Çocuklarda Diş Sorunları
Transkript
Çocuklarda Diş Sorunları
Çocuklarda Diş Sorunları Prof. Dr. Alev ALAÇAM Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Pedodonti Anabilim Dalı Eruption Hematoma (Sürme Kisti) Dental Lamina Kistleri Bohn's Nodülü Epstein's İncileri Kongenital Epulis Kandidiasis Primer Herpetik Gingivostomatit Natal Dişler Travmatik Ülser RİGA-FEDE SENDROMU Biberon çürükleri Erken çocukluk çağı çürükleri 71 aylık ve daha küçük çocuklarda birden fazla kaviteli ya da kavitesiz çürük lezyonu,çürüğe bağlı diş kaybı veya herhangi bir süt dişinde dolgulu diş yüzeyinin varlığı DİŞ ÇÜRÜĞÜ ENFEKSİYÖZ VE BULAŞICI BİR HASTALIK MIDIR? Beslenme Çürük Patojen bakteriler Diş plağı Yeni doğmuş bir bebeğe yapılan en kötü anne hatası ne olabilir? Vitaminlerini unutmak Kafa üstü düşürmek Uyku zamanı geldiğinde biberon ile yatırmak veya tüm gün biberon ağzında gezmesine izin vermek •Biberon ile karbonhidrat içeren herhangi bir sıvının verilmemesi •Biberon kullanımının 12-14 aylık dönemden sonra bırakılması •İlk süt dişinin sürdüğü zamandan başlayarak bebeğin ağız bakımının yapılması •İlk süt dişi çıktıktan 6 ay sonra bir çocuk diş hekimine yönlendirme •Karyojenik bakterilerin anne/bakıcıdan bebeğe geçişini engelleme ANNE SÜTÜ VE EMZİRME Beslenme zamanının 30 dakikadan fazla olmaması gerekmektedir. Bebeği emzirirken uyumamasına dikkat edilmelidir Bebeği sık aralıklarla beslemekten kaçınılmalıdır. Emzirmenin beslenme dışında en önemli amaçlarından biri dudak, yanak, dil ve çene kaslarını eğitmektir. Emzirme kas hareketlerinin gelişimini etkiler. Dil konumu, dudak kapanışı,yutkunma, çiğneme ve konuşma becerisinin gelişimi Bu orofasiyal kas grubunun fonksiyonel gelişimine bağlıdır. Daha çok ve ağır bir tablo olarak Down’s sendromu yada Serebral Palsi olgularında karşılaştığımız orofasiyal fonksiyon bozuklukları ağız solunumu, beslenme bozuklukları, dilin öne itimi, dudak kapanışında yetersizlik, kontrolsuz salya akışı ve konuşma bozuklukları olarak karşımıza çıkar. Sonuçta ekstraoral olarak normalden farklı bir görünüm oluşması ile çocuğun fiziksel problemlerine ek olarak sosyal problemler de oluşturduğu bildirilmektedir. 4 çocuktan 3 ünde diş çapraşıklıkları olduğunu biliyor muydunuz? Bu problemlere tanı 5 yaşından önce konulabilir. Çalışmalar çene gelişim bozuklukları ve diş çapraşıklıklarının küçük çene büyük diş ilişkisi yada kalıtsal faktörlerden çok ağız solunumu, dil itimi,dudak emme, infantil yutkunma, ya da parmak emme gibi yanlış myofonksiyonel alışkanlıklardan kaynaklandığını göstermektedir.Alerji, astım ya da açık ağız durumu çene gelişimini olumsuz etkiler.Büyürken pek çoğumuzda bu myofonksiyonel problemlerin bir yada bir kaçı bulunur ve yüz ve diş gelişimizi belirler. EMZİK VE PARMAK EMME ALIŞKANLIKLARI GÜNDE 3 SAAT > 5 SAAT 2 YIL>3 YIL 4 YAŞ Çocuklarda ağız sağlığı problemleri Biberon Çürükleri (EÇÇ- erken çocukluk çağı çürükleri ) Kötü alışkanlıklar Parmak emme Dil itimi Dudak emme Tırnak yeme Yanak ısırma Diş gıcırdatma Erken diş kayıpları Sağlıklı bir çocuğun 2. pedodontist ziyareti artık tüm süt dişlerinin sürmüş olduğu 2,5 – 3 yaşları arasında olmalıdır. Bu ziyaretin amacı tüm dişlerin sağlıklı yapıda ve düzgün sürmüş olmalarını kontrol etmektir. Dişler çürük açısından değerlendirilir ve çürükten koruyucu uygulamalara başlanır. Travma, diş ağrısı, diş çapraşıklıkları, dişlerde renklenmeler, diş ve diş etlerinde normal dışı değişiklikler gözlenir gözlenmez diş hekimine gidilmelidir. Ankyloglossia Mucocele Papilloma Fibroma Amelogenesis Imperfecta Fluorosis Hypoplasia Diş çürükleri Çocuğun 3. diş hekimi ziyareti 3,5-4 yaşlarında olmalıdır. Bu muayenede çocuk diş hekimi diş ve çenelerin gelişiminin normal sınırlar içinde olup olmadığını izler ve diş çürüğü açısından bir değerlendirme yapar. Çocuğun ihtiyaçlarına göre bir koruyucu program izlenir ve ilk topikal fluorid uygulaması bu yaşlarda yapılır. Çocuklar bundan sonra yılda 2 kez düzenli olarak bir pedodontistin kontrolünde olmalıdır. AAPD (Amerikan Çocuk Dişhekimliği Akademisi) 2012 yılı önerisine göre YAŞ SU FLUOR ORANI 0,3 ppm den az 0-6 ay 6 ay-3 yaş 3-6 yaş 6-16 yaş 0 0,25 0,50 1 0,3-0,6ppm 0 0 0,25 0,50 0,6 ppm den fazla 0 0 0 0 En önemli dişler: 6 yaş dişleri Acil başvuru nedenleri Diş çürüğüne bağlı pulpal ağrılar (% 80,5) Diş travmaları (% 10.1) Akut apikal apse (% 9.4) Çocuk hastada pulpa kaynaklı olmayan ağrı tabloları Taşkın restorasyon Erupsiyon Gıda retansiyonu Süt dişleri tedavi edilmediği zaman ; Kemik iliği bölgesi erişkinlere göre daha geniş olduğu için enfeksiyon hızla yayılır, apse ya da selülit oluşabilir. m.buccinator m.mylohyoideus Enfeksiyonun yayılımını etkileyen faktörler; 1.Diş köklerinin uzunluğu 2.Diş köklerinin pozisyonu 3.Kök ucundaki kemiğin kalınlığı 4.Komşu bölgedeki kaslar IV/IM Antibiyotik proflaksisi altında drenaj ya da diş çekimi Diş çürüğü nedeniyle erken diş kaybı AĞIZ-DİŞ YARALANMALARI ÇOCUK İHMALİ VE İSTİSMARI (NAI) Non-accidental Injury Travmadan Korunma •Aile ve bakıcıların eğitimi •Koltuk kemerleri ve çocuk kemerlerinin kullanımı •Bisiklet kaskı kullanılması •Ev hayvanlarına özellikle köpeklere dikkat •Kontakt sporlar sırasında kask ve koruyucu dişlik kullanılması •Yüzme havuzu ve ıslak zemin kazalarına dikkat SÜT DİŞLERİNDE INTRUZYON VE ÖNEMİ Daimi diş minesinde lekelenmeler Lokalize mine hipoplazisi Kron dileserasyonu Odontoma benzeri formasyon Vestibuler kök açılanması Kök formasyonunun engellenmesi Sürme gecikmesi Malpozisyon Perikoroner torba hiperplazisi Perikoroner kist ACİL TEDAVİDE GENEL İLKELER I. Yumuşak dokuların tedavisi II. Ekspose dentinin korunması Kırılan yüzeyler korunmadığında daha fazla pulpa nekrozu görüldüğünden onarım ilk seansta ve orijinal şekle benzer şekilde yapılmalıdır. Komplike olmayan kırıklarda yaralanmadan hemen sonra kompozit rezin ve bond uygulamaları güvenle yapılabilir. Kalsiyum hidroksit ve cam ionomer siman da geleneksel olarak kullanılan örtücü materyallerdir. III.Splint uygulaması HASTAYA ÖNERİLER Dişi kronundan tutarak musluk suyu altında hafifçe yıkayınız Dişin kökünü ellemeyiniz ve asla fırçalamayınız Dişi doğal pozisyonuna en uygun şekilde yerine yerleştirmeye çalışınız Bunu başaramazsanız dişi ağız içinde yada süt içinde saklayarak, 30 dakika içinde acil olarak bir diş hekimine başvurunuz Zaman ve Başarı Diş kayıpları RETİNE DİŞLER ODONTOMA ECTODERMAL DYSPLASIA Kraniofasial Bulgular Kare alın Frontal çıkıklık Basık burun Maksilla hipoplazisi Belirgin kulaklar Dışa dönük ve belirgin dudaklar Vermillion hattı belirgin Sivri çene ucu PAPİLLON LE FEVRE SENDROMU (Hiperkeratozis Palmaris Plantaris) SURNUMERER DİŞLER Gelişimsel bozukluğu olan çocuklarda okluzyon bozuklukları % 80 oranında karşımıza çıkar. Kas disfonksiyonu da açık kapanış ve ileri itim gibi malokluzyonlara neden olur. Morfolojik bozukluklardan hipoplaziler ve diş renklenmelerine Diş yaralanmalarından, bruksizme İlaca bağlı dişeti büyümelerinden, immun sistem yetersizliği olan ve uzun süre antibiyotik tedavisi görenlerde, kemoterapi ve hastalarında gelişen enfeksiyonlarına radyoterapi yada Candida herpetik gingivo-stomatitlere kadar pek çok tablo kötü ağız hijyeni ile birleşince ağır enfeksiyonlara ve hastanın genel durumunu etkileyen olumsuzluklara neden olurlar. ÇOCUK DOKTORLARININ AĞIZ-DİŞ SAĞLIĞI KONUSUNDA FARKINDALIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Didem Atabek, Didem Sakaryalı, Nagehan Duygu, Alev Alaçam Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Pedodonti Anabilim Dalı 50.Türk Pediatri Kongresinde 326 çocuk doktoruna ağız-diş sağlığı konusunda 23 sorudan oluşan bir anket uygulandı Günlük muayene edilen hasta sayısı arttıkça rutin muayeneler esnasında hastaya ağız-diş muayenesi yapılması azaldığı sonucu elde edildi. PEDİATRİ P E D O D O N T İ Çocuklarda diş sorunlarının önlenmesi için erken tanı ve koruyucu yaklaşımların uygulanmasında pediatristlerle pedodontistlerin işbirliği çocuk ağız-diş sağlığında belki küçük ancak toplum sağlığında büyük bir adım olacaktır.