rakamlarla özelleştirme - TC Başbakanlık Özelleştirme İdaresi
Transkript
rakamlarla özelleştirme - TC Başbakanlık Özelleştirme İdaresi
RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME TÜRKİYE’DE VE DÜNYADA ÖZELLEŞTİRME UYGULAMALARI VE ÖZELLEŞTİRME FONU’NUN KAYNAK VE KULLANIMLARI Derleyen: M. Necati DOĞAN Finansman ve Fon Yönetimi Daire Başkanı ANKARA 2012 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ........................................................................................................... 5 I.ÖZELLEŞTİRMENİN TANIMI VE AMAÇLARI..................................... 7 1.ÖZELLEŞTİRMENİN TANIMI................................................................... 7 2.ÖZELLEŞTİRMENİN AMAÇLARI............................................................. 8 II. DÜNYADA ÖZELLEŞTİRME UYGULAMALARI................................ 9 III. TÜRKİYE’DE ÖZELLEŞTİRME KAVRAMININ GELİŞİMİ.............13 1.ÖZELLEŞTİRMENİN YASAL ÇERÇEVESİ................................................14 2.ÖZELLEŞTİRME İLE İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLAR.......................15 A. Özelleştirme Yüksek Kurulu .......................................................................15 B.Özelleştirme İdaresi Başkanlığı......................................................................16 3. ÖZELLEŞTİRME SÜRECİ.........................................................................17 A.Kapsam ve Programa Alma .........................................................................17 B.Danışman Seçimi..........................................................................................17 C.Değer Tespit Komisyonu..............................................................................17 D.Değer Tespit Yöntemleri..............................................................................18 E.İhale Komisyonu...........................................................................................18 4.ÖZELLEŞTİRME YÖNTEMLERİ..............................................................19 A.Satış.............................................................................................................19 B.Kiralama...................................................................................... 19 C.İşletme hakkının verilmesi............................................................................20 D.Mülkiyetin gayrı ayni hakların tesisi..............................................................20 E.Gelir Ortaklığı modeli ve işin gereğine uygun sair hukuki tasarruflar........... 20 5. İHALE YÖNTEMLERİ...............................................................................20 A.Kapalı teklif usulü .......................................................................................20 B.Pazarlık usulü ..............................................................................................21 C.Açık Artırma usulü ......................................................................................21 D.Belirli istekliler arasında ihale usulü.................................................... 22 6.STRATEJİK KURULUŞLAR VE İMTİYAZLI HİSSE.................................22 IV.TÜRKİYE’DE ÖZELLEŞTİRME UYGULAMALARI..........................23 A.Özelleştirme Satış Gelirleri...........................................................................23 B. Özelleştirilen Kurum, Kuruluş ve Varlıklar...................................................25 C. Özelleştirme Uygulamalarının Yöntemler İtibariyle Dağılımı.......................26 1.ÖZELLEŞTİRME FONU KAYNAKLARI VE KULLANIMLARI ..............27 A.Özelleştirme Fonu Kaynakları......................................................................30 1.Temettü Gelirleri..........................................................................................31 3 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME 2.Faiz Gelirleri.................................................................................................32 3.Teminatın Nakde Çevrilmesi ........................................................................32 4.Şartname Gelirleri.........................................................................................33 5.Diğer Gelirler...............................................................................................34 B.Özelleştirme Fonu Kullanımları....................................................................35 1.Hazineye Aktarmalar.....................................................................................36 2.İlgili Kuruluşlara Aktarmalar.........................................................................37 3.İlan ve Reklam Giderleri...............................................................................38 4.Danışmanlık Giderleri...................................................................................39 5.Kapsam ve Programdaki Kuruluşlara Borç Olarak Finansman Sağlanması........40 6.İlgili Kuruluşlara Sermaye Aktarımları...........................................................41 7.İdari Bütçeye Aktarmalar...............................................................................42 8.Diğer Giderler..............................................................................................43 C.1986-2011 Hükümet Dönemleri İtibariyle Özelleştirme Uygulamaları..........43 V.YÜRÜTÜLMEKTE OLAN ÖZELLEŞTİRME FAALİYETLERİ...........47 A.Portföyde Bulunan Başlıca Şirket ve Kuruluşlar.............................................47 B.2012 Yılı Özelleştirme Faaliyetleri................................................................48 VI. ÖZELLEŞTİRİLEN KURULUŞLARDA ÜRETİM, KAR/ZARAR, İSTİHDAM VE YATIRIMLAR ÜZERİNE BİR İNCELEME.....................49 VI. ÖZELLEŞTİRME VE YABANCI SERMAYE........................................51 VII. ÖZELLEŞTİRMENİN SOSYAL BOYUTU.........................................59 1.Özelleştirme ve İstihdama Yansımaları...........................................................59 2. Özelleştirme Sosyal Destek Projeleri (ÖSDP-I ve ÖSDP-II ) .........................60 A.İŞKUR Aracılığıyla Sağlanan Hizmetler .......................................................60 B.KOSGEB Aracılığıyla Sağlanan Hizmetler ....................................................61 SONUÇ..........................................................................................................63 EK 1 ...............................................................................................................65 1986-2011 Yılları Arasında, Blok Hisse Senedi Satışı, İşletme ve Tesis Satış ve Devirleri, Halka Arz, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda Hisse Senedi Satışı, Varlık Satışı/Devri ve Bedelli Devir Yöntemiyle Gerçekleştirilen Özelleştirme Uygulamaları...................................................................................................65 KAYNAKÇA..................................................................................................80 4 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME ÖNSÖZ 25 yılı aşkın zamandır ülkemizin gündeminde bulunan özelleştirme olgusu, yalnızca ekonomik etkileri olan bir kavram olmayıp, sosyal, siyasal, mali ve hukuki sonuçları da bulunan çok yönlü bir iktisadi politika aracıdır. Bu yönden özelleştirme, toplumun her kesimini doğrudan ya da dolaylı olarak yakından ilgilendirmekte ve çeşitli ortamlarda güncelliğini muhafaza etmektedir. Ülkemizdeki özelleştirme sürecine kısaca bir göz attığımızda, başlangıçta yavaş seyreden uygulamaların 2003 yılından itibaren ivme kazandığı görülmektedir. Özellikle Türk Telekom, Tüpraş Rafinerileri, Erdemir Demir Çelik, Petkim Petrokimya ve Tekel Tütün gibi büyük ölçekli ve bir çok kesime doğrudan mal ve hizmet sunan kurum ve kuruluşların özelleştirilmesi konunun güncel kalmasına yol açmaktadır. Özelleştirme İdaresi olarak bizler, her platformda özelleştirmenin bir amaç olmadığını, ülkemiz kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasını sağlayacak ve uluslararası rekabet gücümüzü artıracak iktisat politikası araçlarından biri olduğunu dile getirmekteyiz. Rakamlarla özelleştirme konulu çalışmada, 1986-2011 yılları itibariyle dünyada ve ülkemizdeki özelleştirme uygulamaları, Özelleştirme Fonunun bütün kaynakları ve kullanım alanları, özelleştirmenin istihdama etkileri, özelleştirme yoluyla gelen yabancı sermaye miktarları ve Özelleştirme Sosyal Destek Projeleri hakkında detaylı bilgiler grafik ve tablolarla verilmektedir. Özelleştirme uygulamaları ve Özelleştirme Fonu gelir ve giderleri hakkında her türlü detaylı bilgilerin yer aldığı çalışmanın bu yönü itibariyle bir eksikliği gidereceği ve tüm taraflar için faydalı olacağı inancındayım. Ahmet AKSU T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Başkan Vekili 5 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME TEŞEKKÜR Bu çalışma ağırlıklı olarak Özelleştirme İdaresi Başkanlığı verileri kullanılarak hazırlanmış olup, katkılarından dolayı Özelleştirme Sonrası Takip İşleri Grup Başkanlığı, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Basın ve Halkla İlişkiler Daire Başkanlığı, İstihdam ve Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı, ÖSDP Birimi ile Finansman ve Fon Yönetimi Daire Başkanlığı yöneticileri ve uzmanları ile diğer Özelleştirme İdaresi Başkanlığı çalışanlarına teşekkür ederiz. 6 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME I. ÖZELLEŞTİRMENİN TANIMI VE AMAÇLARI 1. ÖZELLEŞTİRMENİN TANIMI Özelleştirme, en yaygın ve kapsamlı tanımı ile; “Kamunun sahip olduğu ticari ve sınai teşebbüsler ile varlıkların mülkiyet, yönetim ve denetimlerinin tamamen veya kısmen özel kişi ve kuruluşlara devredilmesi “ anlamını taşımaktadır. Özelleştirme kavramına, mülkiyet kamuda kalmak üzere işletme hakkının devri, kiralama, yap-işlet-devret, Kamu Özel İşbirliği ve benzeri uygulamaları da eklemek gerekmektedir. Mülkiyet değişimi, ticarileşme, bağımsız yönetim, hükümet politikalarının özel sektör lehine serbestleştirilmesi ve kamu sektöründe özel sektör idari yöntem ve ölçütlerinin uygulanması özelleştirmenin kıstasları olarak ele alınmaktadır. Ülkemiz açısından değerlendirdiğimizde, dar anlamda özelleştirme; Kamu İktisadi Teşebbüslerinin mülkiyet ve yönetimlerinin kamu kesiminden özel kişi ve kuruluşlara devri olarak tanımlanabilir. Kamu hisselerinin %50’den fazlası özel kişi ve kuruluşlara devredildiğinde hem işletmenin sahipliği hem de yönetimi özelleştirilmiş olmaktadır. Bu çerçevede, özelleştirme basit bir ekonomik süreç değil, sosyal, ekonomik, hukuki, mali ve idari sonuçları bulunan ve bu alanlarda köklü dönüşümü sağlayacak önemli bir yeniden yapılanma aracıdır. 7 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME 2. ÖZELLEŞTİRMENİN AMAÇLARI Özelleştirmenin ana felsefesi, devletin, asli görevleri olan genel yönetim, adalet ve güvenliğin sağlanması ile özel sektör tarafından yüklenilemeyecek yatırımlara yönelmesi, ekonomik faaliyetlerin ise özel sektör tarafından gerçekleştirilmesidir. Özelleştirmenin temel amaçları; rekabete dayalı piyasa ekonomisinin oluşturularak, üretimde verimlilik ve etkinliğin sağlanması, kamu finansmanının zarar eden kuruluşların yarattığı mali yükten kurtarılması ve sabit sermaye yatırımlarının özel sektör tarafından gerçekleştirilerek toplum refahının artırılması olarak sıralanabilir. Özelleştirmenin, serbest piyasa ekonomisine işlerlik kazandırılması, sermaye piyasasının geliştirilmesi, verimliliğin artırılması, gelir dağılımının düzeltilmesi, yabancı sermaye girişinin artırılması ve kamu teşebbüslerindeki gizli işsizliğin ortadan kaldırılması gibi ekonomik amaçları; enflasyonla mücadele, devlete gelir sağlama, fonların etkin kullanımı ve denk bütçenin sağlanması gibi mali amaçları; sermayenin tabana yayılmasını sağlamak ve siyasi felsefeyi uygulamaya koymak gibi sosyal ve siyasi amaçları vardır. Bu doğrultuda tekelleşmenin önlenmesi ve oluşan tekellerin hakim durumlarını tüketici aleyhine kötüye kullanmalarının engellenmesi, rekabeti engelleyen unsurların bertaraf edilerek etkin rekabet ortamının oluşturulması ve ulusal çıkarların zarar görmemesi için gerekli tedbirlerin alınması özelleştirme uygulamalarının başarısı için gereklidir. Bunu gerçekleştirmeye yönelik olarak ilgi ve görev alanına göre piyasaların düzenlenmesi ve denetlenmesinden sorumlu olan Rekabet Kurumu, Telekomünikasyon Kurumu, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ve Şeker Kurumu gibi kurumlar ile işbirliği ve eşgüdüm hayati öneme sahiptir. 8 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME II. DÜNYADA ÖZELLEŞTİRME UYGULAMALARI Dünyada modern manadaki ilk özelleştirme işlemleri, II.Dünya Savaşı sonrası 1961 yılında Federal Almanya Hükümeti tarafından Volswagen firmasının çoğunluk hisselerinin halka arz edilmesi ile gerçekleştirilmiştir. 4 yıl sonra VEBA AG (Vereinigte Elektrizitäts und Bergwerks Aktiengesellschaft) şirketine ait daha büyük oranda hisse senetleri halka arz edilmiştir. Yine Avrupa dışındaki bazı ülkelerde de 1965-1979 yılları arasında benzer özelleştirme işlemleri gerçekleştirilmiştir. 1979 Yılında İngiltere’de Muhafazakar Parti Hükümeti tarafından uygulamaya konulan özelleştirme programı kuşkusuz özelleştirme alanında milad sayılmakta olup, tarihi öneme sahiptir. Kasım 1984’te British Telecommunications’ın halka arzının ardından terim olarak “denationalisation, gayrimillileştirme” kavramı yerini “privatisation”, “özelleştirme”ye bırakmıştır. 1997 yılına kadar yoğun olarak sürdürülen özelleştirmeler neticesinde İngiltere’de kamu işletmelerinin milli gelir içerisindeki payı önemli ölçüde düşmüştür. İngiltere’deki özelleştirme uygulamaları aynı dönemde birçok sanayileşmiş ülkeyi de önemli ölçüde etkilemiştir. 1986-1988 yıllarında Fransa’da Cumhuriyetçi Parti Hükümeti 2 yıl gibi kısa bir sürede 22 büyük kamu şirketini özelleştirmiş ve bu özelleştirmelerden 12 Milyar ABD Doları gelir elde etmiştir. Ardından gelen Sosyalist Yönetimler devletleştirme yapmamış, aksine Ekim 1997’de daha geniş bir özelleştirme programını uygulamaya koymuş, 7.1 Milyar ABD Doları karşılığı French Telecom şirketinin özelleştirilmesini gerçekleştirmişlerdir. Başta İtalya, İspanya, Hollanda ve İskandinav ülkeleri olmak üzere, birçok Avrupa ülkesinde 80,90 ve 2000’li yıllarda özelleştirme uygulamaları hayata geçirilmiştir. 9 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Grafik 1: Dünyada Özelleştirme Uygulama Gelirleri Kaynak:The Privatization Barometer Report, 2010, www.privatizationbarometer.net, Erişim Tarihi:Ocak 2012 Batı Avrupa ve ABD dışında Japonya, Kanada, Çin, Hindistan, Şili, Meksika, Brezilya, Türkiye, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Eski Sovyet Bloku ülkeleri gibi hem gelişmiş hem de gelişmekte olan 100’ün üzerindeki ülkede özelleştirme uygulamaları icra edilmiştir. Bunun bir sonucu olarak, 1980’den itibaren çoğu ülkenin kamu sektörünün milli gelir içindeki payı sürekli olarak azalmıştır. Sonuç olarak, 1988-2010 yılları arasında bütün dünya ülkelerinde toplam 2 trilyon 352 Milyar Dolarlık özelleştirme uygulaması gerçekleştirilmiştir. (Bkz. Tablo1)Bu tutarın 1 Trilyon 26 Milyar Dolarlık bölümü 25 Avrupa Birliği ülkesi tarafından yapılmıştır. Toplam özelleştirme uygulamalarının %44’ü AB ülkeleri, kalan %56’sı diğer ülkeler tarafından gerçekleştirilmiştir. 1988 - 2000 yılları arasında özelleştirme uygulamalarında bir artış görülmekte, 2001 yılında ciddi miktarda bir düşüşün ardından tekrar yükselme eğilimi görülmektedir. 2007 yılında yaşanan küresel ekonomik kriz özelleştirmeyi de olumsuz etkilemiştir. 2009 yılında ise toparlanma göze çarpmaktadır. 2010 yılı özelleştirmeler açısından birçok rekorun kırıldığı bir yıl olmuştur. 10 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME İlk olarak Brezilya petrol şirketi Petrobras’ın 70 Milyar Dolar ile bugüne kadarki en yüksek ikincil halka arz işlemi Eylül 2010’da gerçekleşmiştir. Bunu 22.1 Milyar Dolar ile Temmuz 2010’da Çin Ziraat Bankası’nın halka arzı takip etmiş, son olarak da General Motors’un Kasım 2010’da 20.1 Milyar Dolarlık halka arz gerçekleştirilmiştir. Tablo 1.1988-2010 Yılları Arasında Dünyada Özelleştirme Uygulama Tutarları (Milyar Dolar) YILLAR 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 TOPLAM DÜNYA 39 28 24 46 39 60 76 80 100 162 140 140 180 43,8 69,2 46,6 94 140 116 138 111 265,17 213,64 2.351,41 AB-25 7,82 14,21 12,58 28,02 12,68 27,11 39,6 43,8 51,4 63,46 66,12 75,1 70,87 27,07 22,53 29,4 68,14 84,52 51,45 54,48 75,64 55,88 44,23 1.026,11 Kaynak The Privatization Barometer, 2010, www.privatizationbarometer.net, erişim Tarihi:Ocak 2012 11 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME III. TÜRKİYE’DE ÖZELLEŞTİRME KAVRAMININ GELİŞİMİ 1920’li yıllarda ülkemizde piyasa ekonomisi düşüncesi egemendi. 1923 yılında yapılan I.İzmir İktisat Kongresi’nde de bu husus “iktisadi sistem serbest ekonomi sistemidir” denilerek teyid edilmiştir. Ancak, milli gelirin düşüklüğü, tarım kesiminin yaygınlığı, zayıf sanayi yapısı, 1929 ekonomik buhranı ve benzeri nedenler kamu kesiminin ekonomik faaliyetlere aktif olarak katılımını gerekli kılmıştır. Bu doğrultuda, 1933 yılında Sümerbank, Etibank, Şeker Fabrikaları ve Toprak Mahsulleri Ofisi daha sonra özel teşebbüse devredilmek üzere kurulmuş ve aynı dönemde özel sektörün teşviki için kanun çıkarılmıştır. 1948 yılında devletin ekonomiden çekilmesi ilke olarak benimsenmiş ancak, uygulamaya geçilememiştir. 1960’lı yıllara kadar geçen süre içinde temel sanayi ürünlerinin yanı sıra basit tüketim malları da devlet tarafından üretilmeye başlanmıştır. Planlı kalkınma döneminin başladığı 1960 yılından sonra Kamu İktisadi Teşebbüslerinin sorunları ilk defa kapsamlı olarak değerlendirilmeye başlanmış ve bu çerçevede devlet işletmelerinin sayısı ve faaliyet alanlarının daraltılması hedeflenmiştir. 24 Ocak 1980 tarihinde kamuoyuna açıklanan ve ekonomide köklü ve yapısal dönüşümleri içeren ekonomik istikrar programı ile, KİT’lerdeki uygulamaya paralel olarak tarım ürünleri destekleme alımları sınırlandırılmış, dış ticaret serbestleştirilmiş, yabancı sermaye yatırımları teşvik edilmiş, kâr transferlerine kolaylık sağlanmış, ithalat kademeli olarak serbestleştirilmiş, ihracat; vergi iadesi, düşük faizli kredi, imalatçı ihracatçılara ithal girdide gümrük muafiyeti, sektörlere göre farklılaşan teşvik sistemi ile özendirilmiş ve devletin ekonomideki payını küçülten benzer önlemler doğrultusunda özelleştirme de ülke gündemine alınmıştır. 13 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Uzun süre uygulanan devletçi politikaların hantal bir yapı oluşturması, uluslararası ilişkilerin her yönde gelişmesi, bilim ve teknolojideki gelişmeler, ulaşım ve haberleşme alanlarındaki ilerlemeler, ülkemizin gelişmiş ülkeler ile arasındaki gelişmişlik farklarının kapatılması çabası ve ekonomik kalkınmayı gerçekleştirme zorunluluğu ülkemizde özelleştirme eğiliminin artmasının başlıca nedenleri olmuştur. Buna paralel olarak ekonomik yapımızda yasal, finansal ve yönetsel bazda düzenlemelere gidilmiş ve devlet tarafından işletilen sınai ve ticari işletmelerin özelleştirilmesi bu düşünce içinde yerini almıştır. Birçok ülkede özelleştirme uygulamaları önemli ölçüde tamamlanmış ve gündemden düşmüştür. Ülkemiz ise dünya genelinde özelleştirmeyi ilk başlatan ülkelerden birisi olmasına rağmen konu halen güncelliğini korumaktadır. Gelişmiş ve gelişmekte olan bir çok ülkede başarıyla gerçekleştirilen özelleştirme uygulamalarında Türkiye ne yazık ki uzun süre başarı sağlayamamıştır. Bunun en temel sebeplerinden biri ülkemizde özelleştirmeye karşı halen bir direnç bulunmasıdır. 1. ÖZELLEŞTİRMENİN YASAL ÇERÇEVESİ Özelleştirme ile ilgili ilk çalışmalar 1983 yılında başlamış; 1984 yılında (17.03.1984) 2983 sayılı Tasarrufların Teşviki ve Kamu Yatırımlarının Hızlandırılması Hakkında Kanun çıkarılmıştır. Bu kanunla uygulayıcı ilk kurum Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı kurulmuştur. 28.5.1986 tarihinde kabul edilen 3291 sayılı Kanun ile tamamı devlete ait ve Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT) statüsünde faaliyet gösteren kuruluşların özelleştirme kapsamına alınması ve uygulamaların yürütülmesine ilişkin esaslar belirlenmiştir. Bugün de yürürlükte olan ve özelleştirmelere temel teşkil eden 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 27 Kasım 1994 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 4046 sayılı Kanun ile;“Özelleştirme Yüksek Kurulu” oluşturulmuş, “Özelleştirme İdaresi Başkanlığı” (ÖİB) kurulmuş ve “Özelleştirme Fonu”nun kurulması düzenlenmiştir. Ayrıca, milli güvenliğimiz açısından 14 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME önem arz eden stratejik nitelikteki kuruluşlarda imtiyazlı hisse bulundurulması ve özelleştirme uygulamalarından elde edilecek gelirlerin, genel bütçe harcama ve yatırımlarında kullanılmaması hükme bağlanmıştır. Özelleştirilebilir nitelikteki Kamu İktisadi Kuruluşları ve benzeri kamu kurum ve kuruluşlarının, ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde azalma sağlamak için özelleştirilmelerine ilişkin esasları düzenlemektir. 2. ÖZELLEŞTİRME İLE İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLAR A. Özelleştirme Yüksek Kurulu 4046 sayılı Kanun’a göre; Özelleştirme Yüksek Kurulu karar, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ise yürütme organı olarak görev yapmaktadır. Özelleştirme Yüksek Kurulu Başbakan’ın başkanlığında, Başbakanın belirleyeceği 4 bakandan oluşur. Kurul, üyelerin tamamının katılımı ile toplanır ve kararları oybirliği ile alır. Kurulun sekretarya hizmetleri Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca yürütülür. Özelleştirme Yüksek Kurulunun Görevleri şunlardır; • Kuruluşları Özelleştirme kapsam/programına almak/çıkarmak, özelleştirilmeleri için süre belirlemek, • Kapsamdaki kuruluşların faaliyetlerinin durdurulmasına, küçültülme veya tasfiyelerine -karar vermek, • Özelleştirmeye ilişkin genel esas ve usulleri belirlemek, • İhale Komisyonlarının nihai kararlarını onaylamak, • Kuruluşların Özelleştirme yöntemini tayin etmek, • Stratejik konu ve kuruluşları ve Altın Hisse kapsamını belirlemek, • Özelleştirme Fonu’nun kaynak ve kullanımları ve menkul kıymet ihracı hakkında karar vermek, • Fon Bütçelerini karara bağlamak. 15 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME B. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Başbakan’a bağlı kamu tüzel kişiliğine sahip, özel bütçeli bir kurumdur. İdarede bir başkan, 5 başkan yardımcısı, 12 daire başkanı ve 10 proje grup başkanı ile birlikte yaklaşık 300 personel görev yapmaktadır. Başkanlığın görevleri şunlardır; • Kurul kararlarını uygulamak, • Kurul tarafından verilen görev ve yetkilerle ilgili konularda karar vermek ve gerekli işlemleri yürütmek, • Özelleştirme işlemlerini yürütmek, • Özelleştirme programındaki kuruluşların şirket kuruluşlarına, birleşmelerine karar vermek ve yürütmek, • Kuruluşların mali, idari ve hukuki yapıları ile ilgili düzenleme yapmak, • Özelleştirme Fonunu idare etmek, • Her türlü menkul kıymet ve diğer kıymetli evrakın düzenlenmesine yönelik işlemleri yapmak, • Kuruluşların sermayelerine konulacak ayni sermayenin değerlemesini yapmak, • Gerekli araştırma, proje işleri, reklam, tanıtım, halkla ilişkiler işlemleri, mali denetim ile hukuki, teknik, idari ve mali değerleme işlemlerini yapmak ve/veya bu işlerin danışman temini suretiyle yapılmasını sağlamak, • Özelleştirme programındaki kuruluşlara finansman sağlamak. 16 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME 3. ÖZELLEŞTİRME SÜRECİ Özelleştirme süreci, dinamik bir özelliğe sahiptir. Herhangi bir özelleştirmenin yapıldığı anda; ülke ekonomisinin içinde bulunduğu durum, özelleştirilecek kuruluşun faaliyet gösterdiği sektörün mevcut ve gelecekteki beklentileri ve sektörle ilgili uluslararası gelişmeler gibi bir dizi iç ve dış faktörler, ihaleye teklif verecek şirketlerin sayısını, özelleştirme uygulamasının tamamlanma süresini ve elde edilebilecek özelleştirme gelirini ciddi derecede etkilemektedir. A. Kapsam ve Programa Alma Kuruluşların özelleştirme kapsamına alınmasına, özelleştirme kapsamına alınanlardan mevcut durumu itibariyle özelleştirilebilir nitelikte olmayanların mali ve hukuki açıdan özelleştirmeye hazırlanmasına, hazırlık işlemleri tamamlananların bu işlemlerin tamamlanmasından sonra, hazırlık işlemlerine gerek görülmeyenlerin ise doğrudan özelleştirme programına alınmasına Özelleştirme Yüksek Kurulunca karar verilir. B. Danışman Seçimi Özelleştirme kapsam ve programına alınan bir kamu kuruluşu öncelikle ilgili proje grubu başkanlığı ve idarenin diğer birimlerince hukuki, finansal, istihdam ve gayrimenkul durumları açısından incelenir. Daha sonra, ilgili proje grubunun talebi üzerine Danışmanlık Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından yapılan ihale ile danışman görevlendirilmektedir. Seçilen danışmanlardan, kuruluşun ve kuruluşun faaliyette bulunduğu sektörün özelliklerine göre teknik, hukuksal, finansal ve gayrimenkul değerleme konularında danışmanlık hizmeti alınır. C. Değer Tespit Komisyonu Bu komisyonlar İdarede çalışan elamanlardan ve her kuruluş için ayrı ayrı oluşturulmaktadır. Değer Tespit Komisyonunu, Özelleştirilecek kuruluşun özelleştirme işlemlerinden sorumlu proje grup başkanının başkanlığında, özelleştirilecek kuruluşun işlemlerinden sorumlu proje grup başkanlığında görevli bir uzman, Proje Değerlendirme ve Hazırlık Daire Başkanı veya bu dairede görevli bir uzman, Sermaye Piyasaları Daire Başkanı veya bu dairede 17 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME görevli bir uzman ile gayrimenkul işlemlerinden sorumlu Proje Grup Başkanı veya bu grup başkanlığında görevli bir uzman olmak üzere beş üyeden oluşur. Komisyon, İdare Başkanının teklifi ve Başbakan’ın onayı ile göreve başlar. Komisyonda, yukarıda adı geçen birimlerde görevli olmak kaydı ile aynı sayıda ve aynı usulle yedek üye görevlendirilir. D. Değer Tespit Yöntemleri Değer Tespit Komisyonu, değer tespit çalışmalarını Kanunda belirtilen unsurları dikkate alarak ve uluslararası kabul görmüş olan, • İndirgenmiş nakit akımları (net bugünkü değer), • Defter değeri, • Net aktif değeri, • Amortize edilmiş yenileme değeri, • Tasfiye değeri, • Fiyat/kazanç oranı, • Piyasa kapitalizasyon değeri, • Piyasa değeri/defter değeri, • Ekspertiz değeri, • Fiyat/nakit akım oranı metodlarından en az ikisini uygulamak suretiyle yürütür. E. İhale Komisyonu İhale komisyonu özelleştirilecek kuruluşun özelleştirme işlemlerinden sorumlu proje grubunun bağlı bulunduğu başkan yardımcısının başkanlığında, ilgili proje grup başkanı, bu projede görevli uzman, İhale Hizmetleri Daire Başkanı veya bu dairede görevli bir uzman ile hukuk müşavirliğinde görevli bir hukuk müşaviri veya avukat olmak üzere beş üyeden oluşur ve idare başkanının teklifi ve Başbakanın onayı ile göreve başlar. Komisyonda yukarıda adı geçen birimlerde görevli olmak kaydı ile aynı sayıda ve aynı usulle yedek üye görevlendirilir. 18 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Kuruluşun “Tanıtım Dokümanı” ve “İhale Şartları Belgesi” hazırlandıktan sonra özelleştirme ihale aşamasına geçilmektedir. Bu işlem, Basın ve Halkla İlişkiler Daire Başkanlığı tarafından yapılan ilanlar ile başlamaktadır. Bu duyuruda son teklif verme tarihi, teminat bedelleri, ilgili hesap numaraları gibi bilgiler yer almaktadır. Özelleştirme ihalesine ilgisi olan yatırımcıların ilanda belirtilen koşullarda “Tanıtım Dokümanı”nı ve “İhale Şartları Belgesi”ni satın alması ile başlayan “Teklif Alma Süreci” İhale Komisyonunun kontrolünde İhale Hizmetleri tarafından alınan teklifler ile devam etmektedir. Bu süreç, teklif veren yatırımcılar ile yapılan nihai pazarlık görüşmesi ile sonuçlandırılmaktadır. Nihai pazarlık görüşmelerinde ortaya çıkan sonuç Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun onayına sunulmaktadır. 4. ÖZELLEŞTİRME YÖNTEMLERİ Özelleştirme programına alınan kuruluşların özelleştirilmesine ilişkin olarak özelleştirme yöntemleri, değer tespiti ve ihale usulleri aşağıda belirtilmiştir. Özelleştirme programına alınan kuruluşlar aşağıda belirtilen yöntemlerden birinin veya birkaçının birlikte uygulanması suretiyle özelleştirilir. A. Satış: Kuruluşların aktiflerindeki mal ve hizmet üretim birimleriyle varlıklarının mülkiyetinin kısmen veya tamamen bedel karşılığı devredilmesi ya da bu kuruluşların hisselerinin tamamının veya bir kısmının kuruluşların içinde bulundukları şartlar da dikkate alınarak yurt içi ve yurt dışında, halka arz, gerçek ve/veya tüzelkişilere blok satış, gecikmeli halka arzı içeren blok satış, çalışanlara satış, borsada normal ve/veya özel emir ile satış, menkul kıymetler yatırım fonları ve/veya menkul kıymetler yatırım ortaklarına satış veya bunların birlikte uygulanması yoluyla bedel karşılığı devredilmesidir. B. Kiralama: Kuruluşların aktiflerindeki varlıklarının kısmen veya tamamen bedel karşılığında ve belli bir süre ile kullanma hakkının verilmesidir. 19 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME C. İşletme hakkının verilmesi: Kuruluşların bir bütün olarak veya aktiflerindeki mal ve hizmet üretim birimlerinin mülkiyet hakkı saklı kalmak kaydıyla bedel karşılığında belli süre ve şartlarla işletilmesi hakkının verilmesidir. D. Mülkiyetin gayrı ayni hakların tesisi: Kuruluşların aktiflerindeki mal ve hizmet üretim birimleri ile varlıklarının, mülkiyeti ilgili kuruluşa ait olmak kaydıyla, malike ait kullanma hakkına ilişkin bazı tasarruflara rıza gösterilmesine veya malikin mülkiyete bağlı haklarını kullanmasından vazgeçmesi sonucunu doğurmasına ilişkin hakların tesisidir. E. Gelir Ortaklığı modeli ve işin gereğine uygun sair hukuki tasarruflar: Kuruluşların özellikleri ve yapıları da dikkate alınarak yukarıda belirtilen özelleştirme yöntemleri dışında kalan ve genel hükümler ile özel kanunlarda belirtilen diğer yöntemlerdir. 5. İHALE YÖNTEMLERİ İhaleler, kapalı teklif, pazarlık, açık artırma, belli istekliler arasında kapalı teklif usulü ile yapılır. A. Kapalı teklif usulü: Kapalı teklif usulünde teklifler yazılı olarak alınır. Teklif mektubu, bir zarfa konulup kapatıldıktan sonra zarfın üzerine isteklinin adı, soyadı ve tebligata esas olarak göstereceği açık adresi yazılır. Zarfın yapıştırılan yeri istekli tarafından imzalanır veya mühürlenir. Bu zarf geçici teminata ait alındı veya banka teminat mektubu ve istenilen diğer belgelerle birlikte ikinci bir zarfa konularak kapatılır. Dış zarfın üzerine isteklinin adı ve soyadı ile açık adresi ve teklifin hangi işe ait olduğu yazılır. Tekliflerin belirlenen tarih ve saatte açılması sonucu, kaç teklif verilmiş olduğu bir tutanakla belirtildikten 20 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME sonra dış zarflar hazır bulunan istekliler önünde alınış sırasına göre açılarak, istenilen belgelerin ve geçici teminatın tam olarak verilmiş olup olmadığı aranır. Şartnameye uymayan veya başka şartlar taşıyan teklif mektupları kabul edilmez. B. Pazarlık usulü: İhalelere birden fazla teklif sahibinden kapalı zarf içerisinde teklif almak şartıyla başlanabilir. Sermayesindeki kamu payı yüzde onbeşin altında olan iştirak hisselerinin özelleştirilmesinde birden fazla teklif alınması şartı aranmaz. Teklif sahipleri ile birden fazla Pazarlık görüşmesi yapılabilir. Pazarlık görüşmeleri teklif sahipleri ile ayrı ayrı yapılır. Pazarlık görüşmelerinin, ihalenin herhangi bir aşamasında pazarlık görüşmelerine devam edilen teklif sahipleri ile müştereken yapılmasına komisyonca karar verilebilir. Komisyonca gerekli görüldüğü takdirde ihale, pazarlık görüşmesine devam edilen teklif sahiplerinin katılımı ile açık artırma suretiyle sonuçlandırılabilir. Bu husus ilanda ve/veya şartnamede belirtilir. Görüşmeler komisyon tarafından bir tutanakla tespit edilir, tutanak komisyon üyeleri ve teklif sahiplerince imzalanır. C. Açık Artırma usulü: Açık artırma usulü ile yapılan ihalelere, istenilen teminatı vermiş ve ihale ilanında, ihaleye katılabilmek için belirtilen gerekli şartları yerine getirmiş oldukları komisyonca tespit edilen teklif sahipleri katılabilirler. İstenilen ilk değer ile açık artırmanın her aşamasında verilecek tekliflerde asgari artırılabilecek miktar komisyonca belirlenir. Açık artırmanın süresi komisyonca belirlenerek açık artırmaya başlanılmadan önce hazır bulunan teklif sahiplerine duyurulur. Teklif sahipleri tarafından, açık artırmaya esas alınacak ilk değer kadar veya bu değerin üzerinde teklif yapıldığı takdirde açık artırmaya devam olunur. Teklif sahipleri bir önceki teklifi artırmak suretiyle yeni tekliflerde bulunurlar. Bu suretle yapılan açık artırmada yeni bir teklif gelmezse komisyon başkanı son teklif üzerinden ihalenin bitirileceğini duyurur ve bu duyuru üç kez yapılır. Buna rağmen teklif gelmemesi halinde açık artırmaya son verilir. 21 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME D. Belirli istekliler arasında ihale usulü: Çıkılan ihaleden sonuç alınamaması halinde, Kurulun onayı alınmak kaydıyla belirli istekliler arasında ihale usulü ile ihale yapılabilir. Bu usulle yapılacak ihaleler için alınacak tekliflerde teknoloji, yatırım, üretim ve istihdam şartlarından hangisinin veya hangilerinin aranacağı ve diğer esaslar hazırlanacak ihale şartnamesinde belirtilir. Hazırlanacak ihale şartnamesi çerçevesinde istekli veya isteklilerden proje ve taahhütlerini içeren teklifleri alınır. Tekliflerin alınmasından sonra istekli ya da isteklilerle tek tek veya müştereken görüşme yapılmasına ihale komisyonunca karar verilir. Yapılacak görüşmeler sonucunda ihale sonuçları karara bağlanmak üzere İdarece Kurula sunulur. 6. STRATEJİK KURULUŞLAR VE İMTİYAZLI HİSSE 4046 sayılı Kanun 13. Maddesi ile özelleştirme programındaki kuruluşlarla ilgili stratejik konu ve kuruluşları saptamaya Özelleştirme Yüksek Kurulu yetkilidir. Stratejik olduğu tespit edilen kuruluşlarda devlete söz ve onay hakkı veren imtiyazlı hisse uygulaması yine Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından düzenlenir. Kanun gereği aşağıdaki kuruluşların sermayelerinin % 49’undan fazlasının özelleştirilmesine karar verilmesi halinde bu kuruluşlarda imtiyazlı hisseler oluşturulması zorunludur. • Türk Hava Yolları A.O. • T.C. Ziraat Bankası • Türkiye Halk Bankası A.Ş. • TMO Alkoloid Müessesesi • Türkiye Petrolleri A.O. Şu anda Türk Hava Yolları AO, Petrokimya Holding AŞ, Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ., Erdemir Demir Çelik İşletmeleri AŞ. ve Türk Telekom’da imtiyazlı hisse bulunmaktadır. 22 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME IV. TÜRKİYE’DE ÖZELLEŞTİRME UYGULAMALARI A.Özelleştirme Satış Gelirleri Özelleştirme fikri ülkemiz gündemine ilk olarak 24 Ocak 1980 Kararları ile girmiştir. Ancak, ekonomik, siyasi ve toplumsal nedenlerden dolayı 2000’li yıllara kadar özelleştirme konusunda kayda değer bir başarı elde edilememiştir. 1986-2003 yılları arasında yaklaşık 8 Milyar Dolarlık bir özelleştirme işlemi gerçekleştirilmiştir. Türkiye’de ekonomik ve siyasi isikrarın sağlandığı ve özelleştirme konusunda kararlı bir tutumun sergilendiği 2003 – 2011 yılları arasında özelleştirme çalışmaları yoğunlaşmış ve bu dönemde yaklaşık 35 Milyar Dolarlık özelleştirme geliri elde edilmiştir. Toplamda ise bugüne kadar 43 Milyar Dolarlık özelleştirme uygulaması gerçekleştirilmiştir. 1986-2011 yılları arasında gerçekleştirilen bütün özelleştirme uygulamaları şirket, kurum, kuruluş veya varlıklar, tarih, satış bedeli ve alıcılar yöntemlerine göre kitabın sonunda liste olarak verilmiştir. (Bkz. Ek 1) 23 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Tablo 2.Yıllar İtibariyle Yöntemlerine Göre Özelleştirme UygulamalarıSatış Tutarları Yıllar 1986 Blok Hisse Satışı 710.394 1987 265.625 1988 13.000.000 1989 121.197.123 İşletme/Tesis Satışı Halka Arz İMKB’de Satış 0 Bedelli Devir Toplam ($) 954.895 244.501 261.661 305.556 832.842 13.090.225 411.451 355.311 26.856.987 9.221.400 72.682 131.199.960 320.579.994 165.366.745 42.428 485.989.167 72.773.310 106.932.521 20.307.521 708.755 1990 Varlık Satışı 243.841.620 1991 43.828.268 1992 410.264.948 1993 365.198.396 15.382.956 23.929.494 149.997.064 13.030.810 567.538.720 1994 7.753.981 4.613.346 332.824.239 66.562.788 385 411.754.739 422.881.905 12.616.957 1995 370.906.865 70.097.879 20.177.873 90.818.491 20.455.382 572.456.490 1996 217.990.000 50.949.596 1.988.800 18.715.751 2.354.760 291.998.907 1997 251.150.000 204.334.179 7.960.488 2.073.297 465.517.964 1998 305.055.000 48.564.275 2.122.293 22.285.976 9.035.988 1.019.715.144 1999 7.137.821 975.000 10.736.137 19.479.693 38.328.651 2000 1.489.672.112 11.451.000 50.036.179 60.855.896 2.716.535.851 2001 500.000 54.900.000 1.241.547 63.159.549 119.801.096 237.711.271 8.087.615 122.305.486 536.475.542 16.770.000 102.335.079 40.336.015 18.901.676 8.744.721 187.087.491 2004 878.294.760 109.193.000 191.279.167 157 34.976.799 69.098.247 1.282.842.129 2005 7.103.944.301 31.491.500 273.719.603 466.434.132 316.637.223 30.013.471 8.222.240.230 2006 7.178.000.000 157.800.000 207.820.151 5.181.739 463.213.832 84.149.738 8.096.165.461 2007 812.000 755.000.000 1.838.642.981 2.411.821 1.537.759.019 124.003.838 4.258.629.659 2008 2.059.550.000 2.230.000.000 1.873.081.209 0 6.650.290 89.923.688 6.259.205.187 2009 2.265.000.000 0 0 0 5.728.896 4.256.263 2.274.985.158 2010 2.582.316.110 384.767.797 0 216.636 114.290.386 3.887.907 3.085.478.836 2011 575.000.000 639.784.000 0 0 137.176.629 6.457.445 1.358.418.074 26.264.317.704 4.872.348.361 7.053.283.819 1.287.951.325 2.879.576.126 720.255.369 43.077.732.705 2002 2003 Toplam 24 632.651.612 1.104.520.664 168.371.170 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Grafik 2: 1986-2011 Yılları Arasında Türkiye’de Özelleştirme Gelirleri Kaynak: T.C.Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı B. Özelleştirilen Kurum, Kuruluş ve Varlıklar Özelleştirme işlemlerinin başladığı 1986 yılından 2011 yılına kadar özelleştirilen şirket, varlık ve taşınmaz sayıları aşağıdaki gibidir; •%50’nin üzerindeki kamu payı hisse satış yön. özelleştirilen kuruluş 98 •%50 ve altında kamu payı hisse satış yöntemiyle özelleştirilen kuruluş 119 •Özelleştirilen tesis ve işletmeler 201 •Özelleştirilen taşınmazlar 3.530 •Limanlar 17 Özelleştirme İdaresince verilen yetki çerçevesinde kapsam ve programdaki kurum ve kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen ihaleler ile gerçekleştirilen satışlar; •Taşınmaz devirleri 1.415 •Ruhsat devri3 •Tanker7 •Gemi113 •Uçak5 •Makine-teçhizat5.146 25 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Ayrıca Türkiye Denizcilik İşletmelerine ait 6 liman envanter kayıtlarındaki menkuller, TEKEL Taşköprü Fabrikasına ait varlıklar, I. ve II. Bölge Araç Muayene İstasyonları, SEK isim hakkı, Sümer Holding’e ait “Merinos” isim hakkı, TEKEL pipo ve nargile markaları, ÇELBOR, DİTAŞ, İSDEMİR, Yeşilova Halı hisse devirleri ile TAKSAN’a ait 4 adet tezgah da özelleştirilmiştir. Uzun yıllar boyunca özelleştirme portföyünde olmasına rağmen bir türlü özelleştirilemeyen, Türk Telekom, Erdemir, Tüpraş, Petkim, Tekel Sigara gibi büyük kamu şirketlerinin özelleştirme işlemleri bu dönemde, kamuoyu önünde rekabetçi bir ortamda, açık ve şeffaf olarak yapılan ihalelerle gerçekleştirilmiştir. C. Özelleştirme Uygulamalarının Yöntemler İtibariyle Dağılımı (ABD Doları) 1. Blok Hisse Satışı Yoluyla Özelleştirilen Kuruluşlar 6.264.317.704 2. İşletme Tesis Satışı 4.872.348.361 3. Halka Arz 7.053.283.819 4. İMKB’de Satış 1.287.951.325 5. Varlık Satışı 2.879.576.126 6. Kamu Kurumlarına Bedelli Devir Uygulamaları Toplam 720.255.422 43.077.732.705 Özelleştirme yöntemlerinden en yaygın uygulama blok hisse satışı ile yapılan özelleştirmeler olup, uygulamaların %48’i bu yöntemle gerçekleştirilmiştir. Halka arz uygulamaları da özelleştirmeler içinde yaygın bir yer tutmaktadır. Halka arz toplam uygulamaların % 16 ‘yı bulmakta olup, 2007’de 1.839 Milyon Dolar, 2008’de ise 1.873 Milyon Dolarlık halka arz gerçekleştirilmiştir. 26 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Grafik 3: Özelleştirme Uygulamalarının Yöntemlere Göre Dağılımları (ABD Doları) Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 1. ÖZELLEŞTİRME FONU KAYNAKLARI VE KULLANIMLARI Özelleştirme Fonunun kaynakları 4046 Sayılı Kanun’un 9. Maddesinde sıralanmış olup, bunlar özelleştirme uygulamalarından elde edilen tüm gelirler, ( şartname satışı, teminatın nakde çevrilmesinden elde edilen gelir ve diğer gelirler dahil) İdareye devredilen kuruluşlardan elde edilen temettüler, kapsam ve/veya programdaki kuruluşlardan yapılan borçlanmalar, ihraç edilecek her türlü menkul kıymet gelirleri ile İdareye devredilen kuruluşlardan sağlanan finansman oluşmaktadır. Fonun kullanım alanları ise, 4046 Sayılı Kanun’un 10. Maddesinde yer almaktadır. Bunlar, iş kaybı tazminatı, nakle tabi personel ödemeleri, Emekli Sandığına tabi personele yapılan ödemeler, danışmanlık hizmet alım ödemeleri, özelleştirme programındaki kuruluşlarda idari, mali ve hukuki yönden yapılacak düzenlemelerin gerektirdiği giderler, İdareye devredilen kuruluşların sermaye artırımlarına katılınması, borç olarak finansman sağlanması, Fon gelirlerinin %5’ini aşmayacak şekilde İdare bütçesinin oluşturulması, özelleştirme uygulamalarının yerine getirilebilmesi için gereken her türlü mal ve hizmetin alımı ve benzeri alanları içermektedir. 27 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Tablo 3.Yıllar itibariyle Özelleştirme Fonu kaynak ve kullanım toplamları. (Milyon ABD Doları) YILLAR 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 TOPLAM TOPLAM KAYNAK 0 1 59 175 612 407 391 546 654 584 612 629 1.276 686 3.157 449 574 510 1.574 3.465 9.976 9.604 6.598 1.754 2.721 2.019 49.033 TOPLAM KULLANIM 4 6 60 165 445 474 426 661 350 746 617 565 1.307 683 3.031 661 746 509 1.349 3.681 9.601 8.778 7.692 1.510 2.539 2.336 48.944 Kaynak: Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 1986-2011 yılları arasında Özelleştirme Fonu kaynakları toplamı 49 Milyar 33 Milyon Dolar iken, Fonun kullanımlar toplamı ise 48 Milyar 944 Milyon Dolar olarak gerçekleşmiştir. 28 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Özelleştirme Fonu kaynakları, faiz, temettü, şartname satışından elde edilen gelirler ve benzeri diğer gelirleri de içermektedir. Dolayısıyla, Özelleştirme Fonunun kaynakları toplamı, 1986-2011 yılları bir bütün olarak ele alındığında, yalnızca özelleştirme satışlarından elde edilen gelirlerden yaklaşık olarak 6 Milyar Dolar daha yüksektir. Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Grafik 4:1986-2011 Yılları Arasında Özelleştirme Fonu Kaynakları ve Kullanımları Fonun kaynak ve kullanımlarının en yüksek olduğu yıllar sırasıyla 2006, 2007 ve 2008 yıllarıdır. Bu yıllarda gerçekleştirilen büyük ölçekli kurum ve kuruluşların başlıcaları aşağıdaki gibidir. • PETKİM Petrokimya Holding AŞ • TÜPRAŞ-Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ • TEKEL Sigara Sanayi İşletmeleri(6 adet sigara Fabrikası) • TCDD Mersin Limanı • Karayolları I. Ve II.Bölge Araç Muayene İstasyonları Özelleştirme Fonu Kaynakları ve Kullanımlarına ilişkin detaylı bilgi ve grafikler aşağıda yer almaktadır. 29 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME A. Özelleştirme Fonu Kaynakları Tablo 4. 1986-2011 Yılları İtibariyle Özelleştirme Fonu Kaynaklarının Gelir Kalemlerine Göre Dağılımı (Milyon ABD Doları) YILLAR ÖZELLEŞTİRME TAHSİLATLARI TEMETTÜ GELİRLERİ FAİZ GEL. TEMİNATIN NAKDE ÇEV. ŞARTNAME GELİRLERİ DİĞER GEL. 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 TOPLAM 1 26 111 501 241 284 436 565 473 276 364 954 166 2.674 84 367 289 1.206 3.032 9.580 8.818 5.834 1.440 2.540 1.518 41.780 0 0 34 64 109 161 106 110 89 49 306 191 218 208 396 140 80 63 223 343 197 468 433 133 118 161 4.400 0 0 0 0 0 0 0 0 0 33 28 10 37 0 8 3 15 7 25 44 66 243 221 24 28 14 806 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 2 2 13 6 0 0 0 1 0 31 261 319 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 1 3 3 2 1 3 3 2 22 0 0 0 0 2 5 1 0 0 5 2 1 1 2 1 1 1 1 7 1 23 1 1 17 1 63 135 Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 30 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Özelleştirme Fonu kaynaklarına, 644 Milyon Dolar Dünya Bankası’ndan alınan, istihdam ödemeleri ile İş Geliştirme Merkezlerine aktarılan kaynaklar gibi sosyal amaçlı harcamaları, ticari bankalardan alınan 414 Milyon Dolar kredi ve kuruluşlardan sağlanan 515 Milyon Dolarlık borçlanmaları ilave ettiğimizde toplam kaynaklar rakamı olan 49 Milyar 35 Milyon Dolara ulaşılmaktadır. Özelleştirme uygulamaları ile özelleştirme gelirleri arasındaki fark, gelirlerin tahsil bazlı olması ve taksitli özelleştirmelerde taksite bağlanan kısmın özelleştirme uygulama rakamlarına dahil edilmemesinden kaynaklanmaktadır. 1. Temettü Gelirleri Grafik 5: 1986-2011 Yılları Arası Temettü Gelirleri Kaynak: Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Özelleştirme İdaresine devredilen kuruluşlardan elde edilen temettü gelirleri özelleştirme dışı kaynaklar arasında ilk sırada yer almakta olup, 19862011 yılları arasında toplam 4 Milyar 400 Milyon Dolar temettü geliri elde edilmiştir. Yıllar itibariyle en yüksek temettü gelirleri 2007 yılında 468 Milyon Dolar ve 2008 yılında 433 Milyon Dolardır. Özelleştirme sürecinde en yüksek temettü gelirleri Halkbank (1.782 Milyon ¨), Tüpraş (1.277 Milyon ¨) Erdemir (242 Milyon ¨) ve Petrol Ofisidir. (129 Milyon ¨) İdareye devredilen kuruluşların iştirak ve bağlı ortaklıklarının temettüleri ise, ilgili kuruluş bünyesinde bırakılmaktadır. 31 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME 2. Faiz Gelirleri Grafik 6: 1986-2011 Yılları Arasında Faiz Gelirleri Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Faiz gelirleri, Özelleştirme Fonunun hemen kullanılmayan Fon bakiyelerinin 3 kamu bankasında nemalandırılması sonucu elde ettiği gelirlerden oluşmaktadır. 1995-2011 yılları arasında toplam 806 Milyon Dolar faiz geliri elde edilmiştir. En yüksek faiz geliri sırasıyla 2007 yılında 243 Milyon Dolar ve 2008 yılında 221 Milyon Dolar olarak gerçekleşmiştir. 3. Teminatın Nakde Çevrilmesi Grafik 7: 1986-2011 Yılları Arası Teminatın Nakde Çevrilmesi İle Elde Edilen Gelirler Kaynak: Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 32 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Özelleştirme ihalelerine katılan yatırımcıların İdareye sunmuş oldukları geçici veya kesin teminatların nakde çevrilmesinden elde edilen gelirleri ihtiva etmektedir. 1986-2011 yılları arasında teminatın nakde çevrilmesi ile elde edilen gelirler toplamı 319 Milyon Dolardır. 2011 yılında teminatların nakde çevrilmesinde rekor yaşanmıştır. Özellikle ihale sonuçları doğrultusunda sözleşme imzalamaya davet edilen elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesi amacıyla yapılan ihalelerde kazanan alıcı şirketlerin İdarece verilen süre içerisinde sözleşme imzalamaktan vazgeçmeleri sonucunda 2011 yılında İdareye vermiş oldukları teminat mektuplarının nakde çevrilmesi sonucunda bu gelirler çok yüksek gerçekleşmiştir. Ayrıca, Başkent Gaz AŞ.’nin ihalesinde yatırımcının ihale şartnamesinde belirtilen yükümlülüklerini yerine getirememesi nedeniyle idaremize vermiş olduğu 92.660.000 Doları tutarındaki geçici ve ek geçici teminatı da aynı yıl teminat olarak kaydedilmiştir. 4. Şartname Gelirleri Grafik 8: 1986-2011 Yılları Arası Elde Edilen Şartname Gelirleri Kaynak: Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Kuruluş, varlık, işletme ve diğer taşınmazların özelleştirilmesi amacıyla hazırlanan şartname gelirleri Fonun gelir kalemlerinden biri olup, bugüne kadar toplam 22 Milyon Dolarlık şartname satış geliri elde edilmiştir. 33 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME 5. Diğer Gelirler Diğer Fon gelirleri kaleminde; Fonun ana kalemlerinde yer almayan, geçici teminat bedeli iadesi, tahsil edilen icra bedelleri, özelleştirme portföyünde yer alan şirketlerin aktiflerinde yer alan emeklilik, kıdem tazminatları benzeri gelirler yer almaktadır. Bu kalemde en yüksek tutar 2011 yılında gerçekleşmiş olup, Sümerbank’ın özelleştirilmesi sonucu 4046 Sayılı Kanun’un 21,22 ve 23’üncü maddeleri gereğince ödenmesi gereken istihdam ödemelerinin karşılığı olarak bloke edilen yaklaşık 48 Milyon Dolar özelleştirme Fonuna aktarılmıştır. Grafik 9: 1986-2011 Yılları Arası Fon Hesaplarına Giren Diğer Gelirler Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 34 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME B. Özelleştirme Fonu Kullanımları Tablo 5: 1986-2011 Yılları İtibariyle Özelleştirme Fonunun Kullanım Alanları (Milyon ABD Doları) YILLAR HAZİNE 1986 0 1987 0 1988 0 1989 0 1990 0 1991 97 1992 117 1993 127 1994 63 1995 402 1996 345 1997 226 1998 193 1999 2 2000 1.871 2001 0 2002 0 2003 0 2004 0 2005 2.660 2006 6.751 2007 7.575 2008 6.421 2009 1.150 2010 1.714 2011 1.341 TOPLAM 31.056 İLGİLİ İSTİHDAM KURULUŞLAR 25 20 0 20 122 54 37 3 19 2 8 15 50 24 77 34 76 128 440 329 409 3 310 215 2.419 1 22 33 14 23 8 22 14 13 13 54 76 43 20 29 11 75 18 488 İLAN DANIŞMANLIK DİĞER SERMAYE BORÇ REKLAM 0 1 1 0 6 6 2 5 3 5 1 1 4 1 8 1 4 2 7 6 2 7 6 1 1 1 82 1 1 7 6 2 1 1 4 5 2 3 2 1 2 1 1 3 1 10 29 2 5 9 4 4 106 0 0 1 0 5 2 1 3 10 47 33 5 35 5 17 1 3 7 18 6 5 5 3 4 3 27 246 4 4 31 137 315 347 182 471 213 82 87 53 367 419 413 189 288 232 369 149 1.264 15 381 290 384 73 6.760 0 0 0 0 0 0 0 0 0 152 77 135 132 97 168 235 142 122 37 250 641 14 413 3 5 610 3.233 İDARİ BÜTÇE 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 3 5 11 8 6 5 6 5 8 7 10 14 13 11 10 11 135 Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Özelleştirme Fonunun kullanımları arasında İdarece İMKB’den yapılan 137 Milyon Dolarlık hisse alımları ile, Dünya Bankası, Ticari Bankalar ve Kuruluşlardan yapılan borçlanmalar için 4 Milyar 285 Milyon Dolarlık geri 35 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME ödemeleri bulunmakta olup, böylece toplam kullanımlar 48 Milyar 946 Milyon Dolara ulaşmaktadır. 1. Hazineye Aktarmalar Grafik 10: 1986-2011 Yılları Arasında Hazineye Aktarılan Tutarlar Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Grafik 10 1986-2011 yılları arasında Özelleştirme Fonundan Hazine’ye aktarılan kaynakları göstermektedir. 4046 Sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un 10. Maddesi “Özelleştirme Fonunun nakit fazlası, Hazinenin iç ve dış borç ödemelerinde kullanılmak üzere Hazine hesaplarına intikal ettirilir. Özelleştirme Fonundan diğer herhangi bir fona aktarma yapılmaz” hükmünü taşımaktadır. Ayrıca, Hazine’ye aktarımlar 4046 Sayılı Kanun’un Geçici 23’üncü maddesi çerçevesinde de yapılmaktadır. Özelleştirme uygulamalarından elde edilecek gelirlerin genel bütçe harcama ve yatırımlarında kullanılmaması 4046 Sayılı Kanun’un temel ilkeleri arasında sayılmaktadır. Bu doğrultuda 1986-2011 yılları arasında (Türk Telekom’un 8.7 Milyar Dolarlık satış geliri rakamı dahil) toplam 31 Milyar 56 Milyon Dolar Hazine hesaplarına aktarılmıştır. 36 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME 2000 Yılında Hazineye aktarılan 1.871 Milyon Doları hariç tutarsak, aktarmaların 27.613 Milyon Dolarlık, yani %88’lik bölümünün 2005-2011 yılları arasında gerçekleştirildiği görülmektedir. 2. İlgili Kuruluşlara Aktarmalar Grafik 11: 1986-2011 Yılları Arası Özel Kanun Gereği İlgili Kuruluşlara Aktarılan Özelleştirme Bedelleri Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Yukarıdaki grafikte görüldüğü üzere kamu kurum ve kuruluşlarına ait hisse varlık ve gayrimenkullerin satışından elde edilen özelleştirme gelirleri İdaremiz ile ilgili kuruluş arasında yapılan sözleşme veya özel kanun ve mevzuat gereği, özelleştirme sürecinde yapılan masraflar düşüldükten sonra kalan tutar belirli bir süre içerisinde ilgili kuruluşa aktarılmaktadır. Kurum ve kuruluşlar arasında en fazla transfer 940 Milyon Dolar ile Emekli Sandığı’na yapılmıştır. Hidroelektrik santrallerinin (HES) özelleştirilmesinden elde edilen 147 Milyon Dolar Enerji Bakanlığı’na aktarılmıştır. Ayrıca, 4046 Sayılı Kanun’un Geçici 24’üncü Maddesi’nde yer alan ” Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü’ne ait limanların özelleştirilmesinden elde edilen gelirler, tahsilini izleyen 15 gün içinde Ulaştırma Bakanlığı’na aktarılır” hükmü kapsamında, TCDD’ye 37 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME ait Mersin, Samsun ve Bandırma Limanlarının özelleştirilmesinden elde edilen 446 Milyon Dolar Ulaştırma Bakanlığı’na aktarılmıştır. Bu çerçevede 1994-2011 yılları arasında gerçekleştirilen özelleştirmeler sonrası yapılan aktarımlar tutarı 2 Milyar 419 Milyon Dolardır. Bu bağlamda Hazine ve özel kanun gereği ilgili kuruluşlara yapılan aktarma toplamı yaklaşık 33,5 Milyar Dolara ulaşmaktadır. 3. İlan ve Reklam Giderleri Grafik 12: 1986-2011 Yılları Arasında İdare Tarafından Basın ve Yayın Kuruluşlarına Verilen İlan ve Reklam Giderleri Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 1986-2011 yılları arasında özelleştirme ihalelerinin kamuoyuna duyurulması amacıyla İdare tarafından basın ve yayın kuruluşlarına verilen ilan ve reklam giderleri toplamı 82 Milyon Dolar tutarında olup, en fazla giderin yapıldığı yıllar 8 Milyon Dolar ile 2000 yılı ve 7 Milyon Dolar ile 2007 yılıdır. İlan ve reklam giderlerinin en yüksek olduğu 2000 yılında, Petrol Ofisi A.Ş., Asil Çelik Sanayi ve Tic. A.Ş., Deniz Nakliyatı T.A.Ş.’nin özelleştirme işlemleri gerçekleştirilmiştir. 38 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME 4. Danışmanlık Giderleri Grafik 13: 1986-2011 Yılları Arası Danışmanlık Giderleri Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 1986 yılından 2011 yılına kadar İdaremizce alınan danışmanlık hizmetleri karşılığı olarak toplam 106 Milyon Dolar bedel ödenmiştir. Özelleştirme uygulamalarının en yoğun olduğu 2006 yılında 29 Milyon Dolar, 2005 yılında ise 10 Milyon Dolarlık danışmanlık hizmeti alım bedeli ödenmiştir. Danışmanlık giderlerinin en yüksek olduğu 2006 yılında, Türkiye’nin en büyük şirketlerinden TÜPRAŞ-Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş., ERDEMİR-Ereğli Demir ve Çelik İşletmeleri A.Ş. ve THY-Türk Hava Yolları A.O.’nun halka arzı gibi işlemler gerçekleştirilmiştir. 39 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME 5. Kapsam ve Programdaki Kuruluşlara Borç Olarak Finansman Sağlanması Grafik 14: 1986-2011 Yılları İtibariyle İlgili Kuruluşlara Borç Finansman Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı İdareye devredilen kuruluşlara, sermaye taahhüt borcu bulunmadığı zamanlarda İdarece belirlenecek esaslar çerçevesinde borç olarak finansman sağlanmaktadır. Kapsamdaki veya programdaki kuruluşlara sağlanan borca, T.C. Merkez Bankası Reeskont ve Avans İşlemlerinde Uygulanan Faiz Oranlarından İskonto Oranı uygulanmaktadır. 1986-2011 yılları arasında kapsam ve programda bulunan kuruluşlara toplam 3 Milyar 233 Milyon Dolarlık borç finansmanı sağlanmıştır. Yıllar itibariyle göze çarpan en yüksek borç finansmanı sağlanan yıllar 2006’da 641, 2008’de 413 ve 2011’de 610 Milyon Dolar olup, her üç yılda da sağlanan borç finansmanının büyük bir bölümü TEDAŞ’a yapılan borç aktarmalarından oluşmaktadır. 40 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME 6. İlgili Kuruluşlara Sermaye Aktarımları Grafik 15: 1986-211 Yılları İtibariyle İlgili Kuruluşlara Sermaye Aktarımaları Kaynak: Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Özelleştirme Uygulamaları Kanunu’nun 17’nci maddesi çerçevesinde özelleştirme programında bulunan kuruluşlara 1986-2011 yılları arasında toplam 6 Milyar 760 Milyon Dolar sermaye ödemesi yapılmıştır. En yüksek sermaye ödemesi 2006 yılında 1.264 Milyon Doları olarak gerçekleşmiştir. Bu tutarı 1993 yılında 471 Milyon Dolar, 1999 yılında da 419 Milyon Dolar izlemiştir. Her iki yılda da aktarılan sermayenin büyük bölümü TEKEL ve Sümer Holding’e aktarılmıştır. 41 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME 7. İdari Bütçeye Aktarmalar Grafik 16: Yıllar İtibariyle İdari Bütçeye Yapılan Aktarmalar Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Başbakana bağlı kamu tüzel kişiliğine sahip İdare özel bütçeli bir kuruluş olup, bütçesi, Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından onaylanmakta ve Özelleştirme Fonunun %5’ini aşmayacak şekilde Fondan yapılan aktarmalarla oluşturulmaktadır. 1984-1994 yılları arasında uygulayıcı ilk kurum Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı İdaresi olduğundan bu yıllara ait İdari bütçe verileri yer almamaktadır. 1994 yılında 4046 sayılı Kanun ile; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı kurulduğundan veriler 1995-2011 yıllarını ihtiva etmektedir. 1995-2011 yılları arasında İdari bütçeye toplam 135 Milyon Dolar kaynak aktarılmış olup, yıllık ortalama İdari bütçe gideri 8 Milyon Dolar civarındadır. 42 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME 8. Diğer Giderler Grafik 17: 1986-2011 Yılları Arası Diğer Giderler Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Diğer giderler kaleminde başta mahkeme giderleri olmak üzere icra giderleri, menkul kıymet muhafaza giderleri vergi, icra, kargo ve benzeri giderler yer almaktadır. Yıllar itibariyle en yüksek gider 47 Milyon Dolar ile 1995 ve 35 Milyon Dolar ile 1998 yılında gerçekleştirilmiştir. C. 1986-2011 Yılları Hükümet Dönemleri İtibariyle Özelleştirme Uygulamaları 1986 yılından itibaren, koalisyon hükümetleri dahil iktidara gelen bütün hükümetler tarafından özelleştirme işlemleri gerçekleştirilmiştir. Tablo(4) incelendiğinde, bütün özelleştirme sürecinde 43 Milyar 79 Milyon Dolarlık bir özelleştirme geliri elde edildiği ve en yoğun özelleştirme uygulamalarının, 22 Milyar Dolar ile 59. Hükümet, 12 Milyar Dolarla 60. Hükümet, 3,4 Milyar Dolar ile de 57. Hükümet tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir. 43 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Tablo 6. Hükümet Dönemleri İtibariyle Özelleştirme Uygulamaları: 1986-2011(Milyon ABD Doları) HÜKÜMETLER HÜKÜMET DÖNEMLERİ ÖZELLEŞTİRME UYGULAMALARI. 1986 - 20.12.1987 1. ANAP Hükümeti 45. Hükümet 2 21.12.1987 - 8.11.1989 2. ANAP Hükümeti 46. Hükümet 150 09.11.1989 - 22.06.1991 3. ANAP Hükümeti 47. Hükümet 695 23.06.1991 - 19.11.1991 4. ANAP Hükümeti 48. Hükümet 43 20.11.1991 - 24.06.1993 DYP-SHP Koalisyonu 49. Hükümet 827 25.06.1993 - 04.10.1995 DYP-SHP/CHP Koal. 50. Hükümet 1.008 05.10.1995 - 29.10.1995 DYP Hükümeti 51. Hükümet 125 30.10.1995 - 05.03.1996 DYP-CHP Koal. 52. Hükümet 68 06.03.1996 - 27.06.1996 ANAP-DYP Koal. 53. Hükümet 230 28.06.1996 - 29.06.1997 RP-DYP Koal. 54. Hükümet 357 30. 06.1997 - 10.01.1999 ANAP-DSP-DTP Koal. 55. Hükümet 1.137 11.01.1999 - 27.05.1999 DSP Hükümeti 56. Hükümet 18 28.05.1999 - 18.11.2002 DSP-MHP-ANAP Koal 57. Hükümet 3.375 19.11.2002 - 13.03.2003 1. AKP Hükümeti 58. Hükümet 21 14.03.2003 - 28.08.2007 2. AKP Hükümeti 59. Hükümet 21.927 29.08.2007 - 31.03.2011 3. AKP Hükümeti 60. Hükümet 11.988 01.04.2011 - 31.10.2011 4. AKP Hükümeti 61. Hükümet 1.107 YILLAR TOPLAM Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 44 43.078 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Grafik 18: 1986-2011 Yılları İtibariyle Hükümetler Tarafından Gerçekleştirilen Özelleştirme Uygulamaları Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 45 46 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME V. YÜRÜTÜLMEKTE OLAN ÖZELLEŞTİRME FAALİYETLERİ A. Portföyde Bulunan Başlıca Şirket ve Kuruluşlar Şirket/Kuruluş Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ Hamitabat Elektrik Üretim AŞ Başkent Doğalgaz Dağıtım AŞ Türkiye Halk Bankası AŞ Türk Hava Yolları AŞ Petkim Petrokimya Holding AŞ Kayseri ve Civarı Elektrik AŞ Kayseri Şeker Fabrikaları AŞ Kamu Payı (%) 100 100 100 80 75,02 49 10,32 20 10 Yaklaşık uzunluğu 2.000 Km olan 8 adet otoyol, çevre ve bağlantı yolları ile birlikte Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet Köprülerinin özelleştirilmesi çalışmaları devam etmektedir. Ayrıca EÜAŞ’a ait 50 adet akarsu santralleri ile TC Devlet Demiryolları İşletmeleri’ne ait İzmir ve Derince Limanlarının özelleştirme faaliyetleri de İdare tarafından sürdürülmektedir. Milli Piyango İdaresi (Şans oyunlarının Özelleştirilmesi) MPİ, 4046 Sayılı Kanun kapsamında bulunmamakta olup, özelleştirme çalışmaları 320 sayılı Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde yürütülmektedir. 47 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME B. 2012 Yılı Özelleştirme Faaliyetleri 2012 yılının en önemli özelleştirme işlemlerinin, köprü ve otoyollar ile Başkent Doğalgaz’ın özelleştirilmesi olması beklenmektedir. Devri gerçekleşmeyen elektrik dağıtım bölgeleri ile, Kayseri ve Civarı Elektrik Dağıtım AŞ’de bulunan %20 kamu payının yanı sıra, elektrik üretim tesislerinin ihalelerinin de 2012 içerisinde tamamlanması öngörülmektedir. EÜAŞ ‘a ait 4 öncelikli termik santral (Hamitabat,Soma, Seyitömer ve Kangal) ile 9 portföyden oluşan toplam 45 adet hidro ve termik santrallerin ihalelerine çıkılması beklenmektedir. Şeker fabrikalarından Portföy B ve Portföy C’de bulunan şeker fabrikalarının özelleştirme ihalesi geçen yıl gerçekleştirilmiş olup, bu grupların devri beklenirken, diğer portföylerde de özelleştirme sürecinin 2012’de başlaması düşünülmektedir. Özelleştirme ihaleleri tamamlanan Doğusan AŞ ile Acıselsan AŞ hisselerinin 2012 yılı içinde devredilerek özelleştirme işlemleri tamamlanacaktır. Kruvaziyer ve yük limanı olarak iki kısım halinde planlanan İzmir Limanının özelleştirme çalışmalarında da son aşamaya gelinmiş olup, tamamlanması halinde 2012’de ihaleye çıkılması planlanmaktadır. Ayrıca, İstanbul Salıpazarı ve Derince Limanının özelleştirilmesine ilişkin ihale çalışmaları devam etmekte olup, sonuçlandığında bu yıl ihaleye çıkılabilecektir. Yine Maliye Hazinesine, DMO ve TCDD’ye ait gayrimenkullerin özelleştirme işlemleri devam etmektedir. 48 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME VI. ÖZELLEŞTİRİLEN KURULUŞLARDA ÜRETİM, KAR/ZARAR, İSTİHDAM VE YATIRIMLAR ÜZERİNE BİR İNCELEME Türkiye’de özelleştirme uygulamaları çeşitli üniversite ve bilim adamları tarafından incelenmiş olup, bu akademik çalışmaların en detaylı ve günceli olan bir çalışma (Bkz. YAVİLİOĞLU, Cengiz, (2010), Dünyada ve Türkiye’de Özelleştirme Uygulamaları, Teorik ve Tarihsel Bir Perspektif, ÖİB Yayınları, No.1, Ankara) sonucunda yapılan değerlendirmeler şu şekilde belirlenmiştir. “1986-2008 arasındaki dönemde özelleştirilen şirketlerden 77’sinin; kapasiteleri, kapasite kullanım oranları, alıcılar tarafından şirketler için yapılan yatırım tutarları, üretim miktarları, satış miktarları, net kar/zarar pozisyonları, şube sayıları ve istihdam yapılarının özelleştirme öncesi ve özelleştirme sonrası karşılaştırmalı olarak yapılan ayrıntılı analizinde; 30 şirket özelleştirme öncesinde kar etmiş olup, özelleştirme sonrasında da karlılığını artırarak sürdürmüştür. 18 şirket özelleştirmeden önce zarar ederken, özelleştirme sonrasında kar etmeye başlamıştır. 11 şirket özelleştirmeden önce kar ederken, sonrasında zarar etmiştir. 7 şirket ise özelleştirme öncesinde ve sonrasında zarar etmiştir. 3 Şirkette özelleştirme öncesi ve sonrası veri elde edilememiş, 3 şirkette özelleştirme öncesi veri elde edilemezken, özelleştirme sonrası elde edilen verilere göre kar elde ettikleri tespit edilmiştir. Şirketlerin 27’sinden yıllık ortalama 234 Milyon Dolar temettü sağlanmış olup, toplam temettü 2.406 Milyon Dolardır. 49 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Özelleştirme Fonundan 31 şirkete kaynak aktarılmıştır. Bütün şirketlere aktarılan yıllık ortalama kaynak tutarı 633 Milyon Dolar, toplam kaynak tutarı ise 5.260 Milyon Dolar olarak gerçekleşmiştir. 64 şirkette büyük ölçekli yatırımlar gerçekleştirilmiş, 13 şirketten yatırım yapılıp yapılamadığına ilişkin bilgi alınamamıştır. Bilgi alınan 64 şirkete alıcılar tarafından yıllık ortalama 1.151 Milyon Dolar, toplamda ise 6.100 Milyon Dolar yatırım yapılmıştır. Şirketlerin 33’ünde personel artışı sağlanırken 44’ünde azalış olmuştur. 20.697 istihdam sağlanırken, çalışan sayısı 18.704 azalmıştır. Buna rağmen toplamda 1.993 kişilik istihdam artışı sağlanmıştır. Hem incelemesi yapılan şirketlerde çalışan personel sayısındaki artış, hem de 4/C kapsamında işe yerleştirilen 14.810 personel birlikte dikkate alındığında, incelenen şirketlerdeki özelleştirme uygulamaları sonucu toplam istihdam sayısında 16.803 kişilik bir artış sağlanmıştır. Özelleştirilen şirketlerden 68’i üretim faaliyetlerine devam etmektedir. 4 şirketin faaliyetleri kalmadığı için başka kamu şirketleri ile birleştirilerek tüzel kişilikleri sonlandırılmıştır. 2003 -2011 yılları arasında bölgesi ve sektörü için önem arz eden varlık satışı yoluyla özelleştirilen 11 işletme ve tesisler ile, hisse satışı yoluyla özelleştirilen 19 şirkette, üretim şartı, üretim ve yatırım şartı, yatırım şartı, faaliyet şartı, yatırım ve istihdam şartı ile bazılarına da sadece istihdam şartları konulmuştur. Bu şartların yerine getirilmesi için yatırımcılardan belirli miktarlarda teminatlar alınmıştır. Taahhütlerin yerine getirilmemesi halinde cezai şart olarak teminatların irat kaydedilmesi öngörülmüştür. 50 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME VI. ÖZELLEŞTİRME VE YABANCI SERMAYE Ülkemizin uluslararası sermayeden aldığı payın, gerek coğrafi konumu gerekse potansiyelimizle karşılaştırıldığında çok düşük düzeylerde kalmış olmasına rağmen, son yıllarda özelleştirme ihaleleri sürecine yabancı sermayeli şirketler de yoğun ilgi göstermiştir. Ülkemizin temel ekonomik sorunlarının çözümüne olumlu katkı sağlayacak yatırım, üretim ve ihracat artışını destekleyecek, yeni teknoloji ve uzmanlık getirecek olan yabancı sermayenin özelleştirmeler yolu ile girişi ülkemizin gelişmesi ve üretim gücümüzün artmasına doğrudan katkı sağlayacaktır. Bu doğrultuda, özelleştirme uygulamalarında yerli, yabancı ayırımı yapılmaksızın, gerekli ön yeterlilik kriterlerine sahip her katılımcı eşit şartlarda ihalelere iştirak edebilmektedir. Özelleştirme uygulamaları ile kamu işletmelerinin sermayesindeki kamu hissesinin tamamı veya bir kısmının yabancı sermayeli şirketlere satışı sonucu 1988-2011 yılları arasında toplam 15.476 Milyon ABD Dolarlık yabancı sermaye girişi sağlanmıştır. (Bkz. Tablo 7) Özelleştirme uygulamalarından elde edilen toplam satış geliri 43.079 Milyon Dolar olup, bunun 15.476 Milyon Dolarlık bölümü yabancı sermaye girişi yoluyla gerçekleşmiştir. Genel amaçlı yabancı sermaye girişleri ile paralellik arz eden özelleştirmeler yoluyla gelen yabancı sermaye girişleri, genel eğilim doğrultusunda 2008 yılında yaşanan küresel kriz dolayısıyla gerilemiştir. 2010 ve 2011 yıllarında herhangi bir giriş gerçekleşmemiştir. Bunda yaşanmakta olan küresel finansal krizin etkisi büyüktür. 51 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Grafik 19: 1986-2011 Yılları İtibariyle Özelleştirmeler Yoluyla Gelen Yabancı Sermaye Tutarları (Milyon $) Kaynak: Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Sağlanan yabancı sermaye girişinin 9.301 Milyon Doları blok hisse satışı, 2.311 Milyon Doları varlık satışı, 3.864 Milyon Doları da işletme ve/veya imtiyaz hakkı devri uygulamaları yolu ile sağlanmıştır. Bir kalemde en yüksek yabancı sermaye girişi, Türk Telekom’un %55’inin 2005 yılında, 6 Milyar 550 Milyon Dolar bedelle Ojer Telekomünikasyon AŞ’ne (Dubai / S.Arabistan / Ürdün / Lübnan) devri ile sağlanmıştır. Petkim Petrokimya Holding AŞ’nin %51,12’sinin, 2008’de Socar&Turcas Petrokimya AŞ’ye toplam 2.040 Milyon Dolara satışı dolayısıyla (Azerbaycan, Bahreyn) 1.043 Milyon Dolar (yabancı sermayedara düşen pay), yine aynı yıl Tekel Sigara San.AŞ’ye ait 6 adet sigara fabrikasının 1.720 Milyon Dolar bedelle British&American Tobacco Tüt.Mam. AŞ’ne (Hollanda) satışından da 1.720 Milyon Dolarlık yabancı sermaye girişi sağlanmıştır. Ayrıca İlki T.Halk Bankası AŞ.’ne ait %25,62 hissenin 2007’de uluslararası kurumsal yatırımcılara arz edilmesinden 1.289 Milyon Dolar, diğeri 2008 yılında Türk Telekom’un %9’unun uluslararası kurumsal yatırımcılara arz edilmesinden de 1.146 Milyon Dolar yabancı sermaye girişi olmuştur. 52 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Grafik 20: 1986-2011 Yılları İtibariyle Gerçekleştirilen Özelleştirmelerde Yerli Yatırımcı/ Yabancı Yatırımcı Oranı (Milyon $) Toplam özelleştirme uygulama tutarı, 43.079 milyon ABD Dolarıdır. TOPLAM ÖZELLEŞTİRME TUTARI 43.079 TOPLAM ÖZELLEŞTİRME TUTARI 43.079 MİLYON ABD MİLYON ABDDOLARI DOLARI 15.476 M. $ 15.476 M. $ YABANCI SERMAYE: 36% YABANCI SERMAYE: 27.603 M. $ YEREL YATIRIMCI: 27.603 M. $ YEREL 64% 36% YATIRIMCI: 64% Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 4046 Sayılı Kanun ile, yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilere gayrimenkul satışı ve devrinin mütekabiliyet esasları çerçevesinde yürürlükteki mevzuat hükümlerine tabi olarak yapılabileceği hususu hüküm altına alınmıştır. 53 54 1988 1988 1989 1989 1989 1989 1989 1989 1991 1991 1991 1992 1992 1993 MEDA Meşrubat Dağıtım ve Ticaret A.Ş. Uçak Servisi A.Ş. (USAŞ) Afyon Çimento Sanayii T.A.Ş. Ankara Çimento Sanayii T.A.Ş. Balıkesir Çimento Sanayii T.A.Ş. Söke Çimento Sanayii T.A.Ş. Trakya (Pınarhisar) Çimento San. T.A.Ş. TOFAŞ Oto Ticaret A.Ş. Türkkablo A.O. Güneş Sigorta A.Ş. İpragaz A.Ş. MEYSU Meyve Suyu ve Gıda Sanayi A.Ş. NETAŞ Northern Electric Telekom. A.Ş. Satış Tarihi ANSAN Ankara Gıda Meş. Mey. Sul. A.Ş. Özelleştirilen Şirket 20 96 51 30 38 16 100 100 98 99 51 70 88 88 Satılan Pay (%) 1. BLOK HİSSE SENEDİ SATIŞI UYGULAMALARI: Satın Alan 26.000.000 NTL Ltd 1.229.897 Ünal DOĞAN ve Or. 64.066.776 Primagaz A.G. 18.900.000 Gan International 11.000.000 Nokia Int. - Finnish Fund 13.203.441 Fiat Auto S.p.A. 25.000.000 Ciment Francais S.A. 11.000.000 Ciment Francais S.A. 23.000.000 Ciment Francais S.A. 33.000.000 Ciment Francais S.A. 13.000.000 Ciments Francais 14.450.000 SAS Service Partner A/S 750.000 Atlantic Industries Ltd. 12.250.000 Atlantic Industries Ltd. SATIŞ BEDELİ ($) 100 22 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 Yabancı Ortak Payı (%) Ülkesi 26.000.000 İngiltere 270.577 Almanya 64.066.776 Fransa 18.900.000 Fransa 11.000.000 Finlandiya 13.203.441 İtalya 25.000.000 Fransa 11.000.000 Fransa 23.000.000 Fransa 33.000.000 Fransa 13.000.000 Fransa 14.450.000 Danimarma 750.000 ABD 12.250.000 ABD Satış Bedelindeki Yabancı Ortak Payı ($) Tablo 7.Yabancı Sermayeli veya Yabancı Sermaye Ortaklığı Bulunan Şirketlere Yapılan Satış/Devir Uygulamaları: RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME 1993 1993 1994 1996 1999 2000 2000 2004 2005 2005 2005 2006 2006 2006 2008 2009 2009 TELETAŞ Telekom. End. Ticaret A.Ş. AEG Eti Elektrik Endüstrisi A.Ş. AEG Eti Elektrik Endüstrisi A.Ş. ÇİNKUR Çinko Kurşun Metal Sanayii A.Ş. BASF Sümerbank Türk Kimya Sanayi A.Ş. Aymar Yağ Sanayi A.Ş. Toros Gübre ve Kimya Endüstrisi A.Ş. Çayeli Bakır İşletmeleri A.Ş. Samsun Gübre Sanayii A.Ş. Kıbrıs Türk Hava Yolları Ltd. Şti. Türk Telekomünikasyon A.Ş. Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. Başak Emeklilik A.Ş. Başak Sigorta A.Ş. PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş. 100 100 51 57 41 51 55 50 100 45 14 11 40 99 28 11 18 600.000.000 Akcez Enerji A.Ş. 1.225.000.000 Enerjisa A.Ş. 2.040.000.000 Socar & Turcas A.Ş. 204.376.800 Groupama Int. 63.623.200 Groupama Int. 4.140.000.000 Enerji Yat.A.Ş. 6.550.000.000 Ojer Tel. A.Ş. 33.000.000 Ada H.Taş. A.Ş. 41.000.000 Toros Gübre 49.250.000 Inmet Mad. A.Ş. 8.500.000 TEKFEN 905.000 UNILEVER 7.137.821 BASF AG / BASF H.E. 14.000.000 K.M.M.Tic. A.Ş. 5.871.330 AEG Aktiengesellschaft 2.199.542 AEG Aktiengesellschaft 21.002.400 ALCATEL Holding B.V. 50 50 51 100 100 2 100 100 96 100 96 97 100 85 100 100 100 300.000.000 Çek C. 612.500.000 Avusturya 1.042.848.000 Azb.Bhr. 204.376.800 Fransa 63.623.200 Fransa 82.800.000 Hol.İng. 6.550.000.000 Dubai,Lüb. 33.000.000 KKTC 39.409.200 Lüx-İng. 49.250.000 Kanada 8.178.700 Lüx-İng. 877.850 Hollanda 7.137.821 Almanya 11.900.000 İran 5.871.330 Almanya 2.199.542 Almanya 21.002.400 Hollanda RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME 55 56 2008 TEKEL/Sigara San. A.Ş.-6 Sigara Fab. TOPLAM: 2007 2007 2007 TCDD - Mersin Limanı Karayolları - II. Bölge Araç Muayene İst. 2003 T. Denizcilikİş. A.Ş. - Kuşadası Limanı Karayolları - I. Bölge Araç Muayene İst. 1995 TESTAŞ - Aydın Tesisleri Özelleştirilen Varlık Satış Tarihi 2. VARLIK SATIŞ/ DEVRİ UYGULAMALARI: Satın Alan / Devralan 18.389.366.207 1.720.000.000 BAT Tüt. Mam. A.Ş. 313.250.000 Tüvturk Güney A.Ş. 300.250.000 Tüvturk Kuzey A.Ş. 755.000.000 Mersin Ul. Liman A.Ş. 27.000.000 Ege Liman A.Ş. 1.150.000 Taiwan F. Aydın E. A.Ş. SATIŞ / DEVİR BEDELİ ($) 100 33 33 50 35 60 Yabancı Ortak Payı (%) Ülkesi Liberya / İng. 11.611.994.363 1.720.000.000 Hollanda 104.406.225 Almanya 99.082.500 Almanya 377.500.000 Singapur 9.450.000 690.000 Taiwan Satış/Devir Bed. Yabancı Ortak Payı ($) RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME 25 38.891.914 Kurumsal Yatırımcılar 3.863.704.013 1.146.360.759 Kurumsal Yatırımcılar 1.289.159.742 Kurumsal Yatırımcılar 197.227.599 Kurumsal Yatırımcılar 204.622.931 Kurumsal Yatırımcılar 22.253.070.220 9 17 391.949.083 Kurumsal Yatırımcılar 265.491.985 Kurumsal Yatırımcılar TOPLAM: 2008 Türk Telekomünikasyon A.Ş. 4 26 Satın Alan Kişi / Firma 330.000.000 Kurumsal Yatırımcılar SATIŞ BEDELİ ($) GENEL TOPLAM: 2005 2007 PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. 2004 Türk Hava Yolları A.O. Türkiye Halk Bankası A.Ş. 2002 Petrol Ofisi A.Ş. 7 7 1998 2000 Türkiye İş Bankası A.Ş. 17 Satılan Pay (%) 1994 Satış Tarihi TÜPRAŞ T. Petrol Rafinerileri A.Ş. TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikaları A.Ş. Özelleştirilen Şirket 3. ULUSLARARASI ARZ UYGULAMALARI: 100 100 100 100 100 100 100 100 Yabancı Ortak Payı (%) Ülkesi 15.475.698.376 3.863.704.013 1.146.360.759 Muhtelif 1.289.159.742 Muhtelif 197.227.599 Muhtelif 204.622.931 Muhtelif 38.891.914 Muhtelif 265.491.985 Muhtelif 391.949.083 Muhtelif 330.000.000 Muhtelif Satış Bedelindeki Yabancı Ortak Payı ($) RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME 57 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME VII. ÖZELLEŞTİRMENİN SOSYAL BOYUTU 1. Özelleştirme ve İstihdama Yansımaları Ülkemizdeki özelleştirme uygulamalarında önemli bir husus da, bu kuruluşlarda çalışan işçilerin ve ailelerinin mağdur edilmemesi ve özelleştirme çalışmalarının toplumun sosyal dengeleri üzerinde olumsuz yansımalara neden olmamasıdır. Bu çerçevede 2004/7898 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve ek düzenlemeler ile; 01.01.1992 tarihinden itibaren özelleştirme sonucu işten çıkarılan işçilerden emeklilik hakkı kazanamayanların 657 sayılı Kanun’un 4/C maddesi çerçevesinde diğer kamu kurumlarına geçici personel olarak atanmaları imkanı getirilmiştir. Bu kapsamda durumu uygun görülen 31.080 işçi atama teklifleri yapılmak üzere Devlet Personel Başkanlığına gönderilmiştir. Ayrıca, 4046 sayılı Kanun çerçevesinde çalışanlar lehine aşağıdaki düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Bunlar; 4046 sayılı Kanun uyarınca, memur ve sözleşmeli personelin özlük hakları korunarak diğer kamu kurumlarına atanabilmektedir. Özelleştirme uygulamaları sonucu bu kuruluşlarda çalışan 28.547 memur ve sözleşmeli personel özlük hakları korunarak diğer kamu kurumlarına atanmıştır. Özelleştirme programına alınan kuruluşlarda emeklilik hakkını kazananların iki ay içinde başvurmaları halinde emeklilik ikramiyeleri yüzde 30 oranında fazla ödenmekte ve bu ödemeler Özelleştirme Fonundan karşılanmaktadır. Bu teşvikten faydalanmak üzere erken emekliliğini talep eden toplam 10.232 kişiye toplam 42.872.702,81 TL ödeme yapılmıştır. Emeklilik hakkını kazanan işçilerin emekli edilmeleri teşvik edilerek kıdem tazminatları eksiksiz olarak zamanında ilgili kuruluşlar tarafından zaman zaman Özelleştirme Fonunun katkısıyla ödenmektedir. 59 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Emeklilik hakkını kazanmadan özelleştirme işleminden önce veya özelleştirme sırasında iş akdi feshedilen işçilere çalışma sürelerine bağlı olarak 8 aya kadar Özelleştirme Fonundan İş Kaybı Tazminatı ödenmektedir. Bu kapsamda, Türkiye İş Kurumuna özelleştirme fonundan 54.775 kişiye toplam 264.459.904,04 TL aktarma yapılmıştır. 2. Özelleştirme Sosyal Destek Projeleri (ÖSDP-I ve ÖSDP-II ) 2001- 2010 tarihleri arasında yürütülen ÖSDP projeleri ile, özelleştirme uygulamalarına bağlı olarak kıdem ve ihbar tazminatlarının ödenmesi yanında, özelleştirme nedeniyle iş kaybına uğrayanların ve ikincil işsizlerin yeniden işe yerleştirilmelerine yardım edilmesi ve kendi işini kuracaklara destek olunması amaçlanmıştır. Proje çerçevesinde verilen Yeniden İşe Yerleştirme Hizmetleri, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) ve Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından, Hizmet Sağlayıcılar aracılığı ile yürütülmüştür. İŞKUR ve KOSGEB tarafından verilen hizmetlere ilişkin değerlendirme sonuçları aşağıda yer almaktadır: A. İŞKUR Aracılığıyla Sağlanan Hizmetler: İŞKUR, danışmanlık, eğitim ve toplum yararına çalışma programı (TYÇP) hizmetleri olmak üzere üç ana grupta hizmet sunmuştur. Her iki proje çerçevesinde 1.046 Alt Projeye 27.205 katılım ile 13.731 kişiye istihdam sağlanmıştır. 60 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Tablo 8: İŞKUR Aracılığıyla Gerçekleştirilen ÖSDP Hizmetleri Alt Proje Sayısı Katılımcı Sayısı İstihdam Sayısı ÖSDP-I 565 17.785 8.835 ÖSDP-II 481 9.420 4.896 TOPLAM 1.046 27.205 13.731 Hizmet Türü Kaynak:Özelleştirme İdaresi Başkanlığı B. KOSGEB Aracılığıyla Sağlanan Hizmetler: İş Geliştirme Merkezleri (İŞGEM), küçük girişimcilerin iş kurmasını ve geliştirmesini destekleyen ve kolaylaştıran, dolayısıyla işletmelerin hayatta kalma ve büyüme olanaklarını arttıran, Türkiye için yeni sayılabilecek bir istihdam yaratma ve iş kurma modelidir. ÖSDP-2 çerçevesinde İŞGEM’lere ilişkin olarak yapılan başvuruların değerlendirilmesi sonrasında, Birinci Proje çerçevesinde kurulan 6 İŞGEM’e ilave olarak Diyarbakır, Elazığ, Samsun, Yozgat ve Avanos’da 5 İŞGEM daha kurulmuştur. 61 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Tablo 9: İŞGEMLER ve Mevcut İstihdam Proje ÖSDP–1 (2001–2005) Mersin Kuruluş Tarihi 15.05.2003 İşyeri Sayısı 84 İstihdam Sayısı 255 Ereğli Zonguldak 26.10.2004 18 53 Eskişehir Eskişehir 27.10.2004 17 49 Adana Adana 27.10.2004 44 39 Mersin Mersin 29.11.2004 14 120 Van Van 13.01.2005 30 280 207 796 İŞGEM Yöre Tarsus Ara Toplam ÖSDP-2 (2005–2009) Avanos Nevşehir 20.09.2006 32 74 Samsun Samsun 27.12.2006 26 216 Elazığ Elazığ 28.11.2006 28 327 Yozgat Yozgat 02.03.2007 21 86 Diyarbakır Diyarbakır 18.05.2007 14 119 Ara Toplam 121 822 TOPLAM 328 1618 Kurulan 11 İş Geliştirme Merkezlerinde toplam olarak 328 işletme faaliyete geçmiş ve 1.618 ilave istihdam sağlanmıştır. 62 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME SONUÇ Özelleştirme, bir takım ekonomik hedeflere ulaşmak amacıyla kullanılan araçlardan biridir. Eğer özelleştirme bir araç olarak değil de amaç olarak değerlendirilirse başarılı olma ve ekonomiye köklü katkı sağlama işlevini yerine getiremez. Dolayısıyla, özelleştirme ne tüm ekonomik sorunları çözecek bir araç ne de nihai olarak ulaşılacak bir amaçtır. Özelleştirme, amaca ulaşmanın araçlarından bir tanesidir. Özelleştirme uygulamalarında nihai amaç; ulusal ekonominin bir bütün olarak etkinliğini ve verimliliğini arttırmak, dış rekabet gücünü yükseltmek ve toplumsal refahı çoğaltmaktır. Özelleştirilen şirketlerin gerekli görülenlerinde, devir sözleşmelerine eklenen yatırım, üretim, istihdam ve benzeri hususlara ilişkin bağlayıcı hükümler ve stratejik şirketler için kanuni zorunluluğun da bir gereği olarak Altın Hisse uygulamaları, tekelleşmeyi engelleyeceği gibi, uluslararası düzeyde rekabet gücümüzün her hangi bir şekilde zaafa uğramasını da önleyici niteliktedir. Başlangıcından günümüze kadar özelleştirmeler konusunda genel bir değerlendirme yaptığımızda, 50 Milyar Dolara yaklaşan özelleştirme gelirlerinden 31 Milyar 56 Milyon Doların Hazine’ye, 2 Milyar 419 Milyon Doların ise özel kanun veya sözleşme gereği ilgili kuruluşlara aktarılmış olduğunu görmekteyiz. Bu denli yüksek bir kaynağın iç ve dış borç ödemelerinde kullanılmasının kanunen de zorunlu olduğu düşünüldüğünde, Hazinenin borçlanma faizlerinin düşmesi, kamu finansmanına getirdiği rahatlama ve genel ekonomik dengelere sağladığı olumlu katkılar ortadadır. Ayrıca, Özelleştirme İdaresi olarak bugüne kadar kapsam ve programda bulunan şirketlere Özelleştirme Fonundan 6 Milyar 760 Milyon Dolar sermaye ödemesi yapılmış, 3 Milyar 233 Milyon Dolar da borç olarak finansman sağlanmıştır. Eğer özelleştirmeler yapılmamış olsa idi kamu işletmelerine 63 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME aktarılması gereken finansman yükünün on Milyarlarca Doları bulacağı, bunun da kamu finansmanına olan yükünün katlanılamayacak seviyelere ulaşacağı ortadadır. Ülkemizde özelleştirme uygulamalarına yöneltilen en temel eleştirilerden biri “Kâr eden şirketlerin neden özelleştirildiği”dir. Halbuki, bir şirketin kâr etmesi verimli olduğu ve kaynakları etkin kullandığı anlamına gelmez. Tekelleşmenin veya eksik rekabetin olduğu piyasalarda şirketler genelde yüksek kâr ederler. Dolayısıyla kâr şirketlerin etkin ve verimliliklerinin değerlendirilmesinde tek ölçüt değil, yalnızca ölçütlerden biridir. Özelleştirme uygulamaları ile ülkemiz sanayiinin üretim yapısı, üretim miktarı, kalitesi ve verimliliğinde sağlanan artış dolayısıyla ürünlerimizin uluslararası rekabet gücü yükselmiştir. Bu doğrultuda ülke olarak yaşanan uluslararası ekonomik krizlerden daha az etkilendiğimiz de yadsınmayacak bir gerçektir. Yabancı sermaye, özellikle bizim gibi gelişmekte olan, nüfus artış hızı yüksek olan ancak, gelir ve tasarruf oranları düşük ülkelerin büyümelerini sürdürülebilir kılmak ve toplum refahını yükseltmek için gerekli bir kaynaktır. Bu yönü ile özelleştirme ihalelerine, yabancı sermayeli yatırımcıların da yerli yatırımcılarla eşit şartlarda katılmalarına imkan sağlanması sonucu, 15 Milyar 476 Milyon Dolar gibi azımsanmayacak miktarlardaki yabancı sermayenin ülkemize çekilmesi de özelleştirmeler kanalıyla mümkün olmuştur. 64 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME EK 1: 1986-2011 Yılları Arasında, Blok Hisse Senedi Satışı, İşletme ve Tesis Satış ve Devirleri, Halka Arz, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda Hisse Senedi Satışı, Varlık Satışı/Devri ve Bedelli Devir Yöntemiyle Gerçekleştirilen Özelleştirme Uygulamaları BLOK HİSSE SENEDİ SATIŞI UYGULAMALARI Özelleştirilen Şirket Satış Tarihi Satılan Pay (%) SATIŞ BEDELİ ($) Satın Alan / Devralan Kişi/Kuruluş Bingöl Yem Süt ve Besicilik A.Ş. 29.08.1986 47,50 373.474 T. Kalkınma Vakfı Biga Yem Fabrikası A.Ş. 21.11.1986 40,00 149.683 Silivri Yem A.Ş. Bursa Soğuk Depoculuk Ltd. Şti. 21.11.1986 52,00 107.050 Bursa Belediyesi YEMTA Tariş Yem Sanayi Ltd. Şti. 21.11.1986 20,00 SAMAŞ Sanayi Madenleri A.Ş. 23.01.1987 36,29 131.279 Tokat İl Özel İdaresi Isparta Yem Fabrikası A.Ş. 23.07.1987 15,00 75.935 Dr. Turhan ÖZGÜL Manisa Yem Fabrikası A.Ş. 23.07.1987 15,00 ANSAN Ankara Gıda A.Ş. 18.11.1988 88,32 MEDA Meşrubat Dağıtım ve Ticaret A.Ş. 18.11.1988 88,00 Eskişehir Yem Fabrikası A.Ş. 22.05.1989 45,00 Aksaray Yem Fabrikası A.Ş. 23.05.1989 40,00 457.867 H. Özot - M. Demiray Çorum Yem Fabrikası A.Ş. 25.05.1989 30,00 120.491 Pankobirlik Kayseri Yem Fabrikası A.Ş. 30.05.1989 13,33 Uçak Servisi A.Ş. (USAŞ) 11.08.1989 70,00 14.450.000 SAS Service Partner Afyon Çimento Sanayii T.A.Ş. 08.09.1989 51,00 13.000.000 Ciment Francais Ankara Çimento Sanayii T.A.Ş. 08.09.1989 99,25 33.000.000 Ciment Francais Balıkesir Çimento Sanayii T.A.Ş. 08.09.1989 98,24 23.000.000 Ciment Francais Söke Çimento Sanayii T.A.Ş. 08.09.1989 99,59 11.000.000 Ciment Francais Trakya (Pınarhisar) Çimento Sanayii T.A.Ş. 08.09.1989 99,86 25.000.000 Ciment Francais TOFAŞ Oto Ticaret A.Ş. 22.02.1991 16,00 13.203.441 Fiat Auto S.p.A. Adana Kağıt Torba Sanayi A.Ş. 26.04.1991 60,00 Türkkablo A.O. 17.05.1991 38,00 11.000.000 Nokia Int.-Finnish Fund Güneş Sigorta A.Ş. 01.07.1991 30,00 18.900.000 Gan International Ordu Soya Sanayii A.Ş. 10.09.1991 100,00 İpragaz A.Ş. 27.01.1992 51,00 64.066.776 Primagaz A.G. Tat Konserve Sanayi A.Ş. 28.01.1992 17,27 7.578.534 Koç Holding Çaybank A.Ş. 29.01.1992 49,00 2.465.290 Derviş TEMEL Çamsan Ağaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. 20.02.1992 26,83 Niğde Çimento Sanayii T.A.Ş. 23.03.1992 87,10 Polinas Plastik Sanayi ve Ticaret A.Ş. 08.05.1992 30,00 Ray Sigorta A.Ş. 08.05.1992 49,65 MEYSU Meyve Suları ve Gıda Sanayi A.Ş. 16.07.1992 96,15 80.187 Tariş Genel Müdürlüğü 58.411 Halil Yurtseven 12.250.000 Atlantic Industries Ltd. 750.000 Atlantic Industries Ltd. 1.084.421 Zeytinoğlu Holding 84.344 Kayseri Yem Fab. Ort. 402.065 Çitosan Memur Yard. Der. 322.762 Tarım Kredi Koop. Bir. 1.387.817 Gökhan POYRAZ 22.500.000 OYAK-H. Ömer Sabancı H. A.Ş. 6.767.253 Ülker Gıda A.Ş. 10.376.455 Doğan Şirketler Grubu Hold. 1.229.897 Ünal Doğan Grubu 65 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Şeker Sigorta A.Ş. 06.08.1992 13,37 Ankara Halk Ekmek ve Un Fabrikaları A.Ş. 18.08.1992 3,79 Trakmak Traktör ve Ziraat Makinaları A.Ş. 23.09.1992 45,00 Türk Traktör ve Ziraat Makinaları A.Ş. 23.09.1992 33,73 İskenderun Çimento Sanayii T.A.Ş. 02.12.1992 100,00 Gaziantep Çimento Sanayii T.A.Ş. 03.12.1992 99,73 52.695.898 Rumeli Holding A.Ş. Trabzon Çimento Sanayii T.A.Ş. 03.12.1992 100,00 32.551.000 Rumeli Holding A.Ş. Denizli Çimento Sanayii T.A.Ş. 04.12.1992 100,00 70.100.000 Modern Çimento A.Ş. Çorum Çimento Sanayii T.A.Ş. 25.12.1992 99,85 35.000.000 Yibitaş Holding Sivas Çimento Sanayii T.A.Ş. 25.12.1992 100,00 29.400.000 Yibitaş Holding YİFAŞ Yeşilyurt Tekstil Sanayii A.Ş. 02.02.1993 43,86 Çukurova Elektrik A.Ş. 16.02.1993 11,25 81.096.791 Rumeli Elektrik Yat. A.Ş. Kepez Elektrik A.Ş. 16.02.1993 25,39 33.158.988 Rumeli Elektrik Yat. A.Ş. Şekerbank T.A.Ş. 22.02.1993 10,00 NETAŞ Northern Electric Tel.A.Ş. 01.03.1993 20,00 26.000.000 NTL Northern Elec. GİMA Gıda ve İhtiyaç Maddeleri T.A.Ş. 02.03.1993 94,05 21.787.413 Bilfer Mad.-Dedeman Mad.A.Ş. Balıksan Balık İşleme Sanayi ve Ticaret A.Ş. 14.04.1993 15,00 20.158 Yavuz Ali Oğuz Tavşanlı Yem Sanayi A.Ş. 14.04.1993 4,83 16.359 M. Nadir Uysal TOE Türk Otomotiv Endüstrileri A.Ş. 14.04.1993 81,35 8.000.000 Süper Oto A.Ş. Çukoyem Mersin Yem Fabrikası Ltd. Şti. 15.04.1993 4,00 6.834 Ceyhan San. İşl. A.Ş. Ladik Çimento Sanayii T.A.Ş. 21.04.1993 100,00 57.598.687 Rumeli Çimento A.Ş. Şanlıurfa Çimento Sanayii T.A.Ş. 21.04.1993 100,00 57.405.988 Rumeli Çimento A.Ş. Bartın Çimento Sanayii T.A.Ş. 06.05.1993 99,78 20.568.669 Rumeli Çimento A.Ş. Aşkale Çimento Sanayii T.A.Ş. 17.06.1993 100,00 TELETAŞ Telekomünikasyon End.A.Ş. 19.08.1993 18,00 Bandırma Yem Fabrikası Ltd. Şti. 15.11.1993 24,62 374.721 Bandırma Soğuk Hava A.Ş. Uşak Yem Fabrikası A.Ş. 16.11.1993 48,00 676.065 Mahmut Özgöbek Kars Yem Fabrikası A.Ş. 17.11.1993 37,07 AEG Eti Elektrik Endüstrisi A.Ş. 10.12.1993 11,11 2.199.542 AEG Aktiengesellschaft İstanbul Demir Çelik Sanayi A.Ş. 10.12.1993 40,00 164.345 Birlik İnşaat Mad. A.Ş. Güneysu Meyve Suyu Gıda Sanayi A.Ş. 24.02.1994 67,31 333.058 Ayşe Balcı Layne Bowler Dik Türbin Pompaları A.Ş. 20.04.1994 4,17 Sivas Yem Fabrikası A.Ş. 01.06.1994 3,57 Hascan Gıda Endüstrisi ve Ticaret A.Ş. 02.06.1994 3,40 AEG Eti Elektrik Endüstrisi A.Ş. 21.06.1994 27,85 Toros Gübre ve Zirai İlaç Pazarlama A.Ş. 21.06.1994 25,00 ALTEK Elektrik Santralleri Tesis İşl. ve Tic. A.Ş. 22.06.1994 30,00 ÇESTAŞ Çukurova Elektrik Sanayi ve Ticaret A.Ş. 23.06.1994 2,29 8.069 Çukurova Elektrik A.Ş. Çanakkale Seramik Fabrikaları A.Ş. 29.12.1994 5,80 887.402 İbrahim Bodur Holding Pancar Motor Sanayi ve Ticaret A.Ş. 29.12.1994 16,00 66 918.621 Sert Holding 84.072 Ankara Büyükşehir Bel. 3.960.088 Koç Holding 7.683.247 Koç Holding 61.500.000 OYAK-H. Ömer Sabancı H.A.Ş. 373.161 Ayşe BALCI 3.505.195 Pankobirlik 31.158.000 Erçimsan A.Ş. 21.002.400 Alcatel B.V. 85.080 Lütfü Karaman ve Çal. 6.912 Konya Şeker Fab. A.Ş. 361 Haluk DİNÇER 6.531 Ali BAYSAL 5.871.330 AEG Aktiengesellschaft 64.668 Teknik Servis Tic. A.Ş. 560.000 Anmak Holding 15.650 Pankobirlik RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Pan Tohum Islah ve Üretme A.Ş. 02.01.1995 43,93 129.242 Şeker San. Mensup. Vakfı Aroma Bursa Meyve Suları ve Gıda Sanayi A.Ş. 04.01.1995 9,17 136.019 Ömer Duruk ve Çalışan. Fruko-Tamek Meyve Suları A.Ş. 23.01.1995 15,66 Mekta Ticaret A.Ş. 23.01.1995 28,00 12.320 Tamek Holding Tamek Gıda Sanayii A.Ş. 23.01.1995 5,54 184.802 Tamek Holding Konya Şeker Fabrikası A.Ş. 02.02.1995 24,00 Karabük Demir ve Çelik Fabrikaları A.Ş. 30.03.1995 100,00 0 KARDEMİR A.Ş. NİMSA Niğde Meyve Suları ve Gıda Sanayi A.Ş. 31.03.1995 97,80 600.000 Meyepa Marketing A.Ş. Havaalanları Yer Hizmetleri A.Ş. (HAVAŞ) 17.04.1995 60,00 36.000.000 Yazeks İç ve Dış Tic. A.Ş. METAŞ İzmir Metalurji Fabrikası T.A.Ş. 25.05.1995 42,55 57.900.000 Rumeli Çelik Sanayi A.Ş. SUN-TEK Ağır Isı Sanayi A.Ş. 07.08.1995 39,00 38.585 Serim Sunguroğlu Adıyaman Çimento Sanayii T.A.Ş. 16.08.1995 100,00 52.500.000 Teksko Giyim A.Ş. ERSAN Erzincan Gıda Maddeleri A.Ş. 31.08.1995 99,83 KÜMAŞ Kütahya Manyezit İşletmeleri A.Ş. 28.09.1995 99,74 Sümerbank A.Ş. 17.10.1995 100,00 KÖYTAŞ Köy Tarım ve Sanayi Mak.A.Ş. 28.11.1995 85,59 ÇİNKUR Çinko Kurşun Metal Sanayii A.Ş. 22.05.1996 98,41 14.000.000 KMM Kayseri Mad. A.Ş. Elazığ Altınova Çimento Sanayii Ticaret A.Ş. 12.06.1996 99,89 27.850.000 OYAK - GAMA A.Ş. Van Çimento Sanayii Ticaret A.Ş. 12.06.1996 100,00 24.500.000 Rumeli Çimento A.Ş. Edirne-Lalapaşa Çimento Sanayii Ticaret A.Ş. 14.06.1996 100,00 125.890.000 Rumeli Çimento A.Ş. Kars Çimento Sanayii Ticaret A.Ş. 18.06.1996 100,00 Gümüşhane Çimento Sanayii Ticaret A.Ş. 05.07.1996 95,47 3.500.000 Prekon İnşaat A.Ş. Ergani Çimento Sanayii Ticaret A.Ş. 03.04.1997 100,00 46.700.000 Rumeli Çimento A.Ş. ÇEMAŞ Döküm Sanayii A.Ş. 06.05.1997 49,60 2.150.000 Işıklar Holding ÇİMHOL Çimento Yan Mamulleri Sanayii H. A.Ş. 06.05.1997 30,42 900.000 Işıklar Holding PETLAS Lastik Sanayi ve Ticaret A.Ş. 06.05.1997 99,97 Anadolubank A.Ş. 07.05.1997 100,00 69.500.000 M. Rüştü Başaran Filyos Ateş Tuğlası Sanayii Ticaret A.Ş. 13.05.1997 100,00 18.150.000 Zonguldak Yat. Mak. A.Ş. Denizbank A.Ş. 29.05.1997 100,00 66.000.000 Zorlu Holding A.Ş. Bozüyük Seramik Sanayii Ticaret A.Ş. 01.10.1997 100,00 12.000.000 Ercan Madencilik A.Ş. Siirt-Kurtalan Çimento Sanayii Ticaret A.Ş. 09.01.1998 100,00 Etibank Bankacılık A.O. 02.03.1998 100,00 Havaalanları Yer Hizmetleri A.Ş. (HAVAŞ) 30.03.1998 40,00 27.100.000 Turgay CİNER Sivas Demir Çelik İşletmeleri A.Ş. 24.04.1998 99,99 6.655.000 SİVYAT A.Ş. Soda Sanayii A.Ş. 04.05.1998 9,23 Konya Krom Magnezit Tuğla A.Ş. 05.06.1998 100,00 40.700.000 Konya Selçuklu A.Ş. Yarımca Porselen Sanayii Ticaret A.Ş. 09.07.1998 100,00 30.500.000 Evyap Sabun San. A.Ş. Mannesmann Sümerbank Boru End. T.A.Ş. 11.09.1998 35,72 11.000.000 Borusan Holding A.Ş. BASF Sümerbank Türk Kimya Sanayi A.Ş. 15.11.1999 40,00 1.724.818 Tamek Holding 9.845.669 Konya, Ilgın, Ereğ. Pan. Eki. 125.410 Erzincan Pancar Eki. Koop. 108.100.000 Zeytinoğlu Holding A.Ş. 103.460.000 İpeks Tekstil A.Ş. 150.000 ABG Ortak Girişim Grubu 22.250.000 Çimentaş Grubu 35.750.000 Kombassan Holding A.Ş. 28.100.000 Canlar Otomotiv A.Ş. 155.500.000 Medya-İpek Holding A.Ş. 5.500.000 T. İş Bankası A.Ş. 7.137.821 BASF Aktiengesellschaft 67 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME BASF Sümerbank Türk Kimya Sanayi A.Ş. 05.01.2000 0,00 Abant ve Bolu Çevresi Turizm A.Ş. 28.01.2000 99,92 Ankara Halk Ekmek ve Un Fabrikaları A.Ş. 01.03.2000 0,01 Çankırı Tuz Ürünleri Üretim ve Dağıtım A.Ş. 01.03.2000 25,00 ÖBİTAŞ İnşaat ve Ticaret A.Ş. 01.03.2000 16,74 16.000 T. Halk Bankası Per. Yar. Vakfı TUNGAŞ Tunceli Gıda Sanayi A.Ş. 01.03.2000 15,00 130.000 FENİŞ Yem Sanayi ve Tic. A.Ş. Pancar Ekicileri Birliği A.Ş. 22.03.2000 10,00 Deniz Nakliyatı T.A.Ş. 24.03.2000 99,99 MAKSAN Malatya Makina Sanayi A.Ş. 24.03.2000 2,50 Liman İşletmeleri ve Nakliyecilik S. A.Ş. 29.03.2000 0,85 247 Yarımca Porselen Sanayi A.Ş. 10.200.000 Em-Sel İnşaat Turizm Ltd. 5.150 BELYA Ankara Bas.Yay.A.Ş. 101.000 Ahmet YILDIZ 20.500 ŞEKERBANK T.A.Ş. 59.000.000 Armatörler Deniz Nakliyatı A.Ş. 47.000 Reha TEMİZEL 150.000 EGELİM Ege Liman Hiz. A.Ş. MAN Kamyon ve Otobüs Sanayi A.Ş. 29.03.2000 0,37 75.000 Ahmet UYGURMEN Dosan Konserve Sanayi ve Ticaret A.Ş. 30.03.2000 0,04 50.000 UNILEVER Holding A.Ş. Balıkesir Pamuklu Dokuma Sanayii T.A.Ş. 03.04.2000 2,18 3.050 A. Rona YIRCALI Aydın Tekstil İşletmesi A.Ş. 04.04.2000 0,03 7.400 Ayfer YÜKSEL Ceyhan Sanayi ve Ticaret İşletmeleri A.Ş. 04.04.2000 0,04 Güven Sigorta T.A.Ş. 04.04.2000 99,91 1.400 Ayfer YÜKSEL 11.400.000 Tarım Kredi Koop. Birliği Karadeniz Çim. Kireç ve Ürünleri San. A.Ş. 04.04.2000 0,01 905 Ayfer YÜKSEL Mars Ticaret ve Sanayi A.Ş. 04.04.2000 3,33 1.300 Ayfer YÜKSEL 18.500 Ayfer YÜKSEL Oytaş İç ve Dış Ticaret A.Ş. 04.04.2000 0,05 Ülfet Gıda ve Sabun Sanayi A.Ş. 04.04.2000 0,68 TOE Türk Otomotiv Endüstrileri A.Ş. 05.04.2000 10,31 ANKARA Anonim Türk Sigorta Şirketi 20.04.2000 84,51 Ege Et Mamulleri Yem ve Yağ Sanayi Ticaret A.Ş. 05.05.2000 7,71 İMSA İstanbul Meşrubat Sanayi A.Ş. 09.05.2000 1,01 Metal Kapak Sanayi ve Ticaret A.Ş. 09.05.2000 18,66 8.700 HAS Holding A.Ş. PETROL Ofisi A.Ş. 21.07.2000 51,00 1.260.000.000 İş Doğan Petrol Yat. A.Ş. TÜSTAŞ Sınai Tesisler A.Ş. 25.08.2000 63,87 ETÜDAŞ Erzincan Tarım Ürünleri Üre. A.Ş. 28.08.2000 18,76 Asil Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş. 29.08.2000 96,60 KÖYTÜR Ana Damızlık ve Tavukçuluk A.Ş. 29.08.2000 20,00 Aymar Yağ Sanayi A.Ş. 31.08.2000 11,06 Toros Gübre ve Kimya Endüstrisi A.Ş. 09.10.2000 14,48 Olgun Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş. 23.11.2000 15,00 800.000 Halk Bankası Per. Yar. Vak. Dostel Alüminyum Sülfat Sanayii A.Ş. 16.11.2001 39,00 500.000 Şaphaneliler Kim. Mad. A.Ş. YİBİTAŞ Kraft Torba Sanayi A.Ş. 18.06.2003 10,00 TAKSAN Takım Tezgahları San.ve Tic.A.Ş. 20.06.2003 100,00 7.460 Ayfer YÜKSEL 160.000 YAPI ve Ticaret A.Ş. 6.250.000 Polis Bakım ve Yardım San. 47.500 ÇİPAŞ Çine Gıda A.Ş. 3.500 ELİT Elektronik Cih. A.Ş. 460.000 Ekber TOPAL 51.500 ERBAYSU Yem San. Ltd. Şti. 131.000.000 Yazıcı-Güriş-Parsan A.Ş. 251.000 KÖY-TÜR Holding A.Ş. 905.000 UNILEVER San. A.Ş. 8.500.000 TEKFEN Sanayi Yat. A.Ş. 205.000 YİBİTAŞ Holding A.Ş. 10.000.000 HESFİBEL A.Ş. HAVELSAN Hava Elektronik San.ve Tic. A.Ş. 06.08.2003 0,04 150.000 ASPİLSAN Askeri Pil A.Ş. MEYBUZ Meyve ve Buzlu Muhafaza. A.Ş. 30.09.2003 99,57 2.610.000 GÜLSAN Şekerleme A.Ş. ERYAĞ Erciyes Yağ Sanayii A.Ş. 21.10.2003 39,03 455.000 Abdullah KESKİNKILIÇ GERKONSAN Gerede Çelik Kons. A.Ş. 17.12.2003 99,99 3.350.000 TEKNOTES Müh. İnş. A.Ş. SÜTAŞ Bursa ve Havalisi Pastörize Süt A.Ş. 18.02.2004 1,57 68 342.488 Muharrem YILMAZ RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Gemlik Gübre Sanayii A.Ş. 24.02.2004 100,00 Alkollü İçkiler Sanayii ve Ticaret A.Ş. 27.02.2004 100,00 83.100.000 YILYAK Yakıt Paz. ve Tic. A.Ş. ESGAZ Eskişehir Şehiriçi Doğalgaz Dağ. A.Ş. 10.03.2004 100,00 İGSAŞ İstanbul Gübre Sanayii A.Ş. 18.03.2004 99,98 ETİ Bakır A.Ş. 12.04.2004 100,00 Divriği-Hekimhan Madenleri A.Ş. 15.04.2004 100,00 BURSAGAZ Bursa Şehiriçi Doğalgaz Dağ. A.Ş. 19.04.2004 100,00 Ortadoğu Teknopark Geliştirme Müh., İnş.. A.Ş. 02.06.2004 15,00 Amasya Şeker Fabrikası A.Ş. 11.08.2004 15,00 ETİ Gümüş A.Ş. 13.08.2004 100,00 41.200.000 KSS Madencilik İnş. Tur. A.Ş. ETİ Krom A.Ş. 14.09.2004 100,00 58.050.000 Yıldırım Dış Ticaret ve Paz. A.Ş. Çayeli Bakır İşletmeleri A.Ş. 23.09.2004 45,00 49.250.000 Inmet Madencilik A.Ş. Baha Esat Tekand Kütahya Şeker Fabrikası A.Ş. 08.10.2004 56,00 23.820.000 Torunlar Gıda San. Tic. A.Ş. ETİ Elektrometalurji A.Ş. 25.10.2004 100,00 Kristal Tuz Rafinerisi Sanayi ve Ticaret A.Ş. 10.02.2005 99,36 İstanbul İmar Ltd. Şti. 14.02.2005 50,00 Ataköy Marina ve Yat İşletmeleri A.Ş. 28.02.2005 15,07 Denizciler Ataköy Tur. 23.755.428 DATİ A.Ş. Ataköy Otelcilik A.Ş. 28.02.2005 56,49 Denizciler Ataköy Tur. 62.796.764 DATİ A.Ş. Ataköy Turizm Tesisleri ve Ticaret A.Ş. 28.02.2005 58,59 Denizciler Ataköy Tur. 33.697.808 DATİ A.Ş. Samsun Gübre Sanayii A.Ş. 04.07.2005 100,00 Gübre ve Kimya End. 41.000.000 Toros A.Ş. Manisa Pamuklu Mensucat A.Ş. 13.07.2005 99,99 Eti Alüminyum A.Ş. 29.07.2005 100,00 Kıbrıs Türk Hava Yolları Ltd. Şti. 09.09.2005 50,00 33.000.000 Ada Havacılık ve Taş. A.Ş. TEKA Puro Üretim ve Ticareti A.Ş. 31.10.2005 100,00 Tütün Mamulleri 1.325.000 İstanbul San. A.Ş. Türk Telekomünikasyon A.Ş. 14.11.2005 55,00 6.550.000.000 Ojer Telekomünikasyon A.Ş. Adapazarı Şeker Fabrikası A.Ş. 15.11.2005 95,37 Pancar Ekicileri 45.750.000 Adapazarı Koop. TÜPRAŞ Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. 26.01.2006 51,00 4.140.000.000 Enerji Yatırımları A.Ş. Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. 27.02.2006 46,12 2.770.000.000 ATAER Holding A.Ş. Başak Emeklilik A.Ş. 16.05.2006 41,00 63.623.200 Groupama International Başak Sigorta A.Ş. 16.05.2006 56,67 204.376.800 Groupama International BUMAS Karaman Bulgur Sanayi ve Ticaret A.Ş. 07.06.2007 30,00 812.000 Gökal Tarım San. Tic. Ltd. Şti. NİTRO-MAK -Nitro Nobel Kim. San. A.Ş. 25.04.2008 33,50 19.550.000 Av Patlayıcı İma. Mad. Yat. A.Ş. PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. 30.05.2008 51,00 2.040.000.000 Socar & Turcas Petrokimya A.Ş. Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. 28.01.2009 100,00 292.000.000 MEY İçki San. ve Tic. A.Ş. 43.000.000 KOLİN İnşaat Turizm A.Ş. 100.500.000 YILDIZ Entegre Ağaç San. A.Ş. 21.879.000 CE-KA İnş. Mad. A.Ş. 28.500.000 Ereğli Demir Çelik Fab. T.A.Ş. 120.000.000 ÇALIK Enerji San. Tic. A:Ş. 83.272 BLEDA Yapı San. Tur. A.Ş. 1.250.000 Amasya Pancar Ekicileri Koop. 15.320.000 Aksu Madencilik San. Tic. A.Ş. 298.500 Kristal Tuz Madencilik A.Ş. 3.569.801 Pars İnşaat Taahhüt A.Ş. 3.751.000 Manisa Ortak Girişim A.Ş. 305.000.000 CE-KA İnş. Mad. A.Ş. 1.225.000.000 Enerjisa Elektrik Dağıtım A.Ş. 69 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş. 11.02.2009 100,00 Enerji Yat.San. ve 600.000.000 Akcez Tic. A.Ş. Meram Elektrik Dağıtım A.Ş. 30.10.2009 100,00 Enerji Dağ. ve Per. 440.000.000 Alcen Sat. A.Ş. Osmangazi Elektrik Dağıtım A.Ş. 31.05.2010 100,00 Yat. İnş. Taah. Elekt. 485.000.000 Dedeli A.Ş. Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş. 31.08.2010 100,00 Enerji Dağ. ve Per. 940.000.000 Uluğ Sat. A.Ş. Çamlıbel Elektrik Dağıtım A.Ş. 31.08.2010 100,00 Enerji Dağ. ve Per. 258.500.000 Çamlı Sat. A.Ş. Çoruh Elektrik Dağıtım A.Ş. 30.09.2010 100,00 227.000.000 Çoruh Aksa Elektrik Hiz.i A.Ş. ASBAŞ Antalya Serbest Bölge İşleticisi A.Ş. 24.11.2010 2,00 47.734 Ümit İsmail ERDEM Ziraat Portföy Yönetimi A.Ş. 26.11.2010 0,10 16.334 Armağan Yücel SAMANCI Tasfiye Halinde Türk Ticaret Bankası A.Ş. 26.11.2010 0,00 2.042 Armağan Yücel SAMANCI Yeşilırmak Elektrik Dağıtım A.Ş. 29.12.2010 100,00 441.500.000 Çalık Elektrik Dağıtım A.Ş. Fırat Elektrik Dağıtım A.Ş. 31.12.2010 100,00 230.250.000 Fırat Aksa Elektrik Hiz. A.Ş. Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş. 30.12.2011 100,00 TOPLAM: 70 575.000.000 IC İçtaş Elektrik Ticaret A.Ş. 26.264.317.704 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME İŞLETME ve TESİS SATIŞ/DEVİR UYGULAMALARI Özelleştirilen Tesis / İşletme SEK - Kars Süt ve Mamulleri Müessesesi SEK - K. Maraş Süt ve Mamulleri İşletmesi SEK - İzmir-Tire Süt Toplama Merkezi SEK - Çatalca Süt Toplama Merkezi YEM Sanayii - Çaycuma Yem Fabrikası YEM Sanayii - Adıyaman Yem Fabrikası YEM Sanayii - Korkuteli Yem Fabrikası YEM Sanayii - Samsun Yem Fabrikası YEM Sanayii - Acıpayam Yem Fabrikası YEM Sanayii - Bursa Yem Fabrikası YEM Sanayii - Çankırı Yem Fabrikası YEM Sanayii - Devrekani Yem Fabrikası YEM Sanayii - Elazığ Yem Fabrikası YEM Sanayii - Göksun Yem Fabrikası YEM Sanayii - Yatağan Yem Fabrikası YEM Sanayii - Konya I Yem Fabrikası YEM Sanayii - Konya II Yem Fabrikası YEM Sanayii - Kızıltepe Yem Fabrikası YEM Sanayii - Adapazarı Yem Fabrikası YEM Sanayii - Erzurum Yem Fabrikası YEM Sanayii - Siirt Yem Fabrikası YEM Sanayii - Diyarbakır Yem Fabrikası YEM Sanayii - Tatvan Yem Fabrikası YEM Sanayii - Tunceli Yem Fabrikası YEM Sanayii - Van Yem Fabrikası YEM Sanayii - İstanbul Yem Fabrikası YEM Sanayii - Kırklareli Yem Fabrikası YEM Sanayii - Hilvan Yem Fabrikası YEM Sanayii - Muş Yem Fabrikası SEK - Adana İşletmesi SEK - Afyon İşletmesi SEK - Amasya İşletmesi SEK - Bayburt İşletmesi SEK - Çanakkale İşletmesi SEK - Çankırı İşletmesi SEK - Erzincan İşletmesi SEK - Erzurum İşletmesi SEK - Eskişehir İşletmesi SEK - Havsa İşletmesi SEK - Siverek İşletmesi SEK - Trabzon İşletmesi SEK - Yatağan İşletmesi SEK - Yüksekova İşletmesi SEK - Solaklı Süt Toplama Merkezi SEK - Sinop İşletmesi SEK - Balıkesir İşletmesi SEK - Burdur İşletmesi SEK - İzmir İşletmesi Satış/Devir Tarihi 24.03.1986 09.10.1989 10.05.1993 13.05.1993 23.07.1993 01.11.1993 02.11.1993 02.11.1993 03.11.1993 03.11.1993 03.11.1993 03.11.1993 03.11.1993 03.11.1993 03.11.1993 12.11.1993 12.11.1993 20.04.1994 21.04.1994 21.04.1994 21.04.1994 22.04.1994 22.04.1994 22.04.1994 12.05.1994 13.05.1994 16.01.1995 28.02.1995 03.04.1995 20.07.1995 20.07.1995 20.07.1995 20.07.1995 20.07.1995 20.07.1995 20.07.1995 20.07.1995 20.07.1995 20.07.1995 20.07.1995 20.07.1995 20.07.1995 20.07.1995 26.07.1995 28.07.1995 31.07.1995 31.07.1995 31.07.1995 SATIŞ/DEVİR BEDELİ ($) 0 708.755 51.750 67.912 1.133.088 478.136 919.762 3.219.168 801.847 2.061.893 878.214 480.000 1.039.176 916.397 1.374.596 377.119 1.583.898 47.485 100.000 215.129 32.519 315.886 109.636 67.468 286.329 3.438.894 577.574 25.371 217.324 1.264.394 903.138 563.749 419.429 361.255 473.549 360.799 405.899 901.998 1.443.197 135.300 812.825 721.598 112.750 89.174 378.712 3.208.556 2.696.078 6.795.900 Satın Alan / Devralan Kişi/Kuruluş PEYSAN Gıda Sanayi A.Ş. Yaşar Dondurma A.Ş. Levent Yatkın Z. Yücel-A. Hasbayram Yurtbay Ltd. Şti. Güçlü Yem A.Ş. Korkutelim Yem San. A.Ş. Samsun Yem San. A.Ş. Acıpayam Yem A.Ş. Van-Et Ltd. Şti. Çan-Yem A.Ş. Oruçoğlu Ltd. Şti. Elazığ Yem A.Ş. Befa İnşaat A.Ş. Yatağan Yem San. A.Ş. Hüsnü Özbey Hüsnü Özbey Karaboğa A.Ş. Yılmaz Trans A.Ş. Has-Nur Ltd. Şti. Refik Kızılay Arık Kardeşler Ltd. Rona Otomotiv Koll. Şti. Feniş A.Ş. Van Yem A.Ş. Jet Ulusal Gıda San. A.Ş. Tarım Kre. Koop. Mer. Bir. Osman Baysal Ahmet Alak Seytaş A.Ş. Afyon Gıda Sanayi A.Ş. Oğraş Ltd. Şti. Vural İşaşır Tikveşli A.Ş. Aytaç A.Ş. Asır A.Ş. Özatalay Ltd. Şti. MİS Süt A.Ş. Trakyabirlik Ali Murat Bucak Demçay A.Ş. Bodrum Su Ürünleri Ltd. Şükrü Acar Cuma Şanlıyurt Recep Özdemir Mar Tüketim Mad. A.Ş. MİS Süt A.Ş. MİS Süt A.Ş. 71 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME SEK - Lalahan İşletmesi SEK - Muş İşletmesi SEK - Adilcevaz İşletmesi SEK - Aksaray İşletmesi SEK - Sivas İşletmesi EBK - Afyon Kombinası EBK - Malatya Kombinası EBK - Suluova Kombinası SEK - Elazığ İşletmesi EBK - Elazığ Kombinası EBK - Kars Kombinası EBK - Şanlıurfa Kombinası EBK - Tatvan Kombinası EBK - Bayburt Kombinası EBK - Bursa Kombinası SEK - İstanbul İşletmesi SEK - Bolu İşletmesi SEK - Tunceli Süt Toplama Merkezi EBK - Kastamonu Kombinası SEK - Çorum İşletmesi EBK - Ağrı Kombinası KÖYTEKS - Siirt Hazır Giyim Tesisi SEK - Diyarbakır İşletmesi SEK - Adıyaman İşletmesi SEK - Devrek İşletmesi SEK - Silivri Süt Toplama Merkezi TESTAŞ - Aydın Tesisleri SEK - Kastamonu İşletmesi ORÜS - Ayancık İşletmesi ORÜS - Devrek İşletmesi ORÜS - Düzce İşletmesi ORÜS - Pazarköy İşletmesi ORÜS - Ulupınar İşletmesi ORÜS - Vezirköprü İşletmesi SÜMER Holding - Adana İşletmesi SÜMER Holding - Erzincan İşletmesi SÜMER Holding - Eskişehir İşletmesi SÜMER Holding - Hereke İşletmesi SÜMER Holding - Karaman İşletmesi SÜMER Holding - Nevşehir İşletmesi SÜMER Holding - Şanlıurfa İşletmesi ORÜS - Bafra İşletmesi ORÜS - Antalya İşletmesi KÖYTEKS - Gümüşhane Hazır Giyim Tesisi KÖYTEKS - Diyarbakır Hazır Giyim Tesisi KÖYTEKS - Yerköy Hazır Giyim Tesisi KÖYTEKS - Erzincan Hazır Giyim Tesisi TDİ - Hopa Limanı TDİ - Tekirdağ Limanı TDİ - Giresun Limanı TDİ - Ordu Limanı TDİ - Sinop Limanı 72 31.07.1995 01.08.1995 04.08.1995 08.08.1995 08.08.1995 16.08.1995 16.08.1995 16.08.1995 16.08.1995 17.08.1995 17.08.1995 18.08.1995 21.08.1995 25.08.1995 29.08.1995 29.08.1995 31.08.1995 31.08.1995 08.09.1995 08.09.1995 11.09.1995 12.09.1995 22.11.1995 23.11.1995 23.11.1995 24.11.1995 20.12.1995 22.12.1995 05.02.1996 05.02.1996 05.02.1996 05.02.1996 05.02.1996 05.02.1996 08.02.1996 08.02.1996 08.02.1996 08.02.1996 08.02.1996 08.02.1996 08.02.1996 12.02.1996 13.02.1996 28.05.1996 14.06.1996 26.07.1996 24.01.1997 17.06.1997 17.06.1997 30.06.1997 30.06.1997 30.06.1997 2.450.980 122.111 165.366 854.626 396.634 1.061.301 658.006 785.363 466.972 844.612 422.306 591.741 401.437 481.534 1.256.623 29.740.088 1.484.021 313.525 637.796 476.957 532.413 202.029 661.338 226.745 415.698 149.695 1.150.000 279.393 3.180.560 1.367.641 2.401.323 174.931 367.514 5.788.620 7.571.694 1.151.529 3.959.365 3.612.329 10.016.721 2.681.642 749.282 3.168.248 3.311.726 436.015 467.889 542.567 380.012 4.004.718 104.923.599 3.203.774 1.607.887 800.944 MİS Süt A.Ş. Muş Ovası Süt Ür.A.Ş. Adilcevaz Sulama Koop. Aksüt Ltd. Şti. Fah-Sel Ltd. Şti. Özerler Holding A.Ş. Malet A.Ş. Amasya Pancar Koop. Elsüt A.Ş. Elazığ Et Ürünleri A.Ş. Çelikler Turizm Ltd. Şti. Dem-Et A.Ş. Tat-Et A.Ş. Nurtat Koloğlu A.Ş. Et-Ba A.Ş. Süt Endüstrisi Kur. A.Ş. Abant Süt Ortak Gir. Celal Yaşar Kastamonu Et A.Ş. Cansüt Gıda A.Ş. Ağrı Et A.Ş. Geliş Madencilik A.Ş. Adnan Çelebieser Ahmet Yaşar Öncel Başoğlu A.Ş. Klas A.Ş. Taiwan Firstohm El.A.Ş. Saf Süt A.Ş. Ayancık Ortak Girişimi M. Zeki Hacıkulaoğlu Yılmaz Trans A.Ş. Yüce İnşaat A.Ş. Çevik Orman Ürünleri Ltd. Vezirköprü Orman Ür. A.Ş. Yüksekbaş Tekstil A.Ş. Zafer Pamuk Tekstil A.Ş. Sarar Giyim Sanayi A.Ş. Kilim Mensucat A.Ş. Kombassan Holding A.Ş. Nevşehir Giyim San. A.Ş. Zafer Pamuk Tekstil A.Ş. Kurpa Pazarlama A.Ş. Özmutlu Madencilik A.Ş. İncinur Tekstil Sanayi A.Ş. Refakat Gıda Tekstil A.Ş. Çelikler Gıda San. Tic. A.Ş. Kardeşler Otomotiv A.Ş. Park Den. Hopa Lim. A.Ş. Akport Tekirdağ Lim. A.Ş. Çakıroğlu Giresun Lim. A.Ş. Çakıroğlu Ordu Limanı A.Ş. Çakıroğlu Sinop Lim. A.Ş. RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME TDİ - Rize Limanı KÖYTEKS - Erzurum Hazır Giyim Tesisi KÖYTEKS - Sivas Hazır Giyim Tesisi ORÜS - Eskipazar İşletmesi ORÜS - Kalkım İşletmesi TURBAN - Kemer Marina TURBAN - Kuşadası Marina ORÜS - Yenice İşletmesi SÜMER Holding - AKSANTAŞ II Tarsus İş. ORÜS - Bartın İşletmesi ORÜS - Demirköy İşletmesi SÜMER Holding - Bünyan İşletmesi SÜMER Holding - Ereğli İşletmesi TURBAN - Bodrum Marina ORÜS - Dursunbey İşletmesi SEK - Yenice Süt Toplama Merkezi ORÜS - Şavşat İşletmesi SÜMER Holding - Denizli İşletmesi ORÜS - Bolu Emprenyeleme Tesisi ORÜS - Arhavi İşletmesi SÜMER Holding - Kahramanmaraş İşletmesi SÜMER Holding - Afyon Sincanlı İşletmesi SÜMER Holding - Salihli Palamut İşletmesi SEK - Giresun İşletmesi TDİ - Antalya Limanı ORÜS - Artvin İşletmesi ORÜS - Borçka İşletmesi ORÜS - Cide İşletmesi EBK - Sivas Kombinası EBK - Burdur Kombinası EBK - Eskişehir Kombinası TZD - Manisa Kükürt İşletmesi EBK - Gaziantep Kombinası SEKA - Bolu İşletmesi TDİ - Alanya Limanı TDİ - Marmaris Limanı SEKA - Dalaman İşletmesi TDİ - Çeşme Limanı SEKA - Afyon İşletmesi SEKA - Balıkesir İşletmesi SEKA - Çaycuma İşletmesi TDİ - Kuşadası Limanı Sakarya Traktör Sanayi İşletmesi TEKEL - Çankırı Kaya Tuzlası SEKA - Aksu İşletmesi SEKA - Kastamonu İşletmesi TDİ - Dikili Limanı TDİ - Trabzon Limanı SÜMER Holding - Adıyaman İşletmesi SÜMER Holding - Malatya İşletmesi SEKA - Karacasu İşletmesi KBİ - Samsun İşletmesi 06.08.1997 11.08.1997 11.08.1997 25.09.1997 01.10.1997 13.10.1997 17.10.1997 20.10.1997 24.10.1997 31.10.1997 31.10.1997 31.10.1997 31.10.1997 13.11.1997 15.12.1997 06.02.1998 27.02.1998 02.03.1998 19.03.1998 25.03.1998 04.05.1998 20.05.1998 29.05.1998 05.06.1998 31.08.1998 09.10.1998 16.11.1998 01.12.1999 21.02.2000 25.02.2000 28.02.2000 28.02.2000 03.03.2000 03.08.2000 28.11.2000 26.01.2001 22.03.2001 28.05.2003 30.05.2003 10.06.2003 19.06.2003 02.07.2003 25.07.2003 16.10.2003 21.10.2003 04.11.2003 20.11.2003 20.11.2003 17.12.2003 19.02.2004 31.03.2004 12.04.2004 5.606.605 691.560 830.081 300.000 500.000 17.100.000 24.150.000 600.000 8.500.000 1.640.000 750.000 1.625.000 5.750.000 20.900.000 470.000 17.410 155.000 7.150.000 211.000 2.900.000 3.000.000 1.210.000 1.508.000 662.865 29.000.000 2.000.000 750.000 975.000 1.225.000 875.000 1.176.000 600.000 1.075.000 4.900.000 1.600.000 14.900.000 40.000.000 12.500.000 3.100.000 1.100.000 15.100.000 27.000.000 2.300.000 535.079 3.500.000 9.100.000 4.250.000 22.400.000 1.450.000 6.400.000 2.050.000 11.121.000 Riport Rize Limanı A.Ş. Özçakmak Tekstil Ltd. EGS Sivas Tek.l Tic. Ltd. Cesurlar A.Ş. Kalkım Orman Ür. A.Ş. Park Holding A.Ş. Tur-Yat A.Ş. Yenice Orman Ür. A.Ş. Güney Sanayi A.Ş. Bartın Orman Ür. A.Ş. Demirköy Orman Ür. A.Ş. Bünyan Yünlü San. A.Ş. Albayrak Turizm A.Ş. Karada Turizm A.Ş. Or-Sa Ağaç Sanayi A.Ş. Süleyman Çalışkan Talaş Ağaç Sanayi A.Ş. Zafer Pamuk Tekstil A.Ş. Baksaş A.Ş. Çelikler San. Tic. A.Ş. Arsan Tekstil Sanayi A.Ş. Özerler Holding A.Ş. Ar-Tu Kimya Sanayi A.Ş. Hayri Bakıcı Ortadoğu Antalya Lim. A.Ş. Artvin İmalat Sanayi A.Ş. Artvin İmalat Sanayi A.Ş. Necati Aslan Sivas Ticaret Borsası Burdur Güçbirliği Gıda A.Ş. Çelikler Turizm ve Gıda Ltd. Kimyagerler Ziraat İlaç. A.Ş. Gaziantep Et Kombinası A.Ş. GBS GENTAŞ A.Ş. ALİDAŞ Alanya Lim. İşl. A.Ş. Marmaris Liman İşl.A.Ş. MOPAK Kağıt Karton San. A.Ş. ULUSOY Çeşme Liman İşl. A.Ş. GAP İnşaat Yat. ve Dış Tic. A.Ş. ALBAYRAK Turizm A.Ş. OYKA Kağıt Ambalaj San. A.Ş. Ege Liman İşletmeleri A.Ş. Başak Traktör İş ve Tar.A.Ş. Çan-Kaya Kaya Tuzu San. A.Ş. MİLDA Ltd. Şti. MOPAK Kağıt Karton A.Ş. Dikili Liman ve Tur.İşl. A.Ş. Trabzon Liman İşl. A.Ş. A-D Tekstil İşletmeleri A.Ş. MGG Malatya Girişim Gr.A.Ş. Burhan ÇELİK Ahşap Ltd. CE-KA İnş. Mad. A.Ş. 73 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME EBK - Manisa Kombinası SÜMER Holding - TÜMOSAN İşletmesi TEKEL - Tuzluca Tuzlası TEKEL - Sekili Tuzlası SÜMER Holding - Bakırköy Konfeksiyon San. İşl. TÜGSAŞ-Kütahya Gübre A.Ş.’ye Ait Varlıklar SÜMER Holding - Çanakkale Sentetik Deri İşl. SEKA - Akkuş İşletmesi SÜMER Holding - Diyarbakır İşletmesi TEKEL - Kağızman Tuzlası SÜMER Holding - Beykoz Deri ve Kundura İşl. SÜMER Holding - Sarıkamış Ayakkabı İşletmesi TEKEL - Kaldırım Tuzlası TEKEL - Kayacık Tuzlası TEKEL - Yavşan Tuzlası KBİ - Murgul İşletmesi TCDD - Mersin Limanı Sigara Sanayii İşl. ve Tic. A.Ş. - 6 Sigara Fabrikası Ankara Doğal Elektrik Üretim A.Ş. - 9 Santral TCDD - Samsun Limanı TEKEL - Ayvalık Tuzlası TEKEL - Çamaltı Tuzlası TCDD - Bandırma Limanı EÜAŞ - Bayburt, Çemişgezek ve Girlevik HES (14. Grup) EÜAŞ - Bünyan, Çamardı, Pınarbaşı ve Sızır HES (10. Grup) EÜAŞ - Dereköy, Cerrah ve Suuçtu HES (1. Grup) EÜAŞ - Çağ Çağ, Otluca ve Uludere HES (16. Grup) EÜAŞ - Adilcevaz, Ahlat, Malazgirt, Varto HES (17. Grup) EÜAŞ - Değirmendere, Karaçay, Kuzuculu HES (11. Grup) EÜAŞ - Turunçova-Finike HES (5. Grup) EÜAŞ - Besni, Derme, Erkenek ve Kernek HES (13. Grup) EÜAŞ - Kayadibi HES (9. Grup) Sümer Holding - Mazıdağı Fosfat Tesisleri EÜAŞ - Kovada I ve Kovada II HES (4. Grup) TCDD - İskenderun Limanı TOPLAM: 74 21.06.2004 30.06.2004 22.09.2004 23.09.2004 06.10.2004 18.10.2004 27.10.2004 09.11.2004 07.12.2004 10.02.2005 13.04.2005 11.08.2005 26.01.2006 26.01.2006 02.03.2006 06.07.2006 11.05.2007 24.06.2008 01.09.2008 31.03.2010 26.04.2010 26.04.2010 18.05.2010 1.260.000 27.200.000 425.000 617.000 MAY Et Ürünleri ve Gıda Şti. ALÇELİK Çelik Yapı A.Ş. SÜRKİT Gıda İç Dış Tic. A.Ş. GÖKAY İnş. Tic. Ltd. Şti. 44.000.000 Doğa Madencilik End. Tic. A.Ş. 10.740.000 2.100.000 780.000 2.500.000 416.500 29.750.000 1.325.000 40.700.000 42.200.000 37.300.000 37.600.000 755.000.000 YILDIZ Entegre Ağaç San. A.Ş. İremsan Kağıtçılık Turizm Ltd. Şti. Argan Orman Ürünleri Tic. A.Ş. Mehmet Sait DİLEK Kristal Tuz Madencilik A.Ş. Yıldırım Dış Ticaret ve Paz. A.Ş. Karadeniz Petrol Nakliyat Ltd. Şti. Koyuncu Nakliye Paz. Tic. A.Ş. Mutlucan Tuz Mad. İnş. Tur. A.Ş. Cihanbeyli Mad.Mk. Kimya O.G.G. Eti Bakır A.Ş. Mersin Uluslararası Liman İşl.A.Ş. 1.720.000.000 BAT Tütün Mamulleri San.T.A.Ş. 510.000.000 125.200.000 6.101.695 77.966.102 175.500.000 Zorlu Doğal Elektrik Üretimi A.Ş. Samsunport-Samsun Ul.Liman A.Ş. Binbirgıda Tarım Ürünleri . A.Ş. Binbirgıda Tarım Ürünleri . A.Ş. Çelebi Bandırma Ul.. A.Ş. 03.01.2011 29.050.000 Boydak Enerji Ür. A.Ş. 17.01.2011 69.700.000 Kayseri ve Civarı Enerji Ür. A.Ş. 25.01.2011 6.600.000 Kent Solar Elektrik Ür. Ltd. Şti. 09.02.2011 28.02.2011 40.800.000 Nas Enerji A.Ş. 6.350.000 Mostar Enerji El. Ür. Ltd. Şti. 02.03.2011 7.020.000 Ka-Fnih Enerji Ür. Ltd. Şti. 08.03.2011 2.760.000 Turunçova Enerji .A.Ş. 05.04.2011 29.04.2011 14.07.2011 07.12.2011 30.12.2011 13.800.000 Kayseri ve Civarı Enerji . A.Ş. 7.644.000 28.000.000 56.060.000 372.000.000 4.872.348.361 İvme Grup Enerji .t A.Ş. TMC Enerji Yat. A.Ş. Batıçim Enerji Elektrik Ür.A.Ş. Limak İskenderun Ul.Liman A.Ş. RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME HALKA ARZ UYGULAMALARI Özelleştirilen Şirket TELETAŞ Telekomünikasyon End.Tic.A.Ş. Ereğli Demir ve Çelik Fb. T.A.Ş. Çukurova Elektrik A.Ş. Kepez Elektrik T.A.Ş. Arçelik A.Ş. Bolu Çimento Sanayii T.A.Ş. Çelik Halat ve Tel Sanayi A.Ş. PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. Konya Çimento Sanayi A.Ş. Ünye Çimento Sanayii T.A.Ş. Mardin Çimento Sanayi A.Ş. Türk Hava Yolları A.O. (THY) Adana Çimento Sanayii T.A.Ş. Migros Türk T.A.Ş. Afyon Çimento Sanayii T.A.Ş. DİTAŞ Doğan Yedek Parça İm.ve Tek. A.Ş. Niğde Çimento Sanayii T.A.Ş. Petrol Ofisi A.Ş. Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. GİMA Gıda ve İhtiyaç Maddeleri T.A.Ş. TOFAŞ Oto Ticaret A.Ş. TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. NETAŞ Northern Electric Tel. A.Ş. Uçak Servisi A.Ş. (USAŞ) TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. Türkiye İş Bankası A.Ş. Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. Petrol Ofisi A.Ş. Türk Hava Yolları A.O. (THY) PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. Türk Hava Yolları A.O. (THY) Türkiye Halk Bankası A.Ş. Türk Telekomünikasyon A.Ş. TOPLAM: Satış Tarihi 29.02.1988 09.04.1990 16.04.1990 16.04.1990 30.04.1990 30.04.1990 30.04.1990 18.06.1990 24.10.1990 01.11.1990 22.11.1990 29.12.1990 18.02.1991 25.02.1991 21.03.1991 06.05.1991 13.05.1991 27.05.1991 27.05.1991 03.06.1991 13.06.1991 13.06.1991 03.03.1993 20.10.1993 04.03.1994 13.05.1998 07.04.2000 15.03.2002 01.12.2004 13.04.2005 18.05.2006 04.05.2007 09.05.2008 Satılan Pay (%) 20,94 2,93 5,45 8,14 5,83 10,38 13,25 7,83 31,13 2,86 25,46 0,75 34,32 36,40 39,87 2,51 12,72 3,32 1,64 4,15 1,36 0,85 7,75 30,00 16,80 12,294 30,41 16,47 22,98 34,49 26,18 24,94 15,00 SATIŞ BEDELİ ($) 13.090.225 53.105.711 38.829.409 9.390.359 19.890.196 8.268.150 7.750.179 150.617.183 17.663.979 927.162 9.161.501 4.976.165 27.958.470 5.609.246 8.422.698 219.411 2.647.286 14.386.888 6.036.589 406.902 966.248 6.119.572 8.723.623 15.205.871 332.824.239 632.651.612 1.104.520.664 168.371.170 191.279.167 273.719.603 207.820.151 1.838.642.981 1.873.081.209 7.053.283.819 75 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME İMKB’de HİSSE SENEDİ SATIŞI UYGULAMALARI Özelleştirilen Şirket Abana Elektromekanik San.Tic.A.Ş. Adana Çimento Sanayii T.A.Ş. Afyon Çimento Sanayii T.A.Ş. Arçelik A.Ş. ASELSAN Askeri El.San. Tic. A.Ş. Bolu Çimento Sanayii T.A.Ş. Çelik Halat ve Tel Sanayi A.Ş. Çukurova Elektrik A.Ş. DİTAŞ Doğan Yedek ParçaA.Ş. Ereğli Demir ve Çelik Fab.T.A.Ş. GENTAŞ Genel Metal S.T.A.Ş. GİMA Gıda ve İhtiyaç Mad.T.A.Ş. Hektaş Ticaret A.Ş. Kepez Elektrik T.A.Ş. Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kütahya Porselen Sanayi A.Ş. Mardin Çimento Sanayi A.Ş. Migros Türk T.A.Ş. NETAŞ Northern Electric Tel. A.Ş. Niğde Çimento Sanayii T.A.Ş. PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. Petrol Ofisi A.Ş. Pınar Entegre Et ve Yem Sanayi A.Ş. SİFAŞ Sentetik İplik Fab. A.Ş. TELETAŞ Telekomünikasyon A.Ş. TOFAŞ Oto Ticaret A.Ş. TOFAŞ Türk Otomobil Fab. A.Ş. Türk Hava Yolları A.O. (THY) Türkiye İş Bankası A.Ş. Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. Uçak Servisi A.Ş. (USAŞ) Ünye Çimento Sanayii T.A.Ş. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. TOPLAM: 76 Satış Tarihi Şubat 1995 Şubat 1991-Ekim 1993 Mayıs 1991-Ocak 1994 Aralık 1989-Ekim 2003 Temmuz 2005 Nisan 1990-Ocak 1994 Ağustos 1987-Ekim 1993 Temmuz 1987-Ekim 1993 Mayıs-Ekim 1993 Ocak 1990-Nisan 1994 Haziran 1993 Mart 1992 Aralık 1989-Ekim 1993 Ekim 1989-Ekim 1993 Ocak 1991-Mayıs 1993 Haziran-Ekim 1993 Ocak 1991-Mayıs 1993 Şubat 1991-Mayıs 1993 Mayıs-Aralık 1993 Mayıs 1993 Temmuz 1990-Aralık 2005 Ocak 1992-Ağustos 2002 Temmuz 1998 Kasım 1993-Temmuz 1995 Mayıs 1988-Ekim 1993 Temmuz 1991-Mayıs 1994 Temmuz 1991-Eylül 2003 Nisan 1994-Haziran 1996 Eylül 2003 Aralık 2003-Ekim 2010 Ocak 1992-Mart 2005 Mart 1991-Ağustos 1993 Kasım 2003-Ağustos 2007 Şubat 1991-Ekim 2003 27.10.2010 Satılan Pay (%) 13,5 12,96 8,73 10,56 0,27 25,16 16,32 8,80 12,22 6,05 2,11 0,33 3,49 6,29 12,78 5,62 20,77 5,83 22,79 0,02 0,73 29,40 5,76 8,89 3,29 4,43 5,73 1,11 0,09 0,00 17,13 8,24 15,00 46,38 0,00 SATIŞ BEDELİ ($) 300.611 17.132.359 3.163.265 80.059.681 1.371.063 33.571.309 10.364.884 56.973.073 1.209.588 105.881.385 156.281 20.313 742.052 6.269.466 9.518.226 1.259.567 10.371.413 983.011 73.733.372 3.262 7.037.511 261.797.548 2.122.293 4.913.160 2.653.669 6.975.914 62.053.693 6.341.958 3.240.501 890 474.102.918 5.899.326 16.237.912 21.273.727 216.126 1.287.951.325 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME VARLIK SATIŞI/DEVRİ UYGULAMALARI Özelleştirilen Varlık ÇİNKUR - 3 Maden Sah.(ruhsat devri) DENİZ Nakliyatı - 3 Tanker DENİZ Nakliyatı - Üsküdar’da 1 Bina EBK - Çeşitli İllerde 359 Taşınmaz Gemlik Gübre - Gemlik’de 4 Taşınmaz Satış/Devir Tarihi Haz.-Ağu. 1995 Satın Alan / Devralan Kişi/Kuruluş 89.834 Muhtelif 18.08.1995 12.980.000 Beşiktaş Denizclik A.Ş. 30.07.1998 16.250.000 Vadim İnşaat A.Ş. Eyl. 1987-Tem. 2005 43.315.474 Muhtelif Eyl.1999-Eyl. 2002 2.042.695 Muhtelif GÜNAŞ - Zeytinyağı Fab.Taş. (y.k.t.) 05.02.1991 KBİ - 9 Maden Sahası (ruhsat devri) May.-Tem. 2006 KBİ - Çeşitli İllerde 1.053 Taşınmaz SATIŞ/DEVİR BEDELİ ($) Haz. 1998-Tem. 2007 215.931 Kilis Belediyesi 126.559 Muhtelif 5.496.948 Muhtelif KÖYTEKS - 84 Konfeksiyon Mak. Şub. 1998 27.380 Muhtelif KÖYTEKS - Çeşitli İllerde 34 Taş. Ağu. 1995-Şub. 1996 153.799 Muhtelif MKE - Keskin Kalıp Fabrikası Taş.(y.k.t) ORÜS - Çeşitli İllerde 116 Taşınmaz 08.07.1988 Eyl. 1998-Şub. 2000 264.730 KÖYTEKS 1.252.001 Muhtelif PETKİM - Çeşitli İllerde 4 Taşınmaz Tem. 1995-Eki. 2004 3.665.853 Muhtelif POAŞ - 4 Tanker Nis. 1996-Mar. 1998 2.890.981 Muhtelif POAŞ - Çeşitli İllerde 9 Taşınmaz SEK - Çeşitli İllerde 5 Taşınmaz SEK İsim Hakkı SEKA - Taşucu Tersane Alanı SEKA - Çeşitli İllerde 44 Taşınmaz Sigara San.A.Ş. Pipo/Nargile Tütün Mr. Haz. 1996 Tem. 1988-Ara. 1995 344.981 Muhtelif 673.152 Muhtelif 29.08.1995 7.958.615 Süt Endüstrisi Kuruluşları A.Ş. 15.09.2003 2.150.000 AKTER Gemi San. A.Ş. Tem. 2000-Haz. 2004 08.10.2008 5.182.000 Muhtelif 305.000 Tabac Turc Nargile ve Pipo Tüt.A.Ş. SİVAS Demir Çelik - Ankara-G.O.P. 1 Daire 07.09.1995 SÜMER H.Akdeniz İşl. - 1.092 Adet Mk.Tc. 27.05.2005 4.143.467 Kılıçlar Metal Sanayi Ltd. Şti. SÜMER H. Merinos İşl. - 950 Adet Mk.Tc. 05.09.2005 2.870.544 Ere Metal İnşaat Sanayi Tic. Ltd. SÜMER H. Tercan İşl. - 318 Adet Mk.Tc. 25.08.2005 SÜMER H. Antalya Barit Ö.Ts.32 Mak.Teç. 14.06.2010 Sümer H. Taşucu İşl. 2.670 Adet Mk.Tc. 21.09.2010 Sümer H. “MERİNOS HALI” Markası 24.10.2003 SÜMER Holding - 808 Taşınmaz Tem. 1986-Ağu. 2010 TAKSAN - Yerköy Ts.Taş. (y.k.t.) 08.07.1988 TDÇİ - Deveci Demir Mad. (ruhsat dv.) 08.02.2007 TDİ - 4 Gemi TDİ - 3 Liman Kiralık Alanlar TDİ - 6 Liman Menkulleri Tem. 2002-Oca. 2005 Haz.-Ağu. 1998 01.05.1998 237.419 Yavuz Özen 91.582 Kılıç Ticaret 452.034 Genç Kardeşler Sıhhi Tes.t Ltd. Şti. 20.049.704 Ortadoğu Alüm.PVC Ltd. Şti. 289.616 Merinos Halı San. Tic. A.Ş. 121.271.852 Muhtelif 26.187 KÖYTEKS 21.500.000 Hekimhan Madencilik A.Ş. 10.176.000 Muhtelif 327.877 Muhtelif 3.323.624 Muhtelif TDİ - Çeşitli İllerde 15 Taşınmaz Eki. 1996-Eki. 2006 3.989.548 Muhtelif TEDAŞ - Çeşitli İllerde 577 Taşınmaz Mar. 2006-Ara. 2011 21.753.813 Muhtelif TEKEL - Taşköprü Jüt İpliği Fb. Var. 14.04.2009 486.743 Aksa Tekstil Ltd. Şti. 77 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME TEKEL - Çeşitli İllerde 185 Taşınmaz THY - 3 Uçak THY- İstanbul-Bakırköy’de 11 Loj.D. Ara. 2003-Ara. 2011 29.03.1996 Kas. 2003-Şub. 2004 1.016.345.541 Muhtelif 9.000.000 Top Air Havacılık A.Ş. 1.124.102 Muhtelif TURBAN - İstanbul Kongre Sarayı 15.08.1991 20.000.000 İstanbul Menkul K. B. TURBAN - Kemer Marina Oteli 20.06.1995 11.625.474 Alanya Özkaymak A.Ş. TURBAN - Çeşme Oteli 31.10.1995 11.250.000 Gazala Tekstil A.Ş. TURBAN - Elmadağ Dağ Evi 06.02.1996 1.427.529 Nathaş Turizm A.Ş. TURBAN - Ilıca Motel 12.02.1996 2.380.127 Oden İnşaat Turizm A.Ş. TURBAN - Akçay Tatil Köyü 15.10.1997 6.150.000 Oden İnşaat Turizm A.Ş. TURBAN - Ürgüp Motel 09.04.1999 3.100.000 Oden İnşaat Turizm A.Ş. TURBAN - Carlton Oteli Arsası 21.01.2000 15.600.000 Toprak Seramik San. A.Ş. 18.08.2000 29.000.000 Atik Pasha Turizm A.Ş. TURBAN - Atik Paşalar Yalısı TÜGSAŞ - Çeşitli İllerde 21 Taşınmaz Haz. 1990-Eyl. 2005 3.936.146 Muhtelif T. Şeker Fab. A.Ş. 14 Taşınmaz May. 2009-Ara. 2011 1.280.820 Muhtelif TZD - Çeşitli İllerde 160 Taşınmaz Eyl. 1999-Mar. 2002 3.724.450 Muhtelif YEM Sanayii - Malatya Arsası 11.05.1994 Bayındırlık Bakanlığı - Erciyes Sos.Ts. 07.07.2005 385 Zübeyde Gündoğdu 232.000 Aksa Ankara Makina Sat. Ser. A.Ş. DSİ - Erciyes Sosyal Tesisleri 07.07.2005 469.000 Aksa Ankara Makina Sat. Ser. A.Ş. Karayolları Genel Md. Erciyes Sos.Ts.. 07.07.2005 306.000 Aksa Ankara Makina Sat. Ser. A.Ş. Emekli Sandığı - Kuşadası Tatil Köyü 28.07.2005 Emekli Sandığı - İstanbul Hilton Oteli 15.11.2005 Emekli Sandığı - Büyük Ankara Oteli 26.01.2006 Emekli Sandığı - İzmir Efes Oteli 07.03.2006 Emekli Sandığı - Kızılay Emek İş Hanı 08.03.2006 Emekli Sandığı - Büyük Tarabya Oteli 30.06.2006 Emekli Sandığı - Çelik Palas Oteli 05.11.2007 I. Bölge Araç Muayene İstasyonları 15.08.2007 300.250.000 Tüvturk Kuzey Taşıt Mua. İst.A.Ş. 313.250.000 Tüvturk Güney Taşıt Mua. İst. A.Ş. 34.500.000 Kuşadası Turizm Yatırımcılığı A.Ş. 255.500.000 Ortadoğu Otomotiv Ticaret A.Ş. 36.830.000 Çelikler Taahhüt İnşaat San. A.Ş. 121.500.000 İzmir Büyük Efes Ot.Tur. A.Ş. 55.500.000 Talip Kahraman İnş. Taah. A.Ş. 145.300.000 Bayraktarlar Holding A.Ş. 38.900.000 MSN Yapı Yat. İnş. Tur. A.Ş. II. Bölge Araç Muayene İstasyonları 15.08.2007 TCDD - Çeşitli İllerde 19 Taşınmaz Tem. 2010-Haz. 2011 12.998.052 Muhtelif Maliye Hazinesi - Çeşitli İllerde 27 Taş. Ağu. 2010-Kas. 2011 108.931.041 Muhtelif DMO - İzmir-Konak’da 1 Taşınmaz TOPLAM: 78 20.04.2011 2.789.515 İzmir Kalkınma Ajansı 2.879.576.126 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME BEDELLİ DEVİR UYGULAMALARI DEVİR BEDELİ ($) ASİL Çelik-Bursa-Orhangazi’de 2 Arsa 12.10.1999 2.138 ÇELBOR - %100 Hisse 31.05.2002 100.000 ÇİTOSAN-Öğütülebilirlik Laboratuvarı 31.12.1997 4.884 DİTAŞ - %50,98 Hisse 19.11.2002 16.500.000 EBK - Çeşitli İllerde 80 Taşınmaz Kas. 1999-Eyl. 2004 2.199.691 ETİ Alüminyum-Seydişehir’de 4 Taşın. 05.05.2005 65.957 ETİBANK-Elazığ Sodyum B. İşl-21 Arsa 16.12.1996 254.760 İSDEMİR - %100 Hisse 31.01.2002 50.000.000 İSDEMİR - Çeşitli İllerde 76 Taşınmaz Ağu. 2000-Nis. 2003 26.167.094 KBİ - Çeşitli İllerde 143 Taşınmaz Eki. 1997-May. 2007 192.277 Kütahya Gübre S.A.Ş. Kütahya-22 Taş. 19.02.2004 2.572 ORÜS - Kırklareli Demirköy-2 bina 19.11.1998 38.071 PETKİM - Yarımca Kompleksi 01.11.2001 60.000.000 PETKİM - İzmir Basmane’de 1 Bina 26.10.2004 2.472.656 Samsun Gübre S. A.Ş.-Samsun-1 Arsa 16.12.2002 118.561 SEKA - Ardanuç İşletmesi 03.12.2004 141.794 SEKA - Çeşitli İllerde 55 Taşınmaz Ara. 1999-Haz. 2005 14.907.052 SÜMER Holding - Kayseri İşl.ve 14 Taş. 14.02.2002 53.721.858 SÜMER Holding-Çeşitli İl. 63 Taşınmaz Ağu. 1997-Haz. 2008 19.521.762 T. Şeker Fab. A.Ş. - Çeşitli İl. 33 Taşın. Tem. 2006-Eyl. 2011 1.941.415 TAKSAN-4 Tezgah 05.10.2001 86.266 TAKSAN-Kayseri’de 29 Taşınmaz 20.09.1999 39.005 TDİ-5 Gemi Mar. 1998-Oca. 2006 442.495 TDİ-İzmir Konak E.Balık Hali ve 2 Arsa 15.08.1996 0 TDİ-İzmir Körfez Taş.ve 11 Gemi/Vapur 04.02.2000 4.000.000 TDİ-İzmir Eski Misafirhane Binası 03.03.2005 450.000 TDİ-Ş.hatl.ve Den.İşl.İskeler ve Gemiler 15.03.2005 21.820.000 TDİ-Şehir Hatl. Ç.kale Bl.Hiz. ve 9 Gemi 14.08.2006 65.908 TEDAŞ-Çeşitli İllerde 112 Taşınmaz Eyl. 2005-Ara. 2011 5.997.452 TEKEL-Çeşitli İllerde 412 Taşınmaz May. 2002-Tem. 2011 362.475.289 TGS-Eski İstinye Tersane Arazisi 18.08.2000 21.469.480 THY - 2 Uçak Mar. 1996-May. 1999 17.100.000 TURBAN - İstanbul-İstinye’de 8 Taşın. Ağu.-Eki. 1995 20.455.382 TÜPRAŞ - Çeşitli İllerde 11 Taşınmaz Oca. 2002-Tem. 2005 1.692.338 TÜSTAŞ - Ankara A.O.Ç’de 2 bina 12.03.1998 2.562.241 TZD - Çeşitli İllerde 339 Taşınmaz Eyl. 1998-Ara. 2002 11.718.559 YEŞİLOVA Yün İpliği A.Ş.- %48,93 Hisse 31.08.2005 73.497 DMO - Çeşitli İllerde 2 Taşınmaz Haz. 2008-Nis. 2009 1.454.917 TOPLAM: 720.255.369 Devredilen Varlık Devir Tarihi Devralan Kuruluş Orhangazi Belediye Başk. Ereğli Demir ve Çelik T.A.Ş. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı TÜPRAŞ Muhtelif DSİ Genel Müdürlüğü Etibank Madencilik Ereğli Demir ve Çelik T.A.Ş. Muhtelif Muhtelif TEDAŞ T. Elektrik Dağ.A.Ş. Kırklareli İl Özel İdaresi TÜPRAŞ Maliye Hazinesi TEAŞ Ardanuç Belediyesi Muhtelif Maliye Hazinesi Muhtelif Muhtelif Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Kayseri İl Özel İdaresi Muhtelif İzbeltur Ltd.Şti.-İzmir B.Ş. Bel. İzmir Büyükşehir Belediyesi Radyo ve Televizyon Üst K. İstanbul Büyükşehir Bel. Çanakkale İl Özel İdaresi Muhtelif Muhtelif Maliye Hazinesi Kıbrıs Türk Hava Yolları A.O. İMKB Başkanılığı Muhtelif Ceza İnf. Kur./Tut.. İşyurt. Kur. Muhtelif Burdur İl Özel İdaresi Muhtelif Kaynak: Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 79 RAKAMLARLA ÖZELLEŞTİRME KAYNAKÇA: 1. T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 2007-2010 Yılları Faaliyet Raporları ve web sitesi “Türkiye’de Özelleştirme”. www.oib.gov.tr 2. T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 2009-2013 Yıllarını Kapsayan Stratejik Plan, ÖİB, Ankara. 3. YAVİLİOĞLU, Cengiz, (2010), Dünyada ve Türkiye’de Özelleştirme Uygulamaları, T.C.Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Yayını, No.1, Ankara, 4. DOĞAN, Mustafa Necati, (1993), Özelleştirme ve Özelleştirme Uygulamaları, Master Tezi, Gazi Üniversitesi, SBE, Ankara. 5. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı personeli tarafından hazırlanan çeşitli rapor ve sunumlar. 80