Dosya ve klasörlerle çalıÃma
Transkript
Dosya ve klasörlerle çalıÃma
Dosya ve klasörlerle çalıma 3 Bu bölümde neler öÝreneceksiniz? Bu bölümde sürücüler, klasörler ve dosyalarla çalıma konusu ile tanıacaksınız. Windows ortamında hangi sürücülerin yer aldıÝını ve verilerin disketlere nasıl kaydedildiÝini göreceksiniz. Klasör ve/veya dosyaları ekran üzerinde inceleyebilecek, kopyalayabilecek, silebilecek, taıyabilecek veya adlarını deÝitirebileceksiniz. Geri dönüüm kutusuna taınan dosyaları geri almayı ve disket kopyalama ve biçimlendirmeyi öÝreneceksiniz. Baarı ölçeÝiniz Íu ana kadar öÝrendikleriniz: Bilgisayarım penceresini açma Windows-Explorer gibi programları açma Pencerelerle çalıma 29 53 30 Íimdi öÝreneceÝiniz yeni konular: Klasör ve dosyalar nelerdir? Windows’un kullandıÝı sürücüler Disketlerle çalıma Sürücü, dosya ve klasör pencerelerinin içeriÝini gösterme Klasör penceresinin içeriÝinidüzenleme Explorer’de dosya ve klasör düzeni Farklı sürücü ve klasörler arasında geçi yapma Yeni bir klasör açma Yeni bir dosya yaratma Klasör ve dosya adlarını deÝitirme 66 71 72 74 81 84 87 91 93 95 Klasör ve dosyaları kopyalama 98 Birden fazla dosyayı aynı anda kopyalama 102 Bir klasördeki dosyayı aynı klasör içinde kopyalama 106 Klasör ve dosyaları taıma 108 Bir disketi kopyalama 110 Bir sürücüdeki veri miktarını ve sürücü kapasitesini öÝrenme 113 Dosya ve klasörleri silme 114 Silinmi dosyaları geri dönüüm kutusundan geri alma 117 Geri dönüüm kutusunu boaltma 119 Dosya ve klasörler bulma 121 Bir disketi biçimleme 123 65 Klasör ve dosyalar nelerdir? »Klasörler« ve »dosyalar« Windows’da sık sık rastlayacaÝınız iki kavramdır. EÝer bu kavramlar size yabancı deÝilse, bu balık altındaki bölümü atlayabilirsiniz. Bilgisayarım penceresinin içeriÝi alt pencerelerde çeitli dosyalar gösterilir. Aynı ekilde, yanda bulunan Eigene Dateien penceresinde de çeitli dosyalara ait simgeler yer almaktadır. Peki, dosya nedir ve neye yarar? Bir mektup yazmak, resim veya çizim yapmak, ya da bir hesaplama tablosu oluturmak amacıyla bir program kullandıÝınızda birçok veri yaratılır ve birikir. ÇoÝunlukla, bu verileri yalnızca ekrandan izlemek veya yazıcı çıkıı olarak almakla yetinmek istemeyeceksiniz. Çalımalarınızı (yani verilerinizi) ilerde tekrar kullanacak veya bir ekilde deÝerlendirmek üzere »saklamak « isteyeceksiniz. Bilgisayarın veri »saklamasına« kaydetme denir. Bilgisayar, verileri genelde bellek veya disket üzerine kaydeder. Ancak, kaydetme, örn. bir mektubu oluturan harflerin aynen diskete veya belleÝe yerletirilmesi anlamına gelmez. EÝer veri taıyıcısında (bellek, disket) birden fazla mektup yer aldıÝı takdirde, bilgisayar belirli bir metni nasıl bulur? Bu sornuyu güncel yaamdan bir örnekle baÝlantı kurarak cevaplamaya çalıalım: el yazısı veya daktilo ile belgeler yazdıÝımızda, i bittikten sonra belgeleri uygun (yani düzenli) bir ekilde ayırır veya birletiririz. Çok düzenli insanlar daha ileri gider: yazdıkları belgelerin kapak sayfalarına bir de belgenin adını ve icabında bir içerik listesi yazarlar. Bu tür bir belge arive konduÝunda muhtemelen adı ve arivdeki yeri bir ariv listesine kaydedilecektir. Bu sayede ilerde aranan bir belgeye hızlı ve odaklı bir ekilde ulaılması saÝlanmı olur. 66 Klasör ve dosyalar nelerdir? Ïte, bilgisayar da yukarıda tarif ettiÝimiz düzenleme biçimine benzer ilemler yapar. Bilgisayar, birbirine baÝlı olan (bir bütün oluturan) tüm verileri (örneÝin bir mektup metni, bir resim, bir hesaplama tablosu, bir program, vs.) bir dosyada toplar. Bu veri dosyasını sanki bir konteyner gibi düünebilirsiniz; bu konteynere veriler doldurulur. Her dosyaya bir ad verilir. Bilgisayar (ve dolayısıyla siz) verilen bu ad sayesinde, belirtilen bir dosyayı bulur. . . O NERÏ Dosya adlarına ilikin kurallar Windows’da dosya adları belirli kurallara uymak zorundadır. Bir dosya adı en fazla 255 karakterden oluabilir. A’dan Z’ye veya a’dan z’ye tüm harfler, 0’dan 9’a kadar tüm rakamlar boluklar ve diÝer karakterler dosya adında kullanılabilir. ÖrneÝin Brief an Müller geçerli bir dosya adı olabilir. Dosya adında kullanılamayan iaretler unlardır: ” / \ | < >. Dosya adlarına bir de dosya uzantısı eklenebilir. Dosya uzantıları bir nokta ve bu noktadan sonra gelen harflerden (genelde üç harftir) oluur (örn. .TXT, .BMP, .EXE, .BAT, .INI, .DOC, vs.). Dosya uzantıları dosyanın türünü, ya da baka bir deyile dosyanın hangi program ile açılıp ilenebileceÝini belirler. Dosya adını ve uzantısını büyük veya küçük harflerle yazabilirsiniz. Windows’da her iki yazım ekli de geçerlidir. Buna göre »Brief an Müller.doc« ile »brief an müller.doc« biçimindeki dosya adları Windows’da eit muamele görür. Gerek MS-DOS gerekse Windows 3.1’de dosya adı en fazla 8, dosya uzantısı ise en fazla 3 karakterden oluabiliyordu (”8.3 dosya adı” olarak da bilinir). Windows 95/98 ve Windows NT için böyle bir sınırlama olmasa da, gereksiz uzunlukta ve pratik olmayan dosya adlarından sakınıp en fazla 20 karakterlik dosya adlarının kullanılması tavsiye edilir. Windows’da dosyaya, adına eklenen uzantıya baÝlı olarak bir de çeitli simgeler eklenir. AaÝıda simge ve dosya adı uzantılarına örnekler verilmitir. Simge Açıklama Dosya uzantısı .bmp olan bu dosya bir grafik dosyasıdır. Bu tür dosyalar Windows 98’de yer alan Paint programıyla yaratılabilir (bkz. 4. bölüm). 67 Bloknot biçimindeki simge ve .txt eklindeki dosya uzantısı basit biçimli metinler içeren dosyaları temsil eder. Bu tür dosyalar örneÝinWindows-Editor programıyla yaratılabilir (bkz. 4. bölüm). Ïsimlerinin arkasında .doc uzantısını taıyan dosyalar da birer metin dosyasıdır fakat bu tür dosyalar ayrıca resimler ve biçimlendirilmi metin/yazı karakterleri içerebilir (örneÝin kalın yazı, italik yazı, vs. gibi). EÝer bir .doc dosyası üstteki simgeyi taıyorsa, Windows’un bir donatısı olan WordPad programıyla yaratılmıtır (bkz. 4. bölüm). Alttaki simge ise, Word programı ile yaratılmı olan.doc dosyalarının baında bulunur. .xls uzantısını taıyan dosyalar hesaplama tabloları içerirler ve bir Windows programı olan Excel ile ilenirler. .htm veya .html uzantılı dosyalar internet sayfaları içerirler. Bu tür dosyalar Ïnternet Explorer ile açılıp ekrandan izlenebilir (bkz. 8. bölüm). .hlp uzantılı dosyalar kullanıcıya yönelik yardım metinleri içerir ve balarında bir kitap simgesi vardır. Windows bu tür dosyaları bir programın yardım fonksiyonunu etkinletirdiÝinizde (yardım talep ettiÝnizde) kullanır. .exe dosya uzantısını taıyan dosyalar program dosyalarıdır. EÝer eski MS-DOS programları söz konusu ise, bu dosyanın baına yanda gösterilen tipte bir pencere simgesi gelir. Windows program dosyalarının adlarına da .exe uzantısı eklenir. Ancak, bu programların tümünün kendine özgü bir simgesi vardır (yanda bir Windows donatısı olan hesap makinesinin simgesi gösterilmitir). 68 Klasör ve dosyalar nelerdir? . . O NERÏ .bat uzantılı dosyalar MS-DOS komutları içeren belli balı dosyalardır. Bu dosyalarla programlara benzer uygulamalar yapılır. Dosyalar için kullanılan daha birçok simge vardır fakat bunlar dosya uzantısına ve Windows ile birlikte kurulu programlara baÝlıdır. Sizin Windows uygulamalarınızda dosya uzantıları görülmüyor mu? Onbirinci bölümde »Klasör ve dosyalar« kısmında dosya uzantılarını nasıl gösterebileceÝiniz tarif edilmektedir. Peki, klasörler nelerdir ve ne için kullanılırlar? Bu soruya da yine güncel ofis hayatından bir örnekle yaklaalım: daha verimli çalıabilmek ve »ortalıkta uçuan« düzensiz kaÝıt ve notlar arasında boÝulmamak için, mektup ve evraklar klasörlere koyulur. Bir klasör, bir ekilde birbiriyle ilikisi, baÝlantısı olan tüm evrakları saklar. Bilgisayar için de benzer bir durum söz konusudur. Dosyalar bilgisayarın belleÝine veya disketlere kaydedilir.Bilgisayarım penceresini açtıktan sonra bu pencerede yer alan bir sürücüye ait alt klasör penceresini açtıÝınız zaman (bkz. ileriki sayfalar), Windows size sürücüye kaydedilmi dosyaları gösterir. Windows bunu tıpkı bir arivde olduÝu gibi, içerik listesi eklinde, dosya adları ve diÝer bazı bilgiler ile birlikte gösterir. Yandaki pencere Kap02 klasörden 33 dosyalık bir kesit göstermektedir. Galiba belirli bir dosyayı hemen bulmak o kadar kolay bir i deÝildir. Peki 33 deÝil de birkaç bin dosya kaydettiyseniz durum ne olacaktır? 69 Bu durumda belirli bir dosyayı bulmak çok güçleecektir. Bu sanki bir yıÝın kaÝıt arasından yalnızca belirli bir mektubu çıkarmaya benzer. Windows, evrakların saklanması için, gerçek ofis hayatına benzer » ık« bir çözüm sunar: konu bakımından birbiriyle ilikili olan dosyalar ortak klasörlere yerletirilir. Bir disket veya belleÝe açılan klasörler dosyalar veya alt klasörler içerebilir. DÏ KKAT B U N E D ÏR ? Yandaki pencere Easy klasörünün içeriÝini göstermektedir. Easy klasöründe baka (alt) klasör simgeleri ve çeitli dosyalar yer almaktadır. 70 Windows pencerelerindeki tüm klasörler temsili bir klasör simgesi ile gösterilir. Bu sayede görsel olarak klasörleri dosyalardan ayırt edebilirsiniz. Klasörlerde saklayacaÝınız dosyaları gruplara ayırırken esas alacaÝınız kriterleri siz belirlersiniz; dosyaları belirli özelliklere göre ayırabilirsiniz (örn. tüm Klasörler de dosyalara benzer biçimde bir ad (ve klasör simgesi) ile donatılır. Dosya adlarına ilikin kurallar klasör mektupları adları için de aynen geçelidir. Ancak, dosyalarda kullanılan Mektuplar adlı dosya uzantısı gibi bir ad uzantısı klasörlere genelde bir klasöre, uygulanmaz. Klasörler bazen dizinler (Verzeichnis) olarak tüm hesapları da anılır. Bu kavramı okuduÝunuzda aslında klasörlerin kastedildiÝini anlarsınız. da Hesaplar adlı ikinci bir klasöre yerletirebilirsiniz, Her dosya ve klasöre verilen ad kendine vs.). özgü olmalıdır. Bir klasöre aynı isimle iki klasör veya dosya yerletiremezsiniz. Fakat bir dosya kendi (aynı) adı altında çeitli klasörlerde bulunabilir. Windows’un kullandıÝı sürücüler Windows’un kullandıÝı sürücüler Dosya ve klasörler disket, bellek veya CD-ROM’lara kaydedilir. Arbeitsplatz penceresini açtıÝınızda, Windows size bu saydıÝımız veri taıyıcılarının sürücülerini gösterir. Farklı sürücülerin farklı isim ve simgeleri vardır. Simgeler, ekilleri itibariyle sürücü türüne ilikin bir fikir verir. Yandaki iki simge disket sürücülerini temsil eder. Temsili disket ekli sürücünün hangi tip disketleri desteklediÝini ( = hangi tip disketlerle kullanılabildiÝini) gösterir. Yeni model bilgisayarların neredeyse tümünde 3,5 inçlik disketler kullanılmaktadır. Bu tip disketlerin geniliÝi ve yüksekliÝi yaklaık 9 cm’dir ve saÝlam bir plastik kılıfla kaplıdırlar. Eski model bilgisayarlarda ise 5,25 inçlik disketler kullanılmaktadır; bunların çapı yaklaık 13,5 cm’dir ve esnek bir plastik kılıfın içinde yer alırlar. Bu simge bellek sürücülerini temsil eder. Bu tür sürücüler, bilgisayara sabit olarak monte edilmitir ve bir disket gibi çıkarılamazlar. Ancak, bellekte çok daha fazla veri kaydedilebilir. EÝer bilgisayarınızın bir CD-ROM sürücüsü mevcut ise, bu sürücü yandaki simge ile belirtilir. 71 O NERÏ . . Sürücüler bazen sol alt köede bulunan temsili bir el simgesiyle gösterilir. Bu el, sürücünün bir bilgisayar aÝı içinde kullanıma serbest olduÝunu ifade eder; yani aÝ içinde yer alan diÝer kullanıcılar da bu sürücüye eriebilir. Aynı el simgesi aÝa açılan yazıcı ve klasörler için de kullanılır (ayrıca bkz. bölüm 9). Konuyla ilgili olarak son soru udur:Sürücülere hangi adlar verilir? Arbeitsplatz penceresini açtıÝınızda, bilgisayarınıza kurulmu olan sürücülerin simge ve adlarını görebilirsiniz. Sürücülere verilen adlar bilgisayardan bilgisayara deÝiiklik gösterebilir. (örn. Data1 (D:), Sistem (C:) vs.). Fakat netice itibariyle tüm sürücüler basit bir emaya göre adlandırılmaktadır; bu ema Windows iletim sistemini kullanan tüm bilgisayarlar için geçerlidir: Sürücüler A’dan Z’ye kadar devam eden harflerle ifade edilir ve bu harfin arkasına üst üste iki nokta konur. Bu harfleri Bilgisayarım penceresinde görebilirsiniz. Disket sürücüsü genelde birinci sürücü kabul edilir ve bu nedenle A: harfi ile ifade edilmitir. Íayet bilgisayardaikinci bir disket sürücüsü mevcut ise, buna B: harfi verilir. Bilgisayara kurulu olan birinci bellek C: harfi ile ifade edilir. Disketlerle çalıma Bilgisaylarla çalıırken muhtemelen disket de kullanacaksınızdır. ÖrneÝin bellekten diskete dosyalar kopyalayabilir ve bu disketleri daha sonra bir arivde toplayabilirsiniz. Programlar CD-ROM üzerine olduÝu kadar halen diskete yüklü olarak da satıa sunulmaktadır. Programlarla yüklü bir disket satın aldıÝınızda, bu programları disketten bilgisayarınızın belleÝine kurmanız gerekir (bkz. 11. bölüm). Disketlerle çalıırken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. 72 Disketlerle çalıma Burada, saÝlam bir plastik kılıfıyla kaplı 3,5 inçlik bir standart disket gösterilmitir. Yapıkan kaÝıt etiket, disketin içeriÝini plastik kılıf üzerinde belirtmeniz içindir. Bir disketi daima bu etiketten tutmanızı tavsiye ederim (ba parmaÝınız etiketin üstünde, iaret parmaÝınız disketin diÝer yüzünde). . . O NERÏ Disketin alt kenarında bulunan metal sürgü (saÝa sola hareket kabiliyetlidir) plastik kılıf içinde yer alan manyetik diski toz, kir ve parmak izlerinden korur. Disketin saÝ üst köesinde ufak dikdörtgen pencereye benzer bir açıklık vardır. Bu açıklık, arkasında bulunan plastik bir sürgü ile kapatıldıÝında diskete veri kaydedilebilir. Açıklık kapatılmadıÝı takdirde disket yazmaya karı korunmu olur, yani üzerine kayıt yapılamaz. Bahsi geçen açıklıÝın tam karısında, yani disketin üst sol köesinde, bir açıklık bulunuyorsa söz konusu disket 1,44 Mbyte kapasitelidir. 720 Kbyte kapasiteli disketlerde bu açıklık yoktur. Disketi yerletirmek için, etiketinden tutup yandaki ekle uygun olarak sürücüye itin (metal sürgü sürücü giriine yönelmi, kaÝıt etiket üste bakıyor). Disket »tık« sesiyle sürücüye oturmalıdır. . . O NERÏ Disketi sürücüden çıkarmak için sürücü giriinin yanında veya altında bulunan çıkarma düÝmesine basın. Disketleri sürücüden çıkardıktan sonra bir disket kutusunda muhafaza etmelisiniz. Disketler toz, sıvı, aırı ısı ve özellikle manyetik alanlardan korunmalıdır çünkü manyetik alan etkisi diskette veri kaybına yol açabilir (bu nedenle disketleri telefon, mönitör veya hoparlör gibi aletlerin yakınına koymayın). 73 Sürücü, dosya ve klasör pencerelerinin içeriÝini gösterme Windows, sürücülerin içeriÝini göstermek için çeitli olanaklar sunmaktadır. 1 Arbeitsplatz simgesine çift tıklayın. 2 Íimdi Arbeitsplatz penceresinde yer alan sürücülerden birinin simgesine (örn. C:) çift tıklayın. Windows sürücünün içeriÝini gösteren pencereyi açar. Bu pencerede, seçmi olduÝunuz sürücüye kaydedilmi olan klasör ve dosyaları görebilirsiniz. Bir simgeye tıkladıÝınızda klasör penceresinin sol kenarında ek bilgiler belirir. Kaydırma çubuÝu, araç çubuÝu, pencereyi kapatmaya yarayan kapat düÝmesi, vs. gibi pencere öÝeleriyle 1. bölümde tanımıtınız.. 74 Sürücü, dosya ve klasör pencerelerinin içeriÝini gösterme Kaydırma çubukları ile klasör penceresinin içeriÝini tarayabilirsiniz. Pencerenin boyutunu deÝitirme imkanının da mevcut olduÝunu hatırlayın. Bu ilemle ilgili adımlar 1. bölümde yer almaktadır. 3 Bir klasörün simgesine çift tıklayın. Windows imdi üzerine tıkladıÝınız klasörün penceresini açar. Burada Tools, klasörü verilmitir; bu klasörün de kendine ait alt klasörleri ve dosyaları mevcuttur. Alt klasörlerin pencereleri simgelerine çift tıklayarak açılır. . . O NERÏ Pencerenin görülebilir içeriÝi pencerenin boyutuna baÝlıdır. Çok küçük pencerelerde sol sütun »Arbeitsplatz« gösterilmez. 75 4 Bir alt klasörden ana klasöre dönmek için araç çubuÝunda yer alan Aufwärts düÝmesine tıklayın (not: araç çubuÝu, klasör penceresinin üst kenarında, menü çubuÝunun altında yer alır). Araç ÇubuÝunun solunda bulunanVorwärts ve Rückwärts düÝmeleri klasör pencereleri arasında dolamayı mümkün kılar. . . O NERÏ Yanda belirtilen pencerede bir uygulamayla ilikili kısa bilgi penceresi gösterilmitir. 76 Bir üst veya ana klasöre dönmek için (ı) tuuna da basabilirsiniz. Sürücü, dosya ve klasör pencerelerinin içeriÝini gösterme Açmı olduÝunuz klasör penceresinde Araç ÇubuÝu ve düÝmeler yok mu? Araç ÇubuÝunu görüntülemek istiyor musunuz? 1 Menü çubuÝunda ANSICHT menüsüne tıklayın. 2 Açılan ANSICHT menüsünde SYMBOLLEISTE komutuna tıklayın. . . O NERÏ EÝerSYMBOLLEISTE komutunun alt menüsünde STANDARDSCHALTFLÄCHEN satırı onaylanmı (= iaretlenmi) ise, klasörde menü çubuÝu altında yer alan araç çubuÝu gösterilir.STANDARDSCHALTFLÄCHEN satırına tıklayıp onayı kaldırdıÝınızda araç çubuÝu kaybolur. Standart düÝmeler komutunun altında yer alan diÝer iki komut ile Ardressleiste ve Links araç çubuÝu açılır veya kapatılır. ANSICHT menüsünde yer alan STATUSLEISTE komutuna tıklayarak pencerenin alt kenarında bulunan durum çubuÝunu açıp kapatabilirsiniz. Bu çubuk Windows pencerelerinin birçoÝunda açılabilir. ANSICHT menüsünde yer alan diÝer bir komut daWEBSEITE komutudur. Bu komut, internetteki Web sayfası içeriklerinin klasör penceresinin solunda görüntülenmesini saÝlar. Araç çubuÝundaki Standard-Schaltflächen simgeleri altyazıyla birlikte gösterilir (standart olarak ayarlanmıtır). Klasör penceresi küçültüldüÝünde araç çubuÝundaki tüm düÝmeler gösterilemeyebilir. Bu durumda ANSICHT/SYMBOLLEISTE menüsünden SYMBOLUNTERSCHRIFTEN satırının onayını kaldırın; Windows bunun üzerine standart düÝme simgelerini daha pratik bir ebatta gösterecektir. Daha sonra simgeyi gösterdiÝinizde kısa bilgi penceresi içinde düÝmenin adı belirtilir. 77 Windows’un her klasör için ayrı bir pencere açması sizi rahatsız mı ediyor? Bu durumu da deÝitirebilirsiniz. 1 2 ANSICHT menüsünü açın. ORDNEROPTIONEN komutuna tıklayın. 3 Ordneroptionen iletiim kutusunun Allgemein tescil kartında »Angepasst an individuelle Einstellungen:« radyo düÝmesine tıklayın. 4 Einstellungen düÝmesine tıklayın. 5 Karınıza çıkan Benutzerdefinierte Einstellungen iletiim kutusunda »jeden Ordner im selben Fenster öffnen« radyo düÝmesine tıklayın. 6 Ïletiim kutusunu ve Allgemein tescil kartını Schließen düÝmelerine tıklayarak kapatın. Bu ilemlerin üzerine, açılan tüm klasörler aynı pencerede gösterilir. 78 Sürücü, dosya ve klasör pencerelerinin içeriÝini gösterme Bilgisayarım penceresinde ve/veya ilgili alt klasör pencerelerinde deÝiik simge boylarının kullanıldıÝını belki fark etmisinizdir. Bazı pencereler klasör ve dosyalar için büyük simgeler kullanır, bazılarının kullandıÝı simgeler ise küçüktür. Simge ebatlarını araç çubuÝu üzerinden ayarlayabilirsiniz. 1 Klasör penceresini, araç çubuÝundaki tüm düÝmeleri görebilecek boyuta getirin. 2 Ansichten düÝmesinin saÝında bulunan siyah üçgene tıklayın. Windows, simge boyutunu ayarlama seçenekleri sunan bir menü açar. 3 Menüde yer alan Büyük Simgeler komut seçeneÝine tıklayın. . . O NERÏ Klasör ve dosya simgeleri büyük gösterilir. Bu görünüm seçeneklerini ANSICHT menüsü üzerinden de ayarlayabilirsiniz. Ïlgili komutlar orada mevcuttur. Etkin ayarlar, komutun önündeki bir nokta ile belirtilir. 79 4 Yukarıdaki ilemleri tekrarlayın, fakat bu defa KLEINE SYMBOLE komutuna tıklayın. Windows klasör ve dosyaları imdi küçük simgelerle gösterir. 5 Yukarıdaki ilemleri tekrarlayın, fakat bu defa LISTE komutuna tıklayın. Penceredeki klasör ve listeler imdi liste eklindedir. Bu listede tüm klasör ve dosyalar alt alta dizili olarak gösterilir. 80 Sürücü, dosya ve klasör pencerelerinin içeriÝini gösterme 6 Yukarıdaki ilemleri tekrarlayın, fakat bu defa DETAILS komutuna tıklayın. . . O NERÏ Klasör ve dosyaların boyutu, dosya tipleri ve yapılan son deÝiikliklerin tarihi gibi ayrıntılar da imdi pencerede belirtilir. Bu görünüm seçeneklerini ANSICHT menüsü üzerinden de ayarlayabilirsiniz. Ïlgili komutlar orada mevcuttur. Etkin ayarlar, komutun önündeki bir nokta ile belirtilir. Klasör penceresinin içeriÝini düzenleme Pencerelerde yer alan klasör ve dosya simgeleri belirli kriterlere göre düzenlenir. Bu düzenleme kriterlerini ANSICHT menüsündeki SYMBOLE ANORDNEN komutuyla deÝitirebilirsiniz. 1 Menü ÇubuÝunda önce ANSICHT’e ve sonra (açılan alt menüdeki) SYMBOLE ANORDNEN komutuna tıklayın. 81 2 Klasör ve dosyaları adlarına göre düzenlemek için, Nach Name komutuna tıklayın. 3 Ansicht menüsünde Symbole anordnen/Nach Typ komutlarına sırasıyla tıklayın; Windows dosyaları türüne göre düzenler (dosya türünün dosyanın adına eklenen dosya uzantısıyla belirlendiÝini hatırlayın). 4 Ansicht menüsünde Symbole anordnen/Nach Größe komutlarına sırasıyla tıklayın; Windows dosyaları imdi boyutlarına göre düzenler. 5 Ansicht menüsünden Symbole anordnen/ Nach Datum komutlarına tıkladıÝınızda, Windows pencere içeriÝini dosyalar üzerinde yapılan son deÝiikliklerin tarihine göre düzenler. 82 . . O NERÏ Sürücü, dosya ve klasör pencerelerinin içeriÝini gösterme EÝer Ansicht menüsünde Details seçili ise, görünümü (simgeleri) direkt olarak düzenleme imkanı doÝar. Yapmanız gereken tek ey Simgeleri Yerle1tir komutu üzerinden açılan satırlardan birine tıklayıp istediÝniz düzenleme kriterini seçmektir. Yandaki ekilde düzenleme alfabetik olarak, dosya adına göre yapılmıtır. »Dateiname« satır balıÝına tıkladıÝınızda düzenleme sırası tersine çevrilir (örn. Z ile balayan adlar ilk sıraya alınır). Masa üstü de neticede bir klasörden baka bir ey deÝildir. Bu nedenle masa üstünde yer alan simgeleri de düzenleyebilirsiniz. 1 SaÝ fare tuunu kullanarak masa üstünün bo bir alanına tıklayın. 2 Açılan içerik menüsünden Symbole anordnen komutuna tıklayın ve bunun üzerine açılan alt menüden düzenleme kriterini seçip tıklayın. Windows daha sonra masa üstündeki simgeleri seçmi olduÝunuz düzenleme kriterine göre düzenler. 83 Masa üstündeki veya klasör penceresindeki simgelerin düzenini »derli toplu hale getirmek« için iki olanak mevcuttur. EÝer Ansicht/ am Raster anordnen komutuna tıklarsanız Windows daÝınık simgeleri »varsayılan« sütun ve satırlara göre hizalar. Ansicht menüsündeki Symbole anordnen/automatisch anordnen komutuna tıkladıÝınızda Windows simgeleri otomatik olarak aaÝıdan yukarıya ve yan yana düzenler. Bu durumda masaüstündeki simgeleri istediÝiniz yere sürükleyemezsiniz, zira Windows sürüklediÝiniz simgeyi derhal eski konumuna yerletirir. Ansicht menüsünde »Details« seçeneÝi seçili olduÝunda her iki komutam ( Raster anzeigen ve automatisch anordnen) devre dııdır, yani kullanılamaz . Windows, saÝ fare tuu ile masa üstündeki bir nesneye tıkladıÝınızda bir menü açar. Bu menüde üzerine tıkladıÝınız nesne ile ilgili olarak kullanabileceÝiniz komutlar yer alır. Bu tür menülere içeriÝe duyarlı menü veya basitçe içerik menüsü denir. Explorer’de dosya ve klasör düzeni Arbeitsplatz simgesi, veya daha baka bir deyile, penceresi, bir sürücü veya klasörün içeriÝini görmek için bavurulabilecek uygun bir seçimdir. Ancak, bir dezavantajı klasör hiyerarisini yansıtmamasıdır. Bu nedenle Windows’da sürücü, klasör ve dosyaların gösterimi için alternatif bir araç olarak Windows-Explorer adlı program sunulmaktadır (Türkçe sürümlerde Windows Gezgini olarak geçer). Bu programı 2. bölümde balatmıtınız. Nasıl balattıÝınızı hatırlıyor musunuz? 1 Start menüsünde Programme’ye ve açılan alt menüde Windows-Explorer’e tıklayın. 84 Explorer’de dosya ve klasör düzeni Explorer programı balatılır ve yanda belirtilen pencere açılır. Bu pencerede yer alan birçok öÝeyiArbeitsplatz penceresi ve ilgili alt pencerelerden hatırlayacaksınız. Menü, Araç ve Durum Çubukları Arbeitsplatz penceresindekine denktir. Yalnızca menü çubuÝuna EXTRAS adında bir menü eklenmitir ve Explorer penceresi diÝer klasör pencerelerinden farklı olarak iki panoya ayırılmıtır. Pencerenin saÝ panosuBilgisayarım penceresine, yani klasör pencerelerinin görünümüne denktir. Dosya ve klasörlerin simge ve adları görülmektedir. Menü ve araç çubuÝu üzerinden pencere görünümünü deÝitirebilirsiniz (büyük veya küçük simgeler, liste halinde görünüm, ayrıntılar, dosya ve klasörleri düzenleme). Bunu yapmak için daha önceki sayfalarda tarif edilen ilemleri uygularsınız. Asıl yenilik, Explorer penceresinin sol panosu ve içeriÝidir. Sol panoda sürücüler ve klasör hiyerarisi gösterilmektedir. ÖrneÝin yandaki ekildeText klasörü görülmektedir; bu klasörün alt klasörü Easy ’dir. Easy ’nin ise yine alt klasörleri mevcuttur (Kap01, Kap02 und Kap03). Bir sürücüde çok fazla klasör yer alıyorsa, panonun kaydırma çubuÝu ile tarama yapabilirsiniz. Sol panodaki sürücü ve klasör gösterimi sayesinde hangi sürücü veya klasörle çalıtıÝınızı hemen görebilirsiniz. 85 1 Bir sürücü veya klasörün simgesine tıklayın. Explorer, üzerine tıkladıÝınız sürücü veya klasörün içeriÝini saÝ panoda gösterir. Bazı klasör simgelerinin önünde, içinde eksi iareti olan küçük bir kare bulunur. 2 Bu eksi iaretine tıkladıÝınızda Explorer alt klasörlerin simgelerini kaldırır. Klasör simgesinin önündeki karede bir artı iareti varsa, bu klasör alt klasörler içerir. 3 Artı iaretine tıkladıÝınızda Explorer bir alt seviyedeki klasörleri gösterir. 86 Farklı sürücü ve klasörler arasında geçi yapma 4 . . O NERÏ Sol panodaki bir sürücü veya klasör simgesine tıklayarak sürücü veya klasörler arasında hızlı bir biçimde geçi yapabilirsiniz. TıkladıÝınız simgenin (yani sürücü veya klasörün) içeriÝi derhal saÝ panoda gösterilir. Durum çubuÝunda, seçili (iaretli) olan bir nesnenin (sürücü, klasör, dosya) kapladıÝı alan ve sürücünün kapasitesi gösterilir. Farklı sürücü ve klasörler arasında geçi yapma GeçtiÝimiz sayfalarda, sürücü ve klasörlerde bulunan dosyalarıArbeitsplatz penceresi veya Explorer’i kullanarak gösterme biçimi açıklanmıtır. Artık öÝrendiklerinizi küçük bir uygulama ile deneme vakti gelmitir. 1 Arbeitsplatz penceresini açın ve C: sürücüsüne çift tıklayın. 2 C: sürücüsünün penceresinde Windows’un kaydedilmi olduÝu klasörü bulun (genelde aynı adı, Windows, taıyan bir klasördür) ve simgesine tıklayarak açın. 87 3 System klasörünü bulun ve simgeye çift tıklayarak klasör penceresini açın. 5 4 Íimdi Color adlı klasörün simgesine çift tıklayın; Color klasörünün penceresi açılır, klasör dosyalar pencerede görülür. A: sürücüsüne bir disket yerletirin ve sonra disket içeriÝini gösteren pencereye geçin. Disket içeriÝini gösteren pencereye ulamak için, araç çubuklarında yer alan Aufwärts (veya en soldaki Zurück) düÝmesine tıklayarakArbeitsplatz penceresine kadar »geri gitmeli« ve sonra bu penceredeki disket sürücüsü simgesine çift tıklamalısınız. Yukarıdaki ilemleri sorunsuz bir ekilde uygulayabildiniz mi? Evet? O halde dosyalarla çalımaya yönelik en önemli becerileri edinmi bulunuyorsunuz. EÝer cevabınız hayır ise, ilerdeki sayfaları da inceleyin; Windows’u kullanma becerinizi gelitirecek ek bilgi ve tarifler bulacaksınız. Fakat yukarıdaki uygulamanın bir amacı daha vardı: Color klasöründen disket içeriÝine geçiin ne kadar dolambaçlı olduÝunu fark ettiniz mi? Bir üst seviyedeki klasöre geçmek bile birkaç tıklama gerektirmekte. Explorer’de bu ilem biraz daha kolay, çünkü sol pano her sürücünün ve klasörün simgesini doÝrudan göstermektedir. Ama belki siz çalımalarınızdaArbeitsplatz penceresini tercih ediyorsunuz? Klasör ve sürücüler arasında geçi yapmanın daha profesyonel bir yolu da var. 88 Farklı sürücü ve klasörler arasında geçi yapma 1 Arbeitsplatz simgesi üzerinden C: sürücüsünde bulunan Color adlı Windows klasörüne geçin. 2 Íimdi araç çubuÝuna bir göz atın. . . O NERÏ BildiÝimiz düÝmeli araç çubuÝunun altında, seçili olan klasörün adını gösteren bir diÝer araç çubuÝunun (Adressleiste) bulunması gerekir. EÝer görüntüde yer almıyorsa, bu araç çubuÝunu, Ansicht/Symbolleiste menüsü üzerinden Adressleiste‘nu seçerek görüntüleyebilirsiniz. Bu çubuÝun solundaAdresse yazılıdır ve ortası bir açılır listedir. Açılır listenin saÝ kenarında siyah üçgenli bir düÝme mevcuttur. 3 Fare ile açılır listenin saÝındaki düÝmeye tıklayın . 89 Bunun üzerine Windows listeyi açar. Bu liste, Color klasörünün içinde yer aldıÝı (baÝlı bulunduÝu) hiyerariyiBilgisayarım ve üzerinden ulaılabilen bilgisayar sürücülerini gösterir. 4 Gerekirse disket sürücüsünü kaydırma çubuÝu ile tarama yaparak bulun. 5 Disket sürücüsünün simgesine tıklayın. B U N E DÏR ? Windows disket sürücüsünün içeriÝini pencerede gösterir. 90 Açılır liste (veya diÝer adıyla seçme listesi), Windows’da belirli sabit seçeneklerin alt alta listelendiÝi bir elemandır. Etkin seçenek (yukarıdaki örnekte: açık klasör) olarak açılır listede gösterilir. Listede genelde yalnızca etkin olan seçenek, bir satır olarak gösterilir. Açılır listenin saÝında bulunan düÝmeye tıklandıÝında liste açılır ve içindeki seçenekler (bu örnekte klasör ve sürücüler) görülür. Açık listede yer alan bir seçeneÝe tıklamak bu seçeneÝi seçmek için yeterlidir. . . O NERÏ Yeni bir klasör açma Klasörler arası geçii saÝlayan açılır listeyi yalnızca Arbeitsplatz penceresi ve alt pencerelerinde deÝil, Explorer’de de bulabilirsiniz. Birçok program bilgi okuma ve kaydetmede kullanılan iletiim kutuları ile donatılmıtır. Açılır listeler bu iletiim kutularında da yer alır. Ancak burada yer alan açılır listenin adı Adresse deÝil de, (örneÝin Suchen in iletiim kutusunda) Suchen in veya (örn. Speichern unter iletiim kutusunda) Speichern in, vs.’dir. Yeni bir klasör açma Bir sürücüde veya mevcut bir klasörde yeni bir klasör açmak için u ilemleri uygulayın: 1 Ïlgili sürücü veya klasörün bulunduÝu pencereyi açın. 2 SaÝ fare tuuyla pencerenin bo bir yerine tıklayın. Windows imdi uygulanabilecek komutları gösteren bir içerik menüsü açar. 3 Yeni komutunu gösterin. 91 4 Açılan alt menüdeki Ordner komutuna tıklayın. Windows, pencerede Neuer Ordner adıyla (yeni) bir klasör yaratır. Bu yeni klasörün adı renkli bir fon üzerindedir, yani klasörün adı iaretlidir. Buna göre klasörün adını deÝitirebilirsiniz. 5 Klavye tularını kullanarak klasöre yeni bir ad verin. Yandaki pencerede ad olarak Beispiele seçilmitir. Ancak siz, geçerli olabilecek her dosya adını kullanabilirsiniz. 92 Yeni bir dosya yaratmak 6 Sonra pencerenin bo bir alanına tıklayınız. . . O NERÏ Windows klasör adını iaretli durumdan çıkarır (renkli fon kalkar) ve klasöre verilen ad geçerli olur. Yeni klasörleri Arbeitsplatz penceresi ya da ilgili alt pencerelerde yaratabildiÝiniz gibi baka ekillerde de yaratabilirsiniz. Klasör yaratma yöntemini Explorer’in saÝ panosunda da aynen uygulayabilirsiniz. Neticede masa üstü de sürekli açık olan bir klasörden baka bir ey deÝildir. Demek ki, yeni bir klasör yaratmaya yönelik yukarıdaki ilemler masa üstüne de uygulanabilir. Hatta WordPad veya Paint gibi uygulamalarda bile, dosyaların kaydedilmesine ilikin iletiim kutularını aracılıÝıyla yeni klasörler yaratılabilir, ilgili komutlar kullanılabilir. Yeni bir dosya yaratmak Dosyalar genelde sözcük ilemcisi, grafik vb. programlar ile yaratılır (bkz. 4. bölüm). Bu bölümün baında deÝiik tipte dosya türlerinin olduÝu belirtilmiti (grafik, metin, vs. dosyaları). Dosya yaratmak için kullandıÝınız programlar dosyanın türünü otomatikman belirler. Fakat Windows ile yaratacaÝınız bir dosyanın türünü, ilgili programı balatmadan belirleyebilirsiniz. Böylelikle bir mektup veya bo bir metin dosyası için bir taslak/ablon oluturabilirsiniz (bu tür bir uygulamanın avantajlar ı 5. bölümde açıklanmaktadır). 93 1 SaÝ fare tuuyla pencerenin bo bir yerine tıklayın. 2 Fare ile içerik menüsünde yer alan neu komutuna tıklayıp, açılan alt menüden istediÝiniz dosya türünü (örn. Neu Textdatei) seçin. 3 Yeni dosyaya vermek istediÝiniz ismi (klavye ile) yazın. 4 Pencerenin bo bir yerine tıklayın. Windows, verdiÝiniz ismi taıyan yeni bir dosya kurar. 94 DÏ KKAT . . O NERÏ Klasör ve dosya adlarını deÝitirme Yeni bir dosya veya klasör yaratırken, dosya veya klasör adını yaz(a)madan önce iletiim kutusunun Speichern düÝmesine tıklamı olabilirsiniz. Bu durumda Windows Dateiname açılır listesinde (siz dosya adını yazmadan önce) belirtilen bir ad kullanır. Bir sonraki aamada, klasör veya dosya adlarını sonradan deÝitirmeyi göreceksiniz. Görünüm seçeneklerini dosya uzantılarını gösterecek ekilde ayarladınız mı (ANSICHT/ORDNEROPTIONEN menüsünden Ansicht teskil kartı, Dateinamenerweiterung bei bekannten Dateitypen ausblenden onay kutusu iaretlenmemi olmalıdır)? Yeni dosya adını girerken daha önce (Windows tarafından) tayin edilmi olan dosya uzantısı kaldırılır. Ancak, Windows bu dosya uzantısını dosya türlerini tanıyabilmek için kullanmaya devam eder. EÝer ekranda bu uyarı belirirse, uyarı kutusunu Nein düÝmesine tıklayarak kapatın ve dosya adını uzantısı ile birlikte yazın. Klasör ve dosya adlarını deÝitirme Klasör ve dosya adları sonradan basit bir ekilde deÝitirilebilir: 1 SaÝ fare tuuyla, adını deÝitirmek istediÝiniz klasör veya dosya simgesine tıklayın. 2 Ïçerik menüsünden Umbenennen komutuna tıklayın. 95 Windows, adını deÝitirmek istediÝiniz klasör veya dosyanın adını (renkli bir fon ile) iaretler. 3 Yeni klasör veya dosya adını klavye ile yazın. 4 Sol fare tuuyla masa üstünün bo bir yerine tıklayın. Windows klasör veya dosyanın adını nihai olarak deÝitirir. 5 Íimdi pencerenin bo bir alanına ikinci kez tıklayın. Böylece klasör/dosya adını iaretli durumdan çıkarırsınız. 96 . . O NERÏ Klasör ve dosya adlarını deÝitirme Windows, dosya adına eklenen (ve dosya türünü belirten) dosya uzantısını saklama/ gösterme imkanını tanır. Bu kitapta dosya uzantıları daima gösterilmektedir. Dosya adlarını deÝitirirken bir önceki adımda belirtilen sorunla karılaılır: dosya uzantısı mutlaka muhafaza edilmelidir. Ancak, Umbenennen komutu maalesef dosya adını, dosya uzantısı ile birlikte iaretler. Yeni adın ilk harfini girdiÝinizde o ana kadar geçerli olan eski dosya adı ve dosya uzantısı kaybolur. Burada, yalnızca dosya adını veya yalnızca dosya adının bir kısmını deÝitirmek için küçük bir hileye bavurabiliriz; fare imleci iaretli alanda bulunduÝunda u ekli alır. Bu ekle metin imleci denir; bir metnin üzerinde belirdiÝinde, bu metin üzerinde deÝiiklik yapılabileceÝini gösterir. EÝer bir dosya veya klasör iaretli iken (F3)- tuuna basarsanız, adını deÝitirebilirsiniz. 1 Adın ilk harfine tıklayın. TıkladıÝınız yerde, yanıp sönen dikey bir çizgi belirir, bu çizgi ekleme noktası olarak tabir edilir. 2 Íimdi klavye ile gireceÝiniz harfler ekleme noktasının olduÝu yerden itibaren yazılır. Eski klasör veya dosya adı saÝa doÝru kayar. Peki, eski adın harflerini nasıl silersiniz? Ekleme noktasının saÝında kalan karakterler(Entf) tuu ile silinebilir. Ekleme noktasının solunda kalan karakterler ise (æ_)-tuuyla silinir. Bunun yanında (æ) ve (Ì) tuları da metindeki ekleme noktasını kaydırmak için kullanılabilir. 97 Yukarıda belirtilen tuları ve fonksiyonlarını unutmamanız gerekir, zira bu tular her türlü metin girilerinde size yardımcı olacaktır. Özellikle mektup ve diÝer metinleri yazarken bu tulardan faydalanmak isteyeceksiniz (bkz. 4. bölüm). Klasör ve dosyaları kopyalama Dosyalar, sabit diskte yer alan klasörler arasında (bir klasörden diÝerine) veya sabit disk ile disketler arasında (sabit diskten diskete veya tersine) kopyalanabilir. Daha sonra tekrar kullanılacak olan bir mektup metnini örnek alalım. Mektup metnini içeren dosyayı bir diskete kopyalayıp disketi ileride kullanmak üzere muhafaza edebilirsiniz. Yeni bir mektup yazarken, daha önce yazmı olduÝunuz bir mektup metnini ablon (örnek) olarak kullanmak istiyor fakat daha önce yazmı olduÝunuz mektubun biçimini korumak mı istiyorsunuz? Ïlk yazdıÝınız mektup dosyasını farklı bir ad altında yeni bir dosyaya kopyalayarak bu amacınıza ulaabilirsiniz. Windows, dosya ve klasörleri tüm içerikleri ile birlikte kopyalamaya yönelik çeitli olanaklar sunmaktadır. AaÝıda, dosya ve klasörleri kopyalamak için uygulanan en önemli ilemler adım adım tarif edilmektedir. Ïlk örnekte bir dosyanın diskete kopyalanması tarif edilmektedir. 1 Arbeitsplatz penceresini masa üstündeki simgesine çift tıklayarak açın. 2 C: sürücüsünün simgesine çift tıklayın ve bu sürücüde Autoexec.bat dosyasını bulun. 98 Klasör ve dosyaları kopyalama Yukarıdaki arama ilemini Ansicht menüsündenDetails komutuna tıklayarak kolaylatırabilirsiniz. 3 A: disket sürücüsüne bo fakat biçimlenmi bir disket yerletirin (disketlerin biçimlendirilmesiyle ilgili bilgiler bu bölümün sonunda verilecektir). 4 Arbeitsplatz simgesine çift tıklayarak ikinci bir pencere açın. 5 Sonra disket sürücüsü (A:) simgesine çift tıklayın. 6 Açılan her iki pencereyi yan yana getirin. 99 7 SaÝ fare tuunu basılı tutarak Autoexec.bat dosyasını bulunduÝu pencereden disket sürücüsünün penceresine sürükleyin. 8 SaÝ fare tuunu sürüklenen dosyanın simgesi hedef pencereye girdiÝinde serbest bırakın. 9 Ïçerik menüsünden Hierher kopieren komutunu seçin. Windows dosyayı imdi belirtilen pencereye (ve böylelikle diskete) kopyalar. Kopyalama ileminin aamaları kopyalama esnasında küçük bir pencereden gösterilir. 100 B U N E D ÏR ? Windows hata uyarısı gösterip diskete kaydetmeyi red mi ediyor? Disket büyük olasılıkla yazmaya karı korumalıdır. Bu durumda yazmaya karı korumayı kaldırmalısınız (bkz. bu bölümde yer alan »Disketlerle çalıma« maddesi). . . Bir disket ilk kullanımdan önce hazırlık ileminden geçirilmelidir. Bu ileme biçimleme (veya formatlama) denir. Bu ilemde disket üzerinde bir dizin/içindekiler listesi oluturulur. Windows, diskete kaydedilen klasör ve dosyaların adlarını bu dizine yerletirir. Piyasada satılan disketlerin birçoÝu hazır biçimlenmi olarak satılmaktadır ama disketleri kendiniz de biçimleyebilirsiniz. Biçimleme ilemini bu bölümde yer alan »Bir disketi biçimleme« balıÝı altında göreceksiniz. O NERÏ Klasör ve dosyaları kopyalama 1 Autoexec.bat dosyasını son ilem adımlarını tekrarlayarak bir kez daha diskete kopyalayın. Windows kopyalama esnasında, aynı adda bir dosyanın diskette zaten mevcut olduÝunu tespit eder. Bu durumda yandaki bilgi kutusu ekrana gelir. Kopyalama ileminiNein düÝmesine tıklayarak iptal edebilirsiniz. EÝerJa düÝmesine tıklarsanız, Windows diskete kaydedilmi olan dosyanın üzerine kaydeder. 101 O NERÏ . . Windows ile yalnızca bellek ile disket veya diÝer sürücüler arasında dosya ve klasör kopyalamakla kalmaz, aynı sürücüde yer alan klasörler arasında dosya ve klasörler de kopyalayabilirsiniz. Bunun için iki klasörün yer aldıÝı pencereleri açarsınız. Kopyalamak istediÝiniz dosyaları içeren klasöre kaynak klasör, dosya kopyalarını yerletirmek istediÝiniz klasöre ise hedef klasör denir. Kopyalamak istediÝiniz bir dosya veya klasör hedef klasörde aynı ad altında mevcut ise Windows bu durumu bir uyarı ile belirtir. Bu durumda dosya veya klasörleri kopyalamaya devam edip etmeyeceÝinize karar vermelisiniz. Birden fazla dosyayı aynı anda kopyalama EÝer birden fazla dosyayı kopyalamak istiyorsanız, bir önceki bölümde tarif edilen yöntem pek pratik olmaz. ÍimdiBeispiele klasöründen bir deÝil birkaç tane dosyayı birdenBriefe klasörüne kopyalayacaÝız. 1 C: sürücüsünün penceresini açın ve Beispiele ile Briefe adında iki yeni klasör yaratın. 2 Beispiele klasörünün penceresini açın ve birkaç metin dosyası yaratın. 3 Ïkinci pencere olarak Briefe klasörünün penceresini açın. 102 Birden fazla dosyayı aynı anda kopyalama Yeni klasör ve dosyalar yaratma ve bir klasörün penceresini açma konuları önceki sayfalarda gösterilmiti. Íimdi ise birden fazla dosyayı aynı anda kopyalamak için ihtiyaç duyduÝunuziaretleme yöntemini öÝreneceksiniz: 1 Her iki pencereyi yan yana getirin. 2 Beispiele klasöründe, kopyalanacak ilk dosyanın üzerine tıklayın. Ard arda sıralanmı dosyaları iaretlemek için aaÝıdaki ilemleri uygulayın: 1 Kopyalanacak olan ilk dosyanın üzerine tıklayın. 2 (Ó) tuunu basılı tutun. 3 Kopyalanacak olan en son dosyanın üzerine tıklayın. 103 Windows imdi ilk ve son kopyalanacak olan dosyaları ve aralarında kalanları iaretler. Ïaretleme dosya adlarının renkli fona kavumasıyla belirtilir. Ard arda sıralanmı olmayan birden fazla dosyayı mı kopyalamak istiyorsunuz? 1 (Strg)-tuunu basılı tutun. 2 Kopyalanacak olan dosyalara tıklayın. 104 Birden fazla dosyayı aynı anda kopyalama 3 Kopyalama için bu defa saÝ fare tuuyla dosyalara tıklayın ve dosyaları tuu basılı tutarak hedef klasörüne sürükleyin. Dosyalar hedef klasörüne girdiÝinde fare tuunu serbest bırakın. 4 . . O NERÏ Íimdi açılan içerik menüsünden Hierher kopieren komutunu tıklayın. Klasörleri de aynen dosyaları iaretlediÝiniz gibi iaretleyebilir ve fare ile sürükleyerek baka bir klasöre kopyalayabilirsiniz. Windows, kaynak klasöründe iaretlenmi olan dosyaları imdi hedef klasörüne kopyalar. Bellekte yer alan klasörler arasındaki kopyalama ilemi genelde çok hızlı yapıldıÝından, kopyalama aamasını gösteren Kopyalanıyor bilgi penceresi açılmaz. 105 Bir klasördeki dosyayı aynı klasör içinde kopyalama ÖrneÝin, daha önce yazmı olduÝunuz bir mektup metninden oluan bir dosyayı yeni bir mektup yazmak için kullanmak ister misiniz? Ve bunu yaparken ilk mektup dosyasının korunmasını, herhangi bir deÝiikliÝe uÝramamasını mı istiyorsunuz? O halde ilk mektup dosyasının bir kopyasını alabilir ve yazmak istediÝiniz yeni mektupta bu kopyayı esas alabilirsiniz. Bu durumda maalesef küçük bir sorunla karılaacaksınız: aynı klasör içerisinde kopyalama ilemi fare ile sürükleyerek yapılamamaktadır. Ayrıca, kopyalamada yeni dosya adının eski (kaynak) dosya adından farklı olması gerekmektedir (zaten aynı klasörde yer alan dosyaların birbirinden ayırd edilebilmeleri için farklı adlarda olmaları gerekmez mi?). Aynı klasör içerisinde kopyalamayı mümkün kılan bir yöntem mevcuttur. 1 Kopyalamak istediÝiniz dosyayı iaretleyin. 2 Pencerenin araç çubuÝunda yer alan Kopieren düÝmesine tıklayın. 106 Bir klasördeki dosyayı aynı klasör içinde kopyalama 3 Araç çubuÝunda yer alan Einfügen düÝmesine tıklayın. Windows, iaretlenen dosyanın bir kopyasını aynı klasörün içine yerletirir. Ïlem esnasında kopyanın adı, Kaynak Dosyasından farklı olacak ekilde deÝitirilir. Kopyanın baına Kopie arkasına ise Kaynak Dosyanın adı yerletirilir. Ïsterseniz kopyanın adını deÝitirebilirsiniz. . . O NERÏ Windows’da iaretlenmi olan metin, dosya, grafikler, vs. yi kesme, kopyalama ve (tekrar) yerletirme (Einfügen komutu) fonksiyonları mevcuttur. Kesilen veya kopyalanan kısımlar ara bellek olarak adlandırılan bir ara birime yerletirilir. Kesilen veya kopyalanan kısımlar Einfügen komutu ile ara bellekten alınır ve seçilen pencereye yapıtırılırlar. Ïaretlenmi bir kısım bu düÝme ile kesilip ara belleÝe aktarılır. Kesilen kısım pencereden kaybolur (kesilip çıkarılır). Kesme ilemi için Ausschneiden düÝmesi yerine (Strg)+(X) tu kombinasyonunu da kullanabilirsiniz. Bu düÝme ile (Kopyala), iaretlenen kısım ara belleÝe kopyalanır, etkin pencereden kaybolmaz. Kopyalama ilemi için bu düÝme yerine (Strg)+(C) tu kombinasyonunu da kullanabilirsiniz. Ara belleÝe yerletirilen içeriÝi bu düÝmeye tıklayarak (Einfügen) tekrar etkin pencereye koyabilirsiniz. Böylelikle metinler, resimler veya dosyaları komut tabiriyle belirli yerlere yapı1tırabilirsiniz. Yapıtırma ilemi için Einfügen düÝme yerine (Strg)+(V) tu kombinasyonunu da kullanabilirsiniz 107 O NERÏ . . Kes, Kopyala ve Yapıtır komutları yalnız dosya ve klasörlere deÝil, resim, metin, vb. lerine de uygulanabilir. Konuyla ilgili diÝer bilgiler 4. bölümde de belirtilmitir. Klasör ve dosyaları taıma Aynı klasör içerisinde veya klasörler ya da sürücüler arasında kopyalama yapıldıÝı zaman ilemin neticesinde aynı içeriÝi taıyan iki dosya mevcut olur. Ancak, bazen bir dosyayı kopyalamak yerine yalnızca bir klasörden diÝerine taımak isteyebilirsiniz. Yani dosya hedef klasörüne taınacak ve kaynak klasöründen silinecektir. Bu ilem kopyalama ilemiyle benzerlik göstermektedir. 1 Ïlgili dosyayı barındıran klasörün penceresini açın. 2 Dosyayı içine taımak istediÝiniz hedef klasörünün penceresini açın. 3 Pencereleri yan yana getirin. 4 Taımak istediÝiniz dosyayı (veya dosyaları) fare ile tıklayarak iaretleyin. 108 Klasör ve dosyaları taıma 5 Ïaretlenen dosyayı/dosyaları saÝ fare tuunu basılı tutarak kaynak penceresinden hedef penceresine sürükleyin. 6 Fare tuunu serbest bırakın ve içerik menüsünden Hierher verschieben komutuna tıklayın. . . O NERÏ Windows, iaretlenmi olan dosyayı veya dosyaları Hedef Klasörüne taır ve kaynak klasöründen kaldırır. Birden fazla dosyayı da, kopyalama ilemine benzer bir biçimde, iaretleyebilir ve taıyabilirsiniz. EÝer hedef klasöründe aynı adda bir dosya mevcut ise, Windows bu dosyayı diÝer dosya ile deÝitirmek isteyip istemediinizi sorar. 109 Bir disketi kopyalama Birçok klasör ve dosya tek bir diskete kaydedilmi olabilir. Windows, bir disketin içeriÝini tümüyle bir baka diskete kopyalama imkanını verir. 1 Dosyalarını kopyalamak istediÝiniz disketi (kaynak disket) disket sürücüsüne yerletirin. 2 Arbeitsplatz penceresini açın. 3 Farenin saÝ tuuyla disket sürücüsü simgesine tıklayın. 4 Ïçerik menüsünden DISKETTE komutuna tıklayın. KOPIEREN 110 Bir disketi kopyalama Windows Disket Kopyala iletiim kutusunu açar. 5 EÝer bilgisayarınızda birden fazla disket sürücüsü mevcut ise, kaynak disket ve hedef disket sürücülerini fare ile tıklayarak seçebilirsiniz. 6 Kopyalama ilemini balatmak için Starten düÝmesine tıklayın. Windows kaynak disketin verilerini okumaya balar. Ïlem aamaları ekranda gösterilir. Windows, verileri okuduktan sonra disketi deÝitirmenizi ister. 7 Kaynak disketi sürücüden alın ve sürücüye bo hedef disketini yerletirin. 111 8 OK düÝmesine tıklayın. Windows, daha önce okumu olduÝu verileri imdi yeni hedef disketine kaydeder. Ekrandaki iletiim kutusu ilem aamaları hakkında bilgi verir. Disketin kopyalanması tamamlandıÝında ilemin bittiÝine dair bir uyarı gösterilir. 9 Disket kopyala iletiim kutusunu Schließen düÝmesine tıklayarak kapatın. 10 (Hedef) Disketi sürücüden alın. Böylece kaynak disketin bir kopyasına sahip oldunuz. 112 . . O NERÏ Bir sürücüdeki veri miktarını ve sürücü kapasitesini öÝrenme Kopyalama ileminde hedef disketteki eski bilgiler silinir. Kopyalama yalnızca aynı türden iki veri taıyıcısı arasında yapılabilir. 3,5 inçlik bir disketin içeriÝinin 5,25 inçlik bir diskete kopyalanması bu ekilde mümkün deÝildir. 3,5 inç/720 Kbyte kapasiteli bir disketin verilerini 1,44 Mbyte kapasiteli bir diskete kopyalamak istediÝinizde aynı ey geçerlidir. Bir sürücüdeki veri miktarını ve sürücü kapasitesini öÝrenme Bir disketinizde veya bilgisayarınızın belleÝine u ana kadar ne kadar veri kaydedildiÝini öÝrenmek ister misiniz? Ya da, bilgisayarınıza daha ne kadar veri kaydedebileceÝinizi (yani kapasiteyi) merak ediyor musunuz? 1 Arbeitsplatz penceresini açın. 2 Ïlgili sürücünün simgesine farenin saÝ tuuyla tıklayın. Görünüm Webseite Olarak ayarlandıÝı takdirde, pencerenin sol kenarında kapasite bilgileri verilir. 3 Ïçerik menüsünden EIGENkomutunu tıklayın. SCHAFTEN 113 Windows yanda gösterilen sürücü özellikleri penceresini açar ( (C:) Özellikleri ). Allgemein tescil kartında Kullanılan ve Bo alan ifadelerinin karısında, kaydedilen veri miktarı ve (kalan) kapasite, yani kaç baytın kaydedilebileceÝi, belirtilir. Yandaki ekilde sürücü olarak 720 Kbyte toplam kapasiteli bir disket incelenmitir. Dosya ve klasörleri silme Belirli bir klasör veya dosyaya artık ihtiyaç duymadıÝınızı farz edelim. Bu klasör(leri) veya dosyayı/dosyaları çok basit bir ekilde silebilirsiniz. 1 Silmek istediÝiniz dosya veya klasörü içeren klasörün penceresini açın. 2 Silmeyi amaçladıÝınız dosya veya klasörü iaretleyin. 114 Dosya ve klasörleri silme 3 Fare imlecini silinecek olan dosya veya klasörün üzerine getirin ve dosyayı/klasörü sol fare tuu basılı halde iken geri dönüüm kutusuna sürükleyin, yani geri dönüüm kutusuna taıyın. 4 Fare imleci geri dönüüm kutusunun üzerine geldiÝi anda sol fare tuunu serbest bırakın. Windows, iaretlenmi dosya/dosyaları veya klasörü/klasörleri imdi geri dönüüm kutusuna atar. 115 Yukarıdaki yöntem konforlu gözükse de bir dezavantajı vardır: bazen geri dönüüm kutusu baka pencerelerin altında kalır. Böyle bir durumda klasör ve dosyaları silmek için bavurabileceÝiniz iki yöntem daha vardır. 1 Ïlgili klasör veya dosyanın yer aldıÝı pencereyi açın. 2 Silmeyi düündüÝünüz dosya veya klasöre farenin saÝ tuuyla tıklayın ve beliren içerik menüsünden LÖSCHEN komutuna tıklayın. 3 Ya da dosyayı iaretleyin ve Löschen düÝmesine tıklayın. Windows silme ileminden önce nesneyi (dosya/klasör) silmek istediÝinizden emin olup olmadıÝnızı sorar. 116 Silinmi dosyaları Geri Dönüüm Kutusundan geri alma 4 Löschen von Dateien bestätigen iletiim kutusunda Ja düÝmesine tıklayın. . . O NERÏ Ïaretlenen nesne de imdi geri dönüüm kutusuna atılır. Ïaretlenmi bir dosya veya klasörü silmek için (Entf)tuuna da basabilirsiniz.. Silinmi dosyaları Geri Dönüüm Kutusundan geri alma Yoksa, aslında ihtiyaç duyduÝunuz bir dosya veya klasörü farkında olmadan veya yanlılıkla sildiniz mi?Silinen dosya veya klasörler geri dönüüm kutusunda bulundukları sürece geri alınabilir. Silinen bir dosyayı geri almak için iki yöntem mevcuttur. EÝer henüz silme ilemi esnasında yanlı dosya veya klasörü silmekte olduÝunuzu fark ediyorsanız 1 SaÝ fare tuuyla, ilgili dosya veya klasörün bulunduÝu pencerenin bo bir yerine tıklayın. 117 2 Ïçerik menüsünden Rückgängig löschen komutuna tıklayın. O NERÏ Son komutu geri alan komut düÝmesi pencerenin araç çubuÝunda da bulunur. EÝer bir dosya henüz silindiyse, bu düÝmeye tıklayın - silinen dosya geri dönüüm kutusundan geri alınır. . . . . Bu yöntem yalnızca baka bir ilemde bulunmadıÝınız takdirde ie yarar. Rückgängig komutu daima bir önceki Windows komutuna yöneliktir. EÝer dosya (artık) geri dönüüm kutusunda deÝil ise rückgängig komutu kullanılamaz. O NERÏ Windows bu komutun üzerine son olarak silinen dosyayı geri dönüüm kutusundan geri alıp pencereye yerletirir. EÝer hatalı silmeyi birkaç ilem yaptıktan sonra fark ederseniz silinen dosyaları »kurtarmak« için bir yöntem daha vardır. 118 Geri Dönüüm Kutusunu boaltma 2 1 Geri dönüüm kutusunda yer alan silinmi1 dosya veya dosyaları iaretleyin. Geri dönüüm kutusu simgesine çift tıklayın. 3 Menü çubuÝundan Datei menüsünü açın ve WIEDERHERSTELLEN komutuna tıklayın. Windows seçilen (iaretlenen) dosyayı/dosyaları eski klasörüne geri gönderir. Geri Dönüüm Kutusunu boaltma Aslında bir dosya veya klasörü (»nesne«) sildiÝinizde Windows bunu yalnızca geri dönüüm kutusuna atar. Bunun neticesinde dosya veya klasör daha önce yer aldıÝı pencereden kaybolur. Ancak, dosya/klasör gerçek anlamda silinmediÝi için, sürücüde kayıtlı olmaya, yani yer kaplamaya devam eder. Gerçi Windows ara sıra geri dönüüm 119 kutusunun »dolu olup olmadıÝını« kontrol eder vesilinen en eski dosyaları otomatikman nihai olarak siler. Geri dönüüm kutusunu isterseniz, aralıklarla kendiniz de boaltabilirsiniz. 1 Farenin saÝ tuuyla geri dönüüm kutusu simgesine tıklayın. 2 Ïçerik menüsünden Papierkorb leeren komutuna tıklayın Windows, geri dönüüm kutusunu gerçekten boaltmak isteyip istemediÝinizi sorar. 3 . . O NERÏ Ja düÝmesine tıklayın. 120 Geri dönüüm kutusunu boalttıÝınızda dosyalar ebediyyen silinmi olur. Dosyalar geri dönüüm kutusundan silinir ve kapladıkları kadar veri depolama alanı kapasiteye eklenir. Ïlem tamamlandıÝında geri dönüüm kutusu simgesi de bo bir kutu olarak görünür. Dosya ve klasörler bulma O NERÏ Geri dönüü kutusun silinen dosya bulunup bulunmadıÝını simgesine bakarak da anlayabilirsiniz. . . Geri dönüüm kutusunda en az bir silinmi1 dosya mevcut. Geri dönüüm kutusu bo, herhangi bir silinmi1 dosya içermiyor. Dosya ve klasörler bulma Bir dosya veya alt klasörün hangi ana klasörde bulunduÝunu unutmu olabilirsiniz. Windows bu dosya veya klasörü ararken size yardımcı olur. 1 Görev çubuÝundaki Start düÝmesine tıklayın. 2 Start menüsünden Suchen komutuna tıklayın ve açılan alt menüde yer alan Dateien/Ordner komutuna tıklayın. 121 Windows, Bul: Tüm Dosyalar iletiim kutusunu açar. 3 Metin kutularına gerekli arama bilgilerini girin ve Starten düÝmesine tıklayın. Aranan dosyanın veya klasörün adı Name/Ort tescil kartında yer alan Name ifadesinin karısındaki metin kutusuna yazılır. EÝer dosya veya klasörün adını tüm ayrıntılarıyla biliyorsanız, adın tamamını yazabilirsiniz. Ancak, dosya veya klasör adları genelde tüm ayrıntılarıyla bilinmemektedir. Belki bildiÝiniz tek ey dosyanın Brief harfleriyle baladıÝıdır. Böyle bir durumda Name metin kutusuna yalnızca dosya adının balangıcını yazın. Böylece, bu harflerle balayan tüm dosya ve klasörler iletiim kutusununbulunan dosyalar penceresinde gösterilir. Arama ilemini sadece belirli bir dosya türüne uygulamak istediÝinizde, aranan dosyanın adını örneÝinBrief*.txt biçiminde yazabilirsiniz. Adda yer alan yıldız iaretine bilgisayar dilinde Wildcard iareti denmektedir. Bu * iareti, adda yer alan (fakat bilinmeyen) her harfin yerine geçer. Bilinmeyen harf kadar yıldız iareti kullanılabilir. Bu ekilde yapılan bir aramada bulunan dosyalar örneÝinBrief.txt, Brief3.txt, Brief an Müller.txt, Briefe.txt vs. eklinde gösterilir.Briefe adında bir klasör gösterilmeyecektir, zira bu örnekte kullanılan .txt dosya uzantısı klasörde bulunmaz. Mein Brief.txt dosyası da bulunamaz çünkü yazılan ad ile bu dosyanın adı örtümemektedir. 122 Bir disketi biçimleme Bir disketi biçimleme DÏ KKAT Yeni satın aldıÝınız disketler genelde üretici tarafınan, Windows/MS-DOS ortamında kullanılabilecek ekilde biçimlenmitir. Biçimlenmi disketlerin ambalajı üzerinde »Formatiert«, »DOS-Formatted« veya »Preformatted« vs. gibi ibareler bulunur, yani ambalaj içindeki disketlerin biçimlenmi olduÝu belirtilir. Bu durumda disketleri biçimleme ileminden vazgeçebilirsiniz. . . Daha önce kullanılmı olan bir disketi de yeniden biçimleyebilirsiniz. Ancak, bunu yaptıÝınızda disket üzerindeki tüm dosyalar silinir. O NERÏ Yeni bir disketi, kullanmadan evvel biçimlemelisiniz. Windows, biçimleme olarak anılan ilemde, disket üzerinde (klasör ve dosya adlarının yerletirileceÝi) bir içindekiler dizini kurar. Windows ayrıca biçimleme esnasında disketin hatalı olup olmadıÝını kontrol eder. Yeni bir disketi biçimlemek için aaÝıda sıralanan ilem basamaklarını uygulayın: 1 Yeni disketi sürücüye yerletirin. Disketin yazmaya karı korumalı olmadıÝına dikkat edin. 2 Arbeitsplatz penceresini açın. 3 SaÝ fare tuuyla disket sürücüsünü temsil eden simgeye tıklayın. 123 4 Ïçerik menüsünden FORMATIEREN komutuna tıklayın. Windows biçimlendir iletiim kutusunu açar. Bu iletiim kutusunda çeitli ayarlar arasından seçim yapılabilir. 5 Start düÝmesine tıklayın. Biçimlendir iletiim kutusunda yer alan Speicherkapazität (kayıt kapasitesi) ifadesinin altında bir açılır liste yer almaktadır. Bu listeden 3,5 inçlik disketler için iki deÝiik kayıt kapasitesi seçilebilir. 3,5 inç disketlerinin kapasitesi 720 Kbyte veya 1,44 Mbyte olabilir. Íayet bir disketi 1,44 Mbyte ayarı ile biçimlerseniz, üzerine daha fazla veri kaydedebilirsiniz. Art der Formatierung’da radyo düÝmelerine tıklayarak bir biçimlendirme ekli tayin edilebilir. 124 . . O NERÏ Bir disketi biçimleme Yeni (henüz biçimlenmemi) disketler daima Tam olarak biçimlenir (bkz. »Biçimlendir« iletiim kutusu, biçimleme türleri). Kullanılmı bir disket biçimlendir iletiim kutusunda yer alan Quick Format radyo düÝmesine tıklanarak silinebilir. Böylece yalnızca dizin ve kaydedilen dosyalar silinir. Biçimleme bu ekilde çok daha hızlı gerçekleir. EÝer isterseniz, diskete bir ad verebilirsiniz. Bu adıBeschriftung metin kutusuna yazmalısınız (en fazla 11 karakter yazabilirsiniz). Bir disketin tümüyle biçimlenmesi biraz zaman alır. Ïletiim kutusunun alt kısmında biçimleme ileminin aamaları hakkında bilgi verilir. Windows, eÝer »BittiÝinde özet göster« onay kutusu seçili idiyse, biçimlemeden sonra diskete ilikin ayrıntılı bilgiler içeren bu pencereyi açar. 1 Pencereyi Schließen düÝmesine tıklayarak kapatın. 2 Biçimlendir iletiim kutusundan çıkmak için buradaki Schließen düÝmesine tıklayın. Artık diskete dosya ve klasörler kaydedebilirsiniz. 125 Kısa bir bilgi kontrolü Ïlk üç bölümü bitirdiniz mi? O halde artık Windows’u kullanmak için gereken temel bilgi ve becerilere hakimsiniz. Bundan sonraki bölümler belirli program ve fonksiyonlarla ilgilidir. AaÝıdaki soruları u ana kadar edinmi olduÝunuz bilgileri sınamak için cevaplamayı deneyin. Bir pencerenin ekranı kaplamasını nasıl saÝlarsınız? Bir program nasıl kapatılır? Bir programı balatmanın çeitli yolları vardır. Belirtin. Arbeitsplatz penceresinde veya Explorer’de yer alan bir program (EXE-dosyası) nasıl balatılır? 126 Kısa bir bilgi kontrolü Dosya adları nasıl verilir? Bir diskette hangi dosyaların yer aldıÝı nasıl tespit edilebilir? Arbeitsplatz penceresinde büyük simgeler nasıl gösterilir? Bir dosya veya klasörü nasıl kopyalarsınız? Bir dosya nasıl silinir? 127