tıklayınız.
Transkript
tıklayınız.
BIST SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ENDEKSİ ARAŞTIRMA METODOLOJİSİ Aralık 2015 İÇİNDEKİLER GİRİŞ ARAŞTIRMA METODOLOJİSİ ÇEVRE BİYOÇEŞİTLİLİK 13 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ 17 YÖNETİM KURULU YAPISI 24 RÜŞVETLE MÜCADELE 26 İNSAN HAKLARI 37 TEDARİK ZİNCİRİ 46 SAĞLIK VE GÜVENLİK 55 BANKACILIK KRİTERLERİ 56 EK 67 KAMUYU AYDINLATMA POLİTİKASI © EIRIS 67 2 GİRİŞ Bu kurallar seti, EIRIS’in araştırma yöntemi ve kapsamının yanı sıra farklı araştırma alanlarının konuyla bağlantısına ilişkin ayrıntılı bilgi sunar. Bu doküman, şirketlerin BIST Sürdürülebilirlik Endeksine dahil edilecek şirketleri belirlemek amacıyla yapılan değerlemeleri daha iyi anlamalarını sağlamak için pratik bir rehber olarak hazırlanmıştır ve aşağıdaki bilgileri içerir: Endeksin her bir değerleme alanı için geçerli göstergelerin listesi, Göstergelerin ne anlama geldiği konusunda ayrıntılı açıklama veya tanımlamalar, Göstergeye uygun kanıtlayıcı belgelere örnekler (Bu belgeler, EIRIS’in küresel faaliyetleri çerçevesinde gerçekleştirdiği değerlemelerden alınmıştır). Kurumsal şeffaflığın geliştirilmesi, bir şirketin sürdürülebilirlik performansını geliştirmenin anahtarlarından biri olarak görüldüğünden, BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’yle ilgili araştırmalar sadece kamuya açık hale getirilmiş bilgilere dayanır. “Kamuya açık bilgi”nin tanımı, bu dokümanın sonunda yer alan ekte verilmiştir. Bu doküman, EIRIS tarafından, şirketlere BIST Sürdürülebilirlik Endeksi kapsamındaki araştırmayı daha iyi anlamaları konusunda yardımcı olmak üzere ve sadece bu amaçla hazırlanmıştır. Aralık 2015’te Bankacılık Kriteri eklenmiş olan bu metodoloji, ilk olarak Nisan 2014’te hazırlanmıştır. EIRIS metodolojiyi önceden izin almaksızın değiştirme hakkına sahip olup;.metodolojinin yeni versiyonları BIST ile derhal paylaşılacaktır. Bu dokümansadece şirket içinde (ilgili bağlı kuruluş ve ortak girişimler de dahil olmak üzere), dokümanın kapsadığı konularla ilgili çalışması veya bunları dikkate alması gereken personele dağıtılabilir. Bu doküman ve içeriği, EIRIS’in açık yazılı izni olmaksızın kısmen veya tamamen değiştirilemez, satılamaz veya şirket haricinde herhangi bir kişi veya şirketle başka bir şekilde paylaşılamaz. © EIRIS 3 ARAŞTIRMA METODOLOJİSİ ÇEVRE Çevre Riski Faaliyet alanına göre risk derecesi Yüksek Tarım Hava yolu ulaşımı Havaalanları İnşaat malzemesi (taş ocağı işletmesi dahil) Kimyasallar ve ecza ürünleri İnşaat Fast food zincirleri Gıda, içecek ve tütün Ormancılık ve kağıt Ana sistem mühendisliği Madencilik ve metaller Petrol ve gaz Haşere kontrolü Enerji üretimi Yol yapımı ve gemi taşımacılığı Süpermarketler Araç üretimi Atık Su © EIRIS 4 Orta DIY (do it yourself- kendin yap) ve inşaat teçhizatı Elektronik ve elektrik ekipmanı Enerji ve yakıt dağıtımı Mühendislik ve makine Başka bir grupta yer almayan finansal sektör şirketleri Otel, lokanta ve ikram hizmetleri Başka bir grupta yer almayan üreticiler Limanlar Baskı ve gazete yayını Gayrimenkul geliştirme şirketleri Toplu taşıma Başka bir grupta yer almayan perakendeciler Araç kiralama Düşük Tüketici/ipotek finansmanı Bilgi teknolojisi Medya Başka bir grupta yer almayan eğlence sektörü (spor ve oyun salonları) Gayrimenkulyatırımcıları Araştırma ve geliştirme Destek hizmetleri Telekom Toptan satış dağıtım © EIRIS 5 Çevre Politikası Derecelendirme Cetveli: Yetersiz Zayıf Orta İyi Mükemmel Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler Temel Konular (1 Puan) Çevre politikası, şirketin birincil çevre sektörüne ilişkin en az bir adet, sektöre özgü konuya özel olarak atıfta bulunmalıdır. “Enerji kullanımımızı,su tüketimimizi ve çöplüğe gönderdiğimiz atıkları azaltmayı amaçlıyoruz.”* “Bazı temel konular” Bu konular şunlardır: Temel Konular (2 Puan) “Tüm temel konular” Enerji/iklim değişikliği Hava emisyonları Su emisyonları Su kullanımı Atık oluşumu/geri dönüşüm Çevre politikası, şirketin birincil çevre sektörüne ilişkin sektöre özgü tüm temel konulara özel olarak atıfta bulunmalıdır. Bu konular şunlardır: Sorumluluğun üst düzey yönetimde olması– “çevre yöneticisinin düzeyi” (1 Puan) © EIRIS Enerji/iklim değişikliği Hava emisyonları Su emisyonları Su kullanımı Atık oluşumu/geri dönüşüm Çevre politikasınınidaresinden sorumlu yönetici, bir yönetim kurulu üyesinden 3 raporlama düzeyi kadar üsttedir ve bu konuya tahsis edilmiş özel bir kaynak söz konusu değildir (örneğin sürdürülebilirlik komitesi) Bu örnek, Şirketin birincil sektörüne ilişkin temel konuların tümünün mevcut olmadığı durumda doğrudur. (örneğin hava emisyonunun temel bir konu olduğu, ancak yukarıdaki kanıtta bulunmadığı durumda) “Enerji kullanımımızı, su tüketimimizi ve çöplüğe gönderdiğimiz atıkları azaltmayı amaçlıyoruz.”* Bu örnek, Şirketin birincil sektörüne ilişkin temel konuların tümünün mevcut olduğu durumda doğrudur. “İdareden sorumlu kişi, İnsan Kaynaklarından Sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısıdır.”* *Ayrıca bu kişinin, çevre politikasının idaresiyleilgili olarak, bir yönetim kurulu üyesiyle açık bir raporlama/iletişim hattı yoktur. 6 Sorumluluğun üst düzey yönetimde olması– “yönetim kurulu veya çevre departmanı düzeyinde sorumluluk” (2 Puan) Çevre politikasının idaresinden sorumlu yönetici, yönetim kurulu ile arasında 3’ten az raporlama düzeyi bulunan bir yönetim kurulu üyesi/ üst düzey yöneticidir, ancak bu konuya tahsis edilmiş özel bir kaynaklailgili bilgi sözkonusu değildir (örneğin sürdürülebilirlik komitesi). VEYA Bu konuya tahsis edilmiş özel bir yapı VARDIR (örneğin sürdürülebilirlik komitesi), ancak bu yapının başındaki kişi bir yönetim kurulu üyesinden 3 raporlama düzeyi üsttedir. Sorumluluğun üst düzey yönetimde olması – Çevre politikasının idaresinden sorumlu yönetici, Yönetim Kurulu ile arasında 3’ten az raporlama düzeyi “destekleyici kaynaklarla bulunan bir yönetim kurulu üyesi/üst birlikte, yönetim kurulu düzey yöneticidir. düzeyinde sorumluluk” (3 Puan) VE “Şirketin, çevre politikasını özel olarak kontrol eden bir ‘Sağlık ve Güvenlik Komitesi’ vardır (raporlama düzeyleriyle ilgili bilgi/ kesinlik yoktur) VEYA “CEO şirketin çevre politikasının idaresinden sorumludur” (ancak örneğin bir sürdürülebilirlik komitesi gibi, CEO’ya rapor veren özel bir yapının bulunduğuna ilişkin herhangi bir bilgi yoktur) “Şirketin, doğrudan Genel Müdüre raporlama yapan bir ‘Sağlık ve Güvenlik Komitesi’ vardır. Şirketin aynı zamanda, çevre konularını günlük olarak takip etmekten sorumlu bir ‘Çevre Komitesi’ bulunmaktadır.” Bu konuya tahsis edilmişözel bir yapı VARDIR (örneğin sürdürülebilirlik komitesi) Amaç ve Hedef Bazlı Yaklaşım Taahhüdü– “sürekli gelişme taahhüdü” (1 Puan) Sürekli gelişme taahhüdü “Çevre üzerinde yarattığımız olumsuz etkileri azaltmayı taahhüt ediyoruz.” Amaç ve HedefBazlı Yaklaşım Taahhüdü– “amaç ve hedef bazlı yaklaşım yaklaşım “ (2 Puan) Amaç ve hedef bazlı yaklaşım taahhüdü “Çevre üzerinde yarattığımız olumsuz etkileri azaltmayı taahhüt ediyoruz. Enerji tüketimimizi %5 oranında azaltmayı; CO2 performansımızı sürekli olarak geliştirmeyi(NİCEL HEDEF YOK), su tüketimimizi %2, atıklarımızı %5 ve hava emisyonumuzu %7 oranında azaltmayı taahhüt ediyoruz.” Amaç ve Hedef Bazlı Yaklaşım Taahhüdü– “tüm kilit alanlar için nicel amaç ve hedefler sunulması“ (3 Puan) Amaç ve hedef bazlı yaklaşım taahhüdü © EIRIS VE TÜM temel konular ele alınır. VE NİCEL AMAÇ VE HEDEFLER “Çevre üzerinde yarattığımız olumsuz etkileri azaltmayı taahhüt ediyoruz. Enerji tüketimimizi %5; su tüketimimizi %2, atıklarımızı %5 ve hava emisyonumuzu %7 oranında azaltmayı 7 VE taahhüt ediyoruz.” TÜM temel konular ele alınır İzleme ve denetim taahhüdü İzleme taahhüdü aşağıdakilerden HERHANGİ BİRİNİ içerir: “Çevre politikamızı düzenli olarak gözden geçirmeyi taahhüt ediyoruz”. ÇYS’nin (Çevre Yönetim Sistemi) bulunması Çevre politikasını düzenli olarak gözden geçirme taahhüdü, Düzenli çevre izleme veya denetim sistemi Kamuyu aydınlatma taahhüdü Kamuyu aydınlatma taahhüdü aşağıdakilerden HERHANGİ BİRİNİ içerir: Çevreyle ilgili performans özellikleri kamuya açıkladığı zaman ödüllendirilebilir. - Çevre performansı konusunda açıklık/şeffaflık taahhüdü - Gelecek yıl raporlama yapma taahhüdü - Fiili raporlama (“Çevresel Raporlama” bölümündeki 2 bileşenden daha büyüktür) Küresel olarak uygulanabilir kurumsal çalışma standartları Hukuken öngörülen minimum standartların İLERİSİNDE çalışma taahhüdü “Sektörün en iyi uygulamalarına uygun olarak çalışmayı taahhüt ediyoruz. ICMM ilkelerini onaylıyoruz.” Ortak küresel standartlara uyum taahhüdü İlgili sektörün en iyi uygulamalarına/ ilgili sektörün kabul görmüş en iyi uygulama girişimlerine uyum taahhüdü Paydaş katılımını teşvik etme taahhüdü Faaliyetlerin çevresel etkisiyle ilgili halkla ilişkiler Paydaşlarla sürekli ilişki halinde olmak için mekanizma “Şirketin, şirket faaliyetlerine ilişkin çevre konularıyla ilgili olarak, paydaşlarla yılda bir defa bir araya gelen bir paydaşlarla ilişkiler görevlisi bulunmaktadır.” Çevreyle ilgili sivil toplum kuruluşu ile yuvarlak masa toplantısı/ görüşmelere düzenli/yıllık katılım © EIRIS 8 Ürün veya hizmetin etkilerini ele alma taahhüdü Ürün/hizmetin sunulmasının yarattığı etkinin ayrıntılı incelemesi(i) VEYA “Yaşam döngüsünü tam olarak entegre etmiş ve yaşam döngüsü analizi yayınlamış çevre dostu ürünler üretmeyi taahhüt ediyoruz.” Sürdürülebilir ürünler vasıtasıyla taahhüdün ortaya konulması (ii) VEYA Dünya Sürdürülebilir Kalkınmaİş Konseyi (WCBSD) üyeliği Sürdürülebilirliğe doğru stratejik adımlar Şirketlerin kendi sektörleriyle ilgili uygulamaların çoğunu ya da tümünü uygulaması gerekecektir. EIRIS’le görüşerek daha ayrıntılı bilgi alabilirsiniz. Geçerli değil ICC üyeliği ICC üyeliği Açık CERES üyeliği CERES üyeliği Açık Responsible Care Responsible Care üyeliği Açık WBCSD üyeliği WBCSD üyeliği Açık UNEP Fin/ Ins üyeliği UNEP üyeliği Açık Çevre Yönetimi Sistemleri Derecelendirme Cetveli: Yetersiz Zayıf Orta İyi Mükemmel Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler Çevre Politikası Çevre Politikası vardır Açık Önemli etkilerin belirlenmesi Tüm önemli etkilerin belirlenmesi: (i) Tüm önemli etkilerin değerlendirilmesi (ii) Tüm temel “Şirket, Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporu’nda enerji kullanımı, su kullanımı, atık, su emisyonu ve hava emisyonunu önemli etkiler olarak © EIRIS 9 konulara ilişkin nicel veri sunar. tanımlamıştır.” Amaç ve hedeflerin belirlenmesi– “tüm kilit alanlarda belgelenmiş amaç ve hedefler (Y Puan) Tüm temel konular için amaç ve hedefler “Şirket, Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporu’nda enerji kullanımı, su kullanımı, atık, su emisyonu ve hava emisyonunu önemli etkiler olarak tanımlamıştır.” Amaç ve hedeflerin belirlenmesi– “tüm kilit alanlarda nicel amaç ve hedefler“ (Q) Tüm temel konular için amaç ve hedefler “Şirket, Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporu’nda enerji kullanımı, su kullanımı, atık, su emisyonu ve hava emisyonuyla ilgili amaç ve hedefleri önemli etkiler olarak tanımlamıştır. Ayrıca, tüm hedefler niceldir.” VE Tüm hedefler niceldir. Süreçlerin ve sorumlulukların özeti, el kitapları, eylem planları, prosedürlere sahip olma Prosedürler ve sorumlukların yapısı: (i) ÇYS’yi uygulamak için prosedürleri ve sorumluluk yapıları vardır veya (ii) prosedürleri ve sorumlulukları belirleyen bir çevre el kitabı vardır. “Şirketin çevre el kitabı, her bir şirket mahallindeki çevre alt birimlerinden yararlanarak departman müdürlerinin çevre politikasını uygulamaya koymasını öngörür. Bu alt birimler, politikanın iletilmesini, eğitim programlarını, iç denetimi ve çevreyle ilgili hedeflerin belirlenmesini ve performans takibini kolaylaştırır.” İç sistem denetimleri ÇYS’nin etkinliğini değerlendiren iç denetimler “Şirketin Sürdürülebilirlik Komitesi, şirketin ÇYS’sinin etkinliğini, her iş yerindeki bölge yöneticilerinden bilgi almak suretiyle yıllık olarak denetler.” İç raporlama ve yönetim değerlendirmesi Yönetimin, ÇYS’nin etkililiği konusundaki değerlendirmesi “Şirket Çevre Politikasında, Çevre Yöneticisinin ÇYS’nin etkinliğiyle ilgili denetim verisi topladığını ve Yönetim Kurulu’na bu konuda üç ayda bir rapor verdiğini beyan eder.” ISO 14001 veya EMAS belgesi alma taahhüdü ISO 14001 veya EMAS alma taahhüdü “2015 yılına kadar, tüm faaliyetlerimiz için ISO 14001 sertifikası alacağız.” Tüm projeler için çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) yapılması Tüm projeler içinÇED yapılması “Şirketimiz, yeni faaliyet alanları yaratılması öncesinde düzenli olarak çevresel etki değerlendirmesi yapar.” Tedarikçi Denetimleri Tedarikçi Denetimleri “Şirketimiz tedarikçileri, çevre performanslarına göre dikkatle seçer.” ISO 14001 sertifikasyonu Şirketin faaliyetleri, ISO 14001 standartlarına göre sertifika almıştır. “24 tesisten 18’i ISO 14001 sertifikasına sahiptir.” © EIRIS 10 EMAS sertifikası Şirketin faaliyetleri, EMAS standartlarına göre sertifika almıştır. “24 tesisten 18’i EMAS sertifikasına sahiptir.” Çevresel Raporlama Değerlendirme Cetveli: Yetersiz Zayıf Orta İyi Mükemmel Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler Çevre politikası metni Kamuya açıklanmış bir politika Şirketin, websitesinde kamuya açıklanmış bir politikası vardır. Başlıca etkilerin tanımlanması Kilit alanlardaki temel etkilerin tanımlaması. Bunların neden önemli olduğu veya belli bir şirket veya sektörle ilişkine yönelik açıklama. Örneğin bu, bir metnin bir parçası ya da işin yaşam döngüsünün ve sorunun/etkinin gerçekleştiği kısmın şematik bir ifadesi olabilir. Çevresel etkilerin kamuya açık olarak tanımlanması. Başka bir deyişle, sadece tablo/grafikler değil, bunun neden ölçüldüğü konusunda açıklama gerekir. Nicel veriler Kilit önemi olan tüm alanlarla ilgili nicel verileri (yıl bazında veriler dahil olmak üzere) tablo veya grafik halinde sunar. “Kamuya açık çevresel performans verileri; örneğin iklim değişikliği, atık, hava emisyonları, su emisyonları ve su tüketimi.” Verilerin önceki üç raporlama dönemine ait olması gerekir (yıl bazında). Hedeflerle karşılaştırmalı performans ölçümü Verilerin, en az BİR adet kilit önemi haiz konuyu kapsayan mevcut bir nicel hedef bağlamında raporlanması Şirket CO2 verilerini rapor etmiştir. Çevre yönetim sisteminin özeti Rapor, uygulanan çevre yönetim sistemlerinin bir özetini (kısa tanım) içerir. Şirket, ÇYS’nin kapsamını ve takip prosedürlerini kamuya açıklar. © EIRIS 11 Kurallara uymama, davalar, cezalar, kazalar, vb. ile ilgili ayrıntılar Kurallara uymama, davalar, cezalar, kazalar, vb. ile ilgili ayrıntıların verilmesi ya da bunların hiçbirinin bulunmadığı yönünde bir beyanda bulunulması. Bunların çevreyle ilgili olması gerektiğini not ediniz (sağlık ve güvenlik, vb. olmamalıdır). “Şirket, Faaliyet Raporu’nda, 2013 yılında çevreyle ilgili kural ihlallerinin sözkonusu olmadığını bildirir.” Mali boyutlar Mali boyutların dahil edilmesiörneğin: “2013 yılında, şirketimiz çevreyle ilgili konulara 13 milyon £ harcamıştır.” Sermaye yatırımı/harcama tasarruflar ve/veya sağlanan ek gelir çevreyle ilgili hükümler, yükümlülükler veya risk değerlendirmesi Paydaşlarla ilişkiler Paydaşlarla ilişkiler veya paydaşların katılımı: kanuni zorunluluk olmaksızın oluşturulan inisiyatiflerin ve yetkililerle kurulan ilişkilerin ayrıntıları. Aynı zamanda, fikir beyan etmek için bir platform ve görüşlerin şirkete bildirilmesi için kolay bir yol. Örneğin, raporlarda yorum/geri bildirim kartları. “2012 yılında, Şirketimiz biyoçeşitlilik konularıyla ilgili olarak WWF ile işbirliği yapmıştır.” Sürdürülebilirlikle ilgili konuların ele alınması Çevresel sürdürülebilirlikle ve şirket açısından anlamıyla ilgili genel tartışma. Açık Dış onay Şirketin çevreyle ilgili verileri, dışarıdan bir şirket tarafından bağımsız olarak onaylanır (kamuya açık bir beyanla) “Bureaus Veritas, 2013 raporundaki tüm temel konular için çevre verilerinin bağımsız olarak onaylandığını bir sertifikayla belgeler.” VE Tüm temel konular dış onayda yer alır. © EIRIS 12 BİYOÇEŞİTLİLİK Biyoçeşitlilik Riski Yüksek etki Faaliyetleri biyoçeşitliliği doğrudan etkileyen şirketler. Net etkinin negatif olması muhtemeldir. Orta derecede etki Biyoçeşitlilik üzerinde doğrudan etkisi olmayan, ancak tedarik zinciri yönetimi veya geniş arazileri kontrol etmek suretiyle etkisi olabilecek şirketler. Ürün sorumluluğunun biyoçeşitliliğe etkisini kapsamaz. Biyoçeşitlilik açısından yüksek riskli faaliyetler Yüksek risk Orta derecede risk İnşaat malzemesi (taş ocağı işletmesi dahil) İnşaat Elektrik santralleri Enerji ve yakıt dağıtımı Gıda, içecek ve tütün Ormancılık ve kağıt Madencilik ve metaller Petrol ve gaz Limanlar Yol yapımı ve gemi taşımacılığı Su Havalimanları Hava taşımacılığı Kimyasallar ve ecza ürünleri DIY (do it yourself- kendin yap) ve inşaat teçhizatı Fast food zincirleri Toplu taşıma Süpermarketler Gayrimenkul geliştirme şirketleri Biyoçeşitlilik açısından düşük etki düzeyindeki şirketler değerlendirmeye tabi tutulmamıştır. © EIRIS 13 Biyoçeşitlilik Politikası Derecelendirme Cetveli: Politika mevcut değildir veya yetersizdir Temel Orta İyi Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler Grup çapında veya yer bazında Biyoçeşitlilik Eylem Planı (BAP) bulunması Etkilerin biyoçeşitlilik açısından değerlendirilmesi, etkilerin izlenmesi, hedeflerin belirlenmesi, performans göstergelerinin kullanımı, etkilerin gözden geçirilmesi ve sonuçların raporlanması da dahil olmak üzere, çeşitli unsurlarla tanımlanabilir. Bir Biyoçeşitlilik Eylem Planının uygulanması, biyoçeşitliliğin şirketin ÇYS’sine dahil edilmesini gerektirebilir –dolayısıyla, biyoçeşitlilik önemli bir unsur olarak kabul edilir ve diğer unsurlar için de uygun izleme sistemleri uygulanır. “Şirket, 2012 Kurumsal Sosyal Sorumluluk raporunda, geliştirme arazilerindeki veya bunlara yakın bölgelerdeki yerel vahşi yaşamın, bitki örtüsünün ve faunanın korunmasının öncelikli olduğunu beyan eder ve iç ve dış uzmanlardan faydalanarak, biyoçeşitlilikle ilgili meselelerin tanımlanmasını ve uygun koruma tedbirlerinin alınmasını sağlamak için çevre değerlendirme çalışmaları yapar. Şirket, vahşi yaşam, ekoloji, bitki örtüsü, fauna, su yolları, ormanlık arazi ve tarihi yapıları koruyacak, muhafaza edecek ve zenginleştirecektir. Biyoçeşitlilik Eylem Planları veya başka biyoçeşitlilik girişimleri geliştirmek için sivil toplum kuruluşları veya diğer çevre koruma örgütlerinin katılımı /şirketin faaliyetlerinin bir kısmı için yerel ekosistemleri geliştirmeye yönelik eylemler geliştirilmesi veya sponsorluk alınması Şirket yerel halkı eğitmek için kuruluşlarla işbirliği yapmayı taahhüt eder. “Şirket; Kuş ve Habitat yönergesi şartlarına uyum sağlamak için ilgili tüm kuruluşlara danışacağını beyan eder. Şirket, 2012 Kurumsal Sosyal Sorumluluk raporunda, bazı projeler için çeşitli konut birlikleriyle, Çevre Ajansı’yla (EA), İnşaat Sektörü Araştırma ve Enformasyon Kurumu (CIRIA) ile, konseyler ve diğer kamu kuruluşlarıyla ortaklaşa çalıştığını belirtmiştir. Şirket 2013 raporunda, “Kamuoyu yoklaması sonucu çevre veya tasarımla ilgili endişeler olduğunu gördüğümüz takdirde, genellikle, kamuoyunun görüşlerini dikkate alarak hareket ederek tekliflerimizi ona göre değiştiririz” der. Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesine uygun bir politika benimsenmiş Devletlerin büyük bölümünün imzaladığı bu sözleşme, ekonomik kalkınma konusuyla ilgilenirken “A Şirketinin yürüttüğü 1234 Projesiyle ilgili uluslararası anlaşma ve sözleşmeler. Bunların arasında, BM © EIRIS 14 olması –temel ilkeler arasında, korunan alanlarda biyolojik çeşitliliğin korunması ve biyolojik kaynakların sürdürülebilir kullanımı vardır dünyanın ekolojik temellerini koruma taahhütlerini ortaya koyar. Sözleşme, üç ana hedef belirler: biyolojik çeşitliliğin korunması, bileşenlerinin sürdürülebilir kullanımı ve genetik kaynakların kullanımından doğan faydaların adil ve eşit bir şekilde paylaşımı. Şirketler bu sözleşmeyi imzalamamakla birlikte, biyoçeşitlilik politikalarının bir parçası olarak, sözleşmenin amaçlarını destekleyen bir beyanda bulunmaktadır. Bu beyan özellikle, hassas ekosistemlerde maden çıkaran şirketler ve genetik kaynakların kullanımıyla uğraşan eczacılık şirketleri için geçerlidir. (Rio) Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi (Parlamento Kararı ile değiştirilmiş) vardır.” Etkilerin/geliştirme potansiyelinin değerlendirilmesi Şirket, çevre yönetim sistemlerinin bir parçası olarak, biyoçeşitlilik etkilerinin ve/veya geliştirme potansiyelinin düzenli olarak değerlendirildiğini açıklamalıdır. “A Şirketinin çalıştırdığı ve Hollanda’da, Wadden deniz kıyısı çevresindeki korunan bölgeyi ve Ameland adasını da kapsayan bir bölgede gaz üreten bir ortak girişimin, gaz üretiminden kaynaklanan çökme etkilerinin izlenmesi. Bu bölgede, gaz üretimi çökmelere yol açmaktadır. Şirket 1986 yılında beri Ameland çökme izleme komitesi ile çalışmaktadır. Şirket, izleme ile ilgili biyoçeşitlilik araştırma programına mali destek sağlamaktadır. Bu proje, çökmenin etkileri konusunda, dünyanın en uzun süreli entegre ekolojik araştırma projesidir. Bu araştırma, deniz seviyelerindeki yerel, hızlanmış yükselmeyi (her yüzyılda bir 1,5 m) açıklama konusunda önemli bilgiler sağlamıştır.” Biyoçeşitlilikle ilgili gelişmelerin ayrıntılarının rapor edilmesi © EIRIS Şirket, girişimlerinin sonucu olarak, biyoçeşitlilikle ilgili kaydedilen gelişmelerle ilgili nicel verileri açıklamalıdır. “Şirket, 2010 yılında Wessex Waters’ın en iyi yerlerindeki vahşi yaşamı desteklemeye yönelik yeni beş yıllık projesinin başladığını rapor etmiştir. Bu çalışma, iki önemli yaşam alanı ve ilgili türlere, yani otlaklar ve omurgasızlara (kelebekler, arılar ve diğer böcekler dahil), kuş ve yarasalar için ormanlık 15 alanlara ve tarlalara yoğunlaşır.” Doğal kaynakların, bir sertifikasyon programı çerçevesinde (örneğin FSC, MSC sertifikaları) faaliyet gösteren tedarikçilerden temin edilmesi politikasının uygulanması © EIRIS Şirket, hammadde teminini, bir sertifikasyon programı çerçevesinde (örneğin FSC, MSC sertifikaları) faaliyet gösteren tedarikçilerden yaptığını beyan etmelidir. “Şirket, tahta alımı politikasında, şirketin ve şirket kaynaklarının kanuni düzenlemelere uyduğunu ve sürdürülebilir olmayan uygulamalar nedeniyle kaybolma riskiyle karşı karşıya olan ormanlık alanların tahribatına sebep olmayacağını ve bunu teşvik etmeyeceğini beyan eder. Şirket ayrıca, biyoçeşitlilik açısından sorunlu yerlerdeki veya önemli tropik el değmemiş bölgelerdeki doğal ormanlardan tahta, tahta lifi ve benzer ürünleri hasat yoluyla elde etmeyeceğini ve satın almayacağını da beyan eder. Şirket, ABD’deki eski ormanlardan tahta, tahta lifi ve benzeri ürünleri hasat etmeyi veya satın almayı, ayrıca yasal olmayan tomruklamayı sınırlayan veya yasaklayan ilkeler benimsemiştir.” 16 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İklim Değişikliği Riski İklim değişikliğinin, iş faaliyetlerine göre risk derecesi Çok yüksek Tarım/ Havayolu ulaşımı / Çimento üretimi / Kömür madenciliği / Fosil yakıtlardan elektrik üretimi / Metaller/ Madencilik/ Petrol ve gaz Yüksek Uçak üretimi / Araba üretimi / Ticari binalar / Ticari kimyasallar/ Dağıtım servisi/ Gıda üreticileri / Diğer inşaat malzemeleri / Konut inşaatı / İkamet amaçlı binalar / Yol yapımı ve gemi taşımacılığı / Özel kimyasallar / Süpermarketler/ Atık/ Su Orta İçecekler/ Tüketici elektriği / Savunma/ Ormancılık/ Araç üretimi -diğer / Kağıt/ Ecza ürünleri / Gayrimenkul geliştirme şirketleri / Toplu taşıma / Tütün İklim değişikliği açısından düşük risk düzeyindeki şirketler değerlendirmeye tabi tutulmamıştır. İklim Değişikliği Yönetimi Cevabı Derecelendirme Cetveli: Bilgi yok Sınırlı Orta İyi İleri Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler İklim değişikliği ile ilgili konular için sorumluluğun üst düzey yönetimde olması İklim değişikliği ile ilgili konularda Yönetim Kurulu düzeyinde (birey veya komite) veya üst düzey yönetim sorumluluğu (CEO’ya doğrudan bağlı veya CEO’dan bir raporlama düzeyi altta) “Bu konudan Enerji/Karbon Alt komitesi sorumludur ve bu Alt komite, küresel CEO’dan bir düzey alttadır.” İklim değişikliğiyle ilgili taahhüt Şirket iklim değişikliğiyle ilgili çalışma ve/veya iklim değişikliği etkisini asgariye indirme konusundaki sorumluluğunu açıkça kabul eder. “Şirket, iklim değişikliği sorunuyla mücadele etmeye devam etmesi gerektiğinin farkındadır. Şirket, sera gazı emisyonlarını sınırlamaya çalışmaktadır.” “Orta düzey” için, bu taahhüt, aynı zamanda enerji kullanımı/sera gazı emisyonlarının azaltılmasına da atıfta bulunabilir (iklim değişikliğinden açıkça bahsedilmesi gerekli değildir), ancak “iyi” ve “ileri” düzeylerde iklim © EIRIS “Şirket, iklim değişikliğine bağlı çevresel, ekonomik ve sosyal riskleri kabul eder ve enerji verimliliği sağlamak ve iklim değişikliği üzerindeki etkilerini azaltmak için küresel bir 17 değişikliğine atıf yapılmalıdır. strateji geliştirmektedir.” “Şirket bir enerji tasarrufu politikasına sahip olduğunu beyan eder.” “Şirket sera gazı emisyonlarını asgariye indirmeyi ve enerji verimliliğini azami düzeye çıkarmayı taahhüt etmektedir.” Ürünle ilgili iklim değişikliği taahhüdü * Şirket, ürünün iklim değişikliği üzerindeki etkisiyle mücadele etme ve/veya ürünün iklim değişikliği etkisini asgariye indirmeye çalışma sorumluluğunu açıkça kabul eder. *Yalnızca, ürünleri iklim değişikliği üzerinde önemli etkiye neden olacak şirketler bu göstergeye göre araştırılmalıdır. “Binalar, dünyada kullanılan toplam enerjinin aşağı yukarı %40’ını kullanmaktadır. Yıllardır bu payı azaltmak için çalışıyoruz. Şirket sürdürülebilir inşaat veya yeşil bina geleneğine sahiptir.Yenilenebilir malzemelere dayalı yenilikçi enerji yönetimi ve iş modelleri uygulayarak sera gazı emisyonunu önlemeye katkıda bulunuyor ve proje maliyetlerini düşürüyoruz.” “Şirket, daha temiz akaryakıt çözeltileri üreterek trafik ve ulaşıma bağlı sera gazı ve diğer emisyonları azaltmayı amaçlamaktadır.” “Şirket, ürettiği yakıt ve yağların genel verimliliğini artırmak için araç ve ekipman üreticileri ile ortak çalıştığını beyan eder.” Politika, ulusal veya uluslararası hükümet gündemini yansıtır © EIRIS Politikanın çerçevesinin örneğin uluslararası hedeflere ve yönetmeliklere atıf yapılarak açıklanması, iklim değişikliği konusunda bilimsel konsensusun ve bunun şirketle ilişkisinin net bir şekilde ortaya konması. “Şirket Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği’nin (ACEA) gönüllülük esasına dayanan anlaşmalarının koyduğu hedeflerin yanı sıra Kyoto Anlaşması ve Avrupa Birliği hedeflerini de kabul eder.” “Şirket, Avrupa Birliği Emisyon Ticaret Sistemini, Birleşmiş Milletler ÇerçeveSözleşmesini, Birleşmiş Milletler Cancun iklim değişikliği konferansı ve Avrupa Birliği “20-20-20” hedefini (sera gazı emisyonlarını %20 oranında azaltmak, enerji verimliliğini %20 oranında artırmak ve yenilenebilir malzemelerin enerji karışımındaki payını %20 oranında artırmak) kabul eder. Şirket, karbonun küresel düzeydeki fiyatının belirlenmesi, düşük 18 karbonlu teknolojiler için daha fazla fon ayrılması, fosil yakıt sübvansiyonlarının kaldırılması, Temiz Kalkınma Mekanizmasının reforme edilmesi ve yerel düzeyde harekete geçilmesi gibi eylemler öngören Durban Genelgesini imzalamıştır.” Kamu politikası liderliği Sera gazı emisyonlarını uygun bir süre içinde sürdürülebilir seviyelere indirmek için, bağlayıcı ulusal ve uluslararası hedefler de dahil olmak üzere, gerekli kamu politikası inisiyatiflerinin aktif olarak desteklenmesi. Örnek olarak, İklim Değişikliği Kurumsal Liderler Grubu ve ABD İklim Eylem ortaklığını verebiliriz. “Şirket, Dünya Sürdürülebilir Kalkınma İş Konseyi’ne (WBCSD), Avrupa kimya endüstrisinin rekabet gücü için Üst Düzey Gruba, Columbia Üniversitesi Dünya Enstitüsü İklim Değişikliği Küresel Yuvarlak Masa Toplantısına, Dünya Bankası’nın Toplumsal Kalkınma Karbon Fonu’na katılmaktadır. Dünya Ekonomik Forumu’nun ve ABD’de İklim ve Enerji Çözümleri Merkezi İş Çevre Liderlik Konseyi’nin üyesidir. Şirket aynı zamanda, “Seal the Deal” ve “Birleşmiş Milletler Nairobi İş programı gibi inisiyatiflere de katılmıştır.” İklim değişikliği performansına bağlı ücretlendirme Yönetim kurulu/üst yönetimin, sera gazı emisyonlarının azaltılmasına veya benzer stratejilere bağlı ücretlendirilmesi. “Çevre Yönetimi Ekibi’nin performansı, sera gazı emisyonu hedeflerine göre değerlendirilmektedir.” Sera gazı emisyonunun azaltılması konusunda uzun vadeli (>=5 yıl) stratejik amaç Nicel sera gazı emisyonu/CO2 emisyonu azaltımlarına (referans noktası dahil) bağlı emisyon azaltımları (veya yoğunluk gelişimi) için kamuya açıklanmış hedefler “Sera gazı emisyonlarını, 2020 yılına kadar, 2004’e göre %20 oranında azaltmayı amaçlıyoruz.” Sera gazı emisyonunun azaltılması konusunda kısa vadeli (<5 yıl) yönetim hedefleri Yukarıdakinin aynısı, ama kısa vadeli. “Şirketin 2015 Sağlıklı Gelecek amaçları arasında, gönüllü karbon denkleştirmesi dikkate alınmaksızın, 2020 yılına kadar, faaliyetlerin CO2 emisyonlarının 2010’a göre kesinlikle %20 oranında azaltılması bulunmaktadır.” Ürünün iklim değişikliği etkisini azaltma hedefi * Ürünün iklim değişikliği etkisini azaltma ve şirketin bunu nasıl yapacağı konusunda kamuya açıklanmış taahhüt/hedef. Bunun nicel olması gerekmez. “Şirket, 2015 yılına kadar alternatif ve yenilenebilir enerji teknolojilerine 8 milyar $ yatırım yapmak suretiyle düşük karbonlu enerji kaynakları geliştirme taahhüdü vermiştir.” *Sadece, ürünleri iklim değişikliği © EIRIS 19 üzerinde yüksek etkiye neden olan şirketler bu konuda araştırmaya tabi tutulmalıdır. Mutlak emisyonlar CO2 veya sera gazı emisyonları (altı ana sera gazından oluşan sepet: Karbondioksit (CO2), Metan (CH4), Azot oksit (N2O), Hidroflorokarbonlar (HFC’ler), Perflorokarbonlar (PFC’ler) ve SülfürHexaflorid (SF6)) tonlarca CO2’ye eşdeğerdir. “2012 yılında, toplam CO2 emisyonu 1.176.000 tondu.” Yüksek etki düzeyindekişirketlerin “mutlak emisyonlar” göstergesini karşılamak için GHG/CO2 emisyonlarını açıklamaları gerekir. Sadece Orta etki düzeyindeki şirketler için geçerli olmak üzere, “mutlak emisyonlar” göstergesini karşılamak için enerji kullanım rakamları verilebilir. Normalleştirilmiş emisyonlar (veya uygun payda) Uygun paydalar (üretim hacmi veya aynı kapsam için ciro) veya normalleştirilmiş emisyon verileri rapor edilir. “2012 yılında, emisyonlar 6,57 tCO2e/KRW milyondu.” Trend verileri Şirket en az üç yıllık verileri rapor eder. “Şirket 2010 ile 2012 yılları arasındaki süre için sera gazı emisyonlarını açıklar.” *Ürün veya hizmetlerle ilgili emisyonlar Tedarik zincirinden, kullanımdan ve/veya atıktan kaynaklanan tahmini ürün emisyonları (veya tespit edilecek, sektöre özgü spesifikgösterge). Bir şirketin tahmini toplam emisyonları, dünya çapındaki tüm ürünleri için geçerlidir. “2012 yılında satılan petrol ve yağ ürünlerinin yarattığı tahmini emisyonlar, 267.327.268 ton karbondioksite eşdeğerdi.” *Sadece iklim değişikliği üzerinde yüksek etkiye neden olan şirketler bu araştırmaya tabi tutulmalıdır. © EIRIS “Müşterilerimiz tarafından kullanıldığında sera gazı salan ürünlerin emisyonları (örneğin gübre uygulamalarında petrol ve gazın yanması sonucu ortaya çıkan CO2gibi ya da NO2 gibi) 2010 Kurumsal Karbon Ayakizi için Sera Gazı protokolü Kapsam 3 Standardı uyarınca yaşam döngüsü raporunda ilk defa şirketimiz tarafından dikkate alınmıştır. Bu kapsam 3 emisyonları, websitesinde 20 yayınlanmaktadır.” Hedeflere göre raporlama Şirketin kendisinin koyduğu hedeflere göre ya da ilgiliyse Avrupa Birliği Emisyon Ticareti Sistemi izinlerine göre raporlama (yani performansın açıklanması) “2012 Carbon Disclosure Project (CDP) cevabında belirtildiği üzere, 2011 için hedef, 82 CO2/kiloton eşdeğeriydi. Şirket, bu hedefe karşılık, 2011 yılı için fiili sonucun 95 CO2/kiloton eşdeğeri olduğunu açıkladı.” Verilerin kapsamı Kapsamın açıklanması “Şirketin sera gazı emisyonu azaltma planı, tüm faaliyetlerimizi kapsar.” “Şirket sera gazı protokolü Kapsam 1 ve 2 emisyonlarını açıkladı.” Uygulanan metodoloji Şirketlerin emisyonları hesaplama yöntemi “Veriler sera gazı protokolüne uygun olarak hesaplanmıştır.” Onay Verilerin iç ve dış onayı “Sera gazı emisyonları Ernst &Young tarafından doğrulanmıştır.” Riskin kamuya açıklanması Şirketin iklim değişikliği sonucunda karşı karşıya kaldığı mali, hukuki veya fiziksel risk ve/veya fırsatların değerlendirilmesi ve nicel olarak ifade edilmesi “Şirket, risk yönetimi sisteminin bir parçası olarak, iklim değişikliğine bağlı risk ve fırsatların tespitine yönelik, grup çapında bir süreç oluşturmuştur. Bu sürecin koordinasyonu ve sorumluluğu, İklim Koruma Yetkilisine aittir. Şirket 2011 karbon raporunda, mevzuatta yapılan değişikliklerin ve fiziksel iklim parametrelerindeki değişikliklerin yarattığı riskler ile iklimle ilgili diğer değişikliklerin (tüketici davranışlarının ve şirket imajının değişmesi) getirdiği riskleri tespit etmiştir ve bunlarla ilgili ayrıntıları ve mali sonuçları da raporda sunmuştur. Örneğin şirket, kasırga, sel veya susuzluk gibi istisnai iklim koşullarından kaynaklanan sebeplerle başlıca üretim yerlerinden birinde üretiminiki hafta süreyle azalmasının, faiz ve vergi öncesi karda 4 milyon Euro kadar kayba neden olacağını öngörür.” Operasyonel emisyonu azaltma İki yıl boyunca yıllık ortalama %2,5 oranında (önemli ilerleme) azalma olmuştur. Hesaplama için lütfen uygun paydalar kullanın (örneğin, ofis işleri için personel sayısı, üretim şirketleri için üretim hacmi ve eğer “Şirketin 2012 yılı toplam sera gazı emisyonları 68,2 milyon ton CO2’ye eşdeğerdi (bu değer 2010 yılında 74,9 milyon ton CO2’ye eşdeğerdi. Bu, toplam gelirin artmasına karşılık, yıllık ortalama %15’lik bir azalma anlamına © EIRIS 21 başka hiçbir şey yoksa ciro). gelmektedir.” Operasyonel emisyonlar, kapsam 1 ve 2 emisyonlarını içerir. İdeal olarak, trendin hesaplanması için, erişilen toplam rakam girilmeden önce ikisinin toplamı alınmalıdır. Ancak örneğin, eğer sadece kapsam 1 emisyon verileri mevcutsa, trendin hesaplanmasında sadece bu kullanılabilir. Sadece kapsam 2 verileri mevcutsa, aynı yaklaşım uygulanabilir. Operasyonel dönüşüm girişimleri Sera gazı emisyonlarının azaltılmasına veya yenilenebilir enerji/düşük karbon teknolojilerinin ticarileştirilmesine önemli bir katkı yapan stratejik girişim (doğrudan veya daha geniş bir grup/sektör girişimi ile). Bu gösterge, aşağıdaki şartlardan en az birinin yerine getirilmesi halinde karşılanmış olur. • • • Sektöre bağlı operasyonel verimlilik Mutlak emisyonların %10 azaltılmasını sağlayan dönüştürücü girişimler. Enerji üretiminin % 100 (>95%) yenilenebilir kaynaklardan sağlanması (elektrik santralleri için) Karbon Yakalama ve Depolamasına doğrudan katılım (sadece fon yaratma değil) Çimento ve elektrik şirketleri için sektör performans ölçümünde ilk dörtte birlik dilimde olanlar. “Şirket, 2012 yılında, iklim koruma ürünlerinin satışından 7,2 milyar Euro gelir sağladığını, bunun da toplam XXX olan satışının aşağı yukarı %9’una denk geldiğini açıkladı. Şirketin hesaplarına göre, şirketin iklim koruma ürünleri sayesinde, 2012 yılında 320 milyon tonluk karbondioksit emisyonunun oluşması engellendi (%18’lik bir azaltım). Bu da, toplam karbondioksit emisyonu azaltımı için öngörülen %10’un üzerindedir.” “EIRIS, şirketin çimento üretim sektörünün ilk dörtte birlik diliminde olduğunu açıklamıştır. Şirket, 666 kg/tonluk çimento üretimiyle operasyonel verimliliği göstermiştir.” Ürün emisyonu azaltma* “Operasyonel emisyonu azaltma ” gibi, ama ürünle bağlantılı. *Sadece, ürünleri iklim değişikliği üzerinde yüksek etkiye neden olan şirketler bu göstergeye göre araştırılmalıdır. © EIRIS 22 Ürün dönüşümlü girişimler “Operasyonel dönüşüm girişimleri” gibi, ama ürünle bağlantılı. *Sadece, ürünleri iklim değişikliği üzerinde yüksek etkiye neden olan şirketler bu göstergeye göre araştırılmalıdır. *Ürünleri yüksek etkiye neden olan sektörler: Petrol ve gaz, kömür madenciliği, otomobil üretimi, uçak üretimi, konut inşaatı, ticari binalar, tüketiciler için elektrikli ürünler, diğer araç üretimi, savunma, gayrimenkul geliştirme şirketleri. © EIRIS 23 YÖNETİM KURULU YAPISI Yönetim Kurulu Yapısı Derecelendirme Cetveli: Yok Bir Birkaç Tüm Kılavuz Göstergeler Göstergelerin tanımı Örnekler Yönetim Kurulu Başkanlığı ile Genel Müdürlük pozisyonlarının birbirinden ayrılması Bu kriter, icra ile denetim görev ve sorumluluklarının birbirinden net bir şekilde ayrıldığını tespit etmeyi amaçlar. Değerleme için icracı ve bağımsız pozisyonlar arasında ayrım yapmıyoruz, ancak bu bilgi, ek bilgi olarak ilave ediliyor. “Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Başkanının görevleri ayrıdır ve her ikisi de Şirketi temsil eder.” Yönetim Kurulunun %33’ten fazlası icra görevi olmayan, bağımsız üyelerden oluşur (11 üyeden 4’ü) Bu kriter ile denetim komitesi üyeleri ile ilgili olan kriter, özel dikkat gösterilerek ele alınmalıdır. EIRIS, yönetim kurulu üyelerinin bağımsızlığını değerlendirmek için özel göstergeler tanımlamıştır. Bunun anlamı, EIRIS’in, bir şirketin belli yönetim kurulu üyelerinin bağımsızlığı iddiasını her zaman kabul etmediğidir. EIRIS, aşağıdaki durumlar SÖZKONUSU DEĞİLSE, şirketlerin üyenin bağımsızlık konusundaki açık beyanlarını kabul eder: “Yönetim Kurulu üyelerinin biyografileri.” •on yıl veya daha uzun süreyle şirkette çalışmış olması, •şirketin icracı yöneticileriyle yakın akrabalık bağları olması, •işveren temsilcisi olması, •ana şirketin bağlı ortaklığının yöneticisi olması, •şirketin büyük ortaklarındanbiri olması (şirketteki payı %3 veya daha fazla olan) •şirketle arasında tedarikçi, müşteri, © EIRIS 24 danışmanlık vb. ilişkisi ya da bu konuda sözleşme bulunması, •son üç yıl içinde, şirkette yönetici olarak görev yapmış olması Çoğunluğu icracı olmayan, bağımsız üyelerden oluşan bir denetim komitesi bulunması–dört üyenin hepsi bağımsız, icracı olmayan bağımsız üyelerdir Yönetim Kuruluüyelerinin bağımsızlığı ile ilgili kriterler burada da aynen geçerlidir. Burada da, denetim komitesinin kaç üyesi olduğu ve bunların kaçının bağımsız olduğu konusunda ek bilgilerle durum netleştirilmelidir. Şirketin beyanı ile EIRIS’in değerlemesi arasındaki tutarsızlıklar da açıklanmalıdır. 2/4’ün çoğunluk olmadığına dikkatinizi çekeriz. %50’nin üzeri dikkate alınır “Yönetim Kurulu üyelerinin biyografileri.” Şirket yöneticilerinin ücretlerinin açıklanması Ücretlerin kişi bazında açıklanıp açıklanmadığı ve ücretlerle ilgili hangi unsurların (nakit, hisse senedi, vb.) açıklandığı konusunda ilave bilgi. “Aşağıdaki tablo, Yönetim Kurulu Üyelerine, Kanuni Denetçilere, Operasyonlardan Sorumlu Yöneticilere ödenen ücretlerle, stratejik sorumlulukları olan diğer yöneticilere ödenen ücretlerin toplamını kişilerin isimleriyle birlikte göstermektedir. İştirak ve bağlı ortaklıklardan alınan ücretler ayrıca belirtilir. Yılın tamamında değil bir kısmında da olsa bu görevleri icra edenler tabloya dahil edilir.” © EIRIS 25 RÜŞVETLE MÜCADELE Rüşvet Riskiyle Mücadele Yüksek Yüksek riskli iş alanlarında Yüksek riskli bir veya birden fazla ülkede faaliyet gösteren şirketler Devletle sözleşme yaparak veya devlet tarafından verilmiş lisansla Orta Yüksek riskli iş alanlarında VEYA Yüksek riskli bir veya birden fazla ülkede VEYA faaliyet gösteren şirketler Yüksek riskli bir iş alanında ve yüksek riskli bir veya birden fazla ülkede, devletle sözleşme yapmadan Düşük Yüksek riskli bir iş alanında ve/veya Yüksek riskli bir veya birden fazla ülkede faaliyet göstermeyen şirketler Rüşvet açısından yüksek riskli iş alanları Yüksek riskli sektör/faaliyet: Bu sektörün/iş alanının istisnaları Bayındırlık işleri/inşaat ve bağlantılı mühendislik işleri Geçerli değil Savunma sanayi üreticileri ve müteahhitleri Taşeronlar ve çift kullanımlı ürünlerle ilgili şirketler Petrol ve Gaz Petrol teçhizatı ve hizmetleriyle ilgili şirketler Madencilik Geçerli değil Enerji ve Altyapı Hizmetleri Geçerli değil Gayrimenkul geliştirme Gayrimenkul geliştirme ile ilgili olmayan şirketler © EIRIS 26 Küresel otel zincirleri ve büyük oyun operatörleri Kumarla ilgili faaliyeti olmayan veya gayrimenkul geliştirmeyle ilgisi olmayan şirketler Telekomünikasyon Telefon cihazları, araçları ve operator cihazları üreticileri, küçük perakende indirim mağazaları, vb. Bilgi Sistemleri ve ilgili faaliyetler Geçerli değil Ecza ürünleri Sadece Araştırma&Geliştirme ve Biyoteknoloji ile ilgili şirketler Çelik Sadece çelik depolamayla ilgili şirketler Kimyasallar Geçerli değil Rüşvet Açısından Endişe Verici Ülkeler Afganistan, Arnavutluk, Cezayir, Angola, Arjantin, Ermenistan, Azerbaycan, Bangladeş, Beyaz Rusya, Belize, Benin, Bolivya, Bosna Hersek, Brezilya, Bulgaristan, Burkina Faso, Burma, Burundi, Kamboçya, Kamerun, Güney Afrika Cumhuriyeti, Çad, Çin, Kolombiya, Komor Adaları, Kongo (Brazzaville), Kongo Demokratik Cumhuriyeti (eski Zaire), Cook Adaları, Fildişi Sahili, Cibuti, Dominik Cumhuriyeti, Ekvador, Mısır, El Salvador, Ekvator Ginesi, Eritre, Etiyopya, Fiji, Gabon, Gambiya, Gürcistan, Gana, Yunanistan, Gutemala, Gine, GineBissau, Guyana, Haiti, Honduras, Hindistan, Endonezya, İran, Irak, Jamaika, Kazakistan, Kenya, Kiribati, Kosovo, Kırgızistan, Laos, Lübnan, Lesoto, Liberya, Libya, Makedonya, Madagaskar, Malavi, Maldivler, Mali, Marshall Adaları, Moritanya, Meksika, Mikronezya, Molodva, Moğolistan, Karadağ, Fas, Mozambik, Nepal, Yeni Kaedonya, Nikaragua, Nijer, Nijerya, Niue, Kuzey Kore, Pakistan, Filistin Özerk Yönetimi, Panama, Papua Yeni Gine, Palau, Paraguay, Peru, Filipinler, Romanya, Rusya, Sao Tome ve Principe, Suudi Arabistan, Senegal, Sırbistan, Sierra Leone, Solomon Adaları, Somali, Sri Lanka, Güney Sudan, Sudan, Surinam, Svaziland, Suriye, Tacikistan, Tanzanya, Tayland, Timor-Leste, Togo, Tonga, Trinidad ve Tobago, Tunus, Türkmenistan, Tuvalu, Uganda, Ukrayna, Özbekistan, Vanuatu, Venezuela, Vietnam, Yemen, Zambiya, Zimbabve. Devletle Sözleşme Yapmanın Tarifi Bu, şirketin hangi sektörde faaliyet gösterdiğine bağlıdır (örneğin devletin açtığı ihalelere katılmak ve devlet lisansı için başvurmak). Rüşvet açısından endişe verici ülkelerde, devlete ait şirketlerle yapılacak mutabakat zabıtları ve ortak girişimler de devletle sözleşme yapılarak faaliyet gösterilmesiyle eşdeğer kabul edilir. Aynı şekilde, örneğin China Air veya Gazprom gibi devlete ait şirketlerle yapılan sözleşmeler de devletle sözleşme yapılarak faaliyet gösterme kapsamında kabul edilir. © EIRIS 27 Rüşvetle Mücadele Politikası Değerlendirme Cetveli: Bilgi yok Sınırlı Orta İyi İleri Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler Rüşvet alma ve vermenin yasaklanması Şirket, rüşvet almayı ve vermeyi yasakladığını beyan etmelidir. “Şirket, nakit, para, komisyon, kar ve katkı adı altında, herhangi bir şekilde rüşvet almayı ve vermeyi yasaklar.” Kanun ve yönetmeliklere Şirket, kanun ve yönetmeliklere uyum uyduğunu beyan etmelidir. “Şirketin Etik Kurallarında, personel ve müteahhitlerin kanun ve yönetmeliklere uymak zorunda olduğu belirtilir.” İşleri kolaylaştırmak ve hızlandırmak için ödeme yapılmasının sınırlandırılması Şirket, işleri kolaylaştırmak ve hızlandırmak için ödeme yapılmasını sınırlandırdığını ve bunu nasıl yaptığını beyan etmelidir. “XX Şirketi ve tüm ülkelerdeki personeli, ABD Yurtdışı Yolsuzluk Faaliyetleri Kanunu’na uymalıdır.” Hediye alma ve vermenin yasaklanması Şirket, hediye almayı ve vermeyi yasakladığını beyan etmelidir. “Şirketin, hediye alma ve vermenin her ikisini birden düzenleyen bir politikası vardır veya şirketin hediye almayı ya da hediye vermeyi düzenleyen bir politikası vardır.” Yönetim Kurulu düzeyinde taahhüt Şirketin genel etik kurallarına uyumu konusunda yönetim kurulu düzeyinde resmi bir belge mevcut mudur? Yönetim kurulu veya ona eşdeğer yapının uygulama konusunda liderlik/kaynak/aktif “Şirketin Yönetim Kurulu, rüşvetle mücadele politikasının uygulanmasını sağlamaktan sorumludur” veya “Yönetim Kurulu, etik kurallarının, rüşvet karşıtı politikanın uygulanmasını desteklemeyi taahhüt eder.” © EIRIS 28 destek sağlaması gerekir. Siyasi bağışların yasaklanması Şirket her halükarda siyasi bağış yapılmasını yasakladığını beyan etmelidir. “Şirket, faaliyet gösterdiği tüm pazarlarda, siyasi bağış yapılmasını yasaklayan bir politika benimsemiştir. Buna, şirketin yaptığı mali ve ayni katkılar dahildir.” Siyasi bağışların şeffaflığı Şirket, siyasi bağışların kamuya duyurulmasını da kapsayan bir politikası olduğunu ve siyasi bağışlar için bir yetkilendirme sürecinin bulunduğunu belgeleyebiliyor mu? Örneğin, siyasi bağışların yönetim kurulunca onaylanması. “XX Şirketi, şirketin siyasi ve kamuya açık tüm politika faaliyetleriyle bağlantılı, yürürlükteki tüm kanun ve yönetmeliklere uyar. XX Şirketinin dahil olduğu herhangi bir siyasi veya başka bir kamu politikası faaliyeti, potansiyel harcamalar da dahil olmak üzere, şirketin tüm iç politika ve prosedürlerine uygundur; yöneticilerin, yetkililerin veya personelin kişisel çıkarları için değil, sadece şirket ve hissedarlarının çıkarları için gerçekleştirilir.” veya “Şirket 2013 yılında, 50.000 $ tutarında siyasi bağış/katkı yapmıştır.” İş ortakları (müteahhitler, tedarikçiler, acenteler dahil olmak üzere) politikanın kapsamındadır. “XX Şirketi, Rüşvetle Mücadele Politikasının tüm XX Şirketi çalışanları, acenteleri, aracıları, danışmanları, dağıtıcıları, tedarikçileri ve dünyanın herhangi bir yerinde şirket adına çalışan Ortak Girişim ortakları (“İş Ortakları”) için zorunlu olduğunu beyan eder. Şirket, kuralların acenteler/aracılar/tedarikçiler/ müteahhitler için geçerli olduğu yönünde kanıt sunuyormu? Franchise ortaklarımızın da bu politikada belirlenen standartlara uygun bir şekilde hareket etmeleri beklenmektedir.” İşleri kolaylaştırmak ve hızlandırmak için ödeme yapılmasının yasaklanması © EIRIS Şirket, işleri kolaylaştırmak ve hızlandırmak için ödeme yapılmasını sadece sınırlandırmadığını, ayrıca bunu yasakladığını beyan etmelidir. “Şirket, işleri kolaylaştırmak ve hızlandırmak için yapılacak her türlü ödemeyi yasaklar.” 29 Çalışanların rüşvet vermeyi reddetmekten dolayı zarar görmemesi Şirketin, çalışanların rüşvet vermeyi reddetmesi halinde tenzil-i rütbe, ceza veya benzeri olumsuz sonuçlarla karşı karşıya kalmayacağını açıkça ifade eden bir politikası var mıdır? Beyan edilen bir politikanın görülmesi gerekir. “Şirketin, rüşvet vermeyi reddeden personeline misilleme yapılmayacağı yönünde bir politikası vardır veya şirket şu açıklamayı yapar: “Rüşvet vermeyi reddeden personele ceza verilmeyecektir.” Rüşvetle Mücadele Sistemleri Derecelendirme Cetveli: Bilgi yok Sınırlı Orta İyi İleri Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler Politikaların personele Bildirilmesi Şirket, politikalarını personeline bildirmelidir. Bu bildirimler personel işe başlarken yapılacak açıklamalarla, çalıştaylarla, personel el kitaplarıyla, mektup, internet veya intranet yoluyla yapılabilir. “Rüşvetle mücadele politikamız tüm personelimize çalıştaylar/eğitimler yoluyla iletilmiştir. Rüşvetle mücadele politikamız aynı zamanda, intranette de yer almaktadır.” Personel eğitimi Eğitilen personelle ilgili ayrıntılar (örneğin yüksek riskli ülkelerde veya faaliyet alanlarında), sayı, eğitim özeti. “2012 yılında, tüm personelimiz rüşvetle mücadele politikası konusunda eğitim alıyor” veya “2013 yılında, Şirket rüşvetle ve yolsuzlukla mücadele konusunda 12 tane eğitim düzenlemiştir.” Teminat, denetim, izleme, yönetim kurulu raporları, vb. detayları dahil uyum izleme Aşağıdakilerden biriyle ilgili bilgiler: “Uyumla ilgili yöneticiler, Kurumsal Uyum Komitesinde üç ayda bir defa bir araya gelir ve ayrıca iç denetçiler yıllık bazda rassal denetimler gerçekleştirir.Fonksiyonların ayrılması sayesinde şirketimiz yolsuzluk riski taşıyan durumlardan kaçınılmasını sağlar. Şirkette risk yönetimi sistemine uyum kurumsal düzeyde Kurumsal Uyum Komitesi tarafından kontrol ve takip edilir. Komite, İcra Heyeti üyelerinin katılımıyla düzenli olarak toplanır.” - Teminat süreçlerinin tanımı - İç ve/veya dış denetimlerin sıklığı - Rüşvetle mücadele programlarının değerlendirilmesi/gözden geçirilmesi - Uyum raporları - Yönetim Kurulu raporları © EIRIS 30 Yolsuzlukları ihbar prosedürü Şirket içinde gerçekleşen kuşkulu veya görevi kötüye kullanma niteliğinde olduğunu düşündüğü fiiller konusunda personelin danışmanlık alabileceği ya da bunlara dikkat çekebileceği, akabinde bu personelin taciz, tenzil-i rütbe veya işten atılma gibi sonuçlarla karşılaşmayacağını garanti eden bir politika şirket tarafından oluşturulmalıdır. “Potansiyel ihlaller, isimsiz telefon hattından ihbar edilebilir. Şirket ayrıca, görevi kötüye kullanma ihbarı yapan personele misilleme yapılmayacağı politikasını benimsemiştir.” Yaptırım süreci Şirket, rüşvetle mücadele politikasının çeşitli şekillerde ihlal edilmesi halinde ayırt edici veya uygun yaptırımlar uyguladığına dair kanıtları ortaya koymalıdır. “Rüşvet konusundaki politikamızın ihlal edilmesi, iş sözleşmelerimizin feshine neden olabilir.” Risk bazlı değerlendirme Risk bazlı değerlendirme rüşvet konusunda en büyük riskleri taşıyan spesifik alanların analizine odaklanan daha ayrıntılı bir analiz olabilir. Alternatif olarak, daha geniş bir kurumsal risk analizinin bir kısmını oluşturan bir risk değerlendirmesi olabilir. “Şirket, işletmelerinin rüşveti ve yolsuzluğu devam eden risk yönetimi uygulamalarının bir parçası olarak görmesini talep eder. Yüksek düzeyde riskler tanımlandıysa, bunların şirketin üst yönetiminin dikkatine sunulması gerekir. Buna ilave olarak, şirket personelinin daimi ve geçici görevleri ile rüşvet açısından yüksek riskli görevleri kapsamında yolsuzluk risklerini değerlendirir. Rüşvet açısından yüksek riskli görevler için ilave eğitim şartı vardır.” Politikaların müteahhitlere, tedarikçilere ve acentelere bildirilmesi Şirket, rüşvetle mücadele politikasını müteahitlere, tedarikçilere ve acentelere bildirmelidir. Bu bildirimler personel işe başlarken yapılacak açıklamalarla, çalıştaylarla, personel el kitaplarıyla, mektup, internet veya intranet yoluyla yapılabilir. “Tüm müteahhitlerimize, tedarikçilerimize ve acentelerimize, rüşvet konusundaki politikamızın bir kopyası verilir. Şirketimiz ayrıca, iş ortaklarına yönelik olarak, rüşvet politikamız hakkında düzenli olarak çalıştaylar düzenler” veya “Tedarikçi ve müteahhitlerle yaptığımız sözleşmelerde, rüşvetle mücadeleyle ilgili maddeler vardır.” Acentelerin atanması ve acentelere ödeme yapılması için uygun sistemler Şirket, acentelere ödemelerin yalnızca uygun ve kanuni hizmetler karşılığında yapılmasını sağlayacak sistemler kurmuş olduğunu beyan etmelidir. “Acentelerin atanması ve acentelere ödeme yapılması konusunda şirketin bir politikası mevcuttur. Şirket, acentelere ödemeleri yalnızca uygun ve kanuni hizmetler karşılığında yapar.” © EIRIS 31 Müteahhit ve tedarikçilerin eğitimi Şirket, rüşvetle mücadele politikası konusunda müteahhit ve tedarikçilerine eğitim verdiğini beyan etmelidir. “Müteahhitlerimiz ve tedarikçilerimiz rüşvetle mücadele politikamızla ilgili düzenli olarak eğitim görürler” veya “2013 yılında, müteahhitlerimiz ve tedarikçilerimize yönelik olarak üç çalıştay gerçekleştirdik.” Ortak girişimler kurmadan ve/veya müteahhit ve tedarikçi adaylarını değerlendirmeden önce durum tespit çalışması Şirket, bir ortak girişim kurmadan önce ve/veya müteahhit ve tedarikçi adaylarını değerlendirirken durum tespit çalışması yapar. “Herhangi bir iş ortaklığı kurmadan önce, yolsuzlukla ilgili meseleler için durum tespit çalışması yaparız.” Rüşvetçileri belirleme sistemi ve rüşvetçiler için kara liste Şirket, rüşvet verdiği bilinen müteahhit ve tedarikçi adayları ile iş yapmaktan kaçındığına dair kanıtlar ortaya koyar. “Kamu otoriteleri ile koordinasyon yaparak, rüşvet verenleri içeren bir kara liste oluşturduk.” Denetim komitesinin programı bağımsız olarak değerlendirmesi ve/veya değerlendirmesini faaliyet raporu veya benzeri bir belgede açıklaması Şirket, Yönetim Kurulu Denetim Komitesinin, rüşvetle mücadele politikası ve/veya sistemlerinin yeterliliği konusunda bağımsız bir değerlendirme yaptığına dair kanıt gösterir. “Kurumsal yönetimimizin parçası olarak, Şirketin Denetim Komitesi, rüşvetle mücadele politikamız konusunda bağımsız olarak rapor verir ve geri bildirimde bulunur, gerekirse değişiklik talep eder.” Rüşvetle Mücadelenin Raporlaması Derecelendirme Cetveli: Bilgi yok Sınırlı Orta İyi İleri Kılavuz Göstergeler Göstergelerin tanımı Örnekler Rüşvetle mücadele politikasının kapsamının personele ve iş ortaklarına iletilme yöntemini rapor eder. Rüşvetle mücadele politikasının kapsamının personele ve iş ortaklarına iletilme yöntemini rapor eder, yani iletişimin sıklığı, iletişimde kullanılan dil vb. “Davranış kurallarımız ve ilgili politikalarımız tüm çalışanlara, iş ortaklarına iletilir. Davranış kurallarımız, İngilizce, Çince, İspanyolca, Fransızca ve Rusça olmak üzere 15 farklı dile çevrilir.” Personelin eğitimiyle ilgili rapor sunar. Personelin eğitimiyle ilgili raporlar, yani bu eğitimlerin nasıl ele alındığı, eğitimlerin sıklığı, eğitim gören “Tüm çalışanlar, risk akreditasyonu çerçevesinde rüşvetle mücadeleyi de içeren zorunlu online eğitimi © EIRIS 32 personel sayısı, vb. tamamlamak zorundadır. Şirketin “dolandırıcılık, rüşvet ve yolsuzluğu önleme” dersi, tüm yeni başlayanlar için zorunludur ve tüm personelin, müteahhitlerin ve danışmanların her üç yılda bir bu dersi tekrar alması gerekir. 2012 yılında, 30.000’in üzerinde şirket çalışanı bu dersitamamlamıştır.” Şirketin izleme ve denetim sitemlerini detaylı olarak rapor eder İzleme ve denetim sonuçlarıyla ilgili denetim komitesi değerlendirmelerinin faaliyet raporunda kamuya açıklanması “Tüm ihlallerle ilgili kayıtlar merkezi bir veritabanında tutulur. Performansla ilgili düzenli güncellemeler üç ayda bir İcra Heyetine rapor edilir ve Operasyonel Risk Yönetim Komitesine verilen düzenli risk raporlarının bir bölümünü oluşturur. Şirket her yıl, ihlalleri faaliyet raporuyla ve online olarak kamuya duyurur.” Uyum mekanizmalarının ayrıntılarını rapor eder Şirketlerin rüşvet sistemleri –örneğin teminat, uyum konusunda yönetim kurulu raporları, “kara liste sistemi”halka açık olmalıdır. “Denetim komitesi en azından üç ayda bir olmak üzere şirket yönetimin önemli şikayetlerini veya şirketin etik programı uyarınca gerçekleştirilen teftişleri gözden geçirir. Denetim komitesi aynı zamanda yönetim kuruluna, şirketin etik programına uyumunu denetleme konusunda zaman zaman yardımcı olur. Bunun yanısıra, Dürüst Çalışma programı, baş hukuk müşaviri, mali işlerden sorumlu başkan yardımcısı ve insan kaynaklarından sorumlu başkan yardımcısından oluşan, Şirketin uyum komitesi tarafından denetlenir. Uyum komitesi, çalışanların etik davranışla ilgili beklentilere uymalarını sağlayacak uygun politika ve prosedürlerin mevcut olmasını sağlamaktan sorumludur. İç Denetim Departmanı, kuralların olası ihlalleriyle ilgili raporları uyum komitesi adına gözden geçirir ve raporu teftiş için ilgili departmana gönderir. İç Denetim Departmanı tüm şikayet ve endişeleri uyum komitesine rapor eder.” Risk değerlendirmeyle ilgili ayrıntıları, zayıf yanlarını belirterek Şirketin zayıf yanlarıyla ilgili risk değerlendirmesi–kamuya açıktır. Şirket, “Yolsuzluk riski değerlendirmeleri, Grup prosedürlerinin olmazsa olmaz bir © EIRIS 33 açıklar Paydaş diyaloğu/katılımı sürecinin ayrıntılarını açıklar parçasıdır. Grubun iş birimleri ve kurumsal fonksiyonları, şirket içinde geliştirilen bir risk değerlendirme aracı kullanılarak düzenli aralıklarla yolsuzluk riski değerlendirmeleri yapılmasını gerektirir. Bu değerlendirme aracı, bir dizi soruyla, bir operasyonun yeri ve yapısına bağlı iç ve dış riskleri ve ayrıca tanımlanan riskleri yönetmek için kullanılan iç kontrolleri değerlendirir. Bir riskin kabul edilemez ölçüde yüksek olduğunun tespit edilmesi halinde, riski yönetmek için gerekli iç kontrolleri güçlendirmek için bir eylem planı geliştirilir.” şeklinde beyanda bulunur. Şirket, rüşvetle mücadele politikasının geliştirilmesinde paydaşların nasıl bir rolü olduğunu açıklar. yani “Yolsuzluğa karşı mücadeleler de dahil olmak üzere, sürdürülebilirlik yönetimimiz,çok paydaşlı bir danışma grubu tarafından gözden geçirilmektedir.” •Politika belirleme forumu •Rüşvetle mücadele konusuyla ilgilenen bir sivil toplum kuruluşunun (örneğin Transparency International) müdahalesi veya yorumu Acentelerin atanması ve acentelere ödeme yapılmasını düzenleyen sistemlerle ilgili raporlar Acentelerin atanması ve acentelere ödeme yapılmasını düzenleyen sistemlerin uygulanmasıyla ilgili, örneğin durum tespiti raporları, onaylı listeler, sözleşme yapılan acente sayısı gibi konularda kamuya duyurular. “Rüşvetle mücadele kurallarımıza göre, iş ortaklarımız, sektörün, rüşvetle mücadele konusundaki en iyi uygulamalarına paralel olarak atanır. Yolsuzlukla bağlantılı muhtemel ihlalleri önlemek için her zaman iş ortaklarımızla işbirliği yapıyoruz. Her iki yılda bir, tedarikçilerimizin yolsuzlukla ilgili performansını gözden geçiriyoruz ve değerlendirmeyi bağımsız üçüncü şahıslara yaptırıyoruz.” Rüşvetle ilgili performansı ve kaydettiği ilerlemenin ayrıntılarını sunar İlerleme/performans ayrıntıları “2013 yılında, şirketimiz yeni bir rüşvetle mücadele politikası benimsedi. Rüşvetle mücadele politikamızı düzenli aralıklarla güncellemeyi hedefliyoruz” veya “2013 yılında, şirket rüşvetle mücadele politikasını, şikayet Örneğin •Politikanın gözden geçirilmesi •Politikanın yeni piyasalara © EIRIS 34 uygulanması prosedürlerini ve eğitim politikalarını gözden geçirdi.” Rüşvetle mücadele politikasına uymama ve politikanın ihlaliyle ilgili ayrıntıları sunar Rüşvetle mücadele politikasına uymama ve politikanın ihlaliyle ilgili ayrıntılar. “2012 yılında, rüşvetle ilgili 1 adet ihlal vakası gerçekleşmiştir.” Tedarikçiler, ortak girişimler ve acentelerin rüşvet konusundaki performansını ortaya koyar İş ortakları arasında, rüşvetle mücadele politikasına uymama ve politikanın ihlaliyle ilgili ayrıntılar “2012 yılında, tedarikçilerimiz iki yolsuzluk vakası olduğunu bildirdi” veya “Şirket, yolsuzluğa bulaştıklarından dolayı, tedarikçilerle yapılmış iki sözleşmeyi feshetti.” Rüşvet ihbar sistemi konusunda nicel veriler sunar Şirket, rüşvet ve yolsuzlukla ilgili ihbar prosedürlerinin etkinliği konusunda nicel kanıtlar sunar. “2013 yılında, Şirketin ihbar hattına 12 şikayet bildirildi; bunların 10’u rüşvetle ilgiliydi. Yapılan teftiş sonrası, beş personelin işine son verildi.” Örnek kanıtlar: Şikayet adedi Disiplin cezasıyla sonuçlanan şikayet adedi İhtilaflı suçlamalara cevabını kamuya açıklar Şirkete yolsuzlukla ilgili suçlamalar yöneltilmiştir. “Şirket suçlamalara verdiği cevabı kamuya açıklamıştır.” Raporu bağımsız bir tarafça onaylanır Şirket, paydaşların rüşvetle ilgili raporlama mekanizmalarının ve yıllık yayınlarının geliştirilmesi konusundaki görüşlerini bildirir. “Şirketin, rüşvetle bağlantılı bildirilmiş ve doğrulanmış vakaları da kapsayan Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu KPMG tarafından denetlenmiştir.” Paydaşların raporlama mekanizmalarının geliştirilmesi konusundaki görüşlerini rapor eder Şirket, rüşvet konusunda standart raporlamanın ötesine geçer. “Faaliyetlerimizde rüşvetle ilgili riskleri belirlemek için Transparency International ile çalışıyoruz.” Örnekler arasında şunlar vardır: Kamuya açık dokümanda, rüşvetle ilgili zorluk ve sorunların ayrıntılı haritası Rüşvetle ilgili sivil toplum kuruluşunun proaktif bağlantısıyla ilgili bildirim Raporlamada herhangi bir yenilikten şüpheleniyorsanız lütfen rüşvet konusunda uzman personelle © EIRIS 35 görüşün. Raporlama konusunda yenilik/öncülük yapar © EIRIS Şirket, rüşvetle ilgili konuların raporlamasında yenilik/öncülük yapar “XXX, şirketlerin devletlere yaptığı ödemeleri beyan ettiği Extractive Industries Initiative (EITI) destekleyicisidir.” 36 İNSAN HAKLARI İnsan Haklarıyla ilgili Riskler Yüksek riskli ülkelerde yoğun faaliyet: =>1000 personel veya GBP =>100 milyon yıllık ciro GBP =>100 milyon varlık Yüksek riskli ülkelerde yoğun olmayan faaliyet: <1000 personel veya GBP <100 milyon yıllık ciro veya GBP <100 milyon varlık İnsan hakları bakımından yüksek risk taşıyan ülkeler† Afganistan, Cezayir, Azerbaycan (Nagorno-Karabakh ile), Bayreyn, Beyaz Rusya, Burma/ Myanmar, Burundi, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Çin, Kolombiya, Kongo (Demokratik Cumhuriyeti), Küba, Mısır, Eritre, Etiyopya, Ekvator Ginesi, Haiti, İran, Irak, Kazakistan, Laos, Libya, Nijerya, Kuzey Kore, Pakistan (Keşmir), Rusya, Suudi Arabistan, Somali, Sri Lanka, Güney Sudan, Sudan, Svaziland, Suriye, Tacikistan, Türkmenistan, Uganda, Özbekistan, Vietnam, Yemen ve Zimbabve † petrol, gaz ve madencilik şirketleri için, OECD üyesi olmayan ülkelerdeki faaliyetler. İnsan hakları konusunda düşük riskli olarak sınıflandırılan şirketler değerlendirmeye tabi tutulmamıştır. © EIRIS 37 İnsan Hakları Politikası Derecelendirme Cetveli: Bilgi yok Sınırlı Orta İyi İleri Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler Ana çalışma alanlarından en az ikisi (Bunlar çocuk işçi çalıştırma, zorla çalıştırma, örgütlenme özgürlüğü, toplu sözleşme ve ayrımcılık yapmamadır) Dünya Çalışma Örgütü’nün (ILO) çalışma alanlarından en az ikisini kapsayan beyan. Şirketler çocuk işçi çalıştırmayı, zorla çalıştırmayı yasaklamalı; örgütlenme özgürlüğü, toplu sözleşme yapma ve ayrımcılık yapmamayı (örneğin fırsat eşitliği politikası) desteklemelidir. "Personelimizin temel insan haklarına saygı gösteriyor, ILO’nun ayrımcılık yapmama, çocuk işçi çalıştırma, zorla çalıştırma, toplu sözleşme ve örgütlenme özgürlüğü standartlarına uyuyoruz.” ILO’nun tüm ana çalışma alanları (Bunlar çocuk işçi çalıştırma, zorla çalıştırma, örgütlenme özgürlüğü, toplu sözleşme ve ayrımcılık yapmamadır) ILO’nun çalışma alanlarının tümünü içeren beyan. Şirketler çocuk işçi çalıştırmayı, zorla çalıştırmayı yasaklamalı ve örgütlenme özgürlüğü, toplu sözleşme ve ayrımcılık yapmamayı (örneğin fırsat eşitliği politikası) desteklemelidir. "Personelimizin temel insan haklarına saygı gösteriyor, ILO’nun ayrımcılık yapmama, çocuk işçi çalıştırma, zorla çalıştırma, toplu sözleşme ve örgütlenme özgürlüğü standartlarına uyuyoruz.” OECD’nin Çokuluslu Şirketler için Rehber İlkeler (bu da, ILO’nun tüm ana çalışma alanlarını kapsayan bir politika benimseme anlamına gelir) Şirket, OECD’nin Çokuluslu Şirketler için Rehber İlkelerini açıkça destekler. Açık ILO’nun Çokuluslu Şirketler ve Sosyal Politika ile ilgili İlkeler Üçlü Bildirgesi (bu da, ILO’nun tüm ana çalışma alanlarını kapsayan bir politika benimseme anlamına gelir) Şirket, OECD’nin Çokuluslu Şirketler için Rehber İlkelerini açıkça destekler. Açık © EIRIS 38 Daha geniş kapsamlı temel insan haklarını destekleyen bir açıklama Bir kamu şirketinin daha geniş kapsamlı insan haklarını destekleyen daha geniş beyanı VE/VEYA İnsan Hakları Evrensel Bildirgesine açık desteği de ihtiva eden, “insan hakları” için destek beyanı. "Grup, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ilkelerine uygun olarak faaliyet göstermeye çalışmaktadır.” Silahlı koruma politikası (yalnız petrol&gaz ve madencilik şirketleri için geçerli) Şirketin, Birleşmiş Milletler Kuvvet ve Ateşli Silah Kullanımına Dair Temel İlkeleri’ni Kanun Uygulayıcı Yetkililer ve Kanun Uygulayıcı Yetkililer için Davranış Kuralları ile onayladığını kamuya açık bir beyanla duyurması. Şirketimiz Kuvvet ve Ateşli Silah Kullanımına Dair Temel İlkeleri’ni Kanun Uygulayıcı Yetkililer ve Kanun Uygulayıcı Yetkililer için Davranış Kuralları ile onaylar. Yerli halkların haklarına destek beyanı (yalnız petrol & gaz ve madencilik şirketleri için geçerli) Şirketin yerli halkların haklarını desteklediği yönünde kamuya açık bir beyan. Buna alternatif olarak, şirket ILO’nun 169 no’lu Konvansiyonu’nun veya Birleşmiş Milletler Yerli Halkların Hakları Bildirgesi’nin ilkelerini kamuya açık şekilde onaylamalıdır. "Yerli halkların haklarına saygı gösteriyoruz. " Şirket, Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi’ni imzalamıştır (bu da, ILO’nun tüm ana çalışma alanlarını kapsayan bir politika benimseme anlamına gelir) Şirket, Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi’ni imzalamıştır. Açık Şirket, kendi faaliyetleri için SA8000’i imzalamıştır (bu da, ILO’nun tüm ana çalışma alanlarını kapsayan bir politika benimseme anlamına gelir) Şirket, kendi faaliyetleri için SA8000’i imzalamıştır. Açık Şirket, Güvenlik ve İnsan Hakları için Gönüllü İlkeleri imzalamıştır (bu, silahlı koruma politikası benimsemeyle aynıdır). Petrol ve madencilik Şirket, Güvenlik ve İnsan Hakları için Gönüllü İlkeleri imzalamıştır. Açık © EIRIS 39 sektörü için geçerlidir. Sorumluluğu, bir yönetim kurulu üyesine veya doğrudan Genel Müdüre bağlı üst düzey bir yöneticiye vermiştir. Sorumluluğun net bir şekilde, yönetim kurulu üyesi, genel müdür veya doğrudan genel müdüre bağlı bir üst düzey yöneticiye verilmesi gerekir. “Sorumluluk”la, insan hakları politikasına atıf yapıldığı açıktır. "Baş Hukuk Danışmanı, Grup İcra Heyeti üyesidir ve doğrudan Genel Müdüre bağlıdır”. İnsan hakları politikalarını küresel olarak tüm personele iletir. Şirket politikasını küresel olarak tüm personele iletmelidir. Bu politika, ILO’nun en az iki ana çalışma alanını kapsar. “ Şirket, ILO’nun tüm ana çalışma alanlarını kapsayan kurallarını tüm personele yıllık eğitimler yoluyla aktarır.” İnsan haklarıyla ilgili politikalarını, büyük ortak veya tedarikçileri ile yaptığı anlaşmalara dahil etme taahhüdü vardır. Buradaki standart kanıt, şirketin insan haklarıyla ilgili politikalarını, büyük ortak, tedarikçiler ve üçüncü şahıslarla yaptığı anlaşmalara dahil ettiğini rapor etmesidir. Şirket, müteahhitler ve tedarikçiler için tarama mekanizmalarını da kapsayacak olan İnsan Hakları Politikası için bir çerçeve uygulama sürecinde olduğunu beyan eder. Bu mekanizmalar, 2013/2014’te uygulanmaya başlayacaktır. Bu göstergeyle ilgili raporlamanın 2013/2014’te başlaması planlanmaktadır. 2009 yılında, Uluslararası ve Offshore iş birimi, Suriye ve Libya gibi ülkelerde kullanılmak üzere bir Müteahhit Davranış Kuralları Seti geliştirmiştir. Bu doküman hazırlanmış, kullanımı onaylanmıştır ve halihazırda müteahhitlerle paylaşılmaktadır.” İnsan haklarının şirket faaliyetleri çerçevesinde risk altında olduğu durumlarda insan haklarını savunma taahhüdü vardır. Faaliyet gösterdikleri yerlerde insan haklarının risk altında olması durumunda, şirketlerin hükümet yetkilileriyle temasa geçmesini bekleriz. "Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı konusunda Türkiye, Gürcistan ve Azerbaycan hükümetleri ile yapılan yakın çalışmaların ardından, Şirket Gürcistan ve Azerbaycan üst düzey hükümet yetkilileriyle güvenlik ve insan hakları konularında görüşmeye devam etmiştir. Şirket Gürcistan hükümetiyle, güvenlik istihdamı, eğitim, kuvvet kullanımı ve izleme konularında ortak taahhütlerini ortaya koyan bir © EIRIS 40 anlaşmaya varmıştır.” İnsan Hakları Sistemleri Derecelendirme Cetveli: Bilgi yok Sınırlı Orta İyi İleri Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler Karşı karşıya olduğu önemli insan hakları meselelerini belirlemiştir İnsan Kaynakları politikası ILO’nun en az iki ana çalışma alanını kapsıyorsa otomatikman ödüllendirilir. Geçerli değil Tüm dünyadaki personelini insan hakları politikası konusunda eğitir (Dünya Çalışma Örgütü’nün en az iki ana çalışma alanını kapsayan politikayla bağlantı kurarak) Şirketin, ILO’nun en az iki ana çalışma alanını kapsayan bir İnsan Kaynakları politikası olmalıdır. Eğitimin TÜM personeli kapsadığı belgelenmelidir. Eğitimin nasıl ve nerede gerçekleştirildiği konusunda ayrıntılara ihtiyacımız vardır. “Şirket, tüm maaşlı personeline (ve acentelerine/müteahhitlerine) , insan hakları politikaları konusunda Standart Kurallar El kitabı eğitim ve sertifikasını yıllık olarak ve küresel çapta (örneğin Rusça, Çince, Rumence, Vietnamca, vb. yerel dillere çevrilir) almayı şart koşar.” Endişe verici ülkelerde, belirli bağımsız yerel paydaşlara danışır Danışma, insan haklarıyla ilgili konuları kapsamalıdır (örneğin şirketin kendi personeli için ana çalışma alanları, geçim kaynakları dahil olmak üzere, yerel halk üzerindeki etki). “Yerel”, “endişe verici ülkelerden birinde yerleşik” anlamına gelir. “Bağımsız”, “sivil toplum kuruluşları, topluluklar, yerel halklar veya sendikalar” anlamına gelir. "Şirket, Vietnam’daki balıkçı gruplarına, geçim kaynakları üzerindeki potansiyel etkilerin ayrıntıları konusunda danışmış ve bunu ayrıntılı olarak sunmuştur. Sivil toplum kuruluşları arasında, Balıkçılık Derneği Güney Bürosu (Southern Office of the Fishing Society) ve Deniz Ürünleri Araştırma Enstitüsü (Research Institute of Marine Products) vardır. © EIRIS 41 İnsan hakları politikasının uygulamasını takip eder İnsan Kaynakları politikasını uygulamaktan sorumlu olanların bu politikayı nasıl ve hangi sıklıkta takip ettiği ve politikaya uyum konusunu üst düzey yönetime nasıl ve hangi sıklıkta bildirdiği konusundaki detaylar. "Politikanın uygulanması ve politikaya uyum, iç denetçiler tarafından düzenli olarak ve net denetim talimatları esasına göre izlenmektedir.” İnsan kaynakları politikasına (ILO’nun en az iki ana çalışma alanını kapsamalıdır) uyulmaması durumunu telafi edecek prosedürlere sahiptir. Bu prosedürler, şirketlerin insan kaynakları politikasının ihlal edilmesi durumunda aldıkları önlemlerle ilgilidir. "İnsan hakları politikasına uymamak, disiplin cezası veya cezai uygulamayla sonuçlanabilir.” İnsan hakları konusu risk faktörleri arasına eklenmiştir. İnsan Haklarıyla ilgili meseleler, risk değerlendirme sürecinin bir parçası olmalıdır. "insan hakları risk değerlendirmesi, iş riskleri değerlendirmesinin bir parçasıdır" İnsan hakları politikasını düzenli olarak gözden geçirir İnsan Kaynakları politikasının düzenli (en fazla 2 yıllık aralıklarla) gözden geçirilmesi "Şirket, İnsan Kaynakları politikamızı düzenli olarak gözden geçirmeyi amaçlar. " İnsan hakları politikası/sistemi için hedefler koyar Şirket, İnsan Kaynakları politikası için nicel hedefler açıklamalıdır. Hedefi insan hakları politikalarında sıfır ihlal olarak belirlemek geçerli sayılmaz. "Şirket, 2015 yılına kadar İşyeri Hakları Politikasına %98 uyum hedefi koyduğunu beyan eder.” Endişe verici ülkelerde insan hakları kapasite geliştirme projelerini destekler. Burada, şirketin bu tür (hipotez aşamasında) girişimleri desteklemeye hazır olduğu şeklinde beyanda bulunmak yerine, yapılmış olan şeylere örnek verilmelidir. "X Şirketi ile Birleşmiş Milletler Eğitim ve Araştırma Enstitüsü (UNITAR) arasında imzalanan çok yıllıkanlaşmaya göre, X Şirketi Burmalı diplomat ve hükümet görevlilerine yönelik bir eğitim programını finanse edecektir. Bu şartı yerine getirmiş sayılmak için, bu tür girişim veya projelerin, ilgili ülkenin kilit önemi haiz veya en önemli İnsan Hakları kapasite geliştirme çalışmalarını şekillendirmesi gerekir. © EIRIS Katılımcılar uluslararası insan hakları hukuku, göçmenlik hukuku, insan hakları, vb. konularında eğitim alacaklardır.” 42 İnsan Hakları Konusunda Raporlama Derecelendirme Cetveli: Bilgi yok Sınırlı Orta İyi İleri Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler Politikasının personele bildirildiğini rapor eder (personele bildirim yapıldığı yönünde açık beyan) İnsan Hakları politikasının kime, ne zaman, nasıl bildirildiği konusunda ayrıntılar gereklidir. "Şirket, XXX el kitabının on dilde mevcut olduğunu ve şirkette dağıtımının yapıldığını bildirir.” Alternatif olarak, “şirket personeli, ilkelere ve XXX’e uyma taahhütlerini yenileyen bir anlaşmayı iki yılda bir imzalar.” İnsan hakları politikasının izleme/denetlemesini rapor eder Şirket faaliyetlerinde ILO ana çalışma performansının izlendiğine dair kanıtlayıcı belge. Ayrıntılar en az şu iki bilgiyi kapsamalıdır: Ne? Nerede? Ne zaman? "Şirket 2002 yılından beri, 35 etik değerlemesi de dahil olmak üzere, Davranış Kurallarının uygulamasını değerlendirmek için Good Corporation ile çalışmaktadır.” Politikaya uymama vakalarında izlenecek prosedürü rapor eder Bu genellikle, şirketin, ortaya çıkan ihlaller karşısında nasıl hareket edeceği ve hangi önlemleri alacağı konusunda bir beyandır. "Mesele olabilecek konulardan haberdar olmamız veya şikayet almamız halinde, bunlarla ilgileneceğiz, şirket içinde teftişini sağlayacağız ve gerekirse iç teftiş çalışmaları için işbirliği yapacağız.” Personelin eğitimiyle ilgili rapor sunar Eğitimin nasıl ve kime verildiği "Şirket, personelin “Çalışma Kuralları Standartları” da dahil olmak üzere, şirketin çeşitli kuralları, yönetmelikleri ve politikaları konusundaki eğitimlere düzenli olarak katılması gerektiğini bildirir.” Risk/etki değerlendirmelerinin ayrıntılarını açıklar. İnsan haklarıyla ilgili insan hakları risk değerlendirmesinin ele alınma şekli veya insan haklarıyla ilgili risk veya etkiler konusunda vaka çalışmaları. Vaka çalışmaları, gelişmekte olan ülkelerde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilgili olmalıdır. "Şirket, Kolombiya’daki insan haklarıyla ilgili meseleler ve güvenlik görevlileri ile ilgili olarak Uluslararası Af Örgütü ile temas halindedir.” © EIRIS 43 Paydaş diyaloğu/katılımı sürecinin ayrıntılarını açıklar. Şirket, insan hakları ve işçi hakları konularında çalışan sivil toplum kuruluşları ile belirli konularda yapılan çalışmaların ayrıntılarını açıklamalıdır. Şu ayrıntılar gereklidir: sivil toplum kuruluşlarının adı, toplantı konusunun ayrıntıları. Alternatif olarak; şirketler, hükümetler ve sivil toplum kuruluşlarının ortak girişimleri sayılır, ancak bir sivil toplum kuruluşunun girişimini imzalamak sayılmaz. Alternatif olarak; yerel hükümetlerle yerel toplulukların insan haklarıyla ilgili konulardaki çalışmaları sayılabilir. Bunlar arazi haklarıyla ilgili olabilir ancak yerel istihdam, çevre ve sosyal kalkınma konularını kapsayamaz. insan haklarıyla ilgili konularda (1) insan hakları / işçi haklarıyla ilgili sivil toplum kuruluşları ile; (2) hükümetlerle sivil toplum örgütlerinin kurduğu girişimlere katılmak suretiyle (3) yerel/ulusal hükümetler veya yerel topluluklar ile çalışma. “XX şirketi, dünyanın her yerinde,insan haklarını ve hukukun üstünlüğünü desteklemek amacıyla, Demokratik Değişim Ortakları (Partners for Democratic Change) gibi kilit önemdeki kuruluşlarla ortaklaşa çalışmalar yürüttüğünü beyan eder. Partners for Democratic Change (PDC), tüm dünyada sivil toplumu ve demokrasiyi güçlendirmek amacıyla, değişimi ve ihtilaf yönetimini kolaylaştıran kurumlar kurmayı amaçlayan bir sivil toplum kuruluşudur. XX Şirketi, PDC’nin stratejilerine odaklanmasına; hükümetlerden, vakıflardan, şirketlerden fon temin etmesine ve aynı zamanda, daha iyi bir iç yönetim tarzı ve süreci geliştirmesine yönelik etkinliğini artırmasına katkıda bulunmuştur.” Gelişmekte olan dünyada ayrıntılı bir insan hakları performansı örneği sunar Gelişmekte olan dünyada insan hakları performansını kanıtlayıcı belgeler. Ana çalışma alanları, güvenlik görevlisi konuları ve yerli halkla ilgili meseleleri kapsamalıdır. Şirket 2001 yılından beri, Tayland’daki otel personeline yönelik olarak düzenlenen ve otelin içinde ya da dışında bu tür suistimallerle karşılaşmaları halinde ne şekilde davranacaklarını öğretmeyi amaçlayan ECPAT eğitimlerinde aktif olarak yer almaktadır. Bu eğitimler 2003 yılında Endonezya, Laos ve Komboçya’da düzenlenmiştir. İnsan hakları politikasına uyum/ihlallerin ayrıntılarını içeren bir beyan sunar Bu, sıfır (“0”) ihlal vakası olduğu yönünde bir beyan olabilir. Belli sayıda ihlal vakası gerçekleştiği beyanı yapılabilir. Gelişmekte olan ülkeler için, fırsat eşitliği tanınması konusu sayılmaz. “Çocuk işçi veya zorla çalıştırma vakaları sözkonusu değildir.” © EIRIS 44 Eğer EIRIS tarafından “yüksek riskli ülkelerde yoğun faaliyet”olarak sınıflandırılmışsa (petrol ve madencilik için OECD dışı tüm ülkeler) en az bir endişe verici ülkeyle ilgili rapor sunmuştur. Sadece, A listesine dahil ülkelerde veya genel ülke listesindeki ülkelerde yoğunfaaliyet gösteren petrol & gaz ve madencilik şirketleri için geçerlidir. Bu şirketler, “orta dereceden” öteye geçebilmek için bu şirketlerin en az biriyle ilgili rapor vermelidir. “Şirket, Çin’de gerçekleştirdiği faaliyetlerle ilgili bir rapor sunar ve raporda, Çin’de karşı karşıya kaldığı mesele ve sorunlarla ilgili yorumlara yer verir.” Raporunda, insan haklarıyla ilgili konuların bağımsız bir tarafça onaylandığını ortaya koyar. Güvence mektubu, şirketin insan hakları raporunun bağımsız bir tarafça onaylandığını açıkça beyan etmelidir. "PWC, şirketin insan hakları raporunun bağımsız olarak onaylandığını teyid eder.” Raporunun paydaşlar tarafından onaylandığını veya paydaşların görüşlerinin rapor yazımında etkili olduğunu ortaya koyar Şirket, insan hakları konusundaki performansını geliştirmek için, insan hakları meseleleriyle ilgili çalışan bağımsız paydaşlarla bağlantı kurmalıdır. “XX Şirketi, insan hakları politikası ve raporlamasıyla ilgili olarak, diğer kurumların yanısıra, Uluslararası Af Örgütü ve American Rights at Work’le çalışmaktadır.” Raporlama konusunda yenilik/öncülük yapar Şirket, etki değerlendirmelerinin sonuçlarını yayınlamalıdır. Şirket, Guatemala’daki XX madeninde İnsan Haklarına Etki Değerlendirmesi konusunda Mayıs 2010’da bir rapor ve özetini yayınlamıştır. Şirket ayrıca 4 Mayıs 2011 tarihinde, XX madeniyle ilgili Nihai Raporunu yayınlamıştır. © EIRIS 45 TEDARİK ZİNCİRİ Tedarik Zinciri Riski Derecelendirme Düşük Orta Yüksek Yüksek riskli ürünleri büyük ölçüde yüksek riskli ülkelerden temin eden şirketler, tedarik zinciri çalışma standardı problemleriyle karşılaşma açısından yüksek risk taşır. Yüksek riskli ürünler aşağıdaki şekilde tanımlanır: Tarım ürünleri: şeker kamışı, kahve, çay, kakao, tropik meyveler, taze sebzeler, tütün ve çiçek Tüketici ürünleri: konfeksiyon, ayakkabı, aksesuar, oyuncak © EIRIS 46 Tüketici elektroniği veya ofis için elektronik teçhizat: televizyon, bilgisayar, müzik seti, cep telefonu, ofis tipi yazıcı ve fotokopi makineleri, elektrikli el aletleri dahil. Yüksek riskli ülkeler, yüksek gelir düzeyinde olmayan tüm OECD ülkeleridir. İstisnalar: Yüksek Gelir Düzeyindeki OECD Ülkeleri: Avustralya, Avusturya, Belçika, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İzlanda, İrlanda, İtalya, Japonya, Kore Cumhuriyeti, Lüksemburg, Hollanda, Yeni Zelanda, Norveç, Portekiz, İspanya, İsveç, İsviçre, İngiltere, ABD. Yüksek Gelir Düzeyindeki Diğer Ülkeler: Andorra, Aruba, Bahamalar, Bahreyn, Barbados, Bermuda, Brunei, Cayman Adaları, Kanal Adaları, Kıbrıs, Faeroe Adaları, Fransız Polinezyası, Greenland, Guam, Hong Kong, Isle of Man, İsrail, Kuveyt, Lihtenştayn, Macao, Malta, Monako, Hollanda Antilleri, Yeni Kaledonya, Porto Riko, Katar, San Marino, Singapur, Slovenya, Tayvan, Birleşik Arap Emirlikleri, Virgin Adaları. Tedarik zinciri açısından düşük riskli olarak sınıflandırılan ülkeler değerlendirmeye tabi tutulmamıştır. © EIRIS 47 Tedarik Zinciri Politikası Derecelendirme Cetveli: Bilgi yok Sınırlı Orta İyi İleri Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler Tedarikçilerinin ve taşeronlarının, ILO’nun öngördüğü ana çalışma alanları olan örgütlenme özgürlüğü, toplu sözleşme hakkı, ayrımcılık yapmama, çocuk işçi çalıştırma ve zorla çalıştırma yasağına uymasını şart koşar. Şirketin tedarik zinciri politikası, aşağıdakilerin bazılarını veya tamamını destekler: “Tedarik zincirimizde, çocuk işçi çalıştırma, zorla çalıştırma ve ayrımcılığı tolere etmeyiz. Tedarikçilerimizin de, çalışanlarının örgütlenme özgürlüğünü ve toplu sözleşme hakkına tam destek vermesini bekleriz.” Sağlık ve güvenlik, çalışma saatleri, ücretler ve disiplin uygulamaları dahil olmak üzere diğer çalışma standartlarına uyar. Şirketin tedarik zinciri politikası, aşağıdakilerin bazılarını veya tamamını destekler: Satın alma sürecine açıkça entegre edilir. Politikanın, satın alma sürecinin ayrılmaz bir parçası olduğu açıktır, örneğin satın alma ekiplerinin, hangi tedarikçi ile çalışacaklarına karar verirken politikayı ne şekilde dikkate aldıkları belirtilir. Örneğin fabrikalardan tedarik yapılması, yalnızca şirketin politikasına uyuyorlarsa onaylanır. Şirketin, tedarik zinciri çalışma standartlarıyla ilgili bir girişime üyeliği ile güçlendirilir. Ethical Trading Initiative (Etik Ticaret “Şirketimiz 2011’den beri ETI üyesidir”. Girişimi-ETI), Fair Labour Association (Adil Çalışma Derneği-FLA), Social Accountability International (Uluslararası Sosyal Hesap Verebilirlik Derneği- SAI), Fair Wear Foundation (Adil Giyim Vakfı) veya Elimination of Child Labour in Tobacco Foundation (Tütün Sektöründe Çocuk İşçiliğin © EIRIS Çocuk işçi çalıştırma ve zorla çalıştırma yasağı, ayrımcılık yapmama, sendikal hakların desteklenmesi (örgütlenme özgürlüğü ve toplu sözleşme hakkı). Sağlık ve güvenlik, çalışma saatleri ve ücretler, disiplin uygulamaları. “Yalnızca güvenli çalışma şartlarını destekleyen tedarikçilerle çalışıyoruz. Tedarikçilerin aynı zamanda, çalışma saatleri ve uygun ücretlerle ilgili uluslararası mevzuata da uyması gerekir. Personeline karşı hukuka aykırı disiplin uygulamaları olan tedarikçilerle iş yapmaktan kaçınırız.” “Fabrikalardan tedarik yapılması, yalnızca şirketin politikasına uyuyorlarsa onaylanır.” 48 Önlenmesi-ECLT) üyesi olan şirketler. Tedarik Zinciri Sistemleri Derecelendirme Cetveli: Bilgi yok Sınırlı Orta İyi İleri Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler Politikasını tedarikçilerine bildirir Şirket, politikayı bazı tedarikçilere bildirmelidir. Politikayı tedarikçilerle yapılan anlaşmalara koymak da dahildir. “Tedarikçilerin politikayı bilmesini sağlarız.” “Politika, tedarikçilerle yapılan anlaşmalara dahil edilir” Politikasını tüm dünyadaki tedarikçilerine bildirir Şirket, politikasını tüm dünyadaki “Politika, tedarikçilerle yapılan tüm tedarikçilerine bildirmelidir. Politikayı anlaşmalara dahil edilir.” tüm tedarikçilerle yapılan anlaşmalara koymak da dahildir. Politikasını tedarikçilerinin personeli de dahil olmak üzere, küresel tüm tedarikçilerine bildirir Şirket, politikasını tedarikçilerinin personeli de dahil olmak üzere, küresel tüm tedarikçilerine bildirmelidir. Politikayı tüm tedarikçilerle yapılan anlaşmalara koymak da dahildir. “Tüm tedarikçilerimiz için geçerli olmak üzere, bir iş ilişkisi kurduğumuzda, tedarik zinciri politikamızın bir kopyası verilir. Anlaşmalarımızın bir gereği de, Şirketin Tedarik Zinciri politikasını personeline dağıtmasıdır.” Politikanın tedarikçi personeline iletilmesiyle ilgili olarak, bu gösterge, politikanın tedarikçilerin fabrikalarında yerel dillerde hazırlanacak posterlerle sunulmasını gerektirebilir. Tedarikçilerinin şirket politikasına uyup © EIRIS Şirket, yönetmeliklere uyup uymadıklarını takip etmelidir. Örneğin tedarikçilere öz- “Tedarikçilerimizin politikamıza uyup uymadıklarını, altı ayda bir özdeğerlendirme anketleri göndermek 49 uymadığını takip eder değerlendirme anketleri gönderilebilir. suretiyle takip ederiz.” Tedarikçilerinin şirket politikasına uyup uymadığını belirlemek için tedarikçilerini ziyaret eder/denetler Şirket, kendisinin veya üçüncü bir tarafın, tedarikçileri ziyaretlerle ya da resmi denetim süreciyle değerlendirdiğini kamuya açıklamalıdır. “2010 mali yılında, 329 fabrikada 349 teftiş gerçekleştirdik.” Dış takipler de dahil olmak üzere, tedarik zincirinin kapsamlı bir şekilde denetlendiğini ve takip edildiğini ortaya koyar “Şirket, tedarikçilerinin üçte ikisinden fazlasının her yıl izlendiğini/ denetimden geçtiğini ve dış takip imkanlarını da kısmen kullandığını açıklamalıdır. Dış takip, şirketler veya sivil toplum kuruluşları tarafından yapılabilir.” “Konfeksiyon fabrikalarının onaylanmasını takiben, onları en azından yılda bir defa denetlemeye çalışırız. Bir fabrikaya her yıl gitmemiz mümkün olmayabilir. Bu durumda üçüncü şahıs denetçilerle ve bağımsız yerel dış kaynaklarla çalışırız.” Politikaya uymama vakalarını ele alma prosedürleri vardır Şirket, sorunu çözmek için tedarikçiyle işbirliği yapmaya çalıştığını açıklamalıdır ve fesih son çare olmalıdır. “Şirket, performanslarını devamlı olarak geliştirmelerine yardımcı olmak amacıyla, ‘uyumun derhal sağlanamayabileceğini ancak tercihinin, zaman içinde gelişmelerine yardımcı olmak için, fabrikalarla birlikte çalışmaya devam etmek olduğunu’ kabul eder. Maalesef, fabrikaların standartlarımıza uymaya gönüllü olmadığı ya da uyamadığı durumlar bulunmaktadır. Bu tür durumlarda, iş ilişkimizi sona erdirmeye kadar varan önlemler alacağız.” İlgili personele eğitim sağlar Şirketin kendisinin veya tedarikçisinin “satın alma ekibimiz, tedarik zinciri personelini (ama her ikisini birden çalışma standardı politikamız değil) eğitmesi durumunda bu konusunda eğitim görmüştür” göstergeyi karşıladığı kabul edilir. veya Şirketin satın alma ekiplerinin tedarik zinciri çalışma standardı konularında “tedarikçilerimizin politikamızı eğitim aldığını veya şirket içi denetim anlamasını sağlamak için düzenli aralıklarla kapasite geliştirme ekibine eğitim verildiğini açıklaması çalışmaları yaparız.” durumunda göstergeyi karşıladığı kabul edilir. © EIRIS 50 Hem kendi personeline hem tedarikçilerinin personeline eğitim verir Şirketin hem kendisinin hem tedarikçisinin personeline eğitim vermesiyle göstergeyi karşıladığı kabul edilir. “Yeni vendorlara yönelik düzenlenen toplantılarda ve mevcut tedarikçiler için düzenlenen bölgesel eğitimlerde, Vendor Davranış Kurallarımızda ve kurumsal vendor el kitabımızda özetlenen politikalarda.” Tedarik zinciri çalışma standartlarından sorumlu, sorumluluğu net olarak tanımlanmış bir üst düzey yönetici vardır Bu konudan, bir üst düzey yönetici sorumlu olmalıdır. “Tedarik zinciri çalışma standartlarımızdan nihai olarak, Genel Müdürümüz sorumludur.” Sistemlerinin, en yüksek risk alanlarını hedeflediğini ortaya koyar Şirketin izleme ve denetim sistemlerinin risk düzeyi en yüksek alanları hedeflediğini gösteren kanıtlar olması halinde göstergeyi karşıladığı kabul edilir. Sistemlerin en riskli ülkeleri hedef alması gibi “Sosyal denetimlerimizi, Bangladeş dahil, çalışma standardı sorunlarının mevcut olduğu ülkelere yönlendiriyoruz.” veya “en yüksek risk arz eden tedarikçileri belirledik ve bunların yıllık olarak denetimden geçmesini sağlıyoruz.” Yönetim sistemlerinin kapsamlı bir şekilde denetlendiğini ortaya koyar Şirketin tedarik zincirinin büyük bölümünü düzenli olarak denetlediğini gösteren kanıtlar olması halinde göstergeyi karşıladığı kabul edilir. Şirket bu göstergeyi karşılıyorsa ‘Şirketin izleme ve denetim sistemlerinin en yüksek riskli alanları hedeflediğini göstermesini’ şart koşmuyoruz çünkü tedarikçilerin çoğunluğu denetleniyorsa, bu şartın sağlandığı kabul edilir. Tedarik zinciri çalışma standartları yönetim sistemleri ile satın alma yönetim sistemleri arasında açık ve net bir bağlantı olduğunu ortaya koyar © EIRIS Şirket, tedarik zinciri çalışma standartları yönetim sistemlerinin satın alma yönetim sistemlerinin bir parçası olduğunu ortaya koymalıdır. Tüm satın alma kararlarının çalışma standadına uyum esasına dayalı olduğunun net bir biçimde ortaya konması ile göstergenin karşılandığı kabul edilir. “Konfeksiyion fabrikalarının onaylanmasını takiben, onları en azından yılda bir defa denetlemeye çalışırız. Bir fabrikaya her yıl gitmemiz mümkün olmayabilir. Bu durumda hedefe ulaşmak için üçüncü şahıs denetçilerle ve bağımsız yerel dış kaynaklarla çalışırız.” “Tutarlı üretim siparişleri vermeye ve tedarikçilere, bu işe uzun vadeli baktığımız konusunda güvence vermeye çalışıyoruz. Bu daha derin ortaklıkların, giyim ürünlerimizi piyasaya sunarken daha fazla hız ve esnekliğin yanısıra, trendleri yakalama imkanı sağladığına, bir yandan da tedarikçilerimize, gelecek siparişlerin 51 miktarıyla ilgili daha iyi fikir vereceğinden daha iyi yönetme imkanı sağladığına inanıyoruz.” Tedarik Zinciri Hakkında Raporlama Derecelendirme Cetveli: Bilgi yok Sınırlı Orta İyi İleri Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler Politikasının tedarikçilere bildirilmesini rapor eder Şirketin tedarik zinciri politikasını tedarikçilere ne şekilde bildirdiği konusunda kamuya açık bilgi “Müteahhit bu y bütün önemli iş alanlarında, personelinin dilinde/dillerinde yayınlayacaktır.” Tedarikçileri ziyaretleri/denetimlerini rapor eder Şirket tedarikçilere yapılan ziyaret ve denetimlerin sayısını açıklamalıdır. “Bu yıl, 1.161 denetim yaptık; müteahhit fabrikaların %80’i denetlendi.” Politikaya uymama vakalarını ele alma prosedürlerini rapor eder Şirket, problemi çözmek için tedarikçiyle işbirliği yaptığınıve son çare olarak feshe başvurduğunu kamuya açıklamalıdır. “Fabrika sürdürülebilirlik performansını ölçmek için Satın Alma ve İmalat Sürdürülebilirlik Endeksi. Fabrikalara Altın, Gümüş, Bronz, Sarı ve Kırmızı şeklinde dereceler verilir.” İlgili personelin eğitimi konusunda rapor verir Şirket, personel eğitimi konusunda bilgi vermelidir. Tedarik zinciri standartları konusunda eğitilen personel sayısı buna örnek olabilir. “Son birkaç yılda, çok paydaşlı çalıştayları birleştiren insan kaynakları yönetimi programımızın en önemli kısımlarından biri, fabrika yöneticileri için verilen eğitimler ve işçilere anket uygulanması olmuştur.” İzlenen/denetlenen tesis adedi konusunda rapor verir Şirket, denetlenen ve izlenen tesis adedini açıklamalıdır. “Bu yıl, 1.161 denetim yaptık.” Tedarik zincirinin ne Şirket, izlenen veya takip edilen kadarlık bir kısmının tedarikçilerin oranını açıklamalıdır. izlendiğini/ denetlendiğini rapor eder © EIRIS “2010 yılında, ana tedarikçilerimizin %90’ını denetledik.” 52 Risk değerlendirmelerinin ayrıntılarını açıklar Şirket, risk değerlendirme yoluyla hedef izleme konusunda rapor vermelidir. Tedarikçilerin %66’sının denetimden geçmiş olması bu gösterge için dikkate alınır. “İmalat endeksi ölçülerimize göre, risk endeksi düşük fabrika performansı konusunda en yüksek riski ve en yüksek potansiyeli taşıyan ülkeleri belirler. Politik risk, sosyal/uyum riski, ekonomik risk ve altyapı ve iklim riski olarak, dört ana alanı değerlendirir. Bunların her biri, %25’er olarak, eşit ağırlıkla değerlendirilir.” Paydaş diyaloğu/katılımı sürecinin ayrıntılarını açıklar Şirket, çeşitli girişimlerle bağlantıları konusunda rapor vermelidir. Sözkonusu girişimler çok paydaşlı olmalıdır, dolayısıyla sadece şirketlerin üye olduğu girişimler sayılmaz. “Şirket, raporlama konusunda geri bildirim almak için paydaşlarla resmi ve gayriresmi olarak bağlantı kurduğunu beyan eder. Şirket, bu bağlantılar için, ilk taslaklarla ilgili geri bildirimde bulunan ve raporlamamızla ilgili olarak önem, bütünlük, konuyla bağlantı, ton, performans, raporlamamızın geleceği gibi konuları ele alacak bir uzmanlar grubu kurmuştur.” Dış kuruluşların tespit ettiği uyumsuzluk vakalarına cevap vermiştir Şirket, son bir yıl içinde, sivil toplum kuruluşları gibi dış kuruluşların tespit ettiği uyumsuzluk vakalarına verdiği cevapların ayrıntılarını rapor etmelidir. “Şirket, sivil toplum kuruluşunun iddialarını araştırmak için bağımsız bir denetçi atamıştır.” Tespit edilen uyumsuzluklara örnek verir Şirket, izleme ve denetim sırasında tespit edilen uyumsuzlukların türünü ayrıntılı olarak rapor etmelidir. Sağlık ve güvenlikle ilgili konular veya zorla fazla mesai yaptırma gibi durumlar buna örnek olabilir. “2011 mali yılında denetlenen tesislerin %81’inde sağlık ve güvenlik; %62’sinde fazla mesai, %51’inde ise sosyal yardımlarla ilgili eksikler tespit edildi. Mevcut durumda, uyumsuzluk vakalarını inceliyoruz.” Tedarik zinciri politikasına uymama vakalarını rapor eder Şirket, tespit edilen, politikaya uymama vakalarını rapor etmelidir. “Bu yıl, uyumsuzluk vakalarının %41’i çalışma saatleriyle, %36’sı ücretlerle, %1’i çalışan yaşıyla, %2’si örgütlenme özgürlüğü ve %3’ü tacizle ilgiliydi.” Tedarikçi performansı konusunda veri sunar Şirket, uyum sağlayan ve sağlamayan tedarikçi sayısını rapor etmelidir. “2011 yılında, 1. Derece tedarikçilerin yaklaşık %53’ü kabul edilebilir uyum düzeyleri tutturmuş; B+ veya A derecelerini korumuştur.” © EIRIS 53 Raporu bağımsız bir tarafça onaylanır. Şirket tedarik zinciri riskyönetiminin bağımsız bir tarafça onaylandığını ortaya koymalıdır. “PricewaterhouseCoopers, X Şirketinin 2011 yılı Yıllık Entegre Raporunu onaylamıştır. Bu onay, Şirketin tedarik zinciri politikası, faaliyetleri ve performansı konusunda rapor verdiği Şirket X.SAFE bölümünü içerir.” Raporunun paydaşlar tarafından onaylandığını veya paydaşların görüşlerinin rapor yazımında etkili olduğunu ortaya koyar Şirket, paydaşlarının şirket raporu ve tedarik zinciri yönetimi sistemleri konusundaki geri bildirimlerini/ yorumlarını sunmalıdır. “Şirket websitesinde, Etik Ticaret ve Uluslararası Sosyal Hesap Verebilirlik Girişimi’nin (Ethical Trading Initiative and Social Accountability International) görüşlerine yer vermiştir. Şirket, Sosyal ve Etik Raporu’nda, Şirkete raporu hazırlamasını tavsiye eden Kamuya Açık Raporlama Çalışma Grubu’nun bir beyanına yer vermiştir. Kamuya Açık Raporlama Çalışma Grubu’nda, As You Sow, the Center for Reflection, Education and Action ve Interfaith Center on Corporate Responsibility gibi kuruluşlardan üyeler vardır.” Raporlamada yenilik/öncülük yapar Şirket, tedarik zinciriyle ilgili, şirketlerin daha önce bilgi vermediği yönleri konusunda rapor vermelidir. Bir şirket, bu konuda öncülük yapan bir başkasını takip ederse, o da sayılır. © EIRIS Şirket, alternatif olarak, çeşitli paydaşlardan gelen yorumların raporun içeriğini nasıl etkilediğini ortaya koyabilmelidir. “Şirket, uyumsuzluk vakalarının adedi ve türü konusunda, X Şirketinin yaptığı şekilde halka açık rapor verir.” 54 SAĞLIK VE GÜVENLİK Sağlık ve Güvenlik Derecelendirme Cetveli: Az bilgi/hiç bilgi yok Biraz Açık Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler Kazanılan ödüllerin ayrıntılarını sundu Şirket, sağlık kuruluşlarından ödül aldığına veya faaliyetlerinin OHSAS 18001 sertifikalı olduğuna dair belge sunmalıdır. “2005 yılından önce satın alınan tüm arazilerimiz OHSAS 18001 sertifikalıdır.” Sağlık ve güvenlik eğitimiyle ilgili ayrıntıları sundu Şirket, sağlık ve emniyet eğitimi verdiğine dair belge sunmalıdır. “Tüm personelimiz sağlık ve güvenlik konusunda her yıl eğitim alır.” Bir üst düzey yöneticinin sağlık ve güvenlik konularından sorumlu olduğunu belirtmiştir Şirket, sağlık ve güvenlik konularından sorumlu bir üst düzey yöneticisi olduğuna dair belge sunmalıdır. “Şirketin Sağlık ve Güvenlik Komitesi, Şirketin tüm faaliyetleriyle ilgili olarak sağlık ve güvenlikten sorumludur.” Sağlık ve güvenlik siciliyle ilgili nicel veriler sunmuştur. Şirket örneğin tekrarlanma sıklığı, ölümlü kaza sayısı gibi sağlık ve güvenlik performansıyla ilgili bir veri açıklar. “2011 yılında, iki ölümlü kaza olmuştur.” Sağlık ve güvenlik siciliyle ilgili kapsamlı nicel veriler sunmuştur. Şirket örneğin tekrarlanma sıklığı, ölümlü kaza sayısı gibi sağlık ve güvenlik performansıyla ilgili en az iki veri açıklar. “2011 yılında iki ölümlü kaza olmuştur; Şirkette yaralanma oranı 0,23 (2013) ve 0,13’tür (2012)”. © EIRIS 55 BANKACILIK KRİTERLERİ Kurumsal Krediler Şirket profilinde bir kayda yer verilebilmesi için bu kritere uyuma ilişkin yeterli kanıt olması gerekir. Kredi faaliyetinden elde edilen gelire değil, kredi finansmanından kaynaklanan direkt riske bakılır. Şirket profilinde bir kayda yer verilebilmesi için şirketin: Toplam kurumsal kredi riskinin, önceki iki mali raporlama döneminde toplam finansal varlıklarının %5’inden fazla olması veya Toplam kurumsal kredi riskinin, önceki iki mali raporlama döneminde 20 milyar Avro’dan fazla olması gerekir. Bu koşulun karşılanması halinde, şirket aşağıdaki derecelendirme cetveline ve metodoloji kriterlerine göre değerlendirilecektir: Derecelendirme Cetveli: Bilgi yok Sınırlı Düşük Orta Orta İyi Kurumsal Krediler Politikası Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler Özelikle BAZI Kurumsal Krediler için, yasal asgari gereklerin üzerinde, çevresel ve sosyal unsurları kapsayacak şekilde uygulanan, ESG (Çevresel, Sosyal ve Yönetişim) unsurlarını kredi derecelendirme ve kredi riski süreçlerine dahil etme taahhüdü. Bu taahhüt, bir bankanın, sadece bazı seçilmiş yüksek riskli sektörler için ESG kriterlerini kullanma taahhüdüyle birlikte kurumsal kredilerin ESG entegrasyonuna ilişkin, sektör bazlı bir yaklaşım uyguladığı durumlarla ilgilidir. Ancak, bankanın tüm yüksek riskli sektörleri yeterince kapsadığına dair yeterli kanıt olmadığı takdirde bu kriter karşılanmış sayılmaz. Şirket şunları belirtmektedir: “İşletme Bankacılığı, Servet, Kurumsal ve Sermaye gruplarımız bünyesindeki kredi politikaları, ilgili sosyal ve çevresel risklerin hafifletilmesini sağlamak için, yüksek etkiye sahip endüstrilere odaklanan bir yaklaşımı içerecek şekilde geliştirildi.” ve “*Grubun+ sosyal ve çevresel politikaları, Sosyal ve Çevresel Yönetim Sistemimiz (SEMS) ile bağlantılıdır ve sistemi desteklemektedir; ayrıca Grup Kredi Politikasına entegre edilmiştir.” Şirket, sektör bazında özel politikalarını yayınlamaz. Şirket, senelik Ekvator Prensipleri © EIRIS 56 Kabul Edilebilir Uygulamalar: Uygulama 1: Yeni, projeye özgü kredileri, genişletilmiş Ekvator Prensipleri III gereksinimleriyle birlikte değerlendirme taahhüdü. raporu yayınlar. Rapor, Ekvator Prensipleri imza durumuna uygun olarak çevresel ve sosyal unsurları kapsayan taahhütlerini kapsamlı bir biçimde gösterir. Uygulama 2: Çevresel ve Sosyal Sürdürülebilirliğe İlişkin IFC Performans Şirket, Çevresel ve Sosyal Standartları taahhüdü. Sürdürülebilirliğe İlişkin IFC Performans Standartlarını taahhüt etmektedir. Bu taahhüt, finansal aracılar vasıtasıyla sağlanan proje ve kurumsal finansmanlar dahil olmak üzere, doğrudan yatırımları kapsayan IFC Performans Standartlarından kaynaklanır. Özelikle yüksek riskli sektörlerde TÜM kurumsal krediler için, yasal asgari gereklerin üzerinde ve çevresel ve sosyal unsurları kapsayacak şekilde uygulanan, ESG unsurlarını kredi derecelendirme ve kredi riski süreçlerine dahil etme taahhüdü. ESG hususlarını kredi riski süreçlerine ve özellikle: Yüksek riskli sektörlerdeki TÜM kurumsal kredilere ilişkin (minimum 4 sektör); Yasal asgari gereklerin üzerinde uygulananlara ilişkin – örneğin, misket bombalarına ilişkin gereklilikler yasal uygunluğun gerektirdiği düzeyde uygulanırken, dağ dinamitleme işiyle iştigal eden şirketlere yatırım yapmama veya bu şirketleri finanse etmemeye yönelik yatırım politikası, yasal uygunluğu aşacak şekilde uygulanır. Hem çevresel hem de sosyal unsurları kapsayanlara ilişkin süreçlere dahil etme taahhüdü. Banka, ‘tüm kredi verme işlemlerinin, belirtilen kredi verme politikasına ilişkin sürdürülebilirlik riskine tabi olduğunu’ ve ‘politikanın, banka ve tüm iştirakleri, şubeleri, temsilcilikleri ve kontrolü altındaki tüm tüzel kişiler için geçerli olduğunu’ beyan eder. Banka, tarım, enerji üretimi, madencilik/maden çıkarma endüstrileri, ormancılık ve balıkçılığa ilişkin politikalarla, proje finansmanına ilişkin bir takım sektöre özgü politikalar belirlemiştir. Politikalar, yasal asgari gereklerin yeterince üzerindedir ve çevresel ve sosyal konuları kapsamaktadır. Banka Ekvator Prensiplerini imzalayanlar arasındadır. EIRIS, en az DÖRT yüksek riskli sektörün, ilgili sektörlerdeki TÜM KREDİ VERME uygulamalarını kapsayacak şekilde özel politikalar kapsamına alınmasını ve ilgili politikalarda yasal asgari gereklerin aşılmasını beklemektedir. EIRIS aşağıdaki altı sektörü/alanı, en yüksek © EIRIS 57 hassasiyet ve riske sahip alanlar olarak tanımlamıştır (Banktrack1 kullanarak): Tarım Balıkçılık Ormancılık Madencilik Petrol ve gaz Enerji üretimi Kabul Edilebilir Uygulamalar: Uygulama 1: Banka, tüm yüksek riskli sektörlerde kurumsal finansmanı sınırlandıran “Evrensel taahhüde” sahiptir (TÜM kurumsal krediler için yasal asgari gerekleri aşan seviyede). Bu kriterler, yasal asgari gerekleri aşan ve çevresel ve sosyal unsurlar içeren tüm kredilerin, finansman alabilmek için, bankanın genel kredi verme politikasına uymasını zorunlu tutan Banka kanıtlarını kapsar. Tüm kurumsal kredi faaliyeti, bankanın Etik Politikasına tabidir. Etik Politikası, çevresel ve sosyal unsurları kapsar, asgari uyum gereklerini aşar ve bankanın sunduğu tüm kredilerle ilgilidir. Banka şu beyanda bulunmaktadır: “Yalnızca Etik Politikamıza hiçbir aykırılığın olmadığını tespit ettiğimiz durumlarda işletme bankacılığı kredileri vereceğiz. işletmemizin potansiyel mali kazancı hiçbir zaman bu kararda etken olmaz." 1www.banktrack.org/download/close_the_gap/close_the_gap.pdf © EIRIS 58 –Kurumsal Kredi Sistemleri Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler ESG unsurlarının kredi derecelendirme ve kredi riski süreçlerine entegre edilmesine ilişkin eksik sistem/prosedürler bulunduğuna dair kanıt Şirketin kurumsal kredi verirken çevresel ve sosyal politikaları uygulamaya yönelik sistemler kurduğuna, ancak sistemlerin yetersizliğinin tespit edildiğine dair kanıtlarbu kriterle ilişkilidir. Şirket, risk yönetim süreçlerine ESG entegrasyonunun kapsamını belirtir. Daha yüksek bir değerlendirme alabilmek için şirketin, finansmanın çevresel ve sosyal risk politikası kurallarını ihlal etme potansiyelinin bulunduğu kapsamlı başvuru süreçlerini açıklaması, süreçleri gözden geçirmesi ve nihayetinde finansmanı çevresel ve sosyal unsurlara dayanarak reddetmesi gerekir. Ayrıca, kurumsal kredilerin verilmesinde mevcut çevresel ve sosyal politikaları ihlal eden kurumsal kredilerle ilgili bir başvuru sürecinin olması ve başvuru sürecinin özel bir komite/kurul/organ tarafından yürütülmesi de bu kriterle ilişkilidir. Eksiklik, süreç kapsamında, bir kredi / işlem / müşteri talebinin potansiyel olarak yasaklanmasına özel olarak atıfta bulunmayan bir sistem yapısıyla ilgilidir. ESG unsurlarının sadece PROJE FİNANSMANIYLA ilgili kredi derecelendirme ve kredi riski süreçlerine entegre edilmesine ilişkin eksiksiz sistemler/prosedürler bulunduğuna dair kanıt Bu kriter, şirketin sunduğu kurumsal kredilerde çevresel ve sosyal politikalarını uygulamaya yönelik sistemler kuran, ancak bu sistemleri yetersiz olarak değerlendirilen şirketlerle ilgilidir. Ayrıca, kurumsal kredilerin verilmesinde mevcut çevresel ve sosyal politikaları ihlal eden kurumsal kredilerle ilgili bir başvuru süreci olduğunu ve başvuru sürecinin özel bir komite/kurul/organ tarafından yürütüldüğünü gösterebilir. Eksiklik, açık politikalara uymamanın, finansmanın reddi veya bir kredi / işlem / müşteri talebinin reddedilmesiyle sonuçlanacağını teyit eden detaylar içermeyen bir sistem © EIRIS Bankanın tarama yöntemi, “projeyle ilgili kurumsal kredileri" içerir (toplam işletim tutarı 100 milyon USD veya üzeri ve her bir bankanın bireysel payı en az 50 milyon USD olduğu sürece). Banka, dahili süreçlerini EPIII gereksinimlerini karşılayacak şekilde uyarlamıştır. Şirket, artan çevresel ve sosyal risk nedeniyle başvuru detayları dahil olmak üzere, senelik Ekvator Prensipleri raporunda, Ekvator Prensipleri ile ilgili detaylı sistem sürecini yayınlamıştır. 59 yapısı ile ilgilidir. Örneğin, müteakip uygulama sürecini anlatan, fakat potansiyel kredi reddinin detaylarını belirtmeyen bir sistem eksik sayılacaktır. Diğer proje bazlı uygulamalar: Bankanın kurumsal Kredi finansman taleplerine DOĞAL SERMAYE HESAPLAYICIYI uygulaması Bankanın kurumsal kredi finansman taleplerine KARBON RİSK HESAPLAYICIYI uygulaması PROJE FİNANSMANININ DA ÖTESİNDE, ESG unsurlarının kredi derecelendirme ve kredi riski süreçlerine entegre edilmesine ilişkin eksiksiz sistem/prosedürlerin bulunduğuna dair kanıt Banka, sektöre özgü ESG kriterlerine ilişkin potansiyel ihlallerin bir görüşme sürecine yol açacağına, ESG gereksinimlerinin karşılanmamasının, finansmanın reddiyle sonuçlanacağına dair kanıt sunmalıdır. Sistem unsuru, yeterli sayıda sektörün kapsandığına dair inceleme yapmaz. Zira bu husus, politika göstergeleri kapsamındadır. Bu unsur, çevresel ve sosyal entegrasyon sürecinin yalnızca SRI veya ESG Fonlarına veya yalnızca proje finansmanına uygulanmadığını, tüm ilgili sektöre özgü kurumsal krediler için ana kurumsal krediler / kredi riski sürecine entegre edildiğini gösterir. Banka, kredi verme ile ilgili politikasının özel bir alt bölümü ile, Sürdürülebilirlik Riski Yönetim Çerçevesi (SRMF) vasıtasıyla uygulanan şemsiye Sürdürülebilirlik Riski Politikasına sahiptir. SRMF, “üç savunma hattı” prensibiyle çalışır ve şirketin Merkezi Sürdürülebilirlik Departmanı, SRMF’nin başlatılması, geliştirilmesi, gözden geçirilmesi ve güncellenmesinden sorumludur. Banka, kredi başvuru prosedürleriyle ilgili kapsamlı detaylar sağlamaktadır. Banka, tüm vurgulanan sektörlerdeki kredilerin asgari düzeyde ek araştırmaya tabi tutulduğunu, yüksek/hassas vakaların ise, İtibar Riski Yeterli bir sistem, bankanın çevresel ve Komitesine havale edildiğini teyit eder. sosyal unsurları, başvurunun Banka, 2013 Sürdürülebilirlik alınmasından finansman teklifine kadar Raporunda kapsamlı sistem yapısını kredi finansman sürecine nasıl tanımlar ve sürecin sonunu, nihai uyguladığını göstermelidir. karar/yasak ile kesin olarak belirtir. Alternatif olarak, bir banka, (i) gelişmeye devam etmesi ve (ii) politikalara uyması için tüm kredi alanlarla ve finansman ortaklarıyla finansman sonrasında aktif olarak görüştüğünü gösterebilir. © EIRIS 60 Kurumsal Kredi Raporlamaları Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler Proje Finansmanının da ötesinde Kurumsal Finansmana ilişkin ESG tarama seviyesi hakkında HER TÜRLÜ niceliksel raporlama Açıklama gerektirmeyen , halka açık veri bulunması gereklidir. Şirket 2013 Faaliyet Raporunda 2013’te 21.39 milyar EUR Sürdürülebilir Finansman sağladığını rapor etmektedir. Şirket, Kurumsal Krediler Çevresel ve Sosyal entegrasyon sürecine tabi tutulmuş tüm kurumsal kredilerin (proje finansmanının ötesinde) mutlak tutarını (USD, GBP) ve/veya yüzdesini rapor eder. Rakamsal veri sağlanmalıdır. Şirket 2013 Faaliyet Raporunda, özel sektör kredilerinin toplam tutarını ve aşağıdaki açılardan bu rakamın dökümünü gösteren kapsamlı listeler vermektedir: Sektör ayrımı (gıda/tarım, ticaret endüstri ve hizmetler (TIS) ve özel şahıslar) Grup kuruluşu (yurtiçi, toptan, kiralama ve emlak) Sektöre göre TIS Kredileri Sektöre göre gıda/tarım Şirket, tüm mevcut kredilerinin politikalarına tabi olduğunu açıkça beyan eder. Yalnız proje finansmanını kapsayan kurumsal finansmana ilişkin ESG tarama seviyesi hakkında HER TÜRLÜ rakamsal raporlama © EIRIS Rakamsal veri sağlanmalıdır. Şirket Ekvator Prensiplerini imzalayanlar arasındadır ve EP gereksinimlerine uygun olarak proje finansmanlarının sayısına ilişkin verileri, risk kategorisi bazında rapor eder. Ayrıca, şirket 2014 yalında, 302 finansman talebinin ilgili Çevresel Yönetim Ekibine havale edildiğini belirtmektedir. 61 NEGATİF TAVAN – Tartışmalı Projelere Katılım Tartışmalı Projelere Katılım Ek Gösterge - PERF1 Bir şirketin, birden fazla tartışmalı projeye finansman sağladığı veya en az bir projenin EIRIS tarafından oldukça tartışmalı olarak değerlendirildiği tespit edilirse, skor, maksimum not ile SINIRLANDIRILMALIDIR. Program, Banktrack (potansiyel tartışmalı projeleri tanımlamak için) ve EIRIS Convention Watch servisinin bir kombinasyonunu kullanır. Bir veya birden fazla tartışmalı projeye katılım söz konusu ise, maksimum not Ortadır. EIRIS, Convention Watch’tan gelen verilerle birlikte üçüncü şahıs NGO veri denetimlerini kullanan bir süreci izleyecek ve ilgili finansal desteğin hala verildiğinden emin olmak için şirket ile irtibat kuracaktır. Finansmana doğrudan katılıma sahip şeklinde sınıflandırılmak için, Banktrack veritabanı, projeye her türlü finansal katılımı, sahayı işleten ana şirket veya tüzel kişiyi tespit etmek amacıyla kullanılacaktır. “Doğrudan” şeklinde değerlendirilen finansman türleri şunları içerir: Proje ile ilgili proje finansmanı Borç finansmanının ayarlanması dahil olmak üzere, proje ile ilgili danışmanlık hizmetleri Projenin bir yönüyle doğrudan bağlantısı olan Kurumsal Krediler Arsa karşılığı nakit Doğrudan bağlantının bulunduğu hisse senedi/ tahvil aracısı veya yöneticisi EIRIS, finansman düzenlemesi ve tartışmalı proje arasında açık, doğrudan bağlantıya dair yetersiz kanıt bulunan hallerde, herhangi bir finansman düzenlemesini ilgili şeklinde değerlendirmeyecektir. Dahil edilmeyen finansal katılım türleri şunlardır: Bankanın proje için fizibilite çalışması yaptırdığı danışmanlık hizmetleri Yöneten / işleten / mal sahibi şirkete genel kurumsal krediler Yöneten / işleten / mal sahibi şirket adına, tartışmalı proje ile doğrudan bağlantısı olmadan tahvil ihracı Yöneten / işleten / mal sahibi şirket adına öz sermaye ihracı Söz konusu proje ile doğrudan bağlantı kanıtı olmadan kredi verilmesi Örnek:[Banka] birden fazla tartışmalı projeye doğrudan katılımı nedeniyle orta ile değerlendirilmiştir. Projeler şunlardır: Shwe gaz ve boru hattı projeleri Myanmar *Banktrack, 11/03/2015+ *Şirket katılımı, XX/XX/20XX+ © EIRIS 62 Perakende bankacılık Sorumlu Kredilendirme ve Finansal Erişim Şirketler, ancak şirketin önemli miktarda tüketici/perakende bankacılık faaliyetleri varsa Sorumlu Kredilendirme ve Finansal Erişime yönelik yaklaşımları açısından değerlendirilirler. Kılavuz Sürecin ana hatları Göstergelerin Tanımı Örnekler Şirketin önemli miktarda bankacılık faaliyetleri var mı? Sadece HAYIR veya EVET olarak yanıtlayınız. HAYIR ise, iş detayları not alanını düzenleyiniz. EVET ise, sorumlu kredi verme sorusunu oluşturunuz ve değerlendirmeyi tamamlayınız. Banka grubu, lider finansal hizmet sağlayıcısıdır ve bölgesinin en büyüklerinden biridir. Bir takım iş birimi ve destek fonksiyonundan oluşur. 'Önemli’ miktarda perakende bankacılık faaliyetleri bulunan bir şirket aşağıdaki koşullardan herhangi birini karşılayan banka olarak tanımlanır: Bireysel Bankacılık, bireysel ve özel bankacılık müşterilerine hizmet verir. Birim, günlük bankacılığı basitleştirmek ve etkinleştirmek amacıyla yenilikçi dijital çözümlerin sunulmasına ve birden fazla karmaşık finansmana sahip müşterilere proaktif danışmanlık sağlanmasına odaklanır. (i) Senelik gelirinin %25’inden fazlasını perakende bankacılık faaliyetlerinden sağlayan banka veya (ii) Senelik gelirinin 1 milyar EUR’dan fazlasını perakende bankacılık faaliyetlerinden sağlayan banka Veya (i) ve (ii)’nin her ikisi © EIRIS 63 Sorumlu Kredilendirme: NOT: Bu araştırma alanı, sadece önemli perakende bankacılık faaliyetleri bulunan şirketler için geçerlidir. * Aşağıdaki göstergelerden bazıları, birden fazla başarı seviyesine sahiptir. Derecelendirme Cetveli: Bilgi yok Sınırlı Düşük Orta Orta İyi İleri Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler İzlenen unsurların en fazla ikisini/izlenen unsurların üç veya daha fazlasını kapsayan, sorumlu kredi vermeye ilişkin politika veya taahhüt Aşağıdakilere dair kanıt bulunması: Banka, yeni ve ek kredi başvurularıyla ilgili hızlı ve sorumlu kredi verme kararları alabilmek için, müşteri risk derecesinin doğru bir değerlendirmesini yapar. Müşterinin davranış ve koşullarındaki değişikliklere çabuk reaksiyon gösterebilmektedir. İzlenen unsurların en fazla ikisini/ en az ikisini kapsayan sorumlu kredi verme sistemi Sorumlu tüketici kredileri verilmesine ilişkin genel taahhüt; Kasıtlı satış istismarını önlemeye yönelik taahhüt; Yüksek faiz oranlı kredi vermemeye yönelik taahhüt; kredi vermeden önce kredibilitenin kontrol edilmesi; Kredi verme süreç ve uygulamalarında şeffaflık; Sorumlu kredi verme bağlamında müşterilere adil davranma; borçluları evlerinde tutmak için çaba göstermeye yönelik taahhüt (yani hacizden kaçınmak); vs. Aşağıdakilere dair kanıtlar: Sorumlu kredi verme eğitiminin verilmesi; Uygunluğun izlenmesi; vs. Gelişmiş Unsurlar: © EIRIS İzleme sonuçlarının açıklanması; Şikayetleri en aza indirme hedefleri (ve diğer ilgili Grup, sorumlu kredi verme uygulamasını taahhüt etmektedir. Müşteri ve toplumun beklentilerine paralel olarak ürünleri sorumlu bir şekilde pazarlama yükümlülüğünü kabul etmektedir. Şirket kredi onay yetkisini beceri ve deneyime göre tahsis eder. İnsanların eğitilmelerini ve rollerini yürütebilmelerini sağlayacak ve kredi onayın, satış ve ilişki yönetiminden fonksiyonel olarak bağımsızlığını sağlayacak şekilde kilit sorumlulukları ayırır. 64 hedefler); Satış ekibine yönelik teşvikler; Geri ödemelerini geciktirenler için borçların yeniden yapılandırılması; Erken borç spiral uyarı sistemi vs. Sorumlu kredi verme performansına ilişkin niteliksel/niceliksel verilerin sağlanması Niceliksel ve niteliksel veri sağlanmalıdır. Son üç takvim yılının herhangi birinde yüksek maliyetli kredi ürünleri sunulduğuna ilişkin hiçbir iddia olmaması Kendinden açıklayıcı Banka, 2013-2015 döneminde yüksek maliyetli kredi ürünleri sunmamıştır. Geçtiğimiz üç takvim yılında sorumsuz kredi verme uygulamalarına dair iddialar olmaması Kendinden açıklayıcı 2013-2015 döneminde bankanın sorumsuz kredi verme uygulamalarında bulunduğuna dair hiçbir iddia olmamıştır. © EIRIS Sorumlu kredi verme bilgileri, sorumlu kredi verme ile ilgili şikayet verilerini; evlerin haczi (nden kaçınma) ile ilgili verileri; PPI (ücret koruma sigortası) sahtekarlıkları ile ilgili finansal çıkarımları içerir. Banka, müşterilere verilen krediler ile ilgili verileri internet sitesinde yayınlamış ve 2014 yılında bir takım şikâyetler almıştır. 65 Finansal erişim: Derecelendirme Cetveli: Bilgi yok Sınırlı Düşük Orta Orta İyi İleri Kılavuz Göstergeler Göstergelerin Tanımı Örnekler Banka hesapları ve kredi verilmesi dahil olmak üzere, finansal erişimi artıran bir program veya girişim Şirketin, yurtiçi / ana piyasalarda geleneksel olmayan müşterilere yönelik finansal erişimi artırmak amaçlı bir taahhüt, program veya girişimi var mıdır? Şirket, yerli topluluklara ait olanlar ve 65 yaşın üzerinde olanlar dahil olmak üzere, düşük gelirli tüketicilere kredi vermeyi taahhüt etmektedir. Finansal erişimin artırılmasına yönelik niteliksel/niceliksel hedeflerin sağlanması Şirketin, geleneksel olmayan müşterilere yönelik finansal erişimi artırma hedefi var mıdır? Banka, 2017 sonunda geleneksel olmayan müşterilere finansal erişimi %25 artırma hedefine sahiptir. Finansal erişime ilişkin niceliksel verilerin açıklanması Şirket, geleneksel olmayan müşteriler için açılan/aktif banka hesabı sayısı, geleneksel olmayan müşterilere verilen kredi miktarı gibi, finansal erişim hakkında niceliksel verileri rapor ediyor mu? Şirket, 2015 yılında geleneksel olmayan müşteriler için 5,000’i aşkın yeni hesap açtığını rapor etmiştir. Hedeflere ilişkin raporlama Kendinden açıklayıcı Banka, 2015 yılında finansal erişim hedefinin %85’ine ulaşmıştır. Finansal erişimi artırmaya yönelik açık kanıtlar Şirketin geleneksel olmayan müşterilere finansal erişimi, mutlak tutar veya oran olarak önceki 12 aya göre artmış mıdır (banka hesapları veya verilen krediler açısından)? Şirketin rakamları, geleneksel olmayan müşterilerde 2014 yılına göre 2015’te %5 artış olduğunu göstermektedir. © EIRIS 66 EK BIST Sürdürülebilirlik Endeksi projesi kapsamında “kamuya açık bilgi”den kasıt nedir? Değerleme çalışmasında dikkate alınacak kaynakların türü: Şirket yıllık mali rapor ve tabloları Şirket Sürdürülebilirlik, Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporu, Çevresel, Sosyal ve Toplum türü raporlar Şirket websitesi Düzenleyiciler veya kamu kurumları tarafından hazırlanmış ve kamuoyunun veya paydaşların erişebildiği bilgiler (Örn. Mali yetkililer, çevre kurumları) Kamuoyuna ve/veya paydaşlara açıklanmak üzere diğer üçüncü şahıslar tarafından hazırlanmış bilgiler (Örn. CDP-Carbon Disclosure Project) Dahil edilmeyecek kaynaklar: Şirket websitesinde yayınlanmayan ancak “talep üzerine iletilebilecek” bilgiler. ‘Gizli’ olarak adlandırılan kaynaklardan veya özel veya gayriresmi iletişim sonucu elde edilen verilerkabul edilemez. Kamuyu aydınlatma yoluyla teyit edilemeyen anket verisi veya anket cevapları kullanılamaz. Hazırlanmakta olan veya şirket tarafından onaylanmamış materyaller kamuya açıklanana kadar (Örn. Şirket websitesinde yayınlanana kadar) sayılamaz. (Bu durum her vesilede şirkete hatırlatılmalı!) Belirli politikalar veya idare sistemlerinin vb. varlığına delil teşkil edebilecek ama gizli tutulması istenen işyeri personel talimatları (Şirketler bu kuraldan kaynaklanan kabul edilmeme durumuna itiraz ediyorlarsa, kendi web sitelerine özetleri koymaları için teşvik edilebilirler). Uygulamada daha ileri değerlendirmeyi gerektirebilecek ayrıntılar ortaya çıkabilir, yukarıdakiler netliği sağlamak ve daha kolay anlaşılabilirlik sağlamak maksadıyla üretilmiştir. EIRIS © EIRIS 67 Daha ayrıntılı bilgi için Liliya Akhmadullina, Araştırma Analisti EIRIS | Global research for responsible investors (Sorumlu yatırımcılar için küresel araştırma) +44 (0)20 7840 5830 (direct) | +44 (0) 20 7840 5700 (switchboard) EIRIS hakkında EIRIS, bağımsız analizler ve bu analizlerden elde edilen bilgilerin yatırım kararlarına dahil edildiği araçlarla sorumlu yatırımcıları güçlendiren; çevresel, sosyal ve yönetimsel (ESG) alanda araştırmalar yapan öncü bir küresel kuruluştur. 30 yıllık sorumlu yatırım tecribesine sahip EIRIS, ESG konularındaki anlayışını, kurumsal uygulamalar ve pratik çözümler konusundaki bilgi birikimiyle birleştirmektedir. Sorumlu yatırımcılara yönelik araştırma servislerimiz, emeklilik ve ticari fon yöneticilerini, bankaları, varlık yöneticilerini, yardım kuruluşlarını ve dini kuruluşları da kapsayan, Avrupa, ABD ve Asya’da bulunan 200’ün üzerinde müşteriyi destekleyen geniş yelpazede sorumlu yatırım stratejileri sağlamaktadır. Londra, Paris ve Washington’daki ofislere ek olarak, araştırma kapsamını genişletmek ve yerel düzeyde sorumlu yatırım konuları hakkında da takipte kalmak amacıyla Avustralya, Brezilya, Almanya, İsrail, Meksika, Güney Kore ve İspanya’da da küresel iş ortakları ağına sahiptir. EIRIS, Birleşmiş Milletler Sorumlu Yatırım İlkeleri (UNPRI) imzacısı bir kuruluştur. 13 Ekim 2015’te, Fransa ve Birleşik Krallık’ın iki köklü araştırma şirketi olan Vigeo ve EIRIS, global erişimli tek bir Avrupa şirketi olmak üzere birleşeceklerini duyurmuşlardır. EIRIS hizmet ve ürünleri hakkında daha fazla bilgi almak için lütfen aşağıdaki adresleri ziyaret ediniz. www.eiris.org veya e-posta clients@eiris.org © EIRIS 68