2011 Yıllık Faaliyet Raporu
Transkript
2011 Yıllık Faaliyet Raporu
T Ü R K İ Y E Ş İ Ş E V E C A M F A B R İ K A L A R I ...küresel vizyon, dinamik yapı 2011 Yıllık Rapor A . Ş . Kısaca Topluluk Şişecam Topluluğu ana faaliyet alanları cam ve kimyasal üretimi olan bir sanayi topluluğudur. Topluluk düzcam, cam ev eşyası, cam ambalaj ve cam elyafı gibi camın tüm temel alanları ile soda ve krom bileşiklerini kapsayan işkollarında lider konumdadır. Atatürk’ün direktifleriyle 1935 yılında Türkiye İş Bankası tarafından kurulan Şişecam, 2011 yılında 76. yaşını geride bırakmıştır. Kuruluşunun ardından geçen ilk dönemde önceliği ülkenin temel cam ürünleri gereksinimini karşılamaya veren Şişecam, 1960’lardan itibaren “pazarımız dünyadır” ilkesi doğrultusunda dünya pazarlarına güçlü ve iddialı bir şekilde giriş yapmış, 1970’ten sonra faaliyetlerini çeşitlendirerek hızlı büyüme sürecine girmiştir. Farklı sıralama kriterlerine göre dünyadaki yeri üçüncülük ile onunculuk arasında değişen Şişecam, ulaştığı ölçek, ihtisaslaşma derecesi ve rekabet gücü yüksek faaliyetleriyle işkolunda dünyanın en seçkin üreticileri arasında değerlendirilmektedir. Şişecam’ı bugünlere taşıyan çağdaş yönetim ve sanayicilik ilkeleri, yüksek kurumsallaşma düzeyi, pazara ve Ar-Ge’ye odaklılık gibi hususlardır ve geleceğin daha da güçlü Şişecam’ının temellerini oluşturmaktadır. Topluluğun vizyonu, faaliyet alanlarında bölgesel liderliğini yeni gelişme bölgelerine taşıyarak küreselleşme yolunda hızla ilerlemek, dünya cam liginde ilk üç içinde yer almaktır. Son yıllarda yurtdışında gerçekleştirdiği büyük ölçekli yatırımların yanı sıra diğer bazı ülkelerde planladığı ve uygulama aşamasında bulunduğu girişimleri, Şişecam’ın vizyonuna doğru yolculuğunda en önemli adımları oluşturmaktadır. Küreselleşen günümüz dünyasında, faaliyet alanındaki diğer şirketlerle gerçekleştirilecek olan ortak girişim ve stratejik işbirlikleri de Şişecam’ın parlak geleceğinde kilit rol oynayacaktır. Faaliyetlerini sekiz ülkede kurulu tesisler ve 18.065 çalışanı ile sürdürmekte olan Topluluğun ana şirketi Şişecam’ın yanı sıra, Trakya Cam, Anadolu Cam, Denizli Cam ve Soda Sanayii şirketlerinin hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem görmektedir. Topluluk, zaman içinde tüm ana işkollarını halka açmayı ve sermaye tabanını genişletmeyi hedeflemektedir. İçindekiler Özetle Faaliyetler 02 l Finansal Göstergeler 05 l Ortaklarımıza 06 l Yönetim Kurulu 10 l Üst Yönetim 12 l Düzcam Grubu 14 Cam Ev Eşyası Grubu 20 l Cam Ambalaj Grubu 26 l Kimyasallar Grubu 32 l Araştırma-Teknoloji 38 l İnsan Kaynakları 40 İş Sağlığı ve Güvenliği 44 l Çevre 46 l Bilgi ve İletişim Teknolojileri 47 l Konsolide Finansal Tablolar 49 l 2011 Yılı Kârının Dağıtımı 118 l 2011 Yılı Denetleme Kurulu Raporu 119 l Kurumsal Yönetim Uyum Raporu 120 l Olağan Genel Kurul Gündemi 130 l İletişim Bilgileri 133 ...küresel vizyon, dinamik yapı Şişecam, 76. Faaliyet Dönemi’nde dünya ekonomilerindeki istikrarsız ortama rağmen gelişimini sürdürmüş, mali ve fiziki büyüklüklerini yeni rekor düzeylere taşımıştır. Satış gelirlerini %18 artırarak 5 milyar TL sınırına ulaştıran Şişecam, uzun vadeli geleceğinin temel unsurları arasında yer alan uluslararası satışların oranını da %49’a yükseltmiştir. Cam üretiminin %35’ini yurtdışında gerçekleştirerek uluslararası alanda fiziken de güçlenen Şişecam toplam cam üretimini %9 artışla 3,7 milyon tona, diğer ana faaliyet alanı olan soda üretimini %12 artışla 1,9 milyon tona ulaştırmıştır. Yaratılan sonuçlar ve büyüklükler açısından değerli bir konum sahibi olan Şişecam’ın net kârı bir önceki yılın %53 üzerine çıkarak 741 milyon TL olmuş, böylelikle büyümenin yüksek bir kalite düzeyi içerdiği kanıtlanmıştır. Orta ve uzun vadede şirket değerinde kararlı bir tırmanışı pekiştirmek amacıyla stratejik önceliklere göre devam eden yatırım faaliyetleri bu faaliyet döneminde 830 milyon TL’lik bir hacme gelmiştir. Bugün yaratılan sonuçlarda Şişecam Topluluğu’nun izlediği sürekli gelişme stratejisi temel yol gösterici olmuş, tedarikten pazarlamaya bütün süreçlerde en rasyonel çözümlere yönelme, faaliyetlere tahsis edilen kaynaklardan en yüksek değeri elde etme ve en üst düzeyde verimlilik elde etme ilkeleri Topluluğu bütün gerekleriyle bir dünya şirketi olmaya daha da yakınlaştırmıştır. ÖZETLE FAALİYETLER Yurtdışı üretim tesisleri Düzcam Cam Ambalaj Cam Ev Eşyası Kimyasallar Bölgesellikten küreselliğe kararlı yürüyüş… Satışların Türkiye-Uluslararası Dağılımı %49 %51 Sürdürülebilir ve kârlı büyüme stratejisi Şişecam’ın 2011 yılı faaliyetlerine de yön vermiştir. Şişecam, yüksek bilgi birikimi ve uzmanlık düzeyi ile faaliyet alanlarında rekor düzeyde sonuçlara ulaşırken, geleceğe yönelik büyüme perspektifini desteklemek üzere, insan kaynaklarından Ar-Ge’ye, bilgi teknolojilerinden finansal yönetime kadar tüm iş süreçlerinin mükemmelleştirilmesi yönünde çalışmalar yapmıştır. 2011 yılında küresel ekonomi koşulları da dikkatle izlenerek, 830 milyon TL yatırım harcaması gerçekleştiren Şişecam, böylelikle büyüme hamlesini sürdürmüştür. Türkiye Uluslararası Uluslararası Satışların Bölgesel Dağılımı %6 %11 %65 2 Tüm dünyayı pazarı olarak algılayan ve bu doğrultuda ürünlerini 150 ülkeye ulaştıran Şişecam, üretici kimliğini yeni bölgelere taşıyacak ve faaliyet alanlarındaki yerini dünya genelinde üst basamaklara taşıyacak gelişim hamlesine devam etmektedir. %18 Avrupa 2011 YILLIK RAPOR Afrika+Ortadoğu Asya+Okyanusya Halen sekiz ülkede 170’e yakın kuruluşla faaliyet gösteren Şişecam, toplam gelirlerinin %49’unu, cam üretiminin %35’ini uluslararası alanda gerçekleştirmektedir. Ulaşılan nokta önemli bir başarıyı işaret etmekle birlikte, hedefimiz faaliyet alanlarımızda gelişimimizi daha da hızlandırmak ve yeni uluslararası başarılara ulaşmaktır. Amerika DÜZCAM GRUBU Trakya Cam, bölgesel olarak farklı gelişmelerin yaşandığı bir dönemde tüm ürün gruplarında gerçekleştirilen satış artışlarını, verimlilik ve randıman artışlarıyla destekleyerek başarılı bir yılı geride bırakmış iddialı ve hızlı büyümesini sürdürmüştür. CAM EV EŞYASI GRUBU Paşabahçe Cam, pazardaki rekabetçi konumlanmasıyla mevcut konjonktürel risklerin etkilerini azaltmış, ürün geliştirme ve tanıtım-tutundurma faaliyetlerine hız kazandırmış, üretimde kapasite kullanım oranları ve işgücü verimliliklerinde artış sağlamıştır. CAM AMBALAJ GRUBU Anadolu Cam, faaliyet gösterdiği coğrafyalardaki hızlı toparlanmanın cam ambalaj talebine olumlu etkilerini değerlendirip 2011 yılında ilerleyişini daha temkinli bir rotada sürdürmüştür. KİMYASALLAR GRUBU Soda Sanayii, ana faaliyet alanı olan soda ve krom kimyasallarında, artan üretim kapasitesi, yeni ürünleri, pazarlama etkinlikleri ve yatırımlarıyla bölgesel ve küresel gücünü kanıtlayarak, faaliyet gösterdiği tüm alanlarda başarılı bir performans sergilemiştir. Pazar taleplerinin en etkin şekilde karşılanması hedefi ile yüksek kalite, ürün çeşitliliği ve düşük maliyet prensibi doğrultusunda maksimum kapasite kullanımı ile üretim yapılmıştır. Enerji tasarrufu ve çevre duyarlılığı, gerek üretim proseslerinde gerekse yeni ürün geliştirme çalışmalarında temel hedef olmuştur. Bu bağlamda üretim proseslerinde enerji tüketimlerinin azaltılması yönünde önemli başarılar elde edilmiş ve katma değeri yüksek yeni ürün geliştirme çalışmalarına hız kazandırılmıştır. Mersin’de inşaat ve enerji camı alanlarına yönelik iki hatlı buzlucam fırını devreye alınmış, Bulgaristan’da ikinci float hattının yatırımına başlanmıştır. Rusya’da Saint-Gobain ile ortak girişim anlaşması çerçevesinde düzcam yatırımına devam edilirken, otomotiv camları alanında da Saint-Gobain ile ortak girişim anlaşması imzalanmıştır. Türkiye’de ise Ankara-Polatlı Organize Sanayi Bölgesi’nde iki yeni float hattı kurma kararı alınmıştır. Satışlarını ağırlıklı olarak Türkiye, Avrupa, BDT ve Ortadoğu bölgelerinde gerçekleştiren Paşabahçe Cam, Avrupa’daki borç sarmalının ve Arap Baharı’nın olumsuz etkilerine rağmen toplam satışlarında anlamlı artışlar elde etmiştir. Türkiye’de ve Rusya’da etkin tanıtım-tutundurma faaliyetleri yürütülmüş, İspanya ve Fransa’da lojistik yapılanma güçlendirilmiştir. Yurtiçi ve yurtdışı pazarlar için ürün geliştirme faaliyetleri hızla sürmüştür. Kalite kontrol, otomasyon ve süreç iyileştirmeye yönelik projeler sürdürülürken, ambar yatırımlarıyla kira giderleri azaltılmıştır. Üretimde fabrikaların kapasite ve işgücü verimliliklerinde artışlar sağlanmıştır. Bulgaristan’da yeni fırın yatırımına yönelik çalışmalara başlanmıştır. Ambalaj, el imalatı ve mağazacılıktaki etkinlikler, ana faaliyet alanlarını desteklemeyi sürdürmüştür. Grup, bölgesinin en büyük ve dünyanın önde gelen cam ambalaj üreticilerinden biri olma iddiasını sürdürmüş, artan taleplere olumlu yanıt vermiştir. Mevcut tesisler, gereklilik ve ihtiyaçlar doğrultusunda modernizasyon çalışmaları ile sürekli olarak yenilenmiş ve ek yatırımlar yoluyla geliştirilmiştir. Bu çerçevede, 2011 yılında Türkiye’de ve Rusya’da büyüme yatırımlarının yanı sıra modernizasyon ve iyileştirme yatırımlarına da devam edilmiştir. Anadolu Cam, Ukrayna’daki tesisiyle beraber Rusya ve Türkiye cam ambalaj pazarında liderliğini sürdürürken, 2012 yılında büyüme projeleriyle uluslararası alanda daha güçlü bir konuma yönelmiştir. Beklenenin üzerinde bir toparlanma gösteren soda pazarlarında hedeflenen satışların üzerine çıkılmış, faaliyet gösterilen bölgelerde pazar penetrasyonu ve müşteri portföyü genişletilerek gelişen pazarlarda faaliyetler artırılmıştır. Mersin Soda Fabrikası’nda kapasite artış yatırımı tamamlanmış, Soda Lukavac’da verimlilik artışı çalışmalarıyla tam kapasite üretim gerçekleştirilmiştir. Bazik Krom Sülfat ürününde dünya lideri olan Kromsan Fabrikası’nda satış gelirleri büyük oranda artırılmış, Krom III ürün portföyünü genişletme çalışmaları sürdürülmüştür. Her iki ürün grubu için de büyük önem taşıyan Ar-Ge faaliyetlerinde verimlilik artışı ve katma değeri yüksek yeni ürünlerin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yürütülmüştür. Cam Elyaf’ta belirlenen satış hedeflerinin üzerinde bir performans gösterilmiş, satış gelirleri bir önceki yıla göre önemli oranda artırılmıştır. Gruplar Bazında Sonuçlar Satış Gelirleri 5,0 milyar TL Uluslararası Satışlar* 2,4 milyar TL Yatırımlar 830 milyon TL FAVÖK** 1,3 milyar TL %24 %25 %16 %32 %12 %24 %29 %23 %27 %24 %28 %24 %20 %44 %22 %26 * İhracat ve yurtdışı üretimden satışları kapsar ** Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr 2011 YILLIK RAPOR 3 4 2011 YILLIK RAPOR 23,0 22,6 2007 18,8 FAVÖK/Satış Gelirleri 2007 2008 2009 2010 2011 1.400 1.460 1.347 1.894 3.483 3.437 1.696 3.018 2.693 3.757 Cam Üretimi (000 ton) 2008 24,2 2007 2008 2009 2010 2011 17.983 17.850 2007 2008 2009 2010 2011 2007 2008 2009 2010 2011 2007 2008 2009 2010 2011 2007 2008 2009 2010 2011 112 159 381 278 731 689 428 862 412 1.409 1.016 655 741 1.981 1.862 1.717 3.228 3.743 2007 3.656 2008 1.267 632 830 2.430 4.979 Ana Ortaklık Kârı/ (Zararı) (m TL) 2009 2010 25,4 20,8 Net Finansal Borçlar/ Toplam Kaynaklar 2011 15,0 13,7 17.028 16.837 18.065 Çalışan Sayısı 2007 5,8 2007 2008 2009 2010 2011 3.343 3.571 3.711 4.147 5.156 1.319 4.206 2009 2010 2011 Yatırımlar (m TL) 2008 2009 Özkaynaklar/ Toplam Kaynaklar 2010 7,2 64,3 2007 777 913 Özkaynaklar (m TL) 2011 56,4 55,5 62,5 2008 2009 2010 2011 2007 2008 392 596 Uluslararası Satışlar (m TL) 2007 2008 2009 61,3 3,1 Dönen Varlıklar/Kısa Vadeli Yükümlülükler 2010 2,0 1,9 2,5 2,8 2009 2010 2011 Net Finansal Borçlar (m TL) 2011 2007 2008 2009 2010 2011 Finansal Oranlar (%) Satış Gelirleri (m TL) FAVÖK (m TL) Soda Üretimi (000 ton) Finansal Göstergeler Özet Bilanço 2011 m TL Dönen Varlıklar 3.807 2010 2009 m USD m TL m USD m TL m USD 2.015 3.157 2.042 2.914 1.935 Duran Varlıklar 4.448 2.355 3.613 2.337 3.774 2.507 Toplam Varlıklar 8.255 4.370 6.770 4.379 6.688 4.442 Kısa Vadeli Yükümlülükler 1.367 724 1.026 664 1.174 780 Uzun Vadeli Yükümlülükler 1.732 917 1.597 1.033 1.803 1.197 Özkaynaklar Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar 5.156 2.729 4.147 2.682 3.711 2.465 4.202 2.224 3.338 2.159 2.858 1.898 Azınlık Payları Toplam Kaynaklar 954 505 809 523 853 567 8.255 4.370 6.770 4.379 6.688 4.442 Özet Gelir Tablosu 2011 m TL Satış Gelirleri Satışların Maliyeti 2010 m USD m TL 2009 m USD m TL m USD 4.979 2.981 4.206 2.806 3.656 2.364 (3.341) (2.000) (2.971) (1.982) (2.764) (1.787) Brüt Kâr/(Zarar) 1.638 981 1.235 824 892 577 Faaliyet Giderleri (860) (515) (669) (446) (646) (418) 778 466 566 378 246 159 Faaliyet Kârı/(Zararı) Özkaynak Yöntemiyle Muhasebeleştirilen Yatırımların Kâr/(Zararlarındaki) Payları 7 4 7 4 1 1 82 49 13 9 (92) (60) 867 (126) 519 (75) 586 (102) 391 (68) 155 (36) 100 (23) (187) (112) (120) (80) (67) (43) 61 37 18 12 31 20 741 444 484 323 119 77 Finansal Gelirler/(Giderler)(Net) Vergi Öncesi Kâr/(Zarar) Vergi Gelir/(Gideri) Dönem Vergi Gelir/(Gideri) Ertelenmiş Vergi Gelir/(Gideri) Dönem Kârı/(Zararı) Dönem Kârı/(Zararının) Dağılımı Azınlık Payları 109 65 72 48 7 5 Ana Ortaklık Payları 632 379 412 275 112 72 Faiz, Vergi Öncesi Kâr (FVÖK)(*) 778 466 566 378 246 159 Amortismanlar 489 293 450 300 443 287 1.267 759 1.016 678 689 446 966 596 578 316 506 392 338 254 773 913 500 606 Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr (FAVÖK)(*) İşletme Faaliyetlerinden Elde Edilen Nakit Net Finansal Borçlar Finansal Oranlar (%) 2011 2010 2009 2,8 62,5 60,1 3,1 61,3 63,3 2,5 55,5 80,2 7,2 5,8 13,7 Dönen Varlıklar/Kısa Vadeli Yükümlülükler Özkaynaklar/Toplam Kaynaklar Toplam Yükümlülükler/Özkaynaklar Net Finansal Borçlar/Toplam Kaynaklar Net Finansal Borçlar/Özkaynaklar 11,6 9,5 24,6 Brüt Kâr/Satış Gelirleri 32,9 29,4 24,4 FAVÖK(*)/Satış Gelirleri 25,4 24,2 18,8 FVÖK(*)/Satış Gelirleri 15,6 13,5 6,7 0,5 0,4 1,3 Net Finansal Borçlar/FAVÖK(*) (*)FVÖK ve FAVÖK hesaplanmasında faaliyet kârı dikkate alınmıştır. 2011 YILLIK RAPOR 5 Ortaklarımıza Değerli Ortaklarımız, Öncelikle, Olağan Genel Kurul vesilesiyle sizlerle bir arada olmaktan duyduğum memnuniyeti ifade etmek ister, büyük Şişecam ailesi adına hepinizi en içten duygu, sevgi ve saygıyla selamlarım. Şişecam Topluluğu son derece başarılı sonuçlar elde ettiği 76. faaliyet dönemini küresel ekonomide halen süren krizin etkili olduğu bir ortamda tamamlamıştır. Esasen ciddi yapısal zayıflıklar içeriyor olmakla birlikte Amerika’nın üçlü açıklarıyla beslenen 2000’li yılların güçlü konjonktürü ve Almanya’nın himayesiyle Avrupa’da devam eden ekonomik canlılık, çok hassas ve kırılgan bir işleyişe sahipti. Sürdürülemez olan bu sistem, bir krizle son bulmuştur. 2009 ve 2010’da durağan bir toparlanma süreci izleyen küresel ekonomik kriz, daha sonra kamu borçluluğu yüksek Avrupa Birliği üyesi ülkelerin tetiklediği yeni bir derinleşmeye maruz kalmıştır. Dünyanın önemli ekonomilerinden olan Avrupa Birliği, halen bazı üye ülkelerin finansman güçlüklerinden kaynaklanan bir ekonomik durgunluk içindedir. Dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD, son dönemdeki büyüme performansı ve artan istihdam gibi göstergelerin ortaya koyduğu üzere, nispeten olumlu bir görünüm arz etmektedir. Dünya ekonomisinin temel itici gücünü oluşturan gelişmekte olan ülke ekonomilerinde ise, büyüme hızının düştüğü, enflasyonun yüksek düzeylerde seyrettiği görülmektedir. 2012 yılı başında önemli oranda artan petrol fiyatları, dünya ekonomisi açısından sıkıntı yaratmaktadır. Bugün bütün bir dünyayı kucaklayan pazar ekonomisi, krizin yarattığı ivme ve fırsatla, yeniden yapılanma süreci içindedir. Kamu eliyle canlandırılmaya çalışılan toplam talep, genişlemeci politikaların sorunun ağırlığı karşısında yetersiz kalmasıyla topyekûn ve sürekli bir canlanmaya henüz dönüşememiştir. Gelişmiş ülke ve çevre ekonomilerinde kamu borçluluğu, ülkeler arası bir uzlaşıya dayalı politikaların üretilmesindeki zorluklar nedeniyle gelecek yıllara uzanan en ciddi sorun olarak varlığını korumaktadır. Bütün önlemlere karşın işsizlik, kabul edilebilir düzeylere indirilememiştir. Küresel alanda canlılık misyonu gelişmekte olan ekonomile6 2011 YILLIK RAPOR “Şişecam, istikrarsız dünya ekonomisine rağmen güçlü gelişimini sürdürecektir...” re kalmıştır, ancak tek başına bu misyonun krizin mutlak çözümü için yeterli olmayacağı açıktır. Ortadoğu’da yaşanan siyasi kargaşa, enerji temini ve fiyatlaması konusundaki kaygıları artırmakta, azalan devlet yardımları ve sosyal harcamalar satın alma gücünü örselemektedir. Elde edilen son sanayi üretimi ve kapasite kullanımı bilgileri Türkiye’nin 2011’de %8’in üzerinde bir büyüme gerçekleştirdiğini göstermektedir. Dışarıda yaşanan sıkıntılara rağmen Türkiye’de elde edilen bu büyümenin temel kaynaklarının, bir yandan geçmiş dönemde gerçekleştirilen mali iyileştirme, makroekonomik ve siyasi istikrar, kamu maliyesindeki disiplinli duruşla yaratılan göreli avantaj ve yaratılan güven, bir yandan da kredi büyümesiyle finanse edilen canlı iç talep olduğu görülmektedir. Ancak Türkiye’nin yetersiz tasarruf oranı gibi yapısal sorunları, bu canlılığın cari açığı daha da yükseltmesine neden olmuş; bu da döviz fiyatı karşısındaki hassasiyeti artırmış, yılın ikinci yarısında kurlarda yeni yıla kadar süren bir tırmanış yaşanmıştır. nu yeni coğrafyalara taşıyan güçlü yatırımlarla hayata geçirilecektir. Topluluğumuzun yüksek performansında emeği geçen çalışanlarımıza, iş ortaklarımız ve paydaşlarımıza teşekkür eder, saygılar sunarım. H. Ersin Özince Yönetim Kurulu Başkanı Enflasyonun hedef düzeyin çok üstünde seyrediyor olması, enerji faturasının artan petrol fiyatlarına paralel tırmanması, bölgemizde yaşanan siyasi gerginlik, cari açık hassasiyeti, geleneksel dış pazarlarımızda yaşanan ekonomik sıkıntılar, 2012 yılında da devam eden başlıca sorunlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Piyasalardaki tüm bu koşullara rağmen Şişecam Topluluğu 2011 yılında da yatırım hamlesini sürdürmüş, cam ve kimyasallar sektörlerinde başarılı faaliyet sonuçları elde etmiştir. Satış gelirlerini ve kârlılık performansını önemli oranda artıran Topluluk, pay sahipleri için artan oranda değer yaratmıştır. Faaliyet alanlarımızdaki yüksek bilgi ve deneyim; ürün, pazar ve müşteri zenginliğinin verdiği esneklikle birleştirilerek kriz şartlarında başarıyı getiren yönetim dinamizmi sağlanmıştır. Tüm bu sonuçlar, yüksek endüstri, çevre ve sosyal sorumluluk standartları içinde gerçekleştirilmiştir. Şişecam Topluluğu gelmiş olduğu bu noktadan hareketle, geleceğini iddialı hedeflerle şekillendirecektir. Sürdürülebilir ve kârlı büyüme üzerine odaklandırdığımız uzun vadeli planlarımız, küresel şirket boyutu2011 YILLIK RAPOR 7 Ortaklarımıza Öteden beri sektöründe güçlü bir performansla büyümeyi temel hedef olarak benimseyen Şişecam, ölçek ekonomilerinden üst düzeyde yararlanmayı olanaklı kılan bir uzmanlaşma, sanayiciliğin bütün gereklerini yerine getirmedeki kararlılık, etkin teknoloji kullanımı ve Ar-Ge çalışmaları, rekabet gücünü pekiştiren optimizasyonlar ve geleceğini stratejik planlama yaklaşımı ile şekillendirmek ilkeleriyle hareket etmektedir. Bugün Topluluğumuz, sekiz ülkede yaklaşık 170 tesisle faaliyet gösteren büyük bir sanayi gücü olmuştur. Bilginize sunduğumuz faaliyet sonuçlarımızın doğru yolda olduğumuzu ortaya koyduğuna olan inancımızı siz sayın hissedarlarımızla paylaşmak isteriz. Topluluğumuz, 76. faaliyet döneminde de elde ettiği sonuçlarını iyileştirmiş ve bu anlamdaki gelişimini sürdürmüştür. Değerli Ortaklarımız, Şişecam Topluluğu, fark ve değer yaratan şirket olma özelliğini 2011 yılı faaliyet sonuçları ile bir kez daha ortaya koymuş, piyasalardaki güçlükleri fırsata dönüştürme yolundaki ilerlemesini sürdürmüştür. Geride kalan faaliyet dönemi pek çok açıdan özellikler taşımaktadır: • • • 8 Her şeyden önce 2011, özellikle ikinci yarıdaki durgunlukla iz bırakmış ve özellikle yurtdışı pazarlarda faaliyet sonuçlarımızı daha da olumlu düzeylere taşımamızı zorlaştıran bir yıl olmuştur. Ancak tedarikten pazarlamaya her bir alanda icra edilen akılcı yönetimle en iyi sonuçlar elde edilmiştir. Bu faaliyet dönemi ayrıca, Topluluğumuzun dördüncü çeyrek asırlık olgunluk döneminin ilk yılıdır. Tıpkı kuruluşunda ve tarihindeki önemli köşe taşlarında olduğu gibi, bu önemli başlangıcı da doyurucu sonuçlara ulaştırmış olmak, bizler için ayrı bir memnuniyet nedenidir. Ülke, firma ve pazar düzeyindeki pek çok ekonomik birim üzerinde etkileri süren küresel kriz koşullarına rağmen Topluluğumuz, bugün sizlerle paylaşmakta olduğumuz sonuçlardan da görüldüğü üzere, gelişim ivmesini sürdürmektedir. 2011 YILLIK RAPOR Satış gelirlerimiz %18 artarak konsolide olarak 5 milyar TL sınırına ulaşmış, başarımızın temel anahtarlarından biri olarak gördüğümüz uluslararası satışlar, toplamın %49’unu oluşturmuştur. Cam üretimimiz %9 artışla 3,7 milyon tonu aşmış, bu miktarın %35’i yurtdışında gerçekleştirilmiştir. Soda kapasitelerimizden yapılan üretim 1,9 milyon tona yükselmiştir. Uluslararası faaliyetlerimize paralel olarak daha çok yurtdışı şirketlerimizde artan istihdamla çalışan sayımız toplamda 18 bini aşmıştır. 2011 Yatırım Programımızda yer alan yatırımlardan öncelik zorunlu ve stratejik öneme sahip olanlara verilmiş; şirket satın alma ve ortak girişimler de dâhil olmak üzere 830 milyon TL tutarında yatırım gerçekleştirilmiştir. Programdaki yatırımların bir kısmı pazar koşulları, devam eden kriz ortamı ve projelerin netleştirilmesi ihtiyacı nedeniyle ötelenmiştir. Net finansal borcumuz ciddi düzeydeki yatırım harcamalarına karşın 204 milyon TL düzeyinde artarak 596 milyon TL olmuş, likit değerlerimiz krizin yarattığı konsolidasyon fırsatlarını değerlendirmek ve olağanüstü koşullarda hızla hareket edebilmek politikası doğrultusunda 1,6 milyar TL boyutlarına ulaşmıştır. “Şişecam, dünya cam sektöründe ilk üçe giren küresel şirket olma yolunda hızla ilerliyor.” Öz varlığımız %24 oranında artışla 5,1 milyar TL’ye ulaşmıştır. Öz varlıklardaki bu hızlı büyümede önceki yıla göre %53 oranında artış gösteren 741 milyon TL düzeyindeki net dönem kârı etkin olmuştur. Faiz, amortisman ve vergi öncesi kârımız geçen yılın %25 üstünde artışla 1,3 milyar TL’ye ve marj olarak da bir puan yükselerek %25 düzeyine gelmiştir. Ana ortaklık itibarıyla 632 milyon TL olan net kârımız ise bir önceki yılın %53 üzerindedir. Artan üretim ve iş hacmine bağlı olarak ortaya çıkan ihtiyaçlara karşın, işletme sermayesinin etkin yönetimi ile işletme faaliyetlerinden elde edilen nakit katlanarak 1 milyar TL sınırına gelmiştir. Değerli Ortaklarımız, Bilgilerinize sunduğumuz bu sonuçlar sizlerin uygun gördüğü politikalarla yakalanan başarılı gidişi ifade etmekle birlikte, Şişecamlılar bunları asla yeterli görmemekte ve daha iyiyi yakalama isteğini sürdürmektedir. Dünyanın ekonomik görünümünün getirdiği bütün zorluklarına karşın, geleceğe yönelik hedefimiz daha yüksek değer ve kalitede sonuçlar elde etmektir. Topluluğumuz geleceğe yönelik uzun vadeli strateji ve politikalarını proaktif dinamizmiyle birleştirerek hedeflerini başarıyla gerçekleştirmeyi sürdürecek, sizlerin desteğiyle daha iyi sonuçlara ulaşacaktır. Bu bağlamda; yüksek rekabet gücü oluşturmak, modernizasyon, rasyonelleşmek, maliyet ve gelirleri optimize etmek, yüksek verimlilik temel hedeflerimizdir. Bugüne dek bulduğumuz bütün pazar fırsatlarını kazanca dönüştürmek amacıyla önemli yatırım projeleri gerçekleştirdik, yeni kapasiteler yarattık, enerji kullanım verimini artırdık, ürünlerimizi çeşitlendirdik, pazarda daha iyi konumlandık, müşterilerimizin mutluluğunu artıracak çözümler geliştirdik, çevreye saygılı olduk, insan sağlığı ve konforu için çaba gösterdik; hiç şüphesiz bunları yapmaya devam edeceğiz. İçimizde de bütün işlevlerimizin etkinliğini yeniden sorguladık ve sorgulamaya devam ediyoruz. İnsan kaynaklarından bilgi teknolojilerine, Ar-Ge’den şirket değerini daha da yükseltmeye yönelik finansal yönetime, bütün süreçlerimizi kurumsal anlayışa uygun olarak mükemmelleştirmeye odaklandık. Bugün konuştuğumuz sonuçlarda, eminiz ki bu sorgulama ve odaklanmanın payı büyüktür. Bu çabaların toplamının, sadece kriz fırsatlarını değerlendirmek veya bir önceki yıl sonuçlarını tekrarlamak ya da bir miktar fazlasını gerçekleştirmekten daha öte bir anlamı bulunmakta, küresel bir sanayi kuruluşu olma yolunda sürdürdüğümüz uzun soluklu koşuyu ifade etmektedir. Sadece kendi bölgesinde ürettiği ürünleri satarak değil, ekonomik değer üretmek koşuluyla dünyanın her tarafında üretici kimliğiyle bulunma gereği günün rekabet koşullarında büyüme, Şişecam olarak yakalamak arzusunda olduğumuz en büyük hedefimizdir. Bu anlamda Amerika’dan Çin’e bütün yatırım ve iş fırsatlarını değerlendiriyor, çok yönlü olarak arayışımızı sürdürüyoruz. Bu hedefle öncelikli olarak ulaşmak istediğimiz nokta, dünya cam liginde ilk üçün içerisinde yer almaktır. Bu vizyon öncelikle çalışanlarımıza büyük bir görev yüklüyor. Şişecamlıların bugüne kadar örnek bir adanmışlıkla sürdürdüğü çalışma tarzı çok önemli değerler yaratmıştır. İş sonuçlarına katkıları her geçen gün artan tüm çalışanlarımıza şükranlarımızı sunarken, onların sahip olduğu entelektüel beceri, başarma istek ve azminin, geleceğin Şişecam’ının en önemli yapı taşları olduğunu belirtmek istiyoruz. Ortaklarımızın bize olan güveni ve desteği ise, planlarımızı gerçekleştirirken yararlanacağımız bir diğer önemli enerji kaynağı olacaktır. Çok daha parlak ve zengin bir geleceğin oluşturulmasına yönelik bu yürüyüşümüzde bize eşlik eden tüm paydaşlarımıza, çalışanlarımıza, müşterilerimize, iş ortaklarımıza sonsuz teşekkür eder, sevgi ve saygı ile selamlarım. Prof. Dr. Ahmet Kırman Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Genel Müdür 2011 YILLIK RAPOR 9 Yönetİm Kurulu 10 H. Ersin Özince Başkan (*) Prof. Dr. Ahmet Kırman Başkan Vekili - Genel Müdür (**) Alev Yaraman Üye (58) Orta Doğu Teknik Üniversitesi İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü’nden mezun olmuş, çalışma hayatına 1976 yılında Türkiye İş Bankası A.Ş. Teftiş Kurulu Başkanlığı’nda başlamıştır. İş Bankası’nın çeşitli birimlerinde yöneticilik yapan Özince, 1994 yılında, Bankanın Hazine, Finansal Yönetim, Sermaye Piyasaları, Krediler ve İstihbarat-Mali Analiz Bölümlerinden sorumlu Genel Müdür Yardımcılığına, 1998 yılında da Türkiye İş Bankası’nın 15. Genel Müdürü olarak atanmıştır. Ersin Özince 1998-2005 yılları arasında Şişecam Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı görevini sürdürmüş, 01.04.2011 tarihinden itibaren Türkiye İş Bankası’nın, 15 Nisan 2011 tarihinden itibaren de Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş.’nin Yönetim Kurulu Başkanlığı’na atanmıştır. Ersin Özince, Tema Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi, The Institute of International Finance (IIF) ve Institut International d’Etudes Bancaires (IIEB) Üyesi, Bilkent Üniversitesi Mütevelli Heyet Üyesi ve Doğal Hayatı Koruma Vakfı Danışma Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktadır. (53) Prof. Dr. Ahmet Kırman, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olmuş, Türkiye İş Bankası A.Ş. bünyesinde 1982 yılında başlayan çalışmaları ile bankacılık, sigortacılık ve sınai faaliyet alanlarında uzun süre görev yapmış, Türkiye İş Bankası A.Ş., Milli Reasürans T.A.Ş., Petrol Ofisi A.Ş. başta olmak üzere çok sayıdaki kuruluşta Yönetim Kurulu Başkanı ve üyeliği görevlerinde bulunmuştur. Nisan 2006-Mart 2008 yılları arasında Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanlığı, Mart 2008-Nisan 2011 tarihleri arasında Yönetim Kurulu Başkanlığı ve Murahhas Üyeliği yapan Prof. Dr. Ahmet Kırman, 15 Nisan 2011 yılında Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Genel Müdürlük görevine atanmıştır. Kırman, AB Rekabet Hukuku alanında yüksek lisans, Ticaret Hukuku dalında doktora yapmış, Mali Hukuk alanında doçent ve profesör unvanlarını kazanmıştır. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde öğretim üyeliği, Ana Bilim Dalı Başkanlığı, Bölüm Başkanlığı, Enstitü Müdürlüğü, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Bilkent Üniversitesi İİBF öğretim üyeliği yapmış, TCMB, TBB, TSRŞB, Vergi Konseyi, Avcılık ve Atıcılık Federasyonu gibi kuruluşlarda görevlerde bulunmuştur. TEPAV Mütevelli Heyeti, BTHE, İAV Yönetim Kurulu Başkan ve üyeliği yapan Prof. Dr. Ahmet Kırman’ın çok sayıda yayınlanmış eseri bulunmaktadır. (64) ODTÜ Kimya Bölümü, İngiltere Sheffield Üniversitesi Cam Teknolojisi Bölümü yüksek lisans eğitimini tamamlayan Yaraman, 1970 yılında Şişecam Topluluğu’nda iş hayatına başlamış, çeşitli yönetim kademelerinde görev almıştır. 1998-2007 yılları arasında Düzcam Grup Başkanlığı görevinde bulunmuş, 25 Nisan 2008 tarihinde Yönetim Kurulu Üyeliği’ne seçilmiştir. 2011 YILLIK RAPOR Murat Bilgiç Üye (43) 1990 yılında ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun olan Murat Bilgiç, aynı yıl Türkiye İş Bankası A.Ş. Teftiş Kurulu Başkanlığı’nda Stajyer Müfettiş Yardımcısı olarak işe başlamıştır. 1999 yılında Kurumsal Krediler Tahsis Bölümü’ne Müdür Yardımcısı olarak atanmıştır. 2002-2008 yılları arasında Kurumsal Krediler Müdürlüğü’nde Bölge Müdürü olarak görev alan Bilgiç, 2006-2007 yılları arasında Birmingham Üniversitesi’nde “Para, Bankacılık, Finans” konusunda yüksek lisans yapmıştır. Bilgiç, 30 Nisan 2008 tarihinden bu yana Kurumsal Krediler Tahsis Bölümü Müdürü olarak görevine devam etmektedir. Kadir Akgöz Üye Rıza İhsan Kutlusoy Üye (**) A. Süha Önder Üye (61) ODTÜ Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan Akgöz, 1978 yılında Türkiye İş Bankası A.Ş. Organizasyon Müdürlüğü’nde Sistem Uzman Yardımcısı olarak çalışma hayatına başlamış, 1986 yılında aynı müdürlükte Müdür Yardımcısı, 1988 yılında Bilgi İşlem Müdürlüğü Grup Müdürü, 1990 yılında da Müdür, 2002-2010 yılları arasında Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapmıştır. (46) 1987 yılında ODTÜ’den mezun olan Kutlusoy, 1988 yılında İş Bankası Teftiş Kurulu Başkanlığı’nda Stajyer Müfettiş Yardımcısı olarak işe başlamıştır. 19962002 yılları arasında Menkul Kıymetler Müdürlüğü’nde çalışan Kutlusoy, 2002 yılında Menkul Kıymetler Müdürü, 2006 yılında Galata Şubesi Müdürü, 2008 yılında Risk Yönetimi Müdürü olmuştur. Kutlusoy, 13 Nisan 2011 yılında Genel Müdür Yardımcılığı’na atanmıştır. (49) 1985 yılında ODTÜ Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nden mezun olan Aydın Süha Önder, 1986 yılında İş Bankası İktisadi Araştırmalar Müdürlüğü’nde Aday Memur olarak işe başlamıştır. Aynı yıl Teftiş Kurulu Başkanlığı’nda Stajyer Müfettiş Yardımcısı olan Önder, 1998 yılında Avcılar Şubesi, 2001 yılında Karaköy Şubesi, 2003 yılında Kurumsal Pazarlama, 2006 yılında Levent Şubesi, 2007 yılında Gebze Kurumsal Şubesi Müdürü olmuştur. 13 Nisan 2011 yılında Genel Müdür Yardımcılığı’na atanmıştır. Zeynep Hansu Uçar Üye (**) Dr. Tevfik Ateş Kut Üye (40) ODTÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü’nde eğitimini tamamlayan Uçar, çalışma hayatına 1994 yılında Türkiye İş Bankası A.Ş. İştirakler Bölümü’nde Yatırım Uzman Yardımcısı olarak başlamıştır. Aynı bölümde çeşitli grup şirketlerinden sorumlu olarak yönetim kademelerinde görev alan Uçar, 2007 yılından bu yana İştirakler Bölümü Birim Müdürlüğü görevini sürdürmektedir. (62) Ankara Üniversitesi Kimya Yüksek Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan Kut, aynı üniversitede doktora eğitimini tamamlamış, iş hayatına Atom Enerji Komisyonu’nda başlamıştır. 1980 yılında Şişecam Topluluğu’na katılan Kut, çeşitli yönetim kademelerinde görev almıştır. 1998 yılından itibaren Kimyasallar Grup Başkanlığı görevini sürdürmüş, 2011 Şubat ayında emekli olmuştur. (*) Denetim Komitesi Başkanı (**) Denetim Komitesi Üyeleri Yönetim Kurulu Üyeleri 15.04.2011-15.04.2014 dönemi için görevlendirilmiş olup yetkileri Türk Ticaret Kanunu hükümleri ve Şirket Ana Sözleşmesi ile belirlenmiştir. 2011 YILLIK RAPOR 11 Üst Yönetİm Prof. Dr. Ahmet Kırman Y.K. Başkan Vekili - Genel Müdür Teoman Yenigün Düzcam Grup Başkanı A. Taner Uz Cam Ev Eşyası Grup Başkanı (53) Prof. Dr. Ahmet Kırman, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olmuş, Türkiye İş Bankası A.Ş. bünyesinde 1982 yılında başlayan çalışmaları ile bankacılık, sigortacılık ve sınai faaliyet alanlarında uzun süre görev yapmış, Türkiye İş Bankası A.Ş., Milli Reasürans T.A.Ş., Petrol Ofisi A.Ş. başta olmak üzere çok sayıdaki kuruluşta Yönetim Kurulu Başkanı ve üyeliği görevlerinde bulunmuştur. Nisan 2006-Mart 2008 yılları arasında Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanlığı, Mart 2008-Nisan 2011 tarihleri arasında Yönetim Kurulu Başkanlığı ve Murahhas Üyeliği yapan Prof. Dr. Ahmet Kırman, 15 Nisan 2011 yılında Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Genel Müdürlük görevine atanmıştır. Kırman, AB Rekabet Hukuku alanında yüksek lisans, Ticaret Hukuku dalında doktora yapmış, Mali Hukuk alanında doçent ve profesör unvanlarını kazanmıştır. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde öğretim üyeliği, Ana Bilim Dalı Başkanlığı, Bölüm Başkanlığı, Enstitü Müdürlüğü, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Bilkent Üniversitesi İİBF öğretim üyeliği yapmış, TCMB, TBB, TSRŞB, Vergi Konseyi, Avcılık ve Atıcılık Federasyonu gibi kuruluşlarda görevlerde bulunmuştur. TEPAV Mütevelli Heyeti, BTHE, İAV Yönetim Kurulu Başkan ve üyeliği yapan Prof. Dr. Ahmet Kırman’ın çok sayıda yayınlanmış eseri bulunmaktadır. (59) Boğaziçi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nde eğitimini tamamlayan Yenigün, 1975 yılında Şişecam Topluluğu’nda göreve başlamıştır. Çeşitli yönetim kademelerinde görev alan Yenigün, Eylül 1998 - Şubat 2011 tarihleri arasında Cam Ambalaj Grup Başkanlığı görevini yürütmüş olup, 15 Şubat 2011 tarihi itibarıyla Düzcam Grup Başkanı olarak atanmıştır. (58) ODTÜ Makine Mühendisliği Bölümü’nde lisans ve Mühendislik Bilimleri Bölümü’nde yüksek lisans eğitimini tamamlayan Uz, 1976 yılında Ankara Erg İnş. Tic. ve San. A.Ş.’de iş hayatına başlamıştır. 1980 yılında Şişecam Topluluğu’na katılan Uz, çeşitli yönetim kademelerinde görev almıştır. 2007 Eylül ayından bu yana Cam Ev Eşyası Grup Başkanlığı görevini sürdürmektedir. Dr. Yıldırım Teoman Araştırma ve Teknoloji Genel Müdür Yardımcısı (*) Ali Nafiz Konuk Genel Müdür Yardımcısı * 01.01.2012 tarihi itibarıyla Araştırma ve Teknoloji Genel Müdür Yardımcılığı, Araştırma ve Teknolojik Geliştirme Başkanlığı’na dönüştürülerek Prof. Dr. Şener Oktik Başkan olarak atanmıştır. 12 2011 YILLIK RAPOR (57) İTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü’nde lisans, Birmingham Üniversitesi’nde doktora eğitimini tamamlayan Teoman, 1979 yılında Birmingham Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalışmaya başlamıştır. İTÜ Temel İşlemler ve Termodinamik Ana Bilim dalında doçent unvanını alan Teoman, 1983 yılında Şişecam Topluluğu’na katılmış, çeşitli yönetim kademelerinde görev almıştır. 1999 yılından bu yana Araştırma ve Teknoloji Genel Müdür Yardımcılığı görevini sürdürmüş, 01.01.2012 itibarıyla Genel Müdür Danışmanı olarak atanmıştır. (64) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Konuk, 1973-1976 yılları arasında serbest avukatlık, 1976-1991 yılları arasında Türkiye Tekstil Sanayi İşverenleri Sendikası’nda Hukuk Müşaviri olarak görev yapmıştır. 1991 yılında Şişecam Topluluğu’na Endüstri İlişkileri Müdürü olarak katılan Konuk, Temmuz 2007’de Şişecam Genel Sekreterliği’ne atanmıştır. Aralık 2007’den itibaren İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcılığı görevini sürdürmüş olan Konuk, Kasım 2010’dan bu yana Genel Müdür Yardımcılığı görevini yürütmektedir. Ekrem Barlas Cam Ambalaj Grup Başkanı Sabahattin Günceler Kimyasallar Grup Başkanı İbrahim Babayiğit Finansal İşler Grup Başkanı (CFO) (58) Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nde İşletme Bölümü’nde lisans ve yüksek lisans eğitimini tamamlayan Barlas, 1979 yılında Şişecam Topluluğu’nda göreve başlamıştır. Çeşitli yönetim kademelerinde görev alan Barlas, 1995 yılında Cam Ambalaj Grubu Pazarlama ve Satış Başkan Yardımcısı olmuş, Şubat 2011’de Cam Ambalaj Grup Başkanlığı’na atanmıştır. (60) Ortadoğu Teknik Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan Günceler, iş hayatına Azot Sanayii T.A.Ş.’de başlamıştır. 1982 yılında Şişecam Topluluğu’na katılan Günceler, araştırma ve üretimde çeşitli yönetim kademelerinde görev almıştır. 1997 yılında Camiş Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğü görevini üstlenen Günceler, Şubat 2011 itibarıyla Kimyasallar Grup Başkanlığı’na atanmıştır. (52) ODTÜ İşletme Bölümü’nde eğitimini tamamlayan Babayiğit, Türkiye İş Bankası A.Ş.’de 1984-1991 yılları arasında Müfettiş olarak görev yapmış, 1992-2000 yılları arasında bankanın Genel Müdürlük birimlerinde Müdür Yardımcısı ve Grup Müdürlüğü görevlerinde bulunmuştur. 20012005 yılları arasında Türkiye İş Bankası A.Ş. Muhasebe Müdürlüğü görevini yürüten Babayiğit, 2005-2007 yılları arasında Sultanhamam Şubesi Müdürü olarak görev yapmıştır. 2007 Temmuz ayında Şişecam Topluluğu’na katılan Babayiğit, Finansal İşlemler Grup Başkanlığı görevini sürdürmektedir. Gizep Sayın Stratejik Planlama Genel Müdür Yardımcısı Dr. Atila Gültekin Bilgi Teknolojileri Genel Müdür Yardımcısı Özgün Çınar Risk Yönetimi ve İç Denetim Başkanı (49) Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan Sayın, İstanbul Teknik Üniversitesi İşletme Mühendisliği Bölümü’nden Yüksek Lisans Derecesini almıştır. Şişecam Topluluğu’na 1989 yılında Planlama Uzman Yardımcısı olarak katılan Sayın, çeşitli yönetim kademelerinde görev yapmıştır. 2009 yılında Kimyasallar Grubu İş Geliştirme ve Stratejik Planlama Başkan Yardımcılığı görevine getirilen Sayın, Şubat 2011 tarihi itibarıyla Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Stratejik Planlama Genel Müdür Yardımcılığı’na atanmıştır. (46) İTÜ Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Bölümü’nde lisans ve yüksek lisans, Kontrol ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nde doktora eğitimini tamamlayarak aynı üniversitede öğretim görevlisi olarak görev yapmıştır. Siemens Nixdorf’ta Sistem Yazılım Mühendisi, Yapı ve Kredi Bankası’nda Sistem ve Network Bölüm Başkanı, TradeSoft’ta Teknolojiden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak çalışan Gültekin, Şubat 2009 - Temmuz 2010 tarihleri arasında Türkiye İş Bankası A.Ş.’de Proje Koordinatörü ve Başdanışman olarak görev yapmış, Ağustos 2010’da Şişecam Topluluğu’nda Bilgi Teknolojileri Genel Müdür Yardımcılığı’na atanmıştır. (42) AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü’nden mezun olan Çınar, University of Southampton’dan Uluslararası Bankacılık ve Finansman alanında yüksek lisans derecesi almıştır. 1990 yılında Türkiye İş Bankası A.Ş. İştirakler Müdürlüğü’nde Yatırım Uzman Yardımcısı olarak iş hayatına başlayan Çınar, daha sonra Türkiye İş Bankası İştirakler Bölümü Birim Müdürlüğü görevini ve 2006-2010 Temmuz ayına kadar Şişecam Yönetim Kurulu üyeliğini sürdürmüştür. Temmuz 2010 tarihinden bu yana Şişecam Risk Yönetimi ve Denetim Başkanlığı görevini sürdürmektedir. 2011 YILLIK RAPOR 13 Trakya Cam 14 2011 YILLIK RAPOR Düzcam Grubu, 2011 yılında Türkiye ve diğer pazarlarda düzcam sektöründeki gelişmeleri tam kapasitede üretim yaparak, maliyetlerini düşürerek, Ar-Ge faaliyetlerine hız vererek ve hizmet kalitesini artırarak en etkin şekilde değerlendirmiş ve bu bağlamda sektördeki konumunu pekiştirerek satış cirosunu ve kârlılığını artırmıştır. DÜZCAM GRUBU 2011’E GENEL BİR BAKIŞ Trakya Cam, tüm ürün gruplarında gerçekleştirdiği satış artışlarını, verimlilik ve randıman artışlarıyla destekleyerek başarılı bir yılı geride bırakmıştır. Şirket, 2011 yılında bir yandan maliyetlerini düşürürken, diğer yandan da çevreye olan duyarlılığı bağlamında, üretim proseslerinde doğalgaz ve elektrik tüketimlerini en aza indirme hedefinde önemli sonuçlar elde etmiştir. önümüzdeki dönemde 4 float hattı yatırımını birlikte yürütecek olup, tüm ürün gruplarında büyüme potansiyelini en etkin şekilde değerlendirmeyi hedeflemektedir. PAZARLARDAKİ GÖRÜNÜM VE SATIŞLAR Trakya Cam, büyüme projeleri kapsamında, Mersin’de enerji camları ve inşaat sektörüne yönelik iki hatlı buzlucam fırınını devreye almıştır. Rusya’da Saint-Gobain ile ortak girişim anlaşması çerçevesinde düzcam yatırımına devam edilirken, otomotiv camları alanında da SaintGobain ile ortak girişim anlaşması imzalanmıştır. Ayrıca Bulgaristan’daki mevcut hatta ek olarak ikinci float hattının yatırımına başlanmıştır. 2009 yılında yaşanan krizin ardından 2010 yılında toparlanma sürecine giren düzcam sektöründe, 2011 yılında bölgesel olarak farklı gelişmeler yaşanmıştır. Avrupa pazarı 2011 yılına canlı girmiş, ancak pazar yılın ikinci yarısından itibaren olumsuz ekonomik koşulların etkisi altında kalmaya başlamıştır. Rusya ve Ukrayna pazarlarında hareketlenme yaşanırken, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Arap Baharı etkili olmuştur. Düzcam sektöründe, yıllardır olduğu gibi, en hızlı büyüme gelişmekte olan ülkelerde yaşanmıştır. Türkiye de, ekonomik ve sektörel gelişmeler paralelinde 2011 yılında hızlı büyüyen düzcam pazarlarından biri olmuştur. Türkiye’de ise Ankara-Polatlı Organize Sanayi Bölgesi’nde toplam 580 bin ton/yıl kapasiteli 2 float hattı yatırımının teşvik belgesi alınmıştır. Böylece Grup, İnşaat sektörü Türkiye inşaat sektörü, krizin ardından 2010 yılında %17,6 ile yakaladığı büyüme trendini 2011 yılında da 2011 YILLIK RAPOR 15 Isıcam® Isıcam Klasik® Isıcam Sinerji® Isıcam Konfor® TRC Ecotherm TRC Ecosol TRC Helio clear TRC Helio® TRC Tentesol® TRC Tentesol T® TRC Aura Reflekta TRC Lameks® TRC Acoustic Lameks TRC Duracam® TRC Emaye Duracam® TRC Elit Glass TRC Deco classic TRC Deco wired TRC Flotal® TRC Flotal S® TRC Gökkuşağı® Lara® Cam Tuğla Lara Cam Parke sürdürmüş ve %10 seviyelerinde bir büyüme göstermiştir. Sektörde, yurtdışı kaynaklı kriz beklentisinin olası etkilerine karşı yeni proje yatırımlarına temkinli yaklaşılmış ve mevcut projelerin tamamlanmasına devam edilmiştir. Trakya Cam, sektördeki büyüme doğrultusunda gelişim gösteren düzcam pazarının ihtiyaçlarını en etkin şekilde karşılamak amacıyla hizmet kalitesini 2011 yılında daha da pekiştirmiş ve tüm ürünlerinde satışlarını artırmıştır. celikli pazarlara yönlendirmiştir. Bölgeler bazında bakıldığında satışlar, Balkanlar ve Doğu Avrupa’da geçen yılın aynı dönemiyle benzer seviyelerde kalmıştır. Bölgede Trakya Cam’ın yerel üretici olduğu Bulgaristan ve önemli pazarlarından biri olan Romanya’da talepte küçülmeler yaşansa da, gerçekleştirilen penetrasyon çalışmaları ve artan hizmet kalitesi neticesinde Trakya Cam’ın söz konusu pazarlardaki payı artış göstermiştir. Orta ve Batı Avrupa bölgesindeki satışlar, yaygınlaşma faaliyetlerinin katkısıyla geçen yılın bir miktar üzerine çıkarken, kriz döneminde ertelenen projelerin yeniden başlamasıyla, özellikle yılın ilk yarısında büyük bir hareketliliğe sahne olan Rusya’daki satışlarımız artmıştır. Arap Baharı’nın etkili olduğu Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da ise satışlar pazardaki koşullar çerçevesinde sürdürülmüştür. Tüm bu gelişmeler doğrultusunda, toplam temel cam satışları 2011 yılında %17 oranında artış göstermiştir. Trakya Cam, uluslararası pazarlara da kapasitesinin elverdiği ölçüde satış yapmış ve ihracat faaliyetlerini ön- Trakya Cam, temel faaliyetlerini oluşturan yapı, otomotiv, beyaz eşya ve enerji camlarının kullanıldığı sektör- Trakya Cam Konsolide Göstergeleri* m TL 2011 2010 2009 Satış Gelirleri Uluslararası Satışlar Brüt Kâr Faaliyet Kârı Ana Ortaklık Kârı/(Zararı) FAVÖK Net Finansal Borçlar Özkaynaklar Varlıklar Toplamı Yatırımlar Çalışan Sayısı 1.255 386 446 233 225 361 (215) 1.794 2.348 97 2.768 1.079 340 359 182 211 306 (190) 1.550 2.047 88 2.701 892 277 193 74 62 191 86 1.367 1.942 66 2.688 * Trakya Cam, Trakya Cam Investment, Trakya Investment, Trakya Glass Bulgaria, Trakya Yenişehir Cam, Trakya Polatlı Cam, Trakya Glass Kuban ve Trakya Glass Logistics, Trakya Glass Rus Zao, TRSG Glass Holding’i kapsamaktadır. 16 2011 YILLIK RAPOR büyüme belirli bir seviyede kalmıştır. Ekim ayında hafif ticari araçları da kapsayacak şekilde ÖTV’nin yükseltilmiş olması otomotiv satışlarını olumsuz etkilemiştir. Buna rağmen 2011 yılının bütününde Türkiye otomotiv pazarı 2010 yılına göre %15 büyümüştür. Otomotiv sanayi ihracatı 2011 yılında bir önceki yıla göre %5, otomobil ihracatı ise %1 oranında artmıştır. Bu gelişmeler doğrultusunda Türkiye’deki toplam otomotiv üretimi 2011 yılında önceki yıla göre %9 oranında artmıştır. Avrupa’daki hafif araç üretimi de 2011 yılında %6 düzeyinde artış göstermiştir. Otomotiv camı üretimini Türkiye ve Bulgaristan’da gerçekleştiren Trakya Cam, yerli ve ihracat pazarındaki olumlu gelişmeler paralelinde, 2011 yılında otomotiv camı satışlarını 2010 yılına göre yaklaşık %33 artırmış ve Ford, Renault, VW ve BMW gibi firmaların yeni projelerinde yer almak üzere anlaşmalar yapmıştır. lerin Türkiye ve yurtdışındaki (Ortadoğu, Balkanlar, Batı Avrupa, ve Rusya’da) önemli fuarlarına katılarak, sektör ilgililerine enerji tasarrufu, güvenlik gürültü kontrolü, estetik çözümler sunan ürün tanıtımları gerçekleştirerek temel cam satışlarının artışına katkı sağlamıştır. Isı ve güneş kontrol özelliğiyle binalarda enerji verimliliğine katkı sağlayan kaplamalı camlar, Türkiye’de yapılan tanıtım tutundurma faaliyetleri ve tüm pazarlarda artan önemi doğrultusunda, yurtiçi ve yurtdışı satışlarda en fazla artış yaşanan ürün grubu olmuştur. Otomotiv sektörü Türkiye otomotiv sektöründe özellikle 2011 yılının ilk yarısında etkisini sürdüren yüksek oranlı büyüme, 2011 yılının ikinci yarısından sonra yerini yavaşlamaya ve özellikle son çeyrekte gerilemeye bırakmış, böylece yıllık Enerji sektörü 2011 yılında güneş enerjisinden elektrik üreten güneş pillerinin kurulumları ekonomik krize rağmen dünya genelinde önemli ölçüde artmış ve 2010 yılına göre %67 büyüme göstermiştir. Dünya genelinde toplam güneş pilleri kurulu kapasitesi 67,4 GW’a ulaşarak hidroenerji ve rüzgâr enerjisinden sonra üçüncü en önemli yenilenebilir enerji kaynağı olmuştur. Halihazırda, Avrupa ülkelerinde kullanılan elektriğin ortalama olarak %2’si güneş enerjisinden elde edilmektedir. Duracam® Lameks® Toglas® Toflex® 2011 YILLIK RAPOR 17 Maliyet tasarrufu ve enerjinin etkin kullanımı Sürdürülebilir kârlı büyüme hedefi kapsamında sürekli maliyet düşürme yaklaşımıyla hareket eden Trakya Cam, 2011 yılında da tüm kaynaklarını en etkin şekilde kullanmaya özen göstermiştir. Çevreye olan duyarlılığı nedeniyle üretim proseslerinde doğalgaz ve elektrik tüketimlerini azaltmayı bir sorumluluk olarak gören Trakya Cam, 2011 yılında bu yönde sürdürdüğü çalışmalardan önemli sonuçlar elde etmiştir. Bu çalışmalar neticesinde cam üretimi yapılan fırınlardaki enerji tüketimi azaltılmış, ayrıca düzcam üretiminde bacadan atmosfere atılan ısıl enerjinin geri kazanılarak elektrik enerjisine dönüştürülmesine yönelik bir sistemin kurulumuna Yenişehir Fabrikası’nda başlanmıştır. Daha sonra benzer sistemler tüm fabrikalarımızda uygulanacaktır. Bu gelişmeler paralelinde Trakya Cam, güneş pilleri ve güneş kolektörlerine yönelik enerji camı satışlarını, ağırlıklı ihracata yönelik olmak üzere bir önceki yıla göre %41 oranında artırmıştır. Türkiye, önümüzdeki dönemde sürdürülebilir kalkınma ilkeleri çerçevesinde oluşacak yeni ekonomik düzende rekabet edecek olup, bu süreçte enerjide arz güvenliğinin sağlanması ve iklim değişikliği ile mücadele gibi konular gün geçtikçe önem kazanmaktadır. Güneş enerjisinin yaygınlaştırılması amacıyla 2011 yılında kamu ve özel sektör tarafından yasal düzenlemeler ve yatırımlar üzerinde önemli çalışmalar başlatılmıştır. Diğer yenilenebilir enerji kaynakları gibi güneş enerjisi sektörü de tüm dünyada ve ülkemizde yüksek büyüme potansiyeli vaat etmektedir. Uzun yıllardır bu alanda faaliyet gösteren Trakya Cam, güneş enerjisi sistemlerinin verimini artırmaya katkı sağlayan cam ürünlerini geliştirmek ve çeşitlendirmek amacıyla çalışmalarını sürdürmektedir. Beyaz eşya sektörü Türkiye beyaz eşya sektöründe Trakya Cam’ın girdi verdiği buzdolabı ve fırın segmentlerinde üretim 2010 yılına göre %10, Avrupa beyaz eşya üretimi ise 2010 yılına göre %3 artış göstermiştir. Trakya Cam, 2011 yılında beyaz eşya camı satışlarını pazardaki büyümenin çok üzerine çıkarmayı başarmış ve bir önceki yıla göre %70 artış gerçekleştirmiştir. ÜRETİM VE YATIRIMLAR Tam kapasite ve yüksek randımanlı üretim Türkiye ve Bulgaristan’da dört farklı lokasyondaki 7 float hattı, otomotiv camları, ayna, lamine cam, kaplamalı camlar, beyaz eşya camları, buzlucam ve enerji camları üretim tesisleri ile faaliyet gösteren Trakya Cam, 2011 yılında pazar taleplerini en iyi şekilde karşılamak üzere, “düşük maliyet-yüksek kalite ve çeşitlilik” prensibi doğrultusunda, maksimum kapasite kullanımı ve tüm ürün gruplarında en yüksek randıman hedefiyle üretim yapmıştır. 18 2011 YILLIK RAPOR Maliyet düşürme ve enerji tüketiminin azaltılması, Trakya Cam’ın gündemindeki en önemli konulardan biri olmayı önümüzdeki dönemde de sürdürecek ve bu yönde yeni projeler geliştirilecektir. Yeni yatırımlar 2011, Trakya Cam için bazı önemli yatırım projelerinin hayata geçirildiği, önümüzdeki dönemde hızlı büyümenin temellerini oluşturacak kararların alındığı ve yeni girişimlerin başlatıldığı bir yıl olmuştur. Bu kapsamda Türkiye, Rusya ve Bulgaristan’da önemli büyüme projeleri gerçekleştirilmektedir. Trakya Cam, inşaat ve enerji camı alanlarına yönelik buzlu cam ihtiyacını karşılamak üzere Mersin’de daha önce yatırımına başladığı iki hatlı yeni buzlucam fırınının ilk hattını Haziran ayında, ikinci hattını ise Kasım ayında devreye almıştır. Artan ayna talebini karşılamaya yönelik olarak Türkiye’deki ikinci ayna hattının yatırımı Mersin’de başlamış olup, tesisin 2012 yılında devreye alınması planlanmaktadır. Türkiye’de üç farklı bölgede 6 float hattına sahip olan Trakya Cam, Türkiye düzcam pazarındaki büyüme beklentileri doğrultusunda müşteri taleplerini eksiksiz karşılamak amacıyla Ankara Polatlı Organize Sanayi Bölgesi’nde toplam 580 bin ton/yıl kapasiteli iki yeni float hattı kurma kararı almıştır. 2013 yılından itibaren kademeli olarak devreye alınacak bu yatırımla birlikte Trakya Cam’ın Türkiye’deki toplam kapasitesi yıllık 2 milyon ton’a ulaşacaktır. Kütle ve yalın üretim özelliğine sahip olacak bu yatırımla önemli ölçüde maliyet verimliliği sağlamayı da amaçlayan Trakya Cam, 2012 yılında 4 float hattı yatırımını eşzamanlı olarak sürdürecektir. Yurtdışı faaliyetleri çerçevesinde, Balkanlar düzcam pazarındaki penetrasyonu artırmak ve Bulgaristan’daki otomotiv camları fabrikasının yeşil cam ihtiyacını karşılamak üzere bu ülkede, birinci float hattının yanında ikinci float hattının yatırımına başlanmıştır. Yatırımın 2013 yılında devreye alınması planlanmaktadır. Rusya Fedarasyonu’na bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nde %70 Trakya Cam - %30 Saint-Gobain ortaklığı ile başlatılan düzcam yatırımı devam etmekte olup, bu yatırımla Rusya pazarında yerel üretici olarak kısa zamanda güçlü bir konuma gelinmesi hedeflenmektedir. Yine Rusya’daki otomotiv sektörünün gelişim potansiyeli çerçevesinde, Tataristan Cumhuriyeti’nde, ilk aşamada Trakya Cam’ın %70 ve Saint-Gobain’in %30 katılımıyla yılda yaklaşık 800 bin araç-set üretim kapasitesine sahip bir otomotiv camları tesisi kurmak üzere Eylül 2011 tarihinde bir Ortak Girişim Sözleşmesi (JVA) imzalanmıştır. Tüm Rusya yatırımlarının en kısa sürede devreye alınması için çalışmalar yoğun olarak sürdürülmektedir. Yenilenebilir enerji alanında, gerek güneş pilleri, gerekse termal kolektör sistemlerine yüksek geçirgenlikli cam tedariğinin yanında, geçirgenliği daha da artırmak amacıyla yansıtmasız (anti-reflektif) kaplama kullanılmasına yönelik altyapı çalışmaları 2011 yılında tamamlanmıştır. Trakya Cam, büyüme projelerinin yanı sıra en son teknolojileri uygulama, teknik yetkinliğini artırma ve pazarın ihtiyacı doğrultusunda en yüksek kalitede ürünler üretme yönündeki modernizasyon ve geliştirme yatırımlarını da kesintisiz bir şekilde sürdürmektedir. Operasyonel verimliliği artırma çalışmaları Trakya Cam, operasyonlarını ve sistemlerini daha müşteri odaklı kılmak, değişen piyasa koşullarına hızla uyum sağlamak ve maliyet optimizasyonu yoluyla rekabet gücünü artırmak amacıyla başlattığı Kurumsal Kaynak Planlama (KKP-ERP) Projesi’ni 2011 yılında devreye almıştır. Ayrıca Temel Camlar iş grubu için bütün işyerlerinde KKP sistemi hayata geçmiştir. KKP sistemi ile bağlantılı çalışan İş Zekâsı Veri Ambarı, yönetsel kararların hızlı, doğru ve uyumlu olarak alınmasına olanak sağlayacak şekilde yöneticilerin kullanımına sunulmuştur. GELİŞTİRME VE İYİLEŞTİRME ÇALIŞMALARI Öncelikli konu enerji tasarrufu Trakya Cam, 2011 yılında bir yandan daha düşük maliyetli ve yüksek kalitede ürünler üretmek amacıyla teknoloji geliştirme çalışmalarını başarıyla sürdürürken, bir yandan da katma değeri yüksek ürün çeşitliliğini artırma hedefinde önemli mesafeler kat etmiştir. Trakya Cam’ın geliştirme ve iyileştirme çalışmalarındaki ana hedefi, sürdürülebilirlik bağlamında önem arz eden enerji tasarrufu olmuştur. Bu hedef doğrultusunda, farklı kompozisyon ve değişik renkte camların daha kısa sürede üretilmesi yanında, cam yüzeyine farklı işlevsellik kazandıran kaplamalar üzerinde Ar-Ge faaliyetleri sürdürülmüş ve düzcam fırınlarında enerji tüketimleri azaltılmıştır. Diğer Ar-Ge faaliyetleri 2011 yılında, çeşitli geçirgenlik değerlerine ve renklere sahip nitelikli kaplamalı düzcamlarda çeşitliliğin artırılması çalışmalarına hız verilmiştir. Avrupa otomotiv sektöründe CO2 emisyonlarının düşürülmesi ve bu amaçla araçların hafifletilmesi, soğutma yükünün azaltılması, yakıt tasarrufu ve kurşunsuz malzeme kullanılması gibi konular giderek önem kazanmaktadır. Bu doğrultuda Trakya Cam, 2011 yılında otomotiv camları alanında da çeşitli Ar-Ge projelerine devam etmiştir. BEKLENTİLER VE BÜYÜME HEDEFLERİ Geleceğe dair yeni ufuklar Avrupa’nın 4. ve dünyanın 6. büyük düzcam üreticisi olan ve rekabetin her geçen gün arttığı bir coğrafyada faaliyet gösteren Trakya Cam, “bölgesel liderlik” vizyonu çerçevesinde bugüne kadar attığı adımlarla rekabet gücünü sürekli pekiştirmiş ve büyüme yönünde önemli başarılara imza atmıştır. Trakya Cam, geldiği bu noktada vizyonunu, “Dünya düzcam sektöründe en hızlı büyüyen şirket olmak” şeklinde revize etmiş olup, bu vizyon çerçevesinde önümüzdeki dönemlerde daha iddialı büyüme başarıları elde etmeyi hedeflemektedir. 2011 YILLIK RAPOR 19 Paşabahçe Cam 20 2011 YILLIK RAPOR Cam Ev Eşyası Grubu, Avrupa ekonomisinin geleceği konusunda ortaya çıkan endişelerin tüketim üzerinde yarattığı olumsuz etkilere rağmen satışlarını artırmayı başarmıştır. Yıl boyunca yeni yatırımlara imza atan ve ürün lansmanlarıyla portföyünü genişleten Grup, verimlilik artışı ve maliyet kontrolü çalışmalarıyla da kârlılığını artırmıştır. CAM EV EŞYASI GRUBU 2011’E GENEL BİR BAKIŞ Dünya cam ev eşyası pazarı 2011 yılında gelişmiş ülke ekonomilerinin yavaşlaması ve gelişmekte olan ülkelerin öngörülenden daha düşük bir büyüme göstermesiyle küresel talepte yavaşlama yaşanmış, bu durum dünya cam ev eşyası pazarına da yansımıştır. AB kaynaklı yeni bir finansal kriz algısının tüketicilerin harcama eğilimini ve nakit akışını sınırlandırması, Japonya’da yaşanan tsunami felaketi ve başta Çin olmak üzere bazı gelişmekte olan ülkelerin gevşek mali politikalardan sıkı mali politikalara dönüş yapması, 2011 yılının ilk yarısında tüketimin yavaşlamasına yol açan başlıca faktörler olmuştur. Yılın ikinci yarısında ise gelişmekte olan ülkeler, tüketici harcamalarını canlandırmak için önlemler almaya başlamışlardır. Türkiye cam ev eşyası pazarı 2011 yılında Türkiye’yi ziyaret eden turist sayısında 2010 yılına göre %10, turizm gelirlerinde ise dolar bazında %11 artış görülmüştür. Turizm sektöründeki bu gelişmeler, cam ev eşyası sektörünün önemli bir bölümünü oluşturan ikram kesimi satışlarını olumlu yönde etkilemiştir. Perakende ve turizm sektörlerindeki olumlu gelişmelerin etkisiyle Türkiye’de cam ev eşyası pazarı yaklaşık %4 büyümüştür. Tüketici talebinin çeşitlenmesi sonucunda pazarda ithalatın ağırlığı 2011 yılında 2010’a göre bir miktar artış göstermiş, bununla birlikte Ağustos ayından itibaren döviz fiyatlarının yükselmesiyle birlikte ithalat hız kesmiştir. 2011 YILINDA PAŞABAHÇE Dünyanın önde gelen cam ev eşyası pazarları arasında yer alan AB ve ABD’de 2011’de durağan bir görünüm hâkim olmuştur. Arap Baharı’nın yol açtığı çalkantıların ve BM’nin İran’a yaptırımlarının etkisiyle Ortadoğu Bölgesi’ndeki bazı pazarlarda da 2011 yılında daralma yaşanmıştır. Paşabahçe Cam, 2011’de bir önceki yıla göre toplam satışlarda anlamlı artışlar elde etmiştir. Üretim faaliyetlerini Türkiye’de Kırklareli, Eskişehir ve Mersin’deki fabrikalarında; yurtdışında ise Bulgaristan ve Rusya Federasyonu’ndaki tesislerinde sürdüren Paşabahçe 2011 YILLIK RAPOR 21 Cam, uluslararası pazarlara yönelik satışlarını olumlu parite etkisiyle birlikte 2010’a göre ciro bazında %20 oranında artırmayı başarmıştır. Bu artışın lokomotifleri BDT, Orta ve Güney Avrupa ile promosyon kesimi olmuştur. Paşabahçe Cam’ın 2011 yılında içecek üreticileri başta olmak üzere promosyon satışları artmış, krizden dolayı daralan endüstri kesimi satışları da yeniden artış eğilimine girmiştir. 2011 yılında McDonald’s ve Coca-Cola gibi uluslararası markaların merkezi projeleri artarak devam etmiştir. Büyüme eğilimi devam eden Rusya pazarında satışlar, reklam kampanyalarının da etkisiyle artış göstermiştir. İspanya’da depo kurularak Denizli ve f&d satışlarına başlanmış, Fransa’da ise aracı firma yoluyla lojistik merkez kullanımı ve ürün satışları devreye girmiştir. Ürün geliştirme ve tanıtım tutundurma faaliyetleri Kurulduğu günden bu yana, “Sürekli, nitelikli ve özgün yeni ürün geliştirme” prensibiyle hareket eden Paşabahçe, 2011 yılında da dünyadaki trendler, pazar beklentileri ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda ürün geliştirme faaliyetlerini sürdürmüştür. Bu kapsamda 2011 yılında “ayaklı bardak” ürün grubuna önem verilmiş; Allegra, Loft, Monte Carlo ve Porto olmak üzere dört yeni serinin lansmanı yapılmıştır. İç pazarda “çay bardakları” ürün grubunda gelişen rekabet doğrultusunda Heybeli, İzmir, Çırağan ve Galata çay bardakları tasarlanmıştır. Tabaktan kâseye, fincandan bardağa, kanadan çay tabağına kadar geniş bir ürün gamına sahip olan Pastoral serisi de 2011 yılının önemli yeniliklerinden biridir. “Masa üstü tamamlayıcı ürünler” grubunda ise Basic baharatlık, tuzluk-biberlik, yağlık-sirkelik, yumurtalık ve kanalar tüketici beğenisine sunulmuştur. Patenti Paşabahçe’ye ait olmak üzere, mikrodalga fırında kapaklı olarak kullanılmaya uygun, otomatik olarak buhar tahliyesine olanak sağlayan plastik kapaklı Borcam tencereler de 2011 yılının önemli yeniliklerinden biri olmuştur. Cam Ev Eşyası Grubu Kombine Göstergeleri* m TL 2011 2010 2009 Satış Gelirleri Uluslararası Satışlar Brüt Kâr Faaliyet Kârı Dönem Kârı/(Zararı) FAVÖK Net Finansal Borçlar Özkaynaklar Varlıklar Toplamı Yatırımlar Çalışan Sayısı 1.315 798 505 186 160 288 96 1.328 1.913 190 6.058 1.147 670 415 168 137 269 124 1.143 1.528 89 6.043 1.029 621 300 54 24 154 278 1.022 1.569 87 5.744 * Paşabahçe Cam dışında Denizli Cam, Camiş Ambalaj ve Paşabahçe Mağazaları’nı kapsamaktadır. 22 2011 YILLIK RAPOR Paşabahçe Cam, 2011 yılında tanıtım tutundurma faaliyetlerini yoğun bir şekilde sürdürmüştür. Bu kapsamda: • Sektör profesyonelleri ve son kullanıcılarla buluşmak amacıyla 11’i yurtdışında olmak üzere 12 fuara katılım sağlanmıştır; • Rusya’da Paşabahçe markasının bilinirliğini artırmak amacıyla Ekim-Aralık döneminde açık hava, dergi, mağaza içi ve internet mecralarından oluşan bir tanıtım kampanyası yürütülmüştür; • Türkiye’de çay bardağı ürün grubunda artan rekabete yönelik olarak imaj ağırlıklı “Çay’a şeklini biz verdik” kampanyası kurgulanmış; TV, radyo, açık hava ve dergi kullanımını kapsayacak şekilde, Ekim ve Kasım aylarında yoğun bir şekilde yürütülmüştür; • f&d markasının http://www.fd.com.tr adresinden ulaşılan web sitesi, yenilenen tasarımıyla Nisan ayında profesyonellerin ve son kullanıcıların kullanımına sunulmuştur. Üretim ve verimlilikte artışlar Şirketin verimliliğini artırma ve bu kapsamda maliyetlerini düşürmeye yönelik çabalar 2011 yılında da sürdürülmüş ve özellikle Türkiye’deki fabrikaların kapasite kullanım oranlarında ve insan gücü verimliliklerinde önemli artışlar sağlanmıştır. Bu çerçevede: • Kalite kontrol ve paketlemede otomasyona yönelik projelere devam edilmiştir. • Katma değerli ürün arzını artırmaya yönelik olarak tezyinat yatırımları gerçekleştirilmiş, çeşitli sanatçı ve tasarımcılarla projeler oluşturulmuştur. • Ambalaj yönetimi konusunda başarılı sonuçlar alınmıştır. • Ambar yatırımlarıyla birlikte kira giderleri azaltılmış, yapılan iyileştirmelerle lojistik performansı yükseltilmiştir. • Atıl malzemelerin kullanım ve satışı konularında çalışmalar yapılmıştır. • Süreç iyileştirme (SAP-ERP) ve etkin stok yönetimine yönelik faaliyetlere devam edilmiştir. Yeni yatırımlar Türkiye’deki Kırklareli ve Rusya’daki Posuda fabrikalarında dağıtım ambarlarının yatırımları tamamlanarak 2011 yılında devreye alınmıştır. Ayrıca Kırklareli Fabrikası’nda soğutma sonu ve mekanizasyon uygulamalarıyla ilgili yatırımlar tamamlanmış; Mersin Fabrikası’nda organik boyama hattı devreye alınmış; Eskişehir Fabrikası’nda ise oksijen tesisi yatırımı tamamlanmıştır. Bulgaristan’da yeni fırın yatırımına yönelik çalışmalara başlanmıştır. Ayrıca Bulgaristan Fabrikası’nda AB normlarına uygun olarak baca gazı filtre sistemi devreye alınmıştır. 2012 yılında… Cam eşya talebindeki büyümenin 2012 yılında özellikle tüketici talebine bağlı olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. AB kaynaklı borç krizi, büyük pazarlarda durgunluk yaşanması riskini artırmaktadır. Bu doğrultuda tüketici harcamalarında 2011 yılına göre bir azalma yaşanması veya en iyi ihtimalle sınırlı bir artışın gerçekleşmesi öngörülmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde ise, iç talebi canlandırmaya yönelik olarak uygulanacak politikaların, cam ev eşyası talebine de yansıması beklenmektedir. Paşabahçe Cam Konsolide Göstergeleri* m TL 2011 2010 2009 Satış Gelirleri Uluslararası Satışlar Brüt Kâr Faaliyet Kârı Ana Ortaklık Kârı/(Zararı) FAVÖK Net Finansal Borçlar Özkaynaklar Varlıklar Toplamı Yatırımlar Çalışan Sayısı 1.109 764 406 166 127 254 104 1.062 1.600 174 4.356 984 637 331 148 108 236 126 719 1.248 80 4.331 884 595 243 61 27 149 297 600 1.294 79 4.176 * Paşabahçe Cam, Paşabahçe Cam Investment, Paşabahçe Bulgaristan, Posuda Limited, Trakya Glass Logistics ve Trakya Cam Investment’ı kapsamaktadır. 2011 YILLIK RAPOR 23 Borç sarmalına giren AB ülkelerinde 2012 yılında tüketici harcamalarının önceki yıla göre gerilemesi halinde pazarın yeniden daralma riski bulunmaktadır. 2011 yılının ikinci yarısından itibaren işsizliğin azalmaya ve harcama eğilimlerinin artmaya başladığı ABD’de, 2012 yılında cam ev eşyası pazarının ılımlı bir şekilde büyümeye devam etmesi beklenmektedir. Ortadoğu bölgesinde ise riskler ve tehditler sürmektedir. BDT Bölgesi, Asya ve Uzakdoğu pazarları, istikrarlı büyüme potansiyelleriyle fırsatlar sunmaya devam etmektedir. 2012 yılında Türkiye ekonomisine yönelik ılımlı büyüme beklentileri nedeniyle tüketici harcamalarının 2011 yılına göre hız kesmesi beklenmektedir. Bu doğrultuda Türkiye cam ev eşyası pazarının da tüketici talebindeki gelişmelere göre şekilleneceği tahmin edilmektedir. cektir. Şirket, 2012 yılında markalarını güçlü bir şekilde konumlandırarak markalı satışlarını artırmayı ve etkin ürün yönetimi ve pazarlama iletişimiyle pazarlama gücünü geliştirmeyi hedeflemektedir. DENİZLİ CAM Paşabahçe Cam, 2012 yılında satış, pazarlama ve dağıtım stratejileri ve rekabetçi fiyat yaklaşımı ile hedef pazarlardaki payını artırmak üzere faaliyetlerini sürdüre- Kriz döneminde yaklaşık %50 düzeyinde daralan AB el imalatı sektörü, kısa bir toparlanma sürecinin ardından 2011 yılında yeniden bir daralma sürecine girmiştir. 2011 sonu itibarıyla tüm dünya geneline yayılan bu daralma eğilimi, rakip tedarikçileri de etkilemiş ve pazarın üst kesimine hitap eden güvenilir üretici firmaların azalmasıyla birlikte Denizli Cam için bir fırsat ortamı yaratmıştır. 2011 yılında sektörün yeniden daralma eğilimine girmesine rağmen Denizli Cam, yurtiçi satışlarda TL bazında %30, yurtdışı satışlarda ise %6 artış sağlamıştır. Denizli Cam, 2011 yılında pazar taleplerine ve trendlerine uygun yeni ürün tasarımları gerçekleştirmiştir. Üretimde harman ve yakıt verimliliklerini, camın kimyasal dayanımını artırmaya yönelik projeler hayata geçirilmiştir. Bunların yanı sıra 2011 yılı boyunca şekillendirme kalite ve becerisinin sürekli yukarı çekilmesine ve verimlilik artışı/maliyet kontrolü için randımanın artırılmasına yönelik çalışmalara ağırlık verilmiştir. Ayrıca yıl içinde hareketsiz stokların eritilmesi amacıyla gerekli aksiyonlar alınmıştır. 2011 yılında Yetkili Satıcılarla yapılan Denizli Tanıtım Toplantısı ile zücaciye perakendecilerine hitap eden bu grupta el imalatı bilinirliği artırılmıştır. PAŞABAHÇE MAĞAZALARI Paşabahçe Mağazaları, Cam Ev Eşyası Grubu’nun zincir ihtisas mağazacılığı iş alanını oluşturmaktadır ve konusunda Türkiye’nin lider perakendecileri arasındadır. 2011 yılında İstanbul’da Ataşehir ve Nuruosmaniye, Ankara’da ise Mesa-Koru mağazalarını hizmete sokan 24 2011 YILLIK RAPOR Paşabahçe Mağazaları, satışlarını bir önceki yıla göre %24 düzeyinde artırmıştır. Şirket merkezinin taşınması nedeniyle Tuzla mağazası kapatılmıştır. 2011 yılında ürün geliştirme çalışmalarına da ağırlık verilmiş ve 6 Aralık 2011 tarihinde “Konuşan Paralar” adlı yeni koleksiyonun lansmanı yapılmıştır. Paşabahçe Mağazaları, Türkiye’nin konusunda lider perakendecisi olmaya devam ederek, kurumsal marka ve imaja destek verecek yeni mağazalarıyla büyümesini sürdürmeyi hedeflemektedir. CAMİŞ AMBALAJ Şişecam Topluluğu’nun ve Türkiye’nin önde gelen firmalarının kaliteli kâğıt-karton ambalaj ihtiyacını karşılayan Camiş Ambalaj’ın 2011 yılında toplam satış hacmi %4 artarken, Topluluk dışı ambalaj satışlarında %7 artış sağlanmıştır. Camiş Ambalaj, ofset baskılı karton ve lamine tüketici ambalajları, yüksek kaliteli flekso baskılı oluklu tüketici ve taşıma ambalajları, otomatik dolum hatları için tava ve çoklu ambalajlar ile teşhir amaçlı displayler üretmektedir. Camiş Ambalaj, modernizasyon ve verimlilik yatırımları çerçevesinde üretim kabiliyetini ve kapasitesini artırmayı planlamaktadır. Bu sayede daha düşük maliyetli ambalajlar üreterek pazardaki payını artırmayı ve müşterilerine kalitesi yüksek, maliyeti düşük ambalajlar tedarik etmeyi hedeflemektedir. Camiş Ambalaj, 2011 yılında Türk Standartları Enstitüsü’nün düzenlemiş olduğu 24. Altın Ambalaj Yarışması’na iki, Ambalaj Sanayicileri Derneği’nin düzenlediği Ambalaj Ay Yıldızları Yarışması’na ise bir tasarımıyla katılmıştır. Şirket, toplam 31 firmanın 57 tasarımla katıldığı Altın Ambalaj Yarışması’nda, Paşabahçe Cam için tasarlanan Üsküdar Otomatik Dolum 6’lı Çay Bardağı Ambalajı ve Claire de Saye 6’lı Bardak Ambalajı ile iki ödül almayı başarmıştır. Ambalaj Sanayicileri Derneği’nin düzenlediği ve 109 tasarım başvurusu yapılan yarışmada ise Anadolu Efes Pazarlama firması için tasarlanan Miller 6’lı Şişe Ambalajı, Yetkinlik 2011 ödülüne layık görülmüş ve 9 Eylül 2011 tarihinde yapılan finalde bronz madalya almıştır. 2011 YILLIK RAPOR 25 Anadolu Cam 26 2011 YILLIK RAPOR Cam Ambalaj Doğa ve Çevre Dostudur. Hedefini faaliyet gösterdiği coğrafyanın lider cam ambalaj tedarikçisi olmak yönünde belirleyen Cam Ambalaj Grubu, bu doğrultuda, faaliyetlerini Türkiye dışında Rusya, Gürcistan ve Ukrayna’da sürdürmekte ve gerçekleştirdiği yeni yatırımlarla istikrarlı büyümesini devam ettirmektedir. CAM AMBALAJ GRUBU GENEL GÖRÜNÜM Büyüme stratejisini, “Gelişen küresel cam ambalaj pazarında kârlı büyümesini ve paydaşlarına sağladığı değeri sürdürmek ve uzun dönemde güvenceye almak için müşterilerine güvenilir, etkin ve sürdürülebilir ambalaj çözümlerini sunarak yatırımlar yapmak” hedefi doğrultusunda oluşturan Anadolu Cam, günümüzde üretimini Türkiye dışında üç ana merkezde sürdürmekte ve yeni yatırımlarla bölgesel gücünü sürekli artırmaktadır. İlk yurtdışı üretim tesisini 1997 yılında Gürcistan’da satın alan Anadolu Cam, 2002 yılında Rusya Federasyonu’ndaki ilk yatırımını gerçekleştirmiş ve son olarak 2011 yılı başında Ukrayna’da mevcut bir cam ambalaj tesisini bünyesine katarak gücünü pekiştirmiştir. Günümüzde toplam 2,1 milyon ton/yıl üretim kapasitesiyle dünya cam ambalaj üretiminde 5. ve Avrupa’da ise 4. büyük şirket konumunda olan Anadolu Cam, yurtiçi ve yurtdışındaki tesislerinde yaklaşık 5.500 kişiye doğrudan istihdam sağlamaktadır. 2011’E BAKIŞ 2008 yılı küresel krizin etkisiyle daralan cam ambalaj pazarı, 2010 yılında olumsuz koşulların büyük ölçüde etkisini kaybetmesiyle yeniden büyüme eğilimine girmiştir. Türkiye ve Rusya’da yaşanan toparlanma, yıl boyunca talebin de olumlu seyretmesini sağlamıştır. 2010 yılındaki hızlı artış, 2011 yılında yerini daha temkinli bir ilerleyişe bırakmıştır. Bu ekonomik şartlar altında, Anadolu Cam’ın yıllık cirosu 2011 yılında 1.288 milyon TL’ye ulaşmış ve bir önceki yıla göre %14 büyüme göstermiştir. Grubun satış gelirlerinin yaklaşık %46’sı yurtdışı faaliyetlerden sağlanmıştır. 2011 YILLIK RAPOR 27 ÜRETİM, YENİ YATIRIMLAR VE GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI Üretim faaliyetlerini 4 ülkede sürdüren Anadolu Cam, • Türkiye’deki 3 tesiste 800 bin ton/yıl, • Rusya Federasyonu’ndaki 5 tesiste 1,2 milyon ton/yıl, • Gürcistan’daki 1 tesiste 28 bin ton/yıl, • Ukrayna’daki 1 tesiste 85 bin ton/yıl, olmak üzere toplamda 2,1 milyon ton/yıl üretim kapasitesine sahiptir. Mevcut tesisler, gereklilik ve ihtiyaçlar doğrultusunda modernizasyon çalışmaları ile sürekli olarak yenilenmekte ve ek yatırımlar yoluyla geliştirilmektedir. Bu çerçevede, 2011 yılında Türkiye’de ve Rusya’da büyüme yatırımlarının yanı sıra modernizasyon ve iyileştirme yatırımlarına da devam edilmiş, Türkiye, Rusya ve diğer coğrafyalarda toplamda 356 milyon TL tutarında yatırım harcaması gerçekleştirilmiştir. Türkiye Cam Ambalaj Grubu, Türkiye’deki faaliyetlerini “Anadolu Cam” olarak İstanbul, Mersin ve BursaYenişehir’de kurulu 3 tesisteki 9 fırınla yürütmektedir. Bursa-Yenişehir’de gelişmekte olan cam ambalaj talebini karşılamaya yönelik olarak başlatılan yatırım süreci 2011 yılı sonunda tamamlanmıştır. Yenişehir Tesisi’nde her biri 120 bin ton/yıl kapasiteli 4 fırınla toplam 480 bin ton/yıl üretim kapasitesine ulaşılmıştır. Cam ambalajın rekabet gücünü artırmaya yönelik çalışmalar 2011 yılı boyunca öncelikli konulardan biri olarak ele alınmıştır. Cam ambalajların hafifletilmesi, dayanımının artırılması, üretimdeki proses girdilerinin ve atıkların azaltılması, yenilenebilir enerji kullanımı ve cam geri dönüşümünün artırılması gibi konular proje başlıkları olarak öne çıkmış ve yıl içinde bu projelerle ilgili yeni çalışmalar başlatılmıştır. Bütün fabrikalarda, enerji tasarrufu başta olmak üzere çeşitli geliştirme ve maliyet düşürme çalışmalarına hız verilmiş, böylece bir yıl içinde 31 milyon TL’nin üzerinde tasarruf gerçekleştirilmiştir. Anadolu Cam Konsolide Göstergeleri* m TL Satış Gelirleri Uluslararası Satışlar Brüt Kâr Faaliyet Kârı Ana Ortaklık Kârı/(Zararı) FAVÖK Net Finansal Borçlar Özkaynaklar Varlıklar Toplamı Yatırımlar Çalışan Sayısı 2011 2010 2009 1.288 595 357 160 134 318 741 1.047 2.299 356 5.508 1.132 495 295 128 102 263 412 899 1.744 102 5.208 915 405 192 36 16 186 506 737 1.585 88 4.815 * Anadolu Cam, JSC Mina, Ruscam, Anadolu Cam Investment, AC Glass Invest, Ruscam Ufa, Ruscam Kirishi, Ruscam Kuban, Ruscam Sibir, Brewery Pivdenna, Balsand, Ruscam Pokrovsky, Anadolu Cam Yenişehir, Merefa, Omco-İstanbul, Balkum ve FormMat’ı kapsamaktadır. 28 2011 YILLIK RAPOR Rusya Federasyonu Cam ambalaj alanındaki temel stratejisini “ölçeğini sürekli büyütmek ve yakın coğrafyasında lider üretici konumuna gelmek” olarak tanımlayan Anadolu Cam, Rusya Federasyonu’nda başlattığı büyüme hareketini 2002 yılından bugüne “Ruscam” adı altında yürütmektedir. Rusya pazarındaki büyüme hedeflerini, “Cam ambalaj pazarının tüm kesimlerinde var olmak, toplam cam ambalaj pazarında %20 pazar payına ulaşmak, minimum maliyet ve maksimum servis kalitesiyle lider cam ambalaj tedarikçisi olmak” şeklinde tanımlayan Anadolu Cam, gelişen pazarlarda gerek doğrudan yatırım, gerekse satın almalar yoluyla kapasite yaratmayı hedeflemekte ve bu doğrultuda çalışmalarını sürdürmektedir. Grubun Rusya’daki ilk yatırımı, Vladimir bölgesindeki Ruscam Gorokhovets Tesisi’dir. Bunu ülkenin çeşitli noktalarındaki diğer tesisler izlemiş ve Ruscam ülkenin en büyük cam ambalaj tedarikçilerinden biri haline gelmiştir. Kapasite artırımı kapsamında son olarak Ruscam Kirishi Fabrikası’nda inşa edilen ikinci fırın ile Grubun Rusya’daki mevcudiyeti daha da güçlenmiştir. Cam Ambalaj Grubu’nun Rusya Federasyonu’ndaki üretim kapasitesinin giderek artması, kaliteli ve ekonomik kum tedarikini de en hayati konulardan biri haline getirmiştir. Temel hammadde ihtiyacını güvenli bir kaynaktan karşılayabilmeyi stratejik bir öncelik olarak gören Grubun Rusya’da, 350 bin tonu cam ambalaj kumu olmak üzere toplam 800 bin ton/yıl kapasiteye sahip %50 ortaklıklı bir kum tesisi bulunmaktadır. Gürcistan Anadolu Cam’ın ilk yurtdışı yatırımı olarak 1997 yılında Gürcistan’da özelleştirme kapsamında satın aldığı Mina üretim tesisi, devreye girdiği 1998 yılından bu yana 28 bin ton/yıl kapasiteli fırınıyla üretimini sürdürmektedir. Ukrayna Anadolu Cam, uluslararası faaliyetlerini güçlendirme ve yakın coğrafyasında lider üretici olma hedefleri doğrultusunda, Ukrayna’da mevcut bir cam ambalaj tesisini satın almış ve tesisi 2011’in ilk çeyreğinde bünyesine katmıştır. Ülkenin kuzeydoğusundaki Merefa kentinde yer alan Merefa Cam Ambalaj Fabrikası, modern teknolojiyle donatılmış tek fırınıyla 85 bin ton/yıl üretim kapasitesine sahiptir. Tesisin ISO 9000, 1400 ve 1800 belgeleri mevcuttur. OMCO-İstanbul Anadolu Cam ve Belçikalı OMCO International NV ortaklığıyla 2001 yılında faaliyete geçen OMCO-İstanbul, cam ambalaj ve cam ev eşyası kalıbı üreten bir kuruluştur. Şirket, 2011 yılında 63,8 milyon TL’lik satış gerçekleştirerek bütçe hedeflerinin üzerinde bir performans sergilemiştir. Ürün ve hizmet kalitesiyle pazarda büyüyen ve uluslararası pazarda yüksek kalitesiyle talep gören OMCO-İstanbul, önümüzdeki dönemde ihracatını artırmaya yönelik çalışmalarını sürdürecektir. Merefa Gorokhovets Pokrovsky Ufa Krishi Kuban 2011 YILLIK RAPOR 29 ÜRÜNLERE YÖNELİK FAALİYETLER Yeni ürün çalışmaları Anadolu Cam, tüketici ve markaların farklı cam ambalaj taleplerini esnek ve yenilikçi tasarımlarla desteklemektedir. Yeni tasarımların ortaya çıkmasında, grup bünyesindeki Ürün Tasarım Merkezi’nde mevcut olan endüstri tasarımı ve ileri mühendislik bilgilerinin yanında, Grubun bu alanda sahip olduğu köklü deneyimler de rol oynamaktadır. Cam ambalaj tasarımları deneyim, yenilikçilik ve yaratıcılık üçgeninde geliştirilmektedir. 2011 yılında Türkiye, Rusya ve Gürcistan’daki üretim tesislerine yönelik olarak 1.112 adet yeni ürün projesi yürütülmüş, bunlar arasından 262 adet projenin fiilen üretimi gerçekleştirilmiştir. Ödüllerimiz Anadolu Cam, Dünya Ambalaj Örgütü (WPO-World Packaging Organization) tarafından akredite edilerek yetkinliği tanınmış bir yarışma olan 2011 yılı Ambalaj Ay Yıldızları Yarışması’nda Uludağ Doğal Madensuyu şişesi ile gümüş ödül; Damla Doğal Madensuyu şişesi, East’n’Best Kokteyl şişesi, Seyidoğlu ve Tunaş Reçel kavanozları ile yetkinlik ödülü olmak üzere toplam beş ödül almıştır. Yarışma kuralı uyarınca “Yetkinlik 2011” ödülüne layık görülen ambalajların WPO’nun düzenlediği WorldStar Yarışması’na katılma hakkı kazanması sonucu Anadolu Cam, Tunaş Reçel kavanozu ile bir de WorldStar ödülü almıştır. Uluslararası Ambalaj Endüstrisi Fuarı Anadolu Cam, 2011 yılında 17’ncisi düzenlenen Uluslararası Ambalaj Endüstrisi Fuarı’na, hem genç nesillere çevre ve cam geri dönüşüm bilincinin aktarılması, hem de camın çevre ve sağlık açısından en doğru ambalaj olduğunun anlatılması adına hayata geçirdiği, “Cam Yeniden Cam” projesinin temasıyla katılmıştır. Bu kapsamda insan ve çevre sağlığına yönelik mesaj ve görsellerin yer aldığı stantta, Anadolu Cam Tasarım Merkezi’nin faaliyetleri de tanıtılmıştır. ÇEVRE DOSTU UYGULAMALAR Cam ambalaj hafifletme çalışmaları Enerji ve hammaddede tasarruf, karbon ayak izini azaltma ve daha az ambalaj kullanma gibi konular, sürdürülebilirlik ve çevreye saygı anlayışı çerçevesinde giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Bu gibi kriterler, tüketici tercihlerinde de doğrudan belirleyici konumuna gelmektedir. Bu bağlamda Anadolu Cam, tasarım ve üretim tekniklerini geliştirerek mevcut ürünlerini hafifletmeyi öncelikli konulardan biri olarak görmektedir. Cam ambalajları hafifletme yönündeki çalışmalarla, hammadde ve enerji tasarrufu sağlanmasının yanında, karbon gazı emisyonlarının da önemli ölçüde azaltılması hedeflenmektedir. 1990’lı yılların başından itibaren, NNPB (Narrow 30 2011 YILLIK RAPOR Neck Press and Blow) prosesi olarak bilinen teknolojiyi giderek artan oranda üretimlerine uyarlayarak bu yöndeki çabalarını çok erken tarihte başlatmış olan Anadolu Cam, pek çok alanda olduğu gibi cam ambalaj ürünlerinin hafifletilmesi konusunda da sektörüne öncülük etmektedir. Ürün hafifletme çalışmaları kapsamında 2011 yılında hafif çalışılan kalıp sayısı %28 oranında artırılmış ve 12 bin ton cam tasarrufu sağlanmıştır. Son iki yılda dizayn edilen hafifletilmiş kalıp sayısı 67’ye ulaşmıştır. “Cam Yeniden Cam” “Cam Yeniden Cam”, Anadolu Cam’ın, cam geri dönüşümü ve cam kırığı geliştirme çalışmaları kapsamında başlattığı bir geri dönüşüm projesidir. Sosyal sorumluluk çatısı altında ilköğretim okullarında yürütülen “Cam Yeniden Cam” projesinin amacı, kaynağında ayrı toplama bilincini toplumun en genç bireyleri olan “öğrencilere” anlatmak ve bu alanda bir farkındalık yaratmaktır. Projeyle bir yandan nihai tüketicilerin (öğrenci ve doğal olarak aile bireylerinin) bilinçlendirilmesi hedeflenirken, bir yandan da ilçe yerel yönetimlerinin projeye desteğinin sağlanması yoluyla bölgesel bazda geri dönüşüm oranının artırılması amaçlanmaktadır. Sürdürülen eğitim faaliyetlerine ek olarak, “Cam Yeniden Cam” projesi kapsamında Anadolu Cam tarafından yerel yönetimlere cam geri dönüşüm kumbaraları verilmektedir. 2011 yılında Maltepe ve Zeytinburnu Belediyelerine 400 adet cam kumbarası verilmiştir. 2012 yılında İstanbul’un yanı sıra İzmir ve Ankara’da toplam 2 bin kumbara dağıtılması planlanmaktadır. Ayrıca 2012 yılı içinde, üç farklı ilde yaygınlaştırılması planlanan eğitimler yoluyla 50 bin yeni öğrenciye ulaşılması hedeflenmektedir. Uluslararası standartlara uyum Anadolu Cam, yurtiçi ve yurtdışındaki tüm tesislerinde üretim faaliyetlerini uluslararası kalite standartlarına uygun bir şekilde gerçekleştirmekte ve bunu uluslararası sertifika programlarıyla belgelendirmektedir. Bu çerçevede, Türkiye’de yer alan üç üretim tesisi için de 2011 yılında “BRC/IoP Global Standard for Packaging and Packaging Materials-Issue 3” (BRC/IoP Ambalaj-Ambalaj Malzemeleri Global Standardı) belgesi alınmıştır. İngiliz Perakendeciler Birliği Ambalaj Enstitüsü tarafından oluşturulan ve uluslararası geçerliliği olan BRC/IoP (British Retail Consortium Institute of Packaging / Institute of Packaging) standardı, ambalaj üreticileri için yasal gerekliliklere uyumu sağlayarak üretim alanında gerekli olan ürün güvenliği, kalite, operasyonel ve hijyen kriterlerini belirlemektedir. Doğa dostu cam ambalaj Anadolu Cam, çevre dostu bir ambalaj malzemesi üreticisi olmanın bilinciyle hareket etmekte ve mevzuat çerçevesinde atıkların çevreye zarar vermesini önleyici yatırımları tüm tesislerinde hayata geçirmektedir. 2011 yılında Anadolu Cam’ın yurtiçi faaliyetlerinde toplam 100 bin ton cam geri dönüşümü gerçekleştirilmiştir. GELECEK GÜVEN ALTINDA Yetişmiş insan gücüyle desteklenen gelecek Cam Ambalaj Grubu, faaliyet gösterdiği geniş coğrafyada ulaştığı kapasite büyüklüğünü ve teknolojik gücünü yenilikçilik, yaratıcılık, uzmanlık ve yetişmiş insan gücü gibi özellikleriyle pekiştirmekte ve değişen pazar koşullarına uygun ürün ve hizmet kalitesiyle geleceğe güvenle bakmaktadır. Cam ambalaj konusunda sahip olduğu köklü bilgi birikimini çağdaş yaklaşım, teknoloji ve uygulamalarla destekleyen Anadolu Cam, Avrupa’nın önde gelen cam ambalaj üreticileri arasına girmesini sağlayan istikrarlı büyümesini önümüzdeki yıllarda da sürdürmeyi hedeflemektedir. Gelişen pazarlarda büyümek Türkiye ve Rusya cam ambalaj pazarının lider kuruluşu Anadolu Cam, 2012 yılı ve sonrasına yönelik büyüme hedefleri çerçevesinde uluslararası konumunu güçlendirmeyi planlamaktadır. Bu hedef doğrultusunda, Grubun yurtdışında büyüme ve bölgesel güç oluşturma stratejisinin bir uzantısı olarak, gerek faaliyet gösterdiği gerekse ilgi alanındaki coğrafyalarda yürüttüğü proje çalışmaları önümüzdeki dönemlerde de hız kesmeden devam edecektir. 2011 YILLIK RAPOR 31 Soda Sanayii 32 2011 YILLIK RAPOR Kimyasallar Grubu, 6 ülkede yürüttüğü faaliyetlerini mevcut tesislerdeki kapasite artış yatırımları ile genişleterek sürdürmüştür. Soda, krom kimyasalları, cam elyafı, endüstriyel hammaddeler, elektrik, Vitamin K3 türevleri ve sodyum metabisülfit ürünleri ile ağır sanayi makineleri konularında üretim ve satış faaliyetleri gerçekleştirmiş, küresel pazarlardaki gelişmelere paralel olarak başarılı bir performans sergilemiştir. KİMYASALLAR GRUBU TEMEL FAALİYET ALANLARINDAKİ GELİŞMELER Soda ürünleri Soda sektöründe, 2010 yılından itibaren toparlanma sürecine giren pazarlar, 2011 yılında Kuzey Afrika ve Ortadoğu’da yaşanan politik belirsizliklere ve Avrupa’da yaşanan ekonomik sorunlara rağmen beklenenin üzerinde iyileşme göstermiştir. Bölgesel talep değerlendirildiğinde, büyümenin Çin ve Hindistan’da dünya ortalamasının üzerinde; ABD, Rusya, Ortadoğu ve Güneydoğu Asya’da dünya ortalamasında; Avrupa ve Afrika’da ise dünya büyüme hızının altında seyrettiği görülmektedir. Yurtiçi pazarlarda inşaat sektörünün canlılığı cam talebini artırmış, bunun da soda tüketimine önemli katkısı olmuştur. Soda ürünlerinin yardımcı hammadde olarak kullanıldığı tekstil sektöründe ise 2011 yılında Türkiye’de %8’e yakın bir büyüme kaydedilmiştir. Deterjan sektöründeki yerli üreticilerin yakın pazarlardaki artan talep doğrultusunda ihracatlarını geliştirmeleri yurtiçindeki soda tüketimine olumlu bir şekilde yansımıştır. Soda ürün grubunda, 2011 itibarıyla başarılı bir faaliyet yılı geride bırakılmış ve gerek ihracat, gerekse iç piyasa satışlarında belirlenen tonaj ve ciro hedeflerinin üzerine çıkılmıştır. 2011 yılı soda ürünleri toplam satış cirosu bir önceki yıla göre %29 oranında artış göstermiştir. Aynı şekilde 2011 yılında faaliyet gösterilen bölgelerde pazar penetrasyonu ve müşteri portföyü genişletilmiş, Mersin Fabrikası’ndan ihracat yapılan ülke ve müşteri sayısı artırılarak pazar payı yükseltilmiştir. Bosna Fabrikası ise pazar çeşitliliğini ve satış kanallarını artırmaya yönelik başarılı çalışmalar yaparak bölgesel bir güç haline gelmiştir. Mersin ve Bosna tesisleri ile Bulgaristan’da %25 pay ile üretim ortaklığımız olan Solvay Sodi Tesisi’nde gerçekleştirilen toplam 1,9 milyon ton soda üretimiyle Grup, Avrupa’daki ilk dört ve dünyadaki ilk on üretici arasında yer almıştır. Bu üç tesisten yapılan toplam satışların %56’sı uluslararası satış olarak gerçekleştirilmiştir. Mersin Soda Fabrikası’nda 70 bin ton/yıl kapasite artışı yatırımı büyük ölçüde tamamlanmıştır. 2006 yılında bün2011 YILLIK RAPOR 33 çalışmalarına 2011 boyunca devam edilmiştir. Diğer birçok sanayi dalında olduğu gibi, kanatlı hayvanlar yem sanayiinde de önemli bir katkı maddesi olan sodyum bikarbonat ürünü, 2011 yılında düzenlenen 1. Uluslararası Beyaz Et Kongresi’nde de geniş bir şekilde ele alınmıştır. Soda grubu olarak söz konusu kongreye katılım sağlanmış ve Türkiye’de gelişen beyaz et sektörünün temsilcileriyle bir araya gelinmiştir. Soda Sanayii, Mersin Krom bileşikleri Dünya krom bileşikleri sektöründe, 2010 yılında başlayan olumlu eğilim 2011 yılının ilk yarısında da sürmüş, ancak yılın ikinci yarısında krom kimyasallarının yoğun şekilde kullanıldığı deri ve metal kaplama sektörlerinde kısmi daralmalar yaşanmıştır. Buna rağmen krom ürün grubunda 2011 yıl sonu itibarıyla ihracat ve iç piyasa satışlarında belirlenen tonaj hedeflerine ulaşılmış ve ciro hedeflerinin üzerine çıkılmıştır. 2011 yılı satış gelirlerinde bir önceki yıla göre %34 oranında artış sağlanmış, satışların %81’i uluslararası pazarlara gerçekleştirilmiştir. Bazik Krom Sülfat ürününde dünya lideri olan Kromsan Krom Bileşikleri Fabrikası ürün kalitesi, üretim teknolojisi ve çevre standartlarında dünyanın önde gelen tesislerinden biri konumundadır. Grubumuzun İtalya’da %50 ortağı olduğu, krom bileşikleri alanında üretim ve pazarlama faaliyetleri yürüten Cromital SPA firmasının diğer %50’si de 2011 sonunda satın alınmış ve şirketin tamamı Soda Sanayi bünyesine katılmıştır. yeye katılan Şişecam Soda Lukavac Fabrikası’nda da verimlilik artışı sağlayacak yatırımlar yapılmış ve tam kapasite kullanımı gerçekleştirilmiştir. 2012 yılında yeni pazar ve müşterilere ulaşma çalışmalarına devam edilerek, özellikle dünya ortalamasının üzerinde büyüyen bölgelerde pazar payının artırılmasına çalışılacaktır. 2011 yılında ürün bazında da önemli gelişmeler sağlanmıştır. Metal kaplama sanayisine yönelik Krom Nitrat ve Krom Klorür’den oluşan Krom III ürün portföyü, bu gruptaki özellikli ürünler Krom Hidroksi Klorür ve Krom Nitrat CN125’in de katılımıyla genişletilmiştir. Çok çeşitli kullanım alanları olan sodyum bikarbonat ürününün özellikle hemodiyaliz, farma, baca gazı arıtma ve kumlama alanlarında geliştirilerek markalaştırılması Mevcut tesislerdeki üretim kapasitesinin optimal seviyelerde kullanılması suretiyle, stratejik öneme sahip yüksek potansiyelli ve kârlı pazarlardaki konumu- Kimyasallar Grubu Kombine Göstergeleri* m TL 2011 2010 2009 Satış Gelirleri Uluslararası Satışlar Brüt Kâr Faaliyet Kârı Dönem Kârı/(Zararı) FAVÖK Net Finansal Borçlar Özkaynaklar Varlıklar Toplamı Yatırımlar Çalışan Sayısı 1.466 683 324 183 185 277 60 1.185 1.860 160 3.190 1.187 521 202 77 106 162 90 1.058 1.554 95 3.322 1.114 450 202 87 54 160 250 966 1.563 185 3.123 * Soda Sanayii dışında Cam Elyaf, Camiş Madencilik, Madencilik Sanayii, Camiş Egypt Mining, Camiş Rus Zao, Camiş Elektrik ve Vijenac’ı kapsamaktadır. 34 2011 YILLIK RAPOR nu güçlendirmek ve katma değeri yüksek yeni ürünlerin üretim ve pazarlama çalışmalarını sürdürmek, 2012 yılında grubun ana hedefleri arasında yer almaktadır. Grup, krom kimyasalları konusunda 2011 yılında yurtdışında All China Leather Fair / Şanghay - Çin; Shoes & Leather Exhibition / Guangzhou - Çin; FIMEC Leather Fair / Novo Hamburgo - Brezilya fuarlarına katılmıştır. Ar-Ge Faaliyetleri Grup bünyesindeki Ar-Ge faaliyetleri, soda ve krom bileşikleri ürün gruplarında mevcut proses ve teknolojilerin sürekli iyileştirilmesi, verimliliğin artırılarak maliyetlerin düşürülmesi, ürün çeşitliliğinin katma değeri yüksek yeni ürünlerle zenginleştirilmesi ve çevre dostu uygulamaların geliştirilmesi yoluyla rekabet gücünün devamlı olarak artırılması hedefleri doğrultusunda sürdürülmektedir. Soda ürünü katı ve sıvı atıklarının yeni ürünlere dönüştürülerek farklı sektörlerde kullanılmasına yönelik çalışmalara 2011 yılında da devam edilmiştir. Soda ve rafine sodyum bikarbonat ürünleri ile ilgili farklı kullanım alanlarına ve katma değeri yüksek yeni ürünlere yönelik geliştirme çalışmaları yürütülmüş, ayrıca soda prosesi simülasyon programı ile tamamen model ortamına aktarılmıştır. Krom ürün grubunda, Krom III ürün portföyünü geliştirmeye yönelik çalışmalar yoğun bir şekilde devam etmiştir. Bu doğrultuda metal kaplama sanayinde kullanılan krom sitrat ve krom hidroksi nitrat üretim yöntemleri geliştirilmiştir. Farklı bir sodyum bikromat üretim prosesi geliştirilmesi için laboratuvar çalışmalarına başlanmıştır. Ayrıca, deri tabaklama sektörü için geliştirilen yeni ürünün reçete geliştirme ve uygulama çalışmaları sürdürülmüştür. “ISO/IEC 17025 Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği İçin Genel Şartlar” standardına uygunluk belgesine sahip Ar-Ge Laboratuvarı’ndaki kapsam genişletme çalışmaları yıl boyunca devam etmiştir. Laboratuvarda sürdürülen projeler, TÜBİTAK-TEYDEB Sanayi Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı’ndan yararlanmaktadır. Deniz Kaplumbağalarını Koruma Projesi Kuruluşumuz, “Mersin Kazanlı Bölgesi’ndeki Deniz Kaplumbağalarını Koruma Projesi”ne verdiği sponsorluk desteği nedeniyle, Avrupa Kimya Endüstrisi Konseyi (CEFIC) tarafından takdirname ile onurlandırılmıştır. Soda Sanayi, bu projeyle yine CEFIC tarafından düzenlenen 2011 Avrupa Üçlü Sorumluluk Ödülleri (European Responsible Care Awards 2011) organizasyonuna katılmış ve övgü ödülüne layık görülmüştür. Soda Sanayii Konsolide Göstergeleri* m TL 2011 2010 2009 Satış Gelirleri Uluslararası Satışlar Brüt Kâr Faaliyet Kârı Ana Ortaklık Kârı/(Zararı) FAVÖK Net Finansal Borçlar Özkaynaklar Varlıklar Toplamı Yatırımlar Çalışan Sayısı 872 590 250 170 185 224 42 798 1.225 119 1.769 660 448 153 85 69 132 56 615 945 63 1.854 624 385 145 75 46 118 120 541 913 62 1.872 * Soda Sanayii, Şişecam Bulgaria, Oxyvit Kimya, Şişecam Soda Lukavac, Asmaş, Dost Gaz, Cromital ve Sintan’ı kapsamaktadır. 2011 YILLIK RAPOR 35 mektedir. 2011 yılında Kuzey Afrika ve Ortadoğu’da yaşanan siyasi istikrarsızlıklara bağlı olarak, yerli CTP boru üreticilerinin bu bölgelerdeki projelerinde yaşadıkları belirsizlikler, yurtiçi cam elyafı talebini olumsuz etkilemiştir. Buna rağmen 2011 yılında Cam Elyaf, ihracat ve iç piyasa satışlarında belirlenen hedeflerin üzerinde bir performans göstermiş ve satış gelirlerini bir önceki yıla göre büyük oranda artırmıştır. 2011 yılı satışlarının %52’si iç piyasa, %48’i ise uluslararası satış olarak gerçekleşmiştir. Cam Elyaf Kimyasallar Grubu’nun bir diğer şirketi olan Cam Elyaf, kompozit endüstrisinin temel girdisi olan cam elyafı ürünleri içinde keçe, direkt sarma fitili, fitil ve kırpma ürünleri olmak üzere 4 ana ürün grubunda üretim ve pazarlama faaliyetlerini yürütmektedir. Kompozit malzemeler, geleneksel malzemelere kıyasla sundukları sayısız avantajla, başta altyapı, otomotiv, inşaat, denizcilik, endüstriyel ürünler ve şehir mobilyaları gibi sektörler olmak üzere çok sayıda alanda kullanılmaktadır. Dünya cam elyafı pazarına bölgesel olarak bakıldığında Uzakdoğu, Rusya, Kuzey Afrika, Ortadoğu, Güney Amerika ve Brezilya’nın dünyadaki genel büyüme hızının üzerinde bir büyüme eğilimine sahip olduğu görül- Cam Elyaf ürünleri için Ar-Ge faaliyetleri, mevcut proses ve teknolojilerin geliştirilmesi, maliyetlerin düşürülmesi, verimliliğin artırılması, ürün kalitesinin yükseltilmesi ve yeni ürün geliştirilmesi çalışmalarına odaklanmış olarak sürdürülmektedir. Ürün geliştirme kapsamında, öncelikli olarak direkt kırpma prosesine uygun ve maliyet avantajı yaratan kırpma ürünleri geliştirilmiş ve devreye alınmıştır. Ayrıca 2011 yılında termoplastik sektörüne hitap etmek üzere yeni bir çok uçlu fitil ürünü geliştirilmiştir. Polypropilene uyumlu olan ve otomotiv sektörüne hizmet eden bu ürünümüz, çevre dostu olması nedeniyle büyük otomotiv firmaları tarafından tercih edilmektedir. Tanıtım ve pazarlama faaliyetleri kapsamında Cam Elyaf, her yıl Paris’te düzenlenmekte olan ve kompozit sektörünün en önemli etkinliklerinden biri olan JEC Kompozit Fuarı’na katılmıştır. Özellikle Almanya pazarına hitap eden Composite Europe Fuarı’nda da bu yıl üçüncü kez stant açılmıştır. Ayrıca, ana ürün gruplarından biri olan kırpma ürünlerin pazarlama faaliyetleri kapsamında 2011 yılında ilk kez, termoplastik sektörünün en önemli etkinliği olan Fakuma/Almanya Fuarı’na katılım sağlanmıştır. Benzer şekilde Cam Elyaf, kompozit sektörünün en büyük pazarlarından biri olan Asya pazarında marka bilinirliğini artırmak ve global müşterilerle doğrudan iletişim kurmak amacıyla, Çin’de düzenlenmekte olan kompozit fuarında yer almıştır. 36 2011 YILLIK RAPOR Üretim ve verimlilik artışı ile maliyet tasarrufuna yönelik olarak 2009’da başlatılan modernizasyon çalışmaları 2011 yılında tamamlanmış ve daha ileri bir teknolojinin kullanıldığı yeni üretim prosesi uygulanmaya başlamıştır. Şirketin Sodyum Metabisülfit ürün grubunda da 2011 yılında satış gelirleri artırılmış ve hedeflenen seviyenin üzerine çıkılmıştır. Bu üründe ana pazarlar Avrupa, Kuzey Amerika ve Kuzey Afrika olmakla birlikte, pazar çeşitliliğini artırmaya yönelik çalışmalara devam edilmiş ve bu çalışmalar sonucunda Latin Amerika ve Ortadoğu bölgelerine ilk satışlar gerçekleştirilmiştir. Camiş Madencilik Kimyasallar Grubu bünyesinde Türkiye, Mısır ve BosnaHersek’te faaliyet gösteren Madencilik Şirketleri, Şişecam Topluluğu’nun yurtiçi ve yurtdışındaki yatırımlarına paralel olarak artan endüstriyel hammadde taleplerinin karşılanması amacıyla faaliyet alanlarını sürekli genişletmektedir. Silis kumu, kalker ve dolomit dışında yeni şirket alımları ve yatırımlarla feldspat ve kaolen gibi ürünleri de portföyüne katan madencilik şirketleri, Topluluk şirketlerinin hammadde ihtiyaçlarını karşılamanın yanında seramik ve çimento sektörüne de hizmet vermekte ve yurtiçiyurtdışı piyasalara satış yapmaktadır. 2011 yılında maliyet düşüşü ve verimlilik artışı sağlayacak projelere yoğunlaşan madencilik şirketleri, üretim ve satışlarda belirlenen hedefleri gerçekleştirmiştir. Bosna-Hersek’te, Şişecam Kimyasallar Grubu’na bağlı Lukavac Soda Fabrikası’nın kireçtaşı hammaddesini tedarik etmek üzere 2010 yılında %50 hissesi satın alınmış olan Vijenac kireçtaşı ocağı, 2011 yılı itibarıyla ihtiyaç duyulan hammaddenin tamamını belirlenen hedeflere uygun olarak temin etmiştir. Camiş Elektrik Enerji sektöründe Türkiye’nin ilk özel şirketlerinden biri olan ve Lüleburgaz’da 32 MW, Mersin’de ise 252 MW elektrik üretim kapasitesi ile 15 yıldır enerji üretim faaliyetlerini sürdüren Camiş Elektrik, 2011 yılında hedeflenen program dahilinde çalışmalarına devam etmiştir. Yılda 4,2 milyon ton buhar ve 2,25 milyar kWh elektrik üretimi gerçekleştiren şirket, Türkiye elektrik piyasasının önemli ve güvenilir tedarikçilerinden biridir. Oxyvit Şişecam Topluluğu ile İtalyan Cromital SPA firmalarının ortaklığında 1999 yılında faaliyete geçen Oxyvit, ağırlıklı olarak tavuk, domuz ve balık yemlerinde kullanılan Vitamin K3 türevlerinin üretimini ve satışını gerçekleştirmektedir. Şirket, tavuk ve domuz eti üretimindeki artışa bağlı olarak 2010’da başladığı yükselişini sürdürmüş ve 2011 yılında hedeflenen seviyelerin üzerinde satış gerçekleştirmiştir. Ayrıca yeni pazarların bulunması ve müşteri portföyünün geliştirilmesine yönelik çalışmalar yıl boyunca sürdürülmüştür. Sektörün önde gelen fuarlarına düzenli olarak katılımını sürdüren Oxyvit, 2011 yılında IPE Atlanta Fuarı’na katılmıştır. Asmaş Ağır sanayi makineleri ve ekipmanları üreten Asmaş, bu alandaki bilgi birikimi, uzman teknik personeli ve kalite anlayışıyla sektörde bölgesel öneme sahip kuruluşlardan biridir. İç ve dış pazarlara hizmet veren Asmaş, komple tesis kurmakta, proje ve teknoloji üretmekte ve sanayi sektöründe yaygın olarak kullanılan makine ve ekipmanların imalatını gerçekleştirmektedir. Demirçelik, çimento, kimya, enerji, taşıma ekipmanları ve savunma sanayi, Asmaş’ın hizmet verdiği önemli sektörleri oluşturmaktadır. 2011 yılında Asmaş, Şişecam Topluluğu içine yaptığı satışlarını artırırken hizmet verdiği dış müşteri portföyünü de genişletmiş ve özellikle hidroelektrik santralleri ile demir-çelik sektörüne yönelik farklı makine ekipmanlarının imalatını gerçekleştirmiştir. Ayrıca tesisin verimliliğini ve kapasitesini artırarak daha rekabetçi bir yapıya kavuşmak amacıyla 2009 yılından beri sürdürülen modernizasyon yatırımları 2011 yılında da devam etmiştir. Yeni tezgâh yatırımlarının da tamamlanmasıyla Asmaş, 2012 yılında kapasitesini hedeflenen seviyeye yükseltecektir. Asmaş, İzmir 2011 YILLIK RAPOR 37 Araştırma-Teknolojİ Topluluk şirketleri bünyesinde, üretim hattı üzerinde yapılan test çalışmalarının maliyetleri hariç, 5746 sayılı yasa gereği aktifleşmeler dahil toplam 47 milyon TL tutarında Ar-Ge harcaması yapılmıştır. Araştırma ve geliştirme faaliyetlerine satış gelirlerinden ayrılan pay %1 oranında gerçekleşmiştir. Ar-Ge çalışmaları Enerji yoğun bir sektörde üretim yapan Şişecam, doğal kaynakların gelecek nesillere miras bırakılacak şekilde korunmasını ve sürdürülebilirliğin sağlanmasını en öncelikli konulardan biri olarak görmekte ve Ar-Ge faaliyetlerinde birincil olarak bu konuya odaklanmaktadır. 2011 yılında yürütülen yeni ürün ve teknoloji geliştirme amaçlı yoğun Ar-Ge çalışmalarının önceliği, hem üretimde hem de cam ürünlerin kullanımı sırasında enerji tasarrufunun sağlanması olmuştur. Üretim yapılan tüm sektörlerde kendi tasarım ve mühendislik birikimlerini matematiksel modellerle destekleyen Şişecam, kendi geliştirdiği fırınlarda enerji tüketimleri açısından dünyada ilk %10 içinde olan performansını yükselterek %7’ye varan iyileştirmeler elde etmiştir. Temel cam ürünlerine yeni fonksiyonlar kazandırma çalışmaları Enerji tasarrufu sağlamaya yönelik çalışmaların dışında 2011 yılındaki Ar-Ge faaliyetlerinin temel hedeflerinden biri de, günlük hayatta en sık kullanılan malzemelerden biri olan cam ürünlerin işlevsellik, fayda ve estetik özelliklerinin geliştirilmesi olmuştur. Bu amaçla, farklı kompozisyonlar ve renkler yanında, cam yüzeyine farklı fonksiyonlar kazandıran kaplamalar üzerinde de yıl boyunca Ar-Ge faaliyetleri sürdürülmüştür. 38 2011 YILLIK RAPOR 2011 yılında dünyada ve Türkiye’de enerji kaynaklarına olan talebin azalıp maliyetlerin düşeceği yönündeki öngörüler gerçekleşmemiş ve enerji tasarrufunun önemi bir kez daha ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda inşaatlarda kullanılan malzemelerin, binalarda enerji ihtiyacını azaltıcı yönde geliştirilmesi gerekliliği ön plana çıkmaktadır. Türkiye’de, pencere ve cephe kaplama sistemlerinde enerji performansı yüksek düzcam ürünlerine talep gün geçtikçe artmaktadır. Bu nedenle, 2011’de gerçekleştirilen Ar-Ge çalışmaları kapsamında, nötral geçirgenlik ve yansıma rengine sahip yüksek enerji performanslı kaplamalı düzcam ürün yelpazesinin geliştirilmesinin yanı sıra, emniyet camı işlem süreçlerinde ısıl işlemlere dayanabilen kaplamaların geliştirilmesi çalışmalarına da ağırlık verilmiştir. Yüksek enerji performanslı kaplamaların, ürünün kullanım yerine göre farklı teknolojik süreçlerle üretilmesine yönelik çalışmalarda büyük ilerlemeler kaydedilmiş ve özellikle beyaz eşyaya uygun ürünlerde üretim aşamasına gelinmiştir. Camın dayanıklılığını artırma çalışmaları Sağlıklı ve doğal bir malzeme olan cam, doğası gereği kırılgan olduğu için bazı kullanım alanlarında rekabet üstünlüğünü kaybetmektedir. Diğer yandan özellikle içme suyunun cam dışı ambalaj malzemelerinde saklanması halinde ortaya çıkan sakıncalar, son yıllarda içeceklerde Fırın atmosferinde tanecik izleme yöntemi ile yanma gazlarının sıcaklık ve hızlarının belirlenmesi. Otomobil camı temperlenmesi sırasında soğutma havası için hesaplanan hız dağılımı. cam şişeye dönüşü hızlandırmıştır. Camın kırılganlık dezavantajını ortadan kaldırmak ve bu dönüşümü desteklemek amacıyla, cam ürünlerin mukavemetini artırma yönündeki çalışmalar 2011 yılında yoğun bir şekilde sürdürülmüştür. Cam Araştırma Merkezi’nde, teorik mukavemeti oldukça yüksek olan camın, gerçek mukavemet değerini düşüren unsurları mümkün olduğunca bertaraf edecek malzemeler geliştirilerek şişelere uygulanabilmesi için çalışmalar yürütülmüştür. Ayrıca, şişelerde tüketiciler tarafından tercih edilen mat görünümün ve saten hissinin elde edilmesi amacıyla yeni malzemeler geliştirilmiştir. Aynı zamanda, rüzgâr enerjisinden elektrik üretmede kullanılan rüzgâr türbinlerinin ihtiyaçlarına uygun, mukavemet ve yüzey özellikleri iyileştirilmiş cam elyafı kompozisyonları geliştirme çalışmalarına da devam edilmiştir. Yenilenebilir enerji Doğal enerji kaynaklarının hızla tükenmesi nedeniyle yenilenebilir enerji alternatiflerinin önem kazandığı günümüzde, güneş enerjisinden elektrik elde etmede kullanılan güneş pillerinin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yoğunluk kazanmaktadır. Söz konusu sistemlerin veriminin artırılması amacıyla, fotovoltaik modüllerde kullanılmak üzere, bu amaca hizmet edebilecek özelliklerde yansıtmaz (anti-reflektif) kaplama malzemeleri geliştirilme çalışmaları sürdürülmüştür. Renk çeşitliliğini artırmaya yönelik çalışmalar Rekabetin yoğun olduğu cam ev eşyası sektöründe, farklı renkli ürünleri yüksek verimlilikte otomatik şekillendirme teknolojileri ile üreten şirketler pazarda rekabet üstünlüğü elde etmektedir. Bu nedenle bugüne kadar mekanize üretim hatlarında üretilmemiş şeker pembe, parlak sarı ve parlak turuncu gibi renklerin elde edilmesi yönünde çalışmalar yürütülmüş ve uygun kompozisyonlar geliştirilmiştir. Dekorasyon ve mimaride iç mekân camları olarak da kullanımı son dönemlerde artan, tamamen renksizleştirilmiş düzcam ürünlerinin gereksinim duyduğu uygun katkı ve işletme koşullarının belirlenmesi çalışmaları tamamlanmıştır. 2011 YILLIK RAPOR 39 İnsan Kaynakları Çağdaş iş dinamiklerine uygun olarak yeni bir yapılanmayla kurulan Topluluk İnsan Kaynakları Sistemleri Müdürlüğü Ağustos 2011 tarihinde Direktörlük yapısına dönüştürülmüş olup, bünyesinde yer alan İşe Alma, Değerlendirme ve Ücret Sistemi, Performans ve Kariyer, Expat ve Eğitim Yöneticilikleri ile faaliyetlerini sürdürmektedir. İNSAN KAYNAKLARI MİSYON VE VİZYONU Topluluk İnsan Kaynakları Sistemleri Direktörlüğü tarafından 2011 yılında yapılan çalışmalar dahilinde Şişecam Topluluğu İnsan Kaynakları Sistemleri Yönetmeliği revize edilmiş ve İnsan Kaynakları Misyonu, Vizyonu, Politikaları ile Stratejileri yeniden belirlenmiştir. Misyon Şişecam Topluluğu’nun hedef ve stratejileri ile uyumlu sistemler yaratarak, uygulayarak ve sürekli iyileştirerek; insan kaynağı aracılığıyla sürdürülebilir rekabet avantajı yaratılmasına katkı sağlamak. Vizyon Şişecam Topluluğu’nun kalıcı ve sürdürülebilir başarısı için; iş sonuçlarına etki eden, değer katan ve kuruma bağlılığı yüksek insan kaynağına sahip olmak. İNSAN KAYNAKLARI POLİTİKALARI VE STRATEJİLERİ Şişecam Topluluğu kurumsal büyüme hedeflerini destekleyecek şekilde; • Değerlerimizi paylaşan, doğru işgücünü Topluluğa kazandırmak, • Bilgi seviyesi ve deneyimi ile örnek gösterilen, faaliyet alanında uzmanlaşmış çalışanlar yetiştirilmesine destek olmak, • Çalışanlarımızı ödüllendirirken, iş büyüklüğü, işe katkı, bilgi/beceri ve yetkinlikler ile performanslarını dikkate alan, günün koşullarına uyum sağlayan, adil ve tutarlı bir ücretlendirme sistemi uygulamak, • Sürekli ve yüksek performans kültürünün kurumda yerleşmesini sağlamak, • Topluluk çalışanlarının yurtiçinde ve yurtdışında; 40 2011 YILLIK RAPOR uygun zamanda, uygun lokasyonda ve uygun pozisyonda görev almalarını sağlayacak araçları oluşturmak ve geliştirmek, • Topluluğun sektördeki konumunu güçlendirmek amacıyla değişime ve gereksinimlere hızla adapte olabilecek bir organizasyonel yapıyı sürekli geliştirmek, • Global fırsatlar yaratarak, zengin iş deneyimine sahip yöneticiler ve yönetici adaylarını yetiştirmek ve dolaşımını sağlamaktır. 2011 YILI ÇALIŞMALARI İnsan Kaynakları Portalı Bütünleşik insan kaynakları süreçlerinin elektronik ortamda gerçekleştirilmesi amacıyla kullanılacak yazılımla ilgili proje çalışması Mart 2011 tarihinde başlatılmıştır. Söz konusu yazılım ve tüm aylık ücretli çalışanların kullanacağı İnsan Kaynakları Portalı, yurtiçi şirketler için 2012 yılında devreye alınacaktır. Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. İnsan Kaynakları Sistemleri Yönetmeliği, devreye alınan insan kaynak- ları sistemleri ile uyumlu olacak şekilde güncellenerek, Camport’ta yayınlanmıştır. İşe Alma Yöneticiliği Yeniden yapılandırma çalışmaları çerçevesinde kurulan İşe Alma Yöneticiliği, Şişecam’ın stratejik ve operasyonel ihtiyaçlarını karşılayacak; mevcut ve gelecekteki hedeflerine ulaştıracak; uygun nitelik, yetenek, bilgi ve eğitim potansiyeline sahip insan gücünün Topluluğa kazandırılması ve böylece daha etkili istihdamla insan kaynağının Şişecam için stratejik bir avantaj haline getirilmesi amacıyla kurulmuştur. Yöneticiliğin kurulmasından sonra Topluluğun yurtiçi operasyonlarını ve aylık ücretli personeli kapsayacak şekilde, yeni İşe Alma Sürecine ilişkin tanıtım sunumları gerçekleştirilmiş ve ardından İşe Alma Sürecinde Yetkinlik Bazlı Mülakat Yöntemi uygulanmaya başlamıştır. 31.12.2011 tarihine kadar geçen dönemde, 835 yetkinlik bazlı mülakat gerçekleştirilmiş ve 180 işe alım kararı verilmiştir. Değerlendirme ve Ücret Sistemi Yöneticiliği Topluluğumuzda İnsan Kaynakları Sistemleri Uygulamaya Alma Projesi (İKS_UP) kapsamında aylık ücretli personelimize yönelik olarak adil, rekabetçi, piyasaya göre konumlandırılan, anlaşılması ve yönetilmesi kolay bir ücret sisteminin oluşturulması amacıyla 2011 yılında Ücret Yönetim Sistemi’nin yeniden yapılandırılma çalışmalarına devam edilmiştir. Bu kapsamda; İş Değerlendirme Metodolojisi ile yapılan değerlendirme çalışmaları sonucunda Topluluğumuzdaki tüm pozisyonların göreceli olarak konumlandırıldıkları yeni Grade Sistemi’ne geçilmiştir. Performans ve Kariyer Yöneticiliği Kasım 2010 tarihinde faaliyete geçen Performans ve Kariyer Yöneticiliği, İnsan Kaynakları Sistemleri Uygulamaya Alma Projesi (İKS_UP) kapsamında Performans Yönetim Sistemi tasarım çalışmalarını 2011 yılında tamamlamış ve sistemin tanıtılması amacıyla 10 farklı lokasyonda 19 adet yönetici ve 46 adet çalışan sunumu gerçekleştirmiştir. Söz konusu sistemin 2012 yılı itibarıyla uygulamaya alınması planlanmaktadır. Kariyer Planlama Sistemi’ne ilişkin çalışmalar devam etmektedir. Saat Ücretli Personelin Ustabaşı/Teknisyen Kadrolarına Terfi Prosedürü yayımlanmış ve bu kapsamda Değerlendirme Merkezi Uygulamaları başlatılmıştır. Expat Yöneticiliği Expat Yöneticiliği, yurtdışında görev yapan Türk uyruklu personel için insan kaynakları uygulamalarına yönelik sistemler geliştirmekte ve tüm Toplulukta uygulanmasını sağlamaktadır. 2011 yılında expat statüsünde bulunan 169 Türk çalışanın bilgilerini içeren konsolide bir veri tabanı oluşturulmuştur. Eğitim Yöneticiliği Yeni bir anlayışla oluşturulan Eğitim Süreci ile tüm Topluluk için beş yıllık dönemi kapsayacak şekilde yetkinlik ve pozisyon bazlı bir Master Eğitim Planı hazırlanmıştır. “ŞİŞECAM Master Eğitim Planı”nın ilk uygulaması 2011 yılı Eylül-Aralık döneminde aylık ücretliler için yapılmıştır. Önümüzdeki dönemde bu sistematik yaklaşımlar, saat ücretli çalışanlar ve yurtdışında görev yapan personeli de kapsayacak şekilde yaygınlaştırılacaktır. Yetkinlik ve pozisyon bazlı planlı eğitim faaliyetlerinin yanı sıra, uzun süreli bir çalışma olarak müdür ve üstü düzeyindeki yöneticiler için, “Şişecam Liderlik Akademisi”, İş Kule çalışanları için “Yabancı Dil Kursu” ve 2011 YILLIK RAPOR 41 “SPK İleri Düzey Lisanslama Sınavlarına Hazırlık Kursu” gibi çeşitli eğitim ve öğrenme faaliyetleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Topluluk kuruluşlarında aylık ve saat ücretli çalışanlar için “Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği” kapsamında mesleki eğitimler, işbaşı eğitimleri ve Acil Durum Planları ile ilişkili eğitimler gerçekleştirilmiştir. Eğitim faaliyetlerinin yoğun olarak gerçekleştirildiği 2011 yılına ilişkin sayısal veriler aşağıdaki gibidir: • Eğitim Yöneticiliği tarafından, aylık ücretli çalışan 2.068 kişi için 127 adet eğitim düzenlenerek 37.146 adam/saat süreli eğitim uygulanmıştır. • Topluluk kuruluşları her yıl kendi bünyelerinde, ağırlıklı olarak işbaşı eğitimleri olmak üzere, şirket içi ve şirket dışı eğitimler düzenlemektedirler. Aynı kişinin birden fazla kez katıldığı eğitimlerle birlikte, tüm kuruluşlarda 2011 yılında 19.769 kişiye toplam 381.919 adam/saat süreli eğitim verilmiştir. Önceki yıllara göre oldukça yüksek sayılabilecek eğitim süreleri, büyük ölçüde “Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği” kapsamında saat ücretli çalışanlara yönelik olarak verilen mesleki eğitimlerden kaynaklanmaktadır. • Topluluk genelinde 2011 yılında uygulanan tüm eğitim faaliyetleri toplam 21.837 kişinin katılımı ile 419.069 adam/saat olarak gerçekleşmiştir. ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ Şişecam Topluluğu’nda, Topluluk Endüstri İlişkileri Direktörlüğü’nün koordinasyonunda 4 ayrı işkolunda muhatap 7 işçi sendikasıyla endüstri ilişkileri yürütülmektedir. Endüstri İlişkileri’nde vizyonumuz; • Topluluk politikaları çerçevesinde endüstri ilişkilerini dengeli ve sağlıklı geliştirerek rekabet edebilirliği ve verimliliği artırmak, • İşçi sendikalarıyla birlikte güven ve diyaloğa dayalı olarak işyerlerinde çalışma barışını sürekli kılmak, • “Önce insan” felsefesi çerçevesinde, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin daha etkin hale gelmesi için çalışmalar yapmaktır. Toplu iş sözleşmeleri Topluluk genelinde 8 fabrikanın dahil olduğu 1 grup toplu iş sözleşmesi ile 2 işletme ve 5 işyeri olmak üzere yurtiçinde toplam 8 toplu iş sözleşmesi, yurtdışında ise Bulgaristan’da 4 işyerini kapsayan işletme ve Rusya’da Posuda Fabrikası işyeri toplu iş sözleşmeleri akdedilmektedir. Süresi 1 ila 3 yıl arasında değişen toplu iş sözleşmelerinden süresi sona erenlerin görüşmelerine 2010 yılı sonu ve 2011 yılı başında başlanmış ve toplu sözleşme görüşmeleri grev uygulamasına gidilmeden 42 2011 YILLIK RAPOR Topluluk çıkarları gözetilerek, iş akışı aksatılmadan karşılıklı anlayış içinde başarıyla sonuçlandırılmıştır. Bu çerçevede 2011 yılında; • Camiş Ambalaj Sanayi Tuzla ve Eskişehir Fabrikaları için Selüloz-İş Sendikası ile 01.09.2010 - 31.12.2012 tarihlerini kapsayan XII. Dönem İşletme Toplu İş Sözleşmesi görüşmeleri 01.03.2011 tarihinde, • Trakya Glass Bulgaria EAD’de Podkrepa Sendikası ile 01.07.2011 - 30.06.2012 tarihlerini kapsayan Toplu İş Sözleşmesi görüşmeleri 24.06.2011 tarihinde, • Posuda Ltd. Fabrikası’nda Proofkom Sendikası ile 01.01.2011 - 31.12.2011 tarihlerini kapsayan Toplu İş Sözleşmesi görüşmeleri 21.07.2011 tarihinde, anlaşma ile sonuçlandırılmış ve toplu iş sözleşmeleri imzalanmıştır. Denizli Cam Sanayii A.Ş.’de yürürlükte olan XIV. Dönem Toplu İş Sözleşmesi 31.12.2011 tarihinde sona ermiş olup, Türkiye Çimse-İş Sendikası ile XV. Dönem Toplu İş Sözleşmesi görüşmelerine 01.12.2011 tarihinde başlanmıştır. Toplu iş sözleşmesi görüşmelerine 2012 senesinde devam edilecektir. Yürürlük süresi 31 Aralık 2011 tarihinde sona eren Cam Grup Toplu İş Sözleşmesi ile Soda Sanayii A.Ş. İşletme Toplu İş Sözleşmesi’nin yeni dönem hazırlıklarına ilişkin çalışmalara 2011 yılında başlanmıştır. Mevzuat ve koordinasyon çalışmaları 2011 yılında Topluluk Endüstri İlişkileri Direktörlüğü bünyesinde yapılan çalışmalarla yasa, yönetmelik ve toplu sözleşme hükümlerinin işyerlerinde uygulanmasına yönelik şifahi ve yazılı mütalaalar verilerek, Topluluk şirketlerinin endüstri ilişkilerinde karşılaştıkları zorluklara çözümler üretilmiştir. 2011 yılında Topluluk Endüstri İlişkileri Direktörlüğü koordinasyonunda düzenlenen toplantılarla, güncel mevzuat ile birlikte değişen uygulamaların insan kaynakları yöneticileri ve iş sağlığı ve güvenliği alanında çalışan personel tarafından yakından takip edilmesi sağlanmıştır. Bu kapsamda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Türkiye İş Kurumu yetkililerinin katılımıyla “Yeni İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmelikleri” ve “İstihdam Teşvikleri” konularında toplantılar yapılmıştır. Gerçekleştirilen koordinasyon toplantılarıyla, endüstri ilişkileri alanındaki gelişmeler ve uygulamadaki sorunlar değerlendirilmiş ve Topluluk genelinde uygulama birliği sağlanması için çalışmalar yapılmıştır. Tüm üretim tesislerinde kurum kültürünü yansıtacak şekilde tek tip iş kıyafeti uygulamasına geçiş çalışmaları, sendikalarla yapılan görüşmeler neticesinde hayata geçirilmiştir. İş kıyafetlerinin iş güvenliği açısından mevzuata ve işyeri şartlarına uygun olması için gerekli tespitler yapılarak satın alma sürecinde şartnamelere yansıtılmıştır. 2012 yılı hedefleri Endüstri İlişkileri Direktörlüğü tarafından 2012 yılında yoğun bir şekilde gerçekleştirilecek toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde öncelikli hedef, Topluluk hedef ve çıkarları gözetilerek, çalışma barışı zedelenmeden, günün ekonomik şartlarına uygun olarak toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanmasıdır. Bu kapsamda, devam edecektir. Özellikle 2012 yılında yasalaşması beklenen, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ve 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu’nun yerini alacak olan “Toplu İş İlişkileri Kanunu”nun yürürlüğe girmesinin ardından, Topluluk işyerlerinin yeni mevzuata uyumu ve çalışanların bilgilendirilmesine yönelik faaliyetlere öncelik verilecektir. 2012 yılında yasalaşması muhtemel “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” da bu kapsamda öncelikle değerlendirilecek ve Topluluk işyerleri zaman kaybetmeden bilgilendirilerek eğitim süreci başlatılacaktır. • Denizli Cam Sanayii A.Ş. İşyeri Toplu İş Sözleşmesi’nin, şirketin mali yapısına ve rekabet gücüne uygun şartlarda bağıtlanmasına çalışılacaktır. • Soda Sanayii A.Ş. İşletme Toplu İş Sözleşmesi’nin, Topluluk hedefleri doğrultusunda piyasanın rekabetçi koşulları, işyerinin durumu ve dünyada yaşanan ekonomik gelişmeler göz önüne alınarak bağıtlanması hedeflenmektedir. • Topluluğumuz için büyük öneme sahip ve Türkiye’nin sayılı grup toplu iş sözleşmeleri arasında yer alan 22. Dönem Cam Grup Toplu İş Sözleşmesi’nin süresi 31.12.2011 tarihinde sona ermiş olup 23. dönem sözleşme görüşmelerine yetki prosedürünün tamamlanmasının ardından başlanacak ve sözleşmenin Topluluk hedef ve çıkarları gözetilerek bağıtlanması için görüşmeler sürdürülecektir. • Süresi 31.12.2011 tarihinde sona eren Anadolu Cam Yenişehir Sanayi A.Ş. işyeri toplu iş sözleşmesi için görüşmeler, yetki prosedürünün tamamlanmasının ardından başlayacaktır. • Paşabahçe Eskişehir Cam Sanayi A.Ş. işyeri toplu iş sözleşmesi 31.03.2012 tarihinde sona erecek olup, yeni toplu iş sözleşmesi görüşmeleri, işyerinde yetkili olan sendikanın yetki prosedürünü tamamlamasının ardından başlayacaktır. • Yurtdışındaki iştiraklerimizden Trakya Glass Bulgaria EAD’nin 30.06.2012 tarihinde sona erecek olan toplu iş sözleşmesinin yenilenmesi amacıyla Podkrepa Sendikası ile yapılacak müzakereler 2012 yılında da önemli Endüstri İlişkileri faaliyetlerinden birini oluşturacaktır. Yine yurtdışındaki iştiraklerimizden Cam Ev Eşyası Grubu’na ait Posuda Fabrikası’nda Proofkom Sendikası ile 2012 yılı toplu iş sözleşmesinin bağıtlanması için görüşmeler yürütülecektir. • 2012 yılının son çeyreğinde, süresi 31.12.2012 tarihinde sona erecek olan Camiş Ambalaj Sanayi A.Ş. işletme toplu iş sözleşmesi ve Trakya Yenişehir Cam Sanayi A.Ş. işyeri toplu iş sözleşmesine ilişkin yeni dönem hazırlık çalışmalarına başlanacaktır. Yasa, yönetmelik ve toplu iş sözleşmesi hükümlerinin işyerlerinde uygulanmasına yönelik olarak açıklama yapma ve görüş bildirme faaliyeti 2011 yılında da 2011 YILLIK RAPOR 43 İş Sağlığı ve Güvenlİğİ Şişecam, tüm faaliyetlerini sağlıklı ve güvenli çalışma ortamlarında gerçekleştirmeyi şirket politikası olarak benimsemekte ve bu yönde tüm işyerlerini ulusal ve uluslararası standartlara uygun şekilde denetlemektedir. Eksik görülen unsurların giderilmesine ve güvenli çalışma koşullarının iyileştirilmesine yönelik çalışmalar kesintisiz bir şekilde sürdürülmektedir. İş sağlığı ve güvenliği uygulamaları Topluluk bünyesindeki sınai işyerlerinin iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarının koordinasyonu ile gözlem, ölçüm ve analiz faaliyetlerinin gerçekleştirilmesine 2011 yılında da devam edilmiştir. Gerçekleştirilen gözlem, ölçüm ve analiz faaliyetleri sonrasında hazırlanan ayrıntılı raporlar ilgili işyerlerine sunularak, işyerlerinde tespit edilen olumsuz durumların giderilmesi amaçlanmıştır. Böylece üretim sürecinin önemli öğesi olan çalışanların sağlıklı ve güvenli bir işyeri ortamında bulunarak, maruz kaldıkları risklerin mevzuatın öngördüğü seviyelere çekilmesine ve ortadan kaldırılmasına katkı sağlanmıştır. İşyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği alanında ulusal ve uluslararası standartların sağlanması amacıyla sürdürülen iş sağlığı ve güvenliği gözlem ve ölçüm çalışmaları kapsamında 2011 yılında: • Cam Ev Eşyası Grubu’nda; Paşabahçe Kırklareli Fabrikası, Eskişehir Ambalaj Fabrikası, Denizli Cam ve Paşabahçe Mersin Fabrikalarında gürültü, toz, aydınlanma, maruziyet toz, termal konfor ve zararlı gaz ölçümleri yapılmıştır. Ayrıca çalışma ortamındaki iş kazalarına ve meslek hastalıklarına neden olabilecek risklerin tespit edilmesi amacıyla işyeri gözlem çalışmaları yapılmış ve tespit edilen hususlar rapor haline getirilmiştir. • Kimyasallar Grubu’nda; Soda Sanayii A.Ş. Kromsan ve Soda Fabrikalarında OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi kapsamında her yıl periyodik olarak yapılan ölçüm ve gözlem çalışmaları gerçekleştirilmiş, tespit edilen hususlar rapor haline getirilmiştir. Ayrıca Cam Elyaf Fabrikası’nda OHSAS 18001 belgelendirme çalışmalarına destek olarak ölçüm ve gözlem çalışmaları yapılmıştır. Camiş Madencilik Vijenac Maden İşletmesi’nde (BosnaHersek) ilk defa yapılan ölçüm ve gözlem çalışmaları başarıyla tamamlanmıştır. Camiş Madencilik Bi44 2011 YILLIK RAPOR lecik işletmesinde periyodik ölçüm ve gözlem çalışması gerçekleştirilmiştir. • Cam Ambalaj Grubu’nda; Anadolu Cam Yenişehir Fabrikası’nda ölçüm ve gözlem çalışmaları gerçekleştirilmiş, tespit edilen hususlar rapor haline getirilmiştir. • Düzcam Grubu’nda; tüm işyerlerinde IFC kapsamında uluslararası ölçüm standartlarında gündüz ve gece ölçüm çalışmaları yapılmıştır. İşyerlerinde meydana gelen iş kazalarına ilişkin bilgiler, konunun uzmanları tarafından ele alınarak işyerlerine gerekli bildirimler yapılmış, iş kazalarının meydana gelişindeki bütün etkenler incelenerek, 2011 yılı 6 aylık ve 1 yıllık İş Kazaları Değerlendirme Raporları hazırlanmış ve ilgili birimlere dağıtımı yapılmıştır. Böylece işyerlerinin kaza sıklık ve şiddet oranları takip edilerek bu konudaki hedeflerin gerçekleştirilmesine yönelik çalışmalara destek verilmiştir. 2009 ve 2010 yılı İş Kazaları Değerlendirme Raporları’nın sonuçlarına göre ödül dağıtımları, fabrikalarımız insan İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası Şişecam, köklü geleneği ve kurumsal yapısı ile insanca çalışma ve yaşama hakkına verdiği önem ve duyduğu saygının bir göstergesi olarak, tüm faaliyetlerin sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamında gerçekleştirebileceğine, bu yolla ruhen ve bedenen sağlam bir toplum ve işgücünün oluşmasına katkıda bulunabileceğine, bunun da geleceğinin güvencesi olduğuna inanmaktadır. Şişecam, yönetim anlayışının temel ve vazgeçilmez bir unsuru olan bu inançtan hareketle, iş sağlığı ve güvenliği konusunda yasal düzenlemeleri, standartları ve çağdaş yönetim sistemlerini benimseyip uygulayarak, teknolojik değişim ve gelişmeleri takip ederek, çalışma ortam ve koşullarını sürekli iyileştirmeyi, çalışanlarını ve ilişkide bulunduğu kişi ve kuruluşları bilgilendirmeyi ve böylece başta çalışanları olmak üzere toplumun her kesiminde bilinçli bir “sağlık ve güvenlik kültürü”nün oluşmasına ve yerleşmesine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. kaynakları müdürleri, iş güvenliği mühendisleri ve işyeri hekimlerinin katıldığı geniş katılımlı bir toplantı ile yapılmıştır. dan, iş sağlığı ve güvenliği çerçevesinde meslek hastalıklarını anlatan bir sunum gerçekleştirilmiştir. İşyeri sağlık birimlerince gerçekleştirilen periyodik sağlık kontrollerine ilişkin istatistikler değerlendirilerek koruyucu sağlık kapsamında yapılması gereken uygulamalarla ilgili işyerlerine yönelik tavsiyelerde bulunulmuştur. Ayrıca fabrikalarımızdan gelen talepler doğrultusunda iş güvenliği ve yangın emniyeti konusunda çalışmalar yapılarak, değerlendirmeleri içeren raporlar bu işyerlerine sunulmuştur. Topluluk Endüstri İlişkileri Direktörlüğü bünyesindeki iş sağlığı ve iş güvenliği mühendisleri, İstanbul’da 140 ülkeden yaklaşık 5.000 uzmanı bir araya getiren 19. Dünya İş Sağlığı ve Güvenliği Kongresi’ne katılmışlardır. Ayrıca kongre çerçevesinde bir iş güvenliği fuarı ile farklı sektörlerdeki sınai işyerlerine yönelik teknik geziler düzenlenmiştir. Bu kapsamda, 14 Eylül 2011 tarihinde Trakya Otocam Fabrikası da yerli ve yabancı 44 katılımcı tarafından ziyaret edilmiştir. İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri İş sağlığı ve güvenliği konusunda Eskişehir Ambalaj ve Trakya Cam Fabrikası’nda toplam 92 kişiye 219 adam/ saat eğitim verilmiştir. Çalışanlar, çalışma ortamı riskleri; meslek hastalıkları ve koruyucu sağlık sistemi; koruyucu malzemelerin önemi ve kullanılması; iş güvenliğinin tanımı; güvensiz davranışlar-güvensiz koşullar; alınacak güvenlik önlemleri; iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı ve toplu iş sözleşmesi hükümleri; iş güvenliği önlemlerinin alınması ve kurallarının uygulanmasında çalışanların sorumluluğu gibi konularda bilgilendirilmiştir. Hedefler 2012 yılında da Topluluk politikalarına uygun olarak iş sağlığı ve güvenliği en önemli gündem maddelerinden biri olacaktır. Kapasitesini artırarak büyümekte olan Topluluk işyerlerinde emniyetli bir çalışma ortamının oluşturulmasına ve oluşturulan bu ortamın korunmasına yönelik çalışmalara 2012 yılında da devam edilecek, iş kazaları ve periyodik tıbbi muayenelerle ilgili istatistik ve analiz çalışmaları sürdürülecektir. Topluluk Endüstri İlişkileri Direktörlüğü bünyesinde görev yapan iş sağlığı ve iş güvenliği mühendisleri, 220 saatlik İş Güvenliği Uzmanlığı eğitimi sonrasında, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılan C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı sınavında başarılı olarak sertifikalarını almışlardır. 10 Haziran 2011 tarihinde, fabrikalardaki iş güvenliği mühendislerinin katıldığı bir koordinasyon toplantısı düzenlenmiştir. Toplantıda fabrikalarımızda meydana gelen iş kazalarının değerlendirildiği bir sunum yapılarak, örnek uygulamalar paylaşılmıştır. Ayrıca İstanbul Meslek Hastalıkları Hastanesi Başhekim Yardımcısı tarafın2011 YILLIK RAPOR 45 Çevre Faaliyetlerinde çevreye saygılı olma prensibini benimseyen ve çevre koruma çalışmalarını bu sorumlulukla yürüten Şişecam, çevre koruma faaliyetlerine yönelik olarak 2011 yılında yaklaşık 20,8 milyon TL harcama yapmıştır. Çevre Yönetim Sistemi Şişecam Çevre Politikası, iş yönetimi ile ilgili her konunun çevre merkezli düşünce ile kesişmesi gereğini vurgulamaktadır. Bu amaçla Topluluk, üretirken neden olduğu çevresel etkileri minimize etmek ve sistematik bir yaklaşımla yönetilmesini sağlamak üzere, bütün üretim şirketlerinde ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standartlarını esas almaktadır. Aralık 2011 itibarıyla üretim şirketlerinin tamamına yakını ISO 14001 sertifikası sahibidir. Karbon Saydamlık Projesi Şişecam, dünyanın en kapsamlı çevre girişimi olarak kabul edilen Karbon Saydamlık Projesi’nde (Carbon Disclosure Project) yerini almıştır. Enerji, CO2 salımı ve iklim değişikliği konularıyla ilgili şirket stratejilerinin, risk/fayda analizlerinin ve 2010 yılı yurtiçi cam üretim faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı emisyon bilgisinin “gönüllülük” ve “şeffaflık” esaslarıyla açıklandığı proje dokümanı, Temmuz 2011 itibarıyla proje paydaşlarına açılmıştır. Topluluğun yurtiçi ana üretim faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının senelik envanterinin oluşturulması ve hedefe uygun azaltma alternatiflerinin belirlenmesine yönelik proje çalışmaları yıl boyunca devam etmiştir. Çevre mevzuatı 2012 yılında, AB müktesebatına uyum çerçevesinde sürekli yenilenen çevre mevzuatı yakından takip edilmiş; Topluluk tarafından benimsenen proaktif yaklaşımla üretim faaliyetlerini ilgilendiren konulardaki düzenlemelere ilişkin görüşler ilgili idarelerle paylaşılmış; üyesi olunan ulusal ve uluslararası sivil toplum kuruluşlarının çevre komitelerindeki çalışmalarla, mevzuatın şekillendirilmesinde aktif rol oynanmıştır. Faaliyet gösterilen ülkelerin çevre mevzuatına tam uyum esasıyla, gerekli izinlerin alınması ve yükümlülüklerin yerine getirilmesine devam edilmiştir. Çevreye en az zarar Şişecam şirketlerinin çevre performansının izlenmesi amacıyla izinler, enerji tüketimi, su tüketimi ve atık genel başlıkları altındaki veriler, Topluluk içinde kullanılan bir veri tabanında aylık periyotta toplanmaya devam edil46 2011 YILLIK RAPOR Çevre Politikası Şişecam, çevresel değerlere karşı sorumluluğunun bilincinde bir kurum olarak, gelecek kuşaklara yaşanabilir bir dünya bırakmanın gereğine inanmaktadır. Stratejik yönetimin temel unsurlarından biri olarak algıladığı bu yaklaşımı, faaliyetlerinin her aşamasında dikkate almaktadır. Amacımız; Topluluğumuzda sürdürülen çevre koruma çalışmalarının, sürdürülebilirlik ilkesi gözetilerek, çevre yönetim sistemi anlayışıyla yürütülmesi ve tüm paydaşların desteği alınarak sürekli iyileşmenin sağlanmasıdır. miştir. Veri toplama ve raporlama sistemi, sürekli gelişme hedefinin önemli bir girdisidir. Topluluğun, üretim faaliyetlerinde kullanılan enerji, su, hammadde gibi kaynakların tasarruflu tüketimi ve oluşan atıkların çevreye en az zarar verecek şekilde bertaraf edilmesine yönelik taahhüdü uyarınca mevcut sistemlerin iyileştirilmesine devam edilmiş ve yatırımlar kapsamında yeni sistemler devreye alınmıştır. Bu bağlamda, yurtiçi işletmelerinde yaklaşık 6,3 milyon TL’lik yatırım yapılmış ve mevcut çevre faaliyetlerini sürdürmek amacıyla yaklaşık 14,5 milyon TL harcanmıştır. Üretim faaliyetleri sonucunda oluşan, geri kazanılabilecek nitelikteki bütün atıklar geri kazanım tesislerine gönderilerek atık dönüşüm döngüsüne katkı sağlanmış, bunun dışında kalan atıklar ise lisanslı tesislerde bertaraf edilmiştir. Yurtiçinde piyasaya sürülen ambalajların, mevzuatla belirlenmiş orandaki miktarının geri kazanılması ile toplam 1.270 ton plastik ambalaj ve 6.851 ton kağıt/karton ambalajın geri dönüşümü sağlanmıştır. Ayrıca yetkili kuruluşla işbirliği yoluyla eğitim ve bilinçlendirme çalışmalarına 2011 yılında da devam edilmiştir. Bİlgİ ve İletİşİm TEKNOLOJİLERİ Şişecam’ın rekabet gücüne katkı sağlayan bilgisayar ve iletişim altyapısı, sunulan servis ve hizmetlerin düşük maliyetli, kesintisiz, güvenilir, güvenli ve verimli bir şekilde sürdürülmesini sağlamakta ve bilgi teknolojileri altyapısına yapılan yatırımların geri dönüş sürecini hızlandırmaktadır. Çevre Yönetim Sistemi 2011 yılında, “Dünyadaki teknolojik gelişmeler ve eğilimler izlenerek, Bilgi Teknolojileri (BT) alanında Topluluk stratejileri ile uyumlu, katma değeri yüksek, sürdürülebilir, bütünleşik ve ekonomik çözümlerin üretilmesi, hayata geçirilmesi ve etkin kullanımının sağlanması” misyonu ve “Uluslararası standartlarda çözümler üreten, hizmet veren bir BT örgütü olmak” vizyonundan hareketle, bilgi teknolojileri alanında, • Hizmet kalitesinin artırılması, • Operasyon ve kaynak kullanımı verimliliğinin artırılması, • İş süreçleri ve son kullanıcı çalışma verimliliğinin artırılması, • Standartların Topluluk bazında yaygınlaştırılması, • Veri güvenliğinin ve güvenilirliğinin sağlanması, • Maliyetlerin düşürülmesi stratejileri doğrultusunda proje ve çalışmalar sürdürülmüştür. Teknolojik Dönüşüm Projesi Topluluk bünyesindeki yurtiçi kuruluşlarının bilgi teknolojileri altyapısında güncel teknoloji ve standartlar kullanılarak, birlikte çalışabilir ve kolay yönetilebilir bir ortamın yaratılması sağlanmıştır. İnsan Kaynakları Yönetimi Sistemi Topluluk İnsan Kaynakları uygulamalarının, organizasyon ve iş süreçlerinin bütünleşik ve merkezi yapıda yönetilmesi projesi tamamlanmıştır. Metro Ethernet Geçişi Projesi BT ağ altyapısında düşük maliyetli ve yüksek kapasiteli yeni nesil teknolojilerle veri, ses ve görüntüyü uzak mesafelere taşımada kullanılacak olan Metro Ethernet bağlantıları iş birimlerinin hizmetine sunulmuştur. Elektronik Fatura Sistemi Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nin yayımlanmasını takiben, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından başlatılan e-fatura uygulamasının, Şişecam Topluluğu genelinde kullanılmasına yönelik çalışmalar tamamlanmıştır. Topluluk Yönetim Raporlama ve Kurumsal Performans Analiz Sistemi Topluluk şirketlerinin faaliyetlerinin takibine yönelik olarak geliştirilen “Topluluk Veri Ambarı” modelinin, Yönetim Karar Destek Sistemi olarak hizmet vermesi projesi tamamlanmıştır. Düzcam Kurumsal Kaynak Planlama (KKP) Projesi Düzcam Grubu’nun Türkiye ve Bulgaristan Temel Camlar üretim tesislerinde, Kurumsal Kaynak Planlama (KKP) konusunda Şişecam standardı olarak belirlenen ortama geçiş tamamlanmıştır. Kimyasallar Bütçe Projesi Kimyasallar Grubu şirketlerinde, Kurumsal Kaynak Planlama Sistemi ile bütünleşik bütçe planlama ve kontrol süreçleri yeni ortamda çalışmaya başlamıştır. Cam Ev Eşyası Bütçe Projesi Cam Ev Eşyası Grubu şirketlerinin bütçe planlama ve kontrol süreçlerinin takibi amacıyla kurulan sistemin geliştirme çalışmaları tamamlanmıştır. Paşabahçe Mağazaları yeni yönetim binasına taşınması Paşabahçe Mağazaları A.Ş.’nin Tuzla’daki yeni yönetim binası için BT altyapısının kurulması ve mevcut sistemlerin iş birimlerinde kesintiye uğramadan taşınması sağlanmıştır. Paşabahçe Mağazaları online bağlantı altyapısının değiştirilmesi Paşabahçe Mağazaları A.Ş. Tuzla Yönetim Merkezi ile 31 Paşabahçe mağazası arasında kurulu olan data bağlantıları G.SHDSL teknolojisine geçirilmiştir. Bunun sonucunda 8 kat hat kapasite artışı sağlanırken, hat başına ödenen kira bedellerinde maliyet düşüşü elde edilmiştir. 2012 yılında, BT servis hizmet yönetimi ve talep yönetimi süreçlerinin hayata geçirilmesi, kritik BT süreçlerinin tanımlanması ve hizmet seviyelerinin hedefler bazında ölçülebilir hale gelmesi, hizmet kalitesine yönelik müşteri memnuniyetinin ölçülmesi, portfolio yönetiminin gerçekleştirilmesi, iş akışlarının elektronik ortama taşınması, doküman yönetimi çözüm ve standartlarının oluşturulması, kurumsal kimlik yönetimi ortamının oluşturulması, veri ve sistem güvenlik seviyelerinin artırılması ve Şişecam ERP projesinin sonuçlandırılması hedeflenmektedir. 2011 YILLIK RAPOR 47 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihi İtibarıyla Konsolide Finansal Tablolar BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Yönetim Kurulu’na Giriş 1. Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. bağlı ortaklıkları ve müşterek yönetime tabi ortaklıklarının (hep birlikte “Topluluk” olarak anılacaktır) 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla hazırlanan ve ekte yer alan konsolide bilançosunu, aynı tarihte sona eren yıla ait konsolide gelir tablosunu, konsolide kapsamlı gelir tablosunu, konsolide özkaynaklar değişim tablosunu, konsolide nakit akım tablosunu ve önemli muhasebe politikalarının özeti ile dipnotlarını denetlemiş bulunuyoruz. Finansal Tablolarla İlgili Olarak Topluluk Yönetiminin Sorumluluğu 2. Topluluk yönetimi, konsolide finansal tabloların Sermaye Piyasası Kurulunca yayımlanan finansal raporlama standartlarına göre hazırlanması ve dürüst bir şekilde sunumundan sorumludur. Bu sorumluluk, finansal tabloların hata ve/veya hile ve usulsüzlükten kaynaklanan önemli yanlışlıklar içermeyecek biçimde hazırlanarak, gerçeği dürüst bir şekilde yansıtmasını sağlamak amacıyla gerekli iç kontrol sisteminin tasarlanmasını, uygulanmasını ve devam ettirilmesini, koşulların gerektirdiği muhasebe tahminlerinin yapılmasını ve uygun muhasebe politikalarının seçilmesini içermektedir. Bağımsız Denetim Kuruluşunun Sorumluluğu 3. Sorumluluğumuz, yaptığımız bağımsız denetime dayanarak bu konsolide finansal tablolar hakkında görüş bildirmektir. Bağımsız denetimimiz, Sermaye Piyasası Kurulunca yayımlanan bağımsız denetim standartlarına uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Bu standartlar, etik ilkelere uyulmasını ve bağımsız denetimin, finansal tabloların gerçeği doğru ve dürüst bir biçimde yansıtıp yansıtmadığı konusunda makul bir güvenceyi sağlamak üzere planlanarak yürütülmesini gerektirmektedir. Bağımsız denetimimiz, finansal tablolardaki tutarlar ve dipnotlar ile ilgili bağımsız denetim kanıtı toplamak amacıyla, bağımsız denetim tekniklerinin kullanılmasını içermektedir. Bağımsız denetim tekniklerinin seçimi, finansal tabloların hata ve/veya hileden ve usulsüzlükten kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususu da dahil olmak üzere önemli yanlışlık içerip içermediğine dair risk değerlendirmesini de kapsayacak şekilde, mesleki kanaatimize göre yapılmıştır. Bu risk değerlendirmesinde, Topluluk’un iç kontrol sistemi göz önünde bulundurulmuştur. Ancak, amacımız iç kontrol sisteminin etkinliği hakkında görüş vermek değil, bağımsız denetim tekniklerini koşullara uygun olarak tasarlamak amacıyla, Topluluk yönetimi tarafından hazırlanan finansal tablolar ile iç kontrol sistemi arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bağımsız denetimimiz, ayrıca Topluluk yönetimi tarafından benimsenen muhasebe politikaları ile yapılan önemli muhasebe tahminlerinin ve finansal tabloların bir bütün olarak sunumunun uygunluğunun değerlendirilmesini içermektedir. Bağımsız denetim sırasında temin ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulmasına yeterli ve uygun bir dayanak oluşturduğuna inanıyoruz. Görüş 4. Görüşümüze göre, ilişikteki konsolide finansal tablolar, Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş.’nin 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla finansal durumunu, aynı tarihte sona eren yıla ait finansal performansını ve nakit akımlarını, Sermaye Piyasası Kurulunca yayımlanan finansal raporlama standartları (bkz. Dipnot 2) çerçevesinde doğru ve dürüst bir biçimde yansıtmaktadır. Başaran Nas Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş. a member of PricewaterhouseCoopers Haluk Yalçın, SMMM Sorumlu Ortak Başdenetçi İstanbul, 19 Mart 2012 2011 YILLIK RAPOR 51 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 ve 31 Aralık 2010 Tarihleri İtibarıyla Konsolide Bilançolar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) VARLIKLAR Dipnot Referansları Dönen Varlıklar 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 3.807.320.382 3.156.720.445 Nakit ve Nakit Benzerleri 6 1.599.923.097 1.471.875.644 Finansal Yatırımlar 7 - 33.268.005 10, 37 993.499.817 722.373.032 37 2.005.242 1.641.146 Ticari Alacaklar - İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar - Diğer Ticari Alacaklar 10 991.494.575 720.731.886 11, 37 39.901.813 44.066.101 - İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar 37 22.234.551 33.476.215 - Diğer Alacaklar 11 17.667.262 10.589.886 Diğer Alacaklar Stoklar Diğer Dönen Varlıklar 13 990.917.788 752.632.130 15, 26 183.077.867 132.505.533 Duran Varlıklar 4.447.455.664 3.613.270.950 Ticari Alacaklar 10 - - Diğer Alacaklar 11 2.209.796 1.563.886 7 114.961.893 101.837.411 Finansal Yatırımlar Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar 16 146.012.364 130.036.386 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller 17 208.591.216 - Maddi Duran Varlıklar 18 3.758.959.021 3.259.156.188 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 19 41.837.632 34.905.096 Şerefiye 20 8.950.786 3.416.012 Ertelenmiş Vergi Varlığı 35 66.999.834 43.218.182 Diğer Duran Varlıklar 26 98.933.122 39.137.789 TOPLAM VARLIKLAR 8.254.776.046 6.769.991.395 Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz bir parçasıdır. 52 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 ve 31 Aralık 2010 Tarihleri İtibarıyla Konsolide Bilançolar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) YÜKÜMLÜLÜKLER Dipnot Referansları 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 Kısa Vadeli Yükümlülükler 1.366.410.423 1.026.123.117 Finansal Borçlar 8 720.337.080 561.036.310 10, 37 411.884.442 272.300.949 37 9.090.408 5.977.844 Ticari Borçlar - İlişkili Taraflara Ticari Borçlar - Diğer Ticari Borçlar 10 402.794.034 266.323.105 11, 37 75.921.393 55.764.878 - İlişkili Taraflara Diğer Borçlar 37 13.684.633 7.297.502 - Diğer Borçlar 11 62.236.760 48.467.376 Dönem Kârı Vergi Yükümlülüğü 35 34.404.999 32.734.398 Borç Karşılıkları 22 18.152.071 19.310.937 Diğer Borçlar Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar 24 8.837.936 6.165.159 15, 26 96.872.502 78.810.486 Uzun Vadeli Yükümlülükler 1.732.044.732 1.597.085.550 Finansal Borçlar 8 1.475.434.528 1.336.003.997 Ticari Borçlar 10 5.522.563 20.416 Diğer Borçlar 11 1.092.178 340.735 Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar 24 193.357.430 171.125.468 Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 35 55.833.628 89.010.901 Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler 26 804.405 584.033 ÖZKAYNAKLAR 5.156.320.891 4.146.782.728 Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar 27 4.202.103.782 3.338.143.601 Ödenmiş Sermaye 1.300.000.000 1.144.000.000 241.425.784 241.425.784 527.051 527.051 Sermaye Düzeltmesi Farkları Hisse Senedi İhraç Primleri Değer Artış Fonları 181.492.199 135.001 Yabancı Para Çevrim Farkları 120.457.445 22.903.303 Kârdan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler Geçmiş Yıllar Kârları / (Zararları) 42.815.953 39.733.497 1.683.880.239 1.477.632.823 Net Dönem Kârı / (Zararı) 631.505.111 411.786.142 Azınlık Payları 954.217.109 808.639.127 8.254.776.046 6.769.991.395 TOPLAM KAYNAKLAR Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz bir parçasıdır. 2011 YILLIK RAPOR 53 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık Tarihlerinde Sona Eren Yıllara Ait Konsolide Gelir Tabloları (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Satış Gelirleri Satışların Maliyeti (-) Brüt Kâr Dipnot Referansları 28 28 1 Ocak - 31 Aralık 2011 4.978.682.815 (3.340.442.549) 1.638.240.266 1 Ocak - 31 Aralık 2010 4.206.236.303 (2.971.201.276) 1.235.035.027 29 - 30 29 - 30 29 - 30 31 31 (436.859.479) (410.011.738) (34.842.208) 91.881.888 (70.344.537) 778.064.192 (301.577.441) (368.536.336) (32.651.405) 97.819.780 (64.214.431) 565.875.194 16 6.911.085 6.555.855 32 33 1.227.974.701 (1.146.045.133) 866.904.845 677.762.903 (664.593.093) 585.600.859 (126.340.937) (187.180.339) 60.839.402 (101.287.103) (120.274.381) 18.987.278 740.563.908 484.313.756 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-) Genel Yönetim Giderleri (-) Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) Diğer Faaliyet Gelirleri Diğer Faaliyet Giderleri (-) Faaliyet Kârı Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Kâr / Zararlarındaki Paylar Finansal Gelirler Finansal Giderler (-) Vergi Öncesi Kâr Vergi Gideri - Dönem Vergi Gideri - Ertelenmiş Vergi Geliri 35 35 Dönem Kârı Dönem Kârı Dağılımı - Azınlık Payları - Ana Ortaklık Payları 27 109.058.797 631.505.111 72.527.614 411.786.142 Hisse Başına Kazanç 36 0,4858 0,3168 Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz bir parçasıdır. 54 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık Tarihlerinde Sona Eren Yıllara Ait Konsolide Kapsamlı Gelir Tabloları (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Kapsamlı Gelir Tablosu Dipnot Referansları Dönem Kârı/(Zararı) 1 Ocak - 31 Aralık 2011 1 Ocak - 31 Aralık 2010 740.563.908 484.313.756 111.065.310 (9.193.082) (51.552) (3.598.812) 200.114.617 - Diğer Kapsamlı Gelirler Yabancı Para Çevrim Farklarındaki Değişim Finansal Varlık Değer (Azalışı) / Artışı 7 Duran Varlıklar Değer Artış Fonundaki Değişim Diğer Kapsamlı Gelir Kalemlerine İlişkin Vergi Gelir/(Gideri) 35 Vergi Sonrası Diğer Kapsamlı Gelir / (Gider) (10.003.153) 741.077 301.125.222 (12.050.817) 1.041.689.130 472.262.939 131.272.679 65.881.783 Toplam Kapsamlı Gelir / (Gider) Toplam Kapsamlı Gelir / (Gider)'in Dağılımı - Azınlık Payları - Ana Ortaklık Payları Hisse Başına Kazanç 36 910.416.451 406.381.156 1.041.689.130 472.262.939 0,7003 0,3126 Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz bir parçasıdır. 2011 YILLIK RAPOR 55 56 2011 YILLIK RAPOR 241.425.784 - 1.300.000.000 Kontrol dışı paylarla gerçekleşen işlemler Dağıtılan temettü Dönem içerisindeki toplam kapsamlı gelir Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz bir parçasıdır. 31 Aralık 2011 itibarıyla bakiye Sermaye artırımı - 241.425.784 1.144.000.000 - - 241.425.784 1.144.000.000 156.000.000 - Yedeklere transfer 1 Ocak 2011 itibarıyla bakiye 31 Aralık 2010 itibarıyla bakiye Dönem içerisindeki toplam kapsamlı gelir - Azınlık hisseleri satış opsiyonu değerlemesi (Not: 26,27) - - - Karşılıklı iştirak sermaye düzeltmesi 44.000.000 - - Kontrol dışı paylarla gerçekleşen işlemler Dağıtılan temettü - - Yedeklere transfer - - - - - - - - - (1.779.201) - 46.259.207 - - - (44.480.006) - - - - 135.001 135.001 (2.857.733) - 4.564.310 - - - - (1.571.576) 527.051 97.554.142 - - - - 22.903.303 22.903.303 (2.547.253) - - - - - - 25.450.556 - 181.492.199 120.457.445 - 181.357.198 - - - - 527.051 527.051 - - - - - - - 527.051 - 25.450.556 42.815.953 - - - 3.082.456 - 39.733.497 39.733.497 - - - - - 2.823.349 - 36.910.148 - 36.910.148 1.683.880.239 - (45.760.000) (696.270) 408.703.686 (156.000.000) 1.477.632.823 1.477.632.823 - (42.220.799) (5.561.804) 65.432.266 (20.639.543) 108.985.419 - 1.371.637.284 (16.665.579) 1.388.302.863 241.425.784 - (1.571.576) 1.100.000.000 - 527.051 - - (44.480.006) 241.425.784 1.100.000.000 Sermaye artırımı Yeniden düzenlenmiş 1 Ocak 2010 itibarıyla bakiye Düzenleme ve yeniden sınıflandırma (Dipnot 20) 1 Ocak 1 Ocak 2010 itibarıyla bakiye 631.505.111 631.505.111 - - (411.786.142) - 411.786.142 411.786.142 411.786.142 - - - - (111.808.768) - 111.808.768 - 111.808.768 4.202.103.782 910.416.451 (45.760.000) (696.270) - - 3.338.143.601 3.338.143.601 406.381.156 - (997.494) 111.691.473 (20.639.543) - - 2.841.708.009 (16.665.579) 2.858.373.588 Toplam 4.146.782.728 4.146.782.728 472.262.939 (21.771.889) (180.272) 111.691.473 (158.506.826) - 49.036.288 3.694.251.015 (16.665.579) 3.710.916.594 Özkaynaklar 954.217.109 131.272.679 (27.235.121) 7.082.830 - 5.156.320.891 1.041.689.130 (72.995.121) 6.386.560 - 34.457.594 34.457.594 808.639.127 808.639.127 65.881.783 (21.771.889) 817.222 - (137.867.283) - 49.036.288 852.543.006 - 852.543.006 Azınlık Kârı Payları Net Dönem Toplamı Kârları Yedekler Farkları Özkaynaklar Geçmiş Yıllar Kısıtlanmış Çevrim Farkları Artış Fonları İhraç Primleri Sermaye Düzeltmesi (-) Düzeltmesi Ayrılan Para İştirak Sermaye Ana Ortaklığa Ait Kârdan Yabancı Değer Hisse Senedi Karşılıklı Sermaye (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık Tarihlerinde Sona Eren Yıllara Ait Konsolide Özkaynak Değişim Tabloları Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık Tarihlerinde Sona Eren Yıllara Ait Konsolide Nakit Akım Tabloları (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Dipnot Referansları 1 Ocak - 31 Aralık 2011 1 Ocak - 31 Aralık 2010 27 740.563.908 484.313.756 18 481.743.960 444.604.883 İŞLETME FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI Net dönem kârı Net dönem kârını işletme faaliyetlerinden elde edilen nakit akımına getirmek için yapılan düzeltmeler - Maddi varlıkların amortismanı - Maddi olmayan varlıkların itfa payları 19 7.146.583 5.628.852 - Maddi duran varlık satış kâr/zararları 31 (26.208.884) (51.585.372) 8-32-33 215.595.377 (238.556.449) 24 45.631.606 43.815.349 10-11 4.226.902 11.729.056 13 4.458.286 2.114.781 - Finansal borçlara ilişkin kur farkı kâr/zararları - Kıdem tazminatı karşılık gideri - Şüpheli alacaklar karşılığındaki değişim - Stok değer düşüş karşılığındaki değişim 22-24 1.478.779 7.382.302 - Diğer çeşitli gelir tahakkuklarındaki değişim - Diğer çeşitli karşılıklardaki değişim 26 (15.370.392) (5.211.943) - Finansal varlık satış kâr/zararları 33 - (4.217.350) - Faiz gelirleri 32 (63.778.598) (45.224.852) - Faiz giderleri 33 98.732.329 94.259.852 - Finansal varlık değer düşüş karşılığı 7 209.382 2.060.678 - Finansal varlık tasfiye gelirleri 7 - (2.596.258) 3-31 (4.529.170) - 3-31 (3.869.162) - 32 (63.551) (2.129.309) - Aşamalı olarak gerçekleşen işletme birleşme etkisi - Bağlı ortaklık alım etkisi - Temettü gelirleri - Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen İştiraklerden elde edilen gelirler / (giderler) 16 (6.911.085) (6.555.855) - Vergi tahakkuku 35 126.340.937 101.287.103 İşletme sermayesindeki değişim öncesi faaliyetlerden elde edilen nakit akım 1.605.397.207 841.119.224 10 (256.059.414) (84.622.509) - Stoklar 13 (234.974.102) (46.076.954) - İlişkili şirketlerden alacaklar 37 10.877.568 (18.353.902) - Ticari alacaklar 6-11-26 (14.569.530) 20.593.353 - Ticari borçlar - Diğer alacaklar ve dönen varlıklar 10 134.579.759 32.273.614 - İlişkili şirketlere borçlar 37 1.795.218 (19.697.966) - Diğer borçlar ve gider tahakkukları Faaliyetlerden elde edilen nakit - Ödenen faizler - Ödenen vergi - Ödenen kıdem tazminatı İşletme faaliyetlerinden elde edilen nakit 11-15-26 30.855.258 17.777.333 1.277.901.964 743.012.193 33 (91.195.187) (104.370.280) 26-35 (196.498.628) (111.141.063) 24 (24.150.998) (21.347.664) 966.057.151 506.153.186 Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz bir parçasıdır. 2011 YILLIK RAPOR 57 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık Tarihlerinde Sona Eren Yıllara Ait Konsolide Nakit Akım Tabloları (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Dipnot Referansları 1 Ocak - 31 Aralık 2011 1 Ocak - 31 Aralık 2010 - Alım satım amaçlı finansal yatırımlardaki değişim (net) 7 33.268.005 39.647.244 - Finansal varlık alım satımı (net) 7 (9.664.569) (2.020.294) 16 14.209.886 4.091.297 3 (6.715.672) (2.007.304) YATIRIM FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI - Özkaynak yöntemiyle değerlenen iştiraklerden alınan temettüler - Bağlı ortaklık ve iş ortaklığı alımı - Kontrol dışı paylarla gerçekleşen işlemler (net) 27 6.386.560 (46.815.353) - Maddi varlık alımları 18 (812.456.178) (369.696.885) - Maddi olmayan varlık alımları 19 (17.703.531) (11.421.612) 18-31 103.555.859 127.332.950 19 4.020.563 2.807.855 - Maddi varlık satımları - Maddi olmayan varlık satımları - Temettü gelirleri 7-32 - 668.892 - Alınan faizler 6-32 60.720.838 46.124.633 - İştirak satış etkisi - Bağlı ortaklık alım opsiyonu için ödenen tutar - Sabit kıymet avansları ve peşin ödenen giderler - Yabancı para çevrim farkı değişimi Yatırım faaliyetlerinde kullanılan nakit 7 - 8.362.681 26 - (4.137.034) 26 (59.652.247) (7.407.632) 8-18-19 (54.950.883) 15.713.006 (738.981.369) (198.757.556) FİNANSMAN FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI - Alınan krediler 8 769.155.474 846.956.761 - Kredilerin geri ödemesi 8 (818.379.666) (1.020.747.459) - Ödenen temettüler 27 (72.995.121) (21.771.889) - Ana ortaklık dışı paylardaki değişim (net) 27 34.457.594 42.210.185 Finansal faaliyetlerden (kullanılan)/elde edilen nakit (87.761.719) (153.352.402) Nakit ve nakit benzeri kalemlerdeki net değişim 6 139.314.063 154.043.228 Dönem başı nakit ve nakit benzeri kalemler 6 1.452.323.702 Dönem sonu nakit ve nakit benzeri kalemler Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz bir parçasıdır. 58 2011 YILLIK RAPOR 6 1.298.280.474 1.591.637.765 1.452.323.702 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 1. Topluluk’un Organizasyonu ve Faaliyet Konusu Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Topluluğu (“Topluluk”), holding şirketi Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. (“Şirket”) ile 47 bağlı ortaklık, 4 müşterek yönetime tabi işletme ve 2 iştirakten oluşmaktadır. Topluluk, yönetim muhasebesi açısından düzcam, cam ev eşyası, cam ambalaj, kimyasallar ve ithalat, ihracat ve sigorta aracılık hizmetleri yapan şirketleri kapsayan diğer grubu olmak üzere beş faaliyet grubuna ayrılmış olup, fiili faaliyet konusu cam üretimi ve buna yardımcı, tamamlayıcı sınaî ve ticari faaliyette bulunmak, her türlü sınaî ve ticari kuruluşun sermaye ve yönetimine iştirak etmektir. Şirket, Türkiye’nin en büyük özel ticari bankalarından biri olan Türkiye İş Bankası A.Ş. (“İş Bankası”) tarafından 76 yıl önce Türkiye’de kurulmuştur. Şirket’in hisseleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (“İMKB”) 1986 yılından beri işlem görmektedir. İş Bankası bilanço tarihi itibarıyla Şirket’te %68,15’lik paya sahiptir ve yönetimde kontrolü elinde tutmaktadır. Şirket’in Merkez Adresi ve Ortaklık Yapısı Şirket’in ortaklık yapısı Dipnot 27’de sunulmuştur. Şirket Türkiye’de kayıtlıdır ve haberleşme bilgileri aşağıda sunulmuştur: İş Kuleleri Kule 3, 4. Levent 34330, Beşiktaş/İstanbul/Türkiye Telefon: + 90 (212) 350 50 50 Faks: + 90 (212) 350 57 87 http://www.sisecam.com Topluluk’un Personel Yapısı Aylık ücretli 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 5.793 5.915 Saat ücretli 12.272 11.935 Toplam 18.065 17.850 2011 YILLIK RAPOR 59 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Konsolidasyona Dahil Edilen Şirketler Konsolidasyona dahil edilen şirketlerin faaliyet konuları ve faaliyet grupları aşağıda verilmiştir: Düzcam Grubu Bağlı ortaklıklar Faaliyet konusu Kayıtlı olduğu ülke Trakya Cam Sanayi A.Ş. (*) Düzcam, oto camı ve işlenmiş cam üretimi ve satışı Türkiye Trakya Yenişehir Cam San. A.Ş. Düzcam üretimi ve satışı Türkiye Çayırova Cam Sanayii A.Ş. Ticari faaliyet Türkiye Trakya Polatlı Cam Sanayi A.Ş. Düzcam üretimi ve satışı Türkiye Trakya Glass Bulgaria EAD Düzcam, cam ev eşyası otomatik üretimi ve satışı Bulgaristan Trakya Cam Investment B.V. Finansman ve yatırım şirketi Hollanda Trakya Investment B.V.I.O Finansman ve yatırım şirketi Hollanda TRSG Glass Holding B.V. Finansman ve yatırım şirketi Hollanda Trakya Glass Logistics EAD Lojistik hizmetleri Bulgaristan Trakya Glass Kuban OOO Düzcam üretimi ve satışı Rusya CJSC Trakya Glass Rus Düzcam üretimi ve satışı Rusya Faaliyet konusu Kayıtlı olduğu ülke Cam Ev Eşyası Grubu Bağlı ortaklıklar Paşabahçe Cam Sanayi ve Tic. A.Ş. Cam ev eşyası otomatik üretimi ve satışı Türkiye Paşabahçe Eskişehir Cam San. ve Tic. A.Ş. Cam ev eşyası otomatik üretimi ve satışı Türkiye Paşabahçe Mağazaları A.Ş. Cam ev eşyası perakende satışı Türkiye Camiş Ambalaj Sanayii A.Ş. Kağıt-karton ambalaj üretimi ve satışı Türkiye Denizli Cam San. ve Tic. A.Ş. (*) Soda ve kristal cam ev eşyası el üretimi ve satışı Türkiye Paşabahçe Investment B.V. Finansman ve yatırım şirketi Hollanda OOO Posuda Cam ev eşyası otomatik üretimi ve satışı Rusya Cam Ambalaj Grubu Bağlı ortaklıklar Faaliyet konusu Kayıtlı olduğu ülke Anadolu Cam Sanayi A.Ş. (*) Cam ambalaj üretimi ve satışı Türkiye Anadolu Cam Yenişehir San. A.Ş. Cam ambalaj üretimi ve satışı Türkiye Anadolu Cam Investment B.V. Finansman ve yatırım şirketi Hollanda AC Glass Invest B.V. Finansman ve yatırım şirketi Hollanda Balsand B.V. Finansman ve yatırım şirketi Hollanda JSC Mina Cam ambalaj üretimi ve satışı Gürcistan OOO Ruscam Cam ambalaj üretimi ve satışı Rusya OOO Ruscam Kuban Cam ambalaj üretimi ve satışı Rusya OAO Ruscam Pokrovsky Cam ambalaj üretimi ve satışı Rusya OAO Ruscam Kirishi Cam ambalaj üretimi ve satışı Rusya OOO Ruscam Sibir Cam ambalaj üretimi ve satışı Rusya OOO Ruscam Ufa Cam ambalaj üretimi ve satışı Rusya CJSC Brewery Pivdenna Cam ambalaj üretimi ve satışı Ukrayna Merefa Glass Company Ltd. Cam ambalaj üretimi ve satışı Ukrayna Müşterek yönetime tabi işletmeler Faaliyet konusu Kayıtlı olduğu ülke Omco İstanbul Kalıp San. A.Ş. Kalıp üretimi ve satışı Türkiye OOO Balkum Kum işleme ve satışı Rusya İştirakler Faaliyet konusu Kayıtlı olduğu ülke OAO FormMat Kum üretimi satışı Rusya (*) Bu bağlı ortaklıklara ait hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (“İMKB”) işlem görmektedir. 60 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Kimyasallar Grubu Bağlı ortaklıklar Faaliyet konusu Kayıtlı olduğu ülke Soda Sanayi A.Ş. (*) Soda ve krom kimyasalları üretimi ve satışı Türkiye Cam Elyaf Sanayi A.Ş. Cam elyafı üretimi ve satışı Türkiye Camiş Elektrik Üretim A.Ş. Elektrik üretimi ve satışı Türkiye Camiş Madencilik A.Ş. Cam hammaddeleri üretimi ve satışı Türkiye Madencilik San. ve Tic. A.Ş. Cam hammaddeleri üretimi ve satışı Türkiye Asmaş Ağır Sanayi Makineleri A.Ş. Ağır sanayi makine imalatı Türkiye Şişecam Bulgaria Ltd. Soda satışı Bulgaristan Camiş Egypt Mining Ltd. Co. Kum işleme ve satışı Mısır Cromital S.p.A Krom türevleri İtalya Şişecam Soda Lukavac DOO Ağır soda üretimi Bosna Hersek Camiş Rus ZAO Cam hammaddeleri üretimi ve satışı Rusya Dost Gaz Depolama A.Ş. Doğalgaz depolama ve satışı Türkiye Müşterek yönetime tabi işletmeler Faaliyet konusu Kayıtlı olduğu ülke Oxyvit Kimya San. ve Tic. A.Ş. Vitamin-K üreticisi Türkiye Rudnika Krecnjaka Vijenac D.O.O. Lukavac Kireç taşı üretimi ve satışı Bosna Hersek İştirakler Faaliyet konusu Kayıtlı olduğu ülke Solvay Şişecam Holding AG Soda ürünleri ticareti Avusturya Bağlı ortaklıklar Faaliyet konusu Kayıtlı olduğu ülke Camiş Limited Yurtdışı alım hizmetleri İngiltere Şişecam Sigorta Aracılık Hizmetleri A.Ş. Sigorta acenteliği Türkiye Şişecam Dış Ticaret A.Ş. Topluluk ürünlerinin ihracatı Türkiye Diğer (*) Bu bağlı ortaklıklığa ait hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (“İMKB”) işlem görmektedir. 2011 YILLIK RAPOR 61 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Topluluk’un konsolidasyona dahil edilen şirketlerin sermayeleri içindeki doğrudan ve etkin ortaklık pay oranları aşağıda verilmiştir: Bağlı Ortaklıklar 31 Aralık 2011 Şirket Unvanı Trakya Cam Sanayi A.Ş. 31 Aralık 2010 Doğrudan ve dolaylı ortaklık oranı (%) Etkin ortaklık oranı (%) Doğrudan ve dolaylı ortaklık oranı (%) Etkin ortaklık oranı (%) 69,79 69,79 70,12 70,11 Trakya Yenişehir Cam San. A.Ş. 100,00 74,33 100,00 74,60 Çayırova Cam Sanayi A.Ş. 100,00 91,50 100,00 91,59 74,61 Trakya Polatlı Cam Sanayi A.Ş. 100,00 74,33 100,00 Trakya Glass Bulgaria EAD 100,00 77,48 100,00 77,71 Trakya Cam Investment B.V. 100,00 77,48 100,00 77,71 Trakya Investment B.V.I.O 100,00 69,79 100,00 70,11 TRSG Glass Holding B.V. 70,00 48,85 - - 100,00 77,48 100,00 77,71 Trakya Glass Logistics EAD Trakya Glass Kuban OOO 100,00 69,79 100,00 70,11 CJSC Trakya Glass Rus 100,00 48,85 - - Paşabahçe Cam Sanayii ve Tic. A.Ş. Paşabahçe Eskişehir Cam San. ve Tic. A.Ş. 99,41 95,42 99,41 95,45 100,00 96,83 100,00 96,85 Paşabahçe Mağazaları A.Ş. 100,00 89,08 100,00 89,08 Camiş Ambalaj Sanayii A.Ş. 100,00 100,00 100,00 100,00 Denizli Cam San. ve Tic. A.Ş. 51,00 47,69 51,00 47,70 Paşabahçe Investment B.V. 100,00 95,42 100,00 95,45 OOO Posuda 100,00 95,42 100,00 95,45 79,12 79,12 79,12 79,12 100,00 82,27 100,00 82,27 Anadolu Cam Sanayii A.Ş. Anadolu Cam Yenişehir San. A.Ş. Anadolu Cam Investment B.V. 51,85 41,03 51,85 41,03 100,00 40,35 100,00 40,35 Balsand B.V. 51,00 40,35 51,00 40,35 JSC Mina 99,86 79,01 99,84 79,00 OOO Ruscam 99,72 40,91 99,72 40,91 OOO Ruscam Kuban 100,00 40,35 100,00 40,35 OAO Ruscam Pokrovsky 100,00 40,35 100,00 40,35 OAO Ruscam Kirishi 100,00 40,35 100,00 40,35 OOO Ruscam Sibir 100,00 40,35 100,00 40,35 OOO Ruscam Ufa 100,00 40,35 100,00 40,35 CJSC Brewery Pivdenna 100,00 40,35 100,00 40,35 Merefa Glass Company 100,00 40,35 - - 85,05 82,07 85,05 82,07 Şişecam Bulgaria Ltd. 100,00 82,07 100,00 82,07 Cromital S.p.A 100,00 82,07 50,00 41,04 Cam Elyaf Sanayi A.Ş. 99,01 91,04 98,35 90,82 Camiş Madencilik A.Ş 100,00 100,00 100,00 100,00 99,70 99,70 99,70 99,70 Camiş Elektrik Üretimi A.Ş. 100,00 84,09 100,00 84,21 Madencilik San. ve Tic. A.Ş. 100,00 99,06 100,00 99,04 AC Glass Invest B.V. (*) Soda Sanayi A.Ş. Camiş Egypt Mining Ltd. Co. Şişecam Soda Lukavac DOO Camiş Rus ZAO Asmaş Ağır Sanayi Makineleri A.Ş. 88,37 72,53 85,91 70,51 100,00 100,00 100,00 100,00 84,74 99,98 84,74 99,98 Dost Gaz Depolama A.Ş. 100,00 84,77 - - Şişecam Dış Ticaret A.Ş. 100,00 99,99 100,00 99,99 Camiş Limited 100,00 98,63 100,00 98,63 Şişecam Sigorta Aracılık Hizmetleri A.Ş. 100,00 99,97 100,00 99,97 (*) Topluluk, European Bank for Reconstruction and Development’a AC Glass Invest B.V.’nin %40’lık hissesi için hisse satış opsiyonu vermiştir. Hisse satış opsiyonuna konu olan ana ortaklık dışı paylar Topluluk’un paylarına dağıtılmıştır. 62 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Müşterek Yönetime Tabi İşletmeler 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 Doğrudan ve dolaylı ortaklık oranı (%) Etkin ortaklık oranı (%) Doğrudan ve dolaylı ortaklık oranı (%) Etkin ortaklık oranı (%) Oxyvit Kimya San. ve Tic. A.Ş. 50,00 42,02 50,00 42,02 Omco İstanbul Kalıp San. A.Ş. 50,00 39,57 50,00 39,57 OOO Balkum 50,00 20,18 50,00 20,18 Rudnika Krecnjaka Vijenac D.O.O. Lukavac 50,00 50,00 50,00 50,00 Şirket unvanı İştirakler 31 Aralık 2011 Şirket unvanı Doğrudan ve dolaylı ortaklık oranı (%) OAO FormMat Solvay Şişecam Holding AG 31 Aralık 2010 Etkin ortaklık oranı (%) Doğrudan ve dolaylı ortaklık oranı (%) Etkin ortaklık oranı (%) 48,46 19,55 48,46 19,55 25,00 20,52 25,00 20,52 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar 2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar Finansal Tabloların Hazırlanış Esasları ve Önemli Muhasebe Politikaları Şirket, Türkiye’de yerleşik bağlı ortaklıkları ve müşterek yönetime tabi işletmeleri, yasal defterlerini ve kanuni finansal tablolarını Türk Ticaret Kanunu ve vergi mevzuatınca belirlenen muhasebe ilkelerine uygun olarak tutmakta ve hazırlamaktadır. Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar ve müşterek yönetime tabi işletmeler muhasebe kayıtlarını ve yasal finansal tablolarını faaliyette bulundukları ülkelerin para birimleri cinsinden ve o ülkelerin mevzuatına uygun olarak hazırlamaktadırlar. Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”), Seri: XI, No: 29 sayılı “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliğ” (“Seri: XI, No: 29 sayılı Tebliğ”) ile işletmeler tarafından düzenlenecek finansal raporlar ile bunların hazırlanması ve ilgililere sunulmasına ilişkin ilke, usul ve esasları belirlemektedir. Bu Tebliğ, 1 Ocak 2008 tarihinden sonra başlayan hesap dönemlerine ait ilk ara dönem finansal tablolardan geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir. Bu tebliğe istinaden, işletmelerin finansal tablolarını Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na (“UMS / UFRS”) göre hazırlamaları gerekmektedir. Ancak Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS / UFRS’nin Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (“UMSK”) tarafından yayımlananlardan farkları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (“TMSK”) tarafından ilan edilinceye kadar UMS / UFRS’ler uygulanacaktır. Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK tarafından yayımlanan Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları (“TMS / TFRS”) esas alınacaktır. Rapor tarihi itibarıyla, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS / UFRS’nin UMSK tarafından yayımlananlardan farkları TMSK tarafından henüz ilan edilmediğinden dolayı, ilişikteki finansal tablolar SPK Seri: XI, No: 29 sayılı Tebliğ’i çerçevesinde UMS / UFRS’ye göre hazırlanmış olup finansal tablolar ve dipnotlar, SPK tarafından 14 Nisan 2008 ve 9 Ocak 2009 tarihli duyurular ile uygulanması zorunlu kılınan formatlara uygun olarak sunulmuştur. Topluluk, muhasebe kayıtlarının tutulmasında ve kanuni finansal tablolarının hazırlanmasında, SPK tarafından çıkarılan prensipleri ve şartları, Türk Ticaret Kanunu (“TTK”), vergi mevzuatı ve Türkiye Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı (“Maliye Bakanlığı”) tarafından çıkarılan Tekdüzen Hesap Planı şartlarını esas almaktadır. SPK Finansal Raporlama Standartları’na göre hazırlanan bu konsolide finansal tablolar, gerçeğe uygun değerleri ile gösterilen finansal varlık ve yükümlülüklerin dışında, tarihi maliyet esası baz alınarak Türk Lirası olarak hazırlanmıştır. Konsolide finansal tablolar, tarihi maliyet esasına göre hazırlanmış kanuni kayıtlara SPK Finansal Raporlama Standartları uyarınca doğru sunumun yapılması amacıyla gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzenlenmiştir. Kullanılan Para Birimi Topluluk’un her işletmesinin kendi finansal tabloları faaliyette bulundukları temel ekonomik çevrede geçerli olan para birimi (fonksiyonel para birimi) ile sunulmuştur. Her işletmenin finansal durumu ve faaliyet sonuçları, Şirket’in fonksiyonel para birimi olan ve konsolide finansal tablolar için sunum para birimi olan Türk Lirası (“TL”) cinsinden ifade edilmiştir. Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Finansal Tabloların Düzeltilmesi SPK’nın 17 Mart 2005 tarih ve 11/367 sayılı Kararı uyarınca, Türkiye’de faaliyette bulunan ve SPK Muhasebe Standartları’na (UFRS uygulamasını benimseyenler dahil) uygun olarak finansal tablo hazırlayan şirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasına son verilmiştir. Buna istinaden, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren UMSK tarafından yayımlanmış 29 No’lu “Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama” Standardı (“UMS / TMS 29”) uygulanmamıştır. 2011 YILLIK RAPOR 63 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) İşletmenin Sürekliliği Varsayımı Konsolide finansal tablolar, Şirket’in ve konsolidasyona dahil edilen iştirak, bağlı ortaklık ve müşterek yönetime tabi işletmelerin önümüzdeki bir yılda ve faaliyetlerinin doğal akışı içerisinde varlıklarından fayda elde edeceği ve yükümlülüklerini yerine getireceği varsayımı altında işletmenin sürekliliği esasına göre hazırlanmıştır. Karşılaştırmalı Bilgiler ve Önceki Dönem Tarihli Finansal Tabloların Düzeltilmesi Finansal durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Topluluk’un cari dönem konsolide finansal tabloları önceki dönemle karşılaştırmalı olarak hazırlanmaktadır. Cari dönem konsolide finansal tabloların sunumu ile uygunluk sağlanması açısından karşılaştırmalı bilgiler gerekli görüldüğünde yeniden sınıflandırılır. Yabancı Ülkelerde Faaliyet Gösteren Bağlı Ortaklıkların Finansal Tabloları Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren iştirak, bağlı ortaklık ve müşterek yönetime tabi ortaklıkların finansal tabloları, faaliyet gösterdikleri ülkelerde geçerli olan kanun ve yönetmeliklere uygun olarak hazırlanmış olup SPK Finansal Raporlama Standartları uyarınca doğru sunumun yapılması amacıyla gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzenlenmiştir. İlgili yabancı ortaklıkların varlık ve yükümlülükleri konsolide bilanço tarihindeki döviz kuru, gelir ve giderler ortalama döviz kuru kullanılarak Türk Lirası’na çevrilmiştir. Kapanış ve ortalama kur kullanımı sonucu ortaya çıkan kur farkları özkaynak içerisindeki yabancı para çevrim farkları kalemi altında takip edilmektedir. Konsolidasyon kapsamındaki yurtdışı faaliyetlerinin çevriminde kullanılan kurlar aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2011 Döviz Cinsi 31 Aralık 2010 Dönem Sonu Dönem Ortalaması Dönem Sonu Dönem Ortalaması ABD DOLARI 1,88890 1,67075 1,54600 1,49904 1,98857 EURO 2,44380 2,32437 2,04910 BULGAR LEVASI 1,24950 1,18843 1,04769 1,01674 MISIR PAUNDU 0,31294 0,28270 0,26541 0,26769 RUS RUBLESİ 0,05815 0,05635 0,05073 0,04936 GÜRCİSTAN LARİSİ 1,13087 0,99093 0,87207 0,84092 UKRAYNA GRİVNASI 0,23641 0,20969 0,19418 0,18891 KONVERTİBL MARK 1,24950 1,18843 1,04769 1,01674 Konsolidasyona İlişkin Esaslar Konsolide finansal tablolar aşağıdaki maddelerde belirtilen esaslara göre hazırlanan Topluluk hesaplarını içerir. Konsolidasyon kapsamına dahil edilen şirketlerin finansal tablolarının hazırlanması sırasında, SPK Finansal Raporlama Standartları’na uygunluk ve Topluluk tarafından uygulanan muhasebe politikalarına ve sunum biçimlerine uyumluluk açısından, gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yapılmıştır. Bağlı Ortaklıklar Kontrol, bir işletmenin faaliyetlerinden fayda elde etmek amacıyla finansal ve operasyonel politikaları üzerinde kontrol gücünün olması ile sağlanır. Bağlı Ortaklıklar, Şirket’in ya (a) doğrudan ve/veya dolaylı olarak kendisine ait olan ve Şirket’in üzerinde oy haklarına sahip olduğu hisseler neticesinde şirketlerdeki hisselerle ilgili oy hakkının %50’den fazlasını kullanma yetkisine sahip olduğu ya da (b) oy hakkının %50’den fazlasını kullanma yetkisine sahip olmamakla birlikte mali ve işletme politikaları üzerinde fiili hakimiyet etkisini kullanmak suretiyle, mali ve işletme politikalarını Şirket’in menfaatleri doğrultusunda kontrol etme yetkisi ve gücüne sahip olduğu şirketleri ifade eder. Topluluk’un başka bir şirketi kontrol edip etmediğinin değerlendirilmesinde dönüştürülebilir veya kullanılabilir potansiyel oy haklarının varlığı da göz önünde bulundurulur. 31 Aralık 2011 ve 31 Aralık 2010 tarihleri itibarıyla konsolidasyona tabi tutulan Bağlı Ortaklıklar, oy hakları ve etkin ortaklık oranları Dipnot 1’de gösterilmiştir. Bağlı Ortaklıklar, faaliyetleri üzerindeki kontrolün Topluluk’a transfer olduğu tarihten itibaren konsolidasyon kapsamına alınmış ve kontrolün ortadan kalktığı tarihte de konsolidasyon kapsamından çıkartılmıştır. Gerekli görüldüğünde, Bağlı Ortaklıklar için uygulanan muhasebe politikaları Topluluk tarafından uygulanan muhasebe politikaları ile tutarlılığın sağlanması amacıyla değiştirilmiştir. Yıl içinde satın alınan veya elden çıkarılan bağlı ortaklıkların sonuçları, satın alım tarihinden sonra veya elden çıkarma tarihine kadar konsolide kapsamlı gelir tablosuna dahil edilir. Bağlı Ortaklıklar’a ait bilançolar ve gelir tabloları tam konsolidasyon yöntemi kullanılarak konsolide edilmiş olup Şirket ve Bağlı Ortaklıklar’ın sahip olduğu payların kayıtlı iştirak değerleri, ilgili özkaynaklar ile karşılıklı olarak netleştirilmiştir. Şirket ile Bağlı Ortaklıklar arasındaki grup içi işlemler ve bakiyeler konsolidasyon işlemi sırasında netleştirilmiştir. Şirket’in sahip olduğu hisselerin kayıtlı değerleri ve bunlardan kaynaklanan temettüler, ilgili özkaynaklar ve kapsamlı gelir tablosu hesaplarından netleştirilmiştir. 64 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Konsolide bağlı ortaklıkların net varlıklarındaki ana ortaklık dışı paylar Topluluk’un özkaynağının içinde ayrı olarak belirtilir. Ana ortaklık dışı paylar, ilk işletme birleşmelerinde oluşan (Dipnot 2.5) bu paylar ile birleşme tarihinden itibaren özkaynakta meydana gelen değişikliklerdeki ana ortaklık dışı payların toplamından oluşur. Konsolide edilen bir bağlı ortaklığın ana ortaklık dışı paya düşen birikmiş zararları, söz konusu bağlı ortaklığın ana ortaklık dışı özsermaye tutarını aşabilir. Bu durumda, birikmiş zarar ve ana ortaklık dışı paya düşecek daha sonraki cari yıl zararları, ana ortaklık dışı pay ile ilişkilendirilir. 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla finansal pozisyonu ve aynı tarihte sona eren döneme ait faaliyet sonucu, gerek tek başına gerekse topluca, konsolide finansal tablolara göre parasal önemlilik arz etmeyen bağlı ortaklıkların finansal tabloları konsolide edilmemiştir. Bu bağlı ortaklıklar, konsolide finansal tablolarda, satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflandırılmışlardır (Dipnot 7). Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklardaki Paylar Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar, Şirket ve Bağlı Ortaklıklar’ı ile bir veya daha fazla müteşebbis ortak tarafından müştereken yönetilmek üzere, bir ekonomik faaliyetin üstlenilmesi için bir sözleşme dahilinde oluşturulan şirketleri ifade etmektedir. Topluluk, bu müşterek kontrolü, kendisinin doğrudan ya da dolaylı olarak sahip olduğu hisselerden yararlanarak sağlamaktadır. 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla Topluluk’un müşterek yönetime tabi işletmelerinin detayı Dipnot 1’de açıklanmıştır. Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar oransal konsolidasyon yöntemi kullanılmak suretiyle konsolidasyon kapsamına alınırlar. Oransal konsolidasyon yönteminde, Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar’a ait finansal tablolarda yer alan varlık, yükümlülük, özkaynaklar, gelir ve giderler Topluluk’un sahip olduğu etkin ortaklık oranları ile konsolidasyon işlemine tabi tutulmaktadır. Müşterek kontrol edilen varlıklardan kaynaklanan yükümlülük ve giderler, tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilir. Müşterek kontrole tabi ortaklıkların varlıklarının kullanılmasından ya da söz konusu varlıkların satışından elde edilen gelirden Topluluk’a düşen pay, ilgili ekonomik faydaların Topluluk’a akışının muhtemel olması ve tutarlarının güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi halinde kayda alınır. Müşterek kontrol edilen bir işletmedeki Topluluk payının satın alımından kaynaklanan şerefiyenin muhasebeleştirilmesinde, bağlı ortaklık alımından kaynaklanan şerefiye için uygulanan muhasebe politikası uygulanır (Dipnot 2.5). Topluluk ile Topluluk’un müşterek olarak kontrol ettiği ortaklıkların arasındaki işlemler neticesinde oluşan gerçekleşmemiş kâr ve zararlar, Topluluk’un müşterek yönetime tabi ortaklıktaki payı oranında elimine edilir. 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla finansal pozisyonu ve aynı tarihte sona eren döneme ait faaliyet sonucu, gerek tek başına gerekse topluca, toplam konsolide finansal tablolara göre parasal önemlilik arz etmeyen Müşterek Yönetime Tabi İşletmeler oransal konsolidasyon yöntemine göre muhasebeleştirilmemiştir. Bu Müşterek Yönetime Tabi İşletmeler, konsolide finansal tablolarda, satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflandırılmışlardır (Dipnot 7). İştirakler İştiraklerdeki yatırımlar özkaynak yöntemi ile muhasebeleştirilmektedir. Bunlar, Topluluk’un genel olarak oy hakkının %20 ile %50’sine sahip olduğu veya Topluluk’un, şirket faaliyetleri üzerinde kontrol yetkisine sahip bulunmamakla birlikte önemli etkiye sahip olduğu kuruluşlardır. Topluluk ile İştirak arasındaki işlemlerden doğan gerçekleşmemiş kârlar Topluluk’un iştirakteki payı ölçüsünde düzeltilmiş olup, gerçekleşmemiş zararlar da; işlem, transfer edilen varlığın değer düşüklüğüne uğradığını göstermiyor ise düzeltilmiştir. Topluluk, İştirak ile ilgili olarak söz konusu doğrultuda bir yükümlülük altına girmemiş veya bir taahhütte bulunmamış olduğu sürece İştirak’teki yatırımın kayıtlı değerinin sıfır olması veya Topluluk’un önemli etkisinin sona ermesi durumunda özkaynak yöntemine devam edilmemiştir. Önemli etkinin sona erdiği tarihteki yatırımın kayıtlı değeri, o tarihten sonra gerçeğe uygun değeri güvenilir olarak ölçülebildiğinde gerçeğe uygun değerinden aksi takdirde maliyet bedeli üzerinden gösterilir. Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar Topluluk’un toplam oy haklarının %20’ye kadar veya %20’nin üzerinde olmakla birlikte Topluluk’un önemli bir etkiye sahip olmadığı veya konsolide finansal tablolar açısından önemlilik teşkil etmeyen; teşkilatlanmış piyasalarda işlem görmeyen ve gerçeğe uygun değerleri güvenilir bir şekilde belirlenemeyen satılmaya hazır finansal varlıklar, maliyet bedelleri üzerinden, varsa, değer kaybı ile ilgili karşılık düşüldükten sonra konsolide finansal tablolara yansıtılmıştır. Topluluk’un toplam oy haklarının %20’nin altında olduğu veya Topluluk’un önemli bir etkiye sahip olmadığı ve aktif piyasalarda kote pazar fiyatları olan ve gerçeğe uygun değerleri güvenilir bir şekilde hesaplanabilen satılmaya hazır finansal varlıklar, gerçeğe uygun değerleriyle konsolide finansal tablolara yansıtılmıştır. 2.2 Muhasebe Politikalarındaki Değişiklikler Muhasebe politikalarında yapılan önemli değişiklikler geriye dönük olarak uygulanmakta ve önceki dönem finansal tabloları yeniden düzenlenmektedir. 2.3 Muhasebe Tahminlerindeki Değişiklikler ve Hatalar Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin yapıldığı dönemde hem de gelecek dönemlerde, ileriye yönelik olarak uygulanır. Topluluk’un cari yıl içerisinde muhasebe tahminlerinde önemli bir değişikliği olmamıştır. Tespit edilen önemli muhasebe hataları geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem finansal tabloları yeniden düzenlenir. 2011 YILLIK RAPOR 65 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 2.4 Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’ndaki (UFRS) Değişiklikler Topluluk cari dönemde Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (UMSK) ve UMSK’nın Uluslararası Finansal Raporlama Yorumları Komitesi (UFRYK) tarafından yayınlanan ve 1 Ocak 2011 tarihinde başlayan yıla ait dönemler için geçerli olan yeni ve revize edilmiş TMS/TFRS’lerdeki değişiklik ve yorumlardan Topluluk’un finansal tabloları üzerinde etkisi olan değişiklik ve yorumları uygulamıştır. 1 Ocak 2011 tarihinde başlayan yıllık dönemler ve yine 1 Ocak 2011 tarihinde başlayan yıla ait ara dönemler için geçerli olan değişiklik ve yorumlar: - - - - - UMS 24 (Revize), “İlişkili Taraf Açıklamaları” UFRS 1 (Değişiklik), “UFRS’nin İlk Defa Uygulanması” UMS 32 (Değişiklik), “Finansal Araçlar: Sunum” UFRYK 14, “Asgari Fonlama Gerekliliğinin Peşin Ödenmesi” UFRYK 19 “Finansal Borçların Özkaynağa Dayalı Finansal Araçlarla Ödenmesi”, 2010 Yıllık Geliştirme Projesi kapsamındaki standartlar 1 Ocak 2011 tarihinden sonra başlayan finansal dönemler için geçerlidir. Sözkonusu proje, aşağıdaki 6 standart ve 1 yorumdaki değişiklikleri içermektedir: - UFRS 1 “UFRS’nin İlk Defa Uygulanması”” - UFRS 3 “İşletme Birleşmeleri” - UFRS 7 “Finansal Araçlar: Açıklamalar” - UMS 1 “Finansal Tabloların Sunumu” - UMS 27 “Konsolide ve Konsolide Olmayan Finansal Tablolar” - UMS 34 “Ara Dönem Finansal Raporlama” - UFRYK 13 “Müşteri Sadakat Programları” 31 Aralık 2011 tarihinde henüz yürürlüğe girmemiş standart, değişiklik ve yorumlar - - - - - - - - - - - - - UFRS 7 (Değişiklik), “Finansal Araçlar: Açıklamalar” UFRS 1 (Değişiklik), “UFRS’nin İlk Defa Uygulanması” UMS 12 (Değişiklik), “Gelir Vergileri” UMS 19 (Değişiklik), “Çalışanlara Sağlanan Faydalar” UMS 1 (Değişiklik), “Finansal Tabloların Sunumu” UFRS 9, “Finansal Araçlar” UFRS 10, “Konsolide Finansal Tablolar” UFRS 11, “Ortak Düzenlemeler” UFRS 12, “Diğer İşletmelerdeki Paylar ile İlgili Açıklamalar” UFRS 13, “Makul Değer Ölçümü” UMS 27, “Bireysel Finansal Tablolar” UMS 28, “İştirakler ve iş ortaklıkları” UFRYK 20, “Madenlerle İlgili Üretim Sırasında Oluşan Sökme Maliyetleri” Topluluk yukarıda yer alan değişikliklerin operasyonlarına olan etkilerini değerlendirip geçerlilik tarihinden itibaren uygulayacaktır. Yukarıdaki standart ve yorumların uygulanmasının gelecek dönemlerde Topluluk’un konsolide finansal tabloları üzerinde önemli bir etki yaratmayacağı beklenmektedir. 2.5 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti Gelirlerin kaydedilmesi Gelirler, mal ve hizmet satışlarından alınan veya alınacak olan bedelin gerçeğe uygun değeri üzerinden tahakkuk esasına göre kayıtlara alınır. Net satışlar, teslim edilmiş malların ve gerçekleşmiş hizmetlerin fatura bedelinin, satış indirimleri ve iadelerinden arındırılmış halidir. Satışların içerisinde önemli bir finansman unsuru bulunması durumunda, gerçeğe uygun bedel gelecekte oluşacak tahsilatların, finansman unsuru içerisinde yer alan faiz oranı ile indirgenmesi ile tespit edilir. Fark, tahakkuk esasına göre finansal gelir olarak ilgili dönemlere kaydedilir (Dipnot 28, 32). Malların satışı Malların satışından elde edilen gelir, aşağıdaki şartlar karşılandığında muhasebeleştirilir: • • • • • Topluluk’un mülkiyetle ilgili tüm önemli riskleri ve kazanımları alıcıya devretmesi, Topluluk’un mülkiyetle ilişkilendirilen ve süregelen bir idari katılımının ve satılan mallar üzerinde etkin bir kontrolünün olmaması, Gelir tutarının güvenilebilir bir şekilde ölçülmesi, İşlemle ilişkili olan ekonomik faydaların Topluluk’a akışının olası olması ve İşlemden kaynaklanacak maliyetlerin güvenilebilir bir şekilde ölçülmesi. Hizmet sunumu Yıllara sari projelere ilişkin sözleşme geliri ve maliyetler, gelir tutarının güvenilir biçimde ölçülebildiği ve sözleşme kapsamındaki proje ile ilgili bir değişiklik varsa değişiklikten kaynaklanan gelir artışının muhtemel olduğu zaman muhasebeleştirilir. Sözleşme geliri, alınan veya alınacak hak edişlerin gerçeğe uygun değeri ile ölçülmektedir. Projeler, sabit fiyatlı sözleşmeler olup sözleşme gelirleri, sözleşmenin tamamlanma oranı metoduna göre hesaplanmaktadır. Toplam sözleşme gelirinin, tamamlanma oranına isabet eden tutarı, ilgili döneme sözleşme geliri olarak kaydedilir. 66 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Faiz geliri Faiz geliri, kalan anapara bakiyesi ve ilgili finansal varlıktan beklenen ömrü boyunca elde edilecek tahmini nakit girişlerini söz konusu varlığın net defter değerine getiren etkin faiz yöntemi esas alınarak ilgili dönemde tahakkuk ettirilir. Temettü geliri Hisse senedi yatırımlarından elde edilen temettü geliri, hissedarların temettü alma hakkı doğduğu zaman konsolide finansal tablolara yansıtılır. Stoklar Stoklar, net gerçekleşebilir değer ya da maliyet bedelinden düşük olanı ile değerlenir. Maliyet, ağırlıklı ortalama maliyet metodu ile hesaplanmaktadır. Stoklara dahil edilen maliyeti oluşturan unsurlar malzeme, direkt işçilik ve genel üretim giderleridir. Kredi maliyetleri stok maliyetlerine dahil edilmemektedir. Net gerçekleşebilir değer, olağan ticari faaliyet içerisinde oluşan tahmini satış fiyatından, tamamlanma maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için gerekli satış maliyetlerinin indirilmesiyle elde edilen tutardır (Dipnot 13). Maddi Duran Varlıklar Maddi duran varlıklar, elde etme maliyetinden birikmiş amortismanın ve kalıcı değer kayıplarının düşülmesi ile bulunan net değerleri ile gösterilmektedir. Mal ve hizmetlerin üretiminde kullanılan veya idari amaçlı kullanılacak ve inşa edilme aşamasındaki varlıklar, maliyet değerlerinden varsa değer düşüklüğü kaybı düşülerek gösterilirler. Maliyete yasal harçlar da dahil edilir. Kullanıma veya satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, borçlanma maliyetleri Topluluk’un ilgili muhasebe politikası uyarınca aktifleştirilir. Bu tür varlıklar, diğer sabit varlıklar için kullanılan amortisman yönteminde olduğu gibi, kullanıma hazır olduklarında amortismana tabi tutulur. Arazi ve yapılmakta olan yatırımlar dışında, maddi duran varlıkların maliyet tutarları, beklenen faydalı ömürlerine göre doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak amortismana tabi tutulur. Arazi ve arsalar için sınırsız ömürleri olması sebebi ile amortisman ayrılmamaktadır. Beklenen faydalı ömür, artık değer ve amortisman yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkileri için her yıl gözden geçirilir ve tahminlerde bir değişiklik varsa ileriye dönük olarak muhasebeleştirilir (Dipnot 18). Finansal kiralama ile alınan varlıklar, beklenen ekonomik ömrü ile söz konusu kiralama süresinden kısa olanı ile diğer maddi duran varlıklarla aynı şekilde amortismana tabi tutulur. Maddi duran varlıkların, tahmin edilen ekonomik ömürleri aşağıdaki gibidir: Binalar Yeraltı ve yerüstü düzenleri Makine ve cihazlar Taşıtlar Döşeme ve demirbaşlar Özel maliyetler Ekonomik ömür 10-50 yıl 8-50 yıl 3-15 yıl 3-15 yıl 2-15 yıl 4-10 yıl Maddi duran varlıklar olası bir değer düşüklüğünün tespiti amacıyla incelenir ve maddi duran varlığın kayıtlı değeri geri kazanılabilir değerinden fazla ise, karşılık ayrılmak suretiyle kayıtlı değeri geri kazanılabilir değerine indirilir. Geri kazanılabilir değer, ilgili maddi duran varlığın mevcut kullanımından gelecek net nakit akımları ile satış maliyeti düşülmüş gerçeğe uygun değerinden yüksek olanı olarak kabul edilir. Maddi bir duran varlığa yapılan normal bakım ve onarım harcamaları, gider olarak muhasebeleştirilmektedir. Maddi duran varlığın kapasitesini genişleterek kendisinden gelecekte elde edilecek faydayı arttıran nitelikteki yatırım harcamaları, maddi duran varlığın maliyetine eklenmekte ve ilgili maddi duran varlığın kalan tahmini faydalı ömrü üzerinden amortismana tabi tutulmaktadır. Maddi duran varlıkların elden çıkarılması ya da bir maddi duran varlığın hizmetten alınması sonucu oluşan kazanç veya kayıp satış hasılatı ile varlığın net defter değeri arasındaki fark olarak belirlenir ve cari dönemde ilgili diğer faaliyet gelirleri ve giderleri hesaplarına yansıtılır. Maddi Olmayan Duran Varlıklar Satın Alınan Maddi Olmayan Duran Varlıklar Satın alınan maddi olmayan duran varlıklar, maliyet değerlerinden birikmiş itfa payları ve birikmiş değer düşüklükleri düşüldükten sonraki tutarlarıyla gösterilirler. Bu varlıklar beklenen ekonomik ömürlerine göre doğrusal itfa yöntemi kullanılarak itfaya tabi tutulur. Beklenen ekonomik ömür ve itfa yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkilerini tespit etmek amacıyla her yıl gözden geçirilir ve tahminlerdeki değişiklikler ileriye dönük olarak muhasebeleştirilir. Söz konusu maliyetler, ekonomik ömürlerine göre (3-5 yıl) itfaya tabi tutulur (Dipnot 19). Bilgisayar Yazılımları Satın alınan bilgisayar yazılımları, satın alımı sırasında ve satın almadan kullanıma hazır olana kadar geçen sürede oluşan maliyetler üzerinden aktifleştirilir. Söz konusu maliyetler, ekonomik ömürlerine göre (3-5 yıl) itfaya tabi tutulur. 2011 YILLIK RAPOR 67 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Bilgisayar yazılımlarını geliştirmek ve sürdürmekle ilişkili maliyetler, oluştukları dönemde konsolide kapsamlı gelir tablosuna kaydedilmektedir. Kontrolü Topluluk’un elinde olan, saptanabilir ve kendine özgü yazılım ürünleri ile direk ilişkilendirilebilen ve bir yıldan fazla süre ile maliyetinin üzerinde ekonomik fayda sağlayacak harcamalar maddi olmayan duran varlık olarak değerlendirilir. Maliyetler, yazılımı geliştiren çalışanların maliyetlerini ve genel üretim giderlerinin bir kısmını da içermektedir. Maddi olmayan duran varlık olarak değerlendirilen bilgisayar yazılım geliştirme maliyetleri, ekonomik ömürleri üzerinden (5 yılı geçmemek kaydıyla) itfaya tabi tutulurlar (Dipnot 19). İşletme Birleşmesi Yoluyla Elde Edilen Maddi Olmayan Duran Varlıklar İşletme birleşmesi yoluyla elde edilen maddi olmayan duran varlıklar, maddi olmayan duran varlık tanımını karşılaması ve gerçeğe uygun değerleri güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi durumunda şerefiye tutarından ayrı olarak tanımlanır ve muhasebeleştirilir. Bu tür maddi olmayan duran varlıkların maliyeti, satın alma tarihindeki gerçeğe uygun değeridir. İşletme birleşmesi yoluyla elde edilen maddi olmayan duran varlıklar başlangıç muhasebeleştirmesi sonrasında ayrı olarak satın alınan maddi olmayan duran varlıklar gibi maliyet değerlerinden birikmiş itfa ve tükenme payları ve birikmiş değer düşüklükleri düşüldükten sonraki tutar üzerinden gösterilirler (Dipnot 19). Maden Varlıkları Maden sahası geliştirme maliyetleri, yeni cevher damarlarının değerlendirilmesi ile geliştirilmesinin yanısıra var olan cevher damarlarının üretiminin devam ve geliştirilmesi amaçlı yer altı galerilerinin açılması, kazı yapılması, yolların yapılması gibi maliyetleri de içermektedir. Maden geliştirme maliyetleri, söz konusu madenden gelecekte bir ekonomik faydanın elde edilmesinin kuvvetle muhtemel olduğu, belirli maden alanlar için tanımlanabildiği ve maliyetinin güvenilir bir şekilde ölçülebildiği durumlarda aktifleştirilir. Üretim sırasında katlanılan maliyetler, maden sahasının geliştirilmesiyle birebir ilişkili olduğu sürece aktifleştirilir. Üretimle ilgili maliyetler ise gider olarak konsolide kapsamlı gelir tablosuna yansıtılır. Geliştirme giderlerinin araştırma ve değerlendirme giderlerinden ayrımının yapılamadığı durumlarda, söz konusu geliştirme giderleri oluştukları dönemde konsolide kapsamlı gelir tablosu ile ilişkilendirilir. Maden varlıkları, kapasitelerinin tam olarak kullanılmaya hazır olduğu ve fiziksel durumlarının Topluluk yönetimi tarafından belirlenen üretim kapasitesini karşılayacağı durumlarda amortismana tabi tutulmaya başlanırlar. Maden geliştirme maliyetleri gelecekte ekonomik faydanın elde edilmesinin kuvvetle muhtemel olduğu durumlarda aktifleştirilir ve ekonomik fayda dikkate alınarak amortismana tabi tutulur. Maden geliştirme maliyetleri, ilk kayda alındıkları anda ilgili maden alanları bazında tanımlanabildiği ölçüde bölümlere dağıtılır ve her bir maden sahasındaki bölümler ayrı ayrı ekonomik faydalar göz önünde bulundurularak üretim birimleri yöntemi kullanılarak amortismana tabi tutulur. İlgili madenin ömrü süresince elde edilecek ekonomik faydaların artmasını sağlayacak söz konusu madende yapılan büyük çapta ve önemli revizyon çalışmaları, aktifleştirilir. Bu kapsamda değerlendirilebilecek, büyük çapta ve önemli revizyonlar haricindeki bakım ve onarım giderleri oluştukları dönemin konsolide kapsamlı gelir tablosuna gider olarak kaydedilir. Her bir maden sahasındaki maden geliştirme maliyetleri; dönem içerisinde ilgili madenden çıkarılan toplam ton bazındaki maden miktarının, söz konusu madendeki toplam ton bazındaki görünür ve işlenebilir geri kalan maden rezerv miktarına bölünmesi suretiyle bulunan itfa oranı üzerinden amortismana tabi tutulur. Her bir maden sahasındaki görünür ve mümkün rezerv miktarları, öngörülebilir gelecekte ekonomik olarak çıkarılıp işlenebileceği bilinen ve ölçülebilen kaynağı göstermektedir. Maden işletme hakları ise elde etme maliyetinden finansal tablolara yansıtılmakta olup dönem içerisinde yer altı ve açık ocaktan çıkarılan ton bazındaki maden miktarının, görünür ve mümkün işlenebilir geri kalan ton bazındaki maden rezerv miktarına bölünmesi suretiyle bulunan amortisman oranı kullanılarak itfa edilmektedir (Dipnot 19). Geliştirme giderleri Yeni ürünlerin geliştirilmesi veya geliştirilen ürünlerin testi ve dizaynı ile ilgili proje maliyetleri, projenin ticari ve teknolojik bakımdan başarılı bir şekilde uygulanabilir olması ve maliyetlerin güvenilir olarak tespit edilebilmesi halinde maddi olmayan duran varlık olarak değerlendirilirler. Diğer geliştirme giderleri ve araştırma giderleri gerçekleştiğinde gider olarak kaydedilmektedir. Önceki dönemde gider kaydedilen geliştirme gideri sonraki dönemde aktifleştirilemez. Aktifleştirilen geliştirme giderleri, ürünün ticari üretiminin başlaması ile 5 yıl içerisinde doğrusal amortisman yöntemi uygulanarak itfa edilmektedir. Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller Mal ve hizmetlerin üretiminde kullanılmak veya idari maksatlarla veya işlerin normal seyri esnasında satılmak yerine, kira elde etmek veya değer kazanması amacıyla veya her ikisi için elde tutulan gayrimenkuller “yatırım amaçlı gayrimenkuller” olarak sınıflandırılır. Yatırım amaçlı gayrimenkuller gerçeğe uygun değer yöntemi kullanılarak finansal tablolara yansıtılmaktadır. Sahibi tarafından kullanılan bir gayrimenkulün, gerçeğe uygun değer esasına göre gösterilecek yatırım amaçlı bir gayrimenkule dönüşmesi durumunda kullanımdaki değişikliğin gerçekleştiği tarihe kadar UMS 16 “Maddi Duran Varlıklar” standardı uygulanır. UMS 16’ya göre hesaplanmış olan gayrimenkulün defter değeri ile gerçeğe uygun değeri arasında transfer tarihinde meydana gelen farklılık UMS 16’ya göre yapılmış bir yeniden değerleme gibi işleme tabi tutulur ve değerleme farkları özkaynaklar ile ilişkilendirilir. Sonraki dönemlerde, yatırım amaçlı gayrimenkulün gerçeğe uygun değerindeki değişimden kaynaklanan kazanç veya kayıp, oluştuğu dönemde kâr veya zarar ile ilişkilendirilmektedir. Varlıklarda Değer Düşüklüğü Topluluk, şerefiye dışındaki tüm maddi ve maddi olmayan duran varlıkları için, her bilanço tarihinde söz konusu varlığa ilişkin değer düşüklüğü olduğuna dair herhangi bir gösterge olup olmadığını değerlendirir. Eğer böyle bir gösterge mevcutsa, o varlığın taşınmakta olan değeri, kullanım veya satış yoluyla 68 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) elde edilecek olan tutarlardan yüksek olanı ifade eden net gerçekleşebilir değer ile karşılaştırılır. Eğer söz konusu varlığın veya o varlığın ait olduğu nakit üreten herhangi bir birimin kayıtlı değeri, kullanım veya satış yoluyla geri kazanılacak tutardan yüksekse, değer düşüklüğü meydana gelmiştir. Bu durumda oluşan değer düşüklüğü zararları konsolide kapsamlı gelir tablosunda muhasebeleştirilir. Değer düşüklüğünün iptali nedeniyle varlığın (veya nakit üreten birimin) kayıtlı değerinde meydana gelen artış, önceki yıllarda değer düşüklüğünün konsolide finansal tablolara alınmamış olması halinde oluşacak olan defter değerini (amortismana tabi tutulduktan sonra kalan net tutar) aşmamalıdır. Değer düşüklüğünün iptali konsolide kapsamlı gelir tablosunda muhasebeleştirilir. Finansal Kiralamalar a) Topluluk - kiracı olarak Faaliyet kiralaması Mülkiyete ait risk ve ödüllerin önemli bir kısmının kiralayana ait olduğu kiralama işlemi, faaliyet kiralaması olarak sınıflandırılır. Faaliyet kiraları olarak (kiralayandan alınan teşvikler düşüldükten sonra) yapılan ödemeler, kira dönemi boyunca doğrusal yöntem ile konsolide gelir tablosuna gider olarak kaydedilir. b) Topluluk - kiralayan olarak Faaliyet kiralaması Faaliyet kiralamasında, kiralanan varlıklar, konsolide bilançoda maddi duran varlıklar altında sınıflandırılır ve elde edilen kira gelirleri kiralama dönemi süresince, eşit tutarlarda konsolide gelir tablosuna yansıtılır. Kira geliri kira dönemi boyunca doğrusal yöntem ile konsolide gelir tablosuna yansıtılmaktadır. Borçlanma Maliyetleri B anka kredileri, alındıkları tarihlerde, işlem maliyetleri düşürülmüş gerçeğe uygun değerleri üzerinden kayda alınırlar. Müteakip dönemlerde etkin faiz oranı yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş bedelleriyle değerlenir ve işlem masrafları düşüldükten sonra kalan tutar ile iskonto edilmiş maliyet değeri arasındaki fark, konsolide kapsamlı gelir tablosuna kredi dönemi süresince finansman maliyeti olarak yansıtılır (Dipnot 8). Finansman faaliyetlerinin içerisinde kur farkı gelirleri yer alması durumunda, söz konusu gelirler aktifleştirilmiş bulunan toplam finansman giderlerinden indirilir. Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen özellikli varlıklar söz konusu olduğunda, satın alınması, yapımı veya üretimi ile ilişki kurulabilen borçlanma maliyetleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale getirilene kadar varlığın maliyetine dahil edilmektedir. Diğer tüm borçlanma maliyetleri, oluştukları dönemlerde konsolide kapsamlı gelir tablosuna kaydedilmektedir. İlişkili Taraflar Bu konsolide finansal tabloların amacı doğrultusunda, ortaklar, üst düzey yönetim ve yönetim kurulu üyeleri, aileleri ve onlar tarafından kontrol edilen ve önemli etkinliğe sahip bulunulan şirketler ile konsolidasyona dahil edilmeyen bağlı ortaklıklar, müşterek yönetime tabi işletmeler ve iştirakler “ilişkili taraflar” olarak kabul edilmişlerdir (Dipnot 37). Netleştirme/Mahsup İçerik ve tutar itibarıyla önemlilik arz eden her türlü kalem, benzer nitelikte dahi olsa, finansal tablolarda ayrı gösterilir. Önemli olmayan tutarlar, esasları ve fonksiyonları açısından birbirine benzeyen kalemler itibarıyla toplanarak gösterilir. Varlık ve yükümlülükler, gerekli kanuni hak olması, söz konusu varlık ve yükümlülükleri net olarak değerlendirmeye niyet olması veya varlıkların elde edilmesi ile yükümlülüklerin yerine getirilmesinin eş zamanlı olduğu durumlarda net olarak gösterilirler. Finansal Yatırımlar Sınıflandırma Topluluk, finansal varlıklarını şu şekilde sınıflandırmıştır: krediler ve alacaklar, satılmaya hazır finansal varlıklar, vadesine kadar elde tutulacak finansal varlıklar. Sınıflandırma, finansal varlıkların alınma amaçlarına göre yapılmıştır. Yönetim, finansal varlıklarının sınıflandırmasını satın alındıkları tarihte yapar. Alacaklar Alacaklar, sabit veya belirli ödemeleri olan, aktif bir piyasada işlem görmeyen ve türev araç olmayan finansal varlıklardır. Vadeleri bilanço tarihinden itibaren 12 aydan kısa ise dönen varlıklar, 12 aydan uzun ise duran varlıklar olarak sınıflandırılırlar. Alacaklar bilançoda ‘ticari ve diğer alacaklar’ olarak sınıflandırılırlar (Dipnot 10, Dipnot11). Satılmaya hazır finansal varlıklar Satılmaya hazır finansal varlıklar, bu kategoride sınıflandırılan ve diğer kategorilerin içinde sınıflandırılmayan türev araç olmayan varlıklardır. Yönetim, ilgili varlıkları bilanço tarihinden itibaren 12 ay içinde elden çıkarmaya niyetli değilse söz konusu varlıklar duran varlıklar içerisinde sınıflandırılırlar (Dipnot 7). 2011 YILLIK RAPOR 69 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Vadeye kadar elde tutulacak finansal varlıklar Vadeye kadar elde tutulacak finansal varlıklar, vadesine kadar saklama niyetiyle elde tutulan ve fonlama kabiliyeti dahil olmak üzere vade sonuna kadar elde tutulabilmesi için gerekli koşulların sağlanmış olduğu, sabit veya belirlenebilir ödemeleri ile sabit vadesi bulunan ve işletme kaynaklı krediler ve alacaklar dışında kalan finansal varlıklardır. Vadeye kadar elde tutulacak finansal varlıklar etkin faiz oranı yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş bedel üzerinden değerlenmektedir (Dipnot 7). Muhasebeleştirme ve ölçümleme Düzenli olarak alınıp-satılan finansal varlıklar, alım-satımın yapıldığı tarihte kayıtlara alınır. Alım-satım yapılan tarih, yönetimin varlığı alım satım yapmayı vaat ettiği tarihtir. Gerçeğe uygun değer değişimleri gelir tablosu ile ilişkilendirilen finansal varlıklar hariç diğer yatırımlar deftere ilk olarak gerçeğe uygun değerine işlem maliyeti eklenmek suretiyle kaydedilir. Gerçeğe uygun değeriyle ölçülen ve gelir tablosuyla ilişkilendiren finansal varlıklar, gerçeğe uygun değeriyle değerlenir ve işlem maliyetleri, gelir tablosunda giderleştirilir. Finansal varlıklardan doğan nakit akım alım hakları sona erdiğinde veya transfer edildiğinde ve Topluluk tüm risk ve getirilerini transfer ettiğinde, finansal varlıklar defterlerden çıkartılır. Satılmaya hazır finansal varlıklar ve gerçeğe uygun değeriyle ölçülen ve gelir tablosuyla ilişkilendiren finansal varlıklar müteakip dönemlerde gerçeğe uygun değerleriyle muhasebeleştirilmektedirler. Krediler ve alacaklar etkin faiz oranı kullanılarak iskonto edilmiş değerleriyle muhasebeleştirilmektedir. Satılmaya hazır olarak sınıflandırılmış yabancı para cinsinden parasal finansal varlıkların gerçeğe uygun değerlerindeki değişikliklerde, finansal varlığın iskonto edilmiş değerindeki değişiklikler ile finansal varlığın kayıtlı değerindeki diğer değişikliklerden oluşan kur farkları analiz edilirler. Parasal finansal varlıklardan oluşan kur farkları gelir tablosuna, parasal olmayan finansal varlıklardan oluşan kur farkları özkaynaklara yansıtılır. Satılmaya hazır finansal varlıklar olarak kaydedilen parasal ve parasal olmayan finansal varlıkların gerçeğe uygun değerindeki değişimler özkaynaklara yansıtılır. Satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflandırılan finansal varlıklar, satıldığında veya değer düşüklüğü oluştuğunda özkaynaklarda gösterilen birikmiş gerçeğe uygun değer düzeltmeleri gelir tablosuna finansal varlıklardan doğan kâr ve zararlar olarak aktarılır. Topluluk satılmaya hazır finansal varlıklara ilişkin temettü ödemelerini almaya hak kazandığında, satılmaya hazır finansal varlıklardan elde edilen temettü geliri, gelir tablosunda finansal gelirler içinde gösterilir. Borsada işlem gören satılmaya hazır finansal varlıkların gerçeğe uygun değerleri piyasa alış fiyatlarına göre belirlenmektedir. Finansal varlıklar için aktif bir piyasanın (borsada işlem görmeyen menkul kıymetler) bulunmaması durumlarında, Topluluk ilgili finansal varlığın gerçeğe uygun değerini değerleme yöntemleri kullanarak hesaplamaktadır. Bu yöntemler piyasa verilerinden yararlanılarak muvazaasız benzer işlemlerin kullanılmasını, benzer enstrümanların gerçeğe uygun değerlerinin referans alınmasını indirgenmiş nakit akımları analizini ve opsiyon fiyatlandırma modelleri yöntemlerini içerir. Teşkilatlanmış piyasalarda işlem görmeyen ve gerçeğe uygun değerleri güvenilir bir şekilde belirlenemeyen satılmaya hazır finansal varlıklar, maliyet bedelleri üzerinden, varsa, değer kaybı ile ilgili karşılık düşüldükten sonra konsolide finansal tablolara yansıtılmıştır. Topluluk, bilanço tarihinde, finansal varlıklarının değer düşüklüğü ile ilgili nesnel kanıt olup olmadığını değerlendirir. Satılmaya hazır olarak sınıflandırılan hisse senetlerinin gerçeğe uygun değerinin maliyetinin altına önemli ölçüde ve uzun süreli olarak düşmesi değer düşüklüğü göstergesi olarak değerlendirilir. Satılmaya hazır finansal varlıkların değer düşüklüğü ile ilgili nesnel kanıtların varlığı durumunda ilgili finansal varlığın elde etme maliyeti ile gerçeğe uygun değeri arasındaki farktan oluşan toplam zarardan daha önce gelir tablosuna yansıtılan değer düşüklüğü tutarı çıkarıldıktan sonra kalan zarar özkaynaklardan çıkarılarak gelir tablosunda muhasebeleştirilir. Sermaye araçları ile ilgili gelir tablosuna kaydedilen değer düşüklüğü giderleri, takip eden dönemlerde söz konusu değer düşüklüğünün ortadan kalkması durumunda dahi gelir tablosu ile ilişkilendirilmez. Ticari Alacaklar Alıcıya ürün veya hizmet sağlanması sonucunda oluşan ticari alacaklar tahakkuk etmemiş finansman gelirlerinden netleştirilmiş olarak gösterilirler. Tahakkuk etmemiş finansman gelirleri sonrası ticari alacaklar, orijinal fatura değerinden kayda alınan alacakların izleyen dönemlerde elde edilecek tutarlarının etkin faiz yöntemi ile iskonto edilmesi ile hesaplanır. Belirlenmiş faiz oranı olmayan kısa vadeli alacaklar, orijinal etkin faiz oranının etkisinin çok büyük olmaması durumunda, maliyet değerleri üzerinden gösterilmiştir. Tahsil imkanının kalmadığına dair objektif bir bulgu olduğu takdirde ilgili ticari alacaklar için değer düşüklüğü karşılığı ayrılmaktadır. Söz konusu karşılığın tutarı, alacağın kayıtlı değeri ile tahsili mümkün tutar arasındaki farktır. Tahsili mümkün tutar, teminatlardan ve güvencelerden tahsil edilebilecek meblağlar da dahil olmak üzere tüm nakit akışlarının, oluşan ticari alacağın orijinal etkin faiz oranı esas alınarak iskonto edilen değeridir. Değer düşüklüğü karşılığı ayrılmasını takiben, değer düşüklüğüne uğrayan alacak tutarının tamamının veya bir kısmının tahsil edilmesi durumunda, tahsil edilen tutar ayrılan değer düşüklüğü karşılığından düşülerek diğer faaliyet gelirlerine kaydedilir (Dipnot 10). Nakit ve Nakit Benzerleri Nakit ve nakit benzeri kalemler, eldeki nakit, vadesiz mevduat ve vadeleri 3 ay veya 3 aydan daha az olan, nakde kolayca çevrilebilen ve önemli tutarda değer değişikliği riskini taşımayan yüksek likiditeye sahip diğer kısa vadeli yatırımlardır (Dipnot 6). Vadesi 3 aydan daha uzun olan banka mevduatları kısa vadeli finansal yatırımlar altında sınıflanmıştır (Dipnot 7). Finansal Yükümlülükler Finansal yükümlülükler, ilk muhasebeleştirilmesi sırasında gerçeğe uygun değerinden ölçülür. İlgili finansal yükümlülüğün yüklenimi ile doğrudan ilişkilendirilebilen işlem maliyetleri de söz konusu gerçeğe uygun değere ilave edilir. Finansal yükümlülükler özkaynağa dayalı finansal araçlar ve diğer finansal yükümlülükler olarak sınıflandırılır. 70 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Özkaynağa dayalı finansal araçlar Ana ortaklık dışı paylara verilen satın alma opsiyonları ile ilgili finansal yükümlülükler söz konusu opsiyonun itfa planına uygun olarak indirgenmiş değeri üzerinden finansal tablolara yansıtılmıştır. Finansal yükümlülüğün indirgenmiş tutarının opsiyona konu olan finansal varlığın gerçeğe uygun değerine yaklaştığı kabul edilmektedir. Diğer finansal yükümlülükler Diğer finansal yükümlülükler, banka borçları dahil olmak üzere, başlangıçta işlem maliyetlerinden arındırılmış gerçeğe uygun değerleriyle muhasebeleştirilir. Diğer finansal yükümlülükler sonraki dönemlerde etkin faiz oranı üzerinden hesaplanan faiz gideri ile birlikte etkin faiz yöntemi kullanılarak itfa edilmiş maliyet bedelinden muhasebeleştirilir (Dipnot 8). Etkin faiz yöntemi, finansal yükümlülüğün itfa edilmiş maliyetlerinin hesaplanması ve ilgili faiz giderinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince gelecekte yapılacak tahmini nakit ödemelerini tam olarak ilgili finansal yükümlülüğün net bugünkü değerine indirgeyen orandır. Ticari Borçlar Ticari borçlar, olağan faaliyetler içerisinde tedarikçilerden sağlanan mal ve hizmetlere ilişkin yapılması gereken ödemeleri ifade etmektedir. Ticari borçlar, ilk olarak gerçeğe uygun değerinden ve müteakip dönemlerde etkin faiz yöntemiyle hesaplanan itfa edilmiş maliyetinden ölçülürler (Dipnot 10). İşletme Birleşmeleri ve Şerefiye İşletme birleşmeleri, ayrı tüzel kişiliklerin veya işletmelerin raporlama yapan tek bir işletme şeklinde birleşmesi olarak değerlendirilmektedir. İşletme birleşmeleri, UFRS 3 kapsamında, satın alma yöntemine göre muhasebeleştirilir (Dipnot 3). Bir işletmenin satın alınması ile ilgili katlanılan satın alma maliyeti, iktisap edilen işletmenin satın alma tarihindeki tanımlanabilir varlık, yükümlülük ve şarta bağlı yükümlülüklerine dağıtılır. Satın alma maliyeti ile iktisap edilen işletmenin tanımlanabilir varlık, yükümlülük ve şarta bağlı yükümlülüklerinin gerçeğe uygun değeri arasındaki fark şerefiye olarak konsolide finansal tablolarda muhasebeleştirilir. İşletme birleşmelerinde satın alınan işletmenin/ şirketin finansal tablolarında yer almayan; ancak şerefiyenin içerisinden ayrılabilme özelliğine sahip varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar ve şarta bağlı yükümlülükler gerçeğe uygun değerleri ile konsolide finansal tablolara yansıtılır. Satın alınan şirketin finansal tablolarında yer alan şerefiye tutarları tanımlanabilir varlık olarak değerlendirilmez. Alıma ilişkin maliyetler oluştukları dönemde giderleştirilirler. İktisap edilen tanımlanabilir varlık, yükümlülük ve şarta bağlı yükümlülüklerin gerçeğe uygun değerindeki iktisap edenin payının işletme birleşmesi maliyetini aşması durumunda ise fark konsolide gelir tablosuyla ilişkilendirilir. Her bir iktisap için edinilen şirketin azınlık payları iktisap edilen şirketin net varlıkları üzerindeki oransal payı üzerinden muhasebeleştirilir. Şerefiye tutarına ilişkin herhangi bir değer düşüklüğü olması durumunda etkisi dönem sonuçlarına yansıtılmaktadır. Şerefiyenin değerinde herhangi bir değer düşüklüğü olup olmadığına yönelik olarak her yıl aynı zamanda değer düşüklüğü testi yapılır. Topluluk tarafından kontrol edilen işletmeler arasında gerçekleşen yasal birleşmeler UFRS 3 kapsamında değerlendirilmemektedir. Dolayısıyla, bu tür birleşmelerde şerefiye hesaplanmamaktadır. Ayrıca, yasal birleşmelerde taraflar arasında ortaya çıkan işlemler konsolide finansal tabloların hazırlanması esnasında düzeltme işlemlerine tabi tutulur. Azınlık payları ile yapılan kısmi hisse alış - satış işlemleri Topluluk, azınlık payları ile gerçekleştirdiği hali hazırda kontrol etmekte olduğu ortaklıklara ait hisselerin alış ve satış işlemlerini Topluluk’un özkaynak sahipleri arasındaki işlemler olarak değerlendirmektedir. Buna bağlı olarak, azınlık paylarından ilave hisse alış işlemlerinde, elde etme maliyeti ile ortaklığın satın alınan payı nispetindeki net varlıklarının kayıtlı değeri arasındaki fark özkaynaklar içerisinde muhasebeleştirilir. Azınlık paylarına hisse satış işlemlerinde, satış bedeli ile ortaklığın satılan payı nispetindeki net varlıklarının kayıtlı değeri arasındaki fark sonucu oluşan kayıp veya kazançlar da özkaynaklar içerisinde muhasebeleştirilir. Kur Değişiminin Etkileri Topluluk’un her işletmesinin kendi finansal tabloları faaliyette bulundukları temel ekonomik çevrede geçerli olan para birimi (fonksiyonel para birimi) ile sunulmuştur. Her işletmenin finansal durumu ve faaliyet sonuçları, Şirket’in fonksiyonel para birimi olan ve konsolide finansal tablolar için sunum para birimi olan Türk Lirası (“TL”) cinsinden ifade edilmiştir. Her bir işletmenin finansal tablolarının hazırlanması sırasında, yabancı para cinsinden (TL dışındaki para birimleri ya da ilgili işletmenin fonksiyonel para birimi dışındaki para birimleri) gerçekleşen işlemler, işlem tarihindeki kurlar esas alınmak suretiyle kaydedilmektedir. Bilançoda yer alan dövize endeksli parasal varlık ve yükümlülükler bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak TL’ye çevrilmektedir. Gerçeğe uygun değeri ile izlenmekte olan parasal olmayan kalemlerden yabancı para cinsinden kaydedilmiş olanlar, gerçeğe uygun değerin belirlendiği tarihteki kurlar esas alınmak suretiyle TL’ye çevrilmektedir. Tarihi maliyet cinsinden ölçülen yabancı para birimindeki parasal olmayan kalemler yeniden çevrilmeye tabi tutulmazlar. 2011 YILLIK RAPOR 71 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Topluluk’un yabancı faaliyetlerindeki varlık ve yükümlülükler, konsolide finansal tablolarda bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak TL cinsinden ifade edilir. Gelir ve gider kalemleri, işlemlerin gerçekleştiği tarihteki kurların kullanılması gereken dönem içerisindeki döviz kurlarında önemli bir dalgalanma olmadığı takdirde (önemli dalgalanma olması halinde, işlem tarihindeki kurlar kullanılır), dönem içerisindeki ortalama kurlar kullanılarak çevrilir. Oluşan kur farkı özkaynak olarak sınıflandırılır ve Topluluk’un yabancı para çevrim farkları fonuna transfer edilir. Söz konusu çevrim farklılıkları yabancı faaliyetin elden çıkarıldığı dönemde gelir tablosuna kaydedilir. Yurtdışında faaliyet satın alımından kaynaklanan şerefiye ve gerçeğe uygun değer düzeltmeleri, yurtdışındaki faaliyetin varlık ve yükümlüğü olarak ele alınır ve dönem sonu kuru kullanılarak çevrilir. Hisse Başına Kazanç Konsolide gelir tablosunda belirtilen hisse başına kazanç, ana ortaklık payına düşen konsolide net kârın ilgili dönem içinde mevcut hisselerin ağırlıklı ortalama adedine bölünmesi ile tespit edilir. Türkiye’deki şirketler mevcut hissedarlara birikmiş kârlardan ve özkaynak enflasyon düzeltmesi farkları hesabından hisseleri oranında hisse dağıtarak (“bedelsiz hisseler”) sermayelerini arttırabilir. Hisse başına kazanç hesaplanırken, bu bedelsiz hisse ihracı çıkarılmış hisseler olarak sayılır. Dolayısıyla hisse başına kazanç hesaplamasında kullanılan ağırlıklı hisse adedi ortalaması, çıkarılan bedelsiz hisselerin geriye dönük olarak dikkate alınması suretiyle elde edilir (Dipnot 36). Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar Topluluk, bilanço tarihinden sonra düzeltme gerektiren olayların ortaya çıkması durumunda, konsolide finansal tablolara alınan tutarları bu yeni duruma uygun şekilde düzeltir. Bilanço tarihinden sonra ortaya çıkan düzeltme gerektirmeyen hususlar, mali tablo kullanıcılarının ekonomik kararlarını etkileyen hususlar olmaları halinde konsolide finansal tablo dipnotlarında açıklanır. Karşılıklar, Koşullu Varlık ve Yükümlülükler Geçmiş olaylardan kaynaklanan mevcut bir yükümlülüğün bulunması, yükümlülüğün yerine getirilmesinin muhtemel olması ve söz konusu yükümlülük tutarının güvenilir bir şekilde tahmin edilebilir olması durumunda finansal tablolarda karşılık ayrılır. Karşılık olarak ayrılan tutar, yükümlülüğe ilişkin risk ve belirsizlikler göz önünde bulundurularak, bilanço tarihi itibarıyla yükümlülüğün yerine getirilmesi için yapılacak harcamanın tahmin edilmesi yoluyla hesaplanır. Paranın zaman değeri etkisinin önemli olduğu durumlarda, karşılık tutarı, yükümlülüğün yerine getirilmesi için gerekli olması beklenen giderlerin bugünkü değeri olarak belirlenir. Karşılıkların bugünkü değerlerine indirgenmesinde kullanılacak iskonto oranının belirlenmesinde, ilgili piyasalarda oluşan faiz oranı ile söz konusu yükümlülükle ilgili risk dikkate alınır. Söz konusu iskonto oranı vergi öncesi olarak belirlenir ve gelecekteki nakit akımlarının tahmini ile ilgili riski içermez. Karşılığın ödenmesi için gerekli olan ekonomik faydanın bir kısmı ya da tamamının üçüncü taraflarca karşılanmasının beklendiği durumlarda, tahsil edilecek tutar, ilgili tutarın tahsil edilmesinin hemen hemen kesin olması ve güvenilir bir şekilde ölçülmesi halinde varlık olarak muhasebeleştirilir (Dipnot 22). Zarara sebebiyet verecek sözleşmeler Topluluk’un, sözleşmeye bağlı yükümlülüklerini yerine getirmek için katlanılacak kaçınılmaz maliyetlerin bahse konu sözleşmeye ilişkin olarak elde edilmesi beklenen ekonomik faydaları aşan sözleşmesinin bulunması halinde, zarara sebebiyet verecek sözleşmenin var olduğu kabul edilir. Zarara sebebiyet verecek sözleşmelerden kaynaklanan mevcut yükümlülükler, karşılık olarak hesaplanır ve muhasebeleştirilir. Geçmiş olaylardan kaynaklanan ve mevcudiyeti işletmenin tam olarak kontrolünde bulunmayan gelecekteki bir veya daha fazla kesin olmayan olayın gerçekleşip gerçekleşmemesi ile teyit edilebilmesi mümkün yükümlülükler ve varlıklar konsolide finansal tablolara dahil edilmemekte ve şarta bağlı yükümlülükler ve varlıklar olarak değerlendirilmektedir. Finansal Bilgilerin Bölümlere Göre Raporlanması Topluluk’un, Yönetim tarafından performanslarını değerlendirme ve kaynak dağılımına karar vermek için kullandığı bilgileri içeren beş faaliyet bölümü bulunmaktadır. Topluluk’un bu faaliyet grupları düzcam, cam ev eşyası, cam ambalaj, kimyasallar ve ithalat, ihracat, sigorta ve yatırım şirketlerini de kapsayan diğer grubudur. Bu bölümler risk ve getiri açısından farklı ekonomik durumlardan ve farklı coğrafi konumlardan etkilendikleri için ayrı ayrı yönetilmektedir. Topluluk Yönetimi, bölümlerin performansını değerlendirirken UFRS’ye göre hazırlanan finansal tablo faaliyet sonuçlarının incelenmesini yöntem olarak belirlemiştir (Dipnot 5). Bölümlere göre raporlama, Topluluk’un faaliyetlere ilişkin karar almaya yetkili merciine yapılan raporlamayla yeknesaklığı sağlayacak biçimde düzenlenmiştir. Topluluk’un faaliyetlere ilişkin karar almaya yetkili mercii, bölümlere tahsis edilecek kaynaklara ilişkin kararların alınmasından ve bölümlerin performansının değerlendirilmesinden sorumludur. “Diğer” altında birleştirilen sektörler raporlanabilir bölüm olmak için yeterli sayısal alt sınırları karşılayamamaları nedeniyle bölümlere göre raporlamanın sunumu için birleştirilmiştir. Bir faaliyet bölümünün, raporlanabilir bölüm olarak belirlenebilmesi için, işletme dışı müşterilere yapılan satışlar ve bölümler arası satışlar veya transferler de dahil olmak üzere, hasılatının, işletme içi ve dışı tüm faaliyet bölümlerinin toplam hasılatının %10’unu veya daha fazlasını oluşturması, raporlanan kâr veya zararının %10’u veya daha fazlası olması veya varlıklarının, tüm faaliyet bölümlerinin toplam varlıklarının %10’u veya daha fazlası olması gerekmektedir. 72 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Yönetimin bölüme ilişkin bilgilerin finansal tablo kullanıcıları için faydalı olacağına inanması durumunda, yukarıdaki sayısal alt sınırlardan herhangi birini karşılamayan faaliyet bölümleri de raporlanabilir bölümler olarak değerlendirilebilir ve bunlara ilişkin bilgiler ayrı olarak açıklanabilir. Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler Durdurulan faaliyet, bir işletmenin koordine edilmiş bir plan çerçevesinde elden çıkarılması planlanan veya satış amaçlı elde tutulan ana iş kolu/ faaliyetlerinin coğrafi bölümünü ifade etmektedir. Durdurulan faaliyetlerle ilgili net varlıklar net gerçekleşebilir değer ile taşınan değerin düşük olanı ile ölçülür. Durdurulan faaliyetleri oluşturan varlık veya varlık gruplarının elden çıkarılması sırasında finansal tablolara yansıtılan vergi öncesi kâr veya zarar ve durdurulan faaliyetlerin vergi sonrası kârı veya zararının detayları dipnotlarda açıklanır. Ayrıca, durdurulan faaliyetlerin işletme, yatırım ve finansman faaliyetleriyle ilişkilendirilen net nakit akımları ilgili dipnotta belirtilir. Varlık grupları, kullanılması suretiyle değil, satış işlemi sonucu geri kazanılması planlandığı durumlarda, satış amaçlı elde tutulan varlık grupları olarak sınıflandırılır. Bu varlıklarla doğrudan ilişkilendirilen yükümlülükler ise benzer şekilde gruplanır. Devlet Teşvik ve Yardımları Devlet bağışları, bağışların alınacağına ve Topluluk’un uymakla yükümlü olduğu şartları karşıladığına dair makul bir güvence olduğunda gerçeğe uygun değerleri üzerinden kayda alınırlar (Dipnot 21). Maliyetlere ilişkin devlet bağışları, karşılayacakları maliyetlerle eşleştikleri ilgili dönemler boyunca tutarlı bir şekilde gelir olarak muhasebeleştirilir. Maddi duran varlıklara ilişkin devlet bağışları, ertelenmiş devlet bağışları olarak cari olmayan borçlar altında sınıflandırılır ve faydalı ömürleri üzerinden doğrusal amortisman uygulanarak gelir tablosuna alacak kaydedilir. Dönem Vergi Gideri ve Ertelenen Vergi Vergi gideri, cari dönem vergi giderini ve ertelenmiş vergi giderini kapsar. Vergi, doğrudan özkaynaklar altında muhasebeleştirilen bir işlemle ilgili olmaması koşuluyla, gelir tablosuna dahil edilir (Dipnot 35). Aksi takdirde vergi de ilgili işlemle birlikte özkaynaklar altında muhasebeleştirilir. Dönem vergi gideri, bilanço tarihi itibarıyla Topluluk’un bağlı ortaklıklarının, müşterek yönetime tabi ortaklıklarının ve özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlarının faaliyet gösterdiği ülkelerde yürürlükte olan vergi kanunları dikkate alınarak hesaplanır. Ertelenmiş vergi, yükümlülük yöntemi kullanılarak, varlık ve yükümlülüklerin konsolide finansal tablolarda yer alan değerleri ile vergi değerleri arasındaki geçici farklar üzerinden hesaplanır. Bununla birlikte, işletme birleşmeleri dışında, hem ticari hem de mali kârı veya zararı etkilemeyen varlık ve yükümlülüklerin ilk defa mali tablolara alınması durumunda ertelenmiş vergi varlığı veya yükümlülüğü mali tablolara alınmaz. Ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülükleri, yürürlükte olan veya bilanço tarihi itibarıyla yürürlüğe giren vergi oranları ve vergi mevzuatı dikkate alınarak, vergi varlığının gerçekleşeceği veya yükümlülüğünün ifa edileceği dönemde uygulanması beklenen vergi oranları üzerinden hesaplanır. Başlıca geçici farklar, maddi duran varlıkların kayıtlı değerleri ile vergi değerleri arasındaki farktan, halihazırda vergiden indirilemeyen/vergiye tabi gider karşılıklarından ve kullanılmayan vergi indirim ve istisnalarından doğmaktadır. Ertelenen vergi yükümlülüğü vergilendirilebilir geçici farkların tümü için hesaplanırken, indirilebilir geçici farklardan oluşan ertelenen vergi varlıkları, gelecekte vergiye tabi kâr elde etmek suretiyle bu farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel olması şartıyla hesaplanmaktadır. Aynı ülkenin vergi mevzuatına tabi olmak şartıyla ve cari vergi varlıklarının cari vergi yükümlülüklerinden mahsup edilmesi konusunda yasal olarak uygulanabilir bir hakkın bulunması durumunda ertelenen vergi varlıkları ve yükümlülükleri karşılıklı olarak birbirinden mahsup edilir. Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kıdem tazminatı karşılığı, Topluluk’un Türk İş Kanunu ve Bağlı Ortaklıkların faaliyet gösterdikleri ülkelerde geçerli olan kanunlar uyarınca personelin emekliye ayrılmasından doğacak gelecekteki olası yükümlülüklerinin tahmini toplam karşılığının bugünkü değerini ifade eder. Türkiye’de geçerli olan çalışma hayatını düzenleyen yasalar ve Türk İş Kanunu uyarınca, Topluluk, en az bir yıllık hizmetini tamamlayan kendi isteği ile işten ayrılması veya uygunsuz davranışlar sonucu iş akdinin feshedilmesi dışında kalan sebepler yüzünden işten çıkarılan, vefat eden veya emekliye ayrılan her personeline toplu olarak kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür. Tanımlanmış sosyal yardım yükümlülüğünün bugünkü değeri ile ilgili ayrılan karşılık öngörülen yükümlülük yöntemi kullanılarak hesaplanır. Tüm aktüeryal kârlar ve zararlar konsolide gelir tablosunda muhasebeleştirilir (Dipnot 24). Nakit Akım Tablosu Topluluk, net varlıklarındaki değişimleri, finansal yapısını ve nakit akımlarının tutar ve zamanlamasında değişen şartlara göre yönlendirme yeteneği hakkında finansal tablo kullanıcılarına bilgi vermek üzere, diğer finansal tabloların ayrılmaz bir parçası olarak nakit akım tablosu düzenlemektedir. Döneme ilişkin nakit akımları işletme, yatırım ve finansman faaliyetleri olarak sınıflandırılmaktadır. İşletme faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akımları Topluluk’un faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akımlarını gösterir. Yatırım faaliyetleri ile ilgili nakit akımları, Topluluk’un yatırım faaliyetlerinde (sabit yatırımlar ve finansal yatırımlar) kullandığı ve elde ettiği nakit akımlarını gösterir. Finansman faaliyetlerine ilişkin nakit akımları, Topluluk’un finansman faaliyetlerinde kullandığı kaynakları ve bu kaynakların geri ödemelerini gösterir. 2011 YILLIK RAPOR 73 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Karşılıklı İştirak Sermaye Düzeltmesi Herhangi bir Topluluk şirketi, ana ortaklığın hisselerini bedelini ödeyerek satın aldığında, el değiştiren hisselerin nominal tutarına denk gelen ödeme tutarı, hisse senedinin iptaline veya yeniden ihraç edilmesine kadar özsermayeden düşülmekte ve karşılıklı iştirak sermaye düzeltmesi kalemi altında gösterilmektedir. Bu hisse senetlerinin müteakip dönemlerde yeniden ihraç edilmesi veya satılması durumunda tahsil edilen tutar yine özsermayede gösterilir. Temettüler Topluluk, temettü gelirlerini ilgili temettü alma hakkı oluştuğu tarihte, konsolide finansal tablolara yansıtmaktadır. Temettü borçları kâr dağıtımının bir unsuru olarak beyan edildiği dönemde yükümlülük olarak konsolide finansal tablolara yansıtılır. İnşaat Sözleşmeleri İnşaat maliyetleri, Topluluk tarafından oluştukça muhasebeleştirilir. İnşaat sözleşmesinin sonucunun güvenilir olarak tahmin edilemediği durumlarda, sözleşme hasılatı sözleşme maliyetinin geri kazanılabilen kısmı kadar muhasebeleştirilmektedir. İnşaat sözleşmesinin sonucunun güvenilir olarak tahmin edilebildiği durumlarda ve sözleşmenin kârlı olması muhtemel ise, sözleşme hasılatı sözleşme süresi boyunca muhasebeleştirilir. Sözleşme maliyetinin toplam sözleşme hasılatını geçmesi muhtemel ise, beklenen zarar oluştuğu tarihte gider olarak muhasebeleştirilir. Sözleşmeyle belirlenen iş, talepler ve hak ediş ödemeleri, müşteri ile anlaşmaya varıldığı ve güvenilir bir biçimde ölçülebildiği durumlarda kontrat gelirlerine eklenir. Topluluk, belirli bir dönemde muhasebeleştirilmesi gereken miktarın belirlenmesinde “tamamlanma yüzdesi yöntemi”’ni kullanmaktadır. Tamamlanma yüzdesi; bilanço tarihi itibariyle oluşan sözleşme maliyetinin her bir sözleşme için tahmin edilen toplam maliyete oranlanması ile hesaplanır. Sözleşme üzerinde gelecekteki faaliyetlerle ilişkili cari yılda yapılan maliyetler, tamamlanma safhasının belirlenmesinde kullanılan sözleşme maliyetlerine dahil edilmez. Bunlar içeriklerine göre; stoklar, peşin ödenmiş giderler veya diğer varlıklar olarak gösterilir. Topluluk, devam eden inşaat sözleşmeleri ile ilgili; henüz hak edişi gerçekleşmemiş maliyetlerini ve kaydedilen gelir/giderlerini “devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar” olarak varlıklar içerisinde gösterir. Müşteriler tarafından henüz ödenmemiş hak ediş bedelleri “ticari ve diğer alacaklar” içerisine dahil edilir. Topluluk, devam eden inşaat sözleşmeleri ile ilgili hak edişlerin maliyetleri ve kaydedilen gelir/giderleri aşan kısımlarını “Devam eden inşaat sözleşmelerine ait yükümlülükler” olarak yükümlülükler içerisinde gösterir. 2.6 Önemli Muhasebe Değerlendirme, Tahmin ve Varsayımları Konsolide finansal tabloların hazırlanması, bilanço tarihi itibarıyla raporlanan varlık ve yükümlülüklerin tutarlarını, şarta bağlı varlık ve yükümlülüklerin açıklanmasını ve hesap dönemi boyunca raporlanan gelir ve giderlerin tutarlarını etkileyebilecek tahmin ve varsayımların kullanılmasını gerektirmektedir. Muhasebe değerlendirme, tahmin ve varsayımları, geçmiş tecrübe, diğer faktörler ile o günün koşullarıyla gelecekteki olaylar hakkında makul beklentiler dikkate alınarak sürekli olarak değerlendirilir. Bu tahmin ve varsayımlar, yönetimlerin mevcut olaylar ve işlemlere ilişkin en iyi bilgilerine dayanmasına rağmen, fiili sonuçlar, varsayımlardan farklılık gösterebilir. Gelecek finansal raporlama döneminde, varlık ve yükümlülüklerin kayıtlı değerinde önemli düzeltmelere neden olabilecek tahmin ve varsayımlar aşağıda belirtilmiştir: Topluluk vergiye esas finansal tabloları ile SPK raporlama standartlarına göre hazırlanmış finansal tabloları arasındaki farklılıklardan kaynaklanan geçici zamanlama farkları için ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü muhasebeleştirmektedir. Topluluk şirketlerinin gelecekte oluşacak kârlardan indirilebilecek kullanılmamış mali zararlar ve diğer indirilebilir geçici farklardan oluşan ertelenmiş vergi varlıkları bulunmaktadır. Ertelenmiş vergi varlıklarının kısmen ya da tamamen geri kazanılabilir tutarı mevcut koşullar altında tahmin edilmiştir. Değerlendirme sırasında, gelecekteki kâr projeksiyonları, cari dönemlerde oluşan zararlar, kullanılmamış zararların ve diğer vergi varlıklarının son kullanılabileceği tarihler ve gerektiğinde kullanılabilecek vergi planlama stratejileri göz önünde bulundurulmuştur. Yapılan değerlendirme neticesinde, 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla vergi indirimlerinden kaynaklanan geçici farklar üzerinden öngörülebilir ve vergi kanunları çerçevesinde vergi indirim hakkının devam edebileceği süre içerisinde yararlanılabileceği sonucuna varılan 48.914.209 TL (31 Aralık 2010: 32.067.583 TL) tutarındaki vergiden mahsup edilecek geçmiş yıl mali zararları için ertelenen vergi varlığı olacağı tahmin edilmiş ve muhasebeleştirilmiştir (Dipnot 35). Şirket, 30 Haziran 2011 itibarıyla idari maksatlarla kullanımının sona ermesi sebebiyle Beykoz İlçesi İncirköy Mahallesinde bulunan Beykoz gayrimenkullerini yatırım amaçlı gayrimenkuller olarak sınıflandırmıştır. Sözkonusu gayrimenkullerin gerçeğe uygun değeri 30 Haziran 2011 itibarıyla 208.591.216 TL olarak belirlenmiştir. SPK lisansına sahip iki ayrı değerleme firması tarafından yapılan değerlemeler sonucu oluşan 200.114.617 TL tutarındaki değer artışı, 10.005.731TL tutarındaki ertelenen vergi etkisi de dikkate alınarak özkaynaklar altında “Değer artış fonları” hesabında muhasebeleştirilmiştir (Dipnot 17). 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla, piyasa koşulları göz önünde bulundurularak söz konusu gayrimenkulün gerçeğe uygun değerinde önemli bir değişikliğin meydana gelmediği öngörülmektedir. 74 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 3. İşletme Birleşmeleri UFRS 3 kapsamında Merefa Glass Company Ltd. şirketinin hisselerinin tamamı 2.347.000 Euro bedelle 23 Şubat 2011 tarihinde satın alınmıştır. Bu alım nedeniyle oluşan şerefiyeye ilişkin hesaplama aşağıda sunulmuştur. (31 Aralık 2010:Yoktur). Geçici tutarlar üzerinden yapılan bu hesaplama satın alma tarihini takip eden 12 ay içerisinde tamamlanacak ve eğer gerekirse düzeltme kayıtları satın alma tarihinden itibaren yapılacaktır. Varlıklar Kayıtlı Değeri Makul Değer Topluluk’un Payı 12.268.213 12.268.213 12.268.213 38.987 38.987 38.987 Ticari alacaklar 3.927.806 3.927.806 3.927.806 Diğer alacaklar 1.463.863 1.463.863 1.463.863 Stoklar 4.783.878 4.783.878 4.783.878 Diğer dönen varlıklar 2.053.679 2.053.679 2.053.679 Duran varlıklar 59.831.479 70.808.721 70.808.721 Maddi duran varlıklar 57.542.961 69.206.473 69.206.473 Dönen varlıklar Nakit ve nakit benzerleri Maddi olmayan duran varlıklar Ertelenmiş vergi varlığı Diğer duran varlıklar Toplam Varlıklar 8.187 5.633 5.633 2.235.173 1.551.457 1.551.457 45.158 45.158 45.158 72.099.692 83.076.934 83.076.934 8.242.539 8.242.539 8.242.539 Yükümlülükler Kısa vadeli yükümlülükler Finansal borçlar 590.602 590.602 590.602 Ticari borçlar 4.861.530 4.861.530 4.861.530 Diğer borçlar 2.790.407 2.790.407 2.790.407 - - - 2.790.407 2.790.407 2.790.407 - - - 65.854.063 65.854.063 65.854.063 65.679.101 65.679.101 65.679.101 174.962 174.962 174.962 Toplam Yükümlülükler 74.096.602 74.096.602 74.096.602 Net Varlıklar Toplamı (1.996.910) 8.980.332 8.980.332 Ödenen toplam nakit 5.111.170 Hisse alımına ilişkin ödenmesi gereken borç - Toplam alım bedeli 5.111.170 - İlişkili taraflara diğer borçlar - Diğer borçlar Borç karşılıkları Uzun vadeli yükümlülükler Finansal borçlar Diğer borçlar Şerefiye (3.869.162) 31.12.2011 Tarihi itibarıyla şerefiye (3.869.162) Bağlı ortaklık alımı nedeniyle ödenen net nakit Ödenen toplam nakit 5.111.170 Alınan nakit ve nakit benzerleri Net nakit çıkışı (38.987) 5.072.183 2011 YILLIK RAPOR 75 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 2011 yılı içinde aşamalı olarak gerçekleşen işletme birleşmeleri: Topluluk, UFRS 3 kapsamında 20 Aralık 2011 tarihi itibarıyla Cromital S.p.A şirketinin hisselerinin yarısını 2.422.800 Euro bedelle satın almıştır. Bu alım nedeniyle oluşan şerefiyeye ilişkin hesaplama aşağıda sunulmuştur. Geçici tutarlar üzerinden yapılan bu hesaplama satın alım tarihini takip eden on iki ay içerisinde tamamlanacak ve eğer gerekirse düzeltme kayıtları satın alma tarihinden itibaren yapılacaktır. Varlıklar Dönen varlıklar Nakit ve nakit benzerleri Ticari alacaklar Diğer alacaklar Stoklar Diğer dönen varlıklar Duran varlıklar Diğer alacaklar Maddi duran varlıklar Kayıtlı Değeri Makul Değer Topluluk’un Payı 26.899.078 26.899.078 26.899.078 6.890.282 6.890.282 6.890.282 15.590.704 15.590.704 15.590.704 38.455 38.455 38.455 3.525.927 3.525.927 3.525.927 853.710 853.710 853.710 5.622.334 5.622.334 5.622.334 5.141 5.141 5.141 4.913.457 4.913.457 4.913.457 Maddi olmayan duran varlıklar 195.862 195.862 195.862 Ertelenmiş vergi varlığı 409.946 409.946 409.946 97.928 97.928 97.928 32.521.412 32.521.412 32.521.412 24.265.789 24.265.789 24.265.789 12.981.420 12.981.420 12.981.420 Ticari borçlar 2.531.787 2.531.787 2.531.787 Diğer borçlar 7.967.906 7.967.906 7.967.906 - İlişkili taraflara diğer borçlar 7.704.477 7.704.477 7.704.477 263.429 263.429 263.429 Diğer duran varlıklar Toplam Varlıklar Yükümlülükler Kısa vadeli yükümlülükler Finansal borçlar - Diğer borçlar Borç karşılıkları 35.132 35.132 35.132 749.544 749.544 749.544 Uzun vadeli yükümlülükler 2.702.878 2.702.878 2.702.878 Finansal borçlar 2.029.964 2.029.964 2.029.964 Diğer kısa vadeli yükümlülükler Diğer borçlar Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar Toplam Yükümlülükler Net Varlıklar Toplamı 64.992 64.992 64.992 607.922 607.922 607.922 26.968.667 26.968.667 26.968.667 5.552.745 5.552.745 5.552.745 Cari dönemde ödenen nakit 5.931.499 İşletme birleşmesi öncesi ödenen bedel 3.039.460 İşletme birleşmesi öncesi ödenen bedelin makul değer farkı 1.489.710 10.460.669 Nihai birleşme öncesi ödenen bedelin makul değeri 4.529.170 Toplam alım bedeli Şerefiye 4.907.924 Yabancı para çevrim farkı (8.821) 31.12.2011 Tarihi itibarıyla şerefiye Bağlı ortaklık alımı nedeniyle cari dönemde ödenen net nakit Ödenen toplam nakit 5.931.499 Alınan nakit ve nakit benzerleri Net nakit girişi 76 2011 YILLIK RAPOR 4.899.103 (6.890.282) (958.783) Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 2010 yılı içinde gerçekleşen işletme birleşmeleri: UFRS 3 kapsamında Rudnika Krecnjaka Vijenac D.O.O. Lukavac şirketinin %50 hissesi 4,0 milyon Konvertibl Mark bedelle 10 Aralık 2010 tarihinde satın alınmış olup, bu alım nedeniyle oluşan şerefiyeye ilişkin hesaplama aşağıda sunulmuştur (31 Aralık 2010: 681.238). Varlıklar Kayıtlı Değeri Makul Değer Topluluk’un Payı 1.627.258 1.627.258 813.629 19.894 19.894 9.947 Ticari alacaklar 144.848 144.848 72.424 Diğer alacaklar 682.832 682.832 341.416 Stoklar 779.684 779.684 389.842 Duran varlıklar 21.174.841 23.536.826 11.768.413 Maddi duran varlıklar 21.143.981 23.505.966 11.752.983 30.860 30.860 15.430 22.802.099 25.164.084 12.582.042 18.014.050 18.014.050 9.007.025 785.984 785.984 392.992 Ticari borçlar 1.400.548 1.400.548 700.274 Diğer borçlar Dönen varlıklar Nakit ve nakit benzerleri Maddi olmayan duran varlıklar Toplam Varlıklar Yükümlülükler Kısa vadeli yükümlülükler Finansal borçlar 11.479.780 11.479.780 5.739.890 - İlişkili taraflara diğer borçlar 2.170.608 2.170.608 1.085.304 - Diğer borçlar 9.309.172 9.309.172 4.654.586 Borç karşılıkları 4.347.738 4.347.738 2.173.869 287.254 287.254 143.627 Uzun vadeli yükümlülükler Diğer borçlar Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin karşılıklar Toplam Yükümlülükler Net Varlıklar Toplamı 99.346 99.346 49.673 187.908 187.908 93.954 18.301.304 18.301.304 9.150.652 4.500.795 6.862.780 3.431.390 Ödenen toplam nakit 2.017.251 Hisse alımına ilişkin 2011 yılında ödenen borç 2.602.272 Toplam alım bedeli 4.619.523 Hisse alımına ilişkin 2011 yılında oluşan kur farkı (282.490) Şerefiye 681.238 Yabancı para çevrim farkı 224.405 31.12.2011 Tarihi itibarıyla şerefiye 905.643 Müşterek yönetime tabi İşletme alımı nedeniyle ödenen net nakit Ödenen toplam nakit 2.017.251 Alınan nakit ve nakit benzerleri Net nakit çıkışı (9.947) 2.007.304 2011 YILLIK RAPOR 77 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 4. İş Ortaklıkları Müşterek yönetime tabi işletmeler, Topluluk’un konsolide finansal tablolarında oransal konsolidasyon yöntemi kullanılarak gösterilmektedir. Oransal konsolidasyon yöntemi esas itibarıyla tam konsolidasyon yöntemi kapsamında yapılan işlemlerle aynıdır. Ancak, Topluluk’un müşterek olarak kontrol edilen işletmelerindeki varlık, yükümlülük ve gelir ve giderlerindeki payı konsolide finansal tablolarda eşdeğer kalemler ile bire bir birleştirilir. Aşağıda müşterek yönetime tabi işletmeler ile ilgili verilen finansal bilgiler bu işletmelerin finansal büyüklüklerinin tamamını temsil etmektedir. Oransal konsolidasyon yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilen müşterek yönetime tabi ortaklıkların faaliyet konuları ve pay oranları Dipnot 1’de verilmiştir. İş ortaklıklarına ait özet finansal bilgiler 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 Dönen varlıklar 49.122.150 30.082.780 Duran varlıklar 56.409.044 49.064.465 Kısa vadeli yükümlülükler (27.587.630) (30.604.191) Uzun vadeli yükümlülükler (6.886.404) (4.880.141) Net varlıklar 71.057.160 43.662.913 1 Ocak - 31 Aralık 2011 Gelir Gider (-) Hasılat 78 2011 YILLIK RAPOR 1 Ocak - 31 Aralık 2010 118.393.246 65.652.605 (101.929.263) (61.477.298) 108.217.073 62.141.878 2011 YILLIK RAPOR 79 230.120.745 Faaliyet kârı / (zararı) Bilanço bilgileri (31 Aralık 2011) Toplam varlıklar Toplam yükümlülükler Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları Maddi ve maddi olmayan duran varlık amortisman ve itfa payları (25.604.852) (48.828.850) 237.466.855 Dönem vergi gelir / (gideri) Sürdürülen faaliyetler dönem kârı / (zararı) 1.912.899.590 584.784.808 (101.816.777) (129.630.384) 2.306.244.314 532.034.035 190.331.615 95.789.595 160.278.590 185.883.442 286.295.705 Sürdürülen faaliyetler vergi öncesi kârı / (zararı) 186.458.151 504.634.445 (336.896.758) 27.203.798 (8.483.334) (574.709) 445.996.488 (224.616.612) 14.071.534 (5.330.665) Ticari faaliyetlerden brüt kâr / (zarar) Faaliyet giderleri Diğer faaliyet gelirleri Diğer faaliyet giderleri (810.088.671) 56.174.960 (809.560.575) Satışların maliyeti 27.221.726 1.314.723.116 1.287.501.390 - 7.669.537 1.255.557.063 Cam Ev Eşyası - 1.247.887.526 Net Topluluk dışı satışlar Gruplar arası satışlar Net satışlar toplamı Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımların kâr / zararlarındaki paylar Finansal gelir / gider (net) Düzcam 1 Ocak - 31 Aralık 2011 5. Bölümlere Göre Raporlama (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 1.148.413.709 Kimyasallar (94.360.956) 159.981.567 185.243.554 (26.740.795) 211.984.349 22.211.218 6.852.593 182.920.538 324.290.215 (136.307.808) 32.119.233 (37.181.102) 2.182.692.713 1.859.844.841 1.246.986.951 674.904.123 (158.410.880) 355.971.370 121.838.166 (21.143.426) 142.981.592 (16.636.334) 58.492 159.559.434 356.556.838 (200.247.698) 25.686.163 (22.435.869) (931.156.816) (1.141.578.406) 3.096.071 317.454.912 1.287.713.654 1.465.868.621 1.284.617.583 Cam Ambalaj Diğer 2.655.383.057 691.573.789 (4.671.546) 28.085.562 35.292.554 (5.334.592) 40.627.146 24.674.920 - 15.952.226 15.923.221 (3.118.169) 3.505.422 (358.248) (7.777.118) 13.437.732 23.700.339 10.262.607 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (2.662.288.469) (631.828.551) - - 444.189 1.311.578 (867.389) (3.920.487) - 3.053.098 (9.160.941) 19.473.620 (10.704.262) 3.444.681 359.719.037 (368.879.978) (368.879.978) - Konsolidasyon Düzeltmeleri 8.254.776.046 3.098.455.155 (488.890.543) 830.159.709 740.563.908 (126.340.937) 866.904.845 81.929.568 6.911.085 778.064.192 1.638.240.266 (881.713.425) 91.881.888 (70.344.537) (3.340.442.549) 4.978.682.815 4.978.682.815 Konsolide 80 2011 YILLIK RAPOR 201.852.430 87.846.643 Sürdürülen faaliyetler dönem kârı / (zararı) Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları Toplam yükümlülükler Toplam varlıklar Bilanço bilgileri (31 Aralık 2010) 565.633.653 1.528.404.969 2.044.486.698 500.088.296 (101.067.792) 89.096.063 136.836.480 (23.036.999) 159.873.479 (7.647.718) - 167.521.197 (21.192.884) 55.859.022 (282.371.898) 415.226.957 (731.478.721) 1.146.705.678 19.618.381 1.127.087.297 Cam Ev Eşyası (125.503.759) (29.322.945) Dönem vergi gelir / (gideri) Maddi ve maddi olmayan duran varlık amortisman ve itfa payları 231.175.375 50.793.979 Sürdürülen faaliyetler vergi öncesi kârı / (zararı) Finansal gelir / (gider) (net) - Faaliyet kârı / (zararı) Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımların kâr (zararlarındaki) paylar (8.168.789) 180.381.396 Diğer faaliyet giderleri (152.881.122) Faaliyet giderleri 14.847.737 326.583.570 Diğer faaliyet gelirleri (719.710.900) Ticari faaliyetlerden brüt kâr / (zarar) 1.046.294.470 Net satışlar toplamı Satışların maliyeti 8.160.326 1.038.134.144 Net Topluluk dışı satışlar Gruplar arası satışlar Düzcam 1 Ocak - 31 Aralık 2010 5. Bölümlere Göre Raporlama (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 865.720.427 1.681.480.236 (135.005.525) 102.016.073 98.054.739 (26.345.342) 124.400.081 (4.113.543) 115.916 128.397.708 (10.550.337) 9.157.705 (150.237.034) 280.027.374 (837.248.941) 1.117.276.315 2.171.640 1.115.104.675 Cam Ambalaj 615.313.190 1.553.676.082 (85.438.541) 94.664.468 106.287.436 (21.302.152) 127.589.588 44.091.054 6.439.939 77.058.595 (27.599.499) 24.592.417 (121.683.422) 201.749.099 (985.379.824) 1.187.128.923 267.667.035 919.461.888 Kimyasallar 6.448.299 Diğer 681.835.152 2.520.417.149 (3.218.118) 7.495.250 14.935.105 (459.329) 15.394.434 5.800.798 - 9.593.636 (283.049) 3.756.796 (3.111.870) 9.231.759 (7.407.173) 16.638.932 10.190.633 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (605.382.051) (2.558.473.739) - - (73.652.434) (820.336) (72.832.098) (75.754.760) - 2.922.662 3.580.127 (10.393.897) 7.520.164 2.216.268 310.024.283 (307.808.015) (307.808.015) - Konsolidasyon Düzeltmeleri Konsolide 2.623.208.667 6.769.991.395 (450.233.735) 381.118.497 484.313.756 (101.287.103) 585.600.859 13.169.810 6.555.855 565.875.194 (64.214.431) 97.819.780 (702.765.182) 1.235.035.027 (2.971.201.276) 4.206.236.303 - 4.206.236.303 2011 YILLIK RAPOR 81 (332.522.234) 6.892.751.706 Maddi ve maddi olmayan duran varlık amortisman ve itfa payları Varlıklar toplamı (31 Aralık 2011) (332.866.310) 5.901.799.153 Maddi ve maddi olmayan duran varlık amortisman ve itfa payları Varlıklar toplamı (31 Aralık 2010) 846.576.244 (75.167.811) 88.877.036 1.007.431.132 (42.001.957) 40.528.634 328.345.399 Avrupa Rusya ve Gürcistan 541.115.191 1.370.980.204 (54.537.693) 65.989.098 Avrupa 447.270.952 1.326.983.062 (101.623.381) 223.688.017 Rusya ve Gürcistan 670.656.998 (*) Net satışların coğrafi bölgelere dağılımı, satışları gerçekleştiren şirketlerin bulunduğu ülkelere göre verilmiştir. 251.650.064 3.439.502.319 Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları Net satışlar (*) Türkiye 540.480.865 Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları 1 Ocak - 31 Aralık 2010 Türkiye 3.987.015.912 1 Ocak - 31 Aralık 2011 Net satışlar (*) Coğrafi bölgelere göre raporlama 5. Bölümlere Göre Raporlama (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 1.852.391 (197.657) 62.763 8.431.629 Diğer 2.739.643 (207.235) 1.729 Diğer 10.979.609 7.757.658.920 (450.233.735) 381.118.497 4.317.394.538 Toplam 9.593.454.615 (488.890.543) 830.159.709 Toplam 5.115.923.471 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (987.667.525) - - (111.158.235) Konsolidasyon düzeltmeleri (1.338.678.569) - - Konsolidasyon düzeltmeleri (137.240.656) 6.769.991.395 (450.233.735) 381.118.497 4.206.236.303 Konsolide 8.254.776.046 (488.890.543) 830.159.709 Konsolide 4.978.682.815 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 6. Nakit ve Nakit Benzeri Kalemler Kasa Bankadaki nakit - Vadesiz mevduatlar - Vadesi üç aydan kısa vadeli mevduatlar Diğer hazır varlıklar 31 Aralık 2011 535.312 1.599.087.863 111.867.025 1.487.220.838 299.922 1.599.923.097 31 Aralık 2010 361.876 1.471.465.069 79.389.591 1.392.075.478 48.699 1.471.875.644 31 Aralık 2011 419.713.504 1.035.934.569 23.623.416 7.949.349 1.487.220.838 31 Aralık 2010 447.447.032 893.109.164 49.960.296 1.558.986 1.392.075.478 Vadeli mevduatlar Para birimi EURO ABD Doları TL Diğer dövizlerin TL karşılığı Faiz oranı (%) 0,43 – 4,70 0,43 – 5,20 6,50 – 8,93 Vade Mart 2012 Şubat 2012 Ocak 2012 31 Aralık 2011 ve 31 Aralık 2010 tarihleri itibarıyla konsolide nakit akım tablolarında yer alan nakit ve nakit benzeri değerler aşağıdaki gibidir. 31 Aralık 2011 1.599.923.097 (5.230.582) (3.054.750) 1.591.637.765 Hazır değerler Eksi: Faiz tahakkukları Eksi: Bloke mevduatlar 31 Aralık 2010 1.471.875.644 (2.172.822) (17.379.120) 1.452.323.702 Vadeli mevduatların 3.054.750 TL’lik (31 Aralık 2010: 17.379.120 TL) kısmı Topluluk tarafından kullanılan kredilerin teminatı olarak bloke edilmiştir ve cari dönem nakit akım tablosunda hazır değerler toplamından düşülerek gösterilmiştir. 7. Finansal Yatırımlar a) Kısa Vadeli Finansal Yatırımlar Vadesi üç ayı aşan banka mevduatları ABD Doları EURO 82 2011 YILLIK RAPOR Faiz oranı (%) - Vade - 31 Aralık 2011 - 31 Aralık 2010 26.690.136 6.577.869 33.268.005 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) b) Uzun Vadeli Finansal Yatırımlar Aktif bir piyasası olmayan finansal yatırımlar Konsolide edilmeyen bağlı ortaklıklar ve müşterek yönetime tabi işletmeler Borsa fiyatı ile değerlenen finansal yatırımlar 31 Aralık 2011 114.003.685 663.451 294.757 114.961.893 31 Aralık 2010 100.651.828 872.833 312.750 101.837.411 2011 101.837.411 6.081.962 9.664.569 63.551 (51.552) (6.291.344) 3.657.296 114.961.893 2010 109.082.268 2.020.294 1.460.417 (3.598.812) (2.060.678) (4.145.331) (920.747) 101.837.411 Satılmaya hazır finansal yatırımların dönem içi hareketleri aşağıdaki gibidir: 1 Ocak Konsolide edilmeyen müşterek yönetime tabi işletmeden alımlar Nakdi sermaye artışı Bedelsiz sermaye artışı Gerçeğe uygun değer değişimi Değer düşüklüğü karşılığı Çıkışlar Yabancı para çevrim farkları 31 Aralık Borsa fiyatı ile değerlenen finansal yatırımlar İş Finansal Kiralama A.Ş. Aktif bir piyasası olmayan finansal yatırımlar Trakya Yatırım Holding A.Ş. (1) Avea İletişim Hizmetleri A.Ş. Saint Gobain Glass Egypt S.A.E Nemtaş Nemrut Liman İşletmeleri A.Ş. Diğer Değer düşüklüğü karşılığı (2) Hisse oranı (%) <1 31 Aralık 2011 294.757 294.757 Hisse oranı (%) <1 31 Aralık 2010 312.750 312.750 Hisse oranı (%) 34,65 <1 14,87 <1 - 31 Aralık 2011 151.274.108 86.830.954 32.308.856 188.233 13.359 Hisse oranı (%) 34,65 <1 14,87 <1 - 31 Aralık 2010 151.274.108 86.830.954 18.986.991 158.241 13.359 - (156.611.825) 114.003.685 - (156.611.825) 100.651.828 (1) Trakya Yatırım Holding A.Ş., T. İş Bankası AŞ’nin kontrolü altındadır. Topluluk’un iştirak üzerinde önemli etkinliği bulunmamaktadır. (2) Değer düşüklüğü karşılığının 56.994.689 TL’lik kısmı Avea İletişim Hizmetleri A.Ş., 99.617.136 TL’lik kısmı ise Trakya Yatırım Holding A.Ş. ile ilgilidir. 2011 YILLIK RAPOR 83 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Konsolide edilmeyen bağlı ortaklıklar ve müşterek yönetime tabi işletmeler İstanbul Porselen Sanayi A.Ş. Sintan Kimya San. Tic. A.Ş. Paşabahçe Mağazaları B.V. Şişecam Shangai Trade Co. Ltd. Paşabahçe Yatırım ve Pazarlama A.Ş. Mepa Merkezi Pazarlama A.Ş. Paşabahçe Glass GmbH Topkapı Yatırım Holding A.Ş. Paşabahçe Spain SL Paşabahçe USA Inc. Değer düşüklüğü karşılığı (-) Hisse oranı (%) 59,00 100,00 100,00 100,00 99,71 100,00 80,00 100,00 100,00 31 Aralık 2011 7.665.962 1.451.583 655.449 500.000 212.083 68.699 51.796 42.792 162 (9.985.075) 663.451 Hisse oranı (%) 99,87 50,00 100,00 100,00 100,00 99,71 100,00 80,00 100,00 100,00 31 Aralık 2010 8.576.838 4.623.460 1.451.583 655.449 500.000 212.083 68.699 51.796 42.792 162 (15.310.029) 872.833 Paşabahçe Glass GmbH, Paşabahçe USA Inc., Paşabahçe Mağazaları B.V. Türkiye dışında üretim, pazarlama ve satış faaliyetleri gerçekleştirmek amacıyla kurulmuş bağlı ortaklıklardır. Bu şirketler ile Paşabahçe Yatırım ve Pazarlama A.Ş. ve Topkapı Yatırım Holding AŞ’nin finansal tabloları konsolide finansal tablolar açısından önemlilik teşkil etmemesi nedeniyle konsolidasyona dahil edilmemiştir. Mepa Merkezi Pazarlama A.Ş., Paşabahçe Mağazaları B.V., Sintan Kimya San. ve Tic. A.Ş. ve Şişecam Shangai Trade Co Ltd.’nin iştirak tutarlarının tamamına ekli konsolide finansal tablolarda değer düşüklüğü karşılığı ayrılmıştır. Cromital S.p.A, 20 Aralık 2011 tarihinde gerçekleşen aşamalı satın alma işlemi sonrası, konsolide finansal tablolar açısından önemi de dikkate alınarak konsolidasyon kapsamına dahil edilmiştir. İstanbul Porselen Sanayi AŞ’ nin, 2011 yılında tasfiye süreci tamamlanmıştır. 8. Finansal Borçlar Kısa vadeli finansal borçlar Kısa vadeli krediler Uzun vadeli kredilerin kısa vadeli anapara taksitleri ve faizleri Toplam kısa vadeli finansal borçlar 31 Aralık 2011 321.365.173 398.971.907 720.337.080 31 Aralık 2010 176.857.493 384.178.817 561.036.310 Uzun vadeli finansal borçlar Uzun vadeli kredilerin uzun vadeli kısmı Toplam finansal borçlar 1.475.434.528 2.195.771.608 1.336.003.997 1.897.040.307 Kısa Vadeli 136.296.215 312.026.300 257.809.797 14.097.437 107.331 720.337.080 Uzun Vadeli 463.062.752 692.289.527 241.444.867 78.637.382 1.475.434.528 Kısa ve uzun vadeli finansal borçlara ilişkin özet bilgiler aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2011 Döviz cinsi ABD Doları EURO RUR UAH TL ve diğer Vade 2012 – 2016 2012 – 2018 2012 – 2016 2012 – 2021 2012 – 2013 Faiz aralığı (%) (*) Libor +1,20 - 3,50 Euribor + 0,25 - 6,00 6,00 - 9,80 10,00 - 31,00 - (*) Alt ve üst oranları ifade etmekte olup, ağırlıklı ortalama maliyeti Euro için Euribor + %2,48, ABD Doları için Libor + %2,20, RUR için Mosprime + %2,21, UAH için %16,43’tür (Ortalama etkin yıllık faiz oranı Euro için %4,15, ABD Doları için %2,89, RUR için %7,79, UAH için %16,43’tür). 84 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 31 Aralık 2010 Döviz cinsi ABD Doları EURO RUR TL ve diğer Vade 2011 - 2016 2011 - 2018 2011 - 2013 2011 Faiz aralığı (%) (*) Libor +0,50 - 5,00 Euribor + 0,70 - 5,00 4,90 - 9,45 7,25 - 8,00 Kısa Vadeli 150.858.402 265.655.085 99.650.289 44.872.534 561.036.310 Uzun Vadeli 550.767.813 730.515.462 54.720.722 1.336.003.997 (*) Alt ve üst oranları ifade etmekte olup, ağırlıklı ortalama maliyeti Euro için Euribor + %2,34, ABD Doları için Libor + %2,30, RUR için Mosprime +%3, TL için %7,51’dir (Ortalama etkin yıllık faiz oranı Euro için %3,53, ABD Doları için %2,81, RUR için %7,84, TL için %7,51’dir). Finansal borçların geri ödeme vadeleri aşağıdaki gibidir: 1 yıl içinde ödenecekler 1 - 2 yıl içinde ödenecekler 2 - 3 yıl içinde ödenecekler 3 - 4 yıl içinde ödenecekler 4 - 5 yıl içinde ödenecekler 5 yıl ve sonrası Finansal borçlar için verilen teminatlar Teminat senetleri İpotek 31 Aralık 2011 720.337.080 824.992.504 320.322.674 172.953.287 95.842.076 61.323.987 2.195.771.608 31 Aralık 2010 561.036.310 330.446.886 717.721.188 139.821.210 109.783.523 38.231.190 1.897.040.307 31 Aralık 2011 236.599.441 236.599.441 31 Aralık 2010 208.395.483 70.493.779 278.889.262 31 Aralık 2011 2.005.242 994.649.388 23.399.827 82.075 (26.636.715) 993.499.817 31 Aralık 2010 1.641.146 727.522.795 14.190.248 36.814 (21.017.971) 722.373.032 9. Diğer Finansal Yükümlülükler Bulunmamaktadır. 10. Ticari Alacak ve Borçlar Ticari Alacaklar Kısa vadeli ticari alacaklar İlişkili taraflardan ticari alacaklar (Dipnot 37) Alıcılar Alacak senetleri Diğer ticari alacaklar Şüpheli ticari alacaklar karşılığı Topluluk’un yurtiçi satışlarında ana ürün grupları itibarıyla uyguladığı satış vadeleri aşağıda sunulmuştur: Temel camlar ile ilgili satış vadesi ortalama olarak 115 gün (2010: 120 gün) olup vadesinden sonraki ödemelerde %1,5 oranında gecikme faizi uygulanmaktadır (2010: %1,5 - %2). Otocam ve cam işleme ürünleri ile ilgili satış vadesi ortalama olarak 45 gündür (2010: 45 gün) . Yurtdışı satışların bir bölümü peşin, bir bölümü ise ortalama 60 gün vadelidir (2010: 60 gün). Otomatik züccaciye ürünleri ile ilgili satış vadesi ortalama olarak 75 gün (2010: 75 gün) olup, vadesinden sonraki ödemelerde aylık %3 (2010: %3) gecikme faizi uygulanmaktadır. Cam ambalaj ürünleri 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren peşin fiyatlı satılmaktadır. Müşteri talebine göre 121 güne kadar uygulanan vadeler için aylık %1,25, 121 günü aşan vadeler için aylık %3 vade farkı uygulanmaktadır. Soda ürünleri ile ilgili topluluk içi satış fiyatı peşin esaslıdır. Soda ürünleri ile ilgili yurt içi topluluk dışı satış vadesi ortalama 37 gündür (2010: 34 gün). Vadesinden sonra ödemelerde aylık %1,5 oranında gecikme faizi uygulanmaktadır (2010: %3). 2011 YILLIK RAPOR 85 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Krom ürünleri ile ilgili yurtiçi satış vadesi döviz bazında ortalama 28 gündür (2010: 29 gün). Vadesinden sonra ödemelerde aylık %1 (2010: %1) gecikme faizi uygulanmaktadır. Yurtdışı satışlarda ortalama satış vadesi 60 gündür (2010: ortalama 60 gün). Ağır makine satışları ile ilgili alacaklar hak ediş planlarına göre tahsil edilmektedir. Topluluk tahsil imkanı kalmayan alacakları için şüpheli alacak karşılığı ayırmıştır. Şüpheli alacak karşılığı geçmiş tahsil edilememe tecrübesine dayanılarak belirlenmiştir. Topluluk, alacaklarının tahsil edilip edilemeyeceğine karar verirken, söz konusu alacakların kredi kalitesinde, ilk oluştuğu tarihten bilanço tarihine kadar bir değişiklik olup olmadığını değerlendirir. Çok sayıda müşteriyle çalıştığından dolayı Topluluk’un kredi riski dağılmış durumdadır ve önemli bir kredi riski yoğunlaşması yoktur. Dolayısıyla, Topluluk Yönetimi ekli konsolide finansal tablolarda yer alan şüpheli alacak karşılığından daha fazla bir karşılığa gerek olmadığı kanaatindedir. Şüpheli ticari alacaklar karşılığında gerçekleşen hareketler aşağıdaki gibidir: 1 Ocak Bağlı ortaklık alım etkisi Yabancı para çevrim farkları Dönem gideri Tahsilatlar 31 Aralık 2011 (21.017.971) (3.453.180) (720.331) (4.100.045) 2.654.812 (26.636.715) 2010 (11.641.657) 5.570 (10.027.589) 645.705 (21.017.971) 31 Aralık 2011 333.187.890 33.189.442 18.800.773 4.447.232 389.625.337 31 Aralık 2010 228.197.920 61.420.472 17.721.185 4.608.616 311.948.193 Topluluk’un ticari alacakları için almış olduğu teminatlar aşağıdaki gibidir: Teminat mektupları Teminat çek ve senetleri İpotekler Nakit 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla ticari alacakların 172.162.973 TL tutarındaki (31 Aralık 2010: 117.863.302 TL) kısmının vadesi geçmiş olduğu halde, bu alacaklara ilişkin karşılık ayrılmamıştır. Söz konusu alacaklar yakın zamanda tahsil edilememe riski yaşanmamış çok sayıda farklı müşteriye aittir. Bahse konu ticari alacakların yaşlandırması aşağıdaki gibidir: Vadesi üzerinden 1 - 30 gün geçmiş Vadesi üzerinden 1 - 3 ay geçmiş Vadesi üzerinden 3 - 12 ay geçmiş Vadesi üzerinden 1 - 5 yıl geçmiş Toplam vadesi geçen alacaklar Teminat ve benzeri garantiler ile güvence altına alınmış kısım 31 Aralık 2011 93.082.371 54.432.527 21.600.349 3.047.726 172.162.973 31 Aralık 2010 74.088.257 25.867.348 16.144.290 1.763.407 117.863.302 34.713.506 34.278.013 - - 31 Aralık 2011 9.090.408 402.617.052 176.982 411.884.442 31 Aralık 2010 5.977.844 266.275.411 47.694 272.300.949 5.522.563 20.416 Uzun vadeli ticari alacaklar Alıcılar Ticari Borçlar Kısa vadeli ticari borçlar İlişkili taraflardan ticari borçlar (Dipnot 37) Satıcılar Diğer ticari borçlar Uzun vadeli ticari borçlar Satıcılar 86 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 11. Diğer Alacaklar ve Borçlar Kısa vadeli diğer alacaklar İlişkili taraflardan alacaklar (Dipnot 37) Personelden alacaklar Verilen depozito ve teminatlar Diğer çeşitli alacaklar Şüpheli diğer alacaklar karşılığı (-) 31 Aralık 2011 22.234.551 1.771.077 865.934 21.774.611 (6.744.360) 39.901.813 31 Aralık 2010 33.476.215 1.959.730 484.432 12.786.521 (4.640.797) 44.066.101 Şüpheli diğer alacaklar karşılığında gerçekleşen hareketler aşağıdaki gibidir: 1 Ocak Bağlı ortaklık alım etkisi Yabancı para çevrim farkları Dönem gideri Tahsilatlar 31 Aralık Uzun vadeli diğer alacaklar Verilen depozito ve teminatlar Kısa vadeli diğer borçlar İlişkili taraflara borçlar (Dipnot 37) Alınan sipariş avansları Personele borçlar Alınan depozito ve teminatlar Alınan diğer avanslar Diğer çeşitli borçlar Uzun vadeli diğer borçlar Alınan depozito ve teminatlar Kamuya olan ertelenmiş borçlar Diğer çeşitli borçlar 2011 (4.640.797) (1.925.155) (946.246) (126.857) 894.695 (6.744.360) 2010 (3.933.977) (71.263) (1.701.467) 1.065.910 (4.640.797) 31 Aralık 2011 2.209.796 2.209.796 31 Aralık 2010 1.563.886 1.563.886 13.684.633 35.834.352 14.516.989 4.119.815 1.150.651 6.614.953 75.921.393 7.297.502 22.416.391 11.699.096 4.471.551 9.880.338 55.764.878 327.417 764.761 1.092.178 137.065 112.799 90.871 340.735 12. Finans Sektörü Faaliyetlerinden Alacaklar ve Borçlar Bulunmamaktadır. 2011 YILLIK RAPOR 87 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 13. Stoklar İlk madde ve malzeme Yarı mamuller Mamuller İşletme malzemesi Ticari mallar Diğer stoklar Stok değer düşüklüğü karşılığı (-) 31 Aralık 2011 270.828.660 31.346.498 608.116.312 41.104.857 42.365.176 12.438.641 (15.282.356) 990.917.788 31 Aralık 2010 221.698.451 37.359.982 429.515.743 30.554.228 30.860.304 16.666.362 (14.022.940) 752.632.130 2011 (14.022.940) (539.963) (4.458.286) 3.738.833 (15.282.356) 2010 (17.894.857) 141.019 (2.114.781) 5.845.679 (14.022.940) 31 Aralık 2011 66.224.069 (52.540.287) 13.683.782 31 Aralık 2010 60.054.303 (1.528) (58.276.213) 1.776.562 31 Aralık 2011 13.683.782 13.683.782 31 Aralık 2010 1.785.892 (1.528) (7.802) 1.776.562 Stok değer düşüklüğü karşılığında gerçekleşen hareketler aşağıdaki gibidir: 1 Ocak Yabancı para çevrim farkları Dönem içinde ayrılan karşılık Dönem içinde kullanılan karşılık 31 Aralık 14. Canlı Varlıklar Bulunmamaktadır. 15. Devam Eden İnşaat Sözleşmelerine İlişkin Varlıklar Devam eden işler üzerindeki maliyetler Kayda alınan (zararlar) (net) Eksi: Gerçekleşen hak edişler (-) Konsolide finansal tablolarda gerçekleşen hak edişler ve maliyetler aşağıdaki gibidir: Devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar (Dipnot 26) Zarardaki projeler için ayrılan karşılık (Dipnot 26) Devam eden inşaat sözleşmeleri hak ediş bedelleri (Dipnot 26) Bu kapsamda, 31 Aralık 2011 itibarıyla hak edişler için verilen teminatların tutarı 10.473.183 TL ve alınan avansların tutarı 4.880.206 TL’dir (31 Aralık 2010: 6.459.151 TL ve 1.161.922 TL). 88 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 16. Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımların bilançoda yer alan net varlık tutarları aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2011 OAO FormMat Solvay Şişecam Holding AG 31 Aralık 2010 11.240.255 9.753.329 134.772.109 146.012.364 120.283.057 130.036.386 Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımların özet finansal tablo bilgileri aşağıdaki gibidir: Toplam varlıklar Toplam yükümlülükler Net varlıklar Topluluk pay oranı (%) - Doğrudan ve dolaylı ortaklık oranı (%) - Etkin ortaklık oranı (%) Net varlıklarda Topluluk’un payı İştirakler üzerindeki şerefiye OAO FormMat 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 3.607.626 2.854.628 (1.919.183) (1.490.295) 1.688.443 1.364.333 48,46 19,55 818.220 10.422.035 11.240.255 48,46 19,55 661.156 9.092.173 9.753.329 Solvay Şişecam Holding AG 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 725.541.133 740.451.189 (186.452.695) (259.318.961) 539.088.438 481.132.228 25,00 20,52 134.772.109 134.772.109 25,00 20,52 120.283.057 120.283.057 2011 130.036.386 6.911.085 (14.209.886) 23.274.779 146.012.364 2010 133.756.050 6.555.855 (4.091.297) (6.184.222) 130.036.386 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 Maliyet 17.581.239 - Birikmiş amortisman (-) Net kayıtlı değer Yeniden değerleme değer artış fonu Gerçeğe uygun değeri (9.104.640) 8.476.599 - Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımların dönem içi hareketleri aşağıdaki gibidir: 1 Ocak İştiraklerden gelir ve giderler (net) İştiraklerden temettü gelirleri Yabancı para çevrim farkları 31 Aralık 17. Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller 200.114.617 208.591.216 Şirket, 30 Haziran 2011 itibarıyla idari maksatlarla kullanımının sona ermesi sebebiyle Beykoz İlçesi İncirköy Mahallesinde bulunan Beykoz gayrimenkullerini yatırım amaçlı gayrimenkuller olarak sınıflandırmıştır. Sözkonusu gayrimenkullerin gerçeğe uygun değeri 30 Haziran 2011 itibarıyla 208.591.216 TL olarak belirlenmiştir. Değerlemeler sonucu oluşan 200.114.617 TL tutarındaki değer artışı, 10.005.731 TL tutarındaki ertelenen vergi etkisi de dikkate alınarak özkaynaklar altında “Değer artış fonları” hesabında muhasebeleştirilmiştir. Beykoz gayrimenkullerinin gerçeğe uygun değeri, konuyla ilgili SPK lisansına ve gerekli mesleki birikime sahip ve Beykoz gayrimenkullerinin sınıf ve yeri hakkında güncel bilgisi bulunan bağımsız iki farklı değerleme firması tarafından yapılan değerlendirmelere dayanmaktadır. Gayrimenkullerin gerçeğe uygun değeri değerleme raporlarında belirlenen meblağların aritmetik ortalamasının alınması yoluyla hesaplanmıştır. Gayrimenkullerin gerçeğe uygun değeri, ilk değerleme raporunda söz konusu gayrimenkuller için mevcut pazar bilgileri temel alınarak ”Emsal Karşılaştırma Yöntemi” ile belirlenmişken, ikinci raporda gerçeğe uygun değer, parseller üzerinde otel projesi geliştirilmesi durumunda emsal karşılaştırma analizi ile ulaşılan oda fiyatları ve maliyet analizi ile hesaplanan proje maliyeti dikkate alınarak “Nakit Akımları Analizi” ile belirlenmiştir. 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla, piyasa koşulları göz önünde bulundurularak söz konusu gayrimenkulün gerçeğe uygun değerinde önemli bir değişikliğin meydana gelmediği öngörülmektedir. 2011 YILLIK RAPOR 89 90 2011 YILLIK RAPOR - (138.988.599) Dönem gideri Çıkışlar Yatırım amaçlı gayrimenkullere transferler 31 Aralık 2011 kapanış bakiyesi 79.824.800 (389.832.810) 7.336.802 34.254.466 (42.969.339) (3.336.359) (15.662.433) 8.643.060 (378.099.007) 1.470.787.619 56.661.458 (12.384.285) (49.211.972) 17.052.973 23.527.075 78.446.889 (4.437.056) 1.361.132.537 Binalar 128.183.171 983.033.530 139.153.525 1.080.954.809 1.767.838 1.884 (8.951.040) - (551.708) (25.860.425) (*) Dönem amortisman giderinin dağılımı Dipnot 28 ve Dipnot 30’da verilmiştir. 31 Aralık 2010 itibarıyla net defter değeri 90.197.681 - Bağlı ortaklık alım etkisi 31 Aralık 2011 itibarıyla net defter değeri - Yabancı para çevrim farkları - Yeniden düzenleme - (105.395.148) 278.142.124 1 Ocak 2011 açılış bakiyesi 90.197.681 16.498.641 Birikmiş amortismanlar ve değer düşüklüğü 31 Aralık 2011 kapanış bakiyesi 7.637.030 Yapılmakta olan yatırımlardan transferler (10.122) (2.277.565) (848.706) (2.919.389) 904.482 - 3.962.261 25.486.108 233.578.319 Yer altı ve yerüstü düzenleri 134.818 Yatırım amaçlı gayrimenkullere transferler Çıkışlar Alımlar 4.879.987 1.453.953 Yabancı para çevrim farkları 35.188 79.824.800 Arazi ve arsalar Bağlı ortaklık alım etkisi Yeniden düzenleme 1 Ocak 2011 açılış bakiyesi Maliyet değeri 18. Maddi Duran Varlıklar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 53.363.285 1.756.257 - (8.367.568) 1.921.964 631.937 5.106.381 295.993 52.018.321 Taşıtlar 263.132.756 6.752.460 - (7.803.913) 14.328.966 506.501 7.232.347 (1.189.700) 243.306.095 Demirbaşlar 371.494.734 51.766.206 - (54.020.157) 38.256.597 348.960 9.088.707 116 326.054.305 Diğer Maddi Varlıklar 1.777.254.085 1.932.797.594 (4.296.540.810) - 54.041.678 (348.744.898) (20.845.338) (76.916.822) 13.756.408 14.525.343 14.545.615 (38.817.670) - 7.858.655 (5.424.062) (350.476) (3.052.105) (356.704) - 43.680.094 (54.205.618) (287.207) (4.505.384) 5.342.009 52.066.367 52.745.644 82.167.849 117.632.172 (210.387.112) (253.862.562) - 6.076.369 (21.449.003) (196.217) (4.667.676) 1.089.143 (3.917.831.838) (37.492.978) (191.239.728) (243.886.456) 6.229.338.404 323.340.738 - (69.427.829) 76.936.161 66.064.930 160.142.621 (22.804.140) 5.695.085.923 Tesis, makine ve cihazlar Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar Toplam 9.087.388.584 - (17.581.239) (223.260.121) 812.456.178 99.135.528 286.150.386 (2.613.491) 8.133.101.343 9.104.640 145.913.146 (481.743.960) (25.015.597) (105.356.128) 2.613.491 142.101.043 330.931.981 3.259.156.188 3.758.959.021 - (5.328.429.563) - - - - - - - (4.873.945.155) 330.931.981 (464.412.790) - (33.569.854) 662.920.217 6.602.172 17.291.193 - 142.101.043 Yapılmakta olan yatırımlar 2011 YILLIK RAPOR 91 (762.113) 78.215.523 31 Aralık 2009 itibarıyla net defter değeri 117.185.915 128.183.171 (*) Dönem amortisman giderinin dağılımı Dipnot 28 ve Dipnot 30’da verilmiştir. 79.824.800 31 Aralık 2010 itibarıyla net defter değeri - (105.395.148) 31 Aralık 2010 kapanış bakiyesi (95.548.075) (1.081.451) 46.095 (8.923.647) 111.930 1.886.659 (344.507) 6.486.014 233.578.319 (198.495) - 9.929.424 444.427 (8.614.096) 778.894 79.824.800 Yer altı ve yerüstü düzenleri 212.733.990 13.014.658 Birikmiş amortismanlar ve değer düşüklüğü 1 Ocak 2010 açılış bakiyesi Düzenleme ve yeniden sınıflandırma Yabancı para çevrim farkları İş ortaklığı alım etkisi Dönem gideri (*) Çıkışlar İş ortaklığı alım etkisi Alımlar Çıkışlar Yapılmakta olan yatırımlardan transferler 31 Aralık 2010 kapanış bakiyesi Yabancı para çevrim farkları Maliyet değeri 1 Ocak 2010 açılış bakiyesi Düzenleme ve yeniden sınıflandırma Arazi ve arsalar 78.215.523 (167.259) (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 3.269.433 34.608.227 (81.691.655) 189.159.596 5.695.085.923 (5.910.614) Tesis, makine ve cihazlar 5.627.519.213 (71.868.277) 399.167 (2.218.656) 1.524.467 52.018.321 (967.330) Taşıtlar 53.784.195 (503.522) 987.275.569 983.033.530 (378.099.007) 1.937.123.107 1.777.254.085 (3.917.831.838) 19.044.798 14.525.343 (37.492.978) (343.449.788) (3.690.396.106) (34.739.397) (2.688.573) 26.923.469 117.317 (591.713) 1.372.399 377.023 (784.940) (2.812.204) (37.347.009) (326.976.587) (5.341.431) 6.763.016 74.057.191 2.093.510 2.151.270 8.612.414 (16.311.814) 24.001.675 1.361.132.537 (906.699) Binalar 1.330.725.357 12.860.334 54.287.647 52.066.367 (191.239.728) (179.848.119) 790.372 553.917 (19.623.443) 6.887.545 13.672.176 (8.826.343) 5.209.795 243.306.095 (850.677) Demirbaşlar 234.135.766 (34.622) Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar 62.242.247 82.167.849 (243.886.456) (185.156.261) (24.061.134) 617 (46.392.766) 11.723.088 21.748.232 (18.250.114) 28.217.718 326.054.305 17.445 Diğer Maddi Varlıklar 247.398.508 46.922.516 (4.529.137.746) 1.758.338 (3.597.144) (444.604.883) 101.636.280 15.350.127 369.696.885 (177.383.858) 8.133.101.343 (12.832.709) Toplam 7.938.270.898 - 153.758.346 142.101.043 3.409.133.152 3.259.156.188 - (4.873.945.155) - 288.325.583 (41.126.673) (255.378.159) 142.101.043 (3.254.226) Yapılmakta olan yatırımlar 153.758.346 (223.828) Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 19. Maddi Olmayan Duran Varlıklar Haklar Maden sahaları Geliştirme giderleri Diğer Toplam 41.748.973 13.135.203 6.450.103 7.302.099 68.636.378 Yeniden düzenleme 131.332 - - (131.332) - Yabancı para çevrim farkı 264.851 - - 334.430 599.281 Maliyet değeri 1 Ocak 2011 açılış bakiyesi Bağlı ortaklık alım etkisi Alımlar - - - 711.991 711.991 10.145.797 - 6.595.107 962.627 17.703.531 Çıkışlar (4.807.652) - - (545.050) (5.352.702) 31 Aralık 2011 kapanış bakiyesi 47.483.301 13.135.203 13.045.210 8.634.765 82.298.479 (26.423.147) (3.414.317) (536.720) (3.357.098) (33.731.282) Birikmiş itfa ve tükenme payları 1 Ocak 2011 açılış bakiyesi Yeniden düzenleme (125.008) - - 125.008 - Yabancı para çevrim farkı (172.580) - - (232.045) (404.625) Bağlı ortaklık alım etkisi Dönem gideri Çıkışlar - - - (510.496) (510.496) (4.191.921) (819.072) (1.870.318) (265.272) (7.146.583) 1.084.994 - - 247.145 1.332.139 (29.827.662) (4.233.389) (2.407.038) (3.992.758) (40.460.847) 31 Aralık 2011 itibarıyla net defter değeri 17.655.639 8.901.814 10.638.172 4.642.007 41.837.632 31 Aralık 2010 itibarıyla net defter değeri 15.325.826 9.720.886 5.913.383 3.945.001 34.905.096 Haklar Maden sahaları Geliştirme giderleri Diğer Toplam 39.843.622 13.135.203 - 7.089.593 60.068.418 (9.624) - - (65.833) (75.457) - - - 29.660 29.660 Alımlar 1.914.975 - 6.450.103 3.056.534 11.421.612 Çıkışlar - - - (2.807.855) (2.807.855) 41.748.973 13.135.203 6.450.103 7.302.099 68.636.378 (22.520.985) (2.584.427) - (3.017.338) (28.122.750) 2.910 - - 31.640 34.550 31 Aralık 2011 kapanış bakiyesi Maliyet değeri 1 Ocak 2010 açılış bakiyesi Yabancı para çevrim farkı İş ortaklığı alım etkisi 31 Aralık 2010 kapanış bakiyesi Birikmiş itfa ve tükenme payları 1 Ocak 2010 açılış bakiyesi Yabancı para çevrim farkı İş ortaklığı alım etkisi Dönem gideri (*) Çıkışlar - - - (14.230) (14.230) (3.905.072) (829.890) (536.720) (357.170) (5.628.852) - - - - - (26.423.147) (3.414.317) (536.720) (3.357.098) (33.731.282) 31 Aralık 2010 itibarıyla net defter değeri 15.325.826 9.720.886 5.913.383 3.945.001 34.905.096 31 Aralık 2009 itibarıyla net defter değeri 17.322.637 10.550.776 - 4.072.255 31.945.668 31 Aralık 2010 kapanış bakiyesi (*) Dönem itfa ve tükenme payları giderlerinin dağılımı Dipnot 28 ve Dipnot 30’da verilmiştir. 92 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 20. Şerefiye 1 Ocak Yeniden düzenleme ve sınıflama (*) Dönem içinde alım nedeniyle oluşan şerefiye (Dipnot 3) Yabancı para çevrim farkı 31 Aralık 2011 3.416.012 4.907.924 626.850 8.950.786 2010 19.366.878 (16.665.579) 681.238 33.475 3.416.012 (*) Önceki dönemlerde hesaplanan 16.665.579 TL tutarındaki şerefiyenin tamamı “ortak kontrol altında bulunan işletmeler” ile ilgili olması nedeniyle, özkaynak kalemleri içerisine sınıflanmıştır. 21. Devlet Teşvik ve Yardımları 94/6401 sayılı İhracata Yönelik Devlet Yardımları kararı çerçevesinde Para Kredi ve Koordinasyon Kurulu’nun 9 Eylül 1998 tarih ve 98/16 sayılı Kararı’na istinaden yayımlanan 98/10 sayılı Araştırma – Geliştirme Yardımına İlişkin Tebliğ çerçevesinde Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından sanayi kuruluşlarının uzman kurumlar tarafından Ar-Ge niteliğine sahip olduğu tespit edilen projeleri kapsamında izlenip değerlendirilebilen giderlerinin belli bir oranı hibe şeklinde karşılanmakta veya bu projelere geri ödeme koşuluyla sermaye desteği sağlanmaktadır. Maliye Bakanlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından tespit edilen usul ve esaslar doğrultusunda yapılan ihracat işlemleri ile diğer döviz kazandırıcı faaliyetler damga vergisi ve harçlardan istisna edilmiştir. İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kararı’na dayanılarak hazırlanan Para Kredi ve Koordinasyon Kurulu’nun 16 Aralık 2004 tarihli ve 2004/11 sayılı Kararı’na istinaden yurt dışı fuar katılımlarının desteklenmesi amacıyla devlet yardımı ödenmektedir. 22. Karşılıklar, Koşullu Varlık ve Yükümlülükler Borç Karşılıkları Kısa vadeli borç karşılıkları Maliyet giderleri karşılığı Diğer borç karşılıkları 31 Aralık 2011 17.315.412 836.659 18.152.071 31 Aralık 2010 17.170.207 2.140.730 19.310.937 Topluluk, yapmış olduğu iştirak satışında devredilen gayrimenkullerin imar durumundan kaynaklanan 21.158.667 ABD Doları (31 Aralık 2010: 21.158.667 ABD Doları ) tutarında bir bedel indirimi öngören davada davalı durumundadır. Topluluk yönetimi davanın muhtemel sonucunun Topluluk lehine olacağı görüşünde olduğundan, davaya ilişkin olarak finansal tablolarda herhangi bir karşılık ayrılmamıştır. Yukarıda bahsi geçen dava dahil olmak üzere 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla Topluluk aleyhine açılmış ve devam eden davaların toplam tutarı yaklaşık 67.217.377 TL’dır (31 Aralık 2010: 37.321.862 TL). Yukarıda belirtildiği üzere Topluluk, dönem içerisinde olağan faaliyetleri dahilinde birden çok davaya davalı ve davacı olarak taraf olmuştur. Bu kapsamda Topluluk Yönetimi, konsolide finansal tablo dipnotlarında açıklanmamış ya da gerekli karşılıkların ayrılmadığı ve Topluluk’un konsolide finansal durumu ya da faaliyet sonuçları üzerinde olumsuz etkisi olabilecek devam eden dava ya da yasal takip olmadığı görüşündedir. 31 Aralık 2011 ve 2010 tarihlerindeki koşullu yükümlülükler aşağıdaki gibidir: Verilen teminat mektupları Verilen teminat senetleri ve kefaletler İhracat taahhüdü Diğer 31 Aralık 2011 40.765.328 28.884.888 15.391.842 24.463.801 109.505.859 31 Aralık 2010 55.006.117 47.387.804 34.461.116 6.550.629 143.405.666 2011 YILLIK RAPOR 93 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 31 Aralık 2011 ve 31 Aralık 2010 tarihleri itibarıyla Şirket’in teminat / rehin / ipotek (“TRİ”) pozisyonuna ilişkin tabloları aşağıdaki gibidir: Şirket Tarafından Verilen TRİ’ler A. Kendi Tüzel Kişiliği Adına Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı B. Tam konsolidasyon Kapsamına Dahil Edilen Ortaklıklar Lehine Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı C. Olağan Ticari Faaliyetlerin Yürütülmesi Amacıyla Diğer 3. Kişilerin Borcunu Temin Amacıyla Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı D. Diğer Verilen TRİ’lerin Toplam Tutarı - i. Ana Ortak Lehine Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı - ii. B ve C maddeleri Kapsamına Girmeyen Diğer Grup Şirketleri Lehine Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı - iii. C Maddesi Kapsamına Girmeyen 3. Kişiler Lehine Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı Toplam Şirket Tarafından Verilen TRİ’ler A. Kendi Tüzel Kişiliği Adına Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı B. Tam konsolidasyon Kapsamına Dahil Edilen Ortaklıklar Lehine Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı C. Olağan Ticari Faaliyetlerin Yürütülmesi Amacıyla Diğer 3. Kişilerin Borcunu Temin Amacıyla Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı D. Diğer Verilen TRİ’lerin Toplam Tutarı - i. Ana Ortak Lehine Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı - ii. B ve C maddeleri Kapsamına Girmeyen Diğer Grup Şirketleri Lehine Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı - iii. C Maddesi Kapsamına Girmeyen 3. Kişiler Lehine Vermiş Olduğu TRİ’lerin Toplam Tutarı Toplam TL karşılıkları ABD Doları 31 Aralık 2011 EURO Ruble TL 1.688.701 100.000 125.000 - 1.194.336 722.705.302 121.039.467 113.652.940 3.710.000.000 592.298 Yoktur Yoktur Yoktur Yoktur Yoktur 849.799.278 181.572.876 207.392.697 - - 849.799.278 181.572.876 207.392.697 - - Yoktur Yoktur Yoktur Yoktur Yoktur Yoktur 1.574.193.281 Yoktur 302.712.343 Yoktur 3.710.000.000 Yoktur 1.786.634 TL karşılıkları ABD Doları Yoktur 321.170.637 31 Aralık 2010 EURO Ruble TL 2.619.628 100.000 620.122 Yoktur 1.194.336 555.962.721 145.051.326 116.402.943 1.825.346.000 592.298 Yoktur Yoktur Yoktur Yoktur Yoktur 897.388.424 223.890.341 269.022.477 - - 897.388.424 223.890.341 269.022.477 - - Yoktur Yoktur Yoktur Yoktur Yoktur Yoktur 1.455.970.773 Yoktur 369.041.667 Yoktur 386.045.542 Yoktur 1.825.346.000 Yoktur 1.786.634 Şirket’in vermiş olduğu diğer TRİ’lerin Şirket’in özkaynaklarına oranı 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla %16,48’dir. (31 Aralık 2010 tarihi itibarıyla %21,64). 94 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 23. Taahhütler Hisse tutma taahhüdü ve geri ödeme imtiyazı 25 Haziran 2004 tarihinde International Finance Corporation (“IFC”) ile Trakya Glass Bulgaria EAD, Trakya Cam Sanayii A.Ş., Trakya Investment BV ve Paşabahçe Cam Sanayii A.Ş. arasında bir anlaşma yapılmıştır. Trakya Cam Sanayii AŞ’nin tek başına veya Paşabahçe Cam Sanayii A.Ş. ile birlikte Trakya Cam Investment B.V.’nin toplam özsermayesindeki payının %75’in altına düşmemesi gerekmektedir. Aynı şekilde, Trakya Cam Investment B.V.’nin, Trakya Glass Bulgaria EAD’nin toplam özsermayesinin en az %75’ine yasal olarak sahip olacak şekilde kredi ödemelerinin tamamlanmasına kadar hisse tutma yükümlülüğü bulunmaktadır. Yatırım taahhüdü Şirket bağlı ortaklıklarından Trakya Polatlı Cam Sanayii A.Ş., Polatlı Organize Sanayi Bölgesi (OSB) ile 2008 yılının Ağustos ayı içerisinde Arsa Tahsis Sözleşmesi yapmıştır. OSB Yönetim Kurulu ile yapılan anlaşmaya göre, 2008 yılı Mayıs ayından itibaren 30 ay içinde yapı proje çalışmalarına başlanması öngörülmüştür. 2010 yılı Kasım ayı içerisinde ek süre uzatımı için OSB Yönetim Kurulu’na başvuruda bulunulmuş ve ilgili süre 2012 yılı Ocak ayına kadar uzatılmıştır. Trakya Polatlı Cam Sanayii A.Ş. 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla yapı proje çalışmalarına başlamıştır. Diğer taahhütler Şirket bağlı ortaklıklarından Soda Sanayi A.Ş. ile Botaş - Boru Hatları ile Petrol Taşıma A. Ş. arasında yapılan sözleşme gereği 1 Ocak 2012 - 31 Aralık 2012 tarihleri arasında 30.000.000 m3 doğalgaz alım taahhüdü bulunmaktadır (31 Aralık 2010: 23.400.000 m3). 24. Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kısa vadeli İzin karşılığı 31 Aralık 2011 8.837.936 31 Aralık 2010 6.165.159 Kıdem tazminatı karşılıkları Yürürlükteki İş Yasası hükümleri uyarınca, çalışanlardan kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde iş sözleşmesi sona erenlere hak kazandıkları yasal kıdem tazminatlarının ödenmesi yükümlülüğü vardır. Ayrıca, halen yürürlükte bulunan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 6 Mart 1981 tarih, 2422 sayılı ve 25 Ağustos 1999 tarih, 4447 sayılı Yasalar ile Değişik 60’ıncı Maddesi hükmü gereğince kıdem tazminatını alarak işten ayrılma hakkı kazananlara da yasal kıdem tazminatlarını ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla ödenecek kıdem tazminatı her hizmet yılı için bir aylık maaş üzerinden 2.731,85 TL (31 Aralık 2010: 2.517,01 TL) tavanına tabidir. Kıdem tazminatı tavanı altı ayda bir revize edilmekte olup, Topluluk’un kıdem tazminatı karşılığının hesaplanmasında 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren geçerli olan 2.805,04 TL tavan tutarı dikkate alınmıştır (31 Aralık 2010: 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren geçerli olan 2.623,23 TL). Kıdem tazminatı yükümlülüğü zorunluluk olmadığından dolayı herhangi bir fonlamaya tabi değildir. Kıdem tazminatı yükümlülüğü şirketin çalışanlarının emekli olmasından doğan gelecekteki olası yükümlülüğün bugünkü değerinin tahminine göre hesaplanır. Yeniden düzenlenmiş UMS 19 “Çalışanlara Sağlanan Haklar”, işletmenin yükümlülüklerini tanımlanmış fayda planları kapsamında aktüeryal değerleme yöntemleri kullanılarak hesaplanmasını öngörür. Buna uygun olarak toplam yükümlülüklerin hesaplanmasında kullanılan aktüeryal varsayımlar aşağıda belirtilmiştir. Esas varsayım her hizmet yılı için olan azami yükümlülüğün enflasyona paralel olarak artmasıdır. Dolayısıyla uygulanan iskonto oranı gelecek enflasyon etkilerinin düzeltilmesinden sonraki beklenen reel faiz oranını ifade eder. Sonuçta 31 Aralık 2011 ve 31 Aralık 2010 tarihleri itibarıyla ekli konsolide finansal tablolarda yükümlülükler çalışanların emekliliğinden kaynaklanan geleceğe ait olası yükümlülüğün bugünkü değeri tahmin edilerek hesaplanır. Bilanço tarihindeki karşılıklar yıllık %5,00 enflasyon (31 Aralık 2010: %5,10) ve %9,60 iskonto oranı (31 Aralık 2010: %10,00) varsayımlarına göre yaklaşık %4,38 olarak elde edilen reel iskonto oranı (31 Aralık 2010: %4,66) kullanılmak suretiyle hesaplanmıştır. İsteğe bağlı işten ayrılmalar neticesinde ödenmeyip Topluluk’a kalacak olan kıdem tazminatı tutarlarının tahmini oranı da dikkate alınmıştır. 2011 YILLIK RAPOR 95 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Kıdem tazminatı karşılığında gerçekleşen hareketler aşağıdaki gibidir: 2011 171.125.468 32.563.131 4.896.511 8.171.964 607.922 (24.150.998) 143.432 193.357.430 2010 148.595.290 22.494.069 11.832.199 9.489.081 93.954 (21.347.664) (31.461) 171.125.468 31 Aralık 2011 40.299.764 41.892.251 45.873.418 8.626.370 15.370.392 10.694.724 962.044 13.683.782 5.675.122 183.077.867 31 Aralık 2010 53.750.724 29.479.091 24.685.935 6.474.134 5.211.943 3.958.558 1.592.324 1.785.892 5.566.932 132.505.533 27.344.865 71.588.257 98.933.122 19.393.181 19.744.608 39.137.789 Kısa vadeli diğer yükümlülükler Gelecek aylara ait gelirler Ödenecek vergi ve harçlar Ödenecek SSK primleri Hesaplanan KDV ve diğer yükümlülükler Gider tahakkukları Müşterek yönetime tabi işletme ile ilgili yükümlülük Devam eden inşaat sözleşmelerine ait yükümlülükler (Dipnot 15) Diğer 31 Aralık 2011 39.379.106 24.769.230 26.341.221 2.052.598 3.098.165 1.232.182 96.872.502 31 Aralık 2010 27.936.705 26.916.915 12.631.833 3.659.086 2.975.149 1.811.333 9.330 2.870.135 78.810.486 Uzun vadeli diğer yükümlülükler Diğer çeşitli borçlar 31 Aralık 2011 804.405 31 Aralık 2010 584.033 1 Ocak Hizmet maliyeti Aktüeryal kayıp / (kazanç) Faiz maliyeti Bağlı ortaklık ve iş ortaklığı alım etkisi Dönem içinde yapılan ödemeler Yabancı para çevrim farkları 31 Aralık 25. Emeklilik Planları Bulunmamaktadır. 26. Diğer Varlık ve Yükümlülükler Diğer dönen varlıklar Stoklar için verilen sipariş avansları Devreden KDV Yurtdışı satışlardan kaynaklanan terkin edilecek KDV Gelecek aylara ait giderler Gelir tahakkukları Peşin ödenen vergi ve fonlar İş avansları Devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar (Dipnot 15) Diğer Diğer duran varlıklar Gelecek yıllara ait giderler Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar için verilen avanslar 96 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 27. Özkaynaklar Özkaynak kalemlerinden “Çıkarılmış Sermaye”, “Kârdan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler” ve Türk Ticaret Kanunu’nun 466’ıncı Maddesi çerçevesinde yasal yedek statüsünde olan “Hisse Senedi İhraç Primleri” yasal kayıtlardaki tutarları ile gösterilmiştir. Bu kapsamda SPK Raporlama Standartları çerçevesinde yapılan değerlemelerde ortaya çıkan ve rapor tarihi itibarıyla kâr dağıtımına veya sermaye artırımına konu edilemeyen farkların (enflasyon düzeltmelerinden kaynaklanan farklılıklar gibi) çıkarılmış sermaye ile ilgili kısmı çıkarılmış sermaye kaleminden sonra gelen “sermaye düzeltmesi farkları” kalemiyle, “kârdan ayrılan kısıtlanmış yedekler” ve “hisse senedi ihraç primleri”nden kaynaklanan farklar ise geçmiş yıllar kârları / zararlarıyla ilişkilendirilmiştir. a) Sermaye / Karşılıklı İştirak Sermaye Düzeltmesi Şirket’in çıkarılmış sermayesi her biri 1 Kr (Bir Kuruş) itibari değerde 130.000.000.000 adet hamiline yazılı paya bölünmüştür. 31 Aralık 2011 2.000.000.000 1.300.000.000 Kayıtlı sermaye tavanı Onaylanmış ve ödenmiş sermaye Ortaklar T. İş Bankası A.Ş. Efes Holding A.Ş. Anadolu Hayat Emeklilik A.Ş. Diğer Nominal sermaye Sermaye düzeltmesi farkları Düzeltilmiş sermaye 31 Aralık 2011 Pay tutarı Hisse TL oranı (%) 885.963.199 68,15 50.297.701 3,87 650.323 0,05 363.088.777 27,93 1.300.000.000 100,00 241.425.784 1.541.425.784 31 Aralık 2010 2.000.000.000 1.144.000.000 31 Aralık 2010 Pay tutarı Hisse TL oranı (%) 779.647.130 68,15 43.945.178 3,84 572.284 0,05 319.835.408 27,96 1.144.000.000 100,00 241.425.784 1.385.425.784 b) Değer Artış Fonları Değer artış fonları Maddi duran varlık yeniden değerleme fonu Finansal varlık değer artış fonu 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 181.406.172 - 86.027 135.001 181.492.199 135.001 Finansal varlık değer artış fonu Finansal varlık değer artış fonu satılmaya hazır finansal varlıkların gerçeğe uygun değerlerinden değerlemesi sonucu ortaya çıkar. Gerçeğe uygun değeriyle değerlenen bir finansal aracın elden çıkarılması durumunda değer artış fonunun satılan finansal varlıkla ilişkili parçası doğrudan kâr / zararda muhasebeleştirilir. Yeniden değerlenen bir finansal aracın kalıcı değer düşüklüğüne uğraması durumunda ise değer artış fonunun değer düşüklüğüne uğrayan finansal varlıkla ilişkili kısmı gelir tablosunda muhasebeleştirilir. c) Kârdan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler Kanuni defterlerdeki birikmiş kârlar, aşağıda belirtilen kanuni yedeklerle ilgili hüküm haricinde dağıtılabilirler. Türk Ticaret Kanunu’na göre yasal yedekler birinci ve ikinci tertip yasal yedekler olmak üzere ikiye ayrılır. Türk Ticaret Kanunu’na göre birinci tertip yasal yedekler şirketin ödenmiş sermayesinin %20’sine ulaşılıncaya kadar kanuni net kârın %5’i olarak ayrılır. İkinci tertip yasal yedekler ise dağıtılan kârın ödenmiş sermayenin %5’ini aşan kısmının %10’u oranında ayrılır. Holding şirketleri bu uygulamaya tabi değildir. Halka açık şirketler temettü dağıtımlarını SPK tarafından yayımlanan standartlar ve tebliğlerin öngördüğü esaslar çerçevesinde yaparlar. Türk Ticaret Kanunu’nun 466’ıncı Maddesi çerçevesinde ayrılan “Yasal Yedekler” yasal yedek statüsünde olan “Hisse Senedi İhraç Primleri” ve kâr dağıtımı dışındaki belli amaçlar (vergi avantajı elde edebilmek için ayrılan iştirak satış kazançları) için ayrılmış yasal yedekler kayıtlardaki tutarları ile gösterilmiştir. Bu kapsamda UFRS esasları çerçevesinde yapılan değerlemelerde ortaya çıkan ve rapor tarihi itibarıyla kâr dağıtımına veya sermaye artırımına konu edilmeyen enflasyon düzeltmelerinden kaynaklanan farklılıkları geçmiş yıllar kârları / zararlarıyla ilişkilendirilmiştir. 2011 YILLIK RAPOR 97 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Ana ortaklığa ait kârdan ayrılan kısıtlanmış yedekler Yasal yedekler 31 Aralık 2011 42.815.953 31 Aralık 2010 39.733.497 d) Geçmiş Yıl Kâr / (Zararları) Bilanço tarihi itibarıyla 1.683.880.239 TL (31 Aralık 2010: 1.477.632.823 TL) tutarındaki geçmiş yıllar kârları içerisinde yer alan ana ortaklığın olağanüstü yedek akçe tutarı 197.272.641 TL’dir (31 Aralık 2010: 288.044.150 TL). Kâr Dağıtımı Kâr dağıtımının SPK’nın Seri: IV. No: 27 sayılı “Sermaye Piyasası Kanununa Tabi Olan Halka Açık Anonim Ortaklıkların Temettü ve Temettü Avansı Dağıtımında Uyacakları Esaslar Hakkında Tebliği”nde yer alan esaslar, ortaklıkların esas sözleşmelerinde bulunan hükümler ve şirketler tarafından kamuya açıklanmış olan kâr dağıtım politikaları çerçevesinde gerçekleştirilmesine karar verilmiştir. Bunun yanında söz konusu SPK Kararı ile konsolide finansal tablo düzenleme yükümlülüğü bulunan şirketlerin, yasal kayıtlarında bulunan kaynaklarından karşılanabildiği sürece, net dağıtılabilir kâr tutarını, Seri: XI. No: 29 sayılı Tebliğ çerçevesinde hazırlayıp kamuya ilan edecekleri konsolide finansal tablolarında yer alan net dönem kârlarını dikkate alarak hesaplamaları gerektiği düzenlenmiştir. Kâr dağıtımına konu edilebilecek kaynaklar Şirket’in bilanço tarihi itibarıyla yasal kayıtlarında yer alan net dağıtılabilir dönem kârı ile kâr dağıtımına konu edilebilecek diğer kaynakların tutarı aşağıda belirtilmiştir. Net dağıtılabilir dönem kârı Olağanüstü yedek 31 Aralık 2011 115.502.273 197.272.641 312.774.914 31 Aralık 2010 58.642.627 288.044.150 346.686.777 e) Azınlık Payları Konsolidasyon kapsamındaki bağlı ortaklıkların ve müşterek yönetime tabi ortaklıkların ödenmiş / çıkarılmış sermaye dahil bütün özkaynak hesap grubu kalemlerinden ana ortaklık, bağlı ortaklıklar ve müşterek yönetime tabi ortaklıklar dışı paylara isabet eden tutarlar indirilir ve konsolide bilançoda özkaynak hesap grubunda “Azınlık Payları” kaleminde gösterilir. Konsolidasyon kapsamındaki bağlı ortaklıkların ve müşterek yönetime tabi ortaklıkların net dönem kâr veya zararlarından tam konsolidasyon ve oransal konsolidasyon yöntemlerine tabi ortaklıklar dışındaki paylara isabet eden kısım dönem kârı / (zararı) kaleminden sonra dönem kârı / (zararının) dağılımı altında azınlık payı adıyla gösterilir. 98 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 28. Satışlar ve Satışların Maliyeti 1 Ocak 31 Aralık 2011 5.312.801.397 3.232.090 (20.557.635) (244.570.678) (72.222.359) 4.978.682.815 1 Ocak 31 Aralık 2010 4.467.350.211 6.193.166 (15.331.327) (203.291.277) (48.684.470) 4.206.236.303 Satışların maliyeti İlk madde ve malzeme giderleri Doğrudan işçilik giderleri Genel üretim giderleri Amortisman giderleri Yarı mamul stoklarındaki değişim Mamul stoklarındaki değişim Satılan mamullerin maliyeti (1.637.774.174) (274.268.662) (919.174.950) (436.746.419) (6.114.928) 173.667.079 (3.100.412.054) (1.315.394.686) (232.231.002) (811.116.387) (399.972.495) 727.684 (2.582.584) (2.760.569.470) Satılan ticari malların maliyeti Verilen hizmetlerin maliyeti (*) Diğer maliyetler (200.853.296) (25.729.671) (13.447.528) (3.340.442.549) (172.457.477) (24.228.644) (13.945.685) (2.971.201.276) Satışlar Satışlar Diğer gelirler Satış iadeleri Satış iskontoları Satışlardan diğer indirimler (*) 1 Ocak – 31 Aralık 2011 döneminde verilen hizmet maliyeti içerisinde amortisman ve itfa payları giderleri 2.998.148 TL’dir (1 Ocak – 31 Aralık 2010: 2.103.218 TL’dir). 29. Araştırma ve Geliştirme Giderleri, Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri, Genel Yönetim Giderleri Pazarlama, satış, dağıtım giderleri Genel yönetim giderleri Araştırma ve geliştirme giderleri 1 Ocak 31 Aralık2011 (436.859.479) (410.011.738) (34.842.208) (881.713.425) 1 Ocak 31 Aralık 2010 (301.577.441) (368.536.336) (32.651.405) (702.765.182) 1 Ocak 31 Aralık 2011 (16.431.022) (240.973.514) (249.307.986) (325.854.927) (49.145.976) (881.713.425) 1 Ocak 31 Aralık 2010 (11.645.147) (217.995.306) (201.855.878) (223.110.829) (48.158.022) (702.765.182) 30. Niteliklerine Göre Faaliyet Giderleri Endirekt malzeme giderleri İşçi ve personel ücret giderleri Dışarıdan sağlanan hizmet giderleri Çeşitli giderler Amortisman ve itfa payları giderleri 2011 YILLIK RAPOR 99 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 31. Diğer Faaliyetlerden Gelirler / (Giderler) Diğer faaliyetlerden gelirler Maddi duran varlık satış kârları Hammadde ve malzeme satış kârı Konusu kalmayan karşılıklar Sigorta hasar tazminatı Bağlı ortaklık alım etkisi (negatif şerefiye) İşletme birleşmesi öncesi ödenen bedelin makul değer farkı Komisyon gelirleri Diğer olağan gelir ve kârlar 1 Ocak 31 Aralık 2011 37.413.925 12.289.809 3.549.507 2.634.495 3.869.162 1.489.710 781.762 29.853.518 91.881.888 1 Ocak 31 Aralık 2010 61.924.563 6.440.286 4.307.873 3.617.252 245.854 21.283.952 97.819.780 Diğer faaliyetlerden giderler Karşılık giderleri Maddi duran varlık satış zararları Hammadde ve malzeme satış zararları Komisyon giderleri Diğer gider ve zararlar 1 Ocak 31 Aralık 2011 (10.518.246) (11.205.041) (12.510.544) (3.640.866) (32.469.840) (70.344.537) 1 Ocak 31 Aralık 2010 (13.789.734) (10.339.191) (2.747.316) (2.400.991) (34.937.199) (64.214.431) 1 Ocak 31 Aralık 2011 1.162.182.732 63.778.598 63.551 1.949.820 1.227.974.701 1 Ocak 31 Aralık 2010 624.663.929 45.224.852 4.246.329 2.129.309 1.498.484 677.762.903 1 Ocak 31 Aralık 2011 (1.043.863.511) (98.732.328) (3.449.294) (1.146.045.133) 1 Ocak 31 Aralık 2010 (568.319.683) (94.259.852) (1.984.579) (28.979) (664.593.093) 32. Finansal Gelirler Kambiyo kârları Faiz gelirleri Bağlı ortaklık ve satılmaya hazır finansal varlık satış kârı Temettü gelirleri Reeskont faiz gelirleri 33. Finansal Giderler Kambiyo zararları Faiz giderleri Reeskont faiz giderleri Menkul kıymet satış zararı 34. Satış Amacıyla Elde Tutulan Duran Varlık ve Durdurulan Faaliyetler Durdurulan faaliyet bulunmamaktadır. 100 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 35. Vergi Varlık ve Yükümlülükleri Ertelenmiş Vergi Varlıkları ve Yükümlülükleri Topluluk, vergiye esas yasal finansal tabloları ile SPK Finansal Raporlama Standartları’na göre hazırlanmış finansal tabloları arasındaki farklılıklardan kaynaklanan geçici zamanlama farkları için ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri muhasebeleştirmektedir. Söz konusu farklılıklar genellikle bazı gelir ve gider kalemlerinin vergiye esas tutarları ile SPK Finansal Raporlama Standartları’na göre hazırlanan finansal tablolarda farklı dönemlerde yer almasından kaynaklanmaktadır. Türk Vergi Mevzuatı, ana şirket, bağlı ortaklıkları ve müşterek yönetime tabi ortaklıklarına konsolide vergi beyannamesi hazırlamasına izin vermediğinden ekli konsolide finansal tablolarda da yansıtıldığı üzere, vergi karşılıkları her bir işletme bazında ayrı olarak hesaplanmıştır. Bu kapsamda ekli konsolide finansal tablolarda konsolide edilen işletmelere ait ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri de netleştirilmeden ayrı olarak gösterilmiştir. Ertelenmiş vergi varlıkları Ertelenmiş vergi yükümlülükleri (-) Ertelenmiş vergi yükümlülükleri (net) 31 Aralık 2011 66.999.834 (55.833.628) 11.166.206 31 Aralık 2010 43.218.182 (89.010.901) (45.792.719) 604.645.013 200.114.617 (193.357.430) (254.155.568) (218.353.311) (14.180.155) (199.327.871) (45.529.541) (120.144.246) 639.184.998 (171.031.514) (166.904.900) (49.999.454) (12.604.319) (24.076.810) 214.568.001 (119.118.565) (125.478.058) (10.005.731) 38.647.818 48.914.209 1.352.772 2.888.545 39.865.574 8.621.584 11.166.206 34.141.894 32.067.583 4.871.567 2.362.868 6.241.427 (45.792.719) 2011 (45.792.719) 1.961.403 60.839.402 (10.003.153) 4.161.273 11.166.206 2010 (65.521.074) 18.987.278 741.077 (45.792.719) Ertelenmiş vergiye baz teşkil eden zamanlama farklılıkları Maddi ve maddi olmayan duran varlıkların değerleme ve ekonomik ömür farklılıkları Yatırım amaçlı geyrimenkullerin değerlemesi Kıdem tazminatı karşılığı Vergiden mahsup edilecek geçmiş yıl zararları (*) Yararlanılacak yatırım indirimi Stokların yeniden değerlemesi İndirimli kurumlar vergisi Diğer Ertelenmiş vergi varlıkları / (yükümlülükleri) Maddi ve maddi olmayan duran varlıkların değerleme ve ekonomik ömür farklılıkları Yatırım amaçlı geyrimenkullerin değerlemesi Kıdem tazminatı karşılığı Vergiden mahsup edilecek geçmiş yıl zararları Yararlanılacak yatırım indirimi Stokların yeniden değerlemesi İndirimli kurumlar vergisi Diğer Ertelenen vergi varlık/ (yükümlülüklerinin) hareketleri aşağıdaki gibidir: 1 Ocak Bağlı ortaklık alım etkisi Gelir tablosu ile ilişkilendirilen Özkaynaklar ile ilişkilendirilen Yabancı para çevrim farkı 31 Aralık (*) Ertelenen vergi hesaplamasına dahil edilmeyen mahsup edilebilir mali zarar 31 Aralık 2011 itibarıyla 8.666.771 TL’dir (2010:16.264.589 TL). 2011 YILLIK RAPOR 101 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Kurumlar Vergisi Topluluk Türkiye’de geçerli olan kurumlar vergisine tabidir. Türk Vergi Kanunu ana şirket ve bağlı ortaklıklarının konsolide bir vergi beyannamesi doldurmasına izin vermemektedir. Dolayısıyla ekteki konsolide finansal tablolarda yansıtılan vergi karşılıkları konsolide edilen şirketleri ayrı tüzel kişilik bazında dikkate alarak hesaplanmıştır. Vergiye tabi kurum kazancı üzerinden tahakkuk ettirilecek kurumlar vergisi oranı ticari kazancın tespitinde gider yazılan vergi matrahından indirilemeyen giderlerin eklenmesi ve vergiden istisna kazançlar, vergiye tabi olmayan gelirler ve diğer indirimler (varsa geçmiş yıl zararları kullanılan yatırım indirimleri ve Ar-Ge merkezi indirimi) düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden hesaplanmaktadır. Türkiye’deki kurumlar vergisi vergi oranı %20’dir (2010 %20). 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla her bir ülkedeki yürürlükteki vergi mevzuatları dikkate alınarak ertelenen vergi hesaplamasında kullanılan vergi oranları (%) aşağıdaki gibidir: Ülke Bosna Hersek Bulgaristan Gürcistan Rusya Ukrayna Vergi oranı 10,0 10,0 15,0 20,0 21,0 Türkiye’de geçici vergi üçer aylık dönemler itibarıyla hesaplanmakta ve tahakkuk ettirilmektedir. 2011 yılı kurum kazançlarının geçici vergi dönemleri itibarıyla vergilendirilmesi aşamasında kurum kazançları üzerinden %20 oranında geçici vergi hesaplanmıştır (2010: %20). Zararlar, gelecek yıllarda oluşacak vergilendirilebilir kârdan düşülmek üzere maksimum 5 yıl taşınabilir. Ancak oluşan zararlar geriye dönük olarak önceki yıllarda oluşan kârlardan düşülemez. Türkiye’de vergi değerlendirmesiyle ilgili kesin ve kati bir mutabakatlaşma prosedürü bulunmamaktadır. Şirketler ilgili yılın hesap kapama dönemini takip eden yılın 1 - 25 Nisan tarihleri arasında (özel hesap dönemine sahip olanlarda dönem kapanışını izleyen dördüncü ayın 1 - 25 tarihleri arasında) vergi beyannamelerini hazırlamaktadır. Vergi Dairesi tarafından bu beyannameler ve buna baz olan muhasebe kayıtları 5 yıl içerisinde incelenerek şirketin ödemesi gereken kurumlar vergisi değiştirilebilir. Gelir Vergisi Stopajı Kurumlar vergisine ek olarak, dağıtılması durumunda kâr payı elde eden ve bu kâr paylarını kurum kazancına dahil ederek beyan eden tam mükellef kurumlara ve yabancı şirketlerin Türkiye’deki şubelerine dağıtılanlar hariç olmak üzere kâr payları üzerinden ayrıca gelir vergisi stopajı yapılması gerekmektedir. Gelir vergisi stopajı 23 Temmuz 2006 tarihinden itibaren tüm şirketlerde %15 olarak uygulanmaktadır. Dağıtılmayıp sermayeye ilave edilen kâr payları gelir vergisi stopajına tabi değildir. 24 Nisan 2003 tarihinden önce alınmış yatırım teşvik belgelerine istinaden yararlanılan yatırım indirimi tutarı üzerinden %19,8 vergi tevkifatı yapılması gerekmektedir. Bu tarihten sonra yapılan teşvik belgesiz yatırım harcamalarından şirketlerin üretim faaliyetiyle doğrudan ilgili olanların %40’ı vergilendirilebilir kazançtan düşülebilir. Yararlanılan teşvik belgesiz yatırım harcamalarından vergi tevkifatı yapılmamaktadır. Yatırım İndirimi Uygulaması Yatırım indirimi uygulaması 1 Ocak 2006 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır. Ancak, şirketlerin vergilendirilebilir kazançlarının yetersiz olması sebebiyle, 31 Aralık 2005 tarihi itibarıyla yararlanamadığı yatırım indirimi tutarları ile 1 Ocak 2006 öncesi başlayan ve iktisadi ve teknik bütünlük arz eden yatırımlara ait yatırım indirimi tutarları sonraki yıllarda elde edilecek vergilendirilebilir kazançlardan düşülmek üzere sonraki yıllara taşınabilir. 1 Ağustos 2010 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 6009 sayılı Kanun ile yapılan düzenleme gereğince hak kazanılan yatırım indirimi tutarları yıl sınırlaması olmaksızın kullanılabilecektir. Ayrıca indirim sonrası kazanç üzerinden yürürlükteki vergi oranına göre %20 kurumlar vergisi hesaplanacaktır. 6009 sayılı Kanunla yapılan düzenleme 2010 yılı kazançlarına uygulanmak üzere 1 Ağustos 2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 102 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) İndirimli Kurumlar Vergisi Uygulaması 2009/15199 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar kapsamında büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel uygulama kapsamında gerçekleştirilen yatırımlarda, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi çerçevesinde, indirim kurumlar vergisi desteği alınmaktadır. Teşvik belgesinde belirtilen yatırıma katkı oranına göre hesaplanan yatırıma katkı tutarına ulaşılana kadar her yıl ödenecek kurumlar vergisi tutarı eksik ödenmek suretiyle bu teşvikten yararlanılmaktadır. Aynı karar kapsamında alınan yatırım teşvik belgeleri gereğince KDV ve gümrük vergisi teşvikinden de yararlanılmaktadır. Kurumlar vergisi karşılığı Peşin ödenen vergi ve fonlar (-) Bilançodaki vergi karşılığı Cari dönem kurumlar vergisi karşılığı 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 187.474.505 120.274.381 (153.069.506) (87.539.983) 34.404.999 32.734.398 1 Ocak 31 Aralık 2011 1 Ocak 31 Aralık 2010 (187.474.505) (120.274.381) Yabancı para çevrim farkı 294.166 - Ertelenmiş vergi geliri 60.839.402 18.987.278 (126.340.937) (101.287.103) 866.904.841 585.600.859 %20 %20 (173.380.968) (117.120.172) - Konsolidasyon düzeltmeleri (36.076.882) (40.246.501) - Kanunen kabul edilmeyen giderler (13.950.830) (12.228.876) - Vergiden mahsup edilebilecek geçmiş yıl zararları 3.500.598 (5.923.990) - Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımların kâr payları (1.382.217) (1.311.171) - Temettü ve vergiden muaf diğer gelirler 53.194.280 62.287.593 2.420.830 11.126.860 Gelir tablosundaki vergi karşılığı Vergi karşılığının mutabakatı Vergi ve ana ortaklık dışı paylar öncesi kâr Geçerli vergi oranı Hesaplanan vergi Ayrılan ile hesaplanan vergi karşılığının mutabakatı - Farklı vergi oranlarına tabi yurtdışı şirketlerin etkisi - Yararlanılacak yatırım indirimleri (531.322) 2.129.154 39.865.574 - (126.340.937) (101.287.103) Hisse başına kazanç 1 Ocak 31 Aralık 2011 1 Ocak 31 Aralık 2010 Dönem boyunca mevcut olan hisselerin ortalama sayısı (tam değeri) 1.300.000.000 1.300.000.000 631.505.111 411.786.142 - İndirimli kurumlar vergisi Gelir tablosundaki vergi karşılığı 36. Hisse Başına Kazanç Ana şirket hissedarlarına ait net dönem kârı Hisse başına kazanç Ana şirket hissedarlarına ait toplam kapsamlı gelir Toplam kapsamlı gelirden elde edilen hisse başına kazanç 0,4858 0,3168 910.416.451 406.381.156 0,7003 0,3126 2011 YILLIK RAPOR 103 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 37. İlişkili Taraf Açıklamaları Topluluk’un ana ortağı T. İş Bankası AŞ’dir. Şirket ile konsolide edilen bağlı ortaklıkları arasında gerçekleşen işlemler konsolidasyon sırasında elimine edildiklerinden bu notta açıklanmamıştır. Topluluk ile diğer ilişkili taraflar arasındaki işlemlerin detayları aşağıda açıklanmıştır. İlişkili taraflarda tutulan mevduatlar T. İş Bankası A.Ş. - Vadesiz - Vadeli 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 46.075.687 1.186.567.752 1.232.643.439 31.978.945 1.074.755.621 1.106.734.566 5.228.634 159.290.190 164.518.824 1.397.162.263 11.317.081 159.748.442 171.065.523 1.277.800.089 1.162.894.412 8.553.300 93.762.310 1.265.210.022 271.951.722 13.875.159 285.826.881 1.042.935 942.539 T.İş Bankası A.Ş. 387.942 396.884 Bayek Tedavi Sağlık Hizmetleri ve İşletmeciliği A.Ş. 324.786 262.758 İş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. 187.556 - Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketi 12.143 4.466 İş Net Elektronik Bilgi Üretim Dağ.Tic.ve İlet.Hiz.A.Ş. 24.083 18.611 Diğer 25.797 15.888 2.005.242 1.641.146 İşbank GmbH - Vadesiz - Vadeli İlişkili taraflardan kullanılan krediler T. İş Bankası A.Ş. İşbank GmbH T. Sınai ve Kalkınma Bankası A.Ş. İlişkili taraflardan ticari alacaklar İş Merkezleri Yönetim ve İşletim A.Ş. İlişkili taraflardan diğer alacaklar Cromital S.P.A. Sudel Invest S.A.R.L. Saint Gobain Glass Egypt S.A.E - 10.382.097 4.367 10.046.608 11.433.779 6.176.581 Sintan Kimya San. ve Tic. A.Ş. 5.218.687 1.722.331 Paşabahçe Yatırım ve Pazarlama A.Ş. 1.386.810 1.562.095 - 849.623 Solvay Şişecam Holding AG Rudnika Krecnjaka Vijenac D.O.O. Lukavac 1.149.717 544.172 1.402.999 514.045 Oxyvit Kimya San. Ve Tic.A.Ş. 678.710 429.294 OOO Form Mat 359.453 366.753 71.320 320.661 Şişecam Shangai Trade Co. Ltd. Balkum Ltd. Fabrika Cementa Lukavac D.D. Paşabahçe USA Inc. Paşabahçe Spain SL 154.104 - 18.889 169.915 - 140.203 Paşabahçe Glass GmbH 156.418 90.173 Omco İstanbul Kalıp San.A.Ş. 161.969 89.115 31.769 34.595 Mepa Merkezi Pazarlama A.Ş. 1.333 31.723 Paşabahçe Mağazaları B.V. 4.227 6.231 22.234.551 33.476.215 Omco International N.V. 104 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) İİlişkili taraflara ticari borçlar 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 Solvay Şişecam Holding A.G 4.730.684 2.614.570 Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketi 4.056.149 3.274.976 İş Merkezleri Yönetim ve İşletim A.Ş. 154.510 29.299 Avea İletişim Hizmetleri A.Ş. 70.643 41.001 Kültür Yayınları İş-Türk Ltd.Şti. 58.071 17.910 Diğer 20.351 88 9.090.408 5.977.844 Omco İstanbul Kalıp San.A.Ş. 6.188.480 1.994.587 İlişkili taraflara diğer borçlar Oxyvit Kimya San. Ve Tic. A.Ş. 2.379.368 1.679.651 Sudel Invest S.A.R.L (*) 1.778.267 1.491.058 Fabrika Cementa Lukavac D.D. 1.124.550 541.132 Paşabahçe Glass GmbH 107.305 253.806 Balkum Ltd. 315.221 189.489 Rudnika Krecnjaka Vijenac D.O.O. Lukavac 312.175 - Paşabahçe USA Inc 77.757 137.361 Paşabahçe Spain SL 118.976 116.804 38.279 31.736 Denizli Cam San. Vakfı Diğer 1.244.255 861.878 13.684.633 7.297.502 1 Ocak 31 Aralık 2011 1 Ocak 31 Aralık 2010 26.468.741 18.668.616 - 168.442 (*) Balsand B.V.’ye verilen sermaye avansıdır. İlişkili taraflarla yapılan işlemler ile ilgili diğer gelir ve giderler İlişkili taraflarla ilgili faiz gelirleri T.İş Bankası A.Ş. ve İşbank GmbH Paşabahçe Mağazaları B.V. Paşabahçe USA Inc. - 51.998 Paşabahçe Spain SL 2.265 46.537 Sintan Kimya San. ve Tic. A.Ş. 69.195 34.666 Oxyvit Kimya San. Ve Tic. A.Ş. 135.596 26.032 Paşabahçe Yatırım ve Pazarlama A.Ş. 12.574 9.468 Saint Gobain Glass Egypt S.A.E. 201.151 - Yatırım Finansman Yatırım Ortaklığı A.Ş. 199.276 - Rudnika Krecnjaka Vijenac D.O.O Lukavac Diğer 88.359 - 6.046 1.792 27.183.203 19.007.551 1.799.751 4.158.333 544.579 749.430 - 53.767 İlişkili taraflarla ilgili faiz giderleri T.İş Bankası A.Ş. ve İşbank GmbH T.Sınai ve Kalkınma Bankası A.Ş. Paşabahçe USA Inc. Paşabahçe Spain SL - 33.699 IFC. - 1.224.299 Fabrika Cementa Lukavac D.D. 139.038 145.753 2.483.368 6.365.281 2011 YILLIK RAPOR 105 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) İlişkili taraflarla ilgili gelirler İş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. İş Merkezleri Yönetim ve İşletim A.Ş. Solvay Şişecam Holding AG Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketi Bayek Tedavi Sağlık Hiz.ve İşlet. A.Ş. Oxyvit Kimya San. Ve Tic. A.Ş. Omco İstanbul Kalıp San.A.Ş. Sintan Kimya Sanayi ve Tic. A.Ş. Avea İletişim Hizmetleri A.Ş. Paşabahçe Mağazaları BV Saint Gobain Glass Egypt S.A.E. Fabrika Cementa Lukavac D.D. Diğer İlişkili taraflarla ilgili giderler Solvay Şişecam Holding AG İş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketi Anadolu Hayat Emeklilik Sigorta A.Ş. T. İş Bankası A.Ş.ve İşbank GmbH T. İş Bankası Mensupları Munzam Yard. Vakfı İş Merkezleri Yönetim ve İşletim A.Ş. Kanyon Yönetim İşletim ve Pazarlama Ltd. Şti. Kültür Yayınları İş-Türk Ltd. Şti. Avea İletişim Hizmetleri A.Ş. Şişecam Shangai Trade Co. Ltd. Camiş Menkul Değerler A.Ş. Omco İstanbul Kalıp San. A.Ş. Oxyvit Kimya San. Ve Tic. A.Ş. Balkum Ltd. OAO Form Mat Fabrika Cementa Lukavac D.D. Paşabahçe Glass GmbH Diğer Üst düzey yöneticilere sağlanan faydalar Ana ortaklık (Holding) Konsolidasyona tabi diğer şirketler 1 Ocak 31 Aralık 2011 1.695 10.357.284 1.475.743 6.747.359 3.005.410 1.580.192 458.146 907.979 53.992 32.324 396.762 2.218.398 710.013 27.945.297 1 Ocak 31 Aralık 2010 42.912.711 9.327.974 2.490.046 7.591.738 1.498.692 902.455 294.971 677.106 66.507 25.717 647.447 66.435.364 92.540.757 13.617.465 2.798.634 122.924 1.023.073 798.002 5.878.611 218.912 73.519 3.705 1.076.832 86.149 28.241.570 259.329 2.563.657 2.536.149 2.102.882 1.086.311 560.479 155.588.960 71.684.393 11.853.191 1.761.035 119.824 681.842 822.428 5.293.054 132.313 29.045 1.791 902.511 86.746 15.947.106 231.604 2.533.252 1.532.707 113.612.842 10.592.628 15.761.834 26.354.462 8.075.912 15.687.942 23.763.854 38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi a) Sermaye riski yönetimi Topluluk sermaye yönetiminde bir yandan faaliyetlerinin sürekliliğini sağlamaya çalışırken diğer yandan da borç ve özkaynak dengesini en verimli şekilde kullanarak kârlılığını artırmayı hedeflemektedir. Topluluk’un sermaye yapısı Dipnot 8 ve 10’da açıklanan kredileri de içeren borçlar, Dipnot 6’da açıklanan nakit ve nakit benzerleri ve Dipnot 27’de açıklanan sırasıyla çıkarılmış sermaye, sermaye yedekleri, kâr yedekleri ve geçmiş yıl kârlarını da içeren özkaynak kalemlerinden oluşmaktadır. Topluluk’un sermaye maliyeti ile birlikte her bir sermaye sınıfıyla ilişkilendirilen riskler Şirket Yönetimi tarafından değerlendirilir. Şirket Yönetimi değerlendirmelerine dayanarak sermaye yapısını yeni borç edinilmesi veya mevcut olan borcun geri ödenmesiyle olduğu kadar temettü ödemeleri ve yeni hisse ihracı yoluyla dengede tutulması amaçlanmaktadır. Topluluk sermayeyi borç/toplam özkaynak oranını kullanarak izler. Bu oran net borcun toplam özkaynağa bölünmesiyle bulunur. Net borç, nakit ve nakit benzeri değerlerin toplam borç tutarından (bilançoda gösterildiği gibi finansal borçlar ve yükümlülükleri, finansal kiralama ve ticari borçları içerir) düşülmesiyle hesaplanır. 106 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 31 Aralık 2011 ve 31 Aralık 2010 tarihleri itibarıyla net borç / toplam özkaynak oranı aşağıdaki gibidir: Finansal ve ticari borçlar Eksi: Nakit ve nakit benzerleri Net borç Toplam özkaynak Net borç/toplam özkaynak oranı 31 Aralık 2011 2.613.178.613 (1.599.923.097) 1.013.255.516 31 Aralık 2010 2.169.361.672 (1.471.875.644) 697.486.028 5.156.320.891 4.146.782.728 %20 %17 Topluluk’un genel stratejisi önceki dönemden bir farklılık göstermemektedir. b) Finansal Risk Faktörleri Topluluk faaliyetleri nedeniyle piyasa riski (kur riski, gerçeğe uygun değer faiz oranı riski, nakit akımı faiz oranı riski ve fiyat riski), kredi riski ve likidite riskine maruz kalmaktadır. Topluluk risk yönetimi programı genel olarak finansal piyasalardaki belirsizliğin, Topluluk finansal performansı üzerindeki potansiyel olumsuz etkilerinin minimize edilmesi üzerine odaklanmaktadır. Topluluk finansal araçlarını Finansal İşlemler Grup Başkanlığı vasıtasıyla merkezi olarak Topluluk’un risk politikaları çerçevesinde yönetmektedir. Topluluk’un nakit giriş ve çıkışları günlük olarak, aylık nakit akım bütçeleri haftalık raporlarla, yıllık nakit akım bütçeleri ise aylık nakit raporlarla izlenmektedir. Risk yönetimi Yönetim Kurulu tarafından onaylanan politikalar doğrultusunda merkezi bir Risk Yönetimi Birimi tarafından yürütülmektedir. Risk politikalarına ilişkin olarak ise Topluluk’un Risk Yönetimi Birimi tarafından finansal risk tanımlanır, değerlendirilir ve Topluluk’un operasyon üniteleri ile birlikte çalışmak suretiyle riskin azaltılmasına yönelik araçlar kullanılır. Yönetim Kurulu tarafından risk yönetimine ilişkin olarak gerek yazılı genel bir mevzuat gerekse de döviz kuru riski, faiz riski, kredi riski, türev ürünlerinin ve diğer türevsel olmayan finansal araçların kullanımı ve likidite fazlalığının nasıl değerlendirileceği gibi çeşitli risk türlerini kapsayan yazılı prosedürler oluşturulur. (b.1) Kredi Riski Yönetimi Finansal araçları elinde bulundurmak karşı tarafın anlaşmanın gereklerini yerine getirememe riskini de taşımaktadır. Topluluk Yönetimi bu riskleri, her anlaşmada bulunan karşı taraf için ortalama riski kısıtlayarak ve gerektiği takdirde teminat alarak karşılamaktadır. Topluluk’un tahsilat riski, esas olarak ticari alacaklarından doğmaktadır. Topluluk, bayilerinden doğabilecek bu riski, bayiler için belirlenen kredi limitlerini alınan teminatlar ile sınırlayarak yönetmektedir. Kredi limitlerinin kullanımı Topluluk tarafından sürekli olarak izlenmekte ve müşterinin finansal pozisyonu, geçmiş tecrübeler ve diğer faktörler göz önüne alınarak müşterinin kredi kalitesi sürekli değerlendirilmektedir. Ticari alacaklar Topluluk politikaları ve prosedürleri dikkate alınarak değerlendirilmekte ve bu doğrultuda şüpheli alacak karşılığı ayrıldıktan sonra bilançoda net olarak gösterilmektedir (Dipnot 10). Ticari alacaklar çeşitli sektör ve coğrafi alanlara dağılmış çok sayıdaki müşteriyi kapsamaktadır. Müşterilerin ticari alacak bakiyeleri üzerinden sürekli olarak kredi değerlendirmeleri yapılmaktadır. 2011 YILLIK RAPOR 107 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Alacaklar Finansal araç türleri itibarıyla maruz kalınan kredi riskleri Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar İlişkili Taraf Diğer Taraf İlişkili Taraf Diğer Taraf Nakit ve Nakit Benzeri Kalemler 2.005.242 991.494.575 22.234.551 19.877.058 1.599.087.863 - (389.625.338) (4.066.685) - - 2.005.242 819.331.602 1.304.208 19.877.058 1.599.087.863 - (354.911.832) - - - B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan. aksi takdirde vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış sayılacak finansal varlıkların defter değeri - Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - - - - - - - - - - C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net defter değeri - Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - 172.162.973 20.930.343 - - - (34.713.506) (4.066.685) - - D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri - Vadesi geçmiş (brüt defter değeri) - Değer düşüklüğü (-) - Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri) - Değer düşüklüğü (-) - Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - 21.916.278 (21.916.278) 4.720.437 (4.720.437) - - 6.744.360 (6.744.360) - - E. Bilanço dışı kredi riski içeren unsurlar - - - - - 31 Aralık 2011 Raporlama tarihi itibarıyla maruz kalınan azami kredi riski (*) (A +B+C+D+E) - Azami riskin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların net defter değeri - Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı (*) Tutarın belirlenmesinde, alınan teminatlar gibi, kredi güvenilirliğinde artış sağlayan unsurlar dikkate alınmamıştır. 108 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Alacaklar Finansal araç türleri itibarıyla maruz kalınan kredi riskleri Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar İlişkili Taraf Diğer Taraf İlişkili Taraf Diğer Taraf Nakit ve Nakit Benzeri Kalemler - 720.731.886 35.117.361 12.153.772 1.471.465.069 - (311.948.193) (3.963.417) - - A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların net defter değeri - Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - 602.868.584 20.402.377 12.153.772 1.471.465.069 - (277.670.180) - - - B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan. aksi takdirde vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış sayılacak finansal varlıkların defter değeri - Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - - - - - - - - - - C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net defter değeri - Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - 117.863.302 14.714.984 - - - (34.278.013) (3.963.417) - - D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri - Vadesi geçmiş (brüt defter değeri) - Değer düşüklüğü (-) - Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri) - Değer düşüklüğü (-) - Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - 18.073.567 (18.073.567) 2.944.404 (2.944.404) - - 4.640.797 (4.640.797) - - E. Bilanço dışı kredi riski içeren unsurlar - - - - - 31 Aralık 2010 Raporlama tarihi itibarıyla maruz kalınan azami kredi riski (*) (A +B+C+D+E) - Azami riskin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı (*) Tutarın belirlenmesinde, alınan teminatlar gibi, kredi güvenilirliğinde artış sağlayan unsurlar dikkate alınmamıştır. 2011 YILLIK RAPOR 109 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Topluluk’un müşterilerinden aldığı teminatların toplamı aşağıdaki gibidir: Teminat mektupları Teminat çek ve senetleri İpotekler Nakit Diğer 31 Aralık 2011 333.187.890 5.424.479 18.800.773 4.447.232 27.764.964 389.625.338 31 Aralık 2010 228.197.920 17.259.804 17.721.185 4.608.616 44.160.668 311.948.193 31 Aralık 2011 93.082.371 54.432.527 21.600.349 3.047.726 172.162.973 31 Aralık 2010 74.088.257 25.867.348 16.144.290 1.763.407 117.863.302 (34.713.506) (34.278.013) Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış ticari alacaklar aşağıdaki gibidir: Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş Vadesi üzerinden 1-3 ay geçmiş Vadesi üzerinden 3-12 ay geçmiş Vadesi üzerinden 1-5 yıl geçmiş Toplam vadesi geçen alacaklar Teminat. vs ile güvence altına alınmış kısmı (-) (b.2) Likidite Risk Yönetimi Topluluk, nakit akımlarını düzenli olarak takip ederek finansal varlıkların ve yükümlülüklerin vadelerinin eşleştirilmesi yoluyla yeterli fonların ve borçlanma rezervinin devamını sağlayarak likidite riskini yönetir. Likidite riski tabloları İhtiyatlı likidite riski yönetimi yeterli ölçüde nakit tutmayı yeterli miktarda kredi işlemleri ile fon kaynaklarının kullanılabilirliğini ve piyasa pozisyonlarını kapatabilme gücünü ifade eder. Mevcut ve ilerideki muhtemel borç gereksinimlerinin fonlanabilme riski yeterli sayıda ve yüksek kalitedeki kredi sağlayıcılarının erişilebilirliğinin sürekli kılınması suretiyle yönetilmektedir. 110 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Aşağıdaki tablo, Topluluk’un finansal yükümlülüklerinin vade dağılımını göstermektedir. Aşağıdaki tablolar, Topluluk’un yükümlülükleri iskonto edilmeden ve ödemesi gereken en erken tarihler esas alınarak hazırlanmıştır. Söz konusu yükümlülükler üzerinden ödenecek faizler aşağıdaki tabloya dahil edilmiştir. 31 Aralık 2011 Sözleşme uyarınca vadeler Defter değeri Sözleşme uyarınca nakit çıkışları toplamı (I+II+III+IV) 2.195.771.608 408.316.597 3 aydan kısa (I) 3 - 12 ay arası (II) 1 - 5 yıl arası (III) 5 yıldan uzun (IV) 2.468.571.469 287.192.965 520.111.139 1.577.176.956 84.090.409 410.586.533 390.962.945 14.074.896 5.548.692 - Türev olmayan finansal yükümlülükler Banka kredileri Ticari borçlar İlişkili taraflara borçlar 22.775.041 22.775.041 22.775.041 - - - Diğer borçlar 63.328.938 63.328.938 62.236.760 - 1.092.178 - 2.690.192.184 2.965.261.981 763.167.711 534.186.035 1.583.817.826 84.090.409 Toplam yükümlülük 31 Aralık 2010 Defter değeri Sözleşme uyarınca nakit çıkışları toplamı (I+II+III+IV) 1.897.040.307 266.343.521 İlişkili taraflara borçlar Diğer borçlar Sözleşme uyarınca vadeler 3 aydan kısa (I) 3 - 12 ay arası (II) 1 - 5 yıl arası (III) 5 yıldan uzun (IV) 2.078.235.982 226.477.418 395.252.407 1.416.055.866 40.450.291 267.588.370 250.140.615 17.427.339 20.416 - 13.275.346 13.275.346 13.275.346 - - - 48.808.111 48.808.111 48.467.376 - 340.735 - 2.225.467.285 2.407.907.809 538.360.755 412.679.746 1.416.417.017 40.450.291 Türev olmayan finansal yükümlülükler Banka kredileri Ticari borçlar Toplam yükümlülük (b.3) Piyasa Riski Yönetimi Faaliyetleri nedeniyle Topluluk, döviz kurundaki ve faiz oranındaki değişiklikler ile ilgili finansal risklere maruz kalmaktadır. Topluluk düzeyinde karşılaşılan piyasa riskleri, duyarlılık analizleri esasına göre ölçülmektedir. Cari yılda Topluluk’un maruz kaldığı piyasa riskinde ya da karşılaşılan riskleri ele alış yönteminde veya bu riskleri nasıl ölçtüğüne dair kullandığı yöntemde, önceki seneye göre bir değişiklik olmamıştır. (b.3.1) Kur riski yönetimi Yabancı para cinsinden işlemler, kur riskinin oluşmasına sebebiyet vermektedir. Topluluk, bağlı ortaklıkları ve müşterek yönetime tabi ortaklıklarının faaliyet gösterdiği ülkelerin ekonomilerine göre geçerli fonksiyonel para birimleri dışında kalan para birimlerini yabancı para olarak kabul etmiştir. Topluluk’un yabancı para cinsinden parasal ve parasal olmayan varlıklarının ve parasal olmayan yükümlülüklerinin bilanço tarihi itibarıyla dağılımı aşağıdaki gibidir: 2011 YILLIK RAPOR 111 112 2011 YILLIK RAPOR - 1.470.831.581 431.606.694 24. İthalat - 359.374.057 23. İhracat uygun değeri 22. Döviz hedge’i için kullanılan finansal araçların toplam gerçeğe pozisyonu (=1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a)* 21. Parasal kalemler net yabancı para varlık / (yükümlülük) 20. Net yabancı para varlık / (yükümlülük) pozisyonu (9-18+19) 364.505.738 - 120.049.118 454.540.011 - 319.497.736 320.490.458 - - 19a. Hedge edilen toplam varlık tutarı (19a - 19b) 19b. Hedge edilen toplam yükümlülük tutarı 328.852.658 - 1.413.332.055 245.149.426 956.989.909 - - 245.149.426 - 956.989.909 - 83.703.232 456.342.146 2.692.886 72.156.396 8.853.950 649.343.116 20.199.187 360.099.927 76.043.032 1.777.837.793 20.541 20.541 - - - 19. Bilanço dışı türev araçların net varlık / (yükümlülük) pozisyonu 18. Toplam yükümlülükler (13+17) 17. Uzun vadeli yükümlülükler (14+15+16) 16b. Parasal olmayan diğer yükümlülükler 16a. Parasal olan diğer yükümlülükler 15. Finansal yükümlülükler 14. Ticari borçlar 13. Kısa vadeli yükümlülükler (10+11+12) 12b. Parasal olmayan diğer yükümlülükler 12a. Parasal olan diğer yükümlülükler 11. Finansal yükümlülükler 10. Ticari borçlar 9. Toplam varlıklar (4+8) 38.800 8. Duran varlıklar (5+6+7) 38.800 6b. Parasal olmayan finansal varlıklar 7. Diğer - - 972.181 - 557.907.824 90.442.570 649.322.575 - 31 Aralık 2011 ABD Doları 1.777.798.993 5. Ticari alacaklar Dönen varlıklar(1+2+3) 5.092.880 - 1.448.828.724 323.877.389 TL karşılığı 6a. Parasal finansal varlıklar 4. 3. Diğer 2b. Parasal olmayan finansal varlıklar 2a. Parasal finansal varlıklar (kasa, banka hesapları dahil) 1. Ticari alacaklar (b.3.1) Kur riski yönetimi (devamı) (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 96.390.512 270.348.057 - (97.060.024) (96.052.738) - - - 313.276.234 202.114.395 - - 202.114.395 - 111.161.839 - 4.453.290 91.580.207 15.128.342 217.223.496 - - - - - 217.223.496 1.007.286 - 158.595.029 57.621.181 Euro 6.987.416 83.019.944 (6.929.930) (6.135.007) - - - 26.577.809 - - - - - 26.577.809 - 4.229.645 - 22.348.164 20.442.802 - - - - - 20.442.802 794.923 - 7.422.103 12.225.776 Diğer 413.110.195 1.194.000.925 - 131.965.916 156.390.774 - - - 1.507.475.672 1.111.978.075 - - 1.111.978.075 - 395.497.597 - 8.554.376 371.219.070 15.724.151 1.663.866.446 31.756 31.756 - - - 1.663.834.690 24.393.102 - 1.397.568.846 241.872.742 TL karşılığı DÖVİZ POZİSYONU TABLOSU Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar 31 Aralık 2010 110.829.224 419.449.874 - 221.962.480 222.608.361 - - - 459.656.084 356.253.437 - - 356.253.437 - 103.402.647 - 2.114.820 97.579.820 3.708.007 682.264.445 20.541 20.541 - - - 682.243.904 625.340 - 605.779.709 75.838.855 ABD Doları Euro 122.041.287 227.185.873 - (115.320.009) (103.957.454) - - - 387.842.544 273.881.344 - - 273.881.344 - 113.961.200 - 2.404.232 107.540.221 4.016.747 283.885.090 - - - - - 283.885.090 11.362.555 - 223.328.125 49.194.410 Diğer 4.285.113 113.453.774 25.114.151 25.257.467 - - - 2.119.210 - - - - - 2.119.210 - 358.354 - 1.760.856 27.376.677 - - - - - 27.376.677 143.316 - 3.411.754 23.821.607 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Topluluk, başlıca ABD Doları ve Euro cinsinden kur riskine maruz kalmaktadır. Diğer kurların etkisi önemsizdir. Aşağıdaki tablo Topluluk’un ABD Doları ve Euro kurlarındaki %10’luk artışa ve azalışa olan duyarlılığını göstermektedir. %10’luk oran, üst düzey yöneticilere Topluluk içinde kur riskinin raporlanması sırasında kullanılan oran olup, söz konusu oran Topluluk Yönetimi’nin döviz kurlarında beklediği olası değişikliği ifade etmektedir. Duyarlılık analizi sadece dönem sonundaki açık yabancı para cinsinden parasal kalemleri kapsar ve söz konusu kalemlerin yıl sonundaki %10’luk kur değişiminin etkilerini gösterir. Bu analiz, dış kaynaklı krediler ile birlikte Topluluk içindeki yurt dışı faaliyetler için kullanılan, krediyi alan ve de kullanan tarafların fonksiyonel para birimi dışındaki kredilerini kapsamaktadır. Pozitif değer, kâr / zararda ve diğer özkaynak kalemlerindeki artışı ifade eder. Kur riskine duyarlılık Kâr / Zarar Yabancı paranın değer kazanması ABD Doları’nın TL karşısında %10 değerlenmesi halinde 1 - ABD Doları net varlık / yükümlülük 48.429.954 2 - ABD Doları riskinden korunan kısım (-) 3 - ABD Doları net etki (1 + 2) 48.429.954 Euro’nun TL karşısında %10 değerlenmesi halinde 4 - Euro net varlık / yükümlülük (18.778.694) 5 - Euro riskinden korunan kısım (-) 6 - Euro net etki (4 + 5) (18.778.694) Diğer dövizlerin TL karşısında %10 değerlenmesi halinde 7 - Diğer dövizler cinsinden net varlık / yükümlülük 114.656 8 - Diğer dövizlerin riskinden korunan kısım (-) 9 - Diğer dövizlerin net etkisi (7 + 8) 114.656 Toplam (3 + 6 + 9) 29.765.915 31 Aralık 2011 Özkaynaklar Yabancı paranın değer kaybetmesi Yabancı paranın değer kazanması Yabancı paranın değer kaybetmesi (48.429.954) (48.429.954) 18.778.694 18.778.694 133.472.108 133.472.108 (133.472.108) (133.472.108) (114.656) (114.656) 23.825.643 23.825.643 (23.825.643) (23.825.643) (29.765.915) 157.297.751 (157.297.751) 31 Aralık 2010 Kâr / Zarar Özkaynaklar Yabancı paranın Yabancı paranın Yabancı paranın Yabancı paranın değer kazanması değer kaybetmesi değer kazanması değer kaybetmesi ABD Doları’nın TL karşısında %10 değerlenmesi halinde 1 - ABD Doları net varlık / yükümlülük 27.532.202 (27.532.202) 2 - ABD Doları riskinden korunan kısım (-) 3 - ABD Doları net etki (1 + 2) 27.532.202 (27.532.202) Euro’nun TL karşısında %10 değerlenmesi halinde 4 - Euro net varlık / yükümlülük (17.041.537) 17.041.537 99.294.794 (99.294.794) 5 - Euro riskinden korunan kısım (-) 6 - Euro net etki (4 + 5) (17.041.537) 17.041.537 99.294.794 (99.294.794) Diğer dövizlerin TL karşısında %10 değerlenmesi halinde 7 - Diğer dövizler cinsinden net varlık / yükümlülük 3 (3) 23.192.556 (23.192.556) 8 - Diğer dövizlerin riskinden korunan kısım (-) 9 - Diğer dövizlerin net etkisi (7 + 8) 3 (3) 23.192.556 (23.192.556) Toplam (3 + 6 + 9) 10.490.668 (10.490.668) 122.487.350 (122.487.350) 2011 YILLIK RAPOR 113 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) (b.3.2) Faiz oranı riski yönetimi Topluluk’un finansal yükümlülükleri, Topluluk’u faiz oranı riskine maruz bırakmaktadır. Topluluk’un finansal yükümlülükleri ağırlıklı olarak değişken faizli borçlanmalardır. Değişken faizli finansal yükümlülüklerin 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla mevcut bilanço pozisyonuna göre TL faiz oranlarında %1’lik ve yabancı para faiz oranlarında %0,25’lik bir düşüş / yükseliş olması ve diğer tüm değişkenlerin sabit tutulması durumunda; vergi ve ana ortaklık dışı paylar öncesi kâr 4.516.929 TL değerinde artacak / azalacaktır (31Aralık 2010: 4.265.173 TL). Faiz oranı duyarlılığı Topluluk’un faiz oranına duyarlı finansal araçlarının dağılımı aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2011 Finansal varlıklar Değişken Faizli Sabit Faizli Faiz Riskine Maruz Kalmayan Toplam - 2.522.843.634 227.652.782 2.750.496.416 Nakit ve nakit benzerleri - 1.487.232.208 112.690.889 1.599.923.097 Satılmaya hazır finansal varlıklar - - 114.961.893 114.961.893 Ticari alacaklar - 991.494.575 - 991.494.575 İlişkili taraflardan alacaklar - 24.239.793 - 24.239.793 Diğer alacaklar - 19.877.058 - 19.877.058 Finansal yükümlülükler 1.870.738.898 819.422.517 30.769 2.690.192.184 Banka kredileri 1.870.738.898 325.001.941 30.769 2.195.771.608 Ticari borçlar - 408.316.597 - 408.316.597 İlişkili taraflar borçlar - 22.775.041 - 22.775.041 Diğer borçlar - 63.328.938 - 63.328.938 31 Aralık 2010 Değişken Faizli Sabit Faizli Faiz Riskine Maruz Kalmayan Toplam Finansal varlıklar - 2.193.346.502 181.637.577 2.374.984.079 Nakit ve nakit benzerleri - 1.425.343.483 79.800.166 1.505.143.649 Satılmaya hazır finansal varlıklar - - 101.837.411 101.837.411 Ticari alacaklar - 720.731.886 - 720.731.886 İlişkili taraflardan alacaklar - 35.117.361 - 35.117.361 Diğer alacaklar - 12.153.772 - 12.153.772 Finansal yükümlülükler 1.720.182.813 494.947.792 10.336.680 2.225.467.285 Banka kredileri 1.720.182.813 166.520.814 10.336.680 1.897.040.307 Ticari borçlar - 266.343.521 - 266.343.521 İlişkili taraflar borçlar - 13.275.346 - 13.275.346 Diğer borçlar - 48.808.111 - 48.808.111 114 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) (b.3.3) Diğer fiyat riskleri Özkaynak fiyat duyarlılığı Aşağıdaki duyarlılık analizleri raporlama tarihinde maruz kalınan hisse senedi fiyat risklerine göre belirlenmiştir. Raporlama tarihinde, diğer tüm değişkenlerin sabit ve değerleme yöntemindeki verilerin %10 oranında fazla / az olması durumunda: • 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla, hisse senedi yatırımları, satılmaya hazır varlıklar olarak sınıflandırıldığı ve elden çıkarılmadığı ya da değer düşüklüğüne uğramadığı sürece, net kâr / zarar etkilenmeyecektir. • Diğer özkaynaktaki fonlarda 28.002 TL tutarında artış / azalış (2010 yılında 29.711 TL tutarında artış / azalış) olacaktır. Bu durum esasen, satılmaya hazır hisselerin gerçeğe uygun değerindeki değişikliklerden kaynaklanmaktadır. Topluluk’un hisse senedi fiyatları ile ilgili duyarlılığı daha önceki yıla kıyasla önemli bir değişiklik göstermemiştir. 39. Finansal Araçlar (Gerçeğe Uygun Değer Açıklamaları ve Finansal Riskten Korunma Muhasebesi Çerçevesindeki Açıklamalar) Finansal Araçlar Kategorileri 31 Aralık 2011 Etkin faiz yöntemi ile değerlenen finansal varlık ve yükümlülükler Krediler ve alacaklar Satılmaya hazır finansal varlıklar Defter değeri Not Finansal varlıklar Nakit ve nakit benzerleri 1.599.923.097 - - 1.599.923.097 6 Ticari alacaklar - 991.494.575 - 991.494.575 10 İlişkili taraflardan alacaklar - 24.239.793 - 24.239.793 37 Finansal yatırımlar - 114.961.893 114.961.893 7 Finansal yükümlülükler Finansal borçlar Ticari borçlar İlişkili taraflara borçlar 31 Aralık 2010 2.195.771.608 - - 2.195.771.608 8 408.316.597 - - 408.316.597 10 22.775.041 - - 22.775.041 37 Etkin faiz yöntemi ile değerlenen finansal varlık ve yükümlülükler Krediler ve alacaklar Satılmaya hazır finansal varlıklar Defter değeri 1.471.875.644 - - 1.471.875.644 6 - 720.731.886 - 720.731.886 10 Not Finansal varlıklar Nakit ve nakit benzerleri Ticari alacaklar İlişkili taraflardan alacaklar Finansal yatırımlar - 35.117.361 - 35.117.361 37 33.268.005 - 101.837.411 135.105.416 7 1.897.040.307 - - 1.897.040.307 8 266.343.521 - - 266.343.521 10 13.275.346 - - 13.275.346 37 Finansal yükümlülükler Finansal borçlar Ticari borçlar İlişkili taraflara borçlar 2011 YILLIK RAPOR 115 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Finansal Araçların Gerçeğe Uygun Değeri Gerçeğe uygun değer ile gösterilen finansal varlıkların değerleme yöntemleri: 31 Aralık 2011 Finansal varlıklar Satılmaya hazır finansal varlıklar Vadeye kadar elde tutulacak finansal varlıklar Toplam Toplam Kategori 1 Kategori 2 Kategori 3 114.961.893 294.757 - 114.667.136 - - - - 114.961.893 294.757 - 114.667.136 31 Aralık 2010 Finansal varlıklar Satılmaya hazır finansal varlıklar Vadeye kadar elde tutulacak finansal varlıklar Toplam Toplam Kategori 1 Kategori 2 Kategori 3 101.837.411 312.750 - 101.524.661 33.268.005 - - 33.268.005 135.105.416 312.750 - 134.792.666 Finansal varlıkların ve yükümlülüklerin gerçeğe uygun değeri aşağıdaki gibi belirlenir: • Kategori 1: Finansal varlık ve yükümlülükler, birbirinin aynı varlık ve yükümlülükler için aktif piyasada işlem gören borsa fiyatlarından değerlenmiştir. • Kategori 2: Finansal varlık ve yükümlülükler, ilgili varlık ya da yükümlülüğün birinci kategoride belirtilen borsa fiyatından başka direkt ya da endirekt olarak piyasada gözlenebilen fiyatının bulunmasında kullanılan girdilerden değerlenmiştir. • Kategori 3: Finansal varlık ve yükümlülükler, varlık ya da yükümlülüğün gerçeğe uygun değerinin bulunmasında kullanılan piyasada gözlenebilir bir veriye dayanmayan girdilerden değerlenmiştir. 116 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 40. Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar a) Şirket’in 27 Şubat 2012 tarihli Olağanüstü Genel Kurul toplantısında; Paşabahçe Cam Sanayii ve Ticaret AŞ’nin aktifinde bulunan İstanbul İli, Beykoz İlçesi, İncirköy Mahallesi, 41 Pafta nolu, 270 Ada nolu, 2,16,34,42 ve 43 Parsel nolu; 41 Pafta nolu, 271 Ada nolu, 2,6 ve 8 Parsel nolu, 44 Pafta nolu, 251 Ada nolu, 4 Parsel nolu, 44 Pafta nolu, 257 Ada nolu, 6 Parsel nolu, 45 Pafta nolu, 294 Ada nolu, 29 Parsel nolu parsellerden oluşan Beykoz gayrimenkullerinin Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri:1, No:31 sayılı Birleşme İşlemlerine İlişkin Esaslar Tebliği hükümleri ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19.ve 20. Maddeleri kapsamında, kısmi bölünme suretiyle devralınmasına karar verilmiş ve bu hususus 29 Şubat 2012 tarihinde tescil edilmiştir. b) Şirket’in 27 Şubat 2012 Yönetim Kurulu toplantısında; Paşabahçe Cam Sanayii ve Ticaret AŞ’nin aktifinde bulunan İstanbul İli, Beykoz İlçesi, İncirköy Mahallesi, 41 Pafta nolu, 270 Ada nolu, 2,16,34,42 ve 43 Parsel nolu; 41 Pafta nolu, 271 Ada nolu, 2,6 ve 8 Parsel nolu, 44 Pafta nolu, 251 Ada nolu, 4 Parsel nolu, 44 Pafta nolu, 257 Ada nolu, 6 Parsel nolu, 45 Pafta nolu, 294 Ada nolu, 29 Parsel nolu parsellerden oluşan Beykoz gayrimenkullerinin Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri:1, No:31 sayılı Birleşme İşlemlerine İlişkin Esaslar Tebliği hükümleri ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19.ve 20. Maddeleri kapsamında, Şirketimizce devralınmasına karar verilmesi nedeniyle mevcut 2.000.000.000 TL.’lık kayıtlı sermaye tavanı içerisinde 1.300.000.000 TL. olan şirketimiz çıkarılmış sermayesinin 1.353.195.417 TL’na yükseltilmesine, artırılan 53.195.417 TL. tutarındaki payların Paşabahçe Cam Sanayii ve Ticaret AŞ’ne verilmesine karar verilmiştir. c) Şirket Yönetim Kurulu’nun 28 Şubat 2012 tarihli toplantısında; İştiraklerinden Avea İletişim Hizmetleri AŞ’nin 28 Şubat 2012 tarihinde yapılan Olağanüstü Genel Kurulu toplantısında; Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca geçmiş yıllar zararlarının bir kısmının tasfiyesi amacıyla, Şirketin 7.115 Milyon TL olan sermayesinin geçmiş yıllar zararına mahsuben 3.295 Milyon TL tutarında azaltılarak 3.820 Milyon TL’na indirilmesine, azaltılan kısmın yerine geçmek, tamamı nakden karşılanmak üzere şirket sermayesinin 3.295 Milyon TL nominal bedelli ve yaklaşık 1.081 Milyon TL emisyon primli olarak artırılmak suretiyle 7.115 Milyon TL’na tamamlanmasına karar verilmiş olup, bu sermaye artırıma ilişkin olarak rüçhan hakkının kullanılmamasına karar verilmiştir. d) Şirket bağlı ortaklıklarından Soda Sanayii A.Ş., Camiş Elektrik Üretim AŞ’nin aktifinde bulunan Kojenerasyon Santrali İşletmesinin Camiş Elektrik Üretim AŞ’nin kısmi bölünmesi suretiyle devir alınması işlemine Sermaye Piyasası Kurulu’nun 23 Şubat 2012 tarih ve 6/180 sayılı toplantısında onay verilmiş olup, bölünme sözleşmesi ilgili şirketlerin 28 Mart 2012 günü yapılacak Olağanüstü Genel Kurul onayına sunulacaktır. 41. Finansal Tabloları Önemli Ölçüde Etkileyen ya da Finansal Tabloların Açık, Yorumlanabilir ve Anlaşılabilir Olması Açısından Açıklanması Gerekli Olan Diğer Hususlar Finansal Tabloların Onaylanması Şirket’in 31 Aralık 2011 tarihinde sona eren hesap dönemine ait Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri: XI, No: 29 sayılı Tebliğ hükümlerine göre hazırlanan bağımsız denetimden geçmiş konsolide finansal tabloları, Denetimden Sorumlu Komite’nin görüşü de dikkate alınarak incelenmiş olup; söz konusu konsolide finansal tabloların faaliyet sonuçlarının gerçek durumunu yansıttığına ve Şirket’in izlediği muhasebe ilkeleri ile Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemelerine uygun ve doğru olduğuna, konsolide finansal raporların Finansal İşlemler Grup Başkanı İbrahim Babayiğit ile Merkez Muhasebe Müdürü Mükremin Şimşek tarafından elektronik ortamda imzalanmasına ve Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri kapsamında gerekli bildirimlerin yapılmasına Şirket Yönetim Kurulu’nun 19 Mart 2012 tarihli toplantısında karar verilmiştir. 2011 YILLIK RAPOR 117 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 2011 Yılı Kârının Dağıtımı Sayın Ortaklarımız, Şirketimiz 2011 yılı hesap dönemini 631.505.111 TL. kârla kapatmış bulunmaktadır. Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK”) Seri:XI, No.29 “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği”ne göre hazırlanan 2011 yılı konsolide bilançomuzda yer alan 631.505.111 TL. tutarındaki 2011 yılı net konsolide bilanço kârımızın, SPK’nun kâr dağıtımına ilişkin düzenlemeleri ve Ana Sözleşmemizin 29. maddesine göre aşağıdaki şekilde tefrik edilmesini, 1. Dönem Kârı (Azınlık Payı Hariç) 2. Ödenecek Vergiler 3. Net Dönem Kârı 4. Birinci Tertip Yasal Yedek 5. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-e Maddesi Gereği Özel Fona Alınan Tutar 6. Net Dağıtılabilir Dönem Kârı 7. Yıl İçinde Yapılan Bağışlar 757.846.048 (126.340.937) 631.505.111 (6.079.067) (341.243) 625.084.801 565.756 8. Birinci Temettünün Hesaplanacağı Bağışlar Eklenmiş Net Dağıtılabilir Dönem Kârı 625.650.557 9. Ortaklara Birinci Temettü (52.000.000) 10. Olağanüstü Yedek 573.084.801 Hesap dönemi sonu itibariyle mevcut çıkarılmış sermayenin %4 oranına tekabül eden 52.000.000 TL. tutarındaki brüt temettünün beher nominal 1 TL. tutarındaki paya 0,040 TL. (%4,00) isabet edecek şekilde nakden dağıtılmasını, Paşabahçe Beykoz gayrimenkullerinin kısmi bölünme yoluyla devralınması karşılığında ihraç edilen ve Paşabahçe Cam Sanayii ve Ticaret A.Ş.’ne verilen 53.195.417 TL. tutarındaki yeni paylara, SPK’nun Seri: IV, No: 27 sayılı Tebliğ hükümleri gereğince 2011 yılı kârından pay verilmemesini, stopaja tabi olmayan pay sahiplerimize brüt temettünün herhangi bir kesinti olmaksızın net olarak dağıtılmasını, stopaja tabi olan pay sahiplerimize ise bu tutar üzerinden gelir vergisi stopajı yapıldıktan sonra 0,034 TL.’nin (%3,40) net olarak ödenmesini ve temettü ödeme tarihinin 31 Mayıs 2012 olarak belirlenmesini, Görüş ve onaylarınıza sunarız. Saygılarımla, H. Ersin Özince Yönetim Kurulu Başkanı 118 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 2011 Yılı Denetleme Kurulu Raporu Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Genel Kurulu’na Ünvanı : Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Merkezi : İSTANBUL Ortaklığın Kayıtlı Sermayesi : 2.000.000.000 TL. Çıkarılmış Sermayesi : 1.300.000.000 TL. Faaliyet Konusu : Cam ve buna yardımcı, tamamlayıcı sınai ve ticari faaliyette bulunmak, her türlü sınai ve ticari kuruluşun sermaye ve yönetimine iştirak etmektir. Denetçi veya Denetçilerin adı ve görev süreleri, ortak veya şirketin personeli olup olmadıkları : Velda Lafcıoğlu (15.04.2011-25.05.2012) Işıl Dadaylı (15.04.2011-25.05.2012) Denetçiler şirket ortağı ve personeli değildir. Katılınan Yönetim Kurulu ve yapılan Denetleme Kurulu Toplantıları sayısı Ortaklık hesapları, defter ve belgeleri üzerinde yapılan incelemenin kapsamı, hangi tarihlerde inceleme yapıldığı ve varılan sonuç Türk Ticaret Kanunu'nun 353'üncü maddesinin 1’inci fıkrasının 3 numaralı bendi gereğince ortaklık veznesinde yapılan sayımların sayısı ve sonuçları Türk Ticaret Kanunu'nun 353'üncü maddesinin 1'inci fıkrasının 4 numaralı bendi gereğince yapılan inceleme tarihleri ve sonuçları İntikal eden şikayet ve yolsuzluklar ve bunlar hakkında yapılan işlemler : 9 kez Yönetim Kurulu toplantısına katılınmış, 3 kez de Denetleme Kurulu toplantısı yapılmıştır. : Şirket defter ve belgeleri üzerinde 25.02.2011, 23.08.2011 ve 30.12.2011 tarihlerinde yapılan incelemelerde, defterlerin yasalar ve genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak tutulduğu tespit edilmiştir. : 2011 yılında şirket veznesi 5 kez sayılmış olup sayım sonuçları kayıtlara uygundur. : 28.01.2011, 25.02.2011, 25.03.2011, 28.04.2011, 31.05.2011, 23.06.2011, 29.07.2011, 23.08.2011, 30.09.2011, 28.10.2011, 25.11.2011, 30.12.2011 ve 30.01.2012 tarihlerinde yapılan incelemeler sonucunda, rehin veya teminat yahut şirket veznesine hıfsolunmak üzere vedia olarak teslim olunan her nevi kıymetli evrakın mevcut olduğu tahkik ve kayıtlara uygunluğu tespit edilmiştir. : Herhangi bir şikayet ve yolsuzluk intikali olmamıştır. Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları Anonim Şirketi’nin 1.1.2011-31.12.2011 dönemi hesap ve işlemlerini Türk Ticaret Kanunu, ortaklığın esas mukavelesi ve diğer mevzuat ile genel kabul görmüş muhasebe ilke ve standartlarına göre incelemiş bulunmaktayız. Görüşümüze göre içeriğini benimsediğimiz ekli 31.12.2011 tarihi itibarıyla düzenlenmiş bilanço, ortaklığın anılan tarihteki mali durumunu, 1.1.2011-31.12.2011 dönemine ait gelir tablosu, anılan döneme ait faaliyet sonuçlarını gerçeğe uygun ve doğru olarak yansıtmakta, kârın dağıtımı önerisi yasalara ve ortaklık esas mukavelesine uygun bulunmaktadır. Bilançonun ve gelir tablosunun onaylanmasını ve Yönetim Kurulu’nun ibrasını oylarınıza arz ederiz. Denetçiler Velda Lafcıoğlu Işıl Dadaylı 2011 YILLIK RAPOR 119 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Kurumsal Yönetim Uyum Raporu Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Beyanı Bu beyan, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)’nun 30 Aralık 2011 tarih ve 28158 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, Seri: IV, No:56 sayılı “Kurumsal Yönetim İlkelerinin Belirlenmesine ve Uygulanmasına İlişkin Tebliğ” ile bu Tebliğde değişiklik yapan Seri: IV, No:57 sayılı Tebliğ’deki Kurumsal Yönetim İlkeleri çerçevesinde; pay sahipleri, kamuyu aydınlatma ve şeffaflık, menfaat sahipleri ile ilişkilerin düzenlenmesi ve Yönetim Kurulu ve ona bağlı olarak çalışan komite ve yöneticilerin görev, yetki ve sorumluluklarının belirlenmesi konularında, Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları Anonim Şirketi (Şirket)’in aşağıda belirtilen sorumluluklarını ifade etmektedir. 1935 yılında Atatürk’ün direktifleriyle Türkiye İş Bankası A.Ş. tarafından kurulan Şişecam, önce ülkenin temel cam ürünleri gereksinimini karşılamış, “Pazarımız dünyadır” ilkesi doğrultusunda 1960’lardan itibaren güçlü bir biçimde dünya pazarlarına girmiş, 1970 ve 1980’lerde faaliyetlerini çeşitlendirerek hızlı bir büyüme gerçekleştirmiştir. Şişecam, ana faaliyet alanları cam ve kimyasal üretimi olan bir sanayi topluluğudur. Camın; düzcam, cam ev eşyası, cam ambalaj ve cam elyafı gibi tüm temel alanları ile soda ve krom bileşiklerini kapsayan ihtisaslaşmasıyla, faaliyet alanlarında güçlü ve lider bir konumdadır. Şişecam, faaliyet gösterdiği sektörlerdeki dünya şirketi olma konumunun gereği olarak, yönetim anlayışını eşitlik, şeffaflık, hesap verebilirlik ve sorumluluk ilkeleri üzerine kurmuştur. Şişecam Topluluğu’nun, bugün ulaştığı boyutlarla, ihtisaslaşması ve rekabet gücü yüksek faaliyetleriyle sahasında Avrupa’nın ve dünyanın seçkin üreticileri arasında bulunma konumu, üstlenmiş olduğu bu yönetim anlayışının en açık kanıtıdır. Şişecam’ı bugünlere taşıyan çağdaş yönetim ve sanayicilik ilkeleri, yüksek kurumsallaşma düzeyi, pazara ve Ar-Ge’ye odaklılık gibi hususlar, geleceğin daha güçlü Şişecam’ın da temel dayanaklarını oluşturmaktadır. Şişecam Topluluğu, faaliyet alanlarında çevre ülkelerini kapsayan yaşamsal coğrafyanın lider üreticisi olma vizyonunu bu temeller üzerinde, Kurumsal Yönetim İlkeleri’ni benimseyerek daha da güçlendirmeyi hedeflemektedir. Bu bağlamda, 31.12.2011 tarihinde sona eren faaliyet döneminde, Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uyum konusunda, pay ve menfaat sahipleri ile ilgili yükümlülükler eksiksiz olarak yerine getirilmiştir. Pay sahiplerinin bilgi edinme haklarının genişletilmesi amacına yönelik olarak, Şirket’in Kurumsal İnternet Sitesi’nde pay ve menfaat sahiplerinin kullanımına sunulmuştur. Ayrıca, SPK’nun 30 Aralık 2011 tarih ve 28158 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, Seri: IV, No:56 sayılı “Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin Belirlenmesine ve Uygulanmasına İlişkin Tebliğ” ile bu Tebliğde değişiklik yapan Seri: IV, No:57 sayılı Tebliğ’deki Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uyum kapsamında çalışmalar başlatılmış ve yapılan çalışmaların detayı raporun ilgili bölümlerinde sunulmuştur. 1 - PAY SAHİPLERİ 1.1 Pay Sahipliği Haklarının Kullanımının Kolaylaştırılması Pay sahipliği haklarının kullanılmasında mevzuata, Esas Mukaveleye ve diğer Şirket içi düzenlemelere uyulmakta ve bu hakların kullanılmasını sağlayacak önlemler alınmakta ve tüm pay sahiplerine eşit muamele edilmektedir. Sermaye Piyasası Mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerin mevzuatla belirlenen kurallar çerçevesinde yerine getirilebilmesi ve faaliyetlerin daha etkin bir şekilde sürdürülebilmesi amacıyla, merkezi bir anlayış benimsenmiş ve Topluluğumuzda buna uygun bir yapılanmaya gidilmiştir. Şişecam ve halka açık diğer şirketlerimizin Türk Ticaret Mevzuatı ve Sermaye Piyasası Mevzuatından kaynaklanan tüm yükümlülükleri, öteden beri SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri doğrultusunda, Şirketimiz Finansal İşlemler Grup Başkanlığı bünyesinde oluşturulan Pay Sahipleri İle İlişkiler Birimi’nin gözetim, yönlendirme ve koordinasyonu altında yerine getirilmektedir. Bu bağlamda, Şirket organlarının yanı sıra mevzuat gereği zorunlu olarak oluşturulan “Pay Sahipleri ile İlişkiler Birimi”, başta bilgi alma ve inceleme hakkı olmak üzere pay sahipliği haklarının korunması ve kullanılmasının kolaylaştırılmasında etkin rol oynamaktadır. Pay sahiplerinin haklarının kullanımını etkileyebilecek nitelikteki bilgi ve açıklamalar güncel olarak Şirket Kurumsal İnternet Sitesinde pay sahiplerinin kullanımına sunulmaktadır. Dönem içinde bu kapsamda yürütülen başlıca faaliyetler aşağıda özetlenmiştir. a) Şirket ile ilgili kamuya açıklanmamış, gizli ve ticari sır niteliğindeki bilgiler hariç olmak üzere, pay sahiplerinin Şirket ile ilgili sözlü ve yazılı bilgi talepleri karşılanmıştır. b) Genel Kurul Toplantıları yürürlükteki mevzuata, esas sözleşmeye ve diğer Şirket içi düzenlemelere uygun olarak yapılmıştır. c) Genel Kurul toplantılarında, pay sahiplerinin yararlanabileceği dokümanları hazırlanmıştır. d) Oylama sonuçlarının kaydının tutulması ve sonuçlarla ilgili raporların talep eden pay sahiplerine gönderilmesi sağlanmıştır. e) Mevzuat ve Şirket Bilgilendirme Politikası dahil kamuyu aydınlatma ile ilgili her türlü hususun gözetilmesi ve izlenmesi sağlanmıştır. f) Pay sahiplerine ilişkin kayıtlar sağlıklı, güvenli ve güncel olarak tutulmuştur. g) Şirket merkezinde düzenlenen toplantılar ile yurtiçi ve yurtdışında çeşitli kurumlar tarafından düzenlenen konferans ve toplantılara katılarak yatırımcılar bilgilendirilmiştir. h) Şirket hakkında değerlendirme yapan analistler bilgilendirilmiştir. i) Şirketin Kurumsal İnternet Sitesi güncellenmiş ve böylece Şirket ile ilgili bilgilere pay sahiplerinin internet vasıtasıyla hızlı ve kolay ulaşımları sağlanmıştır. j) Pay sahipliği haklarının kullanımını etkileyebilecek nitelikteki bilgi ve açıklamalar güncel olarak Şirketin Kurumsal İnternet Sitesinde pay sahiplerinin kullanımına sunulmuştur. k) SPK’nın Seri VIII, No:54 Sayılı Tebliği dikkate alınarak gerekli Özel Durum Açıklamaları KAP (Kamuyu Aydınlatma Platformu) aracılığıyla kamuya açıklanmıştır. l) Sermaye Piyasası Kanunu ile ilgili mevzuatta meydana gelen değişiklikler takip edilerek Şirket’in ilgili birimlerinin gerekli düzenlemeleri yapmaları sağlanmıştır. 120 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Kurumsal Yönetim Uyum Raporu Pay sahipleri ile iletişimi sağlamakla görevli birim yetkilileri Adı ve Soyadı İbrahim Babayiğit Asuman Akman Aytaç Mutlugüller Mükremin Şimşek Başak Öğe Görev Unvanı Finansal İşlemler Grup Başkanı Mali İşler Başkan Yardımcısı Finansman Başkan Yardımcısı Merkez Muhasebe Müdürü Kurumsal Finansman ve Yatırımcı İlişkileri Müdürü Telefon 0212 350 38 85 0212 350 39 95 0212 350 34 80 0212 350 39 51 0212 350 32 62 e-mail ibabayigit@sisecam.com aakman@sisecam.com amutluguller@sisecam.com msimsek@sisecam.com boge@sisecam.com 2011 yılı içerisinde yatırımcılara Şirket faaliyetleri hakkında detaylı bilgi aktarmak amacıyla yapılan çalışmalar aşağıda özetlenmiştir. • • • • • 2011 içinde 3’ü yurt dışı, 5’i yurt içi olmak üzere toplam 8 adet konferansa iştirak edilmiştir. 130 farklı büyük yatırımcı kuruluş ile görüşülmüş, konferanslardaki seanslar dahil olmak üzere, toplam 190 adet toplantı yapılmıştır. Bazı büyük yatırımcı kuruluşlar ile yıl içinde 1’den fazla görüşme yapılmıştır. Yatırımcılar tarafından şirketimize ulaştırılan sorular telefon ve e-mail ortamında cevaplandırılmıştır. Şişecam ve halka açık grup şirketleri hakkında yatırımcılara sunulmak üzere rapor hazırlayan analistlerle de toplam 41 adet toplantı yapılmıştır. Ayrıca Şirket’in Kurumsal İnternet Sitesinde “Yatırımcı İlişkileri – Size Nasıl Yardımcı Olabiliriz?” başlığı altında bulunan Yatırımcı İlişkileri İletişim Formu aracılığıyla e-mail ortamında gelen yatırımcı soruları da ivedilikle cevaplanmıştır. 1.2 Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı Pay sahiplerinin bilgi alma ve inceleme hakkının kullanımında, pay sahipleri arasında ayrım yapılmamaktadır. Her pay sahibinin bilgi alma ve inceleme hakkı vardır. Esas Mukavelede bilgi alma haklarını kısıtlayan bir düzenleme bulunmamaktadır. Yürürlükteki mevzuat çerçevesinde, pay sahiplerinin bilgi edinme haklarının genişletilmesi ve haklarının sağlıklı olarak kullanılabilmesi amacıyla, Şirket Kurumsal İnternet Sitesi etkin olarak kullanılmaktadır. Bu kapsamda, Şirket Kurumsal İnternet Sitesi Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin ve düzenleyici otoritelerin öngördüğü bilgi ve verileri içermektedir. Bilgilendirme ve kamunun aydınlatılmasına yönelik olarak Kurumsal İnternet Sitesinde; faaliyet grupları, ürünler, yıllık ve ara dönem faaliyet raporları, kurumsal yönetim uyum raporu, Şirket Esas Mukavelesi, ticaret sicil bilgileri, özel durum açıklamaları, ortaklık yapısı, Genel Kurul Toplantı gündemleri, Genel Kurul toplantı tutanakları, Genel Kurul katılanlar cetveli, vekaleten oy kullanma formu, izahname ve halka arz sirküleri, etik kurallar, Bilgilendirme Politikası, birleşme ve bölünmelere ilişkin duyurular Şirketin Kurumsal İnternet Sitesi’nde yer almaktadır. Kurumsal İnternet Sitesi’nin sürekli olarak güncel tutulmasına azami özen gösterilmektedir. Ayrıca, pay sahiplerinin bilgi edinme haklarının genişletilmesi amacına yönelik olarak, Şirket yetkilileri tarafından basın-yayın organlarına verilen röportajlar, mülakatlar ve üçer aylık dönem sonlarında faaliyet sonuçlarına ilişkin olarak yapılan basın açıklamaları, Şirket Kurumsal İnternet Sitesi içerisindeki “Yatırımcı İlişkileri” bölümünde pay sahiplerinin bilgisine sunulmaktadır. Azınlık pay sahiplerinin Genel Kurul’dan özel denetçi atanmasını talep etme hakları yasal mevzuat ile düzenlenmiştir. Sermayenin en az onda birine sahip hissedarlar Genel Kurul’dan kanunda öngörülen halleri incelemek için özel denetçi atanmasını isteyebilir. Şirketimiz esas sözleşmesinde özel denetçi atanmasına ilişkin bir düzenleme bulunmamakta olup, özel denetçi tayinine ilişkin dönem içerisinde herhangi bir talep olmamıştır. 1.3 Genel Kurula Katılım Hakkı Genel Kurul toplantı ilanı, mevzuat ile öngörülen usullerin yanı sıra, mümkün olan en fazla sayıda pay sahibine ulaşmayı sağlayacak şekilde, elektronik haberleşme dahil, her türlü iletişim vasıtası ile Genel Kurul toplantı tarihinden asgari üç hafta önceden yapılmaktadır. Şirketin Kurumsal İnternet Sitesinde, Genel Kurul toplantı ilanı ile birlikte, mevzuat gereği yapılması gereken bildirim ve açıklamaların yanı sıra, aşağıdaki hususlar dikkati çekecek şekilde pay sahiplerine duyurulmaktadır. a) Açıklamanın yapılacağı tarih itibariyle Şirket’in ortaklık yapısını yansıtan toplam pay sayısı ve oy hakkı, Şirket sermayesinde imtiyazlı pay bulunuyorsa her bir imtiyazlı pay grubunu temsil eden pay sayısı ve oy hakkı, b) Ş irket’in ve Şirket’in önemli iştirak ve bağlı ortaklıklarının geçmiş hesap döneminde gerçekleşen veya gelecek hesap döneminde planlanan Şirket faaliyetlerini önemli ölçüde etkileyecek yönetim ve faaliyetlerindeki değişiklikler, c) Genel Kurul toplantı gündeminde Yönetim Kurulu Üyeleri’nin azli, değiştirilmesi veya seçimi varsa, azil ve değiştirme gerekçeleri, Yönetim Kurulu Üyeliği’ne aday gösterilecek kişiler hakkında bilgi, d) Pay sahiplerinin, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)’nun ve/veya şirketin ilgili olduğu diğer kamu kurum ve kuruluşlarının gündeme madde konulmasına ilişkin talepleri, e) Gündemde Esas Mukavele değişikliği olması durumunda ilgili Yönetim Kurulu Kararı ile birlikte, Esas Mukavele değişikliklerinin eski ve yeni şekilleri. (c) bendinde geçen yükümlülüğün yerine getirilmesi ile ilişkili olarak, Yönetim Kurulu üyeliklerine aday gösterilecek kişilerin; özgeçmişleri, son on yıl içerisinde yürüttüğü görevler ve ayrılma nedenleri, Şirket ve Şirket’in ilişkili tarafları ile ilişkisinin niteliği ve önemlilik düzeyi, bağımsızlık niteliğine sahip olup olmadığı ve bu kişilerin Yönetim Kurulu Üyesi seçilmesi durumunda, şirket faaliyetlerini etkileyebilecek benzeri hususlar hakkında bilgi, Genel Kurul toplantı ilanının yapıldığı tarihten sonraki 1 hafta içerisinde Şirket tarafından kamuya açıklanmaktadır. Genel Kurul gündemi hazırlanırken, her teklifin ayrı bir başlık altında verilmiş olmasına dikkat edilir ve gündem başlıkları açık ve farklı yorumlara yol açmayacak şekilde ifade edilir. Gündemde “diğer“, “çeşitli” gibi ibarelerin yer almamasına özen gösterilmektedir. 2011 YILLIK RAPOR 121 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Kurumsal Yönetim Uyum Raporu Gündem hazırlanırken, pay sahiplerinin Şirketin Pay Sahipleri ile İlişkiler Birimi’ne yazılı olarak iletmiş olduğu ve gündemde yer almasını istedikleri konular, Yönetim Kurulu tarafından dikkate alınmaktadır. Dönem içinde bu konuda herhangi bir talep olmamıştır. Genel Kurul toplantılarının, pay sahipleri arasında eşitsizliğe yol açmayacak ve pay sahiplerinin mümkün olan en az maliyetle katılımını sağlayacak şekilde gerçekleştirilmesine azami özen gösterilmektedir. Bu kapsamda, Genel Kurul saatleri, trafik, ulaşım ve benzeri çevresel etkenler de dikkate alınarak belirlenmektedir. Genel Kurul toplantısında, gündemde yer alan konuların tarafsız ve ayrıntılı bir şekilde, açık ve anlaşılabilir bir yöntemle aktarılması konusuna özen gösterilmekte ve pay sahiplerine eşit şartlar altında düşüncelerini açıklama ve soru sorma imkanı verilmektedir. Genel Kurul toplantısında pay sahiplerince sorulan ve ticari sır kapsamına girmeyen her soru doğrudan Genel Kurul toplantısında cevaplandırılmaktadır. Sorulan sorunun gündemle ilgili olmaması veya hemen cevap verilemeyecek kadar kapsamlı olması halinde, sorulan soru en geç 30 iş günü içerisinde Pay Sahipleri ile İlişkiler Birimi tarafından yazılı olarak cevaplandırılmaktadır. Yönetim Kurulu Üyeleri’nin önceki Genel Kurul’da Türk Ticaret Kanunu 334. ve 335. maddeleri kapsamında Şirket faaliyet konusuna giren işleri yapabilmek için aldıkları izne istinaden gerçekleşen işlemler varsa konu hakkında Genel Kurula bilgi verilmektedir. Gündemde özellik arz eden konularla ilgili Yönetim Kurulu Üyeleri, ilgili diğer kişiler, finansal tabloların hazırlanmasında sorumluluğu bulunan yetkililer ve denetçiler gerekli bilgilendirmeleri yapabilmek ve soruları cevaplandırmak üzere Genel Kurul toplantısında hazır bulunmaktadır. Genel Kurul’un yapılması için Yönetim Kurulu kararı alındığı gün Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) aracılığıyla açıklama yapılarak kamu bilgilendirilmektedir. Ayrıca, yerli ve yabancı pay sahiplerinin Genel Kurul ilan metinleri ve gündem maddeleri hakkında bilgilendirilmeleri amacıyla, Genel Kurul dokümanları Şirket Kurumsal İnternet Sitesi’nde pay sahiplerinin bilgisine sunulmaktadır. SPK düzenlemeleri uyarınca, finansal tabloların hesap dönemi sonundan itibaren 14 hafta içinde kamuya açıklanması gerekmektedir. Şirket pay sahiplerinin hızlı bir şekilde bilgilendirilmesi amacıyla finansal tablolarını mümkün olan en kısa sürede tamamlayıp kamuya açıklanmayı hedeflemektedir. Bu kapsamda, 2011 yılına ait finansal raporlar yaklaşık 10 haftada içerisinde açıklanmıştır. Şirket’in, yönetim ve faaliyet organizasyonunda önemli bir değişikliğin söz konusu olması halinde, mevzuat dahilinde kamuya açıklama yapılmaktadır. Ayrıca, SPK’nun Kurumsal Yönetim İlkeleri gereği olarak, önemli nitelikteki işlemlerle ilgili İlkesi için, 25 Mayıs 2012 tarihinde yapılacak Olağan Genel Kurul öncesinde, esas mukavele değişiklikleri yapılması konusunda gerekli izinler alınmıştır. Bu kapsamda, bağlı ortaklıklarımızdan Paşabahçe Cam San. ve Tic. AŞ’ne ait Beykoz Gayrimenkullerinin, Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri:1, No:31 sayılı Birleşme İşlemlerine İlişkin Esaslar Tebliği Hükümleri ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19 ve 20. maddeleri kapsamında, Paşabahçe Cam San. ve Tic. AŞ’nin kısmi bölünmesi suretiyle Şirketimiz tarafından devralma işlemine ilişkin husus, Sermaye Piyasası Kurulu’nca 20 Ocak 2012 tarihinde onaylanmış ve bu husus 27 Şubat 2012 tarihinde yapılan Ortaklar Olağanüstü Genel Kurul Toplantısında kabul edilmiştir. Ayrıca, bağlı ortaklıklarımızdan Camiş Elektrik Üretim AŞ aktifinde bulunan Kojenerasyon Santrali İşletmesinin Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19 (3) maddesi, Sermaye Piyasası Kanunu, TTK 303-396. maddeleri ve Maliye Bakanlığı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca yayınlanmış olan “Anonim ve Limited Şirketleri Kısmi Bölünme İşlemlerinin Usul ve Esaslarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ” hükümleri kapsamında “Kısmi Bölünme” suretiyle bağlı ortaklıklarımızdan Soda Sanayii AŞ’ne devredilmesi işlemi, 23 Şubat 2012 tarihinde Sermaye Piyasası Kurulu’nca onaylanmıştır. Sosyal yardım amacıyla vakıf ve derneklere yapılan bağış ve yardımlar hakkında ayrı bir gündem maddesi ile Genel Kurul’a bilgi verilmektedir. Genel Kurul toplantıları, söz hakkı olmaksızın menfaat sahipleri ve medya dâhil olmak üzere kamuya açık olarak yapılmaktadır. Şirket kurumsal İnternet Sitesinde yer alan Genel Kurul tutanakları, Şirket merkezinde pay sahiplerinin incelemesine açık tutulmaktadır. Dönem içinde 15 Nisan 2011 tarihinde 2010 yılı Olağan Genel Kurul toplantısı yüzde 74,43 nisapla, 28 Şubat 2012 tarihinde yapılan Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı ise yüzde 74,65 nisapla toplanmıştır. Genel Kurul toplantılarına ilişkin olarak yapılan ilan ve duyurularda; - Genel Kurul gündemi, toplantı yeri, tarihi, saati ve Genel Kurul toplantısında kendisini vekil vasıtasıyla temsil ettirecekler için vekaletname formu ve vekaletnamelerin düzenlenme esasları, - Yıllık faaliyet raporu dahil, finansal tablolar, Bağımsız Dış Denetleme Kuruluşu Raporları, Yönetim Kurulu’nun kâr dağıtım önerisi, Esas Mukavele değişikliği yapılacaksa tadil metninin eski ve yeni şekli Genel Kurul toplantı tarihinden asgari üç hafta önce Şirket Merkezinde ve Şirket’in Kurumsal İnternet Sitesinde ortakların tetkikine hazır bulundurulacağı, - - - 122 Toplantıya bizzat iştirak edemeyecek ortaklarımızın vekalet formu örneğini Şirket’in Kurumsal İnternet Sitesi’nden temin etmeleri ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri: IV, No:8 tebliğinde öngörülen hususları da yerine getirerek, imzası noterce onaylanmış vekaletnamelerini ibraz etmeleri gerektiği, Hisseleri Merkezi Kayıt Kuruluşu nezdinde Aracı Kuruluşlar altındaki yatırımcı hesaplarında saklamada bulunan hissedarlarımızdan Genel Kurul toplantısına katılmak isteyen ortaklarımızın Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. (MKK) düzenlemelerine uygun olarak, MKK nezdinde kendilerini Blokaj Listesine kayıt ettirmelerinin zorunlu olduğu ve Blokaj Listelerinde yer almayan hissedarlarımızın toplantıya katılmalarına kanunen imkan olmadığı, Genel Kurul’a katılım başvurularının, ancak hisse senetlerinin kaydileştirilmesini takiben dikkate alınabileceği, hisse senetlerini ellerinde fiziken bulunduran hissedarlarımızın hisselerini kaydileştirmek üzere Şirket adına kaydileştirme işlemlerini yürüten aracı kurum Camiş Menkul Değerler AŞ’ne müracaat etmeleri gerektiği, belirtilmektedir. 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Kurumsal Yönetim Uyum Raporu 1.4 Oy Hakkı Genel Kurul toplantılarında oy hakkının kullanılmasını zorlaştırıcı uygulamalardan kaçınılmakta ve sınır ötesi de dahil olmak üzere her pay sahibine oy hakkını en kolay ve uygun şekilde kullanma fırsatı sağlanmaktadır. Şirket Esas Mukavelesinde oy haklarının kullanımına yönelik bir imtiyaz bulunmamaktadır. Şirket Esas Mukavelesi uyarınca her pay bir oy hakkı vermektedir. Karşılıklı iştirak ilişkisi, beraberinde bir hakimiyet ilişkisini de getiriyorsa, karşılıklı iştirak içerisinde bulunan şirketler, nisap oluşturmak gibi, çok zaruri durumlar ortaya çıkmadıkça, karşılıklı iştirak ilişkisi içerisinde bulundukları Şirket’in Genel Kurul’larında oy haklarını kullanmazlar. Pay sahiplerimiz oy haklarını Genel Kurul toplantılarında bizzat kullanabildikleri gibi, pay sahibi olan veya pay sahibi olmayan üçüncü bir şahıs vasıtasıyla da kullanabilmektedirler. Her gerçek kişi pay sahibi Genel Kurul’da ancak bir kişi tarafından temsil edilmektedir. Tüzel kişi pay sahiplerinin birden fazla kişi ile temsil edilmesi durumunda temsilcilerden ancak birisi tarafından oy kullanılmaktadır. Oy kullanmaya kimin yetkili olduğu yetki belgesinde gösterilmektedir. 1.5 Azınlık Hakları Azınlık payları yönetimde temsil edilmemektedir. Birikimli oy yöntemine Esas Mukavelede yer verilmemiş olup, 2011 yılında bu konularda Şirket’e ulaşan eleştiri ya da şikayet olmamıştır. 1.6 Kâr Payı Hakkı Kâr dağıtımında, Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uygun olarak pay sahipleri menfaatleri ve Şirket menfaatleri arasında dengeli ve tutarlı bir politika benimsenmiş ve bu konuda hazırlanan politika metni 22 Mart 2007 tarihinde kamuya açıklanmıştır. Buna göre; Şirket ana sözleşmesinde dağıtılabilir kârdan Sermaye Piyasası Kurulu’nca saptanan oran ve miktarda birinci temettü dağıtılması esası benimsenmiştir. Yönetim Kurulumuzun, Genel Kurulumuzun onayına sunduğu kâr dağıtım teklifleri; a) Pay sahiplerimizin beklentileri ile Şirket’in büyüme gereği arasındaki hassas dengenin bozulmamasını, b) Şirket’in kârlılık durumunu, dikkate alan bir Kâr Dağıtım Politikası kapsamında hazırlanmaktadır. Yönetim Kurulumuzca kârın en az Sermaye Piyasası Kurulu’nca belirlenen asgari kâr dağıtım oranında bedelsiz hisse senedi şeklinde ve/veya nakden dağıtılmasının Genel Kurulumuza teklif edilmesi esasına dayanan bir Kâr Dağıtım Politikası benimsenmiş bulunmaktadır. Kârdan pay alma konusunda imtiyazlı hisse bulunmamaktadır. Esas Mukavele uyarınca kurucu intifa senedi ile Yönetim Kurulu Üyelerimize ve çalışanlarımıza kâr payı verilmesi uygulaması bulunmamaktadır. Kâr payı ödemelerinin yasal süreleri içerisinde gerçekleştirilmesine azami özen gösterilmektedir. Pay dağıtımı, kâr paylarının tamamının nakden dağıtılmasına karar verilmesi halinde, hesap dönemini izleyen 5. ayın sonuna kadar, kâr paylarının bedelsiz hisse şeklinde dağıtılmasına karar verilmesi halinde ise, hesap dönemini izleyen 6. ayın sonuna kadar tamamlanmaktadır. Şirket Esas Mukavelesinde kâr payı avansı dağıtılmasını öngören bir düzenleme bulunmamaktadır. Kâr Dağıtım Politikası Faaliyet Raporu’nda yer almakta ve Şirket Kurumsal İnternet Sitesi aracılığıyla da kamuya duyurulmaktadır. Genel Kurul onayına sunulacak Yönetim Kurulu’nun kâr payı dağıtım önerisi Genel Kurul toplantı tarihinden en az üç hafta önceden KAP aracılığıyla kamuya duyurulmaktadır. Ayrıca, Şirket Kurumsal İnternet Sitesi aracılığıyla da pay sahiplerinin bilgisine sunulmaktadır. Yönetim Kurulu’nun, Genel Kurula kârın dağıtılmamasını teklif etmesi halinde, bunun nedenleri ile dağıtılmayan kârın kullanım şekline ilişkin bilgi Genel Kurul toplantısında pay sahiplerine sunulmaktadır. 1.7 Payların Devri Şirket Esas Mukavelesinde pay sahiplerinin paylarını serbestçe devretmesini zorlaştırıcı uygulamalar ve pay devrini kısıtlayan hükümler mevcut değildir. 2 - KAMUYU AYDINLATMA VE ŞEFFAFLIK 2.1 Şirket Bilgilendirme Politikası SPK’nun 6 Şubat 2009 tarih ve 27133 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Seri: VIII, No:54 Sayılı “ Özel Durumların Kamuya Açıklanmasına İlişkin Esaslar Tebliği” ile payları borsada işlem gören ortaklıklara, kamunun aydınlatılmasına yönelik Bilgilendirme Politikası oluşturulması ve Şirket internet sitesi vasıtasıyla kamuya duyurulması yükümlülüğü getirilmiştir. Bu kapsamda oluşturulan ve Yönetim Kurulu’muzun 2 Nisan 2012 tarih ve 34 sayılı toplantısında onaylanan “Bilgilendirme Politikası” Şirket’in Kurumsal İnternet Sitesi’nde yer alan “Yatırımcı İlişkileri” bölümünde kamuya duyurulmuştur. Bilgilendirme Politikası, mevzuat ile belirlenenler dışında kamuya hangi bilgilerin açıklanacağını, bu bilgilerin ne şekilde, hangi sıklıkla ve hangi yollardan kamuya duyurulacağını, Yönetim Kurulu’nun veya yöneticilerin basın ile hangi sıklıkla görüşeceğini, kamunun bilgilendirilmesi için hangi sıklıkla toplantılar düzenleneceğini, Şirket’e yöneltilen soruların yanıtlanmasında nasıl bir yöntem izleneceğini ve benzeri hususları içermektedir. 2011 YILLIK RAPOR 123 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Kurumsal Yönetim Uyum Raporu Kamuya açıklanacak bilgiler, açıklamadan yararlanacak kişi ve kuruluşların karar vermelerine yardımcı olacak şekilde, zamanında, doğru, eksiksiz, anlaşılabilir, yorumlanabilir, düşük maliyetle ve kolay erişilebilir biçimde “Kamuyu Aydınlatma Platformu” (www.kap.gov.tr) ve Şirket Kurumsal İnternet Sitesinde kamuya açıklanmaktadır. Geleceğe yönelik bilgilerin kamuya açıklanması durumunda, varsayımlar ve varsayımların dayandığı veriler de açıklanır. Açıklanan bu bilgiler, dayanağı olmayan, abartılı ve yanıltıcı öngörüler içermemektedir. Kamuya açıklanan geleceğe yönelik bilgilerde yer alan tahminlerin ve dayanakların gerçekleşmemesi veya gerçekleşmeyeceğinin anlaşılması halinde, güncellenen bilgiler derhal gerekçeleri ile birlikte kamuya açıklanmaktadır. Geleceğe yönelik bilgilerin kamuya açıklanmasına ilişkin esaslar Bilgilendirme Politikası’nda yer alır. Halihazırda Borsa ile bilgi iletişimi ve koordinasyonu sağlamak üzere, Finansal İşlemler Grup Başkanı İbrahim Babayiğit, Mali İşler Başkan Yardımcısı Asuman Akman, Merkez Muhasebe Müdürü Mükremin Şimşek, Holding Muhasebe Mevzuat Yöneticisi Necat Koç ve SPK Raporlama Yöneticisi Murat Yalçın yetkilendirilmiştir. 2.2 Şirketin İnternet Sitesi ve İçeriği Şirket’in, pay sahipleri ile olan ilişkilerini daha etkin ve hızlı şekilde sürdürebilmek, hissedarlarla sürekli iletişim içinde olmak amacıyla, SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin öngördüğü şekilde Kurumsal İnternet Sitesini aktif olarak kullanmaktadır. Bu sitede yer alan bilgiler Pay Sahipleri ile İlişkiler Birimi’nin sorumluluğunda sürekli olarak güncellenir. Şirket Kurumsal İnternet Sitesi’nde yer alan bilgiler, ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yapılmış olan açıklamalar ile aynı içerikte olmakta, çelişkili veya eksik bilgi içermemektedir. Şirket Kurumsal İnternet Sitesi’nde; mevzuat uyarınca açıklanması zorunlu bilgilerin yanı sıra; ticaret sicili bilgileri, son durum itibarıyla ortaklık ve yönetim yapısı, imtiyazlı hisse senedi bulunmadığı, değişikliklerin yayınlandığı ticaret sicili gazetelerinin tarih ve sayısı ile birlikte Şirket Esas Mukavelesinin son hali, özel durum açıklamaları, finansal raporlar, faaliyet raporları, izahnameler ve halka arz sirkülerleri, Genel Kurul toplantılarının gündemleri, katılanlar cetvelleri ve toplantı tutanakları, vekaleten oy kullanma formu, Kâr Dağıtım Politikası, Bilgilendirme Politikası, Şirket Etik Kuralları ve sıkça sorulan sorulara ilişkin cevaplara yer verilir. Bu kapsamda, en az son 5 yıllık bilgilere Şirket Kurumsal İnternet Sitesinde yer verilmektedir. İnternet sitesinde yer alan önemli ve özellik arz eden bilgiler, uluslararası yatırımcıların da yararlanması açısından ayrıca İngilizce olarak hazırlanmaktadır. Şirket ortaklık yapısı aşağıdaki şekilde olup, Şirket ortakları arasında gerçek kişi nihai hakim pay sahibi bulunmamaktadır. Ortaklar T. İş Bankası A.Ş. Efes Holding A.Ş. Paşabahçe Cam Sanayii ve Ticaret A.Ş. T. İş Bankası Mensupları Munzam Sosyal Güvenlik Vakfı Anadolu Hayat Emeklilik A.Ş. Diğer TL 885.963.199,45 50.297.700,75 53.195.417,00 3.445.106,00 650.322,80 359.643.671,00 1.353.195.417,00 % 65,47 3,72 3,93 0,25 0,05 26,58 100,00 Not: 31.12.2011 tarihi itibarıyla 1.300.000.000 Türk Lirası olan Şirket çıkarılmış sermayesi 22.03.2012 tarihinde 1.353.195.417 Türk Lirası’na yükselmiştir. 2.3 Faaliyet Raporu Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu, Şirket’in faaliyetleri hakkında kamuoyunun tam ve doğru bilgiye ulaşmasını sağlayacak ayrıntıda hazırlanmaktadır. Mevzuatta ve Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin diğer bölümlerinde belirtilen hususlara ek olarak yıllık faaliyet raporlarında; a) Yönetim Kurulu Üyeleri’nin özgeçmişlerinde Şirket dışında yürüttükleri görevler hakkında bilgiye, b) Yönetim Kurulu komitelerinin üyeleri, toplanma sıklığı ve komiteler tarafından yürütülen faaliyetlere, c) Yönetim Kurulu’nun yıl içerisindeki toplantı sayısına ve Yönetim Kurulu Üyeleri’nin söz konusu toplantılara katılım durumuna, d) Varsa mevzuat hükümlerine aykırı uygulamalar nedeniyle Şirket ve Yönetim Kurulu Üyeleri hakkında verilen önemli nitelikteki idari yaptırım ve cezalara ilişkin açıklamaya, e) Şirket faaliyetlerini önemli derecede etkileyebilecek mevzuat değişiklikleri hakkında bilgiye, f) Şirket aleyhine açılan önemli davalar ve olası sonuçları hakkında bilgiye, g) Çalışanların sosyal hakları, mesleki eğitimi ile diğer toplumsal ve çevresel sonuç doğuran Şirket faaliyetlerine ilişkin kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri hakkında bilgiye, yer verilmektedir. SPK’nun 6 Şubat 2009 tarih ve 27133 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri: VIII, No:54 Sayılı “Özel Durumların Kamuya Açıklanmasına İlişkin Esaslar Tebliği” ile Şirket ya da Şirket nam veya hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiler, iş akdi ile veya başka şekilde kendilerine bağlı çalışan ve içsel bilgilere düzenli erişimi olan kişilerin bir listesinin oluşturulması yükümlülüğü getirilmiştir. Bu kapsamda, 1 Mayıs 2009 tarihinden geçerli olmak üzere, Şirket bünyesinde “İçsel Bilgilere Erişimi Olanlar Listesi” oluşturulmuştur. Ayrıca, listede yer alan kişilerin içerden öğrenilen bu bilgilerle ilgili olarak kanun ve ilgili mevzuatta yer alan yükümlülükleri kabul etmelerini ve bu bilgilerin kötüye kullanımı veya uygunsuz dağıtımı ile ilgili yaptırımlardan haberdar olmalarını sağlamak amacıyla, yazılı olarak bilgilendirme yapılmıştır. İdari sorumluluğu bulunan kişiler belirlenirken, kişilerin şirket organizasyonu içerisindeki görevleri ve bu kişilerce erişilen bilginin içeriği kriter olarak alınmaktadır. Bu kapsamda, Şirket’in bütününe yönelik ve sadece mevcut durumu ile ilgili değil, gelecek planları ile ilgili de detay bilgiye sahip olan, Yönetim ve Denetim Kurulu Üyeleri, Genel Müdür, Grup Başkanları, Genel Müdür Yardımcıları, Başkan Yardımcılarının yanı sıra, Şişecam’ın bütününe ilişkin 124 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Kurumsal Yönetim Uyum Raporu bilgiye erişimi bulunan ve finansal raporlar, stratejik hedefler ve benzeri unsurları makro düzeyde etkileyebilecek idari kararlar verme yetkisinde olan Şişecam mali ve finans bölüm yöneticileri, idari sorumluluğu bulunan ve içsel bilgilere düzenli erişen kişiler olarak belirlenmiştir. Buna göre, sermaye piyasası aracının değerini ve yatırımcıların yatırım kararlarını etkileyebilecek düzeyde bilgiye sahip olmayan, diğer bir ifadeyle, sadece şirketin bir bölümü hakkında bilgiye sahip olan ve bütününe ilişkin bilgileri kısıtlı olan yönetici ve diğer personel, idari sorumluluğu bulunan ve içsel bilgilere ulaşan kişi kapsamında değerlendirilmez. Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. (MKK)’nın 9 Haziran 2011 tarih ve 556 sayılı “SPK Düzenlemelerine Yönelik Yeni Uygulamalar” konulu genel mektubu gereğince de, İçsel Bilgilere Erişimi Olan Kişiler Listesi 6 Ekim 2011 tarihinden itibaren elektronik ortamda Merkezi Kayıt Sistemi (MKS)’ne aktarılmış olup, listelerde yapılan değişiklikler işlem tarihlerinde güncellenmektedir. Rapor tarihi itibariyle, İçsel Bilgilere Erişimi Olanlar Listesi kapsamında toplam 47 kişi mevcut olup, liste kapsamında yer alan Yönetim ve Denetim Kurulu Üyeleri ile Şirket üst düzey yöneticilerinin isim ve görevleri aşağıda belirtilmiştir. Adı ve Soyadı Görev Unvanı H. Ersin Özince Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ahmet Kırman Yönetim Kurulu Başkan Vekili - Genel Müdür Alev Yaraman Yönetim Kurulu Üyesi Kadir Akgöz Yönetim Kurulu Üyesi Rıza İhsan Kutlusoy Yönetim Kurulu Üyesi Aydın Süha Önder Yönetim Kurulu Üyesi Murat Bilgiç Yönetim Kurulu Üyesi Zeynep Hansu Uçar Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Tevfik Ateş Kut Yönetim Kurulu Üyesi Velda Lafcıoğlu Denetleme Kurulu Üyesi Işıl Dadaylı Denetleme Kurulu Üyesi Teoman Yenigün Düzcam Grubu Başkanı Azmi Taner Uz Cam Ev Eşyası Grubu Başkanı Ekrem Barlas Ambalaj Grubu Başkanı Sabahattin Günceler Kimyasallar Grubu Başkanı İbrahim Babayiğit Finansal İşlemler Grup Başkanı Prof. Dr. Şener Oktik Araştırma ve Teknolojik Geliştirme Başkanı Ali Nafiz Konuk Genel Müdür Yardımcısı Dr. Atila Gültekin Bilgi Teknolojileri Genel Müdür Yardımcısı Gizep Sayın Stratejik Planlama Genel Müdür Yardımcısı Özgün Çınar Risk Yönetimi ve İç Denetim Başkanı 3 - MENFAAT SAHİPLERİ 3.1 Menfaat Sahiplerine İlişkin Şirket Politikası Menfaat sahipleri, Şirket’in hedeflerine ulaşmasında veya faaliyetlerinde ilgisi olan çalışanlar, alacaklılar, müşteriler, tedarikçiler, sendikalar, çeşitli sivil toplum kuruluşları gibi kişi, kurum veya çıkar gruplarıdır. Şirket, işlem ve faaliyetlerinde menfaat sahiplerinin mevzuat ve karşılıklı sözleşmelerle düzenlenen haklarını koruma altına alır. Menfaat sahiplerinin haklarının mevzuat ve karşılıklı sözleşmeler ile korunmadığı durumlarda, menfaat sahiplerinin çıkarları iyi niyet kuralları çerçevesinde ve Şirket imkânları ölçüsünde korunmaktadır. Menfaat sahipleri, haklarının korunması ile ilgili Şirket politikaları ve prosedürleri hakkında bilgilendirilir. Şirket, menfaat sahiplerinin Şirket’in mevzuata aykırı ve etik açıdan uygun olmayan işlemlerini Denetimden Sorumlu Komite’ye iletebilmesi için gerekli mekanizmaları oluşturmuştur. Menfaat sahipleri arasında çıkar çatışmaları ortaya çıktığında veya bir menfaat sahibinin birden fazla çıkar grubuna dahil olması durumunda, sahip olunan hakların korunması açısından mümkün olduğunca dengeli bir politika izlenmekte ve her bir hakkın birbirinden bağımsız olarak korunması hedeflenmektedir. 3.2 Menfaat Sahiplerinin Şirket Yönetimine Katılımının Desteklenmesi Şirket faaliyetlerini aksatmayacak şekilde başta Şirket çalışanları olmak üzere menfaat sahiplerinin Şirket yönetimine katılımı desteklenmekte ve menfaat sahipleri bakımından sonuç doğuran önemli kararlarda menfaat sahiplerinin görüşleri alınmaktadır. 3.3 Şirketin İnsan Kaynakları Politikası Şirket’in İnsan Kaynakları Sistemleri kapsamında; işe alma, çalışma şartları, derecelendirme sistemleri, ücret yönetimi, parasal ve sosyal haklar, performans değerlendirme, kariyer yönetimi ve hizmet akdinin sona erme usul ve esasları oluşturulmuştur. Şirket çalışanları ile ilişkiler insan kaynakları birimince sorunsuz olarak yerine getirilmektedir. İşe alım politikaları oluşturulurken ve kariyer planlamaları yapılırken, eşit koşullardaki kişilere eşit fırsat sağlanması ilkesi benimsenmiştir. Dönem içinde Şirket yöneticilerine ayrımcılık konusunda herhangi bir şikâyet intikal etmemiştir. 2011 YILLIK RAPOR 125 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Kurumsal Yönetim Uyum Raporu Çalışanlara sağlanan tüm haklarda adil davranılmakta, çalışanların bilgi, beceri ve görgülerini artırmalarına yönelik eğitim programları gerçekleştirilmektedir. Şirket’in finansal durumu, ücret, kariyer, eğitim, sağlık gibi konularda çalışanlara yönelik bilgilendirme toplantıları yapılarak görüş alışverişinde bulunulmaktadır. Çalışanlar ile ilgili olarak alınan kararlar veya çalışanları ilgilendiren gelişmeler çalışanlara veya temsilcilerine bildirilmektedir. Bu nitelikteki kararlarda ilgili sendikalardan görüş alınmaktadır. Şirket çalışanlarının görev tanımları ve dağılımı ile performans ve ödüllendirme kriterleri çalışanlara duyurulmakta, çalışanlara verilen ücret ve diğer menfaatlerin belirlenmesinde verimliliğe dikkat edilmektedir. Çalışanlar arasında ırk, din, dil ve cinsiyet ayrımı yapılmamakta ve çalışanların Şirket içi fiziksel, ruhsal ve duygusal kötü muamelelere karşı korunması için önlemler alınmaktadır. 3.4 Müşteriler ve Tedarikçilerle İlişkiler Şişecam Topluluğu, öncelikle “insan odaklılık” ve “güven kurumu” olma niteliğindeki değişmez değerleri çerçevesinde ortakları, çalışanları, müşterileri, tedarikçileri ve toplum için her zaman değer üreten, değer ifade eden bir güven kurumu olmaya devam etmektedir. Bu bağlamda, mal ve hizmet pazarlanmasında ve satışında müşteri memnuniyetini sağlamaya yönelik olarak, müşterilerimizin ve tüketicilerimizin talepleri duyarlılık ve sorumlulukla hareket edilerek karşılanmaktadır. Ayrıca, müşteri ve tedarikçilerimizi ilgilendirilen önemli olay ve gelişmeler ile yasal değişiklikler en hızlı iletişim araçlarıyla müşteri ve tedarikçilerimizle paylaşılmaktadır. Ayrıca, ticari sır kapsamında, müşteri ve tedarikçiler ile ilgili bilgilerin gizliliğine özen gösterilmektedir. 3.5 Etik Kurallar ve Sosyal Sorumluluk 3.5.1 Sosyal Sorumluluk Şişecam Topluluğu, yasalara ve çevresel değerlere karşı sorumluluğunun bilincinde bir kurum olarak, gelecek kuşaklara yaşanabilir bir dünya bırakmanın gereğine inanmaktadır. Stratejik yönetimin temel unsurlarından biri olarak algıladığı bu yaklaşımı faaliyetlerinin her aşamasında dikkate almaktadır. Amacımız; Topluluğumuzda sürdürülen çevre koruma çalışmalarının, çevre yönetim sistemi anlayışıyla yürütülmesi ve tüm çalışanların desteği alınarak sürekli iyileşmenin sağlanmasıdır. 3.5.2 Etik Kurallar Şirket Yönetim Kurulu’nun 20.07.2010 tarih ve 49 sayılı kararı ile dürüstlük, şeffaflık, gizlilik, tarafsızlık ve yasalara uyum genel ilkeleri çerçevesinde düzenlenen Şişecam Topluluğu Etik Kuralları yürürlüğe alınmış ve tüm Topluluk çalışanlarının, müşteriler, tedarikçiler, hissedarlar ve diğer paydaşlar ile olan ilişkilerine yön verecek, rehber mahiyetinde düzenlemeler hayata geçirilmiştir. Şirket Kurumsal İnternet Sitesi’nde de kamuya duyurulan Etik Kurallar’ın genel çerçevesi aşağıda belirtilmiştir. 1. Genel İlkeler - - - - - Şişecam Topluluğu’nda; çalışanlar, müşteriler, tedarikçiler, hissedarlar ve tüm paydaşlar ile olan ilişkilerde doğruluk ve dürüstlükle hareket edilir. Şişecam Topluluğu tüm paydaşlarına karşı şeffaf ve açıktır. Şişecam Topluluğu’nda; din, dil, ırk, cinsiyet, sağlık durumu, medeni durum, siyasi görüş gibi nedenlerle paydaşlar arasında herhangi bir ayrım yapılmaz. Herkese adil ve eşit davranılır, önyargılı davranışlardan kaçınılır. Şişecam Topluluğu’nda; çalışanların, müşterilerin ve tedarikçilerin özel bilgilerinin korunmasına özen gösterilir, bu bilgilerin üçüncü şahıslar ile paylaşılmasına izin verilmez. Şişecam Topluluğu tüm faaliyetlerini yasalara uygun olarak yürütür. Topluluk, yasa ve düzenlemeleri yakından takip eder, yasalara uyum için gerekli tedbirleri alır. 2. Sorumluluklar Şişecam Topluluğu Etik Kurallarının Topluluk genelinde etkin bir şekilde uygulanmasından en üst seviyede Yönetim Kurulu ve Denetimden Sorumlu Komite sorumludur. Tüm Topluluk çalışanları Şişecam Topluluğu Etik Kurallarına uygun davranmakla yükümlüdür. 3. Uygulamalar - - - - - - Şişecam Topluluğu’nda Topluluk kaynaklarının etkin ve verimli kullanımına her zaman özen gösterilir ve tüm faaliyetlerde tasarruf ilkesi göz önünde bulundurulur. Topluluk çalışanları Topluluk kaynaklarını sadece Topluluk yararı için kullanırlar ve korurlar. Şişecam Topluluğu’nda kamuya açık olmayan her türlü bilginin korunmasına azami özen gösterilir. Topluluğa ait bilgilerin güvenliği ile ilgili yönetmelik ve prosedürler eksiksiz uygulanır ve bu bilgilerin dikkatli bir şekilde saklanması, arşivlenmesi ve açığa çıkmaması için gerekli tedbirler alınır. Şişecam Topluluğu’nda çalışanlar; yürüttükleri görevlerde yasal ve Topluluk içi düzenlemeler çerçevesinde Topluluk menfaatlerini gözetir ve çıkar çatışmalarından uzak durmaya özen gösterir. Şişecam Topluluğu’nda müşterilerden, tedarikçilerden ve diğer kurumlardan gelebilecek makul ölçüleri aşan hediyeler kabul edilmez. Ancak Topluluğu temsilen katılınan toplantı veya seminerlerde verilen plaket ve şilt gibi sembolik değeri olan hediyeler kabul edilebilir. Şişecam Topluluğu çalışanlarınca kaçınılmaz olarak aile bireyleri, yakın akraba ve arkadaşları ile iş ilişkisi kurulması gerekmesi durumunda; çıkar çatışması yaratılmasına izin verilmez. Şişecam Topluluğu’nda müşteri ve tedarikçilerle olan ilişkilerde saygı, eşitlik, nezaket ve adalet kuralları dikkate alınır, yasalara ve etik kurallara azami ölçüde uyulur. Müşterilere ve tüketicilere karşı yanıltıcı ve aldatıcı davranışlar içerisinde olunmaz. 126 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Kurumsal Yönetim Uyum Raporu - Rekabette dürüstlük ve doğruluk ilkesinden ayrılmayan Şişecam Topluluğu’nda; faaliyet gösterilen ülkelerdeki rekabet kurallarına ve yasalarına uyulur. - Şişecam Topluluğu’nun resmi kurumlar ile olan ilişkileri her zaman şeffaf ve açıktır. Resmi kurumlar tarafından talep edilen her türlü bilgi ve belge doğru, eksiksiz ve zamanında temin edilir, resmi kurumlar nezdinde yanıltıcı, aldatıcı davranışlarda bulunmaya kesinlikle izin verilmez. 4. Şişecam Topluluğu Etik Kurallarına Uyum Topluluk çalışanları Şişecam Topluluğu Etik Kurallarına uyum konusunda azami özeni gösterir. İletişim kanalları etkin kullanılmak suretiyle Topluluk faaliyetlerinde Etik Kuralların gözetildiği izlenir. 4 - YÖNETİM KURULU 4.1 Yönetim Kurulunun İşlevi Yönetim Kurulu, alacağı stratejik kararlarla, Şirket’in risk, büyüme ve getiri dengesini en uygun düzeyde tutarak akılcı ve tedbirli risk yönetimi anlayışıyla Şirket’in öncelikle uzun vadeli çıkarlarını gözeterek, Şirketi idare ve temsil eder. Yönetim Kurulu Şirket’in stratejik hedeflerini tanımlar, Şirket’in ihtiyaç duyacağı insan ve finansal kaynaklarını belirler, yönetimin performansını denetler, Şirket faaliyetlerinin mevzuata, esas sözleşmeye, iç düzenlemelere ve oluşturulan politikalara uygunluğunu gözetir. 4.2 Yönetim Kurulunun Faaliyet Esasları Yönetim Kurulu faaliyetlerini şeffaf, hesap verebilir, adil ve sorumlu bir şekilde yürütür. Yönetim Kurulu Üyeleri aralarından Başkan ve Başkan Vekili seçilmektedir. Ayrıca, Yönetim Kurulu bünyesindeki komitelere Başkan ve Üye seçimi de yapılmaktadır. Yönetim Kurulu, başta pay sahipleri olmak üzere Şirket’in menfaat sahiplerini etkileyebilecek olan risklerin etkilerini en aza indirebilecek risk yönetimi ve bilgi sistemleri ve süreçlerini de içerecek şekilde iç kontrol sistemlerini, ilgili Yönetim Kurulu komitelerinin görüşünü de dikkate alarak oluşturmaktadır. Yönetim Kurulu, yılda en az bir kez risk yönetimi ve iç kontrol sistemlerinin etkinliğini gözden geçirmektedir. İç kontroller ve iç denetimin varlığı, işleyişi ve etkinliği hakkında faaliyet raporunda bilgi verilmektedir. Şirket’in risk yönetimi ve iç denetim faaliyetleri Yönetim Kurulu’na bağlı olarak görev yapan Risk Yönetimi ve İç Denetim Başkanlığı bünyesindeki Risk Yönetimi ve İç Denetim Müdürlükleri tarafından koordine edilmektedir. Risk Yönetimi Müdürlüğü; Topluluk faaliyetleri sırasında karşılaşılan mevcut ve potansiyel risklerin belirlenmesini, önceliklendirilmesini, ölçülmesini ve bunlara ilişkin gerekli önlemlerin alınarak etkin kontrol mekanizmalarının geliştirilmesini hedeflemektedir. Topluluk bazında risk yönetiminin etkinleştirilmesi için “Şişecam Topluluğu Risk Yönetimi Yönetmeliği” ve “Risk Politikaları” 2007 yılında yürürlüğe alınmış, bu yönetmelik ve politikalar doğrultusunda; Risk Kataloğu’nda yer alan riskler etki ve şiddetine göre önceliklendirilmiş ve önceliklendirilen risklerin detaylı analiz çalışmaları tamamlanmıştır. Risk yönetimi ve kontrolü faaliyetlerine yönelik olarak yapılan çalışmalara devam edilmektedir. Şirket ve bağlı kuruluşlarının faaliyetlerinin yasalara, esas sözleşmelere, Şirket içi yönetmelik ve prosedürlere uygunluğu, İç Denetim Müdürlüğü denetim elemanlarınca periyodik olarak denetlenmekte ve bulgular Yönetim Kurulu’na raporlanmaktadır. Yönetim Kurulu Üyeleri’nin yetki ve sorumlulukları Esas Mukavelede açıkça belirtilmiştir. Yetkiler, Şirket imza sirkülerinde daha detaylı olarak belirtilmiştir. Bu dokümanlar yasaların öngördüğü şekilde tescil ve ilan edilmiştir. Yönetim Kurulu; Şirket ile pay sahipleri arasında etkin iletişimin korunmasında, yaşanabilecek anlaşmazlıkların giderilmesinde ve çözüme ulaştırılmasında öncü rol oynar ve bu amaca yönelik olarak Pay Sahipleri İle İlişkiler Birimi ile yakın işbirliği içerisindedir. 4.3 Yönetim Kurulunun Yapısı Esas Mukaveleye göre Şirket işleri, Genel Kurul kararıyla Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde ortaklar arasından seçilen en fazla dokuz üyeden oluşan bir Yönetim Kurulu tarafından yürütülmektedir. Yönetim Kurulu’nda, 2011 yılında SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde öngörülen bağımsızlık kriterlerini taşıyan üye bulunmamaktadır. 25 Mayıs 2012 tarihinde yapılacak olan Olağan Genel Kurul Toplantısında Esas Mukavele değişikliği yapılarak, Yönetim Kurulu’nda Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde öngörülen kriterlere uygun bağımsız üye seçimi yapılacaktır. Mevcut Yönetim Kurulu bünyesinde “Aday Gösterme Komitesi” bulunmaması nedeniyle, bağımsız üye adayları “Denetimden Sorumlu Komite” tarafından, Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde öngörülen esaslara göre belirlenmiş ve Yönetim Kurulu onayına sunulmuştur. Yönetim Kurulunca uygun bulunan bağımsız üye aday listesi Sermaye Piyasası Kurulu’nun onayına sunulmuştur. Ayrıca, 25 Mayıs 2012 tarihinde yapılacak Olağan Genel Kurul’un onayına sunulacak Esas Mukavele değişikliği ile Yönetim Kurulu’nun her durumda en az 5 üyeden oluşması koşulu getirilecektir. Yönetim Kurulu; üyelerinin verimli ve yapıcı çalışmalar yapmalarına, hızlı ve rasyonel kararlar almalarına ve komitelerin oluşumuna ve çalışmalarını etkin bir şekilde organize etmelerine imkan sağlayacak şekilde belirlenmektedir. Yönetim Kurulu’nda icrada görevli olan ve olmayan üyeler bulunmaktadır. İcrada görevli olmayan Yönetim Kurulu Üyesi, Yönetim Kurulu üyeliği haricinde Şirket’te başkaca herhangi bir idari görevi bulunmayan ve Şirket’in günlük iş akışına ve olağan faaliyetlerine müdahil olmayan kişidir. Yönetim Kurulu Üyeleri’nin çoğunluğu icrada görevli olmayan üyelerden oluşmaktadır. Genel Müdür Prof. Dr. Ahmet Kırman İcracı üye olarak Yönetim Kurulu’nda bulunmaktadır. Yönetim Kurulu Üyeleri’nin seçildiği Genel Kurul toplantılarını müteakip, görev bölümüne ilişkin karar alınmak suretiyle Yönetim Kurulu Başkanı ve Yönetim Kurulu Başkan Vekili belirlenmektedir. Şirket’in mevcut Yönetim Kurulu’nda aşağıda isimleri belirtilen 1 icracı 8 icracı olmayan üye bulunmaktadır. 2011 YILLIK RAPOR 127 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Kurumsal Yönetim Uyum Raporu Adı ve Soyadı Hakkı Ersin Özince Prof. Dr. Ahmet Kırman Alev Yaraman Kadir Akgöz Murat Bilgiç Rıza İhsan Kutlusoy Aydın Süha Önder Zeynep Hansu Uçar Dr. Tevfik Ateş Kut Görevi Yönetim Kurulu Başkanı Yönetim Kurulu Bşk. V. – Genel Müdür Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri’nin Şirket’in faaliyet konusuna giren işleri bizzat veya başkaları adına yapmaları ve bu tür işleri yapan şirketlere ortak olabilmeleri hususunda Türk Ticaret Kanunu 334. Ve 335. maddeleri kapsamında Genel Kurul’dan onay alınmaktadır. 2011 yılında Yönetim Kurulu Üyeleri belirli pay sahiplerini temsilen seçilmiş olup, Yönetim Kurulu Üyeleri her türlü etkiden uzak olarak görüşlerini özgürce aktarabilmekte ve ifade edebilmektedir. Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde zorunlu olmamakla beraber Şirket Yönetim Kurulu’nda kadın üye olarak Alev Yaraman ile Zeynep Hansu Uçar bulunmaktadır. 4.4 Yönetim Kurulu Toplantılarının Şekli Şirket Esas Mukavelesinde belirtildiği üzere; Yönetim Kurulu, Şirket işi ve işlemleri lüzum gösterdikçe toplanır. Ancak, en az ayda bir defa toplanması mecburidir. Başkan’ın bulunmadığı zamanlarda, Yönetim Kurulu’na Başkan Vekili başkanlık eder. Başkan Vekili de yoksa, Yönetim Kuruluna o toplantı için üyelerin kendi arasından seçeceği bir geçici başkan başkanlık eder. Yönetim Kurulunun toplantı tarih ve gündemi, Başkan tarafından belirlenir. Başkanın bulunmadığı durumlarda bunları Başkan Vekili yerine getirir. Ancak, toplantı günü Yönetim Kurulu kararı ile de tespit olunabilir. Yönetim Kurulu toplantısı gündeminde yer alan konular ile ilgili bilgi ve belgeler, eşit bilgi akışı sağlanmak suretiyle, toplantıdan yeterli zaman önce Yönetim Kurulu Üyeleri’nin incelemesine sunulmaktadır. Yönetim Kurulu Üyeleri toplantıdan önce, Yönetim Kurulu Başkanı’na gündemde değişiklik önerisinde bulunabilirler. Toplantıya katılamayan ancak görüşlerini yazılı olarak Yönetim Kurulu’na bildiren üyenin görüşleri diğer üyelerin bilgisine sunulmaktadır. Yönetim Kurulu’nda her üyenin bir oy hakkı vardır. Yönetim Kurulu’nun sekreteryalık görevi, Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde öngörülen esaslara uygun olarak görevli Şirket personelleri tarafından sorunsuz olarak yerine getirilmektedir. Yönetim Kurulu toplantılarında gündemde yer alan konular açıkça ve her yönü ile tartışılmaktadır. Yönetim Kurulu Başkanı, Yönetim Kurulu toplantılarına icracı olmayan üyelerin etkin katılımını sağlama yönünde en iyi gayreti göstermektedir. Yönetim Kurulu Üyelerinin toplantılarda muhalif kaldığı konulara ilişkin makul ve ayrıntılı karşı oy gerekçeleri karar zaptına geçirilmektedir. Karşı oy kullanan üyelerin ayrıntılı gerekçeleri kamuya açıklanır. Ancak, 2011 yılında gerçekleştirilen Yönetim Kurulu Toplantılarında bu türde bir muhalefet veya görüş beyan edilmediğinden kamuya açıklama yapılmamıştır. Yönetim Kurulu Toplantıları Şirket merkezinde yapılmakta olup, önemli nitelikteki Yönetim Kurulu Kararları KAP aracılığıyla kamuya duyurulmakta ve kamuya duyurulan metin, Şirket Kurumsal İnternet Sitesinde de yayınlanmaktadır. Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Yönetim İlkeleri madde 4.4.7’deki ilişkili taraf işlemleri ve üçüncü kişiler lehine teminat, rehin ve ipotek verilmesine ilişkin düzenleme için, Esas Mukavele değişikliği 25 Mayıs 2012 tarihinde yapılacak olan Olağan Genel Kurul’un onayına sunulacaktır. Şirket’in bağlı ortaklıkları ve iştirakleri mevcuttur. Şirket Yönetim Kurulu Üyeleri’nin bu şirketlerin yönetiminde de yer almalarının, Topluluk menfaatine olacağı düşünülerek, Şirket dışındaki bu görevleri alması sınırlandırılmamıştır. Yönetim Kurulu toplantı ve karar nisabına esas sözleşmede yer verilmesine ilişkin olarak yapılacak Esas Mukavele değişikliği 25 Mayıs 2012 tarihinde yapılacak olan Olağan Genel Kurul’un onayına sunulacaktır. 4.5 Yönetim Kurulunda Oluşturulan Komiteler Yönetim Kurulu’nun görev ve sorumluluklarının sağlıklı olarak yerine getirilmesi amacıyla “Denetimden Sorumlu Komite” oluşturulmuştur. 2011 yılı için Hakkı Ersin Özince (Başkan), Prof. Dr. Ahmet Kırman, Rıza İhsan Kutlusoy ve Zeynep Hansu Uçar Denetimden Sorumlu Komite üyesi olarak Yönetim Kurulu tarafından seçilmişlerdir. Denetimden Sorumlu Komite, faaliyetlerini Sermaye Piyasası Mevzuatı ve Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde öngörülen esaslara uygun olarak düzenli bir şekilde yürütmektedir. Söz konusu komitede görev alan üyeler bağımsız üye niteliğine haiz değildir. Yönetim Kurulu bünyesinde “Aday Gösterme Komitesi” bulunmaması nedeniyle, Kurumsal Yönetim İlkeleri madde 4.3.8 numaralı ilkenin uygulanmasında bağımsız Yönetim Kurulu üye adaylarının belirlenmesi, SPK’nun Seri: X, No:22 sayılı Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliği çerçevesinde oluşturulan mevcut Denetimden Sorumlu Komite tarafından yerine getirilmiştir. 25 Mayıs 2012 tarihinde yapılacak Olağan Genel Kurul Toplantısı’nı müteakip oluşturulacak komitelerde Kurumsal Yönetim İlkeleri madde 4.5’de belirtilen zorunlu ilkeler uygulanacaktır. 128 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Kurumsal Yönetim Uyum Raporu 4.6 Yönetim Kurulu Üyelerine ve Üst Düzey Yöneticilere Sağlanan Mali Haklar Yönetim Kurulu üyelerine sağlanan her türlü hak, menfaat ve ücretler Esas Mukavelede belirtildiği üzere her yıl Genel Kurul’ca saptanmaktadır. Şirket’in 15 Nisan 2011 tarihinde yapılan 2010 Yılı Olağan Genel Kurul toplantısında, Yönetim Kurulu Üyeleri’ne ödenecek aylık ücretler belirlenerek kamuya açıklanmıştır. Şirket Genel Müdürü, CFO’su ve diğer Üst Düzey Yöneticilerine ciro, kârlılık ya da diğer temel göstergelere doğrudan endeksli, teknik anlamda prim olarak mütalaa edilebilecek herhangi bir ödeme yapılmamaktadır. Şirket Genel Müdürü, CFO ve diğer Üst Düzey Yöneticilerine maaş, ikramiye, sosyal yardım gibi nakdi ödemelerin yanı sıra, Yönetim Kurulumuzca Şirket’in faaliyet hacmi, Şirket faaliyetinin niteliği ve risklilik düzeyi, sevk ve idare edilen yapının büyüklüğü ve faaliyet gösterilen sektör gibi kriterler dikkate alınarak belirlenen ve enflasyon, genel ücret ve Şirket kârlılık artışları gibi göstergeler göz önünde bulundurulmak suretiyle, duruma göre artırılarak veya artırılmaksızın yılda bir defaya mahsus olmak üzere, jestiyon ikramiyesi adı altında bir ödeme de yapılmaktadır. Ayrıca, Şirket Üst Düzey Yöneticilerine gayri nakdi olarak da makam aracı tahsis edilmektedir. Bu kapsamda, 9 Yönetim Kurulu Üyesine 390.200 TL, 15 Üst Düzey Yöneticisine 10.202.428 TL olmak üzere, 2011 yılında toplam (390.200 + 10.202.428=) 10.592.628 TL ödeme yapılmıştır. Yönetim Kurulu üyelerine ve yöneticilere borç ve kredi verilmemekte, üçüncü bir kişi aracılığıyla şahsi kredi adı altında kredi kullandırılmamakta veya lehine kefalet gibi teminatlar verilmemektedir. 2011 YILLIK RAPOR 129 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 76. Ortaklar Olağan Genel Kurul Gündemi 1. Başkanlık Divanı Seçimi ve Başkanlık Divanı’na Genel Kurul Tutanağını İmza Yetkisi Verilmesi, 2. Şirketimizin 2011 Yılı Çalışmaları Hakkında Yönetim ve Denetleme Kurulu Raporları ile Bağımsız Denetçi Raporunun Okunması, 3. 2011 Yılı Bilançosu ile Gelir Tablosu Hesaplarının İncelenmesi, Müzakere Edilmesi ve Onayı, 4. 2011 Yılı Kârının Dağıtım Şekli ve Tarihi Hakkında Karar Alınması, 5. Yönetim Kurulu ve Denetleme Kurulu Üyelerinin İbrası, 6. Yönetim Kurulu Üyelerinin seçimi, 7. Denetleme Kurulu Üyelerinin Seçimi, 8. Yönetim Kurulu Üyelerinin Ücretlerinin Saptanması, 9. Denetleme Kurulu Üyelerinin Ücretlerinin Saptanması, 10. Yönetim Kurulu Üyelerine T.T.K.’nun 334 ve 335’inci Maddeleri Uyarınca İzin Verilmesi, 11. Şirket Esas Mukavelesinin Ekli Tadil Tasarısında Belirtilen Şekilde Değiştirilmesi Hakkında Karar Alınması, 12. Kurumsal Yönetim İlkeleri Gereğince Yönetim Kurulu Üyeleri ile Üst Düzey Yöneticilerin “Ücretlendirme Politikası” Hakkında Ortaklara Bilgi Verilmesi, 13. Sermaye Piyasası Kurulu Düzenlemeleri Kapsamında Yaygın ve Süreklilik Arz Eden İlişkili Taraf İşlemleri Hakkında Ortaklara Bilgi Verilmesi, 14. Kurumsal Yönetim İlkeleri Gereğince 2012 Yılı ve İzleyen Yıllara İlişkin Şirket’in “Kâr Dağıtım Politikası” Hakkında Ortaklara Bilgi Verilmesi, 15. Kurumsal Yönetim İlkeleri Gereğince Şirket’in “Şirket Bilgilendirme Politikası” Hakkında Ortaklara Bilgi Verilmesi, 16. Yıl İçinde Yapılan Bağışlar Hakkında Ortaklara Bilgi Verilmesi, 17. Üçüncü Kişiler Lehine Verilen Teminat, Rehin ve İpotekler Hakkında Ortaklara Bilgi Verilmesi. Tarih: 25 Mayıs 2012 Yer : İş Kuleleri Kule 3, 4.Levent/İstanbul 130 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Esas Mukavele Tadil Tasarısı Metni Eski Şekil Yeni Şekil YÖNETİM KURULU: YÖNETİM KURULU: Madde 8 Şirketin işleri ortaklar genel kurulu tarafından Türk Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca Ortaklar arasından seçilecek ve en çok dokuz üyeden kurulacak bir yönetim kurulu tarafından yönetilir. Madde 8 Şirketin işleri ortaklar genel kurulu tarafından Türk Ticaret Kanunu hükümleri ve Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri uyarınca en az 5 (beş) üyeden oluşan bir yönetim kurulu tarafından yürütülür. YÖNETİM KURULUNUN SÜRESİ: Yönetim Kurulu’nda görev alacak bağımsız üyelerin sayısı ve nitelikleri Sermaye Piyasası Kurulu’nun kurumsal yönetime ilişkin düzenlemelerine göre tespit edilir. Madde 10 Yönetim kurulu üyeleri üç yıl için seçilir. YÖNETİM KURULUNUN SÜRESİ VE SEÇİMİ: Ancak ilk yönetim kurulu süresini tamamladıktan sonra seçilen üyeler arasında kıdem tesisi maksadıyla ikisi kur’a ile birinci yılın sonunda, ikisi yine kur’a ile ikinci yılın sonunda geri kalan üçüncü yılın sonunda yenilenir ve bu suretle seçilenler de üç yıl süre ile görev yaparlar. Müteakip yıllarda her sene kıdem itibariyle sırası gelen üyeler için seçim yapılır, şu kadar ki, çıkan üye tekrar seçilebilir. Genel kurul lüzum görürse yönetim kurulu üyelerini her zaman değiştirebilir. Madde 10 Yönetim kurulu üyeleri en fazla 3 (Üç) yıla kadar seçilirler. Üyeliklerden birinin boşalması veya bağımsız Yönetim Kurulu üyesinin bağımsızlığını kaybetmesi halinde Türk Ticaret Kanunu hükümlerine ve Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemelerine uygun olarak seçim yapılır ve ilk Genel Kurul’un onayına sunulur. Süresi biten üye tekrar seçilebilir. Genel kurul lüzum görürse yönetim kurulu üyelerini kısmen veya tamamen, görev sürelerine bağlı olmaksızın, her zaman değiştirebilir. İLAN: İLAN: Madde 19 Şirkete ait ilânlar, Türk Ticaret Kanunun 37 nci maddesinin 4 üncü fıkrası hükümleri saklı kalmak şartıyla şirket merkezinin bulunduğu yerde çıkan bir gazetede en az 15 gün evvel yapılır. Ancak genel kurulun toplantıya çağırılmasına ait ilânlar Türk Ticaret Kanununun 368 inci maddesi hükümleri dairesinde ilân ve toplantı günleri hariç olmak üzere en az iki hafta evvel yapılması lâzımdır. Madde 19 Şirkete ait ilanlar, Türk Ticaret Kanunu’nun 37.maddesi hükmü saklı olmak şartıyla Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemelerine uygun olarak yapılır. Genel Kurulun toplantıya çağırılmasına ait ilanlar, Türk Ticaret Kanunu’nun 368.maddesi hükümleri ve Sermaye Piyasası mevzuatı dairesinde ilan ve toplantı günleri hariç olmak üzere en az üç hafta önce yapılır. İlanlara ilişkin Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemelerine uyulur. NİSAP: NİSAP: Madde 22 Genel kurul toplantıları ve bu toplantılardaki nisap, Türk Ticaret Kanununun hükümlerine tabidir. Madde 22 Genel kurul toplantıları ve bu toplantılardaki karar nisapları, Türk Ticaret Kanununun hükümleri ve Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine tabidir. KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİNE UYUM: Madde 38 Sermaye Piyasası Kurulu tarafından uygulaması zorunlu tutulan Kurumsal Yönetim İlkelerine uyulur. Zorunlu ilkelere uyulmaksızın yapılan işlemler ve alınan yönetim kurulu kararları geçersiz olup esas mukaveleye aykırı sayılır. Kurumsal Yönetim İlkelerinin uygulanması bakımından önemli nitelikte sayılan işlemlerde ve şirketin her türlü ilişkili taraf işlemlerinde ve üçüncü kişiler lehine teminat, rehin ve ipotek verilmesine ilişkin işlemlerinde Sermaye Piyasası Kurulu’nun kurumsal yönetime ilişkin düzenlemelerine uyulur. 2011 YILLIK RAPOR 131 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Dönem İçinde Yapılan Sermaye Artışı, Esas Sözleşme Değişiklikleri ve Kâr Dağıtımları Dönem içinde, mevcut 2.000.000.000 TL’lık kayıtlı sermaye tavanı içerisinde 1.144.000.000 TL olan Şirketimiz çıkarılmış sermayesinin 1.300.000.000 TL’sına yükseltilmesine karar verilmiş olup, artırılan 156.000.000 Türk Lirasının; a) b) c) 100.000.000,00 Türk Liralık kısmı olağanüstü yedek akçelerden, 52.421.824,88 Türk Liralık kısmı Cam Pazarlama AŞ’nin devralınması nedeniyle bilançomuza dahil edilmiş olan özsermaye kalemlerine ait enflasyon düzeltme farkları ile enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan geçmiş yıl kârlarından, Bakiye 3.578.175,12 Türk Liralık kısmı ise Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5.1.’e maddesi kapsamında gayrimenkul ve iştirak hissesi satış kazançlarından, karşılanmıştır. Sermaye artış işlemlerine ilişkin gerekli yasal prosedür 15 Haziran 2011 tarihinde tamamlanarak tescil edilmiştir. Mevcut çıkarılmış sermayenin %13,636 oranına isabet eden bedelsiz paylar ise, ortaklara 20 Haziran 2011 tarihinde payları oranında dağıtılmıştır. 15 Nisan 2011 tarihinde yapılan Ortaklar Olağan Genel Kurul Toplantısında alınan karar doğrultusunda 2010 yılı kârından karşılanan 45.760.000 TL. tutarındaki temettüü ortaklara 31 Mayıs 2011 tarihinde nakden dağıtılmıştır. 2009 yılı kârından karşılanan 44.000.000 TL. tutarındaki brüt temettü ortaklarımıza payları oranında bedelsiz pay olarak dağıtılmıştır. 2008 yılı kârından ise kâr dağıtımı yapılmamıştır. 132 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. İletişim Bilgileri Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. İş Kuleleri, Kule 3, 34330, 4.Levent-İstanbul Tel: (212) 350 50 50 Faks: (212) 350 40 40 www.sisecam.com.tr Düzcam Grubu Trakya Cam Sanayii A.Ş. Yönetim ve Satış Merkezi İş Kuleleri, Kule 3, 34330, 4.Levent-İstanbul Tel: (212) 350 50 50 Faks: (212) 350 50 59 Ürün Bilgi Hattı: 0800 211 08 33 www.trakyacam.com.tr - www.isicam.com.tr Trakya Fabrikası Büyükkarıştıran Mevkii, P.K. 98, 39780 Lüleburgaz-Kırklareli Tel: (288) 400 80 00 Faks: (288) 400 77 98 – 400 77 99 Otocam Fabrikası Büyükkarıştıran Mevkii, P.K. 28, 39780 Lüleburgaz-Kırklareli Tel: (288) 400 85 31 Faks: (288) 400 83 58 Mersin Fabrikası Mersin Tarsus Organize Sanayi Bölgesi, Nacarlı Köyü Mevkii PK:401 No. 1 33400 Mersin Tel: (324) 676 40 70 Faks: (324) 676 40 73 Trakya Glass Bulgaria EAD Düzcam Fabrikası District “Vabel” Industrial Zone, 7700 Targovishte-Bulgaristan Tel: (00 359) 601 478 01 Faks: (00 359) 601 477 97 İşlenmiş Camlar Fabrikası District “Vabel” Industrial Zone, 7700 Targovishte-Bulgaristan Tel: (00 359) 601 479 25 Faks: (00 359) 601 479 26 Otomotiv Camları Fabrikası District “Vabel” Industrial Zone, 7700 Targovishte, Bulgaristan Tel: (00 359) 601 479 66 Faks: (00 359) 601 479 72 Trakya Glass Logistics EAD District “Vabel” Industrial Zone, 7700 Targovishte-Bulgaristan Tel: (00 359) 601 480 33-601 480 35 Faks: (00 359) 601 480 30 Trakya Yenişehir Cam Sanayii A.Ş. Atatürk Organize Sanayi Bölgesi 16900 Yenişehir-Bursa Tel: (224) 280 12 05 Faks: (224) 773 27 55 Cam Ev Eşyası Grubu ARC Paşabahçe Food Service LCC Cardinal (APFS)/ARC International 30 Corporate Drive Wayne New Jersey, 07470 USA Tel: (00 1) 973 628 0 900 Camiş Ambalaj Sanayii A.Ş. Tuzla Fabrikası Fabrikalar Cad. No: 2, 34940 Tuzla-İstanbul Tel: (216) 581 27 27 Faks: (216) 395 27 94 Eskişehir Fabrikası Organize Sanayi Bölgesi, Mümtaz Zeytinoğlu Bulvarı 26110 Eskişehir Tel: (222) 211 46 46 Faks: (222) 236 09 48 Denizli Cam Sanayii ve Ticaret A.Ş. Bahçeşehir Mah. 4013 Sok. No.10 20014 Denizli Tel: (258) 295 40 00 Faks: (258) 377 24 79 – 295 42 00 www.denizlicam.com.tr Paşabahçe Cam Sanayii ve Ticaret A.Ş. Yönetim ve Satış Merkezi İş Kuleleri, Kule 3, 34330, 4.Levent-İstanbul Tel: (212) 350 50 50 Faks: (212) 350 40 40 www.pasabahce.com.tr Kırklareli Fabrikası Büyükkarıştıran Mevkii, Muratlı Sapağı P.K. 40 39760 Lüleburgaz-Kırklareli Tel: (288) 400 80 00 Faks: (288) 400 88 88-89 Mersin Fabrikası Tekke Köyü Civarı PK:607, 33004 Mersin Tel: (324) 241 70 70 Faks: (324) 454 02 16-17 Japonya Ofisi Der Grune Hugel Kashiwagi 1F 2-5-34, Kitashinjyuku, Shinjyuku ku Tokyo 169-074 Japonya Tel: (00 81) 353 483 343 k.sano.pasa@k8.dion.ne.jp Moskova Temsil Ofisi Sredny Tishinsky Pereulok, 28 Build 1-12355 Moskova-Rusya Federasyonu Tel: (007 495) 777 37 39 Faks: (00 7 495) 777 37 39 damir@pasabahce.ru, dkurbangaleev@sisecam.com Shanghai Ofisi RM 1106 Office Tower, Shangai Times Sguare 93 Huaihai Zhong Road, Shangai 200021, Çin Tel: (00 86 21) 6391 03 52-3308 02 44 Faks: (00 86 21) 6391 03 54 rzhang@sisecam.com.cn 2011 YILLIK RAPOR 133 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. İletişim Bilgileri Paşabahçe Eskişehir Cam Sanayii ve Ticaret A.Ş. Organize Sanayi Bölgesi 15. Cadde 26110 Eskişehir Tel: (222) 211 45 45 Faks: (222) 236 12 04 Paşabahçe Glas GmbH Rheinstrasse 2A, D-56068 Koblenz-Almanya Tel: (00 49 261) 303 74 40 Faks: (00 49 261) 303 74 74 info@pasabahce-glas.de Paşabahçe Mağazaları A.Ş Ankara Asfaltı İçmeler Mevkii No.38, 34949 Tuzla-İstanbul Tel: (216) 560 25 25 Faks: (216) 395 54 30-395 65 52 www.pasabahcemagazalari.com.tr Paşabahçe USA Inc. 41 Madison Ave. 7th Floor New York, NY10010 ABD Tel: (00 1 212) 683 16 00 Faks: (00 1 212) 725 13 00 norzeck@sisecam.com OOO Posuda N. Novogorod Region Bor Steklozavodskoe Bor 606443, Rusya Federasyonu Tel: (00 7 831) 231 31 63 Faks: (00 7 831) 597 54 97 pasabahce@chaika-plaza.ru Paşabahçe Spain S.L. Torpedero Tucuman 27 BIS. 28016 Madrid/İspanya Tel: (00 34 91) 383 54 20 Faks: (00 34 91) 383 59 30 mserrano@sisecam.com Trakya Glass Bulgaria EAD -Cam Ev Eşyası Fabrikası Vabel District Industrial Zone 7700 Targovishte-Bulgaristan Tel: (00 359) 601 696 11 Faks: (00 359) 601 697 12 Cam Ambalaj Grubu Anadolu Cam Sanayii A.Ş. Yönetim ve Satış Merkezi İş Kuleleri, Kule 3, 34330, 4.Levent-İstanbul Tel: (212) 350 50 50 Faks: (212) 350 57 60- 350 50 63 www.anadolucam.com.tr Topkapı Fabrikası Maltepe, Davutpaşa Kışla Cad. No. 42 34010 Topkapı-İstanbul Tel: (212) 459 52 00 Faks: (212) 459 54 44 Mersin Fabrikası Yeni Taşkent Kasabası, Toroslar Mah. Tekke Cad. No. 1 33100 Yeni Taşkent-Mersin Tel: (324) 241 70 70 Faks: (324) 454 00 28-29 Rusya Temsilciliği Ulitsa Iskry, 17A 129344, Moskova-Rusya Federasyonu Tel: (00 7 495) 662 70 00 Faks: (00 7 495) 662 41 88 Anadolu Cam Yenişehir Sanayi A.Ş. Yenişehir Organize Sanayi Bölgesi 16900 Yenişehir-Bursa Tel: (224) 280 10 00 Faks: (224) 280 10 22 CJSC Brewery Pivdenna 65496, Odessa Region, Ovidiopol Orst., Tairove, 5 Pyvovarna Str. Ukrayna Tel: (00 8 048) 716 79 79 Faks: (00 8 048) 716 79 79 JSC Mina Mtskheta Region, Ksani village 3312, Gürcistan Tel: (00 995) 32 449 981 Faks: (00 995) 32 449 980 www.mina.com.ge Merefa Glass Company Ltd. 84-A Leonivska Str. Merefa, 62472 Kharkov Region, Ukrayna Tel: (00 7 495) 662 70 00 Omco-İstanbul Kalıp Sanayii ve Ticaret A.Ş. Mimar Sinan Mah. İstanbul Cad. No. 19 PK.12 41401 Gebze-Kocaeli Tel: (262) 744 44 52 Faks: (262) 744 44 56 OOO Ruscam 84, Gagarin Str. Gorokhovets, 601481 Vladimir Region, Rusya Federasyonu Tel: (00 7 492) 382 40 52 - 53 Faks: (00 7 492) 382 39 81 www.ruscam.ru OAO Ruscam Pokrovsky Vologda Oblast,Chagodashensky Region,Sazonovo. Sovetskaya Str. 96 Rusya Federasyonu Tel: (00 7 817) 413 11 40 Faks: (00 7 817) 413 14 63 www.ruscam.ru OOO Ruscam Ufa Proizvodstvennaya Str. 10/1 Ufa, 450028 Başkortostan Cumhuriyeti-Rusya Federasyonu Tel: (00 7 347) 292 40 53 Faks: (00 7 347) 292 40 52 www.ruscam.ru OAO Ruscam Kirishi Leningrad Region, Pramzona Kirishi 187110 Rusya Federasyonu Tel: (00 7 813) 689 69 03 Faks: (00 7 813) 685 35 34 OOO Ruscam Kuban Sineva Str.13 Krasnodar Kray, 353380 Rusya Federasyonu Tel: (00 7 861) 312 40 52 Faks: (00 7 861) 312 40 52 OOO Ruscam Sibir 630100, Russia, Novosibrisk Stanislavskogo Str. , 3/1, 4 fl.- Rusya Federasyonu OAO FormMat Nizhegorodskya Oblast, Balahninskiy Rayon, Gidrotort, ul. Administrativnaya, h.1 606425 Rusya Federasyonu Tel: (00 7 831) 442 31 51 – 49578 231 63 Faks: (00 7 831) 442 36 50 OOO Balkum Nizhegorodskya Oblast, Balahninskiy Rayon, Gidrotorf,ul. Administrativnaya h.1, 606425 Rusya Federasyonu Tel: (00 7 831) 442 31 51 - 49578 231 63 Faks: (00 7 831) 442 36 50 134 2011 YILLIK RAPOR Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. İletişim Bilgileri Kimyasallar Grubu Asmaş Ağır Sanayi Makineleri A.Ş. Ankara Asfaltı 25 km. 35171 Kemalpaşa-İzmir Tel: (232) 877 42 00 Faks: (232) 877 00 85 www.asmas.com Cam Elyaf Sanayii A.Ş. Bayramoğlu Sapağı P.K. 62, 41420 Çayırova-Gebze-Kocaeli Tel: (262) 678 17 17 Faks: (262) 678 18 18 www.camelyaf.com.tr Camiş Egypt Mining Co. Ltd. Corner Road 254/206, Digla-Maadi, Kahire-Mısır Tel : (00 202) 2 519 82 36 Faks: (00 202) 2 519 82 37 Camiş Elektrik Üretim A.Ş. İş Kuleleri, Kule 3, 34330, 4.Levent-İstanbul Tel: (212) 350 36 71 Faks: (212) 350 58 58 www.sisecam.com.tr Camiş Madencilik A.Ş. İş Kuleleri, Kule 3, 34330, 4.Levent-İstanbul Tel: (212) 350 50 50 Faks: (212) 350 58 77 www.camismaden.com.tr Camiş Rus ZAO Building 4/1, Sh-2 Street, Territory of SEZ “Alabuga”, Elabuga, Municipal District, Tataristan Cumhuriyeti, 423600 Rusya Federasyonu Cromital SpA İdari Ofis Via Quarta Strada Palazzo A7 20090 Assago (Milano) İtalya Tel: (00 39 02) 57606070 Faks: (00 39 02) 57609175 Fabrika Via Giotto, 4-Localita Sipro-44020 S.Giovanni, Ostellato (FE) İtalya Tel: (00 39 0 533) 575 48 Faks: (00 39 0 533) 573 91 marketing@tin.it Dost Gaz Depolama A.Ş. İş Kuleleri, Kule-3 34330, 4.Levent-İstanbul Tel: (212) 350 50 50 Faks: (212) 350 50 59 Madencilik Sanayii ve Ticaret A.Ş. İş Kuleleri, Kule 3, 34330, 4.Levent-İstanbul Tel: (212) 350 50 50 Faks: (212) 350 58 77 Oxyvit Kimya Sanayii ve Ticaret A.Ş. Mersin - Tarsus Organize Sanayi Bölgesi 1. Cad No.6 P.K. 13, 33400 Mersin Tel: (324) 676 43 25 Pbx Faks: (324) 676 43 34 www.oxyvit.com Rudnika Krecnjaka Vijenac D.O.O. Upis u Sudski Reg. 1-11349 Kantonalni Sud Tuzla Bosna-Hersek Tel: (00 387) 35 554 789-35 554 380 Faks: (00 387) 35 550 381 Sintan Kimya Sanayii ve Ticaret A.Ş. İzmir Menemen Deri Serbest Bölgesi Menekşe Sok. No.3/a-7 Maltepe Beldesi Panaz Mevkii 35660 Menemen-İzmir Tel: (232) 842 19 00 Faks: (232) 842 60 79 www.sintankimya.com.tr Soda Sanayii A.Ş. Yönetim ve Satış Merkezi İş Kuleleri, Kule 3, 34330, 4.Levent-İstanbul Tel: (212) 350 50 50 Faks: (212) 350 58 58 www.sodakrom.com.tr Soda Fabrikası Kazanlı Bucağı Yanı, PK. 654, 33004 Mersin Tel: (324) 241 66 00 Faks: (324) 221 90 15-451 28 50 www.sodakrom.com.tr Kromsan Krom Bileşikleri Fabrikası Kazanlı Bucağı Yanı, PK. 421, 33003 Mersin Tel: (324) 241 66 00 Faks: (324) 451 34 40 www.sodakrom.com.tr Solvay Şişecam Holding AG Stättermayergasse 28-30 A-1150 Viyana Avusturya Tel : (43) 1 716880 Faks: (43) 1 7102426 Şişecam Bulgaria Ltd. General Stoletov 5, 9002 Varna-Bulgaristan Tel: (00 359) 52 608 963 Faks: (00 359) 52 608 964 sisecam_bulgaria@yahoo.com Şişecam (Shanghai) Trading Co. Ltd. 93 Huaihai Zhong Road Shanghai Times Square Office Tower 1106, 200021 Shanghai-Çin Tel: (00 86) 216 391 03 52 Faks: (00 86) 216 391 03 54 sisecamsha@sisecam.com.cn Guangzhou Temsilciliği Rm 1815, Dongshan Plaza 69 Xian Lie Zhong Road, 510095 Guangzhou-Çin Tel: (00 86) 20 3758 2635 Faks: (00 86) 20 3758 2637 sisecamgz@sisecam.com.cn Şişecam Soda Lukavac D.O.O. Prva Ulicabr 1 75300 Lucavac Bosna-Hersek Tel: (00 387) 35 552 323 Faks: (00 387) 35 552 696 www.sisecam.ba sodalukavac@sisecam.com Hizmet Kuruluşları Şişecam Dış Ticaret A.Ş. İstiklal Cad. Terkos Çıkmazı No.2, 34430 Beyoğlu-İstanbul Tel: (212) 313 47 00 Faks: (212) 313 48 04 www.sisecam.com.tr Camiş Limited Lord Coutanche House 66/68 Esplanade, St. Helier Jersey C.Islands-İngiltere Tel: (00 44) 1 534 59 950 Faks: (00 44) 1 534 58 710 Şişecam Sigorta Aracılık Hizmetleri A.Ş. İş Kuleleri, Kule 3, Kat 2 34330, 4.Levent-İstanbul Tel: (212) 350 50 50 Faks: (212) 350 51 79 www.sisecam.com.tr 2011 YILLIK RAPOR 135 Kurumsal Yayınlar tarafından hazırlanmıştır. Tel: (212) 211 23 79 Faks: (212) 211 12 70 www.kurumsalyayinlar.com.tr www.sisecam.com.tr