının saatlere göre dağılım oranı, 2014 dır. Bununla paralel olarak yeşil alan yoğunluğu 2. basamak DH içinde en düşük olan Kâğıthane DH’sinde başvuruların %60’ı mesai dışı saatlerde gerçekleşmiştir. Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Acil Hizmetler Raporu Acil Servis Müracaatları Yaş ve Cinsiyet Özellikleri Nüfusun yaşlara göre dağılımı AcM yapan hasta popülasyonu ile karşılaştırıldığında (Şekil 6-7), ilk dikkati çeken nokta 5-9 ve 10-14 yaş hasta oranının nüfusta temsil ettikleri orana göre düşük olmasıdır. En çok başvuru yapan 0-4 yaş arası hasta grubu (%11,39) ise nüfusun %8,10’unu oluşturmaktadır. Bu istisnalar dışında hastaların ve nüfusun yaş dağılımı oransal olarak büyük fark göstermemektedir. 25-44 yaş arası hastalar başvuruların %34,35’ini oluşturan en büyük hasta grubudur (Tablo 21). Avustralya ve A.B.D. verilerine baktığımızda da en yoğun başvuruların yine 25-44 yaşlar arasında olduğunu görüyoruz. Genel olarak bu iki ülkede 45 yaş altı hasta başvuruları BKHB hastanelerine göre daha düşük iken özellikle 65 yaş ve üzerinde başvurular belirgin olarak yüksektir. Bu durum söz konusu ülkelerdeki nüfus yapısıyla açıklanabilir. Dünya bankası verilerine göre 65 yaş üzeri nüfus A.B.D. ve Avustralya’da %14,9, Türkiyede ise %7,69’dur. Özetle AcM yapan hasta popülasyonunun yaş ve cinsiyet dağılımı bir kaç istisna dışında ülke nüfusunun yaş ve cinsiyet dağılımı ile uyum göstermektedir. AS’e başvuran hastaların tümü ele alındığında erkek/kadın oranının neredeyse eşit olduğunu görmekteyiz. 35-39 yaş aralığına kadar erkek hasta sayısı kadınlara göre yüksek iken 35 yaş sonrasında oran- %1,22 %1,83 %0,88 %1,09 %1,24 %1,43 %1,76 %1,84 %2,31 %2,33 %2,75 %2,77 %3,12 %3,04 %3,49 %3,44 %3,84 %3,76 %4,31 %4,22 %4,16 %4,04 %4,13 %3,98 %4,11 %4,34 %4,26 %4,05 %4,20 %3,98 %3,16 %3,94 %-0,50%0,50 %1,50%2,50 %3,50 %4,50 %5,50 %6,50%7,50%8,50 %9,50 Şekil 6. Türkiye 2013, nüfusun yaş ve cinsiyet dağılımı %1,40 %0,81 %1,95 %1,07 %0,98 %1,27 %1,24 %1,59 S9 sal olarak kadın hasta başvuruları artmaktadır. Özellikle 15 yaş altı erkek hasta başvuruları kadınlara göre daha yüksektir; 15 yaş altı grup erkek hastaların %26,15’ini oluştururken, kadın hastaların %20,78’ini kapsamaktadır (Tablo 22). Kırmızı alan başvurularında en büyük payı 1-14 yaş arası hastalar almaktadır (Tablo 23). Tüm başvurular içinde 1-14 yaş oranı %21,87 iken kırmızı alan içindeki oran %31,21’dir. Yine kırmızı alanda 65 yaş ve üzeri hasta oranı diğer yaş gruplarına göre artmaktadır. Kadın hastalar kırmızı alan başvurularında %51,40’lık orana sahiptir. Fakat kırmızı alanda 15 yaş altı grupta erkek hasta oranı kadınlara kıyasla daha yüksektir. Yeşil ve sarı alanda hem erkek hem kadın hastalar da en yüksek başvuru 25-44 yaşları arasında gerçekleşmiştir. Yine erkek hastalar içinde 15 yaş altı grup kadınlara göre daha büyük bir paya sahiptir. Yeşil alanda dikkat çeken diğer bir özellik ise 65 yaş üstü hastaların oranının kırmızı ve sarı alana göre oldukça düşük olmasıdır. ACİL SERVİS KAPASİTESİ Hastanelerimizde verilebilecek hizmetin kapasitesi ve kalitesi kuşkusuz donanım ve insan kaynaklarının yeterliliğine bağlıdır. Acil hizmetleri açısından doktor, hemşire ve yatak sayısı hizmet verilebilecek hasta hacmini etkileyen en önemli kaynaklardır. AS’de hastanelerin diğer birimlerinde olduğu gibi randevulu ve planlı hizmet vermek söz konusu olmadığından başvuran hasta sayısı ne kadar fazla olursa olsun mevcut kaynaklarla hizmet verilmek zorundadır. Yeterli insan gücü ve donanımdan yoksun bir AS’de bekleme sürelerinin uzaması, kayıtların tutulması gibi faaliyetlerden ödün verilmesi, hatta doktor ve hemşirelerin hastalarına yeterli vakit ayıramamaları yüzünden hatalı veya eksik sağlık hizmeti verilmesi söz konusu olabilir. Bu nedenlerle AS’de hizmet talebini karşılayacak yeterli kaynakların bulunması son derece önemlidir. Tablo 24, 25, 26 ortalama günlük acil başvuru rakamları üzerinden doktor, hemşire ve yatak başına düşen hasta sayılarını ve hastaya ayrılabilecek ortalama zamanı göstermektedir. 8 saatlik çalışma zamanına maksimum1 saatlik kişisel zaman ayrıldığı kabul edilir ise, bir doktorun ortalama olarak hasta başına ayırabileceği zaman yaklaşık 8 dk. ve hemşire zamanı ise 13 dk. olarak hesaplanmıştır. Ancak AcM zamanlama bölümünde görüldüğü gibi başvuru sayıları gün içerisinde ve triyaj alanına göre dramatik dalgalanmalar göstermektedir. Triyaj alanına ve günün belli zamanlarına göre çalışan sayıları da değişiklik göstermektedir. Bu yüzden vurgulamak gerekir ki doktorun veya hemşirenin teşhis ve tedavi için hastayla geçirebileceği zaman AS servis yoğunluğuna, hangi triyaj bölgesinde olduğuna ve başvurunun saatine göre değişim gösterecektir. İlgili tablolarda görülen rakamlar %2,14 %1,67 %2,15 Tablo 21. Acil müracaatlar yaş dağılımının uluslararası karşılaştırması (%) %2,75 %2,56 %3,12 %3,20 %3,73 %3,69 %3,89 %4,59 %4,71 %5,11 %4,98 %4,76 %5,11 %4,38 %2,86 %2,21 %3,11 %3,68 %6,35 %5,04 %-0,0 %2,00%4,00%6,00%8,00%10,00%12,00 Şekil 7. BKHB 2014, acil müracaatlar yaş ve cinsiyet dağılımı BKHB A.B.D. (2) Avustralya (3) Toplam 100,00100,00 100,00 15 yaş altı 23,45 18,20 21,66 15-24 yaş 17,64 16,30 15,14 25-44 yaş 34,35 28,70 25,48 45-64 yaş 17,19 21,90 18,91 65 yaş ve üstü 7,37 14,90 18,81 S10 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Tablo 22. BKHB 2014, acil müracaatlar yaş ve cinsiyet dağılım oranı (%) Müracaat Sayısı Toplam 2.226.780 % Tablo 23. BKHB 2014, acil müracaatlar triyaj statüsü yaş ve cinsiyet dağılım oranı (%) 100,00 Kırmızı 100,00100,00100,00 Sarı Yeşil Kadın 1.118.634 50,24 Toplam Erkek 1.108.146 49,76 Kadın 51,4050,7449,96 15 yaş altı 522.269 23,45 100,00 Erkek 48,6049,2650,04 1 yaş altı 35.323 1,59 6,76 15 yaş altı 32,28 23,85 24,51 1-4 yaş 212.847 9,56 40,75 1 yaş altı 1,07 1,32 1,38 5-14 yaş 274.099 12,31 52,48 1-4 yaş 14,98 9,79 9,94 15-24 yaş 392.792 17,64 5-14 yaş 16,23 12,74 13,19 25-44 yaş 764.919 34,35 15-24 yaş 13,7617,0519,20 45-64 yaş 382.791 17,19 25-44 yaş 26,9533,7735,70 65 yaş ve üstü 164.009 7,37 100,00 45-64 yaş 14,5517,5615,76 65-74 yaş 91.779 4,12 55,96 65 yaş ve üstü 12,46 7,77 4,82 75 yaş ve üstü 72.230 3,24 44,04 65-74 yaş 5,51 4,38 2,96 75 yaş ve üstü 6,95 3,40 1,86 Cinsiyet ve Yaş Kadın 1.118.634 Cinsiyet ve Yaş 100,00 Kadın 100,00 100,00 100,00 6,79 15 yaş altı 28,19 20,72 22,58 8,38 40,30 1 yaş altı 0,93 1,16 1,25 123.002 11,00 52,91 1-4 yaş 13,08 8,36 9,05 15-24 yaş 194.079 17,35 5-14 yaş 14,17 11,19 12,28 25-44 yaş 386.476 34,55 15-24 yaş 14,90 16,90 18,88 45-64 yaş 212.551 19,00 25-44 yaş 29,67 34,34 35,33 65 yaş ve üstü 93.045 8,32 100,00 45-64 yaş 14,07 19,34 17,77 65-74 yaş 51.653 4,62 55,51 65 yaş ve üstü 13,17 8,70 5,44 75 yaş ve üstü 41.392 3,70 44,49 65-74 yaş 5,39 4,87 3,33 75 yaş ve üstü 7,78 3,83 2,11 Erkek 100,00 100,00 100,00 15 yaş altı 232.483 20,78 1 yaş altı 15.795 1,41 1-4 yaş 93.686 5-14 yaş Erkek 1.108.146 100,00 100,00 15 yaş altı 289.786 26,15 100,00 1 yaş altı 19.528 1,76 6,74 15 yaş altı 36,61 27,08 26,45 1-4 yaş 119.161 10,75 41,12 1 yaş altı 1,22 1,48 1,51 5-14 yaş 151.097 13,64 52,14 1-4 yaş 16,99 11,26 10,83 15-24 yaş 198.713 17,93 5-14 yaş 18,39 14,34 14,10 25-44 yaş 378.443 34,15 15-24 yaş 12,56 17,21 19,52 45-64 yaş 170.240 15,36 25-44 yaş 24,07 33,17 36,07 65 yaş ve üstü 70.964 6,40 100,00 45-64 yaş 15,06 15,73 13,76 65-74 yaş 40.126 3,62 56,54 65 yaş ve üstü 11,71 6,81 4,21 75 yaş ve üstü 30.838 2,78 43,46 65-74 yaş 5,64 3,86 2,59 75 yaş ve üstü 6,07 2,95 1,61 ortalama değerler olup hastaya ayrılabilecek zaman konusunda genel bir fikir vermektedir. Yine aynı nedenlerle AS yoğunluğuna göre Tablo 26’de görülen yatak devir süresinde uzama veya kısalmalar olabilir. Fakat genel itibariyle Tablo 27’de gösterilen hastane bazında triaj alanına göre acil- de toplam kalış süreleri ile Tablo 26’da gösterilen ortalama yatak devir hızlarının dengeli olduğu görülmektedir. Ancak Şişli Hamidiye Etfal EAH de kalış süreleri (kırmızı alan 91 dk., sarı alan 187 dk.yeşil alan 169 dk.) ile yatak devir hızında (76 dk.) büyük farkların olması yatak kapasitesinin artırılması gerektiğini düşündürmektedir. Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Tablo 24. BKHB 2014, acil servis doktor başına düşen hasta sayısı Günlük AcM Sayısı (A) S11 Acil Hizmetler Raporu Doktor Hasta Sayısı zamanı (B) A/B /Dk. Tablo 26. BKHB 2014, acil servis yatak başına düşen hasta sayısı Günlük Yatak Yatak Devir AcM Sayısı Süresi / Sayısı (A) (D) A/D Dk. Toplam 6.101 40,83149 8 Toplam Eğitim Araştırma Hastaneleri 4.099 30,33 9 Eğitim Araştırma Hastaneleri 4.099 170 24 60 Okmeydanı 2.084 16,00 130 10 Okmeydanı 2.084 76 27 53 Şişli Hamidiye Etfal 1.159 10,33 112 11 Şişli Hamidiye Etfal 1.159 61 19 76 856 4,00 214 6 GOP Taksim 856 33 26 55 2.001 10,50 191 7 2. Basamak Hastaneler 2.001 73 27 53 GOP Taksim 2. Basamak Hastaneler 135 6.101 24325 57 Eyüp 699 3,50 200 6 Eyüp 699 25 28 51 İstinye 590 3,00 197 6 İstinye 590 22 27 54 Kâğıthane 400 2,00 200 6 Kâğıthane 400 20 20 72 Sarıyer İsmail Akgün 313 2,00 8 Sarıyer İsmail Akgün 313 6 52 28 156 *Günlük hasta sayısı 2014 yılı boyunca gerçekleşen AcM sayısının 365’e bölünmesi ile elde edilmiştir. *Hastaların muayene, teşhis ve tedavisinin yapıldığı müstakil oda ya da paravanla bölünmüş alanlar içindeki sedye veya yatakların tümü AS yatak sayısı içine dâhil edilmiştir. *24 saatlik dilimde AS nöbetinde hazır bulunan doktor sayısı temel alınmıştır. Gün içinde doktor sayısı değişebildiğinden ortalama rakamlar kullanılmıştır. *A/D her bir yatağa düşen ortalama günlük hasta sayısını göstermektedir *Yatak Devir Süresi 24x60/(A/D) *A/B her bir doktora düşen ortalama günlük hasta sayısını göstermektedir. *Hasta zamanı 21x60/(A/B) Tablo 27. BKHB 2014, acil servis ortalama kalış süreleri (dakika) Tablo 25. BKHB 2014, acil servis doktor başına düşen hasta sayısı Günlük Hemşire Hasta AcM Sayısı zamanı / Sayısı (A) (C ) A/C Dk. Kırmızı Sarı Yeşil Toplam 89 7362 Eğitim Araştırma Hastaneleri 84 109 96 Okmeydanı 99 69 57 Toplam 6.101 6495 13 Şişli Hamidiye Etfal 91 187 169 Eğitim Araştırma Hastaneleri 4.099 47 87 14 GOP Taksim 61 72 61 Okmeydanı 2.084 20 104 12 2. Basamak Hastaneler 94 38 27 Şişli Hamidiye Etfal 1.159 18 64 20 Eyüp 29 27 28 856 9 95 13 İstinye 191 63 41 143 34 23 14 27 16 GOP Taksim 2. Basamak Hastaneler 2.001 17 118 11 Kâğıthane Sarıyer İsmail Akgün Eyüp 699 6 117 11 İstinye 590 5 118 11 Kâğıthane 400 4 100 13 Sarıyer İsmail Akgün 313 2 156 8 *A/C her bir hemşireye düşen ortalama günlük hasta sayısını göstermektedir. *Hastaya ayrılabilen zaman 21x60/(A/C) Günlük AcM sayısı ile doktor, hemşire, ve yatak sayısı arasındaki ilişkiyi incelediğimizde, korelasyon katsayısı (r)’nin anlamlılık değeri (p) doktor sayısı için 0,000 hemşire sayısı için 0,003 ve yatak sayısı için 0,001 olup p<0,05 olduğundan günlük AcM sayısı ile doktor sayısı, hemşire sayısı ve yatak sayısı arasında önemli düzeyde ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. “Pearson Correlation” r değerine göre günlük AcM sayısı ile doktor sayısı arasında %97,3’lük, günlük AcM sayısı ile hemşire sayısı arasında %92,72’lik, günlük AcM sayısı ile yatak sayısı arasında %95,3’lük kuvvetli bir ilişki söz konusudur. ACİL SERVİS HİZMETLERİNDE KALİTE Kalite kavramı ürün veya hizmetin müşteri beklentilerini karşılayabilme kapasitesi olarak özetlenebilir fakat her sektör için farklı kriter ve ölçüm yöntemlerine sahiptir. Sağlık hizmetleri söz konusu olduğunda kaliteyi tanımlamak ve ölçmek oldukça zorlaşmaktadır. Hizmeti sunduğunuz kişiler müşteri değil hayatlarını sizlere emanet etmiş hastalarınızdır ve verilen hizmetin standart hale getirilmesi her zaman için mümkün değildir. Sağlıkta dönüşüm programının bir parçası olarak sağlıkta kalite faaliyetleri son 10 yılda ivme kazanmıştır. Güncel olarak 06.08.2013 tarihli “Sağlık Hizmeti Kalitesinin Geliştirilmesi ve Değerlendirilmesine Dair Yönetmelik” yürürlükte olup; sağlık kurum ve kuruluşlarında kaliteli hizmet sunumunun sağlanması amacıyla, hasta güvenliği, çalışan güvenliği, hasta memnuniyeti ve çalışan memnuniyetini esas alan sağlık hizmet kalite standartları ile bu standartların uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Yönetmelik; teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmeti ile koruyucu sağlık hizmeti sunan kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarını kapsamaktadır. S12 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Ülkemizde kullanılmakta olan güncel Sağlık Hizmetleri Kalite Standartları (SHKS) Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığının web sitesinde görülebilir. Standartların hemen tamamı acil hizmeti verilen mekânın yapısal durumu ve donanım yeterliliğine odaklanmış olup, sağlık hizmetinden elde edilen sonuçların değerlendirmesine yönelik yani klinik kalite kriterleri sınırlı sayıdadır. Bu yüzden sağlık hizmet sunucularının mevcut yasalarla sınırlı kalmadan klinik kalitenin değerlendirilmesine yönelik standartlar geliştirmesi ve bu standartların kolaylıkla izlenebileceği sistemler geliştirmelidirler. İngiltere’nin Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS) kurumu sağlık hizmetinde kaliteyi “doğru işleri doğru kişilere doğru zamanda uygulamak ve ilk defasında doğru yapmak” olarak özetleyen güzel bir tanım ortaya koymuştur. Bu bağlamda kaliteli sağlık hizmeti 6 boyutta değerlendirilebilir: • Güvenli: Öncelikle hastalara zarar verecek müdahalelerden kaçınılması, • Etkili: Doğru hizmetin doğru kişilere verilmesi, fayda sağlamayacak tedavi ve işlemlerden kaçınılması, • Hasta merkezli: Hastaların ihtiyaçlarına, tercihlerine ve değerlerine öncelik verilmesi, • Zamanında: Sağlık hizmetini alan ve veren kişiler için bekleme zamanlarının kısaltılması, • Verimli: Kaynak israfın azaltılması, • Eşit: Hiçbir ayrım gözetmeksizin herkese eşit hizmetin verilmesi. Kaliteli acil sağlık hizmeti düşünüldüğünde hizmetin zamanında ve etkili verilmesi en önemli unsurlar olarak akla gelmektedir. Hizmetin zamanında verilme oranını tespit etmek için Şekil 8’de görüldüğü gibi hastanın AS yolculuğunu zaman bazında takip eden detaylı verilere ihtiyaç duyulmaktadır. BKHB olarak hastanelerimizde detaylı takip sistemlerinin geliştirilmesi için çalışmalarımız devam etmekte olup, güncel olarak hastalarımızın AS’de geçirdiği toplam süre üzerinden hizmetin zamanında verilebilirliği izlenmektedir. Hastanelerimizde AS’de ortalama kalış süresi triyaj alanına göre yaklaşık 1 ile 1,5 saat arasında değişmektedir. Sarı alanda yaklaşık 3 saat ile Şişli Hamidiye Etfal EAH’nde en uzun kalış süresine sahiptir (Tablo 27). Ortalama kalış süresi A.B.D. ve Avustralya’da yaklaşık 4 saat olarak gerçekleşmiştir (2, 3). Sürenin bu ülkelere göre kısa olması hastaların zamanında hizmet alabildiklerini göstermesi bakımından olumlu olsa da hastalara yeterli vakit ayrılarak doğru teşhis ve tanı yapılıp yapılmadığı sorusunu akla getirmektedir. Sürenin kısa olmasının bir diğer nedeni ise hastaların basit tıbbi sorunları için AS’leri tercih etmeleri olarak görülebilir. Kırmızı alan ortalama kalış süresi 89 dakika olarak gerçekleşmiştir. Bu durum EAH’ni için 84 ve DH’ni için ise 94 dakikadır. DH’lerinde İstinye DH 191 ve Kâğıthane DH 143 dakika ile DH’si ortalamasını ciddi anlamda etkilemektedir (Tablo 27). Sarı alanda ortalama kalış süresi 68 dakika olarak gerçekleşmiştir. EAH’leri için 109 ve DH’leri için ise 38 dakikadır. EAH’lerinde Şişli Hamidiye Etfal 187 dakika ile sarı alan acil servis ortalama kalış süresi en uzun olan hastanedir (Tablo 27). Yeşil alan ortalama kalış süresi 56 dakika olarak gerçekleşmiştir. EAH için 96 ve DH için ise 27 dakikadır. EAH’inde Şişli Hamidiye Etfal 169 Dakika ile yeşil alan acil servis ortalama kalış süresi en uzun olan hastanedir (Tablo 27). Verilen hizmetin etkinliğini ölçmenin bir yöntemi hastanın AS ilk başvurusundan sonra doğru teşhis ve tedavi yapıldığının takip edilmesidir. Aynı hastanın aynı şikâyetlerle AS’e müracaat sayısında ki artış tanı ve/veya tedavinizin yeterli olmadığını ve etkin hizmet sunamadığınızı göstermektedir. Bizlerde BKHB’de başvuru sıklığı ve tekrar başvuruları ölçmek suretiyle AS’lerdeki hizmet etkinliğini KDS üzerinden takip etmekteyiz. AS’lerde klinik kalite indikatörü olarak takip etmeyi planladığımız diğer kriterler Ek-5’te görülebilir. Acil etkinliğini ölçebileceğimiz diğer bir parametre acile yapılan sık başvurulardır. Sık başvurular yalnızca hizmetin etkinliği açısından değil hizmetin doğru yerde verilip verilmediğinin de bir Acil Serviste Toplam Kalış Süresi Acil Doktoruna Varış Hastanın Varışı Hasta Kaydı Hastanın Muayene Alanına Alınışı Triyaj Uygun Triyaj Alanına Varış Zaman Damgası Anamnez Muayene Varıştan Doktora Doktora Varıştan Teşhise Acil Doktoruyla İlk Temas Tetkikler İstenir Tetkik Teşhisten Acil Servisten Çıkışa Teşhis ve Tedavi Kararı Tetkikler Tetkik Sonuçları Doktor Sonuçları Tamamlanır Çıkar Değerlendirir Tahlil ve Görüntüleme Tetkik Sonucundan Teşhis ve Tedaviye Zaman Aralığı Şekil 8. Acil servis hasta hizmeti sürecinde zaman damgaları ve zaman aralıkları Hastanın Acil Servisten Ayrılması Tedavi Planlanır Taburcu, Yatış veya Sevk Kararı Teşhisten Ayaktan Taburculuk, Başka Kuruma Sevk veya Servise Yatışa Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Acil Hizmetler Raporu göstergesi olup aynı zamanda bir verimlilik kriteri olarak kabul edilebilir. Aile hekimine veya bir başka polikliniğe başvuru yapması gereken hastanın uygunsuz olarak defalarca acil servise müracaat etmesi hem kaynakların israfı hem de hastanın şifa bulamaması anlamına gelir. Uluslararası alanda çok tartışılan ve araştırılan bir konu olan AS sık başvuru konusu, ülkemizde ilk defa BKHB tarafından ölçümlenmeye başlanmış ve sonuçları raporumuzda yayınlanmıştır. Ölçümler hastane bazlı olarak ve detaylı verileri elde edilebilen 1.234.228 hastanın gerçekleştirmiş olduğu toplam 2.212.910 başvuru üzerinden yapılmıştır. AS’lere yapılan sık başvurulara ait veriler Tablo 28, 29, 30’da görülebilir. Uluslararası kabul gören bir standart olmamakla beraber aynı hastanın yılda 5 ve üzeri sayıda AcM yapması sık başvuru olarak kabul edilmektedir. Literatürde sık başvuruların nedenleri arasında kişilerin genel sağlık hizmeti almak için AS’leri kullanma alışkanlıkları, AS verilen hizmetlerin ücretsiz olması, kronik hastalıklardaki akut alevlenmeler, davranış bozuklukları ve mental hastalıklar, alkol ve madde bağımlılığı öne çıkan nedenler arasında sıralanmıştır (4, 5). BKHB hastanelerine sık başvuru yapan hastalara ait tanı ve tedavi verileri incelendiğinde ise bu hastaların çoğunluğunun AS ‘leri genel sağlık sorunları için ilk başvuru merkezi olarak gördükleri ortaya çıkmaktadır. BKHB hastaneleri AS’lerine yılda 5 ve üzeri yapılan müracaat oranı 2013 yılında yaklaşık %19 ve 2014 yılında %23 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye genelinde veya bölgesel olarak bu konuda daha önce S13 yapılmış başka bir çalışmaya ulaşılamamıştır. Uluslararası literatürde ise birçok çalışma yapılmış olup acil sık başvuru rakamları aşağıda görülebilir. BKHB rakamları temel alındığında ülkemizdeki sık başvuru oranlarının 1. Basamak sağlık hizmetleri güçlü olan Avrupa ülkelerinden ziyade sağlık hizmetlerinde 2. ve 3. Basamak hastanelerin öne çıktığı A.B.D. ve Kanada ile benzerlik gösterdiği görülmektedir. • Hollanda; 7 ve üzeri %3,3 (6) • İngiltere; 10 ve üzeri %1,9 (7) • İsviçre; 12 ve üzeri %0,8 (8) • Tayvan; 4 ve üzeri %14,3 (9) • Avustralya; 5 ve üzeri %2,4 (10) • Kanada; 5 ve üzeri %22,5 (11) • ABD; 5 ve üzeri %17,6 (12) Şekil 9’da görüldüğü gibi AS’e yılda sadece 1 kere başvuran hastaların oranı %65,78 iken toplam müracaatlar arasında 1 kere yapılan başvuruların oranı %36,69 olarak gerçekleşmiştir. Yani hastaların 2/3 lük bir kısmı acil yükünün 1/3’lük kısmını oluşturmaktadır. AS’e yılda 5 ile 9 kere başvuran hastalar %4,68’lık küçük bir orana sahipken acil yükünün %16,07’sını oluşturmaktadır (Tablo 28, 29). Hastanelerimiz arasında 5 ve üzeri başvuru sıklığı sırasıyla %30,88 ve %29,36 ile İstinye DH ve Sarıyer İsmail Akgün DH’sinde en yüksek orana sahiptir (Şekil 9). Şişli Hamidiye Etfal EAH’nde sık başvuru oranı 15,36% ile en düşük seviyededir. Benzer şekilde Eyüp ve Kâğıthane DH’lerinde sık başvuru oranı %15-16 arasında gerçekleşmiştir. Tablo 28. BKHB 2014, yıllık başvuru sayısına göre acil müracaat sık başvuru dağılım oranı (%) 1 2 3 4 5-9 10-20 20+ Toplam Toplam 36,69 19,9911,94 7,91 16,07 5,97 1,44 100,00 Eğitim Araştırma Hastaneleri 36,73 19,74 11,78 7,84 16,20 6,24 1,46 100,00 Okmeydanı 32,14 18,88 12,30 8,46 19,05 7,51 1,66 100,00 Şişli Hamidiye Etfal 44,41 21,54 11,42 7,27 11,76 2,97 0,62 100,00 GOP Taksim 37,52 19,39 10,99 7,13 15,26 7,59 2,12 100,00 2. Basamak Hastaneler 36,60 20,50 12,28 8,04 15,80 5,39 1,39 100,00 Eyüp 43,50 21,92 11,53 6,76 11,59 3,70 0,99 100,00 İstinye 30,43 18,05 11,89 8,76 20,32 8,27 2,29 100,00 Kâğıthane 41,54 22,73 12,66 7,63 11,98 2,78 0,68 100,00 Sarıyer İsmail Akgün 27,30 19,27 14,14 9,93 21,06 6,86 1,44 100,00 4 5-9 10-20 20+ Toplam Tablo 29. BKHB 2014, yıllık başvuru sayısına göre hasta dağılım oranı (%) 1 2 3 Toplam 65,7817,92 7,14 3,544,680,850,09100,00 Eğitim Araştırma Hastaneleri 65,99 17,73 7,05 3,52 4,71 0,90 0,09 100,00 Okmeydanı 62,3718,32 7,96 4,105,971,160,11100,00 Şişli Hamidiye Etfal 70,48 GOP Taksim 67,3517,40 6,58 3,204,391,070,13100,00 2. Basamak Hastaneler 65,35 Eyüp 69,9217,62 6,18 2,723,040,470,05100,00 İstinye 61,3418,20 7,99 4,426,591,320,15100,00 Kâğıthane 67,7818,54 6,89 3,113,270,370,03100,00 Sarıyer İsmail Akgün 56,68 17,10 18,30 20,01 6,04 7,31 9,78 2,88 3,59 5,15 3,08 4,59 7,12 0,38 0,77 1,15 0,03 0,08 0,11 100,00 100,00 100,00 S14 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Acile müracaat eden hastalarımızın %5,7’si (σ +- %2,10, Min %3,49 ve Max %8,38) 5 ve üzeri başvuru yapan hasta grubuna girmektedir. Bu hasta grubu tüm acil müracaatlarının %22,9’unu oluşturmaktadır (σ +- % 7 Min %15,36 ve Max %30,88). EAH ve 2. basamak hastaneler arasında 5 ve üzeri gerçekleşen sık başvuruların oranları arasında anlamlı bir fark bulunmamaktadır (Mann Whitney testi sonucu p:0,480 ve p>0,05). 20 ve üzeri başvuru yapan hastaların %57,40’ı erkek hastalardan oluşmaktadır. 20 ve üzeri başvuru yapan hastalar dışındaki grupta ise cinsiyet dağılımı çok hafif bir farkla kadınlar lehinedir (Tablo 30). Tablo 30. BKHB 2014, acil servis sık başvurular yaş ve cinsiyet dağılım oranı (%) 1 2 3 4 5-9 10-20 20+ Toplam 100,00 100,00 100,00100,00 100,00100,00 100,00 Kadın 48,34 49,91 51,6751,96 52,9051,72 42,60 Erkek 51,66 50,09 48,3348,04 47,1048,28 57,40 15 yaş altı 20,36 22,10 24,82 26,65 29,47 29,64 16,89 1 yaş altı 1,58 1,51 1,64 1,69 1,93 1,50 0,52 1-4 yaş 6,96 7,90 9,84 11,65 14,50 17,90 12,56 5-14 yaş 11,82 12,68 13,35 13,31 13,03 10,24 3,80 15-24 yaş 18,74 18,14 17,7017,55 16,3815,69 9,28 25-44 yaş 35,77 35,57 34,0033,30 31,3129,03 28,94 45-64 yaş 17,99 17,13 16,5115,52 15,7117,15 25,74 65 yaş ve üstü 7,14 7,06 6,97 6,98 7,13 8,49 19,15 65-74 yaş 3,99 3,86 3,84 3,74 4,07 4,99 11,59 75 yaş ve üstü 3,15 3,20 3,13 3,24 3,05 3,50 7,56 Cinsiyet ve Yaş Kadın 100,00 100,00 100,00100,00 100,00100,00 100,00 15 yaş altı 20,04 19,98 21,44 22,55 24,57 23,94 12,45 1,52 1,43 1,45 1,35 1,51 1,22 0,00 1-4 yaş 7,51 7,24 8,60 9,70 11,86 13,82 9,00 5-14 yaş 11,01 11,31 11,39 11,50 11,21 8,90 3,46 15-24 yaş 17,76 17,35 17,53 17,33 17,21 17,11 13,12 25-44 yaş 33,52 35,13 34,70 34,87 33,39 32,64 34,82 45-64 yaş 19,85 19,06 18,48 17,47 17,61 18,36 25,64 65 yaş ve üstü 8,83 8,48 7,85 7,77 7,21 7,94 13,96 1 yaş altı 65-74 yaş 4,81 4,54 4,27 4,18 4,21 4,71 9,99 4,01 3,94 3,58 3,60 3,00 3,23 3,96 75 yaş ve üstü Erkek 100,00 100,00 100,00100,00 100,00100,00 100,00 15 yaş altı 20,66 24,21 28,44 31,09 34,96 35,74 20,18 1,64 1,60 1,84 2,07 2,41 1,79 0,91 1-4 yaş 6,44 8,56 11,16 13,76 17,46 22,27 15,21 5-14 yaş 12,58 14,05 15,44 15,26 15,08 11,68 4,06 15-24 yaş 19,65 18,93 17,88 17,79 15,46 14,17 6,43 25-44 yaş 37,88 36,00 33,25 31,60 28,97 25,16 24,57 45-64 yaş 16,26 15,21 14,40 13,40 13,57 15,85 25,81 65 yaş ve üstü 5,55 5,64 6,03 6,12 7,04 9,08 23,00 65-74 yaş 3,21 3,18 3,38 3,27 3,92 5,29 12,78 2,34 2,46 2,65 2,85 3,12 3,79 10,23 1 yaş altı 75 yaş ve üstü Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Acil Hizmetler Raporu Şekil 9. Acil müracaat ve hastaların başvuru sıklığına göre dağılımı, 2014 %30,88 %29,36 %28,22 %24,96 %23,47 %16,29 %15,36 %5,61 %15,45 %5,60 %5,45 %3,49 %8,38 %3,67 Şekil 10. Hastane bazında yılda 5 ve üzeri acil müracaat ve hasta dağılım oranı, 2014 Tablo 31. BKHB 2014, acil servis tekrar müracaat yapan hasta dağılım oranı (%) 24 saat hasta (%) Genel başvuru dağılımı ile orantılı olarak 25-44 yaş ve 15 yaş altı sık başvuruların en yoğun yaşandığı yaş gruplarıdır. 65 yaş üzeri erkek hastaların oranı özellikle 20 ve üzeri başvuru yapan grupta yüksektir ve %23’lük bir orana sahiptir. Aynı oran kadınlar için %14 ile sınırlıdır. AS’e başvuru yapan hastalar içinde sağlık hizmeti tamamlandıktan sonra 72 saat içinde durumunda düzelme olmaması veya kötüye gidiş nedeniyle aynı şikâyetle tekrar müracaat yapan hastaların oranı sağlık hizmeti kalitesinin önemli göstergelerinden biridir. Uluslararası kabul gören bir standart olarak belirlenmemekle birlikte, %1’den daha düşük bir oran kabul edilebilir olarak değerlendirilmektedir (13). 24 saat içinde tekrar başvuru oranı SHKS’de takip edilmesi gereken kalite indikatörleri arasında yer almaktadır. Belli bir seviyenin üzerindeki tekrar başvurular AS’in düzgün işlemediğinin bir göstergesi olarak kabul edilmeli ve sorunun ana nedenleri araştırılmalıdır. 24 ve 72 saatte tekrar başvuru yapan hasta ve müracaatlar içinde tekrar başvuruların oranı Tablo 31’de görülmektedir. Genel itibariyle her 10 bin hastadan 156 tanesi AS’e ilk başvurusunun üzerinden 24 saat geçmeden tekrar AcM yapmaktadır. 72 saat için bu rakam 362’ya çıkmaktadır. 24 saat tekrar başvuru oranı en düşük hastane İstinye DH olmasına rağmen 72 saatte tekrar başvuru oranı %5,70 ile en yüksektir. Bu durum 72 saat içinde aynı şikayetle başvurudan ziyade hastaların enjeksiyon veya pansuman gibi işlemler nedeniyle AS gelişlerinde hatalı kayıt yapılarak SUT işlem kodu Acil Poliklinik Muayenesi ile işlem görmelerinden kaynaklanabilir. EAH ile 2. basamak hastaneler arasında acil servise 24 saat içerisinde tekrar müracaat başvuru oranları bakımından anlamlı bir fark yoktur (Mann Whitney testi sonucu p:0,297 ve p>0,05). ACİL SERVİS MÜRACAATLARINDA TANILAR %8,06 %7,24 S15 72 saat hasta (%) Toplam 1,563,62 Eğitim Araştırma Hastaneleri 1,62 3,53 Okmeydanı 1,16 3,56 Şişli Hamidiye Etfal 1,95 2,86 GOP Taksim 2,15 4,49 2. Basamak Hastaneler 1,44 3,81 Eyüp 1,46 3,31 İstinye 1,04 5,70 Kâğıthane 1,72 3,17 Sarıyer İsmail Akgün 1,67 2,52 Acil kaynaklarının değerlendirildiği bölümüzde de belirtildiği gibi AS’lerimizde çalışan başta doktor ve hemşire olmak üzere tüm personel ağır bir iş yüküne sahiptir. Hastalara yeterli vakit ayırmakta güçlük çeken doktorların hasta verilerini HBYS’lere doğru bir biçimde aktarması maalesef her zaman mümkün olmamaktadır. Veri girişleri genellikle tıbbi sekreterler tarafından yapılmaktadır ve bu da hatalı tanı kodlamasına neden olmaktadır. Bu nedenlerle hasta tanı ve tedavilerine ait verilerin eksik veya hatalı olarak sistemlere girilmesi söz konusu olabilmektedir. Raporumuz HBYS’lerden elde edilen ve ICD kodları temel alınarak girilmiş tanıları içermektedir, hasta dosyaları ile karşılaştırma yapılmamıştır. HBYS’lerine kayıtlı tanıların yüzde yüz güvenilirliği bulunmamakla birlikte hasta sayımızın çok yüksek olması nedeniyle hatalı ve yanlış veri girişinin sebep olduğu veri kaybını göz ardı edebileceğimizi düşünüyoruz. Hastanelerimize yapılan toplam 2.226.780 başvuruya çoklu tanılarla beraber 2.233.905 teşhis konulmuştur. Başvurular tümü majör hastalık kategorilerine göre değerlendirildiğinde 1. sırayı R00-R99 Genel semptomlar, belirtiler (%30,36), 2. sırayı ise J00-J99 Solunum sistemi hastalıkları (%29,87) almaktadır. Fakat EAH ve DH ayırımı yapıldığında, EAH’nde R00-R99 Genel Semptomlar, belirtiler başvuruların %38,41 sine sahipken DH’nde oran %16,87’ye düşmektedir. DH’nde %36,09 ile J00-J99 Solunum sistemi hastalıkları en çok tanı alan kategoridir (Tablo 32, 33, 34). Solunum sistemi hastalıkları kategorisinde tanıların %81,63’ü J00 ve J11 arası kodlarla tanımlanan Akut Üst Solunum Yolu Enfeksiyonlarından (ÜSYE) oluşmaktadır. Yani tek başına ÜSYE grubu hastalıklar başvuruların neredeyse %25’lik kısmı ile en sık AcM nedeni olarak kabul edilebilir (Tablo 35). S16 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Tablo 32. BKHB 2014, majör hastalık kategorisine göre acil servis tanı dağılım oranı (%) Tanı Grubu Tablo 33. BKHB Eğitim Araştırma Hastaneleri 2014, majör hastalık kategorisine göre acil servis tanı dağılım oranı (%) Teşhis Sayısı % Tanı Grubu 2.233.905 100,00 Toplam A00-B99 Bulaşıcı Hastalıklar 50.080 2,24 A00-B99 Bulaşıcı Hastalıklar C00-D48 Kanser Tanıları 1.623 0,07 C00-D48 Kanser Tanıları D50-D89 Kan Hastalıkları ve immün sistemin bozuklukları 5.945 0,27 D50-D89 Kan Hastalıkları ve immün sistemin bozuklukları 3.1270,22 E00-E90 Endokrin, beslenme ve metabolizma hastalıkları 7.599 0,34 E00-E90 Endokrin, beslenme ve metabolizma hastalıkları 1.119 0,08 F00-F99 Mental ve davranışsal bozukluklar 17.1790,77 F00-F99 Mental ve davranışsal bozukluklar 2.798 0,20 G00-G99 Sinir sistemi hastalıkları 16.317 G00-G99 Sinir sistemi hastalıkları 11.827 0,85 H00-H59 Göz ve adnekslerinin hastalıkları H00-H59 Göz ve adnekslerinin hastalıkları 14.704 1,05 22.3251,00 H60-H95 Kulak ve mastoid çıkıntı hastalıkları 12.677 0,91 H60-H95 Kulak ve mastoid çıkıntı hastalıkları 21.904 0,98 I00-I99 Dolaşım sistemi hastalıkları 11.217 0,80 I00-I99 Dolaşım sistemi hastalıkları 33.586 1,50 J00-J99 Solunum sistemi hastalıkları 366.111 26,17 J00-J99 Solunum sistemi hastalıkları 667.353 29,87 K00-K93 Sindirim sistemi hastalıkları 27.381 1,96 12.794 0,91 92.971 6,64 1 0,00 Toplam 0,73 Teşhis Sayısı % 1.399.163100,00 9.442 0,67 977 0,07 K00-K93 Sindirim sistemi hastalıkları 68.269 3,06 L00-L99 Deri ve derialtı dokunun hastalıkları L00-L99 Deri ve derialtı dokunun hastalıkları 30.101 1,35 M00-M99 Kas iskelet sistemi ve bağ dokusu hastalıkları M00-M99 Kas iskelet sistemi ve bağ dokusu hastalıkları 180.245 8,07 M800-M998 Neoplazmların Morfolojisi 46 0,00 N00-N99 Genitoüriner sistem hastalıkları 59.969 4,29 N00-N99 Genitoüriner sistem hastalıkları 94.158 4,21 O00-O99 Gebelik, doğum ve lohusalık 10.675 0,76 O00-O99 Gebelik, doğum ve lohusalık 10.928 0,49 P00-P96 Perinatal dönemden kaynaklanan bazı durumlar P00-P96 Perinatal dönemden kaynaklanan bazı durumlar 6.445 0,46 6.499 0,29 Q00-Q99 Konjenital Malformasyonlar, Deformasyonlar ve Kromozom Anomalileri 488 0,03 624 0,03 R00-R99 Genel Semptomlar, Belirtiler 537.367 38,41 R00-R99 Genel Semptomlar, Belirtiler 678.172 30,36 S00-T98 Yaralanma, Zehirlenme ve Dış Nedenler S00-T98 Yaralanma, Zehirlenme ve Dış Nedenler 47.330 3,38 73.974 3,31 U00-U99 Özel Amaçlı Kodlar 2 0,00 2 0,00 V01-Y98 Hastalık ve Ölümün Dış Sebepleri 154.135 11,02 V01-Y98 Hastalık ve Ölümün Dış Sebepleri 191.574 8,58 Z00-Z99 Z’li Kodlar 15.606 1,12 Z00-Z99 Z’li Kodlar 55.402 2,48 M800-M998 Neoplazmların Morfolojisi Q00-Q99 Konjenital Malformasyonlar, Deformasyonlar ve Kromozom Anomalileri U00-U99 Özel Amaçlı Kodlar En sık konan tanı ise yaklaşık %5,95’lik oran ile J03 - Akut tonsillit tanısıdır. EAH’lerinde J03 tanı oranı %8,40, ikinci basamak DH’nde ise %1,84 olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca akut tonsillit vakalarının hemen hiç görülmediği 0-12 ay grubunda J03 tanısı %9,40 olarak görülmektedir. Bu durum ise özellikle EAH’lerimizde J03 tanı kodunun hatalı kullanıldığını düşündürmektedir (Tablo 36, 37, 38, 39). Majör hastalık kategorilerine ait tam liste, en çok tanı konan hastalıklar, başvurular içinde en çok tanı konan hastalıkların hastane tipine ve yaş/cinsiyet grubuna göre dağılımı ve detaylı tanı listeleri Tablo 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39’da görülebilir. V01-Y98 Hastalık ve Ölümün Dış Sebepleri en çok tanı konan 3. kategori olmuştur. V, W, X, Y ile başlayan bu kodlar yaralanma, zehirlenme ve diğer dış etkilerin nedeninin sınıflandırılması için kullanılan kodlardır. Bu kodlar S00-T98 arası “Yaralanma, zehirlenme ve dış ne- denler” kategorisindeki tanı kodlarına eşlik etmeli ve tek başına veya ana tanı olarak kullanılmamalıdır. Fakat kullanıcı hataları ve kodlama eğitiminin yetersiz olmasından dolayı genel olarak travma durumlarında ana tanı olarak kullanıldığını tespit etmekteyiz. Bu kategoride 190.306 başvuruya 191.504 tanı konmuştur. Genel başvuruların %67,19’u EAH’lerine yapılmışken travma grubu hastaların %80,60’lık kısmı EAH’lerine başvurmuştur (Tablo 40). Okmeydanı EAH tek başına travma hastaların yaklaşık %41’ine sağlık hizmeti sunmuştur. Travma nedenli başvuruların neredeyse yarısı “W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme” ve “W19 - Düşme, tanımlanmamış” tanılarını almıştır (Tablo 41). Travma hastalarının %61,48’i erkek hastalardan oluşmaktadır. 25-44 yaş grubu %33,20’lik oranla en sık başvuru yapan hastalardır (Tablo 42). Erkek hastalarda 15-24 yaşlar, kadın hastalarda ise 65 yaş Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Acil Hizmetler Raporu Tablo 34. BKHB ikinci basamak devlet hastaneleri 2014, majör hastalık kategorisine göre acil servis tanı dağılım oranı (%) Tanı Grubu Tanı Grubu / ICD Kodu Teşhis Sayısı % 834.742100,00 Tanı Grubu / ICD Kodu Teşhis Sayısı % A00-B99 Bulaşıcı Hastalıklar 40.638 4,87 A00-B99 Bulaşıcı Hastalıklar 50.080 100,00 646 0,08 B87.1 - Yara miyazı 17.195 34,34 D50-D89 Kan Hastalıkları ve immün sistemin bozuklukları 2.818 0,34 A09 - Diyare ve gastroenterit, enfeksiyöz kaynaklı olduğu tahmin edilen 12.718 25,40 E00-E90 Endokrin, beslenme ve metabolizma hastalıkları 6.480 0,78 A08.4 - Viral barsak enfeksiyonu, tanımlanmamış 5.18710,36 F00-F99 Mental ve davranışsal bozukluklar 14.381 1,72 G00-G99 Sinir sistemi hastalıkları 4.490 0,54 A04.9 - Bakteriyel barsak enfeksiyonu, tanımlanmamış 5.18010,34 H00-H59 Göz ve adnekslerinin hastalıkları 7.621 0,91 A05.8 - Gıda zehirlenmeleri, diğer tanımlanmış 1.110 H60-H95 Kulak ve mastoid çıkıntı hastalıkları 9.227 1,11 Diğer 8.69017,35 I00-I99 Dolaşım sistemi hastalıkları 22.369 2,68 I00-I99 Dolaşım sistemi hastalıkları 33.586 100,00 J00-J99 Solunum sistemi hastalıkları 301.242 36,09 I10 - Esansiyel (primer) hipertansiyon 22.165 65,99 K00-K93 Sindirim sistemi hastalıkları 40.888 4,90 I95 - Hipotansiyon 1.860 5,54 L00-L99 Deri ve derialtı dokunun hastalıkları 17.307 2,07 I84 - Hemoroidler 1.754 5,22 M00-M99 Kas iskelet sistemi ve bağ dokusu hastalıkları I95.9 - Hipotansiyon, tanımlanmamış 1.105 3,29 87.274 10,46 45 0,01 34.189 4,10 O00-O99 Gebelik, doğum ve lohusalık 253 0,03 P00-P96 Perinatal dönemden kaynaklanan bazı durumlar 54 Q00-Q99 Konjenital Malformasyonlar, Deformasyonlar ve Kromozom Anomalileri M800-M998 Neoplazmların Morfolojisi N00-N99 Genitoüriner sistem hastalıkları % Tablo 35. Majör hastalık kategorilerinde görülen ilk 5 hastalık ve dağılım oranı (%) Toplam C00-D48 Kanser Tanıları Teşhis Sayısı S17 I84.9 - Hemoroidler, tanımlanmamış komplikasyonsuz Diğer 2,22 6191,84 6.08318,11 J00-J99 Solunum sistemi hastalıkları 667.353 100,00 J03 - Akut tonsillit 132.918 19,92 0,01 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 121.01718,13 136 0,02 J02 - Akut farenjit 101.012 15,14 R00-R99 Genel Semptomlar, Belirtiler 140.805 16,87 S00-T98 Yaralanma, Zehirlenme ve Dış Nedenler J06 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonları, birden fazla ve tanımlanmamış yerlerin 95.686 14,34 26.644 3,19 J00 - Akut nazofarenjit [nezle] 35.891 5,38 V01-Y98 Hastalık ve Ölümün Dış Sebepleri 37.439 4,49 Diğer 180.82927,10 Z00-Z99 Z’li Kodlar 39.796 4,77 K00-K93 Sindirim sistemi hastalıkları 68.269 K52.9 - Gastroenterit ve kolit, enfektif olmayan, tanımlanmamış 11.22316,44 K30 - Dispepsi 9.059 13,27 K52.8 - Gastroenterit ve kolit diğer, tanımlanmış enfektif olmayan 7.918 11,60 K21 - Gastro-özofajial reflü hastalığı 4.737 6,94 K59.0 - Kabızlık 4.549 6,66 Diğer 30.78345,09 L00-L99 Deri ve derialtı dokunun hastalıkları 30.101 100,00 L50 - Ürtiker 6.983 23,20 L50.9 - Ürtiker, tanımlanmamış 6.186 20,55 L30.9 - Dermatit, tanımlanmamış 2.308 7,67 L08.9 - Deri ve subkütan dokunun lokal enfeksiyonları, tanımlanmamış 1.873 6,22 üstü grup karşı cinse göre başvuru oranındaki yükseklikle dikkati çekmektedir. Bu kategoriye ait detaylı bilgiler Tablo 40, 41, 42, 43’te görülebilir. Tanı kodlarının doğru kullanımı açısından bir değerlendirme yapıldığında 65 yaş üstü grupta W84 - Nefes almayı tehdit eden nedenler, tanımlanmamış (%31,69) ve 4. sırada yer alan W83 - Nefes almayı tehdit eden nedenler, tanımlanmış (%12,24) tanı kodlarının hastaların yaklaşık %44’ünü oluşturduğunu ve bunun gerçekçi bir tablo sergilemediğini görmekteyiz. Bu tanı kodları örneğin kazara cisim yutma gibi solunumun kaza vb. durumlar sonucunda etkilenmesi nedeniyle kullanılması gereken kodlardır. Travma sonucu başvuran 65 yaş üstü hastaların %44’ünün bu tanıyı almış olması ise yanlış tanı veya yanlış veri girişi olduğunu düşündürmektedir. Bu durum muhtemelen Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı veya astım gibi hastalıklar nedeniyle solunum sıkıntısı yaşayan hastaların yanlış tanı kodlaması ile kayıt edilmesinden kaynaklanmaktadır. 100 S18 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Tablo 35. Majör hastalık kategorilerinde görülen ilk 5 hastalık ve dağılım oranı (%) (Devamı) Tanı Grubu / ICD Kodu Tablo 36. BKHB 2014 acil servis, en fazla tanı konan 40 hastalık ve dağılım oranı (%) Teşhis Sayısı % L30 - Dermatit, diğer 1.680 5,58 Diğer 11.07136,78 M00-M99 Kas iskelet sistemi ve bağ dokusu hastalıkları 180.245100,00 J02 - Akut farenjit 101.012 4,52 M79.1 - Miyalji 46.842 25,99 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 100.326 4,49 M54.5 - Bel ağrısı 30.502 16,92 M25.5 - Eklem ağrısı 16.106 8,94 J06 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonları, birden fazla ve tanımlanmamış yerlerin 95.629 4,28 M79.9 - Yumuşak doku bozukluğu, tanımlanmamış R52 - Ağrı, başka yerde sınıflanmamış 93.660 4,19 15.5758,64 R11 - Bulantı ve kusma 90.734 4,06 M79.8 - Yumuşak doku bozuklukları diğer, tanımlanmış 12.7857,09 R53 - Kırgınlık ve yorgunluk 56.459 2,53 Diğer 58.43532,42 R51 - Baş ağrısı 52.696 2,36 N00-N99 Genitoüriner sistem hastalıkları 94.158 100,00 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 51.533 2,31 N39.0 - Üriner sistem enfeksiyonu, yeri tanımlanmamış 20.259 21,52 M79.1 - Miyalji 46.836 2,10 N23 - Renal kolik, tanımlanmamış 12.184 12,94 W19 - Düşme, tanımlanmamış 42.475 1,90 N30.0 - Akut sistit 9.940 10,56 R07.4 - Göğüs ağrısı, tanımlanmamış 41.622 1,86 N91 - Menstrüasyonun yokluğu, azlığı ve seyrekliği J00 - Akut nazofarenjit [nezle] 35.882 1,61 ICD-10 Tanı Kodu Teşhis Sayısı % J03 - Akut tonsillit 132.929 5,95 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 120.9945,42 9.792 10,40 R10 - Abdominal ve pelvik ağrı 34.955 1,56 N94.6 - Dismenore, tanımlanmamış 5.422 5,76 R05 - Öksürük 34.813 1,56 Diğer 32.191 34,19 J39 - Üst solunum yolu diğer hastalıkları 33.360 1,49 R00-R99 Genel Semptomlar, Belirtiler 678.172 100,00 Z00.0 - Genel tıbbi muayene 31.554 1,41 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 100.321 14,79 M54.5 - Bel ağrısı 30.501 1,37 R52 - Ağrı, başka yerde sınıflanmamış 93.666 13,81 J02.9 - Akut farenjit, tanımlanmamış 29.674 1,33 R11 - Bulantı ve kusma 90.733 13,38 R42 - Baş dönmesi (Vertigo) 28.101 1,26 R53 - Kırgınlık ve yorgunluk 56.456 8,32 R52.0 - Akut ağrı 23.527 1,05 R51 - Baş ağrısı 52.700 7,77 R52.9 - Ağrı, tanımlanmamış 23.210 1,04 Diğer 284.29641,92 S00-T98 Yaralanma, Zehirlenme ve Dış Nedenler J39.9 - Üst solunum yolunun hastalığı, tanımlanmamış 22.2881,00 73.974 100,00 T78.4 - Allerji, tanımlanmamış 12.848 17,37 S93.4 - Ayak bileğinin burkulma ve gerilmesi 6.725 S63.5 - El bileği burkulma ve gerilmesi T15 - Gözde yabancı cisim I10 - Esansiyel (primer) hipertansiyon 22.165 0,99 9,09 N39.0 - Üriner sistem enfeksiyonu, yeri tanımlanmamış 20.259 0,91 5.268 7,12 B87.1 - Yara miyazı 17.195 0,77 3.869 5,23 M25.5 - Eklem ağrısı 16.104 0,72 S06.9 - Kafa içi yaralanma, tanımlanmamış 3.817 5,16 Diğer 41.44756,03 M79.9 - Yumuşak doku bozukluğu, tanımlanmamış 15.5750,70 Z00-Z99 Z li Kodlar 55.402 100,00 J20 - Akut bronşit 15.505 0,69 Z00.0 - Genel tıbbi muayene 31.679 57,18 Z00.8 - Genel muayeneler, diğer 8.851 15,98 W51 - Bir başka şahıs tarafından darp ve çarpma 15.350 0,69 Z04.1 - Trafik kazası sonrası muayene ve gözlem 3.309 5,97 R07.3 - Göğüs ağrısı, Diğer 14.435 0,65 Z33 - Gebelik durumu 2.016 3,64 W84 - Nefes almayı tehdit eden nedenler, tanımlanmamış 14.2300,64 Z04.2 - İş kazası sonrası muayene ve gözlem 1.326 2,39 R50 - Sebebi bilinmeyen ateş 13.553 0,61 Diğer 8.22114,84 J03.9 - Akut tonsillit, tanımlanmamış 12.992 0,58 Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Acil Hizmetler Raporu Tablo 36. BKHB 2014 acil servis, en fazla tanı konan 40 hastalık ve dağılım oranı (%) (Devamı) ICD-10 Tanı Kodu S19 Tablo 37. BKHB eğitim araştırma hastaneleri 2014 acil servis, en fazla tanı konan 40 hastalık ve dağılım oranı (%) (Devamı) Teşhis Sayısı % T78.4 - Allerji, tanımlanmamış 12.849 0,58 M79.8 - Yumuşak doku bozuklukları diğer, tanımlanmış W84 - Nefes almayı tehdit eden nedenler, tanımlanmamış 13.1870,94 12.785 0,57 A09 - Diyare ve gastroenterit, enfeksiyöz kaynaklı olduğu tahmin edilen W51 - Bir başka şahıs tarafından darp ve çarpma 12.9360,92 12.716 0,57 R07.3 - Göğüs ağrısı, Diğer 12.711 0,91 Y35 - Yasal müdahale 12.686 0,57 Y35 - Yasal müdahale 12.686 0,91 N23 - Renal kolik, tanımlanmamış 12.186 0,55 R07.0 - Boğaz ağrısı 9.807 0,70 Diğer 638.55028,58 N91 - Menstrüasyonun yokluğu, azlığı ve seyrekliği 9.7740,70 N39.0 - Üriner sistem enfeksiyonu, yeri tanımlanmamış 9.511 0,68 J20 - Akut bronşit 8.879 0,63 R55 - Senkop ve bayılma 7.976 0,57 K52.9 - Gastroenterit ve kolit, enfektif olmayan, tanımlanmamış 7.806 0,56 H57.1 - Göz ağrısı 7.403 0,53 0,52 Tablo 37. BKHB eğitim araştırma hastaneleri 2014 acil servis, en fazla tanı konan 40 hastalık ve dağılım oranı (%) ICD-10 Tanı Kodu Teşhis Sayısı % ICD-10 Tanı Kodu Teşhis Sayısı % J03 - Akut tonsillit 117.586 8,40 R52 - Ağrı, başka yerde sınıflanmamış 93.277 6,67 J06 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonları, birden fazla ve tanımlanmamış yerlerin 86.301 6,17 T78.4 - Allerji, tanımlanmamış 7.208 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 71.118 5,08 R11 - Bulantı ve kusma 66.418 4,75 O26.9 - Gebeliğe bağlı durum, tanımlanmamış 6.7550,48 R53 - Kırgınlık ve yorgunluk 55.443 3,96 S93.4 - Ayak bileğinin burkulma ve gerilmesi 6.479 0,46 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme N23 - Renal kolik, tanımlanmamış 6.200 0,44 44.899 3,21 R10 - Abdominal ve pelvik ağrı 34.310 2,45 J02 - Akut farenjit 33.936 2,43 R05 - Öksürük 31.684 2,26 J39 - Üst solunum yolu diğer hastalıkları 31.398 2,24 ICD-10 Tanı Kodu W19 - Düşme, tanımlanmamış 26.562 1,90 R51 - Baş ağrısı 25.789 1,84 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 105.88612,68 R07.4 - Göğüs ağrısı, tanımlanmamış 24.301 1,74 J02 - Akut farenjit 67.076 8,04 J39.9 - Üst solunum yolunun hastalığı, tanımlanmamış R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 29.208 3,50 22.0871,58 J02.9 - Akut farenjit, tanımlanmamış 28.403 3,40 R52.9 - Ağrı, tanımlanmamış 22.071 1,58 Z00.0 - Genel tıbbi muayene 27.461 3,29 M79.1 - Miyalji 21.506 1,54 R51 - Baş ağrısı 26.907 3,22 J00 - Akut nazofarenjit [nezle] 19.611 1,40 M79.1 - Miyalji 25.330 3,03 M54.5 - Bel ağrısı 18.097 1,29 R11 - Bulantı ve kusma 24.316 2,91 R42 - Baş dönmesi (Vertigo) 16.534 1,18 R07.4 - Göğüs ağrısı, tanımlanmamış 17.321 2,08 R52.0 - Akut ağrı 16.204 1,16 B87.1 - Yara miyazı 17.180 2,06 I10 - Esansiyel (primer) hipertansiyon 17.029 2,04 J00 - Akut nazofarenjit [nezle] 16.271 1,95 W19 - Düşme, tanımlanmamış 15.913 1,91 J03 - Akut tonsillit 15.343 1,84 M54.5 - Bel ağrısı 12.404 1,49 M79.9 - Yumuşak doku bozukluğu, tanımlanmamış 15.2491,09 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 15.1081,08 M25.5 - Eklem ağrısı 14.678 1,05 R50 - Sebebi bilinmeyen ateş 13.549 0,97 Diğer 322.13223,02 Tablo 38. BKHB ikinci basamak devlet hastaneleri 2014 acil servis, en fazla tanı konan ilk 40 hastalık ve dağılım oranı (%) Teşhis Sayısı % S20 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Tablo 38. BKHB ikinci basamak devlet hastaneleri 2014 acil servis, en fazla tanı konan ilk 40 hastalık ve dağılım oranı (%) (Devamı) ICD-10 Tanı Kodu Tablo 39. BKHB 2014 acil servis, yaş grupları ve cinsiyete göre en çok tanı konan 20 hastalık Teşhis Sayısı % R42 - Baş dönmesi (Vertigo) 11.567 1,39 J03.9 - Akut tonsillit, tanımlanmamış 11.411 1,37 N39.0 - Üriner sistem enfeksiyonu, yeri tanımlanmamış 10.748 1,29 M79.8 - Yumuşak doku bozuklukları diğer, tanımlanmış J06 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonları, birden fazla ve tanımlanmamış yerlerin 1.784 10.0411,20 J06 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonları, birden fazla ve tanımlanmamış yerlerin P96.4 - Gebeliğin sonlandırılması, fetüs ve yenidoğan 1.40010,14 9.328 1,12 J03 - Akut tonsillit 1.260 9,12 J18.9 - Pnömoni, tanımlanmamış 9.086 1,09 J00 - Akut nazofarenjit [nezle] 581 4,21 K30 - Dispepsi 8.416 1,01 R50 - Sebebi bilinmeyen ateş 554 4,01 N30.0 - Akut sistit 8.159 0,98 M79.98 - Yumuşak doku bozukluğu, tanımlanmamış, diğer P59.9 - Yenidoğan sarılığı, tanımlanmamış 5243,79 8.142 0,98 R11 - Bulantı ve kusma 473 3,42 A09 - Diyare ve gastroenterit, enfeksiyöz kaynaklı olduğu tahmin edilen J02 - Akut farenjit 431 3,12 7.814 0,94 J39 - Üst solunum yolu diğer hastalıkları 367 2,66 J20.9 - Akut bronşit, tanımlanmamış 7.353 0,88 R52.0 - Akut ağrı 7.323 0,88 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 3652,64 R06.0 - Dispne 6.843 0,82 R05 - Öksürük 338 2,45 M79.99 - Yumuşak doku bozukluğu, tanımlanmamış, yer tanımlanmamış K59.0 - Kabızlık 278 2,01 6.813 0,82 R45.1 - Huzursuzluk ve ajitasyon 276 2,00 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 6.634 0,79 J39.9 - Üst solunum yolunun hastalığı, tanımlanmamış 2731,98 J20 - Akut bronşit 6.626 0,79 N23 - Renal kolik, tanımlanmamış 5.986 0,72 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 2711,96 F41.9 - Anksiyete bozukluğu, tanımlanmamış 5.923 0,71 J20 - Akut bronşit 270 1,95 Z00.8 - Genel muayeneler, diğer 5.796 0,69 T78.4 - Allerji, tanımlanmamış 5.641 0,68 P96 - Perinatal dönemden kaynaklanan diğer durumlar 254 1,84 A08.4 - Viral barsak enfeksiyonu, tanımlanmamış 5.1850,62 P59 - Yenidoğan sarılığı, diğer ve tanımlanmamış nedenlere bağlı 197 1,43 A04.9 - Bakteriyel barsak enfeksiyonu, tanımlanmamış J21 - Akut bronşiolit 193 1,40 5.1790,62 L50.9 - Ürtiker, tanımlanmamış 5.177 0,62 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 179 1,30 J45.9 - Astım, tanımlanmamış 4.584 0,55 Diğer M79.18 - Miyalji, diğer 4.496 0,54 Diğer 204.42224,49 Yaş Grubu / Cinsiyet ICD-10 Tanı Kodu 0-12 ay / Kız 0-12 Ay / Erkek Teşhis Sayısı % 13.813 100,00 12,92 3.54525,66 16.990 100,00 J06 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonları, birden fazla ve tanımlanmamış yerlerin 2.242 13,20 J03 - Akut tonsillit 1.636 9,63 P96.4 - Gebeliğin sonlandırılması, fetüs ve yenidoğan 1.4548,56 J00 - Akut nazofarenjit [nezle] 732 4,31 R50 - Sebebi bilinmeyen ateş 704 4,14 P59.9 - Yenidoğan sarılığı, tanımlanmamış 596 3,51 J02 - Akut farenjit 551 3,24 R11 - Bulantı ve kusma 500 2,94 Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Acil Hizmetler Raporu Tablo 39. BKHB 2014 acil servis, yaş grupları ve cinsiyete göre en çok tanı konan 20 hastalık (Devamı) S21 Tablo 39. BKHB 2014 acil servis, yaş grupları ve cinsiyete göre en çok tanı konan 20 hastalık (Devamı) Yaş Grubu / Cinsiyet ICD-10 Tanı Kodu Teşhis Sayısı R05 - Öksürük 464 2,73 J20 - Akut bronşit 445 2,62 J39 - Üst solunum yolu diğer hastalıkları 432 2,54 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 406 2,39 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 3852,27 1-4 Yaş / Erkek J21 - Akut bronşiolit 342 2,01 J03 - Akut tonsillit 18.652 16,66 K59.0 - Kabızlık 323 1,90 R45.1 - Huzursuzluk ve ajitasyon 319 1,88 J06 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonları, birden fazla ve tanımlanmamış yerlerin 16.760 14,97 P96 - Perinatal dönemden kaynaklanan diğer durumlar J00 - Akut nazofarenjit [nezle] 6.338 5,66 310 1,82 J39.9 - Üst solunum yolunun hastalığı, tanımlanmamış J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 5.5594,96 3061,80 J02 - Akut farenjit 5.323 4,75 P59 - Yenidoğan sarılığı, diğer ve tanımlanmamış nedenlere bağlı 274 1,61 R11 - Bulantı ve kusma 3.751 3,35 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme J39 - Üst solunum yolu diğer hastalıkları 3.408 3,04 201 1,18 Diğer 4.368 25,71 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 3.016 2,69 J20 - Akut bronşit 2.975 2,66 W19 - Düşme, tanımlanmamış 2.672 2,39 R50 - Sebebi bilinmeyen ateş 2.560 2,29 % Yaş Grubu / Cinsiyet ICD-10 Tanı Kodu kaynaklı olduğu tahmin edilen Teşhis Sayısı % 1.081 1,22 N39.0 - Üriner sistem enfeksiyonu, yeri tanımlanmamış 943 1,07 J02.9 - Akut farenjit, tanımlanmamış 740 0,84 Diğer 20.31522,98 111.989 100,00 1-4 Yaş / Kız 88.400 100,00 J03 - Akut tonsillit 14.006 15,84 J06 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonları, birden fazla ve tanımlanmamış yerlerin 13.406 15,17 R05 - Öksürük 2.484 2,22 6,21 J21 - Akut bronşiolit 2.076 1,85 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 1.984 1,77 J39.9 - Üst solunum yolunun hastalığı, tanımlanmamış 1.8701,67 A09 - Diyare ve gastroenterit, enfeksiyöz kaynaklı olduğu tahmin edilen 1.471 1,31 J18.9 - Pnömoni, tanımlanmamış 1.451 1,30 K52.9 - Gastroenterit ve kolit, enfektif olmayan, tanımlanmamış 1.445 1,29 T78.4 - Allerji, tanımlanmamış 829 0,74 K52.8 - Gastroenterit ve kolit diğer, tanımlanmış enfektif olmayan 809 0,72 Diğer J00 - Akut nazofarenjit [nezle] 5.492 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 4.5755,18 J02 - Akut farenjit 4.470 5,06 R11 - Bulantı ve kusma 3.241 3,67 J39 - Üst solunum yolu diğer hastalıkları 2.875 3,25 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 2.279 2,58 R50 - Sebebi bilinmeyen ateş 2.187 2,47 J20 - Akut bronşit 2.001 2,26 W19 - Düşme, tanımlanmamış 1.979 2,24 R05 - Öksürük 1.787 2,02 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 1.627 1,84 5-14 yaş / Kız J39.9 - Üst solunum yolunun hastalığı, tanımlanmamış 1.5921,80 J21 - Akut bronşiolit 1.438 1,63 J18.9 - Pnömoni, tanımlanmamış 1.244 K52.9 - Gastroenterit ve kolit, enfektif olmayan, tanımlanmamış 1.122 A09 - Diyare ve gastroenterit, enfeksiyöz 26.55623,71 120.942 100,00 J03 - Akut tonsillit 16.425 13,58 J06 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonları, birden fazla ve tanımlanmamış yerlerin 13.462 11,13 1,41 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 7.7706,42 1,27 J02 - Akut farenjit 6.687 5,53 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 4.950 4,09 S22 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Tablo 39. BKHB 2014 acil servis, yaş grupları ve cinsiyete göre en çok tanı konan 20 hastalık (Devamı) Yaş Grubu / Cinsiyet ICD-10 Tanı Kodu Teşhis Sayısı J00 - Akut nazofarenjit [nezle] 4.794 3,96 R11 - Bulantı ve kusma 4.727 3,91 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 3.930 J39 - Üst solunum yolu diğer hastalıkları % Tablo 39. BKHB 2014 acil servis, yaş grupları ve cinsiyete göre en çok tanı konan 20 hastalık (Devamı) Yaş Grubu / Cinsiyet ICD-10 Tanı Kodu Teşhis Sayısı % A09 - Diyare ve gastroenterit, enfeksiyöz kaynaklı olduğu tahmin edilen 1.347 0,91 J03.9 - Akut tonsillit, tanımlanmamış 1.342 0,91 3,25 J02.9 - Akut farenjit, tanımlanmamış 1.342 0,91 3.207 2,65 T78.4 - Allerji, tanımlanmamış 1.303 0,88 W19 - Düşme, tanımlanmamış 3.074 2,54 Diğer 48.60732,89 N39.0 - Üriner sistem enfeksiyonu, yeri tanımlanmamış 2.204 1,82 J18.9 - Pnömoni, tanımlanmamış 2.082 1,72 R50 - Sebebi bilinmeyen ateş 1.935 1,60 J39.9 - Üst solunum yolunun hastalığı, tanımlanmamış 1.5221,26 R05 - Öksürük 1.407 1,16 J20 - Akut bronşit 1.371 1,13 J03.9 - Akut tonsillit, tanımlanmamış 1.222 1,01 H66.9 - Otitis media, tanımlanmamış 1.200 J02.9 - Akut farenjit, tanımlanmamış 1.194 K52.9 - Gastroenterit ve kolit, enfektif olmayan, tanımlanmamış 1.158 0,96 Diğer 36.62130,28 5-14 yaş / Erkek 15-24 yaş / Kadın 199.283 100,00 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 11.5365,90 R52 - Ağrı, başka yerde sınıflanmamış 9.321 4,77 J02 - Akut farenjit 9.314 4,76 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 7.815 4,00 J03 - Akut tonsillit 7.323 3,75 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 6.991 3,58 0,99 Z00.0 - Genel tıbbi muayene 6.822 3,49 0,99 R11 - Bulantı ve kusma 6.818 3,49 W19 - Düşme, tanımlanmamış 5.357 2,74 R53 - Kırgınlık ve yorgunluk 5.331 2,73 J06 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonları, birden fazla ve tanımlanmamış yerlerin 4.767 2,44 M79.1 - Miyalji 4.290 2,19 W51 - Bir başka şahıs tarafından darp ve çarpma 3.9892,04 R51 - Baş ağrısı 3.954 2,02 R10 - Abdominal ve pelvik ağrı 2.926 1,50 R05 - Öksürük 2.917 1,49 147.781 100,00 J03 - Akut tonsillit 19.079 12,91 J06 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonları, birden fazla ve tanımlanmamış yerlerin 15.794 10,69 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 8.7625,93 J02 - Akut farenjit 7.385 5,00 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 6.948 4,70 J02.9 - Akut farenjit, tanımlanmamış 2.861 1,46 W19 - Düşme, tanımlanmamış 5.950 4,03 J39 - Üst solunum yolu diğer hastalıkları 2.770 1,42 J00 - Akut nazofarenjit [nezle] 5.332 3,61 M54.5 - Bel ağrısı 2.635 1,35 R07.4 - Göğüs ağrısı, tanımlanmamış 2.470 1,26 Diğer 85.03842,67 R11 - Bulantı ve kusma 4.907 3,32 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 4.802 3,25 J39 - Üst solunum yolu diğer hastalıkları 3.625 2,45 15-24 yaş / Erkek J18.9 - Pnömoni, tanımlanmamış 2.117 1,43 R50 - Sebebi bilinmeyen ateş 2.025 1,37 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 11.5365,90 J20 - Akut bronşit 1.976 1,34 R52 - Ağrı, başka yerde sınıflanmamış 9.321 4,77 M79.9 - Yumuşak doku bozukluğu, tanımlanmamış J02 - Akut farenjit 9.314 4,76 1.748 1,18 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 7.815 4,00 R05 - Öksürük 1.720 1,16 J03 - Akut tonsillit 7.323 3,75 J39.9 - Üst solunum yolunun hastalığı, tanımlanmamış W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 6.991 3,58 1.6701,13 195.538 100,00 Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Acil Hizmetler Raporu Tablo 39. BKHB 2014 acil servis, yaş grupları ve cinsiyete göre en çok tanı konan 20 hastalık (Devamı) Yaş Grubu / Cinsiyet ICD-10 Tanı Kodu Teşhis Sayısı Z00.0 - Genel tıbbi muayene 6.822 3,49 R11 - Bulantı ve kusma 6.818 3,49 W19 - Düşme, tanımlanmamış 5.357 2,74 R53 - Kırgınlık ve yorgunluk 5.331 2,73 J06 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonları, birden fazla ve tanımlanmamış yerlerin 4.767 2,44 M79.1 - Miyalji 4.290 2,19 W51 - Bir başka şahıs tarafından darp ve çarpma % S23 Tablo 39. BKHB 2014 acil servis, yaş grupları ve cinsiyete göre en çok tanı konan 20 hastalık (Devamı) Yaş Grubu / Cinsiyet ICD-10 Tanı Kodu W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme Diğer 25-44 yaş / Erkek Teşhis Sayısı 5.485 % 1,38 169.30642,48 375501 100,00 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 22.4925,99 R52 - Ağrı, başka yerde sınıflanmamış 19.920 5,30 J02 - Akut farenjit 18.000 4,79 3.9892,04 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 15.391 4,10 R51 - Baş ağrısı 3.954 2,02 J03 - Akut tonsillit 14.770 3,93 R10 - Abdominal ve pelvik ağrı 2.926 1,50 R11 - Bulantı ve kusma 12.502 3,33 R05 - Öksürük 2.917 1,49 M79.1 - Miyalji 12.242 3,26 J02.9 - Akut farenjit, tanımlanmamış 2.861 1,46 R53 - Kırgınlık ve yorgunluk 12.194 3,25 J39 - Üst solunum yolu diğer hastalıkları 2.770 1,42 Z00.0 - Genel tıbbi muayene 9.517 2,53 M54.5 - Bel ağrısı 2.635 1,35 M54.5 - Bel ağrısı 9.264 2,47 R07.4 - Göğüs ağrısı, tanımlanmamış 2.470 1,26 R51 - Baş ağrısı 9.137 2,43 Diğer 85.33143,64 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 8.772 2,34 R07.4 - Göğüs ağrısı, tanımlanmamış 8.094 2,16 J06 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonları, birden fazla ve tanımlanmamış yerlerin 7.476 1,99 W19 - Düşme, tanımlanmamış 6.529 1,74 R10 - Abdominal ve pelvik ağrı 6.120 1,63 R05 - Öksürük 6.008 1,60 W51 - Bir başka şahıs tarafından darp ve çarpma 5.9991,60 25-44 yaş / Kadın 398.572 100,00 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 24.499 6,15 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 22.0055,52 R52 - Ağrı, başka yerde sınıflanmamış 21.132 5,30 R11 - Bulantı ve kusma 19.250 4,83 J02 - Akut farenjit 19.092 4,79 J03 - Akut tonsillit 15.442 3,87 R51 - Baş ağrısı 15.035 3,77 J02.9 - Akut farenjit, tanımlanmamış 5.870 1,56 R53 - Kırgınlık ve yorgunluk 12.852 3,22 Y35 - Yasal müdahale 5.241 1,40 M79.1 - Miyalji 10.466 2,63 Diğer R10 - Abdominal ve pelvik ağrı 8.890 2,23 45-64 yaş / Kadın J06 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonları, birden fazla ve tanımlanmamış yerlerin 7.110 1,78 M54.5 - Bel ağrısı 6.648 1,67 R42 - Baş dönmesi (Vertigo) 6.586 1,65 N91 - Menstrüasyonun yokluğu, azlığı ve seyrekliği 6.296 1,58 R05 - Öksürük 6.046 1,52 J02.9 - Akut farenjit, tanımlanmamış 5.743 1,44 R07.4 - Göğüs ağrısı, tanımlanmamış 5.650 1,42 R52.0 - Akut ağrı 5.550 1,39 R52.9 - Ağrı, tanımlanmamış 5.489 1,38 159.96342,60 217.205 100,00 R52 - Ağrı, başka yerde sınıflanmamış 11.991 5,52 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 11.2785,19 J02 - Akut farenjit 9.756 4,49 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 9.628 4,43 R11 - Bulantı ve kusma 9.620 4,43 R51 - Baş ağrısı 9.373 4,32 J03 - Akut tonsillit 7.976 3,67 R53 - Kırgınlık ve yorgunluk 7.647 3,52 M79.1 - Miyalji 6.936 3,19 R07.4 - Göğüs ağrısı, tanımlanmamış 6.654 3,06 S24 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Tablo 39. BKHB 2014 acil servis, yaş grupları ve cinsiyete göre en çok tanı konan 20 hastalık (Devamı) Yaş Grubu / Cinsiyet ICD-10 Tanı Kodu Teşhis Sayısı I10 - Esansiyel (primer) hipertansiyon 6.158 R42 - Baş dönmesi (Vertigo) Tablo 39. BKHB 2014 acil servis, yaş grupları ve cinsiyete göre en çok tanı konan 20 hastalık (Devamı) Yaş Grubu / Cinsiyet ICD-10 Tanı Kodu Teşhis Sayısı 2,84 R52 - Ağrı, başka yerde sınıflanmamış 2.872 5,27 5.058 2,33 R11 - Bulantı ve kusma 2.663 4,89 M54.5 - Bel ağrısı 4.322 1,99 R07.4 - Göğüs ağrısı, tanımlanmamış 2.468 4,53 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 4.083 1,88 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 2.400 4,41 R10 - Abdominal ve pelvik ağrı 3.749 1,73 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 2.311 4,24 R05 - Öksürük 3.684 1,70 R53 - Kırgınlık ve yorgunluk 1.978 3,63 J02.9 - Akut farenjit, tanımlanmamış 3.608 1,66 J02 - Akut farenjit 1.805 3,31 J06 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonları, birden fazla ve tanımlanmamış yerlerin 3.526 1,62 J03 - Akut tonsillit 1.552 2,85 W19 - Düşme, tanımlanmamış 3.397 1,56 R51 - Baş ağrısı 1.432 2,63 R52.0 - Akut ağrı 2.932 1,35 R42 - Baş dönmesi (Vertigo) 1.409 2,59 Diğer 85.82939,52 M79.1 - Miyalji 1.265 2,32 W84 - Nefes almayı tehdit eden nedenler, tanımlanmamış 1.074 1,97 45-64 yaş / Erkek % 172.560 100,00 % R52 - Ağrı, başka yerde sınıflanmamış 9.813 5,69 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 1.063 1,95 8.2214,76 W19 - Düşme, tanımlanmamış 1.021 1,88 R07.4 - Göğüs ağrısı, tanımlanmamış 7.301 4,23 R10 - Abdominal ve pelvik ağrı 849 1,56 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 6.927 4,01 R05 - Öksürük 844 1,55 J02 - Akut farenjit 6.757 3,92 J02.9 - Akut farenjit, tanımlanmamış 842 1,55 R53 - Kırgınlık ve yorgunluk 5.823 3,37 M54.5 - Bel ağrısı 700 1,29 R11 - Bulantı ve kusma 5.742 3,33 R52.9 - Ağrı, tanımlanmamış 678 1,25 J03 - Akut tonsillit 5.331 3,09 Diğer M79.1 - Miyalji 5.187 3,01 65-74 yaş / Erkek R51 - Baş ağrısı 4.444 2,58 R52 - Ağrı, başka yerde sınıflanmamış 2.267 5,39 I10 - Esansiyel (primer) hipertansiyon 3.930 2,28 R07.4 - Göğüs ağrısı, tanımlanmamış 2.220 5,28 M54.5 - Bel ağrısı 3.810 2,21 I10 - Esansiyel (primer) hipertansiyon 1.794 4,27 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 3.176 1,84 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 1.765 4,20 R42 - Baş dönmesi (Vertigo) 3.065 1,78 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 1.627 3,87 R10 - Abdominal ve pelvik ağrı 3.005 1,74 R11 - Bulantı ve kusma 1.586 3,77 Z00.0 - Genel tıbbi muayene 2.884 1,67 R53 - Kırgınlık ve yorgunluk 1.419 3,37 J06 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonları, birden fazla ve tanımlanmamış yerlerin 2.881 1,67 W84 - Nefes almayı tehdit eden nedenler, tanımlanmamış 1.310 3,11 W19 - Düşme, tanımlanmamış 2.783 1,61 J02 - Akut farenjit 1.193 2,84 R05 - Öksürük 2.662 1,54 J03 - Akut tonsillit 1.072 2,55 J02.9 - Akut farenjit, tanımlanmamış 2.613 1,51 R42 - Baş dönmesi (Vertigo) 920 2,19 Diğer 76.20544,16 R51 - Baş ağrısı 839 1,99 54.450 100,00 M79.1 - Miyalji 785 1,87 R10 - Abdominal ve pelvik ağrı 720 1,71 65-74 yaş / Kadın I10 - Esansiyel (primer) hipertansiyon 2.913 5,35 22.31140,98 42.058 100,00 Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Tablo 39. BKHB 2014 acil servis, yaş grupları ve cinsiyete göre en çok tanı konan 20 hastalık (Devamı) Yaş Grubu / Cinsiyet ICD-10 Tanı Kodu Teşhis Sayısı R06.0 - Dispne 705 1,68 R05 - Öksürük 617 1,47 R07.3 - Göğüs ağrısı, Diğer 603 1,43 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 586 1,39 W19 - Düşme, tanımlanmamış 579 1,38 W83 - Nefes almayı tehdit eden diğer nedenler, tanımlanmış 563 1,34 Diğer 75+ yaş / Kadın S25 Acil Hizmetler Raporu % Tablo 39. BKHB 2014 acil servis, yaş grupları ve cinsiyete göre en çok tanı konan 20 hastalık (Devamı) Yaş Grubu / Cinsiyet ICD-10 Tanı Kodu % W84 - Nefes almayı tehdit eden nedenler, tanımlanmamış 1.183 3,57 R53 - Kırgınlık ve yorgunluk 1.072 3,23 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 1.039 3,13 R42 - Baş dönmesi (Vertigo) 750 2,26 W19 - Düşme, tanımlanmamış 665 2,01 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 588 1,77 R06.0 - Dispne 561 1,69 18.88844,91 45.669 100,00 Teşhis Sayısı I10 - Esansiyel (primer) hipertansiyon 2.675 5,86 J02 - Akut farenjit 548 1,65 R07.4 - Göğüs ağrısı, tanımlanmamış 2.531 5,54 R11 - Bulantı ve kusma 2.298 5,03 N39.0 - Üriner sistem enfeksiyonu, yeri tanımlanmamış 544 1,64 R52 - Ağrı, başka yerde sınıflanmamış 2.162 4,73 J03 - Akut tonsillit 537 1,62 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 2.142 4,69 Z00.0 - Genel tıbbi muayene 525 1,58 J06.9 - Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış R07.3 - Göğüs ağrısı, Diğer 521 1,57 1.463 3,20 R10 - Abdominal ve pelvik ağrı 488 1,47 W84 - Nefes almayı tehdit eden nedenler, tanımlanmamış M79.1 - Miyalji 466 1,41 1.414 3,10 R06 - Solunum anormallikleri 465 1,40 R53 - Kırgınlık ve yorgunluk 1.366 2,99 Diğer W19 - Düşme, tanımlanmamış 1.250 2,74 R42 - Baş dönmesi (Vertigo) 1.150 2,52 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 1.110 2,43 R51 - Baş ağrısı 969 2,12 J02 - Akut farenjit 939 2,06 M79.1 - Miyalji 778 1,70 J03 - Akut tonsillit 737 1,61 Toplam 190.306100 R10 - Abdominal ve pelvik ağrı 678 1,48 Eğitim Araştırma Hastaneleri 153.378 80,60 100,00 R05 - Öksürük 669 1,46 Okmeydanı 77.728 40,84 50,68 Z00.0 - Genel tıbbi muayene 602 1,32 Şişli Hamidiye Etfal 39.714 20,87 25,89 1,26 GOP Taksim 35.936 18,88 23,43 2. Basamak Hastaneler 36.928 19,40 100,00 Eyüp 12.115 6,37 32,81 19.62942,98 İstinye 14.000 7,36 37,91 33.154 100,00 Kâğıthane 5.9253,1116,04 Sarıyer İsmail Akgün 4.888 R07.3 - Göğüs ağrısı, Diğer W83 - Nefes almayı tehdit eden diğer nedenler, tanımlanmış Diğer 75+ yaş / Erkek 576 531 1,16 R52 - Ağrı, başka yerde sınıflanmamış 1.836 5,54 R07.4 - Göğüs ağrısı, tanımlanmamış 1.755 5,29 R10.4 - Karın ağrısı diğer ve tanımlanmamış 1.431 4,32 I10 - Esansiyel (primer) hipertansiyon 1.326 4,00 R11 - Bulantı ve kusma 1.274 3,84 15.58046,99 Tablo 40. BKHB 2014, hastalığın ve ölümün dış sebepleri tanısı ile müracaatların dağılım oranı (%) Müracaat Sayısı % 2,57 % 13,24 S26 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Tablo 41. BKHB 2014, hastalığın ve ölümün dış sebepleri tanıları ve dağılım oranı (%) ICD 10 Tanısı Teşhis Sayısı % W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 51.533 26,90 W19 - Düşme, tanımlanmamış 42.475 22,17 W51 - Bir başka şahıs tarafından darp ve çarpma 15.3508,01 Tablo 42. BKHB 2014, hastalığın ve ölümün dış sebepleri tanıları ile başvuran hastalar yaş ve cinsiyet dağılımı Müracaat Sayısı % Toplam 190.306 100 Kadın 73.298 38,52 Erkek 117.008 61,48 15 yaş altı 41.736 100,00 1 yaş altı 21,93 816 0,43 1,96 1-4 yaş 13.425 7,05 32,17 5-14 yaş 27.495 14,45 65,88 15-24 yaş 40.590 21,33 25-44 yaş 63.182 33,20 2,78 45-64 yaş 29.152 15,32 5.181 2,70 65 yaş ve üstü 15.646 8,22 100,00 W45 - Yabancı cisim veya cismin deri yoluyla girmesi 65-74 yaş 7.725 4,06 49,37 3.920 2,05 75 yaş ve üstü 7.921 4,16 50,63 W54 - Köpek tarafından ısırılma veya darbelenme 3.6351,90 W84 - Nefes almayı tehdit eden nedenler, tanımlanmamış 14.2307,43 Y35 - Yasal müdahale 12.686 W22 - Cisimlere çarpma veya onlarla diğer çarpışma 7.6413,99 W83 - Nefes almayı tehdit eden diğer nedenler, tanımlanmış 5.329 W25 - Keskin camla temas 6,62 Cinsiyet ve Yaş Kadın 73.298 100,00 1,81 15 yaş altı 15.698 100,00 3.313 1,73 1 yaş altı X44 - İlaçlar, haplar ve biyolojik maddelere maruz kalma ve kazayla zehirlenme 3.074 1,60 Y28 - Keskin cisimle temas, gerçekleşme şekli belirlenmemiş 3.0531,59 V09.3 - Trafik kazalarında tanımlanmamış yaralanan yaya 2.070 W26 - Bıçak, kılıç veya kamayla temas V49.5 - Trafik kazasında diğer ve tanımlanmamış motorlu araçlarla çarpışmada W57 - Zehirsiz böcek ve artropot tarafından ısırılma ve sokulma 3.464 W18 - Aynı seviyeden düşme, diğer 21,42 378 0,52 2,41 1-4 yaş 5.710 7,79 36,37 5-14 yaş 9.610 13,11 61,22 15-24 yaş 12.226 16,68 25-44 yaş 22.682 30,94 1,08 45-64 yaş 13.955 19,04 1.553 0,81 65 yaş ve üstü 8.737 11,92 100,00 1.022 0,53 65-74 yaş 4.051 5,53 46,37 W50 - Bir başka şahıs tarafından darp, vurulma, tepilme, bükülme, ısırılma 75 yaş ve üstü 4.686 6,39 53,63 975 0,51 W23 - Cisimler arasında sıkıştırılma, yakalanma, ezilme, basılma 890 0,46 W55 - Memeliler tarafından ısırılma veya darbelenme, diğer 591 0,31 Diğer 9.5895,01 Erkek 117.008 100,00 15 yaş altı 26.038 100,00 1 yaş altı 22,25 438 0,37 1,68 1-4 yaş 7.715 6,59 29,63 5-14 yaş 17.885 15,29 68,69 15-24 yaş 28.364 24,24 25-44 yaş 40.500 34,61 45-64 yaş 15.197 12,99 65 yaş ve üstü 6.909 5,90 100,00 65-74 yaş 3.674 3,14 53,18 75 yaş ve üstü 3.235 2,76 46,82 Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Tablo 43. BKHB 2014 acil servis, yaş gruplarına göre en çok tanı konan 20 hastalık Yaş Grubu ICD-10 Tanı Kodu 0-14 Yaş Teşhis Sayısı % Yaş Grubu ICD-10 Tanı Kodu Teşhis Sayısı % 1.924 12,24 W83 - Nefes almayı tehdit eden diğer nedenler, tanımlanmış W22 - Cisimlere çarpma veya onlarla diğer çarpışma 2281,45 W54 - Köpek tarafından ısırılma veya darbelenme 1811,15 W51 - Bir başka şahıs tarafından darp ve çarpma 1781,13 X44 - İlaçlar, haplar ve biyolojik maddelere maruz kalma ve kazayla zehirlenme 156 0,99 V09.3 - Trafik kazalarında tanımlanmamış yaralanan yaya 134 0,85 W45 - Yabancı cisim veya cismin deri yoluyla girmesi 1230,78 Diğer 9506,04 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 16.545 39,39 W19 - Düşme, tanımlanmamış 13.908 33,11 W22 - Cisimlere çarpma veya onlarla diğer çarpışma 2.2465,35 W18 - Aynı seviyeden düşme, diğer 1.197 2,85 W57 - Zehirsiz böcek ve artropot tarafından ısırılma ve sokulma 1.042 2,48 W25 - Keskin camla temas 952 2,27 W45 - Yabancı cisim veya cismin deri yoluyla girmesi 8171,94 X44 - İlaçlar, haplar ve biyolojik maddelere maruz kalma ve kazayla zehirlenme 602 W51 - Bir başka şahıs tarafından darp ve çarpma 5661,35 W54 - Köpek tarafından ısırılma veya darbelenme 5601,33 Diğer 1,43 3.5728,50 133842 100,00 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 31.640 23,64 W19 - Düşme, tanımlanmamış 25.047 18,71 W51 - Bir başka şahıs tarafından darp ve çarpma 14.60610,91 Y35 - Yasal müdahale 12.464 W84 - Nefes almayı tehdit eden nedenler, tanımlanmamış 8.6936,49 W22 - Cisimlere çarpma veya onlarla diğer çarpışma 5.1673,86 W25 - Keskin camla temas 4.124 3,08 W83 - Nefes almayı tehdit eden diğer nedenler, tanımlanmış 3.137 2,34 W45 - Yabancı cisim veya cismin deri yoluyla girmesi 2.980 2,23 W54 - Köpek tarafından ısırılma veya darbelenme 2.8942,16 Diğer 23.09017,25 65+ Yaş Tablo 43. BKHB 2014 acil servis, yaş gruplarına göre en çok tanı konan 20 hastalık (Devamı) 42.007 100,00 15-64 Yaş S27 Acil Hizmetler Raporu 9,31 15.725 100,00 W84 - Nefes almayı tehdit eden nedenler, tanımlanmamış 4.98331,69 W19 - Düşme, tanımlanmamış 3.520 22,38 W01 - Kayma, sendeleme ve tökezlemeye bağlı düşme 3.348 21,29 ACİL SERVİS MÜRACAATLARINDA TETKİK VE TEDAVİ AS’de yapılan tetkikler SUT işlem adları temel alınarak raporumuzda yer almıştır. Tetkik sayılarına bakıldığında ilk dikkati çeken, EAH’lerinde yapılan tetkik sayısının hem laboratuvar hem görüntüleme açısından DH’lerine göre başvuran hasta sayısından oldukça yüksek olmasıdır (Tablo 44, 45, 46). Hastaların %32,81 DH’lerimizin AS’e başvurmuşken yapılan tahlillerinin yalnızca %8,09’luk kısmı DH’lerinde gerçekleşmiştir. Ayrıca istenen tahlil türleri bakımından da farklılıklar mevcuttur. En çok istenen tetkik “Tam Kan (Hemogram)” olmuştur. Görüntüleme işlemlerinin %87,40’ı EAH’inde gerçekleşmiştir. DH’lerinde yapılan görüntülemelerin yaklaşık %89’u Röntgen Grafi işlemidir ve diğer görüntüleme türleri DH’lerinde çok az sayıda kullanıldığı görülmektedir. Görüntüleme işlemlerine ait detaylar Tablo 47, 48, 49, 50’de görülebilir. Tablo 51, 52, 53 hem tanıya hem de tedaviye yönelik işlemleri içermektedir ve SUT işlem adı temel alınarak hazırlanmıştır. Genel olarak tedaviye yönelik Intramusküler ve Intravenöz ilaç uygulamalarının ağırlıklı olduğu ve yaklaşık %75’lik bir orana sahip olduğu görülmektedir. Intramusküler enjeksiyon tek başına yapılan işlemlerin yarısından fazlasını oluşturmaktadır, DH’lerinde ise toplam işlemler içindeki oranı %68’e ulaşmaktadır. Intravenöz tedaviler EAH’lerinde daha fazla tercih edilmektedir. Tanıya yönelik en sık kullanılan işlem ise Elektrokardiyogram olmuştur. Toplam AcM sayısı ile yapılan işlem türü ve sayısını karşılaştırdığımızda acil müdahale kapsamına giren işlem oranının oldukça düşük olduğu dikkati çekmektedir. Bu durum hastaların aciliyet seviyesinin düşük olduğu ve uygunsuz başvuru oranının yüksek olduğunun bir göstergesi kabul edilebilir. Tablo 54’te yer alan AS’de uygulanan tedavilerde kullanılan ilaç sıralaması depodan çıkış rakamlarına göre hesaplanmış olup Kâğıthane ve Sarıyer DH verilerini içermemektedir. Uygulama sayıları yaklaşık değerler olmakla birlikte gerçekçi bir resim ortaya koymaktadır. S28 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Tablo 44. BKHB 2014 acil servis, en fazla yapılan 30 tahlil ve dağılım oranı (%) Tahlil Adı Tahlil Sayısı % 4.607.834 100,00 Tam Kan (Hemogram) 330.212 7,17 Kreatinin Tablo 45. BKHB eğitim araştırma hastaneleri 2014 acil servis, en fazla yapılan 30 tahlil Tahlil Sayısı % 4.235.045 100,00 Tam Kan (Hemogram) 272.057 6,42 243.2895,28 Kreatinin 224.1595,29 Kan üre azotu (BUN) 242.259 Kan üre azotu (BUN) 224.081 Sodyum (Na) (Serum ve vücut sıvılarında, herbiri) 238.5075,18 Sodyum (Na) (Serum ve vücut sıvılarında, herbiri) 220.0535,20 Potasyum 238.3205,17 Potasyum 219.7915,19 Glukoz 237.6235,16 Glukoz 218.7415,17 Aspartat transaminaz (AST) 235.127 5,10 Aspartat transaminaz (AST) 215.187 5,08 Kalsiyum (Ca) 227.775 4,94 Kalsiyum (Ca) 213.837 5,05 Alanin aminotransferaz (ALT) 225.015 4,88 Alanin aminotransferaz (ALT) 205.131 4,84 Klor (Cl) 201.862 4,38 Bilirubin (Total,direkt), her biri 190.472 4,50 Bilirubin (Total,direkt), her biri 199.247 4,32 Klor (Cl) 188.663 4,45 Amilaz 166.0223,60 Amilaz 162.9463,85 Laktik Dehidrogenaz (LDH) 151.047 3,28 Laktik Dehidrogenaz (LDH) 147.394 3,48 İdrar tetkiki (Tam otomatik idrar biyokimyası ve mikroskopisi) 147.038 3,19 İdrar tetkiki (Tam otomatik idrar biyokimyası ve mikroskopisi) 130.866 3,09 Kreatin kinaz (CK) 118.812 2,58 Kreatin kinaz (CK) 111.164 2,62 Kütle CK-MB 102.547 2,23 Gamma glutamil transferaz (GGT) 95.897 2,26 CRP,türbidimetrik 100.4162,18 CRP, nefelometrik 94.949 2,24 CRP, nefelometrik 98.006 2,13 Asit hemoliz testi (Asit Ham testi) 88.626 2,09 Gamma glutamil transferaz (GGT) 96.840 2,10 CRP,türbidimetrik 88.2102,08 Troponin I 91.483 1,99 Albümin 85.5962,02 Asit hemoliz testi (Asit Ham testi) 88.626 1,92 Kütle CK-MB 84.529 2,00 Albümin 86.6321,88 Alkalen fosfataz 81.742 1,93 1,85 Tüm Tahliller 5,26 Tahlil Adı Tüm Tahliller 5,29 Alkalen fosfataz 84.026 1,82 Protrombin zamanı (Koagülometre) 78.139 Protrombin zamanı (Koagülometre) 79.914 1,73 APTT 76.2381,80 APTT 77.2081,68 Troponin I 69.349 Lipaz 62.0841,35 Lipaz 61.7851,46 Troponin T 47.050 Troponin T 47.050 Magnezyum 46.7991,02 Magnezyum 46.5811,10 Kan gazları 45.613 Kan gazları 45.464 CK-MB 44.6260,97 CK-MB 36.9140,87 Diğer 253.8095,51 Diğer 209.4344,95 1,02 0,99 AS’deki ilaç uygulamalarının büyük bir kısmının ağrı tedavisine yönelik olduğu görülmektedir. Sırasıyla sindirim sistemine ait şikâyetlerin tedavisi, solunum sıkıntılarının giderilmesi ve yüksek tansiyon tedavisi takip eden tedavi türleridir. Tablo 55’te görülen en çok reçete edilen ilaçlar listesi elektronik reçete verileri üzerinden hazırlanmıştır. EAH e-reçete yazılma oranı düşük olup tablo yazılan tüm reçete bilgilerini içermemektedir. Elektronik reçete ile verilen ilaçların sadece %8,45’i EAH’lerine aittir. 1,64 1,11 1,07 EAH’ninde tedavilerin büyük kısmı kullanıcı alışkanlığın ve hasta yoğunluğu gibi nedenlerle kâğıt reçete üzerinden yazılmıştır. Bu nedenle sıralama daha ziyade 2. basamak DH’lerinde reçete edilen ilaçları yansıtmaktadır. Reçete edilen ilaç sıralaması tanı sıralamasında da öne çıkan ÜSYE tedavisiyle uyumlu olduğu görülmektedir. AS başvuru yapan hastaların ortalama %97’si sağlık hizmetini aldıktan sonra ayaktan taburcu edilmektedir. Başvuruların %0,02 si ölümle sonuçlanmıştır (Tablo 56). EAH ile 2. basamak hastaneler ara- Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Acil Hizmetler Raporu Tablo 46. BKHB ikinci basamak devlet hastaneleri 2014 acil servis, en fazla yapılan 30 tahlil Tahlil Adı Tahlil Sayısı % Tüm Tahliller 372.789 100,00 Tam Kan (Hemogram) 58.155 15,60 Troponin I 22.134 5,94 Aspartat transaminaz (AST) 19.940 5,35 Alanin aminotransferaz (ALT) 19.884 5,33 Kreatinin 19.1305,13 Glukoz 18.8825,07 Potasyum 18.5294,97 Sodyum (Na) (Serum ve vücut sıvılarında, herbiri) 18.4544,95 Kan üre azotu (BUN) 18.178 4,88 Kütle CK-MB 18.018 4,83 İdrar tetkiki (Strip ile) 17.105 4,59 İdrar tetkiki (Tam otomatik idrar biyokimyası ve mikroskopisi) 16.172 4,34 Kalsiyum (Ca) 13.938 3,74 Klor (Cl) 13.199 3,54 CRP,türbidimetrik 12.2063,27 Bilirubin (Total,direkt), her biri 8.775 CK-MB 7.7122,07 Kreatin kinaz (CK) 7.648 Miyoglobin 5.4531,46 Laktik Dehidrogenaz (LDH) 3.653 Amilaz 3.0760,83 CRP, nefelometrik 3.057 0,82 Beta-hCG (Total hCG) 2.893 0,78 Alkalen fosfataz 2.284 0,61 Protrombin zamanı (Koagülometre) 1.775 0,48 Kolesterol 1.6290,44 Trigliserid 1.6090,43 HDL kolesterol 1.600 0,43 LDL kolesterol 1.573 0,42 ASO (Nefelometrik) 1.340 0,36 Diğer 14.7883,97 2,35 2,05 0,98 sında Ex hasta oranları bakımından anlamlı bir fark olmadığı tespit edilmiştir. (Mann Whitney testi p: 0,15 ve p>0,05) Ortalama yatış oranı EAH’de %3,43 ve DH’de %0,43 olarak kaydedilmiştir. Yatış yapılan hasta oranlarının ortalaması %1,66’dır (σ %1,67, Min. %0 ve Mak. %4,02). EAH ile 2. basamak hastaneler arasında yatışı yapılan hasta oranları bakımından istatistikî olarak anlamlı bir fark olduğu görülmektedir (Mann-Whitney U testi p: 0,034 ve p<0,05). S29 Tablo 47. BKHB 2014 acil servis, radyolojik görüntüleme işlemleri ve dağılım oranı (%) Görüntüleme Adı Görüntüleme Sayısı % Herhangi Görüntüleme 897.520 100,00 Röntgen Grafiler 584.576 65,13 Bilgisayarli Tomografiler 178.773 19,92 Ultrason 92.966 10,36 Manyetik Rezonans Görüntüleme 24.816 2,76 Renkli Doppler 15.972 1,78 417 0,05 Diğer Görüntüleme Tablo 48. BKHB eğitim ve araştırma hastaneleri 2014 acil servis, radyolojik görüntüleme işlemleri ve dağılım oranı (%) Görüntüleme Adı Görüntüleme Sayısı % Herhangi Görüntüleme 784.398 100,00 Röntgen Grafiler 484.033 61,71 Bilgisayarli Tomografiler 173.798 22,16 Ultrason 88.074 11,23 Manyetik Rezonans Görüntüleme 23.206 2,96 Renkli Doppler 14.971 1,91 Diğer Görüntüleme 316 0,04 Tablo 49. BKHB ikinci basamak devlet hastaneleri 2014 acil servis, radyolojik görüntüleme işlemleri ve dağılım oranı (%) Görüntüleme Adı Görüntüleme Sayısı % Herhangi Görüntüleme 113.122 100,00 Röntgen Grafiler 100.543 88,88 Bilgisayarli Tomografiler 4.975 4,40 Ultrason 4.892 4,32 Manyetik Rezonans Görüntüleme 1.610 1,42 Renkli Doppler 1.001 0,88 101 0,09 Diğer Görüntüleme Uluslararası istatistiklerle karşılaştırdığımızda yatış verilme oranının ülkemizde çok düşük olduğunu görülmektedir. AcM yapan hastalara yatış verilme oranı A.B.D. de %12 (2), İngiltere’de %21 (14) ve Avustralya’da ise %28’dir (3). Bu durum ülkemizde AS’lerin gerçekten acil müdahale ve yatış gerektiren sağlık sorunları için kullanılmadığının bir göstergesidir ve aslında 1. basamak aile hekimliği hizmeti alması gereken kişilerin AS’e uygunsuz başvuru yaptığı tezini güçlendirmektedir. S30 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Tablo 50. Radyolojik görüntüleme işlemleri istenen ilk 5 bölge ve dağılım oranı (%) Tablo 51. BKHB acil servis, en çok yapılan 20 işlem ve dağılım oranı (%) İşlem Adedi % 1.548.308 100,00 İntramusküler enjeksiyon 791.342 51,11 35,52 Damar yolu açılması 187.596 12,12 148.925 25,48 Elektrokardiyogram 131.6668,50 Düz karın Grafilersi 98.802 16,90 İntravenöz enjeksiyon 109.347 7,06 Akciğer Grafilersi (İki yön) 29.259 5,01 İntravenöz ilaç infüzyonu 66.357 4,29 64.408 4,16 Görüntüleme Adı Görüntüleme Sayısı % Röntgen Grafiler 584.576 100,00 Eklem Grafilersi(İki yön)tek eklem 207.661 Akciğer Grafilersi P.A. (Tek yön) İşlem Adı Tüm İşlemler Eklem Grafilersi (İki yön) mukayeseli 18.946 3,24 Yara pansumanı Diğer 80.983 13,85 Nebülizatör ile ilaç uygulaması 49.143 3,17 Bilgisayarlı Tomografiler (BT) 178.773 100,00 Oksijen inhalasyon tedavisi, saatlik 36.040 2,33 BT, Beyin 70.401 39,38 Monitörizasyon 24.1961,56 BT, Toraks 22.391 12,52 Subkütan enjeksiyon 19.288 1,25 BT, extremite (20-50cm bölge) 20.197 11,30 Kesi onarımı 16.509 1,07 BT, Beyin (Aksiyel+Koronal) 16.308 9,12 Lavman 12.8540,83 BT, Abdomen, Alt 10.037 5,61 Kan gazları takibi 11.056 0,71 Diğer 39.439 22,06 Mesane sonda uygulaması 6.341 0,41 Ultrason (US) 92.966 100,00 Lokal anestezi 5.294 0,34 Abdomen Us, Tüm 41.367 44,50 Yara debritmanı 3.692 0,24 Ultrason, Diğer 34.135 36,72 Kan veya ürünleri transfüzyonu 3.684 0,24 2.086 0,13 Ultrason, Genel 4.611 4,96 Sütür alınması Üriner Sistem US 4.389 4,72 Yanık pansumanı, küçük 1.913 0,12 Skrotal US 1.530 1,65 Nazogastrik sonda uygulaması 1.455 0,09 Diğer 6.934 7,46 Diğer 4.0410,26 Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) 24.816 100,00 MR, Diffuzyon 13.079 52,70 MR, Beyin 2.690 10,84 MR, Eklem Tek 2.437 9,82 MR, Vertebra, Lomber 2.293 9,24 MR, Vertebra, Servikal 964 3,88 Diğer 3.353 13,51 Renkli Doppler 15.971 100,00 Alt ekstremite venöz sistem RDUS, tek taraflı 4.431 27,74 Fötal biyometri ve biyofizik skorlama 3.081 19,29 Alt ekstremite arteriel sistem RDUS, tek taraflı 2.870 17,97 Pelvik renkli Doppler US 1.246 7,80 Obstetrik renkli Doppler US 1.241 7,77 Diğer 3.102 19,42 Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Acil Hizmetler Raporu Tablo 52. BKHB eğitim araştırma hastaneleri 2014 acil servis, en çok yapılan 20 işlem ve dağılım oranı (%) İşlem Adı S31 Tablo 53. BKHB ikinci basamak devlet hastaneleri 2014 acil servis, en çok yapılan 20 işlem ve dağılım oranı (%) İşlem Adedi % İşlem Adedi % Tüm İşlemler 938.987 100,00 Tüm İşlemler 609.321 100,00 İntramusküler enjeksiyon 375.955 40,04 İntramusküler enjeksiyon 415.387 68,17 Damar yolu açılması 143.999 15,34 Yara pansumanı 46.639 7,65 Elektrokardiyogram 102.02510,87 Damar yolu açılması 43.597 7,16 İntravenöz enjeksiyon 100.382 10,69 Elektrokardiyogram 29.6414,86 İntravenöz ilaç infüzyonu 48.974 5,22 İntravenöz ilaç infüzyonu 17.383 2,85 Nebülizatör ile ilaç uygulaması 39.261 4,18 Oksijen inhalasyon tedavisi, saatlik 16.552 2,72 Monitörizasyon 22.4142,39 Nebülizatör ile ilaç uygulaması 9.882 1,62 Oksijen inhalasyon tedavisi, saatlik 19.488 2,08 İntravenöz enjeksiyon 8.965 1,47 Yara pansumanı 17.769 1,89 Kesi onarımı 6.890 1,13 Subkütan enjeksiyon 17.532 1,87 Yara debritmanı 2.966 0,49 Lavman 12.8111,36 Lokal anestezi 2.391 0,39 Kan gazları takibi 11.007 1,17 Monitörizasyon 1.7820,29 Kesi onarımı 9.619 1,02 Subkütan enjeksiyon 1.756 0,29 Mesane sonda uygulaması 5.384 0,57 Mesane sonda uygulaması 957 0,16 Kan veya ürünleri transfüzyonu 3.679 0,39 Sütür alınması 952 0,16 Lokal anestezi 2.903 0,31 Yanık pansumanı, küçük 823 0,14 Nazogastrik sonda uygulaması 1.138 0,12 Sütür alınması 1.134 0,12 Apse veya hematom drenajı, yüzeyel (Deri ve subkütan dokular) 741 0,12 Yanık pansumanı, küçük 1.090 0,12 Yanık debritmanı, orta 335 0,05 726 0,08 Yanık debritmanı, küçük 327 0,05 Nazogastrik sonda uygulaması 317 0,05 Yara debritmanı Diğer 1.6970,18 İşlem Adı Diğer 1.0380,17 S32 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Tablo 54. BKHB 2014 acil servis, en çok uygulanan 20 ilaç ve dağılım oranı (%) Etken Madde İlaç Kategorisi Uygulama Sayısı Toplam 1.467.000 100,00 % Diklofenak Sodyum Antiinflamatuvarlar Ve Antiromatik Ürünler (Nonsteriod Yapılılar ) Ranitidin Metoklopramid Peptik Ülser Ve Gastroözofageal Reflü Hastalığında Kullanılan İlaçlar HCl Propülsifler 132.9869,07 Salbutamol Adrenerjik İnhalantlar 123.194 NaCl İntravenöz Çözelti Eklentileri 106.622 7,27 Parasetamol Diğer Analzejik Ve Antipiretikler 48.389 3,30 Furosemid Yüksek Tavanlı Diüretikler 45.833 Feniramin Sistemik Kullanılan Antihistaminikler 43.735 2,98 Hiyosin N Butilbromur Bellodona Ve Türevleri 43.039 Kaptopril Anjiotensin Dönüştürücü Enzim (Ade) İnhibitörleri (Yalın) 42.115 2,87 Metilprednizolon Sodyum Suksinat Sistemik Kullanılan Kortikosteroidler (Yalın) 35.578 Omeprazol Peptik Ülser Ve Gastroözofageal Reflü Hastalığında Kullanılan İlaçlar 299.105 144.262 20,39 9,83 8,40 3,12 2,93 2,43 29.333 2,00 Metamizol Sodyum Diğer Analzejik Ve Antipiretikler 27.987 1,91 Tiyokolsikozid Santral Etkili Kas Gevşeticiler 21.403 1,46 Flutikazon Propiyonat Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar (İnhalantlar) 20.172 1,38 Deksketoprofen Trometamol Antiinflamatuvarlar Ve Antiromatik Ürünler (Nonsteriod Yapılılar) İpratropium Bromur Monohidrat Adrenerjik İnhalantlar + Salbutamol Sulfat Adrenalin Kalp Stimülanları (Kalp Glikozitleri Hariç) Deksametazon Sistemik Kullanılan Kortikosteroidler (Yalın 19.213 18.864 16.797 13.328 1,31 Tablo 55. BKHB 2014 acil servis, en çok elektronik reçete edilen 20 ilaç ve dağılım oranı (%) Etken Madde İlaç Kategorisi - 709.681 100,00 Parasetamol Diğer Analzejik Ve Antipiretikler 50.130 7,06 Amoksisilin + Klavulanik Asit Beta- Laktam Antibiyotikler (Penisilinler) 43.715 6,16 Benzidamin HCl + Klorheksidin Glukonat Stomatolojik (Ağız) Preparatları 26.007 3,66 İbuprofen Antiinflamatuvarlar Ve Antiromatik Ürünler (Nonsteriod Yapılılar) 21.384 3,01 İbuprofen + Psedoefedrin HCl Antiinflamatuvarlar Ve Antiromatik Ürünler (Nonsteriod Yapılılar) 21.124 2,98 Sefprozil Diğer Beta-Laktam Antibakteriyeller 19.954 2,81 Deksketoprofen Trometamol Antiinflamatuvarlar Ve Antiromatik Ürünler (Nonsteriod Yapılılar ) 19.282 2,72 Etodolak Antiinflamatuvarlar Ve Antiromatik Ürünler (Nonsteriod Yapılılar ) 18.405 2,59 Tiyokolsikozid Santral Etkili Kas Gevşeticiler 13.930 1,96 Metoklopramid HCl Propülsifler 13.837 1,95 Benzidamin HCl Stomatolojik (Ağız) Preparatları 13.627 1,92 Sefaleksin Diğer Beta-Laktam MonohidratAntibakteriyeller 12.553 1,77 Butamirat Sitrat Öksürük Baskılayıcı İlaçlar (Ekspektoranlar İle Olan Kombinasyonlar Hariç) 11.308 1,59 Flurbiprofen Antiinflamatuvarlar Ve Antiromatik Ürünler (Nonsteriod Yapılılar ) 11.189 1,58 Sefuroksim Aksetil Diğer Beta-Laktam Antibakteriyeller 11.185 1,58 Siprofloksasin Kinolon Yapılı Antibakteriyeller 10.757 1,52 1,29 Klorfeniramin Maleat Diğer Soğuk Algınlığı + Oksolamin Sitrat + Preparatları Parasetamol + Psodoefedrin HCl 1,14 Ketoprofen 0,91 Asetilsistein + Diğer Soğuk Algınlığı ParasetamolPreparatları Dekonjestanlar Ve Topikal Kullanılan Diğer Nazal Preparatlar - 12.615 0,86 Oksimetazolin HCl Diğer 222.431 15,16 Diğer *İlaç kategorisi ATC koduna göre yapılmıştır. % Toplam AsetilsisteinEkspektoranlar (öksürük baskılayıcı kombinasyonlar hariç) - Uygulama Sayısı Antiinflamatuvarlar Ve Antiromatik Ürünler (Nonsteriod Yapılılar ) *İlaç kategorisi ATC koduna göre yapılmıştır. 9.899 1,39 9.882 1,39 9.628 1,36 9.286 1,31 352.599 49,68 Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Acil Hizmetler Raporu Tablo 56. BKHB 2014, acil müracaatları sonlandırma durumu dağılım oranı (%) Ex Toplam Yatış Sevk* Taburcu Toplam 0,022,530,32 97,13 100,00 Eğitim Araştırma Hastaneleri 0,02 3,43 0,35 96,20 100,00 Okmeydanı 0,03 3,27 0,30 96,40 100,00 Şişli Hamidiye Etfal 0,02 4,02 0,52 95,44 100,00 GOP Taksim 0,01 2,83 0,20 96,97 100,00 2. Basamak Hastaneler 0,01 0,43 0,25 99,32 100,00 Eyüp 0,0010,50 0,19 99,31 100,00 İstinye 0,00 0,99 0,38 98,63 100,00 Kâğıthane 0,01 0,02 0,21 99,76 100,00 Sarıyer İsmail Akgün 0,02 0,00 0,27 99,71 100,00 *Hastane dışına sevkler SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Tüm bireylerin sağlıklarının ani olarak kötüye gittiğinden endişelendikleri durumlarda zaman kaybetmeden ve maddi kaygı taşımadan başvuracakları kaliteli ve güvenli sağlık hizmetine ulaşmalarını sağlamak tüm sağlık yöneticilerinin ve çalışanlarının asli görevlerinin başında gelmektedir. Bu nedenle hastanelerimiz de sunulan acil servis hizmetlerinin daha iyi noktalara taşınması öncelikli hedeflerimiz arasındadır. Raporumuzda bahsedilen verilerden de anlaşılacağı gibi acil servise başvuru yapan hastaların büyük kısmı aslında acil hizmete gerek duymayan hastalardan oluşmaktadır. Mevcut insan kaynakları, teknik ve fiziki alt yapı düşünüldüğünde ise acil servislerimizde bu denli yüksek bir hasta hacmine kaliteli ve güvenli sağlık hizmeti sunulması gittikçe zorlaşmaktadır. Genel Sekreterlik ve hastane yönetimi bazında alınan tedbirler ve iyileştirme faaliyetleri sorunu ancak belli seviyede çözebilmektedir. Kalıcı ve etkin çözümler için politika belirleyiciler tarafından bir takım adımlar atılması gerekmektedir. Sağlıkta Dönüşüm Programı çerçevesinde oluşturulan Aile Hekimliği sisteminde henüz sevk zinciri oluşturulmadığından kişilerin acil kabul ettikleri sağlık sorunları ile ilgili ilk başvuru noktası genelde hastane olmaktadır. Acil servislere yapılan başvuru sayıları, konulan tanılar ve acilde yapılan teşhis ve tedavi çeşitliliği incelendiğinde halkımızın genel sağlık hizmeti almak için hastanelerimizin acil servisleri kullanma alışkanlığının yüksek olduğu görülmektedir. Acil servislerdeki hasta yoğunluğu azaltmak, uygunsuz başvurularının önüne geçebilmek ve daha kaliteli bir hizmet verebilmek için birinci basamak sağlık hizmetlerinin kalitesi artırılmalı, hastalar ve hasta yakınları eğitilmeli, sağlık çalışanları yeterli sayı ve kapasiteye getirilmelidir. Hastaların acil servisleri tercih etmelerinin önemli bir nedeni de acil servislerde laboratuvar ve görüntüleme tetkiklerine kolay ve çabuk ulaşılabilmesidir. Maalesef aile hekimlerine başvuran hastalar direk grafi gibi temel tetkik hizmetlerinin bir kısmına başvuru noktasında ulaşamamaktadır. Sorunun çözümü için semt polikliniklerinin yaygınlaştırılması ve aile hekimlerinin buralarda istihdam edilmesi düşünülebilir. Bu yolla hem aile hekimlerine olan güven artacak hem de hasta bakımı koordinasyonu açısından birinci basamak sağlık hizmetleri ile hastaneler arasındaki işbirliği artırılabilecektir. Ülkemiz istatistikleri ilk defa raporumuzda sunulan Acil servis sık başvuruları konusunda detaylı çalışmalar yapılması ve ulusal bir politika geliştirilmesi acil hasta yoğunluğunun azaltılması için önem arz eden di- S33 ğer bir husustur. Bu tür hastaların farklı hastanelere başvuru yapabileceği göz önüne alındığında başvuru sayısının takibi için entegre bir sistem kurulması gerekliliği ortadadır. Başvuru sayısı belli bir noktaya ulaştığında ise bu hastaların takibinin ve sağlık bakımının Acil servisler yerine aile hekimi, hemşire, psikolog ve sosyal hizmet uzmanının da bulunduğu multidisipliner ekiplerce vaka yönetimi metoduyla yapılması uygun olacaktır. Raporumuzda öne çıkan diğer bir sorun ise hem insan gücü yetersizliği hem de mevcut sistemlerin tasarımındaki eksiklikler yüzünden hastalara ait verilerin hastane bilgi sistemlerinde güvenilir bir biçimde kayıt edilmemesidir. Verilen hizmetin kalitesinin ve yeterliliğinin daha iyi belirlenebilmesi için hasta verilerinin iyi bir kayıt sistemi ile toplanması, bunların analiz edilerek ilgili kliniklerle ve yönetimle paylaşılması gerekmektedir. Kayıtların manuel olarak kâğıt dosyalar veya kartlar üzerinden takibi hem güvenilirlik hem de geriye yönelik analiz açısından zahmetli olması bakımından tercih edilmemektedir. Bu nedenle hastanelerimizde bilgi sistemlerine kayıtları anında ve kolaylıkla tutulmasını sağlayacak şekilde dizayn edilmesi özellikle acil servisler için son derece önemlidir. Şekil 8’ de dikkatinize sunduğumuz “Acil Servis Hasta Hizmeti Sürecinde Zaman Damgaları ve Zaman Aralıkları” diyagramındaki hizmet basamaklarının sistemler tarafından zamansal olarak takip edilebilir olması büyük önem arz etmektedir. Güçlü bir bilgi işlem alt yapısı oluşturulması hizmet kalitesinin değerlendirilmesinde olduğu kadar, geleceğe yönelik hizmetlerin tasarlanması bakımından da önemli katkı sağlayacaktır. References 1. Available at: http://www.cdc.gov/nchs/fastats/emergency-department. htm) (http://www.hscic.gov.uk/catalogue/PUB13464) 2. National Ambulatory Medical Care Survey: 2011 Emergency Department Summary Tablos. 3. Australian Hospital Statistics 2011-12 Emergency Department Care. National Ambulatory Medical Care Survey: 2011 Emergency Department Summary Tablos. 4. Byrne M, Murphy AW, Plunkett PK, et al. Frequent attenders to an emergency department: a study of primary health care use, medical profile, and psychosocial characteristics. Ann Emerg Med 2003; 41: 309-18. 5. Hunt KA, Weber EJ, Showstack JA, Colby DC, Callaham ML. Characteristics of frequent users of emergency departments. Ann Emerg Med 2006; 7: 1-8. 6. Van der Linden MC, van den Brand CL, van der Linden N, Rambach AH, Brumsen C. Rate, characteristics, and factors associated with high emergency department utilization. Int J Emerg Med 2014; 7: 9. 7. Dent A, Hunter G, Webster AP. The impact of frequent attenders on a UK emergency department. Eur J Emerg Med 2010; 17: 332-6. 8. Althaus F, Stucki S, Guyot S, Trueb L, Moschetti K, Daeppen JB, Bodenmann P. Characteristics of highly frequent users of a Swiss academic emergency department: a retrospective consecutive case series. Eur J Emerg Med 2013; 20: 413-9. 9. Huang JA, Tsai WC, Chen YC, Hu WH, Yang DY. Factors associated with frequent use of emergency services in a medical center. J Formos Med Assoc 2003; 102: 222-8. 10. Jelinek GA, Jiwa M, Gibson NP, Lynch AM. Frequent attenders at emergency departments: a linked-data population study of adult patients. Med J Aust 2008; 189: 552-69. 11. Doupe MB, Palatnick W, Day S, Chateau D, Soodeen RA, Burchill C, Derksen S. Frequent users of emergency departments: developing standard definitions and defining prominent risk factors. Ann Emerg Med 2012; 60: 24-32. 12. Fuda KK, Immekus R. Frequent users of Massachusetts emergency departments: a statewide analysis. Ann Emerg Med 2006; 48: 9-16. 13. Nunez S, Hexdall A, Aguirre-Jaime A. Unscheduled returns to the emergency department: an outcome of medical errors, Qual Saf Health Care 2006; 15: 102-8. 14. Hospital Episode Statistics: Accident and Emergency Attendances in England – 2012-13. S34 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 EKLER Ek 1: Sağlık Hizmeti Sunucuları Sınıflandırması Sağlık hizmeti sunucuları Sağlık Bakanlığınca aşağıdaki şekilde basamaklandırılmıştır. 1.4.1 - Sağlık kuruluşları 1.4.1.A - Birinci basamak resmi sağlık kuruluşu (1) Sağlık Bakanlığına bağlı birinci basamak sağlık kuruluşları, kamu idareleri bünyesindeki kurum hekimlikleri, 112 acil sağlık hizmeti birimi, üniversitelerin mediko-sosyal birimleri, Türk Silahlı Kuvvetlerinin birinci basamak sağlık üniteleri, belediyelere ait poliklinikler. 1.4.1.B - Birinci basamak özel sağlık kuruluşu (1) İş yeri hekimlikleri, “Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik” kapsamında açılan özel poliklinikler, “Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik” kapsamında açılan ağız ve diş sağlığı hizmeti veren özel sağlık kuruluşları. 1.4.1.C - Serbest eczaneler (1) 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun kapsamında serbest faaliyet gösteren ve birinci basamak sağlık kuruluşu olan eczaneler. 1.4.2 - Sağlık kurumları 1.4.2.A - İkinci basamak resmi sağlık kurumu (1) Eğitim ve araştırma hastanesi olmayan devlet hastaneleri ve dal hastaneleri ile bu hastanelere bağlı semt poliklinikleri, entegre ilçe devlet hastaneleri, Sağlık Bakanlığına bağlı ağız ve diş sağlığı merkezleri, Türk Silahlı Kuvvetlerinin eğitim ve araştırma hastanesi olmayan hastaneleri, belediyelere ait hastaneler ile kamu kurumlarına ait tıp merkezleri ve dal merkezleri, İstanbul Valiliği Darülaceze Müessesesi Müdürlüğü Hastanesi. 1.4.2.B - İkinci basamak özel sağlık kurumu (1) “Özel Hastaneler Yönetmeliği” ne göre ruhsat almış hastaneler, “Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik” kapsamında açılan tıp merkezleri ile “Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik” in geçici ikinci maddesine göre faaliyetlerine devam eden tıp merkezleri ve dal merkezleri. 1.4.2.C - Üçüncü basamak resmi sağlık kurumu (1) Sağlık Bakanlığına bağlı eğitim ve araştırma hastaneleri ve özel dal eğitim ve araştırma hastaneleri ile bu hastanelere bağlı semt poliklinikleri, üniversite hastaneleri ile bu hastanelere bağlı sağlık uygulama ve araştırma merkezleri, enstitüler ve semt poliklinikleri, üniversitelerin diş hekimliği fakülteleri, Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı tıp fakültesi hastanesi ile eğitim ve araştırma hastaneleri. 1.4.3 - Sağlık hizmet sunumu bakımından basamaklandırılamayan sağlık kurumları/kuruluşları 1) Diyaliz merkezleri ve Sağlık Bakanlığından ruhsatlı diğer özelleşmiş tedavi merkezleri, 2) Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Merkez Laboratuvarları (Refik Saydam Hıfzıssıhha Laboratuvarları), 3) Tanı, tetkik ve görüntüleme merkezleri ile laboratuvarlar. 1.4.4 - Sağlık hizmet sunumu bakımından basamaklandırılamayan diğer sağlık hizmeti sunucuları 1) Optisyenlik müesseseleri, 2) Tıbbi cihaz ve malzeme tedarikçileri, 3) Kaplıcalar Ek 2: BKHB Organizasyon Şeması Genel sekreter Hukuk bürosu Strateji geliştirme birimi İzleme-ölçme-değerlendirme Muhasebe birimi Mali kontrol birimi İdari hizmetler başkanı Tıbbi hizmetler başkanı Mali hizmetler başkanı İdari hizmetler koordinasyonu Tıbbi hizmetler koordinasyon Mali hizmetler koordinasyon İnsan kaynakları planlama, atama ve özlük Tıbbi hizmetler yerinde değerlendirme Stok yönetimi Disiplin ve adli yazışmaları takip Özellikli sağlık hizmetleri Konsolide Hasta hizmetleri ve sağlık otelciliği Acil sağlık hizmetleri Bütçe Eğitim araştırma ve geliştirme Tıbbi labaratuar hizmetleri Gelir takip Hasta, çalışan hakları ve güvenliği Kalite ve akreditasyon Maaş ve bağlı ödemeler Bilgi işlem ve otomasyon Sağlık bakım hizmetleri ve eğitim planlama Klinik mühendislik hizmetliri Döküman yönetim sistemi Toplumsal sağlık hizmetlire Satın alım ihale hizmetleri Teknik destek hizmetleri Ağız ve diş sağlığı hizmetleri Gider tahakkuk Tıbbi hizmet ve cihaz planlama Mal ve hizmet kabul Uluslararası hasta koordinasyon hizmeti Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Acil Hizmetler Raporu Ek 3: Dal Hastanelerinde Acil Hizmetleri Metin Sabancı Baltalimanı Kemik Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2014 yılında hastanenin AS’ine toplam 75852 müracaat yapılmış. Konulan tanıların %80’i ICD-10 M00-M99 Kas iskelet sistemi ve bağ dokusu hastalıkları grubunda olup en çok konulan 5 teşhis aşağıdaki gibidir. Tanı Türü Tanı Sayısı % Toplam 78.928 100,00 M25.59 - Eklemde ağrı, yer tanımlanmamış 44.584 56,49 M25.58 - Eklemde ağrı, diğer 8.679 11,00 M25.54 - Eklemde ağrı, el 2.258 2,86 S62.60 - Parmak diğer kırığı, kapalı 1.920 2,43 S52.50 - Radius alt uç kırığı, kapalı 1.707 2,16 Diğer 19.78025,06 Prof. Dr. Reşat Belger Beyoğlu Göz Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2014 yılında hastanenin AS’ine toplam 34705 müracaat yapılmış. Konulan tanıların %92’si ICD-10 H00-H59 Göz ve adnekslerinin hastalıkları grubunda olup en çok konulan 5 teşhis aşağıdaki gibidir. Tanı Türü Tanı Sayısı % Toplam 46.113 100,00 H04.1 - Lakrimal bezin diğer bozuklukları 8.954 19,42 H10.1 - Akut atopik konjonktivit 7.068 15,33 H10.2 - Akut konjonktivitler, diğer 4.034 8,75 H01.0 - Blefarit 3.631 7,87 H10.9 - Konjonktivit, tanımlanmamış 3.406 7,39 Diğer 19.02041,25 Okmeydanı Ağız ve Diş Hastalıkları Hastanesi 2014 yılında hastaneye acil başvuru türü ile toplam 75423 müracaat yapılmış. Konulan tanıların %55’i ICD-10 K00-K93 Sindirim sistemi hastalıkları grubunda olup en çok konulan 5 teşhis aşağıdaki gibidir. Tanı Türü Tanı Sayısı % Toplam 87.496100,00 Z01.2 - Diş muayenesi 38.206 43,67 K04.7 - Periapikal apse, sinüs oluşumu olmadan 12.592 14,39 K12.2 - Ağız selülit ve apsesi 11.888 13,59 K02.1 - Dentin çürüğü 5.756 6,58 K04.0 - Pulpit 4.364 4,99 Diğer 14.69016,79 S35 Ek 4: Yataklı Sağlık Tesislerinde Acil Servis Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ Seviyelendirme MADDE 6 – (1) Acil servisler, acil hasta kapasitesi, acil vakaların özelliği ve vakanın branşlara göre ağırlıklı oranı, fiziki şartları, bulundurduğu malzeme, tıbbi donanım ve personelin niteliği, hizmet verdiği bölgenin özellikleri, bulunduğu konum, bünyesinde faaliyet gösterdiği sağlık tesisinin statüsü gibi ölçütler dikkate alınarak I., II. ve III. Seviye olarak seviyelendirilir. Acil servislerin seviyelerine göre tanımları, seviyelerine uygun olarak bulundurulması gereken birim ve alanlar, bunların asgari alan genişlikleri, verilmesi gereken hizmetin kapsamı, asgari yatak ve personel standardı Ek-1’de, tıbbî cihaz ve donanıma ilişkin asgari standartları Ek-2’de, bulundurulması zorunlu asgari ilaç listesi Ek-3’te, acil servislerde bulundurulması gereken birim ve alanlar ise Ek-4’de gösterilmiştir. (2) Seviye tespiti; bu Tebliğ hükümlerine ve Ek-1, Ek-2 ve Ek-3’teki asgari standartlar çerçevesinde müdürlük bünyesinde oluşturulacak komisyon marifetiyle yerinde inceleme ve raporlama yöntemiyle, Ek-5’deki Acil Servis Seviye Tespit ve Denetleme Formuna göre yapılır. Komisyon tarafından düzenlenen rapor ve ekinde yer alan Ek-5’deki Forma istinaden Valilik onayı alınarak tescil için Bakanlığa gönderilir. (3) Komisyon, müdürlüğün yetkilendireceği bir müdür yardımcısı başkanlığında, acil sağlık hizmetleri şube müdürlüğünden ve yataklı tedavi kurumları şube müdürlüğünden birer kişi, il ambulans servisi baştabibi veya görevlendireceği bir kişi ile bir mimar veya inşaat mühendisi, varsa acil tıp uzmanı, bulunmaması hâlinde acil servis sorumlusu bir tabip olmak üzere en az altı kişiden oluşur. Üniversite bulunan illerde ilgili ana bilim dalı başkanlığından bir temsilci de komisyona dahil edilir. Komisyon oy çokluğu ile karar alır. Oylarda eşitlik olması hâlinde Başkanın taraf olduğu karar geçerlidir. Komisyon sekretaryası müdürlükçe yürütülür. (4) Seviyelendirme ve tescil işlemi yapılan acil servislerin sonradan seviyesinin yükseltilmesi veya yeniden değerlendirilmesine ilişkin başvurular kurum baştabibince ilgili müdürlüğe resmi yazı ile yapılır. Başvurular, müdürlüğe intikal ettiği tarihten itibaren 1 (bir) ay içerisinde sonuçlandırılır. Sağlık tesisi sayısı fazla olan illerde birden çok komisyon kurulabilir. Seviyelendirmenin istisnaları MADDE 7 – (1) Dal hastaneleri, özel hastaneler ve entegre ilçe hastaneleri bünyesindeki acil servisler veya acil üniteleri, komisyon tarafından aşağıdaki ölçütlere uygun olarak inceleme ve değerlendirmeye tâbi tutulur ve raporlanarak tescil için Bakanlığa bildirilir. a) Göz hastalıkları, fizik tedavi ve rehabilitasyon, ağız ve diş sağlığı, lepra, deri ve zührevi hastalıkları branşlarında faaliyet gösteren ve acil sağlık hizmeti yoğunluğu bulunmayan dal hastanelerinde sadece ilgili uzmanlık dalının gerektirdiği branşta acil ünitesi oluşturulur. b) Acil ünitesinin fiziki şartlar, tıbbi donanım, ilaç ve personel bakımından Ek-6’daki asgari standartları taşıması zorunludur. c) Faaliyet gösterdiği branşların özelliği gereği acil başvuru yoğunluğu bulunan, kadın hastalıkları ve doğum, çocuk sağlığı ve hastalıkları, kalp ve damar cerrahisi, acil yardım ve travmatoloji, göğüs cerrahisi, onkoloji ve kemik hastalıkları, meslek hasta- S36 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 lıkları, ruh sağlığı ve hastalıkları ile göğüs hastalıkları alanında faaliyet gösteren dal hastaneleri acil servislerinin; fiziki şartları bakımından en az I. Seviye’nin asgari standartlarını, diğer şartlar bakımından III. Seviye’nin asgari standartlarını taşıması gerekir. ç) Dal hastaneleri haricindeki özel sağlık tesislerinin acil servislerini, ilgili mevzuatındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla, bu Tebliğde belirtilen süre ve şartlar dahilinde en az I. Seviye acil servis asgari standartlarına uygun hâle getirmesi zorunludur. d) Entegre ilçe hastanelerinde acil sağlık hizmetleri, hasta yoğunluğuna ve kurumun fiziki şartlarına göre, acil muayene ve tıbbi müdahale hizmetlerinin verilebildiği, en az bir odadan oluşan, acil ünitesi yapılanması içerisinde verilebilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Renk Kodlaması ve Triyaj Uygulaması, Muayene, Müdahale, Refakat Esasları ve Güvenlik Önlemleri Renk kodlaması ve triyaj uygulaması MADDE 8 (1) Acil servislerde etkin bir hizmet sunumu için renk kodlaması uygulanır. Triyaj işlemi başvuru sırasında yapılır. Triyaj uygulaması için muayene, tetkik, tedavi, tıbbi ve cerrahi girişimler bakımından öncelik sırasına göre kırmızı, sarı ve yeşil renkler kullanılır. Renk kodlamasına ilişkin uygulama esasları Ek-7’de gösterilmiştir. (2) Dal hastaneleri ve bünyesinde I. Seviye acil servisi bulunan sağlık tesislerinde triyaj uygulaması yapılması zorunlu değildir. 112 Acil ambulanslarıyla sağlık tesisine getirilen hastalara triyaj uygulaması yapılmaz. Ambulansla getirilen acil vakaların sağlık tesisine kabul işlemleri en kısa sürede tamamlanır. (3) Acil serviste ilk kayıt, güvenlik ve triyaj uygulaması için yeterli alan ayrılır. Triyaj uygulaması tabip veya acil tıp teknisyeni, hemşire, sağlık memuru (toplum sağlığı) ve benzeri nitelikteki sağlık personeli tarafından yapılır. Acil bakım ve triyaj uygulamasına ilişkin verilmesi gereken eğitimler, eğitimlerin müfredatı ve süresi ile eğitim verilecek merkezler Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının ve ilgili diğer kurumların da görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir. Ek 7- Renk Kodlaması ve Triyaj Uygulaması Renk Alan ve Vaka Niteliği Örnek Durumlar Yeşil Ayaktan başvuran, genel durumu itibariyle * Yüksek risk taşımayan ve hafif derecedeki her türlü ağrı stabil olan ve ayaktan tedavisi * Aktif yakınması olmayan düşük riskli hastalık öyküsü sağlanabilecek basit sağlık sorunları * Genel durumu ve hayati bulguları stabil olan hastada her türlü basit belirti bulunan hastalar. * Basit yaralar-küçük sıyrıklar, dikiş gerektirmeyen basit kesiler * Kronik belirtileri olan ve genel durumu iyi olan davranışsal ve psikolojik bozukluklar Sarı Kategori 1: Hayatı tehdit etme olasılığı, uzuv * Diastolik>110 mmHg, Sistolik>180 mmHg olan kan basıncı yüksekliği kaybı riski ve önemli morbidite oranı olan * Herhangi bir nedenle orta derecede kan kaybı durumlar. * Yardımcı solunum kaslarının solunuma katılmadığı orta derecede solunum sıkıntısı * Nöbet geçirme öyküsü (uyanık) * Ateş yüksekliği olan onkoloji hastası veya steroid kullanan hasta * İnatçı kusma * Amnezi ile birlikte kafa travması olan ancak bilinci açık hasta * Kardiyak öykü ile uyumlu olmayan göğüs ağrısı * 65 yaş üstü karın ağrısı olan hasta * Şiddetli karın ağrısı olan hasta * Deformite, ciddi laserasyon ve ezilme yaralanması içeren ekstremite yaralanması * Suistimal riski veya şüphesi olan çocuk * Stresli ve kendine zarar verme riski olan hasta Kategori 2: Orta ve uzamış dönem belirtileri * Basit kanamalar olan ve ciddiyet potansiyeli * Göğüs ağrısı ve solunum sıkıntısı olmayan basit göğüs yaralanmaları taşıyan durumlar. * Solunum sıkıntısı olmayan yutma zorluğu * Bilinç kaybı olmayan minör kafa travmaları * Dehidratasyon belirtileri olmayan kusma ve ishaller * Normal görme fonksiyonu olan göz inflamasyonları veya gözde yabancı cisim * Minör ekstremite travması (ayak bileği burkulması, muhtemel basit fraktür, araştırma gerektiren komplike olmayan laserasyon) normal vital bulgular Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Acil Hizmetler Raporu S37 Ek 7- Renk Kodlaması ve Triyaj Uygulaması (Devamı) Renk Alan ve Vaka Niteliği Örnek Durumlar * Şiddetli olmayan karın ağrısı * Zarar verme riski olmayan davranış bozukluğu olan hastalar Kırmızı Kategori 1: Hayatı tehdit eden ve hızlı * Kardiyak arrest agresif yaklaşım ve acil olarak eş zamanlı * Solunumsal arrest değerlendirme ve tedavi gerektiren * Havayolu tıkanıklığı riski durumlar. Bu durumlarda hasta hiç * Major çoklu travma bekletilmeden kırmızı alana alınır. * Solunum sayısı < 10/dakika * Sistolik Kan Basıncı<80 (yetişkin) veya genel durumu bozuk çocuk veya infantlar * Sadece ağrıya yanıt veren veya yanıtsız olan hastalar * Devam eden veya uzamış nöbet * İlaç aşırı alımı olan hastanın yanıtsız veya hipoventilasyonda olması Kategori 2: Hayatı tehdit etme olasılığı * Kardiyak ağrıya benzer göğüs ağrısı yüksek olan ve 10 dakika içerisinde * Yardımcı solunum kaslarının solunuma katıldığı veya bakılabiliyor ise pulseoksimetri değerlendirilip tedavi edilmesi gerekli değerinin<%90’nın altında olduğu ciddi nefes darlığı olan hastalar durumlar. * Şiddetli stridor veya yutkunma güçlüğü ile beraber olan havayolu tıkanıklığı riski * Dolaşım bozukluğu -Nemli, soğuk deri, perfüzyon bozukluğu -Kalp hızı<50 veya >150 olması -Hemodinamik bulgularla beraber olan hipotansiyon * Akut hemiparazi/disfazi * Letarji ile birlikte ateş (her yaş) * İrrigasyon gerektiren asit/alkali ile göz teması * Major fraktür veya ampütasyon gibi ciddi lokalize travma * Herhangi bir nedenle olan ciddi ağrı -Şiddet içeren agresif davranışlar -Kendine veya diğerlerine zarar veren davranışlar -Önemli sedatif veya diğer toksik maddelerin oral alımı * Davranışsal/Psikiyatrik EK-5 Acil Servislerde Takip Edilmesi Önerilen Klinik Kalite İndikatörleri Akut Miyokart Enfarktüsü • Akut Miyokart Enfarktüsü hastalarında ilk değerlendirmede aspirin verilme oranı • Akut Miyokart Enfarktüsü hastalarında ilk değerlendirmede beta bloker verilme oranı • Acil servise varıştan ilaç verilmesine kadar geçen zaman • Acil servise varıştan EKG yapılana kadar geçen zaman • Akut Miyokart Enfarktüsü veya göğüs ağrısı şikâyeti hastalarında 60 dakika içinde Troponin sonucunu alanların sayısı • Acil servise varıştan Anjiyografi Ünitesine kadar geçen zaman • Acil servise varıştan balon tedavisi yapılana kadar geçen zaman S38 Acil Hizmetler Raporu Eurasian J Emerg Med 2015; 14 (Özel Sayı 1): S1-S38 Toplumdan Kazanılmış Pnömoni • Teşhisten itibaren 4 saat içinde antibiyotik verilme oranı • Antibiyotik başlanmadan önce kan kültürü alınma oranı • Oksizenasyon değerlendirmesi yapılma oranı • Vital bulguların değerlendirilmesi oranı • Mental durumun değerlendirilmesi oranı Diğer • Travma dışı baş ağrısı nedeniyle kranial BT çekilmesi oranı • Akut iskemik veya hemorajik inme hastalarının acile varışlarından 45 dakika içinde BT sonucunu alanlar • Uzun kemik kırıklarında ağrı yönetimi yapılmasının medyan zamanı • İskemik inme veya ICH de DVT profilaksitedavisi verilme oranı • Travmatik olmayan göğüs ağrısı için 12 derivasyonlu EKG. 40 ve üzeri yaş • Bayılma şikâyetiyle gelenlerde 12 derivasyonlu EKG. 60 ve üzeri • Karın ağrısı ile başvuran kadınlarda hamilelik testi oranı