ucak tüm kitap - METU | Aerospace Engineering
Transkript
ucak tüm kitap - METU | Aerospace Engineering
V. ULUSAL UÇAK, HAVACILIK VE UZAY MÜHENDÝSLÝÐÝ KURULTAYI TMMOB Makina Mühendisleri Odasý V. Ulusal Uçak, Havacýlýk ve Uzay Mühendisliði Kurultayý Anadolu Üniversitesi Yunusemre Kampüsü Salon Anadolu 22-23 Mayýs 2009 ODTÜ'DE SÜRDÜRÜLEN ÝNSANSIZ HAVA ARACI ÇALIÞMALARI Yavuz YAMAN1, Serkan ÖZGEN1, Melin ÞAHÝN1, Güçlü SEBER1, Volkan NALBANTOÐLU1, 1 1 1 2 Evren SAKARYA ,E. Tolga ÝNSUYU , Levent ÜNLÜSOY , Göknur BAYRAM , 2 3 Yusuf ULUDAÐ , Ayþen YILMAZ 1 Havacýlýk ve Uzay Mühendisliði Bölümü, ODTÜ, 06531 Ankara, TÜRKÝYE Tel: 312 210 42 85, E-posta: yyaman@metu.edu.tr 2 Kimya Mühendisliði Bölümü, ODTÜ, 06531 Ankara, TÜRKÝYE 3 Kimya Bölümü, ODTÜ, 06531 Ankara, TÜRKÝYE Özet - Bu bildiride ODTÜ'de yapýlan ve yapýlmasý planlanan Ýnsansýz Hava Aracý çalýþmalarý tanýtýlmaktadýr. Bildirinin ilk bölümünde bir TÜBÝTAK projesi kapsamýnda sürdürülen, kanatlarýn kambur ve burulma özelliklerini kontrol etmeyi hedefleyen bir çalýþma sunulmuþtur. Bildirinin ikinci kýsmýnda ise büyük oranda þekil deðiþtirebilir kontrol yüzeylerinin geliþtirilmesinin planlandýðý bir çalýþmanýn ana hatlarý sunulmaktadýr. Bu çalýþma ile temel olarak daha az yakýtla daha uzun süre havada kalabilecek çevreye duyarlý hava taþýtlarýnýn tasarýmýna katký saðlanmasý hedeflenmektedir. Anahtar kelimeler: Göreve uyumlu kanat, akýllý kanat, þekil deðiþtirebilir kontrol yüzeyi 1. GÝRÝÞ Göreve uyumlu kanatlarla ilgili ilk çalýþmalar kambur deðiþikliklerinden faydalanarak, uçaðýn belirlenen görev dýþýndaki koþullarda da performansýný geliþtirmeyi hedeflemiþtir [1]. 90'lý yýllar itibarýyla 'Aktif Esnek Kanat' [2-3] ve 'Aktif Aeroelastik Kanat' [4] programlarý, teknolojik ilerlemelerden de faydalanarak bu dalda geliþmelerin saðlanmasýna önayak olmuþtur. Bu yýllarda þekil bellekli alaþýmlardan yararlanarak uçuþ yüzeyleri kontrol edilmiþ [5] ve kompozit malzemelerin içine entegre edilen piezoelektrik malzemelerle yüzeylerin þekil kontrolü konusunda çalýþmalar gerçekleþtirilmiþtir [6]. Tasarlanan aktif kanatlar 2000'li yýllar itibariyle insansýz hava araçlarýnda uygulanmaya baþlamýþtýr. Kanat yüzeyindeki þekil deðiþiklikleri genel olarak kambur [8, 9] ve burulma [10] deðiþiklikleri olmak üzere iki kategoride yapýlmýþtýr. Bendiksen [11] yaptýðý teorik çalýþmada, modellediði tork üreten uyarýcý tüpler sayesinde esnek kanatlarda çýrpmanýn burulmayý kontrol ederek engellenebileceðini ve ayný zamanda %40'lara varan sayýlarda kanat aðýrlýðýnýn azaltýlabileceðini göstermiþtir. ABD, Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA) tarafýndan desteklenen Morphing Aircraft Structures (MAS) programý çerçevesinde LockheedMartin ve NextGen Aeronautics firmalarý tarafýndan geliþtirilen tasarýmlar sýrasýyla Þekiller 1 ve 2 de gösterilmiþtir [12-13]. Lockheed-Martin bir katlanan kanat tasarýmý geliþtirmiþ, NextGen ise 'deðiþken ok açýsý/deðiþken kök veteri' yaklaþýmýný (variable sweep/variable root chord concept) ortaya koymuþ ve tasarýmýný alüminyum bir iç yapýnýn küçük hidrolik uyarýcýlarla makas hareketleri yapmasýna dayandýrarak, metalle güçlendirilmiþ bir silikon kabukla kapatmýþtýr. Lockheed-Martin'in katlanan kanat modeli güçlendirilmiþ þekil hafýzalý polimer kabuk kullanmaktadýr. Isýnýnca yumuþayan kabuk alttaki yapýya uygun hareket etmekte ve istenen þekile ve pozisyona göre soðutulup sertleþmektedir [14]. Þekil 1. Lockheed-Martin 'katlanan kanat' yaklaþýmý [12] 87 V. ULUSAL UÇAK, HAVACILIK VE UZAY MÜHENDÝSLÝÐÝ KURULTAYI dinamik analizler sonucunda doðal frekanslarýnýn ve titreþim biçimlerinin saptanmasý, taþýyýcý yüzeylere etki eden aerodinamik yüklerin daðýlýmýný hesaplamak için etkin aerodinamik modellerin geliþtirilmesi, belli bir uçuþ durumunda, taþýma/sürükleme oranýný azamiye çýkaracak kanat þekil deðiþikliklerinin belirlenmesi ve bunlarý saðlayacak yaklaþýmlarýn geliþtirilmesi, kanadýn statik ve yer titreþim testlerinin yapýlmasý, kanadýn performansýný gösterecek hava aracýnýn sanal ortamda uçurulmasý ve son olarak göreve uyumlu kanatla donatýlmýþ taktik insansýz hava aracýnýn uçuþ testlerinin yapýlmasý düþünülmektedir. Þekil 2. NextGen 'deðiþken ok açýsý/deðiþken kök veteri' yaklaþýmý [13] ABD, Hava Kuvvetleri araþtýrma laboratuarý (AFRL) desteðiyle FlexSys Inc. tarafýndan geliþtirilen diðer bir göreve uyumlu kanat da Þekil 3'te gösterilmiþtir. Kanat veteri 30 inç olup firar kenarý ±10o hareket edebilmekte ve yaklaþýk 1o/foot olarak kanat boyunca burulabilmektedir [15,16]. Þekil 3. FlexSys Inc. göreve uyumlu kanat modeli [16] TÜBÝTAK 107M103 projesi sonucunda hedeflenen, daha az yakýtla daha uzun süre havada kalabilecek, çevreye duyarlý hava taþýtlarýnýn tasarýmýna katký saðlamaktýr. Ayrýca yüksek manevra kabiliyetine sahip, daha güvenilir, verimli ve hýzlý çalýþan araçlarýn tasarýmýna katkýlar da hedeflenmektedir. Kontrol yüzeyi kumanda mekanizmalarýnýn aktif kontrol mekanizmalarýyla deðiþtirilmesi, bu baðlamda uçak tasarýmlarýnýn basitleþtirilmesi, aðýrlýk avantajý saðlanmasý ve bu deðiþikliklerin getireceði maliyetteki olasý düþüþler de beklenen olumlu sonuçlar arasýndadýr. Hava aracý tasarým kabiliyeti bulunan yurt içi kuruluþlarýn teknolojik seviyelerinin çaðýn gereklerine uygun olarak yükseltilmesi ve dünya piyasalarýndaki rekabet güçlerinin artýrýlmasý; proje sayesinde kazanýlacak altyapý ve bilgi birikiminin üniversitelerin eðitim ve araþtýrma programlarýna açýlmasý ve akademik alanda yaygýn fayda saðlanmasý da eriþilmesi düþünülen hedefler arasýndadýr. Tasarýmýn hava ile etkileþen araçlar dýþýnda, insansýz su altý araçlarýnda da (Unmanned Underwater Vehicle) kullanýlmasý beklenmektedir. Ekim 2007 tarihinden beri sürmekte olan proje çerçevesinde bugüne kadar yapýlan çalýþmalarda elde edilen bazý sonuçlar þunlardýr. Tasarlanacak göreve uyumlu uçaðýn dýþ boyutlarý þekil 4 ve 5’de verilmiþtir. 2. ODTÜ'DE SÜRDÜRÜLEN ÇALIÞMALAR ODTÜ Havacýlýk ve Uzay Mühendisliði Bölümünde sürdürülen bir TÜBÝTAK projesinde (Ekim 2007-Nisan 2010) bir taktik insansýz hava aracýnda kanatlarýn kambur ve burulma özelliklerinin kontrolü hedeflenmektedir. 'TÜBÝTAK 107M103, Taktik Ýnsansýz Hava Araçlarýnýn Göreve Uyumlu Kanatlarýnda Kambur ve Burulma Etkisinin Çýrpma ve Kontrol Yönünden Analizi' projesinde; göreve uyumlu kanadýn boyutlandýrýlmasý ve uçuþ görev profilinin belirlenmesi, kanadýn katý modelinin oluþturulmasý ve sonlu elemanlar yöntemi kullanýlarak modellenmesi, kanadýn statik analizleri, 88 Þekil 4. Taktik insansýz hava aracýnýn üstten görünüþü V. ULUSAL UÇAK, HAVACILIK VE UZAY MÜHENDÝSLÝÐÝ KURULTAYI Þekil 5. Taktik insansýz hava aracý gövdesinin yandan görünüþü Tasarlanan göreve uyumlu kanadýn kiriþ, sinir ve kontrol yüzeylerini gösteren, üst kabuðu kaldýrýlmýþ görüntüsü Þekil 6'da verilmiþtir. Þekil 7 kanadýn kabuk ve iç elemanlarýný göstermektedir. Þekil 9: Taþýyýcý kýsma ait 1. burulma titreþim biçimi (f = 100.71 [Hz]) Þekil 6: Sað kanadýn üst kabuðu kaldýrýlmýþ görünümü Göreve uyumlu kanatla ilgili aerodinamik hesaplamalar kambur deðiþimlerinin aerodinamik etkilerinin incelenmesi amacýyla yapýlmýþtýr. Kanat kesitinin firar kenarý veterin (chord, c) %60'ýndan itibaren bükülerek; firar kenarý aþaðýya doðru indirilmiþtir. Bu süreçte firar kenarýnýn veterin özgün durumuna göre dik yer deðiþtirmesi fk olarak tanýmlanmýþtýr. Þekil 10 farklý fk deðerleri için kanat kesitinin þekil deðiþimini göstermektedir. fk=0.0c---- fk=0.06c---- fk=-0.12c Þekil 7: Kanat kabuk ve iç elemanlarý Þekil 10: Deðiþik MSC ® /PATRAN/NASTRAN paket programlarý yardýmýyla kanat taþýyýcý kýsmýnýn ve tüm kanadýn, boþluk ortamýndaki, doðal frekanslarý belirlenmiþtir. Þekiller 8 ve 9'da sýrasýyla kanat taþýyýcý kýsmýnýn düzleme dik 1. eðilme ve 1. burulma titreþim biçimleri verilmiþtir. Þekil 8: Taþýyýcý kýsma ait düzleme dik 1. eðilme titreþim biçimi (f=21.59[Hz]) fk deðerleri için kanat profili Deðiþik fk deðerleri için yapýlan iki boyutlu ve üç boyutlu analizlerin karþýlaþtýrmalarý veter boyunca hesaplanan basýnç daðýlýmý için Þekil 11, kanat açýklýðý boyunca hesaplanan basýnç daðýlýmý için Þekil 12'de gösterilmiþtir. Ýki boyutlu analizlerde hesaplanan basýnç deðerlerinin üçüncü boyuta taþýnmasý için kanat açýklýðý boyunca eliptik bir basýnç daðýlýmý kabul edilmiþtir. Þekil 11: Veter boyunca basýnç daðýlýmý 89 V. ULUSAL UÇAK, HAVACILIK VE UZAY MÜHENDÝSLÝÐÝ KURULTAYI Kanat Açýklýðý Boy unca Basýn ç Daðýlýmý Karþýlaþ týrmasý 40 35 Basýnç (Pa) 30 25 20 15 10 5 0 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 Þekiller 8 ve 9 da boþluk olarak gösterilen kontrol yüzeylerinden köke yakýn olaný iç bölge flap kontrol yüzeyi, uca yakýn olaný ise dýþ bölge kanatçýk (aileron) kontrol yüzeyi olarak tanýmlanmýþtýr. Þekil 14'de kanadýn iç bölümündeki flap görevi görecek kontrol yüzeyinin iç yapýsý gösterilmektedir. Firar kenarý kamalarý birbirine bir kiriþ ile baðlanmýþtýr ve böylece kontrol yüzeyinin açýklýðý boyunca eþdeðer bir hareket elde edilmektedir. Kanat Açýklýðý (m) 3d hesaplanan 2d içi n kabul edi len Þekil 12: Kanat açýklýðý boyunca basýnç daðýlýmý Üç boyutlu analizlerden elde edilen basýnç deðerleri, iki boyutlu analizlerden elde edilen basýnç deðerlerine göre hücum kenarý yakýnlarýndaki bölümlerde daha yüksek olarak belirlenmiþ ve bu fark en fazla %30 olarak veter üzerindeki 0.06 m noktasýnda hesaplanmýþtýr. Daha önceden de belirtildiði gibi eliptik daðýlýmýn varsayýlmasýndan ötürü, basýnç daðýlýmý kökteki veterde uçtaki vetere göre daha yüksektir. Üç boyutlu ve iki boyutlu analizlerin karþýlaþtýrýlmasýnda kullanýlan kesit kök veterinden alýnmýþtýr ve kanat açýklýðý boyunca olan daðýlýmýn veter boyunca olabilecek etkisi göz önünde tutulmamýþtýr. Kanat üzerindeki kontrol yüzeylerinin hareketinin saðlanmasý için kontrol kavramý geliþtirme çalýþmalarý yapýlmýþtýr. Kavram geliþtirme modeli için kanat üzerinden küçük bir kesit alýnmýþ ve analizler bu kesit üzerinde yapýlmýþtýr. Firar kenarýndaki paneller birbirinden ayrý durmaktadýr ve kontrol yüzeyinin hareketi bu yüzeylerin birbirlerine göre göreceli hareketi ile saðlanmaktadýr. Þekil 13 örnek sonlu elemanlar modelini ve kavram geliþtirme modelindeki firar kenarý kamasý ve destek çubuklarýný göstermektedir. Þekil 13: Açýk bölme firar kenarý kavramý ve bileþenleri 90 Þekil 14: Kanadýn iç bölgesindeki flap kontrol yüzeyi iç yapýsý Þekil 15'de iç yapýsý gösterilen kanadýn dýþ bölümündeki kanatçýk görevi görecek olan kontrol yüzeyinde firar kenarý kamalarýný birbirine baðlayan kiriþ kullanýlmamýþtýr. Böylece kamalara uygulanan farklý yön ve/veya büyüklükteki kuvvetlerle kontrol yüzeyinin açýklýðý boyunca yapay bir burulma etkisi yaratýlmaktadýr. Þekil 15: Kanadýn dýþ bölgesindeki kanatçýk kontrol yüzeyi iç yapýsý Kanadýn iç bölgesindeki kontrol yüzeyinin aþaðý hareketi Þekil 16'da verilmiþtir. Kamalarý birbirine baðlayan kiriþ nedeniyle, bu kontrol yüzeyi için firar kenarý noktalarýnýn eþdeðer yer deðiþtirmeye sahip olduklarý bir hareket saðlanmaktadýr. Þekil 16: Kanadýn iç bölgesindeki flap kontrol yüzeyinin aþaðý eþdeðer hareketi V. ULUSAL UÇAK, HAVACILIK VE UZAY MÜHENDÝSLÝÐÝ KURULTAYI Kanadýn dýþ bölgesindeki kontrol yüzeyinde bulunan kamalara yukarý doðru, ayný büyüklükte kontrol kuvvetleri uygulanýnca oluþan eþdeðer hareket Þekil 17'de gösterilmiþtir. Klasik flaplar/kontrol yüzeyleri kaldýrýlarak onlarýn uçuþ esnasýnda getirdiði aðýrlýktan ve kanat yapýsýnda neden olduklarý karmaþýktan kurtulunabilir. Bu, flap sistemlerinin neden olduðu aerodinamik gürültüyü azaltabildiði gibi, bakým gereksinimini de maliyet ve sýklýk açýsýndan en aza indirgeyebilir. Bu çalýþma kapsamýnda öncelikle þekil deðiþtirebilir malzemelerin geliþtirilmesi, test edilmesi ve üretimi planlanmaktadýr. Malzeme sentezi ve karakterizasyonu, test numunelerinin hazýrlanmasý ve kompozit malzemenin geliþtirilmesiyle de elektriksel, mekanik, ýsýl özellikleri en iyileþtirilmiþ þekil hafýzalý nano kompozitlerin elde edilmesi düþünülmektedir. Þekil 17: Kanadýn dýþ bölgesindeki kanatçýk kontrol yüzeyinin yukarý eþdeðer hareketi Kanadýn dýþ bölgesindeki kontrol yüzeyine farklý kontrol kuvvetleri uygulanýnca oluþan kontrol yüzeyi hareketi Þekil 18'de verilmiþtir. Görüntü, eþdeðer olmamanýn ve dolayýsýyla burulma etkisinin görülebilmesi için, firar kenarýndan alýnmýþtýr. Þekil 18: Kanadýn dýþ bölgesindeki kanatçýk kontrol yüzeyinin burulma hareketi Þekil deðiþtirebilir kontrol yüzeylerine sahip hava taþýtlarýnýn aerodinamik ve uçuþ mekaniði analizleri sonucunda kontrol yüzeylerinin boyutlandýrýlmasý, hesaplamalý akýþkanlar dinamiði analizleri, uçuþ mekaniði analizi ve kumanda sistemi tasarýmý planlanmaktadýr. Þekil deðiþtirebilir kontrol yüzeyinin yapýsal ve aeroelastik tasarým ve analizinde yeni malzemelerin kullanýmýyla ve mekanizma sistemlerinin geliþtirilmesiyle de “tamamen kontrol edilebilir” bir þekil deðiþtirebilir kontrol yüzeyinin tasarlanmasý ve üretilmesi amaçlanmaktadýr. Rüzgar tüneli testleri, sonuçlarýn bilgisayar ortamýnda oluþturulacak bir simülatöre uygulanmasý, sanal uçuþ testlerinin gerçekleþtirilmesi, þekil deðiþtirebilir akýllý kumanda yüzeylerinin uçaða takýlmasý ve uçuþ testleri çalýþmanýn planlanan diðer adýmlarýdýr. Teþekkür Bu çalýþmanýn, 2. bölümde 'ODTÜ'DE SÜRDÜRÜLEN ÇALIÞMALAR' olarak tanýmlanan kýsmý, TÜBÝTAK tarafýndan, '107M103, Taktik Ýnsansýz Hava Araçlarýnýn Göreve Uyumlu Kanatlarýnda Kambur ve Burulma Etkisinin Çýrpma ve Kontrol Yönünden Analizi' projesi kapsamýnda desteklenmektedir. 3. ODTÜ'DE PLANLANAN ÇALIÞMALAR Þekil deðiþtirebilir hava araçlarý uçuþ esnasýnda kontrol yüzeyi/kanat alanlarýnýn belirgin olarak deðiþtirildiði araçlardýr. Bu tür yapýlarýn temel amacý hava taþýtýnýn görev performansýnýn ve esnekliðinin arttýrýlmasýdýr. Çok etkin seyir özelliðine sahip bir uçak bu yaklaþýmýn uygulanmasýyla ayný zamanda yüksek manevra kabiliyetine de sahip olabilir. Bu teknoloji ile klasik kontrol yüzeyleri ve ilintili aerodinamik sürükleme ortadan kaldýrýlabilir; aerodinamik taþýma/sürükleme oraný arttýrýlarak ayný yükle daha uzaða veya daha az yakýtla ayný mesafe katedilebilir. 4. KAYNAKÇA [1] W. W. Gilbert, “Mission Adaptive Wing System for Tactical Aircraft”, Journal of Aircraft, (18), 1981, s.597-602. [2] E. Pendleton, M. Lee, L. Wasserman, “Application of Active Flexible Wing Technology to the Agile Falcon”, Journal of Aircraft, (29), 1992, s.444-57. [3] B. III Perry, S. R. Cole, G. D. Miller, “Summary of an Active Flexible Wing Program”, Journal of Aircraft, (32), 1995, s.10-31. 91 V. ULUSAL UÇAK, HAVACILIK VE UZAY MÜHENDÝSLÝÐÝ KURULTAYI [4] E. Pendelton, D. Bessette, P. B. Field, G. D. Miller, K. E. Griffin, “The Active Aeroelastic Wing (AAW) Flight Research Program”, AIAA Paper 98-1972, Proc. AIAA/ASME/ASCE/AHS/ASC 39th SDM Conf., Long Beach, CA, April 20-23, 1998. [5] B. J. Maclean, B. F. Carpenter, J. L. Draper, M. S. Mirsa, “A Shape Memory Actuated Compliant Control Surface”, Proceedings SPIE, 1993, s.809-818. [6] D. B. Koconis, L. P. Kollar, G. S. Springer, “Shape Control of Composite Plates and Shells with Embedded Actuators. I. Voltages Specified”, Journal of Composite Materials, (28), 1994, s.415-58. [7] J.R. Wilson, “Active Aeroelastic Wing: A New/Old Twist on Flight”, Aerospace America, 40(9), 2002, s.34-37. [8] F.H. Gern, D.J. Inman, R.K. Kapania, “Structural and Aeroelastic Modeling of General Planform Wings with Morphing Airfoils”, AIAA Journal, 40(4), 2002, s.628-637. [9] B. Sanders, F.E. Eastep, E. Foster, “Aerodynamic and Aeroelastic Characteristics of Wings with Conformal Control Surfaces for Morphing Aircraft”, Journal of Aircraft, 40(1), 2003, s.94-99. [10] M. Amprikidis, J.E. Cooper, “Development of Smart Spars for Active Aeroelastic Structures”, AIAA Paper 2003-1799, 2003. [11] O. O. Bendiksen, G. Y. Hwang, “A Flutter Control Concept for Highly Flexible Transonic Wings”, 38th AIAA/ASME/ASCE/AHS/ASC Structures, Structural Dynamics and Materials Conference, Kissimmee, FL, April 7-9, 1997. [12] M.D. Skillen, W.A. Crossley, “Modeling and Optimization for Morphing Wing Concept Generation”, NASA/CR-2007-214860, 2007. [13] P.A. Yoensmeier, “Defense Advanced Research Projects Agency Contractors to Test Morphing Wings”, Aviation Week & Space Technology, 23/05/2005, s.72. [14] http://qwstnevrythg.blog-city.com/ the_changing_shape _of_future_aircraft.htm, son eriþim tarihi 29/01/2008. [15] W.B. Scott, “FlexSys 'Morphing' Wing Offers Big Fuel Savings”, Aviation Week & Space Technology, 27/11/2006, s.72. [16] http://www.flxsys.com/Applications/Shape Morphing / son eriþim tarihi 12/02/2009. 92 - ÖZGEÇMÝÞLER YAVUZ YAMAN 1981 yýlýnda ODTÜ Makina Mühendisliði Bölümünden Lisans, 1984 yýlýnda Yüksek Lisans derecelerini aldý. 1989 yýlýnda Ýngiltere, Southampton Üniversitesi, Havacýlýk ve Uzay Bölümünden Doktora derecesini aldý. 2001 yýlýndan bu yana ODTÜ Havacýlýk ve Uzay Mühendisliði Bölümünde Profesör olarak görev yapmaktadýr. Havacýlýk ve Uzay Yapýlarýnýn Tasarýmý, Aktif Titreþim Kontrolü, Akýllý Havacýlýk ve Uzay Yapýlarý, Aeroelastisite, Aeroservoelastisite, Biyomekanik konularýnda çalýþmaktadýr. Odamýzýn (21152) sicil nolu üyesidir. GÜÇLÜ SEBER 1998 yýlýnda Orta Doðu Teknik Üniversitesi Havacýlýk Mühendisliði Bölümünden mezun oldu. 2000 yýlýnda Kalifornia Üniversitesi, Los Angeles Kampüsünde yüksek lisansýný, 2004 yýlýnda doktorasýný tamamladý. 2004-2006 yýllarý arasýnda M4 Engineering, Inc., Long Beach, Kalifornia araþtýrma-geliþtirmeden sorumlu yüksek mühendis olarak görev yaptý. 2006 yýlýndan bu yana ODTÜ Havacýlýk Mühendisliði Bölümünde Yrd.Doç.Dr. kadrosunda öðretim görevlisi olarak görev yapmakta, Klasik ve Nümerik Aeroelastisite, Þekil Deðiþtiren Uçaklar, Yapýsal Dinamik, Sonlu Elemanlar, Optimizasyon konularýnda çalýþmaktadýr. SERKAN ÖZGEN 1992 yýlýnda ODTÜ Havacýlýk Mühendisliði Bölümünden Lisans, 1994 yýlýnda Yüksek Lisans derecelerini aldý. Belçika, Von Karman Enstitüsü'nden 1995 yýlýnda Yüksek Lisans Diplomasýný, 1999 yýlýnda ise Doktora derecesini aldý. 2000 yýlýndan bu yana ODTÜ Havacýlýk ve Uzay Mühendisliði Bölümünde Öðretim Üyesi olarak görev yapmaktadýr. Araþtýrmalarýný Sýnýr Tabaka Akýþlarý, Akýþ Kararsýzlýklarý, Uçak Tasarýmý, Uçuþ Mekaniði ve Uçuþ Sýrasýnda Buzlanma konularýnda sürdürmektedir. EVREN SAKARYA 1984 yýlýnda Ankara'da doðdu. 2007 yýlýnda Orta Doðu Teknik Üniversitesi Havacýlýk ve Uzay Mühendisliði Bölümünden mezun oldu. Yüksek lisans çalýþmalarýna TÜBÝTAK destekli “Taktik Ýnsansýz Hava Araçlarýnýn V. ULUSAL UÇAK, HAVACILIK VE UZAY MÜHENDÝSLÝÐÝ KURULTAYI göreve uyumlu kanatlarýnda kambur ve burulma etkisinin çýrpma ve kontrol yönünden analizi” projesi kapsamýnda ODTÜ Havacýlýk ve Uzay Mühendisliði Bölümünde devam etmektedir. Aeroelastisite, akýllý yapýlar ve kontrol sistemleri konularýnda çalýþmaktadýr. uzay Mühendisliði Bölümünde Kontrol Sistemleri, Sistem Dinamiði ve Ataletsel Navigasyon Sistemleri konularýnda dersler vermektedir.Odamýzýn (52890) sicil nolu üyesidir. ERDOÐAN TOLGA ÝNSUYU YUSUF ULUDAÐ 1983 yýlýnda Mersin'de doðdu. 2007 yýlýnda Orta Doðu Teknik Üniversitesi Havacýlýk ve Uzay Mühendisliði Bölümünden mezun oldu. Yüksek lisans çalýþmalarýna TÜBÝTAK destekli “Taktik Ýnsansýz Hava Araçlarýnýn göreve uyumlu kanatlarýnda kambur ve burulma etkisinin çýrpma ve kontrol yönünden analizi” projesi kapsamýnda ODTÜ Havacýlýk ve Uzay Mühendisliði Bölümünde devam etmektedir. Havacýlýk yapýlarýnýn aerodinamik, aeroelastik ve yapýsal konularý üzerinde çalýþmaktadýr. LEVENT ÜNLÜSOY 1992 yýlýnda Orta Doðu Teknik Üniversitesi Kimya Mühendisliði Bölümünden mezun oldu. 1995 yýlýnda yüksek lisansýný, 2001 yýlýnda Üniversity of California, Davis ABD Kimya Mühendisliði Bölümünde doktorasýný tamamladý. 1992-1996 yýllarý arasýnda ODTÜ Mühendislik Fakültesinde Araþtýrma Görevlisi olarak çalýþtý. 1996-2001 yýllarý arasýnda Üniversity of California, Davis, ABD Mühendislik Fakültesinde Araþtýrma görevlisi olarak görev yaptý. 2002-2009 yýllarý arasýnda ODTÜ Mühendislik Fakütesinde Yardýmcý Doçent olarak çalýþmýþ olup, halen ayný bölümde docent olarak görev yapmaktadýr. 1983 yýlýnda Ankara'da doðdu. 2006 yýlýnda Orta Doðu Teknik Üniversitesi Havacýlýk ve Uzay Mühendisliði Bölümünden mezun oldu. ODTÜ Havacýlýk ve Uzay Mühendisliði Bölümü'nde araþtýrma görevlisi olarak görev yapmaktadýr. Yüksek lisans çalýþmalarýna “Göreve Uyumlu Kanatlara Sahip Bir Ýnsansýz Hava Aracýnýn Yapýsal Tasarým ve Ýyileþtirilmesi” konusunda devam etmektedir. Yapýsal ve çoklu disiplinlerde iyileþtirme, aeroelastisite, havacýlýk yapýlarýnýn yapýsal tasarým ve analizi konularýyla ilgilenmektedir. MELÝN ÞAHÝN 1996 yýlýnda Orta Doðu Teknik Üniversitesi Havacýlýk Mühendisliði Bölümünden mezun oldu. 1999 yýlýnda Yüksek Lisans deresini aldý. Ýngiltere, Southampton Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gemi Mühendisliði Bölümünde 2004 yýlýnda Doktora çalýþmasýný tamamladý. 2005 yýlýndan bu yana Orta Doðu Teknik Üniversitesi, Havacýlýk ve Uzay Mühendisliði Bölümünde Yardýmcý Doçent olarak görev yapmaktadýr. Havacýlýk ve Uzay Yapýlarýnýn Titreþim Temelli Analizleri, Aktif Titreþim Kontrolü, Akýllý Havacýlýk ve Uzay Yapýlarý, Yapay Sinir Aðlarý ve Biyomekanik konularý baþlýca araþtýrma alanlarýdýr. VOLKAN NALBANTOÐLU 1990 yýlýnda ODTÜ Havacýlýk Mühendisliði Bölümünden mezun oldu. 1994 yýlýnda ABD'nin, Minnesota Üniversitesi, Havacýlýk ve Uzay Mühendisliði Bölümünden Yüksek Lisans, 1998 yýlýnda Doktora derecelerini aldý. 2000 yýlýndan bu yana ASELSAN A.Þ.'nde tasarým mühendisi olarak görev yapmaktadýr. Ayný zamanda 2000 yýlýndan beri ODTÜ Havacýlýk ve 93 V. ULUSAL UÇAK, HAVACILIK VE UZAY MÜHENDÝSLÝÐÝ KURULTAYI 94