Ünite 4
Transkript
Ünite 4
4 . UNITE TELEVIZYON KAZANIMLAR 1. Televizyonun birey ve toplumu yönlendirmede etkili bir kitle iletiflim arac› olma özelli¤ini analiz eder. 2. Ülkemizdeki televizyon yay›nc›l›¤›n› mülkiyet yapısına göre sınıflandırarak bunların özelliklerini ve yay›n politikalar›n› belirleyen unsurlar› fark eder. 3. Televizyon program türlerini, amaçlar›, ifllevleri ve özellikleri bak›m›ndan ay›rt eder. HAZIRLIK SORULARI 1. Günlük program›n›zda televizyon izlemeye ne kadar zaman ay›r›yorsunuz? 2. Televizyonda hangi tür programlar› izliyorsunuz? 3. Televizyonda hangi tür görüntüler sizi rahats›z ediyor? 84 TELEVIZYONUN ETKIN NITELIKLERI DERS SINIF YAKLAfiIK SÜRE ÜN‹TE TEMEL BECER‹LER KAZANIMLAR MATERYALLER : MEDYA OKURYAZARLI⁄I : 6, 7, 8 : 40' (1 ders saati) : Televizyon (4. ünite) : ‹letiflim, giriflimcilik, Türkçeyi do¤ru, güzel ve etkili kullanma : Televizyonun birey ve toplumu yönlendirmedeki etkili bir kitle iletiflim arac› olma niteli¤ini analiz eder (1. kazan›m). : Kitle iletiflim araçlar›n›n yayg›n kullan›m›na örnek olabilecek çeflitli resimler. DERSE HAZIRLIK Televizyon Bir kaynaktan gelen elektromanyetik dalgaları ses ya da resme çeviren aygıtların genel adı olarak tanımlanan aynı zamanda bir bilginin, bir görüflün ya da davranıflın yayınlanması açısından bir iletiflim aracıdır. • Olayları anında resimlerle ve sesle verebilmesi (canlı yayın) onu di¤er kitle iletiflim araçlarını izlemekten daha cazip hâle getirir. • Haber verir, e¤itir, e¤lendirir. • Eflya ve hizmetlerin tanıtılıp satılmasına yardım eder. Günümüzde kitle iletiflim araçları içerisinde bu ifllevleri en iyi flekilde yerine getiren aracın televizyon oldu¤unu görüyoruz. Televizyon insanların birden fazla ihtiyacına cevap verebildi¤i için büyük ra¤bet görür. Ayrıca televizyon izlemek için para harcamak, okur yazar olmak, seçkin bir kültüre sahip olmak da gerekmez. Günümüzde hemen her yafl grubundan insan televizyon izleyicisi durumundadır. En büyük izleyici kitlesini ise çocuklar oluflturur. Çocuklar yetiflkinlere göre, televizyonun olumlu ya da olumsuz etkilerine daha açık konumdadır. Ö¤rencilerin karfl›laflt›rma yapmalar›n› sa¤lamak amac›yla kitle iletiflim araçlar›n›n yayg›n kullan›m›na örnek olabilecek resimler gösteriniz. Bir sonraki sayfadaki karikatürü inceletiniz. DERS‹N ‹fiLEN‹fi‹ 100. sayfadaki “A‹LEDEN B‹R‹” bafll›kl› karikatürü ço¤altarak da¤›t›n›z. Çizerin karikatürüne neden bu bafll›¤› verdi¤ini sorunuz. Daha sonra karikatürle ilgili sorular› cevaplat›n›z. Etkinli¤e verilen yan›tlar›n ard›ndan televizyon ile ilgili bilgileri gerekli gördü¤ünüz durumlarda ö¤rencilerinizle paylaflınız. Ö¤rencilerinizin televizyonun ifllevini kavrayabilmeleri için 86. sayfadaki “A‹LEDEN B‹R‹”, 87. sayfadaki “MEDYA DESTE⁄‹” etkinli¤ini ve bu etkinlikteki ‹nternet haberinden yararlanarak 88. sayfadaki “MEDYAYLA EL ELE” etkinli¤ini yapt›r›n›z. 89. sayfadaki “TELEV‹ZYON S‹H‹RL‹ KUTU MU?” etkinli¤ini ev ödevi olarak veriniz. Ö¤rencilerinizin televizyonun olumlu ve olumsuz yönleriyle ilgili görüfllerini s›n›fta paylaflmalar›n› sa¤lay›n›z. Televizyonun Olumsuz Etkileri Televizyonu iyi ya da kötü kılan, onu kullanma biçimidir. Televizyon do¤ru amaçlarla kullanıldı¤ında do¤ru, kötü amaçlarla kullanıldı¤ında kötü bir araç olabilir. Televizyonu zaman çalan, insan iliflkilerini zayıflatan ve insanı edilgenlefltiren bir araç olması yönüyle elefltirenler de vardır. Ama onun en olumsuz etkisi televizyonda gördüklerini sorgulamaksızın alıp taklit eden çocuklar üzerindedir. 85 A‹LEDEN B‹R‹ a. Çizer, karikatürde ne anlatmak istemektedir? ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... b. Bu karikatürde anlat›lmak istenen durum ile ailenizin televizyon izleme tutumu arasındaki iliflkiyi karflılafltırınız. ........................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. ......................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... 86 MEDYA DESTE⁄‹ Afla¤ıda medyada yer alan haberlerin toplumu nasıl etkiledi¤ine dair bir örnek görmektesiniz. Bu haberi okuyunuz ve soruları habere göre cevaplayınız. GAZETEC‹DEN TAVUKÇULARA DESTEK Kufl gribi nedeniyle zor günler yaflayan tavukçuluk sektörü, arafltırmacı gazetecinin yer aldı¤ı tanıtım filmi ile güven tazeledi... Tanıtım filminin televizyonlarda yayınlanmaya bafllamasından itibaren tavuk satıflları %40 oranında arttı. Yıllardır gıda terörüne karflı savafl açan arafltırmacı gazeteci, bu kez tavukçuluk sektöründeki do¤ruları anlatmak için kameraların karflısına geçti...Yaklaflık iki dakika süren bir tanıtım filminde oynayan usta gazeteci,entegre tesislerde üretilen tavuk etinin yenmesinde bir sakınca olmadı¤ını anlatıyor. Kufl gribi yüzünden tavuk satıflları düflen tavukçuluk sektörü do¤ruları anlatmak için bir arafltırma yapmıfl. Kamuoyu yoklamasında inanılırlık yönünden ünlü gazetecinin bir ‹nternet haberi çıkınca, Sa¤lıklı Tavuk Platformu da gazeteciye tanıtım filmi teklifini götürmüfl. Bütün televizyon kanallarında gösterilen tanıtım filmi, kufl gribi yüzünden zor günler yaflayan tavukçuluk sektöründe de güven tazeledi... Tanıtım filminden bu yana satıfllar yüzde 40 oranında arttı. Ailesinin tavuk ve yumurta da yedi¤ini söyleyen usta gazetecinin mesajları, yakında afifllerle marketleri ve bilboardları süsleyecek. Bir ‹nternet haberi, 27.01.2006 1. Habere göre tavuk satıfllarının artmasında etkili olan faktörler nelerdir? ....................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ 2. Tanıtım filminde ünlü bir gazetecinin tercih edilmesinin sebepleri nelerdir? ....................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ 3. Medyanın toplumu yönlendirmesine örnek olabilecek baflka hangi örnekleri verebilirsiniz? ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ 87 MEDYAYLA EL ELE 86. sayfadaki etkinlikle televizyonun bireyi ve toplumu yönlendirmede etkili bir iletiflim arac› oldu¤u vurgulanmıfltır. Sizde televizyon arac›l›¤›yla halk› bilinçlendirmede önemli rol oynayabilecek resmî kurum ve kurulufllar ile onlar›n yapabilecekleri çal›flmalara örnekler veriniz. 104 88 TELEV‹ZYON S‹H‹RL‹ KUTU MU? Afla¤ıda RTÜK tarafından düzenlenen yazılı anlatım yarıflmasında dereceye giren ilkö¤retim 6 ve 7. sınıf ö¤rencilerinin yazılı anlatım çalıflmalarından alıntılar yer almaktadır. Alıntıları okuyunuz. Asr›n icad› televizyon sorgulanacak duruma gelmifltir. Televizyonu icat eden insan; yay›nlar›n› haz›rlayan› insan; yay›nlar›n muhatab› insan; yay›nlardan flikayetçi olan da insan! Peki sorunlar› çözecek olan kim? Saliha KATKISIZ Düza¤aç ‹lkö¤retim Okulu, Bingöl Televizyon mükemmel bir iletiflim arac›. Dünyan›n her yerinde olan› biteni ondan ö¤reniyoruz. Televizyon olmasayd› Çin’deki salg›n hastal›¤›, Filistin’deki savafl› günü gününe takip edemezdik. Kayhan TARIM Denizli ‹lkö¤retim Okulu, Denizli Kardeflim çizgi film izliyordu. Ben de ders çal›fl›yordum. Birdenbire kafama bir fley indi. Can›m›n ac›s›ndan k›vrand›m. Kafama inen kepçeyi ald›m kardeflime baktım. O gülüyordu. Konuflmay› yeni yeni ö¤renen çocuk bunu nereden ö¤renmiflti. Tabi ki televizyonda izledi¤i bir filmden. Yine bir gün masan›n üzerine ç›km›fl yere atlayarak ayak bile¤ini incitmiflti. Hem a¤l›yor hem de ustum ustum (uçtum), diyordu. Eylem B‹N‹C‹ Sümer ‹lkö¤retim Okulu, Erzincan Annem dantel örmeyi b›rakt›. Babam da birinci s›n›fta oldu¤u gibi bana makara tekerli arabalar yapm›yor. Sürekli yorgun ama onun karfl›s›nda. Ablam üniversite s›nav›n› bu y›l yine kazanamad›. Benim de derslerim çok iyi say›lmaz, televizyon sayesinde... Babam›n saçlar›n›n döküldü¤ünü, annemin yedi kilo zay›flad›¤›n›, ablam›n yüzünü sivilce bast›¤›n› televizyonumuz tamire gidince fark edebildim. Özlem EK‹C‹ Ufuk ‹lkö¤retim Okulu, Zonguldak Reklamlar› izlerken bazen düflünüyorum. Onda gördü¤üm yiyecekleri alabiliyorum. Renkleri, ç›t›rt›lar› insan› çekiyor. Kokular›ysa sanki ekrandan ç›k›p evimize geliyor. Ya onlar› alamayanlar! Onlar ne yap›yorlar acaba? Asl› SINCI Sakarya ‹lkö¤retim Okulu, Adapazar› Büyüklerimiz “Biz çocukken çizgi filmler vard›. Ar› Maya, Heidi (Haydi), fieker K›z ve Masalc› Nineler...” diye anlat›rken özlemle gülümserler. Biz onlar› görmedik. Teknoloji ça¤›n›n çocuklar› olarak bilgisayarlarla, sanal oyunlarla büyüyoruz. Büyüdükçe oyunlar›m›za savafllar, dövüfller giriyor. Film kahramanlar›na özeniyoruz. Büyüklerimiz durumun fark›nda de¤iller. Çok be¤endi¤imiz filmde “son” yaz›nca hepsinin oyun oldu¤unu anl›yoruz ama hayat gerçek. Mertcan KARAHAN 100. Y›l ‹lkö¤retim Okulu, Trabzon 89 Önceki sayfada yer alan yazılı anlatım çalıflmalarındaki alıntılardan yararlanarak “TELEV‹ZYONUN OLUMLU YÖNLER‹” ve “TELEV‹ZYONUN OLUMSUZ YÖNLER‹” ile ilgili düflüncelerinizi maddeler hâlinde yazınız. TELEV‹ZYONUN OLUMLU YÖNLER‹ 1. ............................................................................................................................................................... 2. ............................................................................................................................................................... 3. ............................................................................................................................................................... 4. ............................................................................................................................................................... 5. ............................................................................................................................................................... 6. ............................................................................................................................................................... TELEV‹ZYONUN OLUMSUZ YÖNLER‹ 1. ............................................................................................................................................................... 2. ............................................................................................................................................................... 3. ............................................................................................................................................................... 4. ............................................................................................................................................................... 5. ............................................................................................................................................................... 6. ............................................................................................................................................................... 90 TELEVIZYON YAYINCILIGININ YAPISI DERS SINIF YAKLAfiIK SÜRE ÜN‹TE TEMEL BECER‹LER KAZANIMLAR MATERYALLER : MEDYA OKURYAZARLI⁄I : 6, 7, 8 : 40' (1 ders saati) : Televizyon (4. ünite) : Gözlem, araflt›rma, elefltirel düflünme, bilgi teknolojilerini kullanma, giriflimcilik, Türkçeyi do¤ru, güzel ve etkili kullanma : Ülkemizdeki televizyon yay›nc›l›¤›n› mülkiyet yap›s›na göre s›n›fland›rarak bunlar›n özelliklerini ve yay›n politikalar›n› belirleyen unsurlar› fark eder (2. kazan›m). : Projeksiyon cihaz›/tepegöz DERSE HAZIRLIK Ö¤rencilerinize hangi televizyon kanallar›n› izlediklerini sorunuz. Cevaplar› tahtaya iki grup hâlinde alt alta yaz›n›z. Ö¤rencilerinize televizyon kanallar›n› neden iki gruba ay›rd›¤›n›z› sorunuz. TRT, Anayasal özerkli¤e sahip, kamu hizmeti yapan bir yay›n kurulufludur. Kamu hizmeti anlay›fl›yla hareket eden TRT’nin, TRT1, TRT2, TRT3, TRT4, TRTGAP, TRTINT, TRTTÜRK, TRT Avaz, TRT 6 ve TRT Çocuk olmak üzere on televizyon kanal› bulunmaktad›r. Aile kanal› olma özelli¤ini tafl›yan TRT1; çeflitli yafl ve meslek gruplar›ndaki, farkl› e¤itim, kültür seviyesindeki izleyicilere haber vermeyi, bilgi aktarmay› ve onlar› e¤lendirmeyi hedeflemektedir. 24 saat kesintisiz yay›n yapan TRT2 ise haber-bilgi kanal›d›r. TRT3, yurttan ve dünyadan önemli geliflmelerin yer ald›¤› haber özetleri, çeflitli iç ve d›fl spor olaylar›ndan oluflan spor haberleri, gelenek ve görenekleri içeren belgeseller ile ülkemizin do¤al ve tarihî zenginliklerini tan›tan magazin ve müzik programlar›nı yay›nlar. Aynı zamanda TRT3, TRTGAP’la dönüflümlü olarak yayın yapmakta; TBMM Genel Kurulunun çalıflma günlerinde de TBMM TV’ye yayın imkânı vermektedir. TRT4, ulusal e¤itim politikas›n› destekleyen yay›n içeri¤ine sahip bir e¤itim kanal›d›r. TRTINT, yurt d›fl›nda yaflayan vatandafllarla Türkiye aras›nda köprü görevi yapmaktad›r. TRTTÜRK, Türkiye’nin Orta Asya ve Kafkaslardaki sesidir. DERS‹N ‹fiLEN‹fi‹ Ülkemizde yayın yapan televizyonların mülkiyet yap›s›n›n kamu ve özel olarak ikiye ayrıldı¤ını söyleyiniz. Bu nedenle verilen cevaplar› iki grup hâlinde yazd›¤›n›z› belirtiniz. Daha sonra yandaki bilgileri ö¤rencilerinizle paylaflınız. Kamu ve özel mülkiyetli televizyonların yapısı ve yayıncılık anlayıflları ile ilgili arafltırma yapmaları için ö¤rencilerinizi iki gruba ayrınız. Gruplar›n araflt›rmalar›nda neyi sorgulayacaklar›na iliflkin 92 ve 93. sayfalardaki “ARAfiTIRMA YAPIYORUZ” etkinli¤ini fotokopi ile ço¤altarak her iki gruptaki ö¤rencilere da¤›t›n›z. Ayr›ca her iki gruptaki ö¤rencilerin yapacaklar› araflt›rman›n bulgular›n› ve sonucunu “grubun ortak raporu” hâlinde bir sunuya (slayt gösterisi) dönüfltürüp aralar›ndan seçecekleri bir grup sözcüsü arac›l›¤›yla s›n›f arkadafllarına aktarmalarını isteyiniz. Ö¤rencilerin araflt›rma öncesinde bu duruma göre planlama yapmalar›n› sa¤layınız. Onlara bir hafta süre veriniz. Daha sonra aynı çalıflmayı bir sonraki sayfa içinde yaptırınız. 10 Temmuz 1993’te Anayasa’n›n 133. maddesinde yap›lan de¤ifliklik ve yap›lan yasal düzenleme ile ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde birçok özel televizyon ve radyo istasyonu, yay›n izni için yasayla kurulan ve yetkilendirilen Radyo Televizyon Üst Kuruluna baflvurmufltur. ‹zin alan pek çok kurulufl yayın hayatına girmifltir. Özel televizyon yayıncılı¤ının büyük sermayeler gerektirmesi bu alanda çalıflan kuruluflların zamanla yayın politikalarında sınırlılıklar getirmesine neden olmufltur. Birçok televizyon kuruluflu yayın politikalarını belirlerken bir ya da birkaç alana yönelmifltir. Sadece spor kanalı, e¤lence kanalı, haber kanalı gibi. Özel televizyon kuruluflları varlıklarını devam ettirebilmek ve kâr elde edebilmek için reklam alıp yayınlamak zorundadırlar. 91 Ö¤retmene Not: Ö¤rencilere özel yay›nc›l›k ve kamu yay›nc›l›¤› aras›ndaki farklar› anlat›rken özel televizyon kanallar›n›n ticari kayg›lar› olsa da temelde kamu hizmeti yapt›¤› ve bunun sorumlulu¤unu tafl›ması gerekti¤ini vurgulay›n›z. Özel yay›nc›l›¤›n kamu hizmeti yay›nc›l›¤› anlay›fl›n› koruyarak hareket etmesi gerekti¤i üzerinde durunuz. Devlet kamu yay›nc›l›¤›na örnek olarak ‹ngiltere'den BBC’yi, Türkiye'den TRT’yi veriniz. ‹lk özel kanallarla ilgili bilgi vererek Türkiye'deki ticari yay›nc›l›¤›n bafllamas› ve özel TV yay›nc›l›¤ının da yerleflmesi sürecini ö¤rencilerden analiz etmelerini isteyiniz. S›n›f›n bir bölümünden TRT'nin akflam kufla¤›nda yay›nlanan programlar› takip etmelerini ve içeriklerini not etmelerini, di¤er k›sm›n›n da herhangi bir özel TV kanal›n›n akflam programlar›n› takip ederek içerikleriyle ilgili not almalar›n› sa¤lay›n›z. Özellikle haberlere daha fazla dikkat etmelerini isteyiniz. Farkl›l›klar ve benzerliklerin tart›fl›lmas›n›, iki yay›nc›l›k aras›ndaki anlay›fl fark›n›n görülmesini sa¤lay›n›z. (Gruptaki ö¤renciler etkinlikte yer alan maddelerle ilgili görev da¤›l›m› yap›p daha küçük gruplara bölünüp araflt›rmay› sürdürebilirler.) 1. Gruplar›n bir hafta boyunca yapt›klar› araflt›rman›n bulgu ve sonuçlar›n› grup sözcüleri arac›l›¤› ile s›n›fa sunmalar›n› sa¤lay›n›z. 2. Çal›flma tamamland›ktan sonra önemli gördü¤ünüz ve ö¤rencilerin üzerinde hemfikir oldukları noktaları maddeler hâlinde tahtaya yaz›n›z. Kamu yay›nc›l›¤› yapan televizyon kanallar›n›n parasal kayna¤›n›n devlet taraf›ndan sa¤land›¤›n›, bu nedenle daha çok izlenme (reyting) çabas›ndan dolay›s›yla da ekonomik kayg›dan uzak olduklar›n› belirtiniz. Özel televizyonlar›n ticari birer kurulufl olmalar› nedeniyle bu yay›n ilkelerini uygulamada zaman zaman daha esnek davranabildiklerine iflaret ediniz. Afla¤›daki Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ile ilgili bilgileri ö¤rencilerinizle paylafl›n›z. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) 1994 y›l›nda radyo ve televizyon faaliyetlerini düzenlemek amac›yla özerk ve tarafs›z bir kamu tüzel kiflili¤i olarak Radyo ve Televizyon Üst Kurulu kurulmufltur. RTÜK parlemento taraf›ndan seçilen dokuz üyeden oluflur. RTÜK üyelerinin görev süresi alt› y›ld›r. Üyelerin üçte biri iki y›lda bir yenilenir. Radyo ve televizyon kurulufllar›na lisans vermek, kanal ve frekans bantlar› tahsis etmek, verici kurma ve iflletme izni vermek ve denetlemek, radyo ve televizyon yay›nlar›n›n ulusal ve uluslararas› mevzuata uygunlu¤unu denetlemek, 3984 sayılı Yasa’da belirlenen ilkelere ayk›r› yay›n yapan kurulufllara müeyyide uygulamak, radyo ve televizyon yay›nlar›yla ilgili kamuoyunun tepkilerini belirlemek için gerekli kamuoyu araflt›rmalar›n› yapmak RTÜK görev ve yetkilerini oluflturmaktad›r. Türkiye’nin AB üyeli¤ine adayl›¤› sürecinde yürütülen mevzuat›n uyumlaflt›r›lmas› çal›flmalar› çerçevesinde 2002 y›l›nda yap›lan yasa de¤iflikli¤iyle yay›n ihlalinde bulunan kurulufllara uygulanan yay›n durdurma müeyyidesi kald›r›lm›fl ve yerine uyar›/özür dileme, program durdurma ve para cezas› müeyyideleri getirilmifltir. Ayn› kapsamda 2003 y›l›nda yap›lan yasa de¤iflikli¤i ile kamu ve özel radyo ve televizyon kurulufllar›nca Türk vatandafllar›n›n günlük yaflamlar›nda geleneksel olarak kulland›klar› farkl› dil ve lehçelerde yay›n yapmalar›na imkân sa¤lanm›flt›r. 3984 say›l› Yasa gere¤ince özel radyo ve televizyon kurulufllar› yay›nlar›nda e¤itim ve kültür içerikli programlara belli oranlarda yer vermek durumundad›rlar. Ayn› zamanda yay›nlarda kiflilik haklar›na sayg› gösterilmesi, çocuklar›n ve gençlerin geliflimini olumsuz etkileyebilecek yay›nlar konusunda hassas davran›lmas›, Türkçenin korunmas› ve toplum içinde düzgün bir biçimde kullan›m›n› desteklemek amac›yla programlarda Türkçeye özen gösterilmesi gerekmektedir. 92 ARAfiTIRMA YAPIYORUZ Kamu Yayıncılı¤ı ile ‹lgili Arafltırmanın Konuları 1- Ülkemizde ilk kamu yay›nc›l›¤› ne zaman bafllam›flt›r ve zaman içinde geliflim süreci nas›l olmufltur? ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ 2- Kamu televizyonları hangi kuruma ba¤lıdır? ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ 3- Kamu televizyonlarının ekonomik kaynakları nereden sa¤lanmaktadır? ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ 4- Kamu televizyonlarının yay›n ilkeleri nelerdir? ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ 5- Kamu televizyonlarının kurulufl amac› nedir? ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ 93 Özel Yayıncılık ile ‹lgili Arafltırmanın Konuları 1- Ülkemizde ilk özel televizyon kanal› yay›na ne zaman bafllam›flt›r ve özel yayıncılı¤ın günümüze kadar gösterdi¤i geliflmeler nelerdir? ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ 2- Özel televizyonların ekonomik kaynakları hakkında neler söyleyebilirsiniz? ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ 3- Özel televizyonların sahiplerinin TV yayıncılı¤ı dıflında faaliyet gösterdikleri alanlar var mıdır? Varsa örnek veriniz. ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ 4- Özel televizyonların yay›n ilkeleri nelerdir ve hangi tür programlar yayımlarlar? ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ 5- Özel televizyonların kurulufl amac› nedir? ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ 94 PROGRAM TURLERI‹ DERS SINIF YAKLAfiIK SÜRE ÜN‹TE TEMEL BECER‹LER KAZANIMLAR MATERYALLER : MEDYA OKURYAZARLI⁄I : 6, 7, 8 : 40'+40' (2 ders saati) : Televizyon (4. ünite) : Gözlem, araflt›rma, yarat›c› düflünme, elefltirel düflünme, iletiflim, bilgi teknolojilerini kullanma, Türkçeyi do¤ru, güzel ve etkili kullanma. : Televizyon program türlerini amaçlar›, ifllevleri ve özellikleri bak›m›ndan ay›rt eder (3. kazan›m). : RTÜK taraf›ndan haz›rlanan “Yay›nlarda Program Türleri Kod, Tan›m ve S›n›flamalar›” adl› kitapç›k. DERSE HAZIRLIK Dersin bafl›nda birkaç ö¤renciye izlemekten hoflland›klar› program türlerini sorunuz. Neden bu program türlerini izlediklerini ve bu programlar›n genellikle günün hangi saatinde yay›nland›¤›n› nedenleri ile birlikte aç›klamalar›n› isteyiniz. 8. Müzik program› 9. E¤lence program› 10. Program tan›t›m› Ö¤rencilerinizin program türlerinin amaçlar›n›, ifllevlerini ve özelliklerini afla¤›daki soruyu sorarak keflfetmelerini sa¤lay›n›z. TV kanallar›nda 10:00 - 18:00 saatleri aras›nda magazin, yemek programlar›, pembe diziler yay›mlan›yor. Neden? DERS‹N ‹fiLEN‹fi‹ 96. sayfadaki “TELEV‹ZYON YAYINLARINI TANIYALIM” etkinli¤ini yeterince ço¤altarak ö¤rencilerinize da¤›t›n›z. Onlardan etkinlikteki programlar› afla¤›daki program türlerine göre s›n›fland›rmalar›n› isteyiniz. Bu soruyu cevaplamadan önce ünitede yer alan “TELEV‹ZYONUN ETK‹N N‹TEL‹KLER‹” ve “TELEV‹ZYON YAYINCILI⁄ININ YAPISI” adl› konulardaki bilgilerden de yararlanabileceklerini söyleyiniz. 1. Haber program› 2. Spor program› 3. Kültür program› 4. Din ve Ahlak program› 5. E¤itim program› 6. Gerçek insan yaflam›ndan yola ç›k›larak oluflturulan program 7. Dramatik programlar. Yukarıdaki program türlerine ekleyebilece¤iniz baflka program türleri varsa onları da kendi aralarında amaç, ifllev ve özellik açısından sınıflandırınız. 95 TELEV‹ZYON YAYINLARINI TANIYALIM Afla¤›da verilen TRT’nin 1. kanalına ait bir günlük yay›n ak›fl›nı inceleyerek sorular› cevaplay›n›z. Çarflamba 25 Ekim 2006 06:08 ‹stiklâl Marfl› ve Günün Program Ak›fl› 06:10 Bizim Mahalle 06:35 Türk Sinemas› “Beklenen fiark›” 08:15 Çizgi Sinema “Herkül” 10:00 ‹yi sabahlar 11:50 Bizim Evin Halleri 13:00 Haber 13:20 Fragman Spot 13:30 Ademler ve Havvalar 14:40 Çizgi Sinema “Herkül” 16:20 Çizgi Film “Disney’in Teneffüs Zili” 16:50 Çizgi Film “Micky ve Donald’›n Maceralar›” 17:20 Asya’n›n Kandilleri 18:00 Türk Sinemas› “Merakl› Köfteci” 19:25 Reklam 19:30 Ana Haber Bülteni 20:06 Reklam 20:15 Spor 20:20 Hava Durumu 20:25 Reklam 20:30 Gölgeler 22:00 Reklam 1. Yukarıda TRT’nin 1. kanalının 25 Ekim 2006 Çarflamba gününe ait yay›n ak›fl›nı görmektesiniz. Programların adlarından edindi¤iniz ipuçlarına göre bu programları türlerine göre sınıflandırınız. ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ 2. Programların adları onların içerikleri hakkında bilgi veriyor mu? Örnek vererek açıklayınız. ....................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 96 ÜN‹TE DE⁄ERLEND‹RMES‹ Afla¤ıdaki cümlelerden do¤ru olanların baflına “D”, yanlıfl olanların baflına “Y” harfi yazınız. Yanlıfl olan cümlelerin do¤rularını verilen bofllu¤a yazınız. ( ( ( ( ) 1. En çok izlenen kitle iletiflim arac› televizyondur. ............................................................................................................................................ ) 2. Televizyon yay›nlar› tüketimi teflvik etmektedir. ............................................................................................................................................ ) 3. TRT televizyonlar›n›n mülkiyeti özeldir. ............................................................................................................................................ ) 4. Yay›n ihlalinde bulunan TV ve radyolara RTÜK tarafından yapt›r›m uygulanır. ............................................................................................................................................ Afla¤›daki sorunun cevab›n› bofllu¤a yaz›n›z. 1. Bir televizyon kanal›n›z oldu¤unu hayal edin. Televizyonunuz için bir günlük yay›n ak›fl› haz›rlaman›z gerekse hangi içerikte programlar haz›rlard›n›z? Aç›klay›n›z. ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ Afla¤›daki sorular›n cevaplar›n› iflaretleyiniz. 1. Televizyonla ilgili afla¤›daki ifadelerden hangisi do¤ru de¤ildir? A. Bir kaynaktan gelen elektromanyetik dalgalar› ses ve resme çevirir. B. Haber verir, e¤itir ve e¤lendirir. C. Olaylar› an›nda görüntülü ve sesli olarak verir. D. En ucuz kitle iletiflim arac›d›r. 2. Afla¤ıdaki adland›rmalardan hangileri televizyon için kullan›lmaktad›r? A. Oyalanma kutusu B. Müzik kutusu C. Bilgi kutusu D. E¤lendirici 3. “Annem dantel örmeyi bıraktı. Babam da birinci sınıfta oldu¤u gibi bana makara tekerli arabalar yapmıyor. Sürekli yorgun ama onun karflısında. Ablam üniversite sınavını bu yıl yine kazanamadı. Benim de derslerim çok iyi sayılmaz, televizyon sayesinde... Babamın saçlarının döküldü¤ünü, annemin yedi kilo zayıfladı¤ını, ablamın yüzünü sivilce bastı¤ını televizyonumuz tamire gidince fark edebildim.” Yukarıdaki metne göre afla¤ıdaki seçeneklerden hangisine ulaflılamaz. A. Aile bireyleri televizyon karflısında uzun zaman geçirmektedir. B. Televizyon nedeniyle aile içi iletiflim güçlenmifltir. C. Yazar ve ablası derslerine yeterince zaman ayıramamaktadır. D. Yazar televizyonun aile bireyleri üzerindeki olumsuz etkilerinden yakınmaktadır. 4. Türk edebiyat›na önemli eserler vermifl yazarlar› tan›tmak için haz›rlanan dizi film hangi program türü kapsam›ndad›r? A. E¤itim Program› B. Kültür Program› C. Dramatik Program D. Bilgilendiren / E¤lendiren Program 97 ÖZ DE⁄ERLEND‹RME “TELEV‹ZYON” ünitesinde neleri ne kadar ö¤rendi¤inizi anlamak için kendinizi de¤erlendirebilirsiniz. Afla¤›daki ifadeleri okuyarak size uygun olan seçene¤i “x” ile iflaretleyiniz. “Bunu çok iyi yapabiliyorum.” için “Bunu k›smen yapabiliyorum.” için “Bunu yapam›yorum.” için kutucu¤unu iflaretleyiniz. ÖLÇÜTLER 1. Televizyonun ifllevlerini söyleyebilirim. 2. Televizyonun bireyi ve toplumu yönlendirdi¤ine örnekler verebilirim. 3. Televizyon programlar›n› türlerine göre s›n›fland›rabilirim. 4. Televizyonun olumlu ve olumsuz yönlerine örnekler verebilirim. 5. Ülkemizdeki televizyon kanallar›n›n yay›n politikalar› konusunda görüfl belirtebilirim. 6. Bu konuda ö¤rendiklerimi günlük hayat›mda kullanabilirim. Ö⁄RETMEN‹N YORUMU: ........................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... De¤erlendirme sonunda iki kez gözden geçirmeniz yararl› olacakt›r. ya da bir kez 98 iflaretlediyseniz bu üniteyi yeniden