MARLEY
Transkript
MARLEY
“Babam bana dedi ki; bana ettiğini evladından çekersin. Babama dedim ki; babana yapmasaydın benden çekmezdin.” Bilindiğinin aksine Marley, Reggae müziğinin yaratıcısı değildir, lakin bu türün tüm dünyaca tanınmasını sağlayan, en bilinen temsilcisidir. Jamaika adasına özgün ve Rastafarian ilahilerinden kaynaklanan bir tür olan Reagge’yi Ska ile harmanlayarak dünyanın her tarafında bilinmesini ve sevilmesini sağlayan bir ikondur. Ayrıca Rastafarianizmin ve bu dine özgü Dreadlock saç stilinin de dünyaca tanınmasına vesile olmuştur. “Babam bana dedi ki; bana ettiğini evladından çekersin. Babama dedim ki; babana yapmasaydın benden çekmezdin.” İngiliz-Jamaikalı-Suriyeli-Yahudi karması Norval Sinclair Marley, İngiliz Kraliyet Donanması’nda bir kaptandı. Ailesinini tüm itirazlarına rağmen, kendinden oldukça küçük bir Afro-Jamaikalı olan Cedella ile evlendi ve 1945 yılında, Cedella henüz 18 yaşında iken, Jamaika’nın Nine Mile isimli bir köyünde Nesta Robert Marley’i dünyaya getirdi. Yıllar sonra bir gümrük memurunun marifetiyle adı ‘Bob Marley’e dönüşen Nesta, Jamaika’nın Afrikalı köklerine bağlı bu bölgesinden edebi olarak oldukça beslendi. Özellikle bilgece hikayeler, masallar ve atasözleriyle dolu bu kültür, Bob’un sanatsal birikiminin temellerini oluşturdu. Uzun yol kaptanı olan babası, ailesine maddi destek sağlıyor, ama mesleği sebebiyle onları çok sık göremiyordu. 1955 yılında, Bob henüz 10 yaşında iken, babası bir kalp krizi sebebiyle öldü. “Farkını yansıt, değiş, geliş, keşfedilmeyeni keşfet, yücelerin içinde yüksel. Sonunda tek ol!” 50’lerin sonunda Jamaika’nın başkenti Kingston’ın batısına taşındı Bob. Yaşadığı bölgeye, bir kanalizasyon hendeği üzerine kuurlu olması sebebiyle “Trench Town” deniliyordu. Düşük gelirli kalabalık ailelerin yaşadığı bu gecekondu semtinde hayat hiç kolay değildi. Bob ise müthiş dövüş becerileriyle kısa sürede sokakların saygısını ve bu saygının ifadesi olarak da ‘Tuff Gong’ lakabını kazandı. Yoksulluk, umutsuzluk ve karmaşa dolu bu getto kültürü, Bob’ın politik görüşünü şekillendirirken bir yandan da müzikal bilgisini ve yeteneklerini körüklüyordu. Sonraki dönemlerde Bob, bölgeye adanan bir çok şarkısı ile Trench Town’ı da ölümsüzleştirdi. 1960’ların başında adanın müzik endüstrisi şekil almaya başlamıştı ve bu gelişim de Amerikan Soul ve R & B’unun adaya özgün icrası ve aksanıyla yorumlanmasından doğan Ska adlı bir yerli popüler Jamaikalı müzik formu doğurdu. Yoksul Jamaika’da hızla yayılan bu tür, getto gençleri için yıldız olma yolunda somut bir hedef oldu. Oğlunun müzik kariyeri hayallerinden habersiz olan Cedella, bir an öne hayata atılmasını istiyordu. 14 yaşında okulu bırakan Bob, istemese de bir kaynakçı çırağı oldu. Kısa bir süre sonra gözüne saplanan minik bir çelik kıymık, kaynakçılığı bırakıp kendini tamamen müziğe adamasına neden oldu. 16 yaşında müzisyen Desmond Dekker ve yapımcısı Leslie Kong ile tanışan Bob, ilk 3 single’ını kaydetti. Sunumu başarısız olan bu plaklardan beklediği ünü elde edemediği gibi, sömürücü zihniyetin yeni kurbanı olarak umduğu parayı da kazanamadı. 1963 yılında Bob Marley çocukluk arkadaşı, Bunny Wailer, Joe Higgs ve Peter Tosh tarafından dünya müzik tarihine geçecek bir efsane kuruldu: The Wailers. Yıllar sonra BBC tarafından ‘yüzyılın şarkıları’ listesine konulan ‘One Love’ın da içinde bulunduğu bir kaç single yayınlayan grup, Jamaika’nın yoksullukla mücadelesini anlattıkları duygusal armonileriyle yerel anlamda hızla ünlendi. 91