Gelir dağılımı ve yoksulluk
Transkript
Gelir dağılımı ve yoksulluk
$NATEJiRARASIIR ALARDERG|S| - .!',':\ A*e*"d*' ' L .: -.k;i**- ,_ J-** YlL:2006 lO YTL Y.d.Oot D.. b'du|' Gldr tlrrutAl( dNGdRr.i DERGisi STRATEJiK \ r l :3 S aJr,8 2006 INSIGHT ,OURNALOFSTRATEGIC Tcar:3 Nu berrll 2006 sahibi/ Publisher TAS.\MAdrna Ba$kan Siilcyman $D\S0Y iqiNDEKiLER 2. l. t luslarafasl TiirkAlrikr ko gftrsi llls l,ll BarrftarrSiiletna, fb,,so} !c }enil]konomi l'olitil 4. SoIu['fm lorin\'0t{r'sizlili ?llsllt GD.,Ud.ililra Sardrtl, 'I0. TiifkilcIikono isi:(lixrel{;tifiiniim PIot. Dr. llas.tn Silluk Editdrve YazrigleriMd. / lditor in Chief So rnu!e fiifki\c AtillaSdl]l)1Kl,l 19. Carilq*lann Siilljiirijk'bilirliFi Gn.['ld.H.Dz.P.Kur.Kd.Alb. (;eli$nrel()' Ilk0 omisindcki / TASAM PubUcations Director TASAM Yayrnlafi Direkdru ihsan10Y / D€PutYEditor EditorYardrmcrsr IlasrelDiKiCiBILCIN YaylnKurulu/ EditorialBoard Prof.Dr.Hasret{IONIAK Mehmel ZCLK\ Prol.Df. Prof.Dr.IerruhFlRlt.RK Prof.Dr.YasilisFOtISKAS Ilol.llr. BiilentCOK.\Y Prof.Df.IlasanSFll,qUK DoQ.Dr. BiilcntARAS Do(.Dr.r\lilia AKKOYUNLL Doq.Dr.AhnelIdV.\S Df KenanDICCI Yrd.DoQ. Dr.AbdullahOZKAN dIoI ERDOOAN Yrd.Do9.lh. HnginSELQUX Prol. Dr. Nluham']aL llkdll 34. \\'rupa'rlai$sizlik\r Enlokl'ilasala llr lt or ansl Pmf. Dr. Muslala ;l.rla( rc,lrr"- ciir. CtikhanGii ii rc \oksullulSoruru 4T. liirkir-edr (lelifDagrlrmr lrd- Dtt(- Dr. Mahmut Bllen frd. Doe.DL ibrahhn Giiran ltmu{,tA Sorunsahnda 64. Tiirki!(rdc (alhn anrnSiir(iiiriilcbilifliEi 'lckn0l0ji r( K0Bilef lrt. Giir. orgiir Sarr Tii i)c'ninlafrnl 68. I)iinla licafetOrgiitii!c,Ul tkilcrnilrdc Politikalafl Prol. Dt. llldan Serln rc Prof. Itr. Erllah .lnl|an 78. 'l'iift SavunlnaDxdiisIri]cri HakemliDergi I'roI. Dr. Iiik. Miih. E. General Oktlt! llnldA YdnetimMerkezi IlalrcrlarCd.No.10031080t'atihlSTANBLL 82.LrtiI AmrriLai.lkeleriile ili$kilemiz Tcl :0 21263561 sl D,dltlarl Bakanhg fi t StJaEl ll|\ekiler Genel llijdiirij 0 212532tiO66 l'ax:0 2125325882 Biir ii AaICt salahattl n \lpar ww\l.tasam.org web Sayfasr: w\lw.mcad.0lg.r E-Posta: editors@tasam.org AboneUcreti lilhk 35 YTL Abonelletiqimve Reklam rcklam@msarn.ore E-Posta: 0 2 1 25326066 0 2 !2 63561 5l Grafik Tasanm CrEalica i thnel TECI( Renk Aynml (02126312i 6.1Pb\.) CraPHiCa Basl(l Bilc9imll'lalllaasl (021232,1.,1.1,13) 0nlincAhgvcriq iqin It$N.selaus.com Diirlada'l'ilrki-!dninLatir Arrcrila Aqrlr r 85. Krifeselle$en Dry Tiutnl Mijsle|art Tunaer Xatalar 94. Qinin IeDi KiiresdEkononi Politigirdc0]u cak Sckliirii den \ iilseli$i Ilavacll*vc LzuyaSrqralan DoQ.Dr. Itcsut Ha*h (hfln ve (an Kuogu 109. I\lF: Uluslararasrllkonomi-lbliliEinKuNmsalr\ktijriinil KrilikBir BakrS Do(. Dr- fusut Bat'?[tl,.an SiirecindeNlcdya!c Siyascl.:tr'lc(jlaCiicij"mii, 121. Kiireselle$rne ''(liiciinNrdyasr"ml? Dt. .lbdullah Ozkan tunanistan 127. EzcliRakipIibcdil)osliki [.lke:'liifkiye Dr. trI rat <)elin )'r s /( I 1 @!EEE Da$rltmtve Gelir lTurkiye'de I YoksullukSorunu Y r d . t ) o ( . l) r . Nla h m u t B I LIN * Y r d . Do q .Dr . ib r a h im G u r ln \ L iM [ J S AK"* Ozet rnrkiye dn, k.ndi kalegorisindeki ulkelerl€ kar$rla$trrlldrgrnda,uzun zanandan bcLi gelir daintmr problemi ilc ynz ynz( kaldlgr gonilhekledir. Turkiye d€ki gelir dagrlm sorunu biLka( sckilde kendini goslcrmektedir. Bunlar: tarm ve emek aleyhin€ g€liser fonkiyoncl gclir dagl}mr sorunu ile 0,45let dii:eyindeki gini etrdeks degtdylc AB orlalarnasrndan oldukca ruak kiriscl grlir erilsizliEi problcmleridir. Bu sorun. gelirin cografi dagrhnr dikkatc aLnarak analiz edildisiDd€ daha da dcnnlik kazanmal(ad'r. Ollc ki hu sorun. oz€llikle g€linn cografi dag rmmdaki €lic sizlik ned€niyle yoksulluk sorunu olarak ortaya Eknakladrr. Gelir dagrlunr ve yoksulluyu azaltrnak i(in devler ba' zr yanh! politihlar uygularnrsvc bu politikalar da solunu daha da d€rinl€$tirmiitir. Tnrl.iye ekonomisindc eldc cdikn bircok basanya ragmcn bu sorun halen onemini korunaktadrr. DolaFsryla bu sonnu azalrmaya ydnelik karkG lar oldukea orernlidir. Bu katkrlardan en dn€mlileri, ftamunun kaynak tahsis nekanizmalannrn daha elkin kullanrl masr ve betcri sernayc diizeyiniD ynks€ltilnesidir. Abstract Incomc I)istribulion and PovcrtyProblcm in Turkcy rurkey. comparcd tr'ith the .ouDtri€s in t[e samc catcgory, is face with incomc dislrjbulion problem for a long timr. Thc inconr€ distribrtnD problrm in lirrkcy displays ilself in a lev ways. These are the tunctional income disrrihuiioD problem which has drveloped al thc expcnse of agriculture and labotrr. and the persoDal ilconc ineqMliry nrohl€m wldch is at the l{cl of 0.45 gini coellicienr, quile heyond the EU a!€rag€. this probl.m gcts dcep€r {hen ir is analyz€d considcring rhe geographicaldisrriburion of iDcomeThus. this regional irequality in nrcoDc distdbution in lurkry cmergcs as a povciy Droblern. The state has implemcnled somc srong poli(ies in ordcr to mitigatc uncqual income distribution and po!€rty. and th.se poliri.s stn€d to dc€pcn rhe prcblcm. This problen is srill imporranl dcspire several a.hi€vements ir thr'Iurkish c(onomy. Tbcrefore. rhc conlribulions lo lhe mnigation ot this problen are quite important. The mosl important among thcse contributions are higher €ffi.ien.y in prblic nsource allocarion and increasing thr human capital lcvcl. l. GrRrS 'l'iirkiyc dii clonornisilin s0fi)rllaflndi, orllaslonLrn fiiriilnosi. yiiksckdiizc!(l(ki ek.l omlk biiliirixxrir hafa nlakfotiisl,efgelc frlnrasl. kamrlatlk]aflnrnrzallrlmasl, rrlurnlu fir i!il(:$tifiln0si. b0klcnlilrrirr ]ilnde geli$nxi giislemresi gibibirqok halcnckonofii bafa nrnr"anrnda de hirkacijncnli sorul \'arlrarlrsii liir ckledir.BInla yiikscki$siTlik diizcyi,siirdiirii nn ha;rndahi( fiiDhosiz k'nlczdrf r(rl vc gl lir dr!rlrmrdirkjrdalelsirlik telmek l'1lI ll,rllJ l.. rr'rL".rrrrrJ' .rl r tiii,irn:ir,liiirr..i r' p;rfak,bif f(rkildcgcli$cnr"olsulluk da bunaila sofLinrr !('edilehilir. (lclifrlaerhrnr p()bkmi is( bir(oksoslll\0ckonomik srNd.lr (l' wiL,s rr{ r iilriirA. llrl itrML Nlilirni oar. i r J r r | | i.[ B.r iir n i]a llli its sorununkatnr$nr ohlfluflnalladrf.(l(lir adaloNizlili (nlrla (rk asrnr,ail( birliAini toplumsal bunallrrlafln rc su{ ofanlirflnln ncdenoldu z(ridmrncsin( arlnrtsrna gibi giiniimijz gilrii olan ckonomilerinin cn l,fmel iti{ri Au nilclikliinsankai'nagrnrn oluflufulmasrnl da o]umsuz ct gLr]ircfitsizlikibnekl(rdir.Iliiliin bu ncdcnlcrci([dolar_r oldugu ckoronrilcr loplurnsal Finin -\'iiksck {rtr$malrnrr relah dah0l0zlata$annrasr a \'ednhadii$iikekonomik sahneolmakladlf. []lusaldiize-lde iir(,lil {rsine )0$anan b0 ffohkrmleroila!(: olafakkiircsclitllokt( ortayaqrkal gclircfil,sizlili d(ibu lorun! onrminjafhfanijnc li l)il \lakalcgdir ( $ilsirliairirr kiiresfl\ c ulusnlbolullnrl nl lcspilcUncli,rcdcllcrjli orlala ko) ar"rrr sonu(lir /tr i ) r^s^,{t I 47 @@!!EE \ d l )1(. l )r N l ahrtrrlR II IN / Y rd. D oC .D r. l brahnn G u. an YUN{t r Sr \ K nnr iklisadi\e soslala(rdananalizel,meliamadamak 6nceliklc diii ladr Bu afilacatiinelikolarakmakalede gclir nitkla. ise Ionk daErl r ele ah daha sonra ladaki siloncl, ki!,isLi,soktijfclvc biilgcsclaqldanTiifki)('dcki gelf dagrllml,ijzdliklc 1990'L}lllar sonrasldikkatcah. naraknnaliredilmekledif. Son hdliimdeise diirladaki \r Tijrkit('dcki )olsulluksofunuelealrnfilakla !e bu so runun afllmaslkonlsundaijncrilcrclcr rcfih cLrcdir. 2. DUNYADA GELIR DAGILINI Tarihsd siircq dikkatc allndlglndagclif da*rlnnlnln dUnln iil(egindeiizelliklekiifeselle$me ile birliktOgidc g6rtiniim rcl ar,l,adiireldeadil olmalanbif kazandlgl ifadLr odihnclidir. l850li yrllafdagclirindiinla eerelind0ki dagrLmlgiiniimiizdckindcn daha qarprkdclildi. Bu baglanda daha Xakln bir ta hi dijncmi kapsatan bif ba$kannalizde geli$menin e$ilsizligiafttlfdlglnlte]it et fi](]ktedifBrankoN'lilanolic in (1999)91 iilkeyikapsa ara$[rrJnaran vc lgB{Jilc 11}9lltarihlcfiri kar$lla$trran srnda,diirlanln 1988Jlllndagini katsayNl0,611 ikcn yrhndaalnr kalsa)rnrn 19911 a ,afak0,66a IijkseldiEini [rsuit cl i$lir.'Eldr elligi buleularher ne kadaf iilke i(irdc gclir danllnnr(uznctsi lryiI cdcr bir gtiriiniimle it'ilclmc gijstcfmckt0]scdc, g0li|ir iilkclcrarasrdaX nu giderekkdtijlefmekteydi.PiIasa merkezliokonomikdinamizrn relthr hrzlrllir Fekikle ekonofirik aflrmadarol ia7i]llmakonusahibiohl*cn, gelirdaglllmr(|$ilsizliei suDdaa,\'nlba$afrtl gijstcf0n0digigiizl0nncktcdif. Pi)asa ekonomisinitercih etmi$OECDiilkclc hEla zcngirleiirken, bu zenginliFindiiDla uluslantla paylatmaya kalkrlafrsrnrfllkaldrgrg6fiilmekledir. NilekimTahlo I llir ir(clLrndi.&inde bu manzaraafrk $ekildegiiriilnrekle' dir. U{iinciidiinta iilkelc ndc Ja$alanriifils diiryadaki niilusLin takla$rkolarakyiizde80'ninetekabiilederken, llu i sanlardiinln gelifininnncnkliizde lT sinieldeet ya$n rnqklrdirlcrI)ieerbir ilade)le0ECl) iilkelerinde Ian insilnlil r toplani diinla ntlusunu0 ancak r"iizde yakla$*olal5ine ulaflfkendijn!a geli nin/rOfahmln rak lrjzde IJOni ekle elmekledifler.Bu manzafaa(lk bif fckildo diinla gclifinindiinJadakjirsanlar vela iilktlef afaslndaoldukcaelitsiz bil $ekildcdaqlldlgrnlo aya kotmaktadrr. oHCl) iilkeleniD iinemlibir krsm 1950 so fasr ulguladrklal'l*errille!en miiriahalecirefah dev lcti rnodriiilc iilkc i(indc gelif daglmradaletsizliEini azaltlo bil ba$afloftara ko,\'mu$tuNitekimbu iilkelor iilke (iDde gelir dagr|ml de 1970 1980dijnemlerinde pek deni$nrezker, 1990'l r"rllafdan sonfabu iilkelerde gelir drgrlrnlnlr bozulmaloniirrdc ecli$mr gijslefdigi gijzlcnmckrcdif. llSl\r) litr+' d' ,nJ'lrdrrrJ, Dnirtrtr tnr\rttnk roeirrulu, r(t!\.rr(rr.r ishtrbtr!ir\-r, )-r^s /r @!!EE {s I 099 s 15 Tablo.l Diinla \iifu6unun ro RclahrnrnDag rmr) afa$tlfmasmda, Barro (2000) 100 iilkeyi kapsar_an kili ba$lnagelf diizcyi2000 dolardandaha diiriiikolan yolsul iilkelellkrgelir e$ilsizlieiile ekonomikbiitiimc arasrndanegatifigelif diizeli .!iiksokolan iilkclcrdeisc gelir csitsizligiilc ckonornikbiiyiimearasrndakiili$kiniD pozitilolduALinu ne kadafgelirc$itlespilelnli$tif.'Her sizligi ile ckonomikbiiyiine arasrrdakiili$ki (ok gii(lii ol rasada bu sonuclarbize $unu gislermektcdir;gclir diize dilslikeebe$efis( ftnayL]Jatrflnlafrra gd'eklidii zcldc ka,vnaka]ramalan dii$Ukgelir gu planndakibifeller. ne ekonomikbij_liimelene dc olumsuzolan gelil pozisyonlannlitil0$tirme,rcyderinceIalkr r_apabilmek lcdifler.IIAlbukiki$i ba$rnagelif duzeyiyiiksekolan gelir e$itsizlgiusarfuf cEilirnini!c dola!r. ekonomilercle srtla)atrrnlafl le ekonomik bijyiimelekalnaktransfe rine olanaksaglamaktadr.Toplumsalkcsinkx fafk| grj. lif diizcylcrinc sahiuolrnasrdolatrsr)lalafklr l,asamrf eEilimlefinesahipolaaaklardlr.Dii$iikgelir diizeylc rc sahipolaniicrtJlilcfcldc cttiklerigcrlirirbii,viikbir krsnr' flr gjdcdcriiqir kullanrken,tiiksel gelirlisefmatedar kesinrise el.le elligi geli n ijncmli bir klsnlnl tasarrul edcccllcrdir.Bu ili$kidenharekelleXeynezXen Cizgide delam eden Kaldor, itqilrf kazand*laflnrharcar,sel' nr (l-al.rfrmlanr)kazanflar" ra,\'e(iarlar ise harcadrklafl ifadesiylefonksiyonelgelf dagrhmlnrnbir cko. -liiniillc n',nII hu!um'\l, ulrn L,lurnlu rllkr.ilr. rLAcr\nIii i.e gclirdagllmmn€iiq/kesim ili$kisini ifadeetmele(all$ lllonomik gelilmi$likdiize-liile gelifintoplumdaJa. $ayan bircylorcciaglllnr arasrndaijnemli dijzelde bil ili$Lioldueulablo 2'dea(rl bir $ekildegii ilmekledif. 'lablonunen solundaler alaninsaDig(ii$miqlikdiizctilli gijskrcn srralamaqoklcfitli ckonorrrik krilerlefi(ki$iba gelir siifesi, sagllklailgili diizeli, dogunrda $rna Ia$am gijstcfgc qellilli gi;slergrlel satlda vc cgitinlc ilgili eok lb)ifrren bir indekslir BLiindekste,iilkelefingelilmillik diizelle tespit edilmektevc tcspiti Japllanbu irdclsc giifc iilkclcr snalanmaktadrlar.Burada(ok genel bir lasnil ile iilkelefyijksek,o a !e dii$ilkolmak iizerokarcgorilefealrrlnr$lr. Tiifki]c bu tasnilleorla ilsani ee liir li$irnkatrgorisinde )er alanbir ijlkekonunrundadrr. ki!e'nin diinIa genelindeoncmli bir ckonomiolmaslna ragrftxl, bii)lcsire qok kdtii sa)rlabile.ekkonxmdaIef alrlor olmasroldukqadii$iinda i{iidiir. Bu kbloda diinya iillclcfi ifadc(dilin indrkssralamnsr dilkale alrna fakdiizenlenmi$tif. Iablorla.\'er alanijlkelefin se(iminrh t!rt.r\. . t . , , , r t r . , r l , \, \..1 ...,1 ., .,.r,, r1 dilkalc alrnan(n iircnrlikrslirs.hu iilkr,lxinniilusbii fiikliikkrini nispelcndahr bii\iil olm0srdrflNbloda da giiriik,clriigihi tiiks0kirsrnl g(lifinrkirl(g{)risinde \rr alaniillcl{ftic(l'lclsika\c ,\fiilnlinhNri!).gclf da. arhnlrrn;lcnclr)lrrakorla !c diifill insanigdi!,irnLal(r .r,'i.rn,l, \, r ,rl, r Ill,l'1, ri'r, ljrl,r ,.r' l,ir {nri:riill g(dif {l('li$mi$ olrn iilkr'l(:rdc Ii$i batrrna arz0tnrcklidir. oflalanrn olafak20 biI dolil|1n iizcrin(l( )r'r llmakl,adlf. 1)igcr bir iladc)lc,grli$nrilolrn iilkcl(f tiikscl e(iiri nis. pallafnala takr bulu mrk Dclcndahl)c$il hir $ckiki(r hdrflaf llunalilI\rn gclii i$likdiizr)]iazrldrlF g(iir dalrlrnrrdr gidfirik horulma tiiniindc g(lillnc giisl(r' kirl(gorisin(le nn,lledif.Otkr ki orla irsanig(lli$irn tfi' gclifofl,alamlolafal 5 bindo. ahI iilLck c ki$iha$rna \c ginic dcksiIiikselmellc lrr diizclirxlobulunnraktir dllAu dif. liirkiycbulu !eri hal rl,mcmcsir ragnt(n,kr. iilkl'l(:rl(i kar$rhftr ldr!rndagclirdnerlrnll tetorisindeki snhipoldulua(rl bir nrnda oldukqlicfilsizl)if rrileliAe g(iir giiiilnxikledif l iirkiyc'dc daglllmrDrn biilk *rlild( h(r $iiDh(isir ijrenrli e$illikl,cn oldukeauzakolrnasrnrn alrn[rI ohfal ncdclcri bulu ralla(|r 1ir schepkrfin l)iacrtandan irnnlizcdilnrcsinde buhnrukladrf. }araf yof llan iilk(i(rrcbadiisiikinsali g( li$imkal{reorislnde giiriilcnhususgiri cnd(lsi hrzla]iikselnrekle krldrirnda r gdslfl.Inclledil. lJuiilkck'f rc cfitsizbir g(lif daXrhrnr ol0ral bir (ioladc ki$ibrir ir gclirdiize!ininorl,alama klf di[.\ok fl allrndlhif dcAookluguiiziikftrkgilriilDr( sul alkcl0rdckibu rna zau zal,endii$iikolan gdifirr bif gclnr(iklcdir. I]u durum,bU d(jc$ilsizdaAlldrgr anl0mrna liir iilkck ltk] rslrndaloplumunkitiik bif k($imidlfnnia nruhnllp Ae i$ kilkrlc n derinbir roksullulbunirlrrnrnir oldullarnlifadccuncLl(dir. 'Iablo.2 DtDla Ullelcrirde G€lir l)agrftnr rc llarr IlkonomikGaislrrgdcr' (clif c$iNizliXiIi l)iin\a(luki lIklirtrk iki )iizfrllrl hil pelilodunda zi)nrl)n \r dnhagcnclhif lclqcrc(l1dclcfl(xxjinncliqin'lablolll b|klabilir.IirDrll(rkbr rnrlir de gklhalefilsizlik, iilkci(ic$ilsizlik \(: iilkcl(xaf0sr(rfiI sizlikl(:rgiri kaNalrsrcksclin(icanirliT((lil ckl('(lif (bkr. lu2()ik' l{){)0!rllafrilfasrndakizilnrn p(rriyodufhrzll\iilselnri$ daki$is(lgclifigi;sl{mrgld)nlclilsizlik !(r bilgiloplLrrrulul| lrsirllir rril li . llu dll|un cndiisl,ri gcli loplunrlnfln bir:ll(.ririn cfillin hzla al1rnaLiltinn sllrirrl(xjcnolurk(n,bu lrllsaIlarir ulir$tmirllnijlk('k'rin l)irrll'ri gdtu.eliollrak yoksulknhnlflardlr1)iicf\an \'c bilgiloplurnul|Un lrNalla|]nl drn cndiist|ilcld(r\'rirn eldrr'denloplrmlarngcniliihadcbcnirnsc(lilkl i pazur ko$ull l, geni$anlalnalr bu iilkclcr.dNf iln clon{rmisi lar ja bu iillclcfdctai,aral bircll(! khi c lrrsallirrdir Atlmnslil\e e$ilsizlilinhlzlail masrnarcdcn olmu$ tur. Di€crbir kril(r'okn iilt( i(i cfilsizlikt'$illik diizetin pckdcgi$nrcdigi gijfiihncIlc(lif l]u d('iscginiendeksinin (;(li$rrrit' olI ijlk('lcl( durIm $u anlarnIeclrnckl(xlif: bu siifr(lr eldl'cdil()rfcl0h bir(tkr afirslr(lilnispllflr burraki||$rrr ar lcli$nriS olaniilkclefdeki hi c$ildaXrlrnrt, fc\l0r bu rcfahaorl,ilkolamudrlla l('in)oksullLrnu clil jlNrh rdikxr biI.kild( pirtll$nrrlr dc!rm cl,nri$k'|dif. 'iillckrfarasr($itsizlik'kritcfi iqindceiiTkr' bu dul.t.lm rncktcdir. Nil(kinrbu sijre{lerndiislritcl\rr bilgiloplu mununflrsilIhflndan]ararlanilbilcn uluslirrlir )irrrrbgrliI rfil,sizligi hlzlaNrtnlflrf. t illnn Iluslrr rrasrnda Ihlarrsrlla;liric dcksilrulN!iiksclrnifli!. lliiliinbI lfs pillcrdorhlr(rk0l,lc pilasr lkon(llnisili[cr(ih((icnr'lo. lomikf hrzll g('liii en lnrnu drflrdilkrlan ckonomil( rin nispctoryoksulkrkirarargiilra r ilc hrzl krlLr . mn/g(li$m(' in )olu (in pitlsr drSrrcl(xlnslar;r \ijnll mcninhakllgr larlryrar"irir(rllrr.I'i)irsa\(\i] kii rscl l$nr('ilr)toksulluk !cta g(ii$nlcafirsl jlli ilifkialr bir : ko LrsLidur ilfafl,rrnranrr T.rblo.3Gini Ijrdeksi likslnindr l)iinlada lltilsizlik (;iiriiniinrii" ",il:r. + liitki!t: ilc ileili olnttv.rinI Dlll2002 Gt:lirl)uitlt" ni ar)ll tmlastndat)a ltuI tll L +*&ilfl) .ltn, (;1i., I'rrtf.six {](i1l itik $lirilrncsi lcnr dI liEil,im ik' h(:mg.lif daallunrnrn afrsrndr hif ilifki okiuEu bilir lakrn IolsullLrAu ttxlnre (]nili gc olirnakl|flnlr rxi$inr mcktl\jir.r[)ii|\a clind( elilsizlik.laqlnrlnlaz olilrakg(diIc\ii[sizlieidiizelindeki Diurlllaprsul ohflu nallrdrr.l)iin)i](lacAili r f$illiEi .r\r:Irii,n nn' rnli ,lii^ \d, r,li.rn' ..rll,rrrr'r,r.rfl,r r,r:. n f' $i' \fM K i) . r Lr Yor { r r r Lr s or rlor \olkl |]nd| 11.,1J,.|.ldll,|,i Nl )-r^s^/t\| 4, @EEE NldhmrtllllFN/\,(l l),x Dr lbhhiDr(,tu.n Yt \Il \,\K mcn.hak'ndiinlad;r{J0(} miltonkifi oklf.\azardcgiklir. ila(lc(dil(xrhu rakan|lrii(|( ikisinikir(lnlrfoIrllu nilk lirdrf.{;difnx'klcolaniilkrk'fd(r son l0Ill iCindcokup Iazilrlaflnoralr !iizdc701(xryiiz(lf7-6diiz(fine Iiiksel mi$lif ilir.lc(xlik'nbUiilkelcfthka|\rl .insk]|rrasnda ki clilim dijzrf) i f;r|1\lrlklafmda bir azalmil0ldugugilrijl. kala qo(iuklar'rn bii nrckt(rdir. l:akalhalcnokuldrf|lrdir gofiilnrl l[('rlif )iik krsnrlr krz(0cuklaflolduiu (iclircfiLsiTli!i \r' !oksullukil( :rkrn ilifkii(indcol;rn d1A(fanfmli bir husus,g(lir (rfilsizlilinirdlfin o]dugu loplurnhflri1n(rnlibi! krsnllrdirIiln({inrjrrdcm0krlrllk olnrilklil olrluk(ru,lk olnr;lsrdrf. l)igcrbif iladc\lcl,o (Ionornik gcf0l lalilfr )iinflimlcfdc biir"iin(t(x(kscgc. lir ir(laklinlr t{ rninlkofusun(l|rirtLlbir 0li\irs\onb lLrnmlklldrf. llu b;ralam(la dcmokf0tik loplunlafdahcrn (Lon0rnikkalklInafrn l(rfini h(nr (lc hi \scl Crkirfln rplimizirslonu siirf{k!1bir Ilndan 0kononilbli}iirxli moli!c c(1(rrkcn, dilcf !an(lil Ll0rn0lfrtlk siir'(qkr.lrii. husLisu kiirrxtlcrlgclirlrdahdadil(liriirlrrnr dirkurufirsal sc\l !rDrlan illlf]] gilmelrr!(i polilikrlafgrrli$l,ifmclc clm(rkt( dif. \'(r(rkonomik Brr{cr(c\rxl'iilkrl ir loplumsal \lsa. laktijrl(!{l( bifiolln tii mI|| \akrndanctkikrcr iiri(rnrli r( tim hiqimliiz(r'ifdedlfmak $iiphesiz olduk(;rdn nli dif. l)iinta iilkfl ird(rki:iinctim hi(irnl0finin dagrlrnl (l(rnokrnsi l(lr!rnrln llXX)ik 2{)0:l)rllafl icin kar$rlastr ;r(rsrn(laoilfirlul)if gfliimcninorl,a!a(rktlglifadccdi ki yiir( kbilif Nil0kirn1990yrlrldir(liin)aiilk(lcrirrl( ik lijnclili|k(:n bu linllcrin;lncrkIiirdr'lil)u dcnrokJ.lrsi ii rnli(iiizr'\dc oflrn20011\1Inda bif gclisnxgiisl(x(rcl l]! a kIrlr ilndetdilerr tiizdc55 dijzc)il(rulaiinl|fIr1. jle ol,okrasi orilnlarl lirrihlcltl(iki \irnrlilcnlopllrmlafrn gcril0)(ftrk isr:!iizdcl]9'dantiizd( l{Ji olun]ubirgrllf. nrcgilst| niflir.l)r)lItrsJlI giinilnriizdeIopl mlafsadc fc g(flif(rfitsizliAi sorunu)lakar$rlafinamakla, atnr zr. c$ils,liAcdr' rnrr(1abirfrscllaiirrn lrakh|]ko Lrsun(lr nruhalirP {rl rlklir(firlilr' ]. TT-TRKiYE'DE GELIR DAC]II-INII 'liirki\c'(j{'biil,iinkrlkrnmaplanlaflnda bllirlikn (xr .' r',rl,rl,l.r/,'l' q| \' r\r 'trlt It.r... it,lt,lr!r gclcllirilnx'sii{in polilikalafln Lr}guhnr\illonuhn0sr (x \(i frkligi"dif 0zclikl( 19{10'ti sonrrsr dii d{ }rllaf (rnllrs)ol gc sorrrlu,*clirinarlirndiizeldcslbil Iiiksck lirii k(simlcrilltthinr bozllnr;rsrnr nrdcnolmuflur. OTcllikl l9U0li !rllirrlirl sorrrirki diincmdcliirki \"r' !i lir InI li'l' n l 'lir!rl '],rh,ri-i1.|ll, ;r{'iir,r.rl kazarrnasrn(lil lakliir rol o)nirnrilrf llrrnlil|.dln bir(ok rn ijncnrlisi, ckonorninin bu diil)nrdcki)lprsaldiiniilrii. miidiif.l,ihcrll(rkononitr)litikaslhirlol $ctiI \irnrsrir )-.ASA/|\@!EEE 'o krsal kcsi'lrill(doiIdfn (ilk1k'nri,s !c lafrnrs(:ktiiiii(ir(lczal,cn \ lf 0lln (rfilsiz(lagrlm.eidcrckla ms(kliiriif ncdcnolnruStuf. llu dcki )oksullirn ktflk ft nkrnasrnr gflilrn.klf ik kcntafaslr(iakl gclir(la!rlrnIqrrprklrlrnrn dcrirlcsllrcsi c ncdtr olnu$1Lrr. 11ll)0'h Irllarckoronri\isIikra|]r{l(fir tirrirllf akl!l \( kr uk(sinini ijrl'm1idii^,)denrlli bunalrmsofunlrnyla ka\rll$ugri'llladrr.llu diirr(xId{' loplu u (( lil li kcsinrlri hitur)k\ond(' olunrsurrrlkikrmiftif.Kamu gcrcksii i r(l krsiminin![iks(rkdiizclrh bor(li]rrrnr {dir orirnlirnr }iiz(l(lJ0!lrfdiizc)'inc krdar(rkarnl$,bu duflrmbiJ)rndankamuk(:siminilr nalibunilll,n|lI(ioiI is{ allnudrn l(rftifllk(xr diacrtirnda bu tiiksckkilznnC !al,rfrmaka!nll alrrnaklansa lirrafla mrk islc)r'nk'r. daha Ialdilll Jiikscl krran( illanrndalr"rurlirnmirnrn oln(iirirrr kcllrrlnrilkjdiflJugclism(bir trndar trlrrnr. lafl !a\a$lrtrpi$sizliai rrl.un&cll(lig(xtirndankamI nuf bo(i tiikiinij hrzll lflnrasrnrncd(rnolmakla(irf. Hi! fiiphrsizbu duNm g(iif dilarhrnrrl s(rnulc lchin{' \'l dohr"rsrtla crll(k\'c lit|rmkfsimitk')hinebozulnrrlsr ni t0l aCnakl,adllllu sorunlumanz0r|nrnsiirdijriik' kalgrlar.hiikiimrllcri nnrzokluau)i)niirdcLi )eni(kinta pfogfamr i(ir lN'll ik stand.b) rlla$malrll' Irlandrnril lN'llfprogrrnllaflnrcn l('nx'lkrfallr na sc\k otnri$lir. ristiklri kilnrulcsinrinlnhafcnmalafrnr slnl andrnnak I]Li !(r !(lgi gclirlc ni rl.|lrnnanrn \o]laflnrbulrnallirdrr. gclifnrcblr )rldirn kir u (allanlafrnrnsil!rsrnr azal[na r(i{lg(lirlcrilidiifiil digerlandankamuq0|$anlaflnrn llrc)c (lijniikpolilikalirb(inrirdc kilffrmrza$kmlftrf. \crgigcli criritiiks0ltmck lcinaduklsizal(ak (xlkolirt Iefcih0dilniflir. !ol olaf dolr)lrr(ygil(xinnrlrrlnrnsr (j1lifdagrlnnljakic;iNizliIs!(ic(c(lij$iikg(11[ Cflrp hfl illirs|lrdat( r alan hanrk'rinsonrnudcAildir.(;clir (r$ilsizligi a\nr zlmandalophlmdrbircoksorulun{)rla Nilckim0$lfrdiizclr"aqrk asr ir dir ncdorolmakladrf. politikn(ifrIi]1rl,in zarrllarnasrnn \( ku deli c$itsizlik, (inslilulionill cofrosion) nd(rn ol runlirrrr a$rnmasrnir nrrklldrf. Be$efitetenckkjdckiv. g(iir da$l|nndrki (i$ilsizlik politikgii( Iullantrnrndd nfrl{xrol c$itsirliXc nrrktrdr. loplunxla)oksullaf,kadrnlaf, krrsillkcsindf gibidrziirllnldjlr olanl( sinr !aSn\anlar. )1.rlitophlmlar lcr za)rJtnlilik seslerin(kin dolar, zlr!il politikhaklarir sahiplirlcfll()li!ta\1 liL\a[orejl)iiilkclc l( loplLi srl k(sinrkr arasrdir )(' alrn polilikhak krrllanrmrnrlirki gclirciitsizli!iniriin(mli klsnllr agrkladrgr r'$ilsirlik, iia. dc c(lilmlk[(xiif. " :i.l. liirkiro (l( li,Ilsitoncl (;r'lir l).rerlrnrl grlir (lIgrirnrolalonlsi!ord gclif daErlrmr bifin(rll rl-rlr r'\l,rh lrr iir". nr ,rklnrl,lininiiri rJl rlJ r,ll {'|Lx.r lIr li,.rli\'1i h ir'.|H l' rIiirl..l.,l,\' r.:,In., I t l u rki _ ! c llr ( , c lit Dag rh n r rc \' { )t.u l l (k S,,,n n u dan cldc (ttikk'fi teliftlir ,\ li]$rlir(aargibi iif(rtim lak lii erilin eld(i0tl,iAigclir'. bii!iiki'l(rjdciirclirnlaktijftc 'Inrrrlr\,rll,rrr..rr,rl r1d,rn h, lirlFrrre(l.d, l.gu'u. ., r. ma)t \c l,oJjrak sahidcfiDiniilkedeo[r$lurullnkatma (]{iif deg(rirr ar ijlcnrlipatdr$lafloldugrbilirnx'klcdir. daglLmrafililrrJnrlanda la\grn olan lnsnil hi(inli cm(rk\:eenr('ldrir iifrli lrktiirkd afitsudagcli npal (intcl la$rouilnalizidikkalCelnrelledir.Ilu baglannia sahiplcririn Okonomil faali!elleri kilf$rlrlmda cldl r'tliEi iicrclgclirinin[oDlannilli gelif.lekiplr"rfitbaltnalta ll]{)0sonfasr dijn('nxhii(rrt gcliri ]ilrirrbu[ir]0laktildlr. elde edenlerir rnilli gclifdfn llrllklall pnI tiiT(lc 2/-,2 pil)risc)ii7dc iken,hx kesi ir loplanrisulldani{ind(rki l){},;diizf\irdedir.Buili of|r niilusuniinmli bif ktsml rlr olufluran ii{f(il.likcsinringelirdendirhddiifiil diizf} {la pil} aldrXmrgiist(fnn:ktrdir.lJuofirnllrr dahasonragcli$mcilile$nrcliirij dc dc. ki trll!r iqinbirklrgnnrzda ijrfellilcralelhin(gi&r Fil lanrlosi e girlildaglllmrnln gijriilorcLl,cdir.\itclim islih.la j(ind( rtk bozukluELi palr a tfkcr ilclifdm aldrklaflpa)rngidc iicrellilerin r(k dii$miilolmasr, znl,en ii.rellilcrrlcyltiu0olanda4h gcll$mc |lr lanlarncn gdstrrmcsibu k(:simin ale]hinde nc n(dclrolnuftur. (leli$mi$ olirnckonontil(rrdc iicrdli kesintln istihdanr. dakipa!r ile geli(lenaklklaftDaymdagtllnlnrhakrkl. elndailk dikkat (clen olgu, iicr(llilcfil istihrlitntilinde ki paIIrn Tiirki!(iilc krlaslandrerndir olduk(a)iiksck olnn!iizdclJSlrr diizclindcbulunulorolmnsdr. liiltipa]rnrnecli$mif re de iiarellikxirl l.oplarlislihdamdaki iilkelere krtaslaoldukladiifiik olnlaslnnen inemli (dfni, halenl,arnr kcsi indc r"iiksckorandabif niilusun isIihdan cdilmesklir.(;eliqorj$olit,r iilkclcfrlcmumsal iircIinl alarlaflnda islihdan]rndii$ijkolrnilst,iinclnli hir i$s({cn(]aiolan kcrllo iicrc ikxinofanrnln olnla. r-iiksrk sr rn a a cd(lini olu$lulmakl,adr'. 1997!rlr r(rilcrinc g(rck AB iilkckr gerekse bakrkfigrnda. olj(ll) ijlkclrri patr dahaijn( de ifadeedikliAigibi nin islihdamdaki Iiizde IJll diirctinde ikcf. edildLrnaldkla pa! iine li diiz(:Idcdiilerek fatlaSrk )iirdt l0 diiz(r-\ilxlcsc!fet, Incll,cdir.2 istihdanrdati oran ik g(lirdcli pa.,-rD ifade filildiai gibi olduk(a fal1illolmasrnda, hi( iiiiphcsiz l9u0li yrllaftlatilkip(rdil('n libernlelono li politikalaft ,,flil rrlah dc\'lclillin ckoDomik nil,elieinin rm(l lchinc y(inidcn olanbtzr diircnlcuelcfin \aprlandurlnrak cnro gin lazanrnrlnfl geliimcnr s|lrflafldnilflasl Jijniindeki lc n clkili olduFuiladeedilcbilir. NitckimoECDijlkele rir orl,alamasl !(! ilen llir ofan bu argiilnilnttc $eklinde gijriifliimd(rdir. tsuiilkelerdecm(ai gclifdcnal ]jt rdfl pa) drer l990ll \lllarda\alla$rkolafaktiizdcl5 diizc- :i |\l'kJtr tlldcikcf. bIofanlr ll)l)7\rIrrag(lir(l]gi(10(ilfntlidil zcldenzalnrak f iizdc+1 diiz(rtillrdiiltiigiltiiriihnckt_f dir. ' l9l]0sorrrasl u\gllanrn('kon(rrikpolilikalitrda ihfa .lt,rl,ii, h, n r., .tr ilrrJ\ ,.,l.r,l.,r.rll'I k,rl"Irr'r,r fllilcbil(ccllazlanrnlcmi i lonusulditbfnintsenfn lr iin(x li irrir! i(rfidc bir afUl olull f irklrf llunu i(in t1r'cih cdikrn)ol 1sci(cri(kiicr(tk!.i\(: scndikillrrbIskl irllrldalutilrakh(:nrrrnllrstonu h(rndc ttk bilonlrolfl mck \c ihrrc cdilcbilirir. lrzll)t lcnril ctrnckolllusluf. llu poliliknka(|l|llntaz olafakg('lifdlirlr iifl\tlil(rr (laeclirdirgtltrntntn Ik ) hinc!c dolatrsrtllr dah;rdil ciilsiz hlrl(,g( lI{'sini saglitn ftx.. 'IiirLilcdcistihdamora rrr lxlirl(r)cnij mli bif llk gcliriniri$giiciimillit(lin( ofaltrtn ol liif isentl Lirr(rt (luk(adiiliikolnrnsr, bjf ba$ladc\i$leentr'kk(sillri (r\ a \irki+ l,,r'IF..1l..inli,1, gri. r Fl t,rl,rr'(h rn"l. n ncd(ri)lcclcgcqcnncllIlnfln diisiilolrrast(lnlJuomn ,\B iilkclerinde Iiirkile.lchu or|| )iiz Iiirdc 6l|,.1ik0n, L\liilcf(bbiskf taraltndan (lc5,1,5 (liizc\indcdif. br olgri (in iladccdilmt{lin islihdam\fililcriilir. f iifki}c'de iirffllef iireri dcnyiiksckdiizcrdc!efpi alnryoroln|lls] nlr tarrmdr$rislihdr rl dii$iikdiiz(:)'dc lflfi]lrsr(1irr(t snhibiokiugu,dig(:rbif deliSki$siTllginbu kadarIiiksck diizcl'dcsritir'cdi.,"0f 0lnasun ncdcnlcriilrast(iil bu lund gu iladf odilnx'kledir l{)801i}rllafdirn son|'lr s(flllil\( hifikintnl)(l(li,sitl)it sornir)cbirikinr(fcel birikiIiDrn(kiind(:nlinans/ irli !1r'1,,\"rLur(rL,r'rlin rnd li r', iirr:l l,tf 'r'rt.in :i,\i mi$tir.0!le ki nrilli sc nillc rccl sorntnlcd(xlbrltrnslz lilfaraI spfkiilalifnilcliklirc krsirlad0li antlChf i(jrl kulla rlirrakgctifi cldc cden bir bi(inx dijliifniiftiif. 1990I Ylllaf(lan sonra liirki\c ckonomisindc \a$rIan ( kono rik krizl(rrin sofLr []su un, ktsa\ad({i ntnliser nra)c hrrckctl0ri01dugudij$iinijlcklcdif.' Ni[ckint (;S\lll'tc l1187 den200lir sabils(jrmit\clal||rmla|1|rn oraDrtiizdc 2:1,6diln )iizdc l{l,.1irdii$crkcltbunalalls r lodrl|r bor( stl)klDUn CSNIH )('o[anrii] !lllnfditIiiz de tj9,l dcn tiiTdc 110,.10iiikscldiAigi;rlcnnr(rkt0dif. (lthadii$iildiiz(:\dc ilad(:(riil(rndiinii$iinr isliltdn sun. \c ak[a dolallsrlladahanz e$illjk(ibif ditltummodc linezenrinhrzrflarnilkl,adrr. \ilelim i(i dc Iafadtgmtz diinemde eko o i)iilsck diiz(:Idrbiiliimeptrl(Inransl gosl(xrnlsinc ragmeni$sizlik(na li xtda hcrhangibif dii$metcn('dcnolnakl,adrr. Sonii( lrldl liirlitc {'lono nisillrll kiimiilalifbiitiirncIrklafll tiizdc2{)olntasrr faAm(n, i;sizlikdiizc)irdekr)da d(g(r olumlubif dcli frnr ornri)nriuf so'utr n\L ( l,] )-r^s^,t\ | 5r @@ \' rd. D o(. D r \hhtrru B II l N / tr.l D o( D f i brrhi r r ( ir r xr r \ t lNll 5 \ K 'Iii rkitedr gclir.ldc edr,nlcrtloiI ifl(ki k0lumlarl v cldcrtlillcri ecliricfil9{}7\rI vc dahasonrayaprlan g(rlirdaglllmrafaSlnmalantla lcspil edilnriflif.Hane halklafrnrn i$lckikorufirlaflnrr \inc gcli;nti$iilkcl0rlc karyrlaftrflldlglnda ilk dikkal,!ck(:nhusus,ijoctsizaile lerlefinin(alr$alar (i dekjpa\rnrn{)ldril!a)iils(k ol. nrasrdrr. IlI olgugc]ifin(xn1rk akthinc bozulnasrnr etki l(:)cn6nfmlihif lall,ijrdiif.BI kesinrin islihda dnkipa. raXrnfl,Iirlfl islihdallun tr iuirlfirasrrir !akhfrl yiizrlc 2{)siniolu$l,ufmasl olduk(aliiksckbir ofanolarakkahrl cdilmeklcdir. Lcrel,likjinislihdamdrkipa)rnda0ncmli gclifn( olnrasrna dijTcy(ic ralmcnbu oranngditmi$iil k0l(rfinhalm (ok ecfisinde oklueubilinmcklc.lir. Ki (ii h(sab u (dh$rnlrnnrcta dahar"ar"gnifa(h ikr kiiqiil csnaldorikn kcsiminl9ll7 gelif dngllmrndan 200:]e, llcthinc g(liflili rc islihdarll(l{ki l(rlirinbu k('sinrin Da. ( (isilx) (rll,ikkxi gifrn(xn iil(rnli diizc\(i(r k ragnrcn cldc tr gclirdcih(rnrlisalrlrbilcrfkbir ofrndt dirrirlmir ol(lu!u gitijlnrcllc(lirllii)iiLsLrflnardrrsrnlhrflonomid.lo zis:onugii(krndil(c kii(iikcsnafinckonomik kazan!olarrrargiltik(c daralnakl.ildr.P(rrak rdc sck$fiindekibii yiik markcthflcbakkallarudurumuile olomobiliirktllerininkampanlnlaa salr$diizc)indcLi artr$laril0 kii('iil, lamir alijllcsi sahiplc nin 0konomil gelirlefinir azalmasr arrsrndaliCrkarCcliikisi ilrJrck olnrak!crilcbi lir. (;rlirjl ifl,ckirlurulnagijfOdagrlnnlnda, islihdamofa gelirlchincor larla tarar nr ik gclifdckiofannrasrnda rldc ((hr kcsinrj$lcfcI kcsirnlordir. Bu kcsiministih damdakiDalrolduk(adij$likolmasrna fngmengelirden aldrkla fat oldulCa!iilsektir. 'Iablo.,t llancholkr tr'orlkrinln n&rs igtrki Duntmlarma Gitre lstihdam !e loplan Ccllrdcn dldrllarl Pat'" rrhd?h 6cr nhd?h Ger krrindcl dc aqrlqagiifik]ccgi gibi [ransl(irlOn ncr(rdcIselamamrna llLl lakrnrde!lellaralrndan laptlnralladtr. gdifmcninn( iilqii(lreclirdalrlirnrnrn diizclrncsinc kal,Ll sa€ladrgr tartlfmakoDusudur. Buolgudahasonfakiala malardaalnnlrlrolaraka alizedilecektif. 'Iablo.s loplam (ielirin Tiirlerine Ciire l)agrlmr (liizde)rr 'liirkileilegclirdrFrLmrnriicfellikcsi l alellinc*o li$rn gijst0rrncsibir )ijniiJkr f0cl iicfctlo n dil$iiktutul yarattrar masrile ilgili,dieerl6nijylc!alr$anlafln kirtnra dclcril iiz0lliklccmckk(rsiminiD arz fazlasmdan kalnak lanannedenlefden dola)riicfellerin tmek kcsiniaklhi e dii$ csinc{rlanaksaglamasr.,_la ili$ki1idir.KamukcsipayrnlrhrzladiiltiiBiibu sii' miniDcmckpi!asasrndali relle iiTelkesi dc islihdamcdilcx tahqalllafrnr0cl iicr0tl0 iincmlidiizlrldediiliik kaldlglaerkbir $ekiklegii politiriilnrekledir. lijrkilr'dr dzdliklelibcralckonomik kalafrngonif iil(iid0 uygulamaalanr hnlnraslnapnralel gr.li$m0, olaralo ala trkandieer,bif sr diLalafnra oralrr rr dij$rnclurdi gdstcrnesirc scndikallolmaJanea ll$anl|nn rocl licretlefininhrzlrbi(imdedij$mesidir.Bii liin bu nedenlefuen dolayremekkesiminjllcfirnliliEirin iiflcnli diizcydO a Nlar gijsterdigihu siife(te,reelijcrel, gdzlennrcktcdir. lerinijnemliijhii{le dii$tiiAii Buolgu,gcqah$aDlar lir da.llhmrnrn veta dahagenif ifade!le enrel ke.in .rlp\hrnpho/,rlnra\rI|a rrr,le ulI|r,rkl,rLj 'lablo.6 i nlal Sanall rlc Kamuro aizcl Scktiirdc (hlr$fllarm ReelCelir Indel€i(1997= 100) 'lilrki!eileIaprlrn eclir da*rlrDrara$lr lalaflndan krsal v{ kcnl,s(rl biilg(i(irdcgdirin l,ii erire g6rednErll nll dahl delallrnnalirf(lilcbilir.lablo5't{ dLrgajriilccc ai gitril,i] nldabir \axdan tilrmsal i$lctmchiiyiiklijkkrfi nin oldukqra cfitsizbir daArlrma konuolmasrdiecrya dandn i( li(iar\rlhirdkrinin[aflnrak]]hir0gcli$ncsincgelifihula aral deniylckrrsalk.simdcmiilclebhislefin tnrrilrr.Bu gflii c, krrsul kcsjnrdckii(iik lann i$lctm(l sahipkrinintlrn iicfctlisine diinii$mesine nedenolfilui. 'lnflm gclirlcrini lur kfsimi d( ii(x(.1 artmasnun ncdo. ni ilad{ cdibn diiniisiimdiir.Tablo;'tcn har(rketlclespil 0dil(rn iifi mli bif olguiselfansleriidemclerinin taklasrk gijslorrcsidir.200i| 1(X) diizflindc a .ri liizdc tth \1 ) ljl r r \ n 'r 2 5 1 i2 92 0 0 1 \ nkrm sstS l l ri r n tlr ! )-r s ,\ @EEE ', ! 2 0 0 r tl :j0{)Biifiit Sirnayi i$lclmrkxini\'r'rilcrindcn llazlflau Tablo 7 de ijzcl i;krlm(icrd( !ahf0nl0frnverinlilik lrri iki lalr,qrnlara laprlnniidenrelcril9llT litallafltia t'.r'r lr I r r . , Irrl. r',,1 .','1,, \ . ' l. t t llt t l' ' . t t ' t t t . geli$imi gijsl(rilrn(kl(r(lir'. t cretlilcrin laraluklnrrkalnla pa\ almaktil ol. daha diii,iik diizclde dcAc(lenAidefok g,,riilli nlir hu k \il, k,ln Lli,l"lrrl' r.e:i,:i!' dukl.rl| iinPnli du/'1'l, Lrrr.rr'lr. chli,lnr..inr' lJi rrl'11 flrrlrlrFr iicretlefdcliaru$oldLik(asrnrrlrkalmr$tn.Iriyirsaekorlo palmdr dii$crr risi siifecindekamununistilrdamdnki paralelolarak,ijz(dk( simdciiffellerhtzlabas azalma,va olangclirdagrlml lrnlmakt|rc za[( iicrfllilefnlrrlhinc lar nrr dahr lazladiizcyd(i 9ah$0 alelhineg0li$mcsinc nedtrn 0llnaktadrr. 'fablo.8 ]iirkitr:'d. iqslzllk ve lggiiciine katrlrn ora -2003)'" '(ltl$2 'Ia o.? 500 Biiliik Sanar_iKurt|lullannda l$gii(ii Verimliligiu:0 alarnaijcretler'" . 'J!u e ve d m a or t!3m !uq€r s( MyoniL 1e37FFn3r r t ': R i-.:3si s 3 s s,, 11.2.Iiirl.ir( (lc hiiisol (;( lir'l)rsrlrnrl :eE_i 'liirkilc'dr grlir dagrlrmrnrn flDokalcylh(r eeli$ne gdslefnlesinin en iincmlilredcllrri dcn biri iilkemizdci$sizliginlniiznrinbir $ekildrfliiksck diizcydcgcr'{ekleimrr kirlrlmofanrnrn oldtllgadii$iik slbir digoi isc isgiiciine pallnn tiik. 0lfirasdr. lanm s(rktiiriiniinisl.ihdiinrdaki neden da Iiiksokolrlrasrna sckollnasr, rksik islihdamln i$sizlik dii. Eksikislihdarnla borbef l,oplam 0lnrakladn. rcyi iill(rnird( )iirde 20'ltrr diizclirr( yrkla$nrakladrr. lju nranzarahi! fiiphcsir iilkeniniifelkdr ki]\'naklarrrrlrl dolausl-!la iircundcrol alp gelir'eldee[ irUlkalmasrna, n(ien olmalla' nresigcfekcn lay aklijflnnlrlkalmaslna drf. Bu durumhomiilkcxrindahadiiiiik felah iirclmcsiro enreka](!hirc grlil c gijslel bcmdc g(|lirdrgrlrtnrmrn mesine nedenolmaktadn. l5-2.1)a$ grrrbunda !0r alan niifusiai$sizli*i daha t.iiksekdiizcldc scyrcdilorolma sr llu sofunungclcccltc dc qok iinemlibif sorunolarak giistcrmckl(idif. l)i*o iinenllibil \:lfhgnl loru)acaErnr oldukqa sofunda kadlnlanuif|iiciineknlrImdiizcyinin diifiiL olnrasrdr.Bu oranh(]Ir iillc gcn(lirr{krhefl de ta Ilu alandd frm d\l k0simdcoklukqildiiliik diizer"dcdir. gclifmcrlcrdcf bif InnesiiseCocul iimil.lcfici en 6nenlli i$!iligiDijncrnlidiizcldel)ir'aralmagdst(iri)ofolnas rr. \ilekinra$aErclaki labloda1992]rlrndal2 l.l ta$ grukatlllmoranr,Iiiz(lc22,1] bundakico(uklaflni$giiciine ikenbu ofan 2001Jr"rl a geli diEinde0ncmlidiizcldc dii$crrLtiizdeiJ,8olmu$tur. iil(iitii gcrrclblr drErLnll Ibnksilo cl gclir daErlrml qiinkii hIrchllkr bir !andln li(]rrtgdiiladcel,mckt(rdir riddc cd(fkandiAef!andansahipoldu{uhisscsenrrll(f afazikrf(11rl tr. fi ilzerinden kar gcliri,!ilc srhibiolduerr m dua[larr iizcrind( llli7gf Inn gclirirfta hankadnki tcm{lluuli}cIalr. lifisalibiolmasr rnijrnLiirrdiir,\llenin lr \cl-aailereisininifim bakrraLdclrrltxrdinck !fl.cr' lam d0 bu 0faoraddbir(ylcrin siz bir analizolircilklrr'. lcr"aliirkiydd(r oldugugibihafchakllfrin kullanllabilir ."'(r gelirkrfin(i hakarll sahipolduklir hrlcanrnillanlaflna glrir dijze!lefivf har{anlll]illrIr (csilli hllrcam0ka l0mlorirclalsisk.ine bakafakbifO)sclg0lir daArlml nnalizi Ilu irnalirindiha gcf!(:k(isonu(r -\apllmrktadrr. oldlkqaiin(rnliolduAua(rklrf. ckl( dmek a(lsrndan llu biiliimdr.iircllikl(rDili tafalmdanyrprlan1987. l(j. 199.1 vc 2002)lllan ddti lelir.lairhnrlar;r$trrrnirlalr lcrir s alnarak l1]90h yrllardariliLrrrcnliifkllr'(kite ellili olanfaktiiflcf!l eclil lir daErhnnrrdcXi$m(sirxki dlErlrnrnrrniteligianalizcdlk((klir B! rfa$lrfm0lafrn hemkull0nllan tuncl !lrr|mirsrnda liirtor!cri hcn dt iirnekkxn kiitlcsibifbifirc t|krn olanbu liif edir dagtll. (hgcr (iahilsaalrklr nrnklr$rla$trfrlnasr ml ara$lrrllalilfl len(linne"!e olanaksa€lalacirlIrf.l9l]7 gelir daglllml ili;rkin cld(rI dilcrrsrrrlu( arNftlfnrasr|lliifkilti genelinc gclir(la$lrlar. l1l1l.l ara$tlnnasr ilc kaNrllitrfrldrgrnda oldunugi ikalsrll ornrdaij r li (liizeldebif bozulrna giizlcnnx klcdir.(]cslnmbiitiilncsindcr a(rkbir $ekilde ba clitsizligilr arlrnasrnrnclk'nlcrine lir daerInrndaki ki birctscl krldlondrbuful dahaCoklenlsclbijlglrhrd( gclir(laFrImr elitsizligil(:n(il]frklandrera(rkbir lekil kcnlsd \ilrkim 1987aftrftlfmasnrdr d0 gijfiilrncklc{li}. biilgelerdeki cn \iilsck ecli i niilusun)iiZdea lik kcsimi gcliri tilz(le2il,1l2sini(ld(rc(lcrkclr, at|lrl( siminl9l).1 diirc)i c afa$tlrnaslndd(kl( ({llFi Dat riizd(i lJIl,1J.1 gcnc gclifmc)(r parrkl liirkilc Bu olafirk )ukselnriilir'. geli gclif i l"iizdc5 1ikkrsrlrrrun liDCi0 niilusun cr tijksek den nldrgrpa! slrrlla )iizd(r2lJ,0ldentiizde l]0,1},111 )iilsclrnittir.ller nekadnrkrsal kcsinkcrdiiqindca.la lt\liil.s 183 r',Jr,ri('rtdfr (,dSrlr lsr)\!rrnr' 2lr1)rr Lso lrrril.tJt ilrr rrij.rirr I 0i|, \itrs 'f^r[,],,,1nN.4. ) r s^,vrI 5r@@ Y rd. D o(. I)r. \l ahnrur 8tl -IN / l 1d. D o(:.D r. l bD hi nr (,u r dn \ t Nlt sAK k'tli bir gelirdnErLnrgijriiniinrii de,ns nv elnrekle)sc h da kfllscl \'c krl|salLcsilnlcrir niilusu ilc ddo ettigi gclirlrrkaf$llafunldrErnda 6ncmlidiize!debif c$il,sirlik k' karfrla$rlnralladrr. Nilcki kc tsrl ]crlo\k ta$rr"an l!anchalklaflrn l,oDlaniqindckipayl 56,2ikcn gc -"_iizdc lifdenaldrklal]pal tiizde{ill.9(luf.Kl|snlkesimdrki ha' rclralklaflnln loplanli(ird(ki oranl)izdc.{ll,{jikcDgcliflcn aldrklaflpal !iizdelll.l diizetindcbulunnrakla (|r' B(lr zcrt( kildc2002Irlrldrkigclirdaarlnl|sonu(. ldfl 1911.{ araftrfmasr\lakar$llafurldrgmda(ddccdil(rn sorullafdanbir i\ilelmeoldugx96fiilnrekl,edir. Kenlsel biilgclc(kr;lciir daXrl|lnrmda dahaIrzll bif ir"ik$nrc oldtljtadecdllenb0 (liinem gu lqll bir f(:kildfgijfiilmeklcclif. de krfsnlkfsimrk'*clir daarlnrndrbir i\ilcfntcdr daha loL Lrirkijtiilc$mcoldugl gini kabauslna batularak[cs pil 0dilmclldif.Krmalkesimde gelirdaerlrnrnda eiilslz liFinarlmirsrfrn c dlcnrlincdeni. tanl[sali;lctnldLrrdc. ki c$ilsizdaglllmoldugnbilirmckt(rdir.Uu diircmdc [a (li;rriik frnrsrlkesinre lrnrusrl dcsl(klc c iir(rnlidilTcI. dc krsltlarnalIragidildigigaiiilmcktdir'. (;iiriiniifilii" 'Iablo.$ liirkhcllc (;cllr DagrftrDn||n kJ ile ijlkrmirafrsrndaki belkide c temclsorurute$kil elmekledir. Birctselgelir(laArImrnrn iinenrlldlger{rephesi 1sebi rcrlcrin!cr"ahalchalkrnncldceltillfliecliri harflika. (dtiklefidir. kjm|()rnasrltahsis Iiirkiletlcgelircgarctii kcl.ir harca alaflIr danrlrn|l l'ablo10da gdriil l(klc. dif. l'abloincd rdigindedikkali (ekcn cn tcmcl husus, gda\cl)irfrrnrn dii$ijlgelirguruplaflndakihnnchalkrnr ilrlilatlaflnirbiiltckrinin!akla$rk!iizdc 70 ini a]lfu. ken,liikscl gelir gurubundakihanchalkur isc }aklafrl At fa bire)lrrin 0larak)ijzde:15ini lahsiselnresidir. hat0$lrn klli[(rsini!c ckon(]mikiirctk(lnligirihclirl(]y(rn berle$ne, eAilim.lokirnln olel,eilence\e killliirgibi digcr bazrkalolnlcfl diifiik .ecliflikcsinlcflc yiiksckgclirli kcsinrlcrinaikr hijt(rilrir.inde tahsis cttikl0ri pallar lark )iizd( l(Xlii iirerindebLrlunmirkladrl arasrndirki Ru nunzara aslnda ,\'oksullugun n(dcn bazrkcsimlcrin kndefillen,zeneirligin kalrlsal(l)oldug0nu bellitil!iide a(rklamaktildrr. Dahaalrnltlh bir analizcgitin kak rninc lnhsisedilenka)naklafi{in }aprlabilirNiilusunen )ok srrllcsirni gcliririn ancirkyiizd00..1iirii cgilirni(in atrrnakta ikencn zenginkesinriisc gelirininIiizdc 2,2'lik krsmrnr l)unfira(iqinar"rr,makladr '\radakilafk 5 kalrn iizcfindcdir.I)igcr ijnOnlibir hususisc Tiirkiycdc dii$iil gelirlikesinrlerin itin a)lrka!rdrel liikelimhafaanralafl l,oDlalnkalnak 2002 \'lhnda,\'aklaflk{ll}7 YTL ikm !iik. sekgeli i kesinrlerin :J{l116 \'ll,'lik bif kalnakaUrnrasl dr.'' Tril,arijTcrindcla)fr kariirlaiil,rrnrr \aprlacakolur. sa. diifiik gclirli kcsimdcycr rlan bif aikrcgitimclakl0. $rkolafnk.l Yl l, katnaklahsisedefken, I iiksekgelirlihif lr0nrorlalanraLl.l\'11,diizclindcLalrrrkry|| aktad|l ,\radakilnrkrn20 kall,anfazlaolduExaflk bir Sekilde Iailimi iincmlidiiTcydc kamulalnalla. eijdilrneklcdir. r ile linanseedildiEi hii!lesihirkalemde b diizerdebir lafk o atr qrkrtorisediAerkalemlefue bu la&rn d|ha da dcrir olabikrccgiiingdfiilLrbihnekt(dir. t)ahl iincde iladerrdikliligibi birelsclgelirik'eAi linl rlu[lmI arasnldaih(xnli sa]rlabihck bif ili$ki bu lunmnlladrr. \itl'li clilinr durunruliikscldiLqc birclkrfinekleelliklerigelif(liizqi hrzla)iiksel cklc rc dii$iikgelifenrnhlilnrolmaa(nrazrndaijnemliiilCiidrkul tullnaklirdrrli]f. \itclim \;rprlannfa$tnmalarda liiksc kokul.lakiiltc mczunlan ilc ilkokulmfzunlafrafaslrdaki g(lir larkrrrnoI1rlamrolarak:l kat oldueubir t(spil (dilnrlfl,ifIJI baAlamdnliirkitede gelir eiilsizliginin hakr tok iincmli\c leflesikolafakler almasrnrn en iln rnUnc(lc i haku :'a$alanniifuslmuzun\akla$* l'iiz Tablo.10 Tiirkiye'de Gelire Ciire Tiiketlm llarcadc S0liL klsmrnrn ilkokulnrcz[nuolmasrdrr. Da]lada malaflnrnDa*rlrmr(r-iizde)" kiiliisiiiscokuI'tirzaf ohnirlarlafilc okuf.yazirr oluDda l)ir okul bilirrnrcl(l|brinl,oplanr rriilusiqindckior0nr. olar0kliizd{rl5 diizelindcdir'. fiirkiteilekiil traklairk gillriilriin({il,im rliizf!inc bakldrgrnda.200.1)llliCinIiiz dc 6lJ'iinijlliscalUclilirn diizc)illcsahipolduklang{j. riilmekledif. Bunakaffrn)iiksrkokul czunuolrnlafln oranrnrn isean.rkliizdeI I dijzetinrleokluAueijr'iilnrek tcdif.''Bu oraneelilmi$iilkel(xde )iirdelJl ln iizefinde dif. Tiifkilcdc o[a]a (lkan bu manzaf0hcm bifclla n ecli crinindiifiikkalnasmahcrndc gclirinartandiiz(rJ. de br liir dii$iikceili diizcliirlmr$geniikilleleralethi nc bozulmaslnln0denolnrrktadrr.Buolgugelismifiilkrr /J,,rrJ,ri,rr.trJ NJr 200:l2r)0rl)s r ) r^s^r @!!IE 5{ I l ,i rki !..1. ( ; . lir Dx grb D r v c )o l Gu l l u l s ,),,,,,,, 'Iiirlir'('dcl91l(l'li ) rlhr(lirnsonflkidiirxrnkl(k g(lif (:$ilsizligin(l(ki dagllrmr aftri ilhrlll k(nnforis\onunun olmu$tuf. \it1'Linr {ll}0ilcn2001(l bozulmasrndacl,lili pillriix rnli(iiiz(!iIllIl llli]llariqindcliikclinrnlrlli]frnrn dcrflafak srfa)la!iizrh 2,2'{ll tiiT(l( 12.1f}iiksr,lmif hir liikrlim lif " llu t(ri$mrrbif ) ilndlr ilhiriirtabIXLnrlL ki hi kirlLhrna diinijkIN$llan \iiksfL gc ir kulcgorisinrl( rclkri hrf(rralilflnl dlrlrldr lr[[rnrk{|L di(cr !andarl liirli!0 rif iir( nrlihir soruruolln drf il(xks0funurIcr. (i(r gclrn(sindrrol srhibiolmrrllLrf. lcfikbif sorul hali|l(r ljr f$ilsirliAilo!lunrunhclirlibir kcsini i(in liikslr$irm gclnl(kl(xllrllu sorunloncl t[ik{lin rnalirfl iinlarnllra iirctimii\clr ithIlirtr(lin drha (lokliils nrnllaflriircIiIlu !)f unurkilkliibif fckil nli\f ilhalalnrdogul.lrcl]klr. (lr (6ziimiigclirdagrlnlnrniliksliril csjndr'n tccmck lc(lir. 'liirkitadr'Aelirdi]lrllmlnnr bu kadIr csilsiTolmirsl hefhlngihif loplumsal sofu. rr fagncn,iin(nrlii;l(iii{le giiziikrnsi,bi f"lcfin$ll1(|i dr$rnda haf nunc_rkmrtor (:tkil(\cnlalti cr ll lo0[rnrsr]l dnlanri .;rma.gi(lefini krrstlkesim n]lllaili\el,lerina dalanrnakladn. Ozclliklc rr\ir kalnrklnfr ail(i(: n bah(csindcn d( iiztiikdinr lani larlasrndan cldc dtiai iirrinlefle te(inriri tlmiI clr csi jlf ken efdf \f bil(itlcrirkrrsaldir k lilfl r:(li{ri -!a$lran tr lir irrnlirlrfrka!nak[cminctnnrsig0lircsilsiTliiirrirr iix lrli diizcr". [ol]lullrsal bif buraln]adiinii$mem(:sirdc Bu Iiif a\ni g0lirka. dc f0l sahibioldrilul)jlinnrekledir. l(mlrfirin hanckrif biit(csindeki )o1niniincmisonyrl gijzlcnllckLcdir. llir$kabir ilndel lardngiderrkazal(hgr gelifin lc irtni iizcfillrl(li( isi hcf nr ka. eelirdagrlrmr dlr ijntnrlihif lonksironicra dar gidcrckazalnraklirr-sir rllili gijzk nclt(rlil. Nllckinrl9ll7 gelif .lillrlrmuda l0ttllm kLrllanllabilil eclirinliizdc 9'u rlrri g(lif ikcn. gelirdrirlrnllfflaa!nr gclifilr[oplllInkullarrrlirbilil 199'1 gcliligil|dckipa)r:iizde 1,2diizc\inc(iilfniiltiir." l\fi gdifir gclif daIrLnIfr itil($liriaikrlkr tapllgr;l(lk bir Nil(rkirnl9{]7eclir(lir!rlrnrrfn$ $rkiklegiiriilnrek[cdir. dikkatlrhndlgllUfrnaslnda sadr(itnnkdlgelirdNgrlrml da giDifndeLsi0,.16lliken.nrk.lir ralni gflir dikkalc il|ndrqudaginicnd0ksi 0.'li'2diizclin(dii$fekgt'llfd;l iizerinde ifil($tifici bif c .i o[ati] kotmrklndrl Arlrnr ifade sIa)lir 199.1aragtrfmirsrndir edilcngi i 1ll(i(rksi bif tlclifi0,1?liicn 0..1iiU diizc)j t oklrrk$ nriil,e\rrzl me )ol n(mr$tlr.()zr'lliklc diifiik gr'ljfgufLrplrfrndl tcf gelirlefinin ilin(krkxsaldrngclcn[dnrilm aldI hilnelefin krlitcsi. la)lcr\c!r [(lnli edicigelifki aikiin !i]$arn-cal saAlamaktadrr. lJutlil g(: ni artrrnaslIai;ncr li kirlkrlar li n 7 \'llllkbir zarnirndili lin(h bI krdaf hlzlrdij$mii$ ilk l)irkrilrkrfslrl 0lnrasr bif(ok\dndcrdii$iirrdiirii(riidiif. gelirk]rindeli azalrnrrc $chiflofnrc oranLrr kcsillrirrccl riiks(ilncsinin burdirrlkili olabilecr{iifadccdils0bik bI konuda(lahaayllrlllr draslrrmi]laf tapnrlkta\afar bulunukladrr. (i(lir dilELlrnr so rrLrnloplLrnrsll bunalrmlilfir diiIiis. biJ lrklii is( tollumsul Incsific g(llcIc (ligcr'iircmli \lNkn)(ko c} lcrnlcririli(r'r( llitj r'r)ll(i1f. raf(llmlil,{rna nonripolilikallfrnda ijz(llikl(rllllll) sorrrrsrrli; cm(lcli h(xrl fkonomip0lilikllrfl bcIirnrcImif\( hu ckoforri ll|n (l( hir(')loir giiIliil (rkoIorn]L lutunrLrf tx)lillklrh|.| Llllfrnizdc utgrlirnlr bu po ii$nxrsi.|, flkiliolnrustur. lilikirlil n bir$kjin u )a han0l(xin [o])lurntIl)atilrrdir sos)irlili$kilAlrflnrnDnfmlihir ilfao olirnloplunrsul )|fdrrrlirf ir lulu ununf illiidf clkilfdiiialfrbif ilfaf kilnru Irrnrilkofusudur.1(rl r)lirfhrsls is{'iilkfrnizdc kllnakI soslrl lranslcrl(rdrtr dir,birc:sfl\{')ilkrrrLrm rilkrl \c)ir l)ircts(lgiriiinrlcrrI.ll salnil(likt{li (11|1rck, crllErik dii!iiikt(iir'litolsul kcsirrl(rr (liiniiksos\1]l \irl j(I.lr cl cklr ol dlmlaSma lrirli\clkfifin ir('rrli rollcr dukl;rrdrr. l!u Iiif gili$in]crinl)irkrsl|l|sor (liil(nrdrkil l{ ilcllsinrafN(l;rfril( klrnuotu[a[allrl(ilr l]ili mll[((]ir. iirrr'aj l)(rri7ll!rcri . Kinrsclok nu'gibi pr{Jgr.url lar \ctir giriSi k f loplunrsrltlf(lrnrlafma(lulgusuIun l)i( ) lclrlcn{'ka.|lr tii(lii rf flklli ol(luIuIu toplurn{lilki 'h {ij.l,1rr'k1,1||rlir, lirf ,-II,1 ,rf..'rlrir li\iinr.'rl !f lolsul ol()(cck niktardr killlilklirf r)luflufirlmakla Il(lrzcr'ir'kiklcalinsfl k(sirnl(f(t|arslcr cdilllrcklcdir. lrasnniirlcl alar \c yolsulilIi[(lr Il tiikiinrliiliiklcf ( gi mrti lrg!ik cdcng(rlcnclkT l0L)lunsal )ilr(lInlir$rrir (lir 'illrr qa(|r'lar'r" gij(lfnclinnckl( linrlerini olir|k isirrl( rxlirikxr ortrnizas\onlirr tjr(r iirfnrlisos\rltirr{ln lirf inn tiri$imkji olarakanilliz((iil0bilif.lliiliinl)u \c l)(rl orfclikk bu liir rrri girifjnrlr. l)1fkl(\ijlrdcndturnli(1ir. girilirnIr){ fcl iiriSinrk'r'oInirsr nrdfni}k ;lsinnlriLbil (nl|)ir trkixirllri(ir gcflck!ok gi soruIudii$iikdiizcy(lc hu kIsinrlcr(rrlr$lrfllnrrl sullaflr[(spiIi\(r ]irrdrrlrlilflr srndac[lili ohnILLrdrr.\ a(h[r'dir"]oksLrllr ]lrfdr|ixllr ancrlikk)rkrndaf baflir''lri(lrlirrl(ki iJx(l('irslL.lll irsi mclrik bilgi sorunn(lrn k|\rrklilran bilfr s,lrklirfL \|rdII. ilnemliiil(iidccngclkr\or bif rol icraclnr(rkl(dir. lil$nragnniilliiliileslsrllaiaprlnirktildrr. !irrdrnrr"irpr. ral hir kl$ii; ( (,likle(ii Ioksuldufurdakinf\annnnrn I rrzLrc(lccfklif _]afdrnrallkrndNnhalll' tl]a$rnas illrdcsir"ardrnr tilprldcillkifirll rhrumlnUcn ili. {'nIa hnlndilli bilil llu Lifllir c diir(\de nrrhlaaoldul nu l)iacrbir hususlsc l)Lrliil da en iiio tcsl)it0dcccklir. i(iI iril( hissiolulIr]l.lnuyir(rgr )afdxnlrf biI bilgnnhllk miimkilnolln en krsilzirmanda bu liir hif )oksullukdu. rr r(lrnkurlllnunrn\olunuhulmrafr) rfr i(iIdc olacirk. giiniilliiliik sos)irl z0lnilrir(ick! lr. lliiliinl)u ne.lcnlrrk' gifllinrl i brlr loDlurnlNr!n(lil 0kon0rninlrl )ilr(lrnrlirirnr ; lik krsmrnr 0luflufdugudilfiiniil(liitiin. )irllirirk.,"iirde gi(lcrfkrl 1(inijrximinin dc. bri tiir girifjnrl'riniilkcrniz hirlillLolnlillacirklrf BLrkonu(ladahrl lacilall ijlgijl.ll|ck r\frntrI rnirlizkrc(lirn \c llilcI.2{)01)ihli}ll( oldulu lt(ltL . Dt| 2AA1t) r, h*^r lnt ttk tttx!\ 2r0 t " t!r\L) rrrxjr.r.,rtfrn r rir t l) , 4r r , L, )-r sA/$155@!!EE \hhnrur llll IN / \rd. Doc.Dr. lb,rhin,(irrr , \llNltls,\K li.ll. liifki\(. (lr S(.l,larr'l(;etir'llrrerlrrrl 'liirlitc'dcgclirdaarl lr sorununu!olciik bir ile gefekis lil nv elnrtsininen 6nernli edcni,elonomide lihdanrn gereksemilli g('lifir]0lu$umunda scktiirl(irinc[ kir olnalan daglllmxh. Tiirkiy(i(i(:cr iir(rmlisofur, l,ilfllll kcsinindcfaali]ctgijsloen0iilusunlirlor oldriLta liilscl diizcldcbrilunulorolrnirsdrf.0r cAinAlll) {ie lafl dl islihdanrcdileni$gii(iiiniin loplanrislihdama olunl yakllslk olar0kyiizrlc2 diizcYindcik(rniilk(ruizd(i bu oranrnokjukqayiiksckoldugtlTrblo I lilc a(rk bir ii(lkikl( eiiriilnrcLl,cdir. ilrcsiol atir qllrflrer rz AB iilke lerindebu oranyiizde5 diizellerindtrdif. ll)frnrsekl6fii niin dii$iil diizelde lal,ma degef laralmasrna laf$ur iinfmli diizfldf isl,ihdambalndrrJof olmasl,gclir dagrlnI c$il,sizliginin cn iincnli laylalrnr o[i$lur aktadrr. tlu rnznr'ird('Eilnredikqr'liirkite de gelif daerhmrnda 6nemlidiireldr iyilelme beklemekdogruolmrlacaktlr. (lclifin sektOrcldagllmr a(rsrndanyinc g(ii$mi$iilk(rlcp l(: ili$kik tifdiEinizd(:dikkilt qck([ digcr bif hususisc g(rcLs( hizmctl( r scklii iniir gcrrknlillig(dirinolu$unru pir)r da okhk(iiriircnrlirol snhibiolduEu islihdrrndaki dur. Or'negin liizde75 i hiznreo' '\lll) deki islihdamrn sektiinindeyef almaktadlr.j"r\B o alamasrda bu diiz(ildc ohnirsada )iizd(r[i5.2 eibi ]iiksck bir dijTcr"dc ](x almakladrr.tlkclnizdciscbu ofanrnhak rrr-iiz(lr50'ni alh da okiuAugijrijl ckl('dir.llilgiqaArnda en hrzl lalnra gcniilediAi deAeri re islihdanr bu sekl6fiingeliltifil mesi hif $iiphesizeEitimscktoriincg(irckliilginin vcfilncsind(rng(r{mckt(idir. Rukonudriill(rnird(ki eiislcree lcfi gcli$ i$ iilk(.k.rlc kirNrlirFlrrldrgrndll dufumunun h;Cleiq ir((r olnradrAr bilinnrekl,edif . Sektdrelgelif da$bmlnl ( n (itkir $(ikildcr ililcflifrno Din cgilim olanaklan giiqkndircrcl, krrurldaki -!olu, nitclikdiiz(il"irri lrzla nii[usun. ir lrramksana]i!e hiz nrller sekl6riine halcnegitim tn$rnaklr.B! baglamda alt lalrsDrdi iinernlidlizeldoyetcNizliklc r oldu€ubiil. geler vela $ehirledmizinbu tiirdcn sorunlarxnrqiiziil. mesii(in kamununijncmlidiizcydokaynakullsis clrlo .i l.r\,rli r'I'1n Jrz rr'rdrcrrr'rz rirn. '1Ir' klILlrf.i!rrrrl' patr rnN'lilli flgilinrBa lcrdckalnubiil{cshil cn }iiksck ld lAr' a liihsisedilitorolmasrdikkaledeFefbil grli$ nreolsada. iizellikleofta ijgr(:timdcara c]amant0darili. gii(knlifilncsi !c dii$iikgtlir €rriplanin alt Xaplsrnln goclklafl ndaki aikrkrfill nl iidiillordir(((k lilrrlcnrlerle bu tiir cgitimdiizc)loini su ulmnsrnrn Cokfijnlii eko rilin olirfrAra!rklrr. rornil ecl,irik 3,:l i ) r s^/{ @!!Elg 56 1 Tablo.ll Scltiirterin Milli Gclidekl I'atl !c islihda n soktiirel Dagrlmr (liizde)'' 1990 lri hdamdalrPar ("^) Getrdel Pry (%) Sannt H'zmeier Tanm Sanayr N zmetler 1 7 , 3 25,2 36. 7 56,1 47,8 r 5, 5 1991 17,2 1992 t99l I994 r 995 1996 1997 r998 26,0 26,1 27,O r 6,2 26,8 r 5,4 27,6 ' ,r5,1 2?,5 13,7 14,4 27,71 I6,8 I5,6 15, 7 r 6, 8 r 5, 8 t 6, 1 t 5, 2 15, 8 15, 9 18, 9 18, 9 18, 0 37, 2 38, 5 ss,o 43,0 59,8 40,2 16,8 17,2 40,3 42,7 59,2 6r,4 6t,t 6t,4 17, 7 r 8, 9 r 8, s r 8, 2 46, 3 47, O 46. 6 48, 0 ,;,;l;;;;;; ;;; ;;:,; r9991 r4,4 21,7) 20001 13,s 22,3) 200rI r 1,6 24,4) 2 0 0 |2 r r, s 24,5) 2003I I1,7 ,18,5 44,4 4s,5 45,7 47,6 45,8 s6,r 56,0 56,2 s6,6 55,7 56,1 24,a 36,0 34,0 14,9 33,9 lliitiin dii fnda bi a( nedenden dolall tanm scktii rii destckkrnmcktdir.Bunlardanbiri ta fir sekliiriiniin n r-a$anrsal \'arlrklarr devamrnr niimkiir krlan insirrlafl stratoiik bir scktijr oldrrgudur.I)ilcri isc hemengenel olarak l,aflm iini efirin fiyallafl gijrcccli olarrk daha dola)l i( licarelhadlefibu sektair )ara$ arlrnrsrrdan alerhinegcli$nrcsidif. Bu !c bcnzrfnrd(IkJdcndolirll |,aflmscktijriindrtoksullukriskiniazaltmaki(in tanm Nile sekldriiknmusalkalnaklafladcslcklcnnrcktcdif. lirn OI,ICD dckar hafrna li6 rlolar iilkrildindeki(illCilefe gclir dcsl(!i !(ril ekledir.liifki diiz(rJiDdc dogrudan )e de isedekarhalrnayaprlaniidcmcan(rk 5 doldrdii. polilikasrna zryindcdir.l)rist('kleme eiire 1 diniim ik 199{ldnniimarazilcsahipolanQillqilclsirlripolduklarl d.saruzimikta iiTdinde geriddniilsiizhibe$eklind(r itlcln( rin leklenmckl(rdifl(rr. Tiirkiyod0 |,arnnsal k ]iiz sahip dc ti8'i 50 ditlijmiir allrndakiaf;ui biiiiikliigiinc olduklandikkatcalrdrErnda, bu i$l(t cicrr'lrileiefe la prlncakiidemelefir olduk(amiitcrazroldulu siitl(ncbllif. lJ.l. l iirkirc d( lliillacscl(;r'lir'l)a!rlrDrl I99.1gelir daArllmr vedlc nd(lnrki( cdik'llbulgulara adakilliolanhdlge eijrebdleciqig(lir dirErl r nispelen ler az gcli$ni$likkrfillc bir adakl surargijriikmcklrdir. ler.\ilekimok|rk(aaz gclifmi$olrn I)ogu\c []iiro] Do. gll.{nadolubolgckrirdcgini fndcksisratla 0,1J7!e 0.i]8diizeti de tef allfkfn,bunllr drfrndaki biitiinbijlgclcfdc.cini(|,rdcksi rc iiTerid('deEcrkx 0,.1.1 almalla dulaf.Bdlge{irdc grlir rlagrhmrll|n adilolnaslsorunun i(i lel('rli0lnrrm;rLl;r Ia[[a (tlfplkllglngiiz anlafrlnrasr ardr(xlilncsillcbilc lcdor ollhjlir o rl((knk' bijlg$(l anlalrlnasr bukoruruIarlafrlrnasl iqrirdaeelismilligin ha )afarlrolrfnklrr. L)l 'l 2i l 0 ss2 2l Turkivc dc cclir Dlgrl,tur v. \bkstlluk Sofunu Tablo.l 2 Biilgeledn GeliqmlQlikllnde,f,sDegerle llt)98 re 2003)r 'Iablo.l3 Biilgelelin GSIIH to katk PaJlan. Kigi Baqma GSl iH ilekl tsndeks Degeri re \liil|rstalil Payl (2003)n ::Z -l 7 I 2,. 7 17 /n ,tu.4e. ^ 4 c +" . t *[ Iiitl ulkenlizdcgclif daArlfir sofunuDudaha da derinle$ tircll rr qegilli sosJalhalu si!asal problemlerencder olandiAerbir sollln isr gelifin iilkemizdckicografidaer lmrndag6zlcncne$illikienoldukla uzal gijdiniimiidilr. Gdi$Di$bijlgelerile az gclifrrb biilgelerafaslndakitarknranan diize,\'l0ri, €iic re $ehircilikpfobltlnine!e suc neclcn i$lenclecAilimliolmagibi qokqc$itliproblemlere Bolgelerafasl c$itsizliAi errde oldugugiizkrnmcktcdir. rin olduALi biilgeler,Tablo l2'dc de gitriileceAigibi tr'larmarabiilgesiikr DoguAnadolubiilgesiarasrndabulun' $aktadrrTiirkiycorlalamaslnn0 (slhr)egitoldugubir diizc)lcfi endeks degerieksenindcbijlgeleringeli$rni$lik Tlrkiyenin 1996re 2003 y lafr iqin lespitedilmi$tir. biiyiik ijlqijdeborehroldugubiil. ekonomik €eli$mi$ligini pF\l-rnrir,.Dule,5irl " B hnlgein dt'tndr11!i.i, \r.r doluvr AkdeniThitlgeleridii$iik de olsa liifkile o alamasrndan liiksck bir eeli$mi$likdiizerincsahip eiiziik nektcdir.Agrkolan hususise bunlaf dr$rndaolaDl(ara_ Ic nispctcn,lakaI Giineydogu denizb(jlgesinin ^nadolu sorrnu Doeu.\nadolu biilgclerinirr a(lk bir az gcli$ iflik Bu sofu_ a uhalapdufumdaolduklafrgdzlenmektedir. nudahada lahim krlanhusus,ifadecdilcnza an dili niodebijlgelefegiire goli$mi$liklarkrnln azalmlrorol' masrdlr. Hatm kimi biilgeleri(in dufum ya daha da k6 ya ciaolunrl! bir geli$n0giisleremeleaek ni iiile$mrkte telikaff elmekledir.BiilgclcrarasrSeli$lni$likarll*la toplunsal\asamdabirqoksorunJa da karna$a orlal"a daha dii_ {rknaktaduNilekinr'lijlki,le ortalarnasrndan gijlgeli$mislik gijstcrgcsirO sahipolaDbu biilg0lcrgeli$' mi$0lanbijlg(lcrebilluk alqiidcgaj(reren bdlgelefof olan biilgcleriseteni ga{menlcrinbc_ nalta \'egeli$mi$ gctirdiAibifqok komplikepfobldnlerenl ha raberinde lapolnlakladrlal Yuka da biilgclcfbazuda!aprlananalizbirazdaha yaplldrerda en lazla geli$_ derirlc$lirilerekillef bazrDda mif olanIslanbul,ADkara\'e izmirilleri il(rsondirrcceaZ gclifrri$ olan bazl ille n gdismiflik diizclle stfalama sr, tirii ha$na gclir !e r deks degerle !(:rilmcktcdjr. Tablo 1,1'te,en geli$misolar ilinizdcki liii ba$tnagdif ile en az gcli$rni$ olan ilimizdeki;i ba$lnagclir lafkr tj kallan fazladrr.Bu durum bijlgelerarasrgulif daglllnronce o aya kolmaktadtf. nln oldukqoderinoldugunu gelmesinde etkiliolannedc kl liklehn faftm mcydana dikkatlci cek'niplespil edilmdi ve bu sorununhalifle tilmesiiCinelkin ,\'0ntcrler geli$l,irilmelidir. 'Iahlo.l.l liirklye'dcli Rarr illcrh GetlgmlglikSra' lamasrrc KlQlBaqna Gelif' Gell9nlqll* Tablo13'debiilgelerinCSIIH doki kalkr Dallaflna bakldrgr(la yuka daki izahlafl l,elil eden bir gclifne dahaqafprdbir 9(kildeeiidilmektcdir.Tii ite itin ki$i gelirirr'liirki"!e degcfiortalaigin l0 olanendeks ba$rna nall ifadeetmektcdir.I ine gel'tmi$bijlgclcrdcki$i ba gmagelfhzla a arken.az gcli$enbijleelerdeisebu Lrn_ trrl,rrrdJil.rd,"Jrl,n npgpn | /1,,du)'1,l\ ur,.llikrp geli$mis l iifkiyc oltalanasrnrn 0lanbiil€elerde -lansl alirnadii$mektedir. DIN2002H0Nbrrrr BLit(anL.r (rci, DrlrlrnLsortrdlatrrrn,riiJlrli Ktsm200il\73 Dn 2003$ 1i n lr 2 1]l)r$. 5963 DPI,20nla s5i Dfr 2003b. \ri90 I 2 3 60 61 63 64 Endeks 4.80772 irre. itanbul Kiti Ba9rna GSYIH lS) 3 063 2 752 Ankara timil 2,52410 o.s3286 Tokat -0,59010 0,64489 Ordu Divarbakrr 0.66993 r oet 1 79 I 064 1 313 Yozgat :9,71e52. Adlvaman -0,77647 n,.,h',.i -o aor 76 67 0,9!911 852 918 t oti 68 69 -0 , 8 3 1 5 8 ianlurra lddrr -0.89089 Batman 0,90456 Gumughane -0,9250',I Mardin -0.98944 S iirt -1 , 0 0 6 4 4 A rd a h a n -1 , 0 7 3 1 8 Van -1.09297 1 gg9 66 70 71 72 73 74 75 76 77 7A 79 80 81 Bngol H?k!?r ! :1,\?199 - 1,139s6 Srrnak Eitlis Agrl 14us -1.13979 886 1 216 1075 983 1 1 ll 442 859 795 836 638 646 1 , 2 8 11 6 1.43956 ) -r^5\,tr | 57@E!E s68 578 Yrd. Doq. Dr. Nlahmut BILIN / Yrd. Doc. Dr. Ibrahim (;nran Yti Bijlgckrraraslgeli$mi$likfarkml !eya gelf e$itsizli gini azalonakitin blr yandanJalrrmla n daArlrmrnr deyallrnn]aflnl gcli$tirm.rk 4i$[irmek,diAcryandanallyapl gerekmektedir.tsiilgelerarasl }'atrnm/UreIimfarkrnl konusunda azall"ma ki$i ba$magclifi 1500dolaf vcya daha az olan illerdegelir rergisi slopajrte$viki,sigo a pirimi i$leren paylaflndaleflik, bedclsizyatlfm yeri tahsisi ve eneli deslegigibi rc$viktedbirlefi200.1Xlll balrnda!iirijrlijAe tonulmu$tLir.Bu ulgul0nu ile bdlgrlcr araslgeli$ni$likfarklnl azaltmakamaelanml;trr.Biitiin bu ie$liklereragmenbblgelerarasrgelir re iirelim e$itsizligihalendcram rtnekl,cdir. Bu koruda, sadcccl ijzel seklijfii motiveediciliinrcmlerinyerinedahakijklii adrnlar atrl al !e yii kml(r bc inlscnmclidifKrsavadcdcbirCok$eyJaprlabilir.Fakalkallcl{6zlimeuzunva dedealt lapr )nl.rrrmlaflna ula$rlabilir. loAunla$rlarak Bu baglamdaegitim,sagllk,lcnel altJaprhizmctlcrigibi alanlann geli$li lmesi veya biilgeleme$il derecede su ulmasl biilgclcrarasl gcli$niqligiazaltmata irinomli diizetdekalh saglayacaEr a(lktlr. riiksek diizeIdekifon mlebi faizlerinyiikselmesine nedenolmaktadrf. 6zelkesimi dr$lanfirasrna Talrlo.l5 l{amu Ke6lmlninGellr Xaynaklarre HaF camalannmG€nelGiiriiniimii{l989-2003)33 sl* 'TE 3.5. 'l'iirkir_ede Gelir DaElImr Sorunll re l$rnu0n Rolii 1980'li Jrllarda uygulananekonomipolitikalannm gelir dagllrmrnrniyile$mesine lalh saAlamaklarzi]ade LlJld Lld LL'/ulm.rsrn.r n, d' n L'l.r'rl peli)mFlrrt'z/min hazrrl0mr$ oldugudaha dncekibdlijmlefde lespil,edil' nli$li. (arnu kcsini tarafmdanuygulananckonomipolitikalafrnm 1990'hJrllar bo!unca bu liindeki geli$meli dahada hrzlandrrdrgrnr birqokelonomikDafarftlre izlc. rcrck tcyit cdilmcrktodir. Oncdiklederhlin ekonomideki rolU(arprcrbir l)i(lmdeistihdamrn [eq!ik €eni$lemesini 0tmcktendahaeokistihdamrdaraltlcllril $ekildefonksi yon icra elmi$tir.Bu lespitbirkaqgiislergedcrharekctlc ifadc cdilmckrcdir.Nitekim 1989 ulmdan ilibaren lop lam kamuharcamalani(inde hempersonelhafcamala hem dc yalrrn harcamalanyakla$* yan yanya dii$cn bir geli$megoslermi$lir.tsunlarakar$rnnansfer harcarralafl h[la yiiksclmi$tir.Kamukcsimininrcplamharcamalafl ieindelransler harcamalaonrnarlfi]asrndaolagan bcklcnti.bu ijdrmclcrin,roksullarataplld(r $eklindedir.DolayNlylayoksulluEu azalllcrleya gelir daArlrnrl sorununu bafi elici elkilrri beklenncktcdir. Ancak gdzlenenhu lransferkalemleridikkatleincelendiginde sus,bu l"iiraidemeled0 LiDemli bir kFrnrnrlaiz bdemeleri giiriilmekledif. DolalrslIlayiiksekkamu nin olu$turdugu kesimibor0lanma€ereksinimibirkaq)dnde gelir da€rLmrnmdii$fikgelirgruplanaleyhinegeli$mesine nedenol gerekslnlmi, mu$[ur. Yiiksekduze!dekiborelanma l)il ya dan zaler Jetclsizolan tasarruflannhrzlakamuya akmfllmasrnayol aQmr$ ve bijl'leceiizelkesimin,ralrlm lan0r li0anseelnek iqin ihti!aq duyaca$lon kay akla. daralmlSolmakmdrr.Digermraftan kamu kesiminin .) Tslr @5sI l,iteraliifde Crording oul Hffecl" olarakf,llinenllu sorun,TiirkiJc'dci:izclliklc1990ll ylllar rc sorrasriqin Budijnemdeiizelkesin ya. a(rl bir $ekildegiizlenmi$tir'. trrm Japrnakonusurdaaircmli diizcJdrjbir istcksizlik gijste|mi$lir.o.rleki. IS0 tarafrndanIii*iye dekiilk 500 l)ijyiili$lelmenin laalileldrSrgelirlefinin iladeedilendijncmdchlzlaartl$rnr$ olduguaqrkbir *kildc Tablo l6'da gijriilmektedir.Ozelliklek z ylllan olarak bilinen 1999 ve 2001 y laonda bu lif gelifler hrzla artarak )iizde liizle n Cokiize ne Qrkllelgiiriilmekledif.Faalilet d\l gelh kalemininhemenhcmentarrarnnnni$lelmelerirla. iz gelirlerindeneldeelligi kazanqlafoldugubilinmekle. dif. i$letmelen olaganfaaliyetalanlanndakikarlardan qok daha fazla kamuda aldlklafl krymclli kAEr ardan (tahlil, bonogibi) faiz kazano eldeettiklefigiifiilmekrc dir. igletmclereldcclliklcri kazanlla Jeniyalrlm ala . lanna XijnleDdirip istihdamyaraonaklansakolay ve ris ki en az olan ala lardar biiJiikkazanqlarcldr etmekiqir bu tiir alanlarayijnelmi$lerdir. Biitiin bu geli$melerbir yandanzarcnlUksel olan i$sizliEinJUksekdiizeldese' yir et resincncden olmuq diger Jardan yiiksek gclir gruplannaJiiksekdiizeydeklfaiz transferle hem gelir dagllnnr bozmu$hen de geleceknesillerintizerincdaha ,rtksekbir kamu bory srckuakmfllmasrnanedenol mu$lua. l n rki ).( lc ( , c li, l) r 9, 1 ,,,,,\f \()k s rl l { l ' 5 o N n tr 'Iablo.l6 500 Biir"iik Sarali kurrlrgr lqlndeki Or{:l Iirmalarda Iaali}el []rsr X6rlafln Oranr" ' trnd Lrton (q) f iirkitclleki bnnkalardallrnkacrLkI)iizcllrm('\'{ (tsDDK)Dcgcrkndirnrc Rapo DcnctkmeKurumu'nun sislrmindcki129.5kruilfu lla (20011) ;liirri.bnnkacrlrk ron lirallknlc!dua[rn [oplrmiJ.lkatril)on8lJ2tril\onlinrc\duathfsaplarallkkrsmxlrnI lriltol| !lr iircrindeki giiriilnlclkdir I Iiiltronvc iizrfindlki |.lndaolduklan m(rvduath0sabrna sririDolrnlarln lJ{Jl)0gcrcckki$it1 !c ,l 56ll liizd kii,ircaiI oklugugijriilmekledir.Bu h(isaplaF da Ier alanlJ.lkalrillolr1132 lrilI.| liralk krsmlnntop pa\r lammelduati(i ioki isc )iirdc 2ti,6drr. ' Benzcr fckildebu ntldual h(silplaruloplam7:; nril)onme\ a(rk dij$iikoldLrEu duIlrni(iidcli nispiaglrh$oldukqa gibi.loplufirun dc anlafrla(agr [l| Buferilefdcn Cokkij yiiksck laiT dan:'iik (iik bir kesinrikamunun llolilikasr eldcctmcktclc gelirdderlnrnrnbu srnlf sfk kazanelar l l0plLirn kesimilehi r transf(irinc z(r ir lrazrflilmirkla za[cnadal(rtsiz ohn ecljrdirAr' dlr.Iliil,ilnl)Lrgelilrnelef I'n/Ilrr,r.rr,r n,1l' n rlxl lfl d.rlri.o.r "lrn.,\l.r'l Karlu kcsi inin i(inc dij$tiigii bu yiiksekdiizcldcki a!kanufinansman agrklafr Iiikseklaizp0lilikasma -\'ol l f \c bu siire(bir tiir r ri bir ka\rak llanslefsislemi bu kalnakalnediDii$niifliif.1999rr 2001trllarrnda trn siift(ii iilke ekonomisiniriskc rdccck kriTlcrene denolmu$tur.KrirlLrgcliI da(rldr arasrndagdzafdl cdilcrrelccek ili$kilefbulunmaktildr. IIiq$iiuhcsir iilkenriz dcki krizir nrdori Lidir eill,siTligidegildir.fakat 1929 l)ilntaBunallmlnln cn iirlcrnlircdrnleriaraslrdase|iel rlnlnklidrf. Nil(]kimJ.(. Calbrritlr nla$nr!sr a tog gclcnkrizig(lir )ogunla$rnasl!la ,\llD'deme-\dana a(rk (]nlbrnilh'rn bu kfizin ncdmlcriirrasrn(la lanakIadrr. sardlgrdigcr bc; oleu olan: biiliik $irkellapllafmrn kar\l]l)nindrS bnnka llk sist(xnirdckiz|]rllrk, lijolu$Lirnu, po' dafallrclrnrlir"c iirarc|lazlasr\efmesi!e ekonomid( lrliknlafrnln ulguh nusr dan dnhalok '\BDrl0kigdir \ilekim danrlmrciilsizlieisofunllnuifadcclrneklcdir. jf;rdeedihl diincnnlcABI)]leniilrrsun cn zcngin)iizdLr LrlaSmr$ ll0lardLjzc)jnc 5 inin*rtiltle aldrlrpa} -riizdc ' drr Jrrmurti/l[.]ril.l'i 2r k tr. kifisclgcliflefiflndchil. kaf rc r0nIgclir]criIinpayr hrla riiksclmiftir'. ltu dahfnrdcl)u gcli (rin loDlirml nrn 11150'li!rllarla karfrlil!rL||rldrXr]rrlI ir( ak o diinenrde pallr Budurum.)iiksekgclifli ki )nlslna ulir$rlirktrdrf. kcsininckjc(lliXigcli c dirhalok liiksnralli n lakrbi ni gc islclmi$lri olagnniistiibil gdiglrcnilrifarcllcri eclincekola:cabu tiif mrllaflnlrlcbllif krsrhbilrncsieko noflidctalcbinhula di||almrsr\e kri, i(in uygunbir or lNrk| olarrk tirnrazenrinhazrrlanllllx.(lalbraith'tcn Hinl k6kenli,\nrcrikan iktisa[(rsr Rari l]rlra,l929 llii }ol aqal asrlclkcnin,dlll) ckonomisin liik Bunalrnma dc l920lcrd bafhlrraL gi(krr'kir rn serlel dagrll qiinlii oldugudiifinr(rsir(ldiir. mrnd!kibiilrjke$ilsizlik gclirdOr milli dahabiiyiikolnusrhurir serlelbi ikiminin d.rn,\JJfl,ril'1, l brr .,, 'rrLr',l,rl,.r k,rlr' \'..et '' ' ncd('-'l olncagrnr ilad{ clmckrunlaflnortirtilCrkfirasrna scf\([ r"ogunlafnrasr lcdif. Nitekin \Bl)t1(rl{120'l(irdc bol'Illaf;rt'iiksclnifoldugugijriilnlckl-dir. olaAaniislii 11100 \'lllndaimcfikanrilclcriniryiizd( I i ulusalserlc till yilzdc26'srnasahipk(. tliitiik llunalmrnbr$lldrgl )ri ola l929 di) isesdzkon[suoran\iizdr lJ0.llc ul|$nrllr'. Bu manzaranllr oru]a (r].llrasrndr ctkilir)li]r(xr l92ll iincmlifirktijriir1921ik )rllrfl rfirsrndasitas;]l p0lilikalnfl olrlLrguillrdc (rdil idilrcnir vcrgi dii$iiliicii nrcItcdir.Al]l) lafihi de ba$kahi(hirzrman 192{) \l|n bu olaganiistiiscNrt cqilsizligigiirijlnrcda ger(ekle$en do diei bcliftilnl0k[cc]il . l93li ]rhlda l]il\ijk lJunilImrn galbi sofu(uolari]k.bu ornntiizde2ll,lJ?innriflir." gllir dagrll r ii7(xind(olLi sLrrfol Kamuk(\siminin icra dtigi digcf iilcnlli bir alan d| rcrgil olmr$l,rf. lr)iloI \ rl Jr11,,r'rr.r .r'l,rr lrnrrr.r\rkl.rfrrr\,1ri,'_.r'l bnldaki n rilnrlakapalmala(lll\rnr$trr.lilrkrl afkll \'erg1oranlaflckonomid(r ka) ll rll;rnr k|\ [ril]r nc(l(xrr)l \tl'Ltt L'r,rlur'r'ri \,'rrl rl.r ,k"rr"rriiir'rrr' 'rrt_.lut. yrprlanbirqokafirflrfmndi]. iilkcmizdcki katrt dllil(ko. yiizdc i oranr 20 ikr )iizd(r.15 l|orni €enelekononrile degismektedir. labb l5 t(rdc eiiiikccgj eibi, irrasrnda 'liifki)e'derlolarll\(:rgil(rinloplanr\creilcri(i dekipa \| hz,r .rl,r k,I.rrr ,g rd,Irr/giPr'nor.rnl '1rL,r.|Lr 'l l)0lllsu \ergllefadnletien az olan\crgiazalrnalillldrr. lcrdir. Sostll adalcl gcrcgi riiks(rkgclirlil(ftk]n !iiksck \efgi, (liiSiikgelirlik.sinrl(rrdcn dc dij$iikordrdr !crgi Analasasrrda SalslalHukuL nlmmasrg(irckmckl0dir. trr dc D(\'lctioldugubcliflilor'lurkitr'(iesoslaladalel,i grlir dagrlrmuru lrorulrnariId( !trrlalan bu nranzafa sr da da 6nemlidiizcld( rol sahibioldulu dij$iiniilfirek l(:dir.likonominin krlrl irltr a irlnmlsr\'e d0ln\h\clgi \arar lrfir palrnrndlha diiiiik diiTelkifc[alrnmlsrnda gijr'iilmeklcdil ll00l )-rAsA^\| 5e@rEE \ rd. Ib(. D,. l\tahmutRII FN / Yd. Doc.Dr ibrahinrGliranIu 4. DUNYADAVE TURKJYE'DE YOK SULLUKSORUNU gajzlenen GelirdaErImrnda e$ilsizlik sorunudahada derinlclienbir bigimdcrkar$lmzaJoksulluksorunuolayoksullafln rak (rkmakladrr. llij la genelinde sayrsr son bir yiizJrlilirdc ijnenli diizcydcazalmasma ragn0r yoksulluk halen dtinyam[rn itnemli bir somnudur.N'lutlak yoksulluk diizeli bir ki$ilin girde ldolar'la,va$drnaya nccbur olmaslgibi oldukgadii$iik bir gelir diizeli ahnmaslnaragmen,diiDla niilusununhalenonemlibir kesi mi yoksulduru rdadr. Ulkc rizdcrnutlakJoksullannsaylsr Xiiksekolmamasrnaraemenyoksulluksorunuiilke mizii dremli bir sorurudur.ozc ikle r-oksullukbirka( yijndonkendinidnemlibir sorunolarakgostefmektedir. ,1.l. Dii lado loksulh Sorll|rrl Diinla genelinde1990'dangiiniimiizemu ak loksul lLikdiirer"ir"iizde28'lerden)iizde 21 diize,vie dii9miiiitiir. Xiifeselle$me ile ilgili olarak yoksulluguattlfdlgl yijniindeli loptan bakrSa9r1aflnr dogruldrnadl€r aq bif $ckildegiifiilmckrcdif.Ifad0cdilcnofanlnhalenolduk{a olgusununbu kon! ile ilglli Itiksek olmasr.kiifeselle$me gereginigiindcrogctircbilir.lakat yokyinelartr$rlmasr sullugusadecekiireselle$me ile ilgili bir sorunolafakde Eerlendirrneliinemli diizryde akademikbir analiz of maktanuzaktlr.Toksulluksorununuen kiiklti bir Sekilde lliri. ekonornik biiliimeyiba$ar )enmeninyollaflndan akllf. Bu baElamdagclifmektcolaniilk0lcrdckikigibagdzlenendurum SlnaekonomikbiiyiimeXebaklldrgrnda l990 lr elonomikbiiliime i6yledir: )rllardabu iilkelerde oNalamayiizde 1,5r'e bu oran 1980'liyrllannkindeniiq katdahayiiksekLir. 2000)rlrnda beriyinebu iilkelerdeki ki$i ba$lnaekonomikbiiyiimeliizde 3,,1diizeri ile ge 1i$mi$ iki kal dahatijksellir.'" ijlkelerdekinden Yoksullan diinladakidagrlmrnabakrldlgrnda dikkat lekcn husus,yoksulluEun DoguAsla !c Pasifikrcn Sahafa Altr Affika ya doEru bir katma gdslerdiAldir. Diinla genelindeyoksullannen geniFijlqiideyer aldlgl iseGijoeyAsla olduAu Tablot 7 de digerbir cogr0lyanrn agrkbir $ckildcgijriilmoktcdir. Tablo.l? Bh Giinde 1 Dolar'dan1lz Gellde IaQamak ZorundaOlan loksullan DiinyadaklDag mil' 4!!!E! ve o4lA!': ?l Dahairinccdc ifadc cdildigigibitoplumlan bitinri iie ekonomilgeli$meve dola!rsrllayoksullul runu araslndayakrn bir ili$ki bulunmaktadlr. geni$ijl(iideter alddl diirla genelindeyoksullueun rrltulr n iinrrnli birksnr )r diltulilrlul bh ya gibi mahklmdu ar da iQ sava$ toplumsal Cimine tlfnalarlaba$clmckzorundakalmr$larr.Burada densellik ili$kisinin tiinii Eokaqrkdegildif. Qijnliiher sorunbir l)ifinibeslerbir nilelikav elmekledir. olar hususise qatl;nlarln )cr aldl4 loplumlarda lle$e sermaxegeli$iminin hem "\'flva$lanakta de luk sonlrurul dcfi lc$mekleolduAudur. Nilckim Iffika iilkelerindenii(te biri demokfalikolmayan nuhalapl,rar. (jokpa ili seqi s l,in bi(imlerine l0 nin uygulandlgriilkclcfdcisc ,rijnclimlcdndemokm. likliei bu so rnundieeritnemlibir cephesini olu$l,ufinaltadr. Birqokiilkcdckiyiincti0ilcfhalklafl laralndanll. fan ve zalim olafak gdrulmekledif. "' NitekimSolyel)6. nctiminindagllnnmdan sonrakiOrtaAsyadakibirqokiil kenin yiinetimi iQinbu t analizleryapllmakl,adrr. Bu bolgck'de zamanzilmanbalkla n alakla afak !6neti. mi de\'irdikle giifiilmektedir.Bu iilkelerdenliuglzlslan rndiinlada loksullugunen l_ijkselolduguiilkelerden bil mnesioldugubilinmeklcrdir. tnformaslon ve me$ruhaklar gibi kamusalmallaF dan mahum olmak.yoksulinsanla n ekonofilikljiiliime iize ndekikatkl frsa annln yok olmasrnanedcnolmak. e$itsizara(larlaulat iadrr. ioksullarpitasa sureQlerine nakla ve dogalolarakclde edeceklerikazaflqlaflda da. ha du$ijkolmakladrr.ollleein egilim haklanndantoplu' nun iincrnlibif klsrnlnn tctr'fi cc lararla anadl$ bir ekonomideadil olmalan frsal se(eneklerire ekonomil biiJiine itin oldukqaverimsizbif oftam bulu uyor dc. ijzelmeklir. Bu konudaPakismndmcgi incclendigindc liklecinsiletayflmrlolu)laeAllimlah mlannrnloplrm birc_llcrincc$it olmayal bilimdc sunulnasl ckonomik kalkrnma ijzerinde olumsuz bir e[ki]afaltrergijrUlmekle. dir. Bu u\gulamr.\.rlnr/'alill,\pl !L,lsul1u9un.iimp. pilasa sindeiinemliml sahibiolmamakl,a atnr zamanda ckonomisininbiiyiimc dinamiginigcliftiremcrncsinc dc nedenolmaktadlr." Ozelliklellijnya Bankaslnrn milenJumkalklnmahe dcflcrinc(millcnniumdcvclopmonlgoals)ula$maki9ill geliriml$iilkelerdiinyadayoksulluguXenmeye diiniikola rak ald*lafl kararlarsonucu,yoksuliilkclcrcyardln ctyllnda diin,ladageli$ni$tilke meIe ba$laml$lardl.2003 lerinbu amat iqinresmikurumlararaarlAr ile !aplrkla Jardlmlannrntuta 69 milyar dolar ikcn atn Jrl bu iil- ro.ld Binl, $o.d/)fkloprrcarRipo.t20002001 uashmeron xtiackinePorcrtr', DC.2002s2,1:1ND!,2001. s 130 ,) - r s,t\@E E 50I lurl(i-vetl. (;.lir Dagtlunr rt \bltsulluk sorunu kelerinaskeriharcamalaraa!rrdrklantutar ise [i.12mil Jaf dolaf diizeyindeolmugtur.rBu iki \'e diintanmgckonusundaki li$mi$iilkelcrhir,voksulluk 9abalannln yetersizliklcr iqerdiEinia(rk hil $ekildc iincmlidiizeyde Diin)'anlndahaJa$anllabilirbir yer onayakor"maktadlf. gcqcr. olmasrderavanlaiLlannsaylslnrnazalmasmdan kensavaflaf leya askeriharcamalardiinlada sorunun ba$lamasr vc,ta gctcksiztefe kaynaklarlnhebo olmasl nedctolfirakl,adrr. Bazl Ulkelerd€Xamu Hal{amaTablo.lS Gl€li$mlQ lan idnde r\skeri Harcama re Rcsml Ba$glal'|n Oranl $iizde)" Ulkeler Avustralva Avusturva Belcika Kanada Danimarka Finlandiva Badrs AskeriHarcama 1.4 10,7 4,3 1 .1 2,7 5,7 1,2 6.3 3.1 5.7 Fransa 1 .6 1 .7 5 .4 10,7 Almanva 14 Yunanistan 1 .4 lrlanda Jaoonya Lriksemburq Hollanda YeniZelanda N0rvec 2.1 1.2 7.3 26.5 4.6 Portekiz lspanva lsveQ 3,2 1.2 6.5 6.3 4 .1 8 .9 I ABD 10 'l.3 6 ,7 2,8 6.4 8.5 $vtcre lnqiltere 4,6 4 ,8 1 .6 1 r 3,3 25 eldeedilcnlcrilcr, Iiifkile de mutlak lcJa grda r"olsulgid0. nispelinin luksrnrrulnadllndabuluranloksLillarrn rek azalmakla oldugunugiislcrm0ktcdir.UlLemizdeki mutlakJoksullukdiizcli. gclir daerllmrsorunukadardc. dn r'c miizmin bir sonln olu$turmadl$gijfiilmekledir. Nil,ekinr'fablol9'da da eiiriilecegiiizere,mutlak/glda yoksullukoranr,her De kadar krsal kesimde ispeten yiizde 1,35diizeyinde !iiksck gijriiflsede iilke geDelinde dir. fllde edilenbulgularddn)aprlacakdiger inemli bif lcrspitisc, Tiifkile de yoksulluguniincrmlibi'l,ehdil hali nj aldrermekAnlannklfsal kesimlefoldugudur.Bir ba$ka tcspi[ iillefirizdezaman iEindchcf Ilc ladar n]ul, lak/gldaloksulluAuoranrazalrnaktaisede dzelliklcbazr biilgeledebx tif Ioksullugu halci iinemlibif sofunol duguduf. Yoksullugusadecelemel liiketim i9in gcrckli ol.|r olarakunlmlamakolduk(aIe[ef mallafleldeedememe siz hil tanlmlamadr.Bu nedenleyoksullu€uifadcrctmck iizere!e$itli il(ijtler gcli$lirilmiflir. Giiniimiizdeyoksul olmakJalrnzcaerdamahnrmiyetianlamlnagelmcnrlle, alnl zamandaglda dr$rCoksar"rdaolanaktanmahrum yol a( olmaktaderinbir,roksullukalglsrna,psikoloiisine grda yoksulugunun makmdrr.Bu alglnurr-enilmesi ,rcnilmcsindenqokdaha giiq olmaktadlr. Bu baAlamdagtda TiirkiJc'dc ve grdadlfl yoksullukkrileriesasalrndrgrnda yoksrillrksorununoldukgaijnc rli bh sorunoldnguanla Sllmaktadtr.Bu krilere gdre iilkemizdc]afayan lc ler! denher iiQkigidcnbiriloksul srla0nrhak etmektcdir.Bu ['ledlan nanzaranrnoldukeakaI$ vcriciolduguaqrkl,rr. geli n altrndagclir diizeline sahipolanlarmyoksulka. bul edildigi giireli )oksulluk' krit(rrinegijre Ioksullarrn oranl linc ktiqiirnscnelecek boyutlardadr. \itckim Tablo 19'dada giiriikrccgiiizoregiireli yoksullrrkoranr krrsalda bu orar hrzla iilkcgclclj iein)ijrde 1,1,7,1iken, a|tmaktave yaklaq* olarak]iirde 20'lereula$makmdrr. 'lhblo.19 Tii*lle'd€ YoksullukSrnrflliintcmledne Giire Yolsulluk OJanlan,2002" ,1.2.1iirlirtil{' }ols[llrtk Soru u Tii*i)e'deJoksulluksorunu,daha ijnce bir ba$la lzda''ayflntlll olarakin(clendiEiiein bu ma geneltespitlcreler |e lecektir.Tiirkiyc'dc)ok. Pn|'if-Jmlr (Jlr)rna2UU2\ rltndnIJIE lonu.undd Tijrli)ede 2002drn iinLr yol' )uprhnr>trr. l,rhlilPlmP\,!.r Ie du/' \rl uldr.Arir,u 5nrunr.nrin ba$ka ara$lrmalarda yap ml$tlr.Bu ara$trrmala gogubiiyiikijlliidc dogfudanyoksullukara$ifnaladegllgelirdaerImrara$trfmalafrnnl!erilerininXeni Gcami$diidegerlendirilncsi!rc dalandrnlmak[adrr. yaprlmrlolan Ce$ii ara$lrrmaslndan -loksulluk lslb$r sd!!l !r!?!1 KFbai smuk,,t! !! ?t1l 'IUrkile de yoksulluksoru Linunbu kadaryiiksckdii. zeydeo ala Clkryorolmasrnmcll iinrnli lakliiflefinden bi 2002 ylll yoksrillul afa$lrmasmlndcrrinbir clono' mik krizdensonrayapllmasnhr.Bir ba$kahnsusiseiiztil gcrcAiolalikkr INII ilc yaprlanstandby anla$malarmln Blhn r\j(sa ..vo k s ullr lk iilt iir ii\ c l' lf k l* ' dr Yok s t r l l u k S o r u r r 'r o i s t r J r , r ( t f t r r t s i r t p o z t u D r , 2 ] H a riri ar hr 2[ u0l0 1 ) r^s /$l 61 @@EE udhnrur Il l l I N / \rd. l ),\ rirktrri(k!r Iirprlim(itfntit :ifi$inlltft Ic(klliIk' kirIlL]srl kirtlirk tl'lrilslcrl ririI lllir .]r$rl;|llir krilcrinintcIrini i(iI snrrl;udrfllDrf olnrst(ltf.lNft t kcsitninc diiniik)ajfl l|rrllrlnrirst, prJirrd(rsl(rkkl k||sakhkitolsuttulunhr7, lr rrlrflrdii iit{tnli rl o)nalnaklitdtrlsltndr illk('ntiz. rl( krrslrlI0lsulJlun siif(Ili bir sorunohnnsrnr hctirl(r \frl lfrrfl lNklijr.lifIl|srl ,aitlilclicrl(gc(innt{'k rorun drrolrrrriiluiun \rklirsrIolafilktiizd( lJ0tihi ot(tuk(a \iiksrk{liiz1}kIdfolIlr.sdtr.l)iicr iiri(rntihif sorunisc ifsirliiiJl\rllafdtf\iiksckdiiz(r!dft)ulunu\,of otnras tf. j$Lcki(lufrntl;||rnit Nilfki :r)ksullaJ.ln hakttdr!rnrla Itr srrlk(sjrnJ(kii$siTlfrin 62.(;'stnln \iirdc !oksrrtol(lulLl lariilrr(ktcdir.Kcnlsclbijltelcllkhu o|ln fiirdc 2lJdii zf!irl{lcgi)riilnt{,ll(rlir Yincifsizligcfn IIk r islihdanl sc(crll !c\ntit(ili (.lllsntakttr\(\mi\( li !altfanlafr If l( lsfl h(i r (lc \trsltlk(sirnlcrdc ) iiz(t(.1;'iloks l lIk s|lrf ]tnNll|l(lirgclifl'silhjp l)ulunmllklitrltf. Ktrsirldil .]lrhirlrrllt tdrijl( ii(rrdsizirik iflik'|ini hcf iif ki$isil|. dcf l)ifi \oksul(luruntdir(lr. ( kk Iliitiinbu lIltliltcf.t('|r dil(Jr k;rrarrsar nilnzl il)t dilhlta]ilki;tiikrlitn ns!r, JF r"irirnlllrr(iil 0lan hir(lkfin ktfsilklil\iiz(lc.1l.Ii \,{ kcIls(rlkcsinilcfdc is( ]riz(i0l]{),tis n }oksu uk s n |||ni]ilrr(lirbulunU]or olntasldtr.' 1)l)latlsl\ljl nu oufunt sorunLtnur sIdccctiiniinriiz(in (tcAite0l0(0k !ol\srllLrk i(in alci;lcnllihir s(m t (tN(]lAnrgijst(Dnckt(rc bu ko nudriil( tnliadlntlitn at,tlntastntn g(:rfkliliniIc ifarctfl mcklcdir. liirkitIlk toks lluk diizf\inih(tirl(r!fnii cnrtitak li)fkr'.I( n l)iridf hI chillktbii\ijtliitii(iuf.\itrtinr han(r hillkrsl)rsr .l \c alitltilitz ollln ltil|(rlcrinlncilk ) iizrh l6,7 si yoksulikcn han(haltrsiiyrst? !c iiTcri(ic otln ailcl(xirrnffr{l(tsc \ aftsr(} iirdc.1?,1ij) \r)ksulluk srn||rrf rll,lndahUluIntakllldtf lludrutm n. Ioksul;liicl(x.(l( (iogurglnLaryiiks0k0lutr (lanmr, g( i$ ait(:t(x,i{tijiiik gclif nf{l( itlf yoksullukhu atr r ir siifiikicn cl 7(nurdakrlorirlrflnlhnmr k|)tiakli)nalta |!tk dqildir r\qrk0lln jsc g('|ti$;tilckr\l( \oksxllulunta)ptn l)lilrak gr'zlfndil.tidir \oksrrllu!ugiifiilnl(srkltEtnt l)(tirlct1'ndigo.iin(rnli l)if lakl,ijrisf dahaiin(1(k N!tkllldrenrzgihir'aitinrdu rc\i(tir'.Nitckimliirkitc tcllllind{r0lur.}azllrl)lntilfar lirnnliizrl :ll,1 i loksrillulstntfintr alttndahr|lj Urhr , lisf !c dffgi bif ciilirn kufun]|l(lan ntlztrnolanlilrda yoksulolanlrflnr)firnrisc!ii^l( {l,fldiizf\in(diiSm(rktf dif I ni\cfsilc IlI zunu olllJl]ariif0slltdtrancilk!iirdl, l.6 sr I0ksulIrks ltflntnilll t(JilbulLlnilktildtf. lok. sUllLr*u kllrr olirfirk\cnlnr i tstntrlandtfntitntn (rn(rlkjli irf]l(Jirrldan biri hi( $iiphfsiT (rgitilnlllt titptstntn fli lil rlr ( tlir \c gij(lcndiriltnif bir hIk gcliritoxsi(tir. ) r^s M @@!!EIO 6, I l ), l hfah i, , , ( , n, , r n \ l Nlit SA( ' l i j I.l ' i \f dc ( i i l i l l r i i rffi ndc i rn Nr nst , Doiiliknliiht ] dzal i l frsi i f(l i i rnt(rk. sofLItuIi i zi i ol l n ( lit ] t illiiksck olr nda ki Igi l i rnl i ni i l Lts(n.a tn;l Il i ]$ntal t cngf ll( l( xt k ! c dola. trsri l l r i l l kcrni z(horti rbrni l bi f bi r\ 'yinilkt t lt r jAit ir I\llll di i Tcti ni nafl i rs| l ra\i l rdrnl (l [xrcr cklir ( ir 't it lni$ir lkc l (xi n ( kk ctl .i kki r'g( j l i l rni $ti ksrti r lrt csildijl(jl kir zandt I l an hi f i j 7(l l i L (j cl j tdi f (Jrl al ant;th ir , \ Bl) \ , I t iln( lir t rl? trl cl i l i nt al trkf , i j l k(rni zdchu (n. ilnhr k' ( j ) t lchl] |ll. (l i l d| | . l i ]50.2{ )00afl sr (l a ,\tl t)' n i I t onont ik hiilijnlc si rl l l )aftstndi l Ji l zl asl nl n \cri ntl i likt {nl) 1fhilf lil ihdf t . l 0 ni l cl i kl i cIl 0kl rn ki l !ni rLl i l ndtlt ( likkilt ( ' ll r ( lt gln( h l r(xI ckonomi khi i yi i mfni n hc r dc I oksut t ! eu kat k, r ot a. ri l k \( [nr(ni n fn fl l i n i l t.actnl nfgi lin oldulLtil( r |\ ! ll: ij r[i k\]cl l i r K i rrl tn\c]l l cIkck 0l sunciilir n diiz( r \ ,:jiit sf l ol a (i rl r$anl aft sd!tsrntntc ri l cl ilinin ilf t I lln|llsl. : f J] i l cknokri i l (xi i r\' tcn i j l k(krt bunt i] Lr lgulalr n iit t ckr l i rf| srndal i tr,l i r \,c t( l nol oi i l rrkl tl t gt nrlzir t Laf lt klt f .kir (| | nl afr rgi l i nl s(\i tcsi ni n ti i kscl jt nr Ni hf nt nt ikr o \ , r hrrf (i (rmakfr)(rk0nontiikt(t(i ancfkr kl( f c giir c dahl lilz. l i l a\' i rnl ,ai l l lsl f l gl al l ti l kl l tdtrl ,l gi lit ndrf insit ct I f t ! t nt n kaprl rl i rsr.gfl i l nt(i kt( (tan i i tk(t( ! il kil) nit kt I r ( lahr \r' ri nrl ikul l ;trnrrl a nt si l !l ;rti (ukl ||. t \ i ( git it m i$bir i] . l us. i kl i sr(l i t(rl i $nt( i n i i l (xnti ki rlnilklaf r n( h bir i oi rri r a bi di kl (. atn1' l ldi i cr katnrkt llf i ct kin kLt lt ir nr n nl si l al i l !| fi l l hi r surduf , 5. 5(]N Lr(. llu (lrlr$rnaun r,ni; cnrlibuttut;rndrn biri. kijrctcl gclir cfitsizliAiniI llllkn diin\illlltztn iinfntljbtI sofLtnu okluAr.lLrlliiniitniiziin bir olgusuotirnkiir(srr ('$rncIi bu s(nrnuhrJill(ti(rt/(aiziicii rott(rricfll c(lipcltnflcrfgi iscii ,Irlililrtt$mrl(ntulllnltdlnhiri(lir.,\Crk{rtitnllusus isc kilfcsclcfitsizlilinsoI tiizlltd;tti(l(r(k ilft,nlir(giti. nrigijst('|.(1iii.lir. i'lk(icriflrsrcsitsiztik \ i f b! diix.nld(, (lir.(lt0hlllrtijTcy(1c aftilnbir lr( ld izl(xnckl( iitkf j(i e1lir ( silsizlikk'rin(lc gijriilmcsl bif az;tlml c rnerrxl tiil kiyr.hki {lLrrunr isf g(lisrfiflit .liill \in1'gii.r'bc Zr'ri'l lckf(k n (lllhI liitiidiif 'Iiirkitr"(kgffek lonksil(nt{,t R(xtlsckifisr|*ctir da cr iitl(rnlinc(l( lcri funlilr(ltr: ilrllnrnukiilii(tm0srntn 'Ilfll|rsirlniilusunisttlidama(Jsr(ta otdukta\ijls{,l afcal \';rlrltrirkalmildfFr'raflsrn.]lnisr diifiikol nasr lrlln lopraklilntn ffitsir (kgtltrnt.I)('slckkl.in rTal[rlmasr \r' dogfud;]rl(rir (k slflinil| g(lif daqrtrInl diir(llifi !( !oksullugu aznltr{,r( ltisininsr ||trolufu (liitiikliigiifailirn pirrmidinirj - l,lEilim(liizctl(rrinin diiTpiirr olnrattst!c ctilirn(1(rqdriiJ(xr lrrs!llc$ilsiTtiktcri Kirrnu kcsi irin laizIitrairIlrli]uItnilftlltrstnilbill l ',,.,\,,1, , , , 1| l) . ' J 1 ,,' , \. , 1 ., l l ' l \" ,' | ,l r)lirnilllirrrnrn lr olarNlkirnru\llrflrrllirflrl|r\{ islilr(lrnr ilzirlmlrsr, srfrnl)'(r(lirrkcsiIr{'tiiks(k diirc\dc gflif laizor;rnlilflnlr lrlnslcri,.,"iiksck !r) a(lrgr(lrflir ir ( lki imki]nlilslnr brlll ollrrlki;z(i IaLrfl|lrlill rf islihdNln dolll!ll !crgil(rrinloplIrr \'crgil('f fnrn riiifiik kalnrirsr. pirtDlr \ijI$ k olrnrsl i((Jisindcki polilika. 11llJ0 sorrasru\gula[;rnlil)(r'illckonornik lIr n(rlcnjlk, rl ii('f(tl(iri(lij$ijklululnrrsl (ir'llf(llELlmrndlr :iizlrn(r (fitsirliksorurudirhada d(rrink$cIbir bi(illr(lckirt,rrrTa)oksullrksoruruokr. rrk {irk aklrldrf.}oksullugun b(llrli l)iil*cl(x\l(\oIu dcrinkfli|rrl\(r Ioksullu!! la$lrgr nrckijnlar, )r)ksIllLrIrr !fnnr{,klrndilha(oL i(scllcllir{'rmfka l;)rrr(lainiifrnfk bilim lfdirlcr lJI lijr !(\ r'( biilgckri(if i;rcl rrij(|rhirlr: ('1,Iili g()x urnu. ko) nrrk ldr, diirc!d(r o k fi ofullr )(ilcrli r|ktirdr OrncEino bijlg0){'iiTclu|rslir ii(krncl i, i;z(l cgilinrklnrpanlllarr\b lu. tardrmklrnpan)irlirlr, di]ha(ok. rlltcllcr )oksulluiukall(rohrirkr"{nllr(klcn lliiliin kllklda bulunnrirkta(lr. )0ls!lluguntc $nr{'sin{' (lo!fu (iahir lrLrnlrifln l)if slftrlr,ii, hu liif t(rrin( C(r'f0Incrrnll !.ijrhf ik' mfrkrz m(:kilnlar rrIsrndakikirnirll,rfr (r lulmak\ *(ii$lirrl|cklir\okslllukkiilliiIiiniin t(:rl0$rncsinicn hrzlrrngcllrl(r((rk !iiIl(x krdcI bifi hudril 6- KA\'NAK(-A l.l)il\, 19ll II ttchrlktIiik(litrllat\:analartAu|t:li sorfl(rlrfl, )aIrlI n0 201]0.\rkirir. 1997 2. I)i1.j. 2002 tllnchaltr8ii[(0 \nkcIi (;(lir l)rlrlrnrl 21)0lJ. Sonu(lafl,rrarcf /Jiillcrr;,KrlsLnr (lultnrasr soruflir . ltrb.r 3 I)il,l,21)02Ioksullul liii/lcrt, \is|f 20{).1.hl I p,/ir\i_N.dic.go!.111 '| l)ilj, 2000.hllp:/$$r dn'lo\.111 lrll. /.AIr/{r,rA,.rnr,1J,lr1 '/,rrr \ l. ,r lril.l.l ' flnr 2()05a. ,, lrll: llr ,rr.,/Lr/rjrr, U.,.r 1,,.r.r-'rrrl. lril:\.1 fIr ro 2915,,\nk;rlr.200a1. 1.l)ll:,.Illr(ltllkt (l:lir \( llik(li,rtlltrrnnlnlafl \n. k(li(lli'.l)rl nnt /9{i7.lrrMra, l9{l{) \rlr Sonu!lafr. Il. l)ll,l.llillrhlrlkrl$gii1rii,\nkcti 2(X).1 llrrrr liiill(yri,\'laft 2005.2005b ll l)ll.l. iirn.rrllr /$liidi \nk(li 2001 \ t Sonu\lrfi, Urn 2005 2005(i l0 I)1l,j. \r/us r( Ar/lrtrJ;r (;rislcfg.l(rfi, lrlrp:ll|ksdic8r)\lri2(x)5,200ic I)lli r'ir)mlo: l l. I)ll,l.Trrl,ilr /slrlisli/ilr/lrtr200,1, 29.1;.,\nkafa,2005c 12. t)t"t. 19542043 \r\\r.dpl.go\ l,ri21)0; 2(X)1. lll l)1)1.200i l'.ogfarr.l)l'l la! m l|{r25629. htkluttiiir'adt'ltOzrl lhlisaslorris)orrr R;rr)i)f'.l)l'l r"rl rrn f() 2599.\rkafir.20()l l-. l)1"1.//k!r( lJl;lgr/rlllibirt!lx (lr\tiSrli lutli \i Ilxs rtlttki ()t'liftli|lt't(I9U72000).l)l"l )atllr Io 2676,200:la. l{r. 1)1']1. l/llJn) r. tlijlil.i(!,rr Sr}sli)ll(i)r,orl,;La;rri,r. rrittl S,r!r/arJ;ls, 1f;rll rnrsr, 1)l'l Ilu ro 2{i?1. 200:lh. 1?.jbrlhinr(liifrn \urnu$rkrc \lirhnrulIlilfI. (;clif l)rgrlrnr. ll(f(xi S(frfalc ilifkikji \r: liifli\'f Izcrilc lrl I. llir l)('lf rrndinnr', lr Snsia//J,itri(, J)(rgtsi. ^. No.l,20(X) l{J ibfahinr(;iiran\u LrfIk.(;(iliinrckl(Olant lk( Kadrnll*ilirrinir l,lkr)o lk \c lo !c liirki:,(r,\(rsrn(lar $)s)irl liotulu l.zoinr llif l)cgrfk)r(lifr(r l)isi/tiri(!r' w Ka(l t St'npozJu,ttu.(lttlilq)! lrrrilrYsilrsi. I .l \ltnt 201)1).Biklitilt t Kil.rbr,l cdil( p(r[][i. (;iir0l Sirnal. ss29 | l]{)| lar l akiillcsi\ i]!I[, Vol.ll,2(X)1, l9 iso. ritIir..nt] 500 llii]iil, Sa,uti ^ufuiu|]/, aizcl$)r, iSo lr)Irlrfl lil96 l.lllill 20. iSO, 1'rjlki.yc1r,'l5t){lIJr'jraj( n_;rnrriLur"r/lu$,, i)z(lSr)r. iSo laIrnlrfl,2001jl.illal SoflrnLrillr Nlil 21. \'1.K. $i r \c U. llilor, \oksUllrrk (.lr(lcl(xl{. 'll)l)lunr kurulusbrL: Illf Slralrii Olafrk Si!il l)(riz |lcnr'ril)(xn(ai . / lrfusr)/Sir;/ ?bplrrD](r,ru/r!s/aD ,(onefrsillikiifili)r (ilri)r. (larIkkIl{. 20(}.1 Krirl(fin 22 \1. Kcmal \)(lln. Iiifkirc Ilkononrisi: Kirnl' lt\)ltint\t llilirq.\o 102 2(X)5. SorurnlLrsu 2ll. N{lhrnuIllilcn\c NI k. $iIr. \oksullukKiilliifii \( liirkilc'(lc loksrlluk Sofunu, lo(su/fu1/rajlliiij n^cnrp()zlu ,0. 25 |Iazir|f 20{)5.isl;rnhrrl 2.1.N'lahmul ltikr. N{ K San,\i Nl K \){ln \r)k sulluk$)runr l.7(xinri . lJ;/til)(,Bisi,No.10.2005. 25 \ (trn [ {slafollu, llll) (l(iScNfl ] olunhlnr;r .l l ll lq2'rlfii\iil Br.r.rlIr| | r' rir'r'lr l:llrr' . t ltt lltil /).r!ltsi.\01.19.2i)01. 26 N'lichfl (lhossudo\ sk) , )i)Lsu,/ugu,rl(ii( sc/l{rtflJ{l (iirilan. istrnhul: l99i) si. l2 l,ikilr2l)011. 2? l'arlklllnur, llillijt'I ()itzt:l|9'i. 28 TtlSi^l), Il]rkiil,'d(,lJifclis{,Qlu I)!itln t \( lrym \o: 295.islirnbll.2000. loLsul/uk. 2l). t \l)l). //urn;J l)(rckrptnttl Rrtn,fl 2l)l)l Ncr \ork,20l)1 ljo. LNl)l'. iiurrar I)t'\t hprnt'nl Rfpofl 2011J.N(\r' lr)&.200J. lll ll0rl(l fJlnk, ll ld l\'t1'loDtritul Rtporl 2001)1)(1.2(X12. 200l. lttirckirg ll)\crlt , \lirshinelon :J2 \\orld llNnk ll,,ld l)t \l loptrxl rn?arl 2000. 'liquil\ irn(ll)(!clot)rncnl. \frlshinglon 1Xl,20()d ) r. l.)isul ll. l)l"l',(l.it l)rl,,,trrnt llil{'\qir'itDrsi ) r^s^/r I 6r @8EEE