Kamil ÖZER - kamilozer.com
Transkript
Kamil ÖZER - kamilozer.com
FİZYOLOJİK PERFORMANSIN ÖLÇÜLMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ Kamil ÖZER Antrenörlük Eğitimi Bölümü 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Dersin değerlendirilmesi •SINAV NOTU •Konu anlatımı = •Ödev = •Laboratuar Uygulama= •Klasik yöntem sınav= 25.02.2013 M. Kamil ÖZER %20 %20 %30 %30 Ödev %20 ÖDEV: Dersi alan öğrencilerin uzmanlık branşlarına özgü farklı kategorilerde test örneklerini içeren bir ödev hazırlamaları gerekmektedir. Ödev konusu 2. haftada belirlenecek, 10. hafta derse getirilecektir. Konuyla ilgili çizimler, resim ve şekiller yer alacak şekilde en az 10 kaynakla yazım kurallarına uygun olarak hazırlanacaktır. 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Laboratuar %30 Dersi alan öğrencilerin işlenen testleri uygulamaları ve test formlarını tamamlamaları gerekmektedir. 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Amaçlar •Fiziksel uygunluğun unsurlarını tanımak • Fiziksel uygunluk unsurlarının nasıl ölçüleceğini öğrenmek. • Fiziksel uygunluk unsurlarını ölçebilecek pratik deneyleri yapabilmek • Ölçme araç ve gereçlerini tanımak • Ölçülen unsurlar arasındaki ilişkileri kavramak • Ölçme ve değerlendirme ile ilgili laboratuar formlarını kullanabilme ve değerlendirmeye ilişkin hesaplamaları yapabilme becerilerini kazanma 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Önerilen Kaynaklar Fiziksel Uygunluk (Özer K) Nobel Yayınları 2010, Fiziksel ve fizyolojik performansın ölçülmesi (Tamer K) Bağırgan Yayınları 2000. Physilogical tests for elite athletes (Avustralian sports commission) Human Kinetics. 2000 . 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Dersin ölçümü • Fizyolojik testlerle ilgili temel bilgilerin • Fizyolojik testlerle ilgili prensiplerin öğrenilmesi • Test ekipmanlarının fonksiyonlarını anlama • Fizyolojik testleri uygulayabilme ve yorumlayabilme becerisinin kazandırılması 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Antrenörlük: sanat mı bilim mi? 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Antrenörlük= Bilim? Özel antrenman uyaranı özel hormonal cevaplar/adaptasyonları belirler Özel antrenman uyaranı özel nöromusküler cevaplar/adaptasyonları belirler Özel antrenman uyaranı özel kardiyovasküler cevaplar/adaptasyonları belirler Özel antrenman uyaranı özel biyolojik cevaplar/adaptasyonları belirler 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Antrenörlük = Sanat? Antrenörlük: Antrenman programının bilimsel dayanaklara göre sportif performansın farklı unsurlarını birlikte ele alarak, sporcuların bireysel yeteneklerine göre antrenman yükünü düzenleyebilmektir. 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Antrenman Nedir? Antrenman: Sporcunun performansını en iyi duruma getirmeyi amaçlayan planlanmış fiziksel aktiviteler, beslenme prosedürleri ve hijyenik pratiklerin toplamıdır. 25.02.2013 M. Kamil ÖZER “Bir süre eziyet çekmeyi kabullenmeden bir hafta içinde ya da bir yıl içinde şampiyon olamazsın” “Bedel ödemeden başarılı olamazsın” 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Antrenörlük Bilimi için gerekli bilgiler • Sporcular neden özeldir ? • Metabolik adaptasyonlar • Kardiovasküler adaptasyonlar • Antrenman Yöntemleri • Nöromuskülar adaptasyonlar • Egzersiz paradoksları • Hormonal adaptasyonlar • Sporcunun performansı nasıl değerlendirilir. • Beslenme ilkeleri • Büyüme ve gelişim • Antrenman prensiplerinin pratik uygulamaları • Cinsiyet özellikleri • Antrenmanın psikolojik yönleri 25.02.2013 M. Kamil ÖZER İyi bir Antrenörlük için Performans gerekleri Sporcunun düzey analizi Antrenman yönteminin seçimi Antrenman araçlarının seçimi Antrenman programının geliştirilmesi Adaptasyonların kontrolü 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Optimal bir program için……..? 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Performans Unsurları Fizyolojik Biomekaniksel Psikolojik Çevresel Taktik Araç-gereç 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Fizyolojik Dayanıklılık Sürat Kuvvet 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Biomekaniksel Güç üretimi Teknik Ekipman 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Psikolojik Kaygı Rakiplerin düzeyi Yarışma tarzı Stres 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Çevresel İklim Isı Tesisler Seyirci 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Taktik Taktik plan Taktik planı değiştirebilme yeteneği 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Araç-gereçle ilişkili Uygun ayakkabı Raket sporları Golf Kayak Kano/Kajak Bisiklet 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Fitness Endüstrisi Çok sayıda egzersiz ekipmanı pazarlanmakta Performans arttırmayı hedefleyen bir çok aksesuarlar yan ürünler pazarlanmakta Bir çok antrenörlük sistemleri pazarlanmakta 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Sportif Performans nedir? Bireysel performans koşullarını oluşturan tüm yetenekler, davranışlar ve özelliklerin toplamıdır. 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Bireysel yetenek ve özellikler Genotipik Fenotipik 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Elit Sporcu Başarı Unsurları Parasal kaynak Teknik destek Uluslar arası yarışmalar/ antrenman olanakları Tesis araç gereç Antrenman atmosferi Antrenman SPOR ELİT SPORCU SOSYAL Aile ve arkadaş desteği Toplumun değerleri Sosyal durum Eğitim sistemi Kariyer olanakları Sportif Performans Boyutları SOMATİK MOTORSAL PSİKOLOJİK ÇEVRE ANTRENMAN BİLİŞSEL 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Sportif Performans Boyutları • Aile • Gelir düzeyi • Eğitim ÇEVRE • Akrabalar • Semt • Arkadaş çevresi • Okul • Spor olanaklarına uzaklık • Coğrafya • Kültür 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Sportif Performans Boyutları Kognitif özellikleri BİLİŞSEL • Algılama / anlama • Yorumlama • Doğru ilişkileri kurabilme • Doğru yanıtları bulabilme • Konu ile ilgili bilgi dağarcığını geliştirebilme 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Sportif Performans Boyutları • Antrenör • Kişilik • Bilimsel ANTRENMAN • Deneyim • Antrenman koşulları • Araç – gereç • Salon, saha • Antrenman grubu 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Antrenman kalitesi Performans Antrenörün kişiliği ve bilgisi Bilimsel birikim Antrenman kalitesi Yarışmalar Tesisler gereçler 25.02.2013 Genetik oluşum Sporcunun yetenekleri M. Kamil ÖZER Motivasyon Sportif Performans Boyutları •Motivasyon •Kaygı PSİKOLOJİK •Güven •Kararlı olma •Hazır olma 25.02.2013 “The day of the match I’m visualizing certain points and my opponent’s weaknesses and strengths. I’m thinking not chatting.” – Women’s Tennis Champion Chris Evert “Your body will do what your mind tells it to do” – Brad Gilbert, Winning Ugly M. Kamil ÖZER Sportif Performans Boyutları KONDİSYONEL •Dayanıklılık MOTORSAL ÖZELLİKLER •Kuvvet KOORDİNATİF •Sürat •Koordinasyon •Esneklik •Denge •Ritm •Hareket becerileri 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Sportif Performans Boyutları •Somatotip SOMATİK •Beden kompozisyonu •Proporsiyon •Profil 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Neden ölçeriz? Durum belirleme Motivasyon Dikkatin yoğunlaşması Yarışma stresini yenme Antrenmanı değerlendirme Zayıf ve güçlü yönler Seçim Gruplara ayırma Program [yarışma / rekondisyon] Birey Antrenör Hedef belirleme 25.02.2013 Periyotlama / program yapma Antrenman planları M. Kamil ÖZER Ne ölçeriz Somatik özellikler Aerobik Anaerobik Sürat Esneklik Beceri Psikolojik durum Bilişsel durum 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Nasıl ölçeriz? Laboratuar Doğrudan fizyolojik cevaplar Dolaylı fizyolojik cevaplar Alan Anket 25.02.2013 M. Kamil ÖZER TEST ÖNCESİ HAZIRLIK Sporcu Bilgilendirme Onay belgesi Tıbbi kontrol ve sağlık anketi Bir gün önce yapması gerekenler Egzersiz Diyet Test günü Alkol, sigara, kahve, ilaç Giysi Açıklama Branşa özgü diğer test öncesi koşullar Sağlık Test öncesi anketi 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Test öncesi Laboratuar Oda koşulları Havalandırma, Isı, Nem Koşulların kaydı Kalibrasyon Test günü ve zamanı Sessizlik (ankisiyete) Test uygulaması Test görevlilerinin eğitimi İlk yardım Hastane ve tıbbi personel tel 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Test öncesi Anketi Kişisel bilgileri Beslenme son 2 gün değerlendirin (zayıf, orta, iyi, çok iyi) Son yemeğini ne zaman yedin Son yemeğinde neler yedin 24 saat içinde yedikleri Çevre Son iki hafta içinde sıcak ortamda antrenman Son iki hafta içinde yüksek irtifada antrenman ya da uyku Hastalık Şu anda hastalığınız var mı? Son iki hafta içinde bir hastalık geçirdiniz mi? Sakatlık Şu anda sakatlığınız var mı? Son iki hafta içinde bir sakatlık geçirdiniz mi? 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Test öncesi Anketi İlaç kullanımı Şu anda kullandığınız ilaç var mı? Son iki hafta içinde ilaç kullandınız mı? Motivasyon Bugünkü antrenman için motivasyonunuzu değerlendirin (zayıf, orta, 25.02.2013 iyi, çok iyi) Bugün test için kendinmiz değerlendirin (zayıf, orta, iyi, çok iyi) Antrenman Son hafta yaptığınız antrenmanı değerlendirin (hafif, orta, yoğun, çok yoğun) Bu gün ne kadar yorgunsunuz (0= hiç,; 5= çok fazla) 0 1 2 3 4 5 Son antrenmanınızı ne zaman yaptınız. Zaman süre yoğunluk (hafif, orta, yoğun) Bu gün ___________ ________________________ Dün ___________ ________________________ 2 gün önce ___________ ________________________ Seyahat 7 gün içinde seyahat yaptınız mı? (uçak, araba, süre) Adet (bayan sporcular) Adet durumunuzu belirleyiniz (yok, düzensiz, düzenli) Son döneminiz kaç gün sürdü Herhangi bir ilaç alıyor M. Kamilmusunuz. ÖZER Tıbbi değerlendirme Göz, kulak, burun, boğaz Solunum Karın 25.02.2013 Kalp sesleri Kalp ebatları Fundoscopy Bruits (abdominal/carotid) ECG Karaciğer Dalak Böbrek M. Kamil ÖZER Karın duvarı Merkezi Sinir Sistemi Nefes alma ve verme sesleri Göğüs duvarı hareketleri Hava girişi Kalp-dolaşım Refleksler Algılama Denge Periferal duyarlık Yürüme Kuvvet (manual) Kas iskelet sistemi Omurga Boyun Gövde Bel Kalça Eklemler Tıbbi değerlendirme Laboratuar •İdrar • Özgül ağırlığı • Albumin • Glikoz • Kan • Mikroskopik • Hematology • Hemoglobin • Serum ferritin • Biyokimyasal inceleme • Solunum 25.02.2013 •FEV1/FVC M. Kamil ÖZER Test öncesi sağlık anketi 25.02.2013 Bireysel bilgiler Aile doktoru Aile diş hekimi Acil durumda başvurulacak kişiler adres ve telefonları Aile hikayesi Son durumu Geçirdiği hastalıklar veya tıbbi problemler Ek destekler, besin destekleri (vitamin, demir, kalsiyum) M. Kamil ÖZER AYDINLATILMIŞ ONAM FORMU Protokol Numarası ( ) 1)- Performans testleri ile ilgili bilgiler : a- Testlerin amacı : Sporcuların performans analizini yapmak b- Testlerin Niteliği : Laboratuvar c- Testlerin öngörülen süresi : Talep edildiği sürede d- Testlere katılması beklenen sporcu sayısı: e- Testlerde izlenecek deneysel işlemler : 25.02.2013 ANTROPOMETRİK TEST VE BODY COMPOSITION, REAKTION TIME, AGILITY, VERTICAL JUMP, FLEXIBILTY, VO2 Max + LA, WINGATE ANAEROBIC POWER + LA. M. Kamil ÖZER AYDINLATILMIŞ ONAM FORMU 2)- Uygulama Sırasında Karşılaşabileceği Riskler ve Rahatsızlıklar :Yukarıda açıklanan test sırasında uygulanacak olan işlem ve tedavilerin bana belirtilen riskleri ve rahatsızlıkları getirebileceğinin bilincindeyim: Göğüs ağrısı, Solunum sıkıntısı, Tansiyon yükselmesi, Çarpıntı, Bayılma ya da baygınlık duyumu, Yorulma 3)- Testlerden beklenen tıbbi yarar: Sporcuların performans analizi, sporda başarının arttırılması için gereklidir. Ayrıca, testler sonrasında sporcuda belirlenecek eksiklik ve yetersizliklere yönelik yapılan tedavi ve düzenlemeler sonunda, sakatlık riski azalacaktır. 25.02.2013 M. Kamil ÖZER AYDINLATILMIŞ ONAM FORMU 4)- Testlere Seçenek Olan Girişimler Konusunda Bilgilendirme: Testlere katılacak bireylere, test öncesi dönemde, yapılacak testler ile ilgili bilgi verilecektir. 5)- Test Konusundaki soruların Cevaplandırılması: a.Testler sırasında oluşabilecek zarar durumunda uygulanacak tıbbi tedavi ve işlemler : Test sırasında çıkabilecek sağlık sorunlarını değerlendirecek hekim vardır. Testlerin yapılacağı yer Akdeniz Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu binası içindedir, dolayısıyla Acil Servise kısa sürede ulaşmak mümkündür. Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulunun bünyesinde acil sorunları karşılayabilecek yeterlikte ilaç, sedye, oksijen tüpü, sağlık odası ve hemşire mevcuttur. b. Testlerin yürütülmesi sırasında olası yan etkiler, riskler ve zararlar ile bir hasta olarak haklarım konusunda bilgi almak için aşağıda belirtilen kişiyle bağlantı kurmam yeterli olacaktır. Adı- Soyadı: Telefon: 25.02.2013 M. Kamil ÖZER AYDINLATILMIŞ ONAM FORMU 25.02.2013 6)- Zararların Karşılanması: Bu çalışmaya katıldığım için zarar görecek olursam gerekli olan tıbbi bakımın sorumlu araştırmacı / Hekim tarafından yerine getirileceği çalışma ilacı yada uygulanan işleme bağlı olarak gelişebilecek her türlü hasara (sakatlanma ve ölüm dahil) karşı güvencede olduğum, masrafımın “(…………………………………………) tarafından karşılanacağı bana bildirilmiştir. 7)- Test Giderleri : Test kapsamındaki tüm muayene, tetkik ve testler ile tıbbi bakım hizmetleri için giderler (…………………………………………….) tarafından karşılanacaktır. M. Kamil ÖZER AYDINLATILMIŞ ONAM FORMU 8)- Testlere Katılmayı Reddetme ve Çalışmadan Çekilme Hakkı, Çalışmadan Çıkarılma: Testlere hiçbir baskı ve zorlama altında olmaksızın gönüllü olarak katılıyorum. Testleri reddetme hakkına sahip olduğum bana bildirildi. Sorumlu araştırmacı /hekime haber vermek kaydıyla hiçbir gerekçe göstermeksizin isteğim anda bu çalışmadan çekilebileceğim bilincindeyim. Bu çalışmaya katılmayı reddetmem yada sonradan çekilmem halinde hiçbir sorumluluk altına girmediğimi ve bu durumun şimdi ve gelecekte gereksinim duyduğum tıbbi bakımı hiçbir biçimde etkilemeyeceğini biliyorum. Çalışmanın yürütücüsü olan araştırmacı /hekim yada destekleyen kuruluş, çalışma programının gereklerini yerine getirmedeki ihmalim nedeniyle yada almakta olduğum tıbbi bakım kalitesini yükseltmek amacıyla benim onayımı almadan beni çalışma kapsamından çıkarabilir. 25.02.2013 M. Kamil ÖZER AYDINLATILMIŞ ONAM FORMU 9)- Gizlilik: Çalışma süresince tutulan bütün kayıtlar ve dosya bilgileri gerektiğinde, Spor Bilimleri Araştırma Ve Uygulama Merkezi Müdürlüğü yöneticilerine ulaştırılacaktır. Çalışmanın sonuçları bilimsel toplantılar yada yayınlarda sunulabilir. Ancak bu tür durumlarda kimliğim kesinlikle gizli tutulacaktır. 10) Çalışmaya Katılma Onayı: Yukarıda yer alan ve araştırmadan önce sporcuya verilmesi gereken bilgileri gösteren aydınlatılmış Onam Formu adlı metni kendi anadilimde okudum ya da bana okunmasını sağladım. Bu bilgilerin içeriği ve anlamı, yazılı ve sözlü olarak açıklandı. Aklıma gelen bütün soruları sorma olanağı tanındı ve sorularıma doyurucu cevaplar aldım. Çalışmaya katılmadığım yada katıldıktan sonra çekindiğim durumda, hiçbir yasal hakkımdan vazgeçmiş olmayacağım. Bu koşullarla söz konusu çalışmaya hiçbir baskı ve zorlama olmaksızın gönüllü olarak katılmayı kabul ediyorum. 25.02.2013 M. Kamil ÖZER AYDINLATILMIŞ ONAM FORMU Bu metnin imzalı bir kopyasını aldım. Katılanın Adı Soyadı :…………………………………………………………… İmzası :…………………………………………………………… Telefonu :…………………………………………………………… Adresi :…………………………………………………………… Tarih: ……../………/…………… 25.02.2013 M. Kamil ÖZER AYDINLATILMIŞ ONAM FORMU Açıklamaları yapan araştırmacı / hekimin; Adı Soyadı : ………………………………………….. İmzası :…………………………………………………. Aydınlatılmış onam işlemine tanıklık eden kuruluş görevlisinin Adı Soyadı: İmzası :………………………………………………………………………… ……. Görevi : ………………………………………………………………………… ……. 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Test sırası Dinlenme kan basıncı ve kalp atım sayısı Beden kompozisyonu Kalp solunum dayanıklılığı Kassal uygunluk Esneklik ACSM (1995) 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Geçerlilik, Güvenirlilik Ve Tarafsızlık Geçerlilik (VO2 max)>.80 Güvenirlilik (test-retest) >.90 Tarafsızlık (intertester reliability) >.90 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Testlerin tanıtımı ve uygulanması Test öncesi Rahat giysi, çorap ve ayakkabı 24 saat içinde bol miktarda sıvı alımı Çok yemek, sigara, alkol veya kahve almaktan kaçınma Test günü bitkinlik verici fiziksel aktivitede bulunmama Testten önceki gece 6-8 saat uyku 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Testlerin tanıtımı ve uygulanması Uygulama Test prosedürünün inceliklerini bilmek Her bireye standart anlatım Test süresinin optimal kontrolü Standart prosedür uygulama Ustalık 25.02.2013 M. Kamil ÖZER Yorumlama Test verilerini analiz Bireye kendisi hakkında bilgi Bilgisayar yazılımı Karşılaştırma (norm) Grafik tanıtım Yaş ve cinsiyete göre normlar Pozitif açıklama 25.02.2013 M. Kamil ÖZER