Primitif Biyomas ve Sağlığa Etkileri
Transkript
Primitif Biyomas ve Sağlığa Etkileri
PRİMİTİF BİYOMAS VE SAĞLIĞA ETKİLERİ Dr. Sema ÖZGÜR SAKARYA 21.03.2007 Seminer İçeriği Giriş Enerji kaynakları Primitif Biyomas Tanımı Türkiye’de ve Dünya’ da biyomas kullanımı Biyomas hakkında yapılan araştırmalar Biyomasın yol açtığı hastalıklar 21.03.2007 Giriş Bulaşıcı hastalık salgınları Savaşlar yaşam süresi 40 yaş Günümüzde ise ortalama yaşam süresi 60 – 70 yaş 21.03.2007 Solunan havadaki organik inorganik kirleticiler akciğerlerde erken yada geç dönemde hastalıklara neden olur 21.03.2007 Gelişmiş ülkelerde pre-endüstriyel post-endüstriyel dönemlerde önemli sosyal ve ekonomik değişikliklerle birlikte toplum sağlığı yönünden de olumlu adımlar atılmıştır 21.03.2007 Atmosfer kirliliğinin akciğer hastalıkları açısından morbidite ve mortaliteye neden olduğu 1931 Belçika’da Meuse Valley 1948 Pennsylvania’da Donora 1952 Londra’daki hava kirliliği felaketleri ile görülmüştür 21.03.2007 Günümüzde gelişmekte olan geri kalmış ülkelerde hem dış ortam hem de iç ortam hava kirliliği önemli bir sağlık sorunudur 21.03.2007 İç ortam kirletici kaynakları Soba vb. ısınma kaynakları Yapı malzemeleri Yapıların oturduğu zemin Biyoaerosoller 21.03.2007 Gelişmiş ülkelerdeki iç ortam kirleticileri Radon Asbestos Uçucu organik bileşikler Pestisitler Ağır metaller Fungus, akar (mite), küf vb. biyolojik kaynaklar Sigara 21.03.2007 Gelişmekte olan ülkelerdeki iç ortam kirleticileri İşlenmemiş katı ilkel yakacakların yanma ürünleri (Isınmak ve yemek pişirmek için kullanılan enerji kaynaklarından yayılan CO, sülfür, nitrojen oksitler ve kanserojen maddeler) Sigara (environmental tobacco smoke :ETS) 21.03.2007 Enerji kaynakları Toplumun beslenme, ısınma ve temizlik gibi doğal ihtiyaçlarını karşılamak için enerji kaynaklarına gereksinimi vardır Isı veren biyolojik kaynaklara “biyomas” adı verilir 21.03.2007 Enerji Merdiveni Temizlik, etkinlilik, maliyet ELEKTRİK LPG, DOĞALGAZ GAZ YAĞI VE KÖMÜR ODUN KÖMÜRÜ ODUN, SAP, SAMAN HAYVAN GÜBRESİ (TEZEK) Smith et al., 1994 21.03.2007 İlkel yakacaklar (Primitif biyomas) Bitkisel proteinler ve karbonhidratlar Sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi Biyomas enerji kaynakları Küresel enerji ihtiyacının %10’nu karşılar Kentte yaşayanların %30’ u Köyde yaşayanların %90’nı Gelişmekte olan ülkelerde 21.03.2007 kırsal alanda yaşayanların 3/4’ü, kentlerde ise 2/3’ü ucuz ve kolay ulaşıldığı için biyomas kullanmaktadır Biyomas ürünleri yandığı zaman Partiküller (suspended particles) Hidrokarbonlar Karbon monoksit havalandırma, ilkel sobalar, beslenme eksikliği, kış mevsiminin olumsuzlukları akciğer hastalıkları için risk faktörleridir A rural home in Kwa-Zulu Natal 21.03.2007 21.03.2007 Türkiye’de biyomas kullanımı Şehirlerde yemek pişirmek, temizlik ve ısınma için 21.03.2007 Doğalgaz Petrol ürünleri LPG Maden kömürü Küçük yerleşim yerlerinde mutfakta Odun, odun kömürü, LPG Tezek Kömür, Odun, talaş Eskiden 21.03.2007 Maltız, Mangal Kuzine Günümüzde Karaocak, Teneke, sac, demir, Döküm sobalar Ocağa konan tezek ve odunu yakmak için bölgeler göre farklı tutuşturucular kullanılır Kuru kendir sapları (Kastamonu) Kuru pamuk sapları (Ege ve Akdeniz) Ayçiçeği sapları ve boşaltılmış kafaları Kurumuş tütün bitkisi (Trabzon Akçaabat) Çıra ve çam odunu (kolofoni, oleoresin) Kolofoni çam reçinesinden elde edilir, mesleksel astım nedeni Oleoresin yanması ile aldehitler, reçine solunması, akciğerlerdeki fibrozis ve nodülasyondan sorumlu 21.03.2007 Kastamonu Jüt İpliği Fabrikasında yapılan bir çalışmada Bissinozis ve diğer solunum yolları hastalıklarının sıklığı Kendir işleme döneminde çalışan, emekli olmuş işçilerde %26.2 amfizem Fabrikadan toplanan biyolojik örnekler Iowa Üniversitesi Çevresel Sağlık Bilimleri Merkezi İnhalasyon Toksikolojisi bölümünde incelenmiş Er M. 1999 21.03.2007 Kendir toz ve liflerinde ölçülen endotoksin değerleri Örnek çeşidi Endotoksin miktarı (EU/mg) Kaba toz 336 İnce toz 605 İyi kalitede ince kendir lifi 47 Orta kalitede kendir lifi 277 Kendir sapı 0.27 Kendir yaprağı 11,1 Kontrol standart endotoksin 18 EU vial 21.03.2007 Tezek Dünyada 400 milyon kişinin yakacak olarak kullandığı biyomas türü yakıtlardan biride tezektir Kerme (koyun ve keçi tezeği) Basma (harman yerine yayılan büyükbaş hayvan tezeği) Kasnak (sığır dışkısından yapılan yuvarlak tezek) Yapma (duvara yapıştırılarak kurutulan tezek) Hışır yada yaban tezeği (merada kuruyan parçalar) Yapay besinlerle beslenen hayvanların dışkısı Kolay yanması için içine saman katılmış tezek türü 21.03.2007 Tezek kullanımı ihtiyaçtır Orman alanlarının bilinçsizce yok edilmesinin bir sonucudur Oysa gübre olarak kullanılması tarım alanlarının daha verimli olması için gereklidir 21.03.2007 Etimesgut ve Sincan yöresindeki kronik akciğer hastalıkları prevalansı hakkındaki tez çalışmasında (Baykal Y. 1975) “kırsal bölgede sigara içmeyen kadınlarda yüksek oranda kronik akciğer hastalığı bulunduğunu saptamıştır” Tezek kullanımı ile oluşan toksik ve irritan maddelerin kronik akciğer hastalıklarına neden olduğu HÜ Göğüs H.A.B.D. çalışmaları ile gösterilmiştir (Barış İ. 1995) 21.03.2007 Yayladere İlçesi Bingöl Evin bütün odalarında soba kuruludur. Odun ve tezek yakacak olarak kullanılır. Mutfaktaki soba ve ocaklar hem ekmek, hem de yemek yapmak için kullanılır. www.bingolonline.com 27.02.2007 21.03.2007 Biyomas hakkında en çok araştırma Hintli bilim adamları tarafından yapılmaktadır Nüfus yoğunluğu ve sosyo ekonomik durumun bozukluğundan kaynaklanan sağlık sorunları Batı’dakine yakın standartlarda tıp eğitimi verilmesi 21.03.2007 Hindistan’da Tüp gazlı, pompalı ve fitilli gaz ocakları Bazı bölgelerde “anghithi” denilen kömür NO2, SO2, CO2, PM, hidrokarbonlar Odun ve sığır tezeği kullanıldığında da 21.03.2007 Yüksek düzeyde SO2, hidrokarbonlar Padmavati ve arkadaşları Delhi yöresinde biyomas kullanan kadınlarda, çok sigara içenlerin ileri dönemlerinde görülen kor pulmonale ve sağ kalp yetmezliği oluştuğunu otopsi çalışmalarında göstermişlerdir 21.03.2007 Smith, Aggrawal ve Dave Gujjarat bölgesinde odun ateşi kullanılan odada yapılan ölçümlerde asılı partikül, benzoapiren, formaldehit, SO2, NO2 miktarlarının DSÖ kabul ettiği değerlerin çok üstünde olduğu gösterilmiştir 21.03.2007 Pandey Nepal’de 1984 Kırsal alandaki kadın ve erkeklerin %18 de kronik bronşit ve KOAH saptanmıştır Mumford Çin Xuan Wei 1987 21.03.2007 Arsenikle kontamine kömürün evlerde bacasız sobalarda kullanılması ile akciğer kanseri oluştuğu saptanmış Pandey 1989, Champbell, Armstrong ve Byass 1989 Üçüncü dünya ülkelerinde iç ortam hava kirliliğinin çocuklarda akut solunum yolu enfeksiyonlarına neden olduğu gösterilmiştir 21.03.2007 Srinagar Kenti Kuzey Hindistan’ın Himalaya sırtları Dhar ve Pathia 1991 İç ortam hava kirliliğine bağlı interstisiyel akciğer hastalığı “Gujjar lung” üzerine yapılan araştırma Soğuktan korunmak için yarısı toprak altında olan evler “kothas” de yaşayan halk Odanın ortasında 12-16 saat çam odunu yanar, çıralar kullanılır 21.03.2007 TB çok sık olduğu için hastalık milier TB olarak değerlendirilmiş Gujjar akciğeri olan 46 vaka incelenmiş Öksürük, balgam, hemoptizi, ateş Kapalı akciğer biyopsisi yapılmış Fibrozis ve antrakotik nodüller saptanmış 21.03.2007 Hindistan’da iç ortam hava kirliliğine bağlı olarak her yıl 500.000 kadın ve çocuk ölümü olduğu tahmin edilmektedir Gelişmekte olan ülkelerdeki iç ortam hava kirliliğine bağlı olarak oluşan ölümlerin %28’i Hindistan’dadır. 21.03.2007 1991 Nüfus Sayımında Pişirme için hangi yakıtı kullandıkları ilk kez sorulmuş Kırsalda yaşayanların %90 nı hayvan-bitki artıkları ve odun kullandıklarını ifade etmişler Ülke düzeyine %78 biyomas, %3 kömür kullanıldığı saptanmış 21.03.2007 Yemek pişirmek için kullanılan sobalardan (chullah) verimli bir enerji elde edilmediği gibi Tam yanma olmadığı için ortama zararlı organik bileşikler (PM, CO, POM, PAH, formaldehit) dağılmaktadır POM : Poliorganik materyal PAH : Polisiklik aromatik hidrokarbonlar 21.03.2007 National Instıtute of Occupational Health (NIOH) CO düzeyi (mikrog/m3) PAH düzeyi (mikrog/m3) *Formaldehit (mikrog/m3) Tezek 144 3.56 670 Odun 156 2.01 652 Kömür 94 0.55 109 Gaz 108 0.23 112 LPG 14 0.13 68 *Patel ve Raiyani 21.03.2007 Figure 1 Nitrogen dioxide (NO2) levels around the world. SWE 5 Hagenbjork-Gustafsson A, Analyst 1996;* SWI-1 5 Monn C, Sci Total Environ 1998;* UK-1 5 Raw G J, J Expo Anal Environ Epidemiol 2004;44 SPA 5 Garcia-Algar O, J Air Waste Manag Assoc 2003;* ITA-1, ITA-2 5 Simoni M, J Expo Anal Environ Epidemiol 2004;31 ITA-3 5 Gallelli G, Sci Total Environ 2002;* FRA-1 5 Zmirou D, J Expo Anal Environ Epidemiol 2002;* FRA-2 5 Saintot M, Rev Epidemiol anté Publique 2000;* NMEX 5 Lambert WE, Res Rep Health Eff Inst 1993;* Hong Kong 5 Leung R, Clin Exp Allergy 1998;* grey columns modified data from Levy JI, J Waste Manag Assoc 1998.* * Full reference available on Medline. 21.03.2007 Figure 2 Particulate matter (PM2.5) levels around the world.FIN-1, SWI, CZEC, GRE 5 Gotschi T, Environ Sci Technol 2002;*FIN-2, HOL 5 Janssen NA, J Air Waste Manag Assoc 2000;*FRA 5 Zmirou D, J Expo Anal Environ Epidemiol 2002;* USA 5 Wallace L, J Air Waste Manag Assoc 1996;* UK 5 Gee, ProceedingsIndoor Air 2002;† MEX 5 Cortez-Lugo M, Proceedings Indoor Air 2002;† Costa Rica 5 Lee K, Proceedings Indoor Air 2002;† ITA-1 5 Maroni M, Proceedings Indoor Air 2002;† Chinarural 5 Pan XC, Proceedings Indoor Air 2002;† China 5 Caceres, Rev Med Chil 2001;* ITA-2, ITA-3 5 Simoni M, J Expo Anal Environ Epidemiol 2004;31 Asia, Africa 5 Smith KR, Proc Natl Acad Sci USA 2000.15 * Full reference available on Medline.† Available from www.indoorair2002.org INT J TUBERC LUNG DIS 8(12):1401–1415 © 2004 IUATLD 21.03.2007 Solunabilir (PM10) partikül konsantrasyonunun her 10 mikrogram/m3 artışının mortalite riskini %1.2 - 4.4 arttırdığı saptanmıştır 21.03.2007 Partikül çapı 3 mikrondan küçük olanlar alveollere kadar ulaşabilmektedir. Papua Yeni Gine, Kenya, Hindistan, Nepal,Çin ve Gambiya’daki ev içi hava ölçümlerinde biyomas cinsi ürünlerin yanmasıyla ABD standart hava kirliliği eşiğinin 10-20 katı partikül salındığı gösterilmiştir. 21.03.2007 Türkiye’de partikül madde için sınır değerler; PM10 için yıllık genel ortalama maksimum değer 150 µg/m3, kış ayları aritmetik ortalaması maksimum değer 200 µg/m3 24 saatlik ortalama maksimum değer 300 µg/m3dır. Partikül madde konsantrasyonu 400 µg/m3 aştığında alarm verilmesi gerekiyor. 21.03.2007 A.B.D.’de partikül madde için sınır değerler; PM10 için yıllık aritmetik ortalama maksimum değer 50 µg/m3, 24 saatlik ortalama maksimum değer 150 µg/m3’den yüksek olamaz. PM2.5 için yıllık aritmetik ortalama maksimum değer 15 µg/m3, 24 saatlik ortalama maksimum değer 35 µg/m3’den yüksek olmamalıdır. Japonya’da partikül madde için sınır değerler; PM10 için 24 saatlik aritmetik ortalama maksimum değer 100µg/m3, 1 saatlik ortalama değer maksimum 200 µg/m3’dır. İngiltere’de partikül madde için sınır değerler; PM10 için yıllık aritmetik ortalama maksimum değer 40 µg/m3, 24 saatlik ortalama maksimum değer 50 µg/m3 dır. 21.03.2007 Avustralya’da partikül madde için sınır değerler; PM10 için 24 saatlik aritmetik ortalama maksimum değer 50 µg/m3 dır. PM2.5 için 24 saatlik aritmetik ortalama maksimum değer 25 µg/m3 ve yıllık ortalama maksimum değer 8 µg/m3 dır. Kanada’da partikül madde için sınır değerler; PM10 için yıllık aritmetik ortalama maksimum değer 70 µg/m3, 24 saatlik ortalama maksimum değer 120 µg/m3 dır. 21.03.2007 A.B. Ülkelerinde partikül madde için sınır değerler; PM10 için yıllık aritmetik ortalama maksimum değer 40 µg/m3, 24 saatlik ortalama maksimum değer 50 µg/m3 dır. Yılda 36 defadan fazla bu değer aşılamaz. Dünya Sağlık Teşkilatı tarafından partikül madde için belirlenen sınır değerler; PM10 için yıllık aritmetik ort. maksimum değer 20 µg/m3, 24 saatlik ortalama maksimum değer 50 µg/m3 dır. 21.03.2007 Partikül madde ile ilgili sınır değerler incelendiği zaman Standart değerleri en yüksek olan ülkenin Türkiye olduğu görülmektedir. Türkiye için belirlenen 24 saatlik partikül madde sınır değeri, A.B.D. belirlediği sınır değerinin 2 , Japonya’nın 3 Avustralya ve A.B. değerinin 6 , Kanada’nın 2.5 ve Dünya Sağlık Örgütü’nün 6 kat üzerindedir. 21.03.2007 Türkiye’nin yıllık sınır değerlerini diğer ülkeler ile karşılaştırdığımızda A.B.D.’nin belirlediği sınır değerinin 3 A.B. değerinin 3.75 Kanada’nın 2.14 ve Dünya Sağlık Örgütü’nün 7.5 kat üzerindedir. 21.03.2007 Türkiye’de KOAH’ ın 2 önemli etkeni Sigara kullanımı Primitif biyomas kullanımına bağlı iç ortam hava kirliliğidir 21.03.2007 Kayseri ili kırsal bölgesinde yapılan araştırmada Köylü kadınların %65’i tandır ocağında biyomas kullandıklarını ifade etmişlerdir. Biyomas kullanan 242 kadında Kr. Bronşit %20.7 KOAH %12.4 Kullanmayan 106 kentli kadında Kr. Bronşit %10.8 KOAH %3.9 Kiraz K. Clin Invest Med 2003 21.03.2007 Yetişkin bir insan günde ortalama 13.000- 16.000 litre veya ömrü boyunca 400-450 milyon litre hava solumaktadır. 70 kg ağırlığındaki bir kişi günde ortalama 20 m3 hava solumaktadır. Çocuklar ise ağırlığı başına yetişkinlere göre %50 daha fazla hava solumaktadırlar. Çocukların solunum sistemleri gelişmekte olduğundan dolayı, vücutları çevresel şartlara karşı çok daha hassastır. Dolayısıyla temiz veya kirli hava insan sağlığı için oldukça önemlidir. 21.03.2007 Dünyada her yıl hava kirliliğinden 2,5 milyon insan ölmektedir. Bu değer dünyadaki toplam ölümün (ortalama 50-60 milyon) %4-5’ni oluşturmaktadır. ABD’de yılda 60.000 kişi partikül kirliliğinden ölmektedir. Hava kirliliğinden ölümlerin %90’nı gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir. 21.03.2007 Hava kirliliğinin sağlık üzerindeki olumsuz etkileri sonucu, 21.03.2007 Akciğer kanser vakalarında artış Kronik astım krizi sıklığında artış Öksürük/balgam sıklığında artış Üst solunum yolları enfeksiyonlarında artış Göz, KBB enfeksiyonlarında artış Soluk alma kapasitesinde düşüş Ölümlerde artış İş veriminde ve üretimde düşüş Tedavi giderlerinde artış BİYOMASLA İLGİLİ HASTALIKLAR Etkenler Akciğer Hastalıkları Zehirli gazlar, CO Reaktif hava yolu disfonksiyonu sendromu : yoğun duman solunması ile öksürük, burun akıntısı, gözlerde yanma, batma, sulanma, baş ağrısı, katarakt NO2, NO, aldehit, amonyak, fenol, tolüen, partikül KOAH, Kr. Bronşit, Astmatik bronşit, Amfizem, Bronşektazi, Kor pulmonale Kömür partikülleri, benzoapiren Antrakozis (siyah akciğer hastalığı) Partikül ve gazlar Çocuklarda solunum yolları enfeksiyonları RSP Kr. İnterstisiyel akciğer hastalığı Karbonmonoksit Kr. Karbonmonoksit zehirlenmesi (YD düşük doğum ağırlığı, gelişme geriliği, trombosit adezyonunda artış, fibrinolizis değişikliğine bağlı erken aterosklerozis, KAH olanlarda anjinal ağrı, halsizlik, karın ağrısı, ishal, başağrısı Arsenik, benzoapiren Kanser (burun, nazofarenks, akciğer, deri, mesane, skrotum 21.03.2007 21.03.2007 21.03.2007 CO Zehirlenmesi En önemli kaynakları, motorlu araçların egzosları, evlerde kullanılan kömür sobası, mangal gibi ısınma araçları, formaldehit üreten fabrikalar, ev-orman işyeri yangınları sonrası çıkan zehirli gazlar ve sanayi atık maddeleridir. CO Zehirlenmesine bağlı beklenmeyen ve istenmeyen ölümler özellikle kış aylarında ve havaların soğuk olduğu bölgelerde artmaktadır. Ülkemizde her yıl çok sayıda kömür ya da mangal sobası nedeniyle karşılaşılan ölümler görülmektedir. 21.03.2007 Baca zehirlenmelerine dikkat, lodos geliyor 03.01.2007 Haber 14.02.2007 16:46:00 Bursa'da Soba Zehirlenmesi: 1 Ölü Bursa'da Sobadan Sızan Karbon monoksit Gazından Zehirlenen Bir Kişi Hayatını Kaybetti. 21.03.2007 Lodos esti, soba zehirledi Karbon monoksit gazından zehirlenen 3 kişi hayatını kaybetti, 100 den fazla kişi hastanelik oldu. Bursa, 7 Mart 2005 10:18 21.03.2007 Soba zehiri 8 kişiyi öldürdü 23.01.2006 Gaziantep’te sobadan sızan karbon monoksit gazından zehirlenen 4 kardeş hayatını kaybetti. Kayseri, Sivas, Çorum ve Muğla’da da karbon monoksit gazından zehirlenen 4 kişi hayatını kaybetti, toplam 118 kişi hastanede tedavi altına alındı. 21.03.2007 KIŞ GELDİ, SOBA ZEHİRLENMELERİ ARTTI 04.01.2007 - 19:35:20] İlimizde etkili olan lodos nedeniyle sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen 6 kişi, tedavi altına alındı. Alınan bilgiye göre, Karşıyaka Mahallesi 38. Sokak΄taki tek katlı evlerinde sobadan sızan karbon monoksit gazından etkilenen Fadime Özdemir (38) ile çocukları Tuğba (15), Ekrem (11) ve Ayşenur Özdemir (9), Sivas Devlet Hastanesine kaldırıldı. Esentepe Mahallesi΄nde oturan Mehmet Çetinkaya (75) ve eşi Hacıkız Çetinkaya (58) da evlerindeki sobadan sızan gazdan etkilendi. CÜ Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesine sevk edilen çiftin sağlık durumlarının iyi olduğu öğrenildi. 21.03.2007 UYARI: Lodos fırtınası nedeniyle soba zehirlenmeleri ve deniz ulaşımı başta olmak üzere görülebilecek olumsuzluklara karşı ilgililerin ve vatandaşların tedbirli olmaları gerekmektedir. 21.03.2007 Çözüm Önerileri Toplumsal farkındalığı sağlamak, eğitim Kullanılan yakıt türünün değiştirilmesi Soba modellerinde iyileştirme yapılması Ortam havalandırılmasının sağlanması Multisektörel yaklaşım 21.03.2007 21.03.2007 HAYVAN GÜBRESİNDEN BİOGAZ ÜRETİMİ 21.03.2007 Dünya’ da birincil enerji tüketim kaynağı %15 lik oranla biyo kütledir. Bu miktar gelişmekte olan ülkelerde %38 düzeyindedir. Özellikle biyo enerji gelişmekte olan ülkelerde kırsal bölgelerde enerji temin amacıyla kullanılmaktadır. Hindistan’da kırsal bölgelerde yemek pişirme enerjisi toplam enerjinin %80’nini oluşmaktadır. 21.03.2007 Dünya’ da kurulu hayvan gübresinden biyogaz tesislerinin %80’i Çin’de, %10’u Hindistan, Nepal ve Tayvan’da ve geri kalanı diğer ülkelerde kuruludur. Gelişmekte Olan Ülkelerde Biyogaz Tesisi Sayısı Ülkeler Çin 7.000.000 Hindistan 2.900.000 Kore 21.03.2007 Tesis Sayısı 29.000 Brezilya 2300 Bangladeş 566* Nepal 49500 Avrupa Topluluğu ülkelerde hayvan gübresi kullanılarak inşa edilen biogaz tesisi sayısı ve biogaz üretimi miktarı Ülkeler Avusturya Danimarka Almanya Yunanistan Hollanda İtalya Norveç Portekiz İspanya İsveç İsviçre İngiltere Amerika Avustralya Biogaz Tesisi Sayısı >90 39 2200 2 3 70 4 16 6 12 59 31 140** 46 *:1 052 090 J =1.05 PJ, **: Çiftliklerde kurulu tesis. 21.03.2007 Biogaz Üretimi TWh/yıl PJ* 1410 32900 45150 1.052.090 0.001 33 1.960 45.630 6.880 160.250 0.620 14.450 1.520 35.300 0.026 625 19.430 452.700 1.790 41.700 - Çin’de konut tipi biyo reaktörlerde yılda 2 milyar m3 biogaz üretilmektedir. Yani bir aile yılda 200-300 m3 biyo gaz üretmektedir. Yine Çin’de 25 milyon insan biyogaz tesislerinden elde edilen gazları 8-10 ay yemek pişirme amacı ile kullanmaktadırlar. 21.03.2007 İyileştirilmiş ucuz biogaz sobalar ve lambalar geliştirilmiştir. Bunlar her eve dağıtılmıştır. Lambalar ve yakıcılar 2 cm su basıncı gibi düşük basınçta çalışabilme özelliğine sahiptir. 800 biogaz tesisinde 7800 kWh kapasiteli elektrik enerjisi üretim tesisi bulunmaktadır. Bu enerji 17000 aile tarafından kullanılmaktadır. 21.03.2007 Hindistan’da ulusal bazda biogaz tesisleri 1981 yılında gelişmeye başladı. Bu gün büyük çiftliklerde de biogaz tesisi kurulmaktadır. Hindistan’da Biyogaz Tesis Sayısındaki Gelişmeler 21.03.2007 Almanya’da Biogaz Tesis Sayısının Yıllara Göre Değişimi 21.03.2007 Türkiye bir tarım ve hayvancılık ülkesidir. Türkiye’de biogaz ile ilgili çalışmalar 1957 yılında başlamıştır. 1975 yılından sonra toprak, su ve 1980’li yıllarda Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü kapsamında yürütülen biogaz üretimi çalışmaları uluslararası bazı anlaşmalarla desteklenmiş olmasına karşın 1987 yılında anlaşılmayan bir nedenle kesilmiştir. 21.03.2007 Hayvan dışkısının hem enerji hem de gübre olarak kullanılması için köylerde biyogaz üretim sistemi kurulmuştur Ancak biyogazın bileşimindeki SO2 gazının kokusu Mutfak gereçlerini paslandırması nedeniyle beklenen ilgiyi görmemiştir 21.03.2007 TEŞEKKÜR EDERİM 21.03.2007