(l) I - Hacettepe Journal of Biology and Chemistry
Transkript
(l) I - Hacettepe Journal of Biology and Chemistry
e~5ite .. •~ u ...• :~~ I ~~ ~I (l) ar ~ -:s:. ISSN 0072 - 9221 ! r;t '." HACETTEPE FEN VE MUHENDisLiK BiLiMLERi DERGisi Yllda bir yaylmlamr Cilt 18 / 1997 Seri A B1YOLOJi VE K1MY A HACETTEPE BULLETIN OF NATURAL SCIENCES AND ENGINEERING An Annual publication Volume 26 / 1997 Series A BIOLOGY and CHEMISTRY s\\Y ~ ~ §I : e(. .~ -- Cb .... ~ :: t ~ CIJ 9· ~ 0 HACETTEPEBUl.l..EI1N OF NATIJRAL SCIENCES AND ENGINEERING HACEITEPE FE.N" VE MOHENDISUK BILlMLERl DERGISI AN ANNUAL PUBLICATION YILDA BiR YAYIMLANlR VOLUME 26 I 1997 CiLT 18 I 1997 SERt SERIES A ISSN 0072-9221 A OWNER On Behalf of Hacettepe University Faculty of Science Dean SAHiBt Hacettepe Dniversitesi Fen Fakiiltesi Adma Dekan ALl KALAYCIoGLU EDiTOR EDITOR GOROLOKAY ASSOCIATE EDITORS ASSOCIATE EDITORS SERDARATE~ OMER ESENSOY ABDULLAH HARMANCI SEDATYERLt DANI~MA KURtJLU UYELERl ADVISORY BOARD A Y~E BO~GELMEZ A. NlHAT BOZCUK EM1R CANSUNAR NE~ECAGATAY ALl DEMtRSOY SADIKERiK FOSUN ERK'AKAN NAZtF KOLANKAYA AYOGO~ ZEHRAMULUK HUSEYfN TATLID1L ONtz TOKT AMIS HiJ"'LYA CINGl CENAP ERDEMlR OSMA."'l ALTINTA~ L.M.BROWN MElfMETnoGAN OLGUNGDYEN YAVUZlMAMoGLU ATI1LA YILDIZ YUDA YDRDM SOLEYMAN GDNAY HAYDARE~ o-LlLSUM HOCAoGLU CEYHA.~ lNAL VARGA KALANTAROV AYDINT1RYAK! HACRTTRPE UNtVF.RStTESt FEN FAKULTESt BASIM VE Y AYIM MERKEZl A BULLETIN PUBLISHED BY HACETTEPE Ul\1VERSITY FACULTY OF SCIENCE Hacettepe Oniversitesi, Fen Fakiiltesi 06532 Beytepe, Ankara / TURKt:YE Tel: (312) 235 25 30 Fax: (312) 299 2093 Fen Fakilltesi Matbaasmda Basllml§ur. (Printed at the Science Faculty Press) © 1997 ONSQZ 1993 ytlmdan beri dergimizin Editorliik gorevini ba~anyla siirdiinnii~ olan Saym Prof.Dr. Hiilya ~mgllmn yorulmasl ve bu gorevden affml istemesiyle bo~alan editorliik gOrevini devralI1l1§ bulunmaktaytm. Bilimsel bir dergide editarliik gfuevinin ne denli zor oldu~un bilinciyle goreve ba~ladJ.m. Derginin ktSlth maddi olanaklar ve zorluklar i~erisinde yaytm hayatma devam edebilmesi ve daha iyiye yonelebilmesi ancak. makale onerilerinin degerlendirilmesinde danl~ma kurulu iiyelerimizin ve di~er de~erli hakemlerimizin katktlan ve ozverileriyle miimkiin olabilmek . tedir. Bu katktlarm sUrdUriilmesi bizlerin ileriye daha giiverue bakabilme miz i~ ooemlidir. Bilimsel bir dergi i~in oncelikli hedef abstracdara ve indekslere girebilmektir. Bunun yolu da kaliteyi antrrmak, daha geni~ kitlelere hitap edebilmek. geni§ kidelerle ileti§imi artttrabilmektir. Bu ama~la dergimiz de her ge-ren gun dag,.um listesini geni§letmektedir. DergimiziIl yurt i~inde 52 iiniversitenin kiitiiphane ve dokiimantasyon daire ba~kanhklanna, 31 iiniversitenin Fen-Edebiyat Faktilteleri kiitiiphanelerine, 9 ~e~it1i ara~t1rma grub una; yurt dl~mda Amerika'da 13, Almanya'da 6, Hollanda'da 3, lngiltere'de 6, tsrail'de 1, Rusya'da 2, Romanya'da 1 olmak iizere ~e~idi kUttiphane indeks ve abstract'lara gonderilmesi siirdiiriilmektedir. Bunun d1~mda de~i~im projesi ile birlikte yurt dl~l iiniversitelere dergimiz gonderilmekte, onlardan gelen dergiler de kiitiiphanemize ve boliimlere iletilmektedir. Bu arada sevindirici bir haberi de sizlere iletmekten muduluk duyuyoruz. Dergimiz "Mathematical Review" ve "Zoological Record" UK. abstractlanna ginneyi ba§arnn~ bulunmaktadtr. Dergimizin daru§IDR kwulu Uyelerinin bu saYlCian itibaren tarnaml run Hacettepe Oniversitesi'nden olmasma karar verdik. Boylece bu arkad.a§lammzla ywn ve kolay irtibat saglayabilecegimiz i~in i~lerin de daha kolay ve lnzh yUriiyecegini dU~tindUk. Danl§ma kurulu Uyelerimiz. diger Universitelerdeki kendi meslektai1anyla irtibat saglayabilirler ve makaleler de daha hIm degerlendirilebilir. Esasen bu gline kadar bize yardunct olano makalelerimizi degedendiren tUm meslekta~larumz bizim i¢n daru~ma kurulu Uyemizdir d~tincesindeyiz, onlann degerli katlo.lanyla dergimiz bu giinlere geJ.mi§tir. Derginin hamlanmasmda emegi danl~ma g~en tUm ogretim Uyelerine, kurulu Uyelerine ve diger makale degerlendirme hakemlerine, baSlm ve yaZlmmdaki katlo.lan dolaYlslyla FakUlte Sekreteri Saym Fahrettin SavcI, Ar.Gor. Dilek Ba~kok, Baki YllmaZ ve diger Dekanltk personeline, matbaa ~al1§aDlanna te~kkiirlerimi sunanm. EditOr tc,;:tNDEKtLER Biyoloji Sed A CONTENTS Biology Series A N. M. PINAR, E. OYBAK Tiirkiye l~in Endemik Bolanthus (Ser.) Reichb. (Caryophyllaceae) Taksonlanrun Polen Morfolojisi ............................... 1 N. M. PINAR, E. OYBAK Pollen Morphology Of Turkish Endemic Bolanthus (Ser.) Reichb. (Caryophyllaceae) ............................. .1 S. StMSEK Pimpinella Anisum'un (Anason) Mitoz Uzerine Etkileri ................................ 11 S.$tM$EK The Effects of Pimpinella Anisum On Mitosis .......................................... 11 C. DOGAN, H. SUMBOL C. I>OGAN, H. sOMBOL Tilrkiye'nin Bazl Alkanna Tausch Tilrlerinin Polen Morfolojisi... ............ 19 Pollen Morphology Of Some Alkanna Tausch Species In Turkey ................... 19 S. SAYGIDEGER S. SAYGIDEGER The Effects Of Agricultural Chemicals On Some Aquatic Plants In The Seyhan River···· ... · ...................................... 3S Seyhan Nehrinde Bazt Su Bitkileri Ozerine Tanmsal Kimyasa\lann Eu.:ileri ............. . ······ .. ·· ........................................... 35 H. S. YlIDIRIMHAN, M. C. oGUZ. H. S. YILDIRIMHAN, M. C. oGUZ, tHo UOURTAS 1. H. UGURTA$ Bursa ve Cevresinden Yakalanan Bazl Kuyrulcsuz Kurbalalann (!lana ridibunda, Buto buto, Pelobates syriacus) NematodIan Ozerine Bir ~tnma ...................45 An Investigation The Nematodas Some Of Tailless Frogs (Rana ridibunda. B ufo bll/o, Pelobates syriacus) Collected From The Bursa Regions ........................... .45 N. M. PINAR, E. OYBAK Tiirkiye Sa/sola L. (Chenopodiaceae) Tiirlerinin Polen Morfolojisi... ............ 59 N. M. PINAR, E. OYBAK Pollen Morphology Of Turkish Sabola L. (Chenopodiaceae) Species ................... 59 O. ERMAN, M. OZKAN Lirnnesia [S.Str.] Koch, 1836 Q:..imnesidae, Hydrachnellae, Acari] Tiirleri Uzerine Sistematik Bir Cabpa........... 67 O. ERMAN, M. OZKAN A Study On The Species Of Limne sia [S.Str.] Koch, 1836 [Limnesidae, Hydrachnellae. Acari] ........................ 67 SERIES A BIOLOGY SERi A BiYOLOJi Hacettepe Bulletin of Natural Sciences and Engineering 1997 I Volume 26 I pp. 1 • 9 POLLEN MORPHOLOGY OF TURKISH ENDEMIC BOLANTHUS (SER.) REICHB. (CARYOPHYLLACEAE) Received (Geliv tarihi) : 16.9.1996 N. M. Pmar (1), E. Oybak (2) SUMMARY Pollen grain') of four Turkish endemic Bolanthus (Ser.) Reichb. (Caryophyllaceae) taxa, B. minuartioides (Jaub.&Spach) Hub.-Mor., B. spergulijolius (Jaub.&Spach) Hub.-Mor., B. thymoides Hub.-Mor. and B. frankenioides (Boiss.) Bark. var. fasciculatus. not studied hitherto, were examined by light microscope (LM) and also the fIrst species by electron microscopes (SEM and TEM). LM observations reveal that pollen arains of the taxa are polypantoporate with operculum, spheroidal, tectate-perforate. Electron microscopical studies in B. minuartioides show that ektexine is spinulose microperforate in the interporal zone. There are angular ektexine elements on operculum. Exine ultrastructure in the interporal area is characterized by thick tectum, columellae tapering, with internal foramina, and thin, lamellated granular endexine. In the aperture area angular fleck of ektexine is Wlderlain by thickened endexine. Key Words: Pollen morphology. Bolanthus, Caryophyllaceae. TURKiYE ict~ ENDEMiK BOLANTHUS (SER.) REICHB. (CARYOPHYLLACEAE) TAKSONLARININ POLEN MORFOLOJiSi OZET Tiirldye i~in endemik olan dOrt Bolanthus (Ser.) Reichb. (Caryophyllaceae) taksonunWl (8. minuartioides (Jaub.& Spach) Hub.-Mor .• B. spergulijolius (Jaub.& Spach) Hub.-Mor.• B. thymoides Hub.-:rv~ur. and B. /rankenioides (Boiss.) var. fasciculatus) polen morfolojileri lVll< mikroskobu He ilk kez incelendi. B. minuartioides polenleri aynca elektron mikroskoplan (SEM ve TEM) kullanllarak ineelendi. I~1k mikroskobu ~l~malan taksonlann polenleri nin operkulumlu polipantopOrat. sferoid ve tektat-perforat oldu~unu gOsterdi. B. minuartioides polenleri Uzerinde ger~ekle~tirilen elektron mikroskobu ~alI~ malarl ise ektekzinin porlar arasmdald Mlgede spinilllu-mikroperforat oldu~u ve operkulum fizerinde kO§eli elemanlann bulWldu~unu ortaya koydu. Podar arasmdaki Mlgede ekzinin inee yaplsl yer yer ufak delikler i~ren kalm tektum ve taban tabakasma ineelerek utavan kolumellalar He ince ve lamelli-granilllii endekzin ile karakterize edildi. Aperttir bOlgesLlde ektekzinin altmda kalm endekzinin yer aldlgl gOsterildi. Anabtar KeUmelet: Polen morfolojisi, Bolanthus. Caryophyllaceae. (l)Ankara University,Fac"lty of Science,Department of Bio}ogy,ANKARA/I'URKEY (2)Haceuepe University,Fact!ty of Science,Department of Biology,Beytepe-ANKARA/I'URKEY 2 INTRODUCTION Bolanthus (Ser.) Reichb. (Caryophyllaceae), a low tufted perennial, consists mainly of East Mediterranean elements. It is represented by six species and two varities in the subfamily Silenoideae in Flora of Turkey and they are all endemic to Turkey [4,9,10]. There is a vast literature on the pollen morphology of the CarypohyUaceae. Some can be cited here. The keys covering North West European species have been given in Chanda [3], Faegri and Iversen [8] and Moore, Webb and Collinson [12]. Pollen of selected taxa in centrospermous families, including the Caryophyllaceae, has been examined by Nowicke [13] and Skvarla and Nowicke [15]. Pollen descriptions of some members of the family, growing in the Near East, have been given by several workers, e.g. AI-Eisawi [1] and Arkan and Inceo~lu [2]. AI-Eisawi's work includes Bolanthus filicaulis (Boiss.) Barkoudah growing in Jordan. There is, however, no detailed study in pollen of Turkish Bolanthus. The aim of this research is to contribute to an understanding of the pollen morphology of some taxa of the genus, and to compare with some other representatives of the Caryophyllaceae previously investigated. MATERIALS AND METHODS Pollen material has been sampled from specimens in the herbaria of Ankara University (ANK) and Gazi University (GAZI). The collections are listed below, following the sequence of Huber-Morath [10]. The pollen material was processed by the acetolysis method by Erdtman [5], embedded in glycerine-jelly for light microscope (LM) studies. LM observation was made with a Nikon SE microscope with an oil immersion objective (xl00) and compensating xl0 eyepieces. Mesure ments were made on some 30 pollen grains. Extreme values and mean sizes are presented in Table 1. Pores in face view o~ both sides of the 3 grain and in optical section around the grain were counted by focusing. An Olympus microscope was employed for photographing. LM photographs of B. thymoides Hub.-Mor. pollen were selected as representatives for . publication in this paper. All the photoghrapbs are deposited by the authors. Only B. minuartioides (Jaub.& Spach) Hub.-Mor. pollen grains were examined under electron microscopes. For scanning electron microscope (SEM) study, the air-dried material was directly applied to a stub and coated with gold. Some of acetolysed pollen grains were used for transmission electron microscopy (TEM). They were treated with 2% Os04, stained with acetate and embedded in araldite. Ultrathin sections made with a LKB Ultrotome were post-stained in lead citrate and uranyl acetate. Scanning electron micrographs (SEMG) apd transmission electron micrographs (TEMG) were taken with a Jeol too CXII microscope. Spinules and microperforations in 100 ~ were counted and the average distance between two spinules and microperforations was measured on SEMG while exine subunit thickness was measured on TEMG. Terminology mainly follows Faegri and Iversen [8], some additional tenns from Skvarlaand Larson [14] and Erdtman [7]. SPECIMENS INVESTIGATED Bolanthus minuartioides (Jaub.& Spach) Hub.-Mor. B3 Esk:i~ehir: Siindiken Da., 900 m, T. Ekim 336 ANK. Bolanthus supergulijolius (Jaub.& Spach).Hub.-Mor. B5 Nigde: Hasanda~, volcanic slopes, steppe, 1700 m, A. Diizenli 346ANK. 4 Bolanthus thymoides Hub.-Mor. A4 Ankara: <;ambdere, Alu¢a.~, Golciik. in the openings of-the forest, 1200 In, M. Oztekin 1782 GAZl Bolanthusjrankenioides (Boiss.)Bark. var.jascicuiams C2 Antalya: <;lghkara Cedrus libani A.Rich. forest, 1700 m, calcareous slopes, R. <;etik 1583 ANK. RESULTS 1. Light microscopial observations Pollen grains of Bolanthus taxa. examined polypantoporate with operculate pores surrounded by an annulus less than 1 J.1m (c. 0.50 J.1m) wide. spheroidal. tectate-perforate (Figure lA.B). The results of LM observations are given in Table 1. Table 1. Pollen Morphological Data Based on LM Study of some Turkish endemic Bolanthu& Taxa: Pores TAXA Pollen diameter ~) Exine Annulus ~ckness number ldiameter DI width , (1J.Ill) (J.1Ill) (J.1Ill) Oun) B. minuartioides 21-(25)-27 2 21-22 3-4 B. spergulijoliw 19-(22)-25 as above 19-20-22 4 23-(28)-30 as above 14-18 ~. thymoides 4 6-7 as above ~·frankenioides 3-5 as above var.fasciculatus 19-(21)-23 as above 20-24 3-4 4-5 <1 5 as above 5 2. Electronmicroscopial observations Bolanthus minuartioides (Fig. 1C-F) In SEM, c.8 pores visible on SEMG (Fig. lC). Ektexine spinulose-microperforate; 19 spinules and 21 microperforations in 100 j.lm2, the average distance between two spinules 0.80 jJ.m and microperfo rations 0.65lJlll. Angular elements on operculum (Fig. 1D). In TEM (Fig. IE, F), exine 2.1 jJ.m thick, spinules 0.21 jJ.m long, microperforations 0.14 jJ.m wide, very small circular internal foramina sparsely throughout columellae and tectum. Tectum 0.93 jJ.m thick. Columellae densely spaced, tapering towards the foot layer and usually not in contact with layer. Foot layer continuous, 0.28 jJ.m thick. Endexine lamellated-granular, 0.11 jJ.m thick in the interpol zone, thicker (0.70 jJ.m) and granular in the aperture area. Ektexine/endexine ratio: 18/1 in the interporal zone and c. 1/1 in the aperture area. DISCUSSION AND CONCLUSIONS Light microscopical observations of the present research reveal that pollen grains of Turkish endemic Bolanthus taxa are polypantoporate, spheroidal, ranging from 19 jJ.m to 30 jJ.m in diameter, with operculate pores surrounded by an annulus. The number of pores is between 14 and 24, being 14-18 in B. thymoides and up to 24 in B. frankenioides var. /asciculatus. The diameter of pores ranges from 3 jJ.m to 4 jJ.m while the interporal distance is 3-7 jJ.m, being more than 5 jJ.m only in B. thymoides (6-7 jJ.m). In the light of these results it is impossible to make clear distinctions between the taxa under study on the basis of pollen morphology alone because most characters overlap, except the pore number and interporal distance in B. thymoides (Fig. IA,B, Table 1). Our results are consistent With those reported by Al-Elsawi [1] who worked on B.filicaulis. Likewise, in the speices, pollen is radially symmetrical and spheroidal. The main diameter is 25 jJ.m and exine thickness is 2 J.1I1l. 6 As the genus is compared with other representatives of the Caryophyllaceae investigated so far, it has, in general, similar pollen features with those belonging to the subfamily Silenoideae, mostly characterized by polypantoporate pollen grains with operculate pores bordered and tectate-perforate ektexine. As in Gypsophila L., immediately preceding Bolanthus ,in Flora of Turkey, the pollen diameter in Bolanthus is smaller than 35 J.1ID. but it differs from Gypsophila in the annulus width. being less than 1 j.1m. However. annulus in Gypsophila ranges between 1.5 and 2 j.1m in width [12]. Faegri and Iversen [8] defines two pollen types, Dianthus and Lychnis. comprising some members of the sections Diantheae and Lychnidae. characterized by less broad annulus in comparison to that in Gypsophila-type. In the taxa of Bolanthus at hand, the pollen diameter does not exceed 30 J.1m whereas in the Dianthus- and Lychnis- types it is usually more than 30 j.1m. Bolanthus pollen may be included in these types whh respect to Ute M\1\ulUA width, though smaller in PQU~n diameter. Connections between apertures of pollen grains and the evolution of the plants have been established by many workers. e.g. Kuprianova [11] and Takhtajan [16]. Takhtajan [16] proposes some principles allowing utilization of pollen grains in phylogeny and supposes that the number of apertures has increased in the course of the evolution in Angiosperms. Bolanthus has been placed between the most primitive genus Dianthus L. and more advanced genus Lychnis L. in the subfamily Silenoideae on morphological grounds. In Dianthus. less than 20 pores have been recorded while in Lychnis. more than 30 pores have been reported. e.g. Chanda [3]. Vishnu-Mittre and Gupta [17], Faegri and Iversen [8]. If the evolutionary system proposed by Takhtajan [16] is considered, it may be interpreted that Bolanthus pollen with 14-24 pores also represents an in~ediate stage between the Dianthis and Lychnis types. 7 On the basis of SEMG, B. minuartioides (Fig. lC, D), with spinulose-microperforate ektexine and angular elements on operculum, is similar to a number of taxa in the Caryophyllaceae, especially to Saponaria L. in Arkan and mceoglu [2], Gypsophila fastigiata L. in Chanda [3] and Moore. Webb and Collinson [12] and to Drypis jaequiniana Murb.& Wettst in Nowicke [13]. In connection with spinule and microperforation number in 100 ~m2, B. minuartioides pollen provided with 19 spinules and 21 microperforations is remarkably similar to Saponaria pieta Boiss. pollen beset with 19 spinules and 22 microperforations, noted by Arkan and mceoglu [2]. The annuli are seen in LM (Fig. IB), but it is difficult to discern in SEM. probably due to the depressed position of pores (Fig. 1C, D). The evidence from TEMG or B. minuartioides (Fig. IE) in this study reflects major structural resemblences in exine layers to several members of the family, such as Dianthus, Saponaria, Silene L. and Lyehnis, all belonging to the Silenoideae, in having prominently thickened tectum, densely spaced columellae usually tapering towards the foot layer which is underlain by thinner endexine in the interporal zone. Apertural morphology, characterized by angular ektexine supported by granular endexine in B. minuarnoides (Fig. IF) is also considerably similar to that in the above-mentioned taxa. It can be emphasized here that the TEM data are also in agreement with the taxonomic data that Bolanthus shares some common features with the members of the subfamily Silenoideae. The TEMG of this study also reveal that B. minuartioides possesses very small circular internal foramina sparsely present in the tectum and columellae. Internal foramina have been noted previously in the Caryophyllaceae is in the Compositae; for example, in Stellaria erassipes Hulten by Erdtman [6], in Seleranthus perennis L., Cerastium alpinum L. and Dianthus barbatus L. x superbus L. by Skvarla and Nowicke [15]. Although not mentioned by Arkan and mceogIu [2] in their paper, internal 8 foramina occur in some Saponaria, particularly in S. glutinosa Bieb. l11Us, the data obtained in the investigation of Bolanthus pollen also add a new dimension to taxonomic relevance of internal foramina in the Caryophyllaceae. REFERENCES 1. Al-Eisawi, D., Pollen morphology of Caryophyllaceae in Jordan, MitL Bot Staatssamml. MilnChen 28, 599-614, 1989. 2. Arkan, O. ve tnceollu, 0., TUrldye'nio bazl Saponaria L. taksonlannm polen morfolojisi, Dola-Tr. J. Botany 16.253-272.1992. 3. Chanda, S., On the poDen morphology of some Scandinavian Caryophyllaceae, Grana 3, 67-89, 1962. 4. Davis, P.H., MiD, R.R. and Tan, K. (eds.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, (Suppl.) Univ. Press, Edinburgh. 1988. 5. Erdtman, G., The acetolysis Method, A Revised Description, Sven. Bot TidskI'. 54. 561-564, 1960. 6. Erdtman, G., On the exine Stellaria crassipes HULT, Grana 8,271-276, 1968. 7. Erdtman, G., Handbook of Palynology, 2nd ed. by S. Nillson and J. Praglowski. Munksgaard. Copenhagen, 1992. 8. Faegri. K. and Iversen, J., Textbook of poDen analysis, 4th ed. by K. Faegri, P.E. Kalland and K. KIzywinski, J. Wiley and Sons, Chichester, 1989. 9. Hartvig. P. and Strid, A., New taxa and new records from the mountains of SW and SC Turkey, Bot Jahrb. Syst, lOS. 301-341, 1987. 10. Huber-Morath, A., Bolanthus (Ser.) Reichb. In: Flora of Turkey and the East Aegean Islands, vol. 2, P.H. Davis (Rd.) Edinburgh Univ. Press, 171-174. 1967. 11. . Kuprianova. L.A., Apertures of poDen grains and their evolution in Angiospenns, Rev. Palaeobolan, PalynoL 3, 73-80. 1967. 12. Moore. P.D., Webb, 1.A. and CoDinson. M.E.• Pollen Analysis, 2nd ed. Blackwell, London. 1991. 13. Nowicke, J.W., Pollen morphology in the order Centrospennae, Grana 15,51-77, 1975. 14. Skvarla, J.l. andLarson. D.A.• An elecktron microscopic study of pollen morphology in the:Compositae with special reference to the Ambrosiinae, Grana 6. 210-269. 1965. 15. Skvarla, JJ. and Nowicke, J.W., Ultrastructure of pollen exine in Centrospermous families, Plant Syst. Evo!. 126. 55-78, 1976. 16. Takhtajan, A.L., Outline of the classification of flowering plants (Magnoliophyta). B.ot Rev. 46. 225-359, 1980. 17. Vishnu-Mittre and Gupta, H.P., Studies of Indian pollen grains, III. Caryophyllaceae, Pollen et Spores 6, 99-111, 1964. Figure 1. A-B. Bolanthus thymoides Hub.-Mor. A. A pollen grain in optical section. LM x 1000. B.The same grain showing operculate pores surrounded by annuli and tectate-:-perforate ektexine, LM x1000. C-F. Bolanthus minuartioides (Jaub.&Spach)Hub.-Mor. C. A polypantoporate pollen grain. SEM. Scale line equals 10 J.UD. D. The same grain showing spinules. microperforations and a pore with angular elements. SEM. Scale line equals 1 J.lm. E. Thin section showing exine in the interporal zone. TEM. Scale line equals 1 J.lm. F. Section through the aperture. TEM. Scale line equals 0.5 J.lID. Hacettepe Bulletin of Natural Sciences and Engineering 1997 I Volume 26 I pp. 11 17 a THE EFFECTS OF PIMPINELLA ANISUM ON MITOSIS Received (Geli~ tarihi) : 4.3.1997 s. Sim§ek (1) SUMMARY The fruits of Pimpinella anisum have been used in the treatment of infertility in folk medicine in some areas of Turkey. In this study. the effects of the infusions of P. anisum on the mitosis of plumula and radicle cells of Triticum aestivum were investigated. Because, the first germinal cells divide by mitosis in proliferation stage of gametogenesis. Wheat seeds were germinated by P. anisum infusions with 1.2.3,4 and 5 percent After four days. the heights ofplumula and radieJes were measured, the averase datas were tested by one way vari8ftCe analysis. And then, the tips of radicle were prepared cmd colored with acetocarmine. The stages of mitosis were observed by microscope. Mitotic figures were counted for mitotic index. At the end of study, it was seen that the infusions ofP. anisum partially inhibited mitosis. It must be examine the effects ofP. anisum on the other stages of gametogenesis in laboratory animals. Key Words: Pimpinella anisum, Infertility, Medicinal·'Plants, Mitosis. PiMPiNELLA ANisUMfUN (ANASON) MiTOZ UZERiNE ETKiLERi OZET Pimpinella anisum'un (anason) meyveleri Tiirldye'nin bazl yOrelerinde balk arasmda kIsubga lcaJlt kullandmaktadlr. Bu ~all§mada P. anisum He hazulanan infl1zyonlarm, Triticum aestivum'un (bu~day) plumula ve radikuIa hiicrelerinin mitoz Mlunmeleri iizerine olan elkileri incelenmi~tir. Ctinkii, gametogenezin ~oitalma evresinde ba§langt~ hUcreleri mitoz MlOnmeyle Ifo~maktadlr. Bu~day tohumlan % 1.2,3,4 ve 5 lik P. anisum infuzyonlan ile ~imlendirilmi§tir. Dfut giln soma plumuIa ve radikula boylan ml;illmU§, bunlarm ortalamalan tek yOnlti varyans analizi He test edilmi¢r. Daha sonra radikuIa uc1anndan alman partralar preparat haline getirilerek asetokarmenle boyarum§. mikroskopta mitozun evre leri incelenmi~tir. Mitotik inOOks il;in mitotik figiirler saydmt§tll'. Cah§ma sonunda, P. anisum infl1zyonlarmm mitozu klSmen inhibe ettigi gOri.ilmti§ttir. P. anisum'un gametogenezin diAer evrelerine olan elkileri deney hayvanlannda incelenmelidir.. Anahtar Kelimeler: Pimpinella anisum (anason). KIsll'hk. Ttbbi bitkiler, Mitoz. (1)Pamukkale University,Faculty of Science and Arts.Depanrnent of Biology,DEN1ZLl/I'URKEY 12 INTRODUCTION Pimpinella anisum (P. anisum) is an annual herb from Apiaceae family. opens white flowers in summer, has a height of 50-60 cm. In our country, it is mostly sowed in Denizli, Burdur, Antalya and is used for its fruits and leaves. Its fruits (Fructus anisi) have green-gray colour, shaped ovally, have feathers, and dimensions are lx2 rom, which contain starch, mushilage and essential oils (Oleum anisi). The ratio of oleum anisi is 2.5-3 percent and it is a colourless liquid which has a special smelling. 80-90 percent of oleum anisi is phenylpropan structured anethol that includes a few amount of estragol and some terpens, some aldehyds. It is used in the production of raln, a traditional Turkish distilled liqueur, because of its special aroma. Its tranquilizing tea is drunk in many countries which has carminative, spasmolytic, appetizing and galactogenous activities [2,4,7,10]. In some regions of our country, it's fruits have been used like tea in folk medicine for treatment of infertility. The ftrst germinal cells (sperma togonia and oogonia) occming from testis and ovarium in human are diploid like other soma cells, divide by mitosis in proliferation stage of gametogenesis. Then, they become primer spermatocyts and primer oocyts. In female, all oogonia complete the proliferation stage at 7th month and pass through the development stage by getting the form of primer oocyt. However. in male, the mitosis of spermatogonia continues years [1,5]. The aim of this study is to show that P. anisum used for infertility among people is useful or not. For this purpose, before investigating this subject on laboratory animals, it was thought to observe on the germination model of Triticum aestivum (T. aestivum) as a preliminary study. So, it was decided to examine, the effect of the infusion series of P. anisum on the rate of mitosis of plumula and radicle cells of T. aestivum. 13 MATERIALS AND METHODS 1,2,3,4 and 5 g P. anisum seeds were weighted and 100 m1 boiling water was added to everyone in cylinders. It was put 50 wheat seeds for every application into the containers covered with two layers of filter paper and it was studied two parallels. The filter papers were wet by P. anisum infusions with 1,2,3,4 and 5 percent. However, the filter paper in control group was wet by water. The containers were covered for dark environment. The vision of radicle was taken as a criteria for gennination. After four days (96 hours later) the heights of plumula and seminal radicles were measured. The average of three seminal roots were taken as a value of radicle. It was tested by one way variance analysis if there was a difference between experimental and control groups according to their radicle and plumula values. After having been cut 1-2 mm, the tips ofradicles were colored with acetocannine and the phases of mitosis were observed by an Olympus BX50 microscope. Mitotic figures were counted for mitotic index (it is average of six areas) in the six preparats. The counts of mitotic cells were divided to the counts of total cells, so MI values were calculated. RESULTS The percentages of germination determined after 24 hours in experimental and control groups were given in Table 1. As seen from the Table 1, the gemnnation ratio in 4.~5. and 6. groups reached to level of 100 percent only after 72 hours. ~ter 96 hours from application, the heights of plumulas and radicles were measured by a milimetric ruler (Figure 1.) The average values of the groups were given in·Table 2. These results werehefd·afterevaluating the data statistically. 14 Table 1. The Percentages of Germination of Triticum aestivum Seeds in the Control and Experimental Groups. Groups Group 1 (control) Group 2 (1 %) Group 3 (2%) Group 4 (3 %) Group 5 (4 %) Table 2. The Heights of Plumulas and Radicles in the Control anel Experimental Groups after % Hours. Groups Plumula (mm) Group 1 (control) Group 2 (1 %) Group 3 (2%) Group 4 (3 %) Group 5 (4 %) Group 6 (5 %) 54.36 ± 1.01 46.90 ± 0.43X 21.06 ± 0.2OX x 19.02 ± 1.5OXx 15.25 ± 0.08xXX 14.10 ± 0.22xXX Radicle (rom) 78.20 ± 0.50 73.03 ± O.16x 58.61 ± 1.02xX 45.08 ± 0.24xx 31.16 ± O.l1xxx 30.75 ± O.06X xX x : p > 0.05. xx : p < 0.01. xxx : p < 0.001. Figure 1. Group 1 (A) and Control Group (8) after 96 Hours. (p: plumula • r: radicle) 15 The Heights of Plumulas: The average heights of the groups were control group: 54.36±O.01, group 2: 46.90±0.43, group 3: 21.06±O.20, group 4: 19.02±1.50, group 5: 15.35±0.08, group 6: 14.10±0.22 mm (Table 2). Group 2 wasn't significantly different from the control group (p > 0.05). Groups 3 and 4 were significantly different, also groups 5 and 6 were very significantly different from the control group (p < 0.01 and p < 0.001), (Figure 2). The Heights of Radicles: The average heights of radicles were control group: 78.20±0.50, group 2: 73.03±O.16, group 3: 58.61±1.02, group 4: 45.08±O.24, group 5: 31.16±O.1l and group 6: 30.75±O.06 rom (Table 2). Group 2 wasn't significantly different from the control group (p > 0.05). Groups 3 and 4 were significantly different, also groups 5 and 6 were very significantly different from the control group (p < o.Oi and p < 0.001), (Figure 2). ! fI.I ::1 ,"" Q) ...,... r+ 60 50 .j.J .c r 40 30 20 10 1 r.*: ···.. ·.. I:..~:' , .. ·. ··. · ··.. ' ·. ·.. ·'.. ·,... . control -+ ~ 1 , r; ·... I " . ··. " 2 , r pi; ··.. . ··.. ' '. 3 , rt' . --:= r:-':. .. " :': , . .. 4 , 5 , .. " Groups Figure 2. The Heights of Plumulas and Radicles in the Control and Experimental Groups after 96 Hours. (~: plumula, Q: radicle) 16 Mitotic Index: The MI values of the group 2 (0.052) and group 3 (0.051) weren't significantly different from the control group (0.060), (p > 0.05), (Table 3). The MI values of the group 4 (0.039) and group 5 (0.034) were signifi cantly different from the control group (p < 0.01), also the MI value of the group 6 (0.026) was very low from the control group (p < 0.001), (Table 3). Table 3. Mitotic Index Values. Groups Observed total cell~ Group 1 (control) Group 2 (1 %) Group 3 (2 %) Group 4 (3 %) Group 5 (4 %) Group 6 (5 %) 880± 1.20 956 ± 1.71 896± 0.68 1020 ± 2.12 945 ± 3.03 921 ± 2.40 Observed mitotic Mitotic Index filrnres 53 ± 1.05 50± 0.06 46± 1.10 40 ± 2.07 33 ± 1.48 24 ± 2.26 0.060 0.052x 0.051 x 0.039xx 0.034xX 0.026xXX x : p > 0.05, xx : p < 0.01, xxx : p < 0.001. DISCUSSION This study has been planned on the hypothesis that P. anisum could induce the division of cells. However, according to the results of this investigation, P. anisum infusions which were prepared in 5 different concentrations inhibited the division of cells partially. When concentration would increase, the percentage of germination and the heights of plumula radic1es decreased (Table 1,2, Figure 2). We can't discuss our data because of non-existance of any other study on this subject. According to our findings, the germination percenta ges in the experimental groups were found low when compared with the control group. The heights of plumulas and radicles in the experimental groups were again found low when compared with the control group. This can be explained by decreasing rapidness of mitotic division. As a matter of 17 fact, the number of mitotic figures were found less in the experimental groups than in the control group. It was observed that the majority of the wheat merystem cells of the experimental groups stopped at interphase. Although it wasn't met any study related directly with this subject during the time of searching literature, it has been noticed to the papers [3,6,8,9] regarding the side effects (allergy. hypocalemic myopathy, alcalos, hypertension) of a drink known as pastis and it is defined as "non alcoholic anise appetizer" which is mostly consumed in France. However, in our country 1 % of its infusion is used as a carminative especially among babies for medical purpose [2]. In our study, for observing the division of cells we used the model of germination of wheat. In this model, we determined that P. ani sum makes a partial inhibition on mitosis. Perhaps, P. anisum may show its effect on forward phases of spermatogenesis and oogenesis. We believe that, repeating this experiment on animals will be useful, because other phases of gametogenesis except mitotic division can also be investigated. REFERENCES 1. B~, A., Tlbbi Biyoloji, Bilim ve Teknik Yaymevi, Eski~hir. 167-174, 1985. 2. Baytop, T., Tiirkiye'nin Tlbbi ve Zehirli Bitkileri, Ismail Akgiin Matbaasl, Istanbul, 297-300, 1963. 3. Bedock, B., Janin-Mercier, A. and et al., Intoxication mortelle par Ie pastis sans alcool, Ann. Fr. Anesth. Reanim., 4: 374, 1985. 4. Karaali, A. and B~~lu, N., Essential oils of Turkish anise seeds and their use in the aromatization of rala, Zeitscrift Fuer Lebensmittel Forschung, 200:440, 1995. 5. Kayah, H., lnsan Embriyolojisi, Guven Yay., lstanbu), 12·24, 1982. 6. Piette, A.M., Bauer, D. and et at, Major hypokalemia with rhabdomyolysis secondary to the intake of nonalcoholic aniseed aperitif, Ann. Med. Interne Paris, 135: 296, 1984. 7. Reichling, J., Martin, R. and Kemmerer, B., Biosynthesis of pseudoisoeugenol derivatives in liquid tissue cultures of Pimpinella anisum, Plant Cell Tissue and Organ Culture, 43: 131-136,1995. 8. Stricker, W.E., Anorve-Lopez, E. and et al., Food skin testing in patients with idiopathic anaphylaxis, J Allergy Clin. Immunol., 77: 516. 1986. 9. Toulon, J., Bruyere, G. and et at, Malignant arterial hypertension induced by the ingestion of "alcoholfree aniseed drink", Presse Med., 12: 1171, 1983. 10. Zeybek, N. ve Zeybek, U., FarmasOtik Botanik, E.O. Baslmevi, tzmir, 274-275, 1994. Hacettepe Fen ve Miihendislik Bilimleri Dergisi 1997 / em 18 I 19 - 34 TURKiYE'NiN BAZI Alkanna Tausch TURLERiNiN POLEN MORFOLOJist Gcl~ tarihi (received) : 17.4.1996 C. Dogan (1), H. SiimbUl (2) QZET Bu arqt.trrnada, Alkanna Tausch (Boraginaceae) cinsine ait 34 tiirlin herbaryum Omeklerinden alman polenlerin morfolojileri l§lk mikroskobu ile incelenmi§tir. tncelenen tilrlerin polenleri, palinolojik baklmdan benzerlik: gOstennektedir. Polener subizopolar, 3-kolporat ve spheroidal-subprolat'ur. Anahtar Kelimeler: Boraginaceae, Alkanna Tausch, Polen morfolojisi. POLLEN MORPHOLOGY OF SOME Alkanna Tausch SPECIES IN TURKEY SUMMARY In this study, the pollen morphology of pollen garlns obtained from herbarium specimens of 34 species of the genus Alkanna Tausch (Boraginaceae) have been investigated with a light microscope. The pollen grains of 34 species show similar characteristic features namely stenopalynous subisopolar, 3 colporate and sphaeroidea-subprolata. Key Words: Boraginaceae, Alkanna Tausch, Pollen morphology. GtRts Alkanna Tausch cinsi ~gun1ukla Dogu Akdeniz ve rran-Turan fito eografik bOlgeIerinde yay1.b.§ gOsteren ve evrimsel aynnn tam ge~ekle~ memi§, tmIeri bir birine benzeyen bir cinstir [1,2,3,7,8,9,11]. Bu eins Angiospermlerin Magnoliopsida stmfmm Asteridae alt slruflrun Lamiales taknmmn Boraginaceae familyasmda yer ahr [2]. Alkanna eins adI ilk kez Tausch tarafmdan veril~tir [3]. Daha sonra Alkanna tiirleri ile ilgili ~all§ (l)Hacettepe Universitesi,Fen FakOltesi,Biyoloji BOIUmii,Beytepe..ANKARAJTi)RKtYE (2)Akdeniz Oniversitesi,Fen-Edebiyat FaIdiltesi,Biyoloji BOlfimii. ANTALYA/TORK1YE 20 malar, Boissier [1], Post [7J ve Rechinger [8], tarafmdan yap1l1lU§tlr. Du taksona ait Avrupa tiirlerinin revizyonunu 1965 ythnda Rechinger tara fmdan hazlrlanml§trr [9J. Ttirkiye Alkanna tilderi ise Ttirkiye florasma 1978 yIlmda A. Huber-Morath tarafmdan hazrrlarum§ [3], ancak Ttirkiye florasmdaki te§his anahtart ihtiyaca cevap vennedigi i~in daha sOl)ra Tiirkiye Alkanna'lanmn revizyonu yeniden yapIlrru§tlr [11]. Tiirkiye'deki tiir saytSI 35, takson saylS1 41 olan bu cinsin, 34 taksonu endemik olup, endemizm oram % 83'tiir [11]. Palinolojik ara§tlrmalarda Alkanna cinsine ait bir ~ah§maya rastlan mamt§U!. Bu ara§tmnada 34 Alkanna tiirliniin polen morfolojisi incelenmi§ bu cinsin taksonomik sorunlarmm ~oziimiine, palinolojik bakImdan katla da bulunulmaya ~ah§llmI§trr. GERE<; VE YONTEMLER I§Ik mikroskobu ile polen morfolojsi incelenen 34 Alkanna tiirijne ait omeklerin toplandIgl yore, toplandIgt tarih, toplaYlclsl ve bulunduklan herbaryum isimleri Holmgren ve ark. gore klsalularak Tablo 1'de gosterilmi§tir [6J. Herbaryum omeklerinden alman polenlerin Erdtman metodu He preparatlan hazrrlanrru§tlf [4]. Polenlerin morfolojik incelemesi Binoktiler Leitz-Wetzlar Mikros kobu (OklilerX12,5, Objektif x 1(0) ile yapIlrrn§, mikrometrik cetvelin bir arallgl 1,12 tun olarak hesaplanrru§ur. Her tiire ait polen O1~iimleri Gausse egnsi elde edilinceye kadar yapIlrru§trr. Bu ol~iimlerin ortalamalart (M), stand art sapmalan (S) ve varyasyonlan Sokal ve Rholfa gore hesaplanmI§tlf [10J. Fotograflar, Leitz-Wetzlar mikroskobuna bagh Leica mikroskop kameraslyla polenlerin ekvatordan yiizeysel gorlintlilerini verecek §ekilde 21 Tablo 1. Polen Morfolojisi incelenen Tiirkiye Alkanna'larlnm Toplandlklarl Yore, Toplama Tarihi, ToplaYICISI ve Bulunduklarl Herbaryumlar. TtlrA<h ToplandlA'I ToplaIllill! YOre Tarih No Toplayan Bulundugu Herbaryumlar 22 ~ekilmi§tir. Morfolojik yonden polenler benzerlik gosterdiginden sadeee polenlerin polar ve ekvatoral eksen uzunluklan arasmdaki farlo. belirtmesi i~in don farkh tiiriin polen foto~fma yer verilmi§tir (Sekil 1). Polenler kart tizerinde X 8500 defa btiytitillmti§tUr. Polenlerin morfolojik tamnnnda Erdtman tenninolojisi kullaru.1nn§ tJr [5]. Ttirlerin polen tanunlan verilirken evrim srraSl tmp edilmi§tir [11]. BULGULAR l·Alkanna Clnsinin Genel Polen Morfolojisi Polen morfolojisi 9a11§tlan Alkanna cinsi taksonlanmn hepsi mono morfik polenlere sahiptir. Polenler 3-kolporat'dtr. Alkanna ttirlerinin polenlerinin ortalama polar eksen uzunluklan 9,71 J,.Lm - 21,76 J,.Lm, ekvatoral eksen uzunluklan 8,20 J,.Lm - 20,32 J,.Lm arasmdadtr. Polenlerin §ekli spheroidal ya da subprolat'tJr (Tablo 2). Ekzin 1 J,.Lm den ~ok incedir. Sekzin, nekzinden ayrrt edilemiyor. Ornemantasyonu belirsiz psilate. Polenlerin kolpuslan inee uzun, porlar, kolpuslarm tam ortasmda degil. Kolpus ve porlann smrrlan belirgin olmadlgt i9in 0l9ti1ememi§tir. 2. Polen Tammlarl 1. Alkanna orienta lis (L.) Boiss. var orientalis Polenler subizopolar, 3-kolporat, s ubprol at. Polar eksen 16,80 J,.Lm, ekvatoral eksen 14,56 J,.Lm. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda degil. Kolpus ve porlann sIDrrlan belirgin olmadlgt i~in o19ti1ememi§tir. Ekzin 1 J,.Lm'den inee, sekzin. nekzinden aYlrt edilememi§tir. Ornemantasyonu belirsiz psilate. '1 Tablo 2. Alkanna Turlerinin Polenlerine Ail Morfolojik Gozlemler ve Ol~ii Ortalamalan. Polar Eksen (/J.m) . Takson Polen ~ek.li PIE -- M Ekvatoral Eksen <J.un) --------- S Varyasyon M S Varyasyon N W ~ Tablo 2. Alkanna Turlerinin Polenlerine Ait Morfolojik G6zlemler ve OI~O Ortalamalara (Devam). Polar Eksen (/lm) Takson Ekvatoral Eksen (/llIl) -;----t----;----..---------t-----;---------------- Polen ~eldi IPIE I M s Varyasyon M s Varyasyon 25 2. Alkanna dumanii H. Silmbiil Polenler subizopolar. 3·kolporai. spheroidal. Polar eksen 10,64 tJ.l11. ek:vatoral eksen 10,08 J.IlI1. Kolpuslar inee uzun. porlar, kolpuslann tam ortaslOda de~il. Kolpus ve porlann SllllI"lan belirgio olmadt~ i¢n oll;iilememi~tir. Ekzin 1 J.1m'den inee, sekzin, nekzinden ayrrt edilememi~tir. Ornemantasyonu belirsiz psilate. 3. Alkannafroedinii Rech. fil. Polenler subizopolar, 3·kolporat, subprolat. Polar eksen 15,68 J.Un. ek:vatoral eksen 13,44 J.1Dl. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortaslOda de~i1. Kolpus ve porlann slOrrlan belirgio olmadI~ iyin olyiilememi~tir. Ekzin 1 J.1m'den inee, sekzin. nekzinden aylft edilememi~tir. Ornemantasyonu belirsiz psilate. 4. Alkanna cordifolia C. Koch Polenler subizopolar. 3·kolporat, spheroidal. Polar eksen 12,32 /lm, ek:vatoral eksen 11,33 J.IlI1. Kolpuslar inee uzun. porlar, kolpuslann tam ortaslOda de~il. Kolpus ve porlann sunrlan belirgio olmadt~ iyin olyiilememi~tir. Ekzin 1 J.1m'den inee. sekzin, nekzinden ayrrt edilememi§tir. Ornemantasyonu belirsiz psilate. 5. Alkanna trichophila Hub.-Mor. var. trichophiia Polenler subizopolar. 3·kolporat, spheroidal. Polar eksen 12,39 /lm, ek:vatoral eksen 11,29 J.1m. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortaslOda de~i1. Kolpus ve podann sunrlan belirgio olmadt~ iyin Olyiilememi~tir. Ekzin 1 J.1m'den inee, sekzin, nekzinden aylrt edilememi§tir. Omemantasyonu belirsiz psilate. 26 6. Alkanna kotschyana D.C. Polenler subizopolar, 3-kolporat, spheroidal. Polar eben 11,20 lim, ekvatoral eksen 9,86 J.Ul1. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda de~i1. Kolpus ve porlann s1D1Ilan belirgin olmac:h~ i~ ol~illememi§tir. Ekzin 1 jJ.m'den inee, sekzin, nekzinden ayrrt edilememi§tir. Ornemantasyonu belirsiz psilate. 7. Alkanna confusa Samelsson ex Reeh. til. Polenler subizopolar, 3-kolporat, subprolat. Polar eben 14,06 J.Lm, ekvatoral ek.sen 11,92 J.Ul1. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda de~i1. Kolpus ve porlann suurlan belirgin olmac:h~ i~in ol~illememi§tir. Ekzin 1 jJ.m'den inee, sekzin. nekzinden ayrrt edilememi§tir. Ornemantasyonu belirsiz psilate. 8. Alkanna tubulosa Boiss. Polenler subizopolar, 3-kolporat, spheroidal. Polar eben 12,51 lim, ekvatoral eben 11,20 J.1ID.. Kolpuslar inee uzun, portar, kolpuslann tam ortasmda de~il. Kolpus ve porlann suurlan belirgin olmadt~ i~in ol~illememi§tir. Ekzin 1 jJ.m'den inee, sekzin, nekzinden ayrrt edilememi§tir. Ornemantasyonu belirsiz psilate. 9. Alkanna hirsutissima (Bertol.) DC. Polenler subizopolar, 3-kolporat, subprolat. Polar eben 15,12 J.Lm, ekvatoral eben 12,88 J.Lm. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda de~i1. Kolpus ve porlann sIDrrlan belirgin olmac:h~ i~in O1~iilememi§tir. Ekzin 1 J.Lm'den inee, sekzin, nekzinden ayrrt edilememi§tir. Ornemantasyonu belirsiz psilate. 27 10. AI/amna primuliflora Griseb. Polenler subizopolar, 3-kolporat, subprolat. Polar eksen 15,12 J.U1l. ekvatoral eksen 12,25 J.lDl. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda deAil. Kolpus ve porlann suurlan belirgin olmachAJ, i~ Ol~illememi§tir. Ekzin 1 J1m'den inee, sekzin. nekzinden ayrrt edilememi§tir. Omemantasyoou belirsiz psilate. 11. Alkanna houssknectii Bornm. Polenler subizopolar, 3-kolporat, spheroidal. Polar eksen 13,87 J.Ull, ekvatoral eksen 1~60 J1I11. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslarm tam ortasmda deAil. Kolpus ve porlann suurlan belirgin olmadIAJ, i~in ol~iilememi§tir. Ekzin 1 J1m'den inee, sekzin, nekzinden ayrrt edilememi§tir. Omemantasyonu belirsiz psilate. 12. Alkanna pinardii Boiss. Polenler subizopolar, 3-kolporat, spheroidal. Polar eksen 12,79 J.U1l. ekvatoral eksen 11,57 J1m. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda deAil. Kolpus ve porlann suurlan belirgin olmachAJ, i~ ol~iilememi§tir. Ekzin 1 J1m'den inee, sekzin, nekzinden ayrrt edilememi§tir. Omemantasyonu belirsiz psilate. 13. AI/amna tinctoria (L.) Tausch Polenler subizopolar, 3-kolporat, spheroidal. Polar eksen 9,86 J1m, ekvatoral eksen 9,41 J1m. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda deAil. Kolpus ve porlann suurlan belirgin olmachAJ, i~in ol~illememi§tir. Ekzin 1 J1m'den inee, sekzin, nekzinden ayrrt edilememi§tir. Ornemantasyonu belirsiz psilate. 28 14. Alkanna megacarpa DC. Polenler subizopolar, 3-kolporat, subprolat. Polar eksen 9,89 Ilrn, ekvatoral eksen 8,20 Ilrn. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda de~il. Kolpus ve porlann smrrlan belirgin ol!nach~ iC;in olc;ille~tir. Ekzin 1 Ilm'den inee, sekzin, nekzinden aylrt edilememi§tir. Omemantasyonu belirsiz psilate. 15. Alkanna cappadocica Boiss. and BaL Polenler subizopolar, 3-kolporat, subprolat. Polar eksen 20,64 IJ.m, ek:vatoral eksen 16,32 IJ.IIl. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda degil. Kolpus ve porlann smrrlan belirgin olmadt~ iC;in olc;illememi§tir. Ekzin 1 Ilm'den inee, sekzin, nekzinden aym edilememi§tir. Omemantasyonu belirsiz psilate. 16. Alkanna hispida Hub.-Mor. (Sekill) Polenler subizopolar, 3-kolporat, spheroidaL Polar eksen 13,28 Ilm, ekvatoral eksen 11,99 1lID. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda degil. Kolpus ve porlann smrrlan belirgin olmadt~ iC;in olc;illememi§tir. Ekzin 1 Ilm'den inee, sekzin, nekzinden ayIrt edilememi~r. Omemantasyonu belirsiz psilate. 17. Alkannapseudotinctoria Hausskn. ex Hub.-Mor. (Seki11) Polenler subizopolar, 3-kolporat, subprolat. Polar eksen 12,95 !lm, ekvatoral eksen 11,08 !lID. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda degil. Kolpus ve porlann smrrlan belirgin olmadt~ iC;in olc;ti1ememi§tir. Ekzin 1 Ilm'den inee, sekzin, nekzinden ayrrt edilememi§tir. Omemantasyonu belirsiz psilate. "'"t"_ 29 18. Alkanna macrosiphon Boiss. et Heldr. (Sekil1) Polenler subizopolar, 3-kolporat, spheroidal. Polar eben 17,92 IJ.Ill. ekvatoral eben 16,80 J.111l. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda de~il. Kolpus ve porlann sunrlan belirgin olmadJ.~ i~in ol~i.ilememi§tir. Ekzin 1 J.l.m'den inee, sekzin, nebinden aynt edilememi§tir. Omemantasyonu belirsiz psilate. 19. Alkanna amana Rech. fil. Polenler subizopolar, 3-kolporat, spheroidal. Polar eksen 11,48 J.lm, ekvatoral eksen 10,64 J.l.Ill. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda de~i1. Kolpus ve porlann strurlan belirgin olmadJ.~ i~ Ol~i.ilememi§tir. Ekzin 1 J.l.m'den inee, sekzin, nebinden aylrt edilememi§tir. Omemantasyonu belirsiz psilate. 20. Alkanna incana Boiss. Polenler subizopolar, 3-kolporat, subprolat. Polar eben 15,55 J.l.m, ekvatoral eksen 13,31 f..Ull. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda de~il. Kolpus ve porlann slIllrlan belirgin olmadJ.~ i~ ol~i.ilememi§tir. Ekzin 1 J.l.m'den inee, sekzin, nebinden aylrt edilememi§tir. Omemantasyonu belirsiz psilate. 21. Alkanna areolata Boiss. var areolata Polenler subizopolar, 3-kolporat, spheroidal. Polar eben 12,96 J.l.ID, ekvatoral eksen 12,80 /llD. Kolpuslar inee uzun, podar, kolpuslann tam ortasmda de~il. Kolpus ve porlann sunrlan belirgin olmadJ.~ i~ Ol~i.ilememi§tir. Ekzin 1 fJ.m'den inee, sekzin, ne~zinden aylrt edilememi§tir. Omemantasyonu belirsiz psilate. 30 22. Alkanna phrygia Bomm. Polenler subizopolar, 3-kolporat, subprolat. Polar eksen 12,80 1Jl1l, ekvatoral eksen 10,88 fJ.lll. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam onasmda de~il. Kolpus ve porlann suurlan belirgin olmadllI i~ 61~illememi,tir. Ekzin 1 J,Lm'den inee, sekzin, nekzinden ay1l1 edilememi,tir. Omemantasyonu belirsiz psiIate. 23. A/kanna amlae Davis (~ekil 1) Polenler subizopolar, 3-kolporat, subrolat. Polar eksen 11,95 fJ.lll, ekvatoral eksen 9,33 fJ.lll. Kolpuslar inee uzun, po~lar, kolpuslann tam ortasmda de~il. Kolpus ve porlann smu1an belirgin olmadllI i~n 61~illememi§tir. Ekzin 1 J,Lm'den inee, sekzin, nekzinden ay1l1 edilememi§tir.· Omemantasyonu belirsiz psilate. , LO]A'" 8 l b c Sekil 1. a- Alkanna hispida, b- Alkanna pseud()tinct() ria, c- Alkanna macr()siph()n, d· Alkanna attilae'in Polen Mikrofotograflarl (X8500). d 31 24. Alkanna pamphylica Hub.-Mor. et Reese Polenler subizopolar, 3-kolporat, spheroidal. Polar eksen 13,64 1J.II1, ekvatoral eksen 11,99 ~m. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda de~il. Kolpus ve porlann stmrlan belirgin olmadlAt i~ Ol~illememi~tir. Ekzin 1 ~m'den inee, sekziit. nekzinden aylrt edilememi~tir. Omemantasyonu belirsiz psilate. 25. Alkanna macrophylla Boiss. et Heldr. Polenler subizopolar, 3-kolporat, spheroidal. Polar eksen 20.44 IJ.II1, ekvatoral eben 18.61 ~ Kolpuslar inee uzun. porlar, kolpuslann tam ortasmda de~il. Kolpus ve porlann suurlan belirgin olmadlAt i~. Ol~illememi~tir. Ekzin 1 ~m'den inee, sekzin, nekzinden ayut edilememi~tir. Omemantasyonu belirsiz psilate. 26. Alkanna antalyensis H. Siimbill sp. nov. Polenler subizopolar. 3-kolporat. spheroidal. Polar eksen 14.00 IJ.m. ekvatoral eksen 12,32 J.1IIl. Kolpuslar· inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda de~1. Kolpus ve podann sunrlan belirgin olmadlAt i~ Ol~illememi§tir. Ekzin 1 ~m'den inee, sekzin, nekzinden aytrt edilememi§tir. Ornemantasyonu belirsiz psilate. 27. Alkanna verecunda Hub.-Mor. Polenler subizopolar, 3-kolporat. spheroidal. Polar eksen 12,83 IJ.m, ekvatoral eksen 11 ,29 ~m. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda de~i1. Kolpus ve porlann sInulan belirgin olmadlAt i~ Ol~illememi§tir. Ekzin 1 ~m'den inee, sekzin, nekzinden aytrt edilememi§tir. Ornemantasyonu belirsiz psilate. 32 28. Alkanna aucheriana A. DC. Polenler subizopolar, 3-kolporat, subprolat. Polar eksen 16,24 J.Lm, ekvatoral eksen 13,59 JlD1. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda deAil. Kolpus ve porlann sunrlan belirgin olmadtlJ. i¢n O1~iilememi§tir. Ekzin 1 Jlm'den inee, sekzin, nekzinden aylrt edilememi§tir. Omemantasyonu belirsiz psilate. 29. Alkanna silijkensis R Siimbiil sp. nov. Polenler subizopolar, 3-kolporat, spheroidal. Polar eksen 14,56 JlID, ekvatoral eksen 12,96 JlDl. Kolpuslar inee uzun, porlar. kolpuslann tam ortasmda deAil. Kolpus ve porlann sunrlan belirgin olmadtlJ. i~in ol~iilememi§tir. Ekzin 1 Jlm'den inee, sekzin, nekzinden aylrt edilememi§tir. Omemantasyonu belirsiz psilate. 30. Alkanna sieheana Rech. ftl. Polenler subizopolar, 3-kolporat. spheroidal. Polar eksen 9,71 flIll, ekvatoral eksen 8,96 fJID. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslarm tam ortasmda deAil. Kolpus ve porlann SlIllI'lan belirgin olmadtlJ. i¢n ol~iilememi§tir. Ekzin 1 Jlm'den inee, sekzin, nekzinden aylrt edilememi§tir. Omemantasyonu belirsiz psilate. 31. Alkanna miUiana R Siimbiil Polenler subizopolar, 3-kolporat, spheroidal. Polar eksen 12,64 JlID, ekvatoral eksen 11,20 JlD1. Kolpuslar inee uzun, porlar. kolpuslann tam ortasmda deAil. Kolpus ve porlann sunrlan belirgin olmadtlJ. i¢n ol~iilememi§tir. Ekzin 1 Jlm'den inee. sekzin, nekzinden aylrt edilememi§tir. Omemantasyonu belirsiz psilate. 32. Alkanna saxicola Hub.-Mor. Polenler subizopolar, 3-kolporat, spheroidal. Polar eksen 21,76 jJJD., ekvatoral eksen 20,32 ~m. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda de~il. Kolpus ve porlann Sll)lrlan belirgin olmadl~ i9in ol~U1ememi§tir. Ekzin 1 ~m'den inee, sekzin, nekzinden ayut edilememi§tir. Ornemantasyonu belirsiz psilate. 33. Alkanna oreodoxa Hub.-Mor. Polenler subizopolar, 3-kolporat, spheroidal. Polar eksen 15,96 jJJD.. ekvatoral eksen 14,84 ~. Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda de~il. Kolpus ve porlann SJ.Dlrlan belirgin olmach~ i~in Ol~U1ememi§tir. Ekzin 1 Jlm'den inee, sekzin. nekzinden ayut edilememi§tir. Ornemantasyonu belirsiz psilate. 34. Alkanna punctulata Hub.-Mar. Polenler subizopolar. 3-kolporat, spheroidal. Polar eksen 13,59 jJJD., ekvatoral eksen 12,19 ~ Kolpuslar inee uzun, porlar, kolpuslann tam ortasmda de~il. Kolpus ve porlann slrurlan belirgin olmad1~ i~in Ol~U1ememi§tir. Ekzin 1 ).1m'den inee, sekzin, nekzinden ayut edilememi§tir. Ornemantasyonu belirsiz psilate. SONUC; VE TARTISMA Bu ara§tmnada, l§lk mikroskobu ile ineelenen 34 Alkanna tiiriintin polenleri obovat, subizopolar ve 3-kolporat'drr. Ekzin omemantasyonlan belirsiz psilate'dir. Kolpuslan inee uzun, porIar kolpuslann tam ortasmda yer al1ll1yor ve strurlan belirgin de~. Asetoliz edilmi§ polenlerin ~o~u deforme. Alkanna'nm dahll oldu~u Boraginaceae familyasl palinolojik balrundan yeknesak ozellik gosteren bir familyadlr [5].lneelenen Alkanna 34 tiirlerinin polenleri. morfolojik balamdan birbirine benzer ozellikle.r1e familya karakterine uygunluk gostennektedir. Bu ~ah§ma ile, A/kanna tiirlerinin palinolojik ozellikleri bakmun dan fazla de~§ken o1madI~ anla§t1rru§ttr. I§Ik mikroskobu ile yaptIg.rmz incelemelere gore A/kanna polenle rinin sadece polar ve ekvatoral eksen uzunluklannda farkhhk bulunmu§tur. ancak SEM ve TEM ile yapllacak ~ah§malar tiirler arasmdaki smrllandrr marla daha iyi bir sonu~ saglayabilece~ dU§Uncesindeyiz. KAYNAKLAR 1. Boissier. E .• Flora Orientalis. Yo. IV. 224234. 1867. 2. Cronquist. A.• The Evolution and Classification of Flowering Plants. London. 1968. 3. Davis. P.H. Flora of Turkey and the East Aegean Island. VI. Cilt. Edinburgh. 1965. 4. Erdtman. G.• The Acetolysis Method. A Revised Description. Svensk. Bot. Tidskr. 54. 561-564. 1960. 5. Erdtman, G.• Pollen Morphology and Plant Taxonomy. Angiosperms. Almqllist and Wiksell. Stockholm. 1952. 6. Holmgren, P.K.• Keuken, ·W. and Schofield, E.K., Index Herbarium 1, ed.• 7. Regnum Yeg.• 106. 1981. 7. Post, G.E. and Dinsmore. J.E .• Flora of Syria. Palestine, Sinai, I. 241-245. 1932. 8. Rechinger, von K.H.. Flora·Iranica. 4,231.1949. 9. Rechinger. von K.H., Zur Kenntnis der Europaischen Arlen der Gattung AlkanlllJ, Ann. Naturhistor Mus.• 68. 191-220. 1965. 10. Sokal. R.P. and Rohlf. J.P., The Principles and Practice of Statistics in Biological Research. W. H. Freeman and Company, San Francisco, 1969. 11. SilmMI, H., Tilrkiye'nin Alkanna Tausch Tilrleri Ozerinde Taksonomik. Bir Ar~urma. TBAG-929, 1994. Hacettepe Fen ve Miihendislik Bilimleri Dergisi 1997 I CUt 18 I 3S - 43 SEYHAN NEHRtNDE BAZI SU BITKtLERi UZERiNE TARIMSAL KiMYASALLARIN ETKlLERt GeIq tarihl (received): 22.5.1996 S. Sayguie~er (1) OZET Bu anIfl11Da tanmsa1 ~ uygnJanan ~ kimyasal madde1eri.n baZl su bitki1eri (Spirogyra. Cladophora, ChoTa, Nitella) Uzerine etkileri ve bu bitkilerin su kirlililinde indikatOr olarak kullarulabilme o1aslbltru belirlemek amaclyla yapdml§tJ.r. Seyhan nehrinin tanmsal ~lann etkisinin yolun oldulu kirli bOlgesi ile yolun olmadIll temiz bir bOlgesinden ahnan su bitkilerinde klorofd ve protein miktarlan Ollrillerek kirlilikten etkilerune derecesi inceleruni§tir. Spirogyra ve Cladophora temiz bOlgede yolun olarak bulurunakta ve kirli likten olumsuz yOnde etkilerunektedirler. Chara ve Nitella ise kirli bOlgelerde daha yolun olarak bulunmakta ve kirlilikten etkilenmemektedirler. Anahtar KeUmeler: Tanmsal kimyasallar. Su bitkileri. Kirlerune. THE EFFECTS OF AGRICULTURAL CHEMICALS ON SOME AQUATIC PLANTS IN THE SEYHAN RIVER SUMMARY This study was carried out to investigate the effeclS of chemicals used for agricultural purpose on some water planlS (Spirogyra, Cladophora. Chara, Nitella) and also to determine whether these water planlS can be used as an indicator plant in water pollution. The levels of protein and chlorophyll were measured in these water planlS collected from two zones in the Seyhan River. one from a polluted zone due to agricultural chemicals and the other from a clean zone which is unaffected from agricultural applications. Spirogyra and Cladophora are found abudantly in clean zone and are affected from pollution, whereas Chara and Nitella are found abundantly in polluted zone and are not affected from pollution. Key Words: Agricultural chemicals. Aquatic planlS, Pollutions. (1) C;ukurova Universitesi,Fen-Edebiyat FaJdiltesi,Biyoloji BlHUmfi,ADANA/.fORKtYE GtRts 36 ihkemizin tanmsal potansiyel bakmnndan en biiyiik. bOlgelerinden biri olan ~va'da giibreleme ve ~lama gibi tanmsal uygulamalardan c;evreye yaytlan kimyasal maddaler Seyhan nehrine kan§8I'8k nehrin dogal dengesini etkilemektedirler. Sulania tanmsal kaynakh kirlilik olu~turan b8§hca etmenler; bitkilerin geli~mesi iyin gerekli elementleri topraga lcan§ onnak iyin kullamlan ticari giibreler, toprak asiditesini ayarlamak ve besin ta§mmnm optimize ermek iyin kullamlan kirec; ve tanmsa1 sav~ta kullam Ian pestisitlerdir. Bu maddeler su bitkilerinde ~tli zararlara neden olabile cew. gibi onlarda birikerek besin zinciri yoluyla diger eanhlara ve insanlara zararb olabilmektedirler [10.18]. Aynea bu kimyasal maddeler suyun oksijen miktanmn azalmasma neden olarak fitoplanktonlann ve diger besin zinciri elemanlanmn geli~ engellemektedirler [13]. Tanmsal kaynakh attksulann bitkiler iizerine etkileri konusunda yapllan ~ahpn.alar auhr. Herbisit anksulan (Triflurolin ve Propanil i~eren) organik madde bakin:ni1dim % 9O'm Uzerinde anuldJ.ktan soma bile algler iizerine etkili olmaktadlr [11]. Besin zincirinde onemli rolii olan fitoplanktonlann zehirli pestisitle ri akiimille ettikleri yapllan ~ah§malarla ortaya konm~tur [19]. Bir herbisit Ola.l Atrazin'in Lemna minor kloroplastlan iizerine etki leri ara§t:mhm~ ve morfolojik degi~ere neden oldugu gorillm~tiir [15]. Aldikarp'm (pestisit) Cladophora g/omerata iizerine etkileri ineelen mi~ ve 10 ppm'in iizerindeki konsantrasyonlarda hiieresel etkilemeler gOrill.mii~, protein ve klorofil miktarlarruda azalma1ar kaydedilmi~tir [14]. Yapllan bir ~tmnaya gore Pllatwdactylum tricornutum'da C02 asimilasyon hlzmda art1~ kaydedilmi~tir. Fakat 100 ppm'in Uzerindeki konsantrasyonlarda hucre S8YlSmda azalma olmu~tur [11]. 37 Akuatik makrofiderde klorlannu~ aromatik hidrokarbonlann biyo konsantrasyonlan [6], petrol yaAlannm parafinik, asfaltik ve aromatik fraksiyonlannm mikroalglerin solunum ve fotosentezi iizerine etkileri ara~ tm1ml~ ve dii~iik seviyede uyancl, yiiksek konsantrasyonlarda inhibitor etki yapuA1 bulunmu~tur [16]. Tanmsal uygulama1ar sonucu sulara kan~an aArr metaller bitkisel organizmalarda birikim olu~tunnakt.a.cbrlar. Bu konuda yapllan ~all~malar azdrr [5,12,20,21,22,23]. ~e~itil ~ekillerde Seyhan nebrine kan~an kimyasal kirleticiler, nehrin do~al dengesini etkilemektedirler. Seyhan nehri'nin ~e~idi kimyasal maddeler baklmmdan kirlili~ ol~ii1mU~ ve Zn, Co, Mn, Pb, Al gibi metal lerin fazla miktarda bulundu~u belirlenmi~tir [25]. En ~ok rastlanan pesti sitler ise Endosulfan, Dicafol ve Vinciozin'dir. Ru pestisider hem suda hem de toprakta bulunmu~tur [25]. Bu ald1~lm1Z ~ah§mada, kirlili~n olmadlA1 ve yoAun oldu~u bitki ornekierine klorofil, protein ve kuru oolgelerden ma~de miktarlan ol~timU yaparak bu bitkilerin kirlilikten etkileme dUzeylerin¥ belirlemeyi, indikator bitki olarak deAerlendirilebilirliAini saptamaYl amayladlk. GEREC VE VONTEMLER Ornek Alman VerIer: Seyhan nebri ortalama 10-160 m 3/sn lik bir debi He Akdeniz'e de~arj olmaktadrr. Omekler 2 oolgeden toplannu~ur. 1. bOlge; Akdeniz'e yaIan deniz suyunun kan~madlA1 kirlilik dUze yinin maksimum olduAu bir yerdir. Bu oolge civannda tanmsal alanlann bulunmasl nedeniyle tanmsal auklarla kirlenmekte.dir. Aynca Seyhan nehrinin getirmi~ olduAu total kirlili~ de ta~lmaktadrr. aq 38 2. bOlge; Seyhan baraj goUiniin ~tla§ noktasl. temiz bOlge olarak kabul edilmi§ ve 2. bijlge olarak ~i1.mi§tir. Bu bOlge tanmsal uygulama lardan uzak ve sanayi an1dannm kan§1D8d.1At bir bOlgedir. Deneysel Materyal: Deneysel materyal olarak ~tipniz bitkiler. Chara vulgaris L.. NitelLa gracilis (sm). Ag, Spirogyra deadaleoides ve Cladophora glomerata drr. Chara vUlgaris; Chlorophyceae suufuun Characaea familyaslIldan dtr. Su tabamndaki ~amura rizoid1erle tutunan ve su altlIlda dik. geli§en bir bitkidir [1,3.7]. NitelLa gracilis; Characeae familyaslIldandtr. Su altlIldaki ~amura koksii iplik~erle tutunmu§tur. Govdeleri, ana govde. dal ve dalclklardan olu§mu§tur [1]. Spirogyra decidaleoides; Chlorophyceae slrufinlIl Zygnemataceae familyasmdandtr. Dallanma gOstenneyen ipliksi algdir. Durgun veya yava§ akan tath sularda ilk ve sonbaharda fazla gOriiliirler [3.7]. Cladophora glomerata; Chlorophyceae suu.fuun Cladophoraceae familyasmdandtr. Tath sularda ve denizlerin dallanma gosteren ipliksi alglerdendir [1.3,7]. Slg klsImlannda ya§ayan Deneysel i§lemler: Her iki bOlgeden topladlAtmlz bitki omekleri distile sudan g~iril dikten sonra N miktan Mikrojeldal yontemi ile [8] belirlenmi§ ve 6,25 faktOrii lie ~arp1larak orotein miktan bulunmu§tur. Klorolfll a ve b miktan Kirk yontemine gOrebelirlenmi§tir [9]. Aynca bitkiler 105 0C de kurutula rak kuru madde miktan belirlenmi§tir. ()1~iim1er ii~ tekrarh olarak yap1lm1§ ve uygulanlalar arasmdaki istatistiksel onem kontrolii "t testi" ve Duncan testi'ne gOre yap11ml§tlI [17]. Omekler Ekim, Kasun, Ara11k (1995)ayla nnda toplannu§t1I. Aynca mikroskobik ve arazi gozlem1eri yap11ml§t1I.. , 39 BULGULAR Omek .alunlan srrasmda. sularda sleakhk .ol~iimleri yapllnn~ ve sonu~lar Tablo 1 de verilmi§tir. Tablo 1. Omek Alman Bolgelerdeki Su Sicakhgi (OC). Aylar KirliBolge TemizSOlge Ekim 22 24 Kaslnl 15 16 Amhk 9 12 Omelr alman bOlgelerde pH ol~umleri yapIlnn~ kirli suyun asitik ozellik ~ldIlI gorillmu~tiir. 1. bOlgede pH 6-6,5, 2. bOlgede pH 7-7,5 olarak ol~illmu~tiir. 1. ve 2. bOlgeden toplanan ornerklerde kuru madde mik.tan, protein ve klorofil miktan o~Umleri yapllarak sonu~lar Tablo 2 de v~tir. Tablo 2. Temiz v~ Kirli Bolgelerden Alman Bitkilerde Azot, Protein, Klorofil ve Kuru Mad~e Miktarlarl (3 aym ortaiamasl olarak). Bolgeler Bitkiler Spirogyra ToplamN Toplam ToplamKlc KuruMadde mg/g (%) Protein (%) (%) 2.85 d* 17.71 2.83 a 7.5 2.90 de 18.12 2.56 b 8.6 Chara 3.70 a 23.12 2.60b 18.6 Nitella 3.56 ab 22.25 2.70 ab 20.5 Spirogyra 2.95 de 18.43 2.80 a 10.6 2.Bolge Cladophora 3.05 e 19.06 2.75 ab 11.7 (remiz) Chara 3.52 ab 22.00 2.43 be 10.7 3.48 b 21.75 2.21 e 16.5 l.BOlge Cladophora (IGrli) Nitella . . (P>O.05). * Ayn harfle gt>sterilen onalama degerler arasmdaki fark onemsIzdir ---~-. 40 Tablo 2 ye gore; Spriogyra ve Cladophara'da 1. bOlgede protein miktan 2. oolgeye gOre azallD1§tIr. Chara ve Nitella'da ise 1. bOlgede protein miktan 2. bOlgeye gOre daha fazla bulunm~. Toplam klorofil miktan Spirogyra'da 2. oolgede onemli diizeyde deAi§memi§ fakat Cladophara'da ldorofil miktanndaki artma istatistiksel olarak onemli bulunmu§tur. Chara veNitella'da ise ldoroftl miktan 1.001 gede onem1i diizeyde fazla bulunmu§tUr. Kuru madde miktan bakumndan Spirogyra ve Cladophora 2. bOl geye gore 1. oolgede onemli oranda aza JID1§tlr. Chara ve Nitella'da ise 1. oolgede 2. oolgeye g6re kuru madde miktannda artma belirlenmi§tir. Arazi C;ah~malan: Temiz oolgede Spirogyra ve Cladophora hakim dunmxiadlI'. Birim alanda bulunan bitki yolunlulu esasma gore, hakim durumda bulunan bitkilerin 1m2 deki yq ailI'hklan % 100 olarak kabul edilerek kirli 001 gede bu bitkilerin yayili§ oranlan % 30-40 olarak bulunmu§tur. C hara ve Nitella ise kirli bOlgede hakim durumdadU'. Temiz bOlgede ise % 20-30 oranmda bulunmu§tur. Morfolojik C;ab~malar: Temiz ve kirlibOlgedeki Chara ve Nitelldda morfolojik bakImdan onemli bir deAi§iklik gOriilmedi. Kirli bOlgede bulunan Cladopharo'lann % 30-40'mda Spirogyra'lann % 20-30'unda pigment a~tllIm, kloroplast da~lmasl. hiicrelerde siyah lekelerin olu§umu goriilmii§tiir. Temiz oolgelerden almanlanla herhangi bir deli§iklik gOriilmemi§tir. 41 SONUC VE TART~MA Bu ~ah~mamn sonucunda Cladophora ve Spirogyra'nm temiz 001 gelerde hakim durumda bulunmasl ve kirli bOlgelerde bulunma oramnm % 30-40 olmast, kirlibOlgede bulunan Cladophora ve Spirogyra bitkilerin de, protein, klorofil ve kuru madde miktarlannm azalmasl ve hiicresel biitiinliilfin bozulmast bu bitkilerin temiz su indikatOrii olarak degedenrliri lebilecegini dii§iindiinnektedir. Chara ve NitelLa if:e kirli bOlgelerde hakim durumda bulunduklan halde temiz bOlgelerde bulunma oranlan % 20-30 civannda olup kirlilikten olumsuz yonde etldlenmemi~erdir. Bu ozellikle -riyle bu bitldlerin ldrlilik indikatOOi olabilecegi dii§iinii1ebi1ir. YapIlan bir ~all§mada Aldikarp'm yiiksek konsantrasyonlarda Cladophora glomerata'da hiicresel biitiinliigii bozdugu gosterilmi~tir [14]. Bir herbisit olan Atrazin Lemna minor kloroplastlannda morfolojik degi §ikliklere neden olmU§tur [15]. Tanmsal uygulamalarda kullanIlan kimyasal maddeler bulunduklan konsantrasyona bagh olarak kromozomal hasarlara neden olduklan gibi, pigment sistemini kontrol eden gen sistemini inhibe ederek ikinci generas yonlarda klorofil sentezine engel olmaktadtrlar [4]. Pestisitler algleri dogrudan oldiirebildigi gibi onlarda fazla birikerek diger akuatik organiz malann etldlenmesine neden olabilirler [2]. Tanmsal uygulamalar srrasm da kul1amlan kimyasal maddeler Cladophora ve Spirogyra bitkilerinde protein sentezinde rolii olan enzimlere etki ederek protein sentezini olumsuz etkilemi~tir. Aynca klorofil sentezinde etkili olan enzimleri de olumsuz etkileyerek fotosentez olaymm etkilenmesine neden olmu~tur [24]. Tanmsal uygulamalarda kullamlan kimyasal maddeler bitkilerde hii(;re zannm yaplslm bozarak g~irgenliginde degi~ime neden olurlar. Bunun sonucunda da hiicre i~ organellerin yaplsl bozulabilmektedir [15]. Kirli bOlgedeki bitkilerin hangi ~dan bu kirlilige tolerans gostere bildigini yapilacak daha aynnbh ~al1§D13larla belirlemek gereklidir. 42 KAYNAKLAR 1. Altmayar, G. Su Yabancl Otlan, Devlet Su 4leri Genel Mild. 239, .Ankara. 1988. 2. ~,T., Tanmsal ~lar-cevre ve CanhIar "Cevre 89" 5, Bilimsel ve Teknik ~ Koogresi Bildiri Kitab149-SS, Adana. 1989. 3. Aydm, A., Spodu Bilkiler Sistematili I, t.0. Fen Fak. Yaymian,lstanbul, 1991. 4. Bilalollu, R. ve OzorgUCO B., Stomp'UD Alliwn cepa L. de Sitolojik Etkileri, ~:O. Fen-Ed. Fat. Fen Bil. Dergisi 7, 129-138, 1988. 5. Entin, N. ve Onsoz,:S., Deniz A.lglerinin Anorganik Element t~, E.O. Fac. of Sci. J., Seri B, 591-507, 1983. 6. Gobas, F.A.P.C. and Me. Neil, E.J., Bioconcentration of Chlorinated Aromatic Hydrocarbons in AcpIatic Macrophytes. Environ. Sci. Tech., 25, 924-929, 1991. 7. Irvine, D.B.G. and John, D.M., Systematics of the Green Algae, Systematics Association by Academic Press. n, 249. 1984. 8. Kacar, B., Bitki .Aoalizleri, A.O. Ziraat Fat. YaymJan., 646, Ankara. 1972. 9. KiIk. J.T.O., Studies on the Dependence of Cblorophyll Synthesis in E"8'ena gracilis Together With a Nomogram for Determination of Chlorophyll Concentration. Plaota, 78. 200-207. 1968. 10. Konar, A., Cevre, Old&, 1nsan llipisi ve Onemi. Cevre 89 Bildiri Kitabl, Adana, 1989. , II. Okay, 0., Herbisit 2-4 D Asit'in (2-4 Diklorofenoksi asetik &sit) Pbaeodactylum tricornutum (Alg-Diatom) Ozerine Etkisinin Ara§tmlmast. E.O. Fen Fak. Dergisi, Seri B, Fl: 16/1, 1994. 12. Oz~ M. ve Bat. L.• Sinop Ktydannda Ya}'l1q G6steren Ulva lactuca (1...) Le Jolls 1"863 Ornetlerindeki $ Metal Dflzeylen Ozeriile Bir Arapma. E.O. Fen Fat. Dergisi, Seri B, Ek 16/1, 1994. 13. Oztiirk. S. ve Ozge,N.• Bitki Koruma lhw;lan. 73-85. 1985. 14. Sayguieler, S.• Ald:icarp'm Cladophora 81omerata'da (Chlorophyceae) Kloroftl ve Protein Miktanna Etkileri, Tr. J. of Botany, 20,103-106, 1996. 15. Simard, S.• Grenier" G. and Beaumont, G., Morphometric Analysis of Ultrastruc tural Changes Induced by a Sublethal Concentration pf Atrazine on Young Lemna minor Cb1oroplasts:Plant Physiol. Biochem., 28, 49~55. 1990. 16. Singh, AX. and Gaur, J.P., Effects of Petroleum Oils and Their Paraffinic. Asphaltic and Aromatic Fractions on Photosynthesis and Respiration of Microa1gae, Ecotoxicology and Environment Safety 19.8-16, 1990. 17. Sotal, R.R. and Rohlf. J,F., Biometry. WH Freeman and Compo San Francisco, 766,1969. 18. Sen. B•• Relationship of Algae to Water Pollution and Waste Water Purification. ~CVIe 89 Bildiri Kitab.. 4~502. Adana. 1989. 19. Sen. B., Cetin. A.K. ve Nacar. V.• Evlerden Gelen Deterjanh Sularm Kart§bgl K~Uk bir Kanal t~indeki Alg Gelifmeleri Ozerine G6zJ.emler, X Ulusal Biyoloji Kongresi.I990. 20. T~. 5., Toxicite et Accumulation du Mercure et du Cadmium Chez Nereis Diversicolor MUller. E.O. Fac. of Sci. Jour. Ser. B, VoL V. NRl,lzmir. 1982. 21. Tilrkan. I .• Oz.tort. M. and Sukatar, A., Heavy Metal Accumulation by be Algae in the Bay of lzmir. Rew.lnt. Med.. 1989. 22. Uysal. H.,lzmir KOrfezi ve Ege Ktydannda Ya,ayan BazJ. Gida Zinciri Organizma lannda Saptanan q Element DOzey'leri ile Bun1~ BOlgesel veMevsimsel Deli§imleri 0zerine.:A.raftumalar. E.U. Fac. of Sci. Jour. Ser. B. 429-466,1983. 43 23. Uysal, H., ~r, S. ve Yaramaz, 0., Ege KJyUanndaId Yenebilen Organizma Jarda AID' Meta11erin Kaqiliqbnlmah Olarak Arqtmlmasl c;evre 86 Semp., lzmir, 1986. 24. Uner t N., A1dicarb'm Canhlardaki DaVI'8llqI ve Etkileri t A1dicarb Sempozyumu, Adana,I984. 25. Ydmaz. H., Akdeniz'e Deprj Olan YerUstii Sulanndaki Pestisit ve Toksik Metal lerin Arqbnlmast. C.U. Kimya BOIOmB Y6ksek Lisans Tezi, 1995. Hacettepe Fen ve Miihendislik Bilimleri Dergisi 1997 1 CUt 18 I. 45 - 58 BURSA VE CEVRESiNDEN YAKALANAN BAZI KUYRUKSUZ KURBA(;ALARIN (Rana ridibunda, Bulo hulo, Pelobates syriacus) NEMATODLARI UZERiNE Bm ARASTIRMA Geli§ tarihi (received): 19.6.1996 H. S. Ylldmmhan (1), M. C. Oguz (2), 1. H. Ugun~ (1) OZET Bu ~t1I1nada Bursa ve ~vresinden yakalanan bazt kuyruksuz kurba~alar (Rana ridibunda. Bufo bufo. Pelobates syriacus)'m Nemathelmintleri inceIenm~tir. . Yapllan incelemeler sonucunda 4 de~i~ik nematod tilro bulunmu~tur. Bunlar, Rhabdias bufonis, Oswaldocrzia sp.• Neoxsyomalium brevicaudatum ve Cosmocerca sp. dir. Rana ridibunda hari~ diler kurba~a tiirieri daba Once Tiirkiye'de ~tmlmam~br. Anabtar Kelimeler: Ova kurb~asl. Si~illi kurba~a. Toprak kurba~asl, Nematoda. AN INVESTIGATION THE NEMATODAS SOME OF TAILLESS FROGS (Rana ridibunda, Bufo hufo, Pelohates syriacus) COLLECTED FROM THE BURSA REGIONS SUMMARY In this study Nematod of some tailless frogs (Rana ridibunda, Bufo bufo, Pelobates syriacus) that have been caught from Bursa and around it's have been investigated At end of this study have been found four varied Nematod specimen. These are Rhabdias bufonis. Oswaldocrzia sp.• Neoxsyomatium brevicaudatum and Cosmocerca sp. Before that other frogs haven't been investigated expect for Rana ridibunda in Turkey. Key Words: Rana ridibunda, Bufo bufo. Pelobates syriacus. Nematod. (l)Uluda~ Universitesi,Fen-Edebiyat Fakiiltesi,BiyoIoji B61iimii,GOriikle-BURSA /TORKtYE (2)Ege Universitesi,Su Uriinleri FakiUtesi,Babk Hastahklan BOlilmil,Buca-tzMlR.{rORKtYE 46 GtRt5 Yurdumuzun kuyruksuz yapllID1~ 2 ~ah~ma kurba~alanmn vardrr [13,16]. Bu iki nematodlan Uzerinde ~ah~ma da Rana ridubunda iizerinedir. Bujo bujo ve Pelobates syriacus tOrIeri Uzerine yapdIDl~ herhangi bir helmintolojik ~ah~maya rasdamnann~tJ.r. Rana ridibunda ve Bufo bu/o'nun nematod parazitleri Uzerinde Diinya Ulkelerinde b~ok ~ah~ma1ar bulunmaktadlr [1-8,10,11,14,15]. Pelobates syriacus'un nematodlan Uzerine yapt1nu§ bir ~ah~maya ise rastlanmaIDI~tJ.r. Bu ~ah~mam1Zln amaCl daha once iizerinde ~ok az ~tJ.rma yapll IDI~ bazt kuyruksuz k:urba~a1ann nematod faunasmm tespitini yapmaktlr. GERE«; VE YONTEMLER Bu ~all~a Bursa ve yakm ~evresinden 23.03.1990 - 26.8.1990 ile 15.4.1993 - 19.04.1995 tarihleri arasmda 3 de~i~ik tiire (Rana ridibunda, Bujo bufo, Pelobates syriacus) ait toplam 58 adet kuyruksuz kurba~a incelenmi~tir. Kep~eler yardmn ile ya~aIDI§ olduklan ortamdan yakalanarak torbalar i~inde canh olarak: Uluda~ Universitesi Fen-Edebiyat Fakiiltesi Biyoloji BOIUmU ~urma laboratuvanna getirilmi~lerdir. Bura ya getirilen kurba~alar teraryum i~ine konulup, inceleninceye kadar canIt olarak muhafaza edilmi~lerdir. Kurba~alar oldUriilmeden once dl§ yUzeyleri ektoparazitleri incelenmi~, dissekte edildikten nn viicut bo~luAu, kalp, i~in sonra cinsiyetleri belirlenmi~tir. Kurb~ala akci~er, mide, barsak, karaci~er ve mesanesi incelenmi~tir. Bulunan Nematodlar i~inde flZyolojik su bulunan petri kaplanna almlDl~, daha sonra i~inde % 5 gliserin bulunun % 70 lik alkol i~ine 47 konularak O1durulmu§lerdir. Gliserin-lel'le hazlr preparatlan yapIlan nematOOlar incelenerek te§hisleri yapIlml§lIr. Parazitlerin te§hisinde Yorke ve Maplestone [12], Travassos [14] ve Yamagutbi [15] den yararlandml§tIr. BULGULAR Rana ridibunda, Bulo bulo, Pelobates syriacus turlerine ait kuyruk-suz kurbagalarm incelenmesi sonucunda 3 farkh ordoya ait 4 degi§ik Nematod ttirti bulunmu§tur. Bunlann morfolojik ve anatomik ozellikleri .glda verilmi§tir. RHABDIASIDEA Rhabdiasidae 1. Rhabdias bu/onis (Schrank, 1788) Sinonimleri: Ascaris nigrovenosa, Schrank, 1788 Ascaris nigrovenoswn, Goeze. 1800 Rhabdonema nigrovenosum, (Goeze, 18(0) Leuchart, 1879 Angiostomum nigrovenoswn, (Goeze, 1800) Linstow, 1882 Leptoderanigrovenosa, (Goeze, 1800) Sc1meider, 1866 Konak~l Toplam parazit saYlSl :B. bulo, R. ridibunda, : 12 (5 B. bulo,7 R. ridibunda) : 22 (15 B. bulo, 7 R. ridibunda) : 87 (73 B. hulo, 14 R. ridibunda) Yerle§im yeri : Akciger kurbaga ttirti incelenen pal'azit saYlsl Parazjtli kurbaga saYlsl Morfolojik ve Anatomik Ozellikler Aglzlan 6 adet belirgin olmayan dudakla ~evrilidir. Vticudun anteriortinde yer alan kanatsl yap dar posteriore nazaran daha geni§tir. Fincan §Cklinde kIsa bir aglz kapstilu bulunur. bzofagus ktsa ve posteriore dogru geni§leyerek sonlanmaktadtr (~ekil 1). Kuyruk konik olup (~ekil - . ::uv 48 2), vulva vtieudun ortasma yalon bir yerde bulunur. R. ridibunda ve B. bulo kurbagasmda parazit olan bu tUr ile ilgili ol~timler Tablo 1 de veriImi§tir. ~ekil 1. R. bu/oni,'in Ba, ve Ozofagusunun GOriinU,U (1 em =80 tun). Tablo 1. R.,idibunda ve B. bu/o'nun Akcigerinde Parazit Olan, Rhabdia, bu/oni,'e Ait OI~Umler (tun olarak). Rhabdia, bu/oni, Bulo bulo 150lctim 10276 (8200-16740) Uzunluk 300 L200(530) Genislik Ozofagus 673 (610-790) Vulva-kuYrUk arasl 4091 (610-790) Yumurta capt 52 (35-67)X85 (53-109) Ranaridibunda 7 oleUm 5768 (3025-7540) 219000(325) 346 (300-750) 2953 (1410-4140) 43 (29-56)X75 (46-94). 49 ~ekil 2. R. bufonis'io Kuyruk Bolgesioio Goriinii§ii (1 em = 80 f.UJ1). STRONGYLIDEA Trichostrongylidae 2.0swaldocruzia sp. Travassos, 1917 1(onak~lkurbagattirti : B. bufo incelenen parazit saYlSl P'.mIZitli kurbaga saYlsl Toplam parazit saYlSl Yerle§im yeri :6 :2 :6 : ince barsak 50 Morfolojik ve Anatomik Ozellikler Ba§ lct1tikulah oiup, bu yaplmn anterior klsml posteriore nazaran daha geni§ti(. Bu kUtiktilamsl yapl enine yizgilerye boyuna ylklntllar biyimindedir. A~IZ, smulan belli olmayan dudaldar ile yevrili olup, a~lz yukuru, kUytik ve kitinsiz yapldadlr. Boyun kanatlan gorulmez (~ekiI3). Bursa kopulatrix orgam simetrik olup 4 veya 5 terminal eklentisi hyalin membran ile biti~ktir ($ekil 4). Gubernaculum bulunmaz. Di§ilerde kuyruk incelenerek sonlanlf ($ekil 5) vulva VUcudun ortasmda yer allr. Bu tOre ait olyiimler Tablo 2 de verilmi§tir. ~ekil 3. O,waldocruda sp. Ba§ ve Ozofagusunun Goriinii§ii (1 em = 50 pm). 51 Tablo 2. B. bu/o'da ~Ikan O,waldocrur.ia sp. Bireylerinin Ol~iim Degerleri (J.UII olarak). O,waldocrur.ia SD B. bufo 5 disi 13490 00975-18075) Uzunluk 244 080-310) Genislik 84(70-100) Farinks 424 (390-510) Ozofa~us Vulva-kuvruk arasl 5221 (4050-6900) Spiktil 21 (17-25)){27(23-32) Yumurta caDI ~ekn 1 erkek 9730 170 80 360 -- 230 - 4. Oswaldocrur.ia sp. Pasteriiir Klsmm Giiriinii§ii (Erkek) (1 em =70 J.UII). 2!Q 52 . • '~ ,. .. " . .•. ..:, ';,.' ." . ~ekil /' y . . " ~ • . ... .'. 5. ·O,waldocruz.ia sp. Kuyruk Biilgesinin GorUnU§U (Di§O (1 em =50 tJ.m). OXYURIDEA Oxyuridae Oxysomatiinae 3.0x,yomatium brevicaudatum Zeder,l800 Konaklfl kurbaga ttirti ineelenen parazit saytsl Parazitli kurbaga saYlSl Toplam parazit saYlSI Yerl~myeri : B. hulo, Pelobates syriacus : 40 (20 B. hulo, 20 P. syriacus) : 35 (5 B. hulo, 25 P. syriacus) : 903 (648 B. hulo, 255 P. syriacus) : inee barsak 53 MorfoJoJik ve Anatomik OzelUkler Vticutlan kti~iik, ktitiktilalan ~izgilidir. Yanlarda ~k az geli§mi§ kanatlan vardlr. AglZ ters V ~klinde bir gortiDtim arzeder. Ozofagus uzun, ozofagusun balonsu k1sml annut ~klindedir (~ekil 6). Erkeklerinde 1 ~ift uzun spiktil ve tek olan gubernaculum vardlr k1s1mda antisUn ontinde. etrafmda ve gerisinde (~ekil bir~ok 7). Posteror papil vardu. Di§ilerde vulva vUcudun ortaslmn biraz gerisinde YC!i" alir. Yumurtalar <; uterusta embriyola§IIll§ §ekilde bulunur. Kuyruk konik §eklindedir (~ekil 8). Bu Wre ait ol~ler Tablo 3 de verilmi§tir. Tablo 3. B. bU/D ve P. ·'Jriacu,'ta Bulunan O. brevicaudatum' a Ait Ol~iimler (f1ID olarak). O. brl1JliclIudatulII B. bulo lOdisi 10erkek 5787 (5125-7000) 5580 (4900-6675) Uzunluk 400 (325-525) 330 (275-425) Genislik 62 (50-70) 56 (SO-70) Farinks Ozofa2US 840 (730-920) 910 (840-1040) SJ)ikUl 1388 (1350-1430) Vulva-kuvruk arBSl 2106 (1750-2600) 110 (105-120) Gubernaculum - 610 (540-690) 577 (490-6SO) Bosalnm aClkhm Y umurta CIWI 45 (40-S01X62 (57-68) - - P. svriacus 10 disi 5325 (4175-7000 375 (225-500) 62 (50-70) 769 (670-880) 10erkek 5147(4158·5936 376 (323-S08) 58 540-64) 716 {576-752t 1523(1409-1778 - 2235 {20SO-24SO\ -104 (96-1201 - 520 (450-540) 530 (496-576) 46 (41-52)X63 (56-70) ~ekil 6. O. brevicaudatum B8§ ve Ozofagos Bolgesinin GorUnU,U (1 em = 70 J.U1l). = 54 ~ekil 7. O. brevicaudatum Posterior Klsmm GOriinil,il (1 em =70 JIIII). ~ekil 8. O. brevicaudatum Kuyruk BOIgesinin GOrilnil,il (Di§i) (1 em =60 J.UD). 55 OXYURIDEA Oxyuridae Cosmocercinae 4. COlmocerca sp. Diesing, 1861 Sinonimleri: Nematozys Schneider, 1866 Ananconus Railliet et Henry, 1916 KOnak~1 kurbaga ttirti : Rana ridibunda, lneelenen parazit saYlSI : 10 Parazitli kurbaga saYlSl : 8 : 12 Toplam parazit saYlSI YerlC§im yeri : ince barsak Morfolojik ve Anatomik Ozellikler Bu genusa ait bireylerimizin ozofagustmun arka ucunda onee hafif bir daralma sonra ampUl §Cklinde geni§lem¢.1'ardlr (~ekil 9). Di§i bireyle rin posterior ucu anUsden hemen sonra daralmakta ve inee, dikene benzer bir uzanuyla sonlanmaktadlr (~ekil 10). Vulva vticudun ortasmm anterior ktsmma yerle§mi§ durumdadu. Bu ttire ait ol~tim degerleri Tablo 4 de verilmi§tir. Tablo 4. R.ridibunda'da Dulunan Cormocerca Spa Direylerine Ait Ol~iimler (fUll olarak). Cormocerca sp R. ridibunda (10 di§i) Q 56 t.. ,,' t ...4 r • • $ekil 9. C06mocerca sploio B8§ ve Ozofagus KlsmlDlD Gi:iriioU,U (1 em 135 f1IIl) • = .'>":. " $ekU 10. C06mocerca sp Kuyruk Bolgesioio GoriioU,U (DI,i) (1 em = 135 f1IIl). 57 SONU~ Bu ~l§mada VE TARTI$MA Bursa ve ~evresinde yapyan Rana ridibunda, Bujo bujo, Pelobates syriacus'un Nemathelmintleri inceleruni§tir. Ozerinde ~all§I1an kurbaga tUrierinden Rana ridibunda'nm nematodlanm da inceleyen 2 ¢1§Illa vardlr [13,16]. Saygl ve ark. Rona ridibunda'mn barsak ve mesanelerindeki prtozoon ve metazoon parazitleri incelemi§ler ve nematod olarak sadece Cosmocerca genusuna ait Omeklerin varhgw bildirmi§lerdir [13J. Bu ¢1§Illalannda Solunum sistemi incelen mediginden Akcigederdeki parazit olan RhaIxlias bujonis bildirilmemi§tir. Y tldmmhan ve ark. yine aym tUr kurbagada yapml§ olduldan ~1§Illada; Cosmocerca sp. ve Rhabdias bujonis tUrlerine rastlaml§lardrr [16J. Bu ¢l§mada ~I1an 14 Rana ridibunda'mn 7'sinde 14 adet Rhabdias bujonis, 8'inde 12 adet Cosmocerca sp.ye rastlanml§tlf. Rhabdias bujonis kurbagalann akcigerlerinde Ya§aT ve partogenetik olarak Urer [15]. Bu nematodlar kurbagalann bUyUme ve geli§mesindeki negatif etkiye sahiptir [5,6]. Y urdumuzda Bu/o bu/o ve Pelobates syriacus tUTU kurbagalar Uzerine herhangi bir helmintolojik ¢1§Illa yapdmaml§tlf. Bu/o buJo'dan 9 kurbaga incelenmi§ olup, bunlann 7'sinde 648 Oxsyomatium brevicaudatum'a aittir. Bu kurbagaIardan lO'unda hi~ parazite rastlanmaz ken, 6'smda sade.ce l'er, 6'smda 2'§er, 5 kurbagada ise 20'nin Uzerinde bulunmu§tUr. Sonu~ olarak incelenen 3 tUre ait 58 kurbagada en fazla nematod,3 ttir ile Bujo bujo'ya aiuir. Onu 2 tUr ile Ranaridibunda takip etmektedir. Pelobates syriacus'ta ise sadece 1 tUr nematod bulunmD§tur. 58 Her ne kadar kurbaga saYlsl bazl ttirlerde az olsa da bu ~h§ma, tizerinde c;all§tlan 3 kuyruksuz kurbaga ttirtintin nematod fanuaslmn ortaya C;lkanlmasl ac;ISlndan onemli bir c;all§madu. KAYNAKLAR 1. Bacharov. B. Peb'ov. P. and Chochev. B.. Study of the Helmint fauna of Amuid Amphibians on the River Struma. Nauchni-Tmdove-Plovdicski Universitet Paisii khilendarski. Biologiya 21. 4,373-380. 1983. 2. Ben Slimane. M.• Durette-Desset, A. and Chabaud. G .• Oswa1t1ocrut.ia (frichostrongyloiddea) Parasites D'amphibians Des collections On Museum de Paris. Ann. Parasitol Hum. Comp.• 68,2.88-100.1993. 3. Cedhagen. T .• Endoparasites in some Swedish Amphibians, Acta parasitologica Polonic. Vol. 33. No.2. 107·113. 1992. 4. Fernando. M.M.• The parasitic Burden of the frog Rana ridibunda Pallas. 1771 From Saudia Arabia, A Preliminary List of Parasitic Helminst. Herpetological journal. Vol. 1.415-417. 1989. 5. Goater. CP. and Ward. P.I., Negative effect of Rhabdias bufonis (Nematoda) on the growth and survival oftoods (Bujo bufo). Oecologia 89.161-165.1992. 6. Goater. CP. Semlitsch. D. and Bernasconi M.V .• Effect of body size and parasite infection on the locomatory perfonmance of jUvenile toads. Bufo bUfo. Oikos 66. 129-136. 1993. , 7. Goater. C.P.• Experimental population dynamics of R. bufonis (Nematoda) in toods (B. bujo), density-dependence in the primary infection. Parasitology 104. 179-187.1992. 8. Hendrikx. W.M .• Epidemiological aspects of the infection with Oswaklocruzia /ili/ormis (Goeze. 1782) Travass08, 1917. (Nematoda. Trichostrongylidae) in the common toad, (Bujo bufo L., 1785) Netherlands. Netherlands Journal of Zoology, 33,2. 99-124, 1983. 9. Hendrik. W.M. and M.C Van Moppes .• Oswaldocruzia/ili/ormis. (Nematoda. TrichOSb'ongylidae). Morlhology of Developmental Stages, Parasitic Development and some Pathological Aspect of the Infection in Amphibians. 1983. 10. Hendrikx. W.M .• Observations on the Routes of Infection of O. fili/ormis (Nematoda, Trichostrongylidae)in Amphibia. Z. Parasitenkunde. 69. 119-126, 1983. 1L Kuc. I. and Sulgostowska T., Helmint fauna of frog Ranaridibunda Pallas, 1771 from Goclawski Kana! in Warszawa (polant), Acta-Parasitologica Polomca. Vol. 33. No.2. 101-105. 1988. 12. Maplestonc. PA. Nematode Parasites of Vertebrates J.&A. Churchill. London. 1926. 13. Saygl, G. ve B3§lbiiyiik, H .• Sivas ve yoresinde toplanan kurba~alarm (Rana: Tidihunda) Barsak ve Idrar keselerined bulunan parazitler. IX. Ulusal Biyoloji Kongresi. Cilt II. 45-59.21-23 Eyliil 1988. 14. Travassos. L., Revi830 da familia Trichostrongylidae. Leiper, Rio De Janero. Typ. do Instituto Oswaldo Gmz. 1937. 15. Yamagutbi. S., Systema Helminthum. Nematodes of amphibians. LoJidon. 1963. . 16. Ytlndunhan. H.S., Ugurta§. lH. ve Altnnel, F.N .• Ranaridibunda Pallas. 1771 (Ova kurbagasl) run Helmintleri iizerinde bir ar3§tmna. Tiirkiye Parazitoloji Dergisi.20, 1. 113-130, izmir. 1996. Hacettepe Fen ve Miihendislik Bilimleri Dergisi 1997 I Cilt 18 I . S9 • 66 TURKiYE SALSOLAL. (CHENOPODIACEAE) TURLERtNtN POLEN MORFOLOJist Gelif tarihi (received) : 7.1.1997 N. M. Pmar (1), E. Oybak (2) OZET TtIlkiye'de bulunan 12 Salsola L. (Chenopodiaceae) Wrfiniln polen morfolo jisi 1~1k mikroskobu kullarularak kar~ab olarak ilk kez inceleruni~tir. Her taksonun ayn ayn palinolojik tanlmlan yapdml~tJr. Anahtar Kelimeler:Polen morfolojisi, Salsola, Chenopodiaceae. POLLEN MORPHOLOGY OF TURKISH SALSOLA L. (CHENOPODIACEAE) SPECIES SUMMARY Polen grains of 12 species of the genus Salsola L. (Chenopodiaceae), growing in Turkey, have been examined comparatively for the frrst time, by using light microscopy. Pollen description of each taxon has been given. Key Words: Pollen morphology, Salsola, Chenopodiaceae. GiRiS Tiirkiye'de ~imdiye kadar c;:ogunlugu tuzcul ortamlarda yaYlh~ gosteren 15 Salsola L. (Chenopodiaceae) tiirii belirlenmi§tir. Bu tiirler morfolojik ozelliklerine dayall olarak 5 seksiyon (Salsola, Cardiandra Aellen, Physurus njin, Caroxylon (Thunb.) lljin ve Belanthera lljin) ic;:inde ele ahnmaktadrrlar [1,2]. Salsola polenleri He ilgili olarak §imdiye kadar c;:ok az c;:ab§ma ger c;:ekle§tirilmi§tir. Erdtman [3] ve Wodehouse [6] yalmz S. tragus L.'un (Syn. S. penifer A. Nels.) polen morfolojisini klsaca tanun1aml~lardlr. (1) Ankara Oniversitesi, Fen FakUltesi. Biyoloji BOIUmU. ANKARA I TORK1YE (2) Hacettepe Oniversitesi,Fen FakUltesi,Biyoloji BOIUmU,Beytepe-ANKARA/I'ORKtYE • 60 Tiirkiye Salsola tiirlerinin polenleri ~ahitlmamtitIr. Bu nedenle arqtmn.annzda 6rneklerine ula¢abilen Tiirkiye Salsola tiirlerinin palino lojik yonden incelenmesi ele ahnnn§tIr. GEREC VE YONTEMLER IiIk mikroskobunda incelenmek iizere herbaryum orneklerinden alman polenlerin Wodehouse metodu [6] fie preparatlan hazlr1annnitIr. Polenlerln incelenmesi NlKON marka liIk mik;roskobu ile yapllm.titIr (objektif x 100, mikrometrik periplan okiller xIS). Kullamlan mikrometrik cetvelin bir araltjt 1 J.1m olarak hesaplanmtitIr. Her taksona ait polen ol~iim1eri polen ~apl (0), iki par arasmdaki uzakllk (C) ve par ~apl i~in Gausse e~si elde edilinceye kadar hesaplannnit:lr. lneelenen her tiir i~ polen ~aplan ekstrem dejerler olarak, dijer polen ozellikleri ise· ortalama dejerler olarak verilmiitir. Por saytlannm hesaplanmasmda Me Andrews ve Swanson'un [5] C/O oramna gOre yaptljt matematiksel hesaplardan yararlantlmtit:lr. Mikrofotojraflar JAMES SWIFr mikroskobuna bajh fotognu makinasl ile ~ldlmii ve ~ekil rde sunu1mu~tur. lneelenen 12 Sabola tiiri1 Aellen'in [1] revizyonundaki stralamaya gore apjtca listelenmiF. S. tragus L., S. incanescens C.A. Meyer ve S. nodulosa (Moq.) lljin omeklerine ul8iJ1amadt~ i~ palinolojik yonden ele ahnamarm§lardtr. Call~mamtzd.a Faegri-Iversen'in [4] ve Me Andrews-Swanson'un [5) palinolojik tenninolojileri kullaml.rm§ttr. tncelenen Sillsolil L. Tiirlerine ait Herbaryum BilgiIeri Salsola kali L. : 1~1: M. Vural1386, GAZI S. ruthenica lljin : Rize: Glisberg 610, ANK S. soda L. : Karal8i: Aellen 144. ANK S. inennis Forssk. : Ankara: Aellen 692, ANK S. stenoptera Wagenitz : Nijde: Davis-Heqge 32794. ANK 61 S. anaro/iea Aellen: Kayseri: H. SUmbiill444, HUB S. erassa Bieb. : Konya: Davis 16653, ANK S. nitraria Pall.: Kayseri: Davis-Hedge 32748, ANK S. macera Litw.: NiAde: Davis-Hedge 32847, ANK S. dendroides Pall. : IAdrr: Gassner 1216, ANK S.lariciana Pall. : NiAde: Davis-Hedge 32808, ANK S. caneseens (Mog.) Boiss : Nev§ehir. M. Vura15389, GAZI BULGULAR Polen Tammlarl 1. Seksiyon: Salsola Salsola kali (~ekil I: 1-2) ~apl Polenler radyal simetrili, izopolar, pantopoliporat, sferoid. Polen (D) 23-30 Jlm. Ornamentasyon granUlat. Ekzin kalmhAl 1.6 Jlm. tntin kahnhAt 0.5 Jlm. Por yapl 3.3 Jlm, dairesel §ekilli, operkulumlu. Porlar araSl uzakhk (C) 6.5 Jlm. C!D = 0.2444. Por sayISl 60. Salsola ruzheniea (~eki1 I: 3) Polenler radyal simetrili, izopolar, pantopoliporat, sferoid. Polen ~apl (0) 20-21 Jlm. Ornamentasyon graniilat. Ekzin kalmhAt 1 Jlm. lntin kalmhAl 0.3 Jlm. Por yap 1 1 Jlm, dairesel §ekilli, operkulumlu. Porlar araSl uzakhk (C) 5.6 Jlm. C/D =0.2692. Por sayISl 92. Salsola soda (~eki1 I : 4) Polenler radyal simetrili, izopolar, pantopoliporat, sferoid. Polen ~apl (D) 23-26 Jlm. Ornamentasyon graniilat. Ekzin kalmhAt 1 Jlm. lntin kalmhAt 0.3 Jlm. Por yapl 3.8 Jlm, dairesel §ekilli, operkulumlu. Porlar arasmdaki uzakhk (C) 8 Jlm. C/D = 0.3077. Por sayISl 37. 62 2. Seksiyon: Cardiandra Salsola inennis (Sekil I : 5) Polenler radyal simetrili, izopolar, pantopoliporat, sferoid. Polen ~apl (0) 14-15 ~m. Ornamentasyon graniilat. Ekzin kahnh~l 1.6 ~m. lntin kahnh~ 0.3 ~m. Por ~apl 3.6 ~m, dairesel ~ekilli, operkulumlu. Porlar arasmdaki uzakhk (C) 5.7 ~m. C/O =0.3654. Por saYls126. SaIsola stenoptera (Sekil I : 6) Polenler radyal simetrili, izopolar, pantopoliporat, sferoid. Polen ~apl (0) 21-24 ~m. Ornamentasyon graniilat. Ekzin kalmh~ 1 ~m. lotin kaltnb~ 0.3 ~m. Por ~apl 3.1 ~m, dairesel ~eki1li~ operkulumlu. Podar araSl uzakhk (C) 7.3 ~m. C/D = 0.3042. Por saytsl 38. Salsola anatolica (Sekil I: 7-8) Polenler radyal simetrili, izopolar, pantopoliporat, sferoid. Polen ~apl (0) 20-21 ~m. Ornamentasyon graniilat. Ekzin ka1mh~l 1.6 ~m. Intin kahnh~ 0.3 ~m. Por ~apl 3.1 ~m, dairesel ~ekilli, operkulumlu. Porlar arasmdaki uzakhk (C) 6.9 ~m. C/O =0.3317. Por saylSl 32. 3. Seksiyon: Physurus SaIsola crassa (Sekll I: 9-10) Polenler radyal simetrili, izopolar, pantopoliporat, sferoid. Polen ~apl (0) 31-40 ~m. Ornamentasyon graniilat. Ekzin kalmh~l 2.1 ~m. Intin kahnh~ 0.5 ~m. Por ~apl 5.5 ~m. dairesel §ekilli, operkulumlu. Podar arasmdaki uzakhk (C) 9 J.UD. C!D =0.2557. Por saytsl 54. 4. Seksiyon: Caroxylon ~apl SaIsola nitrana (Sekil I : 11) Polenler radyal simetrili, izopolar, pantopoliporat, sferoid. Polen (0) 14-15 ~m. Ornamentasyon graniilat. Ekzin kahnh~l 2.1 ~m. 63 kalmhp 0.3 ~m. Por ~apl 1.6 ~m, dairesel §ekilli. operkulumlu. Porlar ansmdaki uzakhk (C) 3.21Jm. C/O = 0.2051. Por saytsl 85. Salsola macera (Sekil I : 12) Polenler radyal simetrili. izopolar. pantopoliporat, sferoid. Polen ~ap1 (0) 20-211Jm. Omamentasyon granillat. Ekzin kalmhp 1.6.~.lntin kalmhp 0.3 ~m. Pot ~apl 1.6 ~m, dairesel §ekilli, operkulumlu. Porlar ansmdaki uzakltk (C) 3.7 J.1ID.. C/O = 0.1779. Por saytslU4~ Salsola dendroides (Sekil I: 13-14) Polenler radyal simetrili, izopolar, pantopoliporat, sferoid. Polen ~apl (0) 20 ~m. Ornamentasyon graniilat. Ekzin kahnhp'l ~m. lntin kahnhp 0.3 ~m. Por ~apl 1 ~m. dairesel §ekilli. operkulumlu. PorIar ansmdaki uzakhk (C) 4 ~m. C/O = 0.2. Por saytSl 90. Salsola lariciana (Sekil I: 15-16) Polenler radyal simetrlli, izopolar, pantopoliporat, sferoid. Polen ¥apl (0) 20-22~. Omamentasyon granillat. Ekzin kalmhp 1.6 1J.I1l. lntin kalmhp 0.5 ~m. Por ~apl 1.8 ~m, dairesel §ekilli, operkulumlu. Porlar arasmdaki uzakbk (C) 4.4 J.IlIl. C/O = 0.2047. POt saytsl 86. S. Seksiyon: Belanthera Salsola canescens (Sekil I : 17) Polenler radyal simetrili, izopolar. pantopoliporat, sferoid. Polen ~apl (D) 15-17 ~. Omamentasyon granillat Ekzin kalmhp 1.3 J.1ID.. futin kalmhp 0.5 ~m. Pot ~apl 4.7 ~m, dairesel §ekilli, operkulumlu. Porlar arasmdaki uzakhk (C) 7.8 J.IlIl. C/O =0.4457. Por saytSl17. < 64 SONUe; Ara§tmnannz ile ortaya ~ l§1k mikroskobuna dayah bulgular incelenen TOrldye Salsola tiirlerinin polen §ekli, tipi, ekzin ve intin ozellik: leri bakunmdan benzer oze11ik:1er tqJ.d1~ gostermi§tir. Bununla birlikte polen ~Pl (D). poe ~apl ve sapsl ile poriar arasmdald. uzakhk (C) deler lerinin taksonomik olarak aym seksiyona dahil edilen bazl tiirlerde farkh hklar gosterdip belirleIUDi§tir. Ancak, bu oze11ik:1erin hepsini birarada ele alarak tiirlerin taksonomik durumlm ile palinolojUeri arasmda dolrodan ba~anb. kunnak. olanakslZ g5ziikmektedir. Bu nedenle ~§matD1nla ooce 1ik1e polen ~plan teme1 almarak polen tipleri 4 grup altmda toplammf ve bu gruplar i~de de poe saytlarma ve yer yer por;~aplarma gOre aymmlar yapilim§br . 1. grup: Caplm 14-18 j.l.m arasmda olan Salsola polenlerini i~er mektedir. S. inermis (Cardiandra), S. nitraria (Cdroxylon) ve S. canescens (Belanthera) polenleri bu gruba dahildir. S. canescens'de por ~Pl diler iki tiiriinkinden daha biiyiik, por sapsl ise daha azdrr. S. nitraria 85, S. inermis'te ise 26 porun bulunmasl iki tiirii bu' grup i~inde palinolojik yonden ayumaktadrr. 11. grup: Polen ~aplan 20-22 j.l.m arasmdadrr. S. ruthenica, S. lariciana, S. anatolica, S. macera ve S. dendroides tiirleri dahildir. S. anatolica (Cardiandra) 32 por ile 8O'den fazla pora sahlp diger dOn tiirden aynhr. Caroxylon seksiyonunda yer alan S. macera l00'ii a§aO. por sapSl He aym seksiyonda yer alan S. lariciana'dan (86 porlu) ve S. dendroides' ten (90 porlu) ve Salsola seksiyonunda degerlendirilen S. ruthenica'dan (92 porlu) farkhhk g6sterir. m. grup: Polen ~aplm 23-30 j.I.m arasmda degi§mektedir. Salsola seksiyonunda yer alan S. /cali ve S. soda ile bu seksiyona ~ok yakln olan Cardiandra seksiyonunun iiyelerinden S. stenoptera tiirleri dahildir. Bu yakln akraba tiirlerin genel polen morfolojisi ozellikleri de benzerlikler 65 gosteImektedir. Ancak: S. kali 60 por ile, 37-38 por ta§1yan diAer iki tiirden belirgin bir §eki1de aynlmaktadlr. IV. grup: Polen~apl 30 I-Lm'dan bUyUktiir. Bu gruba sadece Physurus seksiyonunun tek iiyesi olan S. crassa dahildir. lncelenen Salsola poleoleri Erdtman [3] ve Wodehouse'm [6] ele ald1~ S. tragus ile karttlqtm1d1Amda. S. tragus'un polen ~Pl (27.6 flIIl) ve iki por arasmdaki uzakhk. deAeri (6.6 I-Lm) balommdan aym seksiyona (Salsola) dahil olan S. kali'ye (polen ~Pl ortalama 26.6 JUD, podar arasUl daki uzakhk 6.5 I-Lm) benzedigi belirlenmi§tir. Cah§mannz temel benzerlikleri nedeni ile Salsola polenlerini grup landlrmanm otesine gotiirememi§tir. ancak Tiirldye Salsola tfirlerinin polen morfolojilerine ilk kez 1§1k: tu~u§tur. KAYNAKLAR 1. Aellen. P., Salsola L.• In: Flora of Turkey and the East Aegean Islands, vol. 2, P.H. Davis (Ed.) Edinburgh Univ. Press, 328·334,1967. 2. Davis, P.H•• Mill, R.R. and Tan, K., Flora of Turkey and the East Aegean Islands, vol. 10, supplement, Edinburgh Univ. Press, Edinburgh. 1988. 3. Erdtman, G., An Introduction to Pollen Analysis, vol. 12, The Ronald Press Company, New York, 1943. 4. Faegri, K. and Iversen, J., Textbook of Pollen Analysis, 4th ed. by K. Faegri, P.E. KalIand and K. Krzywinsk.:i, J. Wiley and Sons, Olichester. 1989. 5. Mc Andrews, J. and Swanson, A.D., The pore numb,er of periporatae pollen with special references to Chenopodium, Review Paly. 3. 105-117. 1967. 6. Wodehouse. R.P., Pollen Grains, Mc Grew Hill Press. New York, 1935. 66 Sekil I. tncelenen Salsola Tiirlerinin I~lk Mikroskobu Altmda Polenleri (xl000): 1-2. S. kali 3. S. ruthenica 4. S. soda 5. S. inermis 6. S. stenoptera 7-8. S. anatolica 9-10. S. crassa 11. S. nitraria 12. S. macera 13-14. S. dendroides 15-16. S. lariciana 17. S. canascens. Her ol~ek 10 J.lm (Ortak ol~ek ile gosterilener: 1-2, 7-8, 9-10, 13-14, 15-16). Hacettepe Fen ve Miihendislik Bilimleri Dergisi 1997 / cm 18 / 67· 89 LIMNESIA [S.STR.] KOCH, 18.~6 [LI~~ESID.AE, HYDRACHNELLAE, ACARI] TURLERI UZERINE SiSTEMATiK BiR f;ALISMA Geli§ tarihi (received): 23.9.1997 O. Ennan (1) , M. Ozkan (1) QZET Bu ~ah§mada, Limnesia (s.str.J fulgida Koch, 1836, L. (s.str.] koenikei Piersig, 1894, L. [s.str.] undulala [Muller, 1776] ve L. [s.str.J walteri Migot, 1926tiirlerinin yapisal ()zellilderi, ~e§itli organlanmn §ekilleri, ya§aII1a alanlan ve dunyadald dagtllmlan uzerinde durulmu§tur. Bunlardan L. [s.str.J walteri Migot, 1926 Tiirkiye faunasl i~in yeni kayIlllf. Anahtar Kelimeler: Acari, Hydrachnellae, Limnesia, Sistematik, Tilrkiye. A STUDY ON THE SPECIES OF LIMNESIA [S.STR.] KOCH, 1836 [LIMNESIDAE, HYDRACHNELLAE, ACARI] SUMMARY In this research; Limnesia (s.str.J fulgida Koch, 1836, L. (s.str.] koenikei Piersig, 1894, L. [s.str.] undulata [Mulier, 1776J and L. [s.slI.l wulieri Migot, 1926 have been examined ami given their morpho!obrical characters, drawing of various organs, habitats and distributions. L. [s.str.] walteri Migot, 1926 is new record for the Turkish fauna. Key Words: Acari, Hydrachnellae, Limnesia, Systematics, Tiirkiye. GiRt~ DtinYRnm tilm bolgelerinde ve birbirinden ~ok farkh nitelikteki tathsularda ya~ayan Limnesia alt cinsinin ~imdiye kadar 139'dan fazla tUrli tammlanIIll~t1r bUyUk bir mi~tir [18]. Boylesine yaygm ve ge~itlilik ya~ama alanlan balommdan da gosteren bu alt cinsin, Ttirkiye'den ti9 ttirti kaydedil [10,11]. Bunlardan bir ttiriin yaplsal ozellikleri tizerinde aynntlh olarak durulmakla birlikte, diger ikisinin sadece isimlerinin verilmi~ oldugu {l)Atatiirk Universitesi,Fen-Edebiyat FakUltesi,Biyoloji Boliimii,ERZURUM./fORKlYE < 68 gOriilmektedir. ~ah§nlannzm amaC1; bu tiirlerin daha onceden verilmi~ (llan tammlanm da dikkate alarak, f.ilkemizden toplanan yeni orneklerle ozelliklerini gozden ge~irmek, eksiklik1erini tamamlamak, yayI11~lanm vererek Tiirkiye ve diinya su kenesi faunasma katktda bulunmaktrr. GERE<; VE YONTEMLER Ornekler daha once verildigi bi~imde durgun sulardan toplarum~. saklanmt~ ve degerlendirilmi~tir [12]. BULGULAR Familya: Limnesidae Thor, 1900 ems: Limnesia Koch, 1836 Tip Tiirii: Limnesia julgida Koch, 1836 VUcut yumu§ak derili, her iki e~eyde de kann ve sIrt tarafta kU~Uk veya bUyUk plak~tklar bulunmaktadtr. Gozler birbirinden uzaktlr. Kapiti lumun u~ ktSmI ktsadtr. P2; hOrgU~IU tIk~h. horgU~sUz t1ka~h ya da sadece di§~iklidir. P4 uzun ve on ymda ~tkmtlhdIr. E~ysel ~ukurluk saYlsl U~ ~ift veya daha f~adtr. E~eysel kapaklar di~ide hareketli; erkekte hareketsiz. on ve arka u~larda kayna§arak yuvarlak bir §ekil almI§trr. SalgI bezleri genel likle ildnci epimer grubunun arkasmda. orta klsmm yanlmna dogru yerle§ mi§tir. I. epimerler arkada birle§mi§ olabilir. Bacaklarda ~ogunluk1a yUzme ktllan bulunmaz, fakat baZllarmda yUzme klHarma rastlanmaktadrr. N .'8/6 diger p~alara gore daha ince ve trrnakslzdrr. TUrkiye'den bilinen Limnesia tUrlerinin erginleri i~n te§his anahtan 1. P2'nin alt yUzeyi ¢onnh (Sekil2D) 2 - P2'nin alt yUzeyi ~1klntlSl~ ~vi bi~iminde bir t1ka~ var (SekiI1E) L. koenikei 2. Birinci grup epimerler birbiriyIe kayna§mI§ (Sekil1A) - Birinci grup epimerler kayna§mamI~ (Sekil 3A) 3 L.julgida 69 3. P2'nin alt losnnndaki ~Ilann, ta§ldl~ uk:a~ kadar veya daha losa; P4'Un alt losnnndaki kabarn belirgin (Sekil3D) L. walteri - P2'nin alt los1nnndaki ~llontl ta§ldlgl nka~tan daha uzun; P4'Un alt klsnnndaki kabartt belirgin de~ (Sekil 3F) L. undulata Nimfler i~ te§his anahtan 1. P410sa ve kUt, e§eysel plak yuvarlak, IV.B/6'daki 101 u~tan ~lkar L.waltlri - P4 uzun, e§eysel plak yuvarlak de~, IV.B/6'daki 101 u~tan ~lkmaz 2 2.IV.B/5'te bir adet dallanmann§ hI mevcut - IV.Bl5'te 3-4 adet yuzme loh mevcut L. fulgida 3 3. P4'Un kaidedeki kahnhgt u~ losnnn ik:i katl, horgii~ belirsiz ve 10llan u~ kIsma yalnn L. undulata - P4'Un kaidedeki kalmh!l u~taki kadar, horgii~ler belirgin ve loUm Grta L. koenikei lasunda Limnesia [s.str.] koenikei Piersig, 1894 ERKEK VUcut 1063(1026-1146) / 802(750-890) J.1m bUyUkliigUndedir. Preantenniforrna 10sa ve aralanndaki uzakllk 187(186-190) J.1m'dir. GozIer deri altmda, iki par~ah ve merceklidir. On mercekler arasmdaki mesafe 258(253-266) J.1m, arka mercekler arasmdaki mesafe 271(240-294) J.I.m'dir. Strtta bir ~ifti postantenniforrnaya biti§ik, bir ~ifti de vUcudun arka yansmda olmak Uzere iki ~ift kti~tik slrt pla~ vardlr. Kapitulumun boyu 150(146-154) J.1m, aglz a~lkhgmm ~apl 40(36 44) J.I.m'dir. P2 diger par~alardan daha geni§, alt tarafta kUt ve belirgin bir ~lkmtl olu§turur. P2'de 35(34-36) J.1m boyunda kalm bir kama loh vardrr. Killarm palp par~alanna da~mI; 0-(4-7)-4-7-2 §eklindedir. Palp par~ala nrun Ust uzunlugu; 30(27-32)-123(116-127)-106(103-108)-188(184 =492(474-503) J.1m, alt uzunlugu 36(34-37)-81(76-87) 58(54-60)-148(140-154)-43(40-44) = 366(344-382) J.1m, yiikseklikleri; 190)-45(44-46) 70 56(54-60)-92(88-96)-65(64-67)-35(34-37)-17(18) ~mtdir. Keliserin boyu 256(234-278) ~m, umak uzun1u~ 79(74-84) ~'dir. Birinci grup epimerler kayna§mann§nr. Birinci ve ikinci grup epi Meder birbirine temas edecek kadar yakla.§rru§tlr. Epiroer boylan straSlyla; 216(214-220)-196(188-200)-222(214-226)-340(306-374) ~m'dir. E§ey sel plaklar 6nde ve arkada kayna§IDl§t:lr. E§eysel oolge 208(186-216) /282(248-300) J1m biiyiiklii~ndedir. E§eysel ~ukur1uklar 78(67-87) 77(67-84)-68(66-74) ~m boyundadtr. Bo§alnm a~Ikllgt viieudun arka kenanna daha yakm ve e~ysel oolgeye uzakhgt 320 ~m'dir ($ekil lA). Baeak p~alanmn boylan; I. baeak: 56(48-66)-80-112(106-122) 137(130-146)-151(146-160)-155(147-164) =691(657-738) ~, ll.baeak:: 64(60-66) - 88(80-94) - 138(134-146) - 180(174-186) - 215(206-226) 212 (206-214) = 897(860-932) ~m, ill. baeak: 84(80-94)-95(86-106) 124(120-132)-191(186-200)-226(225-227)-203(186-214)::= 923(883-973) ~, IV. bacak:155(146-160)-133(126-146)-177(166-186)-256(240-266) 265(254-260)-244(227-260) = 1230(1159-1278) lasmmda 3-5 tane dalla~§ ~m'dir. ktl He ueunda 144(140-146) IV.B/6'run alt ~m boyunda uzun bir lal vardrr ($ekillC). Baeak p~alanna yiizme h11anrun dagilinn; Ill.B/4: 4, ill.B/5: 9-10, IV.B/4: 3-4, IV.B/5: 7-9 §eklindedir. Penis iskeleti 124 ~m boyunda olup, aynnnh yaptSl ~ekillB'de g6riilmektedir. 11k: kollar belirsiz ve u~ dikenleri yoktur. Alt yanal koUar uzun, govde ktsrm altta diiz kenarla sonlanrm§. govdenin on arasmdaki kosele:nsi alan belirgindir. horgii~leri Dt$t VUeut 1300(1244-1330) 11009(946-1066) ~m biiyiikliigiindedir. Preantenniforma uzakhkh~ 209(200-226) ~m, gozlerin on mereekleri arasmdaki mesafe 289(280-306) ~m, arka mercekleri arasmdaki mesafe 346(330-360) ~m'dir. Srrtta iki ~ift kii~Uk S1ft pla~ vardrr. 71 Kapitulumun boyu 171(167-174) f.UIl. a~z a~tkh~m ~ap141(4().. 42) f.UIl'dir. Killann palp p~alanna daplIm1; 0-7-4-7-2 §eklindedir (~ekil IE). P2'deki kama kIll 38(36-40) ~m boyundad1r. Palp par~alarmm list uzunlugu; 3Q..130(126-133)-111(108-114)-208(204-212)-46(45-47)= 525 (513-536) ~m. aIt uzunlugu; 36(35-37)-86(85-87)-58(57-60)-162(157 166)-45(44-46) = 387(378-397) ~m, yUkseklikleri; 59(58-60)-100(97 103)-66(65-67)-38(37-39)-17 /lm'dir. Keliserin boyu 296 ~m, nrnak uzunlugu 82(80-83) f.UIl'dir. Birinei grup epimerler birbiriyle kayn8§mamI§tIr ve I. epimerin deri alnndaki uzannsl III. epimere ulafmaz. E~ysel bOlge epim.t.rlere yakl8§ID1§ ve 240(234-246)/215(196-234) ~m bijyUkliigondedir. Epimerle rin boylan srraslyla; 243(230-266)-213(200-232)-262(248-276)-369(346 392) /lm'dir. E§eysel ~ukurluklann birinei ~ifti ayn. son iki ~ifti ise birbiriyle temas halinde ve 75(7Q..80)-67(64-70)-84(80-87) /lm boyunda dII. Yumurtalar 168(164-173) ~m ~apmdadrr. BO§8lnm S,1i!kitgl vlleudun arka kenanna yakIn, e§Cysel oolgeye uzl!ku~ 407 jltn'dir (~ekil 10). Baeak p~alarmm boylan; I. baeak: 70(66-76)-80(74-87)-122 (12Q..126)-149(140-16O)-163(154-174)-156(148-160)=740(702-783) f.UIl. II.baeak: 73(72-74)-1 00(93-112)-145(140-150)-194( 190-206)-226(214 240)-211(200-220)= 949(909-1002) /lm, m. baeak:: 100(94-106)-100(94 106)-129(126-132)-180(146-196)-238(232-254)-218(214-226)=965(906 1020) J.1Il1. IV. baeak:I60-139(122-160)-189(180-200)-275(266-292)-276 (266-294)-252(24Q..267) = 1291(1234-1373) /lm'dir. Baeak par~alarma ylizme killannm dagtlIm1; III.B/4: 4, III.B/5: 9, IV.B/4: 3-4, IV.B/S: 8-9 §eklindedir. IV.B/4'lin aIt tarafmda don, ucunda ise 139(133-144) J.lm boyunda uzun bir kI1 yer alII. = a 72 NtMF VUeut 634/467 J.lIll bUyUklUgundedir. Sm plaldan olu§manu§tlr. Kapitulumun boyu 97 jJ.m. a~z a~~mn ~apl 30 jJ.m'dir. Palp paryalannm Ust uzunlu~u; 17-70-50-96-28 = 261 jJ.m. alt uzunlu~; 23 40-30-74-27 = 194 jJ.m. yiikseklilderi 37-54-36-26-13 lJ.m'dir. P2'deki kama k1h yoktur (~ekil 10). Killann palp paryalanna da~; 0-3-2-2-1 §eklindedir. Epimer boylan S1I1lS1yla; 120-114-120-150 jJ.m'dir. E§eysel plaldar arkada birbiriyle kaynQffi1§ ve arada inee bir yank vardlr. E§eysel btUge nin biiyWii~ 85/113 J..llD1dir• .E§eysel ~luklar iki ~ift olup 47-40 J.lIll boyundadlr (~ekillF). Bacak paryalanrun boylan; 1. bacak: 26-40-54-67-80-80= 347 J.lIll, II. bacak: 30-40-66-80-106-94 = 416 jJ.m. m. bacak: 50-53-62-94-120 107 = 486 jJ.m, IV. bacak: 53-65-87-120-134-135 = 594 jJ.m'dir. Baeak paryalanna yUzme killannm §eklindedir. da~1lmn; m.B/5: 2-3, IV.B/4: I, IV.B/5: 4 LARVA Epimerler birbirine orta ~gi boyunea temas eder, m. epimer arka da koni §ekUnde sonlanffi1§, 1. ve n. epimer arasmdaki ~izgi, pla~m i~ kenar ~izgisine kadar uzamr, n. ve m. epimerler arasmdaki ortak kaynq rna ¢Zgisi birinei kadar uzun de~, kl1 ~u1rurluldan 1. epimer aymm ~izgi sinin biti§ noktasmda yer almaktad1r [21]. tncelenen Ornekler ve Ya§ama Alanlarl: Birikinti, ~ ~ 12.7.1995, 11 0 0·. 11 0 + ~.~ o. 6.9.1995, 140 0 • 13 0 + + 0, 1 + ~ nimf, Ba§ovaClk KOyU, Thca; g61et, 16.7.1995, 1 0 , Kirazh KOyii, Uzundere, Erzurum. 73 Yaylll§l: Avrupa; Almanya, Norve~, tsve~, Finlandiya, trlanda, lngiltere, Fransa, Bel~ika, Hollanda. Danimarka, Polonya, Rusya, tsvi~e, A vusturya, C;ekoslovakya, Macaristan, Yugoslavya, Romanya, lspanya, ltalya, Bulgaristan. Asya; Tiirkiye, Sibirya, Kam~atka, Japonya, SachaIin. Kuzey Amerika; Kanada [10,19], Limnesia [s.str.] lulgida Koch, 1836 ERKEK Vticut 1383(1280-1466) /1172(1100-1240) jlIll btiytiklti~tindedir. Preantenniforma klsa ve ardlanndaki uzakhk 285(254-300) JlIll'dir. GozIer deri altmda, pigmentli ve iki§er silindirik merceklidir. On mercekler arasmdaki mesafe 346(320-323) J,Lm, arka mercekler arasmdaki mesafe 346(333-360) Jlffi'dir. Sutta on yanda iki tane kti~tik sm pla~ vardrr. Kapitulumun boyu 254(226-280) J,Lm, aglz a~lgmm 80) J,Lm'dir. Ktllann palp par~alanna da~lhml; ~apl 77(74 0-14(13-15)-7(8)-4-2 §eklindedir. Palp par~alannm tist uzunlu~u; 40-227(200-240)-170(160 174)-360(334-386)-86(80-92) = 883(814-932) J,Lm, alt uzunlu~; 58(54 66)-172(160-180)-103(94-108)-290(270-306)-80 = 703(658-740) J,Lm, ytikseklikleri; 104(100-106)-142(134-146)-108(106-112)-56(54-60)-33 (32-34) J,Lm'dir. Keliserin boyu 497(460-533) J,Lm. nrnak uzunlugu 150 (140-160) J,Lm'dir. Birinci grup epimerler birbiriyle kayna§mamt§tlI'. Epimer boylan slI'aslyla; 253(240-266)-232(226-240)-304(284-320)-480(466-506) J,Lm' dir. E§eysel plaklar kayna§mt§tlI'. E§eysel bolgenin btiytikliigti 218(213 228) /255(247-266) J,Lm'dir. E§eysel ~ukurluklarm boylan 62(58-67) 58(54-67)-78(74-80) J,Lm'dir. Bo§alttm a~1kll~ yank §eklinde ve e§eysel bOlgeye uzakh~ 240 J,Lm'dir (Sekil 2A). Bacak par~alanrun boylan; I. bacak: 89(80-94)-137(126-152) 174(160-186)-204(190-214)-246(228-254)-220(200-232) = 1070(984 74 1132) Jlm, !I.bacak: 94(80-106)-156(146-160)~ 195(174-210)~258(214 294)-318(314-326)-294(266 -320) = 1315(1194-1416) Jlm. m. bacak: 125(110-134)-144(134-150)-172(160-180)-281(268-294)-344(320-360) 272(254-294) = 1338(1246-1412) Jlm, N. bacak: 202(166-226)-212(190 230) - 256(240-272) - 362(340-386) - 390(370-414) -354(340-374)=1776 (1646-1902) Jlm'dir. I. ve II. bacaklarda ytizme kIll yoktur. Bacak par~a lmna yiizme lallmmn dagmrru; m.B/4: 4-7. m.B/5: 12-13, IV.B/4: 8-13, IV.B/5: 13-14 ~eklindedir. IV.B/4 nrnakslz. ucunda 134(124-148) !lm boyunda biT lal varcbr. Penis iskeleti 254 IJ.Dl boyundad1r. U~ Jo.srm bir ~ift diken ~. On kollar sivri u~lu ve yanlara yonelmi~, arka dI~ kollar alta yonelik ve lasa, kuyruk ~tkmtlSI kilt u~ludur; Govdenin alt kenm dUz degildir (~ekil2B). niSi Vticut 1487(1414-1574) /1336(1253-1374) Jlm btiyUklUgUndedir. Preantenniforma Uzakllkhgl 306 Jlm, gozlerin on mercekleri arasmdald mesafe 373(346-400) Jlm, arka mercekleri arasmdaki mesafe ise 406(386 427) Jlm'dir. Slltta postantennifonnaya biti§ik iki tane kti~Uk Sllt pla~ varcbr. Kapitulumun boyu 306(280-346) Jlm, 94) Jlm'dir. Kll1ann palp p~alarma a~z a~gmm ~apl 92(90 dagumll; 0-11(10-13)-7(6-8)-4-2 ~eklindedir. Palp par~alannm list uznnlugu; 48(40-54)-256(253-260) 187(174-200)-422(400-438)-102(93-112)=1015 (960-1064) jlIll, alt uzun lugu; 68(67-70)-189(180-200)-117(110-120)-325(307-334)-94(88-100) = 793(752-824) Jlm, yiikseklikleri; 123(120-127)-151(146-160)-120-64(60 67)-37(34-40) Jlm'dir. P2'deki ~t1ant1mn boyu 23(20-26) Jlm, klhn hoyu ise 20(19-21) Jlm'dir (~ekil2D). Keliserin boyu 553(540-573) Jlm, ttrnak uzunlugu ise 170(154-186) Jlm'dir. Birinci grup epimerler birbiriyle kayna§marru~trr. I. epimerin deri altmdaki nzantlSI m. epimere ula~JI. N. epimer i~ tarafta kil~iik bir ~lkmtl ta§tr. Epimer boy Ian sJIaslyla; 280(267-293)-265(260-270)-330(320 75 340)-500(494-506) J.1m'dir. E~eysel Mige on yanda hafif~e daralDl1~ ve 260(254-264)/193(186-200) J.1m bliyi.ikliigundedir. E§eysel ¢kurluklann boylan 67-65(64-66)-66(65-67) J.1m'dir. Bo~altml a~~ yank §eklinde ve e§eysel bOlgeye uzakhp 328(306-350) J.1m'dir (~ekil 2C). Baeak par~alanmn boylan; 1. baeak: 98(93-106)-144(136-150) 185(174-194) - 212(206-214) - 252(246-254) -220(214-226)=1111(1069 1144) J.1m, ll.baeak: 98(93-106)-165(160-174)-210(208-213)-289(280 293)-334(320-346)-280 = 1376(1341-1412) J.1m, Ill. baeak: 114(100 134)-154(146-160) - 188(176-200) - 290(280-294) - 353(346-356) -280 1379(1328-1428) ~m. = IV. bacak: 225(214-240)-219(214-226)-268(266 270)-378(374-384)-402(400-406)-371(366-374) =1863(1834-1900) J.1m' dir. Baeak par~alanna yiizme kl11anmn m.B/4: 4-7, m.B/5: 11 da~ltDl1; 13.IV.B/4: 8-10, IV.B/5: 10-12 §eklindedir. IV.B/6'mn alt kIsnnnda 4-6 kilt ueunda da 136(134-140) J.1m boyunda uzun bir ktl vardtr (~ekiI2E). NiMF VUcut 730/600 J.1m bliyiikltt~Undedir. Slrt plaklan olu§maml§tlf. Preantenniforma uzakb~ 134 J.1m, gozlerin on mercekleri arasmdaki mesafe 160 j.lm, arka mercekleri arasmdaki mesale 1W j..i.m~dir. Kapitulumun boyu 134 !lm, a~z a~lkll~mn ~apl 34 J.1m'dir. P2'de ~tkmtl yoktur (~ekil 20). Ktllann palp par~alanna daglhDl1; 0-2-2-3-0 §eklindedir. Palp par~alarmm list uzunlugu; 17-94-70-136-34 alt uzunlu~; 20-60-40-100-32 = 351 11m, =252 Jlm, yiikseklikleri ise 53-56-47-33 16 J.1m'dir. Keliserin boyu 212 Jlm, tlrnak uzunlugu 64 J.1m'dir. Birinei grup epimerler kayna§mamt~ttr. Epimer gruplan arasmdald mesafe erginlere gOre daha fazladtr. Epimer boylan slfaslyla; 120-114-120 173 J.1m'dir. Kitinle§mi§ iki e§eysel plak ve her plak lizerinde de iki§er tane e§eysel ~ukurluk vardtr (~ekil 2F). E§eysel ~ukurluklar 40-30 J.1m boyundadtr. E§eysel bolge 80/126 J.1m bliyiiklligtlndedir. Bo§altlm a~tk ltAtnm e§eysel bOlgeye uzakh~ 122 J.1m'dir. < 76 Bacak par~alannm boylan; I. bacak: 30-50-67-74-94-100=415 Ilm. ll. bacak: 40-53-76-107-134-120 = 530 flm. m. bacak: 54-56-67 106-140-120 =543 J.1m. IV. bacak: 67-80-94-138-173-186 =738 flm'dir. Bacak par~alanna yiizme lallannm daAlltml; IILB/4: 1, Ill.B/5: 1. IV.B/4: 1-2. IV.B/5: 4 §eldindedir. IV.B/6'mn alt losmmdaki lallar belirsiz ve ucundaki 101 134 fJlD boyundadtr (~ekil 2H). LARVA Epimerler birbirine orta ~gi boyunca temas etmez, m. epimer arka kenarda hafIf~e yuvarlakla~mt~, I. ve n. epimer arasmdaki ~izgi. plagm i~ kenar ~izgisine kadar ula§maz. n. ve m. epimerler arasmdaki ~izgi. birincisinden ~ok daha yana kaymt~. 101 ~ukurluklan 1. epimer aymm ¢zgisi hizasmda ve biti~ noktasmm sonunda bulunmaktadtr. tncelenen Ornekler ve Ya§ama Alanlarl: Birikinti. 22.8.1992. 43 4 0 t t. 28 0 o. + + 3 nimf. 29.8.1995. 7 t I. o. Erzurum Cat yolu 40. km; Sazhk, 9.7.1995. 2 ! ! . 1 o. 2 + + + t t, t t, + nimf, Kopriikoy; Sazhk, 22.10.1994, 6 Erzurum. Birikinti, 4.8.1994, 3 5 0 2 0 o. + + 0, + A~kale, Soguk~e§me, Karhova, Bingol. Yaydl§l: Avrupa; Almanya, Norve~, tsve~, lrlanda, tngiltere, Fran sa, Bel~ika, Hollanda, Danimarka. Polonya, Litvanya, Letonya, Rusya, tsvi~re, Avusturya, Cekoslovakya, Macaristan, Romanya, tspanya. !talya, Yunanistan (Korfu). Asya; Ttirkiye, MoAolistan. Kuzey Amerika; A.B.D., Alaska, Kanada. GUney Amerika; Kiiba [10,19]. 77 Limnesia [s.str.] walten Migot, 1926 ERKEK Vlieut 550-564' I 408-480 I..I.m bliyliklliglindedir. Deri dliz ve ~izgilidir. Kapitulumun boyu98 ).lm, agt,z a~Ik.hgmm ~apl 22 I..I.m'dir. P2'deki tIka~ klsa ve boyu lizerindeki kll kadardlr. P4 orta klslmda belirgin bir §i~nlik olu§turur (~ekil 3B). K11.larm palp p~alarma dap hmt; 0-6-4-3-0 §eklindedir. Palp p~alarmm list uzunlugu; 20-70-48-90 31 = 259 ).1ID, alt uzunlugu; 22-28~22-70-29 = 171 I..I.m, ytikseklikleri ise 36-50-34-28-11 ).lm'dir. Keliserin boyu 168 1..I.m, umak uzunlugu 42 I..I.m'dir. Birinei grup epimerler arkada kayn~IDl§trr. IV. epimerler arkada ~tklnttslzdtr. I. epimerlerin deri altmdaki uzanttsl. III. epimere ula§Ir. Epimer boylan srraslyla; 120-108-160-180 ).lm' dir. E§eysel plaklar bir biriyle tamamen kayna§IDl§t1r. E§eysel bOlge yuvarlak olup 134/134 ).lm bliytiklligiindedir. E§eysel ~ukurluklar 43-40-43 ).1m boyundadtr. Bo§altun ac;J.kh~ vlieudun arka kenanna yakm ve e§eysel bOlgeye UZakllgl 157 Ilm'dir (SeIdl 3A). Bacak par~alannm boylan; I. baeak: 44-48-72-84-96-96= 440 I..I.ID, II.baeak: 48-50-66-102-120-108 = 494 ).lm, III. baeak: 48-50-72-102 120-114 = 506).lm, IV. baeak: 90-72-102-130-136-132 = 662 Jlm'dir., Baeak par~alanna ylizme ktllanmn dagIllIDl; III.B/5: 4, IV.B/4: 2-3, IV.B/5: 4 §eklindedir. IV.B/6'nm alt lasIDlnda 3 klsa kil. ueunda da 108 I..I.m boyunda uzun bir kll yer alIr. Dt~t Vlieut 612-876/450-720 I..I.m bliytiklliglindedir. Kapitulumun boyu 126 ).lm, agt,z a~lkhgmm ~apl 34 ).lm'dir. P4 daha uzun ve alt taraftaki ~Ikmttmn kli~i.ik olmaslyla erkeklerden farkltlIk gosterir (Sekit D). Ktllann palp par~alanna daglhIDl; 0-9-3-4-0 §eklin 78 dedir. Palp par~alanmn iist uzunlu~u; 23-89-70-132-39 = 350 J,.lm, alt uzunlu~u; 30-61-47-107-37 = 282 J,.lm, yiikseklikleri; 45-60-46-33-16 Jim'dir. Birinci grup epimerler klsmen kayna§IIU§, 1. epimerin deri alnndaki ~lkmusl, III. epimere ula§l!. IV. epimerin u~ klsmmda sivri bir ~lklntl varOO. Epimer boylan srraslyla; 155-137-167-178 Jim'dir. E§eysel bolge 180/120 J,.lm biiyiiklii~ndedir. Her e§eysel plaktaki ikinci ve ii~iincii ~ukurluklar birbirine biti§iktir. E§eyse1 ~ukurluklar 56-38-47 ~ boyunda 00. Bo§alum a~lkll~l viicudun arka kenanna yakm, e§eysel bOlgeye uzakll~ 140 J1I1l'dir (Sekil 3C). Bacak par~alanmn boylan; 1. bacak: 49-56-78-86-93-97 = 461 Jim, II.bacak: 51-60-86-109-117-117 = 514 J,.lm, m. bacak: 62-62-81 118-132-106 =563 J..lID, IV. bacak: 99-98-119-159-168-157=791 J,.lm'dir. Bacak par~alanna yiizme klllannm da~hml; II1.B/5: 4, IV.B/4: 3, IV.B/5: 5 §eklindedir. IV.B/6'mn alt klsmmda 3 kIsa klI ile ucunda 107 Jim boyunda uzun bir k11 vardrr (Sekil3E). NiMF Viicut biiyiikliigu 405/330 J..lID'dir. Deri yiizeyi damarh bir de sene sahiptir. P2'nin alt tarafmda horgii~ yoktur. P4'de ii~ horgii~ ve bir horgii~ kilt mevcuttur. U~ta ~ivi bi~iminde ~lkmtIIar ta§l!. Dort ge~ici e§eysel 9ukurluklu e§eysel plak 79/91 J,.lm biiyiiklii~iindedir. Pla~n on kenan girintili, arka kenan gayn muntazam ~entiklidir. LARVA Bilinmiyor. incelenen Ornekler ve Ya§ama Alanlarl: Yenibah~e Koyii ~ayl, 22.7.1989, 3 0 11 0, 24.7.1989, 1 0 , 2 0 + + 0, Ho§rik ~ayl, + + 79 4.8.1989, 4 0 0, Maden. Kalecik KoyU + + ~ayl, 21.9.1989, 2 ! I, KarakQ9an, Elazlg. Yaydl§l: Avrupa; Fransa (+Korsika), tspanya, ttalya (+Arbe), Yunanistan. Afrika; Cezayir, Tunus, Fas [19]. Tiirkiye faunasl i¢n yeni kayttttr. Limllesia [s.str.] undulata MUller, 1776 Bu tiiriin erk:ek ve di§isine ait aynntth bilgiler daha Once veriltni;tir [11]. Burada, sadece tiiriin penis iskeletinin ~ek1i verilmektedir (Sekil 30). Penis 242 ).Lm boyundadlr. U9 losIDl dikenli, on kollar iri, yapJara yonel mi~ ve kilt U91u, alt arka kollar yanlara yone1mi~ ve sivri u91u, kuyruk klsa ve kilt, govde alt arka kenannda 91kmtthdlr. SONUe VE TARTI~MA Ulkemizden ~imdiye kadar yakalanml~ olan bu dort Limnesia tiiriinden, Limnesia unduJata Uzerinde daha once durulmu~ oldugu i9in, bu 9ah~mada diger ti~ tUre ait ozellikler gozden g~irilerek yeniden dUzenlen mi~ tantmlan ile bunlann klsa bir degerlendirilmesi yap1lIDl~ur. Limnesia koenikei Avrupa'da 90kyaygm olmakla beraber, Asya'da Yakutistan, Kam9atka ve Sachalin'den, Amerika'da ise sadece Kanada'dan bilinmektedir [13,18,19]. Bu da~hm, tiiriin Dogu Palearktik ve Nearktik' deki yaYlll~l hakkmda henUz yeterli bilgiye sahip olunmadl~m goster mekte ve Tiirkiye'den yakalanID1~ olmasl, bu noktadaki onemli bir da~hm bo§lugunu doldurmaktadlr. Turtin ~e~it1i ara§unnalarda, ba§ka isimlerle verilmesi ve zaman zaman da bunda lsrarh olunmasl (L. venustula Thon, 1897; L. pennata Piersig, 1986) ile yine daha once ge§itli bOlgelerden farkh alt tiirlerinin (L. koenikei gibbosa Thon, 1901: Almanya; L. koenitei canestrini Largaiolli, 1907: ttalya; L. koenikei asiatica Marshall, 1928: C;in • 80 ve Japonya) saptannn~ Olmasl, b~langt~tan beri baZl temel sistematik g\i~ liiklerinin oldu~nu a¢c~ ortaya koymaktadrr. Ancak daha sonra bunlann epimer ~ekli ve P2'deki horgii~stiz tIkacm varh~yla yakm tiirlerden kolay ca aynlabildip noktasmda fikir birligi saglannn~ oldu~, tilrle ilgili yaym lardan anI~tlmak:tadrr [2,13,15,18,19,21]. AIt tlirlerle ilgili sorunlarm lis tematikte ku11arulmayan, Ornegin vlicut §eldindeki bozukluk tarZInda ortaya ~tkan ozellikler gibi goziiktiiglinden [16] ilzerinde durulmamasl gerektigi kamsmdaytZ. Di~iler i~in vUcut bilyliklilgll 1100-2000/900-1800 1Jlll; palp uzun lugU; 27-126-126-216-27 =522 J.1Dl, e~ysel bOlgenin biiyilldiigii 270/200 jJ.m, bacak boylan; I. bacak: 54-72-126-162-181-162 = 757 jJ.m, II. bacak: .54-90-126-198-228-234 =930 1Jlll. m. bacak: 72-90-144-198-234-234 972 jJ.m. = IV. bacak: 126-126-180-198-306-270 = 1206 jJ.m olarak. erkek ler i~in vilcut bilyiiklilgll; 900-1250n20-900 1Jlll. e~ysel bOlgenin bilyUk Wgii ise 200-225 IJlll olarak verilmektedir [2,15,17,21]. Bu tliriln diger organlanna ait Ol~iim1er hakkmda bilgimiz yoktur. Omeklerimiz ~ept1i yapllarmm bi~imi baktnnndan daha once verilmi§ olanlara onemli ol~Ude benzerlik gQstermektedir [2,13,15,21]. Yalmz daha once verilen bul erkeklerin kapitulum kaidelerinin ileri dogru ~lkmtl infrakapitulumun 1. epimerlerin on ucundan sonra yapnAt. dolaytslyla ba~ladl~ [7] ve ban lannda birinci grup epimerlerin arka hizasmda yanlardan daralarak idioso mayt ikiye bOldiigii [16], bazt orneklerde. P2'de tlka~lann bulundugu ktsunda, p~anm ileriye dogru ucu kesik ve diiz bir §ekUde sonlanan ozel bir ~tktntl ta§lWgt [17] belirtilmektedir. Bir daha desteklenmemi§ bu ozel liklerin, tiiriin ilgili bOlgedeki bireysel farkhhklan veya birer yaplsal bozukluk gibi algtlanmaSl veyahut §imdilik bOyle degerlendirilmesinin, L. koenikei populasyonundaki bu ozelliklerin ortaya ¢cl§ stkltklan belirle ninceye kadar dikkate almmamasl halinde, tiiriin sistematik sorunlannm onenili ol~iide azalt1hm.§ olacagt kamsmdaytz. - 81 L. koenikei'nin nimflerine ait bilgilerimiz; birinci epimer grubunun arkada birbiri ile temas etmemesi ve P2'nin altta dUz kenarh OlmaSl ve uka em bulunmamasl ile SJ.!llI"hdtr [21]. Di§ilerin Japonya'da Nisan, Rusya ve Ukrayna'da Temmuz aymda yumunla.dtklart bilinmektedir [14,17]. Omeklerimizden Temmuz aymda yakalananlarm yumurtalarla dolu Olmasl, bu tiirtin bOlgemiz ko§ullarmda Temmuz ve A~ustos aylartnda yumurta bJIaktlklanm gostennektedir. Sokolow Rusya ve Ukrayna'da Temmuz aymda 1O-27'li gruplar halinde ve peltemsi bir ortu i~erisinde yumurta btrakttklartm, yumurta ~aplanmn da yakla~1k 175 J.1m oldugunu kaydetmektedir [14]. Yosun, 9amur ve ayr1§makta olan canh arnklart i~inde, yumurta kiimelerine rastlanmamt§, ornekler i~indeki hentiz dt§an brrakdmaml§ olgun yumurta 168(164-173) J.1m olarak ol~tilmti§ttir. ~aplan Bolgemizde ttirtin larvalart saptanamann§t1r. Larva ozellikleri Viets [21,22] ve Imamura'mn [6] verileri esas almarak dUzenlenmi§tir. L. koenikei'nin yakalandt~ y8.§am ortamlartmn, daha once verilen lerden l:!nemli bir farkhhgl bulunmamaktadtr. Bir su kenesi tUrUyle aym yer ve zamanda birlikte yakalanan, dolaytslyla aym ortamlarda birbirine e§lik eden, diger taraftan tercihleri, ya§ama ortammdan istekleri baknmn dan aym veya benzer olan tUrlere yerde§ ttirler ismi verilmektedir. UIke mizdeki yerde§ tUrler arasmda; Protzia sp., Hydrodroma despiciens, Hydryphantes sp. Hygrobatesjluviatilis, H. nigromaculatus, Lebertia sp., Sperchon sp., Piona conglobata, Neumania deltoides.Arrenurus affinis, A. cuspidator, A. ornatus, A. turgidus, A. mulleri'yi saymak mtimktindiir. L. koenikei'nin di~er tilkelerdeki yerde§ faunasl hakkmda saghkh herhan gi bir tespit yapuamamt§t1r. Limnesia julgida Avrupa'da yaygmdrr. Asya'da §imdiye kadar sadece Mogolistan'dan tespit edilmi§tir. Amerika'da ise ABD, Alaska, Kanada ve KUba'dan bilinmektedir [18,19]. OUney Amerika'dan bulun 82 maSI tiiIiin zoocograflk yayili§lru tarU§mah hale getirmi§tir. Ktiba Omek leri hakkmda aynnnh bilgiler yaymlaruncaya, ozellikle de orneklerin ozel likleri ortaya konuncaya kadar bu bulguya ku§ku ile bakIlmasl gerektigi kamsmdaytz. Uzerinde ~ok ~ah§Ilnn§, fakat anahtar ozelliklerinin dl§mda kalan ozellikleri ve ~e§it1i organlannm ol~timleri hakkmda az bilgi verilmi§ ttirlerden biridir. Ba§langwtaki sistematik sorunlan ~ozti1emedigi i~in e§8dlan (Atax histrionicus Duges, 1834; Limnesia histronica Neumann, 1880; Limnesia longipalpis Soar, 1899) uzun stire ku11arubm§ olan bu ttirtin §imdiye kadar Kanada'dan bir alt ttirti (L. julgida wolcotti Piersig, 1905) tammlanm1§tlr [2,3,4,9,18,19]. Vticut btiytikltigli di§i1er i~in, 2000/1800 Ilm, erkekler i¢n 1770/1125 tJlll olarak verilmi§tir [2,15,21]. l. epimerlerin arkada birbirin den aynk: olmasl, P2'de 6-7 klldan olu§an bir SIra klhn varh~ ve P4'lin inee, uzun ve horgU~lerin de on uea dogru kaYffil§ oimaslyia yakm ttirler den kolayea aynlan L. julgida'nm, diger yapisal o:t:.elliklerini ve Ol~limle rini 6rneklerimizle k~Ila§urma ve degerlei.dinne olana~ eide edilememi§ tiro Gol, golet ve batakhklardaki sularda ya§ayan L. julgida'ya Almanya, Fransa ve Portekiz gibi A vrupa lilkelerinde Graminae, Alisma, Thypha, Batrachium, Nympha, Myriophyllum, Juncus gibi sueul bitkiler e§lik ederken, bu ttirUn ayru illkelerdeki yerde§ ttirieri arasmda; Eylczis extendens, Hyrodroma despiciens, Limnesia maculata, L. walteri, L. acuminata, Hydryphantes dispar, H. placation is, GeorgeUa sp., Piana nodata, P. variabilis, P. rotunda, Arrenurus globator, A. securifer, A. ornatus, A. albator, A. latus, Hydrachna rubicunda, Oxus lusitianicus, O. longisetus, O. oblongus, O. ovalis, Brachipoda versicolor, Hygrobates trigonicus, H. longiporus, Axonopsis serrata, Forelia variegatar, Neumania papillosa ve Limnochares holouricea'Yl saymak miimklindtir [8]. Ulkemizdeki yerde§ ttirler arasmda ise Hydrodroma despiciens, Hydrachna sp., Eylais degenerata, E. hamata, Hydryphantes sp., Piana sp., Neumania deltoides, Arrenurus bruzelii, A. compactus, A. cuspidator, 83 A. cuspidifer, A. kurui, A. maculator, A. turgidus, A. virens, A. octagonus ve A. globator'un bulundugu gOriilmektedir. Limnesia undulata'mn ozellikleri uzerinde daha once aynnbh bi~mde durulmu§ ve bazl sistematik sorunlanna dikkat ~ekilmi§ti [11]. Burada, Almanya, tsvi~re ve ttalya'da yakalannu§ oldugu ~aytrhk, 5-15 m derinligindeki onnan i~ gol ve goletler ile derinligi 40 m'yi bulan yer yer k:irlenmi~ veya ~evre kirliliginin onemli ol~ude artml§ oldugu gollerde bu tiire e§lik eden turler arasmd.a; Teutonia cometes, Limnesia koenikei, Neumania spinipes, Piona brehmi, P. disparilis, P. rotunda, Frontipoda setosa. Lebertia cognata, L. rufipes, L. bucoviniensis, L. densa, Hygrobates foreli, H. nigromaculatus. H. trigonicus, Unionicola crassipes, Neumania calosa, N. vernalis, Tiphys lapponicus, Pionacercus vatrax, Forelia setrata, F. curvipalpis, F. liliacea, Mideopsis orbicularis, Arrenurus cylindriacus'u saymakla yetinilecektir. Bu tiirlerden goriildiigu lizere sadece ikisi L. fulgida'nm yerde§ turleri ile aymdu. Digerlerinin tamaml farkhdu. BQ durum su kenelerindeki yerdei faunamn onemli oldugunu, iizerinde durulmasl gerektigini ortaya koymakta, her tiiriin aym veya benzer nitelikteki sularda bile belli bir tiir toplulugu i~inde y~amakta oldugunu belirtmesi a~lsmdan ilk kez dikkatlere sunulmaya deger bulun ma.ktad.tr. tleride bu yakla§lm, ya§ama ortamI ve ~art1an baklmmdan bazl belirleyici tiir gruplanndan soz edilmesini giindeme getirecektir. Ulkemiz deki yerdei tiirleri; Hydrachna globosa, Eylais hamata, E. degenerata, E. extendens. Hydryphanres crassipalpis, H. f!exuosus, H. thoni, Georgella Jimbriata, G. helvetica, Hydrodroma despiciens,Oxus longisetus, Hygrobates quanaticola, H. longipalpis, H. [luviatilis, Atractides nodipalpis, Piona pusilla, P. obturbans, P. alpicola controversiosa, Forelia variegator, Pionopsis lutescens, Tiphys ornatus, T. latipes, Unionicola crassipes, U. minor, Neumania deltoides, Arrenurus abbreviator, A. Jimbriatus, A. furcillatus, A. suecicus, A. radiatus, A. cuspidifer, A . . sinuator, A. integrator, A. octagonus, A. walkanoffi, A. novus, A. . truncatellus olarak belirlenmi§tir. 84 Limnesia walteri Avrupa'nm Akdeniz loYlsmdaki iilkeleri ile Fas, Tunus ve Cezayir gibi Kuzey Afrika iilkelerinden bilinmektedir [19,23], Tiirkiye i¢n yeni olan bu tiir, aym zamanda Asya i¢n de ilk kaytt niteligm dedir. Di~iler i~in viicut biiyiikliigii 901 (508-1170)n 59(520-970) f.1m, gozler arasmdaki mesafe 208(145-280) f.1m, palp uzunlugu, 28(26-30) 118(110-130)-92(83-95)-178(168-184)-48(44-52) = 463(435-485) f.1m, kapitulumun boyu 246(230-274) f.1m. keliser boyu 306(292-323) p.m. e~ysel plaklarm biiyilldiigu 186(176-206), geni§ligi 67(fAJ-73) P.n1; erkek ler i~in viicut biiyiikliigu 685(560-810)/539(440-660) p.m, gozler arasm daki mesafe 161(140-180) f.1m; palp uzunlu~ 24(22-26)-92(86-100) 66(60-72)-119(112-132)-39(36-42) = 340(321-372) p.m, kapitulum boyu ·186(156-202)· ).lm, keliser boyu 234(156-182) p.m, e§eysel plaklann biiyiikliigu 167(156-182)/155(142-168»).lm olarak verilmi~tir [5], Ornek lerimizin daha Once verilenlerden onemli ol~iide kii~iik oldugu gorii1mekte dir. Hatta bu fark, tUm su keneleri i~inde bilinen degi~im arah~ smrrlarmt zorlamak:tadtr [1]. Bu tUr P4'iin alt tarafmda, birbirine yakm yerle~mi~ ve iizerinde birer adet 101 ta§lyan ii~ ~tkmtmm varh~ ve bu §i§kinligin erkeklerde ~ok daha belirginle§mesi nedeniyle yakm Limnesia tiirlerinden aynlmaktadlr [2,15]. Bu durum. L. walteri iizerinde az durulmasma neden olmu~tur. lkinci e~eysel ~ukurluklann daha kii~iik olmasl, I. epimerin kayna~ma bOlgelerinin bi~mi, IV. epimer arka i~ kenanmn dt~biikey olmamasl ve P2'nin be~ lalh olmasl gibi ozellikleri balormndan orneklerimiz, daha once verilenlerden farkllhk gostermektedir [5,24]. Erkeklerde penis iskeletinin iyice kii~iilmii~ oldugu, esas loslmlan balomlanndan diger Limnesia tUrle rine benzemedigi, orgarun govde (cella proximalis) ile bir ~ift yanal koldan (brachia proximalia) olu§tugu bildirilmektedir. Verilen iskelet ~ekli Limnesia tiirleri i¢n daha once verilenlere uygunluk gostennemektedir. Bu iskeletin ~tkartlma srrasmda hasar gormii~ olabilecegini dii~iinmek gerek tigi kamsmdaytz [5]. 85 Daha once yapllan yava§ akan, i~i ~all§malarda L. walteri'nin 2-5 m derinliginde ve yuzeyi alg, yosun ve P hragmites tarafmdan kaplanm.l§ sularda rastlanmakta o]du~u bilinmektedir. lspanya'da ayru yer ve zaman da birlikte yakalanIDI§ oldu~ di~er yerde§ tuderi arasmda; Lebertia hispanica, L. valenciana, Limnesia julgida, L. koenikei, L. acwninata, Hygrobates jalcilaminatus, H. longipalpis, H. naicus, H. pansidentis, Atractides stenostomus, Hydrodroma despiciens, Neumania limosa, Arrenurus claviger, A. distans, A. sinuator ve A. securijer'i saymak. miim kundiir [20]. Ulkemizdeki yerde§ turleri; Eylais megalostoma, E. extendens, E. degenerata, Sperchon papillosus, Nilotonia long ip ol'a , Lebertia tuberosa, L. leioderma, To"enticola eliptica, Limnesia undulata, Hygrobates calliger, H. jluviatilis, H. nigromaculatus. H. trigonicus, Atractides nodipalpis, Mideopsis orbicularis, ArrenUl'us abbreviator, A. maculator ve A. sinuator olarak tespit edilmi§tir. KISALTMALAR VE ACIKLAMALAR Epimer: Bacaldann kann tarafmda ba~landlw. kitin plaldar Pl-5: Palp p~a1an IV .B/5: DOrduncu bacagm be§inci p~l 86 KAYNAKLAR 1. Bader, C., Die Wassermilben des Scbweizeriscben Nationalpark:s: 3. Populations Dynamiscbe Untersucbung zweir Hochalpiner Quellen. Ergebnisse der wissenscbaftlicben Untersucbungen Un Scbweizeriscben Nationalpark, XV, 1-27, 1977. 2. Besseling, AJ., De Nederlandse Watennijten Hydracbnelle Latreille 1802. Monage. Nederl. Entomol. Vereinigung, 1. 1-199. 1964. 3. Conroy~ I.C.• The Water mites of western Canada. Nat. Mus. Canada Bull., 223, 23-42. 1968. 4. Conroy, I.C. and Scudder, G.G.E., An annotated cbecklist of the water mites (Acari) of Britisb Columbia. Syesis. 8. 305·310. 1975. 5. Grecke, R., Sistematico faunistic and ecologic studies on water mites (Acari, Actinedida) from Sicily with regard to other aquatic invertebrates. Lauterbornia, 7, 1-303. 1991. 6. Imamura. T .• Some stenopbilus wa~r mites from Niigata. Jour. Hokkaido, Gakugei Univ •• I, 149-164. 1954. 7. Koenike, F., Hydrachniden. Deutsch-Ost-Afrika. Die Tierwelt Ost-Afrikas, IV. 1,18. 1895. 8. Lundblad. 0., Zur Kenntnis Sfld-und mitteleuropaischer Hydracbnellen. Ark. ffir. Zoologi. 10. 1-296. 1956. 9. Marshall. R•• Water Mites From China. Trans. Wis. Acad., 23,601-609.1928. 10. Ozkan, M., Wassermilben (Acari. Actinedida) aus der TUrkei, Entomologia Basiliensia, 7. 29-60. 1982. 11. Ozkan. M.• Ennan, O. ve Boyael, Y.O., Sultan Sazl1!t'ndan (Kayseri) Ttlrkiye Faun8S1 t~in Yeni Bazl Su Kenesi (Acari. Hydracbnellae) Tilderi Tr. J. of Zoology, 19. 77-118. 1995. 12. Ozkan. M, Do~ Anadolu Su Akarlan (Acari. Hydracbnel1ae) Ozerlne TaksollOhlik Ara§unnalar L Do~a Bilim Dergisi. Temel Bilimler. 5, 25-46.1981. 13. Sokolow. I., Hydracariria. Fauna SSCB. Zool. InsL Acad. Sci. Mostova, 5/2. 1 535, 1940. 14. Sokolow,!.. Untersuchungen tiber die Eiablage und den Laicb der Hydracarinen-1. Arch. fUr Hydrobiologie. XV. 283-332. 1924. 15. Szalay, L., Viziatkak Hydracarina Fauna Hungariae. Akademia !Gado, Budapest. 72, 1-380, 1964. 16. Thon. K.. Hydrachnologische. Durchforschung von Bfihmen. Bulletin International. Academie Science. Cl. sci. math. naturv. ann., VI. 115-149, 1901. 17. Uchida. T., Einige femorientalische Arten der Wassermilben. Zool. Anzeiger,94, 129-138, 1931. 18. Viets, K.O., Die Milben des SOsswassers (Hydrachnellae und Halacaridae. Acari) 2, Katalog. Hamburg und Berlin, Verlag Paul Pacey, 1012 sayfa. 1987. 19. Viets. K .• Die Milben des SUsswassers und des Meeres (Hydracbnellae und Halacaridae). Jena. VEB Gustav Fischer Verlag. 870 sayfa, 1956. 20. Viets, K., Zur Kenntnis der Hydracarinen-Fauna von Spanien. Archiv filr Hydrobiologie, XXI, 359-446.1930. 21. Viets, K., Wassennilben oder Hydracarina (Hydracbnellae und HaJ.acaridae). Jena, VEB Gustav Fischer VerI., 652 sayfa. 1936. 22. Viets, K., Hydracarinologische Beitrage m. Ibid., 20, 165-185, 1910. 23. Vkl'l, K.O., Unser zuwach an Kenntnissen aber die aus Afrika bekannten Wassennilben (HydrachneI1ae, Acari). Hydrobiologie, 35(1),65·126, 1970. 24. Walter. C., Hydracarinens de l'Algerie et de la Tunisie. Bull. de la Soc. D'Hist. Nat de L'Afr. du Nord, XIX, 280-336. 1928. n. • B • A $ekil 1. Limnesia [s.str.] koenikei: Erkek; A] Vticut, alttan, B] Penis iskeleti, C) IV.B/6. Di~i; D] Vticut, alttan, E) Palp, Nimf; F] Vticut, alttan, G] Palp. 88 . • I ... ., . • • • B 5ekil 2. Limnesia [s.str.] fulgida: Erkek; A] Viicut, alttan, B] Penis iskeleti, Di§i; C] Viicut, altUm, D] Palp, E] IV.BI6, Nimf; F] Viicut, alttan, G] Palp, H]lV.B/6. 89 800 IUD A 5ekil 3. Limnesia [s.str.] walteri: Erkek; A] Viicut, aUtan, B] Palp, Di§i; C] Viicut, alttan, D] Palp, E] IV.B/6, Limnesia [s.str] undulata: Erkek; F] Palp, G] Penis iskeleti. CONTENTS tC;tNDEKtLER Biyoloji Seri A Biology Series A N. M. PINAR, E. OYBAK Tilrkiye tcin Endemik Bolanthus (Ser.) Reichb. (Caryophyllaceae) Taksonlannm Polen Morfolojisi ...............................1 N. M. PINAR, E. OYBAK Pollen Morphology Of Turkish Endemic Bolanthus (Ser.) Reichb. (Car-yophyUaceae) .............................. 1 S. StMSEK Pimpinella Anisum'un (Anason) Mitoz Uzerine Etkileri ................................ 11 T~e ~ffects of Pimpinella Anisum On MItOSIS .......................................... 11 S. StMSEK C. DoGAN, H. SUMBUL Turkiye'nin Bazl Alkanna Tausch Tiirlerinin Polen Morfolojisi... ............ 19 C. DOGAN, H. sDMBt'rL S. SAYGIDEGER Seyhan Nehrinde Bazl Su Bitkileri 'Ozerine Tanmsal KimyasaUann Etkileri............. . ..................................................... 35 S. SAYGIDEGER The Effects Of Agricultural Chemicals On Some Aquatic Plants' In The Seyhan River.............................................. 35 Pollen Morphology Of Some Alkanna Tausch Species In Turkey ................... 19 c. OGUZ, H. S. YILDIRIMHAN, M. C. oGUZ, H. S. YILDIRIMHAN, M. 1. H. UGURTAS 1. H. UGURTAS Bursa ve C;evresinden Yakalanan Bazl Kuyruksuz Kurbagalann (Ranq. ridibunda, Bulo bufo, Pelobates syriacus) NematodIan 'Ozerine Bir Ara§urma.................. .45 An Investigation The Nematodas Some Of Tailless Frogs (Rana ridibunda, Bulo bulo, Pelobates syriacus) Collected From The Bursa Regions........................... .45 N. M. PINAR, E. OYBAK Ttirkiye Salsola L. (Chenopodiaceae) Turlerinin Polen Morfolojisi ............... 59 N. M. PINAR, E. OYBAK Pollen Morphology Of Turkish Salsola L. (Chenopodiaceae) Species ................... 59 O. ERMAN, M OZKAN Limnesia [S.Str.] Koch, O. ERMAN, M. OZKAN A Study On The Species Of Limnesia [S.Str.] Koch, 1836 [Limnesidae, Hydrachnellae, Acari] ........................ 67 1836 [Limnesidae, Hydrachnellae, Acari] Tiirleri 'Ozerine Sistematik Bir C;ab§ma........... 67