Untitled
Transkript
Untitled
>>> SAYI 13 TEMEL B‹LG‹LER B‹LG‹SAYARINIZA BAKIM YAPMAK RAHAT ÇALIfiMA ‹Ç‹N B‹LG‹SAYARDA BAHAR TEM‹ZL‹⁄‹ GRAF‹KLER B‹LG‹SAYARDA GRAF‹KLER‹N MANTI⁄INI ANLAMAK OYUN ARAÇLARI DAHA ZEVKL‹ OYUNLAR ‹Ç‹N FARKLI KONTROL AYGITLARI WINDOWS WINDOWS B‹LEfiENLER‹ DAHA GEL‹fiM‹fi B‹R ‹fiLET‹M S‹STEM‹ YARATMAK KARAKTER EfiLEM STANDART KARAKTERLER‹N DIfiINDAK‹LER‹N‹ KULLANMAK 14. SAYIDA NELER VAR? PROJELER V‹DEO KASET KAPA⁄I YAPMAK WORD’Ü GÜNLÜK UYGULAMALARDA KULLANMAK INTERNET NET ÜZER‹NDE M‹ZAH INTERNET ÜZER‹NDEK‹ EN ‹Y‹ E⁄LENCE S‹TELER‹ OUTLOOK ‹LE MAIL YOLLAMAK ELEKTRON‹K MEKTUP YOLLAMANIN ‹NCEL‹KLER‹ INTERNET’‹ Ö⁄RENMEK INTERNET HAKKINDA ÖNCEL‹KL‹ OLARAK B‹LMEN‹Z GEREKENLER MULTIMEDIA VE E⁄LENCE CD OKUYUCUSU CD OKUYUCULAR ÜZER‹NE B‹LMEN‹Z GEREKENLER TEMEL B‹LG‹LER BITMAP GRAF‹KLERLE ÇALIfiMAK WORD 97’DE FARKLI GÖRÜNÜMLER WINDOWS KISAYOLLAR ‹LE ÇALIfiMAK BAfiLAT MENÜSÜNÜN ÖZELLEfiT‹R‹LMES‹ PROJELER WORD ‹Ç‹NDE HESAP TABLOLARININ YARATILMASI INTERNET INTERNET ÜZER‹NDE SANAT YEN‹ MESAJIN OKUNMASI INTERNET EXPLORER’DA ARAMA VE YAZDIRMA MULTIMEDIA VE E⁄LENCE CD L‹STELER‹N‹N OLUfiTURULMASI SÖZLÜK S HARF‹ 22 A¤ustos’ta Bayilerde Kaç›rmay›n! SÖZLÜK R <RADYO KARTI - RIVA> B‹LG‹SAYAR TER‹MLER‹N‹N SÖZLÜK ANLAMLARI Bilgisayar›n›zla ilgili her türlü sorun için “Herkes ‹çin Bilgisayar” Destek Telefonu 0 800 211 61 17 Saatleri: 9.30 - 11.00, 13.00 - 14.30 Abone Servisi 0 800 211 61 18 Herhangi bir say›y› kaç›rd›¤›n›zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz ve “Herkes ‹çin Bilgisayar”› eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün. En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece “Herkes ‹çin Bilgisayar” her düzeyden kullan›c› için “eksiksiz” bir baflvuru kayna¤› olacak. Genel Yay›n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz› ‹flleri Müdürü: Mahmut Karsl›o¤lu, Editör: Banu Cengiz, Grafik Tasar›m: Murat Çelik, Reklam Koordinatörü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: Yeliz Koyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili, Da¤›t›m: Nebi Danac›, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard›mc›s›: Beste Özerdem, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Ad›na Sahibi: Gökhun Sungurtekin, Renk Ayr›m›-Film Ç›k›fl ve Bask›: As›r Matbaac›l›k Ltd. fiti., Da¤›t›m B‹RYAY A.fi., Vogel Ankara Temsilcisi: Dilek Özgen Vogel Yay›nc›l›k Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün ‹fl Merkezi No: 231/3 80380 Kas›mpafla-‹STANBUL Tel: (212) 297 17 24 Faks: (212) 297 17 33 Ankara Büro Menevifl Sokak No: 26/4 06540 A. Ayranc›-ANKARA Tel: (312) 467 03 50 Faks: (312) 466 27 66 >>> B‹LG‹SAYARINIZA BAKIM YAPMAK TEMEL B‹LG‹LER B‹LG‹SAYARINIZA BAKIM YAPMAK Bilgisayar asl›nda pek de talepkar olmayan bir arkadaflt›r ama yine de arada bir de olsa ona ilgi göstermeniz gerekir. Bilgisayar›n›z, toz, sigara külü, yemek kal›nt›s› ya da günefl ›fl›¤› gibi d›fl etkenlerden zarar görebilir. Bilgisayar›n›z› -ev ya da ofis gibi normal bir ortamda yaklafl›k üç ayda bir kere- do¤ru flekilde temizlemeniz gerekir. Temizleme ifllemi s›ras›nda bilmeniz gereken ilk fley, bilgisayar›n›z›n baz› bölümlerinin plastikten yap›lm›fl oldu¤u ve bu nedenle onu temizlerken sadece bilgisayar temizli¤i için özel olarak üretilenlerin d›fl›nda ya sade su ya da bulafl›k y›kama deterjan› kullanmam›z gerekti¤idir. Çözücülerin bir ço¤u bilgisayar›n›z›n plastik parçalar›n›n erimesine neden olabilir. Örne¤in benzin kullanmak, tam da bu nedenden ötürü hiç de do¤ru bir tercih de¤ildir. Dikkat etmeniz gereken di¤er önemli bir kural ise, bilgisayar›n›z› temizlemeye bafllamadan önce kapatman›z gerekti¤i. Temizleme s›ras›nda hafif nemlendirilmifl bir toz bezi kullanman›z do¤ru olacakt›r. Kulland›¤›n›z temizlik ürününü de kesinlikle bilgisayar›n›z›n üzerine düflürmemeli ya da aras›na kaç›rmamal›s›n›z. S‹STEM ÜN‹TES‹ (B‹LG‹SAYARIN DOLABI) Toza ve kire karfl› savafl›rken yaflayaca¤›n›z en büyük dezavantaj güç kayna¤›na yerlefltirilmifl olan vantilatör ya da do¤rudan ifllemcinin üzerine yerlefltirilmifl olan fand›r. Fan, bilgisayar›n iç k›sm›n›n so¤utulmas›n› sa¤lar. So¤uk hava kasan›n arkas›ndaki fan delikleri taraf›ndan (ama ayn› zamanda CD-ROM ve disket mekani¤i taraf›ndan da) emilir ve s›cak hava d›flar› üflenir. Fan›n yapt›¤› ikinci ifl ise, toz ve sigara duman›n›n emilme ifllemi. Bilgisayar›n›z› tozdan koruman›z çok önemlidir, özellikle de içinde metal bulunan ya da kimyasal elementler bar›nd›ran toz türleri çok daha tehlikelidir. Size tavsiyemiz fandan düzenli olarak gelen monoton sesi dinlemeniz. E¤er her zamanki monoton ses d›fl›nda sesler duyarsan›z, bilgisayar›n›z›n so¤utma ifllemiyle ilgili sorunlar yafl›yor olabilirsiniz. Bu fan›n ifllemlerini yerine getirmedi¤inin bir göstergesi olabilir. E¤er fan›n sesini duymazsan›z, gerçekten üfleyip üflemedi¤ini anlamaya çal›fl›n. Daha pahal› ve yeni bilgisayarlarda var olan "ak›ll›" fanlarda bulunan termal sensör sayesinde, fan bilgisayar›n ›s›s› yükseldi¤i anda uyar›l›yor ve otomatik olarak çal›flmaya bafll›yor. Baz› iyi markalar da e¤er ›s› gere¤inden fazla yükselirse, kullan›c›y› uyar›yor. Disket ve CD-ROM mekaniklerini özel temizlik malzemeleri kullanarak temizlemeniz ge- HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 69 <<< TEMEL B‹LG‹LER B‹LG‹SAYARINIZA BAKIM YAPMAK rekir. Bilgisayar parças› satan ma¤azalarda mekanik aletleri temizlemek için kullan›lan temizlik malzemeleri de bulunur. Bilgisayar›n›z› temizlerken kullanaca¤›n›z malzemeleri bu tür yerlerde bulman›z mümkündür. Genelde bu tür ürünler temizleme disketi ve özel temizleme s›v›s›ndan oluflur. Yapman›z gereken tek fley temizleme disketini disket sürücüye yerlefltirmek ve masaüstündeki Bilgisayar›m ikonuna t›klad›¤›nda ç›kacak olan disket ikonuna t›klamak olarak özetlenebilir. E¤er CD-ROM’u teD‹KKAT mizlemek isterseniz o zaman da temizleme CD’sini tak›p bu sefer de yine masaüstünE¤er bilgisayar›n›za farkl› ayg›tlar ba¤lamak istiyorsan›z, o zaman kasan›n arkadeki Bilgisayar›m ikonuna, oradan s›nda kaç tane ba¤lant› yeri oldu¤una dikda CD-ROM ikonuna t›klaman›z kat etmeniz gerekir. Örne¤in klavyenizi, fayeterli olacakt›r. Windows disketi renizi ve yaz›c›n›z› ba¤lant› yerlerine takya da CD’yi okuma s›ras›nda hata t›ktan sonra, taray›c› ya da dijital kameray› mesaj› verecektir ama üst üste 3-4 takacak yer bulamayabilirsiniz. Yeni bilgikere "yeniden dene" tufluna basasayar al›rken özellikle USB ba¤lant› noktarak okutabilirsiniz. Daha sonra lar›n›n bulunmas›na dikkat edin. "iptal" tufluna basarak temizleme ifllemini bitirebilirsiniz. ! < > >>> MON‹TÖR Monitör sürekli olarak nemli bir bezle silinmeli ve böylece tozdan mümkün oldu¤unca uzak tutulmal›d›r çünkü monitörün üzerindeki elektrostatik güç bazen tozu çekebilir. Temizleme ifllemi için arada bir süpürge de kullanabilirsiniz. Bu ifllemi yaparken flarjl› süpürge ya da normal elektrikli süpürge kullanabilirsiniz. E¤er sigara içiyorsan›z, monitörün ekran k›sm›na da dikkat etmeniz gerekiyor. Monitörleri silmek üzere yap›lm›fl özel kuru ya da ›slak bezler var ama pencereleri silerken kullan›lan ve iz b›rakmayan alkollü temizlik maddeleri de bu tür temizlik ifllemleri için son derece uygundur. KLAVYE Baz› kullan›c›lar klavyelerini temizlemek yerine eskisini at›p yeni bir tane almay› tercih ediyorlar. E¤er klavyenin tufllar›n›n aras›na giren kirleri ç›karmak istiyorsan›z, o zaman klavyeyi bafl afla¤› tutun ve kirlerin dökülmesini sa¤lay›n. Bu ifllemden sonra geriye kalan kir birikintilerini temizlemek için elektrikli süpürgeyi kullanabilirsiniz. Arada bir tufllar› da silmenizi tavsiye ederiz. Çünkü tozlanm›fl ve kirlenmifl tufllar› olan bir klavyeyle çal›flmak pek de keyifli olmayacakt›r. Klavyeyi su kullanarak temizlemek isterseniz, o zaman önce nemli bir bezle silin ve daha sonra da klavyenizi kurumaya b›rak›n. E¤er klavyenizin üzerine kahve ya da limonata gibi flekerli içecekler dökerseniz, o zaman kasan›n arkas›ndaki yerinden ç›kar›n ve temiz suyla y›kay›n. Klavyeyi kullanmad›¤›n›z zamanlarda üzerine plastik bir örtü örterek temiz kalmas›n› sa¤layabilirsiniz. FARE Fareyi de temizlemeniz mümkün. Farenin arkas›n› çevirin kapa¤› çevirerek aç›n. Böylelikle farenin içindeki topa ulaflacaks›n›z. ‹flte sorunlar›n kayna¤› burada; tekerle¤in üzerine yerleflmifl olan toz. Bu tür kirleri b›çakla kaz›yarak temizlemeniz gerekir. ‹mlecin çok yavafl hareket etmesinin ve bu anlamda bilgisayar› kullanan kifliyi zorlamas›n›n as›l sebebi üzerinde biriken kirdir. Fareyi temizlerken içindeki topu ve topun alt yüzeyini de temizlemeyi unutmay›n. D‹⁄ER ‹fiLEMLER Bilgisayar›n plastikten yap›lm›fl olan di¤er parçalar›n› ›slak bir toz beziyle silerek de temizleyebilirsiniz. Yaz›c›lar ve di¤er çevrebirimi ürünleri üreticilerinin tavsiye etti¤i flekilde temizlenmelidir. >>> 70 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER >>> TEMEL B‹LG‹LER GRAF‹KLER GRAF‹KLER “Grafik” kelimesinden genelde kalem ya da f›rça kullanarak yap›lm›fl resimleri anlar›z. Ama grafik kelimesi, bilgisayar kelimesiyle yan yana telaffuz edilirse, ancak bu konuyla ilgili insanlar, size neler olup bitti¤ini anlay›p aç›klayabilir. Asl›nda bilgisayarda grafik yapt›¤›n›z zaman yaflanan tek fark, çal›fl›rken farkl› araçlar kullan›yor olman›z. Di¤er bir fark da bilgisayar›n resmi, insandan çok daha farkl› alg›lamas›. Herhangi bir kalemle bir fleyler çizmek biz insanlar için son derece kolayken, bilgisayar için bunun anlam› yap›lmas› gereken birçok hesapt›r. Bu yüzden de yazma ifllemi gelifltirilirken iki adet birbirinden farkl› ana yöntem saptanm›flt›r. Bunlardan bir tanesi f çizgileri (vektörler) kullan›larak gelifltirilen yöntem, di¤eri de birbirine çok yak›n duracak flekilde yerlefltirilmifl küçük noktalar› kullanan yöntem. VEKTÖR GRAF‹⁄‹ Vektör grafi¤i asl›nda çocuklar›n toprak zemine çizdi¤i basit resimlerle benzerlik gösterir. Resim büyük bir daireden ve onun ortas›ndan geçen bir çizgiden oluflur. Bunun d›fl›nda bir de grup halinde s›ralanm›fl dikdörtgenler ve eller bulunur. Program resmi gösterdi¤i s›rada büyük bir h›zla bir diyagram çizecek ve yavafl yavafl resmin kendisini ortaya ç›karacak. ‹lk baflta matematik formlar›ndan güzel resimler yaratamayaca¤›n›z› düflünebilirsiniz ama sonra asl›nda bunun tam aksinin geçerli oldu¤unu göreceksiniz. Her çizginin rengini ve kal›nl›¤›n› kendiniz ayarlayabilir, boflluklar› birbiriden farkl› renklerle doldurabilir, istedi¤iniz her türlü çizimi yapabilirsiniz. Vektör grafik tarz› çizim programlar›n›n en bilinen ve en popüler olan› CorelDraw’dur. BITMAP GRAF‹⁄‹ Duvarlar›na birkaç farkl› renkte fayans döflenmifl olan büyükçe bir banyo hayal edin. E¤er döfleme iflini yapm›fl olan usta biraz becerikliyse ve elinde en az 16 farkl› renge sahip fayans varsa, tafllar› bilgisayar gibi yerlefltirebilir. Fayanslar ne kadar küçükse ortaya ç›kacak olan resim de o kadar güzel olacakt›r. Bu tür grafi¤e "bitmap" ad› verilir çünkü "bit" bir bilgi birimidir. Bir bilgi birimi olarak da fayans›n hangi renk olaca¤›n› belirler. Asl›nda her bit’i satranç tahtas›n›n bir karesi olarak nitelendirmemiz de mümkün. Bilgisayar renkleri bu flekilde alg›lar ve her bir kareye farkl› renk verir. *< PIKSEL Bitmap grafi¤indeki en küçük noktaya piksel denir. E¤er pikseller çok küçükse, göz taraf›ndan ‹PUCU > E¤er bilgisayar›n›zda yaln›zca resimlerle çal›fl›yorsan›z o zaman 72 ‘dpi’a kadar çözünürlük sizin için yeterliolacakt›r. Çünkü standart monitörler daha yüksek çözünürlü¤ü desteklemez. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR >>> ● TEMEL B‹LG‹LER 71 <<< GRAF‹KLER ay›rt edilemezler ve renkli görüntünün içinde ak›p giderler. Çoklu zum yaparsan›z, resme dahil olan ba¤›ms›z noktalar› da görebilirsiniz. Bir resimde bu noktalardan yüz binlercesi bulunur. Her nokta ayr› ayr› tarif edildi¤i için bilgisayar da sürekli hesaplamalar yapmak zorunda kal›r. Ayr›ca çok da fazla bilgiyle yüklenmifl olur. Bu sebepten dolay› bilgi yükünü hafifletmek için farkl› yöntemler gelifltirilmifl durumda. S›k›flt›rma bunlardan bir tanesi. Örne¤in temelde birçok nokta ve ayn› renkte alan bulunabilir. Bu nokta ve alanlar çok daha kolay aç›klanabilir ve böylelikle bol miktarda yer tasarrufu sa¤lanabilir. RENKLER Bilgisayar için renklerin isimleri o kadar da önemli de¤ildir, çünkü renklere verilen adlar matematiksel olarak do¤ru tan›mlanmam›flt›r. Bu yüzden de belirli renkleri do¤ru flekilde tan›mlamak için gelifltirilmifl ‹PUCU yöntemler mevcut duYap›lan baz› araflt›rmalara göre, rumda. Bu da insan gözü 16 milyondan fazla renmonitörün kaç adet gi alg›layam›yor. Bir flekilde alg›larengi gösterebildi¤inan renk say›s›n› art›rmaya çal›flne ba¤l›. Daha eski mak pek de olumlu sonuçlar bilgisayarlar en fazla 256 vermiyor. (baz›lar› ise 16) adet renk *< > >>> 72 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER gösterebilirken, yeni bilgisayarlar ise, 65 bin adetten 16 milyon adede kadar rengi gösterebiliyor. 16 milyon adet renk "gerçek renk" olarak adland›r›l›yor. Zamanla s›radan olarak nitelendirilebilecek grafikler için bile gerçek renk standart haline gelecek. Gösterilebilir renklerin say›s› öncelikli olarak renk skalas›na, daha sonra da resmin çözünürlü¤üne ve dosyan›n büyüklü¤üne göre de¤iflmektedir. E¤er resimler kaliteliyse o zaman diskete s›¤malar› biraz zor olacakt›r. Bir de e¤er tüm bir foto¤raf albümünü kaydetmeye kalkarsan›z CDROM’un kapasitesi yeterli olmayacakt›r. Bu yüzden de taranan ya da bilgisayarda yap›lan resimler .TIFF, .JPEG gibi farkl› formatlarda kaydedilirler. Böylelikle veriyi s›k›flt›rmak ve daha az yer kaplamas›n› sa¤lamak mümkün olur. Bitmap grafik programlar›n›n en iyisi ise Adobe Photoshop. Ama Windows ile birlikte gelen Paint Shop Pro da ayn› ifli yapacakt›r. >>> TEMEL B‹LG‹LER >>> OYUN ARAÇLARI TEMEL B‹LG‹LER OYUN ARAÇLARI Günlük hayatta bilgisayar›n›z› klavyye ve fare yard›m›yla kullan›rs›n›z. Bu araçlar kategorisindeki joystick ve joypad’lerden k›saca söz edece¤iz. Bu araçlar› günlük hayatta PC’niz ile ifllerinizi yaparken de¤il, oyun oynarken kullan›rs›n›z. Asl›nda bahsedece¤imiz her iki araç da oyun oynarken kullan›lmas›na ra¤men, aralar›ndaki baz› farklardan dolay› burada her ikisinden de ayr› ayr› bahsedece¤iz. E¤er bilgisayar oyunlar›yla ilgili de¤ilseniz, bu sayfalarda bulaca¤›n›z yaz›lar sizi pek de ilgilendirmiyor demektir. Ama e¤er bilgisayarda e¤lence konusuyla k›sa bir zamand›r ilgileniyorsan›z, o zaman bu sayfalarda size gerekebilecek ö¤üt ve bilgileri bulabilirsiniz. JOYPAD Bilgisayar oyunlar› (di¤er birçok yaz›l›m gibi) klavye kullan›larak kontrol ediliyor. Ama herhangi bir ifl yaparken klavyeyi kulland›¤›n›zda parmaklar›n›z›n pozisyonu oyun oynarkenki pozisyondan çok daha farkl›d›r. Bunun sebebi de oyun oynarken daha çok yukar›, afla¤› ve sa¤-sol tufllar›n› kullanmaya ihtiyaç duyuyor olman›z. Bu tufllar d›fl›nda bir de klavyenin rakamlar taraf›nda bulunan 4, 6, 2 ve 8 tufllar›n› da oyunu kontrol etmek için kullanacaks›n›z. Bu tufllar asl›nda birçok oyun için pek de yeterli olmayacakt›r. Oyunun as›l kahraman› d›fl›ndaki yard›mc› karakterleri de Ctrl, Alt, Shift, Enter, boflluk tufllar› ile Insert, Delete, Home, End, Page Up ve Page Down tufllar› ile kontrol edebilirsiniz. Ellerinizi klavyenin üzerine yerlefltirirken son derece dikkatli olun ve sayd›¤›m›z tüm bu tufllar› kontrol edebilece¤inizden emin olmaya çal›fl›n. Hemen fark edece¤iniz üzere asl›nda bu elleriniz için pek de rahat bir pozisyon de¤il. Parmaklar›n›z birbirinden oldukça ayr› olarak durdu¤u için, ellerinizin üzerine epey stres yüklenecektir. Stres ve arada bir yaflanan spazmlar d›fl›nda, bu durum çok ender de olsa daha ciddi sorunlara yol açabilir. Bir de oyuna konsantre olmak istedi- ¤iniz için tufllar› çok rahat bir biçimde kullanabiliyor olman›z gerekmekte. Yaflayaca¤›n›z son dezavantaj ise baz› tufllar›n di¤erlerinden daha çok eskimesi olabilir. Duydu¤umuza göre, bir flirkette sürekli ayn› oyunun oynanmas› sonucu Ctrl tuflu art›k kullan›lamaz hale gelmifl olan sekiz adet klavye yenileriyle yer de¤ifltirmifl ve ard›ndan flirket çal›flanlar›n› denetlerken çok daha s›k› kurallar konulmufl. Bu tür bir sorunu önlemek için yapman›z gereken tek fley, oyun oynarken bir joypad kullanmak olacakt›r. JOYPAD NED‹R, NE ‹fiE YARAR? Basit bir flekilde tan›mlamak gerekirse, joypad oyun oynamak için kullan›lan küçük bir klavyedir. Bu oyun arac›n› baflka bir amaç için kullanamazs›n›z. Her joypad’de oyundaki hareketleri kontrol etmenize yarayacak bir bölüm bulunur. Bu k›s›mda ya art› oluflturacak flekilde yerlefltirilmifl dört adet dü¤me ya da dört farkl› yöne de hareket ettirilebilecek bir kontrol mekanizmas› bulunur. Daha modern joypad’lerde bu mekanizma yerine daha yumuflak hatl› konkav bir dü¤me bulunur. Di¤er bir parça ise atefl dü¤meleridir. Eski model joypad’lerde 2 ya da 4 adet atefl dü¤mesi bulunurken, yenilerde 6 ya da 8, bazen de daha fazla atefl dü¤mesi bulunur. Ayn› fley oyun mekanizmas› için de geçerlidir. Ne kadar fazla dü¤me olursa o kadar iyi olur. E¤er sadece dört dü¤me varsa, o zaman baz› fonksiyonlar› kontrol edebilmek için klavyeyi de kullanmak zorunda kalacaks›n›z demektir. Bu da tüm fonksiyonlar› kontrol etmek için klavyeyi kullanmaktan çok daha kötü bir durum. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 73 <<< < < < Ergonomik olarak tasarlanm›fl joypad < < < Ergonomik olmayan joypad OYUN ARAÇLARI Belki bunu duymak size tuhaf gelecektir ama joypad’lerin karakteristik özelli¤i flekilleridir. Daha önceleri joypad üreten flirketler flekil konusuna pek de önem vermezlerdi ama günümüzde joypad üretenler flekil ve tasar›m konusuna çok önem veriyorlar. Onlar için önemli olan ürettikleri joypad’in rahatl›kla kavranabilmesi ve kullan›m esnas›nda da herhangi bir zorluk ç›karmamas›. Bir joypad’in ergonomik olup olmad›¤›n› elinizle kavrad›¤›n›z anda anlaman›z mümkün. Önemli olan da elinizde kolayl›kla tutabilmeniz ve tüm tufllara ulaflabilmeniz. Özellikle aksiyon oyunlar› için bir joypad’de aranan özellikler turbo-atefl ve otomatik atefl özellikleridir. Turbo atefle bast›¤›n›z zaman sanki sürekli ve üst üste atefl etmiflsiniz gibi aral›ks›z atefl edilir. Otomatik atefl de benzer flekilde çal›fl›r, ama bu sefer dü¤meye basma zahmetine bile katlanman›za gerek olmaz çünkü joypad otomatik olarak kendi kendine atefl eder. Bu ifllemi de sürekli ve düzenli olarak yapar. Modern araçlar farkl› tiplerde makrolar yarat›lmas›na olanak sa¤lar. Örne¤in bir dü¤meye basarak daha önceden tan›mlanm›fl anahtarlar atayabilirsiniz. Bu, örne¤in kung-fu gibi dövüfl oyunlar› için son derece kullan›fll› olabilir çünkü bu tür oyunlarda dü¤me kombinasyonlar› özel kavrama flekilleri bafllatmak için kullan›l›r. ‹K‹ VE DAHA FAZLA KULLANICI ‹Ç‹N OYUNLAR Tek kifli için joypad’in ne tür faydalar sa¤lad›¤›n› anlatt›k. Ama yaln›z bafl›n›za de¤il de ekip olarak oynayabilece¤iniz oyunlar da vard›r. E¤er bir arkadafl›n›zla rakip olup hokey ya da futbol oynarsan›z kesinlikle yapay zekaya karfl› oynad›¤›n›zdan çok daha fazla zevk alacaks›n›z. INFO E¤er arkadafl›n›z ve siz ayr› bilgisayarlara sahipseniz ve LAN ya da modem ba¤lant›JOYPAD BA⁄LANTISINI YAPMAK s›yla bu iki makine birbirine Joypad’ler oyun ba¤lant› noktas›na ba¤l›ysa, o zaman her fley tak›l›r. Bu ya ayr› olarak yolunda demektir. Ama iki bulunur ya da ses adaptörkifli bir makineyi paylafl›yorlerinin üzerinde gelir. san›z o zaman sorun yaflaman›z olas›, çünkü do¤al ola- I < > >>> 74 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER rak tek bir klavyeyi paylaflmak biraz zor olacak. Böyle bir durum söz konusu ise, o zaman joypad do¤ru çözüm olacakt›r. Birinci oyuncu klavye kullanarak oyunu kontrol ederken, di¤er oyuncu da joypad’i kullanacak. Bu durumda yapman›z gereken tek fley birbirinize karfl› m› yoksa yapay zekaya karfl› m› oynayaca¤›n›zla ilgili bir seçim yapmak. Bunun d›fl›nda daha karmafl›k durumlar da olabilir. Bir bilgisayar› birden fazla kiflinin kullanmas› gerekebilir. Böyle bir durumda ayn› anda birden çok joypad ba¤lant›s› yapman›z› sa¤layacak özel ayg›tlardan edinmeniz gerekecektir. Asl›nda bu pahal› bir çözüm ama ayn› zamanda çok da keyifli. Kendi üzerine baflka joypad ba¤lant›s›n› da destekleyen bir joypad bile var; Microsoft Sidewinder Pro. Bu flekilde dört tane joypad’i ayn› anda birbirine ba¤layabilirsiniz. Bu da akl›n›za bile gelemeyecek kadar çok çeflitli e¤lence demek. En ucuz joypad’ler 5 dolar civar›ndayken, ortalama bir joypad isterseniz 20 dolar ödeyerek bir tane edinebilirsiniz. En iyisini isterim derseniz ödemeniz gereken fiyat 40 dolara kadar ç›kacakt›r. Joypad sat›n al›rken, özellikle flekil itibariyle ergonomik olanlar› tercih etmenizi tavsiye ederiz. Bu tür joypad’leri çok daha rahat kullanacaks›n›z. Baflka bir önemli nokta da kuflkusuz joypad üzerindeki dü¤me say›s›. Dört adet dü¤me az olabilir, alt› ise ortalama say›labilir. Sekiz ya da daha fazlas› ise ideal say›d›r. E¤er vaktinizin ço¤unu oyun oynayarak geçirmeyi düflünüyorsan›z, o zaman bir joypad alman›zda fayda var demektir. Bir de e¤er çocu¤unuz varsa ve o da oyun oynamaktan keyif al›yorsa, yine bir joypad’e ihtiyac›n›z var demektir. Böylelikle çocu¤unuz joypad’i kullanarak oyun oynarken, siz de kendi ihtiyaçlar›n›z do¤rultusunda klavyeyi kullanabilirisiniz. Klavyenin aksine joypad, masan›n üzerine yerlefltirerek kullan›lmaz, elde tutulur. Sol elin baflparma¤› yönü (sol, sa¤, yukar›, afla¤›) kontrol etmek için kullan›l›rken, sa¤ elin baflparma¤› joypad’in üst k›sm›nda yer alan dü¤meleri kontrol etmek için kullan›l›r. Daha modern joypad’lerde ise sol ve sa¤ iflaret parma¤› için de dü¤meler bulunur. >>> TEMEL B‹LG‹LER >>> WINDOWS B‹LEfiENLER‹ WINDOWS WINDOWS B‹LEfiENLER‹ Windows 95 bir iflletim sistemidir ama bu tan›m›n yeterli oldu¤unu pek de söyleyemeyiz. Asl›nda, "Windows, PC ile çal›flmak için gerekli olan temeldir," demek daha do¤rudur. Bu temelin üzerine eklentiler yaparak kullan›m alan›n› gelifltirebilirsiniz. Bu tam olarak ne anlama gelir? Windows’u ifllevlerini yerine getiren temel bir yaz›l›m (örne¤in aksesuarlar› olmayan bir araba) olarak düflünün. Yine de daha rahat bir biçimde kullanabilmek için birtak›m aksesuarlara da ihtiyaç vard›r. Bu yüzden de nas›l araban›za baz› aksesuarlar al›p (klima, oto radyosu) gezilerinizi daha rahat ve keyifli hale getiriyorsan›z, Windows’a yapaca¤›n›z baz› eklentilerle de çok daha iyi ve h›zl› çal›flabilirsiniz (örne- ¤in bir CD çal›c› ya da Karakter Efllem). Windows’un tüm bunlar›n d›fl›nda da bileflenleri mevcut durumda. Bunlar›n hepsi yüklü olarak gelmedi¤i için, sabit disklerde epey bir boflluk kal›r. Böyle yap›lmas›n›n sebebi de çok fazla eklenti kullanmayan ve bunlar›n varl›¤›ndan rahats›z olan insanlar›n olmas›d›r. fiimdi de baflka yaz›l›mlar›n Windows’a nas›l eklenece¤ini görelim. Önce Bafllat menüsünden Ayarlar k›sm›na, oradan da Denetim Masas› bölümüne gidin. Oradan da Program Ekle/Kald›r’›n üzerine çift t›klay›n. Karfl›n›za ç›kan pencereden Windows Kur kart›n› seçin. Windows bileflenleri burada liste halinde bulunmaktad›r. Windows Kur penceresinde tüm ö¤eleri gösterecek kadar yer maalesef bulunmaz. Ö¤e listesini taramak ve içlerinden seçim yapmak için pencerenin sa¤ taraf›nda bulunan kayd›rma çubu¤unu kullanabilirsiniz. Windows Kur kart›nda farkl› ö¤eler alt›nda gördükleriniz asl›nda bileflen gruplar›d›r. Baz› gruplar tek bir bileflene sahipken (disk araçlar›), baz› gruplar da daha fazla bileflen (aksesuarlar) bulundurabilir. Daha fazla bilgi almak için -örne¤in orada kaç adet bileflen bulundu¤u ya da seçildi¤i gibi- Ayr›nt›lar tufluna basman›z yeterli olacakt›r. Ayn› yerden sabit diskin toplam kapasitesini ve yüklenecek program için gerekli olan alan› da görebilirsiniz. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS 39 <<< WINDOWS WINDOWS B‹LEfiENLER‹ Yüklenecek bileflenleri seçmek için de önce seçti¤iniz bileflenin üzerine t›klaman›z, ondan sonra da Ayr›nt›lar tufluna basman›z gerekmektedir. Seçiminiz seçenek kutusunda yan›nda bir onay iflaretiyle do¤rulan›r. >>> WINDOWS B‹LEfiENLER‹ NELERD‹R Yedekleme, Sistem Araçlar› bölümünde bulunur. Bu yaz›l›m› kullanarak sabit diskinizdeki bilgilerin bir yede¤ini disketlere ya da manyetik teyplere yük leyerek alabilirsiniz. > > ‹letiflim menüsü, PC’nizin iletiflimi için gerekli olan bileflenleri içerir. Do¤rudan Kablo Ba¤lant›s› seçene¤i sizin için kullan›fll› bir seçenek olacakt›r. > > Microsoft Exchange e-mail’i destekler ve Internet ba¤lant›s› için kullan›labilir. Çoklu Ortam menüsündeki bileflenleri aç›klamaya gerek yok. Video s›k›flt›rma, ses s›k›flt›rmas›, ses denetimi ve CD Okuyucusu bileflenlerini yüklemenizi tavsiye ederiz. > En fazla bileflen Donat›lar bölümünde bulunur ve e¤er üzerine herhangi bir eklenti yap›lmad›ysa 19 adet bileflen var demektir. Ama baz› PC ya da tafl› nabilir bilgisayarlarda bu say› daha fazla olabilir. Size tavsiyemiz tüm seçenekleri denemeniz. Donat›lar bölümünde bir taraftan k⤛t oyunlar› gibi programlar›, bir taraftan da daima iflinize yarayacak, Hesap Makinesi, Karakter Efllem, Belge fiablonlar›, WordPad kelime ifllemcisi gibi pratik prog ramlar› bulabilirsiniz. Son olarak da lütfen Online User’s Guide’› yüklemeyi unutmay›n. Bu program sabit diskinizde yaklafl›k 10 MB’lik bir alan kapla yacakt›r ama her zaman elinizin alt›nda bulunacak on-line bir yard›m kayna¤›na sahip olacaks›n›z. > Microsoft A¤lar›. Bu bilefleni ve eklenti bir a¤ adaptörünü kulland›¤›n›z takdirde, Windows 95 basit bir bilgisayar a¤› kurman›za olanak sa¤layacakt›r. > Eriflilebilirlik Seçenekleri’ni kullanarak klavyenin ve farenin çal›flma biçimlerinde de¤ifliklikler yapmak mümkün. Ayn› flekilde ses özelliklerinde de de¤i fliklik yap›labilir. Bu, özellikle görme ya da iflitme sorunu yaflayan kifliler için büyük bir kolayl›kt›r. > 40 Çoklu Dil Deste¤i dil destekli dört bileflenden oluflur. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS >>> KARAKTER EfiLEM WINDOWS KARAKTER EfiLEM Standart bir klavyede alt ve üst karakterler, rakamlar ve birçok farkl› karakter bulunur. Örne¤in Türkçe klavyelerde sadece bizim dilimizde kullan›lan karakterler mevcut durumdad›r. Bunun yeterli olmad›¤›n› m› düflünüyorsunuz? Peki Karakter Efllem’i kullanmak için ne yapmak gerekiyor? Windows 95’in içinde Bafllat menüsünden Programlar’a, oradan da Donat›lar’a giderseniz bu k›sm›n alt›nda Karakter Efllem’i bulabilirsiniz. Windows 98’de ise program baflka bir yerde. Daha önce yapt›¤›n›z gibi Program Ekle/Kald›r bölümüne gidin. Oradan Windows Kur kart›na t›klay›n. Sistem Araçlar› k›sm›nda Karakter Efllem’i bulabilirsiniz. Karakter Efllem penceresini açt›¤›n›z zaman, bir fontun (ayn› tür harf ölçülerinin oluflturdu¤u grup) tüm karakterlerini görebilirsiniz. Her bir font için farkl› semboller de mevcut durumda. Bu yüzden de e¤er belirli bir fontu ar›yorsan›z o zaman birçok fontu taray›p aralar›ndan bulmak zo♥ ♦♠ _ ≈ ∃ ⇐ = runda kalabilirsiniz. Afla¤›ya do¤ru indirilebilen tablodan istedi¤iniz fontu seçebilirsiniz. E¤er yaz›n›za baz› matematiksel ifadeler de ekOfis ortam›nda lemeniz gerekiyorsa, o zaman afla¤›daki karakterkullanabilece¤iniz ler iflinize yarayacak demektir: semboller hemen αβχΦΘΩ∑ ⊆⇒⇔∫∑∏∠∑ hemen her fontta bulunabilir. Teknik Karakter Efllem’de e¤lence için yapt›¤›n›z çal›fltan›mlamalar ve malarda kullan›lacak semboller de mevcut dumatematik için en rumda.: fazla Symbol sembollerini kullana♣♦♥♠ΜΝΦΙϑΚΛ ⊥_αε bilirken, örne¤in evde kullanmak isteyece¤iniz komik görünümlü ve e¤lenceli sembolleri Wingdings format›nda bulabilirsiniz. Font çeflitleri ikiye ayr›l›r; düz fontlar ve resimli fontlar. En çok kullan›lan ve en popüSeçti¤iniz sembolün üstüne t›klad›¤›n›z zaman, bir ad›m öne ler olan fontlar Arial gelecektir. E¤er böyle bir düflünceniz varsa, o zaman ilginç bir programdan yard›m alabilirsiniz. Klavyede bulunmayan karakterleri ekranda görmek isterseniz, o zaman Windows’un önerdi¤i program olan Karakter Efllem’i kullanabilirsiniz. Karakter Efllem’in içinde, korsanlardan birinin define haritas›n› ya da çok eski ve sihirli karakterleri bulamayaca¤›n›z kesin ama, bu program› kullanarak metne örne¤ine az rastlan›r enteresan karakterler ekleyebilirsiniz. Program bir define haritas› olmad›¤›na göre, sonunda çuvalla para olmad›¤› belli ama baz› insanlar için buradaki farkl› karakterler küçük bir hazine de¤erinde olabilir. <<< Bafllat < < < menüsünden karakter bulmaya giden yol. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER 41 <<< WINDOWS KARAKTER EfiLEM ve Times New Roman’d›r. E¤er haz›rlam›fl oldu¤unuz dokümanlar› kiflilere elektronik D‹KKAT ortamda sunmay› planl›yorsan›z, o zaman bu iki fonttan birini kullanman›z son derece mant›kl› olacakYaz› yazarken kullan›lan uygulamalar›n en basiti olan Notepad’de sadece bir font t›r. Bunun sebebi de standart Winkullan›labilir ve bu font de¤ifltirilemez. Bu dows yüklenmifl olan herkeste bu da demektir ki, Notepad ile çal›fl›rken Kafontun bulunmas›d›r, yani herhangi rakter Efllem’in size sundu¤u avantajlardan bir kiflide bu fontlar›n bulunmafaydalanamayacaks›n›z. mas› olas›l›¤› yok denebilir. ! < > >>> RES‹ML‹ FONTLAR Baz› fontlar alfanümerik karakterlerden oluflmazlar, sadece resimlerden meydana gelmifllerdir. En E¤er Donat›lar bölümünde Karakter Eflpopüler resimli font Winglem’i bulam›yorsan›z, bunun sebebi Windings’dir. Ama ayn› zaman da modows’u kurarken program› kullan›l›r hale notip türler de sizin için epey faygetirmemifl olman›zd›r. Bu durumda progdal› olacakt›r. Bu türlerde birçok ram› kendiniz yüklemelisiniz. Bunu nas›l y›ld›z, asteriks ve ok türü bulunur. yapaca¤›n›z› bilmiyorsan›z ilerleyen sayfaSize tavsiyemiz tüm fontlar› gayet larda gerekli bilgileri bulacaks›n›z. detayl› bir biçimde incelemeniz. Kullanaca¤›n›z fontu seçerken önce farenin imlecini seçti¤iniz fontun üzerine getirin ve ard›ndan farenin sol tufluyla t›klay›n. Böylelikle karakter büyüyecektir. Farenin sol tufluna bas›l› tuttu¤unuz sürece karakter büyümeye devam edecektir. Bu gayet iyi bir özellik çünkü karakter büyüdükçe çok daha iyi göreceksiniz ve böylelikle istedi¤iniz karakter olup olmad›¤›n› çok daha rahat anlayacaks›n›z. Tufla basmaktan vazgeçti¤iniz zaman da karakter seçili olarak kalacakt›r. Seç tufluna t›klad›¤›n›z zaman da seçilmifl karakter kopyalanacak karakterler alan›na tafl›nacakt›r. Bu flekilde baflka karakterler de seçebilirsiniz. Bütün karakterler birer birer kopyalanacak karakterler Seçti¤iniz karakter- k›sm›na tafl›nacakt›r. Sembol ve karakter seçme ifllemi bittikten sonleri her metin ifllemcisine * < ‹PUCU > < < < >>> yap›flt›ramazs›n›z. ra, Kopyala tufluna bas›n. Windows bundan sonra seçtiklerinizi Pano’ya tafl›yacakt›r. Yapman›z gereken tek fley, seçti¤iniz sembollerin yerlefltirilmesini istedi¤iniz belgeyi açmak olacakt›r (genelde kelime ifllemcilerinden bir tanesi). Bu ifllemin ard›ndan da karakterlerin kopyalanmas›n› istedi¤iniz yere farenin sol tufluyla t›klay›n. Farenin sa¤ tufluna basarak menüyü aç›n ve oradan da Yap›flt›r komutunu seçin. Kopyalad›¤›n›z karakterleri Ctrl+v tuflu kombinasyonunu kullanarak da yap›flt›rabilirsiniz. Birçok programda (en s›k kullan›lan kelime ifllemcileri gibi) Yap›flt›r komutunu Düzen kart›n›n alt›nda bulabilirsiniz. Ya pound iflaretini, yenin sembolünü ya da kesir gibi daha matematiksel bir sembol kullanman›z gerekirse ne yapacaks›n›z? Windows Yunan ya da Rus alfabesindeki bir harfi bulabilecek mi? Windows’un sizin için birçok fley yapaca¤›n› biliyorsunuz ama bu durum ile bafla ç›kabilecek misiniz? KARAKTER (NOKTA) BOYUTU Kullan›lan herhangi bir karakterin boyutu fareyle karakteri seçerek ve nokta büyüklü¤ünü belirleyerek tespit edilebilir. Font kelimesi ayn› tip ve harf büyüklü¤ündeki karakterler bütününü gösterir. Bunlar sadece harf ya da rakam gibi alfanümerik karakterler de¤ildir. Noktalama iflaretleri, matematiksel iflaretler ve hatta bazen resimler de font grubuna girebilir. KLAVYEY‹ KULLANARAK ÖZEL KARAKTERLER G‹RMEK Karakter Efllem size ayn› zamanda bu program› kullanmay›p sadece klavye yard›m›yla karakter girmenin yöntemlerini de anlatacakt›r. E¤er Karakter Efllem’den bir karakter seçerseniz, uygulama penceresinin sa¤ alt köflesinde yard›m kutusu ç›kacakt›r. Genellikle klavyede basman›z gereken tufllar Alt ile rakamlardan birinin kombinasyonu olacakt›r. Bu demektir ki Alt tufluna bas›l› tutacaks›n›z ve klavyenin rakamlar bölümünden rakam kodunu gireceksiniz. Alt tuflunu b›rakt›¤›n›z zaman imlecin oldu¤u yerde seçti¤iniz karakteri göreceksiniz. Ama dikkatli olun! Önce karakterini buldu¤unuz fontu seçmeniz gerekir. Fonta ba¤l› olarak ayn› kodlar farkl› karakterlerin karfl›l›¤› olabilir. Biraz tehlikeli gibi görünse de, pek kullan›lmayan karakterleri kullanmay› tercih ediyorsan›z, tufl kombinasyonlar›n› hat›rlamak yararl› olabilir. >>> 42 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER >>> V‹DEO KASET KAPA⁄I YAPMAK PROJELER V‹DEO KASET KAPA⁄I YAPMAK fiimdi size Word program›n›n yard›m›yla diyagramlar› nas›l boyayaca¤›n›z› anlataca¤›z. Anlataca¤›m›z örnekte bas›labilir bir etiketi nas›l yaratabilece¤inizi ve bir teyp ya da video kasetin üzerine nas›l yap›flt›raca¤›n›z› tarif edece¤iz. 1. ADIM: BOYA PANOSU Word’de geometrik bölümleri boyamak için özel bir araç panosu bulunur. Bu araç panosu genellikle görünmez. E¤er kullanmak isterseniz de ona gitmeniz gerekir. Bunun için Araçlar bölümünden Özellefltir k›sm›na gidin. Araç Çubuklar› pano- sunda eriflilebilir panolar›n bir listesini bulacaks›n›z. Buradan Çizim bölümünü seçin, e¤er bu bölümün üzerine fare ile bir kere t›klarsan›z, çizim panosu Word doküman›n›z›n alt k›sm›nda belirecektir. Daha sonra da Kapat tufluna basarak çizim bölümünün alt k›s›mda kalmas›n› onaylay›n. 2. ADIM: KILAVUZUN AKT‹F HALE GET‹R‹LMES‹ Geometrik flekiller yarat›rken, boyutlar›n› do¤ru ayarlamay› istersiniz. Bunun için de K›lavuz’u kullanabilirsiniz. K›lavuz kareli ka¤›t gibidir. Çiz- di¤iniz her fley do¤ru flekilde çizelge haline getirilecektir. K›lavuz’u Word doküman›n›z›n alt k›sm›nda bulunan Çiz bölümünde bulabilirsiniz. Buradan K›lavuz k›sm›na girdi¤inizde Çizim K›lavuz Çizgileri penceresi karfl›n›za ç›kacak. Buradan do¤ru k›lavuz birimlerini seçebilirsiniz. 3. ADIM: MET‹N KUTUSU’NUN SEÇ‹LMES‹ Burada yapmak istedi¤imiz fley kaset için etiket yaratmak. ‹çinde sadece metnin bulundu¤u basit bir k›lavuz bunun için yeterli olacakt›r. Metin Kutusu alta eklenen Çizim panosunda yer al›r. Kutunun üstüne bir kere t›klay›n ve ard›ndan da fareyle Word doküman›n›z›n üzerine b›rak›n, Metin Kutusu yarat›lm›fl olacakt›r. E¤er Metin Kutusu’nu serbest b›rak›rs›n›z, var olan ilk K›lavuz noktas›na kendi kendini tafl›yacakt›r. Kutu her zaman K›lavuz’un kenar çizgilerine uyum göstermek durumundad›r. Kutunun hareketleri sizin K›lavuz’u nereye yerlefltirdi¤inizle orant›l› olarak de¤iflecektir. 4. ADIM: MET‹N KUTUSU’NUN ‹Ç‹NE METN‹ YERLEfiT‹RMEK Her metin kutusu ayr› bir dokümanm›fl gibi hareket eder. ‹çine yaz› yazabilir, sa¤a ya da sola do¤ru tafl›yabilir ya da içine baflka metinleri de yerlefltirebilirsiniz. *< ‹PUCU > KILAVUZ’UN BOYUTLARI Bu örnekte yatay ve dikey aral›klar› 1 cm’de tutup, resmin bafllang›c›n› da 0 cm’ye yerlefltirmenizi tavsiye ederiz. >>> HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER 39 <<< PROJELER V‹DEO KASET KAPA⁄I YAPMAK Baflka kutular yaratmak için önce altta bulunan Metin Kutusu’na t›klaman›z ve daha sonra da farenin sol tufluyla Word doküman›n›z›n içine t›klaman›z yeterli olacakt›r. 7. ADIM: ET‹KET‹N YARATILMASI Paint arac›n› kullanarak ayr› bir dikdörtgen etiket yaratman›z mümkündür. Bir sayfada birden çok etiket yaratabilir, bu halde ç›kt›s›n› alabilir ve daha sonra da keserek birbirinden ay›rabilirsiniz. E¤er birden fazla etiket yerlefltirirseniz, dikkatli olun. K⤛d› verimli kullanmak için arada kalacak boflluklar› iyi hesaplaman›z gerekir. >>> E¤er kutuyla beraber hareket ettirmek istiyorsan›z, o zaman fareyi kutunun herhangi bir kenar›na götürün (imlecin flekli de¤iflecek ve dört yönü olan bir oka dönüflecektir), farenin sol tufluna bas›n ve sürükleyin. E¤er kutuyu biraz daha büyütmek isterseniz, o zaman ayn› ifllemi tekrar edin. 5. ADIM: MET‹N KUTUSU’NU AYARLAMAK Araçlar panosunda baflka ikonlar da yer al›r. Buradaki baz› sembolleri Paint program›ndan da tan›yor olabilirsiniz. Bunlar›n fonksiyonlar› da ayn›d›r; arkaplan›n rengini, metnin rengini buradan de¤ifltirebilirsiniz. Denemekten korkmay›n, elde edece¤iniz görsel de¤iflimler hoflunuza gidebilir. 6. ADIM: BAfiKA KUTULARIN YARATILMASI Kutu ayr› bir doküman gibi davran›r ama masaüstünde bu durum biraz daha farkl›d›r. Onun için "küçük kardefller" yaratabilirsiniz. 40 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER *< ‹PUCU > K›lavuz ile oluflturdu¤unuz bir kutunun boyutlar›n› do¤ru flekilde ayarlayabilirsiniz. E¤er tavsiyemize uyar ve K›lavuz’un boyutunu 1 cm’ye ayarlarsan›z, boyutta sürekli de¤ifliklik yapman›za gerek kalmaz. >>> >>> NET ÜZER‹NDE M‹ZAH INTERNET NET ÜZER‹NDE M‹ZAH Internet üzerinde parodi, flaka ve genel anlamda mizahla ilgili içerik bulabilece¤iniz birçok adres bulabilirsiniz. Belki de bu sayfalar›n pek kar›fl›k olmad›¤›n› bile söyleyebiliriz... Evde bal›k m› besliyorsunuz? O zaman http://www.amused.com/fish3/ adresini ziyaret etmelisiniz. Bal›¤›n›zla yapabilece¤iniz herfleyi burada bulacaks›n›z. Önce Bafllat tufluna bas›n ve akvaryuma elektrik kablolar›n›n düflmesi durumunda bal›klar›n donma ya da kaynama an›nda ¤imiz adres http://www.jokejukebox.com/ olacakt›r. Burada farkl› kategorilerde birçok flaka ve f›kra bulunuyor. Ama en iyisi en iyi 10 flaka listesi. Bu flakalar› sadece okumak yerine, e-mail kullanarak arkadafllar›n›za da yollayabilirsiniz. ünlü bir modelin birkaç y›l içinde yafllan›p ne hale gelece¤ini merak ediyorsan›z bu konuyla ilgili ba¤lant›lar›n (link) üstüne t›klaman›z yeterli olacakt›r. Bu sayfan›n bir özelli¤i de düzenli olarak yenileniyor olmas›. fiimdi de bir önceki sayfada bulunan nas›l görünece¤ini izleyin. Di¤er bir adres ise http://www.boneland.com/. Burada birçok komik hikaye ve gayet e¤lenceli bulaca¤›n›z küçük oyunlar mevcut. Özellikle tavsiye edece¤imiz oyun ise, bafl üstüne yerlefltirilmifl elmay› vurma oyunu. F›kra sever misiniz? Peki birçok f›kray› bir arada bulup okuyarak e¤lenmek ister misiniz? O zaman da size tavsiye edece- Bazen hayatta herfleyi yapmak istiyor ve çok e¤leniyor musunuz? O zaman http://despair.com/demotivators/demotivators.htm size göre bir site. Bir sonraki iflinizi büyük bir istekle yapman›z› sa¤layacak k›sa sloganl› ö¤retici resimleri bu sayfalarda bulabilirsiniz. Bu adreste birçok ünlü kiflinin karikatürlerini de görebilirsiniz. Örne¤in çok gayet komik bir baflk ba¤lant›ya bir göz atal›m. http://magixl.com/heads/index.html adresinde ise birçok ünlü kiflinin resimleri bulunuyor. Ancak tabi ki buradaki as›l e¤lence bu kiflilerin yüzlerini boyamak ya da ilginç de¤ifliklikler yapmak. Site için özel haz›rlanm›fl bir Java program ile Kai’s Powergoo tarz› efektleri Online olarak da haz›rlayabiliyorsunuz. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 73 <<< NET ÜZER‹NDE M‹ZAH BURADA ASPARAGAS HABER YOK www.asparagaz.com CHIVI’SI ÇIKMIfi S‹TE www.chivi.com Asparagaz, ciddi bir haber sitesi gibi köfle yaz›lar› ve haberlerden olufluyor, ama bu arada saatli maarif takvimi görevini de üstlenmifl bir site. "Random Hedeler" bölümü alt›nda o gün do¤an k›z ve erkek çocuklar› için önerilen isimler yer al›yor ama ayn› gün içinde yemeniz gereken yemeklerin listesi maalesef yok. "Tarihte Bi Gün" bölümünde ise Hicri takvime göre tarihi olaylar anlat›lm›fl, örne¤in fievval ay›n›n 20. gününde neler olmufl okuyup ö¤renebilirsiniz. "Asparagaz Yaz› Arflivinden" bölümünde Ay›n F›kralar›, Ecotech ve Doyçland alt bafll›klar›n› bulmak mümkün. Chivi kendini "elektronik yaflam formu" olarak lanse eden bir site. Sitedeki linkler ise flöyle; ‹lgi, Müzik, PC Games, Hayat Bilgisi, Webcam, Romans, E-posta ve GDK (Geri Dönüflüm Kutusu). Bu linklerin de alt linkleri mevcut. Örne¤in Geri Dönüflüm Kutusu’nun alt›nda Ahmet Abi, Ak›l Fikir Testi, Kafein, Sinir Sahibi Yaz›lar gibi baflka bölümler bulunuyor. Yap›lan röportajlar içdökümü niteli¤i tafl›yor. Örne¤in Mustafa Sandal ""Kendimden s›k›ld›¤›m anlar da oldu" demifl, ne tesadüf, biz de ondan s›k›lm›flt›k! MAIL ADRES‹N‹Z KAHKAHA.COM’DAN www.kahkaha.com Bu siteyi di¤erlerinden ay›ran özellik bu sayfaya girip kendiniz için bir e-mail adresi temin edebiliyor olman›z. Bu adres isminiz@kahkaha.com fleklinde. Sitede yer alan Meaj Panosu’nda farkl› konularda forumlar düzenleniyor. Bu siteden Yaz›lar, Filmler, Resimler, Sesler gibi birbirinden farkl› linke gitmeniz mümkün. 74 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET ORTADO⁄U VE BALKANLAR’IN EN KOM‹K NET’‹ www.komik.net www.komik.net Ortado¤u ve Balkanlar’›n en komik net’i oldu¤unu iddia ediyor. Kendi içinde bir f›kra sitesi bar›nd›ran sayfalarda bir de Top Ten oluflturulmufl. Listede 1 numarada" 5 dakikan var" f›kras› var ve 8.2 puan alm›fl. En komik f›kray› yollayan kiflinin ismi de yay›nlan›yor. Karikatürlerin de yer ald›¤› sitede bir duyuru da web master’lar için. Site banner de¤iflimi yapmay› teklif ediyor. FIKRAKLAR HER GÜN POSTA KUTUNUZDA www.fikralar.com Her gün posta kutunuza gelen f›kralar› okumak istiyorsan›z, siteye üye olman›z yeterli oluyor. ‹stedi¤iniz zaman üyelikten vazgeçmek gibi bir opsiyonunuz da mevcut durumda. Deli, Okul, Asker, Temel, Doktor, Av/Spor, Sar›fl›n, Nasreddin Hoca gibi farkl› kategorilerdeki f›kralar› bu sitede bulabilirsiniz. Ayr›ca daha müstehcen f›kralar› tercih edenler için de Aç›k Saç›k isimli bir f›kra kategorisi var. Site sahipleri bu tür f›kralarla karfl›laflmak istemeyen kiflileri Haftan›n F›kras› bölümüne üye olmaya ça¤›r›yor. KOM‹KAZE, HER PAZARTES‹ YEN‹LENEN S‹TE www.komikaze.net Haftal›k mizah ve e¤lence siteniz Komikaze her pazartesi yenileniyor. Komikaze, Marlon, Gerekirse Çizerim ve Dünyadan linklerinin yan› s›ra, komik foto¤raflar ve videolar da mevcut durumda. En Komik 50 ve E¤lencelik bölümlerinin d›fl›nda, bir de Erdil Yaflaro¤lu ile ilgili olarak ö¤renmek istediklerinizi bar›nd›ran bir link ayn› sayfada yer al›yor. >>> INTERNET >>> OUTLOOK ‹LE MAIL YOLLAMAK INTERNET OUTLOOK ‹LE MAIL YOLLAMAK Outlook, en önemli ifllevi elektronik mektuplar yollamak olan bir programlar bütünü olarak tarif edilebilir. Mektup yollamak konusunda da ö¤renmeniz gereken pek çok nokta var. Elektronik mektup yollaman›n temeli, asl›nda di¤er birçok program›n temeline benzer. Mektubu elektronik adresten yollaman›z gerekir. Gidece¤i adres de elektronik posta adresi olmal› ve bir "konu"su da bulunmal›. Outlook Express’in aksine, burada baflka baflka özellik ve olanaklar da bulabilirsiniz. Örne¤in yaz›c› sembolünün üzerine t›klayarak yazd›¤›n›z elektronik mektubun ç›kt›s›n› alabilirsiniz. Outlook’un sundu¤u di¤er bir hofl özellik ise, elektronik imza olana¤› sunmas›. E¤er yazd›¤›n›z mektuplara telefon numaras› ya da faks numaras› eklemek isterseniz, bir elektronik imza yaratabilirsiniz. Bu imza bu türden vermek istedi¤iniz bilgileri içerecektir. Bu imzay› da farenin bir t›klamas›yla istedi¤iniz yere yap›flt›rabilirsiniz. Birçok imza yaratabilir (ifl için, iflyerindeki arkadafllar›n›z için, kendi arkadafl çevreniz için) ve farkl› mektuplara farkl› imzalar atabilirsiniz. Adres Defteri’nden rahatl›kla istedi¤iniz e-mail adreslerini seçebilirsiniz. Her mektupta güvenlik ayarlar›n›z› de¤ifltirebilirisiniz. Mektubun belli bir zamanda al›c›s›na ulaflmas›n› bile sa¤layabilirsi- niz, belirli bir tarihten önce yollamaz ya da o anda yollayabilirsiniz. Baz› mail sunucular› mektubun al›c›n›n eline ne zaman geçti¤ini ve hatta ne zaman aç›p okudu¤unu bile gösterebilir. Outlook tüm bunlar›n d›fl›nda yine Outlook Express’de olmayan bir özellik sunuyor. Görünüm k›sm›na t›klad›¤›n›zda bir menü karfl›n›za ç›kacak. Burada Gizli seçene¤ini göreceksiniz. Bir sonraki elektronik postan›zda Bilgi k›sm› da görünecektir. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 75 <<< INTERNET OUTLOOK ‹LE MAIL YOLLAMAK POSTA NASIL YOLLANIR 1. ad›m. Outlook’un sol üst köflesindeki Yeni Posta ikonuna t›klay›n. Bunun yerine Ctrl+n tufl kombinasyonunu da kullanabilirsiniz. 2. ad›m. Yeni posta penceresi ekranda belirecektir. Burada gerekli bilgileri yazman›z gerekir. 3. ad›m. Yapman›z gereken son fley ise, Gönder tufluna basmak olacak. Bunun yerine Ctrl+Enter tufl kombinasyonunu da kullanabilirsiniz. 76 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET rürler. E¤er tüm adresleri Gizli bölümüne yazarsan›z, hiç kimse mektubun kime gitti¤ini bilmeyecektir. >>> Peki bunun ifllevi nedir? Bir elektronik postay› birden çok insana yollad›¤›n›z zaman, kifliler ayn› postan›n kendileri d›fl›nda kimlere yolland›¤›n› gö- >>> INTERNET’‹ Ö⁄RENMEK INTERNET INTERNET’‹ Ö⁄RENMEK Herhangi bir Browser’› kullanarak Web sitelerinde gezinip Internet’le hafl›r neflir olabilirsiniz. Yapman›z gereken tek fley, Explorer’› bafllatmak ve Web’e ba¤lanmak. Bunu yapt›ktan sonra art›k adres ve linklerin renkli dünyas›na ulaflabilirsiniz. Araflt›rman›z s›ras›nda yapman›z gereken ilk fley URL bafll›kl› beyaz sat›ra gitmek istedi¤iniz web adresini yazmak. Daha önceki say›lar›m›zda adreslerin nas›l girilece¤ini anlatm›flt›k. Asl›nda arad›¤›n›z sitelerin adreslerini girerken bafl›na http:// yazman›z gerekmiyor. Bunun sebebi de Explorer’›n zaten bunu otomatik olarak ekleyecek olmas›. PROGRAM ‹ND‹RMEK E¤er talimatlar›m›z› takip ettiyseniz, adrese t›klad›¤›n›z zaman browser’›n sa¤ üst köflesindeki sembolün dönmeye bafllad›¤›n› göreceksiniz. Ayn› sembol Windows’u bafllatt›¤›n›zda da karfl›n›za ç›kar. Sembol dönmeyi durdurdu¤u zaman, tüm sayfa aç›lm›fl demektir. Yüklenen veri miktar› browser’›n sa¤ alt bölümünde yer alan koyu renkli çubuktan da anlafl›labilir. Çubuk soldan sa¤a do¤ru ilerler ve sayfa tümüyle indi¤i zaman da yok olur. Bazen bir web sayfas›n›n yüklenmesi s›ras›nda hatalar oluflabilir. Örne¤in resimler tam olarak gelmez ya da net bir flekilde aç›lmaz. Böyle bir durum meydana gelirse, o zaman size tavsiyemiz adres çizgisinin üzerindeki çubukta yer alan Yeni- le tufluna t›klaman›z. Browser ayn› sayfay› tekrar yüklemeye bafllayacakt›r. *< ‹PUCU > OLUfiAN HATALAR VE Herhangi bir www adresine gidilirken en ÇÖZÜM YOLLARI s›k yap›lan hata, nokta yerine virgül kullaBazen gitti¤iniz adres aç›ln›lmas›d›r. Örne¤in www.yahoo.com yazmaz ve onun yerine karfl›n›za mak yerine, www,yahoo,com yazarsan›z hata mesaj› veren bir sayfa ç›browser da do¤al olarak böyle bir sayfa olkar. Ya adresi yazarken hata mad›¤›n› söyleyecektir. Ayn› flekilde bölme yapm›fls›n›zd›r ya da öyle bir iflareti yerine ters bölme iflareti konursa da hata mesaj›yla karfl›lafl›l›r. adres yok demektir. E¤er durum böyleyse bu sorunu çözmek kolayd›r. Önce beyaz sat›ra girmifl oldu¤unuz adresin do¤ru olup olmad›¤›n› kontrol edin. E¤er yanl›flsa, o zaman farenin imlecini sat›r üzerine getirin. ‹mleç dikey bir çizgi haline gelecektir. Dikey çizgiye dönüflür dönüflmez, farenin sol tufluyla t›klay›n. Sat›r üzerinde yan›p sönen bir imleç ortaya ç›kar. Bu durumdayken adresi yeniden yazabilir ya da düzeltebilirsiniz. E¤er adres do¤ruysa ve web sitesi hâlâ aç›lm›yorsa, sorun web sitesi sa¤lay›c›s› ile ilgili demektir. O zaman da yapabilece¤iniz tek bir fley kal›yor; benzer bir web sitesi aramak. >>> HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 77 <<< INTERNET’‹ Ö⁄RENMEK Bu noktada ilginizi Internet Explorer’›n bir fonksiyonuna çekmek istiyoruz. E¤er yanl›fl ya da var olmayan bir adres girdiyseniz, browser girmifl oldu¤unuz adrese yak›n isimli bir adres bulmaya ve açmaya çal›flacakt›r. Web sayfalar› herhangi bir metin nas›l izlenirse o flekilde izlenir. Sa¤daki kay›rma çubu¤unu kullanarak, ki bu browser’da daha afla¤›da bulunur, sayfay› afla¤› yukar› ya da sa¤a sola kayd›r›r. Browser kullanarak aratt›¤›n›z adres genellikle ek bir sayfadan oluflmaz, genellikle daha fazla sa- *< ‹PUCU > Bir web sitesinin nas›l aç›ld›¤›n› farkl› flekillerde gözlemleyebilirsiniz. En kolay yöntem sayfan›n ekranda nas›l aç›ld›¤›n› izlemektir ama bu yöntem her zaman ifle yaramayabilir. Baflka bir yöntem ise Internet Explorer’›n sol alt köflesindeki koyu renkli (genellikle mavi) çubu¤u izlemek. Çubuk soldan sa¤a do¤ru uzayarak gidecek ve sayfa tümüyle inince de yok olacakt›r. >>> 78 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET y›da sayfa, resim ve ba¤lant› bulabilirsiniz. Peki arad›¤›n›z bilgiye bu kadar çok veri aras›ndan ulaflmay› nas›l baflaracaks›n›z? L‹NKLER fiimdi linklerle ilgilenece¤iz. Link genellikle alt› çizili bir metin parças› olarak karfl›m›za ç›kar. Bunun yan› s›ra, herhangi bir resmin ya da animasyonun alt›nda da link bulabilirsiniz. Link olup olmad›¤›n› anlaman›n gayet basit bir yolu var: Fare imlecini üzerine götürün, e¤er imleç ok iflareti halindeyken iflaret parma¤› havada beyaz bir ele dönüflürse o zaman bir link’le karfl›laflt›n›z demektir. E¤er bu linke gitmek istiyorsan›z, o zaman farenin sol tufluyla bir kere üstüne t›klay›n. Browser bir önceki sayfay› ve adresi nas›l yüklediyse, bu adresi de ayn› flekilde yükleyecektir. Adresin tamam›n› beyaz sat›ra girmenize de gerek olmayacakt›r. Link ayn› zamanda bir e-mail adresi de olabilir. Öyle olup olmad›¤›n› metnin içindeki @ iflaretinden anlayabilirsiniz. E¤er bir e-mail adresi ise, o zaman üzerine t›klad›¤›n›zda Outlook Express’de Yeni Posta penceresi aç›lacakt›r. Kime k›sm›nda ise, linkteki elektronik posta adresi belirecektir. >>> INTERNET >>> CD OKUYUCUSU MULTIMEDIA VE E⁄LENCE CD OKUYUCUSU Günümüzde en çok sat›lan müzik medyas› CD’ler belirli özellikleri yüzünden teyp kasetlerinden daha çok tercih ediliyorlar. E¤er CD al›p almama konusunda karars›zsan›z, CD’de ses kalitesinin daha yüksek oldu¤unu da unutmay›n. CD’N‹N AVANTAJLARI CD dinlemek çok daha do¤ru bir seçim, çünkü arka arkaya defalarca dinledikten sonra bile ses kalitesinde herhangi bir bozulma yaflamazs›n›z. Di¤er bir avantaj ise parçalara çok daha çabuk ulaflabiliyor olman›z. E¤er kasetteki son flark›y› dinlemek istiyorsan›z, tüm o flark›lar› sona sarman›z gerekiyor. CD okuyucusunda ise dinlemek istedi¤iniz flark›n›n numaras›n› seçmeniz yeterli olacakt›r. CD diskini müzik setine ya da televizyona takman›z durumda herhangi bir sorun yaflamazs›n›z. CD-ROM SÜRÜCÜ CD-ROM mekani¤i art›k hemen hemen her bilgisayarda standart haline geliyor. Mekanik fiyatlar› her geçen gün biraz daha düflüyor ve daha yüksek performansa sahip mekanik fiyatlar› ise flu anda 80 dolar›n alt›nda. E¤er müzik dinlemek istiyorsan›z, o zaman CD okuyucunun h›z› sizin için o kadar da önemli olmayacakt›r. Sizin için daha önemli olan kontrol dü¤melerinin ön panelde olmas›. Di¤er bir flark›ya atlamak ya da ayn› flark›y› tekrar dinlemek için dü¤melerin önde olmas› flart. CD OKUYUCULARI E¤er bu dü¤meler CD okuyucunuzun ön panelinde de¤ilse, üzülmenize gerek yok. Bu dü¤melerin yerine kullanabilece¤iniz bir program mevcut durumda. Bu program› Internet’ten düflük bir ücret karfl›l›¤›nda ya da bedava indirmeniz de mümkün. Ayn› zamanda Windows’un içinden de CD’nizi kontrol etme imkân›n›z var. Tüm temel fonksiyonlar›n yan› s›ra, baflka özellikleri de buradan kontrol etmeniz mümkün olacakt›r. WINDOWS’DAK‹ OKUYUCU Bu okuyucu birkaç bölümden oluflur. Görünüm menüsünden bunu aç›p kapayabilirsiniz. Üst k›s›mda standart menü yer al›r ve burada birçok ilginç fonksiyonu bir arada bulabilirsiniz. Standart menünün alt›nda araçlar panosu bulunur. Burada çalan CD hakk›ndaki bilgiler mevcut durumdad›r. *< ‹PUCU > CD’lerin üzerindeki yaz›lar afla¤›ya gelecek flekilde yerlefltirildi¤i tek mekanik markas› Pioneer’d›r. E¤er ön panelde Pioneer markas›n› görmediyseniz, o zaman CD’yi üzerindeki yaz›lar üste gelecek flekilde CD okuyucusunun içine yerlefltirin. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● >>> MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE 25 <<< CD OKUYUCUSU Bu panonun alt›nda da, tak›l› olan CD ile ilgili bilgiler yer al›r. Yaln›z bunun için diskin veritaban›nda kay›tl› olmas› gerekir. Daha afla¤›daki bölümde ise durum çubu¤u yer al›r. Bu k›s›mdan CD’nin toplam kaç dakika oldu¤unu ve parçalar›n uzunluklar›n› ö¤renebilirsiniz. Peki CD’leri nas›l dinle- Bafllat tuflu yeceksiniz? Ön panelde bulunan ve CD mekani¤ini açmaya yarayan dü¤meye bas›n. CD’yi yerlefltirece¤iniz bölüm d›flar› ç›kacakt›r. Daha sonra CD’yi içine yerlefltirin ve tekrar ayn› dü¤meye bas›n. CD, CD okuyucusunun içine girecektir. Birkaç saniye içinde CD okuyucusu adl› program çal›flmaya bafllayacakt›r. E¤er otomatik olarak aç›lmazsa, o zaman Bafllat/Programlar/Donat›lar/E¤lence/CD Okuyucusu bölümüne gidin. fiimdi CD’nizi dinleyebilirsiniz. Bu arada Yard›m menüsünü de unutmay›n. Fareyi sürüklerken herhangi bir yerde üstüne basarsan›z, Yard›m k›sm› karfl›n›za ç›kacakt›r. >>> MULTIMEDIA VE E⁄LENCE *< ‹PUCU > Windows’da CD okuyucusunu kontrol etmek klasik bir CD okuyucusunu kontrol etmekle hemen hemen ayn› say›labilir. Bilgisayardaki CD okuyucunuzu ister basit, ister detayl› bir biçimde kullanabilirsiniz. Detayl› kullan›m› tercih ederseniz, hemen her fleyi de¤ifltirebilir ve kendinize göre bir düzen kurabilirsiniz. >>> Geri ve ileri Durdurma tufllar› tuflu Standart menü fiark› numaras› ve süresi bilgi Bekletme tuflu ekran› CD ç›kartma tuflu CD bilgilerinin yer ald›¤› bölümler 26 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE Bir önceki ve sonraki flark› >>> R HARF‹ SÖZLÜK R: RADYO KARTI Bilgisayar›n›z›n multimedya özelliklerini gelifltirmek için kullanabilece¤iniz bu ek kart size bilgisayar üzerinden radyo dinleme imkan› sunar. ‹stenildi¤i takdirde radyo kart›n› bir TV kart› üzerinde dahili olarak da sat›n alabilirsiniz. Tek bafl›na al›nmak istendi¤inde ise isteye ba¤l› olarak dahili ya da harici olarak seçilebilirler. Ne tür bir seçim yaparsan›z yap›n, bilgisayardan kaynaklanan parazitlere karfl› korumas› olan bir tanesini alamaya özen gösterin. Tabi ki içinde mutlaka iyi bir FM anteni de olmal›. REPLY Genelde e-mail ve benzeri programlarda rastlayaca¤›n›z bu seçenek ya da tufl, size gel- mifl bir elektronik postaya cevap vermek için kullan›l›r. Cevapla anlam›na gelen bu seçenek ile size mesaj atan kiflinin posta adresini bilmenize gerek kalmadan cevap yazabilirsiniz. Yine de Reply komutunu kullansan›z da sonradan aç›lacak pencerede gerekli alanlar› de¤ifltirerek yeni mesaj seçene¤ini kullanmadan da baflka kiflilere mesaj atabilirsiniz. RETRY Genelde hata mesajlar›nda ortaya bir seçenek olarak ç›kan bu kelime Tekrar dene anlam›na gelmektedir. ‹flletim sistemi ile ya da di¤er yaz›l›mlar ile çal›fl›rken bilgisayar›n o an için cevap veremeyece¤i bir iflleme karfl›l›k sundu¤u uyar›d›r. Örne¤in içinde disk olmadan bir disket sürücüye ya da CD Sürücüye ulaflmaya çal›fl›ld›¤›nda bu tipte bir uyar› ile karfl›lafl›l›r. Diskin yerlefltirilip hatan›n düzeltilmesinden sonra Retry komutu kullan›larak iflleme kald›¤› yerden devam edilebilir. REALPLAYER Shareware olarak da¤›t›lan ve genelde Internet üzerinde kullan›lan bir video ve ses görüntüleme yaz›l›m› olan bu yaz›l›m olarak nitelendirilip Internet’teki karfl› sunucuya gönderilecek ve de¤erlendirildikten sonra da cevap yani dosya size geri döndürülecektir. gerçek zamanl› olarak canl› yay›nlar› izlemenize olanak tan›r. Oldukça güçlü olan s›k›flt›rma teknolojisi ile fazla yer tutan görüntü ve ses formatlar›n›n boyutlar›n› kay›p en az olacak flekilde küçülterek yay›nlayan program sayesinde neredeyse düflük ba¤lant› h›zlar› ile bile Internet üzerinden ak›c› görüntülerin izlenmesi mümkün olabilmektedir. 56K h›z›nda bir modem ve iyi bir ba¤lant› bu ifllem için yeterli olacakt›r. Ancak tabi ki uydu ve kablo modem gibi daha h›zl› ba¤lant›lar›n kullan›lmas› ile çok daha iyi ve kesintisiz yay›nlar al›nabilir. REQUEST Türkçesi "‹stek" anlam›na gelen bu terim Internet ba¤lant›lar› s›ras›nda kullan›l›r. Web’de surf yaparken, dosya indirirken ya da sohbet ederken, k›sacas› her tür Online ifllem s›ras›nda yapt›¤›n›z her harekete ve t›klama bilgisayar taraf›ndan Internet’e Request olarak gönderilir. Örne¤in, herhangi bir dosyay› indirmek için bir ba¤lant›ya t›klan›ld›¤› zaman bu bir Request (istek) RECIEVE Genelde Internet ba¤lant›s› üzerine bir baflka terim olan Recieve ise Türkçe olarak "Almak" anlam›na gelmektedir. Bilgisayarda elde edilecek her türlü veri için kullan›lan bu terime en baflta çevirmeli a¤ ba¤lant›lar›nda rastlan›r. System Tray’de gözüken ve ba¤lant›y› ifade eden iki ›fl›kl› simgeye çift t›klad›¤›n›zda ba¤lant›n›n bafl›ndan beri al›nan toplam veriyi bu bafll›k alt›nda izleyebilirsiniz. Ya da Getright ve Gozilla gibi herhangi bir Download yöneticisi kullan›rken bunlar›n bilgi ekranlar›nda da yine ayn› bafll›k alt›nda indirdi¤iniz dosyan›n ne kadar›n›n geldi¤ini kontrol edebilirsiniz. RENDER Asl›nda "‹fllemek" Türkçe anlam›na sahip olan bu kelime, bilgisayar terimi olarak genelde 3 boyutlu tasar›m prog- HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● SÖZLÜK 24 <<< SÖZLÜK R HARF‹ ramlar›nda kullan›l›r ve haz›rlanm›fl bir tasar›ma en son fleklinin verilmesi için kullan›lan komuta verilen add›r. Genelde bu tür tasar›m programlar›nda öncelikli olarak tüm 3 boyutlu çizimler tel kafes halinde yap›l›rlar. Yani örnek vermek gerekirse bu flekildeki çizilmifl bir kutu "Render" edilmeden normalde sadece 12 çizgiden oluflan bir çizgi y›¤›n› olarak gözükecektir. ‹fllemin ard›ndan ise kat› ve arkas› gözükmeyen gerçek bir küp elde edilir. REPLACE Tam karfl›l›¤› "De¤ifltir" olan bu kelime bilgisayar dünyas›nda da terim olarak ayn› anlamda kullan›l›r. Özellikle kelime ifllem programlar› baflta olmak üzere yo¤un veriler ile çal›fl›lan ofis programlar›nda kullan›l›r. Bu tür programlarda Düzenle (Edit) menüsü alt›ndan ulafl›labilecek bu komut ile bir anda elle de- 25 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● ¤ifltirilmesi uzun zaman alacak birden fazla ayn› kelimenin de¤ifltirilmesi birkaç sn içinde yap›labilir. Bunun için sadece de¤ifltirilecek kelimeyi vermek ve hangi kelime ile de¤ifltirilece¤ini belirtmek yeterli olacakt›r. ROOT "Kök" anlam›na gelen bu keli- me bilgisayar dünyas›nda da en üst dizin anlam›nda kullan›lmaktad›r. Sabit disklerde disk harfini takip eden iki nokta üstüste ve ard›ndan da ters bölü iflaretinden oluflan bir simge bütünü ile ifade edilir (Örnek: C:\). Yani bir sabit diskte ya da benzeri medyalarda bunan daha üst bir klasör bulunmamaktad›r ve dolay›s›yla kök yani Root olarak ifade edilir. Herhangi bir klasör içindeyken "CD.." komutu kullan›larak bir üst dizine ç›- SÖZLÜK k›labilir. Ancak bu komut Root’da çal›flmayacakt›r. RAR ZIP benzeri bir s›k›flt›rma format› olan WinRar’›n s›k›flt›rd›¤› dosyalara ekledi¤i dosya uzant›s›d›r. Bu tip bir dosya ile karfl›laflt›¤›n›z zaman e¤er sisteminizde WinRAR ya da benzeri bir aç›c› bulunuyorsa üzerine çift t›klayarak açabilirsiniz. Aksi takdirde kurman›z gerekecektir. Çünkü bir çok farkl› formatlar› tan›yan Winzip maalesef bu s›k›flt›rma format›n› tan›maz. ROCKWELL Bir çip markas›d›r. Genelde Modemler için çeflitli firmalara çip üreten bu firma son zamanlarda farkl› alanlarda üretim yapsa da en baflar›l› oldu¤u alan modemdir. Ayn› adla modem üretmeye de bafllayan firman›n çipine sahip tüm modemler genelde rakipleri aras›nda oldukça baflar›l› say›l›rlar. RECORDER Kaydedici anlam›na gelen bu kelime bilgisayar dünyas›nda da çeflitli medya isimlerinin arkas›na eklenerek kullan›l›r. Örne¤in CD Recorder’lar yaz›labilir CD’lerin üzerine kay›t yapmak için kullan›l›rlar. CD Recorder’lar bazen sadece Recorder olarak da an›labilirler. RD KOMUTU Çok eski bir Dos komutu olmas›na ra¤men günümüzde halen bu komuta ihtiyaç duyulabilir. Windows kullanmadan MS-DOS Komut kipinde her hangi bir klasörü silmek için kullan›labilecek bu komutun kullan›m flekli "RD klasörismi" fleklindedir. Tabi silinecek klasörün içinin öncelikle bofl olmas› gerekir. Bu komut genelde Windows bafltan kurulaca¤› zaman ya da Windows’un çal›flmad›¤› durumlarda DOS modunda sabit diskin temizlenmesi için kullan›l›r. Daha güncel DOS sürümlerinde Deltree komutunun gelmesi ile kullan›m› azalsa da halen ihtiyaç duyulan komutlar aras›nda yer alamaktad›r. RIVA Oldukça ünlü bir grafik kart› ifllemcisi üreticisi olan bu firman›n çiplerine sahip kartlar piyasada rakipleri aras›nda liderli¤e oynamaktad›r. Kullan›c›lara ekonomik fiyatlara yüksek güçte 3 boyutlu kartlar sa¤layan bu firman›n kartlar› güvenerek al›nabilir. TNT, TNT2, GEForce gibi ifllemciler firman›n modellerinden sadece birkaç›d›r.