güneydoğu anadolu bölgesi`nin depremselliği, kabuk ve üst manto
Transkript
güneydoğu anadolu bölgesi`nin depremselliği, kabuk ve üst manto
ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNİN DEPREMSELLİĞİ, KABUK ve ÜST MANTO YAPISI ve DEPREM RİSKİNİN İNCELENMESİ Ayşe AKDENİZ JEOFİZİK MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ANKARA 2003 Her hakkı saklıdır Doç. Dr. Altan NECİOĞLU danışmanlığında, Ayşe AKDENİZ tarafından hazırlanan bu çalışma 15 / 05 / 2003 tarihinde aşağıdaki jüri tarafından Jeofizik Mühendisliği Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir. Başkan : Doç. Dr. Altan NECİOĞLU Doç. Dr. Abdullah ATEŞ Prof. Dr. Baki VAROL Yukarıdaki sonucu onaylarım Prof. Dr. Metin OLGUN Enstitü Müdürü ÖZET Yüksek Lisans Tezi GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNİN DEPREMSELLİĞİ, KABUK ve ÜST MANTO YAPISI ve DEPREM RİSKİNİN İNCELENMESİ Ayşe AKDENİZ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeofizik Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman : Doç. Dr. Altan NECİOĞLU 36.00o – 39.00o K enlemleri ve 36.00o – 45.00o D boylamları arasında yer alan Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve çevresi son yüz yılda genel olarak sismik aktivite bakımından durgundur. Sismik aktivitenin durgunluğu ve yeterli verinin olmayışı, bölgedeki sismik boşluğun iki ana sebebidir. Bölgede Arap ve Afrika levhalarının kuzeye doğru olan bağıl hareketleri bindirme etkisi yaratmaktadırlar. İnceleme bölgesinin deprem riskini bulmak için, bölgede 1900-2002 yılları arasında oluşmuş M ≥ 4 olan depremler incelenmiştir. Bu çalışma sonucunda a ve b katsayıları ve dönüşüm periyotları hesaplanmıştır. Kabuk yapısı ve kalınlığının tayininde 8 adet istasyon verileri kullanılmıştır. Fazlar kullanılarak hız değerleri bulunmuş ve daha sonra her bir istasyon altındaki kabuk kalınlıkları hesaplanmıştır. 2003, 109 sayfa ANAHTAR KELİMELER: Güneydoğu Anadolu, sismik boşluk, deprem riski, kabuk yapısı, sismotektonik i ABSTRACT Msc Thesis INVESTIGATION OF THE SISMICITY, CRUSTAL AND UPPER MANTLE STRUCTURE, AND SISMIC RISK OF THE SOUTH EASTERN TURKEY Ayşe AKDENİZ Ankara Üniversity Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Geophysical Engineering Supervisor : Assoc. Prof. Dr. Altan NECİOĞLU Southeastern Anatolia which is located between 36.00o – 39.00o N latitudes and 36.00o – 45.00o E longitudes has less seismic activity in the last century. Less seismic activity and data are the reason of seismic gap. The relative movement of the Arabic and African plates towards the the Anatolian plate cause a compressive effect on it. To find the seismic risk of the area, we used the earthquake data which occured between 1900 and 2002 with M ≥ 4. After this study, coefficients a and b and return periods were calculated. To find crustal structure and thicknesses, data from eight seismograph stations were used. Values of velocities were calculated by using Pg, Pn and Sg phases. Then the thicknesses of the crustal for each station were estimated. 2003, 109 pages Key Words: Southeastern Anatolia, seismic gap, seismic risk, crustal structure, seismotechtonics ii TEŞEKKÜR Bu çalışma süresince hiçbir yardımını esirgemeyen, eleştirileri ve önerileriyle çalışmama ışık kaynağı olan çok değerli hocam Sayın Doç. Dr. Altan NECİOĞLU’na ve hayatım boyunca manevi desteğini esirgemeyen, bu tez çalışması esnasında kaybettiğim çok değerli ve yüce insan annem Fatma AKDENİZ’e sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Ayşe AKDENİZ Ankara, Mayıs 2003 iii İÇİNDEKİLER ÖZET ………………………………………………………………………..i ABSTRACT ……………………………………………………..................ii TEŞEKKÜR ……………………………………...……………..................iii SİMGELER DİZİNİ ……………………………………………….............vi ŞEKİLLER DİZİNİ ……………………………………………….............vii ÇİZELGELER DİZİNİ ………………………………………....................ix 1. GİRİŞ …………………………………………….................................1 1.1. Çalışmanın Amacı …………………………………….......................2 1.2. Çalışmanın Kapsamı …………………………………........................2 1.3. Çalışma Alanının Tanımı ………………………………....................2 1.3.1. Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve çevresinin genel jeolojisi …...…...5 1.3.1.1. Morfolojik jeoloji ………………………………………………..7 1.3.1.2. Litostratigrafi ………………………………………..…………...8 1.3.1.3. Yapısal jeoloji……………………………………………….…..17 2. KURAMSAL TEMELLER ………………………………………...18 2.1. Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Depremselliği .…………………...18 2.2. Bölgedeki Sismik Boşluğun Nedeni………….……………………..22 3. MATERYAL ve YÖNTEMLER …………………………………...26 3.1. Deprem Riski (Tehlikesi) …………………………………………..26 3.2. Kabuk ve Üst Manto Yapısı ……………………………....………..29 3.2.1. Snell Yasası ……………………….……………………..……….29 3.2.2. Kırılma Sismiği……………………………………...……............30 4. ARAŞTIRMA BULGULARI …………………………....................35 4.1. İnceleme Bölgesinin Deprem Riski ………………………………...35 4.1.1. 1. Bölge (36o-37o K, 36o-39o D)’nin deprem risk analizi…...…….37 4.1.2. 2. Bölge (36o-37o K, 39o-42o D)’nin deprem risk analizi……...….39 4.1.3. 3. Bölge (36o-37o K, 42o-45o D)’nin deprem risk analizi................41 4.1.4. 4. Bölge (37o-38o K, 36o-39o D)’nin deprem risk analizi................43 4.1.5. 5. Bölge (37o-38o K, 39o-42o D)’nin deprem risk analizi................45 4.1.6. 6. Bölge (37o-38o K, 42o-45o D)’nin deprem risk analizi................47 4.1.7. 7. Bölge (38o-39o K, 36o-39o D)’nin deprem risk analizi................49 4.1.8. 8. Bölge (38o-39o K, 39o-42o D)’nin deprem risk analizi................51 4.1.9. 9. Bölge (38o-39o K, 42o-45o D)’nin deprem risk analizi……...….53 4.2. İnceleme Bölgesinin Kabuk ve Üst Manto Yapısı………….............55 4.2.1. COBT istasyonuna ait verilerin değerlendirilmesi…..……….…...57 4.2.2. GAZ istasyonuna ait verilerin değerlendirilmesi…….…...............58 4.2.3. MYA istasyonuna ait verilerin değerlendirilmesi…………..….…59 4.2.4. BINT istasyonuna ait verilerin değerlendirilmesi………..…….…60 4.2.5. RAM istasyonuna ait verilerin değerlendirilmesi………...............61 iv 4.2.6. VANT istasyonuna ait verilerin değerlendirilmesi……...………..62 4.2.7. TAB istasyonuna ait verilerin değerlendirilmesi……….................63 4.2.8. MSL istasyonuna ait verilerin değerlendirilmesi….……...………64 4.2.9. Eğrilerin değerlendirilmesi………………………..….…………...65 5. TARTIŞMA ve SONUÇ ……………………………….....................66 KAYNAKLAR …………………………………………………................68 EKLER ……………………………………………………………............70 EK 1 ……………………………………………………..........................71 EK 2 ……………………………………………………..........................73 EK 3 ……………………………………………………………………..78 EK 4 ……………………………………………………..........................82 EK 5 ……………………………………………………..........................84 EK 6 ……………………………………………………..........................86 EK 7 ……………………………………………………..........................88 EK 8 ……………………………………………………........................104 ÖZGEÇMİŞ………………………………………………………………109 v SİMGELER DİZİNİ GAP ÖDFZ DAF GAB KAF K G KB KD GB GD ISC IK M Q EKKY Güneydoğu Anadolu Projesi Ölü Deniz Fay Zonu Doğu Anadolu Fayı Güneydoğu Anadolu Bindirmesi Kuzey Anadolu Fayı Kuzey Güney Kuzeybatı Kuzeydoğu Güneybatı Güneydoğu International Seismological Center Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Magnitüd Dönüş Peryodu En Küçük Kareler Yöntemi vi ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1.1. İnceleme alanının 1900-2002 yılları arası sismik etkinlik haritası …………………………………………….…….4 Şekil 1.2. Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve çevresinin Jeoloji haritası ………………………………………….………..6 Şekil 1.3. Güneydoğu Anadolu Bölgesi stratigrafik kesiti………………...10 Şekil 2.1. Anadolu üzerinde hakim levha hareketleri……………………..19 Şekil 2.2. İnceleme bölgesinin diri fay haritası……………………………21 Şekil 2.3. Doğu Anadolu Fayında hasar yapıcı ve yüzey kırığı meydana getirmiş depremler ile muhtemel sismik boşlukların diri fay segmentleri ile olan ilişkisi……....………...23 Şekil 2.4. Doğu Anadolu Sıkışma Bölgesi’nde hasar yapıcı ve yüzey kırığı meydana getirmiş depremler ile muhtemel sismik boşlukların diri fay segmentleri ile olan ilişkisi………………...24 Şekil 3.1. Snell Yasası ışın geometrisi……………………….. …………...30 Şekil 3.2. Kırılma dalgalarının kritik açıyla yayınımı……………………..31 Şekil 3.3. Eğimli tabakada dalga yayınım geometrisi……………………..32 Şekil 4.1. İnceleme alanının 9 ayrı bölgeye ayrılması…………………….35 Şekil 4.2. ∆ M=0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi…………...………….38 Şekil 4.3. ∆ M=0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi………………...…….40 Şekil 4.4. ∆ M=0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi………………...…….42 Şekil 4.5. ∆ M=0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi……………...……….44 Şekil 4.6. ∆ M=0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi……………...……….46 Şekil 4.7. ∆ M=0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi……………...……….48 Şekil 4.8. ∆ M=0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi………………...…….50 Şekil 4.9. ∆ M=0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi………………...…….52 Şekil 4.10. ∆ M=0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi……………….…….54 Şekil 4.11. İstasyon yerlerini gösterir harita………………………..……...56 Şekil 4.12.a. Pg fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği………….…………..57 Şekil 4.12.b. Pn fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği…………….………..57 Şekil 4.13.a. Pg fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği……………….……..58 Şekil 4.13.b. Pn fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği……………….……..58 Şekil 4.14.a. Pg fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği……………….……..59 Şekil 4.14.b. Pn fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği……………….……..59 Şekil 4.15.a. Pg fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği……………….……..60 Şekil 4.15.b. Pn fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği……………….……..60 Şekil 4.16.a. Pn fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği……………….……..61 Şekil 4.16.b. Sg fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği……………….……..61 vii Şekil 4.17.a. Pg fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği……………….……..62 Şekil 4.17.b. Pn fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği……………….……..62 Şekil 4.18.a. Pg fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği……………….……..63 Şekil 4.18.b. Pn fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği……………….……..63 Şekil 4.19.a. Pg fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği……………….……..64 Şekil 4.19.b. Pn fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği……………….……..64 viii ÇİZELGELER DİZİNİ Çizelge 4.1. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri…..……….……...37 Çizelge 4.2.a. Deprem tehlikesi parametreleri………………………….....38 Çizelge 4.2.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları…………………………….………...…...38 Çizelge 4.3. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri…...………….…..39 Çizelge 4.4.a. Deprem tehlikesi parametreleri………………………...…..40 Çizelge 4.4.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları……………………………….………......40 Çizelge 4.5. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri…..……………....41 Çizelge 4.6.a. Deprem tehlikesi parametreleri………………………….....42 Çizelge 4.6.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları…………………………………...............42 Çizelge 4.7. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri…..……………....43 Çizelge 4.8.a. Deprem tehlikesi parametreleri………………………...…..44 Çizelge 4.8.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları…………………………….…………......44 Çizelge 4.9. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri…..……………....45 Çizelge 4.10.a. Deprem tehlikesi parametreleri……………………….…..46 Çizelge 4.10.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları……………………………….…….…...46 Çizelge 4.11. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri…..……………..47 Çizelge 4.12.a. Deprem tehlikesi parametreleri…………………….……..48 Çizelge 4.12.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları……………………………….…….…...48 Çizelge 4.13. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri…..…………......49 Çizelge 4.14.a. Deprem tehlikesi parametreleri……………………….…..50 Çizelge 4.14.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları……………………………….………....50 Çizelge 4.15. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri…..…………......51 Çizelge 4.16.a. Deprem tehlikesi parametreleri……………………….…..52 ix Çizelge 4.16.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları……………………………….…….…...52 Çizelge 4.17. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri…..…………......53 Çizelge 4.18.a. Deprem tehlikesi parametreleri…………………………...54 Çizelge 4.18.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları……………………………….………....54 Çizelge 4.19. İstasyonlar ve özellikleri…………………………………....55 Çizelge 4.20. Hızlar ve tabaka kalınlıkları……………………………..….65 x 1. GİRİŞ Türkiye, ekonomik yapısını güçlendirmek için bir yandan tarım sektöründeki faaliyetlerini geliştirirken, diğer yandan da bir sanayi ülkesi olma yolunda önemli girişimlerde bulunmaktadır. Tarımsal üretimi artırabilmek, birim alanda verimin yükseltilmesi ile mümkün olabilmektedir. Sanayileşmek ise, başta enerji olmak üzere, hammaddeyi, teknolojiyi, yatırım ve finansmanı gerektiren bir bütünün ortaya çıkardığı sorunların akılcı plan ve programlar çerçevesinde çözümü ile olanaklıdır. Güney Anadolu Projesi (GAP), bölgede tarımsal üretimi arttırabilmek ve sanayileşebilmek hedefiyle planlanmış bir projedir. Fırat ve Dicle nehirlerinin aşağı kesimlerinde 75.000 km2'lik bir alanı kapsayan GAP, tamamlandığı takdirde bölgede yaklaşık 2 milyon hektarlık bir alan sulanabilecek ve 25 milyar kwh enerji üretilecektir. Bu projenin gerçekleşmesi, sulama ve enerji üretiminin yanı sıra bölge halkının gelir düzeyini ve yaşam standartlarını yükseltecektir. GAP dahilinde planlanan 22 adet barajın yapımı, şüphesiz, bazı köy ve kentlerin ortadan kaldırılmasına yol açacaktır. Aynı zamanda bugüne dek doğudan batıya olan göçün, proje tamamlandıktan sonra tersine, yani batıdan doğuya dönmesi olasılığı da, bölgede bazı yeni yerleşim alanlarının kurulmasını ve geliştirilmesini zorunlu kılacaktır. Türkiye'nin umudu ve geleceğini oluşturan tüm bu büyük yatırımlar yapılırken; bu bölgenin, Türkiye'nin aktif deprem bölgelerinden biri olduğu gerçeği hiçbir zaman göz ardı edilmemelidir. Dolayısıyla, bölgede kentsel gelişmenin planlanması kaçınılmazdır. Özellikle inşaat sorunları ile ilgili olarak yapılacak yer seçiminde, bölgenin jeolojik yapısının, jeoteknik özelliklerinin ve jeolojik çevre koşullarının yanı sıra; sismisitesinin yani depremselliğinin de çok iyi bir şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir. Türkiye'nin umudu ve geleceği olan bu ve bunun gibi büyük ve önemli projelerin hedeflerine ulaşabilmesi için gerekli önlemlerin zamanında alınması kaçınılmaz bir zorunluluk ve aynı zamanda büyük bir sorumluluktur. Aksi halde, bu bölgede gelecekte oluşabilecek büyük bir depremde daha önce yaşadıklarımız gibi büyük kayıplar verebiliriz. 1 1.1. Çalışmanın Amacı Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve yakın çevresinin tez konusu olarak seçilmesinin ilk amacı, bu bölgenin son zamanlarda Türkiye’nin hızla gelişmekte olan bölgesi olma niteliğinden kaynaklanmaktadır. Gelişime açık bu gibi bölgelerde öncelikle ele alınacak konulardan birisi de yaşam riskini en aza indirmektir. Özellikle bir bölgenin ekonomik gelişmesi, bölgesel kent planlamaları ile ilgili alt yapı projelerine ve enerji-teknolojik yatırımlara veri tabanı oluşturulması, güvenilir yer bilimleri verilerine gerek duyar. Bu bağlamda bölgenin sismolojik özelliklerinin açığa çıkartılması bu gelişime büyük oranda ışık tutacaktır. Yaklaşık 36.00o – 39.00o K enlemleri ve 36.00o – 45.00o D boylamları arasında yer alan Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve çevresi bu tezin inceleme alanı olup, deprem riski ve kabuk yapısının tayini çalışmalarının yanı sıra, bu bölgede yeterli sismolojik verinin olmayışının nedenleri de araştırılmıştır. 1.2. Çalışmanın Kapsamı Tez çalışmasının ilk aşamasında tezin amacı, kapsamı ve çalışma alanının tanımına yer verilmiştir. Tezin ikinci aşaması olan kuramsal temeller başlığı altında Anadolu plakasının, daha sonra bölgenin depremselliği ve sismik boşluğunun nedenleri araştırılmıştır. Üçüncü aşama olan materyal ve yöntemler içerisinde bölgenin deprem riski (tehlikesi), kabuk ve üst manto yapısı hesap edilmiştir. Dördüncü ve beşinci aşamalarda sırasıyla araştırma bulguları ve sonuç bölümlerine yer verilmiştir. 1.3. Çalışma Alanının Tanımı İnceleme bölgesi olan, 36.00o – 39.00o K enlemleri ve 36.00o – 45.00o D boylamları arasında yer alan Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve çevresi genel olarak sismik aktivitenin yoğun olduğu bir bölgedir (şekil 1.1.). Bölge; inceleme alanının güneybatısından başlayıp güneydoğusunda biten ve bindirme zonunu oluşturan yay şeklindeki birbirine bağlı faylar serisinin etkisi altındadır. Bölgenin sismik aktivitesine Arap ve Afrika levhalarının kuzeye doğru olan bağıl hareketleri neden olur. Bu hareketler bölgede bindirme etkisi yaratmıştır. 2 Bölgenin güneybatısında (Antakya yöresinde) K-G yönündeki Ölü Deniz Fay Zonu (ÖDFZ)’ndan hemen sonra başlayan Doğu Anadolu Fayı (DAF), KD yönünde hafif yay çizerek ilerler. Adıyaman yöresinde Güneydoğu Anadolu Bindirmesi (GAB)’siyle kesişen DAF, Bingöl’e varmadan son bulur. DAF ve GAB’nin kesiştiği bölgede K-G yönünde Malatya Fayı, D-B yönünde Elbistan Fayı ve Sürgü Fayı, KB-GD yönünde Tut ve Bozova Fayı gibi irili ufaklı faylar mevcuttur. Yaklaşık Adıyaman yöresinden itibaren başlayan GAB, KD yönünde ilerler ve en kuzeyde tam bir yay oluşturarak GD yönüne doğru yeni bir kıvrım yapar. Hakkari – Şemdinli yöresine kadar ilerleyen bu bindirme Şemdinli – Yüksekova Fay Zonu ile son bulur. 3 Şekil 1.1. İnceleme alanının 1900-2002 yılları arası sismik etkinlik haritası (M>4) (BÜ KRDAE, Jeofizik Anabilim Dalı, İstanbul – http://jeofizik.koeri.boun.edu.tr/) Şekil 1.1. İnceleme alanının 1900-2002 yılları arası sismik etkinlik haritası (M>4) (BÜ KRDAE, Jeofizik Anabilim Dalı, İstanbul – http://jeofizik.koeri.boun.edu.tr/) 4 1.3.1. Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve çevresinin genel jeolojisi Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi jeoloji yönünden, Anadolu bloku ve Arap bloku diye iki kısma ayrılır. Bu ayrım bölgesel coğrafya ile belirlenmiştir. Doğu Anadolu deyimi Anadolu bloğunu, güneydoğu Anadolu deyimi de Arap bloğunu tanımlar. Muş–Bitlis dağlarının güney yamaçları Anadolu bloku ile Arap blokunu birbirinden ayırmaktadır. Güneydoğu Anadolu bloğunda; Hakkari İli güneyinde Karbonifer’den Alt Jura’ya kadar olan bütün oluşuklar denizel ve jeosenklinal karakterlidir. Derik yöresinde Karbonifer oluşuklarının çökelmiş olması şüphelidir. Hazro yöresinde ise Karbonifer fasiyeslidir. Yani denizel ve karasal oluşuklar karışımlıdır. Her iki yörede de Alt Jura oluşmamış denilebilir. Buna karşın Hakkari İli güneyi ile Derik ve Hazro yöreleri hep Arap bloğu üzerindedir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve çevresinin Jeoloji haritası şekil 1.2’de verilmiştir. 5 Şekil 1.2. Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve çevresinin Jeoloji haritası (MTA Genel Müdürlüğü http://www.mta.gov.tr/haritalar/) Şekil 1.2. Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve çevresinin Jeoloji haritası (MTA Genel Müdürlüğü http://www.mta.gov.tr/haritalar/) 6 1.3.1.1. Morfolojik jeoloji Hakkari ili sınırları içerisinde, Prekambriyenden Eosen-oligosene kadar olan bütün bölgeler yüksek sıradağlar biçimindedir. Bu sıradağlar batıya doğru gittikçe biraz daha yüksekliklerini yitirerek Cizre ilçesi boylamına, Cudi dağına kadar ulaşır. Arap bloğunun Cizre ile Diyarbakır bölgeleri arasında kalan kesimde; çoğu birbirine paralel ve hemen hepsi Midyat kalkerleri ile örtülü, doğu-batı eksen uzantılı, güney yamaçları daha dik yatımlı antiklinal ve monoklinaller şeklinde tepe veya dağlardan oluşmuş bir topografya hakimdir. Diyarbakır’dan batıya doğru gittikçe Arap bloğu arazileri genellikle Miyosen plastikleri, Pliyosen ve Kuaterner sedimanlarından oluşmuş engebeli bir morfoloji ile karakterize olur. Arap bloğunun batıya uzantısı; Ergani dolayları ile sınırlanır ve daha batıya Adıyaman dağları, Nurhak dağları ve Adana kuzeyindeki Toros dağlarının güney yamaçlarını izleyen tektonik bir zonun güneyinde kalan bir kara parçası olarak tanımlanabilir. Arap bloğunun doğuya uzantısı; güney İran’ın Zagros dağlarını oluşturur ve oradan Pakistan yolu ile Hindistan’a uzanır. Dolayısıyla Himalayaların güneyindeki Dekkan platosunu oluşturur. Bölgede kimyasal ayrışmadan daha çok mekanik ufalanma vardır. Yüzeyde bozulmuş halde bulunan mikalı şist, bol miktarda döküntü verir.Vadiler ve sel yatakları dar, gömük ve alüvyon tabansız olup, sırtların hafif eğimli profili ile tezatlık gösterir. Silurien kuarsiti dik yarlar şeklindedir. Devonienin litolojileri çürüktür ve sistem bir alçaltıya neden olmuştur. Permo-Karboniferde güneyde sarp kanyon, dolin, uvala gelişmiştir. Permien kireçtaşı, Bitlis masifinde ve benzerlerinde genç dağ görünümleri kazanmıştır. Koni, piramit, keskin sırt, dirsek kaya v.b. şekiller oluşturmuştur. Birinci derecede karstlaşma mevcuttur. Üst Jurasik-Turoniende güneyde uçurumlu kanyonlar, asılı kuru vadiler, çağlayanlar v.b.yapılar mevcuttur. Eğim yamacı, kule, mantarkaya, keskin sırt, piramit, antiklinal sırt görülür. 7 Alt Kretase kireçtaşı ve flişte tezat şekiller mevcuttur. Kireçtaşı; çıplak, susuz, az karstik, vadi kenarları sarp ve sırtlar az eğimlidir. Kermav ve Gercüş’ün yumuşak yapısı çukurluklara neden olmuştur. Üst Kretase-Paleosen flişinde dallı budaklı bir durum sergilemektedir. Kireçtaşlarında ise bıçkı profili hakimiyetinde derin vadiler, dar V-şekilleri, eğim yamaçları ve dik yarlar bulunur. Yumuşak ve dayanımsız sınıfı ile sert ve dayanımlı sınıfı arasındaki aşınma farkı oldukça çoktur. Midyat kireçtaşı güneye bakan devamlı dik yarları, vasi eğim yamaçları, sırtlardaki bıçkı profilleri ile dikkati çeker ve “dik yar yapan kireç taşı” olarak da anılır: Katumihent, Katuzer, Katubastik v.b. gibi (Bahar, 2002). Lütesien flişi, Üst Kretase-Paleosen flişinden daha belirgindir. Saf flişin bulunduğu yerlerde kötü arazi topoğrafyası mevcuttur. Denizel Alt-Orta Miosen kireçtaşında erime henüz başlangıç seviyededir. Çukurluklarda terra rossa bulunur; peri bacası, kule v.b. şekillerde gelişebilmiştir. Kireçtaşı yükseltileri hakim topoğrafyayı meydana getirmiştir. Molozda sellenme aşırı tahrip yapmıştır ve vasi çıplak alanlar gelişmiştir. Vadilerde alüvyonlu taban mevcut değildir. Gölsel Üst Miosen’in mitolojileri yumuşak olduğundan eğimleri azdır. Akarsu derinlikleri az denecek seviyededir. Kitle hareketi ve heyelanlar mevcuttur. Üst Miosen Pliosen çürüktür dolayısıyla kayma, heyelan v.b. olaylar görülür. 1.3.1.2. Litostratigrafi Güneydoğu Anadolu Bölgesinin yaklaşık 10.000 m’ye varan çökel kayalarında, genelde kalın kırıntılılardan oluşan Paleozoyik’e, karbonatlardan oluşan Mezosoyik’e, kırıntılı ve karbonatların oluşturduğu Tersiyer’e ait stratigrafi özellikleri alt bölümlerde özetlenmiştir. Derik ve Hazro ilçeleri civarı ile Hakkari ili güney sınırları içinde bulunan ve doğudan batıya uzanan Gare dağı ile Zap (Aşute) ve Andaç (Alamon) bucakları arasında kalan sahada Arap bloğunun en eski oluşukları (Prekambriyen, Kambriyen, Ordivisyen ve Silüriyen) mostra verirler. Bu en eski ve kalın oluşuklar genelde karasaldırlar. 8 Aşağıda ilgili yörelere ait litostratigrafik birimlerden oluşum sırasına göre yaşlıdan gence doğru sırasıyla söz edilecektir. Güneydoğu Anadolu Bölgesinin stratigrafik kesiti şekil 1.3.’te verilmiştir. 9 Şekil 1.3. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin stratigrafik kesiti. 10 Prekambriyen-Kambriyen (En eski oluşuklar) Telbesmi formasyonu, bölgedeki en yaşlı birim olup kırmızı kumtaşı seviyeleri içeren volkanik bir istiftir. Mardin’in batısındaki Derik kazasında gözlenmiştir. Bu yörede temel; prekambriyen yaşlı, mor renkli hamuru silis ve kilden oluşan andezitlerden ibarettir. Andezitlerin üst kısımlarında feldispat kristalleri de yer almaktadır. Aynı birim Adıyaman’ın ve Hakkari’nin (antiklinallerde) güneyinde de yüzeylenmiştir. Hakkari ili sınırları içindeki temel birim; kumtaşı, kuvarsit ve fillitlerden oluşmuştur. Bu oluşuklar genellikle karasaldır. 4000-5000 m kalınlığa kadar ulaşır. Hazro ilçesinin batısı ve Hacertun Dağı ile Tercih köyü arasındaki bölgede; ince kumtaşı bantları, yeşilimtırak renkli şist ve gri renkli kalker seviyeleri ardalanmıştır. Ordoviyen-Silüriyen Mardin ve Hazro’da çökelmeyen Seydişehir formasyonu, Hakkari-Zap vadisinde 4000-5000 m kalınlığa ulaşan Prekambriyen-Kambriyen serilerinin üzerine 20-30 m kalınlığında karbonat bandı uyumsuzluk olarak gelmektedir. Bu karbonat bandının üzerinde; miltaşı, fillit ve kuvarsit ardalanması mevcuttur. Hakkari yöresinde bol fosilli Devoniyen oluşuklarının tabanında bulunan bu seri Ordoviyen-Siluriyen yaşlıdır. Mardin-Badinan’da gözlenen Badinan formasyonu, deltayik çökellerini içermektedir. Yukarıda en eski oluşuklar diye tanımlanmış birimlerin üzerine 250-300m kalınlığında, alt seviyelerinde yeşilimsi şeyiler, üst seviyelerinde ise kuvars elamanlı, karbonat ve silis çimentolu kumtaşları gelmektedir. Bu seri içinde Trilobites fosilleri bulunmuştur. Hazro yöresini oluşturan Dadaş formasyonunun alt seviyelerinde şeyl, üste doğru artarak ilerleyen kumtaşı, kireçtaşı, dolomitik kireçtaşı ve marn gelmektedir. Bu birimlerin yaşı Ordoviyen-Siluriyen’den Devoniyene kadar uzanabilir. 11 Devoniyen Devoniyen yaşlı birimler; gri-yeşil renkli şistlerle, gri renkli karbonat ve killi kumtaşı bandlarının ardalanmasından oluşmuştur. Hakkari ili, Ricgar (Gare) dağı yöresinde bulunan fosiller Devoniyeni karakterize etmektedir (Türkünal, 1980). Devoniyen yaşlı birimlerine Gare ve Serdolu Dağları antiklinal kıvrımının iki yamacında yer yer şeritler halinde rastlanır. Bol fosilli Devoniyen yükseltileri, Beytüşşebap’ın 10 km kadar güneyinde ve Galejir köyü yöresinde görülmektedir. Karbonifer Karboniferde regrasyona uğrayan Güneydoğu Anadolu’da; Amanoslarda, Mardin’de ve Hazro’da çökelme olmamıştır. Hakkari’de Gare dağı yöresinde karbonifer yaşlı birim; fosilli, ince dokulu ve açık-sarı renkli bir marn bantıdır. Bu marn bandının üzerinde 20-30 m kalınlığında, tabakalaşmış, gri-siyah renkli kalkerler bulunur. Bu kalkerler içinde Karboniferi tanıtan fosiller bulunmaktadır. Büyük Zap suyu boyunda ve Geyman köprüsü yöresinde bol fosilli, 400-500 m kalınlığında, siyah şist ve ince tabakalı kalker bantlarının ardalanmasından oluşmuş kalın bir seri vardır. Karakteristik fosilleriyle tanımlanan Karbonifer oluşukları jeosenklinal karakterlidir. Bu yüzden Premiyen ile olan sınırları kesin olarak belli değildir. Derik yöresinde Karbonifer oluşuklarını varlığı şüphelidir. Permiyen Hakkari’de Permiyen genellikle taban ve tavan kısımları tabakalı, siyah ve kötü kokulu kalkerlerden oluşmuştur. Permiyen kalkerleri jeosenklinal karakterlidir. Karakteristik makro ve mikro fosiller ile Permiyen yaşlı birimler tespit edilmektedir. Derik yöresinde ise Permiyen yaşlı birimler ayırt edilememiştir. Hazro yükselimi çekirdeğinde yüzeylenen Hazro formasyonu; genelde kumtaşı, silttaşı, marn, şeyil, kömürlü şeyil ve dolomitlerden oluşmuştur. Hazro ilçesi doğusunda tanımlanan Gomaniibrik formasyonu; dolomitik kireçtaşı, kumtaşı, şeyil, kömür ve killi kumlu kireçtaşının ardalanmasıyla oluşmuştur. 12 Trias Goyan formasyonu; Uludere ilçesi ile Drahim köyü yörelerinde, Tanintanın dağları karbonatlarının (Jura karbonatları) tabanında kalın ve tipik olarak gelişmiştir. Bu bölgelerde ve Cudi dağı yöresinde antiklinallerin çekirdeğini Goyan formasyonu oluşturmuştur. Hakkari bölgesinde; Büyük Zap suyu boyundaki Dereli köyü, Geyman köprüsü dolaylarında ve Beytüşşebap’ın güneydoğusundaki Altın dağda Permiyen karbonatlarının gerisinde Oğul (Tal) köyü yöresinde ise Jura karbonatlarının tabanında plastik Goyan formasyonu gelişmiştir. Goyan formasyonu; mor, sarımtırak ve sarı-yeşil renkli marno-kalker bantlarının, siyah çört yumrulu, silisli, ince dokulu, ince tabakalı ve gri renkli kalker ve killi kumtaşı katları ile ardalanmalı olarak oluşmuş, ritmik süpsidanslı ve jeosenklinal bir oluşuktur. Çok az fosil içermektedir. Derik’te Triyas oluşukları bilinmemektedir. Hazro’daki Permiyen yaşlı kömür damarının üzerine kil bantları ile katkılı kumtaşı birliği Goyan formasyonunu oluşturur. Bu birim Hacertun dağı tepesinin güneyine kadar devam eder. Jura Hakkari de Büyük Zap suyu boyunda, Oğul (Tal) köyü ve Güzereş yaylası dolaylarında Jurasik karbonatları; ince tabakalanmış seviyelerinde genellikle gri-siyah renkli, hidrokarbürlü karbonatlar serisinden oluşmuştur. 2000-2500 m kalınlığa ulaşan bu karbonat serisi arasında yer yer 0,5-1 m kalınlığında ve açık renkli marno-kalker bantları vardır. Hakari’nin il merkezinden 15 km kadar güneydeki Oğul köyü kuzey yöresinde ve Goyan formasyonunun üzerine normal gelen masif görünüşlü karbonat bandının gerisinde ve tabakalı ve mor lekeli kalkerlerden alınan bir numunede alt Jurayı (LİAS) tanıtan fosiller saptanmıştır. Kretase Hakkari’de Üst Jura üzerinde gelişmiş alt ve orta Kretase oluşukları tabandan tavana doğru şöyledir; açık renkli, 50 m kalınlığında marnokalker; koyu gri renkli, 250 m kalınlığında şistli kalkerler; gri renkli, 100 m kalınlığında lumaşelli kalker; gri renkli, 250 m kalınlığında killi kalker yer almaktadır. 13 Dağlıca bucağı yöresinden Büyük Zap suyu vadisine kadar Alt ve Orta Kretase oluşukları kesintisiz şekilde devam eder. Derik yöresinde; Turcel tepe güney yamacının kimi yerinde temeli oluşturan andezitler üzerine 740-1040’lik açısal uyumsuzlukla, diğer kimi yerinde de genellikle kalın ve monoton olan en eski pembe renkli kumtaşı oluşuklarının üzerine 50-90’lik açısal uyumsuzlukla Şehşap formasyonu (Üst Jura-Alt Kretase karbonatları) gelmektedir. Paleosen Paleosende; Güneydoğu Anadolu’nun güneydoğusunda pelajik çökeller oluşurken batıda ve kuzeyde, sığlaşan alanlarda veya deniz ortası sırtlarda bentonik fauna içeren ve yer yer resifal özellikler gösteren kireçtaşları çökelmiştir. Germav Formasyonu, tipik olarak Şırnak dolaylarında gelişmiştir. Şırnak yöresinde 1500-2000 m kalınlığa ulaşan Germav formasyonu bir çeşit fliş oluşuğudur. Germav formasyonu; gri-mavi renkli marn, killi kalker, ince bantlar halinde kumtaşı, kaba kumtaşı, mikro-breş ve kalker seviyelerinin ardalanmasından oluşmuş monoton bir seridir. Körkandil dağı yöresinde Germav formasyonu tuzlu bantlar içerir. Derik’in batı dolaylarında ve Mazıdağı ile Deşan köyü arasında , Karaboğaz oluşuklarının tavanını oluşturan çörtlü seviyenin üzerine normal olarak Germav formasyonu gelir ve Akras köyü yöresinde Germav formasyonu 150-200 m kalınlığa ulaşmaktadır. Eosen Killi, kalker-marn bantlarının ardalanmasından oluşmuş Eosen yaşlı birim; Üst Kretase seviyenin üzerinde, 100 m kalınlığında bir taban kısmı ile bunun üzerine oturan ve yine 100 m kalınlığında olan ve çört yumrulu olan koyu gri renkli masif bir kalker duvarından oluşmuştur. Masif kalker duvarı Hakkari il merkezi güney dolaylarından batıda Şırnak ve Körkandil dağı yörelerine, doğuda ise Sat dağları kuzey ve doğusuna kadar kesintisiz uzanır. Sümbül, Kelianu ve Sat dağları yörelerinde masif kalkerler içinde orta ve üst Eoseni karakterize eden fosiller bulunmaktadır. 14 Gercüş Formasyonu; genellikle kırmızı renkli ve klastik materyalli, gevşek yapılı, ince ve kaba kumtaşı, ve polijenik konglomera bantlarının ardalanmasıyla oluşmuştur. Polijenik materyalli birimler, Germav formasyonunun üzerine uyumlu olarak gelmiştir. İlk defa Gercüş ilçesi yöresinde tanımlanmıştır. Midyat Formasyonu, Gercüş formasyonu üzerine uyumlu olarak gelmektedir. Gercüş ilçesi yöresinde Gercüş antiklinal kıvrımının güney yamacında, Midyat karbonatları tabandan tavana doğru; çört yumrulu, silisli, killi ve beyaz renkli kalker ve dolomitik kalker tabakalarının ardalanmasından oluşmuş, taban karbonatları 100-120 m kalınlığındadır. Becirman Formasyonu litolojisini; kireçtaşı, şeyl ve marn bantları oluşturur. Kara yönünde Gercüş formasyonu ile yanal geçişlidir. Hoya, Adıyaman-Tümrüz, Burç dolaylarında gözlenmiştir. Kavalköy Formasyonu, Hakkari yöresinde Hoya Formasyonu altında gözlenmiştir. İnce katmanlı kireçtaşlarından oluşmuştur. Hoya Formasyonu, Diyarbakır’a bağlı Hoya köyünde tanımlanmıştır. Kalın tabakalı kireçtaşlarından oluşmuştur. Tüm Güneydoğu Anadolu’da gözlenebilen Hoya formasyonunun Üst Eosen kesimi çoğu yerde gözlenmez. Oligosen 3000-4000 m kalınlığında gri renkli bir fliş formasyonu, Orta ve Üst Eosen masif kalkerleri üzerinde gelişmiştir. Bu fliş; kolaylıkla ince levhalara ayrılabilen beyaz mikalı, koyu yeşil renkli kalk-şişt seviyelerinin kumtaşı ve mikro breş bantları ile ritmik olarak ardalanmasından oluşmuştur. Hakkari jeosenklinalinin arka çukurunda ritmik subsidanslı olarak gelişmiş fliş oluşuklarının taban kısmı bu yörede Anadolu bloğu ile Arap bloğunu sınırlar. Hakkari il merkezi yöresinde belirgin özelliği ile gelişmiş fliş, doğuda Sat dağlarının kuzey ve doğusunda, kuzeyde Yüksekova ilçesinden İran sınırına kadar kesintisiz devem eder. Gaziantep Formasyonu; Gaziantep civarında marn, şeyl ve kireçtaşları ile Adıyaman’da kireçtaşları, Hazro ve Hakkari’de ise dolomitik kireçtaşları ile temsil olunur. Gaziantep formasyonunda Oligosen yaşını veren bentonik foraminiferler yüzeylenmiştir. 15 Germik Formasyonunun alt seviyelerinin Oligosende çökelmiş olabileceği stratigrafik olarak kabul edilmiştir. Miyosen Genelde bir transregrasyon başlangıcını belirleyen Miosen’de topoğrafya ve tektonizmaya bağlı olarak oldukca farklı litolojilerde eş zaman çökeller oluşmuştur. Bunlar: Fars Formasyonu; killi kumtaşları, kaba kumtaşları renkli ve gevşek çimentolu ve klastik materyalli konglomera bantlarının ardalanmasından oluşmuştur. Genellikle senklinallerin taban örtülerini oluşturan Fars formasyonu en çok Diyarbakır baseninde gelişmiştir. Burada 850-10000 m kalınlığa ulaşır. Bazı yerlerde Midyat karbonatları Fars oluşukları üzerine bindirmiştir. Germik Formasyonu, ince dolomit bantlı evaporitlerden oluşur. Altındaki Üst Eosen karbonatları ve üstündeki çakıl taşları ile uyumsuz olarak çökelmiştir. Stratigrafik konumundan dolayı Oligosen-Alt Miosen yaşında olduğu kabullenilmiştir. Fırat Formasyonu, Güneydoğu Anadolu’da oldukça yaygın olan ve resifal özellikler gösteren bir formasyondur. Lice Formasyonu, Bitlis ve Baykan şaryajları önünde yer alan iç çukurlukta çökelen filiş tipinde bir birimdir. Kireçtaşı, kumtaşı, silttaşı ve marn hakim litolojisidir. Pliosen Bu oluşuk özellikle Hazro ile Kulp ilçeleri arasındaki arazide gelişmiş konglomeralardır. Elemanları yuvarlaklaşmış; gabroit yeşil taşlar, kristalen şistler, açık renkli porselen kırılışlı kalker, beyaz ve siyah renkli kuvarslardan; bağlayıcı malzemesi kumtaşından oluşmuştur. Tabakaları arasında kumtaşı bantları bulunan bu polijenik konglomeralar ilgili yörede 70-80 m kalınlığa ulaşır. Tektonizmaya uğramış ve dolayısıyla kıvrımlanmış olan bu oluşuklar Miosen formasyonu ile 20-30o’lik açısal diskordanslıdır. 16 Lahti Formasyonu, çok kaba çakıl ve bloklardan oluşmuştur. Kalınlığı 100-150 m kadardır. Adıyaman formasyonu üzerine uyumsuz olarak gelmiştir. Akyel Formasyonu, Adıyaman-Gaziantep civarında Antak formasyonu üzerine açısal uyumsuzlukla gelir. Litolojisini tabanda konglomera üste doğru linyit marn ve kaba klastikler oluşturur. Kuvaterner Kuvaterner; ilgili bölgedeki akarsuların yamaçlarında, oluşmuş taraçalar ve dağlar arasındaki düzlüklerde görülen konglomera, alüvyon ve tarla toprakları ile temsil edilmiştir. En ilginç kuvaterner konglomera taraçaları Diyarbakır yöresinde ve Dicle nehri yamaçlarında görülür. Burada bu taraçaların bazı kesimleri genç kuvaterner bazalt akıntıları ile örtülmüştür. Bazı akarsuların yamaçlarında, Uzuntekkedüzü köyü yöresinde görüldüğü gibi, izostatik hareketler sonunda oluşmuş, birkaç konglomera taraçası vardır. 1.3.1.3. Yapısal jeoloji Masiflerin, tali kuşaklariyle birlikte ortotektonik bölgenin, paratektonik bölgenin kendilerine vergili çökelme devreleri, yapı özellikleri, volkanik gösterileri, yapısal şekilleri, yer altı servetleri ve farklı manzaraları vardır. Hakiki jeosenklinalden miojeosenklinale geçiş zonu fliş fasilesinde Üst Kretase-Paleosenin bir kabartısıdır. Ancak bu kabartı doğuda yüzeyde görülmez ve belki de dardır; batıda ise aralı ve kademeli, mostraya çıkmış antiklinal yapıların oluştuğu geniş bir kuşak halindedir. Yapı alçaltılarına, eşiklerle birbirinden ayrılmış Neojen dolgulariyle sıralama ovalar yerleşmiştir. 17 2. KURAMSAL TEMELLER 2.1. Güneydoğu Anadolu Bölgesinin depremselliği Depremler, iç dinamik süreçlerle yerkabuğu içerisinde meydana gelen deformasyonların yarattığı ve jeolojide fay olarak tanımlanan kırılmalar sonucu oluşan yer sarsıntılarıdır. Depremin büyüklüğü (Magnitüd), kırılma (faylanma) esnasında açığa çıkan enerjinin miktarına bağlı olarak değişir. Genelde, boşalan enerji kırılma merkezinden uzaklaştıkça giderek azalır. Fakat, bazen lokal jeolojik yapı özelliklerinden kaynaklanan olumsuz zemin koşulları bu durumu değiştirebilir ve kaynaktan uzak olmasına rağmen depremin yıkıcı etkisinin beklenilenden fazla olmasına yol açabilir. Bu nedenle herhangi bir bölgenin deprem potansiyeli değerlendirilirken depreme yol açan fayların (aktif fay) ve lokal zemin özelliklerinin iyi bilinmesi gerekmektedir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi, kuzeyde Kuzeydoğu Anadolu Plakası ile güneyde Arap Plakası arasında sıkışmış bir Bindirme Zonu’dur. Bu zon boyunca yaklaşık yılda 3 cm kuzeye doğru hareket eden Arap Plakası, Kuzey Anadolu ve Anadolu Plakalarını sıkıştırırken; bölgede, değişik büyüklüklerde fakat sığ odaklı (20 km) pek çok depreme neden olur. Bölgedeki iki önemli sismo - tektonik yapı, Güneydoğu Anadolu Bindirmesi (GAB) ile hemen onun kuzeyinde yer alan ve Arap Plakası ile Anadolu Plakası arasındaki sınırı oluşturan Doğu Anadolu Fayı (DAF)’dır. Her iki sismo - tektonik yapı da, Arap Plakasının kuzeye hareketi ve Güneydoğu Anadolu yöresinde Anadolu'ya bindirmesi sonucu gelişen sıkışma rejiminin ürünleridir. Bölgedeki plakaların birbirlerine göreceli hareketi sonucu gelişen kuzey-güney yönlü sıkışma, bindirme kuşağı boyunca gelişen kıvrımlanma ve bindirmelerle kıtasal kabuğun deformasyonuna neden olur. Diğer yandan, Anadolu Plakasının, sağ yönlü Kuzey Anadolu Fayı (KAF) ve sol yonlü "Doğu Anadolu Fayı (DAF)" boyunca batıya doğru hareketine yol açar (şekil 2.1.). 18 19 Bölgede biriken deformasyon enerjisi, çoğunlukla, bu iki sismo-tektonik yapı üzerinde gelişen depremlerle açığa çıkar. Bu iki sismo-tektonik yapı, Kuzey Anadolu Fayı Deprem Kuşağı ile karşılaştırılabilecek derecede, oldukça aktif bir deprem kuşağı içinde yer almakta ve etkin bir deprem kaynağı oluşturmaktadır. Fakat şekil 1.1.’den de anlaşılacağı üzere, GAB yayının hemen altında kalan bölge son yüz yıl içerisinde deprem aktivitesi açısından oldukça sakin bir dönem geçirmiştir. Dolayısıyla bu bölge değişik sismik boşluklara sahiptir. Bu konunun detayları 3. bölümde incelenmiştir. Güneydoğu Anadolu Bindirmesi; güneydoğu ucunda Şemdinli – Yüksekova Fay zonu ile birleşir. Batıya doğru Doğu Anadolu Bölgesi sınırı boyunca ilerler ve Adıyaman civarında Doğu Anadolu Fayı ile kesişir. Kesişme yaptığı bölgede batı yönde uzanan Sürgü Fayı oluşur. Bu fayın devamında Elbistan Fayı uzanır. Kesişme bölgesinde bindirmenin 25 km.’lik bir atımı vardır. Kesişmeden sonra Doğu Anadolu Fayı güneye doğru manevra yaparak Antakya bölgesinde son bulur (şekil 2.2). 20 Şekil 2.2. Şekil 2.2. İnceleme bölgesinin diri fay haritası (F. Şaroğlu, Ö. Emre, İ. Kuşçu, 1986). İnceleme bölgesinin diri fay haritası (F. Şaroğlu, Ö. Emre, İ. Kuşçu). 21 Yukarıda bahsi geçen hat boyunca Arap ve Afrika levhalarının bindirme yapması söz konusudur. Güneydoğu Anadolu Bindirmesinin K yöndeki sıkıştırma etkisi altında kalan Doğu Anadolu Bölgesi, bir taraftan da Kuzey Anadolu Fayının KB-GD yönünde sıkıştırma etkisi altındadır. Dolayısıyla bölgedeki kuzey - güney yönlü sıkışma eksenine paralel olarak gelişen bindirme faylarının yanı sıra, bu eksene paralel olarak gelişen irili - ufaklı doğrultu - atımlı faylanmalar boyunca oluşan blok kaçışları ile, bölgede aynı zamanda blok - içi deformasyonların da oluştuğu ve bunların bölgedeki sismik aktivite üzerinde etkin olduğu biliniyor. 2.2. Bölgedeki sismik boşluğun nedeni Kabuk içerisinde kümülatif gerilmelerin giderek artması ve nihayetinde jeolojik birimlerin direnim gücünü aşması sonucu, ani boşalım ile deprem meydana gelmekte ve yüzeyde faylanmalar oluşmaktadır. “Sismik Boşluk” olarak adlandırılan, oldukça uzun faylar boyunca, uzun süredir depremlerin olmadığı kısımlar; gelecekte deprem oluşturma potansiyeli yüksek olan yerlerdir. Son zamanlarda hızla gelişmekte olan Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve çevresi, pek çok büyük yatırımlara ve projelere konu olmaktadır. Bölgeye yapılan yatırımların artmasıyla ekonominin yanında yaşam koşullarını da iyileştirme yönünde gelişmeler olmuştur. Bununla beraber yeni kent projeleri söz konusudur. Gelişmeye başlayan bu bölgenin güvenilir bir alt yapısının oluşması için bir çok bilim dalının yanında sismolojik çalışmalar da büyük önem taşır hale gelmiştir. Yıllardır yapılan sismolojik çalışmalara bakıldığında bölgede ciddi sismik boşlukların varlığı dikkat çekicidir. Bölgede deprem kayıt istasyonları sayısının azlığı ve özellikle GAB’nin altında kalan bölgenin son yüz yıl içerisinde sakin bir dönem geçiriyor olması, bölgedeki sismik boşluğun iki ana nedenidir. Demirtaş ve Yılmaz (1996)’ın da yapmış oldukları detaylı çalışmalarda tüm Türkiye’nin sismotektoniği ele alınmış ve muhtemel sismik boşlukların diri fay segmentleri ile olan ilişkileri araştırılmıştır. Yaptıkları araştırmada Doğu Anadolu Fayı’nda ve Doğu Anadolu Sıkışma Bölgesinde sismik boşlukları ayrı isimler halinde ayırmışlar ve diri fay segmentleriyle birlikte haritala üzerinde göstermişlerdir (şekil 2.3. ve şekil 2.4.). Bu çalışmaya göre Doğu Anadolu Fayının Karlıova-Ceyhan arasında kalan kısmında; 22 23 24 1- Andırın Sismik Boşluğu (Ceyhan-Türkoğlu) 2- Türkoğlu Sismik Boşluğu (Türkoğlu-Çelikhan) 3- Hazar Gölü Segmenti olmak üzere 3 tane sismik boşluk yer almaktadır. Doğu Anadolu Sıkışma Bölgesinde ise; 1- Ardahan Sismik Boşluğu 2- Çayırlı-Aşkale Fayı 3- Van Sismik Boşluğu 4- Yüksekova Sismik Boşluğu olarak adlandırılan 4 adet sismik boşluk mevcuttur. 25 3. MATERYAL ve YÖNTEMLER İnceleme bölgesinin sismik tehlikesi ve kabuk yapısının araştırılması için, bu çalışmadaki sismolojik verilerin büyük bir kısmını International Seismological Center (ISC) ve Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi (IK) listeleri kullanılmıştır. Bu kurumların veri listelerine internet aracılığıyla ulaşılmıştır. En Küçük Kareler Yönteminin kullanıldığı Risk Analizi çalışmasında, magnitüd-frekans ilişkisini gösterir lineer eğriler CurveExpert 1.3 hazır programı kullanılarak çizdirilmiştir. Kabuk yapısını belirleme çalışmasındaki grafikler, matematiksel hesaplamalar ve tez içerisindeki diğer tüm hesaplamalar, Microsoft Excel Fonksiyon Ekle aracı kullanılarak hesaplanmıştır. Bu araç, işlev listesini ve biçimlerini görüntüleyip bağımsız değişkenlerin değerinin değiştirilmesini sağlamıştır. 3.1. Deprem riski (tehlikesi) Etkin deprem kuşakları üzerinde kurulması planlanan yapıların depreme dayanıklı olarak projelendirilmesi için “Deprem Risk Analizi” çalışmasının yapılması gerekmektedir. Depremlerin oluş sayıları magnitüdün fonksiyonu olarak incelendiğinde genellikle doğrusal bir ilişki olduğu görülür. Magnitüd-frekans ilişkisi olarak tanımlanan bu doğrusal ilişki Gutenberg – Richter (1949) tarafından: LogN= a-bM olarak geliştirilmiş olup, deprem oluşumunun fiziği ile doğrudan ilişkisi olması sebebiyle depremselliğin belirlenmesi çalışmalarında oldukça önemli bir yere sahiptir. Burada N birikimli deprem sayısını, M magnitüdü göstermektedir. a ve b ise sabit (Regresyon) katsayılardır. a katsayısı; incelenen bölgenin büyüklüğüne, gözlem süresine ve gözlem süresindeki deprem etkinliğine bağlı olarak değişir. b katsayısı ise sismotektonik parametredir ve incelenen bölgenin tektonik özelliklerine bağlı olarak değişir. b değerindeki değişmeler, sismotektonik bölgelendirme depremlerin önceden belirlenmesi çalışmalarında kullanılmaktadır. Weeks vd. (1978) tarafından kayaçlar 26 üzerinde yapılmış çalışmalar, b katsayısının değerinde depremlerden önce azalma kaydedildiğini göstermiştir. Uluslararası istatistik çalışmalar sonucunda, sığ depremler için b=0,90 ± 0,02, orta ve derin depremler için b=1,2 ± 0,2 olarak saptanmıştır (Gutenberg – Richter 1954). Aynı çalışma ile Türkiye için, b=0,90 ± 0,2 olarak bulunmuştur. İnceleme alanı için elde edilen magnitüd-frekans bağıntısından faydalanarak gelecekte beklenen deprem oluşumları ve bu depremlerin yapabileceği can ve mal kayıplarını tahmin edilebilir. Bu tahminde depremlerin normal ve yığınsal frekanslarından saptanan bağıntılardan yararlanılır (Öztemir vd, 2000). Yığınsal frekansların kullanılması halinde LogNc(M)= a’-bM şeklinde yazılabilir. Yığınsal frekans Nc(M) ile normal frekans N(M) arasındaki integral bağıntısı ∞ Nc(M)= ∫10 a − bM dM M den Nc(M)=10 a − bM / bLn10 yazılabilir. Her iki tarafın logaritmasının alınması ile LogNc(M)= a-b.M – Log(bLn10)= a’-b.M bulunur. Buradan da a = LogNc(M) + Log(bLn10) + b.M a’= a - Log(bLn10) elde edilir. Magnitüd – frekans bağıntısı N(M)= 10 a − bM şeklinde yazılabilir. Bunun zaman dönemine (T) bölünmesi ile 27 N ( M ) 10a − bM = T T elde edilir. Her iki tarafın logaritmasının alınması ile N (M ) = a – bM – LogT T Log ve n(M ≥ M1)= 10 a − bM − LogT elde edilir. Bu denklemde veya a1’= a’ – LogT a1= a – LogT yazılması ile n(M)= 10 a1 ' − bM elde edilir (Alptekin 1978). Verilen bir dönem için magnitüdleri verilen bir M1 değerinden büyük veya ona eşit olan depremlerin yıllık ortalama oluş sayıları n(M)= 10 a1 ' − bM bağıntısı ile hesaplanarak ve R(M)= 1 - e − n ( M )T formülünde yerine konularak belirli yıllar için sismik tehlike değerleri hesaplanabilir. Bunların dönüş periyotları ise Q= 1 n( M ) bağıntısından hesaplanabilir. 28 3.2. Kabuk ve Üst Manto Yapısı Kalafat, Gürbüz ve Üçer (1987); Batı Türkiye’de bulunan deprem istasyonlarından elde edilen seyahat zamanları yardımıyla tortul tabakanın kalınlığını 3.8 ile 6.6 km., toplam kabuk kalınlığını 29 ile 32 km. ve üst mantodaki süreksizliğe olan derinliği 69 ile 89 km. arasında bulmuşlardır. Ezen (1983); Love dalgalarının dispersiyon özelliğini incelenmek suretiyle Kuzey ve Doğu Anadolu Platosunda yerkabuğu yapısını araştırmış ve toplam 38 km.’lik kabuk kalınlığı bulmuştur. Kenar ve Tokgöz (1989); Love dalgalarının grup ve faz hızlarından faydalanarak, İstanbul – Tebriz arasında 41 km. kalınlığında, üç tabakalı bir yerkabuğu modeli saptamışlar ve Pn hızını da 8.0 km/sn. olarak bulmuşlardır. 3.1.2 Snell Yasası Şekil 3.1.’de görüldüğü gibi V1 ve V2 hızlarından oluşan bir ortamda A ve B noktaları arasındaki ışınsal dalga yayınımı, geliş açısı ile yansıma açılarının eşitliğini gerektirmektedir (Us, 1998). İki farklı ortamda bulunan A ve C noktaları arasındaki dalga yayınımının ışınsal geometrisi için “Snell Yasası” olarak bilinen, Sini Sinθ = V1 V2 bağıntısı yazılabilir. 29 Şekil 3.1. Snell Yasası ışın geometrisi Bu kural (n) tabakalı bir ortam için; Sini n Sini1 Sini 2 Sini3 = = = ....... = V1 V2 V3 Vn yazılabilir. Kırılma açısının ( i 2 ) 90o olduğunda geliş açısı ( i1 ) “kritik açı” olarak adlandırılır. Bu durumda Snell yasasından faydalanarak, Sini1 1 = V1 V2 ve Sini1 = V1 V2 bağıntısı yazılabilir. i1 açısından daha büyük açı ile iki farklı hızlı ortam ara yüzeyine gelecek dalgalar “tam yansıma”ya uğrayacaklardır. 3.2.2. Kırılma Sismiği İki farklı hıza sahip ortamların her ikisinde de yayınan kırılan dalgalar bu iki hıza bağımlıdırlar. Bu dalgaların yüzeyde kaydedilebilmeleri için kritik açı koşulunun (Sini c = V0 /V1 ) sağlanması gerekir. Dalganın bu iki kritik açı altında, üstteki tabaka içerisinde yayılması “başdalgası” (headwave) olarak adlandırılır (şekil 3.2.). 30 h Şekil 3.2. Kırılma dalgalarının kritik açıyla yayınımı İki tabakalı eğimli bir ortam için yayınım süresi; Tx = 1 [x.Sin(ic + θ ) + 2h.Cosic ] V0 olarak yazılabilir. θ : 2. tabaka eğimi. ic kritik açılı dalga yoluna ait kritik dalga cephesinin kaynaktan alıcıya gitmesi için gerekli zaman, x c SB '+C ' G veya + V1 V0 SB' C ' G Cosic = = alınarak h h 2h.Cosi c x t= c + yazılabilir. V1 V0 t= 31 Yukarıdaki bağıntının (t-x) grafiğinden kesme zamanı (t0) ve (V0, V1) hızları belirlenebileceğinden, h= t 0 V0 2 Cosi c bağıntısı ile ilk tabakanın kalınlığı hesaplanabilir. Eğimli tabakada ise şekil 3.3.’ten faydalanarak tabaka kalınlığı bulunabilir. Şekil 3.3. Eğimli tabakada dalga yayınım geometrisi 32 Sinic = δ= ic = V1 V2 Tabaka eğimi Kritik açı tan ϕ1 = 1 V1 tan ϕ 2 = 1 Sin(ic − δ ) V1 tan ϕ 3 = 1 Sin(ic + δ ) V1 z= z’= tT = Başlangıç noktasının yansıtıcı tabakaya olan derinliği. Diğer başlangıç noktasının yansıtıcı tabakaya olan derinliği. 2z x Cosδ .Cosic + Sin(ic − δ ) V1 V1 ti (kesme zamanı) ⇒ t=0 olacağından, ti = 2z 2 z' Cosδ .Cosic ve t i = Cosδ .Cosic V1 V1 δ = 0 olacağından, x 2z tT = Cosic + Sinic V1 V1 Tabaka yatay ise, V 2z tT = 1 − 1 V1 V2 2 V x V1 2 z 1 − 1 + = V1 V2 V1 V2 x ⇒ 0 olursa, 33 2 + x V2 V 2z ti = 1 − 1 V1 V2 2 olur. Buradan derinlik, z= ti 2 V1 V 1 − 1 V2 2 bağıntısı elde edilir. 34 4. ARAŞTIRMA BULGULARI 4.1. İnceleme Bölgesinin Deprem Riski 36.00o – 39.00o K enlemleri ve 36.00o – 45.00o D boylamları arasında yer alan inceleme bölgesi, öncelikle coğrafi konumları göz önüne alınarak 9 bölge halinde incelenmiştir. Seçilen bölgelerin sınırları şekil 4.1’de, 1. Bölge (36o-37o K, 36o-39o D) 2. Bölge (36o-37o K, 39o-42o D) 3. Bölge (36o-37o K, 42o-45o D) 4. Bölge (37o-38o K, 36o-39o D) 5. Bölge (37o-38o K, 39o-42o D) 6. Bölge (37o-38o K, 42o-45o D) 7. Bölge (38o-39o K, 36o-39o D) 8. Bölge (38o-39o K, 39o-42o D) 9. Bölge (38o-39o K, 42o-45o D) olarak gösterilmiştir. Şekil 4.1. İnceleme alanının 9 ayrı bölgeye ayrılması. 35 Magnitüd – frekans ilişkisinin belirlenmesi için a ve b parametrelerinin hesaplanmasında En Küçük Kareler Yöntemi (EKKY) kullanılmıştır. Hesaplamalar için 1900-2001 yılları arasında bölgede oluşmuş magnitüdü 4.0 ve daha büyük depremler taranmıştır. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sıralanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri her bir bölge için çizelgeler halinde sunulmuştur. Bu çizelgelerdeki değerler kullanılarak, EKKY ile M – LogN eğrilerinden a ve b katsayıları bulunmuştur. Eğriler şekiller halinde sunulmuştur. 36 4.1.1. 1. Bölge (36o-37o K, 36o-39o D)’nin deprem risk analizi Çizelge 4.1. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri M (Magnitüd) N TopN LogN 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 4,9 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 6 3 0 2 2 0 2 3 2 0 1 0 1 0 0 1 23 17 14 14 12 10 10 8 5 3 3 2 2 1 1 1 1,362 1,230 1,146 1,146 1,079 1,000 1,000 0,903 0,699 0,477 0,477 0,301 0,301 0,000 0,000 0,000 Çizelge 4.1.’deki değerler kullanılarak, EKKY ile M – LogN eğrisinden a=5.34 ve b=0.98 olarak bulunmuştur (şekil 4.2.). 37 S = 0.09299171 Y AxisLogN (units) LogN= 5.34r –= 0.98M 0.98186982 1.5 0 1.2 5 1.0 0 0.7 5 0.5 0 0.2 5 0.0 0 5.6 5.3 5.0 4.8 4.5 4.2 3.9 Magnitüd X Axis (units) Şekil 4.2. ∆ M= 0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi Çizelge 4.2.a. Deprem tehlikesi parametreleri a b a' a1 a1' 5,34 0,98 4,987 3,406 3,052 Çizelge 4.2.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları M n(M) 10 Yıl 20 Yıl 30 Yıl 40 Yıl 50 Yıl 75 Yıl 100 Yıl 5 5,5 6 6,5 7 7,5 0,01419 0,00459 0,00149 0,00048 0,00016 0,00005 0,13 0,04 0,01 0,00 0,00 0,00 0,25 0,09 0,03 0,01 0,00 0,00 0,35 0,13 0,04 0,01 0,00 0,00 0,43 0,17 0,06 0,02 0,01 0,00 0,51 0,21 0,07 0,02 0,01 0,00 0,66 0,29 0,11 0,04 0,01 0,00 0,76 0,37 0,14 0,05 0,02 0,01 38 Dönüş Periyodu (Q) 70,5 217,7 672,9 2079,4 6426,0 19858,2 4.1.2. 2. Bölge (36o-37o K, 39o-42o D)’nin deprem risk analizi Çizelge 4.3. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri M (Magnitüd) N TopN LogN 4,1 1 4 0,602 4,2 1 3 0,477 4,3 1 2 0,301 4,4 0 1 0,000 4,5 0 1 0,000 4,6 0 1 0,000 4,7 1 1 0,000 Çizelge 4.3.’deki değerler kullanılarak, EKKY ile M – LogN eğrisinden a=5.01 ve b=1.09 olarak bulunmuştur (şekil 4.3.). 39 S = 0.12152692 Y Axis LogN(units) LogN= 5.01r –= 1.09M 0.90510838 0.6 6 0.5 5 0.4 4 0.3 3 0.2 2 0.1 1 0.0 0 4.0 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.8 Magnitüd X Axis (units) Şekil 4.3. ∆ M= 0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi Çizelge 4.4.a. Deprem tehlikesi parametreleri a 5,01 b 1,09 a' 4,610 a1 3,171 a1' 2,772 Çizelge 4.4.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları 5 0,00210 0,02 0,04 0,06 0,08 0,10 0,15 0,19 Dönüş Periyodu (Q) 477,0 5,5 0,00060 0,01 0,01 0,02 0,02 0,03 0,04 0,06 1673,0 6 0,00017 0,00 0,00 0,01 0,01 0,01 0,01 0,02 5868,0 6,5 0,00005 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 20582,2 7 0,00001 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 72192,4 7,5 0,00000 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 253216,1 M n(M) 10 Yıl 20 Yıl 30 Yıl 40 Yıl 40 50 Yıl 75 Yıl 100 Yıl 4.1.3. 3. Bölge (36o-37o K, 42o-45o D)’nin deprem risk analizi Çizelge 4.5. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri M (Magnitüd) N TopN LogN 4,0 2 31 1,491 4,1 7 29 1,462 4,2 0 22 1,342 4,3 2 22 1,342 4,4 1 20 1,301 4,5 2 19 1,279 4,6 3 17 1,230 4,7 4 14 1,146 4,8 1 10 1,000 4,9 2 9 0,954 5,0 1 7 0,845 5,1 3 6 0,778 5,2 0 3 0,477 5,3 0 3 0,477 5,4 1 3 0,477 5,5 1 2 0,301 5,6 1 1 0,000 Çizelge 4.5.’deki değerler kullanılarak, EKKY ile M – LogN eğrisinden a=5.09 ve b=0.87 olarak bulunmuştur (şekil 4.4.). 41 S = 0.11114477 Y Axis (units) LogN LogN= 5.09r –= 0.87M 0.97102737 1.6 4 1.3 7 1.0 9 0.8 2 0.5 5 0.2 7 0.0 0 5.1 4.8 4.5 4.2 3.8 5.8 5.4 Magnitüd X Axis (units) Şekil 4.4. ∆ M= 0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi Çizelge 4.6.a. Deprem tehlikesi parametreleri a b a' a1 a1' 5,09 0,87 4,788 3,126 2,824 Çizelge 4.6.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları M n(M) 10 Yıl 20 Yıl 30 Yıl 40 Yıl 50 Yıl 75 Yıl 100 Yıl 5 5,5 6 6,5 7 7,5 0,02982 0,01095 0,00402 0,00148 0,00054 0,00020 0,26 0,10 0,04 0,01 0,01 0,00 0,45 0,20 0,08 0,03 0,01 0,00 0,59 0,28 0,11 0,04 0,02 0,01 0,70 0,35 0,15 0,06 0,02 0,01 0,77 0,42 0,18 0,07 0,03 0,01 0,89 0,56 0,26 0,10 0,04 0,01 0,95 0,67 0,33 0,14 0,05 0,02 42 Dönüş Periyodu (Q) 33,5 91,3 248,6 676,9 1843,0 5017,9 4.1.4. 4. Bölge (37o-38o K, 36o-39o D)’nin deprem risk analizi Çizelge 4.7. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri M (Magnitüd) N TopN LogN 4,0 10 86 1,934 4,1 12 76 1,881 4,2 9 64 1,806 4,3 7 55 1,740 4,4 10 48 1,681 4,5 15 38 1,580 4,6 3 23 1,362 4,7 7 20 1,301 4,8 1 13 1,114 4,9 2 12 1,079 5,0 6 10 1,000 5,1 0 4 0,602 5,2 2 4 0,602 5,3 1 2 0,301 5,4 1 1 0,000 Çizelge 4.7.’deki değerler kullanılarak, EKKY ile M – LogN eğrisinden a=7.39 ve b=1.32 olarak bulunmuştur (şekil 4.5.). 43 S = 0.13603522 Y Axis (units) LogN LogN= 7.39r –= 1.32M 0.97612475 2.1 3 1.7 7 1.4 2 1.0 6 0.7 1 0.3 5 0.0 0 5.0 4.7 4.4 4.1 3.9 5.3 5.5 Magnitüd X Axis (units) Şekil 4.5. ∆ M= 0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi Çizelge 4.8.a. Deprem tehlikesi parametreleri a b a' a1 a1' 7,39 1,32 6,907 5,422 4,939 Çizelge 4.8.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları M 5 5,5 6 6,5 7 7,5 n(M) 10 Yıl 20 Yıl 30 Yıl 40 Yıl 50 Yıl 75 Yıl 0,02181 0,00477 0,00104 0,00023 0,00005 0,00001 0,20 0,05 0,01 0,00 0,00 0,00 0,35 0,09 0,02 0,00 0,00 0,00 0,48 0,13 0,03 0,01 0,00 0,00 0,58 0,17 0,04 0,01 0,00 0,00 0,66 0,21 0,05 0,01 0,00 0,00 0,81 0,30 0,08 0,02 0,00 0,00 44 Dönüş 100 Periyodu Yıl (Q) 0,89 45,8 0,38 209,5 0,10 957,8 0,02 4378,0 0,00 20011,2 0,00 91468,7 4.1.5. 5. Bölge (37o-38o K, 39o-42o D)’nin deprem risk analizi Çizelge 4.9. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri M (Magnitüd) N TopN LogN 4,1 1 11 1,041 4,2 0 10 1,000 4,3 0 10 1,000 4,4 1 10 1,000 4,5 1 9 0,954 4,6 1 8 0,903 4,7 0 7 0,845 4,8 0 7 0,845 4,9 2 7 0,845 5,0 2 5 0,699 5,1 0 3 0,477 5,2 0 3 0,477 5,3 0 3 0,477 5,4 1 3 0,477 5,5 1 2 0,301 5,6 0 1 0,000 5,7 0 1 0,000 5,8 0 1 0,000 5,9 0 1 0,000 6,0 0 1 0,000 6,1 0 1 0,000 6,2 1 1 0,000 Çizelge 4.9.’daki değerler kullanılarak, EKKY ile M – LogN eğrisinden a=3.39 ve b=0.62 olarak bulunmuştur (şekil 4.6.). 45 S = 0.10791484 Y Axis LogN(units) LogN= 3.39 –r0.62M = 0.96705729 1.1 5 0.9 5 0.7 6 0.5 7 0.3 8 0.1 9 0.0 0 6.4 6.0 5.6 5.1 4.7 4.3 3.9 Magnitüd X Axis (units) Şekil 4.6. ∆ M= 0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi Çizelge 4.10.a. Deprem tehlikesi parametreleri a b a' a1 a1' 3,69 0,62 3,535 1,756 1,601 Çizelge 4.10.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları M n(M) 10 Yıl 20 Yıl 30 Yıl 40 Yıl 50 Yıl 75 Yıl 100 Yıl 5 5,5 6 6,5 7 7,5 0,03169 0,01552 0,00760 0,00372 0,00182 0,00089 0,27 0,14 0,07 0,04 0,02 0,01 0,47 0,27 0,14 0,07 0,04 0,02 0,61 0,37 0,20 0,11 0,05 0,03 0,72 0,46 0,26 0,14 0,07 0,04 0,79 0,54 0,32 0,17 0,09 0,04 0,91 0,69 0,43 0,24 0,13 0,06 0,96 0,79 0,53 0,31 0,17 0,09 46 Dönüş Periyodu (Q) 31,6 64,4 131,6 268,6 548,4 1119,7 4.1.6. 6. Bölge (37o-38o K, 42o-45o D)’nin deprem risk analizi Çizelge 4.11. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan dep remlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri M (Magnitüd) 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 4,9 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 5,9 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 6,8 6,9 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 N 4 4 4 6 4 5 3 7 6 11 2 2 1 1 2 2 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 TopN 67 63 59 55 49 45 40 37 30 24 13 11 9 8 7 5 3 3 3 3 3 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 LogN 1,826 1,799 1,771 1,740 1,690 1,653 1,602 1,568 1,477 1,380 1,114 1,041 0,954 0,903 0,845 0,699 0,477 0,477 0,477 0,477 0,477 0,301 0,301 0,301 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 Çizelge 4.11.’deki değerler kullanılarak, EKKY ile M – LogN eğrisinden a= 4.19 ve b=0.60 olarak bulunmuştur (şekil 4.7.). 47 S = 0.19361888 Y Axis (units) LogN LogN= 4.19r –= 0.95998157 0.60M 2.0 1 1.6 7 1.3 4 1.0 0 0.6 7 0.3 3 0.0 0 3.6 4.4 5.1 5.8 6.5 7.2 8.0 Magnitüd X Axis (units) Şekil 4.7. ∆ M= 0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi Çizelge 4.12.a. Deprem tehlikesi parametreleri a b a' a1 a1' 4,19 0,6 4,050 2,222 2,081 Çizelge 4.12.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları M n(M) 10 Yıl 20 Yıl 30 Yıl 40 Yıl 50 Yıl 75 Yıl 100 Yıl 5 5,5 6 6,5 7 7,5 0,12055 0,06042 0,03028 0,01518 0,00761 0,00381 0,70 0,45 0,26 0,14 0,07 0,04 0,91 0,70 0,45 0,26 0,14 0,07 0,97 0,84 0,60 0,37 0,20 0,11 0,99 0,91 0,70 0,46 0,26 0,14 1,00 0,95 0,78 0,53 0,32 0,17 1,00 0,99 0,90 0,68 0,43 0,25 1,00 1,00 0,95 0,78 0,53 0,32 48 Dönüş Periyodu (Q) 8,3 16,6 33,0 65,9 131,5 262,3 4.1.7. 7. Bölge (38o-39o K, 36o-39o D)’nin deprem risk analizi Çizelge 4.13. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri M (Magnitüd) N TopN LogN 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 4,9 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 5,9 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 6,8 5 6 8 6 7 7 9 2 2 1 5 0 0 2 0 1 1 2 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 67 62 56 48 42 35 28 19 17 15 14 9 9 9 7 7 6 5 3 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1,826 1,792 1,748 1,681 1,623 1,544 1,447 1,279 1,230 1,176 1,146 0,954 0,954 0,954 0,845 0,845 0,778 0,699 0,477 0,301 0,301 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 Çizelge 4.13.’deki değerler kullanılarak, EKKY ile M – LogN eğrisinden a= 4.88 ve b=0.75 olarak bulunmuştur (şekil 4.8.). 49 S = 0.11102908 Y Axis LogN(units) LogN= 4.88r –= 0.98584305 0.75M 2.0 1 1.6 7 1.3 4 1.0 0 0.6 7 0.3 3 0.0 0 6.0 5.4 4.8 4.3 3.7 7.1 6.5 Magnitüd X Axis (units) Şekil 4.8. ∆ M= 0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi Çizelge 4.14.a. Deprem tehlikesi parametreleri A b a' a1 a1' 4,88 0,75 4,643 2,902 2,665 Çizelge 4.14.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları M n(M) 10 Yıl 20 Yıl 30 Yıl 40 Yıl 50 Yıl 75 Yıl 100 Yıl 5 5,5 6 6,5 7 7,5 0,08222 0,03467 0,01462 0,00617 0,00260 0,00110 0,56 0,29 0,14 0,06 0,03 0,01 0,81 0,50 0,25 0,12 0,05 0,02 0,92 0,65 0,36 0,17 0,08 0,03 0,96 0,75 0,44 0,22 0,10 0,04 0,98 0,82 0,52 0,27 0,12 0,05 1,00 0,93 0,67 0,37 0,18 0,08 1,00 0,97 0,77 0,46 0,23 0,10 50 Dönüş Periyodu (Q) 12,2 28,8 68,4 162,2 384,6 912,0 4.1.8. 8. Bölge (38o-39o K, 39o-42o D)’nin deprem risk analizi Çizelge 4.15. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri M (Magnitüd) 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 4,9 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 5,9 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 6,8 6,9 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 7,8 N 9 14 18 24 13 14 12 9 9 9 9 4 2 0 0 2 1 1 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 TopN 156 147 133 115 91 78 64 52 43 34 25 16 12 10 10 10 8 7 6 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 LogN 2,193 2,167 2,124 2,061 1,959 1,892 1,806 1,716 1,633 1,531 1,398 1,204 1,079 1,000 1,000 1,000 0,903 0,845 0,778 0,477 0,477 0,477 0,477 0,477 0,477 0,477 0,477 0,477 0,477 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 Çizelge 4.15.’deki değerler kullanılarak, EKKY ile M – LogN eğrisinden a= 4.57 ve b=0.63 olarak bulunmuştur (şekil 4.9.). 51 S = 0.18141157 Y Axis (units) LogN LogN= 4.57r –= 0.97036533 0.63M 2.4 1 2.0 1 1.6 1 1.2 1 0.8 0 0.4 0 0.0 0 3.6 4.4 5.1 5.9 6.7 7.4 8.2 Magnitüd X Axis (units) Şekil 4.9. ∆ M= 0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi Çizelge 4.16.a. Deprem tehlikesi parametreleri a b a' a1 a1' 4,57 0,63 4,408 2,579 2,417 Çizelge 4.16.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları M n(M) 10 Yıl 20 Yıl 30 Yıl 40 Yıl 50 Yıl 75 Yıl 100 Yıl 5 5,5 6 6,5 7 7,5 0,18502 0,08958 0,04337 0,02100 0,01017 0,00492 0,84 0,59 0,35 0,19 0,10 0,05 0,98 0,83 0,58 0,34 0,18 0,09 1,00 0,93 0,73 0,47 0,26 0,14 1,00 0,97 0,82 0,57 0,33 0,18 1,00 0,99 0,89 0,65 0,40 0,22 1,00 1,00 0,96 0,79 0,53 0,31 1,00 1,00 0,99 0,88 0,64 0,39 52 Dönüş Periyodu (Q) 5,4 11,2 23,1 47,6 98,4 203,1 4.1.9. 9. Bölge (38o-39o K, 42o-45o D)’nin deprem risk analizi Çizelge 4.17. 0.1 birim magnitüd aralıkları ile sınırlanan depremlerin oluş sayıları ve normal frekans değerleri M (Magnitüd) N TopN LogN 4,0 11 120 2,079 4,1 6 109 2,037 4,2 6 103 2,013 4,3 18 97 1,987 4,4 11 79 1,898 4,5 11 68 1,833 4,6 10 57 1,756 4,7 9 47 1,672 4,8 4 38 1,580 4,9 13 34 1,531 5,0 7 21 1,322 5,1 3 14 1,146 5,2 4 11 1,041 5,3 1 7 0,845 5,4 2 6 0,778 5,5 1 4 0,602 5,6 1 3 0,477 5,7 0 2 0,301 5,8 1 2 0,301 5,9 0 1 0,000 6,0 1 1 0,000 Çizelge 4.17.’deki değerler kullanılarak, EKKY ile M – LogN eğrisinden a= 6.86 ve b=1.13 olarak bulunmuştur (şekil 4.10.). 53 S = 0.12261203 Y LogN Axis (units) LogN= 6.86r –= 0.98583038 1.13M 2.2 9 1.9 1 1.5 2 1.1 4 0.7 6 0.3 8 0.0 0 3.8 4.2 4.6 5.0 5.4 5.8 6.2 Magnitüd X Axis (units) Şekil 4.10. ∆ M= 0.1 için magnitüd – frekans ilişkisi Çizelge 4.18.a. Deprem tehlikesi parametreleri a b a' a1 a1' 6,86 1,13 6,445 4,856 4,440 Çizelge 4.18.b. Sismik tehlike değerleri ve bunların dönüş periyodları M n(M) 10 Yıl 20 Yıl 30 Yıl 40 Yıl 50 Yıl 75 Yıl 100 Yıl 5 5,5 6 6,5 7 7,5 0,06171 0,01680 0,00457 0,00125 0,00034 0,00009 0,46 0,15 0,04 0,01 0,00 0,00 0,71 0,29 0,09 0,02 0,01 0,00 0,84 0,40 0,13 0,04 0,01 0,00 0,92 0,49 0,17 0,05 0,01 0,00 0,95 0,57 0,20 0,06 0,02 0,00 0,99 0,72 0,29 0,09 0,03 0,01 1,00 0,81 0,37 0,12 0,03 0,01 54 Dönüş Periyodu (Q) 16,2 59,5 218,6 802,8 2948,6 10829,7 4.2. İnceleme Bölgesinin Kabuk ve Üst Manto Yapısı Bölgenin kabuk ve üst manto yapısını belirleme çalışmalarında International Seismological Centre (ISC) 1964 – 2001 yılları arası deprem verilerini kapsayan bültenlerinden yararlanılmıştır. 33o-44o K enlemleri ve 25o-50o D boylamları arasında, derinliği 1-40 km., magnitüdü ise 1-7 arasında olan deprem verileri kullanılmıştır. Bu bilgilere ISC’nin internet sayfasından ulaşılmıştır (ISC Database Selection – http://www.isc.ac.uk/Bulletin/index_db.html). Yukarıda sayılan sınırlamalar doğrultusunda, inceleme bölgesi dahilinde ve yakın çevresinde 9 adet deprem istasyonu seçilmiştir. Her istasyon için, o istasyona gelen farklı fazlardaki deprem verilerinin uzaklık ve seyahat zamanları kullanılaraktan uzaklık-zaman grafikleri çizilmiştir. Bu grafiklerden hız değerleri elde edilmiş ve daha sonra her bir istasyonun altındaki kabuk kalınlıkları hesaplanmıştır. İstasyonlara ait bilgiler çizelge 4.2’de verilmiştir. İstasyonların lokasyonunu gösterir harita ise şekil 4.2.’de sunulmuştur. Çizelge 4.19. İstasyonlar ve özellikleri Enlem (K) Boylam (D) Yükseklik (m) COBT 36.51970 36.25560 1710 GAZ 37.17210 37.21130 100 MYA 38.32611 38.42528 1050 BINT 38.87583 40.48900 1342 21.08.1997 Bingöl-TÜRKİYE RAM 37.76580 41.29250 850 01.01.1964 Raman-TÜRKİYE VANT 38.44500 43.38883 1750 22.01.1994 Van-TÜRKİYE TAB 38.06750 46.32670 1430 10.08.1965 Tebriz-İRAN MSL 36.38170 43.14820 242 01.07.1981 Musul-IRAK İstasyon Adı 55 Kuruluş Tarihi Yer İskenderun-TÜRKİYE 01.07.1989 Gaziantep-TÜRKİYE Malatya-TÜRKİYE 56 GAZ RAM BINT MSL VANT TAB Şekil 4.11. İstasyon yerlerini gösterir harita (BÜ KRDAE, Jeofizik Anabilim Dalı, İstanbul http://jeofizik.koeri.boun.edu.tr/). COBT MYA 4.2.1. COBT istasyonuna ait verilerin değerlendirilmesi 90 80 y = 0,176x + 0,577 70 Zaman (sn) 60 50 40 30 20 10 0 0 100 200 300 400 500 Uz aklık (km) Şekil 4.12.a. Pg fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği 140 y = 0,1244x + 9,7604 120 Zaman (sn) 100 80 60 40 20 0 0 100 200 300 400 500 600 700 Uzaklık (km) Şekil 4.12.b. Pn fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği 57 800 900 1000 4.2.2. GAZ istasyonuna ait verilerin değerlendirilmesi 30 Zaman (sn) 25 y = 0,1494x + 1,9491 20 15 10 5 0 0 50 100 150 200 Uzaklık (km) Şekil 4.13.a. Pg fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği 140 120 y = 0,1251x + 5,8952 Zaman (sn) 100 80 60 40 20 0 0 100 200 300 400 500 600 700 Uzaklık (km) Şekil 4.13.b. Pn fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği 58 800 900 1000 4.2.3. MYA istasyonuna ait verilerin değerlendirilmesi 30 25 Zaman (sn) y = 0,1415x + 1,7504 20 15 10 5 0 0 50 100 150 200 Uzaklık (km) Şekil 4.14.a. Pg fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği 120 Zaman (sn) 100 y = 0,1295x + 4,6401 80 60 40 20 0 0 100 200 300 400 500 600 Uzaklık (km) Şekil 4.14.b. Pn fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği 59 700 800 900 4.2.4. BINT istasyonuna ait verilerin değerlendirilmesi 30 y = 0,1728x - 0,7629 25 Zaman (sn) 20 15 10 5 0 0 20 40 60 80 100 120 140 160 Uzaklık (km) Şekil 4.15.a. Pg fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği 70 60 y = 0,1165x + 7,7506 Zaman (sn) 50 40 30 20 10 0 0 100 200 300 Uzaklık (km) Şekil 4.15.b. Pn fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği 60 400 500 Zanam (sn) 4.2.5. RAM istasyonuna ait verilerin değerlendirilmesi 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 y = 0,1243x + 5,3672 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1200 1400 1600 Uzaklık (km) Şekil 4.16.a. Pn fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği 500 450 400 y = 0,2816x - 27,101 Zaman (sn) 350 300 250 200 150 100 50 0 0 200 400 600 800 1000 Uzaklık (km) Şekil 4.16.b. Sg fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği 61 4.2.6. VANT istasyonuna ait verilerin değerlendirilmesi 30 25 Zaman (sn) y = 0,1599x + 1,554 20 15 10 5 0 0 20 40 60 80 100 120 140 160 Uzaklık (km) Şekil 4.17.a. Pg fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği 100 80 Zaman (sn) y = 0,1327x + 4,6177 60 40 20 0 0 100 200 300 400 Uzaklık (km) Şekil 4.17.b. Pn fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği 62 500 600 4.2.7. TAB istasyonuna ait verilerin değerlendirilmesi 25 y = 0,1564x - 0,3801 20 15 10 5 0 0,0 20,0 40,0 60,0 80,0 Uzaklık (km) 100,0 120,0 140,0 160,0 Şekil 4.18.a. Pg fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği 300 250 Zaman (sn) y = 0,1251x + 11,22 200 150 100 50 0 0 500 1000 Uzaklık (km) Şekil 4.18.b. Pn fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği 63 1500 2000 4.2.8. MSL istasyonuna ait verilerin değerlendirilmesi 30 25 Zaman (sn) y = 0,1676x + 0,6534 20 15 10 5 0 0 20 40 60 80 100 120 140 160 Uzaklık (km) Şekil 4.19.a. Pg fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği 160 140 Zaman (sn) 120 100 80 60 y = 0,1361x + 8,3122 40 20 0 0 200 400 600 Uzaklık (km) Şekil 4.19.b. Pn fazlarına ait Zaman-Uzaklık grafiği 64 800 1000 4.2.9. Eğrilerin değerlendirilmesi İki tabakalı ve yatay olarak ele alınan inceleme bölgesine ait hızlar yukarıdaki grafiklerden elde edilmiştir. Kritik açı kuralı uygulanarak her istasyon altındaki kabuk kalınlığı hesap edilmiştir. Buna göre Çizelge 4.3.’teki sonuçlar elde edilmiştir. Çizelge 4.20. Hızlar ve tabaka kalınlıkları İstasyon Adı 1. Hız (km/sn) 2. Hız (km/sn) Tabaka Kalınlığı (km) COBT 5,68 8,00 39,60 GAZ 6,69 7,99 36,23 MYA 7,07 7,72 41,01 BINT 5,79 8,58 29,73 RAM 6,06 8,05 25,20 VANT 6,38 7,54 27,80 TAB 6,39 7,99 59,75 MSL 5,97 7,35 42,77 65 5. TARTIŞMA ve SONUÇ Bu çalışmada Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve çevresinin depremselliği, deprem riski ve kabuk yapısı incelenmiştir. Bunun yanında bölgedeki sismik boşlukların nedeni araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlarla bölgenin tektoniği arasındaki ilişki açıklanmaya çalışılmıştır. Bölgenin sismik aktivitesine Arap ve Afrika levhalarının kuzeye doğru olan bağıl hareketleri neden olur. Bu hareketler bölgede bindirme etkisi yaratmaktadırlar. Şekil 2.2.’den de görüldüğü üzere, bölgeyi bir yay şeklinde çevreleyen faylar topluluğu Arap ve Afrika levhalarının Anadolu levhası altına dalmasının sağlamaktadır. Bu dalım sırasında değişik büyüklüklerde fakat sığ pek çok deprem meydana gelmektedir. Bölgenin iki önemli sismotektonik yapısı GAB ile DAF’dır. Özellikle GAB yayının altında kalan bölgede son yüz yıl içerisinde sismik aktivitesinin düşük olması, dikkatlerin bu bölgede yoğunlaşmasına sebep olmuştur (Şekil 1.1.). Dolayısıyla bu bölgede sismik boşluğun varlığı söz konusudur. Bu bölgenin sismik boşlukları Demirtaş ve Yılmaz (1996) tarafından araştırılmış ve bölgede toplam 7 adet sismik boşluk tespit edilmiştir. Sismik boşluğun varlığı, bölgede ileriki bir zamanda büyük depremler olabileceğinin habercisidir. Bölgenin sismik aktivitesinin son zamanlarda durgun olması, bölgedeki sismik boşluğun en önemli nedeni olmasının yanı sıra, bölgede az sayıda deprem istasyonun bulunması da bir sebep olabilir. Bölgede genelde kurulma tarihi yakın zamana dayanan istasyonlar mevcuttur. Özellikle, Türkiye’nin en GD kısmı olan Hakkari ve çevresinde hiçbir deprem istasyonu bulunmamaktadır. Deprem istasyonlarının azlığı ve kayıtların yakın tarihten itibaren yapılıyor olması da sismik boşluk nedenlerinden olabilmektedir. Deprem riski araştırmasında öncelikle bölge 9 kısma ayrılmıştır. Risk analizinde lokal çalışma sonuçlarının gerçeğe daha uygun olduğu kesindir. 1900-2002 yılları arasında inceleme bölgesinde oluşmuş, M ≥ 4 magnitüdlü depremler kullanılmıştır. Magnitüd – frekans ilişkisinin belirlenmesi için a ve b parametrelerinin hesaplanmasında En Küçük Kareler Yöntemi (EKKY) kullanılmıştır. Her bir bölge için ayrı ayrı a ve b parametreleri hesaplanmıştır. İnceleme bölgesinde magnitüd-frekans ilişkisini belirlemek için, Gençoğlu vd (1990) tarafından 1881-1986 zaman aralığı için yapılan çalışmada ile bu tezdeki çalışmalar karşılaştırılmış ve a ve b katsayılarında farklılıklar 66 olduğu görülmüştür. Bulunan sonuçların farklı olmasının nedeni ise incelenen bölgenin büyüklüğünden, gözlem süresinden ve gözlem süresindeki deprem etkinliğinden kaynaklanmaktadır. Hesaplamalar sonucu bulunan a ve b katsayıları, yıllara göre (%) oluşma ihtimalleri ve dönüşüm periyodları bölüm 4.1.’de sunulmuştur. Kabuk yapısı çalışmasında “tek istasyon çok deprem” yöntemi kullanılmıştır. Bunun için bölge ve civarında 8 adet istasyon seçilip bu istasyonlara gelen deprem verileri taranmıştır. Her bir istasyon için değişik fazlardan değişik uzaklık-zaman grafikleri elde edilmiştir. Bu grafiklerden hızlara ulaşılmıştır. İlk tabakada ilerleyen Pg fazından kabuktaki hız, 2. tabakada ilerleyen Pn fazından da üst mantodaki hız bulunmuştur (Çizelge 4.3.). Genelde Pg fazı okumaları çok az sayıda olduğu için ilk hızlarda normalin dışında sonuçlar hesap edilebilmiştir. Fakat bu durumu düzeltmek için Sg fazlarıyla sağlama yapıp daha sağlıklı sonuçlar elde edilmiştir. Fakat bu çalışmalar sırasında ISC’nin hatalı okumaları özellikle yanlış faz tespitleri sorun olmuştur. Bölgede daha çok yakın zamana dayanan yani az sayıda olan kayıtlar hesaplamalarda güçlük yaratmıştır. Genel olarak 2 tabakalı ve yatay olarak kabul edilen kabuğun kalınlığı, h= t 0 V0 2 Cosi c formülünden hesaplanmıştır. Sismik boşluktan dolayı ciddi oranda risk altında olan bu bölgede, öncelikle gelişmiş bir sismik ağın oluşturulması, jeofizik, sismolojik ve jeodezik ölçümlerin sürekli yapılması bölgenin gelişimine büyük oranda katkı sağlayacak ve hızlandıracaktır. 67 KAYNAKLAR Alptekin, Ö. 1978. Türkiye ve çevresindeki depremlerde magnitüd-frekans bağıntıları ve deformasyon boşalımı. Doçentlik tezi. KTÜ, Trabzon. Bağcı, G. Yatman, A., Öztemir, S., Bayülke, H. ve Zümbül, S., 1993. Tükiye ve Civarının Deprem Katoloğu, Deprem Araştırma Bülteni, Sayı 71, S:5-80 Bağcı, G. 1995. Güneydoğu Anadolu Bindirme Zonunda Deprem Oluşumlarının Gumbel Extrem Dağılımı ile İncelenmesi, Jeofizik, Cilt 9, Sayı 1-2, Eylül, S:259-262 Bahar, E. 2002. Proje 1 Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun Jeolojik Yapısı, Kocaeli Ün., Müh. Fak., Jeoloji Müh., S:4-16. Demirtaş, R., Yılmaz, R. 1996. Türkiye’nin Sismotektoniği. T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, 91 s, Ankara. Ezen, Ü. 1983. Kuzey ve Doğu Anadolu’da Love dalgalarının dispersiyonu ve yerkabuğu yapısı. DAEB 43, 42-62 Gençoğlu, S., İnan, E., Güler, H. 1990. Türkiye’nin Deprem Tehlikesi. 701p. Ankara. Gutenberg, B., Richter, c.f. 1949. Seismicity of earth and associated phenomena. Princeton Univ. Pres, Princeton, New Jersey. Gutenberg, B., Richter, c.f. 1954. Seismicity of earth and related phenomena, 2 nd ed. Princeton Univ. Pres, Princeton, New Jersey. Kalafat, D., Gürbüz, C., Üçer, S. B. 1987. Batı Türkiye’de Kabuk ve Üst Manto Yapısının Araştırılması. Deprem Araştırma Bülteni, Sayı 59, Ekim, S:43-64. Kenar, Ö., Toksöz, N. 1989. Anadolu yarımadasında yüzey dalgalarının dispersiyonu ve ortamın soğurma özellikleri. Jeofizik 3, 92-106 Necioglu, A., Maddison B. ve Türkelli, N. 1981. A Study of Crustal and Upper Mantle Structure of Northwestern Turkey, Geophysical Research Letters, American Geophysical Union, 8, 33-35 (1981). Öztemir, F., Necioğlu, A., Bağcı, G. 2000. Antalya ve Çevresinin Depremselliği ve Odak Mekanizması Çözümleri. Jeofizik, S:87102. Türkeli, N., Zor, E., Gök, R., Bekler T., Eken T., Gürbüz, C., 2002. The Tectonics of Eastern Turkey and The Northern Arabian. P:29-31. Türkünal, S. 1980. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun Jeolojisi. Jeoloji Mühendisleri Odası Yayını:8, S:1-24. Us, E. 1998. Sismik Yöntemler ve Yorumlamaya Giriş. TMMOB Jeofizik Müh. Odası, 227 s. 68 Weeks, J., Lockner, D. and Byerlee, J. 1978. Change in b-values during movement on cut surfaces in granite. Bull. Seismol. Soc. Am., 68;333-341 69 EKLER EK 1. COBT istasyonuna ait fazların çizelgesi EK 2. GAZ istasyonuna ait fazların çizelgesi EK 3. MYA istasyonuna ait fazların çizelgesi EK 4. BINT istasyonuna ait fazların çizelgesi EK 5. RAM istasyonuna ait fazların çizelgesi EK 6. VANT istasyonuna ait fazların çizelgesi EK 7. TAB istasyonuna ait fazların çizelgesi EK 8. MSL istasyonuna ait fazların çizelgesi 70 EK 1. COBT istasyonuna ait fazların çizelgeleri Pg fazları Uzaklık ( o) 0,39 0,62 0,55 0,28 Uzaklık (km) 43,3 68,9 61,1 31,1 Zaman (sn) 8 11 13 6 Faz Pg Pg Pg Pg Uzaklık (km) 350,0 343,4 360,0 582,3 575,6 571,2 570,0 576,7 476,7 553,4 331,1 641,2 454,5 848,9 316,7 307,8 628,9 641,2 630,0 776,7 461,1 423,4 198,9 693,4 780,1 792,3 448,9 Zaman (sn) 50 48 59 80 81 80 81 81 65 77 46 99 79 113 57 45 85 87 88 106 63 58 29 89 104 105 73 Faz Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn fazları Uzaklık ( o) 3,15 3,09 3,24 5,24 5,18 5,14 5,13 5,19 4,29 4,98 2,98 5,77 4,09 7,64 2,85 2,77 5,66 5,77 5,67 6,99 4,15 3,81 1,79 6,24 7,02 7,13 4,04 71 EK 1. (devam) 4,33 7,04 5,14 2,25 2,77 4,29 7,78 6,7 8,64 6,3 2,28 2,46 5,53 4,09 3,97 3,99 4,03 4,15 3,92 4,49 4,23 4,94 4,82 481,1 782,3 571,2 250,0 307,8 476,7 864,5 744,5 960,1 700,0 253,4 273,4 614,5 454,5 441,1 443,4 447,8 461,1 435,6 498,9 470,0 548,9 535,6 66 102 81 37 45 66 117 98 128 98 38 41 95 81 64 79 78 80 78 70 72 84 89 72 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 2. GAZ istasyonuna ait fazların çizelgeleri Pg fazları Uzaklık ( o) Uzaklık (km) Zaman (sn) Faz 1,30 1,24 1,07 0,98 0,49 1,38 1,00 0,90 0,96 0,75 1,08 1,39 1,24 1,24 1,24 1,40 1,34 1,31 1,06 1,30 1,36 1,18 0,77 0,15 0,83 0,95 144,5 137,8 118,9 108,9 54,4 153,3 111,1 100,0 106,7 83,3 120,0 154,5 137,8 137,8 137,8 155,6 148,9 145,6 117,8 144,5 151,1 131,1 85,6 16,7 92,2 105,6 21 22 21 18 10 26 20 14 18 16 20 24 23 25 23 26 24 25 20 23 23 20 15 4 16 17 Pg Pg Pg Pg 73 Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pn fazları Uzaklık ( o) 2,33 5,31 2,57 1,84 4,26 4,27 4,3 3,43 8,38 3,95 5,8 2,98 1,78 3,57 3,72 2,19 3,55 3,24 2,95 3,09 3,2 3,24 3,17 3,12 5,27 4,11 5 4,87 3,01 6,16 3,55 4,05 3,38 6,14 1,83 3,46 5,86 4,88 3,76 6,88 3,17 Uzaklık (km) 258,9 590,0 285,6 204,5 473,4 474,5 477,8 381,1 931,2 438,9 644,5 331,1 197,8 396,7 413,4 243,4 394,5 360,0 327,8 343,4 355,6 360,0 352,2 346,7 585,6 456,7 555,6 541,1 334,5 684,5 394,5 450,0 375,6 682,3 203,3 384,5 651,2 542,3 417,8 764,5 352,2 Zaman (sn) 31 83 40 31 65 61 64 53 119 59 90 48 30 56 58 34 57 50 48 45 52 49 45 49 75 61 67 75 49 92 56 63 50 92 31 54 87 75 58 103 50 74 Faz Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 2. (devam) 5,41 2,11 3,84 3,65 3,55 3,06 2,78 2,25 1,56 4,54 4,62 4,59 4,56 4,58 4,48 1,66 4,82 2,28 1,49 3,29 4,12 2,65 4,76 3,09 2,82 1,88 1,87 2,29 1,44 3,28 2,26 3,89 3,95 3,85 3,76 3,84 3,86 3,91 4,03 3,81 4,94 4,82 4,3 4,93 601,2 234,5 426,7 405,6 394,5 340,0 308,9 250,0 173,3 504,5 513,4 510,0 506,7 508,9 497,8 184,5 535,6 253,4 165,6 365,6 457,8 294,5 528,9 343,4 313,4 208,9 207,8 254,5 160,0 364,5 251,1 432,3 438,9 427,8 417,8 426,7 428,9 434,5 447,8 423,4 548,9 535,6 477,8 547,8 76 35 58 59 58 51 43 35 27 69 72 70 66 59 71 26 73 38 29 51 65 40 66 52 46 34 35 38 25 51 38 62 62 64 60 60 62 60 64 60 72 71 67 75 75 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 2. (devam) 4,91 5,16 4,94 4,9 4,92 4,93 4,96 4,98 4,95 4,91 4,97 5,01 3,89 3,74 4,92 1,42 3,54 8,66 4,67 3,14 4,6 5,23 2,76 3,04 2,47 3,61 3,74 4,84 4,75 5,42 1,76 3,73 1,51 3,38 5,88 1,47 5,36 2,07 1,46 5,21 4,56 4,88 2,99 3,03 545,6 573,4 548,9 544,5 546,7 547,8 551,2 553,4 550,0 545,6 552,3 556,7 432,3 415,6 546,7 157,8 393,4 962,3 518,9 348,9 511,1 581,2 306,7 337,8 274,5 401,1 415,6 537,8 527,8 602,3 195,6 414,5 167,8 375,6 653,4 163,3 595,6 230,0 162,2 578,9 506,7 542,3 332,2 336,7 74 77 73 74 74 73 75 77 73 72 74 78 61 63 80 23 55 128 74 48 70 79 42 49 38 59 60 76 87 98 31 59 27 53 98 26 84 34 27 80 71 76 48 49 76 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 2. (devam) 3,15 350,0 50 Pn 2,91 323,4 47 Pn 2,09 232,2 35 Pn 2,16 240,0 36 Pn 2,62 291,1 44 Pn 2,96 328,9 46 Pn 2,65 294,5 43 Pn 3,25 361,1 49 Pn 3,48 386,7 55 Pn 3,27 363,4 53 Pn 2,07 230,0 36 Pn 6,67 741,2 99 Pn 5,2 577,8 90 Pn 6,9 766,7 101 Pn 1,66 184,5 22 Pn 5,26 584,5 82 Pn 4,77 530,0 72 Pn 2,34 260,0 39 Pn 3,14 348,9 48 Pn 3,3 366,7 47 Pn 3,67 407,8 59 Pn 1,75 194,5 32 Pn 2,56 284,5 42 Pn 6,03 670,0 31 Pn 1,54 171,1 29 Pn 1,63 181,1 29 Pn 4,78 531,1 75 Pn 6,02 668,9 97 Pn 1,94 215,6 30 Pn 77 EK 3. MYA istasyonuna ait fazların çizelgeleri Pg fazları Uzaklık ( o) 0,54 0,45 1,24 1,29 0,52 0,5 0,65 1,4 0,38 1,16 1,18 0,32 0,88 Uzaklık (km) 60,0 50,0 137,8 143,3 57,8 55,6 72,2 155,6 42,2 128,9 131,1 35,6 97,8 Zaman (sn) 11 9 20 23 8 9 13 25 8 20 18 7 17 Faz Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Uzaklık (km) 163,3 312,2 343,4 364,5 180,0 413,4 263,4 528,9 421,1 167,8 217,8 374,5 374,5 374,5 571,2 326,7 205,6 313,4 Zaman (sn) 28 47 47 45 29 58 36 72 58 25 34 55 54 59 77 47 30 46 Faz Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn fazları Uzaklık ( o) 1,47 2,81 3,09 3,28 1,62 3,72 2,37 4,76 3,79 1,51 1,96 3,37 3,37 3,37 5,14 2,94 1,85 2,82 78 EK 3. (devam) 3,42 3,47 2,78 3,49 3,41 3,46 3,32 3,37 3,41 3,38 3,42 2,64 3,4 6,42 3,44 2,34 5,2 3,41 3,87 2,12 2,47 2,89 2,91 2,74 2,05 1,72 4,02 4,26 1,43 3,08 2,56 3,46 7,62 1,54 3,23 2,57 2,18 2,24 3,46 3,31 3,34 2,58 2,57 2,74 380,0 385,6 308,9 387,8 378,9 384,5 368,9 374,5 378,9 375,6 380,0 293,4 377,8 713,4 382,2 260,0 577,8 378,9 430,0 235,6 274,5 321,1 323,4 304,5 227,8 191,1 446,7 473,4 158,9 342,2 284,5 384,5 846,7 171,1 358,9 285,6 242,2 248,9 384,5 367,8 371,1 286,7 285,6 304,5 55 55 46 56 56 56 53 54 54 54 56 43 54 95 55 38 81 55 58 33 41 46 45 44 34 27 60 64 25 48 39 57 114 28 52 41 38 38 56 50 51 43 41 44 79 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 3. (devam) 2,74 2,62 2,5 3,03 2,62 2,81 1,96 2,35 3,29 1,63 1,51 1,69 1,45 2,68 1,8 2,48 2,15 1,65 1,75 4,36 4,28 1,67 1,81 3,51 2,42 3,6 3,9 4,34 1,42 1,96 2,24 5,12 4,93 3,9 2,74 1,88 3,37 3,6 4,83 4,53 5,33 3,8 3,64 3,43 304,5 291,1 277,8 336,7 291,1 312,2 217,8 261,1 365,6 181,1 167,8 187,8 161,1 297,8 200,0 275,6 238,9 183,3 194,5 484,5 475,6 185,6 201,1 390,0 268,9 400,0 433,4 482,3 157,8 217,8 248,9 568,9 547,8 433,4 304,5 208,9 374,5 400,0 536,7 503,4 592,3 422,3 404,5 381,1 44 43 42 49 41 46 33 38 52 29 26 28 27 42 28 38 37 29 29 68 62 27 27 53 40 59 58 68 27 34 37 77 87 60 45 32 51 58 76 69 79 55 59 52 80 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 3. (devam) 3,59 398,9 56 Pn 3,54 393,4 56 Pn 2,14 237,8 36 Pn 3,34 371,1 54 Pn 81 EK 4. BINT istasyonuna ait fazların çizelgeleri Pg fazları Uzaklık ( o) 1,12 0,54 1,03 1,34 0,48 0,86 1,06 0,62 0,82 1,37 0,55 0,53 0,30 Uzaklık (km) 124,5 60,0 114,5 148,9 53,3 95,6 117,8 68,9 91,1 152,2 61,1 58,9 33,3 Zaman (sn) 20 10 19 25 5 16 21 5 14 26 10 9 8 Faz Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pn fazları Uzaklık ( o) 2,38 1,92 2,77 1,49 1,59 1,76 1,69 1,65 1,64 1,62 0,41 3,25 3,03 2,28 2,01 2,32 1,99 2,07 Uzaklık (km) 264,5 213,3 307,8 165,6 176,7 195,6 187,8 183,3 182,2 180,0 45,6 361,1 336,7 253,4 223,3 257,8 221,1 230,0 Zaman (sn) 37 29 44 26 29 31 28 27 29 27 7 51 47 41 36 34 35 36 82 Faz Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 4. (devam) 2,09 232,2 35 Pn 3,72 413,4 57 Pn 3,43 381,1 54 Pn 2,17 241,1 35 Pn 2,16 240,0 38 Pn 2,15 238,9 38 Pn 2,85 316,7 43 Pn 1,48 164,5 27 Pn 5,00 555,6 75 Pn 1,88 208,9 31 Pn 4,14 460,0 55 Pn 4,15 461,1 61 Pn 2,32 257,8 38 Pn 2,09 232,2 37 Pn 2,01 223,3 35 Pn 2,05 227,8 34 Pn 2,01 223,3 34 Pn 3,83 425,6 61 Pn 3,22 357,8 52 Pn 2,39 265,6 36 Pn 83 EK 5. RAM istasyonuna ait fazların çizelgeleri Pn fazları Uzaklık ( o) 10 11,34 7,55 11,41 6,09 11,1 1,87 9,45 12,71 9,47 12,06 1,53 1,64 2,23 10,64 5,87 12,61 4,07 9,93 9,49 12,67 10,11 11,93 13,2 12,62 2,2 6,04 4,1 7,23 3,04 6,75 3,66 6,42 6,29 5,46 5,46 3,13 3,2 Uzaklık (km) 1111,2 1260,1 838,9 1267,9 676,7 1233,4 207,8 1050,1 1412,3 1052,3 1340,1 170,0 182,2 247,8 1182,3 652,3 1401,2 452,3 1103,4 1054,5 1407,9 1123,4 1325,6 1466,8 1402,3 244,5 671,2 455,6 803,4 337,8 750,1 406,7 713,4 698,9 606,7 606,7 347,8 355,6 Zaman (sn) 132 162 111 164 88 157 31 138 182 139 170 24 24 32 160 86 179 54 158 78 179 153 172 185 181 27 93 58 108 52 98 58 96 95 79 168 46 46 84 Faz Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 5. (devam) 6,47 3,04 3,19 2,74 3,26 4,04 4,41 4,41 1,51 6,52 4,44 6,21 5,09 2,41 4,97 7,21 6,04 6,92 4,63 4,68 4,68 8,38 6,07 2,72 2,72 2,73 3,82 2,84 2,69 2,69 2,73 2,73 3,16 3,5 3,26 3,26 1,38 6,17 718,9 337,8 354,5 304,5 362,2 448,9 490,0 490,0 167,8 724,5 493,4 690,0 565,6 267,8 552,3 801,2 671,2 768,9 514,5 520,0 520,0 931,2 674,5 302,2 302,2 303,4 424,5 315,6 298,9 298,9 303,4 303,4 351,1 388,9 362,2 362,2 153,3 685,6 97 46 45 38 50 57 62 74 24 95 65 33 75 25 77 108 94 104 63 70 76 131 101 42 47 45 78 38 38 41 40 45 50 55 50 62 25 87 85 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 6. VANT istasyonuna ait fazların çizelgeleri Pg fazları Uzaklık ( o) 0,33 1,01 1,3 0,31 0,78 0,44 0,3 0,37 0,42 0,62 0,98 Uzaklık (km) 36,7 112,2 144,5 34,4 86,7 48,9 33,3 41,1 46,7 68,9 108,9 Zaman (sn) 7 19 25 5 17 9 8 9 10 12 18 Faz Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Uzaklık (km) 196,7 156,7 198,9 263,4 330,0 221,1 192,2 568,9 392,3 315,6 203,3 261,1 234,5 208,9 170,0 282,2 301,1 178,9 270,0 238,9 Zaman (sn) 38 24 37 37 48 32 31 78 57 47 32 39 37 32 22 44 44 26 39 36 Faz Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn fazları Uzaklık ( o) 1,77 1,41 1,79 2,37 2,97 1,99 1,73 5,12 3,53 2,84 1,83 2,35 2,11 1,88 1,53 2,54 2,71 1,61 2,43 2,15 86 EK 6. (devam) 1,79 3,27 3,33 1,97 198,9 363,4 370,0 218,9 33 53 55 30 Pn Pn Pn Pn 3,12 2,64 2,66 1,84 1,5 1,55 2,1 2,23 2,08 3,52 1,88 1,58 1,43 3,61 2,04 1,98 3,11 346,7 293,4 295,6 204,5 166,7 172,2 233,3 247,8 231,1 391,1 208,9 175,6 158,9 401,1 226,7 220,0 345,6 51 43 42 32 27 29 37 34 37 59 34 26 24 57 34 33 53 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn 87 EK 7. TAB istasyonuna ait fazların çizelgeleri Pg fazları Uzaklık ( o) Uzaklık (km) 1,17 130,0 18 Faz Pg 0,72 1,06 80,0 117,8 11 20 Pg Pg 0,86 95,6 14 Pg 0,84 93,3 16 Pg 0,49 54,4 6 Pg 0,52 57,8 9 Pg 1,33 0,43 147,8 47,8 21 7 Pg Pg 0,75 83,3 12 Pg 1,14 126,7 18 Pg 1,09 121,1 19 Pg 1,06 117,8 18 Pg 0,82 1,15 91,1 127,8 15 21 Pg Pg 1,17 130,0 21 Pg 1,31 145,6 23 Pg 1,22 135,6 21 Pg 0,93 103,3 16 Pg 0,83 1,3 92,2 144,5 16 21 Pg Pg Zaman (sn) 88 Pn fazları Uzaklık ( o) 2,82 14,71 14,64 9,2 3,15 16,48 2,74 14,91 3,87 3,87 3,69 3,94 4,05 4,72 4,48 3,71 14,85 4,01 4,05 4,37 4,43 3,01 4,73 15,87 4,33 3,4 4,49 3,86 16,43 8,03 4,57 16,26 14,79 13,62 5,62 3,97 3,77 13,58 10,19 3,67 3,98 13,76 Uzaklık (km) 313,4 1634,6 1626,8 1022,3 350,0 1831,2 304,5 1656,8 430,0 430,0 410,0 437,8 450,0 524,5 497,8 412,3 1650,1 445,6 450,0 485,6 492,3 334,5 525,6 1763,5 481,1 377,8 498,9 428,9 1825,7 892,3 507,8 1806,8 1643,5 1513,4 624,5 441,1 418,9 1509,0 1132,3 407,8 442,3 1529,0 Zaman (sn) 43 211 214 138 47 241 44 217 67 130 61 68 66 69 75 56 213 70 67 70 69 44 77 231 67 55 77 61 236 118 69 228 215 196 87 63 65 196 151 55 61 193 89 Faz Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 7. (devam) 12,43 12,52 12,5 16,32 2,83 6,12 13,72 13,82 16,56 4,63 3,11 16,34 4,26 4,3 14,96 15,05 3,06 3,67 2,87 2,8 3,92 2,68 5,08 15,64 15,87 10,8 15,37 15,31 15,45 15,39 14,17 16,62 14,52 16,68 3,99 4,68 2,55 1,67 4,03 15,25 17,09 13,24 13,19 13,29 1381,2 1391,2 1389,0 1813,5 314,5 680,0 1524,6 1535,7 1840,1 514,5 345,6 1815,7 473,4 477,8 1662,3 1672,3 340,0 407,8 318,9 311,1 435,6 297,8 564,5 1737,9 1763,5 1200,1 1707,9 1701,2 1716,8 1710,1 1574,6 1846,8 1613,4 1853,5 443,4 520,0 283,4 185,6 447,8 1694,6 1899,0 1471,2 1465,7 1476,8 177 182 183 244 39 103 196 196 235 69 47 234 68 71 229 216 51 70 43 45 67 41 77 223 209 157 218 204 224 218 206 239 221 251 65 71 40 25 67 219 243 203 188 185 90 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 7. (devam) 13,41 13,12 13,37 13,28 13,35 13,04 13,36 13,01 13,36 12,9 14,11 12,97 12,81 13,36 13,43 12,9 4,93 4,91 5,13 5,09 5,1 5,12 5,16 5,03 5,13 5,12 5,9 5,12 4,94 5,04 5,07 5,17 5,08 5,18 5,15 5,2 5,59 5,42 6,63 5,89 7,37 8,55 13,88 13,85 1490,1 1457,9 1485,7 1475,7 1483,4 1449,0 1484,5 1445,7 1484,5 1433,4 1567,9 1441,2 1423,4 1484,5 1492,3 1433,4 547,8 545,6 570,0 565,6 566,7 568,9 573,4 558,9 570,0 568,9 655,6 568,9 548,9 560,0 563,4 574,5 564,5 575,6 572,3 577,8 621,2 602,3 736,7 654,5 818,9 950,1 1542,3 1539,0 194 192 199 185 189 184 194 187 193 187 204 179 183 195 195 188 74 74 80 87 74 79 79 86 76 76 88 71 85 85 87 79 93 95 84 68 79 81 108 87 111 141 202 202 91 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 7. (devam) 7,96 12,77 13,37 13,06 9,88 13,17 12,95 12,87 12,92 12,98 12,95 13,03 4,58 5,4 5,02 4,8 3,52 3,47 2,02 15,32 4,02 5,23 10,68 3,25 3,12 5,12 12,93 5,06 10,54 5,67 4,5 12,75 2,83 2,7 5,65 2,42 1,9 3,03 3,76 4,68 5,18 4,56 5,86 4,78 884,5 1419,0 1485,7 1451,2 1097,9 1463,4 1439,0 1430,1 1435,7 1442,3 1439,0 1447,9 508,9 600,0 557,8 533,4 391,1 385,6 224,5 1702,3 446,7 581,2 1186,8 361,1 346,7 568,9 1436,8 562,3 1171,2 630,0 500,0 1416,8 314,5 300,0 627,8 268,9 211,1 336,7 417,8 520,0 575,6 506,7 651,2 531,1 126 184 193 189 152 171 188 180 188 189 187 189 79 74 77 77 57 53 32 218 66 86 157 52 50 95 186 76 152 84 71 181 45 44 85 37 31 50 64 72 78 81 90 65 92 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 7. (devam) 4,98 15,86 15,85 2,88 4,29 4,66 5,72 4,77 4,56 4,5 4,36 4,62 10,29 4,5 4,62 4,61 4,3 13,47 13,47 13,71 4,04 5,07 3,1 5,23 6,1 2,39 1,8 1,87 2,04 2,57 14,14 3,25 4,34 5,2 3,84 2,55 2,51 4,98 2,36 2,21 2,51 4,51 5,46 13,83 553,4 1762,3 1761,2 320,0 476,7 517,8 635,6 530,0 506,7 500,0 484,5 513,4 1143,4 500,0 513,4 512,3 477,8 1496,8 1496,8 1523,4 448,9 563,4 344,5 581,2 677,8 265,6 200,0 207,8 226,7 285,6 1571,2 361,1 482,3 577,8 426,7 283,4 278,9 553,4 262,2 245,6 278,9 501,1 606,7 1536,8 85 230 225 45 63 66 101 77 68 74 65 58 157 66 70 68 73 198 178 204 70 80 49 88 91 39 36 33 33 41 205 49 73 81 66 41 42 77 37 40 39 69 93 215 93 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 7. (devam) 3,37 3,92 12,08 3,93 5,9 3,65 3,3 5,16 3,62 6,06 6,2 2,5 4,5 5,43 2,54 3,63 3,21 3,28 3,63 3,63 16,04 14,08 10,54 2,24 2,12 5,67 4,97 3,98 4,59 4,48 4,7 5,55 7,9 5,52 4,65 5,89 1,93 3,06 6,65 2,49 2,69 2,36 6,63 1,7 374,5 435,6 1342,3 436,7 655,6 405,6 366,7 573,4 402,3 673,4 688,9 277,8 500,0 603,4 282,2 403,4 356,7 364,5 403,4 403,4 1782,3 1564,6 1171,2 248,9 235,6 630,0 552,3 442,3 510,0 497,8 522,3 616,7 877,8 613,4 516,7 654,5 214,5 340,0 738,9 276,7 298,9 262,2 736,7 188,9 57 70 171 64 87 60 50 78 62 92 109 39 69 82 37 66 51 56 69 53 232 203 172 39 34 102 75 65 76 70 70 89 122 80 72 800 29 47 107 40 40 40 98 22 94 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 7. (devam) 5,49 5,39 5,4 5,25 8,4 3,85 2,34 8,58 3,65 4,37 2,64 2,59 4,31 3,68 3,71 3,83 15,23 2,69 3,22 3,14 3,96 4,51 2,65 4,54 4,87 6,49 4,11 2,98 3,77 3,11 1,53 1,92 3,62 4,24 4,09 4 3,97 3,94 4,1 5,84 3,85 5,02 5,02 6,5 610,0 598,9 600,0 583,4 933,4 427,8 260,0 953,4 405,6 485,6 293,4 287,8 478,9 408,9 412,3 425,6 1692,3 298,9 357,8 348,9 440,0 501,1 294,5 504,5 541,1 721,2 456,7 331,1 418,9 345,6 170,0 213,3 402,3 471,1 454,5 444,5 441,1 437,8 455,6 648,9 427,8 557,8 557,8 722,3 93 85 99 88 130 60 35 164 61 69 41 39 68 62 63 60 201 41 53 50 67 83 42 78 73 109 79 48 69 61 22 33 67 70 70 67 64 63 72 93 68 72 79 111 95 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 7. (devam) 1,48 2,3 2,55 5,03 5,06 2,41 5,05 7,91 3,96 5,65 4,11 4,91 2,65 3,81 3,21 4,84 6,19 2,17 4 4,05 4 4,1 4,07 4,44 8,2 2,48 2,34 5,53 1,6 1,79 2,27 2,95 1,86 2,08 2,19 1,67 3,76 2,75 3,31 3,35 3,27 4,01 3,42 3,45 164,5 255,6 283,4 558,9 562,3 267,8 561,2 879,0 440,0 627,8 456,7 545,6 294,5 423,4 356,7 537,8 687,8 241,1 444,5 450,0 444,5 455,6 452,3 493,4 911,2 275,6 260,0 614,5 177,8 198,9 252,2 327,8 206,7 231,1 243,4 185,6 417,8 305,6 367,8 372,2 363,4 445,6 380,0 383,4 29 37 44 79 79 31 86 119 68 93 70 82 42 68 51 74 96 37 70 68 71 71 62 70 110 38 37 91 27 30 35 47 25 35 36 21 60 44 59 57 56 55 55 59 96 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 7. (devam) 3,39 5,43 2,65 3,32 3,41 3,73 3,32 2,98 4,41 4,04 3,58 2,97 3,02 4,34 5,55 5,06 3,52 5,38 4,55 3,06 15,41 2,71 2,18 3,01 2,6 2,84 2,96 2,79 2,74 2,26 4,22 2,87 2,89 2,87 2,81 2,68 2,97 2,89 2,21 2,99 2,99 2,16 2,62 2,75 376,7 603,4 294,5 368,9 378,9 414,5 368,9 331,1 490,0 448,9 397,8 330,0 335,6 482,3 616,7 562,3 391,1 597,8 505,6 340,0 1712,3 301,1 242,2 334,5 288,9 315,6 328,9 310,0 304,5 251,1 468,9 318,9 321,1 318,9 312,2 297,8 330,0 321,1 245,6 332,2 332,2 240,0 291,1 305,6 58 83 53 57 59 62 57 46 88 69 65 49 48 65 92 81 55 83 67 47 222 42 36 51 39 47 54 44 45 37 66 47 47 48 45 44 46 46 37 48 49 34 39 45 97 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 7. (devam) 3 2,73 2,68 2,74 4,86 3,02 2,7 2,67 1,57 1,8 2,74 4,31 1,44 13,26 5,28 7,66 4,27 4,29 2,65 3,11 3,1 8,77 2,46 4,36 2,83 4,28 4,72 5,76 5,21 5,07 4,85 5,11 5,13 4,93 4,78 4,85 5,05 4,88 4,67 5,18 4,67 4,77 4,45 5,41 333,4 303,4 297,8 304,5 540,0 335,6 300,0 296,7 174,5 200,0 304,5 478,9 160,0 1473,4 586,7 851,2 474,5 476,7 294,5 345,6 344,5 974,5 273,4 484,5 314,5 475,6 524,5 640,0 578,9 563,4 538,9 567,8 570,0 547,8 531,1 538,9 561,2 542,3 518,9 575,6 518,9 530,0 494,5 601,2 47 46 42 48 80 49 41 40 25 24 44 66 24 198 85 130 77 64 44 49 50 136 39 75 46 67 83 88 80 83 74 79 79 82 78 89 83 78 82 79 79 89 67 83 98 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 7. (devam) 4,75 5,57 4,9 4,73 4,56 4,36 5,1 4,96 4,7 4,63 4,76 4,06 3,63 1,58 4,7 3,82 3,98 3,63 3,8 8,93 4,13 1,44 3,62 4,84 3,1 1,42 1,64 2,99 7,4 6,17 4,66 4,49 4,48 2,3 4,75 2,86 4,77 2,43 4,98 4,66 3,71 2,19 5,73 1,93 527,8 618,9 544,5 525,6 506,7 484,5 566,7 551,2 522,3 514,5 528,9 451,1 403,4 175,6 522,3 424,5 442,3 403,4 422,3 992,3 458,9 160,0 402,3 537,8 344,5 157,8 182,2 332,2 822,3 685,6 517,8 498,9 497,8 255,6 527,8 317,8 530,0 270,0 553,4 517,8 412,3 243,4 636,7 214,5 88 85 77 89 77 89 82 93 88 87 88 69 57 24 80 75 63 69 60 132 69 23 74 80 51 23 24 49 108 94 72 76 68 37 78 45 170 37 100 82 69 35 86 35 99 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 7. (devam) 4,8 5,04 1,71 5,61 6,78 4,43 2,76 2,64 12,5 2,5 4,4 3,39 3,87 4,49 4,56 2,41 5,05 5,99 5,21 3,78 2,87 2,6 8,73 2,42 4,24 2,48 5,07 3,13 5,99 4,12 2,48 4,96 2,54 2,74 2,51 11,88 3,6 4,74 5,37 3,51 3,78 5,31 3,65 3,45 533,4 560,0 190,0 623,4 753,4 492,3 306,7 293,4 1389,0 277,8 488,9 376,7 430,0 498,9 506,7 267,8 561,2 665,6 578,9 420,0 318,9 288,9 970,1 268,9 471,1 275,6 563,4 347,8 665,6 457,8 275,6 551,2 282,2 304,5 278,9 1320,1 400,0 526,7 596,7 390,0 420,0 590,0 405,6 383,4 81 94 27 103 103 66 43 43 185 40 68 51 74 90 91 39 94 96 83 59 45 42 126 46 64 43 98 51 96 66 39 98 40 41 50 187 58 138 60 54 63 80 57 72 100 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 7. (devam) 3,75 3,35 2,52 2,84 2,88 4,18 7,46 2,38 4,25 3,77 8,5 4,76 4,71 5,3 1,39 1,41 1,85 3,68 3,8 2,75 3,18 3,35 2,3 5,3 3,84 3,15 3,15 3,82 4,31 2,22 5,14 5,16 3,46 2,93 3,84 2,57 3,84 3,54 2,48 4,67 2,77 8,32 2,46 1,73 416,7 372,2 280,0 315,6 320,0 464,5 828,9 264,5 472,3 418,9 944,5 528,9 523,4 588,9 154,5 156,7 205,6 408,9 422,3 305,6 353,4 372,2 255,6 588,9 426,7 350,0 350,0 424,5 478,9 246,7 571,2 573,4 384,5 325,6 426,7 285,6 426,7 393,4 275,6 518,9 307,8 924,5 273,4 192,2 60 64 54 38 43 71 117 55 77 58 181 72 84 84 25 23 33 64 76 43 62 52 42 96 68 48 37 72 75 37 91 95 53 55 72 49 72 59 40 90 42 156 31 18 101 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 7. (devam) 2,09 5,96 4,87 5,07 4,83 4,91 4,99 5,03 3,71 5,02 5,33 4,48 5,24 4,46 4,1 4,94 5,61 3,56 2,77 2,67 2,25 3,81 5,03 2,38 5,01 4,96 4,96 3,38 3,17 3,9 3,86 3,9 3,73 3,18 3,5 5,85 3,19 2,21 5,09 4,2 1,45 1,6 3,73 3,9 232,2 662,3 541,1 563,4 536,7 545,6 554,5 558,9 412,3 557,8 592,3 497,8 582,3 495,6 455,6 548,9 623,4 395,6 307,8 296,7 250,0 423,4 558,9 264,5 556,7 551,2 551,2 375,6 352,2 433,4 428,9 433,4 414,5 353,4 388,9 650,0 354,5 245,6 565,6 466,7 161,1 177,8 414,5 433,4 35 119 95 91 69 87 85 101 62 83 83 82 84 84 80 78 111 69 50 46 36 71 99 38 83 81 88 57 60 76 71 77 68 57 65 109 57 37 65 77 21 20 65 78 102 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 7. (devam) 1,41 156,7 24 Pn 4,03 447,8 69 Pn 4,19 465,6 77 Pn 15,94 1771,2 216 Pn 2,48 275,6 42 Pn 2,86 317,8 44 Pn 2,44 271,1 54 Pn 2,83 314,5 48 Pn 2,64 293,4 48 Pn 2,69 298,9 48 Pn 4,1 455,6 63 Pn 3,83 425,6 69 Pn 2,27 252,2 30 Pn 2,89 321,1 49 Pn 2,1 233,3 43 Pn 82 Pn 4,22 468,9 103 EK 8. MSL istasyonuna ait fazların çizelgeleri Pg fazları Uzaklık ( o) 0,6 0,86 0,79 1,23 0,33 0,33 0,3 Uzaklık (km) 66,7 95,6 87,8 136,7 36,7 36,7 33,3 Zaman (sn) 12 17 14 24 5 9 155 Faz Pg Pg Pg Pg Pg Pg Pg Uzaklık (km) 535,6 540,0 517,8 621,2 317,8 321,1 420,0 474,5 448,9 428,9 351,1 564,5 555,6 395,6 311,1 306,7 627,8 372,2 482,3 437,8 452,3 478,9 456,7 445,6 Zaman (sn) 101 107 75 88 43 43 78 85 76 57 63 76 95 58 51 52 87 67 69 73 73 73 72 70 Faz Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn fazları Uzaklık ( o) 4,82 4,86 4,66 5,59 2,86 2,89 3,78 4,27 4,04 3,86 3,16 5,08 5 3,56 2,8 2,76 5,65 3,35 4,34 3,94 4,07 4,31 4,11 4,01 104 EK 8. (devam) 4,17 3,67 6,23 4,71 4,5 4,17 5,45 2,62 5,14 6,57 4,51 4,33 3,8 3,94 4,3 3,53 3,07 4,74 1,65 4,4 4,47 4,3 1,84 5,57 6,33 1,61 4,01 7,11 4,4 5,03 4,5 6,26 6,31 2,56 4,06 4,19 4,6 4,52 1,81 4,33 4,54 4,56 4,5 2,58 463,4 407,8 692,3 523,4 500,0 463,4 605,6 291,1 571,2 730,1 501,1 481,1 422,3 437,8 477,8 392,3 341,1 526,7 183,3 488,9 496,7 477,8 204,5 618,9 703,4 178,9 445,6 790,1 488,9 558,9 500,0 695,6 701,2 284,5 451,1 465,6 511,1 502,3 201,1 481,1 504,5 506,7 500,0 286,7 67 57 96 69 73 62 78 51 8 112 70 67 48 58 63 67 50 76 25 68 73 65 34 80 104 25 59 123 64 97 73 97 110 41 63 77 70 69 42 67 71 74 71 49 105 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 8. (devam) 2,61 1,78 4,79 1,12 3,38 5,3 4,84 3,18 3,91 2,93 4,76 4,23 3,61 4,59 6,46 3,59 2,72 3,29 6,12 3,47 4,6 2,96 4,59 1,98 5,71 2,82 4,74 4,66 4,89 6,14 3,18 3,62 4,08 3 3,27 4,05 2,81 4,38 3,7 1,68 3,26 4,39 5,05 3,97 290,0 197,8 532,3 124,5 375,6 588,9 537,8 353,4 434,5 325,6 528,9 470,0 401,1 510,0 717,8 398,9 302,2 365,6 680,0 385,6 511,1 328,9 510,0 220,0 634,5 313,4 526,7 517,8 543,4 682,3 353,4 402,3 453,4 333,4 363,4 450,0 312,2 486,7 411,1 186,7 362,2 487,8 561,2 441,1 44 31 104 20 122 92 100 57 60 47 71 78 70 84 105 64 94 54 110 55 70 48 68 37 89 52 73 95 73 90 56 67 63 45 71 63 50 69 90 33 58 70 95 64 106 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 8. (devam) 3,65 2,72 3,13 4,77 4,55 4,65 4,76 4,59 5,44 4,82 4,54 4,69 4,75 4,71 4,39 3,75 2,53 4,73 3,02 4,68 3,35 2,88 2,7 3,88 2,92 2,88 1,98 6,41 7,57 6,68 2,75 2,31 4,88 5,57 1,66 6,02 3,65 5,92 5,71 6,02 4,99 3,48 6,41 5,92 405,6 302,2 347,8 530,0 505,6 516,7 528,9 510,0 604,5 535,6 504,5 521,1 527,8 523,4 487,8 416,7 281,1 525,6 335,6 520,0 372,2 320,0 300,0 431,1 324,5 320,0 220,0 712,3 841,2 742,3 305,6 256,7 542,3 618,9 184,5 668,9 405,6 657,8 634,5 668,9 554,5 386,7 712,3 657,8 67 49 55 65 53 74 70 72 83 75 69 73 75 72 88 65 47 78 53 72 62 58 45 83 47 46 32 95 112 99 59 42 75 82 31 111 75 133 88 138 76 80 108 112 107 Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn Pn EK 8. (devam) 3,87 430,0 69 Pn 2,99 332,2 55 Pn 3,61 401,1 72 Pn 4,68 520,0 93 Pn 5,88 653,4 96 Pn 3,76 417,8 76 Pn 3,69 410,0 61 Pn 7,11 790,1 114 Pn 7,01 778,9 137 Pn 5,63 625,6 72 Pn 4,84 537,8 76 Pn 5,54 615,6 112 Pn 3,3 366,7 49 Pn 5,12 568,9 101 Pn 2,44 271,1 45 Pn 6,23 692,3 124 Pn 1,63 181,1 32 Pn 3,89 432,3 84 Pn 4,24 471,1 68 Pn 4,11 456,7 64 Pn 3,97 441,1 78 Pn 4,41 490,0 84 Pn 4,13 458,9 92 Pn 108 ÖZGEÇMİŞ Almanya’da 1975 yılında doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini TED Kayseri Koleji’nde tamamladı. 1995 yılında girdiği Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü’nden Jeofizik Mühendisi ünvanıyla mezun oldu. Şu an kendi şirketinde Jeofizik Mühendisi olarak görev yapmaktadır. 109