EuroRail 2012 Fuarı Hızlı Tren Projeleri Konulu Konuşma
Transkript
EuroRail 2012 Fuarı Hızlı Tren Projeleri Konulu Konuşma
Sn. Ersin Arıoğlu’nun 10 Mart 2012’de Eurasia Rail Turkey Fuarında “Raylı Sistemlerde Atılım: Hızlı Tren Projeleri / Polatlı –Konya Hızlı Tren Projesi” Konulu Konuşma metnidir. İstanbul Fuar Merkezi – Pamukkale Salonu Yeşilköy /İstanbul “Raylı Sistemlerde Atılım : Hızlı Tren Projeleri” www.ym.com.tr “RAYLI SİSTEMLERDE ATILIM : HIZLI TREN PROJELERİ” POLATLI–KONYA HIZLI TREN PROJESİ Değerli Konuklar, Bugün, çok seçkin uzmanlarla birlikte ve Demiryolu gönüldaşlarının oluşturduğu mümtaz bir topluluk önünde, hızlı tren projeleri ile ilgili bazı fikirlerimi paylaşabileceğim için mutluyum. Bu fırsat için, T.C. Ulaştırma ve Haberleşme Bakanlığı Danışmanı, Sayın Dr. Mustafa Karaşahin’e teşekkürlerimi sunuyorum. Konuşmam iki bölüm. Birinci bölümde, hızlı trenlerin doğuşunu tetikleyen nedenleri, tarihçesini, geleceğini ve Polatlı-Konya Hızlı Tren projesinin bize öğrettiklerini özetleyeceğim. İkinci bölümde, projenin yapılışını gösteren 9 dakikalık bir film sunacağım. 10 Mart 2012 / Euraia Rail 2012 Fuarı / Raylı Sistemlerde Atılım: Hızlı Tren Projeleri–E.A / şo “ Harekette bereket vardır.” 1 “ Türk Atasözü İnsanlar üç hal üzeredir: Hareketsizler, [onları harekete hazırla]; Harekete hazırlananlar, [onlara hareketi sevdir]; Hareket edenler, [onlar refah üretirler. Koru ve sayılarını artır]. ” Arap Atasözü HOŞGELDİNİZ Dr. Ersin ARIOĞLU İstanbul Fuar Merkezi - Pamukkale Salonu / Yeşilköy 10 Mart 2012 E. Arıoğlu 70 Değerli Konuklar, Dün maddi kaynaklar önemliydi; yarın insan potansiyeli yerini alacak. Bugüne kadar doğayı maddi kaynak olarak kullanıp tahrip ettik. Şimdi, doğayı korumak ve onunla bütünleşmek gerektiğini, ayrıca yaşamımızı sürdürmek için, doğadan ilham almamız gerektiğini öğreniyoruz. Dün petrol kaynaklı enerji ile çalışan motorlar gözde idi; yarın yenilenebilir enerjiyi kullanan motorlar yaygınlaşacak. Dün fiziksel büyüme önemliydi. Bugün, gelişme olmaksızın büyümenin anlamsız olduğunu ve öğrenme olmaksızın gelişmenin olamayacağını da öğrendik. İnanıyorum ki, yeni uygarlığın başat karakteri, ölçü içinde “sürdürülebilir gelişmeyi” başarmaktır. “Raylı Sistemlerde Atılım : Hızlı Tren Projeleri” DEĞERLERDE DEĞİŞİM EĞİLİMLERİ Dün önemliydi Yarın daha çok önemli olacak Maddi kaynaklar İnsan potansiyeli Yığınsal üretim yöntemleri Üretimde yenilikçi, yaratıcı esnek yöntemler Doğa kanunları ve teknoloji [ Doğa + Fazilet ] kanunları ve sorumluluk 10 Mart 2012 / Euraia Rail 2012 Fuarı / Raylı Sistemlerde Atılım: Hızlı Tren Projeleri–E.A / şo Uygarlığımızın bilgi düzeyi, görülmedik bir hızda artmaktadır. Başta bilgisayar ve ulaşım teknolojilerinde gözlenen hızlı değişimler, bir yandan insanlığın yaşam kalitesini artırıyor; diğer taraftan, ülkeleri ve ekonomileri birbirine sıkıca bağlıyor. Dünyanın gidişatı gösteriyor ki. bugünkü uygarlığımız; oluşturduğu adil olmayan gelir dağılımı, nüfus artışı, irrasyonel mal ve enerji tüketimleri ve doğanın bilinçsizce tahrip edilmesi sonucu ortaya çıkan iklim değişimi gibi çetrefil sorunlara çözümler bulmamızı sağlamak üzere, yeni değerler etrafında evrilmektedir. Özetle, insanlık yepyeni bir uygarlık inşa ediyor. 2008’den beri dünyayı saran global kriz, bence bu yeni uygarlığın doğum sancısıdır. 2 Doğa; madde ve enerji kaynağıdır. Doğa; çözüm yolları gösteren ilham kaynağıdır. Sadece görevini yapmak Gerekeni yapmak Petrol kaynaklı enerji Yenilenebilir enerji kaynakları Fiziksel büyüme Gelişme / kalkınma / öğrenme Adil Daha Hızlı olmayan gelir dağılımı nüfus artışı İrrasyonel mal ve enerji tüketimi Ölçülü nüfus adil gelir dağılımı artışı Ölçülü mal ve enerji tüketimi En Büyük Tehdit : İklim Değişimi YENİ DOĞAN UYGARLIK (Ölçü içinde sürdürülebilir gelişme) E. Arıoğlu 166 “Raylı Sistemlerde Atılım : Hızlı Tren Projeleri” Değerli Konuklar, Nüfus artışı, insan ve mal hareketliliğinin çoğalması, petrole duyulan ihtiyacı her gün daha çok artırmaktadır. Son yıllarda, yıllık 28~32 milyar varil ham petrol üretilmekte olup; bunun yarısı ulaşım sektöründe tüketilmektedir. Ulaşım sektörünün ihtiyacı, son kırk yıldır, yılda yaklaşık %28 oranında artmaktadır. Önümüzdeki 15~20 yılda da bu trendin aynen süreceği tahmin edilmektedir. Petrol ürünleri tüketen diğer sektörlerde de ihtiyaç yılda yaklaşık %10 oranında artıyor. Yakın gelecekte; gerek kaynakların tükenme riski, gerekse siyasal nedenler ile; petrol arzının sınırlandırılacağı ve petrol fiyatlarının Global Kriz sonrası süratle artacağı ve biraz da insafsız değerlere ulaşacağı tahmin edilmektedir. Petrol fiyatlarındaki artışın, ekonomide “zincirleme” maliyet artışlarını tahrik edeceği açıktır. 10 Mart 2012 / Euraia Rail 2012 Fuarı / Raylı Sistemlerde Atılım: Hızlı Tren Projeleri–E.A / şo Günümüzde ulaşım sektörünün temel enerji kaynağı, petrole dayalı ürünlerdir. Petrol doğanın insanlığa sunduğu armağandır, fakat oluşumu milyonlarca yıl sürer, miktarı sınırlıdır ve hızla tükenmektedir. 3 E. Arıoğlu 128 “Raylı Sistemlerde Atılım : Hızlı Tren Projeleri” DÜNYADAKİ TAŞIMACILIĞIN MODLARA DAĞILIMI (2000 / 2007 Ortalamalar) Yolcu Taşımacılığı Trilyon yolcu-km/yıl Dünyadaki yolcu ve yük taşımacılığının farklı modlara nasıl dağıldığını görmek ilginç olacaktır. Dünyada son yıllarda yapılan yolcu taşımacılığının 27~28 trilyon yolcu km/yıl civarında olduğu hesaplanıyor. Bu yolculuğun yaklaşık %90’ı “lastik tekerlekli” araçlarla, %6’sı havayoluyla ve %4’ü de raylı sistemlerle yapılıyor. Yine son yıllarda, dünyada toplam yük taşımacılığının yaklaşık 62~63 trilyon t-km/yıl değerine ulaştığı görülüyor. Bu taşımacılığın %72’si denizyolları, %13’ü lastikli araçlar, %12’si raylı sistemler, %3’ü boru hattı sistemleri ve geriye kalanı da havayolları ile yapılyor. Bu tablodan açıkça anlaşıldığı gibi, günümüzde demiryolları, karayolu ile rekabette çok geride kalmıştır. 10 Mart 2012 / Euraia Rail 2012 Fuarı / Raylı Sistemlerde Atılım: Hızlı Tren Projeleri–E.A / şo Değerli Meslektaşlarım, 4 Yük Taşımacılığı Trilyon ton-km/yıl Lastik Tekerlek.........…........…25.0 (%90) Demiryolu…………....………... 0.5 (% 4) Havayolu…………….......……. 2.0 (% 6) Nehir ve Deniz Yolu……....….. 0.1 Boru Hattı……...…………….….... - 8.0 7.5 0.2 45.0 2.0 TOPLAM……………………27.6 62.7 30 : milyon km karayolu (%13) (%12) (%72) (% 3) (%34 kaplanmış, %66 toprak yol) 900 : milyon karayolu aracı (%67’si otomobil, 13 trilyon km-araç / yıl) 1.2 : milyon km demiryolu E. Arıoğlu 90 Değerli Konuklar, Demiryollarının özellikleri diğer modlarla değerlendirildiğinde, saydamdaki tablo ortaya çıkıyor. birlikte “Raylı Sistemlerde Atılım : Hızlı Tren Projeleri” Bu tabloya bakarak, demiryollarının üstünlüklerini şöyle sıralayabiliriz: Kent-içi ve kentler-arası taşımada en yüksek ve rekabet edilemez kapasiteye sahiptir. En az enerji tüketimi ile doğa dostu bir taşıma modudur. En güvenli taşıma modlarından biridir. Arazi kullanımında en verimli ulaşım modudur. İşletme maliyeti makul düzeydedir. Yenilikçi çözümler ve yaratıcı tasarımlarla bu zaafların üstesinden gelinebilir ve geliniyor. Genel çerçeveyi göz önünde bulundurduğumuzda, demiryollarının diğer modlara kıyasla üstünlükleri, zaaflarından çok çok daha fazladır. Sözün özü; demiryolu taşımacılığı, doğmakta olan uygarlığımıza “en uygun” ve bugün bilinen taşıma modları arasında “en yaraşan” bir ulaşım modudur. 10 Mart 2012 / Euraia Rail 2012 Fuarı / Raylı Sistemlerde Atılım: Hızlı Tren Projeleri–E.A / şo Diğer taraftan, demiryollarının bazı zaafları da vardır: Kapıdan kapıya karayolları gibi taşıma yapamaz. Başlangıç yatırımı yüksektir; yaratıcı finansman metotları ve bazen devlet yardımı gerektirir. Performansı, işletme personelinin sürekli eğitimine bağımlıdır. İnşası ve işletmesi için ileri düzeyde know-how gerektirir. DEMİRYOLLARININ ÖZELLİKLERİ 5 YÜKSEK KAPASİTE Yolcu : Yük ( tek tren ile) : 60,000 yolcu/ saat-yön ~ 25 bin / ton AZ ENERJİ TÜKETİR Karayollarında tüketilenin 3’te 1’i Havayollarında tüketilenin 7’de 1’i GÜVENLİDİR Karayollarından 7 kat daha güvenli Havayolu ile neredeyse rekabet edebilecek seviyede BİRİM BAŞINA EN EKONOMİK ULAŞIM MODUDUR Yolcu Taşımada Yük Taşımada Karayolundan 3 kat daha az Havayolundan 2 kat daha az Karayolundan 5 kat daha az Havayolundan 15 kat daha az E. Arıoğlu 148 Değerli Konuklar, Demiryolu ulaşımının bugün sahip olduğu özellikler nedeniyle parlak bir geleceği vardır. Halen dünyada 1.2 milyon km demiryolunun %65’i, milli gelirleri görece yüksek ülkelerdedir. Ancak, son 10 yıldır dünyanın her bölgesinde hummalı bir demiryolu planlama seferberliği başlamıştır. İşveren ve işletmeciler için daha da güzel haberler var. Bugün tren üreticileri, sistem müteahhitleri ve ürün sağlayıcılar, özel ısmarlama sistemler için daha bilgili ve hazırlıklıdırlar. Ayrıca, bazıları yatırımın finansal risklerini de paylaşmaya artık isteklidir. Öte yandan, pazarda kullanıldıkça faydaları ortaya çıkan başka yenilikler de mevcut. Balast yerine beton tabliyeli hatlar; modlar arası entegrasyon teknolojileri; daha güvenli fren sistemleri; daha az malzeme ile üretilen eko trenler; modüler tasarımlar ile işletilmeye hazır trenler; katenersiz çözümler bu yeniliklerden bazılarıdır. GÜNÜMÜZDE BAZI DEMİRYOLU YENİLİKLERİ Demiryollarında talep, hız, konfor ve servis kalitesi sürekli artmaktadır. Bu artışlara cevap vermek üzere; Hızlı trenler, Eko trenler, 10 Mart 2012 / Euraia Rail 2012 Fuarı / Raylı Sistemlerde Atılım: Hızlı Tren Projeleri–E.A / şo Geçtiğimiz 25 yıl içerisinde, milli geliri yüksek ülkeler, dijital sinyalizasyon, sürücüsüz metro ve yüksek hızlı tren gibi birçok demiryolu yeniliklerini benimsediler. Bu sistemlerin yeterince güvenli olduğu anlaşılınca, başka ülkeler de kullanmaya başladılar. Böylece, bahsi geçen yenilikler sayesinde, 250 km ile 1.200 km arasındaki raylı sistemler, diğer ulaşım metotları ile rekabette fark yaratabildi. “Raylı Sistemlerde Atılım : Hızlı Tren Projeleri” 6 Modüler trenler, Katenersiz trenler, Dijital sinyalizasyon, Farklı işletme hatlarını güvenli kullanım için entegrasyon teknolojileri, Farklı modlara hızlı erişim teknolojileri, geliştirilmektedir. E. Arıoğlu 166 “Raylı Sistemlerde Atılım : Hızlı Tren Projeleri” HIZLI TREN HATLARINDA STANDARTLAR Ulaşım sektörü tarihinde, karayolu ve demiryolu endüstrileri arasında her zaman büyük rekabet yaşandı. Demiryolları 18301930 yılları arasında çok verimli ve parlak bir dönem yaşamıştı. Ancak, özellikle İkinci Dünya Savaşından sonra demokrasiotomobil ikilisinin hızla yaygınlaşması, bireysel özgürlüğün önem kazanması, ucuz petrol ve ülkeler arasında demiryolu standart farklılıklarının yarattığı olumsuzluklar gibi nedenlerle demiryolları rekabette geriye düştü. Ancak, 1960’lı yıllardan itibaren, dünyanın nereye doğru gittiğini gören demiryolu endüstrisi, rekabetini artırmak için yepyeni teknolojiler geliştirdi. Demiryolu, büyük “atılımını” 1964 yılında işletmeye giren Tokyo–Osaka Hızlı Tren sistemi ile başlattı. İlerleyen yıllarda, hızlı tren sistemlerinin “petrol fiyatları” tehdidine karşı en akıllı çare olduğu sezildi. Petrol fiyatlarının artışı devam ettikçe, demiryollarının kıymeti daha iyi anlaşılacak ve rekabet edilen mesafe daha da artacaktır. Bugün 1200 km’ye kadar mesafelerde, yolcuların %80’i hızlı treni, hava yollarına tercih etmektedir. 10 Mart 2012 / Euraia Rail 2012 Fuarı / Raylı Sistemlerde Atılım: Hızlı Tren Projeleri–E.A / şo Değerli Meslektaşlarım, 7 E. Arıoğlu 133 “Raylı Sistemlerde Atılım : Hızlı Tren Projeleri” YÜKSEK HIZLI DEMİRYOLU SİSTEMLERİ (2025 Tahmini)* Hızlı trenler, biraz önce belirttiğim gibi, 1964 yılında TokyoOsaka arasında “Shinkansen” (515 km) diye anılan hatta 210 km/saat hız ile çalışmaya başladı. 1985 yılında, hatta yapılan bazı iyileştirmeler ile hız 240 km/saat’e, kısa bir süre sonra da 300 km/saat’e yükseltildi. Fransız Demiryolları İdaresi TGV, Paris– Londra arasını yüksek hızlı tren olarak tasarladı ve 1981 yılında 260 km/saat tasarım hızı ile hattı işletmeye aldı. 1983’te 270 km/saat hıza, 1989’da 300 km/saat hıza ulaşıldı. Bu başarılı denemeler, ülkelerin cesaretini artırdı. Başta Japonya ve Fransa olmak üzere, hızlı tren hatlarını artırmaya başladılar. Yarışa Almanya, İtalya, İspanya, Belçika, Kore, Çin ve Türkiye de dahil oldu. 2010 yılı itibariyle dünyada, 14 ülkede toplam 14.700 km hızlı tren hattı çalışıyor. 2025 yılında, 28 ülkedeki hızlı tren hatlarının toplamının yaklaşık üç kere katlanarak, 42.000 km’ye ulaşacağı tahmin ediliyor. 10 Mart 2012 / Euraia Rail 2012 Fuarı / Raylı Sistemlerde Atılım: Hızlı Tren Projeleri–E.A / şo Değerli Konuklar, 8 E. Arıoğlu 133 “Raylı Sistemlerde Atılım : Hızlı Tren Projeleri” Sayın Başkan, Değerli Konuklar, Buraya kadar anlattıklarım özetlenirse; Hızlı tren, bölgelere bereket ve refah getirir. Hızlı tren, yaşam kalitesi artışının belgesidir. Hızlı tren, çevreye duyarlı ve saygılıdır. ulaşım modudur. Hızlı tren, petrol fiyatlarının artışına karşı geliştirilen en etkili çözümdür. Güzel Türkçemizde anlamlı ve çok kullanılan bir deyim var. “Güle güle git; güle güle gel.” Çinliler de benzer bir deyim kullanıyorlar: “Kolayca git, kolayca gel”. Binlerce yıl önceden, âkil insanların bu sihirli, atasözü gibi deyimlerle bizlere bir hatırlatmada bulunduklarını düşünüyorum. Belki şöyle demek istiyorlar: Güzel ortamlar içinde, en az enerji sarf eden, en konforlu ve güvenli ulaşım sistemiyle git ve gel… İnsanlık böyle bir ulaşım sistemi için binlerce yıldır uğraşıyor. 10 Mart 2012 / Euraia Rail 2012 Fuarı / Raylı Sistemlerde Atılım: Hızlı Tren Projeleri–E.A / şo Hızlı tren, 1.200 km’ye kadar, en rekabetçi ve en güvenli 9 Konya Ovasında Hızlı Tren (2010) HIZLI TREN : Berekete Giden Yol Çevreye Duyarlılık Konforlu ve Güvenli Yolculuk Yaşam Kalitesinin Artması DEMEKTİR. E. Arıoğlu 124 “Raylı Sistemlerde Atılım : Hızlı Tren Projeleri” Değerli Konuklar, Proje, altyapısı ve üstyapısı ile birlikte Türk yükleniciler tarafından gerçekleştirilmiştir. Projenin tüm karşılanmıştır. finansmanı TCDD’nin öz kaynaklarından Toplam proje bedelinin yaklaşık %30’u ithal malzemeler için harcanmıştır. Yapacağımız yeni hatlarda bu oranı %20’nin altına düşürmeyi planlıyoruz. Projenin üstyapısı 21 ayda tamamlanmış ve çalışılan her gün yaklaşık 915 m bitmiş tek hat üst yapı demiryolu inşa edilmiştir. Burada tarif edilen bitmiş tek hat üstyapı inşaatına subbalast, balast, travers, ray, makaslar, yanyollar, katener, trafolar, teknik binalar, elektrifikasyon, merkezî kontrol, sinyalizasyon Level 1 imalatları dahildir. 10 Mart 2012 / Euraia Rail 2012 Fuarı / Raylı Sistemlerde Atılım: Hızlı Tren Projeleri–E.A / şo Filmi başlatmadan önce, projenin bazı önemli özelliklerini ve bu projede öğrendiklerimizden bazılarını vurgulamak istiyorum. 10 E. Arıoğlu 101 Sinyalizasyon Level 2’nin montajları ve Level 1’in full testleri 7 ay sürmüştür (Ticari operasyon: Temmuz 2011’de başlamıştır.) Sinyalizasyon Level 2 testleri devam etmektedir. “Raylı Sistemlerde Atılım : Hızlı Tren Projeleri” (Bitme tarihi: Nisan 2012) Projenin altyapısı ve üstyapısı dahil (araçlar hariç) 1 metre tek hat inşaatı, 1.250 € gibi çok mütevazı bir bedele yapılabilmiştir. Altyapı ve üstyapı işlerinin farklı müteahhitlerce yürütülmesi, uygulamada “koordinasyon” zorluğu yaratıyor. Altyapı oturmaları sönümlenmeden, üstyapı inşaatları başlatılmamalıdır. Dolgudan köprülere / tünele / menfezlere giriş çıkış bölgeleri mutlaka “geçiş” metodları uygulanarak inşa edilmelidir. Sinyalizasyon elemanlarının üretim ve testleri çok vakit almaktadır. Sinyalizasyon projeleri ve ilgili kararlar işin başında belli olmalıdır. Hızlı tren hatları tam korunmalı olmalıdır. Periyodik hat ve araç bakımlarının, hattın güvenli ve verimli çalışması için hayati önemi vardır. Proje’nin yapımı boyunca her sorunu çözmek için olağanüstü gayret gösteren TCDD Genel Müdürü Sayın Süleyman Karaman’a ve onun şahsında bütün proje kontrol ekibine ve projeye emeği geçen herkese, katkılarından dolayı teşekkürlerimi sunuyorum. Onlar olmasaydı proje başarılı olamazdı. 11 Ayrıca sabrınız için sizlere de teşekkür ediyorum. Saygılarımla, Ersin Arıoğlu / Çamlıca Toplam : 1.443 10 Mart 2012 / Euraia Rail 2012 Fuarı / Raylı Sistemlerde Atılım: Hızlı Tren Projeleri–E.A / şo Son olarak, bu projeyi yaparken önemini iyice kavradığımız 6 kritik noktayı sizlerle paylaşmak istiyorum. E. Arıoğlu 184