8 İnovasyonu Finanse Etmek 8.2 İş Planlaması
Transkript
8 İnovasyonu Finanse Etmek 8.2 İş Planlaması
InnoSupport – KOBİ’lerde İnovasyonu Desteklemek 8. İnovasyonların Finansmanı 8.2 İş Planlaması 8 İnovasyonu Finanse Etmek 8.2 İş Planlaması Anahtar Kelimeler Uygulanabilirlik, Finansal Planlama, Stratejik Planlama, Pazar Araştırması, Yatırım Arama Öğrenme Hedefi Bu bileşeni okuduktan sonra bir İş Planının ne olduğunu açıklayabilecek ve kendi İş Planınızı hazırlayacak araçlara sahip olacaksınız. Bu modülü okumanız yaklaşık 30 dakika sürecek, ancak İş Planınızı hazırlamak için gereken süre elinizdeki fikre, bu fikrin hangi aşamada olduğuna ve uygulanabilirliğini ispatlamak için gereken pazar araştırmasına dayanıyor. Giriş Bir iş planı hazırlamak faaliyetinizin veya projenizin başarısı açısından çok önemlidir. Fikirlerinizi ve araştırma sonuçlarınızı kâğıda geçirmek fikirlerinizi ticari bir gerçekliğe dönüştürmede önemli bir adımdır. Bir şeylerin gerçekleşmesini sağlayan anahtardır. İş planlaması, projenizin uygunluğunu mantıklı bir şekilde değerlendirmenize imkân tanır. Ayrıca yatırımcıları çekmek, banka kredisi almak ve ilgili kurumlara mali destek başvurusu yapmak için de kullanılabilen bir pazarlama aracıdır. Bir iş planı projeye ilişkin beklentileri ve uzun vadeli hedefleri gerçekçi bir şekilde yansıtmalıdır. Projenin çalışacağı çerçeveyi belirlemelidir. Bu çerçeve, projenin başarısı veya başarısızlığı açısından temel oluşturur. Bu modülde bir iş planında ele alınması gereken tüm hususları inceleyeceğiz. 8.2.4 sayılı bölümdeki zihin haritalarında, bir planın her bölümünü ayrıntılı bir özetini bulabilirsiniz ve ekteki şablon da size yeni projeniz için kendi iş planınızı hazırlamanız için bir başlangıç noktası oluşturacak 8.2.1 İş Planı Nedir? Bir İş Planı • • Kısa ve uzun vadeli hedefleri tanımlayan • Hedeflere nasıl ulaşılacağını açıklayan Başarıya ilişkin kritik konuları ayrıntıları ile tanımlayan ve değerlendiren yazılı bir belgedir. Bir iş planı 3-5 yıllık bir dönemi kapsamalı ve bu süre zarfında projenin muhtelif 01.08.2015 1/12 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ’lerde İnovasyonu Desteklemek 8. İnovasyonların Finansmanı 8.2 İş Planlaması aşamalarını göstermelidir. İş planında, projenin kaydettiği ilerlemenin etkili bir şekilde değerlendirilmesi için kilometre taşları da yer almalıdır. 8.2.2 Neden bir İş Planı Hazırlayalım? Bir iş planının dört temel amacı vardır: • • • • Projenin uygulanabilirliğini belirlemek Potansiyel yatırımcıları ikna etmek Mali kurumları ve hibe veren kurumları projeye yardım etmeye ikna etmek Proje için bir iş stratejisi geliştirmek 8.2.3 Bir İş Planı nerede kullanılır? Bir İş Planı yeni veya mevcut bir projeyi veya işi sunmak için kullanılabilir. Tamamen yeni bir iş fikri olan bir girişimci de, yeni bir ürün hattı geliştirmek isteyen çok uluslu bir şirket de iş planı hazırlayabilir. Bu iki belgenin içeriği farklı olsa da her ikisinin de amacı teklifin uygulanabilirliğini ispatlamak olacaktır. 8.2.4 Bir İş Planını nasıl hazırlarız? Bir iş planının içeriği amacına bağlı olarak değişecektir; bir iş planında belli bölümler öne çıkarken, başka bir iş planında o bölümler çıkarılabilir. Yine de iyi hazırlanmış bir İş Planının yapısıyla ilgili belli yol gösterici ilkeler mevcuttur. Tipik bir İş Planında aşağıdaki başlıklar bulunacaktır I Genel Bilgi ve İdari Özet II Girişimcinin veya Firmanın geçmişi III Ürün/Hizmet IV Pazar ve Pazarlama Stratejisi V İmalat ve Operasyonlar VI Finansman Ekler Şimdi de bu bölümlerin her birinde ne olması gerektiğine daha ayrıntılı bakalım. Aşağıdaki zihin haritaları, her bir bölümde yer alması gereken bilgileri içeriyor. Ekteki şablonda kendi iş planınızı geliştirirken kullanacağınız genel hatları görebilirsiniz. Aşağıdaki bölümlerin her birinde sizden kendi faaliyetinizi veya inovatif fikrinizi özetleyen bir zihin haritası çizmeniz istenecek. Sadece zihin haritalarında yazılanların yerine kendi bilgilerinizi girin. Her zihin haritası kendi iş planınızı hazırlamanıza yardım edecek. 01.08.2015 2/12 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ’lerde İnovasyonu Desteklemek 8. İnovasyonların Finansmanı 8.2 İş Planlaması Bir İş Planının Genel Hatları Şekil 1: İş Planının Genel Hatlarına dair Zihin Haritası Arka plan bilgisi Ekler İdari Özet İnovasyon için İş Planı Ürün/Hizmet Finansman Pazar ve Pazarlama Stratejisi İmalat ve Operasyonlar Arka plan Şekil 2: İş Planı Zihin Haritası – Arka Plan Bölümü İrtibat Bilgileri Geçmişteki Deneyimleri Girişimci Yönetim Ekibi ve görevleri Fikir Arka Plan Firma Bilgi Başlangıç Hedefler Motivasyonlar Kuruluş yılı Yeri Tüzel Kişiliği Başlıca Başarıları Başarılar ve Kilometre Taşları Arka plan bölümünde girişimci ve şirket hakkındaki tüm bilgiler yer almalıdır. Kendinizin ve/veya firmanızın projeyi yönetecek ve geliştirecek kabiliyete sahip olduğunu bu bölümde gösterebilirsiniz. Başarılarınızı ve erişimlerinizi yazın. Yatırımcı karşısında kim olduğunu bilmek ister, İş Planında hem işi anlatmalısınız hem de projede çalışacak ana personeli. Yönetim ekibini, sahip oldukları deneyimleri, önemli vasıflarını ve projede oynayacakları rolü açıklayın. Projenin geliştirilmesi için gereken belli bir beceriye sahip personel 01.08.2015 3/12 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ’lerde İnovasyonu Desteklemek 8. İnovasyonların Finansmanı 8.2 İş Planlaması bulunmuyorsa, bu konu da dikkate alınmalıdır. İş planına yeni personelin işe alınmasına ve eğitimine de yer verilmelidir. Kendinize ve firmanıza ait ayrıntıları içeren bir zihin haritası çizin. Ürünler/Hizmetler Şekil 3: İş Planı Zihin Haritası – Ürün/Hizmet Bölümü Ürünü/hizmeti tarif edin Ürün/Hizmet yelpazesi genişletilebilir mi? Geliştirme Aşamaları Ürün/Hizmet Fikri Mülkiyet Önemli faydalar ve ayırt edici nitelikler Benzersiz satış noktası Belli bir ürünü veya hizmeti geliştirmekte veya pazarlamada kullanmak üzere finansman istiyorsanız o zaman söz konusu ürünü/hizmeti tanıtmalı ve beklenen sonucu ayrıntılı bir şekilde açıklamalısınız. Bu bölümde inovatif ürünü veya hizmeti tarif eden bir tanım bulunmalıdır. Daha açık bir ifadeyle neden birinin bu ürünü veya hizmeti satın alacağını açıklamalısınız. Bu ürünün/hizmetin ana faydaları ve benzersiz satış noktaları nelerdir? Ayrıca, inovatif ürünlerin veya hizmetlerin yaratıcı bir boyutu olduğundan fikrin uygun şekilde korunduğunu göstermek şarttır. Fikrin korunma seviyesi, nihayetinde ticari anlamda uygulanabilirliğini etkileyecektir. Telif Hakkı, Ticari Marka ve Patent gibi farklı fikri mülkiyet koruma araçları mevcuttur. Projede, hangi fikri mülkiyet hakkının uygun olacağı dikkatle incelenmelidir. Fikri mülkiyet konusu bu rehberin 7. Bölümünde daha ayrıntılı açıklanmıştır. Ürününüzü veya hizmetinizi, önemli faydalarını ve benzersiz satış noktasını, bunlarla ilişkili fikri mülkiyeti, geliştirme aşamalarını ve ürün/hizmet yelpazesinin genişletip genişletilemeyeceğini ana hatlarıyla anlatın. 01.08.2015 4/12 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ’lerde İnovasyonu Desteklemek 8. İnovasyonların Finansmanı 8.2 İş Planlaması Pazar ve Pazarlama Stratejisi Şekil 4: İş Planı Zihin Haritası – Pazarlama Bölümü Ürün Fiyat Reklam Satışlar Dağıtım Müşteri Hizmetleri Pazarlama Hedefleri Pazar ve Pazarlama Stratejisi Satışlar Başa baş noktasına gelme süresi Kar yüzdesi Piyasaya sürülecek yeni ürünler Pazar Ortamı Tahminler Dış etkiler Pazarlama Stratejisi Birincil ve İkincil Araştırma Hedef Pazar Müşteri Profili Kim? Nasıl Kullanacak? Nerede Kullanacak Ne için Kullanacak? Sunulan Değer Segmentlerin Analizi Sürdürülebilir Rekabet Avantajı Pazara Giriş Bariyerleri Rakiplerin SWOT analizi Genel pazar ve projenin hedef grubu tanımlanmalıdır. Projenin ticari anlamda uygulanabilirliğini ispatlamak için bir pazar araştırması yapılmalı, bu araştırma da pazarda bir boşluk olduğunu veya mevcut bir pazar payından faydalanmanın mümkün olduğunu göstermelidir. Tüm mevcut rakiplerinizi sıralamalı, sizin ürününüz/hizmetiniz ile onların ürünleri/hizmetleri arasında bir karşılaştırma yapılmalıdır. Önerdiğiniz ürünün veya hizmetin, rakiplerinizin ürününden/hizmetinden hangi noktada üstün olduğunu da açıklamanız çok iyi olacaktır. Sizi üstün kılan şeyi anlatmalısınız. Bir ürünün veya hizmetin pazarlanması çoğu durumda elde edeceği ticari başarıyı belirleyecektir. Harika bir ürün yapsanız bile halka götürmeyi başaramazsanız işe yaramayacaktır. Bu yüzden yatırımcılar, ürüne/hizmete ilişkin farkındalık yaratmak ve ürünü/hizmeti tanıtmak için nasıl bir yaklaşım benimseneceğine çok dikkat ederler. Ürünün 01.08.2015 5/12 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ’lerde İnovasyonu Desteklemek 8. İnovasyonların Finansmanı 8.2 İş Planlaması veya hizmetin türü ve hedef müşteri tabanı, pazarlama yaklaşımının tespit edilmesi açısından büyük önem taşır. Örneğin, bir yazılım ürünü veya internet hizmetinin reklamı en iyi şekilde internet üzerinden ilgili web sitelerinde, e-posta kampanyalarıyla veya özel bilgisayar dergi veya yayınlarıyla yapılabilir. İş planınıza pazarlama hedeflerinizi; ulaşmayı umduğunuz satış seviyesini ve başa baş noktasına gelme süresini de yazmalısınız. Daha fazla ayrıntı için 9. Bölümdeki pazarlama modüllerine bkz. Yapılan pazar araştırmasını, hedef pazarınızı ve müşteri profilinizi, pazarlama hedeflerinizi ve önerilen pazarlama stratejinizi özetleyen bir zihin haritası çizin. İmalat ve Operasyonlar Şekil 5: İş Planı Zihin Haritası – İmalat ve Operasyonlar Bölümü Proje takvimi İmalatın/hizmetin yeri ve uygunluğu Akış‐Tahmin Önemli Kilometre Taşları Eğitim‐ mevcut, gelecek İmalat ve Operasyonlar Tesisler – tip ve maliyet İnsan Kaynakları – mevcut, gelecek Süreç – günden güne üretim/operasyon Ekipman‐liste, maliyet İş planında tüm projenin ayrıntılı bir planı da yer almalıdır. Bu planda proje, başından itibaren, en azından finansmanın istendiği döneme kadar olan süre içinde gösterilmelidir. Projenin muhtelif aşamaları, personelin projede kaydedilen ilerlemede nasıl bir rol aldığı ve önemli kilometre taşları bu planda gösterilmelidir. İşinizin imalat ve operasyon boyutunu ana hatlarıyla gösteren bir zihin haritası çizin. 01.08.2015 6/12 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ’lerde İnovasyonu Desteklemek 8. İnovasyonların Finansmanı 8.2 İş Planlaması Finansman Şekil 6: İş Planı Zihin Haritası – Finansman Bölümü Riskler neler Beklenmedik durum planları Duyarlılık analizi Sermaye İhtiyacı Risk ve Duyarlılık Analizi Finansman Nakit akışı Kar ve zarar Bilanço Finansman Kaynakları Ayrıntılı Projeksiyonlar Gelir Varsayımları Sermaye Neden ve nasıl İlave fonlar? Girişimci Fonları Banka Kredileri Hibe Yardımı Yatırımcılar Satış projeksiyonları 2. ve 3. Yıllarda satışlardaki artış İlave sermaye ihtiyacı Borçlu/alacaklı günleri Kredi şartları vs Son olarak, mali bilgiler ve tahminler çok önemlidir. Bu bölümde yatırımcıdan neden para istendiği de açıklanmalıdır. Yatırımcı yapacağı yatırımın nasıl harcanacağını ve bu projeden nasıl bir getiri beklemesi gerektiğini bilmek isteyecektir. Tüm finansman kaynakları (örn. iç finansman, talep edilen meblağ, başka kaynakların temin ettiği finansman ve bu kaynakların ne olduğu) açıkça yazılmalıdır. Mali kısım mümkün olduğunca doğru olmalıdır. Hiç kimse yatıracağı paranın kötü bir şekilde harcanacağı bir projeye veya yeterince finansmanı olmayan bir projeye para vermek istemez. Verilen bilgiler gerçekçi olmalıdır. Bu durum tahminler için de geçerlidir. Tahminleriniz, projenin başarısını etkileyebilecek pazar parametrelerine ilişkin varsayımlarınızla desteklenmelidir. Önerilen projenin tüm mali özelliklerini ana hatlarıyla gösteren bir zihin haritası çizin. İyi finansal planlama ve modelleme, bir iş planının operasyonlar, pazarlama ve insan kaynakları dahil olmak üzere tüm boyutlarını bir araya getirir ve yeni bir girişim için hayati önem taşır. Mali planların kalitesi yapılan araştırmanın ve toplanan pazar bilgilerinin ne ölçüde güvenilir olduğunu gösterir. 01.08.2015 7/12 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ’lerde İnovasyonu Desteklemek 8. İnovasyonların Finansmanı 8.2 İş Planlaması İdari Özet Şekil 7: İş Planı Zihin Haritası – İdari Özet Ürün, fikir ve ana teslimatlar Mali Projeksiyonlar Yatırım Benzersiz satış noktası Meseleler ve şarta bağlı durumlar İdari Özet Gelir Modeli Yönetim Ekibi Geliştirme Aşamaları Pazarlama ve Satış Meseleleri Stratejik İttifaklar ve Ortaklıklar İdari Özet, İş Planınızın başında yer alacak ve yukarıdaki tüm bölümlerde anlattığınız bilgileri özetleyecektir. Unutmayın, idari özet kısmı aslında yatırımcıyı projenizi okumaya ve daha ayrıntılı incelemeye ikna etmeniz ve işinizi yatırıma değer olduğunu anlatmanız için bir fırsat. Ekler Eklerde İş Planınızı destekleyecek ve projenizi inanılır kılacak ilgili veriler bulunmalıdır. Şekil 8: İş Planı Zihin Haritası – Ekler Ayrıntılı Özgeçmişler Denetlenmiş Hesaplar Veriler Teknik Çizimler Ürün Ekler Danışman Raporları Piyasa Fiili Destek Yazıları Siparişler Başvuru Yeni bir inovatif ürün veya hizmet geliştirdiniz mi? Konsepti gerçeğe dönüştürmek ister misiniz? Ekteki İş Planı örneğini alın ve teklifinizin uygulanabilir olup olmadığını görmek için kendi iş planınızı hazırlayın. Yukarıda her bölüm için hazırladığımız zihin haritalarında önemli hususları belirttik. Bu önemli hususlar daha da 01.08.2015 8/12 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ’lerde İnovasyonu Desteklemek 8. İnovasyonların Finansmanı 8.2 İş Planlaması açabilirsiniz. Nihai belge/iş planı fikrinizi finans kuruluşlarına, hibe veren mercilere ve potansiyel yatırımcılara satmanıza yardım edecektir. Bu iş planı ayrıca işiniz için bir strateji oluşturacaktır. İyi bir İş Planı Hazırlamak için İpuçları • • • • • • • • • İş Planınız profesyonel gözükmelidir. Bölümler birbirinden açıkça ayrılmış olmalıdır (okuyucu rahatça istediği bölüme bakabilmeli) İş Planınızın gönderilmesi sizin kontrolünüzde olmalıdır İş Planınızı ilgili yerlere göndermeden önce tarafsız birine okutturup, değerlendirmesini istemelisiniz Önceden planlama yapmalısınız (para bulmak uzun sürer) Planı önceden bankaya vb. göndermelisiniz Olumlu bir sunum yapmalısınız İş planınızı iyi bilmeli, mali bilgilerin nasıl hesaplandığını açıklayabilmelisiniz Yönetilecek soruları yanıtlamaya hazır olmalısınız. Ürününüzün/hizmetinizin benzersiz veya yaratıcı bir boyutu varsa o zaman fikrinizi doğru şekilde korumalısınız. Fikrin korunma seviyesi, nihayetinde ticari anlamda uygulanabilirliğini etkileyecektir. Telif hakkı, ticari marka veya tasarım hakkı gibi farklı koruma şekilleri mevcuttur. Zihin Haritaları iş planı hazırlarken kullanılabilecek çok iyi araçlardır. Fikrinizi kavramsallaştırmanızı ve tek sayfada görsel şekilde sunmanızı sağlar. Kafanızda yeni bir iş veya proje mi var? Neden bir kâğıda zihin haritası olarak çizmiyorsunuz. Bu haritayı sürekli yanınızda tutabilir, aklınıza gelen yeni fikirleri ekleyebilirsiniz. Böylece iş planınızı hazırlarken bu haritadan faydalanabilirsiniz 01.08.2015 9/12 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ’lerde İnovasyonu Desteklemek 8. İnovasyonların Finansmanı 8.2 İş Planlaması Aşağıda, yeni bir girişimi planlarken zihin haritasını nasıl kullanabileceğinize dair bir örnek göreceksiniz Zihin Haritasının Kaynağı: Tony Buzan: Nasıl Zihin Haritası Çizilir 2002: Şablon 6 “Yeni Bir Girişime Başlamaya Dair Zihin Haritası” 8.2.5 Önemli Noktaların Özeti Bir İş Planı, bir projenin ya da iş girişiminin kısa ve uzun vadeli hedeflerini ve bu hedeflere nasıl ulaşılacağını tarif eden resmi bir yazılı belgedir. Teklifinizin uygulanabilirliğini mantıklı bir şekilde değerlendirmenize imkân verecektir. Ayrıca bu planı, yatırımcıları ve kredi kurumlarını iş konseptinize yatırım yapmaya ikna etmek için kullanabilirsiniz. Bu modülde iş planınızı ve unsurlarını öğrendiniz. Bir iş planının içeriğinin, sunduğunuz teklife ve işinizin büyüklüğüne bağlı olduğunu biliyorsunuz ve artık yeni projeniz veya teklifiniz için bir iş planı hazırlamak için gereken araçlara da sahipsiniz. 01.08.2015 10/12 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ’lerde İnovasyonu Desteklemek 8. İnovasyonların Finansmanı 8.2 İş Planlaması KAYNAKÇA Tony Buzan (2002) How to Mind Map: Template 6 “Starting a New Venture Mind Map” İlave Kaynaklar How to Mind Map by Tony Buzan, 2002. A Good Hard Kick in the Ass: The New Rules for Business by Rob Adams, 2002 The Business Planning Guide by David H. Bangs, 2002 Business Plans Kit For Dummies (For Dummies (Business & Personal Finance)) by Steven D., PhD Peterson, Peter E. Jaret, and Barbara Findlay Schenck 2005 The Definitive Business Plan: The fast-track to intelligent business planning for executives and entrepreneurs (Financial Times Series) by Richard Stutely, 2002. Web Siteleri www.gate2growth.com Gate2Growth İnovasyon/KOBi programı kapsamında desteklenen bir Avrupa Komisyonu girişimidir ve temel amacı Avrupa’daki inovatif girişimcileri desteklemektir. Bu sitede finansman, iş planı hazırlama, bütçeleme vs. konularda dersler, araçlar, vaka çalışmaları ve rehber metinler içeren bir İş Planı Araç Kutusu bulabilirsiniz. İş Planı hazırlarken kullanabileceğini tavsiyeler ve örnekler içeren pek çok web sitesi mevcut. İş Planlamasıyla ilgili genel bir arama yaparsanız bir dizi siteye denk gelebilirsiniz. Örneğin: www.bplans.com www.businesstown.com www.sba.gov/smallbusinessplanner/index.html Bu sitelerin her birinde bir iş planınızı nasıl hazırlayacağınıza dair ipuçları ile iş planı örnekleri bulabilirsiniz. TERİMLER SÖZLÜĞÜ Telif Hakkı – sembolü "©" – bir çok devletin kanunlarında yer alan, orijinal bir eserin sahibine genellikle belli bir süre için münhasır haklar veren yasal bir kavramdır. Genellikle “kopyalama hakkı” olarak bilinir, ancak telif hakkı sahibine o eserde adının geçmesi hakkının yanı sıra, eserini başka formlara adapte edecek kişileri, eserini icra edecek kişileri, eserinden mali fayda sağlayacak kişileri belirleme hakkını ve diğer ilgili hakları verir. Bir fikri mülkiyet türüdür (patent, ticari marka ve ticari sır gibi) ve herhangi bir maddi ve açık bir fikrin ve bilginin ifade edilebilir herhangi bir formuna uygulanabilir. 01.08.2015 11/12 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ’lerde İnovasyonu Desteklemek 8. İnovasyonların Finansmanı 8.2 İş Planlaması (http://en.wikipedia.org/wiki/Copyright) Ticari marka (sembolü ™) veya marka bir şahıs, işletme veya başka bir tüzel kişi tarafından tüketicilerine ürünlerinin ve/veya hizmetinin kaynağını göstermek ve ürünlerini ya da hizmetlerini diğer kurumların ürünlerinden veya hizmetlerinden ayırmak için kullandığı ayırt edici bir işaret veya bir tür göstergedir. Ticari marka bir tür fikri mülkiyettir ve genellikle bir isim, sözcük, ifade, logo, sembol, tasarım, görüntü veya bu sayılan unsurların bir kombinasyonudur.( http://en.wikipedia.org/wiki/Trademark#cite_note-0) Patent, bir devlet tarafından bir mucide veya ardılına bir icadın açıklanması karşılığında belli bir süre için verilen münhasır haklardır. (http://en.wikipedia.org/wiki/Patent) Fikri mülkiyet (IP) Müzik, edebiyat ve sanat eserleri, icatlar ve ticarette kullanılan semboller, isimler, görüntüler ve tasarımlar gibi fikri eserlerini ve telif haklarını, ticari markaları, patentleri ve ilgili hakları içeren bir hukuk alanıdır. Fikri mülkiyet kanununa göre bu soyut “mülkiyete” sahip olan kişi, o mülkiyete konu eser, ticari sembol veya icat üzerinde belli münhasır haklara sahiptir. (http://en.wikipedia.org/wiki/Intellectual_property) İş Stratejisi Stratejik yönetim, firmanın faaliyetinin ve çalıştığı sektörlerin ve rakiplerinin değerlendirildiği, mevcut ve potansiyel tüm rakiplere yetişmek için hedeflerin ve stratejilerin belirlendiği, daha sonra her stratejinin nasıl uygulandığını tespit etmek ve değişen koşullar, yeni teknoloji, yeni rakipler, yeni ekonomik ortam veya yeni sosyal, finansal veya siyasi ortam nedeniyle yeni bir stratejiye ihtiyaç olup olmadığını belirlemek için yılda veya üç ayda bir kez (daha açık bir ifadeyle düzenli şekilde) yeniden değerlendirildiği devamlı bir süreçtir. (Lamb, Robert, Boyden Competitive strategic management, Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, 1984) 01.08.2015 12/12 © INNOCASE