143-146 AkciÛer Rezeksiyonu
Transkript
143-146 AkciÛer Rezeksiyonu
Akciğer Rezeksiyonu ile Sonuçlanan Pisi Pisi Otu Aspirasyonu: İki Olgu Sunumu Hasan TÜRÜT*, Tamer ALTINOK*, SŞ. Erkmen GÜLHAN*, Funda DEMİRAĞ**, A. İrfan TAŞTEPE* * ** Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Göğüs Cerrahisi Kliniği, Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Patoloji Bölümü, ANKARA ÖZET Trakeobronşiyal yabancı cisim aspirasyonları içerisinde oldukça nadir rastlanan pisi pisi otu aspirasyonu atipik bir kliniğe sahiptir. Bronkoskopi ile çıkarılması oldukça güçtür. Bronşiyal sistemdeki penetran hareketi geç kalınmış olgularda kaçınılmaz olarak bronşektazi gibi cerrahi gerektiren sekellere yol açar. Tekrarlayan infeksiyon ve hemoptizi nedeniyle kliniğimize başvuran ve bronkoskopide yabancı cismin tespit edilemediği iki olguda yapılan torakotomi sonucunda pisi pisi otu tespit edildi ve sekel nedeniyle rezeksiyon uygulandı. Olgularımızı nadir olması nedeniyle literatür eşliğinde sunduk. ANAHTAR KELİMELER: Pisi pisi otu aspirasyonu, yabancı cisim aspirasyonu, hemoptizi SUMMARY ASPIRATION OF GRASS INFLORESCENCES RESULTED WITH PULMONARY RESECTION: REPORTS OF TWO CASES Aspiration of grass inflorescences which has a rare incidence in tracheobronchial foreign body aspirations shows an atypical clinical character. Its penetration movement causes sequels such as bronchiectasis which requires surgery. Two cases presented with recurrent infections and hemoptysis in whom no any foreign body was detected in bronchoscopy, grass inflorescences were detected by thoracotomy and underwent resectional surgery for segmental and lobar atelectasis. Cases are presented for their rare occurence with the review of the literature. KEY WORDS: Aspiration of grass inflorescences, foreign body aspiration, hemoptysis GİRİŞ Trakeobronşiyal yabancı cisim aspirasyonları erken tanı ve müdahaleyi gerektiren ve özellikle çocuklarda hayatı tehdit edebilen acil bir sorundur. Trakeobronşiyal yabancı cisimler içerisinde pisi pisi otu aspirasyonu oldukça nadirdir. Pisi pisi otunun trakeobronşiyal sistemdeki migratuar özelliği nede- Solunum Hastalıkları 2005; 16: 143-146 niyle bronkoskopi ile çıkarılması oldukça güçtür ve genellikle bronkotomi gerektirir. Geç kalınmış olgularda akciğer rezeksiyonuyla sonuçlanan bronşektazi/atelektazi kaçınılmazdır. OLGU 1 Dokuz yaşında erkek hasta. Şikayetleri bir yıldır aralıklı öksürük, balgam çıkarma, hemoptizi ve göğüs 143 Türüt H, Altınok T, Gülhan SŞE, Demirağ F, Taştepe Aİ. ağrısı. Preoperatif dönemde alınan anamnezde yabancı cisim aspirasyonuna ait öykü tespit edilemedi. Posteroanterior (PA) akciğer grafisinde sağ alt zonda yoğun infiltrasyon ve yer yer atelektazi görünümü mevcuttu (Resim 1). Yabancı cisim aspirasyonu şüphesi ile genel anestezi altında rijit bronkoskopi yapıldı, yabancı cisim tespit edilemedi. Medikal tedavi altına alınan hastanın 30 gün sonra çekilen toraks bilgisayarlı tomografisi (BT)’nde sağ alt lobda hava bronkogramı ve kavitasyon görünümünün eşlik ettiği kollaps-konsolidasyon alanları tespit edildi ve operasyon planlandı. Operasyon öncesi genel anestezi altında rijit bronkoskopi tekrarlandı. Ancak yine yabancı cisme rastlanmadı. Sağ posterolateral torakotomi ile alt lobun tama yakın atelektazik olduğu tespit edildi ve alt lobektomi yapıldı. Makroskobik inceleme sırasında segment bronşuna implante olan pisi pisi otu görüldü (Resim 2). Histopa- tolojik inceleme yabancı cisme bağlı bronşektazi olarak raporlandı. Postoperatif dönemde hastadan, yaklaşık bir yıl önce darba maruz kaldığı ve bu sırada ağzının ot ile doldurulduğu öğrenildi. OLGU 2 Dört yaşında kız çocuğu, Arnavutluk’tan kliniğimize sevk edildi. Bir yıl önce şüpheli ot aspirasyonu öyküsü olan hastanın o tarihten bu yana süren ve sık tekrarlayan öksürük şikayeti mevcut. Arnavutluk’ta üç kez yapılan bronkoskopide herhangi bir yabancı cisme rastlanmamış. PA akciğer grafisinde sağ alt zonda lokal opasite ve lineer atelektazi, toraks BT’de sağ alt lob posterobazal segmentte kavitasyon ve atelektazi tespit edildi (Resim 3). Genel anestezi altında rijit bronkoskopi yapıldı, yabancı cisme rastlanmadı. Aynı seansta yapılan posterolateral torakotomide alt lob posterobazal segmentin üçgen şeklinde atelektazik olduğu görüldü. Atelektazik segmente wedge rezeksiyon yapıldı. Segmentin proksimalinde bronşa gömülü pisi pisi otu tespit edildi (Resim 4). Histopatolojik inceleme sonucu patolojisi yabancı cisme bağlı bronşektazi olarak raporlandı. TARTIŞMA Resim 1. Olgu 1’in preoperatif PA akciğer grafisinde, sağ alt zonda yoğun infiltrasyon alanları ve yer yer atelektazi görünümü. Resim 2. Olgu 1’in operasyon sırasında rezeke edilen akciğer dokusunun patolojik incelemesi sırasında tespit edilen, segment bronşuna implante olmuş pisi pisi otu. 144 Trakeobronşiyal yabancı cisim aspirasyonları çocukluk çağında daha sık görülmekle birlikte, erişkin yaş grubunu da ilgilendiren önemli bir problemdir. Hastaların büyük bir çoğunluğunu 0-3 yaş grubundaki çocuklar oluşturur (1). Bu yaş grubu ile ilgili olarak akut asfiksiye bağlı ani ölümler olabildiği gibi, respiratuar distresi olmayan olgularda tanıda gecikme ve dolayısıyla birtakım kronik pulmoner patolojiler söz konusu olabilmektedir (2). Resim 3. Olgu 2’nin preoperatif toraks BT’sinde sağ alt lob posterobazal segmentte kavitasyon ve atelektazi görünümü. Solunum Hastalıkları 2005; 16: 143-146 Akciğer Rezeksiyonu ile Sonuçlanan Pisi Pisi Otu Aspirasyonu: İki Olgu Sunumu Pisi pisi otu (Hordeum morinum), diğer bilinen adıyla çimen çiçeğinin aspirasyonu bronşiyal sistemde iki tip etki yapar: 1. Hava yolu mukozasına implante olup obstrüktif rekürren pnömoni, 2. Migrasyon hareketi ile akciğerin en periferine hatta plevral kaviteye kadar ilerleyerek apse, kavite, ampiyem vs. gibi kronik infeksiyonlar (9). Resim 4. Olgu 2’nin operasyon sırasında rezeke edilen akciğer dokusunda segment bronşunun içine penetre olmuş pisi pisi otu. Trakeobronşiyal sisteme çok çeşitli yabancı cisimler aspire edilebilir. Bunlar bölgeye, mevsime ve yaşa göre değişiklik gösterir. Değişik serilerde en sık aspire edilen yabancı cisimler sırasıyla; iğne ve başta kabuklu yiyecekler olmak üzere besin artıkları olarak bildirilmiştir (3,4). Ülkemizde ise en sık rastlanılan yabancı cisimler, kabuklu yiyecekler ve iğnelerdir (5). Pisi pisi otu ise çok nadir rastlanılan ve daha çok kırsal kesimde oturan çocuk yaş grubunda karşımıza çıkan bir yabancı cisim tipidir. Hava yolu pasajında uzun süreli kalan yabancı cisimler genellikle bronşit, rekürren pnömoni veya bronşektazi gibi tablolara yol açabilmektedir. Komplikasyonlar yabancı cismin tipine, şekline, lokalizasyonuna ve retansiyon süresine bağlıdır. Akut asfiksiden hemoptiziye kadar geniş bir klinik spektrum söz konusu olabilmektedir. Yabancı cisim retansiyonuna sekonder gelişen bronşektazi iyi bilinen ve torakotomi gerektiren bir komplikasyondur (6). Beşyüz olguyu içeren bir çalışmada bronşektazi tespit edilen hastalardan sekizinde altta yatan nedenin yabancı cisim retansiyonu olduğu gösterilmiş ve retansiyon süresi en erken 25 gün olan bir olguda alt lobdaki bronşektazi nedeniyle rezeksiyon uygulanmıştır (7). Bronşiyal sisteme kaçan organik yabancı cisimler inorganik yabancı cisimlere göre çok daha şiddetli bir inflamatuvar prosese yol açar. Özellikle bitkisel kaynaklı olanlar kısa sürede çıkarılmadıklarında biriki saat içinde granülasyon dokusu oluşturur. Genellikle hemoptizi ile kendini gösteren kronik pulmoner infeksiyonlara yol açarlar ve kaçınılmaz olarak da sekel cerrahisiyle sonuçlanırlar (6,8). Solunum Hastalıkları 2005; 16: 143-146 Plevral kaviteye ulaşarak dekortikasyon gerektiren ampiyem tablosu ile tansiyon pnömotoraksa yol açan olgular bildirilmiştir (10,11). Bizim olgularımızın ikisinde de yaklaşık bir yıllık bir hikaye mevcuttu ve pisi pisi otu akciğerin segmentlerine kadar ilerleyerek kaviter lezyon ve bronşektaziye yol açmıştı. Hastalarımızın birinde hemoptizi, diğerinde de kronik pulmoner infeksiyon söz konusu idi. Yabancı cisim aspirasyon şüphesi olan olgularda yabancı cisim, natürü ne olursa olsun semptomların varlığı veya yokluğuna bakılmaksızın en kısa sürede çıkarılmalıdır. Bronkoskopi ne kadar erken uygulanırsa, olası komplikasyonlar da o oranda azalacaktır (2). Rijit bronkoskopilerle yabancı cisimlerin çıkarılamadığı durumlarda torakotomiden kaçınılmamalıdır. Zira bronşiyal sistemde mevcut olan bir yabancı cisim kaldığı sürenin uzunluğu ile bağlantılı olarak akciğerde irreversibl değişikliklere yol açar. Bu yüzden sekel cerrahisi uygulamaya gerek kalmaksızın erken dönemde yapılacak basit bir bronkotomi ile yabancı cisim ekstrakte edilebilir. Sonuç olarak atipik klinik özellikler sergileyebilen pisi pisi otu aspirasyonunun, migrasyon özelliği nedeni ile bronkoskopik ekstraksiyonunun güçlüğü ve akciğer parankiminde daha hızlı bir harabiyete neden olabileceği akılda tutulmalı ve bu olgulara acil ve agresif müdahale yapılmalıdır. KAYNAKLAR 1. Ciftci AO, Bingol-Kologlu M, Senocak ME, et al. Bronchoscopy for evaluation of foreign body aspiration in children. J Pediatr Surg 2003;38:1170-6. 2. Oguzkaya F, Akcalı Y, Kahraman C, et al. Tracheobronchial foreign body aspirations: A 10 year experience. Eur J Cardiothorac Surg 1998;14:388-92. 3. Eroglu A, Kurkcuoglu IC, Karaoglanoglu N, et al. Tracheobronchial foreign bodies: A 10 year experience. Ulusal Travma Derg 2003;9:262-6. 4. Lima JA, Fischer GB. Foreign body aspiration in children. Pediatr Respir Rev 2002;3:303-7. 145 Türüt H, Altınok T, Gülhan SŞE, Demirağ F, Taştepe Aİ. 5. Yalçınkaya İ, Kaya S, Çetin G. Trakeobronşial yabancı cisimler: 177 vakalık bir çalışma. GATA Bülteni 1996;38:101-7. 6. Saleem MM. The clinical spectrum of foreign body aspiration in children. International Pediatrics 2004;19:42-7. 7. Kurklu EU, Williams MA, Roux BT. Bronchiectasis consequent upon foreign body retention. Thorax 1973; 28:601-7. 8. Hilman BC, Kurzweg FT, McCook WW, et al. Foreign body aspiration of grass inflorescences as a cause of hemoptysis. Chest 1980;78:309. 9. Basok O, Yaldiz S, Kilincer L. Bronchiectasis resulting from aspirated grass inflorescences. Scand Cardiovasc J 1997;31:157-9. 10. Yellin A, Tomer A, Zwas ST, et al. An unusual case of empyema; intrapleural migration of an inhaled oat head in an adult. Thorac Cardiovasc Surg 1983;31:317-9. 146 11. Newson TP, Parshuram CS, Berkowitz RG, et al. Tension pneumothorax secondary to grass head aspiration. Pediatr Emergance 1998;14:287-9. Yazışma Adresi Hasan TÜRÜT Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göğüs Cerrahisi Kliniği Keçiören/ANKARA e-mail: kupymayi@hotmail.com Solunum Hastalıkları 2005; 16: 143-146