1/1.000.000
Transkript
1/1.000.000
Uzunluk ölçü birimi Temel uzunluk ölçüsü metredir. Ölçü Birimleri ve Ölçek Metrenin katları 1m =1 metre 10m =1 dekametre (dam) 100m =1 hektometre (hm) 1000m =1 kilometre (km) Metrenin as katları 1/1m =1 metre 1/10m =1 desimetre (dm) 1/100m =1 santimetre (cm) 1/1000m =1 milimetre (mm) 1/106 m =1 mikron (μ) Doç. Dr. Hakan BÜYÜKCANGAZ 1 kara mili = 1609 m Alan ölçü birimi 1 deniz mili =1852 m. Alan ölçü birimi Temel alan ölçüsü metrekaredir (m2). Metrekarenin katları 100 m2 =1 metrekare 102 m2 =100 m2 = 1 ar 103 m2 =1000 m2 = 1 dekar(da) 104 m2 =10000 m2 = 1 hektar(ha) 106 m2 =1000000 m2 = 1 km2 Metrekarenin as katları 1/100 m2 =1 metrekare 1/102 m2 =1 desimetrekare (dm2) 1/104 m2 =1 santimetrekare (cm2) 1/106 m2 =1 milimetrekare (mm2) 1m=100 cm 1 m2 100x100= 10000 cm2 1 m2 1m=100 cm Hacim ölçü birimi Açı ölçü birimi Derece ve grad olmak üzere 2 sistem vardır. Ölçme bilgisinde sadece m3 kullanılır. mm3, cm3, dm3 ve km3 gibi as ve üs katları vardır. 1 dm3 = 1 litre olarak adlandırılır. 360o 10=60’ 1’=60’’ Örnek=146o16’21’’ 400g 1g =100c 1c =100cc 50g 79c 98cc : 50.7998 g olarak ifade edilir 1 Eski ve yeni açı bölümleri ilişkisi Eo /Yg = 360/400 3600=400g Yay ölçü birimi Yay ölçü birimi radyandır (ρ) 360o=400g=2Πρ =2Πr / r •Eo= 9/10 .Yg = 0.9Yg •Yg=10/9 Eo =1.1111Eo •10=1.111111g 1g=0.90 Örnek: 120o=? ρ ρ 2Πρ = 360o Xρ = 120o X= 2Π.120 =2.09ρ 360 •Bir çemberde yarıçap uzunluğunda yay parçasını gören merkez açıya RADYAN denir ve ρ (ro) ile gösterilir. Radyanın Eski Ve Yeni Bölümlerdeki Değeri •Bir çemberin yarıçapı r olduğuna göre, bu çemberin uzunluğu 2Пr dir. Çemberin tamamının kaç radyanlık açı olduğunu bulmak için, bir radyanlık açının(ρ=rho) çemberdeki yayı, (r) yarıçapına eşit olduğundan gidilerek; •2Пr/r=2П=6.2832 Merkez açı ve çember yayı ilişkisi Eğim ölçü birimi •Herhangi bir dairede merkez açısı ile buna ilişkin çember yayı arasında aşağıdaki ilişki bulunmaktadır: •Merkez açının gördüğü yay uzunluğu (b) ile yarıçap uzunluğu (r) eşit değilse: α/360o = b/2Пr yada α/400g =b/2Пr yazılır 2 Eğim ölçü birimi Eğim ölçü birimi 1.Açı biçiminde ifade tg α=1.2/600=0.002 2. Yüzde biçiminde ifade; % 0.2 3. Binde biçiminde ifade: ‰ 2 Eğim= 4.Oran biçiminde ifade: 1/n=1.2/600=1/500 Düşey mesafe (m) Yatay mesafe (m) Eğim ölçü birimi Ölçek Arazide elde edilen değerlerin plan üzerinde gösterilme oranına ölçek denir. Ölçek Plandaki uzunluk Arazideki uzunluk 1 X 1/2000 1 cm=2000 cm 1 cm=20 m. demektir. Ölçek Ölçek Büyük Ölçek:1/200 000 den büyük Orta Ölçek: 1/200 000 – 1/500 000 arası Küçük Ölçek: 1/500 000 den küçük 3 Büyük Ölçek vs • Küçük ve dar alanları gösterir. • Ayrıntı fazladır. • Paydaları küçüktür. • İzohips aralığı küçüktür. • İzohips sayısı fazla. Küçük Ölçek Ölçek bilindiğinde; plandaki veya arazideki uzunluk veya alan rahatça bulunur • Büyük ve geniş alanlar gösterilir. • Ayrıntı azdır. • Paydaları büyüktür. • İzohips aralığı büyük ve sayısı azdır. Ölçek F F Ölçek S’/ S = 1/X F’/F= 1/X2 Ölçek 1 X2 Örnek 2. 1/5000 lik bir haritada 4.4 cm2lik bir alan, arazide kaç da gelir? F’= Plandaki alan F = Arazideki alan X = Ölçek F F Örnek1. 420 m lik bir uzunluk 1/5000 lik bir haritada kaç mm ile gösterilir? 1 cm = 5000 cm 1 cm = 50 m. 420 m 8.4 cm = 84 mm ile gösterilir veya 1 mm = 5000 mm 1 mm = 5 m. 420m 84 mm 4.4 F F’= Plandaki alan F = Arazideki alan X = Ölçek 1 X2 1 50002 F=4.4x50002 = 110.000.000 cm2 F=11.000 m2 = 11 da. Ölçek Çizgisel ölçek Örnek 2. 1/5000 lik bir haritada 4.4 gelir? cm2lik bir alan, arazide kaç da Arazide ölçülen uzunluk değerleri bir ölçü pergeli yardımıyla bu çizgisel ölçeklerden alınarak plan üzerine kolayca geçirilir Aynı sorunun diğer bir yolla çözümü 1 cm => 5000 cm 1 cm => 50 m 1 cm2 => 2500 m2 4.4 cm2 => X X = 4.4 x 2500=11000 m2 X= 11 da 4 Çizgisel ölçek 0 10 Çizgisel ölçek 10 20 30 1.yol 9cm = 45 km 45 / 9 = 5 km 1/500.000 40 2.yol İki çentik arası 3cm 3 cm = 15 km 1 cm = 5 km km 1 cm 5 cm 1/1.000.000 Geometrik ölçek 15 0 15 30 km 9cm Pantoğrafla plan ölçeğinin değiştirilmesi Çok küçük değerler hassas biçimde geometrik ölçeklerden alınarak plana geçirilir 5