Examen VMBO-KB - Examens oefenen
Transkript
Examen VMBO-KB - Examens oefenen
Examen VMBO-KB 2009 tijdvak 1 vrijdag 29 mei 9.00 - 11.00 uur Turks CSE KB Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Beantwoord alle vragen in de uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 43 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 44 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden. 913-0101-a-KB-1-o Let op: beantwoord een open vraag altijd in het Nederlands, behalve als het anders is aangegeven. Als je in het Turks antwoordt, levert dat 0 punten op. Tekst 1 1p 1 Je wilt weten hoeveel getallen iemand achter elkaar kan onthouden. Hoeveel getallen kan de nieuwe wereldrecordhouder onthouden? A 68 B 72 C 76 D 82 HafÕzada yeni dünya rekoru Mithat DOöAN DHA Norveçli bir genç, rastgele dizilmiú 72 rakamÕ sadece 1 dakika içinde ezberleyerek yeni dünya rekoruna imza attÕ. 82 do÷umlu Oddbjörn By'nÕn, asÕl hedefi 76 rakamdÕ. Oddbjörn By, Dünya HafÕza ùampiyonu Alman Gunther Karsten'in 68 rakamla elinde tuttu÷u dünya rekorunu 4 sayÕ daha geliútirdi. Bergens Tidende gazetesine göre, iyi bir hafÕzayla do÷madÕ÷ÕnÕ ancak hafÕzada önemli olan úeyin teknik oldu÷unu söyleyen Oddbjörn By, dünya rekoruna hazÕrlÕk için çeúitli egzersizlerle hafÕzasÕnÕ forma sokup, zihnini geliútirdi÷ini söyledi. øyi bir hafÕzaya sahip olma tekniklerini içeren yeni kitabÕ 'Memo'nun Norveç'te en fazla satÕlan kitaplar arasÕnda oldu÷u belirtilen hafÕza kralÕ, kÕrdÕ÷Õ bu dünya rekorundan sonra "Bir süre dinlenece÷im" dedi. 913-0101-a-KB-1-o 2 lees verder ŹŹŹ Tekst 2 1p 2 Je wilt op dieet. Je wilt daarbij vooral fruit eten dat je een vol gevoel in de maag geeft. Æ Noem twee soorten fruit die je volgens de tekst een vol gevoel in de maag geven. Schrijf deze op in je uitwerkbijlage. AcÕktÕrmayan yiyecekler HaftalÕk Seda dergisi, diyet yapan kiúi sayÕsÕnÕn arttÕ÷Õ úu günlerde "tok tutan" besinlerin bir listesini yaptÕ. øúte açlÕk hissettirmeyen yiyecekler: Yo÷urt: Yo÷urt yedi÷inizde hem açlÕk hissetmeyecek, hem de fazla kalori almamÕú olacaksÕnÕz. Çilek: CanÕnÕz çok fazla tatlÕ istedi÷inde küçük bir kap dolusu çilek yiyebilirsiniz. Çileklerin üzerine bir tatlÕ kaúÕ÷Õ pudra úekeri de dökerseniz, tatlÕ iste÷inizi de bastÕrmÕú olursunuz. Elma: Her diyette mutlaka ara ö÷ün olarak tavsiye edilen elmanÕn, ayrÕca kalorisi de az. Sebze çorbasÕ: AtÕútÕrmasÕ zor da olsa az kalorili! Yumurta: Çok piúmiú yumurta hem lezzetli hem de uzun süre açlÕk hissettirmiyor. Yulaf ezmesi: Süt kalori bakÕmÕndan tehlikeli oldu÷u için suyla yemeniz daha yararlÕ olacaktÕr. Turp: C vitamini açÕsÕndan zengin, PH de÷eri yüksek, kalorisi az ve kanser riskini azaltÕcÕ yiyeceklerden. Karpuz: øki dilim karpuz sadece 80 kaloridir ve günlük alÕnmasÕ gereken C vitamini ihtiyacÕnÕn yüzde 25'ini karúÕlar. Avokado: B6 vitamini içeriyor, kansere karúÕ da koruyucu etkiye sahip. 913-0101-a-KB-1-o 3 lees verder ŹŹŹ Tekst 3 1p 3 Je koopt je kleding bij voorkeur in een outlet zaak. De meeste daarvan bevinden zich in østanbul en omgeving. Nu wil je weten of er ook een outlet zaak in de buurt van AydÕn is. Æ Is die er? Zo ja, schrijf de naam van de zaak op in je uitwerkbijlage. 913-0101-a-KB-1-o 4 lees verder ŹŹŹ Türkiye'nin outlet rehberi Yeni sezonda her úey sana çok pahalÕ geliyorsa, neden ma÷azalarÕn outlet'lerini denemiyorsun? øúte sana Türkiye'nin en gözde outlet ma÷azalarÕ... ADIDAS Evren Mahallesi, Gülbahar Caddesi, No: 55 Güneúli-østanbul Tel: (0 212) 657 08 03 østanbul Devlet Yolu ønönü Mah. 415/G Ergazi-Ankara BEYMEN Büyükdere Caddesi, ÇarúÕ Ma÷azalarÕ, Smart bölümü Maslak-østanbul Tel: (0 212) 286 27 24 Yenibosna KöyaltÕ Mevkii, De÷irmenbahçe Caddesi, Yenibosna-østanbul Tel: (0 212) 451 18 30 Eski Gölcük Yolu, Bayraktar Outlet Center, B:3 Blok, øzmit Tel: (0 262) 335 34 00 DERøMOD Demirhane Caddesi, No: 14 Zeytinburnu-østanbul Tel: (0 212) 547 16 Büyükdere Caddesi, No: 59 Kat:2 Maslak-østanbul Feyzullah Mahallesi, Siteler Sokak, 25/1 Maltepe-østanbul LEVI'S E5 Karayolu üstü, MarmaracÕk Köyü mevkii, Çorlu Tel: (0 282) 686 25 90 Eski Gölcük Yolu, Outlet Center, Ross, øzmit Tel: (0 262) 335 34 41 BostancÕ Kavúa÷Õ, Kartal Sokak, No: 5, øçerenköy-østanbul Tel: (0 216) 573 02 69 MAVø GøYøM Bahariye Caddesi, Haruno÷lu PasajÕ, No: 7/15-16 Bahariye-østanbul Tel: (0 216) 346 98 11 østasyon Caddesi, No: 37 BakÕrköy-østanbul Tel: (0 212) 572 24 17 YalÕboyu Mevkii, Veliköy-Tekirda÷ Tel: (0 282) 747 62 93 Söke Milas Karayolu, Söke Opet Benzin østasyonu'na 5 km, Söke-AydÕn Tel: (0 256) 521 22 32 MUDO Ortaklar Caddesi, Bahçeler Sokak, No: 10, Mecidiyeköy-østanbul Tel: (0 212) 274 29 72 AsÕm Gündüz Caddesi, 29/17, KadÕköy-østanbul Tel: (0 212) 216 337 28 76 NIKE Sanayi Mahallesi, Sultanselim Caddesi, No:3 4. Levent-østanbul Tel: (0 212) 268 69 20 Vepa Sport Outlet, økitelli Küçük Organize Sanayi Bölgesi, Turgut Özal Cad. No: 108, økitelli-østanbul REEBOK Sefa Sirmen BulvarÕ Üzeri, Outlet Center AlÕúveriú Merkezi B-210 øzmit Tel: (0 262) 335 35 70 VAKKO Akmer øú Merkezi, Sultanhamam-østanbul Tel: (0 212) 522 89 41 Londra AsfaltÕ, ÇÕrpÕcÕ ÇayÕrÕ, Merter-østanbul Tel: (0 212) 481 63 50 Eski Gölcük Yolu, Outlet Center, B-101 øzmit Tel: (0 262) 335 35 61 Plevne BulvarÕ, Alsancak-øzmir Tel: (0 232) 422 13 43 913-0101-a-KB-1-o 5 lees verder ŹŹŹ Tekst 4 "Derin uyku " MELøS ALPHAN - malphan@milliyet.com.tr 1 Son yÕllarda uykuya dair araútÕrmalar aldÕ baúÕnÕ gidiyor. ønsanlarÕn eskiye göre daha az uyudu÷u ancak uyku kalitesinin arttÕ÷Õ iddia ediliyor; az uyuyup çok uyumuú hissi veren ilaçlar üzerinde çalÕúÕlÕyor. Bir yandan da uyuyamadÕ÷Õndan úikayet eden insanlarÕn sayÕsÕ giderek artÕyor. Amerikan Hastanesi Uyku LaboratuvarÕ psikolo÷u Orhan Öztürk uyku úikayetlerini ve uykuya dair yanlÕú inanÕúlarÕ anlattÕ. 2 ønsanlar ne tür úikayetlerle uyku laboratuvarÕna geliyor? En sÕk rastlanan úikayet uyuyamama. ABD'de bu oran yüzde 35. 3 Son yÕllarda uyuyamama hastalÕ÷Õ görülen kiúi sayÕsÕnda artÕú var mÕ? Bir artÕú e÷ilimi var. Bunun esas nedenlerinden biri de insanlarÕn yeterli uykuyu uyumamasÕ. Özellikle Sanayi Devrimi'nde elektrik ampulü icat edildikten sonra insanlarÕn iú yaúamÕyla gündüz yaúamÕ iç içe geçti. Ancak 1910'da yapÕlan bir anketin sonuçlarÕna göre insanlar ortalama 9 veya 9,5 saat uyuyorlarmÕú. ùu anda ortalama 7,5 saat uyuyoruz. Oysa uyku ihtiyacÕmÕz azalmadÕ. 4 Kaç saat uyumamÕz gerekiyor? Orhan Öztürk'e göre gerekli olan uykunun süresi, ertesi sabah kalktÕ÷ÕnÕzda kendinizi dinç, zinde, mutlu, ayÕk hissetti÷iniz uykudur. Kiúiye göre de÷iúir. 5 Uyuyamama psikolojik bir durum mu? Psikolojik boyutlarÕ fazla. HastalarÕn kafalarÕnda uyku sa÷lÕ÷Õna iliúkin yanlÕú inanÕúlar varsa de÷iútirmeye çalÕúÕyoruz. Herkesin sekiz saat uyumasÕ gerekir gibi kliúeler mesela. BazÕ insanlar ondört, bazÕlarÕ dört saat uyur. Ne kadar derin ve düzenli uyudu÷umuz uykunun kaliteli olmasÕnÕ sa÷lar. TÕbbi nedenlerle de uyku úikayetleri ortaya çÕkabiliyor. Ancak genellikle stresle baúlÕyor. Bir hayat olayÕ bedende aúÕrÕ uyarÕlmÕúlÕk belirtilerini tetikliyor. AúÕrÕ uyarÕlmÕúlÕk hali insanÕn uykusunu kaçÕrÕyor. Bu birkaç gün devam ederse kiúi bu kez gece yata÷a yatÕp uyuyamayaca÷Õna koúullanÕyor. Bu insanlar kendi yataklarÕndan baúka yerlerde yattÕklarÕnda daha rahat ediyorlar. 6 Yata÷Õn cinsi uykuda nasÕl bir rol oynar? Olabildi÷ince büyük olmasÕ lazÕm. Yatakta hareket serbestli÷i açÕsÕndan tek kiúiyseniz "double", iki kiúi yatÕyorsanÕz "king size" yatak tavsiye ediyoruz. Viscolex türü yataklarda yatmak çok rahat çünkü yanÕnÕzdaki kiúinin hareketlerinden daha az etkileniyorsunuz. Bunlar, vücudun úeklini alan yataklar. 7 øyi bir uyku için nelere dikkat etmeli? Yatak sadece uyku için kullanÕlmalÕ. Yatmadan önce yemek yemek, ders çalÕúmak, televizyon seyretmek, müzik dinlemek çok sakÕncalÕ. Yata÷a ne boú ne de tok karÕnla girin. Yatmadan önce yarÕm bardak süt faydalÕ olur. Gün içerisinde egzersiz yapmak uyku dostudur. 913-0101-a-KB-1-o 6 lees verder ŹŹŹ Ö÷leden sonra çay, kahve ve enerji içecekleri gibi uykuyu olumsuz yönde etkileyen úeyler içilmemeli. Alkol uykunun kalitesini çok bozar. Ço÷u uyku ilacÕ uzun vadede zarar getirir. Hem ba÷ÕmlÕlÕk yaratÕr hem de uykuyu negatif yönde etkiler. Yatakta fazla uyanÕk vakit geçirmemek lazÕm. Uykunuz kaçtÕysa tekrar gelene dek baúka bir odaya geçmenizde fayda var. OdanÕn serin, iyi havalandÕrÕlmÕú, karanlÕk ve sessiz olmasÕ lazÕm.Yatmadan önce úiddet içeren filmler izlenmemeli. 1p 4 1p 5 Wat is de functie van Orhan Öztürk (alinea 1)? Schrijf je antwoord op in je uitwerkbijlage. Je moet in het Turks antwoorden. Hoe lang heeft men gemiddeld per dag slaap nodig volgens Orhan Öztürk? Dat hangt van het seizoen af. Dat verschilt per persoon. negen en een half uur zeven en een half uur A B C D 2p 6 1p 7 Welke van de onderstaande beweringen over slapeloosheid zijn volgens de tekst juist en welke zijn onjuist (alinea 5)? Omcirkel in je uitwerkbijlage welke beweringen 'juist' en welke 'onjuist' zijn. 1 Slapeloosheid komt door medische klachten. 2 Slapeloosheid komt door ouderdom. 3 Slapeloosheid komt door spanning. 4 Slapeloosheid komt door vermoeidheid. Wat voor soort bed wordt er voor een goede nachtrust aanbevolen? een breed bed een hard bed een hoog bed een zacht bed A B C D 1p 8 Wat adviseert men voor een goede nachtrust volgens de tekst? A melk drinken B schaapjes tellen C televisie kijken D thee drinken 913-0101-a-KB-1-o 7 lees verder ŹŹŹ Tekst 5 BatÕl inançlar Do÷u kültüründeki batÕl inanÕúlarÕn yanÕ sÕra AvrupalÕlar da birçok ilginç inanca sahip. øúte Avrupa'dan bir kaç batÕl inanç: 13 rakamÕ: Avrupa'da yaúayan toplumlarÕn en büyük batÕl inancÕnÕ 13 rakamÕ oluúturuyor. Avrupa'da u÷ursuzluk olarak kabul edilen 13 rakamÕ, kötülüklerin habercisi ve kötü bir olaya iúaret eden sembol olarak görülüyor. Pirinç: BazÕ AvrupalÕ ülkelerde, refahÕ simgeleyen pirinç, yeni evlilerin üzerine atÕlÕr. At nalÕ: At nalÕ dünyanÕn en tanÕnmÕú u÷urudur. øngiliz atasözüne göre fÕrtÕnaya, úimúek çakmasÕna, yangÕna, nazara ve büyüye karúÕ ilaç gibidir. At nalÕnÕn u÷ur getirmesi için satÕn alÕnmamasÕ, bir yerde bulunmasÕ gerekti÷ine inanÕlÕr. Mantar tÕpa: AvrupalÕ birçok toplumda úampanya patlatÕlÕrken, mantar tÕpanÕn isabet etti÷i bekar kiúinin kÕsa zamanda evlenece÷ine inanÕlÕr. AyakkabÕ: SabahlarÕ ayakkabÕyÕ ters giymek, bütün günün kötü geçece÷ine iúarettir. Baykuú: Gece baykuú sesi duymak, kötüye iúarettir. Ses sol taraftan geliyorsa, daha kötü bir úey olaca÷ÕnÕn habercisidir. Baykuúun çatÕda dolaúarak ötmesi, o evden cenaze çÕkaca÷Õ anlamÕna geliyor. Yonca: 4 yapraklÕ yonca zor bulundu÷u için tüm toplumlarda u÷urlu sayÕlÕr. HÕristiyan aleminde kutsal bir yaprak olarak anÕlÕr. Kurutup defter arasÕnda saklamak ömür boyu úans getirir. ørlandalÕlara göre vatanÕ kem gözlerden korur. Gökkuúa÷Õ: Gökkuúa÷Õna bakmak AvrupalÕlara göre insanÕn içini rahatlattÕ÷Õ gibi kötülüklerden de korur. Ancak gökkuúa÷ÕnÕ elle iúaret etmek u÷ursuzluk sayÕlÕr. Kara kedi: CadÕ ve úeytanÕ simgeleyen kara kedi, Ortaça÷'Õn en u÷ursuz batÕl inancÕ sayÕlÕrdÕ. Kara kedi önünüzden geçerse tam 7 yÕl bir u÷ursuzluk süreci baúlar. øtalyanlar tüm u÷ursuzluklarÕn kara kediden geldi÷ine inanÕr. Eúek: Eúe÷in, özellikle Güney øtalya'da mafyaya karúÕ bir koruyucu oldu÷una inanÕlÕyor. 913-0101-a-KB-1-o 8 lees verder ŹŹŹ Welk onderwerp van bijgeloof voorspelt volgens de tekst een huwelijk op korte termijn? A een champagnekurk B een klavertje vier C een regenboog D rijst 1p 9 1p 10 Schrijf in je uitwerkbijlage op wat volgens de tekst behalve een hoefijzer ook geluk brengt. Je moet in het Turks antwoorden. 1p 11 Schrijf in je uitwerkbijlage op wat er volgens de tekst gebeurt als je je schoenen verkeerd om aantrekt. 1p 12 Welk dier beschermt je volgens de tekst tegen de maffia? een ezel een kat een paard een uil A B C D 913-0101-a-KB-1-o 9 lees verder ŹŹŹ Tekst 6 Ünlü øngiliz gazetesinden østanbul Modern'e övgü 1 øngiliz Financial Times gazetesi, "østanbul Modern" hakkÕnda yayÕmladÕ÷Õ bir makalede müzeye övgüler ya÷dÕrdÕ. Sarah Woodward'un kaleme aldÕ÷Õ "Bugünün Türkiyesi'nin Estetik Zaferi" baúlÕklÕ yazÕda, sanat müzesinin østanbul'un nasÕl geliúti÷ini ortaya koydu÷u vurgulandÕ. AyrÕca tarihi eserlerden tatmin olan turistler için yeni fÕrsatlar yaratÕldÕ÷Õ belirtildi. 2 østanbul Modern'in BaúkanÕ Oya EczacÕbaúÕ'nÕn ça÷daú bir müze kurmak için on yedi yÕl önce harekete geçti÷i belirtilen yazÕda, Baúbakan Tayyip Erdo÷an'Õn AB ile müzakereler baúlamadan birkaç gün önce müzeyi açtÕ÷Õna dikkat çekildi. 3 Gazeteci ile konuúan østanbul Modern'in görevlisi Roza Martinez, Bo÷az'da 8 bin metrekarelik alan üzerine kurulu yeni müzenin yer olarak benzerlerinden üstün oldu÷unu belirtiyor. Martinez, "østanbul Modern, örne÷in Tate Modern'den daha iyi manzaraya sahip" diyor. Martinez, østanbul'a gelen turistlerin tarihi TopkapÕ SarayÕ'nÕ gördükten sonra, østanbul Modern'e u÷radÕklarÕnda, ferahlatÕcÕ bir de÷iúiklik yaúayacaklarÕnÕ vurguluyor. "Eski ile yeninin karÕúÕmÕnÕ bu göz kamaútÕrÕcÕ kentten baúka hiçbir yerde bulamazlar." diyor Martinez. 4 østanbul Modern'in bu yÕl eylül ayÕnda açaca÷Õ ve úimdiden konuúulacak sergi diye bahsedilen "Venedik-østanbul Sergisi" ile Avrupa'ya damgasÕnÕ vuraca÷ÕnÕ belirten Martinez, böylece Venedik Bienali'nin bir kesiminin 110 yÕllÕk tarihinde ilk kez øtalya sÕnÕrlarÕ dÕúÕna taúaca÷ÕnÕ sözlerine ekledi. 5 Gazetenin sorularÕnÕ yanÕtlayan østanbul Modern'in BaúkanÕ Oya EczacÕbaúÕ, østanbul'da ça÷daú bir müze kurmak için on yedi yÕl süreyle "EczacÕbaúÕ VakfÕ" ile sÕkÕ bir biçimde çalÕútÕklarÕnÕ söyledi. 6 Belge foto÷rafÕnÕn en önemli temsilcilerinden AvusturyalÕ Othmar Pferschy'nin (18981984) 170 foto÷rafÕndan oluúan sergi, østanbul Modern Foto÷raf Galerisi'nde açÕldÕ. 14 MayÕs 2006 tarihine kadar açÕk kalacak sergide yer alan foto÷raflar, Pferschy'nin kÕzÕ Astrid von Schell'in geçen yÕl østanbul Modern'in Foto÷raf Arúivi'ne ba÷ÕúladÕ÷Õ orijinal negatiflerinden basÕldÕ. "Cumhuriyetin IúÕ÷Õnda: Othmar Pferschy Foto÷raflarÕ" sergisinin tanÕtÕmÕna Fortis BankasÕ BaúkanÕ Tayfun BayazÕt, østanbul Modern BaúkanÕ Oya EczacÕbaúÕ ve Hürriyet Gazetesi YayÕn DanÕúmanÕ Do÷an HÕzlan ile birçok davetli katÕldÕ. 913-0101-a-KB-1-o 10 lees verder ŹŹŹ 13 Wat is de titel van het artikel van de Engelse journaliste Sarah Woodward? A Bugünün Türkiyesi'nin Estetik Zaferi B EczacÕbaúÕ VakfÕ C Tate Modern 14 Er wordt een oud gebouw en een nieuw gebouw met elkaar vergeleken (alinea 3). Æ Schrijf de naam van het oude gebouw op in je uitwerkbijlage. 1p 15 Wat is de naam van de tentoonstelling die bedoeld wordt met 'konuúulacak sergi'? A Cumhuriyetin IúÕ÷Õnda: Othmar Pferschy Foto÷raflarÕ B østanbul Modern C Venedik-østanbul Sergisi 1p 16 Wie is de voorzitter van 'østanbul Modern'? A Do÷an HÕzlan B Oya EczacÕbaúÕ C Roza Martinez D Tayfun BayazÕt 1p 17 Schrijf in je uitwerkbijlage op hoeveel jaar men erover gedaan heeft om 'østanbul Modern' te realiseren. 1p 1p 913-0101-a-KB-1-o 11 lees verder ŹŹŹ Tekst 7 DünyanÕn bütün kadÕnlarÕ Mango giyene kadar erkek kÕyafeti yapmayaca÷Õz Evrim SÜMER esumer@hurriyet.com.tr KadÕn hazÕr giyim markasÕ Mango'nun øspanyol markasÕ oldu÷unu herkes biliyor. Peki kurucularÕnÕn Türk oldu÷unu kaç kiúi biliyor? 1968'lerde Türkiye'den çocuk yaútayken aileleriyle birlikte øspanya'ya göç ederek giden øshak ve Nahum AndÕç kardeúler kurdu Mango'yu. Bugün úirketin baúkan yardÕmcÕsÕ ve geniúlemeden sorumlu kiúisi olan øsak Halfon'un ailesi de Türkiye'den gitme. øsak Halfon (55) geçti÷imiz hafta Mango'nun yeni østanbul'daydÕ. Bize Mango'yu ve bu seneyi anlattÕ: 18 tanÕtÕmÕ için "Öncesinde tüm øspanya'ya toptan satÕú yapÕyorduk. Toptan satÕúlarÕmÕzÕn yanÕnda perakende satÕú için birçok markayÕ 19 kot dükkanlarÕmÕz vardÕ. Daha sonra tek bir marka, bir sürü markadan iyidir dendi ve Mango kuruldu. øspanya ve øtalya modasÕna bir alternatif olsun istedik. ølk ma÷azamÕz Barcelona'nÕn Champs Elyssee'sinde açÕldÕ. Bugün hala durur. YurtdÕúÕndaki ilk ma÷azamÕz 1992'de Portekiz' de açÕldÕ. Önce komúu ülkelerden baúlamak istedik, kontrolü kaybetmeyelim diye. Türkiye'ye 1997'de geldik. Burada köklerimiz oldu÷u için Türk 20 çok iyi tanÕyoruz. Hepimizin burada akrabalarÕ var. Ben iki ayda bir gelip gidiyorum mesela. Büyümek için her türlü kaynak zaten elimizin altÕnda. Türkiye'deki imalatÕmÕzÕ da artÕrdÕk. Seneye tüm 21 yüzde 20'si Türkiye'de olacak. Her pazarÕn kendi kimli÷i var ama koleksiyonlarÕmÕz bütün dünyada aynÕ. Sadece birkaç ülke için ek koleksiyonlar üretiyoruz. Ortado÷u için uzun kollu üstler ve uzun etekler yapÕyoruz mesela. Moda deyince Japon kadÕnlarÕn 22 ne kadar düúkün oldu÷u bilinen bir úey. Onlar için daha ekstrem ek koleksiyonlar hazÕrlÕyoruz. Ve tabii her úeyi çok daha küçük yapmak durumundayÕz! Henüz dünyanÕn bütün kadÕnlarÕnÕ giydirmedik. ùu an sadece yüzde 10'a ulaúmÕú durumdayÕz. 23 modasÕnda alacak bu kadar yol varken neden erke÷e ve çocu÷a girelim ki? Birçok ülkede daha yeni yeni baúlÕyoruz. KadÕn modasÕnda iddialÕ, di÷er alanlarda mütevaziyiz. Biz Türk kökenli øspanyollarÕz. Türkiye'de do÷duk, øspanya'da büyüdük. Köklerimizle gurur duyuyoruz ama úu an dünya vatandaúÕyÕz demek daha do÷ru sanÕrÕm. Birçok önemli pozisyonda Türkler çalÕúÕyor. Tahmin edilenden daha fazla hem de. Avustralya'daki ma÷aza açÕlÕmÕnÕn baúÕnda bile 24 bir ekip var. østedi÷imizde aramÕzda Türkçe konuúuyoruz. Ama tasarÕm ekibimizde henüz bir Türk yok. Sadece benim ekibimde 16 farklÕ dil konuúuluyor. TasarÕmcÕlarÕmÕz da birçok ülkeden. Yeni bir 25 aradÕ÷ÕmÕzda, büyük moda e÷itim okullarÕnÕn mezunlarÕnÕ tercih ediyoruz." Mango, østanbul'da üç yeni ma÷aza açacak. BunlarÕn biri de Beyo÷lu'nda. Mango'nun halihazÕrda 92 ülkede 924 ma÷azasÕ var. 913-0101-a-KB-1-o 12 lees verder ŹŹŹ Kies bij iedere open plek in de tekst het juiste antwoord uit de gegeven mogelijkheden. 1p 1p 1p 1p 1p 1p 1p 1p 18 A B C D kitap sezon site yönetim A B C D çizen deneyen kullanan satan A B C çarúÕsÕnÕ dükkanÕnÕ pazarÕnÕ A B C D imalatÕn kumaúlarÕn müúterilerin satÕúÕn A B C D E bakÕmlarÕna bo÷azÕna modaya saçlarÕna sanata A B C D bebek çocuk erkek kadÕn A B C AvustralyalÕ øspanyol Türk A B C D piyasa renk verimlilik yetenek 19 20 21 22 23 24 25 913-0101-a-KB-1-o 13 lees verder ŹŹŹ Tekst 8 "Misafirli÷e gelen" küçük çizer øLKE GÜRSOY 1 Cem Dinlenmiú 1985 yÕlÕnda østanbul'un KadÕköy semtinde, civarÕn en bilinen sa÷lÕk kurumlarÕndan ùifa Hastanesi'nde do÷muú. Bu kadar detaylÕ söylüyorum çünkü söyleúiyi hastane binasÕnÕn hemen karúÕsÕndaki Khalkedon adlÕ kafede yapÕyoruz. Bilmeyenler için; Khalkedon, KadÕköy semtinin eski ça÷lardaki adÕdÕr. 2 KarúÕmda sempatik, sÕk gülen, biraz hÕzlÕ konuúan, ince bir genç adam var. HeyecanlÕ görünüyor. O da resim yapmaya çok küçükken baúlamÕú. ølkokuldan itibaren her zaman 'iyi çizen adam' olarak bilindi÷ini, ders kitaplarÕnÕn kenarÕna hep resimler yaptÕ÷ÕnÕ, lise yÕllÕ÷Õnda da bu merakÕndan bahsedildi÷ini anlatÕyor. 3 Buraya kadar pek çok karikatüristin hikayesinden pek farklÕ de÷il. Ama onun hikayesini merak etmemizi sa÷layan, 20'sini yeni bitirmiúken (çizerler içinde en genci oldu÷unu ö÷rendik) Penguen'in orta sayfasÕna kurulmuú olmasÕ. Selçuk Erdem ve Erdil Yaúaro÷lu gibi ünlülerin çizdi÷i dergiye ilk adÕmÕ atarken Cem'in aklÕnda karikatür yokmuú. 4 "Çizgi roman ya da illüstrasyon yapmak istiyordum. Arada birileri gaza getirirdi, Penguen'e giderdik. O dönemde Yumurtalar (Penguen'in amatör çizerlere ayÕrdÕ÷Õ sayfanÕn adÕ) ile Emrah Ablak ilgileniyordu. Bir gün karikatürlerimi Selçuk Erdem görmüú. AradÕ, beni ça÷ÕrdÕ." 5 Dinlenmiú'e 'yol göstericili÷i' yapan Erdil Yaúaro÷lu "AnlatÕmÕnda bir sÕcaklÕk var ki, bu az bulunur bir úeydir. O nedenle Cem'in çizgilerini ilk gördü÷ümde çok mutlu oldum" diyor. Peki nasÕl bir ö÷renci? Yaúaro÷lu úöyle diyor: "Çok hÕzlÕ ö÷reniyor. Laf dinler gibi görünüyor ama biraz baúÕna buyruk. O da bir karikatürist özelli÷i." 6 Dergide kendisine pek karÕúmadÕklarÕnÕ, son kararÕ ço÷u zaman kendisinin verdi÷ini söylüyor. Derginin çizerlerinden, aynÕ zamanda editörü BahadÕr Baruter de onaylÕyor: "O zekada bir adama karÕúmÕyoruz, ona güveniyoruz." Dergideki karikatürler kolay çÕkmÕyormuú. Her karikatürü iki-üç saatte tamamladÕ÷ÕnÕ, dolayÕsÕyla bir gece oturup sabahlamanÕn bile yetmedi÷ini anlatÕyor. Çizmek neyse de, asÕl iú 913-0101-a-KB-1-o 14 lees verder ŹŹŹ fikir bulabilmek. YaygÕn kanÕnÕn aksine, pat diye ilham gelmezmiú. Oturup bir-iki günü buna ayÕrmak gerekiyormuú. Bazen onun bile yetmedi÷ini söyleyip sonra úunlarÕ ilave etti: "Dergiye gidip kapÕyÕ çaldÕ÷Õmda genelde BahadÕr Baruter açÕyor. ùeker isteyen çocuklar gibi, sen geç yerine oyna tarzÕ bir úey oluyor. Hoúuma gidiyor." 7 Küçük çizer; Beatles, Tom Waits dinlemekten hoúlanÕyor. Sinemada en çok çizgi roman uyarlamalarÕ ve animasyonlarÕ izliyor. 'Star Wars' seviyor. 1p 26 Waar staat 'Khalkedon' voor? de oude naam van een café de oude naam van een school de oude naam van een wijk de oude naam van een ziekenhuis A B C D 1p 27 Wat voor soort artikel is de tekst? A een interview B een levensbeschrijving C een nieuwsbericht D een onderzoek 1p 28 Wat vindt de schrijfster van het artikel zo bijzonder aan Cem Dinlenmiú? A Dat hij op zo'n jonge leeftijd als karikaturist succes heeft. B Dat hij voorpaginanieuws geworden is. C Dat hij op jonge leeftijd zijn eigen tijdschrift uitbrengt. 1p 29 Van wie is de uitspraak: "Laf dinler gibi görünüyor ama biraz baúÕna buyruk"? A BahadÕr Baruter B Erdil Yaúaro÷lu C Selçuk Erdem 1p 30 Hoe wordt Cem Dinlenmiú door zijn collega's gezien? A als zeer betrouwbaar B als een beetje onnozel C als een beginneling D als zeer intelligent 1p 31 Schrijf in je uitwerkbijlage het nummer op van de alinea waaruit blijkt of het werk Cem Dinlenmiú makkelijk of moeilijk afgaat. 1p 32 Waar slaat het grapje "sen geç yerine oyna" op? dat hij een wonderkind (natuurtalent) is. dat hij wel altijd kind zal blijven. dat hij een beetje naïef is. A B C 913-0101-a-KB-1-o 15 lees verder ŹŹŹ Tekst 9 ÇobanlarÕn øsyanÕ DünyanÕn dört bir yanÕndan gelen çobanlar, kentleúme yüzünden otlatma güzergahlarÕnÕn yok olmasÕnÕ protesto etmek için øspanya'nÕn baúkenti Madrit'te toplandÕ. øspanyol çobanlarÕn her yÕl düzenledi÷i ve koyunlarÕyla birlikte Madrit'in lüks caddelerini dolaútÕ÷Õ protesto gösterilerine böylece ilk kez dünyanÕn di÷er yerlerinden gelen meslektaúlarÕ da destek verdi. 32 ülkeden gelen çobanlar birbirinden ilginç rengarenk kÕyafetleriyle Madritlilerin úaúkÕn bakÕúlarÕ arasÕnda sürülerini güttüler. øspanya'da 15 yÕldÕr süren bu protestolarÕn amacÕ, øspanyol çobanlarÕn yüzyÕllardÕr kullandÕ÷Õ 125 bin kilometrelik patikalarÕ kullanmak. Bu güzergahtaki patikalar 875 yÕldÕr yazÕn yüksek yaylalara, kÕúÕn alçak ovalara do÷ru mevsimlik canlÕ hayvan göçü için kullanÕlÕyor. Günümüz Madrit'i ise iki adet kuzey-güney güzergahÕnda bulunuyor. Madrid'te bulunan Plaza Mayor meydanÕ, Plaza de España meydanÕ ve Puerta Del Sol meydanÕ halk tarafÕndan çok kullanÕlan meydanlardÕr. Bunlar arasÕnda New York'un Times Square MeydanÕ kadar büyük olan Puerta Del Sol adlÕ úehir meydanÕ çobanlarÕn tam geçiú noktasÕnda bulunuyor. 1562'den bu yana ise kraliyet emriyle çobanlarÕn bu geçiú yol güzergahÕnÕ kullanmasÕ yasak. 913-0101-a-KB-1-o 16 lees verder ŹŹŹ 1p 33 Waartegen protesteren de herders? A tegen de hoge belastingen B tegen de luchtverontreiniging C tegen de verstedelijking D tegen hun lage lonen 1p 34 Uit hoeveel landen doen herders mee aan de protestbijeenkomst? A 15 B 32 C 125 1p 35 Op welk bekend plein is de doorgang van één van de herderspaden geblokkeerd? A Plaza de España B Plaza Mayor C Puerta Del Sol D Times Square 1p 36 Wat is er dit jaar bijzonder aan het protest van de herders? A Voor de eerste keer doen ook herders van andere landen mee. B Voor de eerste keer hebben de herders ook hun kudde schapen meegenomen. C Voor de eerste keer komen de herders bijeen in een grote stad. 1p 37 Hoe lang gebruiken ze de oude bergpaden/herderspaden al? A 125 jaar B 875 jaar C 1562 jaar 913-0101-a-KB-1-o 17 lees verder ŹŹŹ Tekst 10 Grup Duman AlaçatÕ'da 'Eski Köprünün AltÕnda', 'Bebek', 'østanbul' ve 'Seni Kendime SakladÕm' gibi çok sayÕda modern rock klasi÷ine sahip olan Duman, Türkiye´de alternatif müzi÷in yayÕlmasÕna ve sevilmesine öncülük yapÕyor. Ülkemizin tartÕúmasÕz en iyi rock gruplarÕndan Duman, son stüdyo albümleri 'Seni Kendime SakladÕm' ile büyük bir hayran kitlesine sahip olmuútu. Aúk, umutsuzluk ve hüzün gibi konularÕ kendilerine özgü bir teknikle sunmalarÕ dikkat çekiyor. Grup, Sezen Aksu cover´Õ 'Her ùeyi Yak' ile de büyük ses getirmiúti. Duman ayrÕca benzersiz sahne performanslarÕnÕ içeren Türkiye´nin ilk müzik DVD´si 'Bu Akúam' ile bir ilki de gerçekleútirmiú oldu. Duman grubu geçen süre içerisinde iki yüze yakÕn konserde hayranlarÕyla buluúurken, birçok gazete, dergi, TV, okul ve üniversite tarafÕndan 'YÕlÕn En øyi Grubu' seçildi. 1p 38 Wat is de muziekstijl van Duman? A heavy metal B hip hop C pop D rock 1p 39 Met welk album heeft Duman veel fans gekregen? A Bebek B Eski Köprünün AltÕnda C Gstanbul D Seni Kendime SakladÕm 1p 40 In de tekst worden drie thema's genoemd waar de nummers van Duman over gaan. Æ Schrijf die op in je uitwerkbijlage. Je moet in het Turks antwoorden. 1p 41 Wat heeft Duman met Sezen Aksu te maken volgens de tekst? A Duman heeft een nummer van haar gecoverd. B Duman heeft een tv-programma met haar gemaakt. C Ze hebben samen de eerste muziek DVD uitgebracht. D Ze zijn samen op tournee geweest. 913-0101-a-KB-1-o 18 lees verder ŹŹŹ Tekst 11 1p 42 Van wie kwam het idee om een standbeeld te plaatsen? Donald Woods Gordon Brown Graca Machel A B C 1p 43 Wat moet het standbeeld volgens Mandela uitbeelden? strijd tegen armoede strijd tegen milieuvervuiling strijd tegen onderdrukking strijd tegen oorlog A B C D Londra'ya Mandela heykeli Eski Güney Afrika CumhurbaúkanÕ ve ÕrkçÕlÕk karúÕtÕ lider Nelson Mandela'nÕn Londra merkezine dikilen heykelinin üzerindeki örtü dün kaldÕrÕldÕ. øngiltere BaúbakanÕ Gordon Brown, "Mandela neslimizin en cesur ve en büyük lideri." dedi. øngiltere Parlamentosu binasÕ yakÕnÕnda bir meydana dikilen heykelin açÕlÕúÕna eúi Graca Machel ile birlikte 89 yaúÕndaki Mandela da katÕldÕ. Yine açÕlÕú töreninde bulunan Brown, Mandela hakkÕnda "Bizim neslimizin en büyük ve en cesur lideri." dedi. Heykel dikilmesi fikri, úimdi hayatta olmayan Güney Afrika'daki ÕrkçÕlÕk karúÕtÕ eylemci Donald Woods'a aitti. Mandela, "Bu heykel birinin heykeli olsa da, zulme karúÕ direnen herkesi, özellikle de benim ülkemdekileri temsil etmeli." dedi. Bronvermelding Een opsomming van de in dit examen gebruikte bronnen, zoals teksten en afbeeldingen, is te vinden in het bij dit examen behorende correctievoorschrift, dat na afloop van het examen wordt gepubliceerd. 913-0101-a-KB-1-o* 19 lees verdereinde ŹŹŹ