1. yönetici özeti - Eğitim Dairesi Başkanlığı
Transkript
1. yönetici özeti - Eğitim Dairesi Başkanlığı
Ek-4 T.C. ADALET BAKANLIĞI EĞİTİM DAİRESİ BAŞKANLIĞI YARGI MEVZUATI BÜLTENİ - - Bültenin Kapsadığı İÇİNDEKİLER Yayımlandığı Tarih Sayı Tarihler 10 Şubat 2009 398 03 - 09sayılı Şubat 2009 22/7/2006 tarihli ve 2006/10731 Kararnamenin eki Kararda değişiklik yapılmasına ilişkin 2009/14580 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (R.G. 3 Şubat 2009 – 27130) 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü Maddesinde Yer Alan Tevkifat Nispetleri Hakkında 2007/14592 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (R.G. 3 Şubat 2009 – 27130) 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 30 uncu Maddesinde Yer Alan Dar Mükellefiyete Tabi Kurumların Vergi Kesintisine Tabi Kazanç ve İratlarından Yapılacak Vergi Kesintisi Oranları Hakkında 2009/14593 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (R.G. 3 Şubat 2009 – 27130) 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci Maddesinde Yer Alan Vergi Kesinti Oranları Hakkında 2009/14594 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (R.G. 3 Şubat 2009 – 27130) Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik (R.G. 4 Şubat 2009 – 27131) Adalet Bakanlığından Atama Kararı (R.G. 3 Şubat 2009 – 27130) Yurtdışında Sürekli Görevlendirilecek Personel Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (R.G. 4 Şubat 2009 – 27131) Yargıtay 10. Hukuk Dairesinden Karar (R.G. 4 Şubat 2009 – 27131) Yargıtay Başkanlar Kurulunun 26/1/2009 Tarih ve 1 Sayılı Kararı (R.G. 5 Şubat 2009 – 27132) Danıştay Altıncı Daire Başkanlığının E: 2006/4099, K: 2008/3006 Sayılı Kararı (R.G. 3 Şubat 2009 – 27130) Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığının 76 Sayılı Kararı (R.G. 8 Şubat 2009 – 27135) İnsan Hakları Mahkemesi Kararı (Abidin Şahin/Türkiye) İnsan Hakları Mahkemesi Kararı (Mehmet Selçuk/Türkiye Davası) İnsan Hakları Mahkemesi Kararı (Baz ve Diğerleri/Türkiye) İnsan Hakları Mahkemesi Kararı (Erdem ve Diğerleri/Türkiye) İnsan Hakları Mahkemesi Kararı (Büyük Daire) İnsan Hakları Mahkemesi Kararı (Yurt/Türkiye Davası) Devlet Bakanlığından Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları Avukatlık Mesleki Sorumluluk Sigortası Klozu (R.G. 3 Şubat 2009 – 27130) Maliye Bakanlığından Genel Yönetim Mali İstatistikleri Genel Tebliği Ek-4 - - - - (Genel Yönetim Sektörünün Kapsamı) (Sıra No: 2) (R.G. 4 Şubat 2009 – 27131) Kamu İhale Kurumundan 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Kapsamındaki Yapım İşlerinde Beklenmeyen Fiyat Artışları Nedeniyle Yapım İşlerinde Beklenmeyen Fiyat Artışları Nedeniyle Uygulanmasına İlişkin Tebliğ (R.G. 4 Şubat 2009 – 27131) Maliye Bakanlığından 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Uygulama Tebliği (Sıra No: 7) (R.G. 7 Şubat 2009 – 27134) Maliye Bakanlığından Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliği (Sıra No: 8) (R.G. 7 Şubat 2009 – 27134) Adalet Bakanlığından İlân (R.G. 5 Şubat 2009 – 27132) Adalet Bakanlığından İlân (R.G. 8 Şubat 2009 – 27135) Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünden, İhalelere Katılmaktan Yasaklama Kararları (R.G. 5 Şubat 2009 – 27132) Personel Genel Müdürlüğünden Yardım Kampanyası Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suudi Arabistan Krallığı Hükümeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması (R.G. 3 Şubat 2009 – 27130) Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suudi Arabistan Krallığı Hükümeti Arasında Karayoluyla Yolcu ve Yük Taşımacılığının Düzenlenmesi Hakkında Anlaşması (R.G. 3 Şubat 2009 – 27130) Gümrük Müsteşarlığından Tasfiye İşletme Bölge Müdürlükleri Hizmet Tarifesi (R.G. 4 Şubat 2009 – 27131) Başbakanlıktan, Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı Konulu, 2009/3 Sayılı Genelge (R.G. 5 Şubat 2009 – 27132) Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünden 5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu Kapsamında Yapılacak Yetkilendirmeler, Sertifikalandırmalar, Raporlamalar ve Projeler Konusunda Uygulanacak Usûl ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Sıra Numarası: 2009/2) (R.G. 6 Şubat 2009 – 27133) Bakanlar Kurulu Kararları Karar Sayısı : 2009/14580 22/7/2006 tarihli ve 2006/10731 sayılı Kararnamenin eki Kararda değişiklik yapılmasına ilişkin ekli Kararın yürürlüğe konulması; Maliye Bakanlığının 30/12/2008 tarihli ve 126697 sayılı yazısı üzerine, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 12/1/2009 tarihinde kararlaştırılmıştır. Abdullah GÜL CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip ERDOĞAN Ek-4 Başbakan C. ÇİÇEK H. YAZICI N. EKREN M. AYDIN Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bak. ve Başb. Yrd. Devlet Bakanı M. BAŞESGİOĞLU K. TÜZMEN N. ÇUBUKÇU M. ŞİMŞEK Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı M. S. YAZICIOĞLU E. BAĞIŞ M. A. ŞAHİN M. V. GÖNÜL Devlet Bakanı Devlet Bakanı Adalet Bakanı Millî Savunma Bakanı B. ATALAY A. BABACAN K. UNAKITAN H. ÇELİK İçişleri Bakanı Dışişleri Bakanı Maliye Bakanı Millî Eğitim Bakanı F. N. ÖZAK R. AKDAĞ B. YILDIRIM M. M. EKER Bayındırlık ve İskân BakanıSağlık Bakanı Ulaştırma BakanıTarım ve Köyişleri Bakanı F. ÇELİK M. Z. ÇAĞLAYAN M. H. GÜLER Çalışma ve Sos. Güv. BakanıSanayi ve Ticaret BakanıEnerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı E. GÜNAY V. EROĞLU Kültür ve Turizm Bakanı Çevre ve Orman Bakanı 12/1/2009 TARİHLİ VE 2009/14580 SAYILI KARARNAMENİN EKİ KARAR MADDE 1 – 22/7/2006 tarihli ve 2006/10731 sayılı Kararnamenin eki Kararın 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (ç) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “a) (1), (2) ve (3) numaralı fıkralarda yer alan oran; tam mükellef gerçek kişi ve kurumlar tarafından hisse senetlerine veya hisse senedi endekslerine dayalı olarak yapılan vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri dahil olmak üzere hisse senetlerine (menkul kıymetler yatırım ortaklıkları hisse senetleri hariç) ilişkin olarak elde edilen kazançlar için % 0, bu kişi ve kurumlar tarafından elde edilen diğer kazançlar için % 10,” “ç) (11) numaralı fıkrada yer alan oran; hisse senetlerine veya hisse senedi endekslerine dayalı olarak yapılan vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri dahil olmak üzere hisse senetlerinden (menkul kıymetler yatırım ortaklıkları hisse senetleri hariç) elde edilen kazançlar için % 0, diğer kazançlar için % 10.” MADDE 2 – Bu Karar, hisse senetlerine veya hisse senedi endekslerine dayalı olarak 1/1/2009 tarihinden itibaren yapılan vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden elde edilen kazançlar ile hisse senetlerine ilişkin olarak elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 3 – Bu Karar hükümlerini Maliye Bakanı yürütür. Bakanlar Kurulu Kararının Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi Sayısı 23/7/206 26237 Bakanlar Kurulu Kararında Değişiklik Yapan Kararnamenin Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi Sayısı 13/11/2008 27053 [R.G. 3 Şubat 2009 – 27130] —— • —— Karar Sayısı : 2009/14592 Ek-4 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinde yer alan tevkifat nispetleri hakkındaki ekli Kararın yürürlüğe konulması; Maliye Bakanlığının 30/12/2008 tarihli ve 126698 sayılı yazısı üzerine, adı geçen Kanunun anılan maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 12/1/2009 tarihinde kararlaştırılmıştır. Abdullah GÜL CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan C. ÇİÇEK H. YAZICI N. EKREN M. AYDIN Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bak. ve Başb. Yrd. Devlet Bakanı M. BAŞESGİOĞLU K. TÜZMEN N. ÇUBUKÇU M. ŞİMŞEK Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı M. S. YAZICIOĞLU E. BAĞIŞ M. A. ŞAHİN M. V. GÖNÜL Devlet Bakanı Devlet Bakanı Adalet Bakanı Millî Savunma Bakanı B. ATALAY A. BABACAN K. UNAKITAN H. ÇELİK İçişleri Bakanı Dışişleri Bakanı Maliye Bakanı Millî Eğitim Bakanı F. N. ÖZAK R. AKDAĞ B. YILDIRIM M. M. EKER Bayındırlık ve İskân BakanıSağlık Bakanı Ulaştırma BakanıTarım ve Köyişleri Bakanı F. ÇELİK M. Z. ÇAĞLAYAN M. H. GÜLER Çalışma ve Sos. Güv. BakanıSanayi ve Ticaret BakanıEnerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı E. GÜNAY V. EROĞLU Kültür ve Turizm Bakanı Çevre ve Orman Bakanı 12/1/2009 TARİHLİ VE 2009/14592 SAYILI KARARNAMENİN EKİ KARAR MADDE 1 – 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinde yer alan kazanç ve iratlardan yapılacak vergi tevkifat oranları aşağıdaki şekilde yeniden tespit edilmiştir. 1. Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104 üncü maddelere göre, 2. Yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden (noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç); a) 18 inci madde kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden % 17, b) Diğerlerinden % 20, 3. 42 nci madde kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapanlara ödenen istihkak bedellerinden % 3, 4. Dar mükellefiyete tabi olanlara, telif ve patent haklarının satışı dolayısıyla yapılan ödemelerden % 20, 5. a) 70 inci maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden % 20, b) Vakıflar (mazbut vakıflar hariç) ve derneklere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden % 20, 6. a) Tam mükellef kurumlar tarafından; tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve gelir vergisinden muaf olanlara dağıtılan, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kâr paylarından (kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.) % 15, b) Tam mükellef kurumlar tarafından; dar mükellef gerçek kişilere ve gelir vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) Ek-4 numaralı bentlerinde yazılı kâr paylarından (kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.) % 15, 7. 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (5) numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratlarından (Kanunla kurulan dernek ve vakıflar, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar, kamu menfaatine yararlı dernekler ile dernek ve vakıf olmamakla birlikte; odalar, borsalar, meslek örgütleri ve bunların üst kuruluşları, siyasi partiler, emekli ve yardım sandıkları gibi vergi uygulamalarında dernek ve vakıf olarak kabul edilenler hariç, dernek ve vakıflar dahil) a) Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlere sağlanan gelirlerden % 0, b) Diğerlerinden % 10, 8. Mevduat faizlerinden (Kanunla kurulan dernek ve vakıflar, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar, kamu menfaatine yararlı dernekler ile dernek ve vakıf olmamakla birlikte; odalar, borsalar, meslek örgütleri ve bunların üst kuruluşları, siyasi partiler, emekli ve yardım sandıkları gibi vergi uygulamalarında dernek ve vakıf olarak kabul edilenler hariç, dernek ve vakıflar dahil) % 15, 9. 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (12) numaralı bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından (Kanunla kurulan dernek ve vakıflar, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar, kamu menfaatine yararlı dernekler ile dernek ve vakıf olmamakla birlikte; odalar, borsalar, meslek örgütleri ve bunların üst kuruluşları, siyasi partiler, emekli ve yardım sandıkları gibi vergi uygulamalarında dernek ve vakıf olarak kabul edilenler hariç, dernek ve vakıflar dahil) % 15, 10. a) Baş bayiler hariç olmak üzere Milli Piyango İdaresince çıkarılan biletleri satanlar ile diğer kişilerce çıkartılan bu nitelikteki biletleri satanlara yapılan komisyon, prim ve benzeri ödemelerden % 20, b) 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre gerçek ve tüzel kişilerin mallarını iş akdi ile bağlı olmaksızın bunlar adına kapı kapı dolaşmak suretiyle tüketiciye satanlara bu faaliyetleriyle ilgili olarak yapılan komisyon, prim ve benzeri ödemelerden % 20, 11. Çiftçilerden satın alınan ziraî mahsuller ve hizmetler için yapılan ödemelerden; a) Hayvanlar ve bunların mahsulleri ile kara ve su avcılığı mahsulleri için, i) Ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınanlar için % 1, ii) (i) alt bendi dışında kalanlar için % 2, b) Diğer ziraî mahsuller için, i) Ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınan zirai mahsuller için % 2, ii) (i) alt bendi dışında kalanlar için % 4, c) Ziraî faaliyet kapsamında ifa edilen hizmetler için, i) Orman idaresine veya orman idaresine karşı taahhütte bulunan kurumlara yapılan ormanların ağaçlandırılması, bakımı, kesimi, ürünlerin toplanması, taşınması ve benzeri hizmetler için % 2, ii) Diğer hizmetler için % 4, d) Çiftçilere yapılan doğrudan gelir desteği ve alternatif ürün ödemeleri için % 0, 12. PTT acenteliği yapanlara, bu faaliyetleri nedeniyle ödenen komisyon bedeli üzerinden % 20, 13. Esnaf muaflığından yararlananlara mal ve hizmet alımları karşılığında yapılan ödemelerden, a) 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde yer alan emtia bedelleri veya bu emtianın imalinde ödenen hizmet bedelleri üzerinden % 2, b) Hurda mal alımları için % 2, c) Diğer mal alımları için % 5, d) Diğer hizmet alımları (a, b ve c alt bentleri hariç olmak üzere mal ve hizmet bedelinin ayrılamaması hali de bu kapsamdadır) için % 10, Ek-4 14. 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (14) numaralı bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından (Kanunla kurulan dernek ve vakıflar, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar, kamu menfaatine yararlı dernekler ile dernek ve vakıf olmamakla birlikte; odalar, borsalar, meslek örgütleri ve bunların üst kuruluşları, siyasi partiler, emekli ve yardım sandıkları gibi vergi uygulamalarında dernek ve vakıf olarak kabul edilenler hariç, dernek ve vakıflar dahil) % 15, 15. a) 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (15) numaralı bendinin (a) alt bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından % 15, b) 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (15) numaralı bendinin (b) alt bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından % 10, c) 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (15) numaralı bendinin (c) alt bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından % 5. MADDE 2 – Bu Karar; 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (7) numaralı bendi 1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen gelirlere uygulanmak üzere, yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 3 – Bu Karar hükümlerini Maliye Bakanı yürütür. [R.G. 3 Şubat 2009 – 27130] —— • —— Karar Sayısı : 2009/14593 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinde yer alan dar mükellefiyete tabi kurumların vergi kesintisine tabi kazanç ve iratlarından yapılacak vergi kesintisi oranları hakkında ekli Kararın yürürlüğe konulması; Maliye Bakanlığının 30/12/2008 tarihli ve 126668 sayılı yazısı üzerine, adı geçen Kanunun anılan maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 12/1/2009 tarihinde kararlaştırılmıştır. Abdullah GÜL CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan C. ÇİÇEK H. YAZICI N. EKREN M. AYDIN Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bak. ve Başb. Yrd. Devlet Bakanı M. BAŞESGİOĞLU K. TÜZMEN N. ÇUBUKÇU M. ŞİMŞEK Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı M. S. YAZICIOĞLU E. BAĞIŞ M. A. ŞAHİN M. V. GÖNÜL Devlet Bakanı Devlet Bakanı Adalet Bakanı Millî Savunma Bakanı B. ATALAY A. BABACAN K. UNAKITAN H. ÇELİK İçişleri Bakanı Dışişleri Bakanı Maliye Bakanı Millî Eğitim Bakanı F. N. ÖZAK R. AKDAĞ B. YILDIRIM M. M. EKER Bayındırlık ve İskân BakanıSağlık Bakanı Ulaştırma BakanıTarım ve Köyişleri Bakanı F. ÇELİK M. Z. ÇAĞLAYAN M. H. GÜLER Çalışma ve Sos. Güv. BakanıSanayi ve Ticaret BakanıEnerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı E. GÜNAY V. EROĞLU Kültür ve Turizm Bakanı Çevre ve Orman Bakanı 12/1/2009 TARİHLİ VE 2009/14593 SAYILI KARARNAMENİN EKİ KARAR Ek-4 MADDE 1 – 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 30 uncu maddesi uyarınca dar mükellefiyete tabi kurumların vergi kesintisine tabi kazanç ve iratlarından yapılacak vergi kesintisi oranları aşağıdaki şekilde tespit edilmiştir. 1 – Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş ödemelerinden % 3, 2 – Serbest meslek kazançlarından; a) Petrol arama faaliyetleri dolayısıyla sağlanacak kazançlardan % 5, b) Diğerlerinden % 20, 3 – Gayrimenkul sermaye iratlarından; a) 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamındaki faaliyetlerden sağlanacak gayrimenkul sermaye iratlarından % 1, b) Diğerlerinden % 20, 4 – Her nevi tahvil (ipotek finansmanı kuruluşları ve konut finansmanı kuruluşları tarafından ihraç edilen ipotekli sermaye piyasası araçları, varlık teminatlı menkul kıymetler dahil) ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirlerden (Döviz cinsinden yahut dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetlerin itfası sırasında oluşan değer artışları kesintiye tabi tutulmaz); a) Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlere sağlanan gelirlerden % 0, b) Diğerlerinden % 10, 5 – Her nevi alacak faizlerinden; a) Yabancı devletler, uluslararası kurumlar veya yabancı bankalardan ya da bulunduğu ülkede mutad olarak kredi vermeye yetkilendirilmiş olup sadece ilişkili bulunduğu kurumlara değil tüm gerçek ve tüzel kişilere kredi veren kurumlardan alınan her türlü krediler için ödenecek faizlerden (katılım bankalarının kendi usullerine göre yurt dışından sağladıkları fonlar ve benzeri kaynaklar için ödedikleri kâr payları dahil) % 0, b) Bankaların 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca uygun görülen ikincil sermaye benzeri kredileri ile bankaların ve diğer kurumların bir akım veya varlık portföyüne dayalı olarak yurt dışında menkul kıymetleştirme yöntemiyle temin ettikleri kredileri için ödenecek faizlerden % 1, c) Katılım bankaları tarafından ödenen kâr payları hariç olmak üzere, mal tedarikinden kaynaklanan vade farkları üzerinden % 5, ç) Diğerlerinden % 10, 6 – Mevduat faizlerinden % 15, 7 – Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (10) numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratlarından %10, 8 – Katılım bankaları tarafından katılma hesabı karşılığında ödenen kâr paylarından % 15, 9 – Kâr ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kâr paylarından % 15, 10 – Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan menkul kıymetlerin geri alım veya satım taahhüdü ile elde edilmesi veya elden çıkarılmasından sağlanan gelirlerden % 15, 11 – Ticari veya zirai kazanca dahil olup olmadığına bakılmaksızın telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka ve benzeri gayrimaddi hakların satışı, devir ve temliki karşılığında nakden veya hesaben ödenen veya tahakkuk ettirilen bedeller üzerinden % 20, 12 – Tam mükellef kurumlar tarafından, Türkiye'de bir iş yeri veya daimi temsilci aracılığıyla kâr payı elde edenler hariç olmak üzere dar mükellef kurumlara veya kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan (Kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.) ve Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) Ek-4 numaralı bentlerinde sayılan kâr payları (5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca vergi kesintisine tabi tutulan kazançlar hariç) üzerinden % 15, 13 – Türkiye'de iş yeri ve daimi temsilcisi bulunmayan mükelleflerin, yetkili makamların izniyle açılan sergi ve panayırlarda yaptıkları ticari faaliyetlerden elde ettikleri kazançlardan % 0, 14 – Yıllık veya özel beyanname veren dar mükellef kurumların, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısımdan ana merkeze aktardıkları tutar üzerinden % 15. MADDE 2 – Bu Karar; a) 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendi 1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen gelirlere uygulanmak üzere, b) 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinin (b) alt bendi yayım tarihinden itibaren düzenlenen sözleşmelere bağlı olarak ödenen faizlere uygulanmak üzere, yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 3 – Bu Karar hükümlerini Maliye Bakanı yürütür. [R.G. 3 Şubat 2009 – 27130] —— • —— Karar Sayısı : 2009/14594 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesinde yer alan vergi kesinti oranları hakkındaki ekli Kararın yürürlüğe konulması; Maliye Bakanlığının 30/12/2008 tarihli ve 126669 sayılı yazısı üzerine, adı geçen Kanunun anılan maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 12/1/2009 tarihinde kararlaştırılmıştır. Abdullah GÜL CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan C. ÇİÇEK H. YAZICI N. EKREN M. AYDIN Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bak. ve Başb. Yrd. Devlet Bakanı M. BAŞESGİOĞLU K. TÜZMEN N. ÇUBUKÇU M. ŞİMŞEK Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı M. S. YAZICIOĞLU E. BAĞIŞ M. A. ŞAHİN M. V. GÖNÜL Devlet Bakanı Devlet Bakanı Adalet Bakanı Millî Savunma Bakanı B. ATALAY A. BABACAN K. UNAKITAN H. ÇELİK İçişleri Bakanı Dışişleri Bakanı Maliye Bakanı Millî Eğitim Bakanı F. N. ÖZAK R. AKDAĞ B. YILDIRIM M. M. EKER Bayındırlık ve İskân BakanıSağlık Bakanı Ulaştırma BakanıTarım ve Köyişleri Bakanı F. ÇELİK M. Z. ÇAĞLAYAN M. H. GÜLER Çalışma ve Sos. Güv. BakanıSanayi ve Ticaret BakanıEnerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı E. GÜNAY V. EROĞLU Kültür ve Turizm Bakanı Çevre ve Orman Bakanı 12/1/2009 TARİHLİ VE 2009/14594 SAYILI KARARNAMENİN EKİ KARAR Ek-4 MADDE 1 – 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesi uyarınca kurumlara yapılan bazı ödemelere ilişkin vergi kesintisi oranları aşağıdaki şekilde tespit edilmiştir. 1 – Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş ödemelerinden % 3, 2 – Kooperatiflere ait taşınmazların kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden % 20, 3 – Her nevi tahvil (ipotek finansmanı kuruluşları ve konut finansmanı kuruluşları tarafından ihraç edilen ipotekli sermaye piyasası araçları, varlık teminatlı menkul kıymetler dahil) ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirlerden (Döviz cinsinden yahut dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetlerin itfası sırasında oluşan değer artışları kesintiye tâbi tutulmaz); a) Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlere sağlanan gelirlerden % 0, b) Diğerlerinden % 10, 4 – Mevduat faizlerinden % 15, 5 – Katılım bankaları tarafından katılma hesabı karşılığında ödenen kâr paylarından % 15, 6 – Kâr ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kâr paylarından % 15, 7 – Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan menkul kıymetlerin geri alım veya satım taahhüdü ile elde edilmesi veya elden çıkarılmasından sağlanan gelirlerden % 15, 8 – Vergiden muaf olan kurumlara dağıtılan (Kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.) Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerindeki kâr payları (Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca vergi kesintisine tabi tutulan kazançlar hariç) üzerinden % 15, 9 – Emeklilik yatırım fonlarının kazançları hariç olmak üzere, dağıtılsın veya dağıtılmasın, Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinin; a) (1) numaralı alt bendinde yazılı kazançlardan % 0, b) (2) numaralı alt bendinde yazılı kazançlardan % 0, c) (3) numaralı alt bendinde yazılı kazançlardan % 0, ç) (4) numaralı alt bendinde yazılı kazançlardan % 0, d) (6) numaralı alt bendinde yazılı kazançlardan % 0, MADDE 2 – Bu Karar; 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi 1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen gelirlere uygulanmak üzere, yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 3 – Bu Karar hükümlerini Maliye Bakanı yürütür. [R.G. 3 Şubat 2009 – 27130] —— • —— Yönetmelik Karar Sayısı : 2009/14595 Ekli “Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik”in yürürlüğe konulması; Tarım ve Köyişleri Bakanlığının 29/12/2008 tarihli ve 577 sayılı yazısı üzerine, 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanununun 58 inci maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 12/1/2009 tarihinde kararlaştırılmıştır. Ek-4 Abdullah GÜL CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan C. ÇİÇEK H. YAZICI N. EKREN M. AYDIN Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bak. ve Başb. Yrd. Devlet Bakanı M. BAŞESGİOĞLU K. TÜZMEN N. ÇUBUKÇU M. ŞİMŞEK Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı M. S. YAZICIOĞLU E. BAĞIŞ M. A. ŞAHİN M. V. GÖNÜL Devlet Bakanı Devlet Bakanı Adalet Bakanı Millî Savunma Bakanı B. ATALAY A. BABACAN K. UNAKITAN H. ÇELİK İçişleri Bakanı Dışişleri Bakanı Maliye Bakanı Millî Eğitim Bakanı F. N. ÖZAK R. AKDAĞ B. YILDIRIM M. M. EKER Bayındırlık ve İskân BakanıSağlık Bakanı Ulaştırma BakanıTarım ve Köyişleri Bakanı F. ÇELİK M. Z. ÇAĞLAYAN M. H. GÜLER Çalışma ve Sos. Güv. BakanıSanayi ve Ticaret BakanıEnerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı E. GÜNAY V. EROĞLU Kültür ve Turizm Bakanı Çevre ve Orman Bakanı HAYVAN SAĞLIĞI VE ZABITASI YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK MADDE 1 – 22/2/1989 tarihli ve 89/13838 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Yönetmeliğinin 117 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "MADDE 117 - Bakanlık, yalancı tavuk vebası hastalığı ile ilgili olarak hazırlık, hastalıktan korunma, hastalıkla mücadele ile hastalığın erken tespiti ve izlenmesi için her türlü tedbiri alır. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikle belirlenir." MADDE 2 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 3 – Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. [R.G. 4 Şubat 2009 – 27131] —— • —— Atama Kararı Adalet Bakanlığından: Karar Sayısı : 2009/10722 1 – Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (29516) Mehmet ERCAN’ın, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (33316) İbrahim Tufan ATAMAN’ın, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (33386) Hasan KANLI’nın, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (33452) Fevzi YILDIRIM’ın, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (34007) Erdoğan GÖKÇEK’in, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (34184) Muhammet ALABAŞ’ın, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (34197) Selim YILDIZ’ın, Ek-4 Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (34298) Murat DEMİR’in, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (34414) Mahmut KIŞ’ın, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (34448) Uğur BALCIOĞLU’nun, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (34872) Yaşar SUSMAZ’ın, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (34875) Arif KAVASOĞLU’nun, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (35820) Mustafa AYDIN’ın, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (35827) Arif Sami KAYA’nın, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (35913) Cevat GÜL’ün, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (35973) Bilgin BAŞARAN’ın, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (36947) Selami CANDEMİR’in, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (37178) Ergün TORLAK’ın, Adalet Başmüfettişliğine, Adalet Müfettişi (37676) Atilla PINAR’ın, 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununun 5435 sayılı Kanunla değişik 37 nci maddesi gereğince atanmaları uygun görülmüştür. 2 – Bu Kararı Adalet Bakanı yürütür. 2/2/2009 Abdullah GÜL CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip ERDOĞAN Mehmet Ali ŞAHİN Başbakan Adalet Bakanı [R.G. 3 Şubat 2009 – 27130] —— • —— Yönetmelik Karar Sayısı : 2009/14581 Ekli “Yurtdışında Sürekli Görevlendirilecek Personel Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”in yürürlüğe konulması; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve 189 sayılı Kanun Hükmündeki Kararnameye göre Bakanlar Kurulu’nca 6/1/2009 tarihinde kararlaştırılmıştır. Abdullah GÜL CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan C. ÇİÇEK H. YAZICI N. EKREN M. AYDIN Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bak. ve Başb. Yrd. Devlet Bakanı M. BAŞESGİOĞLU K. TÜZMEN N. ÇUBUKÇU M. ŞİMŞEK Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı M. S. YAZICIOĞLU M. A. ŞAHİN M. V. GÖNÜL B. ATALAY Devlet Bakanı Adalet Bakanı Millî Savunma Bakanı İçişleri Bakanı M. S. YAZICIOĞLU K. UNAKITAN H. ÇELİK F. N. ÖZAK Dışişleri Bakanı V. Maliye Bakanı Millî Eğitim BakanıBayındırlık ve İskân Bakanı R. AKDAĞ M. H. GÜLER M. M. EKER F. ÇELİK Sağlık Bakanı Ulaştırma Bakanı V.Tarım ve Köyişleri BakanıÇalışma ve Sos. Güv. Bakanı M. Z. ÇAĞLAYAN M. H. GÜLER E. GÜNAY V. EROĞLU Ek-4 Sanayi ve Ticaret BakanıEnerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Çevre ve Orman Bakanı Kültür ve Turizm Bakanı YURTDIŞINDA SÜREKLİ GÖREVLENDİRİLECEK PERSONEL HAKKINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK MADDE 1 – 28/7/2006 tarihli ve 2006/11534 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yurtdışında Sürekli Görevlendirilecek Personel Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasına (f) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki (g) bendi eklenmiş ve mevcut (g), (ğ) ve (h) bentleri, (ğ), (h) ve (ı) bentleri olarak teselsül ettirilmiştir. "g) Gümrük Müsteşarlığı; gümrük müşaviri." MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasına (h) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki (ı) bendi eklenmiş ve mevcut (ı), (i), (j), (k), (1), (m) ve (n) betleri, (i), (j), (k), (1), (m), (n) ve (o) bentleri olarak teselsül ettirilmiştir. "ı) Gümrük müşaviri kadrolarına atanabilmek için en az dört yıllık eğitim veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisadi ve idari bilimler, işletme, iktisat, maliye, kamu yönetimi, uluslararası ilişkiler, matematik ve istatistik fakülte, yüksekokul veya bölümleri ile Gümrük Müsteşarlığı tarafından belirlenecek mühendislik bölümlerinden ya da bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından onaylanmış yabancı fakülte veya yüksekokullardan birini bitirmiş olmak ve Gümrük Müsteşarlığında daire başkanı ve daha üst idari kadrolarda ya da gümrük müfettişi, kontrolör, gümrük uzmanı veya Avrupa Birliği uzmanı kadrolarında fiilen altı yıl veya genel müdür ve daha üst idari kadrolarda çalışmış olmak şarttır." MADDE 3 – Aynı Yönetmeliğin eki (1) sayılı Cetvele (7) numaralı sıradan sonra gelmek üzere aşağıdaki (8) numaralı sıra eklenmiş ve mevcut (8), (9) ve (10) numaralı sıralar (9), (10) ve (11) olarak teselsül ettirilmiştir. 8. GÜMRÜK MÜSTEŞARLIĞI Unvan Disiplin Amiri Üst Disiplin Amiri Gümrük Müşaviri Misyon Şefi Gümrük Müsteşarı MADDE 4 – Aynı Yönetmeliğin eki (2) sayılı Cetvele (7) numaralı sıradan sonra gelmek üzere aşağıdaki (8) numaralı sıra eklenmiş ve mevcut (8), (9) ve (10) numaralı sıralar (9), (10) ve (11) olarak teselsül ettirilmiştir. "8. GÜMRÜK MÜSTEŞARLIĞI Unvan 1. Sicil Amiri 2. Sicil Amiri 3. Sicil Amiri Gümrük Müşaviri Misyon Şefi Gümrük Müsteşarı Bağlı Bakan" MADDE 5 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 6 – Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. [R.G. 4 Şubat 2009 – 27131] —— • —— Yargıtay Kararları Yargıtay 10. Hukuk Dairesinden: Esas No :2007/15354 Karar No :2008/15540 Mahkemesi : Ankara 15. İş Mahkemesi Ek-4 Tarihi Numarası Davacı Davalı :27.12.2006 :1216 - 1037 :Türk Nippon Sigorta Anonim Şirketi adına Avukat Taner Güner :Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı (Devredilen SSK) adına Av. Mualla Örnek Davacının, zararlandırıcı sigorta olayı sonucu Kurum zararına neden olan sigortaladığı araç sürücüsünün kusuruna karşılık gelen miktarda davalı Kuruma ödeme yapmasına karşın, aynı borç nedeniyle tekrar icra takibi yapılarak kesinleştirilmesinin mükerrer ödemeye neden olacağı gerekçesiyle, Ankara 30 uncu İcra Müdürlüğünün 2003/369 takip sayılı dosyasından yürütülen icra takibinin durdurulmasına, takibe konu 539,16 YTL. borçtan sorumlu olmadığının tespitine, % 40 tan aşağı olmamak üzere İcra kötü niyet tazminatına karar verilmesini istediği davada yapılan yargılama sonucunda; "Davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine; Ankara 30 uncu İcra Müdürlüğünün 2003/369 sayılı dosyasında yapılan takibin mükerrer olduğunun, bu dosyadan dolayı davacı şirketin 539,16 YTL. borcu bulunmadığının tespitine, takibin durdurulmasına; davanın niteliğine göre icra inkar tazminatı istenemeyeceğinden bu tazminat talebinin reddine; kısmen ret nedeniyle 450,00 YTL. Avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, davacı tarafından yapılan 159,20 YTL. yargılama masrafından kabul ve ret oranına göre takdiren 79, 60 YTL.'sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyesinin davacı üzerinde bırakılmasına," ilişkin kesin olarak verilen kararın, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından kanun yararına temyiz edilmesi üzerine dosya incelendikten sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı 9.4.2007 tarihli yazısında; Ankara 15 inci İş Mahkemesinin kesin olarak verilen 27.12.2006 tarih ve 2005/1216 Esas, 2006/1037 Karar sayılı hükmünde, davanın esasına ilişkin istemin kabul edilmesine karşın, feri nitelikteki talebin reddine karar verilmesinde davacı aleyhine yargılama masrafına hükmedilmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 427/6 ncı maddesi uyarınca hükmün kanun yararına bozulması istenilmiştir. Davada uygulama olanağı olan 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 72/5 inci maddesi, "Borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin haksız ve kötü niyetli olduğu anlaşılırsa, talebi üzerine, borçlunun dava sebebi ile uğradığı zararın da alacaklıdan tahsiline karar verilir. Takdir edilecek zarar, haksızlığı anlaşılan takip konusu alacağın yüzde kırkından aşağı olamaz." hükmü gereğince, borçlu, hakkında yapılan icra takibinin haksız ve kötü niyetli olması halinde takip konusu alacağın asgari yüzde kırkı oranında tazminat alabilmektedir. Ancak, bu tazminat asıl alacağa dâhil olmayıp, talep edilmesi borçlunun iradesine bağlı olan feri nitelikte bir haktır. Öte yandan, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 1 inci maddesindeki, "Görev, dava olunan şeyin değerine göre belirtilmiş ise, görevli mahkemenin tespitinde, davanın açıldığı gündeki değer esas tutulmak üzere, aşağıdaki maddeler hükümleri uygulanır. Faiz, icra tazminatı ve giderler görevin tespitinde hesaba katılmaz." hükmünden de; davaya konu olan, ancak borçlunun talebi halinde ve şartların oluşması durumunda mahkemece hükmedilmesi mümkün bulunan icra tazminatının feri bir alacak olduğu sonucuna ulaşılmakta olup, somut olayda; davacının, dava konusu yaptığı asıl istemin kabulüne karar verilmesine karşın, davanın niteliği gözetilerek icra tazminatına hükmedilmemesi sonucu davanın kısmen kabul, kısmen reddine karar verilmesi; davanın esasına ilişkin değil, şekli açıdan bir kısmen kabul, kısmen ret kararı olup, bu nedenle, açıklanan yasal düzenlemeler çerçevesinde davacı aleyhine yargılama masrafına hükmedilmesinin mümkün olmadığı gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmesi, usûl ve yasaya aykırı bulunduğundan, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma istemi kabul edilerek mahkeme kararının bozulması gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 427. maddesi gereğince sonuca etkili olmamak kaydıyla kanun yararına BOZULMASINA; gereği yapılmak Ek-4 üzere kararın bir örneği ile dosyanın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine 1.12.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi. [R.G. 4 Şubat 2009 – 27131] —— • —— Yargıtay Başkanlığından: YARGITAY BAŞKANLAR KURULUNUN 26/1/2009 TARİH VE 1 SAYILI KARARI 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun 17/1-b ve İç Yönetmeliğin 32.maddelerinde öngörülen hükümler gözetilerek “dairelerden birisine yıl içinde gelen işlerin olağan bir çalışma ile karşılanamayacak oranda artmış ve dolayısıyla daireler arasında iş bakımından bir dengesizlik meydana gelmiş olup olmadığı; gelmiş ise, ne gibi önlemler alınması gerektiği” konusu görüşülüp karara bağlamak üzere Yargıtay Başkanlar Kurulu 26.01.2009 Pazartesi günü saat 14.00’da Başkanlar Kurulu Salonunda Birinci Başkan Hasan Gerçeker’in Başkanlığında toplandı. A) 01.01.2008-31.12.2008 tarihleri arasında; 1- Hukuk Genel Kuruluna 833 iş geldiği ve bir önceki yıldan aktarılanla birlikte toplam 850 dosyadan yıl içinde 790’ının karara bağlandığı ve 2009 yılına 60 iş aktarıldığı; 2- Ceza Genel Kuruluna 284 iş geldiği ve bir önceki yıldan aktarılanla birlikte toplam 336 dosyadan yıl içinde 243’ünün karara bağlandığı ve 2009 yılına 93 iş aktarıldığı; B) 01.01.2008-31.12.2008 tarihleri arasında; Birinci Hukuk Dairesine, 12946; İkinci Hukuk Dairesine, 20782; Üçüncü Hukuk Dairesine, 22253; Dördüncü Hukuk Dairesine, 15084; Beşinci Hukuk Dairesine, 17985; Altıncı Hukuk Dairesine, 14463; Yedinci Hukuk Dairesine, 7037; Sekizinci Hukuk Dairesine, 6828; Dokuzuncu Hukuk Dairesine, 45008; Onuncu Hukuk Dairesine, 22255; Onbirinci Hukuk Dairesine, 14188; Onikinci Hukuk Dairesine, 28039; Onüçüncü Hukuk Dairesine, 16418; Ondördüncü Hukuk Dairesine, 15630; Onbeşinci Hukuk Dairesine, 7960; Onaltıncı Hukuk Dairesine, 10522; Onyedinci Hukuk Dairesine, 6205; Onsekizinci Hukuk Dairesine, 13740; Ondokuzuncu Hukuk Dairesine, 12849; Yirminci Hukuk Dairesine, 18148; Yirmibirinci Hukuk Dairesine, 21140 iş geldiği, bu dairelerce sırasıyla; “13552”, “18059”, “22666”, “15503”, “17030”, “14355”, “5870”, “6409”, “35552”, “16806”, “14474”, “23566”, “16157”, “15913”, “7837”, “8833”, “5895”, “13230”, “12697”, “19209”, “21706” iş çıkarıldığı ve 2009 yılına yine sırasıyla; “1365”, “15285”, “2058”, “5332”, “3925”, “2128”, “1500”, “1004”, “22346”, “16001”, 10689”, “6681”, “4458”, “812”, “3787”, “1894”, “1961”, “2810”, “4286”, “2461”, “9314” iş aktarıldığı; C) 01.01.2008-31.12.2008 tarihleri arasında; Birinci Ceza Dairesine, 11044; İkinci Ceza Dairesine, 39410; Üçüncü Ceza Dairesine; 24243, Dördüncü Ceza Dairesine, 23448; Beşinci Ceza Dairesine, 16900; Altıncı Ceza Dairesine, 28378; Yedinci Ceza Dairesine, 19866; Sekizinci Ceza Dairesine, 19363; Dokuzuncu Ceza Dairesine, 21931; Onuncu Ceza Dairesine, 18773; Onbirinci Ceza Dairesine, 21964 iş geldiği, bu dairelerce sırasıyla; “8300”, “23188”, “18013”, “22839”, “12398”, “25584”, “22625”, “14898”, “14573”, “19673”, “15041” iş çıkarıldığı ve 2009 yılına yine sırasıyla; “7977”, “22072”, “22792”, “15594”, “15489”, “46243”, “33638”, “18791”, “13802”, “28785”, “17271” iş aktarıldığı anlaşıldı. Gereği görüşüldü: I- Hukuk Dairelerine gelen, çıkan ve elde bulunan işlerin nicelik ve nitelikleri gözetilerek; Ek-4 1) Temyiz incelemesi İkinci Hukuk Dairesi tarafından yapılmakta olan tenkise ilişkin davaların temyiz incelemesinin 02.02.2009 tarihinden geçerli olmak üzere Birinci Hukuk Dairesince yapılmasına, 2) Temyiz incelemesi İkinci Hukuk Dairesi tarafından yapılmakta olan, vasiyetnamelerden doğan (TMK., 520-526, 542-544, 550-556, 557-559 ve 600-604, 595-597) tüm dava ve işlerin temyiz incelemesinin 02.02.2009 tarihinden geçerli olmak üzere Üçüncü Hukuk Dairesince yapılmasına, 3) Temyiz incelemesi İkinci Hukuk Dairesi tarafından yapılmakta olan, eşler arasındaki, gerek 743 sayılı Türk Kanunu Medenisindeki gerekse 4721 sayılı Türk Medeni Kanunundaki mal rejimlerinden kaynaklanan (TMK.m.202-281) davaların temyiz incelemesinin 02.02.2009 tarihinden geçerli olmak üzere Sekizinci Hukuk Dairesince yapılmasına, 4) Temyiz incelemesi Dördüncü Hukuk Dairesi tarafından yapılmakta olan, kaçak elektrik ve kaçak su kullanımı nedeniyle açılan tazminat davalarının temyiz incelemesinin 02.02.2009 tarihinden geçerli olmak üzere Yedinci Hukuk Dairesince yapılmasına, 5) Temyiz incelemesi Onaltıncı Hukuk Dairesi tarafından yapılmakta olan, Kooperatifler Kanunundan doğan davaların temyiz incelemesinin 02.02.2009 tarihinden geçerli olmak üzere Onbirinci Hukuk Dairesince yapılmasına, 6) Orman kadastrosu kesinleşmiş olsun olmasın, orman kadastrosu ve orman rejimi dışına çıkarma ile ilgili tutanak ve haritalarının uygulanmasını veya orman araştırması yapılmasını gerekli kılan, Hazine ve Orman Yönetiminin taraf olduğu, kadastro tespitine itiraz, tescil ya da tapu iptali-tescil, tapu kayıtları üzerindeki “orman” ve “2-B madde şerhleri” ile, bu alanlardaki “muhtesat ve zilyetlik şerhlerinin” kaldırılması veya konulması, elatmanın önlenmesi istekleri ile ilgili olarak; kadastro, asliye ve sulh hukuk mahkemelerinde verilen kararların temyiz incelemesinin 02.02.2009 tarihinden itibaren Yirminci Hukuk Dairesince yapılmasına, 7) Temyiz incelemesi Yirminci Hukuk Dairesi tarafından yapılmakta olan, Mercii Tayini (Yargı yeri belirlemesi) davalarının temyiz incelemesinin 02.02.2009 tarihinden geçerli olmak üzere Onyedinci Hukuk Dairesince yapılmasına, 8) Temyiz incelemesi Yirmibirinci Hukuk Dairesi tarafından yapılmakta olan, İcra mahkemeleri tarafından genel hükümler çerçevesinde verilen istihkak davasına ilişkin kararların temyiz incelemesinin 02.02.2009 tarihinden geçerli olmak üzere Onyedinci Hukuk Dairesince yapılmasına, II) Yukarıda belirtilen iş bölümünden kaynaklanan görev değişikliklerine dair inceleme yükümlülüklerinin 02.02.2009 tarihinde Yargıtay’a gelen işler bakımından yerine getirilmesine, III) Dairelerce bir dava dosyasının incelenerek eksiklik saptanması halinde, bu eksikliklerin tamamlanması için mahalline geri gönderilmiş olmasının, geri çevirme sonrasında o dosyanın, bu kararla görevlendirilen dairesine gönderilmesine engel teşkil etmemesine, D) Kararın bir örneğinin Yargıtay İç Yönetmeliğinin 33.maddesi hükmü uyarınca tüm mahkemelere duyurulmak üzere Adalet Bakanlığına; bilgi için Yargıtay daire başkanlıklarına; Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına; Yargıtay Kararları Dergisinde yayımlanması için Yayın İşleri Müdürlüğüne; Barolara ve Avukatlara duyurulmasını sağlamak üzere Türkiye Barolar Birliği Başkanlığına gönderilmesine, Yargıtay Kanununun 58.maddesi hükmü gereğince ayrıca Resmî Gazete’de yayımlanmasına, 26.01.2009 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. [R.G. 5 Şubat 2009 – 27132] —— • —— Ek-4 Danıştay Kararı Danıştay Altıncı Daire Başkanlığından: Esas No : 2006/4099 Karar No : 2008/3006 Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay Başsavcılığı Davacı : Oktay Alemdar - Alemdar Linyit İşletmeleri Vekili : Av.Gül İmer - Gazi Cad. No:71/2 - EDİRNE Davalı İdare : Edirne Valiliği İstemin Özeti : 2872 sayılı Çevre Kanunu uyarınca para cezası verilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davanın reddi yolunda tek hakimle verilen Edirne İdare Mahkemesinin 26.12.2005 günlü, E:2005/139, K:2005/1836 sayılı kararının, "2872 sayılı Çevre Kanunu”nun davanın açıldığı ve kararın verildiği tarihte yürürlükte olan "İdari Cezalara İtiraz" başlıklı 25 inci maddesinde; idari cezalara karşı, cezanın tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebileceği, itiraz üzerine verilen cezaların kesin olduğu hükmüne yer verildiği, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51 inci maddesinin birinci fıkrasında; Bölge idare mahkemesi kararları ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştayca ilk derece mahkemesi olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceğinin hükme bağlandığı, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51 inci maddesinde, maddede yazılı idari yargı yerlerince kesin olarak verilen kararlara karşı kanun yararına temyiz yoluna başvurulabileceğine ilişkin açık bir hüküm yer almamış olmakla birlikte, maddenin içeriği ve kamu yararına temyiz (bozma) kurumunun işlevi göz önünde tutulduğunda, idari mahkemelerinin "kesin olarak verilen" kararlarının da kanun yararına bozulması için temyiz olunabileceği sonucuna ulaşıldığı, davacının adli yargı mahkemelerinin görevli olduğu yolundaki iddiasının uyuşmazlık konusu çevre para cezasına karşı özel kanun olan 2872 sayılı Çevre Kanununun 25. maddesi uyarınca idare mahkemelerinde itiraz edilmesi gerektiği şeklinde düzenleme yapılması nedeniyle yerinde görülmediği, işin esasına gelince; 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesinde; her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmanın yasak olduğu, kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlarda ilgililerin kirlenmeyi önlemekle; kirlenmenin meydana geldiği hallerde kirletenin, kirlenmeyi durdurmak, kirlenmenin etkilerini gidermek veya azaltmak için gerekli önlemleri almakla yükümlü oldukları, aynı Kanunun 20. maddesinde ise bu hükümlere aykırı davranan kişi ya da kuruluşların idari para cezasıyla cezalandırılacağının hükme bağlandığı 22.11.1986 günlü, 19269 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği'nin 2 nci maddesinde; ".... Her türlü faaliyet sonucu atmosfere yayılan is, duman, toz, gaz, buhar ve aeresol halindeki emisyonları kontrol altına almak; insanı ve çevresini hava alıcı ortamındaki kirlenmelerden doğacak tehlikelerden korumak, hava kirlenmeleri sebebiyle çevrede ortaya çıkan umuma ve komşuluk münasebetlerine önemli zararlar veren olumsuz etkileri gidermek ve bu etkilerin ortaya çıkmamasını sağlamak" olduğu hükmüne yer verilerek yönetmeliğin yayınlanma amacının belirtildiği ve müteakip 3 üncü maddesinde de; sözü edilen maddede belirtilen amaca ulaşmak için tesislerin kurulması ve işletilmesi, tesislerin, yakıtların, hammaddelerin ve ürünlerin üretilmesi, kullanılması, depolanması, taşınması ve ithalini kapsayacağının vurgulandığı, havanın tabii bileşimini değiştiren is, duman, toz, gaz, buhar ve aeresol halindeki kimyasal maddelerin hava kirleticiler olarak aynı Yönetmeliğin 5 inci maddesinin (a) fıkrasında belirtildiği, yine aynı yönetmeliğin 49 ve müteakip maddelerinde hassas kirlenme bölgelerinin korunması ve temiz hava planlarının yapılması Ek-4 için valiliklerin yönetmelikte belirtilen esas ve usuller çerçevesinde Tebliğ yayınlayabileceğinin vurgulandığı, belirtilen düzenlemelere dayanılarak Edirne İl Mahalli Çevre Kurulu tarafından alınan 28.5.2004 günlü kararın 10. maddesinde; ısınma amaçlı olarak kullanılan kömürlerin üretim yerinden, taşıma yerinden veya tüketim yerinden alınan örneklerin analiz sonucunda gerekli değerleri sağlamadığının anlaşılması halinde ilgili mevzuat hükmü uyarınca cezai işlemlerin yapılacağının kurala bağlandığı, dosyanın incelenmesinden; davacının üretip satışa sunduğu tüketim yerinden alınmış torbalanmış kömürün ilgili düzenlemelerde belirtilen değeri sağlamadığı ve çevre kirliliğine sebebiyet verecek nitelikte olduğunun yapılan laboratuvar incelemesi sonucunda tespit edilmesi nedeniyle idari para cezası ile cezalandırılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiğinin anlaşıldığı, davacının Mahalli Çevre Kurulu Kararlarına aykırı özellikte kömür satışı yapması nedeniyle idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmamakta ise de; idari para cezasının Çevre Kanununun 20 nci maddesinin (a) fıkrası hükümleri ve 2872 sayılı Çevre Kanunu uyarınca verilecek idari para cezalarına ilişkin (2004/1) sayılı Genelgesi doğrultusunda verilmesi; anılan Genelgenin iptali istemiyle Danıştay Altıncı Dairesinde açılan davada,"Dava konusu genelgede 2872 sayılı Kanunda öngörülen cezaların beş katına çıkarılması yolundaki 98/11415 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı dikkate alınarak para cezalarının miktarının belirlenmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı" gerekçesiyle 11.4.2005 günlü, E:2004/218, K:2005/2074 sayılı kararla dava konusu Genelgenin para cezalarının belirlenmesine yönelik bölümünün iptaline karar verilmesi karşısında; davacının fiili nedeniyle 2872 sayılı Çevre Kanununun 20 nci maddesinin a fıkrasında öngörülen cezanın 4421 sayılı Kanunun değişik 765 sayılı Türk Ceza Kanunundaki hükümler uyarınca artırılması suretiyle çevre para cezasının hesaplanması ve davacıdan bu miktarın istenilmesi gerekirken anılan hususlara uyulmaksızın cezanın fazla hesaplanması suretiyle tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddi yolundaki Edirne İdare Mahkemesinin 26.12.2005 günlü, E:2005/139, K:2005/1836 sayılı kararının, hukuka aykırılığı nedeniyle 2577 sayılı Kanunun 51 inci maddesi uyarınca kanun yararına bozulmasının uygun olacağı gerekçesiyle Danıştay Başsavcılığı tarafından temyiz edilmiştir. Danıştay Tetkik Hakimi Nejdet Bayramın Düşüncesi: 2872 sayılı Çevre Kanunu uyarınca para cezası verilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davanın reddi yolunda tek hakimle verilen Edirne İdare Mahkemesinin 26.12.2005 günlü, E: 2005/139, K:2005/1836 sayılı kararı hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle 2577 sayılı Kanunun 51. maddesi uyarınca Danıştay Başsavcılığı tarafından kanun yararına bozulması istemiyle temyiz edilmiştir. Olayda İdare Mahkemesince tek hakimle, para cezasına yönelik davanın reddi yolunda verilen kararda, kararın kesin olduğu ve itiraz (2577 sayılı Yasanın 45. maddesi uyarınca tek hakimle verilen kararlara karşı Bölge İdare Mahkemesince itiraz edilebilmektedir.) yolunun kapalı olduğu yolunda hüküm kurulması nedeniyle, davacı tarafından itiraz yoluna gidilmediği ve bu nedenle kararın kesinleştiği görülmektedir. 2872 sayılı Yasanın işlem tarihinde yürürlükte bulunan 25. maddesinde para cezalarına karşı bir itiraz yolu öngörülmüş ve cezanın itiraz sonucu verilen kararla kesinleşeceği belirtilmiştir. Bu hükmün para cezasına yönelik olarak verilen kararlara karşı başvuru yolunun da kapatıldığı biçimde yorumlanması hukuka uygun olmadığından mahkeme kararında ki kararın kesin ve itiraz yolunun kapalı olduğu şeklindeki hükümde isabet bulunmamaktadır. Diğer taraftan işlenen fiil nedeniyle davanın para cezası verilmesi yerinde ise de 2872 sayılı Çevre Kanunu uyarınca verilmesi öngörülen para cezası miktarının, yalnızca Türk Ceza Kanunu ile 4421 sayılı Yasanın 4. maddesi uyarınca fiilin tespit edildiği 2004 yılı itibariyle 1999 yılında 393 kat ve sonraki yıllarda yeniden değerleme oranında artırılarak hesaplanması suretiyle belirlenmesi gerekirken, 3506 sayılı Yasa uyarınca çıkarılan Bakanlar Kurulu Kararına göre beş kat arttırıldıktan sonra anılan yasa hükmünün uygulanması suretiyle para cezası tahakkuk ettirildiği anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, idare mahkemesi kararında bu nedenle de isabet görülmemiştir. Ek-4 Açıklanan nedenlerle kanun yararına bozma isteminin kabulüne karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince yukarıda tarih ve sayısı yazılı İdare Mahkemesi kararının Danıştay Başsavcılığınca temyizen bozulması istemi incelenerek Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacının İl Mahalli Çevre Kurulu kararında belirtilenden daha düşük kalitede kömür satışı yaptığından bahisle 2872 sayılı Çevre Kanunu uyarınca para cezası verilmesine ilişkin 7.1.2005 günlü, 10 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, davacının satışa sunduğu kömürün il mahalli çevre kurulu kararında belirtilen değerleri sağlamadığının yapılan analiz sonucunda tespit edildiği anlaşıldığından dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, mahkeme kararında itiraz yolunun kapalı ve kesin olduğunun belirtilmesi nedeniyle kesinleşen bu karara karşı 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51 inci maddesi gereğince Danıştay Başsavcısı tarafından kanun yararına bozulması isteminde bulunulmuştur. 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun işlem tarihinde yürürlükte bulunan 25. maddesinde, "İdari cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz, idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz. İtiraz zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak en kısa sürede sonuçlandırılır. İtiraz üzerine verilen cezalar kesindir..." hükmü yer almaktadır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51 inci maddesinin birinci fıkrasında; Bölge idare mahkemesi kararları ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştayca ilk derece mahkemesi olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği, hükme bağlanmıştır. Olayda İdare Mahkemesince tek hakimle, para cezasına yönelik davanın reddi yolunda verilen kararda, 2872 sayılı Yasanın 25 inci maddesi uyarınca kararın kesin ve Bölge İdare Mahkemesine itiraz yolunun kapalı olduğu yolunda hüküm kurulması nedeniyle, davacı tarafından itiraz yoluna gidilmediği ve bu nedenle kararın kesinleştiği görülmektedir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51 inci maddesinde, maddede yazılı idari yargı yerlerince tek hakimle ve kesin olarak verilen kararlara karşı kanun yararına temyiz yoluna başvurulabileceğine ilişkin açık bir hüküm yer almamış olmakla birlikte, maddenin içeriği ve kanun yararına temyiz (bozma) kurumunun işlevi göz önünde tutulduğunda, idari mahkemelerin tek hakimle ve "kesin olarak verilen" kararlarının da kanun yararına bozulması için temyiz olunabileceği sonucuna ulaşılmaktadır. 2872 sayılı Yasanın işlem tarihinde yürürlükte bulunan 25. maddesinde para cezalarına karşı bir itiraz yolu öngörülmüş ve cezanın itiraz sonucu verilen kararla kesinleşeceği belirtilmiştir. Bu hükmün para cezasına yönelik olarak verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yargı yolunun da kapatıldığı biçimde yorumlanması hukuka uygun olmadığından mahkeme kararında yer alan kararın kesin ve itiraz yolunun kapalı olduğu şeklindeki hükümde isabet bulunmamaktadır. Davacının uyuşmazlığın çözümünde adli yargı mahkemelerinin görevli olduğu yolundaki iddiası ise, uyuşmazlık konusu çevre para cezasına karşı özel kanun olan 2872 sayılı Çevre Kanununun 25.maddesinde yer alan idare mahkemelerinde itiraz edilmesi gerektiği şeklindeki düzenleme karşısında yerinde görülmemiştir. İşin esasına gelince; 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesinde; her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmanın yasak olduğu, kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlarda ilgililerin kirlenmeyi önlemekle; kirlenmenin meydana geldiği hallerde kirleten, kirlenmeyi Ek-4 durdurmak, kirlenmenin etkilerini gidermek veya azaltmak için gerekli önlemleri almakla yükümlü oldukları, aynı Kanunun 20. maddesinde ise bu hükümlere aykırı davranan kişi yada kuruluşların idari para cezasıyla cezalandırılacağı, hükme bağlanmıştır. 22.11.1986 günlü, 19269 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği'nin 2 nci maddesinde; ".... Her türlü faaliyet sonucu atmosfere yayılan is, duman, toz, gaz, buhar ve aeresol halindeki emisyonları kontrol altına almak; insanı ve çevresini hava alıcı ortamındaki kirlenmelerden doğacak tehlikelerden korumak, hava kirlenmeleri sebebiyle çevrede ortaya çıkan umuma ve komşuluk münasebetlerine önemli zararlar veren olumsuz etkileri gidermek ve bu etkilerin ortaya çıkmamasını sağlamak" olduğu hükmüne yer verilerek yönetmeliğin yayınlanma amacı belirtilmiş ve 3 üncü maddesinde de; sözü edilen maddede belirtilen amaca ulaşmak için tesislerin kurulması ve işletilmesi, tesislerin, yakıtların, hammaddelerin ve ürünlerin üretilmesi, kullanılması, depolanması, taşınması ve ithalini kapsayacağı vurgulanmıştır. Havanın tabii bileşimini değiştiren is, duman, toz, gaz, buhar ve aeresol halindeki kimyasal maddelerin hava kirleticiler olarak aynı Yönetmeliğin 5 inci maddesinin (a) fıkrasında belirtilmiş, yine aynı yönetmeliğin 49 ve devamı maddelerinde hassas kirlenme bölgelerinin korunması ve temiz hava planlarının yapılması için Valiliklerin yönetmelikte belirtilen esas ve usuller çerçevesinde Tebliğ yayınlayabileceği, vurgulanmıştır. Belirtilen düzenlemelere dayanılarak Edirne İl Mahalli Çevre Kurulu tarafından alınan 28.5.2004 günlü kararda ısınma amaçlı olarak kullanılan kömürlerin üretim yerinden, taşıma yerinden veya tüketim yerinden alınan örneklerin analiz sonucunda gerekli değerleri sağlamadığının anlaşılması halinde ilgili mevzuat hükmü uyarınca cezai işlemlerin yapılacağı kurala bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden; davacının satışa sunduğu kömürün satış yerinden alınmış numunelerin düzenlemelerde belirtilen değeri sağlamadığı ve çevre kirliliğine neden olacak nitelikte olduğunun yapılan laboratuvar incelemesi sonucunda tespit edilmesi nedeniyle davacıya para cezası verilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Ancak para cezası, Çevre Kanununun işlem tarihinde yürürlükte bulunan 20 nci maddesinin (a) fıkrası hükümleri ve 2872 sayılı Çevre Kanunu uyarınca verilecek idari para cezalarına ilişkin (2004/1) sayılı Genelge doğrultusunda verilmiştir. Anılan Genelgenin iptali istemiyle Danıştay Altıncı Dairesinde açılan davada,"Dava konusu genelgede 2872 sayılı Kanunda öngörülen cezaların beş katına çıkarılması yolundaki 98/11415 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı dikkate alınarak para cezalarının miktarının belirlenmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı" gerekçesiyle 11.4.2005 günlü, E:2004/218, K:2005/2074 sayılı kararla dava konusu Genelgenin para cezalarının belirlenmesine yönelik bölümü iptal edilmiştir. 2872 sayılı Çevre Kanununun 20. maddesinde, anılan Yasanın 8. maddesinin 1. fıkrasına göre verilecek çevre para cezasının miktarı belirlenmiş; 19.6.1986 tarihinde yürürlüğe giren (Ek-1). maddesinde de bu Kanunun 18. maddesinin a, b, c ve d fıkralarında öngörülen fona katılma payları ile 20, 21 ve 22. maddelerinde belirtilen ceza miktarlarını on katına kadar arttırmaya Bakanlar Kurulunun yetkili olduğu hükmü yer almıştır. Anılan yetkiye dayanılarak, 1.8.1998 günlü, 23420 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 98/11415 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla 2872 sayılı Yasada öngörülen cezaların beş katına çıkarılmasına karar verilmiştir. Daha önce, Türk Ceza Kanununa 3506 sayılı Yasayla eklenen (Ek-2). madde hükümleri uyarınca para cezaları Bütçe Kanununda gösterilen memur maaş katsayıları dikkate alınarak her yıl yeniden belirlenmekte ise de, 1.8.1999 günlü, 23773 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4421 sayılı Türk Ceza Kanunu ile Cezaların İnfazı Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 4. maddesinin (b) bendinin (7) numaralı alt bendi uyarınca, 1.8.1981 tarihinden 21.12.1987 tarihine kadar yürürlüğe girmiş Kanunlardaki para cezaları 393 misline çıkarılmış ve bu cezaların her yıl Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenecek yeniden değerleme oranında arttırılması öngörülmüştür. Ek-4 Anılan hükümlerin birlikte yorumlanmasından, daha sonra çıkarılan bir Kanunla Türk Ceza Kanununda değişiklik yapıldığından daha önce Türk Ceza Kanununda değişiklik yapan 3506 sayılı Kanunla çevre para cezalarının arttırılmasını öngören Bakanlar Kurulu kararının uygulanmayacağı sonucuna ulaşılmıştır. Bu durumda işlenen fiil nedeniyle 2872 sayılı Çevre Kanunu uyarınca verilmesi öngörülen para cezası miktarının, yalnızca yukarıda anılan Türk Ceza Kanunu ile 4421 sayılı Yasanın 4. maddesi uyarınca fiilin tespit edildiği 2004 yılı itibariyle 1999 yılında 393 kat ve sonraki yıllarda yeniden değerleme oranında artırılarak hesaplanması suretiyle belirlenmesi gerekirken, 3506 sayılı Yasa uyarınca çıkarılan Bakanlar Kurulu Kararına göre beş kat arttırıldıktan sonra anılan yasa hükmünün uygulanması suretiyle para cezası tahakkuk ettirildiğinin anlaşılması nedeniyle, dava konusu işlemde bu nedenle hukuka uyarlık bulunmadığından, idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Danıştay Başsavcılığının temyiz isteminin kabulüne; kesinleşmiş bulunan Edirne İdare Mahkemesince tek hakimle verilen 26.12.2005 günlü, E:2005/139, K:2005/1836 sayılı kararın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesine göre kanun yararına ve hükmün sonuçlarına etkili olmamak üzere BOZULMASINA, kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığı ile Danıştay Başkanlığına gönderilmesine ve Resmi Gazete'de yayımlanmasına 14.5.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi. [R.G. 3 Şubat 2009 – 27130] —— • —— Yüksek Seçim Kurulu Kararı Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığından: Karar No: 76 KARAR Başkanlık Makamınca Kurulumuza sunulan 07/02/2009 tarihli yazıda, aynen; “Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın seçimlerin genel yönetim ve denetimi başlığı altında yer alan 79. maddesiyle; seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırmakla Kurulumuz yetkili ve görevli kılınmıştır. 29 Mart 2009 tarihinde yapılacak olan mahalli idareler seçimlerinde uygulanacak propaganda yasaklarına ilişkin ilkeler 298 sayılı Kanunda yer alan hükümler göz önünde bulundurularak, Kurulumuzun 30/12/2008 tarihli, 341 sayılı kararı ile belirlenmiştir. Anılan kararımızın sonuç bölümünün 4. maddesinde belirtilen hükme göre, siyasi partilerin ve adayların kendilerini tanıtıcı nitelikte broşür ve el ilanları dışında herhangi bir hediye ve eşantiyon dağıtmaları, dağıttırmaları veya bunların üçüncü şahıslar ya da kurum ve kuruluşlar aracılığı ile dağıtılması yasaktır. Bu nedenle, seçmen vatandaşlara mobilya ve beyaz eşya dağıtıldığı görsel ve yazılı basında yer alan haberlerden anlaşıldığından, seçmen vatandaşların oyunu etkilemeye yönelik bu tür girişimlerin söz konusu kararımızda belirtilen propaganda yasakları kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği takdirlerinize arz olunur.” denilmiş olmakla, konu incelenerek; GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ: Anayasa’mızın seçimlerin genel yönetim ve denetimi başlığı altında yer alan 79. maddesiyle; seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve Ek-4 dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırmakla Kurulumuz yetkili ve görevli kılınmıştır. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Teşvik Fonu yürütücüsü Vakıflar ile Belediyeler tarafından; seçmen vatandaşlara yasada belirlenen amacı aşar nitelikte mobilya ve beyaz eşya dağıtıldığı görsel ve yazılı basında yer alan haberlerden anlaşılmıştır. Bu yardımların, seçmen oyunu etkilemeye yönelik olduğu ve Anayasanın 67. maddesinde öngörülen, seçimlerin serbestliği ve eşitliği ilkelerine uygun düşmediği açıktır. Bu bağlamda, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 61. ve 63. maddelerinde yasaklanan fiilleri işleyenler hakkında aynı Kanunun 151 ve devamı maddelerinde öngörülen hapis cezalarının uygulanacağı tabidir. Belirtilen nedenler ve Anayasa ile 298 sayılı Kanunun yukarıda açıklanan kurallarına göre, 29 Mart 2009 gününde yapılacak mahalli idareler seçiminde siyasi partilerin, belediyelerin ve bağımsız adaylar ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununa göre faaliyette bulunan Vakıfların, seçmen vatandaşın oyunu etkileyebilecek girişimlerde bulunmamaları ve anılan Yasa hükümlerine özenle uyarak faaliyetlerini sürdürmelerinin zorunlu olduğu, aksine hareket edenler hakkında Cumhuriyet Başsavcılıklarına suç duyurusunda bulunulacağının bilinmesi gerektiğine karar verilmesi gerekmektedir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle; 1- 29 Mart 2009 gününde yapılacak mahalli idareler seçiminde siyasi partilerin, belediyelerin ve bağımsız adaylar ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununa göre faaliyette bulunan Vakıfların, seçmen vatandaşın oyunu etkileyebilecek girişimlerde bulunmamaları ve anılan Yasa hükümlerine özenle uyarak faaliyetlerini sürdürmelerinin zorunlu olduğuna ve aksine hareket edenler hakkında Cumhuriyet Başsavcılıklarına suç duyurusunda bulunulacağının bilinmesi gerektiğine, 2- Karar örneğinin Resmî Gazete’de yayımlanmasına, 07/02/2009 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Başkan Muammer AYDIN Üye Hüseyin EKEN Başkanvekili Ahmet BAŞPINAR Üye Bahadır DOĞUSOY Üye Kırdar ÖZSOYLU Üye Sadri BOZKURT Üye Hasan ERBİL Üye Mehmet KILIÇ İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Başvuru No. 45559/04 Strazburg 18 Aralık 2007 Üye Ali EM Üye M. Zeki ÇELEBİOĞLU [R.G. 8 Şubat 2009 – 27135] —— • —— ABİDİN ŞAHİN/Türkiye* Üye Necati SÖZ Ek-4 USULİ İŞLEMLER Türkiye Cumhuriyeti Devleti aleyhine açılan 45559/04 no’lu davanın nedeni T.C. vatandaşı Abidin Şahin’in (“başvuran”), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne 30 Nisan 2003 tarihinde Avrupa İnsan Hakları ve Temel Özgürlükler Sözleşmesi’nin (“AİHS”) 34. maddesi uyarınca yapmış olduğu başvurudur. Başvuran, Gaziantep Barosu avukatlarından H. Gezer tarafından temsil edilmektedir. OLAYLAR I. DAVANIN KOŞULLARI Başvuran 1960 doğumludur ve Gaziantep’te yaşamaktadır. 2000’de Belediye’deki işinden emekli olmuştur. 28 Ağustos 2000’de belediye meclisi, başvuranın emeklilik tazminatını 11,981,741,000 Türk Lirası olarak belirlemiş ve ödenmesi talimatını vermiştir. 18 Mayıs 2001’de başvuran, icra dairesine başvurarak emeklilik tazminatının %95 oranında faizi ile birlikte kendisine ödenmesini istemiştir. Belediye, başvuranın faiz ödenmesi talebine itiraz etmiştir. 5 Haziran 2001’de başvuran, Belediye’nin itirazını geçersiz kılmak için Islahiye İcra Mahkemesi önünde dava açmıştır. 6 Aralık 2001’de Mahkeme, başvuranın talebini kısmen onaylamıştır. Belediye’den, 15 Eylül 2000’den itibaren işleyen yasal faiz oranı ile birlikte başvuranın maaşlarını ve tazminatlarını ödemesini istemiştir. Başvuranın, en yüksek yıllık mevduat faizi ile birlikte ödenmesi gereken kıdem tazminatına ilişkin talebini onaylamıştır. İtiraz edilmemesi nedeniyle karar, 20 Aralık 2001’de kesinleşmiştir. İcra makamları, borcun ödenmesini temin etmek üzere Belediye mülkünü haczetmek için birçok başarısız girişimde bulunmuştur. 1 Ağustos 2002’de başvuran Cumhurbaşkanı’na bir yazı göndermiş ve Belediye’nin emekli maaşını ödememesi hususunda şikayette bulunmuştur. * Dışişleri Bakanlığı Çok Taraflı Siyasî İşler Genel Müdürlüğü tarafından Türkçe’ye çevrilmiş olup, gayrıresmî tercümedir. 9 Eylül 2002’de Cumhurbaşkanlığı bu yazıyı, konuyu araştırması için İçişleri Bakanlığı’na göndermiştir. Islahiye Belediye Başkanı, 11 Ekim 2002 tarihli cevabi mektubunda Belediye’nin, emekli olan 60 personeline olan borcunun, bütçesini aştığını açıklamıştır. Bu nedenle Belediye’nin taksitle ödeme yapmayı teklif ettiğini ileri sürmüştür. Ancak, başvuran bu teklifi reddetmiştir. 6 Ocak 2003’te başvuran Gaziantep Valiliği’nden, İcra Mahkemesi kararının ifa edilmesini kolaylaştırmak için kendi adına müdahale etmesini istemiştir. Dava dosyasındaki bilgiye göre, mahkemece hükmedilen meblağ halen ödenmemiştir. Ek-4 HUKUK I. AİHS’YE EK 1 NOLU PROTOKOL’ÜN 1. MADDESİNİN İHLAL EDİLDİĞİ İDDİASI Başvuran, yetkili makamların ilama bağlı alacağın ödememesinin, mülkiyet hakkının ihlal edilmesine neden olduğu hususunda şikayette bulunmuştur. A. Kabuledilebilirlik Hükümet AİHM’den ilk olarak, AİHS’nin 35. maddesi bağlamındaki altı aylık zaman sınırına uyulmaması nedeniyle başvuruyu, kabuledilemez olduğuna karar vererek reddetmesini istemiştir. Bu maddeye göre, altı aylık süre 20 Aralık 2001’den itibaren işlemeye başlamıştır. Ancak başvuran 30 Nisan 2003’e kadar başvurusunu Mahkeme’ye sunmamıştır. Bu tarih, nihai yerel kararın verilmesinden bir yıl dört ay sonrasına tekabül etmektedir. AİHM, kendisine sunulan şikayetin yalnızca yetkili makamların mahkemece kabul edilen borcu ödememesine ve bunun sonucu başvuranın uğradığı zarara ilişkin olduğunu kaydetmektedir. Mahkemece kabul edilen borçların halen ödenmediğine ilişkin dava dosyasında bulunan bilgileri göz önüne alan AİHM, başvuranın bu hususta AİHS’nin 35. maddesinin gereğini yerine getirdiği sonucuna varmaktadır. Bu nedenle, söz konusu ön itiraz reddedilmelidir. Hükümet aynı zamanda başvuranın tüm iç hukuk yollarını tüketmediğini ileri sürmüştür. AİHM, başarılı bir dava takibi sonrası Devlet aleyhinde icra kararı çıkarılmasını sağlayan bir kişinin, kararın icra edilmesi için icra takibi gibi ek işlemlere başvurmasının gerekli kılınamayacağını hatırlatmaktadır. Sonuç olarak AİHM, bu şikayetin AİHS’nin 35/3. maddesi bağlamında dayanaktan yoksun olmadığı kanısına varmaktadır. Ayrıca başvurunun başka açılardan bakıldığında da kabuledilemezlik unsuru taşımadığını tespit etmektedir. Bu nedenle başvuru kabuledilebilir niteliktedir. B. Esas Hükümet, Belediye bütçesinin yeterli olmaması nedeniyle gerekli ödemeyi yapamadığını, bunun 1 Nolu Protokol’ün 1. maddesinin 2. paragrafı kapsamına girdiğini ve bu nedenle, mahkemece ödenmesine hükmedilen borcun ödenmemesi için gerekçe oluşturduğunu ileri sürmüştür. AİHM, icraya konu edilebilirliği yeterince ispat edildiği takdirde bir «alacağın» Ek 1 no’lu Protokol’ün 1. maddesi çerçevesinde bir «mülk» teşkil edebileceğini yinelemektedir. Islahiye İcra Mahkemesi’nin 6 Aralık 2001 tarihli kararı, başvuranın alacağını icra ile takip edilebilir kılmıştır. Karar, itiraz edilmemesi nedeniyle kesinleşmiştir ve icra takibi başlatılmıştır. Kendisine taksitler halinde ödeme yapılmasını kabul etmeyen başvuranın, kararın kendi lehinde ifa edilmesini sağlayamaması, 1 Nolu Protokol’ün 1. maddesinin birinci Ek-4 cümlesinde ifadesini bulan mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkına ihlal teşkil etmiştir. İcra Mahkemesi kararına uymayan yerel makamlar, başvuranın hakkı olan parayı almasına engel olmuştur. AİHM, belediyenin yeterli bütçeye sahip olmamasının bu ihmali mazur gösteremeyeceği kanısındadır. Sonuç olarak, 1 Nolu Protokol’ün 1. maddesi ihlal edilmiştir. IV. SÖZLEŞME’NİN 41. MADDESİNİN UYGULANMASI Sözleşme’nin 41. maddesine göre: “Mahkeme işbu Sözleşme ve protokollarının ihlal edildiğine karar verirse ve ilgili Yüksek Sözleşmeci Tarafın iç hukuku bu ihlali ancak kısmen telafi edebiliyorsa, Mahkeme, gerektiği takdirde, hakkaniyete uygun bir surette, zarar gören tarafın tatminine hükmeder.” A. Tazminat Başvuran, maddi tazminat olarak 100,000 Euro (EUR) ve manevi tazminat olarak 100,000 EUR talep etmiştir. Hükümet, fiktif hesaplamalara dayandıklarını ileri sürerek sözkonusu meblağa itiraz etmiştir. Ayrıca AİHM, davada ihlal tespit etmiş olsaydı, bunun başvuranın uğradığını iddia ettiği manevi zarar için yeterli tatmini teşkil edeceğini belirtmiştir. Başvuranın şikayetinin ilama bağlı alacağın ödenmemesine ilişkin olduğu göz önünde bulundurulduğunda Mahkeme, Hükümet tarafından, ödenmemiş alacağın, geç ödeme için iç hukuka göre ödenecek yasal faiz ile birlikte ödenmesinin başvuranın maddi tazminat taleplerini karşılayacağını belirtir. AİHM ayrıca başvuranın manevi zarara uğradığı kanısındadır ve bu zararın, hakkaniyete uygun olarak, 1,000 EUR olduğunu tayin etmiştir. B. Yargılama masraf ve giderleri Başvuran, avukat ücreti ile birlikte yargılama masraf ve giderleri için 3,000 EUR talep etmiştir. Hükümet, başvuranın talebinin dayanaktan yoksun olduğunu ileri sürmüştür. AİHM içtihadına göre başvuran, gerçek ve gerekli oldukları kanıtlandığı ve miktarları makul olduğu sürece yaptığı masrafların telafi edilmesi hakkına sahiptir. Mevcut davada AİHM, başvuranın yargılama masraf ve giderlerine veya avukat ücretlerine ilişkin hiçbir belge sunmadığını kaydetmiştir. Dolayısıyla bu başlık altındaki talebi reddetmiştir. C. Gecikme Faizi Gecikme faizi Avrupa Merkez Bankası’nın marjinal kredi kolaylıklarına uyguladığı orana yüzde üç puanlık bir ekleme yapılarak belirlenecektir. BU GEREKÇELERE DAYANARAK, AİHM OYBİRLİĞİ İLE 1. Başvurunun kabuledilebilir olduğuna; 2. AİHS’ye ek 1 nolu Protokol’ün 1. maddesinin ihlal edildiğine; Ek-4 3. (a) Kararın kesinleştiği tarihten itibaren üç ay içinde, Savunmacı Hükümet tarafından başvurana, yerel mahkemece ödenmesine hükmedilmiş ve halen kendisine ödenmemiş olan alacağın, iç hukuk uyarınca uygulanan yasal faiz ile birlikte ödenmesi gerektiğine; (b) Ayrıca, ödeme tarihindeki döviz kuru üzerinden Yeni Türk Lirası’na çevrilmek üzere ve her türlü vergi ve kesintiden muaf tutularak Savunmacı Hükümet tarafından başvurana manevi tazminat olarak 1000 euro ödenmesine, (c) Sözkonusu sürenin bittiği tarihten itibaren ödemenin yapılmasına kadar, Avrupa Merkez Bankası’nın o dönem için geçerli olan faiz oranının üç puan fazlasına eşit oranda faiz uygulanmasına, 4. Adil tatmine ilişkin diğer taleplerin reddedilmesine karar vermiştir. İşbu karar, İngilizce olarak hazırlanmış ve Mahkeme İç Tüzüğü’nün 77. maddesinin 2. ve 3. paragrafları gereğince 18 Aralık 2007 tarihinde yazılı olarak bildirilmiştir. —— • —— MEHMET SELÇUK/Türkiye Davası* Başvuru No: 13090/04 Strazburg 10 Haziran 2008 İKİNCİ DAİRE USUL Türkiye Cumhuriyeti aleyhine yapılan ve 13090/04 numaralı başvurunun nedeni T.C. vatandaşı Mehmet Selçuk’un (başvuran) 23 Mart 2004 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) Temel İnsan Hakları ve Özgürlüklerini güvence altına alan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 34. maddesi uyarınca yapmış olduğu başvurudur. Başvuran Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) önünde İstanbul barosu avukatlarından M. Kolenoğlu tarafından temsil edilmektedir. OLAYLAR DAVANIN KOŞULLARI Başvuran 1929 doğumlu olup İstanbul’da ikamet etmektedir. Başvuran, İstanbul Gaziosmanpaşa tapu kaydında 2904 parsel numarası ile tescilli taşınmazın maliki idi. Dava dosyasında yer alan bilgilere göre başvuranın hissesi 3.072 m2 idi. 1985 Ek-4 yılında yapılan imar değişikliği planının ardından başvuranın payı 892 no’lu adanın 1. parseli olarak belirlenmiştir. Belirtilmeyen bir tarihte Gaziosmanpaşa Belediyesi üzerine okul inşaatı yapıldığı cihetle sözkonusu parselin tapuda belediye adına kaydedilmesini kararlaştırmıştır. Buna karşılık, Belediye başvurana 868 no’lu adanın 2.752 m2 tutarındaki 1. parselini ve 1183 no’lu adanın 2. parselinden toplam 233 m2 verilmesini öngörmüştür. A. İdari mahkemeler önündeki süreç Başvuran, Belediye Meclisi’nin kararının iptali istemiyle 9 Temmuz 1991 tarihinde İstanbul İdare Mahkemesi’nde dava açmıştır. 28 Şubat 1995’te davayı iadeten gören idari mahkeme, taşınmazının karşılığında başvurana tahsis edilen arsanın sit alanında bulunması nedeniyle Belediye Meclisi’nin kararını iptal etmiştir. * Dışişleri Bakanlığı Çok Taraflı Siyasî İşler Genel Müdürlüğü tarafından Türkçe’ye çevrilmiş olup, gayrıresmî tercümedir. Danıştay 21 Mart 1996 tarihinde ilk derece mahkemesinin kararını onamış, kararın tashihi talebini ise 11 Mart 1997 tarihinde reddetmiştir. B. Hukuk mahkemeleri önündeki süreç Başvuran 18 Şubat 1991 tarihinde belediye adına kayıtlı sözkonusu parselin tapusunun iptal edilerek tapu sicilinde kendi adına tescil edilmesi talebiyle Gaziosmanpaşa Asliye Hukuk Mahkemesi’ne (Asliye Hukuk) başvurmuştur. Asliye Hukuk Mahkemesi 10 Ekim 1997 tarihinde bu talebi yerinde bulmuştur. Yargıtay 18 Mayıs 1998 tarihinde kararı bozarak sözü edilen parselin kamulaştırılması gerektiğine itibar etmiştir. Belediye 20 Ocak 1998 tarihinde bir kamulaştırma kararı almış, ancak bu karar icra edilmemiştir. Başvuran de facto kamulaştırma için tazminat almak amacıyla 7 Mayıs 1999 tarihinde ek başvuruda bulunmuş, 100.000.000.000 TL [o dönemde yaklaşık 238.000 Euro] tazminat talep etmiştir. 22 Eylül 2000 tarihinde Asliye Hukuk Mahkemesi 7 Mayıs 1999 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiz oranı ile birlikte talep ettiği tazminatın başvurana ödenmesine karar vermiştir. Yargıtay 27 Şubat 2002 tarihinde bu kararı onamış, 30 Eylül 2002’de kararın tashihi başvurusunu reddetmiştir. Başvuran 20 Kasım 2002 tarihinde Belediye’den bu meblağı ödemesi talebinde bulunmuştur. Belediye 21 Mayıs 2004’te istenen faiz miktarına itiraz etmiş, 23 Haziran 2004’te icra mahkemesi davayı kabul etmiştir.. Ek-4 Mayıs 2005’te başvurana 392.110.000.000 TL [o dönemde yaklaşık 227.500 Euro] ödeme yapılmıştır. Başvuran ayrıca Cumhuriyet Savcısı’na Gaziosmanpaşa Belediye Başkanı ve muhasebecisi aleyhine görevi kötüye kullanmak ve tehdit etmekten suç duyurusunda bulunmuştur. Bu şikayet ile ilgili takipsizlik kararı verilmiştir. Başvuran tarafından yapılan itiraz Beyoğlu Ağır Ceza Mahkemesi tarafından reddedilmiştir. HUKUK I. EK 1 NO’LU PROTOKOL’ÜN 1. MADDESİ’NİN İHLAL EDİLDİĞİ İDDİASI HAKKINDA Başvuran iç hukuktaki mahkemelerin ödenmesine hükmettiği kamulaştırma tazminatının yetersizliğinden, bu meblağın zamanla değer kaybetmesinden, Devlet tarafından bu tazminatın ödenmesindeki gecikmeden ve gecikme faizinin geç uygulanmaya başlamasından şikayetçi olmaktadır. Başvuran mülkiyet hakkına yönelik bir ihlalin yapıldığını ileri sürmektedir. AİHM bu şikayeti Ek 1 no’lu Protokol’ün 1. maddesi açısından inceleyecektir. Hükümet bu iddiaya karşı çıkmaktadır. Bu başvuruda, Asliye Hukuk Mahkemesi 22 Eylül 2000 tarihinde başvurana talep ettiği tazminat miktarının tamamının ödenmesine ve bu miktara 7 Mayıs 1999 tarihinden itibaren yasal gecikme faizinin yansıtılmasına karar vermiştir. Yargıtay 30 Eylül 2002 tarihinde bu kararı onamış ve karara karşı yapılan kararın düzeltilmesi başvurusunu reddetmiştir. AİHM’ye göre, başvuranın tazminatın yetersizliği ve gecikme faizinin başlama tarihi itibariyle yaptığı şikayet babında AİHS’nin 35. maddesinin uygulanması açısından 30 Eylül 2002 tarihli karar iç hukuktaki nihai kararı oluşturmaktadır. Başvuru bu karar tarihinden itibaren altı aydan fazla bir sürenin ardından gecikmeli olarak yapılmıştır, geç yapılan bu şikayet AİHS’nin 35. maddesinin 1. ve 4. paragraflarının uygulanmasına istinaden reddedilmelidir. AİHM, kamulaştırma bedelinin Devlet tarafından geç ödenmesine ve bu meblağın değer kaybetmesine ilişkin Akkuş-Türkiye (9 Temmuz 1997) kararında benimsediği hesaplama yöntemini hatırlatmakta, uğranılan maddi zararı değerlendirmek bakımından başvurana ödenen miktar ile alacağında gerekli düzeltmeler yapılsaydı alması gereken miktar arasında farkın, gecikme döneminde paranın uğradığı değer kaybı ile birlikte değerlendirilmesi gerektiğini kaydetmektedir. AİHM benimsemiş olduğu hesaplama yönteminde Devlet İstatistik Enstitüsü’nün ayrıntılı olarak yayımlamış olduğu tüketici fiyat endeksi listesinde yer alan verileri dikkate almaktadır. AİHM daha önce de dile getirdiği üzere bu hesaplamada oluşabilecek küçük farklılıkların yönteminin değerlendirilmesinden ileri gelen takdir yetkisi olarak değerlendirilmesi gerektiğine itibar etmektedir. AİHM bu hesaplama yönteminin başvuranın hatırı sayılır bir kaybının olmadığını ortaya koyduğunu ifade etmektedir. Mevcut başvuruda, toplam tazminat miktarının çok az altında bir miktarın ödenmesi genel kamu menfaati ile başvuranın hakları arasında gözetilmesi gereken adil dengeyi bozmamaktadır. İç hukukta alınan nihai karar ile tazminatın ödenmesi arasında geçen sürenin Ek 1 no’lu Protokol’ün 1. maddesi anlamında sözkonusu tazminatın Ek-4 enflasyonun etkisiyle değerini yitirmesine matuf tazminatı azaltıcı bir değer kaybına uğrattığı söylenemez. Yapılan bu şikayetin ikinci kısmı dayanaktan yoksun bulunmaktadır ve AİHS’nin 35. maddesinin 3. ve 4. paragraflarına uygun olarak reddedilmelidir. II. AİHS’NİN 6. MADDESİ’NİN İHLAL EDİLDİĞİ İDDİASI HAKKINDA Başvuran Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 22 Eylül 2000 tarihli kararının uzun bir süre boyunca infaz edilmediğinden şikayetçidir. AİHM bu şikayeti AİHS’nin 6/1 maddesi çerçevesinde ele alacaktır. A. Kabuledilebilirlik hakkında Hükümet ulusal mahkemeler önünde yargılama devam ederken başvuranın AİHM’ye başvurmuş olması muvacehesinde iç hukuk yollarının tüketilmediği itirazını yapmaktadır. AİHM mevcut başvurunun 23 Mart 2004 tarihinde yapıldığını not etmektedir. İç hukuktaki nihai kararın 30 Eylül 2002 tarihinde kesinleşmesi ölçüsünde başvurunun yapıldığı bu tarihte iç hukukta devam eden herhangi bir yargı süreci bulunmamaktaydı. Bu nedenle Hükümetin itirazı reddedilmektedir. AİHS’nin 35. maddesinin 3. paragrafı çerçevesinde başvurunun dayanaktan yoksun olmadığını kaydeden AİHM, ayrıca başka açılardan bakıldığında da kabuledilemezlik unsuru bulunmadığını tespit eder. Bu nedenle başvuru kabuledilebilir niteliktedir. B. Esasa dair Hükümet başvuranın iddiasına karşı çıkmaktadır. Bir üye ülkenin iç hukuk düzeninin, nihai ve zorunlu bir yargı kararının taraflardan birinin aleyhine etkisiz kalmasına göz yumması halinde Sözleşmenin 6. maddesinin 1. paragrafında güvence altına alınan mahkemeye erişim hakkı aldatıcı olur. Hangi düzeyde olursa olsun bir mahkemenin kararının icrasının AİHS’nin 6. maddesinin 1. paragrafı anlamında bir «davanın» bütünleyen bir parçası sayılması gerekmektedir (Bkz. Hornsby-Yunanistan kararı, 19 Mart 1997 ve Tunç-Türkiye kararı no: 54040/00, 24 Mayıs 2005).Yani, bir davanın tarafının etkili koruması, idarenin adaletin kararını yerine getirmesini gerektirmektedir. Devletin bir kurumu yargı kararıyla kesinleşmiş borcunu ödememek için kaynak yetersizliği bahanesini öne süremez (Bkz. Ak-Türkiye kararı no: 27150/02, 31 Temmuz 2007). Öte yandan, AİHM’nin daha evvel müteaddit kez dile getirdiği üzere, kesinleşmiş bir yargı kararı sonucunda Devlet karşında alacaklı konumuna geçen bir kimseden alacağının ödenmesi için daha sonra yeniden bir cebri icra davası açması beklenemez. Bu nedenle başvurana ödenmesi gereken tutarın cebri icra yoluyla gecikmeli olarak ödenmiş olması, ulusal makamların yargı kararına uymayı uzun bir süre reddetmelerini ve uygun tazmin yoluna gitmemelerini telafi etmeyecektir (Bkz. Metaxas – Yunanistan, no: 8415/02, 27 Mayıs 2004 ve sözü edilen Ak kararı). AİHM, bir idarenin ödeme yapmadan evvel belirli bir süreye gereksinim duyduğunu kabul etmektedir, ancak bu sürenin makul olması gerekir. Ek-4 Bu başvuruda, İdare Yargıtay’ın 27 Şubat 2002 tarihli kararından yaklaşık üç yıl iki ay sonra Mayıs 2005’te başvurana borcunu ödemiştir. AİHM nezdinde bu makul bir süre olarak nitelendirilemez (Bkz. sözü edilen Ak kararı). Sonuç olarak, AİHM nihai olarak kesinleşen yargı kararına makul bir sürede uymayan ulusal mercilerin 6/1 maddenin anlamını kısmen ortadan kaldırdıklarına itibar etmektedir. Bu nedenle bu madde ihlal edilmiştir. III. AİHS’NİN 41. MADDESİ’NİN UYGULANMASI AİHS’nin 41. maddesine göre “Mahkeme işbu Sözleşme ve Protokollerinin ihlal edildiğine karar verirse ve ilgili Yüksek Sözleşmeci Tarafın iç hukuku bu ihlali ancak kısmen telafi edebiliyorsa, AİHM, gerektiği takdirde, hakkaniyete uygun surette, zarar gören tarafın adil tatminine hükmeder.” A. Tazminat Başvuran 775.000 ABD Doları maddi tazminat ve 100.000 ABD Doları manevi tazminat talep etmektedir. Hükümet bu miktarlara karşı çıkmaktadır. AİHM tespit edilen ihlal kararı ile öne sürülen maddi tazminat arasında herhangi bir illiyet bağı kuramamakta ve bu talebi reddetmektedir. Buna karşın AİHM başvuranın ödeme tarihindeki belirsizlik nedeniyle yalnızca ihlal kararının tespiti ile giderilemeyecek kadar manevi bir zarara maruz kaldığına itibar etmektedir. AİHM hakkaniyete uygun olarak başvurana 1.800 Euro manevi tazminat ödenmesini kararlaştırmıştır. B. Yargılama masraf ve giderleri Başvuran iç hukukta yapmış olduğu yargı giderleri için 95.000 ABD Doları ve AİHM nezdinde yapmış olduğu harcamalar için 12.000 Euro talep etmekte, herhangi bir kanıtlayıcı belge sunmamaktadır. Hükümet bu miktarlara itiraz etmektedir. AİHM’nin yerleşik içtihadına göre bir başvuran gerçekliğini, gerekliğini kanıtladığı makul miktarlardaki yargı giderlerini elde edebilir. AİHM, mahkemeye sunulan deliller ve sözü edilen kıstaslar ışığında bu talebi reddetmektedir. C. Gecikme faizi Gecikme faizi olarak, Avrupa Merkez Bankası’nın marjinal kredi kolaylıklarına uyguladığı faiz oranına 3 puanlık bir artış eklenecektir. BU GEREKÇELERE DAYALI OLARAK, AİHM, OYBİRLİĞİYLE, 1. Kesinleşmiş yargı kararının icrasının yerine getirilmemesine ilişkin (6. madde) şikayetin kabuledilebilir, bunun dışındaki şikayetin kabuledilemez olduğuna; Ek-4 2. AİHS’nin 6. maddesi’nin ihlal edildiğine; 3. a) AİHS’nin 44. maddesinin 2. paragrafı gereğince kararın kesinleştiği tarihten itibaren üç ay içinde, ödeme tarihindeki döviz kuru üzerinden Yeni Türk Lirası’na çevrilmek üzere ve her türlü vergi ve kesintiden muaf tutularak Savunmacı Hükümet tarafından başvurana 1.800 (bin sekiz yüz) Euro manevi tazminat ödenmesine; b) yukarıda belirtilen üç aylık sürenin sona erdiği tarihten itibaren ödemenin yapılmasına kadar, Avrupa Merkez Bankası’nın o dönem için geçerli olan marjinal kredi kolaylığı oranının üç puan fazlasına eşit oranda basit faiz uygulanmasına, 4. Adil tatmine ilişkin diğer taleplerin reddine; KARAR VERMİŞTİR. İşbu karar Fransızca olarak hazırlanmış ve AİHM’nin iç tüzüğünün 77. maddesinin 2. ve 3. paragraflarına uygun olarak 10 Haziran 2008 tarihinde yazıyla bildirilmiştir. —— • —— BAZ VE DİĞERLERİ/Türkiye* Başvuru No. 76106/01 Strazburg 3 Mayıs 200 USULİ İŞLEMLER Davanın nedeni, altı Türk vatandaşı Abdulkadir Baz, Sedrettin Dinar, Mahrem Bulut, Mehmet Akbalık, Tahsin Aktaş ve Yusuf Sebuk’un (“başvuranlar”), 14 Eylül 2001 tarihinde, İnsan Hakları ve Temel Özgürlükleri Korumaya Dair Sözleşme’nin (“Sözleşme”) 34. maddesi uyarınca, Türkiye aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yaptığı başvurudur (başvuru no. 76106/01). OLAYLAR I. DAVA OLAYLARI Başvuranlar, sırasıyla 1984, 1970, 1964, 1958, 1962 ve 1961 doğumludur ve Diyarbakır’da yaşamaktadır. Sözkonusu başvurunun yapılmasına neden olayların yaşandığı tarihte Diyarbakır’daki HADEP1’ın aktif üyeleridirler. 11 Temmuz 2002 tarihinde Diyarbakır DGM, Abdulkadir Baz ve Yusuf Sebuk’un beraatine karar vermiştir. Mahrem Bulut ve Mehmet Akbalık aleyhindeki cezai takibat, AİHM’ye yaptıkları başvuru tarihinde halen devam etmektedir. HUKUK I. AİHS’NİN 5. MADDESİNİN İHLAL EDİLDİĞİ İDDİASI 1 Halkın Demokrasi Partisi. Ek-4 Başvuranlar, yakalanmalarını ve gözaltına alınmalarını haklı çıkaracak makul bir şüphenin mevcut olmadığı hususunda şikayette bulunmuşlardır. Ayrıca bir hakim veya adli yetkisini kullanacak başka bir yetkili önüne çıkarılmadan haddinden uzun bir süre polis tarafından gözaltında tutuldukları hususunda şikayette bulunmuşlardır. Şikayetlerini, AİHS’nin ilgili kısımları aşağıda kaydedilen 5 §§ 1. (c) ve 3. maddelerine dayandırmışlardır: “1. Herkesin kişi özgürlüğüne ve güvenliğine hakkı vardır. Aşağıda belirtilen haller ve yasada belirlenen yollar dışında hiç kimse özgürlüğünden yoksun bırakılamaz: ... c) Bir suç işlediği hakkında geçerli şüphe bulunan veya suç işlemesine ya da suçu işledikten sonra kaçmasına engel olmak zorunluluğu inancını doğuran makul nedenlerin bulunması dolayısıyla, bir kimsenin yetkili merci önüne çıkarılmak üzere yakalanması ve tutulu durumda bulundurulması; ... * Dışişleri Bakanlığı Çok Taraflı Siyasî İşler Genel Müdürlüğü tarafından Türkçe’ye çevrilmiş olup, gayrıresmî tercümedir. 3. Bu maddenin 1.c fıkrasında öngörülen koşullara uyarınca yakalanan veya tutulu durumda bulunan herkes hemen bir yargıç veya adli görev yapmaya yasayla yetkili kılınmış diğer bir görevli önüne çıkarılır; kendisinin makul bir süre içinde yargılanmaya veya adli kovuşturma sırasında serbest bırakılmaya hakkı vardır. Salıverilme, ilgilinin duruşmada hazır bulunmasını sağlayacak bir teminata bağlanabilir.” A. Kabuledilebilirlik Hükümet, AİHM’den AİHS’nin 35 § 1. maddesi bağlamında iç hukuk yollarının tüketilmesi gereğine uyulmadığı için başvuruyu reddetmesini istemiştir. Başvuranların, yerel mahkemeler önünde şikayetlerini sunmadığını ve özellikle Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu’nun 128. maddesi uyarınca tutuklu yargılanmalarının yasallığına ve uzunluğuna itiraz etmediklerini ileri sürmüştür. Başvuranlar, Hükümet’in iddiasına itiraz etmişlerdir. Başvurunun sözkonusu kısmı, aşağıda kaydedilen nedenlerden ötürü kabuledilmez olduğu için AİHM, 5 § 1. madde bağlamındaki şikayetlerine ilişkin olarak başvuranların AİHS’nin 35 § 1. maddesi gereğince iç hukuk yollarını tüketip tüketmediklerini değerlendirmenin önemli olduğu kanısındadır. AİHM, AİHS’nin 5 § 1. (c) maddesinde değinilen makul şüphenin, şüpheli kişinin işlediği suçun bu aşamada tespit edilmesi gerektiği anlamına gelmediğini yinelemektedir. Soruşturmanın amacı, s anıklar aleyhinde ortaya konan suçların gerçekliği ve niteliğinin kanıtlanması gerektiğidir. 5 § 1. maddenin (c) paragrafı, polisin yakalama aşamasında veya başvuran gözaltında tutulduğu sırada suçlamada bulunmak için yeterli deliller edinmiş olmasını dahi gerektirmemektedir. Sözkonusu davada AİHM, Mahrem Bulut ve Mehmet Akbalık’ın sırasıyla 2001 senesi Mayıs ve Haziran aylarında yakalanmasının, PKK’ya ilişkin aktivitelere dahil olmaları hususunda ifadelerinin alınması üzerine gerçekleştiğini belirtmektedir. 2001 senesi Ağustos ayında yakalanmaları ve gözaltına alınmalarına ilişkin olarak AİHM, başvuranların PKK’nın silahlı mücadelesinin başlamasının yıldönümünü kutlamak üzere şiddet içeren gösterilerin düzenlenmesinde yer alabilecekleri bilgisinin alınması üzerine gerçekleştiğini de gözlemlemektedir. Bu koşullar altında AİHM, yukarıda kaydedilen hususların, başvuranların yakalanmasını haklı gösterecek “makul şüphelerin” mevcut olduğu sonucunu destelemek için yeterli olduğu kanısındadır. Ayrıca bazı başvuranlar hakkında cezai takibat başlatılmamasının Ek-4 ve bazılarının da beraat etmelerinin, 5 § 1 (c). madde uyarınca başlıbaşına makul şüphenin mevcut olup olmadığı sorusunu ortaya koymadığı kanısındadır. Bu nedenle, başvurunun sözkonusu kısmı AİHS’nin 35 § 3. maddesi uyarınca açıkça temelden yoksundur. Başvuranların 5 § 3. madde bağlamındaki şikayetlerine ilişkin olarak AİHM, daha önce benzer davalarda Hükümet’in ilk itirazlarını incelemiş ve reddetmiş olduğunu yinelemektedir. AİHM ayrıca sözkonusu davada yukarıda kaydedilen başvuruda vardığı sonuçlardan farklı sonuçlara varmasını gerektirecek özel koşulların mevcut olmadığı sonucuna varmaktadır. Yukarıda kaydedilenler ışığında AİHM, Hükümet’in bu başlık altındaki ilk itirazlarını reddetmektedir. Bununla birlikte AİHM, 2001 senesinde Mahrem Bulut’un Mayıs ayındaki üç günlük ve Mehmet Akbalık’ın Haziran ayındaki bir günlük gözaltı sürelerinin, 5 § 3. maddenin ivedilik gereğine uygun olduğu kanısındadır. Bu nedenle, sözkonusu üç başvuranın şikayetleri, AİHS’nin 35 §§ 3. ve 4. maddesi uyarınca temelden yoksun olduğu için reddedilmelidir. Sonuç olarak, AİHM Baz, Dinar, Bulut, Akbalık ve Aktaş’ın 2001 senesi Ağustos ayında polis tarafından gözaltına alınma sürelerinin uzunluğuna ilişkin şikayetlerinin AİHS’nin 35 § 3. maddesi uyarınca temelden yoksun olmadığını belirtmektedir. Ayrıca, bu şikayetin kabuledilmez olduğuna karar vermek için gerekçe bulunmamaktadır. Bu nedenle kabuledilebilir olduğuna karar verilmelidir. B. Esaslar Hükümet, başvuranların polis gözetimi altında tutulma sürelerinin uzunluğunun, o tarihte yürürlükte olan karara uygun olduğunu ileri sürmüştür. İlgili hukukun o tarihten bu yana AİHM içtihatına uygun olarak değiştirildiğini belirtmiştir. Başvuranlar iddialarını yinelemişlerdir. AİHM, başvuranların polis tarafından gözaltında tutulmalarının on gün sürmüş olduğunu belirtmektedir. Bragon ve Diğerleri davasında adli kontrol olmaksızın dört gün altı saat süren alıkonmanın, bir bütün olarak toplumu terörizme karşı koruma amacını taşısa dahi AİHS’nin 5 § 3. maddesinin kesin zaman kısıtlamaları dışında kaldığına karar vermiş olduğunu yinelemektedir. Başvuranların sanık olarak yer aldığı aktivitelerin ciddi nitelikte olduğu kabul edilse dahi, AİHM bir hakim veya adli yetkisini kullanmak üzere kanunca görevlendirilmiş bir yetkili önüne çıkarılmadan on gün boyunca gözaltında tutulmalarının gerekli olduğunu kabul edemez. Dolayısıyla AİHS’nin 5 § 3. maddesi ihlal edilmiştir. II. AİHS’NİN 41. MADDESİNİN UYGULANMASI AİHS’nin 41. maddesi aşağıda kaydedilmiştir: “Mahkeme işbu Sözleşme ve protokollarının ihlal edildiğine karar verirse ve ilgili Yüksek Sözleşmeci Tarafın iç hukuku bu ihlali ancak kısmen telafi edebiliyorsa, Mahkeme, gerektiği takdirde, hakkaniyete uygun bir surette, zarar gören tarafın tatminine hükmeder.” A. Tazminat Ek-4 Başvuranların herbiri, maddi ve manevi zarar için 7,000 Euro (yedi bin Euro) tazminat talep etmiştir. Hükümet, meblağlara itiraz etmiştir. AİHM, maddi tazminat hususunda iddialarını kanıtlayamadığını gözlemlemiştir; bu nedenle reddetmiştir. Ancak, eşit temellere dayanarak manevi zarar için başvuranların herbirine – Baz, Dinar, Bulut, Akbalık ve Aktaş’a – 3,000 Euro tazminat ödenmesine karar vermiştir. B. Mahkeme masrafları Başvuranlar ayrıca yerel mahkemeler ve AİHM önünde yapılan masraflar için 5,225 Euro tazminat talep etmiştir. Hükümet, meblağa itiraz etmiştir. AİHM içtihatı gereğince bir başvuran, gerçekten gerektiği için uğratılmış olduğunu ve miktarının makul olduğunu kanıtladığı sürece masraf ve harcamalarının tazminine hak kazanır. Sözkonusu davada mevcut bilgileri ve yukarıda kaydedilen kriterleri gözönüne alan AİHM, yerel davalardaki masraf taleplerini reddetmektedir ve AİHM önündeki davalar için Baz, Dinar, Bulut, Akbalık ve Aktaş’a toplam 1,000 Euro ödenmesini makul kabul etmektedir. C. Gecikme Faizi AİHM, gecikme faizi olarak Avrupa Merkez Bankası’nın kısa vadeli kredilere uyguladığı marjinal faiz oranına üç puan eklemek suretiyle elde edilecek oranın uygun olduğu kanısındadır. BU NEDENLERLE, AİHM OYBİRLİĞİYLE, 1. 2001 senesinde Baz, Dinar, Bulut, Akbalık ve Aktaş’ın polis tarafından gözaltına alınma sürelerinin uzunluğuna ilişkin şikayetlerinin kabuledilebilir ve başvurunun kalan kısmının kabuledilmez olduğuna; 2. AİHS’nin 5 § 3. maddesinin ihlal edildiğine; 3. (a) sorumlu Devletin başvurana, kararın AİHS’nin 44 § 2. maddesine göre kesinleştiği tarihten itibaren üç ay içerisinde, kararın verildiği tarihte uygulanan oran üzerinden sorumlu Devlet’in para birimine çevrilmek üzere, aşağıda kaydedilen miktarları ödemesi gerektiğine: (i) Manevi tazminat için Baz, Dinar, Bulut, Akbalık ve Aktaş’a 3,000 Euro (üç bin Euro); (ii) Mahkeme masrafları için Baz, Dinar, Bulut, Akbalık ve Aktaş’a toplam 1,000 Euro (bin Euro); (iii) Yukarıda kaydedilen meblağlara uygulanabilecek her tür vergi; (b) Yukarıda kaydedilmiş olan üç aylık sürenin bitiminden ödeme gününe kadar, Avrupa Merkez Bankası’nın uyguladığı marjinal faiz oranına üç puan eklemek suretiyle oluşacak faiz oranına göre yukarıda belirtilen miktarlarda ödenecek basit faizi ödemekle yükümlü olduğuna karar vermiş, 5. Başvuranların adil tazmin taleplerinin kalan kısmını reddetmiştir. Ek-4 İşbu karar, İngilizce olarak hazırlanmış ve Mahkeme İç Tüzüğü’nün 77. Maddesi’nin 2. ve 3. fıkraları uyarınca 3 Mayıs 2007 tarihinde yazılı olarak tebliğ edilmiştir. —— • —— ERDEM VE DİĞERLERİ/Türkiye Başvuru No. 82/02 Strazburg 8 Ocak 2008 USULİ İŞLEMLER Türkiye Cumhuriyeti Devleti aleyhine açılan 82/02 no’lu davanın nedeni T.C. vatandaşları Ali Erdem, İbrahim Erdem ve İsmail Şenyılmaz’ın (“başvuranlar”), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne 28 Haziran 2001 tarihinde Avrupa İnsan Hakları ve Temel Özgürlükler Sözleşmesi’nin (“AİHS”) 34. maddesi uyarınca yapmış olduğu başvurudur. Başvuranlar, İstanbul Barosu avukatlarından C. Şanlı, M. Karabıyık ve A. Gündüz tarafından temsil edilmiştir. OLAYLAR I. DAVANIN KOŞULLARI Başvuranlar sırasıyla 1940, 1944 ve 1933 doğumludur ve İstanbul’da yaşamaktadır. 1995’de Kocaeli İl Özel İdare Müdürlüğü, Kocaeli Organize Sanayi Bölgesi’ni genişletmek amacıyla başvuranlara ait arsayı kamulaştırmıştır. Bilirkişi kurulu, arsanın değerini tayin etmiş ve sözkonusu meblağ kamulaştırmayı müteakiben başvuranlara ödenmiştir. 23 Ekim 1996’da başvuranlar, ek tazminat talebiyle Gebze Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açmıştır. Başvuranlar, söz konusu arsanın kırsal alan değil kentsel alan olduğunu kabul edilmesi gerektiğini ileri sürmüştür. Üç kez yerinde inceleme yapılmış ve mahkemeye, üç ayrı bilirkişi raporu sunulmuştur. Başvuranlar mahkemeden, devlet memuru olmaları nedeniyle tarafsız olamayacaklarını iddia ederek raporlardan birinin hazırlanmasında görev alan iki bilirkişinin tespitlerinin reddedilmesini istemiştir. 22 Aralık 1997 tarihli duruşma sırasında başvuranlar, ek tazminatı bilirkişi raporlarında kaydedilen en düşük miktara dayandırma hususunda mutabık olduklarını belirtmişlerdir. 29 Aralık 1997’de Asliye Hukuk Mahkemesi, söz konusu arsanın kentsel alan olarak sınıflandırılması ve başvuranlara belirli miktarda ek tazminat ödenmesi gerektiğine karar vermiştir. Mahkeme, ek tazminat miktarına karar verirken aynı arsayı kentsel alan olarak nitelendiren bir başka davanın sonucuna dayandırmıştır. 16 Haziran 1998’de Yargıtay, bilirkişi raporlarının bir karara varmak için yeterli temeli teşkil etmediği gerekçesi ile kararı iptal etmiştir. Ek-4 * Dışişleri Bakanlığı Çok Taraflı Siyasî İşler Genel Müdürlüğü tarafından Türkçe’ye çevrilmiş olup, gayrıresmî tercümedir. 4 Kasım 1998’de Gebze Asliye Hukuk Mahkemesi, Yargıtay’ın kararına (direnme kararı) itiraz etmiştir. Dava dosyası, Hukuk Genel Kurulu’na havale edilmiştir. 23 Aralık 1998de, Hukuk Genel Kurulu 4 Kasım 1998 tarihli itirazı reddetmiştir. 9 Mayıs 2000’de Gebze Asliye Hukuk Mahkemesi, söz konusu arsanın kırsal alan olduğuna karar vermiştir. Mahkeme bu kararı verirken dörtten fazla yerinde inceleme gerçekleştirmiştir. Kararı bilirkişilerin, arsanın Belediye’nin ya da Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın herhangi bir imar planı kapsamında ikamete mahsus olmadığını, yerleşim alanında bulunmadığını ve tapuda, turizm amaçlı kullanılmak üzere olduğunu gösteren bir açıklama bulunmadığını gözlemledikleri dört ek bilirkişi raporuna dayandırmıştır. Arsa, tapuda “tarla” olarak nitelendirilmiştir. Yerinde incelemeleri müteakiben bilirkişiler, arsanın kırsal alan olarak nitelendirilmesi gerektiğine karar vermiştir. Mahkeme, bu bilgiye karşılık başvuranlara Ali Erdem için 15 Ekim 1996’dan, diğer başvuranlar için 22 Ekim 1996’dan itibaren işlemeye başlayan yasal faiz ile birlikte 22,568,437,760 Türk Lirası (TRL) (yaklaşık 13,080 Euro (EUR)) ek tazminat ödenmesine karar vermiştir. 19 Eylül 2000’de Yargıtay kararı onaylamıştır. 26 Ocak 2001’de Yargıtay, düzeltme talebini reddetmiştir. 20 Şubat 2001’de Kocaeli İl Özel İdare Müdürlüğü, başvuranlara faizi ile birlikte toplam 72,198,960,506 TRL (yaklaşık 41,850 EUR) ödemiştir. HUKUK I. AİHS’YE EK 1 NOLU PROTOKOL’ÜN 1. MADDESİNİN İHLAL EDİLDİĞİ İDDİASI Başvuranlar, yetkili makamların ek tazminatı ödemekte geciktiği ve Türkiye’deki yıllık enflasyon oranının çok yüksek olduğu bir tarihte, kendilerine yeterli miktarda faiz ödenmediği hususunda şikayetçi olmuştur. Yetkili makamlarca belirlenen ilk tazminat miktarının, arsanın kentsel alan olarak nitelendirilmemesi nedeniyle çok düşük olduğunu ileri sürmüşlerdir. Başvuranlar ayrıca mülklerinin, 14 Aralık 1995’te kamulaştırılmasına rağmen, faizin 15 ve 22 Ekim 1996’dan itibaren işlemeye başladığını ileri sürmüştür. İddialarını, 1 Nolu Protokol’ün 1. maddesine dayandırmışlardır. A. Yetkili makamların başvuranlara ek tazminat ödemesindeki gecikmeye ilişkin şikayet 1. Kabuledilebilirlik Hükümet, Borçlar Kanunu’nun 105. maddesi kapsamındaki iç hukuk yolunu tüketmemeleri nedeniyle başvuranların AİHS’nin 35/1. maddesince öngörülen iç hukuk yollarını tüketmemiş olduklarını ileri sürmüştür. Söz konusu madde uyarınca, uğradıkları kaybın gecikme faizinden fazla olduğunu ispat edebilselerdi, ek tazminatın ödenmesindeki gecikme sonucu uğradıklarını iddia ettikleri kayıpları için tazminat almaları uygun olurdu. Ek-4 AİHM, Aka/Türkiye davasında benzer bir ön itirazı reddetmiş olduğunu gözlemlemektedir. Söz konusu davada aksi bir tutum sergilemek için gerekçe görmemekte ve bu nedenle Hükümet’in itirazını reddetmektedir. AİHM, içtihadında yerleşik ilkeler ve kendisine sunulan deliller ışığında bu şikayetin, esasa ilişkin incelemeyi gerektirdiği ve başka açılardan bakıldığında da kabuledilemezlik unsuru taşımadığı sonucuna varmıştır. Bu nedenle şikayet kabuledilebilir niteliktedir. 2. Esas AİHM mevcut davada ortaya çıkan meselelere benzer meselelerin söz konusu olduğu davalarda 1 Nolu Protokol’ün 1. maddesinin ihlal edildiğini tespit etmiştir. Hükümet tarafından sunulan delilleri ve iddiaları inceleyen AİHM, daha önceki davalarda vardığı sonuçlardan farklı bir sonuca varmasını gerektiren bir gerekçe bulunmadığı kanısındadır. Yerel mahkemelerce ödenmesine karar verilen ek tazminatın ödenmesindeki gecikmenin, kamulaştırmayı gerçekleştiren makama atfedilebileceği ve mal sahiplerinin, kamulaştırılan araziyi kaybetmenin yanısıra, ayrıca kayba uğramasına neden olduğu sonucuna varmıştır. Gecikme ve dava işlemlerinin uzunluğunun ortak sonucu olarak başvuranların, kamu çıkarının gerekleri ile mülkiyet hakkının korunması arasında kurulması gereken adil dengeyi sarsan bireysel ve haddinden fazla bir yük taşımak zorunda kaldığı sonucuna varmıştır. Sonuç olarak, 1 Nolu Protokol’ün 1. maddesi ihlal edilmiştir. B. Yetkili makamlarca belirlenen ilk tazminat miktarı, arsanın kırsal alan olarak sınıflandırılması ve faizin işlemeye başlaması için kabul edilen tarih hususundaki şikayet AİHM söz konusu şikayetlerin, AİHS’nin 6/1. maddesi bağlamında incelenmesi gerektiği kanısındadır. Hükümet, başvuranların iddialarına itiraz etmiş ve AİHM’den başvurunun bu kısmının kabuledilemez olduğu sonucuna varmasını istemiştir. AİHM gerçeklerin saptanmasının ve delillerin değerlendirilmesinin esasen yerel mahkemelerin görevi olduğunu ve AİHM’nin denetleyici yargı yetkisinin başvuranların AİHS kapsamındaki haklarının ihlal edilmediğini temin etmekle sınırlı olduğunu yinelemektedir. AİHM, yerel mahkemelerin ödenecek tazminatın miktarını hangi temele dayanarak tayin etmesi gerektiğine karar vermenin gerekli olmadığı kanısındadır. Bir çok kez yinelemiş olduğu gibi, AİHM kamulaştırılan arazinin değerini ve sonuç olarak ödenmesi gereken meblağı tayin etmede hangi hesaplama yönteminin dikkate alınması gerektiğine karar verme hususunda yerel mahkemelerin yerini alamaz. Bu nedenle AİHM, Gebze Asliye Hukuk Mahkemesi’nin söz konusu arazinin niteliğine karar verirken tapu kayıtları, arsaların yerleri ve yerel imar planları gibi dört farklı bilirkişi raporu incelediğini gözlemlemiştir. Taraflarca sunulan delilleri ve belgeleri göz önüne alan AİHM, başvuranların davalarını tam olarak açıklayabildikleri ve AİHS’nin 6. maddesi uyarınca delillerin değerlendirilmesinin keyfi olduğunu veya dava işlemlerinin adil olmadığını gösteren bir durumun mevcut olmadığı sonucuna varmıştır. Yukarıda kaydedilen görüşler ışığında AİHM, 6/1. madde bağlamındaki şikayetlerin AİHS’nin 35. maddesinin 3. ve 4. paragrafları uyarınca dayanaktan yoksun olmaları nedeniyle reddedilmeleri gerektiği kanısındadır. Ek-4 II. AİHS’NİN 6/1. MADDESİNİN İHLAL EDİLDİĞİ İDDİASI Başvuranlar ayrıca hukuki yargılama süresinin, AİHS’nin 6/1. maddesi bağlamındaki “makul süre” gereğine aykırı olduğu hususunda şikayette bulunmuştur. Arsanın değerini belirleme sürecinde önemli rol oynayan bilirkişilerin, devlet memuru olması ve bu nedenle tarafsız olamaması nedeniyle adil şekilde yargılanmadıklarını iddia etmişlerdir. Hükümet, söz konusu iddiaya itiraz etmiştir. A. Dava işlemlerinin uzunluğu 1. Kabuledilebilirlik AİHM, bu şikayetin yukarıda incelenen şikayetle ilgili olduğunu ve bu nedenle, kabuledilebilir olduğuna karar verilmesi gerektiğini belirtmektedir. 2. Esas AİHM, 1 Nolu Protokol’ün 1. maddesi bağlamında vardığı sonuçlar ışığında davanın esasının 6/1. madde uyarınca ayrıca incelenmesinin gerekli olmadığı kanısındadır. B. Bilirkişi Ekspertizi Bilirkişilerin vardıkları sonuçlara ilişkin olarak AİHM, AİHS’nin 6. maddesi bağlamındaki bağımsızlık ve tarafsızlık teminatlarının yalnızca mahkemeleri ilgilendirdiğini hatırlatmaktadır. AİHM, AİHS’nin 6. maddesi uyarınca Gebze Asliye Hukuk Mahkemesi mensuplarının bağımsızlığı ve tarafsızlığı hususunda şüphe uyandıracak hiçbir delile rastlamamıştır. Bu nedenle başvuranların davaları görülürken, 6. madde kapsamında usule ilişkin yer alan teminatların ihlal edildiği hususundaki iddialarının dayanaktan yoksun olduğu kanısındadır. Yerel mahkemelerin, delilleri değerlendirirken veya iç hukuku yorumlarken, keyfi ya da mantıksız şekilde hareket ettikleri sonucuna varılmasına neden olacak delil ya da dayanak bulunmamaktadır. Sonuç olarak, bu şikayet AİHS’nin 35. maddesinin 3. ve 4. paragrafları uyarınca dayanaktan yoksun olduğu için reddedilmelidir. IV. AİHS’NİN 41. MADDESİNİN UYGULANMASI AİHS’nin 41. maddesine göre: “Mahkeme işbu Sözleşme ve protokollerinin ihlal edildiğine karar verirse ve ilgili Yüksek Sözleşmeci Tarafın iç hukuku bu ihlali ancak kısmen telafi edebiliyorsa, Mahkeme, gerektiği takdirde, hakkaniyete uygun bir surette, zarar gören tarafın adil tazminine hükmeder.” A. Tazminat 1. Maddi tazminat Başvuran, AİHM tarafından tespit edilen ihlalin niteliğine dayanarak aşağıda kaydedilen tutarlarda maddi tazminat talep etmiştir: - AİHM’nin, yetkili makamların belirlediği tazminat miktarının çok düşük olduğuna karar vermesi halinde 521,847 Amerikan doları (USD); Ek-4 - AİHM’nin, başvuranların kaybının Aralık 1995’den başlayarak hesaplanması gerektiğine karar vermesi halinde 383,148 USD; - AİHM’nin, başvuranların kaybının Ekim 1996’dan başlayarak hesaplanması gerektiğine karar vermesi halinde 190,290 USD; Hükümet, bu talebe itiraz etmiştir. Aka kararında kullandığı metodu kullanan ve ilgili ekonomik veriyi göz önüne alan AİHM, başvuranlara maddi tazminat olarak toplam 208,500 EUR ödenmesine karar vermiştir. 2. Manevi tazminat Başvuranların her biri manevi tazminat olarak 10,000 EUR talep etmiştir. Hükümet söz konusu başlık altında tazminat ödenmemesi gerektiğini belirtmiştir. AİHM, 1 Nolu Protokol’ün 1. maddesi bağlamındaki ihlal tespitinin, başvuranların uğradığı zarar için başlı başına manevi tatmin teşkil ettiği kanısındadır. B. Yargılama masraf ve giderleri Başvuranlar, yerel mahkemeler ve AİHM önünde yaptıkları için masraflar için 27,318 USD talep etmiştir. Hükümet, başvuranların taleplerinin dayanaktan yoksun olduğunu ileri sürmüştür. AİHM’nin içtihadına göre, bir başvuran gerçekliğini ve gerekliğini kanıtladığı makul miktarlardaki yargı giderlerini elde edebilir. AİHM, sözkonusu davada, kendisine sunulan bilgiye ve yukarıdaki ölçütlere dayanarak, bu başlık altında tazminat ödenmemesine karar vermiştir. C. Gecikme Faizi AİHM, Avrupa Merkez Bankası’nın marjinal kredi kolaylıklarına uyguladığı faiz oranına üç puanlık bir artışın ekleneceğini belirtmektedir. BU GEREKÇELERE DAYANARAK AİHM, OYBİRLİĞİ İLE 1. Yetkili makamların başvuranlara ek tazminat ödemelerindeki gecikmeye ve dava işlemlerinin uzunluğuna ilişkin şikayetin kabuledilebilir ve başvurunun kalan kısmının kabuledilemez olduğuna; 2. AİHS’ye ek 1 Nolu Protokol’ün 1. maddesinin ihlal edilmiş olduğuna; 3. AİHS’nin 6. maddesine dayanılarak dava işlemlerinin uzunluğuna ilişkin yapılan şikayeti incelemenin gerekli olmadığına; 4. 1 Nolu Protokol’ün 1. maddesinin ihlal edildiğine ilişkin tespitin, başvuranların uğradığı manevi zarar için başlı başına adil tatmin teşkil ettiğine; Ek-4 5. (a)AİHS’nin 44. maddesinin 2. paragrafı gereğince kararın kesinleştiği tarihten itibaren üç ay içinde, ödeme tarihindeki döviz kuru üzerinden Yeni Türk Lirası’na çevrilmek üzere ve uygulanabilecek her tür vergi ile birlikte Savunmacı Hükümet tarafından başvuranlara maddi tazminat olarak toplam 208,500 Euro (iki yüz sekiz bin beş yüz Euro) ödenmesine; (b)Yukarıda belirtilen üç aylık sürenin sona erdiği tarihten itibaren ödemenin yapılmasına kadar, Avrupa Merkez Bankası’nın o dönem için geçerli olan marjinal kredi kolaylığı oranının üç puan fazlasına eşit oranda basit faiz uygulanmasına; 6. Adil tatmine ilişkin diğer taleplerin reddedilmesine karar vermiştir. İşbu karar İngilizce olarak hazırlanmış ve AİHM İçtüzüğü’nün 77/2. ve 3. maddeleri gereğince 8 Ocak 2008 tarihinde yazılı olarak bildirilmiştir. —— • —— BÜYÜK DAİRE Başvuru No. 5220/99 12 Ekim 2001 Olgular 1. Başvurucuların hepsi Yugoslavya Federal Cumhuriyeti yurttaşıdır. Birinci ve ikinci Başvurucular, Vlastimir ve Borka Bankovic, sırasıyla,1942 ve 1945 yılı doğumlu. Her iki başvurucu Mahkemeye kendi ve ölen kızları Ksenija Bankovic adına başvurmaktadırlar. Üçüncü Başvurucu Zivana Stojanovic 1937 doğumlu. Mahkemeye kendisi ve ölen oğlu Nebojsa Stojanovic adına başvurmaktadır. Dördüncü Başvurucu Mirjana Stoimenovski, kendisi ve ölen oğlu Darko Stoimenovski adına başvurmaktadır. Beşinci Başvurucu Dragan Sukovic, kendi adına başvurmaktadır. 2. Başvurucular Mahkeme önünde; avukat olarak Essex’te faaliyet gösteren Bay Anthony Fisher; Belgrat İnsan Hakları Merkezi Direktörü Bay Vojin Dimitrijevic; Tuff Üniversitesinde Uluslararası Hukuk profesörü olan Bay Hurst Hannum ve Essex Üniversitesinde Uluslararası Hukuk profesörü ve aynı zamanda avukat olan Bayan Françoise Hampson tarafından temsil edilmektedir. Yukarıda adları geçen avukatlar ve danışmanlar Bay Rick Lawson ve Bayan Tatjana Papic ve bay Vladan Joksimovic Mahkemedeki sözlü oturuma ve diğer oturuma katılmışlardır. 3. Hükümetler Mahkeme önünde kendi ajanları tarafından temsil edilmektedir. Sözlü oturumda Hükümetler aşağıdaki gibi temsil edilmiştir: Birleşik Krallık, (Birleşik Krallık tarafından yapılan sunumlar, tüm sorumlu devletler adına yapılmıştır) Kraliyet Avukatı ve Uluslararası Hukuk profesörü olan Bay Christopher Greenwood, Dışişleri ajanı Bay Martin Eaton ve Danışman Martin Hemming tarafından; Belçika, Ajan Yardımcısı Bay Jan Lathouwers tarafından; Fransa, Danışman Bay Pierre Boussarogue tarafından; Almanya, Almanya Avrupa Birliği Daimi Temsilcisi Yardımcısı Bay Christoph Blosen tarafından; Yunanistan, Danışman Bay Micheal Apessos tarafından; Macaristan, sırasıyla ajan ve ajan yardımcısı Bay Lipot Höltzl ve Bayan Monica Weller tarafından; İtalya Ajan Yardımcısı Bay Francesco Crisafulli tarafından; Lüksembourg, Ajan Bay Nicolas Mackel tarafından; Ek-4 Hollanda, Ajan Bayan Jolien Schukking tarafından; Norveç, Görevli Ajan Bay Frode Elgesem tarafından; Polonya, Ajan Bay Krysztof Drzewicki, Avukat Bayan Renata Kowalska; ve Türkiye, Yardımcı Ajan Bayan Deniz Akçay tarafından. A. Davanın Özel Koşulları 4. Dava konusu olaylar taraflarca sunulduğu şekliyle aşağıdaki şekilde özetlenebilir. 5. Sorumlu Hükümetler, dava konusu olaylar üzerine bir tartışma ihtiyacı olmaksızın, başvuruyu kabul edilemez olarak değerlendirerek şunu belirtmişlerdir: Bir gerçeğin açıkça tartışılması sırasında tartışmanın taraflarında bir başarısızlık olması durumunda, bu durum aleyhlerine kullanılmamalıdır. Mahkeme, davanın özel koşulları kapsamında; taraflardan birinin * Dışişleri Bakanlığı Çok Taraflı Siyasî İşler Genel Müdürlüğü tarafından Türkçe’ye çevrilmiş olup, gayrıresmî tercümedir. kabulü anlamını taşıyacak bir olguya itiraz etmek için taraflara atfedilecek açık bir başarısızlık yorumlamamıştır. 1. Arka Plan 6. Kosova’da, 1998 - 1999 yılları boyunca Sırb ve Kosovalı Arnavut güçleri arasındaki çatışmalar iyi şekilde kayıt edilmiştir. 6 Devletten oluşan Temas grubu (1992 yılında Londra Konferansı sonucunda oluşturulmuştur) tırmanan çatışmanın arka planına, yükselen endişelere ve uluslararası toplumun başarısız diplomatik girişimlerine rağmen toplanmış, çatışmanın tarafları arasında görüşmelerin yapılması için tarafların toplantıya çağrılması konusunda mutabık kalmışlardır. 7. NATO (Kuzey Atlantik Anlaşması Organizasyonu) 30 Ocak 1999 tarihinde, Kuzey Atlantik Kurulunun kararını takiben, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti’nin Uluslararası toplumun istemlerine uymaması halinde, hava saldırılarına başvuracağını duyurmuştur. Sonuç olarak çatışmaya taraf olan taraflar arasında, 6 – 23 Şubat 1999 tarihleri arasında Rambouillet’te ve 15-18 Mart 1999 tarihleri arasında Paris’te görüşmeler gerçekleşmiştir. Ortaya çıkan barış antlaşması Kosova Arnavutları delegasyonu tarafından imzalanmış fakat Sırp delegasyonu tarafından imzalanmamıştır. 8. Kosova krizine, müzakere edilmiş politik bir çözüm bulmak amacıyla yapılmış tüm çabaların başarısız olduğunu göz önüne alan Kuzey Atlantik Kurulu, hava saldırılarının (Müttefik Güç Operasyonu) başlamasına karar verdi ve bu karar 23 Mart 1999 tarihinde NATO Genel Sekreteri tarafından ilan edildi. Hava saldırıları 24 Mart tarihinden 8 Haziran 1999 tarihine kadar devam etti. 2. Radio Televizije Srbije’nin Bombalanması (RTS) 9. Belgrat’ta bulunan RTS binasında üç televizyon kanalı ve 4 radyo kanalı faaliyet göstermekteydi. Ana yayın birimleri, Takosvka Caddesinde bulunan 3 binada da bulunmaktaydı. Sadece teknik elemanlardan oluşan ana kumanda odası binalardan birinin ilk katında bulunmaktaydı. 10. 23 Nisan 1999 tarihinde, sabah saat 00.02 civarında Takosvka caddesinde bulunan binalardan birisi NATO uçaklarından atılan bir füze tarafından vuruldu. 4 katlı binanın iki katı Ek-4 çöktü, ana kumanda odası imha edildi. 11. RTS’nin bombalanması sırasında birinci ve ikinci başvurucunun kızları, üçüncü ve dördüncü başvurucunun oğulları ve beşinci başvurunun kocası öldürüldü, 16 kişi de ciddi olarak yaralandı. Saldırı gecesi Yugoslavya Federal Cumhuriyeti’ndeki 24 hedef isabet aldı, buna Belgrat’ta bulunan 3 hedefte dahildir. 3. Uluslararası Mahkemelerdeki İlgili Diğer Yargılamalar. 12. Yugoslavya Federal Cumhuriyeti 26 Nisan 1999 tarihinde, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine sunduğu deklarasyonla Uluslararası Adalet Divanı’nın zorunlu yargılama yetkisini kabul ettiğini duyurdu. Yugoslavya Federal Cumhuriyeti, 29 Nisan 1999 tarihinde, Belçika ve diğer 9 Devlet aleyhine Müttefik Güç Operasyonu’na katılımları nedeniyle soruşturma başlatılması için (Uluslararası Adalet Mahkemesi nezdinde ç.n) başvuruda bulundu ve Uluslararası Adalet Divanı İç Tüzüğünün 73. maddesi uyarınca geçici önlemlerin duyurulması için ricada bulundu. Uluslararası Adalet Divanı 2 Haziran 1999 tarihli kararıyla bu ricayı reddetti. Talepte geçen diğer hususlar halen derdesttir. 13. Komite, Haziran 2000 tarihinde, Müttefik Güç Operasyonu’nu izlemek amacıyla kuruldu ve Eski Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Uluslararası Ceza Mahkemesi Savcısına herhangi bir soruşturmanın gerekli olmadığını bildirdi. Savcı soruşturma açmama kararını, 2 Haziran 2000 tarihinde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine bildirdi. B. İlgili Uluslararası Yasal Materyaller 1.1949 Washington Antlaşması 14. Washington Antlaşması 24 Ağustos 1949 tarihinde yürürlüğe girdi (1949 Antlaşması) ve 10 ülkeden oluşan (Belçika, Fransa, Lüksemburg, Hollanda, Birleşik Krallık, Danimarka, İzlanda, İtalya, Norveç, Portekiz , Kanada ve ABD) Kuzey Atlantik Antlaşması Organizasyonu (NATO) adlı bir ittifak yarattı. 1952 yılında Yunanistan ve Türkiye 1949 Antlaşmasını onayladı. Federal Almanya Cumhuriyeti 1955, İspanya ise 1982 yılında üye oldu. Bu ülkelere 12 Mart 1999 yılında Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Polonya dahil oldu. 15. NATO’nun temel amacı Birleşmiş Milletler Beyannamesi uyarınca politik veya askeri yollarla üyelerinin güvenlik ve özgürlüğünü korumaktır. NATO’nun temel faaliyet prensibi, üyelerinin güvenliğinin bölünmezliği temelinde bağımsız devletler arasındaki karşılıklı işbirliğine dayanan ortak sorumluluk üstlenilmesidir. 2. 1969 Antlaşmalar Hukuku Üzerine Viyana Sözleşmesi (1969 Viyana Sözleşmesi) 16. Viyana Sözleşmesinin 31. maddesi "Yorumun Genel Kuralları" başlığını taşır ve aşağıdaki gibidir: 1. Bir antlaşma, bütünsel olarak konu ve amacının ışığında hükümlerine verilecek alelade manaya uygun şekilde hüsnüniyetle yorumlanır. ... 3. Sözleşmenin bütünü ile birlikte aşağıdakiler de dikkate alınır: ... (b) Tarafların Sözleşmenin yorumu konusundaki mutabakatını tespit eden Sözleşmenin uygulanması ile ilgili olarak daha sonraki herhangi bir uygulaması, Ek-4 (c) Taraflar arasındaki ilişkilerde milletlerarası hukukun tatbiki kabil herhangi bir kuralı 17. Madde 32 "İlave Yorum Yöntemleri" başlığını taşır ve aşağıdaki gibi okunur. 31. maddenin uygulanmasından hasıl olan manayı teyit etmek veya 31. maddeye göre yapılan yorum, (a) Manayı muğlak ve anlaşılmaz bırakıyorsa (b) çok açık bir şekilde saçma olan veya makul olmayan bir sonuca götürüyorsa, manayı tespit etmek için antlaşmanın hazırlık çalışmalarına ve yapılma şartları dahil, tamamlayıcı yorum araçlarına başvurulabilir. 18. Uluslararası Hukuk Komisyonu bu maddelerin yorumunda şunları belirtir: Bu yola, madde 31 ve 32‘ye bağlantılı olarak başvurulmalıdır ve ‘"genel kurallar" ve "ilave yollar" arasında kalın bir çizgi etkisi yaratmamalıdır. Madde 31’deki yorumu oluşturan unsurlar, metnin orijinal şeklini aldığı zamanki veya sonraki tarafları arasındaki mutabakatı kapsadığı zaman, ayrımın kendisi haklılık kazanmıştı. Hazırlık çalışması aynı orijinal karaktere sahip değildi fakat metinde bulunan mutabakat ifadelerini aydınlatması açısından önemliydi (YRBK: ILC (1966), ii. 219-220). 3. Sözleşmenin 1. maddesinin Hazırlanış Öyküsü 19. Avrupa Birliği Danışma Meclisi Komitesi tarafından yasal ve idari sorular üzerine hazırlanan metin, (söz konusu metin daha sonra Sözleşmenin 1. maddesi olmuştur), şu hükmü içerir: "Üye Devletler kendi toprakları üzerinde ikamet eden tüm kişilerin...haklarını sağlamayı üstlenirler. "Uzman Hükümetler Komitesi, Danışma Meclisinin hazırladığı metni de dikkate alarak, "topraklarında yaşayan tüm kişiler" tümcesini, "yetki alanlarında bulunanlar" tümcesi ile değiştirmeye karar verdi. Gerekçeler, İnsan Hakları Üzerine Avrupa Sözleşmesi’nin Collected Edition of Travaux Preparatoires’inden (Travaux Preparatoires’in Derlenmiş Baskısı) alıntılanan, aşağıdaki paragrafta belirtilmiştir (Vol.III , p. 260): "Genel Kurul taslağı, Sözleşmenin etkisini ‘İmzacı devletlerin topraklarında ikamet eden tüm kişilere’ yaymıştır. Komiteye göre, ‘ikamet eden’ ibaresi fazla kısıtlayıcıdır. Sözleşmenin yararlarını imzacı devletlerin topraklarında bulunan herkese yaymak için -bu kişiler yasal anlamda orada ikamet etmeseler bile- iyi gerekçelerin bulunduğu kanısındadır. Bu nedenle Komite, ‘ikamet eden’ sözcüğünü ‘yetkisi içinde bulunan’ sözcüğüyle değiştirmiştir. Bu husus ayrıca Birleşmiş Milletler Komisyonu Taslak Sözleşmesinin 2. maddesinde de belirtilmiştir." 20. Konu ile ilgili bir sonraki yorum 25 Ağustos 1950 tarihinde, Sözleşmenin 1. maddesinin benimsenmesi öncesi, Danışma Meclisinin ana oturumu sırasında Belçika temsilcisi tarafından yapılmıştır. Ortaya çıkan sonuç/yorum aşağıdaki gibidir; "Bundan böyle, Sözleşmenin resmi cümlesine binaen, herhangi bir ayrım ve fark gözetilmeksizin, hangi milliyete sahip olursa olsun, Sözleşme ülkelerinden birinin topraklarında bulanan ve haklarının ihlal edildiğini şikayet etmek için gerekçeleri olan herkes devletlerimiz tarafından bütünsel bir yetkiyle uygulanan korunma hakkına sahiptir." 21. Travaux Preparatoires şunu belirterek devam eder: Madde, ‘Yetkisi altında bulunan’ ifadesi dahil, herhangi bir müzakere ihtiyacı doğurmamaktadır. Metin, 25 ağustos 1950 tarihinde (bugünkü haliyle) herhangi bir değişikliğe uğramadan Danışma Meclisi tarafından benimsenmiştir (yukarıda adı geçen derlenmiş Baskı (Vol. VI, p. 132). 4. Kişinin Ödevleri ve Hakları Üzerine Amerikan Deklarasyonu 1948 Ek-4 22. Deklarasyon’un 2. maddesi aşağıdaki gibidir: Yasa önünde herkes eşit olup ırk, cins ,dil, inanç, veya diğer sebepler ayrımı olmaksızın bu Deklarasyon’da belirtilen haklara ve ödevlere sahiptir. 23. Amerikan İnsan Hakları Komisyonu Coard Davası raporunda (Rapor No.109/99, Dava No. 10.951, Coard et al./Birleşik Devletler, 29 Eylül 1999 & 37, 3941 ve 43) Başvurucunun, Granada’ da ki Amerikan askeri güçlerinin uyguladığı operasyonların ilk günlerinde maruz kaldığı gözaltı ve muameleleri içeren şikayetlerini incelemiş ve şöyle değerlendirmiştir: "Her ne kadar Amerikan Deklarasyonun ülke dışı başvurular konusundaki tutumu taraflarca gündeme getirilmemesine rağmen, Komisyon şu hususu belirtmeyi uygun bulmuştur: Amerikan Deklarasyonu’nda eşitlik, ayrımcılık yasağı, ırk, milliyet, inanç, cinsiyet ayrımının reddi prensiplerine dayanan bireyin temel hakları açıkça gösterilmektedir... Her Amerikan Devleti, sadece kişinin insanlığı nedeniyle yukarıda basitçe verilen kişi haklarını, yetkisi altında bulunan herkesin korunan hakları olarak onaylamak mecburiyetindedir. Bu durum büyük oranda ülkenin topraklarında yaşayan kişiye gönderme yapsa da; bazı şartlar altında ve özellikle toprak dışı yerlerde, başka bir ülke tarafından kontrol edilen bir toprak üzerinde bulunan kişinin, başka bir devletin kontrolünde olması halinde, (ikinci ihtimalde genellikle ülkenin ajanlarının yurt dışında yaptığı eylemler vurgulanmaktadır) gönderme yapabilir. Prensipte, soruşturma muhtemel mağdurun milliyeti veya belirli bir coğrafyadaki mevcudiyeti konusunda yoğunlaşmaz. Fakat, bazı koşullar altında, ilgili devletin otoritesi ve kontrolü altında bulunan kişinin haklarına dikkat edilip edilmediği hususunda yoğunlaşır." 24. İnsan Hakları Amerikan Mahkemeleri’nin gerçek yargı yetkisi, 1978 tarihli İnsan Hakları Üzerine Amerikan Sözleşmesi’nin 1. maddesine dayanmaktadır. Konuyla ilgili madde aşağıdaki gibidir: "Taraf Devletler, burada tanınan hak ve özgürlüklere saygı gösterirler ve yetki alanları altında bulunan tüm kişilerin bu haklardan tam ve özgür olarak yararlanma haklarını ayrımsız olarak sağlarlar." 5. 1949 Tarihli Savaş Mağdurlarının Korunması Üzerine 4 Cenova Sözleşmesi 25. Bu Sözleşmelerin 1. maddelerinin tümü (Cenova Sözleşmeleri, 1949) Sözleşmeci Devletlerin bütün şartlar altında şimdiki Sözleşmeye uymalarını ve uymayı sağlamalarını gerektirir. 6. 1966 Tarihli Sivil ve Politik Haklar Üzerine Sözleşme (Covenant on Civil and Political Rights) ve Sözleşmenin Tercihi Protokolü 26. 1966 tarihli Sivil ve Politik Haklar Üzerine Sözleşmenin 2&1. maddesi aşağıdaki gibidir: "Sözleşmeye taraf her devlet, Sözleşmeye uymayı ve toprakları içinde veya yetkisi altında bulunan tüm bireylere şimdiki Sözleşme ile tanınan hakları sağlamayı garanti eder." İnsan Hakları Komisyonu 1950 yılında, 6. oturumu sırasında taslak Sözleşmenin 2&1 maddesine "yetkisi içinde ve ona tabi" sözcüklerini içeren değişiklik önergesini kabul etti. Bu kelimeleri çıkarmak amacıyla 1952 ve 1953 yıllarında yapılan öneriler kabul edilmedi. Müteakiben, İnsan Hakları Komitesi, kesin ve sınırlı bir bağlamda Sözleşen Devletlerin ajanlarının yurtdışındaki eylemleri nedeniyle sorumluluklarını geliştirecek yollar aradı. 27. 1966 tarihli Tercihi Protokolün konuyla ilgili maddesi, aşağıdaki gibidir: "Sözleşmeye taraf devlet, aynı zamanda mevcut protokolün tarafı olur ve Komitenin yargı yetkisi altında buluna bireylerin Sözleşmede belirtilen haklardan herhangi birinin taraf devletçe ihlal edilmesi halinde, mağdur olduğunu iddia eden bireylerin bildirimini ve bunları değerlendirme yetkisini kabul ederler." Ek-4 Şikayetler 28. Başvurucular, 28 Nisan 1999 tarihinde ‘RTS’ binasının NATO güçleri tarafından bombalanması nedeniyle şikayetçi olup Sözleşmenin takip eden maddelerinin ihlal edildiğini iddia etmektedirler: Madde 2 (Yaşam Hakkı), Madde 10 (İfade Özgürlüğü) ve madde 13 (Etkin Başvuru Hakkı) . Hukuk 29. İlk beş Başvurucu kendileri ve ölen yakın akrabaları adına, bombardıman sırasında yaralanan altıncı Başvurucu ise sadece kendi adına Sözleşmenin 2., 10. ve 13. maddelerine dayanarak başvurmaktadırlar. Mahkemenin de onayıyla, tarafların yazılı ve sözlü sunumları sadece ‘kabul edilebilirlik’ konusuyla sınırlandırılmıştır. Hükümetler ayrıca şikayetlerin ‘açıkça temelsiz olduğu’ (Manifestly ill-founded) hususunu tartışmayacaklarını bildirmişlerdir. 30. Başvurucular, davanın kabul edilebilirliği hakkında başvurunun Sözleşmenin yer itibariyle yetki (ratione locı) hükmü ile bağdaştığını iddia etmektedirler. Çünkü sorumlu devletlerin gerek kendi toprakları üzerinde (planlama, lojistik hazırlıklar vs. çn), gerekse de Yugoslavya’daki eylemleri, sonuçlarını Yugoslavya Federal Cumhuriyetinde göstermiştir. Başvurucular ve onların yakın akrabaları, sorumlu devletlerin yetki alanlarına girmiştir. Ayrıca, Başvurucular bombardımanın NATO güçlerince gerçekleştirilmesine rağmen, sorumlu devletlerin saldırı nedeniyle ayrı ayrı sorumlu olduklarını ve kendilerinin tüketilmesi gereken herhangi bir yola sahip olmadıklarını iddia etmektedirler. 31. Hükümetler başvurunun kabul edilebilirliğini tartışırlar. Temel olarak başvurunun, Sözleşmenin ‘şahıs itibariyle yetki’ (rationa personae) hükmü ile bağdaşmadığını, çünkü başvurucuların Sözleşmenin 1. maddesinin içeriğine göre sorumlu devletlerin yetkisi altına giremeyeceklerini iddia etmektedirler. Ayrıca, Uluslararası Adalet Divanının "Monetary Gold" prensibine uygun olarak, Mahkemenin, Birleşik Devletlerin, Kanada’nın ve NATO’nun haklarını ve ödevlerini içeren bir davanın esası üzerinde karar veremeyeceğini; bu devletlerin hiçbirinin Sözleşmeye taraf olmadığını; buna karşın huzurdaki başvurunun tarafları olduğunu iddia etmektedirler (Monetary Gold prensibi Roma Sözleşmesinden 1943 yılında kaldırılmıştır/ Uluslararası Adalet Divanı Raporları 1954, p. 19, Doğu Timor Başvurusu, Uluslararası Adalet Divanı Raporları 1995, p. 90). 32. Fransa Hükümeti ayrıca bombardımanın sorumlu devletlere değil, uluslararası hukuksal kişiliği ile sorumlu devletlerden ayrılan NATO’ya atfedileceğini ileri sürmektedir. Türk Hükümeti, Kuzey Kıbrıs’taki görüşleri uyarınca belirli sunumlar yapmıştır. 33. Macaristan, İtalyan ve Polonya hükümetleri, Sözleşmenin 35/1 hükmünde belirtilen hüküm uyarınca, kendi ülkelerinde bulunan etkili iç hukuk yollarının tüketilmediğini ileri sürmektedirler. A- Başvurucular ve onların maktul yakınları, Sözleşmenin 1. maddesinin anlamı uyarınca sorumlu devletlerin yetki alanlarına DAHİL Mİ? 34. Bu, Hükümetlerin itirazı hususunda dayandıkları temeldir ve mahkeme bu konuyu öncelikle dikkate alacaktır. Sözleşmenin 1. maddesi aşağıdaki gibidir: "Yüksek Sözleşmeci taraflar, kendi yetki alanları içinde bulunan herkese bu Sözleşmenin birinci bölümünde açıklanan hak ve özgürlükleri tanırlar." 1. Sorumlu Hükümetlerin sunumları Ek-4 35. Hükümetler Başvurucuların ve onların maktul yakınlarının olay zamanında sorumlu devletlerin ‘yetki alanı’ içinde olmadıklarını ve bu nedenle başvurunun Sözleşmenin ‘kişi itibariyle yetki’ (ratione personae) hükmüyle bağdaşmadığını iddi etmektedirler. 36. ‘Yetkinin’ kesin anlamı konusunda şunu önermektedirler: Yorum olağan ve uluslararası hukuktaki tesis edilmiş anlamına göre yapılmalıdır. Bu nedenle yetkinin icrası, o devlete aidiyeti olan kişiler üzerinde (asıl veya diğer) veya o ülkeye getirilmiş kişiler üzerinde yasal otoritenin icrasını içerir. Ayrıca Hükümetler şunu ileri sürmektedir: ‘Yetki’ terimi belirli bir periyot içinde mevcut olan yapılandırılmış bir ilişkiyi gerektirmektedir. 37. Mahkemenin daha önce de başvurduğu söz konusu yargılama yetkisi kriteriyle ilgili içtihatlarıyla şu husus doğrulanmıştır: Sorumlu devletlerin yurtdışındaki eylemleri nedeniyle etkilenen bazı bireyler o devletin yetki alanı içine giren kişiler olarak değerlendirilebilir. Çünkü böyle bir durumda konuya ilişkin devlet tarafından o kişiler üzerinde uygulanan bir tür yasal otorite mevcuttur. Sorumlu hükümetlere göre Başvurucunun, sorumlu hükümetin toprakları dışında tutuklanması ve alıkonulması, Issa ve Öcalan davalarındaki gibi [Issa ve Diğerleri /Türkiye (karar), no. 31821/96, 30 Mayıs 2000, yayınlanmamış karar ve Öcalan /Türkiye (karar), no. 46221/99, 14 Kasım 2000, yayınlanmamış karar], askeri kuvvetle benzer bir yasal otoritenin veya yetkinin yabancı topraklarda bu kişiler üzerinde klasik bir icrasını oluşturmaktadır. Xhavara davasında; iddiaya göre bir Arnavut gemisi, İtalyan kıyılarının 35 deniz mili açığında İtalyan donanmasına ait bir gemi tarafından kasıtlı olarak vurulmuştur. Sorumluluk, yazılı bir antlaşma ile devletler arasında paylaşılmıştır (Xhavara ve Diğerleri / İtalya ve Arnavutluk). Hükümetler kendilerinin yetki kavramı yorumunun hem Travaux Preparatoires ilkesi, hem de Sözleşmenin uygulanmasında, onaylayan devletlerin pratiği tarafından desteklendiğini düşünmektedirler. Sorumlu devletler, yukarıdaki ikinci gerekçe açısından, Sözleşmenin 15. maddesinin sözleşen devletlerin kendi toprakları dışında katıldığı askeri operasyonlar sırasında uygulanamazlığına gönderme yapmaktadırlar. 38. Hükümetler, Başvurucuların şikayetçi olduğu eylemin, açık olarak bu tür bir yasal otoritenin veya yetkinin icrası olarak tanımlanamayacağı sonucuna varmaktadırlar. 39. Hükümetler ayrıca, başvurucuların temel sunumlarında Sözleşmenin 1. maddesinde yer alan yetkinin anlamı konusunda ileri sürülen bu maddeyle korunan pozitif yükümlülüğün, orantılı olarak ‘kontrolün’ icrasında da uygulanabileceği görüşünü değerlendirmeye devam ederler. 40. Hükümetler öncelikle, 1. maddedeki metnin bu yorumu desteklemediğine dikkat çekerler. Eğer Sözleşmeyi hazırlayanlar bu türden etkili bir "‘neden ve sonuç" a dayanan sorumluk amaçlasalardı, 1949 tarihli Cenova Sözleşmesinin 1. maddesinde belirtilen ifadelendirme şekline benzer bir ifade benimserlerdi (paragraf 25’te aktarılan). Her durumda, Başvurucunun yetkiye ilişkin yorumu hem Sözleşmeyi ters yüz edecek hem de önemli hakların sağlanması hususunda üye devletler üzerinde bulunan pozitif yükümlülüğü, Sözleşmenin 1. maddesinde hiçbir şekilde öngörülmeyen bir yolla bölecektir. 41. Hükümetler ikinci olarak, Başvurucuların Sözleşmenin 1. maddesinin genişletici yorumuna dayanak gösterdikleri 15. maddenin yanlış anlaşıldığını; gerçekte 15. maddenin hükümetlerin pozisyonunu desteklediğine dikkat çekmektedirler. Hükümetler şunu ileri sürerler: 15/2 maddenin gönderme yaptığı, ‘savaş’ veya ‘ olağanüstü hal’ durumlarının, Sözleşmeye taraf olan ülkenin içinde olduğu kadar, dışındaki durumları da içerdiğine dair bir şey Sözleşmenin 15. maddesinin metninde veya uygulamasında hiçbir surette yoktur. Başvurucular hatalı değerlendirme yapmışlardır. Dolayısıyla, 15/2. madde, Sözleşmenin 1. Ek-4 maddesinin başvurucular tarafından genişçe yorumlanmasını desteklemez. 42. Hükümetler üçüncü olarak, Başvurucuların Yugoslavya Federal Cumhuriyeti yurttaşlarının Sözleşme yollarından yoksun kalacağı iddiası hakkında, Hükümetler şunu anımsatmaktadırlar: Türkiye’nin Kuzey Kıbrıs davalarında Sözleşmeye göre sorumlu olmadığına dair bir tespit, o toprakların sakinlerinin, Sözleşmenin sağladığı haklardan yararlanmalarını engelleyecektir [Loizidou/Türkiye, 23 Mart 1995 tarihli karar (ilk itirazlar), Seri A no. 310, Loizidou/Türkiye, 18 Kasım 1996 tarihli karar (Esaslar), İlamlar ve Kabul edilebilirlik kararları Raporları. 1996-VI, no. 26 ve Kıbrıs/Türkiye (GC), no. 25781/94, ECHR 20001]. Mevcut davada, Hükümetler şunu not etmektedirler: Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Sözleşmeye taraf değildir ve dolayısıyla onun sakinleri de Sözleşme uyarınca herhangi bir hakka sahip değildir. 43. Dördüncü olarak, Hükümetler sert bir şekilde başvurucuların, böyle bir askeri göreve katılan devletlerin sorumlu tutulamamasının taşıdığı risklere ilişkin iddialarını tartışmaktadır. Hükümetler kendi teorilerinin aksine, Başvurucuların toprak dışı yetkiye dair alışılmamış ‘sebep ve sonuç’ teorilerinin daha ciddi uluslararası sonuçlara neden olabileceğini iddia etmektedirler. Böyle bir teori, başvurucuların bir NATO üyesi olarak tüm ülkelerin ayrı ayrı sorumlu olabileceğine dair teoriye eklendiğinde, Sözleşmenin amacını ve niyetini ciddi olarak saptıracaktır. Özellikle, uluslararası toplu askeri eylemler için ciddi sonuçları olabileceği; Mahkemeye Sözleşme tarafı devletlerin, o topraklarda bulunan toprak sakinlerine Sözleşme haklarını sağlamalarının imkansız olduğu zamanlarda bile, bütün dünyadaki askeri operasyonlardaki katılımlarını denetleyen bir yetki verecektir. Sözleşmeci devletlerden birisinin operasyonda aktif bir görevi olmasa bile. Ortaya çıkan sonuç ise şu olacaktır: Sözleşme, devletlerin bu tür görevlere katılımlarını önemli bir şekilde riske edecek ve her durumda, Sözleşmenin 15. maddesi uyarınca daha fazla yürürlükten kaldırmalara sebep olacaktır. Ayrıca, Hükümetler, uluslararası insancıl hukukun, ICTY (Eski Yugoslavya için Ceza Mahkemesi) ve en son olarak Uluslararası Ceza Mahkemesinin, bu tür devlet eylemlerini kontrol etmek amacıyla bulunduğunu belirtmektedir. 44. Son olarak Hükümetler, başvurucuların Sözleşmenin 1. maddesi uyarınca ileri sürdükleri alternatif Devlet Sorumluluğu teorilerine itiraz etmektedir. Hükümetler, Başvurucuların NATO güçleri tarafından Belgrat hava sahasının kontrol edildiğine dair iddiasını reddetmekte ve her koşulda bu tür bir kontrolün kapsam ve içerik olarak toprak kontrolü ile (Konu Kuzey Kıbrıs ile ilgili yukarıda bahsedilen kararlarda tanımlanmıştır. Bu tür bir kontrol yasal otoritenin etkili kontrolü ile sonuçlanmıştır.) eşdeğer sayılabileceğine itiraz etmektedir. Hükümetler ayrıca, Başvurucunun mevcut başvuruyu Soering davası (Soering/Birleşik Krallık, 7 Temmuz 1989 tarihli karar Dizi A no 161) ile kıyaslamasını temel olarak kusurlu olduğuna dikkat çekmektedir (Bay Soering’in sınır dışı edilmesine ilişkin tartışmalı karar alındığı zaman, başvurucu sorumlu devletin toprağında, yasal otoritenin birey üzerindeki klasik bir uygulanması olarak ve Sorumlu Devletin tüm Sözleşme haklarını kendisine tanıdığı koşullarda gözaltına alınmıştı). 45. Özetle, Hükümetler Başvurucuların ve maktul yakınlarının sorumlu devletlerin yetki alanlarına girmediğini, bu nedenle başvurunun Sözleşmenin "kişi itibariyle yetki" (ratione personae) hükmü ile bağdaşmadığını ileri sürmektedirler. 2. Başvurucuların Sunumları 46. Başvurucular, başvurunun, Sözleşmenin ‘yer itibariyle yetki’ (ratione loci) hükmü ile bağdaştığını ve Yugoslavya Federal Cumhuriyeti harekatı ile sorumlu devletlerin yetki alanına dahil edildiklerine dikkat çekmektedirler. Başvurucular özellikle, ‘Yargılama Yetkisi’ tespitinin yukarıda adı geçen Loizidou davası (ilk itirazlar ve esaslar) kararlarında geliştirilen Ek-4 ‘etkili kontrol’ ölçütünün benimsenmesi ile mümkün olabileceğini, bu yolla Sözleşmenin 1. maddesinde, Sözleşme haklarını güvence altına almak amacıyla belirtilen pozitif yükümlülüğün kapsamının gerçekte uygulanan kontrolün derecesi ile orantılı olacağını belirtmektedirler. Başvurucular, 1. maddede belirtilen ‘yetki’ kavramına bu tür bir yaklaşımın, Mahkemeye karşılaştırılabilir vakalarda ileri sürülecek şikayetler açısından ‘kullanışlı’ bir ölçüt sağlayacağını düşünmektedirler. 47. Bundan dolayı, yukarıda belirtilen Lozidiou kararlarında (İlk itirazlar ve esaslar) olduğu gibi, Türk güçlerinin Kıbrıs’ta etkili kontrole sahip olduğu bulgulandığı zaman, Türkiye’nin Sözleşme haklarını tüm kapsamıyla o bölgede tanımaya mecbur bırakılması hususunu dikkate almak oldukça makuldür. Buna karşın sorumlu devletler, kendi toprakları dışında buluna bir hedefi vurdukları zaman, imkansızı uygulamaya (Sözleşme haklarını tüm kapsamıyla güvenceye almak) zorlanamazlar. Fakat itiraz konusu olan kendi kontrolleri içinde gerçekleşen bir durum nedeniyle Sözleşme haklarından sorumlu tutulabilirler. 48. Başvurucular şunu savunmaktadırlar: Bu yaklaşım bu güne kadar ki Sözleşme içtihatlarıyla bütünüyle tutarlıdır. Başvurucular özellikle yukarıda bahsedilen Issa, Xhavara ve Öcalan kararlarıyla birlikte Ilascu davasındaki (Ilascu / Moldova ve Rusya Federasyonu, (karar), No 48787/99, Temmuz 2001, yayınlanmadı.) kabuledilebilirlik kararlarına dayanmaktadırlar. Ayrıca, Başvurucular bu yaklaşımın, Amerikan Komisyonunun benzer ibarelerle yapmış olduğu yorumla da uyumlu olduğunu (Coard Davası Raporu, yukarıdaki 25. paragraf) iddia etmektedirler. Başvurucular, İnsan Hakları Komitesinin bir davasını örnek vererek; Komitenin CC RP’nin 2/1 maddesi ve Tercihi Protokolün 1. maddesi hususunda tutarlı sonuçlara ulaştığı hususuna karşı çıkmaktadırlar. 49. Başvurucular, "Yargılama Yetkisi" genel kavramı hususundaki yaklaşımlarına ilişkin normatif desteğin, Sözleşme metninin genel yapısı içinde ve ayrıca 15. maddede bulunacağını belirtmektedirler. Başvurucular, Sözleşmenin 15. maddesinin toprak dışı savaş veya aciliyet durumlarında uygulanamaması halinde anlamsızlaşacağını; bu nedenle bir devletin Sözleşmenin 15. maddesi uyarınca "Sözleşme haklarını" askıya alması gerekmektedir. Bu tür bir "askıya alma" başvurusu olmaksızın, Sözleşmenin bu türden çatışmalarda da uygulanacağını iddia etmektedirler. 50. Başvurucular, Hükümetlerin "Travaux Preparatoires" ilkesini gerekçe göstermeleri hakkında ise şunu belirtmektedirler: Bu kriter, Sözleşmenin 1. maddesindeki "Yargılama Yetkisinin" uygulanmasının derecelendirilmesi anlamında kesin ve temel kaynak değildir. Gerçekten, Başvurucular şunu belirtmektedirler: Hükümetler, "yasal otorite" ve "tasarımlanmış ilişkiler" kavramlarını "yargılanma yetkisinin" ana elementleri olarak öne sürmektedir, ‘Travaux Preparatoires’ ilkesinden söz edilmemektedir. 51. Başvurucular, Hükümetlerin 1. madde yorumlarının tehlikeli bir gelişme olacağına ilişkin iddialarını reddetmektedirler. Mevcut dava, BM’nin asayişi sağlama görevleri sırasında meydana gelen bir kaza veya ihmal veya haydut askerler hakkında değildir. Bu dava, tüm sorumlu ülkeler tarafından planlanmış, onaylanmış ve icra edilmiş kasıtlı bir eylem hakkındadır. Başvurucular, bu tür devlet eylemleri nedeniyle Sözleşmenin ihlal edilmesinden dolayı, devletleri sorumsuz hale getirmenin gerçekten tehlikeli olacağını belirtmektedir. Başvurucular, yaşama hakkının ve bir enstrüman olarak Sözleşmenin, Avrupa halkının düzenindeki rolünün üstünlüğünü vurgulayarak, şu hususun üzerinde durmaktadırlar: Sorumlu ülkeleri "sorumlu" bulmaktaki bir başarısızlık, bu Başvurucuları çaresiz bırakacak, sorumlu devletlerin ordularının ise cezalandırılmayacağından emin olarak özgürce hareket etmelerine neden olacaktır. Uluslararası Adalet Divanı bireylerden gelen bir başvuruya açık değildir. ICTY (Eski Yugoslavya için Ceza Mahkemesi) ciddi savaş suçları nedeniyle bireylerin Ek-4 sorumluluğu üzerine karar verir. ICC (Uluslararası Ceza Mahkemesi) ise henüz kurulmamıştır. 52. Alternatif olarak, Başvurucular şunu iddia etmektedir: Hava operasyonun kapsamı ve kapsamla bağlantılı ve orantılı birkaç kayıp göz önünde tutulursa, NATO’nun hava sahası üzerindeki kontrolü hemen hemen Türkiye’nin Kuzey Kıbrıs toprakları üzerindeki kontrolü gibi eksiksizdir. Bu kontrol belirli bir alanla sınırlı (sadece hava sahası) olmasına rağmen, 1. maddenin pozitif yükümlülükleri de benzer bir şekilde sınırlı olabilir. Başvurucular şunu dikkate almaktadır: "Etkili Kontrol" ve ‘"Yargılama Yetkisi" genel kavramları, modern ve kesin silahların mevcudiyetini ve onların kullanımlarını hesaba katacak şekilde ve yeterince esnek olmak zorundadır. Bu tür silahlar, yer birliklerine ihtiyaç duymaksızın, büyük bir kesinlik ve etki ile ülke dışı eylemlere imkan vermektedir. Bu tür modern ilerlemelere rağmen, hava saldırıları ve yer birlikleri arasında farka dayanmak gerçek dışı hale gelmiştir. 53. Alternatif olarak başvurucular, mevcut davayı yukarıda bahsedilen davalardan, Soering davası ile karşılaştırmakta ve şunu tartışmaktadırlar: Tartışılan eylem, önceki kararların toprak dışı etkisidir; somut olaydaki eylem, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti’ni vurmak ve füzeler fırlatmaktı. Gerçekte bu kararlar sorumlu devletin veya devletlerin toprakları üzerinde alınmıştı. Bu nedenle "Yargılama Yetkisi", Soering Davasındaki gibi, aynı gerekçelerle somut olayda oluşturulabilir. 3. Mahkemenin Değerlendirmesi 54. Mahkeme şunu not etmektedir: Başvurucular ve sorumlu devletler arasındaki tartışılan eylem, her nerede karar verildiyse, bu devletlerin toprakları dışında (toprak dışı eylem) uygulanmış veya orada etki doğurmuştur. Mahkeme şunu dikkate almaktadır: İncelenecek temel soru, başvurucuların ve onların maktul yakınlarının, söz konusu toprak dışı eylemin sonucu olarak, sorumlu devletlerin yetki alanlarına girebilmeleri konusudur (Drozd ve Janousek / Fransa ve İspanya, 26 Haziran 192 tarihli Mahkeme kararı, Dizi A no. 240 691, yukarıda bahsedilen Loizidou kararları (ilk itirazlar ve esaslar), sırasıyla par. 64 ve 56, ve Kıbrıs/Türkiye, yukarıda aktarıldı & para 80). (a) Uygulanabilir Yorum Kuralları 55. Mahkeme şunu hatırlatmaktadır: Sözleşme, 1969 tarihli Viyana Sözleşmesinde belirtilen kurallar ışığında yorumlanmak zorundadır (Golder/Birleşik Krallık 21 Şubat 1975 tarihli karar, Dizi A no. 18 & 29). 56. Mahkeme, bu nedenle "yetki alanları içerisinde" ibaresine verilecek olağan anlamı kendi bağlamı içerisinde ve Sözleşmenin amacı ve konusu ışığında değerlendirerek araştıracaktır (1969 tarihli Viyana Sözleşmesinin 31 /1. maddesi, diğer referanslar arasında, Johnston ve Diğerleri / İrlanda 18 Aralık 1986 tarihli karar, Dizi A no. 112, 51). Mahkeme ayrıca ‘Sözleşmeye başvuru konusunda, taraflar arasında Sözleşmenin yorumu hususunda mutabakat tesis eden, sonraki başvuru pratiklerini de dikkate alacaktır [1969 tarihli Viyana Sözleşmesi, madde 31/3-b ve yukarıda söz edilen Loizidou Kararı (İlk İtirazlar) parag. 73]. 57. Bundan başka, madde 31/3-c şunu belirtmektedir: Bu anlatım, "taraflar arası ilişkilerde uygulanabilir ve konu ile ilgili her türlü uluslararası hukuk kurallarından" alınacaktır. Daha genel olarak Mahkeme şunu anımsatmaktadır: Sözleşmeyi oluşturan prensipler birbirinden ayrı olarak yorumlanamaz ve prensiplere başvurulamaz. Mahkeme, kendi yargılama yetkisine değgin soruları incelediği zaman, konuyla ilgili uluslararası hukuk kurallarını göz önüne almak ve sonuç olarak, hakim uluslararası hukuk kuralları ile uyumlu olarak devlet sorumluluğu saptamak zorundadır. Buna karşın bir insan hakları Sözleşmesi Ek-4 olarak Sözleşmenin özel karakterine de önem vermek zorundadır [yukarıda söz edilen Loizidou kararı (esaslar), paragraf 43 ve 52]. Sözleşme mümkün olduğunca, uluslararası hukuku oluşturan ve Sözleşmenin de kısmen biçimlendirdiği (Al-Adsani / Birleşik Krallık, (GC), no.35763, parag. 60, 2001‘de yayımlanacaktır), diğer prensiplerle uyum içerisinde yorumlanmalıdır. 58. Mahkeme ayrıca şunu hatırlatmaktadır: 1969 tarihli Viyana Sözleşmesi’nin 31. maddesine başvurulması sonucunda ortaya çıkan anlamı doğrulayacak bir görüşle Travaux Preparatoires ilkesine başvurulabilir. Ya da 1969 tarihli Viyana Sözleşmesinin, 31. maddesi uyarınca yapılan bir yorum ‘anlamı’ belirsiz ve anlaşılmaz yaptığında ‘anlamı’ tespit etmek veya açıkça absürd veya mantıksız bir sonuca götürdüğü zaman (madde 32). Mahkeme ayrıca şunu not etti. ILC’nin yorum kuralları arasındaki ilişki üzerine, yorumu 31 ve 32. maddelerde düzenlemiştir (İlgili madde metinleri ve ILC’nin yorumu yukarıda paragraf 16 ve 18 de belirtilmiştir). (b) Yargılama Yetkisinin ‘İçinde’ sözcüğünün anlamı. 59. Mahkemenin, Sözleşmenin 1. maddesindeki konuyla ilgili terimin uluslararası kamu hukuku açısından ‘olağan anlamı’ hususundaki yaklaşımıyla, ‘bir devletin yargılama yetkisi esas olarak topraksaldır’ görüşüyle uyumludur. Uluslararası hukuk, bir devletin toprak dışı yargılama yetkisini dışlamazken, bu konuda önerilen bu tür yargılama yetkisi için önerilen dayanaklar (Milliyet, bayrak, diplomatik ve konsoloslukla ilgili ilişkiler, etki, koruma, edilgen karakter ve ortaklık dahil), genel kural olarak, konuyla ilgili diğer devletlerin egemen topraksal hakları tarafından tanımlanmakta ve sınırlandırılmaktadır (Mann, ‘ The Doctrine of Jurisdiction in International Law’, RdC, 1964, Vol. 1; Mann, ‘The Doctrine of International Law, Twenty Years Later’, RdC, 1984, Vol. 1; Bernhardt, Encyclopaedia of Public International Law, Edition 1997, Vol.3, pp. 55-59 ‘Jurisdiction of States’ ve Edition 1995, Vol.2 ,pp.337-343 ‘Extra Territorial Effects of Administrative, Judicial and Legislative Acts’; Oppenheim’s Internatinol Law, 9. Edition 1992(Jennings and Wats), Vol.1 &137; P.M. Dupuy; Droit International Public; 4. Edition 1998, p. 61; and Brownlie, Principles of International Law, 5, Edition 1998, pp. 287, 301 ve 312-314). 60. Bundan dolayı, örneğin bir devletin yurt dışında bulunan kendi yurttaşları üzerindeki yargılama yetkisi o devletin veya diğer devletlerin topraksal yetkisi açısından ikincil durumdadır [Higgins, Problems and Process. (1994), p. 73; ve Nguyen Quoc Dinh, Droit International Public, 6. Edition 1999 (Daillier ve Pellet), p.500]. Buna ek olarak, bir devlet gerçek anlamda diğer devletin onayı, daveti veya rızası olmaksızın onun topraklarında yargılama yetkisi icra edemez, ancak önceki devletin işgalci bir devlet olması halinde, o toprak üzerinde belirli bazı açılardan yargılama yetkisinin icra edilmesi bulgulanabilir (Bernhardt, yukarıda aktarıldı, Vol. 3 p. 59 ve Vol. 2 pp.338-340; Oppenheim, yukarıda aktarıldı, &137; P.M. Dupuy, yukarıda aktarıldı, pp.64-65; Brownline, yukarıda aktarıldı, p.313; Casese, International Law, 2001, p. 89; ve en son olarak, the ‘Report on the Preferential Treatment of National Minorities by their Kin- States’ Venedik Komisyonu tarafından 48. Genel Kurul toplantısında benimsendi, Venedik,19-20 Ekim 2001). 61. Mahkeme şu görüştedir: Sözleşmenin 1. maddesi (yukarıda verilen) basit ve temel topraksal yargılama yetkisi nosyonunu yansıtacak şekilde dikkate alınmak zorundadır. Diğer yargılama yetkisi dayanakları bazı davaların özel şartları içinde istisna olmakta ve doğruluğunu haklı çıkarmayı gerektirmektedir [bknz. Mutatis Mutandis ve genel olarak, Select Comitte on Crime of Experts on Extraterritorial Criminal Jurisdiction, (Ceza Problemleri üzerine Avrupa Komitesi, Avrupa Birliği), Extraterritorial Criminal Jurisdfiction’ Ek-4 (Toprak Dışı Ceza Yargılaması ç.n). Rapor 1990 yılında yayımlandı, pp.8-30] 62. Mahkeme, Sözleşmenin onaylanmasından bu yana devlet pratiğini konu alan başvurularda; Sözleşmeye taraf ülkelerin toprak dışı sorumluluklarına değgin olarak ve mevcut dava ile benzer çerçevede kavrayış eksikliği olduğunu bulgulamaktadır. Sözleşmenin onaylanmasından bu yana Sözleşmeci devletlerin dahil olduğu çok sayıda toprak dışı operasyon olmasına rağmen (Körfez savaşında, Bosna- Hersek’te ve Yugoslavya Federal Cumhuriyetinde), hiçbir devlet, katıldığı toprak dışı eylemlerin (madde 15 uyarınca kısmi yürürlükten kaldırma yoluna başvurarak) Sözleşmenin 1. maddesi anlamında, yargılama yetkisinin icrasını içeren bir eylem olduğuna dair herhangi bir inanç ifade etmemiştir. Mevcut ‘askıya almalar’, Türkiye ve Birleşik krallık tarafından belirli iç çatışmalar nedeniyle mahkemeye sunulmuştu (sırasıyla, Güneydoğu Türkiye ve Kuzey İrlanda). Mahkeme, başvurucuların 15. maddenin genel olarak Sözleşmeci devletin toprakları içinde veya dışında olsun, tüm ‘savaş’ ve ‘olağanüstü’ durumları kapsadığına dair iddialarının kabulüne ilişkin herhangi bir dayanak noktası bulamamaktadır. Gerçekten, Sözleşmenin 15. maddesi, Sözleşmenin 1. maddesinde belirtilen ‘yargılama yetkisi’ sınırlaması ışığında okunacaktır. 63. Sonuç olarak Mahkeme, temel topraksal yargılama yetkisi fikrinin açık bir şekilde doğrulanmasını travaux preparatoires’te bulgulamıştır. Bulgulama şunu göstermektedir: Hükümetlerarası Bilirkişi Komitesi ‘toprakları içerisinde ikamet eden herkes’ ibaresini kişilere gönderme yaparak ‘yargılama yetkisi içinde olan’ ibaresiyle değiştirmiştir. Değiştirme amacı, Sözleşmenin kapsamını hukuki anlamda ikamet etmeyen, buna karşın Sözleşmeci devletin toprağında bulunan kişilere yaymaktır (Yukarıda para. 19). 64. Sözleşmenin yaşayan bir enstrüman olması ve günümüz koşularının ışığında yorumlanması fikri Mahkeme içtihatlarında sıkı bir biçimde kökleşmiştir. Mahkeme bu yaklaşıma sadece Sözleşmenin maddi hükümlerinde değil (prosedürel olmayan ç.n), [Örneğin, yukarıda verilen Soering kararı para. 102; Dudgeon v. Birleşik Krallık 22 Kasım 1982 tarihli karar , Dizi A no. 45; X,Y ve Z / Birleşik Krallık 22 Nisan 1997 tarihli karar, Raporlar 1997II; V./Birleşik Krallık (GC), no.24888/94, &72 ECHR 1999-Ix; ve Matthews/Birleşik Krallık (GC), no. 24833/94, &39, ECHR 1999-I] daha sık olarak Sözleşme organlarının yargılama yetkisini tanımasını içeren önceki 25 ve 46. maddelerinin yorumunda da başvurmuştur (yukarıda söz edilen Loizidou kararı (ilk itirazlar), parag.71). Mahkeme Lozidiou kararında şu sonuca varmıştır: "Sözleşme, o zaman taraf olan devletlerin azınlığı tarafından benimsendiği zamanki haliyle gündemdeki meseleleri oluşturan sınırlamalara, madde 25 ve 46. uyarınca izin verebilir olarak değerlendirilse bile, söz konusu maddeleri salt buna dayanarak eski Sözleşmenin 25 ve 46. maddelerini yazanların 40 sene önce ifade edilmiş niyetleri kapsamında yorumlanamaz, böyle bir kanıt ‘kesin olmayabilir’." 65. Buna karşın 1. maddenin kapsamı, şu andaki davada tartışıldığı üzere, Sözleşmeye taraf olan devletlerin pozitif yükümlülüklerinin konusunu tam olarak tespit edicidir (İnsan haklarının koruması açısından bütün Sözleşme sisteminin konusu ve sınırları veya Sözleşme organlarının davayı inceleme yetkileri meselelerinde olduğu gibi). Her durumda yukarıda detaylı olarak verilen Travaux Preparatoires’ alıntıları, Sözleşmenin 1. maddesine verilmek istenen anlamın açık bir belirtisidir. Bu husus göz ardı edilemez. Mahkeme şunu vurgulayacaktır: Mahkeme 1. maddeyi yalnızca Travaux Preparatires’e uygun olarak yorumlamamakta veya Travaux’u kesin olarak bulgulamamaktadır. Ayrıca, Mahkeme tarafından daha önce tanımlandığı gibi bu hazırlayıcı materyaller, Sözleşmenin 1. maddesinin olağan anlamı hususunda açık bir doğrulayıcı kanıt oluşturmaktadır (1969 Viyana Sözleşmesi, madde 32). Ek-4 66. Bundan dolayı ve Mahkemenin Soering davasında ifade ettiği gibi: "Sözleşmenin 1. maddesi, Sözleşmenin hedefi üzerine, özellikle topraksal bir sınır belirler. Özellikle, Sözleşmeci devlet tarafından üstlenilen sorumluluk, listelenen haklar ve özgürlüklerin kendi yargılama yetkisi içinde bulunan kişilere ‘sağlanması’ (reconnaitre, Fransızca metinde) ile sınırlıdır. Ayrıca Sözleşme, taraf olmayan devletlerin eylemlerinde etkin olmadığı gibi Sözleşmeci devletlerden birinin diğer devletler üzerine Sözleşme standartlarını kabul ettirmesini gerektiren bir yolu da amaçlamamaktadır." (c) Yargılama yetkisinin icrası olarak kabul edilen toprak-dışı eylemler. 67. Mahkeme, yargılama yetkisinin topraksal olarak temel olduğu fikrini koruyarak, sadece istisnai durumlarda şunu kabul etmiştir; Sözleşmeci devletlerin, toprak dışında icra edilen veya sonuç doğuran eylemleri, Sözleşmenin 1. maddesinin anlamı içerisinde, yargılama yetkisinin icrasını oluşturabilir. 68. Mahkeme içtihatlarında ilgili atıflar yapılmıştır. Örneğin, yargılama yetkisinin ulusal topraklarla sınırlı olduğu sorumlu devletin yetkisine (Lozidiou kararı (ilk itirazlar) kişilerin Sözleşmeci devletler tarafından sınırdışı edilmeleri veya çıkarılma durumlarında madde 2 ve/veya 3’ün konu olabileceği durumlara (veya istisnai olarak madde 5 ve/veya 6’nın konu olabileceği) sonuçta devletin Sözleşme uyarınca sorumluluğunun mevcudiyeti durumlarına. (Yukarıda bahsedilen Soering Davası, parag. 91, Cruz Varas ve diğerleri/İsveç 20 Mart 1991 tarihli karar, Dizi A no. 201 & 69 ve 70, ve Vilvarajah ve diğerleri/Birleşik Krallık 30 Ekim 1991 tarihli karar, Dizi A no. 215&103) Buna karşın, Mahkeme şunu belirtmektedir: Sorumlu devlet tarafından kendi topraklarında bulunan bireylere, daha da açığı ‘kendi yargılama yetkisi içinde olan’ bireylere dair eylemleri konu alan benzer davalarda ‘mesuliyet’ doğmaktadır. Ayrıca bu tür davalar bir devletin yetkisinin veya yurtdışındaki yargılama yetkisinin gerçek icrası ile ilgili de değildir (bakınız ayrıca, yukarıda aktarılan Al-Adsani kararı, para. 39). 69. Ayrıca bir diğer örnek, Lozidiou kararının 62. maddesinde belirtilen, Drozd ve Janousek davasıdır. Mahkeme bu davada, Komisyonun çok sayıda (11. Protokolle lağvedilen Avrupa İnsan Hakları Komisyonu ç.n) kabuledilebilirlik kararını aktararak, şunu kabul etmiştir: Sözleşmeci devletlerin sorumluluğu prensip olarak, kendi yetkilileri tarafından kendi toprakları dışında gerçekleştirilen veya sonuç doğuran eylemlerle bağlantılandırılabilir (yukarıda aktarılan Drozd ve Janousek kararı, para. 91). Bu davadaki Mahkeme görüşüne göre, tartışma konusu eylemler, belli özel koşullarda, sorumlu devlete atfedilemez, çünkü tartışmaya konu olan hakimler İspanyol veya Fransız sıfatıyla hareket etmemişler ve Andorra Mahkemeleri de sorumlu devletlerden bağımsız olarak faaliyet icra etmiştir. 70. Bundan başka, ilk Lozidiou kararında (ilk itirazlar), Mahkeme, Sözleşmenin amacı ile konusu arasındaki ilişkiyi göz önüne alarak, taraf devletin bir askeri operasyona (hukuki ve hukuka aykırı) dahil olduğu ve ulusal topraklar dışında bir bölgede askeri operasyonun bir sonucu olarak bölgenin etkili kontrolünü gerçekleştirdiğinde, devlet sorumluluğunun mümkün olabileceğini bulgulamıştır. Sözleşme haklarını ve özgürlüklerini böyle bir bölgede sağlama yükümlülüğünün, bölgedeki kontrolün doğrudan, yani sorumlu devletin silahlı güçleri yoluyla mı, yoksa ikincil yerel yönetimler aracılığıyla mı uygulandığı olgusundan ortaya çıktığı bulgulanmıştır. Mahkeme şu sonuca varmıştır: Başvurucunun şikayet ettiği eylemler, Sözleşmenin 1. maddesi anlamında, Türkiye’nin yargılama yetkisi içindedir. Davanın esası üzerine, Mahkeme şu hususları bulgulamıştır: Türkiye’nin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) yetkililerinin eylemleri ve politikaları üzerine gerçekten ayrıntılı bir kontrol icra edip etmediği konusunun tespiti gereksizdir. Geniş çaplı askeri birliklerin Kuzey Kıbrıs’ta üstlendikleri aktif görevlerden açıkça şu ortaya çıkmaktadır: Türk Ordusu adanın o kısmı üzerinde etkili, genel kapsamlı bir kontrol uygulamaktadır. Böyle bir kontrolün, Ek-4 konuyla ilgili diğer testler ve davanın içinde bulunduğu koşullar uyarınca, ‘KKTC’ nin eylemleri ve politikaları için Türkiye’nin sorumluluğunu gerektirdiği bulgulanmıştır. Mahkeme şöyle sonuçlandırmıştır: Bu nedenle böyle eylemlerden ve politikalardan etkilenen kişiler, Sözleşmenin 1. maddesi anlamında, Türkiye’nin yargılama yetkisi içine girmektedir. Dolayısıyla, Türkiye’nin Sözleşmede belirtilen hak ve özgürlükleri sağlama yükümlülüğünün Kuzey Kıbrıs’a da genişlediği bulgulanmıştır. Mahkeme sonraki Kıbrıs / Türkiye kararında (yukarıda aktarıldı), şunu ekledi: Türkiye’nin sorumluluğu, böyle bir ‘etkili kontrole’ sahip olduğundan bu yana, orada bulunan kendi ajanlarının eylemleriyle sınırlandırılamaz. Dolayısıyla, Türkiye’nin desteği nedeniyle hayatta kalan yerel idarenin eylemlerini de kapsamaktadır. Bu nedenle 1. madde uyarınca Türkiye’nin "yargılama yetkisi"nin, Sözleşmenin tüm maddi haklarını bütün kapsamı ile güvence altına alarak Kuzey Kıbrıs’ı da kapsadığına dikkat çekilmiştir. 71. Özet olarak, Mahkeme kararları şunu göstermektedir: Bir Sözleşmeci Devlet tarafından gerçekleştirilen yargılama yetkisinin toprak dışı icrası, Mahkeme tarafından istisnai koşullarda tanınmaktadır. Sorumlu devlet tarafından kendi toprakları dışında bulunan konu ile ilgili toprak ve onun sakinleri üzerinde askeri bir işgalin sonucu olarak veya o ülkenin hükümetinin onayı , daveti veya rızası vasıtasıyla etkili kontrol sağlayarak, o toprağın hükümeti tarafından icra edilmesi gereken tüm veya bazı kamu yetkilerini icra ettiğinde, Mahkeme yukarıdaki istisna uyarınca davranmış olacaktır. 72. Bu yaklaşımla aynı çizgide, Mahkeme son olarak şunu bulgulanmıştır: Bir devletin, başka bir ülkedeki, kendisine karşı yürütülen yargılama işlemlerine katılımı toprakdışı yargılama yetkisinin icrası olarak değerlendirilmez (McElhinney/İrlanda ve Birleşik Krallık (karar), no. 31253/96, p. 7, 9 Şubat 2000, yayınlanmadı). Mahkeme şunu ifade etti: "Başvurucu, 6. madde uyarınca ...Birleşik Krallık Hükümetince İrlanda davasında alınan tutum hakkında yakınmaktadır, Mahkeme, bir hükümetin başka bir Sözleşmeci Devletin mahkemeleri önündeki davacı sıfatıyla eylemleri nedeniyle 6. madde uyarınca (her iki devletin, ç.n) sorumluluklarının ilişkilendirilebileceği, sorununu soyut anlamda dikkate almayı gerekli görmemektedir...Mahkeme şu hususu göz önünde tutmaktadır: Davanın özgün koşulları nedeniyle olgu şudur: Birleşik Krallık, Başvurucunun davasını açmaya karar vermiş olduğu yer olan, İrlanda Mahkemeleri önünde egemen (yargı, ç.n) dokunulmazlığın savunmasını ileri sürmüştür. Başvurucunun (davanın açılma yeri, ç.n) bu kararı, Sözleşmenin 1. maddesi anlamında, kendisini Birleşik Krallığın yargılama yetkisi içine sokmamaktadır. 73. Ek olarak, Mahkeme şunu not etmektedir: Bir devlet tarafından toprak dışı yargılama yetkisinin icrası olarak kabul edilen diğer davalar, ‘Devletin diplomat ve diğer konsolosluk ajanlarının yurt dışındaki eylemleri, kayıtlı ve o devletin bayrağını taşıyan deniz ve hava taşıtlarını’ kapsamaktadır: Bu belirli durumları, geleneksel uluslararası hukuk ve Sözleşme hükümleri uyarınca konu ile ilgili devletin toprak-dışı yargılama yetkisinin icrası olarak kabul edilmiştir. (d) Bu nedenle mevcut başvurucular sorumlu Devletlerin ‘yargılama yetkisi’ içine girme ehliyetinde miydiler? 74. Başvurucular şunu iddia etmektedirler: "RTS" nin sorumlu devletler tarafından bombalanması, aynı zamanda Sözleşmenin 1. maddesindeki "yargılama yetkisi" nosyonu ile bağdaştırılabilecek, toprak-dışı hareketin başka bir örneğini oluşturmaktadır. Başvurucular bu nedenle Sözleşmenin 1. maddesinde bulunan, "yargılama yetkisi" ibaresinin olağan anlamı konusunda başka bir yaklaşım önermektedirler. Mahkeme, Sözleşmeci Devlet tarafından mevcut davadaki "yargılama yetkisinin" toprak-dışı olarak uygulaması anlamında olan eşdeğer istisnai durumların mevcudiyetinin varlığı hususunda ikna edilmek zorundadır. Ek-4 75. Başvurucular ilk olarak Kuzey Kıbrıs davasında geliştirilen "etkili" kontrol ölçütünün özgün uygulamasını önerdiler. Başvurucular, Sözleşmenin 1. maddesindeki pozitif yükümlülüğün, belirli toprak dışı koşullarda icra edilen kontrolün derecesi oranında, Sözleşme haklarının güvence altına alınmasını da kapsadığını iddia etmektedirler. Hükümetler Sözleşmenin 1. maddesinde tasarlanmayan ve maddeye de uymayan bu iddiaya, "yargılama yetkisini" neden-sonuç nosyonuna dönüştürebileceği gerekçesiyle karşı çıkmışlardır. Mahkeme, Başvurucuların önerilerinin şu hususu tartışmakla eşdeğer olduğuna dikkat çekmektedir: Sözleşmeci bir devlete atfedilen bir eylem nedeniyle, dünyanın neresinde meydana gelirse gelsin veya sonuçları nerede hissedilirse hissedilsin, olumsuz olarak etkilenen her kişi bu suretle Sözleşmenin 1. maddesinin amacı içinde o devletin "yargılama yetkisi" içine girer. Mahkeme, Hükümetlerin önerileri ile aynı görüşte olma eğilimindedir. 1. maddenin metni, "yargılama yetkisine" böyle bir yaklaşımı içermemektedir. Kuşkusuz, başvurucular, "yargılama yetkisi"nin ve Sözleşmeden doğan devlet sorumluluğunun bazı özel koşullarda Komisyonu ve söz konusu operasyonun sonuçlarını sınırlandıracağını kabul etmektedirler. Buna karşın Mahkeme şu görüştedir: 1. maddenin ifade şekli, Başvurucuların, 1. maddenin yer aldığı Sözleşmenin 1. kısmında tanımlanan "haklar ve özgürlüklerin" güvence altına alınmasına ilişkin pozitif yükümlülük sorununu oluşturan toprak-dışı harekatın özel koşullarına uygun olarak bölünebilir veya yeniden biçimlendirilebilir şeklindeki iddiaları için herhangi bir dayanak sağlamamaktadır. Mahkeme bu açıdan kendi görüşünün, Sözleşmenin 19. maddesinin metni tarafından desteklendiğini belirtmektedir. Bu nedenle başvurucuların yaklaşımı, 1. maddede bulunan "yargılama yetkisi içindeki" ibaresinin uygulanmasını açıklamamaktadır. Hatta bu yaklaşım bu ibareyi anlamdan yoksun ve lüzumsuz bir hale dönüştürmektedir. Sözleşmeyi kaleme alanlar, "yargılama yetkisi" ibaresinin, başvurucular tarafından savunulduğu gibi, kapsamlı olarak sağlanmasını istemiş olsalardı, aynı dönemli 1949 Cenova Sözleşmesi 4 ‘ün 1. maddesindeki metinle aynı veya ona benzer bir metni benimseyebilirlerdi (bknz, para. 25). Ayrıca, başvurucuların "yargılama yetkisi" hakkındaki düşünceleri, bireyin Sözleşme tarafından garanti edilen haklarının ihlali nedeniyle mağdur olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği meselesiyle birlikte, Sözleşmeci bir devletin "yargılama yetkisi" içine girip girmediğinin saptanmasıyla eşdeğer niteliktedir. Bunlar ayrı ve farklı kabul edilebilirlik koşullarıdır. Koşulların her biri yukarıdaki usul uyarınca, Sözleşme hükümlerine dayanarak Sözleşmeci Devlet aleyhine başvuru yapılmasından önce yerine getirilmelidir. 76. İkinci olarak, başvurucuların alternatif önerileri şudur: Hava sahası kontrolünün sınırlı mahiyeti, sadece sorumlu devletin başvurucuyu korumaktaki pozitif yükümlülüğü alanını sınırlandırmış ve fakat devletin sorumluluğunu hariç bırakmamıştır. Mahkeme, bu görüşün temel olarak başvurucuların esas iddialarındaki argümanla aynı olduğunu tespit etmekte ve bu nedenle aynı gerekçelerle de reddetmektedir. 77. Üçüncü olarak Başvurucular, Soering davası (yukarıda aktarıldı) karşılaştırmasına dayanan ve sorumlu devletlerin yargılama yetkisi lehine olan başka bir alternatif argüman ileri sürmektedirler. Mahkeme, mevcut dava ile Soering davası arasındaki temel farkı göz önüne alarak, yukarıda paragraf 68’de not edildiği gibi, bu durumu inandırıcı bulmamaktadır. 78. Dördüncü olarak Mahkeme, uluslararası hukuk enstrümanlarında iddia edildiği gibi benzer "yargılama yetkisi" hükümlerine çeşitli bağlamlarda atfedilecek belirli anlamlar üzerine açıklamada bulunmayı gerekli görmemektedir. Başvurucular bu hükümlere atıfta bulunmaktadırlar, çünkü Mahkeme başvurucuların bu açıdan ileri sürdükleri belirli iddialar açısından ikna olmamıştır (bakınız para. 48). Mahkeme şunu belirtmektedir: 1948 Bireyin Hakları ve Ödevleri üzerine Amerikan Deklârasyonunun 2. maddesi (yukarıda aktarılan İnsan Hakları İnter-Amerikan Komisyonunun Coard davası raporu, bakınız par. 23) açıkça bir Ek-4 yargılama yetkisi sınırlaması içermemektedir. Buna ek olarak, 1966 CCPR (Sivil ve Politik Haklar Üzerine Sözleşme,1996 tarihli) madde 2/1 uyarınca (bakınız para. 26), 1950 yılında Sözleşmeyi kaleme alanlar Sözleşmenin topraksal kapsamını kesin ve belirli olarak sınırlandırmıştır ve şu hususu iddia etmek güçtür: Bazı durumlardaki toprak-dışı "yargılama yetkisinin" istisnai olarak İnsan Hakları Komitesi tarafından tanınması (başvurucular sadece bir örnek vermektedirler) her koşulda topraksal yargılama yetkisinin, -1966 tarihli CCPR’ nin bu maddesinin açıkça belirttiği gibi- yerine geçmesine neden olacaktır veya (İnsan Hakları Komisyonunun bu şekildeki tanıması ç.n) CCPR 1966 Tercihi Protokolün 1. maddesindeki anlamını tam olarak açıklamaktadır. 1978 tarihli İnsan Hakları Üzerine Amerikan Sözleşmesinin 1 ı maddesinin metni (bakınız para. 24), Avrupa Sözleşmesinin 1. maddesine benzer bir "yargılama yetkisi" koşulu içerir. Başvurucular, maddenin eski hükmüne atıfta bulunan içtihatları, Mahkeme huzurunda aktarmamışlardır. 79. Beşinci ve daha genel olarak, başvurucular şunu iddia etmektedirler: Kendilerinin sorumlu devletlerin yargılama yetkisi içine girdikleri hususunun kabulündeki herhangi bir başarısızlık, Sözleşmenin ordre public (Kamu Düzeni) misyonunu bozguna uğratacak ve insan haklarının korunmasına dair Sözleşme sisteminde üzücü bir boşluk bırakacaktır. 80. Bu açıdan Mahkemenin görevi, bireyin ve onun taşıdığı rolün korunması amacıyla Avrupa kamu düzeninin anayasal bir enstrümanı olarak, Sözleşmenin 19. maddesinde belirtildiği gibi, Sözleşmenin özel karakterini dikkate almak ve Sözleşmeci taraflar tarafından üstlenilen yükümlülüklerin yerine getirilmesini sağlamaktır (yukarıda aktarılan Lozidiou Kararı ( ilk itirazlar), par. 93). Bu nedenle şu hususu iddia etmek oldukça güçtür: "Sorumlu devletlerin toprak-dışı yargılama yetkisinin kabul edilmesindeki bir başarısızlık, Sözleşmenin ordre public (Kamu Düzeni) açısından amacını tehlikeye sokacaktır. Bu husus, esas olarak Sözleşme sisteminin bölgesel ehliyetinin temelini oluşturmaktadır. Veya Sözleşmenin 19. maddesi sistemin topraksal yetkisine ışık tutmamaktadır. Mahkeme gerçekten, yukarıda aktarılan Kıbrıs / Türkiye kararında (para. 78), Kuzey Kıbrıs’ta "insan hakları koruma sisteminde istenmeyen bir boşluktan" sakınmak gerektiğinin farkındaydı. Buna karşın, hükümetler tarafından belirtildiği gibi, bu yorum mevcut olandan tamamıyla faklı bir durumla ilgilidir: Kuzey Kıbrıs sakinleri Türkiye’nin toprak üzerindeki etkili kontrolü ve buna ek olarak Kıbrıs Hükümeti’nin Sözleşme uyarınca üstlenmiş olduğu yükümlülükleri yerine getirmedeki yetersizliği nedeniyle, daha önceden yaralanmış oldukları, Sözleşme sisteminin ve korumasının faydalarından tümüyle yoksun kalmış olacaklardı. Kısaca Sözleşme, 56. maddesine bağlı olarak, temel bir bölge içinde ve özelliklede Sözleşmeci devletlerin yasal alanında (espace juridique) faaliyet göstermektedir. Yugoslavya Federal Cumhuriyeti, açıkça bu yasal alanının içine girmemektedir. Bu eylemler Sözleşmeci Devletlerin hareketleri açısından da olsa, tüm dünyada uygulanmak amacıyla, tasarlanmamıştır. Bundan dolayı Mahkeme sadece tartışma konusu olan toprağın, Sözleşme tarafından korunmasının gerekebileceği hallerdeki yargılama yetkisinin tespitinde, bu güne değin insan haklarının korunması alanında oluşabilecek bir aralık veya boşluktan sakınma arzusuna bağlı kalarak hareket etmiştir. 81. Sonuç olarak, Başvurucular özellikle Mahkemenin yukarıda aktarılan Issa ve Öcalan davalarındaki kabuledilebilirlik kararlarını dayanak göstermektedirler. Mahkeme her iki davada kabul edilebilirlik kararı verdi. Davalar, Türk ajanları tarafından Türk toprakları dışında iddia edildiği gerçekleştirilen eylemler hakkındadır. Buna karşın her iki davada da, "yargılama yetkisi" sorunu, sorumlu Hükümet tarafından gündeme getirilmemiş ve bu meseleye kabuledilebilirlik kararlarında da dikkat çekilmemiştir. Her koşulda bu davalar esas hakkında karar verilmek üzere beklemektedir. Benzer olarak, Xhavara davası ki, bu karara başvurucular atıfta bulunmuşlardı (yukarıda aktarıldı), hakkındaki kabuledilmezlik kararına kadar ki süreç içinde "yargılama yetkisi" hakkında hiçbir itiraz kayıtlı değildir. Aynı şekilde Ek-4 başvurucular, Arnavutluk ve İtalya arasında yargılama yetkisinin paylaşılmasına dair öncelikli olan yazılı antlaşma hakkındaki Hükümetlerin görüşlerini de tartışmamaktadırlar. Ilascu davası ki, başvurucular tarafından da atıfta bulunuldu ve yukarıda aktarıldığı gibi, şu iddiaları içermektedir: Rus güçleri Moldova toprağının bir kısmını kontrol etmektedir; bu mesele hakkındaki karar kesin olarak davanın esası uyarınca verilecektir. Dolayısıyla bu davalar Sözleşmeci Devletlerin yargılama yetkisine dair Sözleşmenin 1. maddesinin anlamı içersinde başvurucular tarafından yapılan yoruma hiçbir destek sağlamamaktadır. 4. Mahkemenin Sonucu 82. Mahkeme bu nedenle şikayet edilen eylemlerden mağdur olan kişiler ile Sorumlu Devletler arasında herhangi bir "yargısal yeri" bağının varlığı hususunda ve dolayısıyla başvurucuların ve onların maktul akrabalarının meseleyi oluşturan toprak-dışı eylem nedeniyle sorumlu devletlerin yargılama yetkisi alanına girdikleri hususunda ikna olmamıştır. B. Geri kalan kabuledilebilirlik meseleleri 83. Yukarıdaki sonuç ışığında, Mahkeme şu hususu dikkate almaktadır: Başvurunun kabul edilebilirliğine ilişkin tarafların ileri sürdüğü kalan diğer iddialar üzerinde bir inceleme gerekli değildir. Bu meseleler "sorumlu devletlerin üyesi olduğu uluslararası organizasyonlar tarafından gerçekleştirilen eylemler nedeniyle sorumlu devletlerin ayrı ayrı sorumluluklarını; başvurucular tarafından Sözleşmenin 35/1. maddesi uyarınca mevcut ve etkin olan hukuki yolları tüketip tüketmediklerini; Mahkemenin, ICJ’nin (Uluslararası Adalet Divanı) yukarıda bahsedilen Monetary Gold kararı tarafından tespit edilen prensiplere rağmen davayı dikkate alıp alamayacağından" oluşmaktadır. C. Özet ve sonuç 84. Mahkeme bundan dolayı şu sonuca varmıştır: Tartışma konusu olan sorumlu devletlerin eylemi ile onların Sözleşmesel sorumlulukları ilişkilendirilemez. Bu nedenle taraflarca ileri sürülen diğer kabuledilebilirlik meseleleri hakkında bir değerlendirme yapmak gerekli değildir. 85. Başvuru bu nedenle Sözleşme hükümleriyle uyuşmaz ve dolayısıyla da Sözleşme madde 35/3 ve 4 uyarınca kabuledilemez ilan edilmek zorundadır. Bu gerekçelerle, Mahkeme oybirliği ile Başvuruyu kabul edilemez olarak ilan eder. Paul MAHONEY Sicil Memuru Luzius WİLDHABER Başkan —— • —— YURT/Türkiye Davası* Başvuru No:12439/03 Strazburg 20 Şubat 2007 Ek-4 OLAYLAR DAVA KOŞULLARI 1974 doğumlu olan başvuran İstanbul’da ikamet etmektedir. Başvuran 2 Aralık 1997 tarihinde İstanbul Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şubesi’ne bağlı polislerce yasadışı silahlı bir örgüte mensup olduğu şüphesiyle gözaltına alınmıştır. İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Savcısı 8 Aralık 1997 tarihli bir iddianameyle başvuranla birlikte diğer sekiz sanığı yasadışı aşırı sol bir örgüt olan THKP/C MLSPB’ye yardım ve yataklık etmek ve patlayıcı madde atmak suçlarıyla itham etmiştir. Savcı, Türk Ceza Kanunu’nun 168 §§ 6 ve 264 §§ 6 ve 8 maddeleriyle 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu’nun 5. maddesi uyarınca başvuranın mahkumiyetini talep etmiştir. Başvuran, 17 Aralık 1997 tarihinde İstanbul DGM yedek hakimi önüne çıkarılmıştır. Hakim, başvuranın tutuklu yargılanmasına hükmetmiştir. DGM, yaptığı yirmi bir duruşma boyunca, başvuranın meşruten tahliye taleplerini «atılı suçun niteliği, ve delillerin durumu» gibi gerekçelerle reddetmiştir. 27 Ocak 2003 tarihinde DGM’de yapılan duruşmada AİHS’nin 5 § 3 maddesine de atıfta bulunan başvuran tutuklu yargılanmaya itiraz etmiştir. Başvuranın bu talebi 28 Ocak 2003 tarihinde ise «isnad edilen suçların sayısı, niteliği ve ciddiyetiyle beraber kaçma tehlikesi ve delil durumu» gibi gerekçeler göz önünde bulundurularak geri çevrilmiştir. İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi 8 Eylül 2004 tarihinde başvuranın serbest bırakılması talimatı vermiştir. Yargılama süreci İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi önünde halen devam etmektedir. HUKUK AÇISINDAN I. AİHS’NİN 5 § 3 MADDESİNİN İHLAL EDİLDİĞİ İDDİASI HAKKINDA Başvuran tutuklu yargılanma süresinin uzunluğundan yakınmaktadır. Bu hususta başvuran AİHS’nin 5 § 3 maddesine atıfta bulunmaktadır. * Dışişleri Bakanlığı Çok Taraflı Siyasî İşler Genel Müdürlüğü tarafından Türkçe’ye çevrilmiş olup, gayrıresmî tercümedir. A. Kabuledilebilirliğe dair İçhukuk yollarının tüketilmediği gerekçesiyle itirazda bulunan Hükümet, Anayasa’da öngörülen güvencelerle birlikte Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu’nda yer verilen düzenlemelere dikkat çekmektedir. AİHS’nin 35 § 1 maddesine atıfta bulunan Hükümet, başvuranın ulusal mahkemeler önünde hiçbir zaman AİHS’nin 5 § 3 maddesine ilişkin bir şikayette bulunmadığını savunmaktadır. Hükümet ayrıca, başvuranın tutuklanmasından doğan zararının tazmini için bir dava açma hakkına sahip olduğunu savunmaktadır. Başvuran bu hususta görüş belirtmemektedir. Ek-4 AİHM, bir ilgilinin AİHM önünde sunmaya niyet ettiği şikayetleri «en azından esas itibariyle içhukukta öngörülen süre ve koşullar içerisinde» ulusal merciler önünde dile getirmesinin yeterli olacağını hatırlatmaktadır (Castells – İspanya, 23 Nisan 1992 tarihli karar, § 27, ve Adıvar ve diğerleri – Türkiye, 16 Eylül 1996, § 65-69). Mevcut davada başvuran, 27 Ocak 2003 tarihinde derhal ulusal mahkemeler önünde AİHS’nin 5 § 3 maddesinde öngörülen düzenlemeleri dile getirmiştir. Ayrıca, başvuranın şikayet konusu, yapılan duruşmalar esnasında içhukuk açısından incelenmiştir. Tartışmalı yargılama sürecinde ulusal mahkemeler, ilgilinin tutukluluk halinin devamı konusunda ulusal yargıca tutuklu yargılamanın devamının gerekli olup olmadığı husunda herbir duruşmada re’sen hüküm verme yetkisi tanıyan Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu’da yer alan imtiyaz hakkını kullanarak re’sen incelemişlerdir. Bu koşullar altında AİHM, ulusal mahkemelerin aşırı olduğu iddia edilen tutukluluk süresini sona erdirerek (bkz. Acunbay – Türkiye, no: 61442/00 ve 61445/00, 31 Mayıs 2005, ve Temel ve Taşkın – Türkiye, no: 40159/98, 14 Kasım 2002) kendileri aleyhinde ileri sürülen eksiklik iddialarından kaçınmalarının mümkün olduğu kanaatindedir. 466 sayılı kanunla öngörülen başvuru yoluna ilişkin olarak ise AİHM başvuranın bir tazminat elde etmesi için bir başvuru yolu bulunmadığından değil, tutuklu yargılanma süresinin aşırılığından şikayetçi olduğunu tespit etmektedir. Başvuran şikayetini AİHS’nin 5 § 3 maddesi yönünden yapmış olup Hükümet’in ileri sürdüğü başvuru yolu yalnızca AİHS’nin 5 § 5 maddesini ilgilendirmektedir (bkz. Yağcı ve Sargın – Türkiye, no: 42554/98, § 25, 7 Şubat 2006). Bu itibarla Hükümet tarafından yapılan ön itirazı reddetmek yerinde olacaktır. Mevcut unsurları göz önünde bulunduran AİHM yerleşik içtihadından doğan ölçütlerin ışığında, AİHS’nin 5 § 3 maddesi yönünden yapılan şikayetin esastan incelenmesi gerektiği kanaatindedir. AİHM ayrıca, bu şikayetin herhangi bir kabuledilemezlik gerekçesi ile karşılaşmadığını tespit etmektedir. B. Esasa dair AİHM, tutukluluk süresi için dikkate alınması gereken dönemin, 2 Aralık 1997 tarihinde başvuranın yakalanmasıyla başlayıp, 8 Eylül 2004 tarihinde salıverilmesiyle sona erdiğini kaydetmektedir. Böylelikle başvuranın tutukluluğu altı yıl dokuz ay beş gün sürmüştür. Bu noktada AİHM’ye göre, belli bir vakada bir sanığın tutuklu yargılanma süresinin makul sınırı aşıp aşmadığını gözetmek görevi ulusal adli makamlara düşer. Bu maksatla ulusal makamlar, masumiyet karinesini de göz önünde tutarak, bireysel özgürlüğe saygı kuralına ilişkin bir istisnayı kamu menfaati bakımından meşru kılan hakiki bir gereklilik olduğunu ortaya koyar ya da reddeder nitelikteki tüm koşulları incelemeli ve salıverilme taleplerine ilişkin ret kararı verirken bu hususu hesaba katmalıdırlar. AİHS’nin 5 § 3 maddesinin ihlal edilip edilmediği noktasında AİHM, sözkonusu kararlarda yer verilen gerekçelere ve ilgilinin dilekçelerinde belirttiği olgulara istinaden bir karar verecektir (bkz. Assenov ve diğerleri – Bulgaristan, 28 Ekim 1998 tarihli karar, § 154). Bu bakımdan yakalanan kimsenin bir suç işlediği hususunda makul şüphelerin sürekliliği, tutukluluğun devamının yasaya uygunluğu bakımından için olmazsa olmaz bir koşuldur. Ancak bu gerekçe belli bir süre sonra yetersiz hale gelir. Bu durumda AİHM, adli makamlar tarafından kabul edilen gerekçelerin özgürlük kısıtlamasını meşru kılmaya devam edip etmediğini ortaya koymalıdır. Bu gerekçelerin uygun ve yeterli olduğu kanısına varıldığı taktirde AİHM, ulusal makamların yargılamanın devamı hususunda özel bir ihtimam gösterip Ek-4 göstermediklerini araştıracaktır (bkz., diğerleri arasında, Mansur – Türkiye, 8 Haziran 1995 tarihli karar, § 52, ve Ali Hıdır Polat – Türkiye, no: 61446/00, § 26, 5 Nisan 2005). Ulusal mahkemelerin, başvuranın müteaddit defalar yinelediği salıverilme taleplerini «atılı suçun cinsi/niteliği», «kanıtların durumu» ve bir defasında da «kaçma tehlikesi» gibi gerekçelere dayanarak reddettikleri hususu dosya unsurlarından anlaşılmaktadır. Kaçma tehlikesiyle ilişkili olarak AİHM, bu tehlikenin yalnızca mahkumiyet halinde alınabilecek cezanın ağırlığı temelinde değil, bu türden bir tehlikenin bulunduğunu teyit edebilecek veya tutuklu yargılanmayı haklı çıkaramayacak kadar hafif gösterebilecek ek unsurların tamamının dikkate alınarak incelenmesi gerektiğini anımsatmaktadır. Mevcut davada ulusal yargıcın, karar gerekçesinde, değerlendirmelerini hangi temele dayandırdığını dayandırdığını, hangi durumda kaçma tehlikesinin belirleyici hale geldiğini ve neden bu gerekçenin bu denli uzun süre geçerliliğini koruduğunu belirtmemiş olması esef vericidir (bkz., diğerleri arasında, Letellier - Fransa, 26 Haziran 1991 tarihli karar, ve Acunbay, adıgeçen, § 60). AİHM, «delil durumu» ölçütünün, ciddi suç emarelerinin varlığı ve sürekliliği olarak kabul edildiğinde, bu koşulların genelde uygun etkenler teşkil etseler dahi mevcut davada böylesi uzun bir tutuklu yargılamanın sürdürülmesini haklı çıkaramayacağı görüşündedir (Ali Hıdır Polat, adıgeçen, § 28). Mevcut davadaki uzun tutuklu yargılama süresini göz önünde bulunduran AİHM bu koşullarda AİHS’nin 5 § 3 maddesinin ihlal edildiği sonucuna varmaktadır. II. AİHS’NİN 6 § 1 MADDESİNİN İHLAL EDİLDİĞİ İDDİASI HAKKINDA AİHS’nin 6 § 1 maddesine atıfta bulunan başvuran, mevcut davada yargılama süresinin «makul süre» ilkesini çiğnediğini iddia etmektedir. Hükümet bu sava karşı çıkmaktadır. A. Kabuledilebilirliğe dair AİHM bu şikayetin AİHS’nin 35 § 3 maddesi bakımından açıkça dayanaktan yoksun ilan edilemeyeceğine kanaat getirmektedir. Bu şikayete ilişkin olarak herhangi bir kabuledilemezlik gerekçesi tespit edilememiştir. B. Esasa dair Hükümet, mevcut dava koşulları dikkate alındığında yargılama süresinin gayrı makul olarak değerlendirilemeyeceği kanaatindedir. Hükümet’e göre bu dava karmaşık bir dava olup başvurana isnad edilen suçlar ağır niteliktedir. Ayrıca tartışmalı ceza yargılaması uzun ve titiz soruşturmalar yapılmasını gerektirmiştir. Netice olarak ulusal mercilerin atalet içinde hareket ettiği ya da ihmalkarlıkta bulunduğu iddia edilemez. Başvuran bu sava itiraz etmektedir. AİHM, hesaba katılması gereken dönemin 2 Aralık 1997 tarihinde başvuranın yakalanmasıyla başladığını kaydetmektedir. Yargılama süreci halen devam etmekte olup Devlet Güvenlik Ek-4 Mahkemesi ve bu mahkemenin yerini alan Ağır Ceza Mahkemesi olmak üzere iki aşamada dokuz yıl bir ay yirmi sekiz gündür sürmektedir. AİHM, bir yargılama süresinin makuliyetinin, dava koşulları, AİHM’nin bu husustaki içtihadı ve bilhassa davanın karmaşıklığı ve başvuran ve yetkili makamların tutumlarının göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi gerektiğini anımsatmaktadır (bkz., diğerleri arasında, Pélissier ve Sassi – Fransa, no: 25444/94, § 67). AİHM daha önce de müteaddit defalar, mevcut davadakine benzer sorunları gündeme getiren başka bir çok davayı incelemiş ve AİHS’nin 6 § 1 maddesinin ihlal edildiği tespitinde bulunmuştur. Kendisine sunulan tüm unsurları inceleyen AİHM, Hükümet’in mevcut davada farklı bir sonuca varmasını sağlayacak ne bir olgu ne de bir argüman sunmadığına kanaat getirmiştir. Bu alandaki içtihadı uyarınca AİHM mevcut davada, tartışmalı yargılama süresinin aşırı olduğu ve «makul süre» ilkesine cevap vermediği kanaatine varmıştır. Bu itibarla AİHS’nin 6 § 1 maddesi ihlal edilmiştir. III. AİHS’NİN 41. MADDESİNİN UYGULANMASI HAKKINDA A. Tazminat Başvuran 28.000 Euro maddi ve 50.000 Euro manevi tazminat talep etmektedir. Hükümet bu taleplere itiraz etmektedir. AİHM, bulunulan ihlal tespiti ile talep edilen maddi tazminat arasında bir illiyet bağı görememekte ve bu nedenle bu talebi reddetmektedir. Buna karşın AİHM, uzun tutuklu yargılanma süresi nedeniyle başvuranın manevi bir zarara maruz kaldığını ve bunun basit bir ihlal tespitiyle yeterince tazmin edilemeyeceğini kabul etmektedir (bkz., bilhassa, Kudla – Polonya, no: 30210/96, § 165, ve Acunbay, adıgeçen, § 70). AİHM, hakkaniyete uygun olarak başvurana manevi tazminat sıfatıyla 10.000 Euro ödenmesinin yerinde olacağını takdir etmektedir. B. Masraf ve harcamalar Başvuran ulusal mahkemeler ve AİHM önünde yaptığı masraf ve harcamalar için 1.110 Euro talep etmektedir. Başvuran ayrıca avukatlık ücreti için yaptığı 4.116 Euro tutarındaki masrafın iadesini talep etmektedir. Bu maksatla başvuran, İstanbul Barosu avukatlık ücret tarifesini gösterir bir belge sunmaktadır. Hükümet bu taleplere itiraz etmektedir. AİHM, başvuranın talebine bağlı olarak yaptığı masraf ve harcamaların kesin olarak hesaplanmasını sağlayacak herhangi bir belge sunmadığını gözlemlemektedir. AİHM’nin yerleşik içtihadına göre bir başvuran, yaptığı masraf ve harcamaların iadesini, ancak sözkonusu masraf ve harcamaların gerçekliğini, gerekliliğini ve makul oranda olduğunu Ek-4 ispatladığı sürece elde edebilir. Sonuç olarak AİHM, mevcut dava koşullarında bu sıfatla bir tazminat ödenmesine yer olmadığını takdir etmektedir. C. Gecikme faizi Gecikme faizi olarak Avrupa Merkez Bankası’nın marjinal kredi kolaylıklarına uyguladığı faiz oranına üç puan eklenecektir. BU GEREKÇELERE DAYALI OLARAK, AİHM OYBİRLİĞİYLE, 1. Başvurunun geriye kalanının kabuledilebilir olduğuna; 2. AİHS’nin 5 § 3 maddesinin ihlal edildiğine; 3. AİHS’nin 6 § 1 maddesinin ihlal edildiğine; 4. a) AİHS’nin 44 § 2 maddesi gereğince kararın kesinleştiği tarihten itibaren üç ay içinde, döviz kuru üzerinden Y.T.L.’ye çevrilmek üzere ve miktara yansıtılabilecek her türlü vergiden muaf tutularak, Savunmacı Hükümet tarafından başvurana manevi tazminat olarak 10.000 Euro (on bin) ödenmesine; b) sözkonusu sürenin bittiği tarihten itibaren ödemenin yapılmasına kadar Hükümet tarafından, Avrupa Merkez Bankası’nın o dönem için geçerli olan faiz oranının üç puan fazlasına eşit oranda faiz uygulanmasına; 5. Adil tatmine ilişkin diğer taleplerin reddine; Karar vermiştir. İşbu karar Fransızca olarak hazırlanmış ve AİHM’nin iç tüzüğünün 77 §§ 2 ve 3. maddesine uygun olarak 20 Şubat 2007 tarihinde yazıyla bildirilmiştir. —— • —— Tebliğler Devlet Bakanlığından: MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARI AVUKATLIK MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI KLOZU I. Kapsam 16 Mart 2006 tarih ve 26110 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarına bağlı olarak verilen bu kloz ile sigortacı, sözleşmedeki şartlara tabi olmak kaydı ile sigortalının poliçede konusu belirlenmiş mesleki faaliyeti ifa ederken görevini gereği gibi yapmamasından, müvekkiline karşı özen borcunu yerine getirmemesinden veya diğer kusurlu davranışlarından doğan zararlar nedeniyle ödemek zorunda kaldığı veya kalacağı tazminat tutarları ile kararlaştırılmışsa yargılama giderleri ve avukatlık ücretlerini poliçede yazılı limitler dahilinde temin eder. II. Teminat Dışında Kalan Haller Ek-4 Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları'nın "A.3. Teminat Dışında Kalan Haller" maddesinde yer alan düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla, müvekkille bağlantılı sırların saklanmaması veya kötüye kullanılması sonucu meydana gelebilecek zararlar teminat dışındadır. III. Ek Sözleşme ile Teminat Altına Alınabilecek Tazminat Talepleri Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları'nın "A.4 Aksine Sözleşme Yoksa Teminat Dışında Kalan Haller, Tazminat Talepleri ve Ödemeler" maddesinde yer alan düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla; 1. Türkiye Cumhuriyeti mevzuatı dışındaki kanunlar çerçevesinde yapılabilecek tazminat talepleri, 2. Sigortalının fiillerinden sorumlu olduğu kişilerin kasıtlı hareketlerinden kaynaklanabilecek tazminat talepleri, 3. Yabancı mevzuatın yanlış yorumlanması veya uygulanması ya da bunlara uyulmamasından kaynaklanan tazminat talepleri, aksine sözleşme yoksa teminat dışındadır. [R.G. 3 Şubat 2009 – 27130] —— • —— Maliye Bakanlığından: GENEL YÖNETİM MALİ İSTATİSTİKLERİ GENEL TEBLİĞİ (GENEL YÖNETİM SEKTÖRÜNÜN KAPSAMI) (SIRA NO: 2) Amaç MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3 üncü maddesinde yer alan genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri tanımından farklı olarak, Kanunun mali istatistiklere ilişkin hükümleri çerçevesinde mali istatistiklerin derlenmesine ve ulusal düzeyde genel yönetim mali istatistiklerine ilişkin kapsam farklılıklarının ortadan kaldırılmasına yönelik olarak, uluslararası sınıflandırmalara uygun bir genel yönetim sektörü belirlemektir. Dayanak MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 52 nci maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 3 – (1) Bu Tebliğin uygulanmasında; a) Kanun: 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununu, b) Bakanlık: Maliye Bakanlığını (Muhasebat Genel Müdürlüğü), c) Genel yönetim sektörü: Avrupa Ulusal ve Bölgesel Hesap Sistemi (ESA 95) kriterleri esas alınarak belirlenen ve ekli listedeki kamu idarelerinden oluşan sektörü, d) Merkezi yönetim alt sektörü: Bu Tebliğ eki listede yer alan genel bütçeli idareler, özel bütçeli idareler ve düzenleyici ve denetleyici kurumlar başlıklarında sayılan kamu idarelerini, e) Mahalli idareler alt sektörü: Bu Tebliğ eki listede yer alan mahalli idareler alt sektörü başlığında sayılan kamu idarelerini, f) Sosyal güvenlik kurumları: Bu Tebliğ eki listede yer alan sosyal güvenlik kurumları alt sektörü başlığında sayılan kamu idarelerini, g) Mahalli idare birlikleri: 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu kapsamındaki birlikleri, Ek-4 h) Kurumsal birim: Diğer kurumsal birimlerle ekonomik işlem yapabilen, yaptığı işlemler sonucunda kendi adına varlık edinebilen, yükümlülük altına girebilen ve bütün ekonomik ve mali işlemlerini kapsayan bir hesap sistemine sahip olan birimi, ifade eder. Genel yönetim sektörü kapsamı MADDE 4 – (1) Genel yönetim sektörü, bu Tebliğe ekli listede yer alan merkezi yönetim, mahalli idareler ve sosyal güvenlik kurumları alt sektörlerinden oluşur. Genel yönetim kapsamındaki idareler, alt sektörler itibariyle Tebliğ eki listede gösterilmiştir. (2) Bu Tebliğ ile belirlenen genel yönetim kapsamına dâhil olan kamu idareleri, mali verilerini Bakanlıkça belirlenen usul, esas ve sürelerde Bakanlığa aktarmakla yükümlü olacaklardır. Genel yönetim sektörünün belirlenmesinin esasları MADDE 5 – (1) Genel yönetim sektörünün belirlenmesinde temel olarak, Avrupa Ulusal ve Bölgesel Hesaplar Sisteminde (ESA 95) yer alan kriterler çerçevesinde kamu idaresinin kurumsal birim olup olmadığı; faaliyetlerini ekonominin diğer sektörlerinden zorunlu ve karşılıksız olarak aldığı vergi ve benzeri kaynaklarla finanse edip etmediği, faaliyetlerinin gelirin yeniden dağılımına yönelik olup olmadığı, kamusal mal veya hizmet üretip üretmediği, yönetim ve fiyat politikalarının genel yönetime dâhil birimler tarafından belirlenip belirlenmediği, genel yönetime dâhil birimlerce kontrol ve finanse edilip edilmediği, piyasa için mal ve hizmet üreten birimlerin bunları ekonomik olarak önemli fiyattan satıp satmadığı, piyasa için mal ve hizmet üreten ve ekonomik olarak önemli fiyat uygulayan birimlerin gelirlerinin giderlerinin %50’si veya daha fazlasını karşılayıp karşılamadığı hususları esas alınmış olup, bu esaslara uyan birimler genel yönetim sektörü kapsamında değerlendirilmiştir. Genel yönetim sektörü kapsamının gözden geçirilmesi MADDE 6 – (1) Bu Tebliğ ile belirlenen genel yönetim sektörünün kapsamı her üç yılda bir Bakanlıkça incelenecek ve ilgili idarelerin de görüşünün alınması sonucunda gerekli olması halinde kapsam yeniden belirlenecektir. Yürürlük MADDE 7 – (1) Kanunun 52 nci maddesi gereği Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Türkiye İstatistik Kurumunun görüşü alınarak hazırlanan bu Tebliğ 1/1/2009 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 8 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Maliye Bakanı yürütür. Ek 1: 13 GENEL YÖNETİM SEKTÖRÜ 1311 MERKEZİ YÖNETİM ALT SEKTÖRÜ 1311.1. Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri 1311.1.001Türkiye Büyük Millet Meclisi 1311.1.002Cumhurbaşkanlığı 1311.1.003Başbakanlık 1311.1.004Anayasa Mahkemesi 1311.1.005Yargıtay 1311.1.006Danıştay 1311.1.007Sayıştay 1311.1.008Adalet Bakanlığı 1311.1.009Millî Savunma Bakanlığı 1311.1.010İçişleri Bakanlığı 1311.1.011Dışişleri Bakanlığı Ek-4 1311.1.012Maliye Bakanlığı 1311.1.013Millî Eğitim Bakanlığı 1311.1.014Bayındırlık ve İskân Bakanlığı 1311.1.015Sağlık Bakanlığı 1311.1.016Ulaştırma Bakanlığı 1311.1.017Tarım ve Köyişleri Bakanlığı 1311.1.018Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 1311.1.019Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 1311.1.020Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı 1311.1.021Kültür ve Turizm Bakanlığı 1311.1.022Çevre ve Orman Bakanlığı 1311.1.023Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği 1311.1.024Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı 1311.1.025Jandarma Genel Komutanlığı 1311.1.026Sahil Güvenlik Komutanlığı 1311.1.027Emniyet Genel Müdürlüğü 1311.1.028Diyanet İşleri Başkanlığı 1311.1.029Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı 1311.1.030Hazine Müsteşarlığı 1311.1.031Dış Ticaret Müsteşarlığı 1311.1.032Gümrük Müsteşarlığı 1311.1.033Denizcilik Müsteşarlığı 1311.1.034Avrupa Birliği Genel Sekreterliği 1311.1.035Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu 1311.1.036Devlet Personel Başkanlığı 1311.1.037Özürlüler İdaresi Başkanlığı 1311.1.038Türkiye İstatistik Kurumu 1311.1.039Gelir İdaresi Başkanlığı 1311.1.040Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 1311.1.041Karayolları Genel Müdürlüğü 1311.1.042Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü 1311.1.043Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü 1311.1.044Tarım Reformu Genel Müdürlüğü 1311.1.045Petrol İşleri Genel Müdürlüğü 1311.1.046Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü 1311.1.047Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü 1311.1.048Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü 1311.1.049Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü 1311.1.050Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü 1311.2. Özel Bütçeli İdareler 1311.2.001Yükseköğretim Kurulu 1311.2.002Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi 1311.2.003İstanbul Üniversitesi 1311.2.004İstanbul Teknik Üniversitesi 1311.2.005Ankara Üniversitesi 1311.2.006Karadeniz Teknik Üniversitesi 1311.2.007Ege Üniversitesi 1311.2.008Atatürk Üniversitesi 1311.2.009Orta Doğu Teknik Üniversitesi 1311.2.010Hacettepe Üniversitesi 1311.2.011Boğaziçi Üniversitesi 1311.2.012Dicle Üniversitesi Ek-4 1311.2.0131311.2.0141311.2.0151311.2.0161311.2.0171311.2.0181311.2.0191311.2.0201311.2.0211311.2.0221311.2.0231311.2.0241311.2.0251311.2.0261311.2.0271311.2.0281311.2.0291311.2.0301311.2.0311311.2.0321311.2.0331311.2.0341311.2.0351311.2.0361311.2.0371311.2.0381311.2.0391311.2.0401311.2.0411311.2.0421311.2.0431311.2.0441311.2.0451311.2.0461311.2.0471311.2.0481311.2.0491311.2.0501311.2.0511311.2.0521311.2.0531311.2.0541311.2.0551311.2.0561311.2.0571311.2.0581311.2.0591311.2.0601311.2.0611311.2.0621311.2.0631311.2.064- Çukurova Üniversitesi Anadolu Üniversitesi Cumhuriyet Üniversitesi İnönü Üniversitesi Fırat Üniversitesi Ondokuz Mayıs Üniversitesi Selçuk Üniversitesi Uludağ Üniversitesi Erciyes Üniversitesi Akdeniz Üniversitesi Dokuz Eylül Üniversitesi Gazi Üniversitesi Marmara Üniversitesi Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Trakya Üniversitesi Yıldız Teknik Üniversitesi Yüzüncü Yıl Üniversitesi Gaziantep Üniversitesi Abant İzzet Baysal Üniversitesi Adnan Menderes Üniversitesi Afyon Kocatepe Üniversitesi Balıkesir Üniversitesi Celal Bayar Üniversitesi Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Dumlupınar Üniversitesi Gaziosmanpaşa Üniversitesi Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Harran Üniversitesi İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kafkas Üniversitesi Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Kırıkkale Üniversitesi Kocaeli Üniversitesi Mersin Üniversitesi Muğla Üniversitesi Mustafa Kemal Üniversitesi Niğde Üniversitesi Pamukkale Üniversitesi Sakarya Üniversitesi Süleyman Demirel Üniversitesi Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Galatasaray Üniversitesi Ahi Evran Üniversitesi Kastamonu Üniversitesi Düzce Üniversitesi Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uşak Üniversitesi Rize Üniversitesi Namık Kemal Üniversitesi Erzincan Üniversitesi Aksaray Üniversitesi Ek-4 1311.2.0651311.2.0661311.2.0671311.2.0681311.2.0691311.2.0701311.2.0711311.2.0721311.2.0731311.2.0741311.2.0751311.2.0761311.2.0771311.2.0781311.2.0791311.2.0801311.2.0811311.2.0821311.2.0831311.2.0841311.2.0851311.2.0861311.2.0871311.2.0881311.2.0891311.2.0901311.2.0911311.2.0921311.2.0931311.2.0941311.2.0951311.2.0961311.2.0971311.2.0981311.2.0991311.2.1001311.2.1011311.2.1021311.2.1031311.2.1041311.2.1051311.2.1061311.2.1071311.2.1081311.2.1091311.2.1101311.2.1111311.2.1121311.2.1131311.2.1141311.2.1151311.2.116- Giresun Üniversitesi Hitit Üniversitesi Bozok Üniversitesi Adıyaman Üniversitesi Ordu Üniversitesi Amasya Üniversitesi Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Ağrı Dağı Üniversitesi Sinop Üniversitesi Siirt Üniversitesi Nevşehir Üniversitesi Karabük Üniversitesi Kilis 7 Aralık Üniversitesi Çankırı Karatekin Üniversitesi Artvin Çoruh Üniversitesi Bilecik Üniversitesi Bitlis Eren Üniversitesi Kırklareli Üniversitesi Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Bingöl Üniversitesi Muş Alparslan Üniversitesi Mardin Artuklu Üniversitesi Batman Üniversitesi Ardahan Üniversitesi Bartın Üniversitesi Bayburt Üniversitesi Gümüşhane Üniversitesi Hakkâri Üniversitesi Iğdır Üniversitesi Şırnak Üniversitesi Tunceli Üniversitesi Yalova Üniversitesi Savunma Sanayi Müsteşarlığı Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türkiye ve Orta-Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Türkiye Bilimler Akademisi Türkiye Adalet Akademisi Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü Vakıflar Genel Müdürlüğü Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü Elektrik İşleri Etüd İdaresi Genel Müdürlüğü Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Türk Akreditasyon Kurumu Türk Standartları Enstitüsü Millî Prodüktivite Merkezi Türk Patent Enstitüsü Ek-4 1311.2.117Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü 1311.2.118Türkiye Atom Enerjisi Kurumu 1311.2.119Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı 1311.2.120İhracatı Geliştirme Etüt Merkezi 1311.2.121Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı 1311.2.122Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı 1311.2.123GAP Bölge Kalkınma İdaresi 1311.2.124Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 1311.2.125Kamu Denetçiliği Kurumu 1311.2.126Ceza ve İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumu 1311.2.127Meslekî Yeterlilik Kurumu 1311.2.128Savunma Sanayi Destekleme Fonu 1311.2.129Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Destekleme Fonu 1311.2.130Özelleştirme Fonu 1311.2.131Başbakanlık Tanıtma Fonu 1311.2.132Döner Sermayeler 1311.2.133Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı 1311.2.134Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı Başkanlığı 1311.2.135Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu 1311.2.136Milli Savunma Bakanlığı Akaryakıt İkmal ve NATOPOL Tesisleri İşletme Başkanlığı 1311.2.137Türkiye Radyo Televizyon Kurumu 1311.2.138Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu 1311.2.139Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü 1311.2.140Kefalet Sandıkları 1311.2.141Sosyal Tesisler 1311.2.142Özerk Olmayan Spor Federasyonları 1311.3. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar 1311.3.001Radyo ve Televizyon Üst Kurulu 1311.3.002Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu 1311.3.003Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu 1311.3.004Kamu İhale Kurumu 1311.3.005Rekabet Kurumu 1311.3.006Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu 1311.3.007Şeker Kurumu 1313 MAHALLİ İDARELER ALT SEKTÖRÜ 1313.1İl Özel İdareleri (Bozcaada ve Gökçeada İlçe Özel İdareleri Dâhil) 1313.2Belediyeler 1313.3Mahalli İdare Birlikleri 1313.4Kalkınma Ajansları 1313.5Gençlik ve Spor İl Müdürlükleri 1314 SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARI ALT SEKTÖRÜ 1314.1Sosyal Güvenlik Kurumu 1314.2Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü 1314.3İşsizlik Sigortası Fonu [R.G. 4 Şubat 2009 – 27131] —— • —— Ek-4 Kamu İhale Kurumundan: 4735 SAYILI KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU KAPSAMINDAKİ YAPIM İŞLERİNDE BEKLENMEYEN FİYAT ARTIŞLARI NEDENİYLE UYGULANACAK İLAVE FİYAT FARKI ESASLARININ UYGULANMASINA İLİŞKİN TEBLİĞ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç ve Kapsam Amaç ve kapsam MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, 26/12/2008 tarihli ve 27092 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2008/14447 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki “4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Kapsamındaki Yapım İşlerinde Beklenmeyen Fiyat Artışları Nedeniyle Uygulanacak İlave Fiyat Farkı Esasları” (Esaslar) çerçevesinde 31/5/2008 tarihinden önce 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre ihalesi yapılan ve 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu kapsamındaki yapım işlerinde, iş kalemleri veya iş gruplarının imalatında 1/1/2008 ile 30/9/2008 tarihleri arasında fiilen kullanılan ve fiyatlarında beklenmeyen artış olan; düz ve nervürlü beton çelik çubuğu, hasır çelik, köşebent, lama, sac, çelik boru, her çeşit profil demiri ile raya verilecek ilave fiyat farkının uygulanmasına açıklık getirmektir. İKİNCİ BÖLÜM Fiyat Farkı Verilmesinin Koşulları, Beklenmeyen Fiyat Artışı ve Uygulama Esasları Fiyat farkı verilmesinin koşulları MADDE 2 – (1) Esasların ekinde yayımlanan malzeme fiyatları esas alındığında ilave fiyat farkı verilecek malzemeler; - Düz ve nervürlü beton çelik çubuğu ve hasır çelik, - Her çeşit profil demiri ve ray, - Köşebent, lama, sac ve çelik boru, olmak üzere üç grupta toplanmaktadır. (2) Esaslar kapsamında ilave fiyat farkı verilebilmesi için; a- Uygulama ayında kullanılan malzemenin fiyatında beklenmeyen bir artışın olması, b- Esasların 5 inci maddesi uyarınca yapılacak hesaplama sonucunda artı (+) bir değerin ortaya çıkması, koşullarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir. (3) İlave fiyat farkı hesabı yapılmadan önce, imalatta kullanılan malzemenin cinsine göre 4 üncü maddede yer alan tablolarda belirtilen uygulama ayında beklenmeyen bir fiyat artışı olup olmadığının tespit edilmesi gerekmektedir. İhalenin yapıldığı ay dikkate alınarak uygulama ayına ilişkin tabloda “Yok” olarak belirtilen aylar için ilave fiyat farkı hesabı yapılmayacaktır. Ancak, uygulama ayı itibariyle beklenmeyen bir fiyat artışı olmakla birlikte ilave fiyat farkı hesabı sonucunun eksi (-) çıkması halinde ilave fiyat farkı kesintisi yapılmayacaktır. Beklenmeyen fiyat artışı MADDE 3 – (1) Esaslar kapsamında ilave fiyat farkı verilebilmesi için, uygulama ayına (imalatın gerçekleştirildiği ay) ait fiyatın baz fiyata (ilgisine göre ihalenin yapıldığı ay veya Aralık 2007 fiyatı) göre artış oranı ile uygulama ayına (imalatın gerçekleştirildiği ay) ait 2003=100 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Alt Sektörlere Göre Endeks Sonuçları Tablosunun “Genel” sütunundaki endeksin temel endekse (ilgisine göre ihale tarihi veya Aralık 2007) göre artış oranı arasındaki farkın 0,03'e eşit veya daha fazla olması gerekir. Beklenmeyen fiyat artışı hesabı MADDE 4 – (1) Uygulama ayında beklenmeyen fiyat artışı olup olmadığı aşağıdaki yönteme göre hesaplanmıştır: Ek-4 Örnek 1: 2006 yılının Mayıs ayında ihalesi yapılan bir yapım işinde, düz ve nervürlü beton çelik çubuğu için, Mayıs 2008 uygulama ayında beklenmeyen fiyat artışı olup olmadığının hesabı: PİYASA FİYATINDAKİ ARTIŞ ORANI ARTIŞ ORANI ÜFE GENEL ENDEKSİNDEKİ Malzemenin Mayıs 2008 FiyatıAralık 2007 Fiyatı ÜFE Genel (Mayıs2008-Aralık 2007) Beklenmeyen endeksi Fiyat artışının => ----------------------------------------------------------------------------------------Gerçekleştiği Malzemenin Aralık fiyatı Ay ( 1479 –780 ) Mayıs 2008 => ------------------ = 0,89 -------------------------= 0,13 780 ÜFE Genel Aralık 2007 endeksi (163,93 – 144,57 ) Mayıs 2008 = 144,57 Beklenmeyen fiyat artışı = 0,89- 0,13 = 0,76 ≥ 0,03’ten daha büyük olduğu için ihalesi 2006 yılının Mayıs ayında yapılan söz konusu yapım işinde, uygulama ayı Mayıs 2008 tarihinde beklenmeyen fiyat artışı vardır. Örnek 2: 2008 yılının Ocak ayında ihalesi yapılan bir yapım işinde, düz ve nervürlü beton çelik çubuğu için, Mayıs 2008 uygulama ayında beklenmeyen fiyat artışı olup olmadığının hesabı: PİYASA FİYATINDAKİ ARTIŞ ORANI ORANI ÜFE GENEL ENDEKSİNDEKİ ARTIŞ Beklenmeyen Malzemenin Mayıs Fiyatı-Ocak Fiyatı ÜFE Genel (Mayıs-Ocak) endeksi Fiyat artışının => --------------------------------------------------------------------------------------Gerçekleştiği Malzemenin Ocak(ihale tarihi) fiyatı ÜFE Genel Ocak ayı endeksi Ay ( 1479 – 843 ) ( 163,93 – 145,18 ) Mayıs 2008 => ------------------ = 0,75 Mayıs 2008 => -----------------------= 0,13 843 145,18 Beklenmeyen fiyat artışı = 0,75- 0,13 = 0,62 ≥ 0,03’ten daha büyük olduğu için ihalesi Ocak 2008 tarihinde yapılan söz konusu yapım işinde, uygulama ayı Mayıs 2008 tarihinde beklenmeyen fiyat artışı vardır. (2) Kamu İhale Kurumu tarafından yapılan hesaplama sonucunda, aylar itibariyle beklenmeyen fiyat artışının aşağıdaki şekilde (Tablo-I, Tablo-II, Tablo-III) gerçekleştiği tespit edilmiştir. İdare tarafından tablolardaki (Tablo-I, Tablo-II, Tablo-III) ihalenin yapıldığı ay satırları esas alınarak, uygulama ayında beklenmeyen fiyat artışının olup olmadığı tespit edilecek ve buna göre ilave fiyat farkının hesaplanıp hesaplanmayacağına karar verilecektir. a) Düz ve nervürlü beton çelik çubuğu ve hasır çelik boru için aylar itibariyle beklenmeyen fiyat artışı; Ek-4 2008 Aylar İtibariyle Beklenmeyen Fiyat Artışını Gösterir Tablo-I İhalenin UYGULAMA AYLARI (2008) gerçekleştirildiği Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos ay 1/1/2008 0,077 0,093 0,350 0,446 0,762 0,861 0,978 0,389 tarihinden önce Ocak Yok 0,249 0,334 0,625 0,717 0,823 0,281 Şubat 0,226 0,308 0,587 0,675 0,778 0.256 Mart 0.057 0.275 0.344 0.423 Yok Nisan 0.197 0.260 0.331 Yok Mayıs 0.051 0.107 Yok Eylül 0,116 Yok Yok Yok Yok Yok b) Her çeşit profil demiri ve ray için aylar itibariyle beklenmeyen fiyat artışı; 2008 Aylar İtibariyle Beklenmeyen Fiyat Artışını Gösterir Tablo-II İhalenin UYGULAMA AYLARI (2008) gerçekleştirildiği Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos ay 1/1/2008 Yok Yok 0,121 0,158 0,393 0,448 0,521 0,410 tarihinden önce Ocak Yok 0,108 0,144 0,375 0,429 0,501 0,392 Şubat 0,088 0,121 0,344 0,395 0,464 0.360 Mart Yok 0.223 0.269 0.329 0.238 Nisan 0.183 0.226 0.282 0,198 Mayıs 0.035 0.080 Yok Eylül 0,360 0,343 0,313 0,197 0,159 Yok c) Köşebent, lama, sac ve çelik boru için aylar itibariyle beklenmeyen fiyat artışı; 2008 Aylar İtibariyle Beklenmeyen Fiyat Artışını Gösterir Tablo-III İhalenin UYGULAMA AYLARI (2008) gerçekleştirildiği Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos ay 1/1/2008 0,056 0,263 0,473 0,690 0,684 0,825 0,756 0,730 tarihinden önce Ocak 0,194 0,391 0,593 0,586 0,719 0,653 0,630 Şubat 0,156 0,314 0,305 0,413 0,357 0.342 Mart 0.127 0.116 0.207 0.158 0.149 Nisan Yok 0.066 Yok Yok Mayıs 0.076 0,034 Yok Eylül 0,580 0,489 0,228 0,054 Yok Yok İlave fiyat farkı hesabı MADDE 5 – (1) Türk parası veya yabancı para birimi cinsinden sözleşmeye bağlanan işlerde ilave fiyat farkı, “F = (M x P0) x [[(Pn-P0) / P0]-[0,90 x(Tn-T0) / T0]]” formülüne göre hesaplanır. (2) İlave fiyat farkı hesabında esas alınacak malzeme miktarı, işin onaylı projesine göre fiilen yapılan işin metrajı hesaplanarak tespit edilecektir. İşin projesinde belirtilen miktardan daha fazla malzeme kullanılması durumunda da işin projesine göre yapılması gereken miktar esas alınarak ilave fiyat farkı hesabı yapılır. Ek-4 (3) İlave fiyat farkı hesabında kullanılacak “1994 Temel Yıllı Toptan Eşya Fiyatları Endeksi (TEFE) Sektörlere Göre Endeks Sayıları” aşağıdaki şekilde olup, hesaplama aşağıdaki yöntem kullanılarak yapılacaktır. ESASLARIN UYGULANMASINDA KULLANILACAK TEFE ENDEKSLERİ Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül 2007 10415.7 10844.1 11554.7 13231.2 14769.2 15744.6 16530.1 16962.1 15250.3 13963.3 6 6 6 0 4 7 7 6 7 8 Örnek-1) 1/1/2008 tarihinden önce ihale edilmiş bir yapım işinin imalatında fiilen kullanılan düz ve nervürlü beton çelik çubuğu ve hasır çeliğin fiyatlarında 2008 yılının Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül uygulama aylarında beklenmeyen fiyat artışı olduğu Tablo-I’de görülmektedir. Söz konusu işte, Haziran ayında gerçekleştirilen bir imalatta kullanılan 10 Ton nervürlü beton çelik çubuğu için ilave fiyat farkı; F = (M x P0) x [[(Pn-P0) / P0]-[0,90 x(Tn-T0) / T0]] F = (10 x 780) x [[(1559-780)/780] – [0,90 x (16530,17-10415,76)/10415,76]] F = (7.800) x [[ 0,999] – [0,528]] F = (7.800) x [ 0,471] F = 3.673,80 TL’ olarak hesaplanmaktadır. Örnek-2) Ocak 2008 yılında ihalesi yapılan bir yapım işinin imalatında fiilen kullanılan, “profil demiri ve ray” için, Mayıs 2008 uygulama ayında beklenmeyen fiyat artışı olduğu Tablo-II’de görülmektedir. Mayıs ayında gerçekleştirilen bir imalatta kullanılan 10 Ton profil demiri için ilave fiyat farkı; F = (M x P0) x [[(Pn-P0) / P0]-[0,90 x(Tn-T0) / T0]] F = (10 x 1011) x [[(1521-1011)/1011] – [0,90 x (15744,67-10844,16)/ 10844,16]] F = (10110) x [[ 0, 504] – [0,407]] F = (10110) x [ 0,097] F = 980,67 TL’ olarak hesaplanmaktadır. Örnek-3) 2008 yılının Nisan ayında ihalesi yapılan bir yapım işinin imalatında fiilen kullanılan, “Köşebent, Lama, Sac ve Çelik Boru” için, Temmuz 2008 uygulama ayında beklenmeyen fiyat artışı olduğu Tablo-III’de görülmektedir. Temmuz ayında gerçekleştirilen bir imalatta kullanılan 10 Ton Çelik Boru için ilave fiyat farkı; F = (M x P0) x [[(Pn-P0) / P0]-[0,90 x(Tn-T0) / T0]] F = (10 x 1622) x [[(1719-1622)/ 1622] – [0,90 x (16962,16-14769,24)/ 14769,24]] F = (16220) x [[ 0, 060] – [0,134]] F = (16220) x [-0,074] F = -1200,28. TL’ olarak hesaplanmaktadır. Beklenmeyen fiyat artışı tanımına göre 2008 yılının Nisan ayında gerçekleştirilen bir yapım işinin imalatında Temmuz 2008 uygulama ayında kullanılan “çelik boru”nun fiyatında beklenmeyen fiyat artışı olmakla birlikte, ilave fiyat farkı formülüne göre yapılan hesaplama sonucunda elde edilen değerin eksi (-) çıkması nedeniyle bu ayda kullanılan çelik boru için ilave fiyat farkı ödemesi yapılmayacaktır. Uygulama esasları MADDE 6 – (1) Yüklenicilerin, ilave fiyat farkından yararlanabilmesi için idareye yazılı olarak başvuruda bulunması gerekmektedir. (2) İşin kesin kabulü yapılmış olsa dahi, imalatta kullanılan Esaslar kapsamındaki malzemeler için yüklenicinin talebi halinde ilave fiyat farkı hesabı yapılır. Ek-4 (3) İmalatta kullanılan malzemenin cinsine göre yukarıdaki beklenmeyen fiyat artışı tabloları dikkate alınarak; 31/5/2008 tarihinden önce ihale edilen yapım işlerinde, iş kalemleri veya iş gruplarının imalatında 1/1/2008 ile 30/9/2008 tarihleri arasında fiilen kullanılan her çap ve boyda düz ve nervürlü beton çelik çubuğu, her ebat ve ağırlıkta hasır çelik, her ebatta köşebent, lama, her ebat ve kalınlıkta sac, her çap ve boyda çelik boru, her çeşit profil demiri ile ray için ilave fiyat farkı formülüne göre hesaplanacak tutar üzerinden yükleniciye ilave fiyat farkı verilmesi gerekmektedir. (4) Yapım işlerinde, 1/1/2008 tarihinden sonra iş kalemleri veya iş gruplarının imalatında kullanılan ve fiyatında beklenmeyen artış olan malzemelere ilave fiyat farkı verilmesi öngörüldüğünden, bu Tebliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasındaki formüle göre yapılan hesaplama sonucunda ilave fiyat farkının artı (+) çıkması halinde yükleniciye ilave fiyat farkı verilir, eksi (-) çıkması durumunda, yükleniciye ödenecek hakedişten fiyat farkı kesintisi yapılmaz. (5) Sözleşmesinin normal süresi sona eren ancak idarenin izni ile cezalı çalışılmak üzere süre uzatımı verilen işlerde, sözleşme süresi içerisinde iş programına uygun olarak gerçekleştirilen imalatta kullanılan malzeme için ilave fiyat farkı verilebilecek olup, işin cezalı çalışan kısmında gerçekleştirilen imalatta kullanılan malzeme için ilave fiyat farkı verilmez. (6) Mücbir sebep veya idarenin kusuru nedeniyle süre uzatımı verilmiş ise, uzatılan süreye göre idarece onaylanan revize iş programına uygun olarak Esaslarda yer alan hükümlere göre imalatta kullanılan malzeme için ilave fiyat farkı verilir. Bu dönemdeki işlerde de yüklenicinin kusurundan kaynaklanan nedenlerle revize iş programına uyulmazsa Esasların 7 nci maddesinin 1 inci fıkrası uyarınca işlem yapılır. (7) Esasların 6 ncı maddesinin 6 ncı fıkrasına göre uygulama yapılabilmesi için artış veya azalış hesabının en geç 30/9/2008 tarihi itibariyle yapılmış olması gerekmekte olup, bu hükmün uygulamasında hakedişe esas miktarlar için uygulama ayına göre ilave fiyat farkı hesabı yapılır. İmalatta kullanılan malzeme miktarındaki artış veya azalış için ise kesin metraj sonucunda artış veya azalışın kesinleştirildiği ay esas alınarak aradaki fark miktar için ilave fiyat farkı hesabı yapılır. Bu durumda, ilave fiyat farkı öncelikle uygulama ayındaki miktarlar esas alınarak, daha sonra kesin metraj sonucunda oluşan fark miktar esas alınarak hesaplanır. Örneğin; 2008 yılının Ocak ayında ihalesi yapılan bir yapım işinin Şubat ayında gerçekleştirilen imalatında kullanılan hakedişe esas nervürlü beton çelik çubuğunun miktarı 100 ton, Ağustos ayında yapılan kesin metraj sonucunda imalatta kullanılan nervürlü beton çelik çubuğunun miktarı ise 120 ton olarak tespit edilmiştir. Bu durumda, ilave fiyat farkı hesabı 100 ton nervürlü beton çelik çubuğu için uygulama ayı olan Şubat ayı itibariyle, 20 ton için ise metrajın kesinleştirildiği Ağustos ayı uygulama ayı gibi değerlendirilerek ilave fiyat farkı hesabı yapılır. (8) Yapım işinin kabulleri ve kesin hesabı yapılmış olsa dahi, idareye yazılı olarak başvuruda bulunan yükleniciye yukarıdaki esaslara göre ilave fiyat farkı verilir. Yürürlük MADDE 7 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 8 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Kamu İhale Kurumu Başkanı yürütür. [R.G. 4 Şubat 2009 – 27131] —— • —— Maliye Bakanlığından: Ek-4 2009 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE UYGULAMA TEBLİĞİ (SIRA NO: 7) Bilindiği üzere, 5828 sayılı 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve muhtelif kanunlarla bütçe işlemleri ile ilgili esas ve usulleri belirleme yetkisi Bakanlığımıza verilmiştir. Bu çerçevede, bütçe uygulama sürecinde sadelik ve kolaylık sağlayarak kuruluşların hizmet sunumlarında daha etkin olabilmelerine imkân tanımak amacıyla bu sürecin ana unsurlarını oluşturan serbest bırakma, revize, ekleme ve aktarma gibi bütçe işlemlerine ilişkin aşağıdaki düzenlemelerin yapılması uygun görülmüştür. ITanımlar 1. Ayrıntılı Harcama Programı (AHP): 5018 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan idarelerin aylar itibariyle yapabilecekleri harcamaları gösteren programı, 1.1. AHP (İcmal): Ekonomik sınıflandırmanın ikinci düzeyi itibariyle oluşturulan ayrıntılı harcama programını, 1.2. AHP (Detay): Tertip düzeyinde oluşturulan ayrıntılı harcama programını, 2. Ayrıntılı Finansman Programı (AFP): 5018 sayılı Kanuna ekli (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan idareler tarafından kullanılan ve içeriğinde giderin (ekonomik sınıflandırmanın ikinci düzeyinde), gelirin ve net finansmanın aylar itibariyle gerçekleşme hedefini gösteren programı, 2.1. AFP (Detay): AFP’nin gider kısmının tertip düzeyinde hazırlanması sonucunda oluşan AFP’yi, 3. Bloke ödenek: Bütçe ödeneklerinin AHP, AFP veya revize işlemleriyle aylara dağıtılmayan kısmını, 4. Revize işlemi: AHP ile AFP’nin gider, gelir ve net finansman bölümlerinde yıl içinde yapılacak her türlü değişiklik işlemini, 5. Serbest bırakma işlemi: AHP ve AFP yürürlüğe girmeden önceki dönemde aylık harcamalara ilişkin genelgeyle düzenlenen harcama izinlerinin yetersiz kaldığı durumlarda ödenek kullanımına izin veren işlemi, 6. Aktarma işlemleri: Belli bir tertibe tahsis edilmiş olan ödeneğin, 5018 sayılı Kanun, yılı bütçe kanunu ve diğer kanun hükümlerine dayanılarak bir tertipten düşülüp başka bir tertibe eklenmesi işlemlerini, 7. Ekleme işlemleri: İlgili kanunları gereğince, bütçede mevcut veya yeni açılacak bir tertibe ödenek ilave edilmesi işlemlerini, 7.1. Gelirli ödenek kaydı işlemleri: 5828 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin 6 ncı fıkrası veya diğer mevzuatta yer alan hükümler gereğince kaydedilecek gelirlerin bütçe ile ilişkisinin kurulması ve kullanımına imkân sağlanması amacıyla mevcut veya yeni açılacak tertiplere yapılacak ödenek kaydı işlemlerini, 7.2. Gelir fazlası karşılığı ödenek kaydı işlemi: 5828 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin 5 inci fıkrasına göre, özel bütçeli idareler ile düzenleyici ve denetleyici kurumların (B) işaretli cetvellerinde öngörülmeyen veya belirtilen tahmini tutarların üzerinde gerçekleşen gelirler karşılığı olarak mevcut veya yeni açılacak tertiplere yapılacak ödenek kaydı işlemlerini, 7.3. Likit karşılığı ödenek kaydı işlemi: 5828 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin 5 inci fıkrasına göre, özel bütçeli idareler ile düzenleyici ve denetleyici kurumların (F) işaretli cetvellerinde belirtilen ödenekleştirilmeyen finansman karşılıkları ile gerçekleşen finansman fazlaları karşılığı olarak mevcut veya yeni açılacak tertibe yapılacak ödenek kaydı işlemini, 7.4. Şartlı bağış ve yardımların ödenek kaydı işlemi: 5018 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi gereğince, kamu idarelerine yapılan şartlı bağış ve yardımların bütçeye gelir kaydedilen tutarları karşılığı ilgili tertibine ödenek kaydedilmesi işlemini, 7.5. Diğer ödenek kaydı işlemleri: Bu bölümde tanımlanan ekleme işlemlerinin dışında kalan ekleme işlemlerini, Ek-4 8. Ödenek devri işlemi: Harcanmayan kısmının ertesi yıla devredeceği ilgili kanunlarla hüküm altına alınmış olan her türlü ödeneğin bütçe ile ilişkisinin kurulması ve kullanımına imkân sağlanması amacıyla mevcut veya yeni açılacak bir tertibe eklenmesi işlemini, 8.1. Akreditif artığı karşılığı ödenek kaydı işlemi: 5018 sayılı Kanunun 35 inci maddesi gereğince, önceki yıllarda açılmış akreditiflere ilişkin devredilen kredi artıklarının yılı bütçesinin ilgili tertiplerine ödenek kaydı işlemini, 8.2. Yüklenme artığı karşılığı ödenek kaydı işlemi: 5018 sayılı Kanunun 35 inci maddesi gereğince, önceki yıllardan devredilen yüklenme artıklarının yılı bütçesinin ilgili tertiplerine ödenek kaydı işlemini, 8.3. Devreden dış proje kredileri karşılığı ödenek kaydı işlemi: 4749 sayılı Kanunun 14 üncü maddesi gereğince, dış proje kredilerinin önceki yılda harcanamayan miktarının yılı bütçesine ödenek kaydı işlemini, 8.4. Şartlı bağış ve yardımların devri işlemi: 5018 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi gereğince, geçmiş yıllarda şartlı bağış ve yardım olarak kaydedilmiş ödeneklerden önceki yılda harcanamamış olan tutarların yılı bütçesinin ilgili tertiplerine devren ödenek kaydı işlemini, 8.5. Diğer ödenek devri işlemi: 5828 sayılı Kanunun 12 nci maddesi gereğince, önceki yılda harcanamayan ödeneklerin yılı bütçesinin ilgili tertiplerine devren ödenek kaydı işlemini, 9. Ödenek iptal işlemi: Muhtelif kanunlarla verilmiş olan yetkilere istinaden bütçe ödeneklerinin iptal edilmesi işlemini, 10. İptal işlemi: Yapılmış olan bütçe işlemini ortadan kaldıran işlemi, ifade etmektedir. II- İlke ve Esaslar 1. İdareler, hizmetlerinin gerektirdiği harcamaları 2009 yılı AHP ve AFP dahilinde gerçekleştireceklerdir. 2. Öngörüldüğü dönemden daha önce kullanılması gerekli olan ödenekler için AHP (İcmal) ve AFP’de değişiklik oluşturmayacak şekilde tertip düzeyinde değişiklikler yapılarak ihtiyacın karşılanması esastır. 3. İdareler, 5018 sayılı Kanunun 21 inci maddesinde yer alan aktarmaya getirilen sınırlamaları ve diğer kanunlardaki benzeri hükümleri dikkate alarak her bir tertibin yılsonu ödenek ihtiyacını göz önünde bulundurup aktarma işlemini gerçekleştirecek veya aktarma talebinde bulunacaklardır. Diğer taraftan ödenek eklenen tertipten düşme yapılamayacağından idareler bu yönde aktarma işlemi yapamayacağı gibi aktarma talebinde de bulunmayacaklardır. 4. Her türlü ilave ödenek ihtiyacı, öncelikle idarenin tasarrufu mümkün olan tertiplerinden aktarma yapılmak suretiyle karşılanacaktır. 5. 5828 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin 2 nci fıkrasına göre yapılacak aktarma işlemlerinde aşağıdaki ilke ve esaslara uyulacaktır; a) Madde hükmü ile idarelere verilen aktarma yetkisinin hesaplanmasında aktarma işlemi ile ödenek eklenecek tertibin kesintili başlangıç ödeneğinin % 20’si esas alınacaktır. Bu itibarla, yıl içinde yapılan aktarma ve ekleme işlemleri sonucu meydana gelen ödenek değişiklikleri söz konusu oranın hesabında dikkate alınmayacaktır. Ayrıca, yıl içinde yeni açılan tertiplerin başlangıç ödeneğinden söz edilemeyeceğinden idareler yeni açılan tertiplere ödenek aktarması yapamayacaklardır. b) İdareler, belirtilen oranı aşmamak üzere birden fazla aktarma işlemi gerçekleştirebileceklerdir. Ancak idarelerce aktarılan ödenek miktarı, hiçbir şekilde eklenen tertibin kesintili başlangıç ödeneğinin % 20’sini geçmeyecektir. c) Bakanlığımıza iletilen bütçe içi aktarma taleplerinde, idarelere verilen aktarma yetkisinin kullanılıp kullanılmadığı hususu ayrıca değerlendirileceğinden, idareler öncelikle % 20’lik yetkilerini kullanarak aktarma işlemlerini gerçekleştirecekler, söz konusu yetki kullanılmadan Bakanlığımızdan bütçe içi aktarma talebinde bulunmayacaklardır. Ek-4 6. Aktarma işleminin yapılabilmesi için aktarılacak ödeneğin, işlemin yapıldığı tarih itibariyle kullanılabilir (serbest, ödenek gönderme belgesine bağlanmamış, ön ödeme yapılmamış) durumda olması gerekmektedir. 7. Bütçelerin, "03- Mal ve Hizmet Alım Giderleri" ve "05- Cari Transferler" ekonomik kodlarında yer alan cari nitelikli ödenekler ile "06- Sermaye Giderleri" ve "07- Sermaye Transferleri" ekonomik kodlarında yer alan sermaye nitelikli ödenekler arasında aktarma yapılmaması esastır. Ancak zorunlu hallerde, idarelerin bu nitelikteki aktarma işlemlerinin tamamı ilgili mevzuat çerçevesinde Bakanlığımızca sonuçlandırılacaktır. 8. Likit karşılığı ve gelir fazlası karşılığı ödenek kaydı işlemlerinde aşağıdaki esaslara uyulacaktır: a) Likit karşılığı ödenek kaydı işlemlerinde; devreden kullanılabilir nakit olarak, açılış bilançolarının "10-Hazır Değerler" hesap grubunda yer alan hesapların bakiyelerinden proje özel hesabı, şartlı bağış ve yardımlar, emanetler, alınan depozito ve teminatlar, alınan kısa vadeli avanslar, ödenecek vergi ve fonlar, ödenecek sosyal güvenlik kesintileri ile fonlar veya diğer kamu idareleri adına yapılan tahsilat tutarları düşüldükten sonra kalan pozitif değer dikkate alınacaktır. b) İdareler, devreden kullanılabilir nakit tutar ile finansman cetvelinde öngörülen net finansman tutarı arasındaki fark kadar likit karşılığı ödenek kaydı yapabileceklerdir. Ayrıca, (B) işaretli cetvellerinde yer alan öz gelir kodlarının dördüncü düzeyi itibariyle tahmin edilen tutarları aşan miktarlar için gelir fazlası karşılığı ödenek kaydı yapabileceklerdir. c) Hazine yardımı alan özel bütçeli idareler, önceki yıla mahsuben gönderilen hazine yardımı tutarları için de likit karşılığı ödenek kaydı yapabileceklerdir. d) Hazine yardımı alan özel bütçeli idarelerde, önceki yıldan devreden kullanılabilir nakit tutarların ve (B) işaretli cetvellerindeki tahmini tutar üzerinde gerçekleşen gelirlerin, öncelikle aylık nakit ihtiyacının karşılanmasında kullanılması, aylık nakit ihtiyacı karşılanmadan likit karşılığı ve gelir fazlası karşılığı ödenek kaydı yapılmaması esastır. e) Likit karşılığı ödenek kaydı yapılırken, idarenin nakit ihtiyacının göz önünde bulundurulması ve nakit yönetiminin sıkıntıya sokulmaması amacıyla, belli bir nakit değerin (kasa+banka) ödenek kaydedilmeyerek ihtiyat olarak hesaplarda tutulması gerekmektedir. f) İdareler, likit karşılığı ve gelir fazlası karşılığı ödenek kaydı işlemlerini, kamu kaynaklarının verimli ve etkin kullanılması ve yedek ödenek taleplerinin en aza indirilmesini teminen, öncelikle bütçenin mevcut ödenek ihtiyacını ve gerçekleşmeler dikkate alındığında yıl sonunda ortaya çıkması muhtemel ödenek ihtiyaçlarını karşılamak üzere yapacaklardır. g) Şartlı bağış ve yardımların devrinden kaynaklanan ödenek kaydı işlemleri, “Şartlı Bağış ve Yardımların Devri” işlem türü kullanılarak, net finansman (5.0.0.0 Ekonomik Kodu) ile ilişkilendirilmek suretiyle gerçekleştirilecektir. Akreditif ve yüklenme artığı karşılığı ödenek kaydı işlemleri “V- Akreditif ve Yüklenme Artığı Devir İşlemleri” bölümündeki açıklamalar çerçevesinde gerçekleştirilecektir. 9. Yılı yatırım programlarında değişiklik gerektiren bütçe işlemlerinden önce "2009 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Karar"a uygun olarak gerekli program değişiklikleri tamamlanacaktır. 10. Hatalı bütçe işlemi, iptal edilmek suretiyle düzeltilecektir. İptal işleminin yapılabilmesi için ilgili tertiplerdeki hatalı işleme konu olan ödeneğin, kullanılabilir durumda bulunması gerekmektedir. 11. Ödenek devrine ilişkin işlemler ile özel gelir karşılığı konulan ödeneklerin gelir gerçekleşmesine bağlı aktarmalar hariç olmak üzere, kuruşlu bütçe işlemi yapılmayacaktır. III- Genel Bütçeli İdarelerde Özel Gelir Karşılığı Yer Alan Ödeneklere İlişkin İşlemler Muhtelif kanun hükümleri çerçevesinde genel bütçeli idarelerce yıl içinde elde edilmesi tahmin edilen özel gelirler dikkate alınarak bu idarelerin bütçelerine 2009 yılında tefrik edilen ödeneklerin kullanımında aşağıdaki ilkelere uyulacaktır: Ek-4 1. 2008 yılında bu amaçla tefrik edilip kullanılmayan ödenekler, 2009 yılı bütçesinde mevcut veya yeni açılacak tertiplere devren ödenek kaydedilecektir. 2. Bütçelerin "6" finansman kodundaki ödeneklerden; a) Tefrik edildiği tertipte kullanılması öngörülen ödenekler, gelir gerçekleşmesine göre kullanılacaktır. b) Tefrik edildiği tertipten hizmetin gerektirdiği ilgili tertiplere aktarılarak kullanılması öngörülen ödenekler, gelir gerçekleşmelerine göre aktarma yapılmak suretiyle kullanılacaktır. IV- İlama Bağlı Borçlar ve Yasal Giderler Analitik Bütçe Sınıflandırmasında "ilama bağlı borçlar" ayrı bir tertipte bütçelenmemektedir. Bu tür ödemeler, borç konusu hizmetlerin yürütüldüğü ilgili tertiplerden yapılmaktadır. Bu kapsamda yapılacak aktarma talepleri ve harcamalarda, aşağıda yer alan hususlara uyulacaktır: 1. İlamdan kaynaklanan borçlar, borcun doğduğu hizmetin yürütüldüğü tertiplerden ödenecektir. 2. Bu tür ödemelerden kaynaklanan ödenek yetersizlikleri, öncelikle tasarrufu mümkün olan tertiplerden aktarma yapılmak suretiyle karşılanacaktır. 3. Tasarruf imkânının bulunmaması halinde, Bakanlığımız bütçesine bu amaçla tefrik edilmiş olan ilgili tertiplerden gerekli ödenek talep edilebilecektir. Öte yandan idarelerin beyiye aidatları ve mahkeme harç ve giderlerine ilişkin ödenek ihtiyaçları, öncelikle tasarruf imkânı olan tertiplerden ödenek aktarmak suretiyle karşılanacak, tasarruf imkânının bulunmaması halinde Bakanlığımız bütçesinde yer alan ilgili tertipten karşılanmak üzere ödenek talebinde bulunulacaktır. V- Akreditif ve Yüklenme Artığı Devir İşlemleri 5018 sayılı Kanunun 35 inci maddesine göre; açılmış olan akreditiflere ilişkin kredi artıkları ile yüklenme artıkları, ertesi yıla devredilmekle birlikte ödenekleri iptal olunmaktadır. Bu çerçevede, artık karşılıklarının ödenek kaydedilmesine ilişkin olarak; 1. Genel bütçeli idareler, ödenek devrine dayanak teşkil eden belgeleri ekleyerek, ödenek devir taleplerini Bakanlığımıza iletecekler ve Bakanlığımızca ödenek devri işlemi gerçekleştirilecektir. 2. Diğer idareler ise akreditif ve yüklenme artığı karşılığı ödenek kaydı işlemlerini, 5018 ve 5828 sayılı Kanunların ilgili hükümleri çerçevesinde, ilgisine göre “Akreditif Artığı Ekleme” veya “Yüklenme Artığı Ekleme” işlem türünü kullanarak, net finansman (5.0.0.0 Ekonomik Kodu) ile ilişkilendirmek suretiyle gerçekleştireceklerdir. VI- Bütçe İşlemlerinde Yetki Bütçe işlemleriyle ilgili olarak, muhtelif kanunlarla doğrudan idarelere verilen yetkiler ile Bakanlığımıza verilmiş olan yetkilerden idarelere devredilenlerin kullanımında aşağıdaki esas ve usullere uyulacaktır. 1. Revize işlemleri AHP (İcmal) ve AFP’deki revizeler Bakanlığımız tarafından; icmali değiştirmeyecek tertip düzeyindeki değişiklikler ise idareler tarafından yapılacaktır. Bloke tutulan ödeneklere ilişkin revizeler, Bakanlığımız tarafından tertip bazında yapılacağından, idarelerce revize talepleri Bakanlığımıza bu düzeyde iletilecektir. 2. Aktarma işlemleri a) Kurum içi aktarma işlemleri: 5828 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin 2 nci fıkrası çerçevesinde; genel ve özel bütçeli idareler, aktarma yapılacak (aktarma işlemi ile ödenek eklenecek) tertipteki ödeneğin % 20’sine kadar kendi bütçeleri içinde ödenek aktarması yapabileceklerdir. 2009 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Karara uygun olarak 2009 Yılı Yatırım Programına ek yatırım cetvellerinde yer alan projeler arasında aktarma yapılması halinde, 5018 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin üçüncü fıkrasında yer Ek-4 alan sınırlamalara tabi olmaksızın, “II- İlke ve Esaslar” bölümündeki açıklamalara uygun olarak, aktarma yapılacak (aktarma işlemi ile ödenek eklenecek) tertipteki kesintili başlangıç ödeneğinin % 100’üne kadar yapılacak aktarma işlemleri ilgili idarece, bu oranı aşan projeler arası aktarmalar ise Bakanlığımızca sonuçlandırılacaktır. 5828 sayılı Kanuna ekli (E) işaretli cetvelin (71) inci sırasında yer alan hüküm gereğince yapılacak aktarma işlemleri, ilgili yükseköğretim kurumlarınca gerçekleştirilecektir. Bu aktarmaların dışında kalan her türlü kurum içi aktarma işlemlerine ilişkin talepler Bakanlığımızca değerlendirilecektir. b) Kurumlar arası aktarma işlemleri: Cari yıl içinde yapılan hizmetlerin bedellerini karşılamak amacıyla aralarında varılacak mutabakat üzerine Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçeleri arasındaki karşılıklı aktarma işlemleri, bütçesinden ödenek aktarılan idare tarafından gerçekleştirilecektir. 5828 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin üçüncü fıkrası gereğince, 180 sayılı KHK kapsamında genel bütçeli idareler tarafından Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’na yaptırılacak işlere ilişkin ödenekler, ilgili idarelerce Bayındırlık ve İskân Bakanlığı bütçesine aktarılacaktır. Bu aktarmaların dışında kalan her türlü kurumlar arası aktarma işlemlerine ilişkin talepler Bakanlığımızca değerlendirilecektir. 3. Ekleme işlemleri a) 5793 sayılı Kanun ile 4706 sayılı Kanuna eklenen geçici 10 uncu madde ve 1739 sayılı Kanunun 51 inci maddesine eklenen dördüncü ve beşinci fıkra hükümleri gereğince yapılacak gelirli ödenek kaydı işlemleri ve ilgili mevzuatında Maliye Bakanlığınca sonuçlandırılacağı belirtilen gelirli ödenek kaydı işlemleri Bakanlığımızca, diğer gelirli ödenek kaydı işlemleri ise idareler tarafından gerçekleştirilecektir. b) Gelir fazlası karşılığı ödenek kaydı, likit karşılığı ödenek kaydı, şartlı bağış ve yardımların ödenek kaydı ve diğer ödenek kaydı işlemleri idareler tarafından gerçekleştirilecektir. 4. Ödenek devri işlemleri a) Akreditif ve yüklenme artığı karşılığı ödenek kaydı işlemi genel bütçeli idarelerde Bakanlığımızca, diğer idarelerde ise ilgili idarelerce yapılacaktır. b) Devreden dış proje kredileri karşılığı ödenek kaydı işlemi, şartlı bağış ve yardımların devri işlemi ve diğer ödenek devri işlemleri Bakanlığımızca değerlendirilecek ve sonuçlandırılacaktır. 5. Ödenek iptal işlemi Şartlı bağış ve yardımlara ilişkin ödenek iptal işlemi, genel bütçeli idarelerde Bakanlığımızca özel bütçeli idarelerde ise idarelerce gerçekleştirilecektir. Bunun dışındaki ödenek iptal işlemleri Bakanlığımızca değerlendirilecek ve sonuçlandırılacaktır. 6. İptal işlemi İptal işlemi, iptale konu bütçe işlemini yapan idare tarafından gerçekleştirilecektir. VII- Bütçe İşlem Süreçleri 1. Revize işlemi Revizelere ilişkin talepler, "Bütçe İşlem Talep Formu"na gerekçe eklenmek suretiyle Bakanlığımıza iletilecektir. Strateji Geliştirme Birimleri, Bakanlığımızca gerçekleştirilen revize işlemi üzerine tertip düzeyindeki gerekli değişiklikleri e-bütçe’de yapacaklar ve işlemin sonucunu Bakanlığımıza ileteceklerdir. İdarelerin yetkisinde olan detay kayıtlardaki değişiklik işlemleri, 7 gün içinde Bakanlığımıza bildirilecektir. Bloke tutulan ödeneklere ilişkin revizeler tertip bazında yapılacağından, idarelerce revize talepleri Bakanlığımıza bu düzeyde gönderilecektir. Ek-4 Hazine yardımı alan özel bütçeli idarelerin bloke tutulan hazine yardımlarının kullanılabilir duruma getirilmesi, söz konusu idarelerin talebi üzerine, aylık nakit ihtiyaçları Bakanlığımızca değerlendirilerek, AFP revize işlemi yapılmak suretiyle gerçekleştirilecektir. Bu çerçevede, idareler ay sonu kasa, banka, avans, emanet durumları ve diğer likit değer ve nakdi yükümlülüklerine ilişkin verilerinin yanı sıra ilgili ay harcama ve gelir tahminlerini içeren gerekçeli bir yazıyla hazine yardımı revizesi taleplerini en geç ilgili ayın 5’ine kadar Bakanlığımıza göndereceklerdir. 2. Ödenek aktarma, ekleme, ödenek devri, ödenek iptal ve iptal işlemleri talepleri Bakanlığımızca yapılacak aktarma, ekleme, ödenek devri, ödenek iptal ve iptal işlemlerine ilişkin talepler, gerekçeleriyle birlikte "Bütçe İşlem Talep Formu" doldurularak idarelerce Bakanlığımıza iletilecektir. 3. Bütçe işlemlerinin bildirimi İdarelerce yapılan aktarma, ekleme, ödenek devri ve ödenek iptal işlemleri bu işlemlere ilişkin bütçe işlem formları ile birlikte; - Sayıştay Başkanlığına, - Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne, - Muhasebat Genel Müdürlüğüne, bildirilecektir. Diğer taraftan kurumlar arası aktarma işlemlerinde bütçesine ödenek aktarılan idareye de yukarıdaki şekilde bildirim yapılacaktır. 4. Bütçe işlemlerinde "Yeni Tertip" açılması Kurum bütçelerinde açılması gereken yeni tertipler ile gelir ve finansman kodları, ilgili kurum ile Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünde kurum bütçesinden sorumlu Devlet Bütçe Uzmanı arasında Analitik Bütçe Sınıflandırmasının kurumsal, fonksiyonel, finansman tipi ve ekonomik sınıflandırma ilke ve kriterleri bakımından mutabakat sağlanarak açılacaktır. 5. Bütçe işlemlerinin iptali İptal işlemleri, "Bütçe İşlemi İptal Formu" kullanmak suretiyle gerçekleştirilecektir. Bu işlemler, gerekçesiyle birlikte daha önce işlemle ilgili bildirim yapılmış olan birimlere gönderilecektir. 6. İşlemlerin e-bütçe’de kaydı ve izlenmesi İdareler, her türlü bütçe işlemlerini ve bütçe işlem taleplerini e-bütçe’de gerçekleştireceklerdir. Bütçe işlemleri ile bütçe işlem talepleri ayrı bölümlerde izlendiğinden idareler bütçe işlemlerini ilgili bütçe işlem türü altında yer alan "bütçe işlem" seçeneğinden, bütçe işlem taleplerini ise ilgili bütçe işlem türü altında yer alan "talep" seçeneğinden gerçekleştireceklerdir. Bu Tebliğin uygulanmasıyla ilgili olarak ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye, her türlü tedbiri almaya Bakanlığımız yetkilidir. Tebliğ olunur. [R.G. 7 Şubat 2009 – 27134] —— • —— Maliye Bakanlığından: TEDAVİ YARDIMINA İLİŞKİN UYGULAMA TEBLİĞİ (SIRA NO: 8) Bilindiği üzere, (6) sıra numaralı Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliği (Bundan sonra Tebliğ olarak ifade edilecektir.) 23/10/2008 tarihli ve 27033 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Ek-4 Söz konusu Tebliğde aşağıda belirtilen değişiklik ve düzenlemelerin yapılması gerekli görülmüştür. 1. Tebliğin 5.1.4 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “Resmi sağlık kurumunda veya personelin bağlı olduğu kurum bünyesinde yapılan protez tedavileri ile ilgili olarak yapılması gerekli görülen akrilik veya seramik veneer kron, hassas tutuculu kron, implant üstü kron v.b. metal destekli tek parça kron ve tek parça döküm kronlar ile alt-üst çene iskelet dökümünün ilgili resmi sağlık kurumu ve kuruluşu tarafından yapılması/hizmet alımı ile sağlanması halinde akrilik veya seramik veneer kron, hassas tutuculu kron, implant üstü kron v.b. metal destekli tek parça kron ve tek parça döküm kron için (malzeme dahil) 11 TL, alt-üst çene iskelet dökümü için (malzeme dahil) 43 TL döküm işçilik ücreti sağlık kurumunun faturasında belirtilmek kaydıyla ödenir. Söz konusu işlemlerin, protez tedavisini yapan sağlık kurumları tarafından yapılmayarak mevzuat hükümlerine dayanılarak başhekimliklerce, üniversitelerde ise dekanlıklarca organize edilerek yaptırılması ve hastaya fatura düzenlenmesi halinde fatura bedeli yukarıda belirtilen fiyatları aşmamak kaydıyla hastalara ödenir. Bu işlemlerin serbest diş hekimliklerinde yaptırılması halinde, ayrıca döküm işçilik ücreti ödenmez.” 2. Tebliğin “Özel sağlık kurum ve kuruluşlarında diş tedavisi” başlıklı 5.2 nci maddesi ve 2.7.7 nci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır. Bu Tebliğin yürürlük tarihinden itibaren diş tedavisi amacıyla özel sağlık kurum ve kuruluşları ile serbest diş hekimliklerine sevk yapılmayacaktır. Konuyla ilgili olarak yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar, Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yönetmeliği ve Tebliğ hükümleri çerçevesinde diş tedavileri resmi sağlık kurum ve kuruluşlarında sağlanmaya devam edilecektir. 3. Tebliğin 12.1.2 nci maddesinin dördüncü fıkrasına “Özel sağlık kurumlarında yapılan günübirlik tedavilerde kullanılan ve tanıya dayalı işleme dahil olmayan ilaçların serbest eczanelerden temini esastır.” ibaresi ilave edilmiştir. 4. Tebliğin 12.2 nci maddesinin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesi madde metninden çıkarılmıştır. 5. Tebliğin 12.7.14 üncü maddesinin c-3/d bendine son fıkrasından önce gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir. “Lapatinib: Daha önce antrasiklin, taksan ve trastuzumab ile tedavi görmüş ve halen progresyon gösteren, c-erb B2 immünhistokimya testi sonucu 3+ veya FISH + olan metastatik meme kanserli hastalarının tedavisinde kapesitabin ile kombine olarak kullanılır. Lapatinib + kapesitabin progresyona kadar geçen sürede, hastanın tedaviden fayda görmesi ve bu durumun reçete üzerinde hekim tarafından belirtilmesi halinde ödenir. Lapatinib + kapesitabin kullanılıyor iken progresyon gelişen hastalarda tedavinin sonraki basamaklarında lapatinib ödenmez.” 6. Tebliğin 12.7.20 numaralı maddesine (b) bendinin ilk fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki (c) bendi eklenmiştir. “c)12 aylıktan küçük; -Soldan sağa şantlı doğuştan kalp hastalığına sahip olup, konjestif kalp yetersizliği tedavisi alması gereken bebeklerde, -Siyanotik doğuştan kalp hastalıkları olan bebeklerde, -Düzeltilmemiş ya da kısmen düzeltilmiş kompleks doğuştan kalp hastalıkları olan bebeklerde, -Opere edildiği halde rezidü hemodinamik bozukluk nedeniyle konjestif kalp yetersizliği tedavisi almaya devam eden bebeklerde, -Önemli pulmoner hipertansiyonlu bebeklerde (Sistemik basıncın %50’sinden fazlası) -Hemodinamik bozukluk nedeniyle tedavi alması gereken kardiyomiyopatili bebeklerde. 12-24 ay arası; -Düzeltilmemiş ya da kısmen düzeltilmiş kompleks doğuştan kalp hastalığı olan bebeklerde, Ek-4 -Opere edildiği halde rezidü hemodinamik bozukluk nedeniyle konjestif kalp yetersizliği tedavisi almaya devam eden bebeklerde, -Hemodinamik bozukluk nedeniyle tedavi alması gereken kardiyomiyopatili bebeklerde, -Önemli pulmoner hipertansiyonu olan bebeklerde (Sistemik basıncın %50’sinden fazlası) kullanılır.” 7. Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer. [R.G. 7 Şubat 2009 – 27134] —— • —— İlânlar Adalet Bakanlığından : Şişli 2. Sulh Hukuk Mahkemesine ait Esas : 2007/1476 sayılı dava dosyası ile Şişli 4. İcra Müdürlüğünün Esas : 2007/7387 ve Esas : 2007/5921 sayılı takip dosyalarının zayi olduğu anlaşıldığından, 4473 sayılı Yangın, Yersarsıntısı, Seylâp veya Heyelân Sebebiyle Mahkeme ve Adliye Dairelerinde Ziyaa Uğrayan Dosyalar Hakkında Yapılacak Muamelelere Dair Kanun hükümlerini söz konusu dosyalar için uygulanmasına ve anılan Kanun hükümleri gereğince işlem yapılmasına karar verildiği ilan olunur. [R.G. 5 Şubat 2009 – 27132] —— • —— Adalet Bakanlığından: İstanbul 3. İcra Müdürlüğüne ait Esas: 2007/2125 sayılı takip dosyasının kaybolduğu anlaşıldığından, 4473 sayılı Yangın, Yersarsıntısı, Seylâp, Heyelân Sebebiyle Mahkeme ve Adliye Dairelerinde Ziya Uğrayan Dosyalar Hakkında Yapılacak Muamelelere Dair Kanun hükümlerinin söz konusu dosya için uygulanmasına ve anılan Kanun hükümleri gereğince işlem yapılmasına karar verildiği ilan olunur. [R.G. 8 Şubat 2009 – 27135] —— • —— Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünden : İHALELERE KATILMAKTAN YASAKLAMA KARARI 1. İhale Kayıt Numarası 2008/3 (İKN) 2. Yasaklama Kararı Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Veren Bakanlık/Kurum Müdürlüğü 3. İhaleyi Yapan İdarenin Adı Silivri Açık Ceza İnfaz İl/İlçe İstanbul/Silivri Ek-4 Adresi Kurumu Silivri Açık Ceza İnfaz Kurumu TelFaks 0 212 726 00 00/ 726 00 01 Posta 31200 E-Mail Kodu 4. İhalelere Katılmaktan Yasaklanan Gerçek 5. Ortak ve/veya veya Tüzel Kişi Ortaklıkların Hedef Giyim Gıda İnşaat Kuyumculuk Elektrik Adı/Unvanı Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Eminönü Tarvay Alt Geçidi Adresi No:18 Eminönü-İstanbul T.C. Kimlik No. Vergi Kimlik/ Mükellefiyet 4610374882 No. Kayıtlı Olduğu İstanbul Ticaret Odası Ticaret/Esnaf Odası Ticaret/Esnaf 593960 Sicil No. 6. 7. Yasaklamanın aA Yı b-4735 Yasaklam ( ) (1) Dayanağı ve 4734 ( ) y l KİSK a Süresi Kapsamı KİK (X d-Diğer c-2886 DİK ) Mevzuat Tüm Tüm ( ) İhalelerden İhalelerden Bakanlık Bakanlık ( ) İhalelerinden İhalelerinden Kurum Kurum ( ) İhalelerinden İhalelerinden ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Yasaklama Kararı Aşağıdaki Açıklamalar Dikkate Alınarak Doldurulacaktır. 1 - İKN : İstisna kapsamındakiler dahil 4734 ve 4735 sayılı Kanunlara göre yapılan yasaklamalarda doldurulacaktır. 2 - T.C. Kimlik No : Yasaklananın gerçek kişi olması durumunda doldurulacaktır. 3 - Kayıtlı Olduğu Ticaret/Esnaf Odası ve Ticaret Esnaf Sicil No : Herhangi bir Ticaret veya Esnaf Odasına kayıtlı olmaması halinde kayıtlı olmadığı belirtilecektir. 4 - Diğer Mevzuat : İstisna kapsamındakiler dahil 4734, 4735 ve 2886 sayılı Kanunların dışındaki mevzuata göre verilen yasaklamalarda doldurulacaktır. 5 - Ortak ve/veya Ortaklıkların : 4734 sayılı Kanunun 58/2 nci maddesi ile 4735 sayılı Kanunun 26/2 nci maddesinde sayılan ortak ve/veya ortakların bulunması halinde bu bölüm doldurulacaktır. Bu bölümde yer alan kişinin birden fazla olması durumunda ek yapılabilir. Adalet Bakanlığından : İHALELERE KATILMAKTAN YASAKLAMA KARARI Ek-4 1. İhale Kayıt Numarası 2007/17876 (İKN) 2. Yasaklama Kararı Adalet Bakanlığı Veren Bakanlık/Kurum 3. İhaleyi Yapan İdarenin Ödemiş M Tipi Ceza Adı İl/İlçe Ödemiş İnfaz Kurumu Anafartalar Mah. Çakıcı TelAdresi Cad. No:145 İzmir /Ö 0 232 546 01 25 Faks demiş Posta 35750 E-Mail Kodu 4. İhalelere Katılmaktan Yasaklanan Gerçek 5. Ortak ve/veya veya Tüzel Kişi Ortaklıkların Azizoğulları İç ve Dış Adı/Unvanı Ticaret Limited Şirketi Gaziler Cad. No:353/3 Adresi Yenişehir/İzmir T.C. Kimlik 31663794784 No. Vergi Kimlik/ Mükellefiyet 7180122902 No. Kayıtlı Olduğu İzmir Ticaret Odası Ticaret/Esnaf Odası Ticaret/Esnaf Sicil No. 6. 7. Yasaklamanın aA Yı b-4735 Yasaklam ( ) (1) Dayanağı ve 4734 ( ) y l KİSK a Süresi Kapsamı KİK d-Diğer c-2886 DİK ( ) Mevzuat Tüm Tüm ( ) İhalelerden İhalelerden Bakanlık Bakanlık ( ) İhalelerinden İhalelerinden Kurum Kurum ( ) İhalelerinden İhalelerinden (X ) ( ) ( ) ( ) ( ) Yasaklama Kararı Aşağıdaki Açıklamalar Dikkate Alınarak Doldurulacaktır. 1 - İKN : İstisna kapsamındakiler dahil 4734 ve 4735 sayılı Kanunlara göre yapılan yasaklamalarda doldurulacaktır. 2 - T.C. Kimlik No : Yasaklananın gerçek kişi olması durumunda doldurulacaktır. 3 - Kayıtlı Olduğu Ticaret/Esnaf Odası ve Ticaret Esnaf Sicil No : Herhangi bir Ticaret veya Esnaf Odasına kayıtlı olmaması halinde kayıtlı olmadığı belirtilecektir. 4 - Diğer Mevzuat : İstisna kapsamındakiler dahil 4734, 4735 ve 2886 sayılı Kanunların dışındaki mevzuata göre verilen yasaklamalarda doldurulacaktır. Ek-4 5 - Ortak ve/veya Ortaklıkların : 4734 sayılı Kanunun 58/2 nci maddesi ile 4735 sayılı Kanunun 26/2 nci maddesinde sayılan ortak ve/veya ortakların bulunması halinde bu bölüm doldurulacaktır. Bu bölümde yer alan kişinin birden fazla olması durumunda ek yapılabilir. [R.G. 5 Şubat 2009 – 27132] —— • —— İlân —— • —— Milletlerarası Adlaşmalar Karar Sayısı : 2009/14616 9 Kasım 2007 tarihinde Ankara’da imzalanan ve 3/12/2008 tarihli ve 5823 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ekli “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suudi Arabistan Krallığı Hükümeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması”nın ve eki “Protokol”ün onaylanması; Dışişleri Bakanlığının 3/2/2009 tarihli ve HUMŞ/21 sayılı yazısı üzerine, 31/5/1963 tarihli ve 244 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 3/2/2009 tarihinde kararlaştırılmıştır. Köksal TOPTAN CUMHURBAŞKANI V. Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan C. ÇİÇEK H. YAZICI N. EKREN M. AYDIN Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bak. ve Başb. Yrd. Devlet Bakanı M. BAŞESGİOĞLU M. AYDIN N. ÇUBUKÇU M. ŞİMŞEK Devlet Bakanı Devlet Bakanı V. Devlet Bakanı Devlet Bakanı M. S. YAZICIOĞLU E. BAĞIŞ M. A. ŞAHİN F. N. ÖZAK Devlet Bakanı Devlet Bakanı Adalet Bakanı Millî Savunma Bakanı V. B. ATALAY A. BABACAN K. UNAKITAN H. ÇELİK İçişleri Bakanı Dışişleri Bakanı Maliye Bakanı Millî Eğitim Bakanı F. N. ÖZAK R. AKDAĞ H. ÇELİK M. M. EKER Bayındırlık ve İskân BakanıSağlık Bakanı Ulaştırma Bakanı V.Tarım ve Köyişleri Bakanı H. YAZICI M. Z. ÇAĞLAYAN M. H. GÜLER Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı V.Sanayi ve Ticaret BakanıEnerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı E. GÜNAY V. EROĞLU Kültür ve Turizm Bakanı Çevre ve Orman Bakanı TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE SUUDİ ARABİSTAN KRALLIĞI HÜKÜMETİ Ek-4 ARASINDA GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLERDE ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME VE VERGİ KAÇAKÇILIĞINA ENGEL OLMA ANLAŞMASI TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE SUUDİ ARABİSTAN KRALLIĞI HÜKÜMETİ Gelir üzerinden alınan vergilerde çifte vergilendirmeyi önleyen ve vergi kaçakçılığına engel olan bir Anlaşma yapmak isteğiyle AŞAĞIDAKİ ANLAŞMAYA VARMIŞLARDIR: Madde 1 Kavranan Kişiler Bu Anlaşma, Akit Devletlerden birinin veya her ikisinin mukimi olan kişilere uygulanacaktır. Madde 2 Kavranan Vergiler 1. Bu Anlaşma, ne şekilde alındığına bakılmaksızın, bir Akit Devlet, idari altbölümü veya mahalli idareleri adına gelir üzerinden alınan vergilere uygulanacaktır. 2. Menkul veya gayrimenkul varlıkların devrinden doğan kazançlara uygulanan vergiler ile teşebbüsler tarafından ödenen ücret veya maaşların toplam tutarı üzerinden alınan vergiler dahil olmak üzere, toplam gelir veya gelirin unsurları üzerinden alınan tüm vergiler, gelir üzerinden alınan vergiler olarak kabul edilecektir. 3. Anlaşmanın uygulanacağı mevcut vergiler özellikle: (a) Suudi Arabistan Krallığı yönünden: i) Zekat; ii) Doğalgaz Yatırım Vergisi dahil Gelir Vergisi. (Bundan böyle “Suudi Vergisi" olarak bahsedilecektir). (b) Türkiye Cumhuriyeti yönünden: i) Gelir Vergisi; ii) Kurumlar Vergisi. (Bundan böyle “Türk Vergisi” olarak bahsedilecektir). 4. Bu Anlaşma hükümleri aynı zamanda, Anlaşmanın imza tarihinden sonra her bir Akit Devlet tarafından mevcut vergilere ilave olarak veya onların yerine uygulanan ve mevcut vergilerle aynı nitelikte olan veya onlara önemli ölçüde benzeyen vergilere de uygulanacaktır. Her iki Akit Devletin yetkili makamları, ilgili vergi mevzuatlarında yapılan önemli değişiklikleri birbirlerine bildireceklerdir. Madde 3 Genel Tanımlar 1. Bu Anlaşmanın amaçları bakımından, metin aksini gerektirmedikçe: (a) “Suudi Arabistan Krallığı” terimi, Suudi Arabistan Krallığı’nın, karasuları dışındaki alanlar da dahil olmak üzere karasularında, deniz yatağında, toprak altında ve doğal kaynaklarında uluslararası hukuka uygun olarak iç mevzuatı uyarınca egemenlik hakları ve yargı yetkisini kullandığı Suudi Arabistan Krallığı topraklarını ifade eder; (b) “Türkiye” terimi, karasuları dahil olmak üzere, Türkiye’nin egemenlik alanını, bunun yanı sıra uluslararası hukuka uygun olarak doğal kaynakların aranması, işletilmesi ve korunması amacıyla, üzerinde yargı yetkisi veya egemenlik haklarına sahip olduğu deniz alanları ifade eder; (c) “Bir Akit Devlet” ve “ diğer Akit Devlet ” terimleri, metnin gereğine göre Suudi Arabistan Krallığı veya Türkiye Cumhuriyeti anlamına gelir; Ek-4 (d) “Kişi” terimi, Devlet, idari altbölümleri veya mahalli idareleri dahil olmak üzere, herhangi bir gerçek kişiyi, şirketi veya kişilerin oluşturduğu diğer herhangi bir kuruluşu kapsar; (e) “Şirket” terimi, herhangi bir kurum veya vergileme yönünden kurum olarak muamele gören herhangi bir kuruluş anlamına gelir; (f) “Bir Akit Devletin teşebbüsü” ve “diğer Akit Devletin teşebbüsü” terimleri sırasıyla, bir Akit Devletin mukimi tarafından işletilen bir teşebbüs ve diğer Akit Devletin mukimi tarafından işletilen bir teşebbüs anlamına gelir; (g) "Uluslararası trafik" terimi, yalnızca diğer Akit Devletin sınırları içinde gerçekleştirilen gemi, uçak veya kara nakil vasıtası işletmeciliği hariç olmak üzere, bir Akit Devlette etkin yönetim merkezine sahip bir teşebbüs tarafından gemi, uçak veya kara nakil vasıtası işletilerek yapılan herhangi bir taşımacılığı ifade eder; (h) “Vatandaş” terimi: i) bir Akit Devletin vatandaşlığına sahip herhangi bir gerçek kişiyi; ii) bir Akit Devlette yürürlükte olan mevzuata göre statü kazanan herhangi bir tüzel kişiliği, ortaklığı veya derneği ifade eder; (i) “Yetkili makam” terimi: i) Suudi Arabistan Krallığı yönünden, Maliye Bakanı veya onun yetkili temsilcisi tarafından temsil edilen Maliye Bakanlığını; ii) Türkiye Cumhuriyeti yönünden, Maliye Bakanı’nı veya onun yetkili temsilcisini ifade eder. 2. Bu Anlaşmanın bir Akit Devlet tarafından herhangi bir tarihte uygulanmasına ilişkin olarak, Anlaşmada tanımlanmamış herhangi bir terim, metin aksini gerektirmedikçe, Anlaşmanın uygulanacağı vergilerin amaçları bakımından, o tarihte bu Devletin mevzuatında sahip olduğu anlamı taşıyacak ve bu Devletin yürürlükteki vergi mevzuatında yer alan herhangi bir anlam, bu Devletin diğer mevzuatında bu terime verilen anlama göre üstünlük taşıyacaktır. Madde 4 Mukim 1. Bu Anlaşmanın amaçları bakımından, “bir Akit Devletin mukimi” terimi, bu Devlet, herhangi bir idari alt bölüm veya mahalli idare de dahil olmak üzere, o Devletin mevzuatı gereğince ev, ikametgah, kurumlaşılan yer, yönetim yeri veya benzer yapıda diğer herhangi bir kriter nedeniyle bu Devlette vergiye tabi tutulan herhangi bir kişi anlamına gelir; Bununla birlikte bu terim, yalnızca o Devletteki kaynaklardan elde edilen gelir nedeniyle orada vergiye tabi tutulan herhangi bir kişiyi kapsamaz. 2. Bu maddenin 1 inci fıkra hükümleri dolayısıyla bir gerçek kişi her iki Akit Devletin de mukimi olduğunda, bu kişinin durumu aşağıdaki şekilde belirlenecektir: (a) Bu kişi, yalnızca daimi olarak kalabileceği bir evin bulunduğu Devletin mukimi kabul edilecektir. Eğer kişinin her iki Devlette de daimi olarak kalabileceği bir evi varsa, bu kişi, yalnızca kişisel ve ekonomik ilişkilerinin daha yakın olduğu (hayati menfaatlerin merkezi) Devletin mukimi kabul edilecektir; (b) Eğer kişinin hayati menfaatlerinin merkezinin yer aldığı Devlet saptanamazsa veya her iki Devlette de daimi olarak kalabileceği bir evi yoksa, bu kişi yalnızca kalmayı adet edindiği evin bulunduğu Devletin mukimi kabul edilecektir; (c) Eğer kişinin her iki Devlette de kalmayı adet edindiği bir ev varsa veya her iki Devlette de böyle bir ev söz konusu değilse, bu kişi yalnızca vatandaşı olduğu Devletin mukimi kabul edilecektir; (d) Eğer kişi her iki Devletin de vatandaşıysa veya her ikisinin de vatandaşı değilse, Akit Devletlerin yetkili makamları sorunu karşılıklı anlaşmayla çözeceklerdir. Ek-4 3. Gerçek kişi dışındaki bir kişi, bu maddenin 1 inci fıkra hükümleri dolayısıyla her iki Akit Devletin de mukimi olduğunda, bu kişi yalnızca etkin yönetim merkezinin bulunduğu Devletin mukimi kabul edilecektir. Madde 5 İşyeri 1. Bu Anlaşmanın amaçları bakımından “işyeri” terimi, bir teşebbüsün işinin tamamen veya kısmen yürütüldüğü işe ilişkin sabit bir yer anlamına gelir. 2. “İşyeri” terimi özellikle şunları kapsamına alır: (a) Yönetim yeri; (b) Şube; (c) Büro; (d) Fabrika; (e) Atölye; (f) Doğal kaynakların çıkarıldığı herhangi bir yer. 3. “İşyeri” terimi aşağıdakileri de kapsayacaktır: (a) Oniki ayı aşan bir süre devam eden bir inşaat şantiyesi, yapım, montaj veya kurma projesi veya bunlara ilişkin kontrol faaliyetleri; (b) Bir teşebbüs tarafından, çalışanları veya teşebbüs tarafından bu amaçla görevlendirilen diğer personel aracılığıyla bir Akit Devlette ifa edilen ve herhangi bir 12 aylık dönemde (aynı veya bağlı proje için) toplam 6 aylık süre veya süreleri aşan, danışmanlık hizmetleri dahil hizmet tedarikleri. 4. Bu maddenin daha önceki hükümlerine bakılmaksızın, “işyeri” teriminin aşağıdaki hususları kapsamadığı kabul edilecektir: (a) Tesislerin, teşebbüse ait malların veya ticari eşyanın yalnızca depolanması, teşhiri veya teslimi amacıyla kullanılması; (b) Teşebbüse ait mal veya ticari eşya stoklarının yalnızca depolama, teşhir veya teslim amacıyla elde tutulması; (c) Teşebbüse ait mal veya ticari eşya stoklarının, yalnızca bir başka teşebbüs tarafından işlenmesi amacıyla elde tutulması; (d) İşe ilişkin sabit bir yerin yalnızca teşebbüs için mal veya ticari eşya satın alınması veya bilgi toplanması amacıyla elde tutulması; (e) İşe ilişkin sabit bir yerin teşebbüs için yalnızca hazırlayıcı veya yardımcı karakter taşıyan diğer herhangi bir işin yürütülmesi amacıyla elde tutulması; (f) İşe ilişkin sabit bir yerin, yalnızca (a) ila (e) bentlerinde bahsedilen faaliyetlerin bir veya birkaçını bir arada yürütmek için elde tutulması; ancak bu faaliyetlerin bir arada yürütülmesi sonucunda oluşan toplu faaliyetin hazırlayıcı veya yardımcı karakterde olması şarttır. 5. Bu maddenin 1 inci ve 2 nci fıkra hükümlerine bakılmaksızın, bir kişi -6 ncı fıkranın uygulanacağı bağımsız nitelikteki bir acente dışında- bir Akit Devlette, diğer Akit Devletin bir teşebbüsü adına hareket ederse, bu teşebbüs, aşağıda belirtilen şartlarla, bu kişinin teşebbüs için gerçekleştirdiği her türlü faaliyet dolayısıyla ilk bahsedilen Akit Devlette bir işyerine sahip kabul edilecektir: (a) eğer bu kişi, o Devlette teşebbüs adına mukavele akdetme yetkisine sahip olur ve bu yetkisini mutaden kullanırsa, söz konusu kişinin faaliyetleri bu maddenin 4 üncü fıkrasında belirtilen ve işe ilişkin sabit bir yerden yapılması durumunda, o fıkra hükümleri uyarınca bu yeri işyeri haline getirmeyen nitelikteki faaliyetlerle sınırlı olmadıkça; veya (b) eğer bu kişi, böyle bir yetkisi olmamasına rağmen, teşebbüs adına düzenli olarak sevk ettiği mallardan veya ticari eşyadan ilk bahsedilen Devlette mutaden mal veya ticari eşya stoku bulundurursa. Önceki cümle hükümleri, kişinin ilk bahsedilen Devlette vergiden kaçınmak amacıyla sadece malların veya ticari eşyanın sürekli sevkini değil, aynı zamanda satış akdinin fiilen gerçekleştirilmesi için malların veya ticari eşyanın satışı ile ilgili diğer bazı bağlantılı faaliyetleri yerine getirdiği kanıtlanmadıkça uygulanmayacaktır. Ek-4 6. Bir Akit Devlet teşebbüsü, diğer Akit Devlette, işlerini yalnızca kendi faaliyetlerine olağan şekilde devam eden bir simsar, genel komisyon acentesi veya bağımsız statüde diğer herhangi bir acente vasıtasıyla yürüttüğü için bu diğer Devlette bir işyerine sahip kabul olunmayacaktır. 7. Bir Akit Devletin mukimi olan bir şirket, diğer Akit Devletin mukimi olan veya bu diğer Devlette ticari faaliyette bulunan (bir işyeri vasıtasıyla veya diğer bir şekilde) bir şirketi kontrol eder ya da onun tarafından kontrol edilirse, bu durumda şirketlerden biri diğeri için bir işyeri oluşturmayacaktır. Madde 6 Gayrimenkul Varlıklardan Elde Edilen Gelir 1. Bir Akit Devlet mukiminin diğer Akit Devlette bulunan gayrimenkul varlıklardan elde ettiği gelir (tarım veya ormancılıktan elde edilen gelir dahil), bu diğer Akit Devlette vergilendirilebilir. 2. "Gayrimenkul varlık" terimi, söz konusu varlığın bulunduğu Akit Devletin mevzuatına göre tanımlanacaktır. Bu terim her halükarda, gayrimenkul varlığa müteferri varlıkları, tarım ve ormancılıkta kullanılan araçları ve hayvanları, özel hukuk hükümlerinin uygulanacağı gayrimenkul mülkiyetine ilişkin hakları, gayrimenkul intifa haklarını ve maden ocaklarının, kaynakların ve diğer doğal kaynakların işletilmesi veya işletme hakkı karşılığında doğan sabit ya da değişken ödemeler üzerindeki hakları kapsayacaktır. Gemiler, vapurlar ve uçaklar gayrimenkul varlık olarak kabul edilmeyecektir. 3. Bu maddenin 1 inci fıkra hükümleri, gayrimenkul varlığın doğrudan kullanımından, kiralanmasından veya diğer herhangi bir şekilde kullanımından elde edilen gelire uygulanacaktır. 4. Bu maddenin 1 inci ve 3 üncü fıkra hükümleri aynı zamanda, bir teşebbüsün gayrimenkul varlıklarından elde edilen gelir ile serbest meslek faaliyetlerinin icrasında kullanılan gayrimenkul varlıklardan elde edilen gelire de uygulanacaktır. Madde 7 Ticari Kazançlar 1. Bir Akit Devlet teşebbüsüne ait kazanç, söz konusu teşebbüs diğer Akit Devlette yer alan bir işyeri vasıtasıyla ticari faaliyette bulunmadıkça, yalnızca bu Devlette vergilendirilecektir. Eğer teşebbüs yukarıda bahsedilen şekilde ticari faaliyette bulunursa, teşebbüsün kazançları yalnızca işyerine atfedilebilen miktarla sınırlı olmak üzere bu diğer Devlette vergilendirilebilir. 2. Bu maddenin 3 üncü fıkra hükümleri saklı kalmak üzere, bir Akit Devlet teşebbüsü diğer Akit Devlette yer alan bir işyeri vasıtasıyla ticari faaliyette bulunduğunda, her iki Akit Devlette de bu işyerine atfedilecek kazanç, bu işyeri aynı veya benzer koşullar altında, aynı veya benzer faaliyetlerde bulunan ayrı ve bağımsız bir teşebbüs olsaydı ve işyerini oluşturduğu teşebbüsten tamamen bağımsız bir nitelik kazansaydı ne kazanç elde edecek ise aynı miktarda bir kazanç olacaktır. 3. Bir işyerinin kazancı belirlenirken, işyerinin bulunduğu Devlette veya başka yerde yapılan, yönetim ve genel idare giderleri de dahil olmak üzere işyerinin faaliyet amaçlarına uygun olan giderlerin indirilmesine müsaade edilecektir. Bununla birlikte, işyeri tarafından teşebbüsün ana merkezine veya diğer herhangi bir bürosuna, patentlerin veya diğer hakların kullanılması karşılığında gayrimaddi hak bedeli, ücret veya diğer benzeri ödemelerin yapılması; verilen belirli hizmetler veya yönetim karşılığında komisyon ödenmesi; bankacılık teşebbüsleri hariç olmak üzere, işyerine ödünç para verilmesine ilişkin borçlardan gelir elde edilmesi halinde, söz konusu meblağın gider olarak indirilmesine (gerçek giderlerin geri ödenmesi hariç) müsaade edilmeyecektir. Benzer şekilde, işyeri tarafından teşebbüsün ana merkezine veya diğer herhangi bir bürosuna patentlerin veya diğer hakların kullanılması karşılığında gayrimaddi hak bedeli, ücret veya diğer benzeri ödemelerin yapılması; verilen belirli hizmetler veya yönetim karşılığında komisyon ödenmesi ya da bankacılık teşebbüsleri hariç olmak üzere, işyerinin ana merkezine veya diğer herhangi bir bürosuna ödünç para Ek-4 verilmesine ilişkin borçlardan gelir elde edilmesi halinde, söz konusu meblağ işyerinin kazancının belirlenmesinde (gerçek giderlerin geri ödenmesi hariç) dikkate alınmayacaktır. 4. Bir işyerine, bu işyeri tarafından teşebbüs adına yalnızca mal veya ticari eşya satın alınması dolayısıyla hiç bir kazanç atfedilmeyecektir. 5. Bu maddedeki hiçbir hüküm, bir Akit Devletin sigortacılık faaliyetlerinden elde edilen kazancın vergilendirilmesine ilişkin herhangi bir kanunu uygulamasını etkilemeyecektir. 6. Kazanç, bu Anlaşmanın diğer maddelerinde ayrı olarak düzenlenen gelir unsurlarını da kapsamına aldığında, o maddelerin hükümleri bu madde hükümlerinden etkilenmeyecektir. Madde 8 Deniz, Hava ve Kara Taşımacılığı 1. Uluslararası trafikte gemi, uçak veya kara nakil vasıtası işletmeciliğinden elde edilen kazanç, yalnızca teşebbüsün etkin yönetim merkezinin bulunduğu Akit Devlette vergilendirilecektir. 2. Bir gemicilik teşebbüsünün etkin yönetim merkezi geminin bordası ise, bu teşebbüsün, geminin kayıtlı olduğu limanın bulunduğu Akit Devlette, eğer geminin kayıtlı olduğu böyle bir liman yoksa, gemiyi işletenin mukim olduğu Akit Devlette yerleşik olduğu kabul edilecektir. 3. 1 inci fıkra hükümleri aynı zamanda bir ortaklığa, bir ortak teşebbüse veya uluslararası işletilen bir acenteye iştirak dolayısıyla elde edilen kazançlara da uygulanacaktır. Madde 9 Bağımlı Teşebbüsler 1. (a) Bir Akit Devlet teşebbüsü doğrudan veya dolaylı olarak diğer Akit Devlet teşebbüsünün yönetim, kontrol veya sermayesine katıldığında, veya (b) Aynı kişiler doğrudan veya dolaylı olarak bir Akit Devlet teşebbüsünün ve diğer Akit Devlet teşebbüsünün yönetim, kontrol veya sermayesine katıldığında, ve her iki halde de, iki teşebbüs arasındaki ticari veya mali ilişkilerde oluşan veya oluşturulan koşullar, bağımsız teşebbüsler arasında oluşması gereken koşullardan farklılaştığında, bu teşebbüslerden birisinde olması gereken, fakat bu koşullar dolayısıyla kendini göstermeyen kazanç, o teşebbüsün kazancına eklenir ve buna göre vergilendirilebilir. 2. Bir Akit Devletin, kendi teşebbüsünün kazancına dahil edip vergilendirdiği kazanç, diğer Akit Devlette vergilendirilen diğer Devlet teşebbüsünün kazancını içermesi ve aynı zamanda bu kazancın bağımsız iki teşebbüs arasında olması gereken koşullar göz önünde tutularak, sonradan bu ilk bahsedilen Devletçe yapılan hesaplamalar sonucunda belirlenen kazanç olması durumunda, diğer Devlet söz konusu kazanç üzerinden alınan verginin miktarında gerekli düzeltmeleri yapacaktır. Bu düzeltme yapılırken, bu Anlaşmanın diğer hükümleri göz önünde tutulacak ve gerektiğinde Akit Devletlerin yetkili makamları birbirlerine danışacaklardır. Madde 10 Temettüler 1. Bir Akit Devletin mukimi olan bir şirket tarafından diğer Akit Devletin bir mukimine ödenen temettüler, bu diğer Akit Devlette vergilendirilebilir. 2. Bununla beraber söz konusu temettüler, temettüyü ödeyen şirketin mukim olduğu Akit Devlette ve bu Devletin mevzuatına göre de vergilendirilebilir; ancak, temettünün gerçek lehdarı diğer Akit Devletin bir mukimi ise, bu şekilde alınacak vergi: (a) i) gerçek lehdar, temettüyü ödeyen şirketin doğrudan doğruya sermayesinin en az %20 sine sahip bir şirketse ( ortaklık hariç) veya ii) gerçek lehdar, merkez bankası veya tamamı devlete ait bir tüzel kişi ise gayrisafi temettü tutarının %5 ini; (b) Tüm diğer durumlarda gayrisafi temettü tutarının %10 unu aşmayacaktır. Ek-4 Bu fıkra, içinden temettü ödemesi yapılan kazançlar yönünden şirketin vergilendirilmesini etkilemeyecektir. 3. Bu maddede kullanılan "temettü" terimi, hisse senetlerinden, intifa senetlerinden veya intifa haklarından, maden hisselerinden, kurucu hisse senetlerinden veya alacak niteliğinde olmayıp kazanca katılmayı sağlayan diğer haklardan elde edilen gelirler ile dağıtımı yapan şirketin mukim olduğu Devletin mevzuatına göre, vergileme yönünden hisse senetlerinden elde edilen gelirle aynı muameleyi gören diğer şirket haklarından elde edilen gelirleri ifade eder. 4. Bir Akit Devlet mukimi olan temettünün gerçek lehdarı, temettüyü ödeyen şirketin mukim olduğu diğer Akit Devlette yer alan bir işyeri vasıtasıyla ticari faaliyette bulunursa veya bu diğer Devlette yer alan sabit bir yer vasıtasıyla serbest meslek faaliyeti icra ederse ve sözkonusu temettü elde ediş olayı ile bu işyeri veya sabit yer arasında etkin bir bağ bulunmaktaysa, bu maddenin 1 inci ve 2 nci fıkra hükümleri uygulanmayacaktır. Bu durumda, olayına göre bu Anlaşmanın 7 nci veya 14 üncü madde hükümleri uygulanacaktır. 5. Bu maddenin diğer hükümlerine bakılmaksızın, bir Akit Devlet mukimi olan bir şirket, diğer Akit Devletten kazanç veya gelir elde ettiğinde, bu diğer Devlet, söz konusu temettülerin bu diğer Devletin bir mukimine ödenmesi veya ödenen temettüler ile bu diğer Devlette bulunan bir işyeri veya sabit yer arasında önemli bir bağ bulunması durumları hariç olmak üzere, bu şirket tarafından ödenen temettüler üzerinden herhangi bir vergi alamaz. Aynı şekilde bu diğer Devlet, bu şirketin dağıtılmayan kazançları üzerinden de dağıtılmayan kazanç vergisi alamaz. Dağıtılan temettülerin veya dağıtılmamış kazancın tamamen veya kısmen bu diğer Devlette elde edilen gelir veya kazançtan oluşması, durumu değiştirmez. Madde 11 Alacaktan Kaynaklanan Gelir 1. Bir Akit Devlette doğan ve diğer Akit Devletin bir mukimine ödenen alacaktan kaynaklanan gelir, bu diğer Devlette vergilendirilebilir. 2. Bununla beraber, söz konusu gelirler, elde edildiği Akit Devlette ve bu Akit Devletin mevzuatına göre de vergilendirilebilir, ancak, alacaktan kaynaklanan gelirin gerçek lehdarı diğer Akit Devletin bir mukimi ise bu şekilde alınacak vergi alacaktan kaynaklanan gelirin gayrisafi tutarının yüzde 10 unu aşmayacaktır. 3. 2 nci fıkra hükümlerine bakılmaksızın, bir Akit Devlette doğan ve diğer Akit Devletin Hükümeti’ne veya tamamı devlete ait olan bir tüzel kişiye veya Merkez Bankasına ödenen alacaktan kaynaklanan gelirler ilk bahsedilen Akit Devlette vergiden muaf tutulacaktır. 4. Bu maddede kullanılan “alacaktan kaynaklanan gelir” terimi, ipotek garantisine bağlı olsun olmasın veya borçlunun kazancına katılma hakkını tanısın tanımasın, her nevi alacaktan doğan gelirleri ve özellikle, kamu menkul kıymetleri ile tahvil veya borç senetlerinden elde edilen gelirler ile söz konusu menkul kıymet, tahvil veya borç senetlerine ilişkin prim ve ikramiyeleri ve aynı zamanda gelirin elde edildiği Devletin vergi mevzuatına göre ikrazat geliri sayılan diğer bütün gelirleri ifade eder. Geç ödemelerden kaynaklanan cezalar, bu maddenin amacı bakımından alacaktan kaynaklanan gelir olarak nitelendirilmeyecektir. 5. Bir Akit Devlet mukimi olan alacaktan kaynaklanan gelirin gerçek lehdarı, söz konusu gelirin elde edildiği diğer Akit Devlette yer alan bir işyeri vasıtasıyla ticari faaliyette veya bu diğer Devlette yer alan sabit bir yer vasıtasıyla serbest meslek faaliyetinde bulunursa ve söz konusu gelirin ödendiği alacak ile bu işyeri veya sabit yer arasında etkin bir bağ bulunmaktaysa, bu maddenin 1 inci ve 2 nci fıkra hükümleri uygulanmayacaktır. Bu durumda, olayına göre, bu Anlaşmanın 7 nci veya 14 üncü madde hükümleri uygulanacaktır. 6. Bir Akit Devletin mukimi tarafından ödenen alacaktan kaynaklanan gelirin, o Devlette elde edildiği kabul edilecektir. Bununla beraber, bu geliri ödeyen kişi, bir Akit Devletin mukimi olsun veya olmasın, bir Akit Devlette alacaktan kaynaklanan geliri ödemeye neden olan borç-alacak ilişkisiyle bağlantılı bir işyerine veya sabit yere sahip olduğunda ve Ek-4 gelir bu işyeri veya sabit yerden kaynaklandığında, söz konusu gelirin işyerinin veya sabit yerin bulunduğu Devlette elde edildiği kabul olunacaktır. 7. Ödeyici ile gerçek lehdar arasında veya her ikisi ile bir başka kişi arasında var olan özel ilişki nedeniyle, alacak karşılığında ödenen alacaktan kaynaklanan gelirin miktarı, böyle bir ilişkinin olmadığı durumlarda ödeyici ile gerçek lehdar arasında kararlaştırılacak alacaktan kaynaklanan gelirin miktarını aştığında, bu madde hükümleri yalnızca en son bahsedilen miktara uygulanacaktır. Bu durumda ilave ödeme kısmı, bu Anlaşmanın diğer hükümleri de dikkate alınarak, her bir Akit Devletin mevzuatına göre vergilendirilecektir. Madde 12 Gayrimaddi Hak Bedelleri 1. Bir Akit Devlette doğan ve diğer Akit Devletin bir mukimine ödenen gayrimaddi hak bedelleri, bu diğer Devlette vergilendirilebilir. 2. Bununla beraber, söz konusu gayrimaddi hak bedelleri elde edildikleri Akit Devlette ve bu Akit Devletin mevzuatına göre de vergilendirilebilir; ancak, gayrimaddi hak bedelinin gerçek lehdarı diğer Akit Devletin bir mukimi ise, bu şekilde alınacak vergi gayrimaddi hak bedelinin gayrisafi tutarının yüzde 10 unu aşmayacaktır. 3. Bu maddede kullanılan "gayrimaddi hak bedelleri" terimi, sinema filmleri ile radyo veya televizyon yayınlarında kullanılan filmler veya bantlar dahil olmak üzere edebi, sanatsal veya bilimsel her nevi telif hakkının, her nevi patentin, alameti farikanın, desen veya modelin, planın, gizli formül veya üretim yönteminin veya sınai, ticari veya bilimsel teçhizatın kullanımı veya kullanım hakkı karşılığında veya sınai, ticari veya bilimsel tecrübeye dayalı bilgi birikimi karşılığında yapılan her türlü ödemeyi ifade eder. 4. Bir Akit Devlet mukimi olan gayrimaddi hak bedelinin gerçek lehdarı, söz konusu bedelin elde edildiği diğer Akit Devlette yer alan bir işyeri vasıtasıyla ticari faaliyette bulunursa veya bu diğer Devlette yer alan sabit bir yer vasıtasıyla serbest meslek faaliyetinde bulunursa ve söz konusu bedelin ödendiği hak veya varlık ile bu işyeri veya sabit yer arasında etkin bir bağ bulunmaktaysa, bu maddenin 1 inci ve 2 nci fıkra hükümleri uygulanmayacaktır. Bu durumda, olayına göre, bu Anlaşmanın 7 nci veya 14 üncü madde hükümleri uygulanacaktır. 5. Bir Akit Devletin mukimi tarafından ödenen gayrimaddi hak bedelinin o Devlette elde edildiği kabul olunacaktır. Bununla beraber, gayrimaddi hak bedelini ödeyen kişi bir Akit Devletin mukimi olsun veya olmasın, bir Akit Devlette gayrimaddi hak bedelini ödeme yükümlülüğü ile bağlantılı bir işyerine veya sabit yere sahip olduğunda ve gayrimaddi hak bedeli bu işyerinden veya sabit yerden kaynaklandığında, söz konusu gayrimaddi hak bedelinin işyerinin veya sabit yerin bulunduğu Devlette doğduğu kabul olunacaktır. 6. Ödeyici ile gerçek lehdar arasında veya her ikisi ile bir başka kişi arasında var olan özel ilişki nedeniyle, kullanım, hak veya bilgi karşılığında ödenen gayrimaddi hak bedelinin miktarı böyle bir ilişkinin olmadığı durumlarda ödeyici ile gerçek lehdar arasında kararlaştırılacak miktarı aştığında, bu maddenin hükümleri yalnızca en son bahsedilen miktara uygulanacaktır. Bu durumda ilave ödeme kısmı, bu Anlaşmanın diğer hükümleri de dikkate alınarak, her bir Akit Devletin mevzuatına göre vergilendirilecektir. Madde 13 Sermaye Değer Artış Kazançları 1. Bir Akit Devlet mukimince, diğer Akit Devlette yer alan ve bu Anlaşmanın 6 ncı maddesinde belirtilen gayrimenkul varlıkların elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar, bu diğer Devlette vergilendirilebilir. 2. Bir Akit Devlet teşebbüsünün diğer Akit Devlette sahip olduğu bir işyerinin ticari varlığına dahil menkul varlıkların veya bir Akit Devlet mukiminin diğer Akit Devlette serbest meslek faaliyeti icra etmek üzere kullandığı sabit bir yere ait menkul varlıkların elden çıkarılmasından doğan kazançlar, bu işyerinin (yalnız veya tüm teşebbüsle birlikte) veya sabit yerin elden çıkarılmasından doğan kazançlar da dahil olmak üzere, bu diğer Akit Devlette vergilendirilebilir. Ek-4 3. Uluslararası trafikte işletilen gemi, uçak veya kara nakil vasıtalarının veya söz konusu gemi, uçak veya kara nakil vasıtalarının işletilmesiyle ilgili menkul varlıkların elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar, yalnızca teşebbüsün etkin yönetim merkezinin bulunduğu Akit Devlette vergilendirilecektir. 4. Bir Akit Devlet mukimi olan bir şirketteki payı temsil eden hisse senetlerinin veya bir Akit Devlet mukimince ihraç edilen tahvillerin elden çıkarılmasından elde edilen kazançlar bu Devlette vergilendirilebilir. 5. Daha önceki fıkralarda belirtilenlerin dışında kalan herhangi bir varlığın elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar, yalnızca elden çıkaranın mukim olduğu Akit Devlette vergilendirilecektir. Madde 14 Serbest Meslek Faaliyetleri 1. Bir Akit Devlet mukiminin serbest meslek faaliyetleri veya bağımsız nitelikteki diğer faaliyetleri dolayısıyla elde ettiği gelir, yalnızca bu Devlette vergilendirilecektir. Bununla beraber, aşağıdaki durumlarda söz konusu gelir diğer Akit Devlette de vergilendirilebilir: (a) Kişi, diğer Akit Devlette faaliyetlerini icra etmek için sürekli kullanabileceği sabit bir yere sahip ise, bu durumda gelir yalnızca bu sabit yere atfedilebilen gelirle sınırlı olmak üzere bu diğer Akit Devlette vergilendirilebilir; veya (b) Kişinin diğer Akit Devlette kalışı ilgili mali yıl içinde başlayan veya sona eren herhangi bir 12 aylık bir dönemde bir veya birkaç seferde toplam 183 günü bulursa veya aşarsa, bu durumda yalnızca bu diğer Devlette icra ettiği faaliyetleri nedeniyle elde etmiş olduğu gelir üzerinden bu diğer Devlette vergilendirilebilir. 2. "Serbest meslek faaliyetleri" terimi, özellikle bağımsız bilimsel, edebi, sanatsal, eğitici veya öğretici faaliyetleri, bunun yanısıra doktorların, avukatların, mühendislerin, mimarların, dişçilerin ve muhasebecilerin bağımsız faaliyetlerini kapsamına alır. Madde 15 Bağımlı Faaliyetler 1. Bu Anlaşmanın 16, 18, 19, 20 ve 21 inci maddelerinin hükümleri saklı kalmak üzere, bir Akit Devlet mukiminin bir hizmet dolayısıyla elde ettiği ücret, maaş ve diğer benzeri gelirler, hizmet diğer Akit Devlette ifa edilmedikçe, yalnızca bu Devlette vergilendirilecektir. Hizmet diğer Akit Devlette ifa edilirse, buradan elde edilen söz konusu gelir bu diğer Devlette vergilendirilebilir. 2. Bu maddenin 1 inci fıkra hükümlerine bakılmaksızın, bir Akit Devlet mukiminin diğer Akit Devlette ifa ettiği bir hizmet dolayısıyla elde ettiği gelir, eğer: (a) Gelir elde eden kişi, diğer Devlette ilgili mali yıl içinde başlayan veya sona eren herhangi bir oniki aylık dönemde bir veya bir kaç seferde toplam 183 günü aşmamak üzere kalırsa, ve (b) Ödeme, diğer Devletin mukimi olmayan bir işveren tarafından veya böyle bir işveren adına yapılırsa, ve (c) Ödeme, işverenin diğer Devlette sahip olduğu bir işyerinden veya sabit yerden yapılmazsa yalnızca ilk bahsedilen Devlette vergilendirilecektir. 3. Bu maddenin önceki hükümlerine bakılmaksızın, uluslararası trafikte işletilen bir gemi, uçak veya kara nakil vasıtasında ifa edilen bir hizmet dolayısıyla elde edilen gelir, teşebbüsün etkin yönetim merkezinin bulunduğu Akit Devlette vergilendirilebilir. Madde 16 Müdürlere Yapılan Ödemeler Bir Akit Devlet mukiminin, diğer Akit Devlet mukimi olan bir şirketin yönetim kurulu üyesi olması dolayısıyla elde ettiği ücret ve diğer benzeri ödemeler, bu diğer Devlette vergilendirilebilir. Madde 17 Sanatçı ve Sporcular Ek-4 1. Bu Anlaşmanın 14 ve 15 inci madde hükümlerine bakılmaksızın, bir Akit Devlet mukimi olan tiyatro, sinema, radyo veya televizyon sanatçısı gibi bir sanatçının veya bir müzisyenin ya da bir sporcunun diğer Akit Devlette icra ettiği bu nitelikteki şahsi faaliyetleri dolayısıyla elde ettiği gelir, bu diğer Devlette vergilendirilebilir. 2. Bir sanatçının ya da sporcunun icra ettiği şahsi faaliyetlerden doğan gelir, sanatçının veya sporcunun kendisine değil de bir başkasına yönelirse, bu gelir 7, 14 ve 15 inci maddelerin hükümleriyle bağlı kalınmaksızın, sanatçı ya da sporcunun faaliyetlerinin icra edildiği Akit Devlette vergilendirilebilir. 3. Bir Akit Devlet mukiminin, bu maddenin 1 inci ve 2 nci fıkralarında öngörüldüğü gibi diğer Akit Devlette yürütülen faaliyetlerden elde ettiği gelir, diğer Akit Devlete yapılan ziyaretin tamamının veya önemli bir kısmının ilk bahsedilen Akit Devletin, idari altbölümünün veya mahalli idaresinin kamusal fonlarından desteklenmesi veya bu faaliyetlerin, Akit Devletlerin Hükümetleri arasındaki kültürel bir anlaşma veya sözleşme çerçevesinde icra edilmesi halinde, bu diğer Akit Devlette vergiden istisna edilecektir. Madde 18 Emekli Maaşları Bu Anlaşmanın 19 uncu maddesinin 2 nci fıkrasının hükümleri saklı kalmak üzere, bir Akit Devlet mukimine geçmiş çalışmalarının karşılığında ödenen emekli maaşları ve diğer benzeri ödemeler yalnızca bu Devlette vergilendirilecektir. Madde 19 Kamu Görevi 1. (a) Bir Akit Devletin kendisine, idari altbölümüne veya mahalli idaresine bir gerçek kişi tarafından verilen hizmetler karşılığında bu Devlet, altbölüm veya idare tarafından ödenen ve emekli maaşı dışında kalan ücret, maaş ve diğer benzeri ödemeler, yalnızca bu Devlette vergilendirilecektir. (b) Bununla beraber, hizmet bu diğer Devlette ifa edildiğinde ve gerçek kişi bu Devletin bir mukimi olduğunda, söz konusu ücret, maaş ve diğer benzeri ödemeler yalnızca bu diğer Akit Devlette vergilendirilecektir. Ancak, bu kişinin: i) bu Devletin vatandaşı olması; veya ii) yalnızca söz konusu hizmeti ifa etmek için bu Devletin bir mukimi durumuna geçmemiş olması gerekmektedir. 2. (a) Bir Akit Devletin kendisine, idari altbölümüne veya mahalli idaresine bir gerçek kişi tarafından verilen hizmetler karşılığında bu Devlet, altbölüm veya idare tarafından veya bunlarca oluşturulan fonlardan ödenen emekli maaşları yalnızca bu Devlette vergilendirilecektir. (b) Bununla beraber, gerçek kişinin diğer Akit Devletin bir mukimi ve vatandaşı olması halinde, söz konusu emekli maaşları yalnızca bu diğer Devlette vergilendirilecektir. 3. Bir Akit Devletin kendisi, idari altbölümü veya mahalli idaresi tarafından yürütülen ticari faaliyetlerle bağlantılı hizmetlerle ilgili olarak yapılan ücret, maaş ve diğer benzeri ödemeler ile emekli maaşlarına bu Anlaşmanın 15, 16, 17 ve 18 inci maddelerinin hükümleri uygulanacaktır. Madde 20 Öğrenciler 1. Bir Akit Devleti ziyareti sırasında veya hemen öncesinde diğer Akit Devletin mukimi olan ve ilk bahsedilen Devlette yalnızca öğrenim veya mesleki eğitim amacıyla bulunan bir öğrenci, stajyer veya çırağa, geçimini, öğrenimini veya mesleki eğitimini sağlayabilmesi için bu Devletin dışındaki kaynaklardan yapılan ödemeler bu Devlette vergilendirilmeyecektir. 2. Bir Akit Devleti ziyareti sırasında veya hemen öncesinde diğer Akit Devletin mukimi olan ve ilk bahsedilen Akit Devlette yalnızca öğrenim veya mesleki eğitim amacıyla bulunan bir öğrenci, stajyer veya çırağın, söz konusu öğrenim veya mesleki eğitimle ilgili olarak ifa ettiği hizmetler karşılığında elde ettiği gelirler, bu kişinin geçimi, öğrenimi veya mesleki Ek-4 eğitimi için gerekli olan tutarı aşmamak koşuluyla, söz konusu öğrenim veya mesleki eğitim için gerekli makul bir süre boyunca ilk bahsedilen Devlette vergilendirilmeyecektir. Madde 21 Öğretmenler ve Araştırmacılar Bir Akit Devleti ziyareti sırasında veya hemen öncesinde diğer Akit Devletin mukimi olan ve ilk bahsedilen Devletteki bir üniversite, yüksekokul, okul veya ilk bahsedilen Devletin Hükümetince kabul görmüş eğitim veya bilimsel araştırma kurumunda öğretim, konferans vermek veya araştırma yapmak amacıyla bulunan bir gerçek kişinin, söz konusu öğretim, konferans veya araştırma dolayısıyla elde ettiği gelirler, bu kişinin ilk bahsedilen Devlete ilk varış tarihinden itibaren iki yıllık bir süre boyunca ilk bahsedilen Devlette vergilendirilmeyecektir. Madde 22 Diğer Gelirler 1. Bir Akit Devlet mukiminin, nerede doğarsa doğsun, bu Anlaşmanın daha önceki maddelerinde ele alınmayan gelir unsurları, yalnızca bu Devlette vergilendirilecektir. 2. Bu Anlaşmanın 6 ncı maddesinin 2 nci fıkrasında tanımlanan gayrimenkul varlıklardan elde edilen gelir hariç olmak üzere, bir Akit Devlet mukimi olan ve diğer Akit Devlette yer alan bir işyeri vasıtasıyla ticari faaliyette veya bu diğer Devlette yer alan sabit bir yer vasıtasıyla serbest meslek faaliyetinde bulunan bir kişinin, söz konusu işyeri ya da sabit yer ile etkin bir şekilde bağlantılı olan bir hak veya varlıktan bir gelir elde etmesi halinde, bu gelire bu maddenin 1 inci fıkra hükümleri uygulanmayacaktır. Bu durumda, olayına göre bu Anlaşmanın 7 nci veya 14 üncü madde hükümleri uygulanacaktır. Madde 23 Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Yöntemleri 1. Bir Akit Devlet mukimi, bu Anlaşma hükümlerine uygun olarak diğer Akit Devlette vergilendirilebilen bir gelir elde ettiğinde, ilk bahsedilen Devlet, bu mukimin gelirine isabet eden vergiden, diğer Devlette ödediği gelir vergisine eşit bir tutarın mahsubuna müsaade edecektir. Bununla birlikte söz konusu mahsup, diğer Devlette vergilendirilebilen gelire atfedilebilen, mahsuptan önce hesaplanan gelir vergisi miktarını aşmayacaktır. 2. Bu Anlaşmanın herhangi bir hükmü uyarınca, bir Akit Devlet mukimi tarafından elde edilen gelir bu Devlette vergiden istisna edilirse, bu Devlet, bu mukimin geriye kalan gelirine ilişkin vergiyi hesaplarken istisna edilen geliri de dikkate alabilir. 3. Suudi Arabistan Krallığı açısından çifte vergilendirmenin önlenmesi yöntemleri, Suudi vatandaşları hakkındaki Zekât toplama rejimini ihlal etmeyecektir. Madde 24 Karşılıklı Anlaşma Usulü 1. Bir kişi, Akit Devletlerden birinin veya her ikisinin işlemlerinin kendisi için bu Anlaşma hükümlerine uygun olmayan bir vergileme yarattığı veya yaratacağı kanaatine vardığında, bu Devletlerin iç mevzuatlarında öngörülen çözüm yollarıyla bağlı kalmaksızın, olayı mukimi olduğu Akit Devletin yetkili makamına arz edebilir. Söz konusu müracaat, Anlaşma hükümlerine aykırı düşen bir vergilemeyle sonuçlanan eylemin ilk bildiriminden itibaren üç yıl içerisinde yapılmalıdır. 2. Söz konusu yetkili makam itirazı haklı bulur ve kendisi tatminkâr bir çözüme ulaşamaz ise, bu Anlaşmaya ters düşen bir vergilemeyi önlemek amacıyla, diğer Akit Devletin yetkili makamıyla karşılıklı anlaşma yoluyla olayı çözmeye gayret sarfedecektir. 3. Her iki Akit Devletin yetkili makamları, bu Anlaşmanın yorumundan veya uygulanmasından kaynaklanan her türlü güçlüğü veya tereddüdü karşılıklı anlaşma yoluyla çözmek için gayret göstereceklerdir. Yetkili makamlar aynı zamanda, bu Anlaşmada ele alınmayan durumlardan kaynaklanan çifte vergilendirmenin ortadan kaldırılması için de birbirlerine danışabilirler. Ek-4 4. Akit Devletlerin yetkili makamları, bundan önceki fıkralarda belirtilen hususlarda anlaşmaya varabilmek için birbirleriyle haberleşebilirler. 5. Akit Devletlerin yetkili makamları, bu Anlaşmanın uygulanması için uygun uygulama yöntemini ve özellikle, bir Akit Devletin mukimlerinin bu Anlaşma ile sağlanan vergi indirim ya da muafiyetlerinden diğer Devlette ne şekilde yararlanacaklarına ilişkin esasları karşılıklı anlaşma yoluyla belirleyebilirler. Madde 25 Bilgi Değişimi 1. Akit Devletlerin yetkili makamları, bu Anlaşma hükümlerinin yürütülmesi için gerekli olan bilgileri veya Anlaşma ile uyumsuzluk göstermediği sürece, Akit Devletler, idari altbölümleri ya da mahalli idareleri tarafından alınan her çeşit ve her tanımdaki vergilerle ilgili iç mevzuat hükümlerinin yürütülmesi için gerekli olan bilgileri diplomatik kanallardan değişime tabi tutacaklardır. Bilgi değişimi, bu Anlaşmanın 1 inci ve 2 nci maddeleri ile sınırlı değildir. Bir Akit Devlet tarafından alınan her türlü bilgi, o Devletin kendi iç mevzuatı çerçevesinde elde ettiği bilgiler gibi gizli tutulacak ve yalnızca ilk cümlede bahsedilen vergilerin tahakkuk veya tahsilleri veya cebri icra ya da kovuşturmasıyla ve bu hususlardaki şikayet ve itirazlara bakmakla görevli kişi veya makamlara (adli makamlar ve idari kuruluşlar dahil) verilebilecektir. Bu kişi veya makamlar söz konusu bilgileri yalnızca bu amaçlar doğrultusunda kullanacaklardır. Bu kişi veya makamlar söz konusu bilgileri mahkeme duruşmalarında veya adli kararlar alınırken açıklayabilirler. 2. Bu maddenin 1 inci fıkrası hükümleri, hiçbir surette bir Akit Devleti: (a) Kendisinin veya diğer Akit Devletin mevzuatına veya idari uygulamalarına uymayacak idari önlemler alma; (b) Kendisinin veya diğer Akit Devletin mevzuatı veya normal idari işlemleri çerçevesinde elde edilemeyen bilgileri sunma; (c) Herhangi bir ticari, sınai veya mesleki sırrı veya ticari işlemi aleni hale getiren bilgileri veya aleniyeti kamu düzenine aykırı düşen bilgileri verme yükümlülüğü altına sokacak şekilde yorumlanamaz. Madde 26 Diplomat Hüviyetindeki Memurlar ve Konsolosluk Memurları Bu Anlaşma hükümleri, diplomat hüviyetindeki memurların veya konsolosluk memurlarının uluslararası hukukun genel kuralları veya özel anlaşma hükümleri uyarınca yararlandıkları mali ayrıcalıkları etkilemeyecektir. Madde 27 Diğer Hükümler 1. Bu Anlaşmadaki hiçbir hüküm, vergi kaçakçılığını önlemeye yönelik iç mevzuat hükümlerinin uygulanmasını etkilemeyecektir. 2. Kuruluşunun esas amacı ya da esas amaçlarından birisi bu Anlaşmanın, başka türlü yararlanma imkanı olmayan hükümlerinden yararlanmak olan bir Akit Devlet teşebbüsü ya da tüzel kişisi bu Anlaşmanın faydalarından yararlanamaz. 3. İyi niyetli olmayan ticari faaliyetlerde bulunan tüzel kişiler de bu maddenin önceki fıkralarının hükümlerine tabidirler. Madde 28 Yürürlüğe Girme 1. Akit Devletlerden her biri, bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için kendi mevzuatında öngörülen işlemlerin tamamlandığını diğerine diplomatik kanallardan bildirecektir. Anlaşma, bu bildirimlerden sonuncusunun alındığı ayı takip eden ikinci ayın ilk günü yürürlüğe girecektir. 2. Bu Anlaşmanın hükümleri; (a) Kaynakta tevkif edilen vergiler yönünden, Anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihi izleyen Ocak ayının birinci günü veya daha sonra ödenen miktarlar için; ve Ek-4 (b) Diğer vergiler yönünden, Anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihi izleyen Ocak ayının birinci günü veya daha sonra başlayan vergilendirme yılları için uygulanacaktır. Madde 29 Yürürlükten Kalkma 1. Bu Anlaşma süresiz olarak yürürlükte kalacaktır; ancak, Akit Devletlerden her biri, Anlaşmanın yürürlüğe girdiği yıldan beş yıl sonra başlayan herhangi bir takvim yılının 30 Haziranından önce diğer Akit Devlete diplomatik yollardan fesih ihbarnamesi vermek suretiyle Anlaşmayı feshedebilir. 2. Bu durumda Anlaşma: (a) Kaynakta tevkif edilen vergiler yönünden, fesih ihbarnamesinin verildiği takvim yılının bitiminden sonra ödenen miktarlar için; ve (b) Diğer vergiler yönünden, fesih ihbarnamesinin verildiği takvim yılının bitiminden sonra başlayan vergilendirme yılları için hüküm ifade etmeyecektir. BU HUSUSLARI TEYİDEN, aşağıda imzaları bulunan tam yetkili temsilciler, bu Anlaşmayı imzaladılar. Türk, Arap ve İngiliz dillerinde, ikişer nüsha halinde, tüm metinler aynı derecede geçerli olmak üzere, 9 Kasım 2007 tarihinde, Ankara’da düzenlenmiştir. Yorumda farklılık olması halinde İngilizce metin geçerli olacaktır. TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ADINA Ali BABACAN Dışişleri Bakanı SUUDİ ARABİSTAN KRALLIĞI HÜKÜMETİ ADINA Ibrahim A. Al-ASSAF Maliye Bakanı PROTOKOL Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suudi Arabistan Krallığı Hükümeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması’nın imzalanması sırasında, imzalayan taraflar aşağıdaki hükümlerin Anlaşmanın ayrılmaz bir parçasını oluşturduğu hususunda anlaşmışlardır. 1. 4 üncü Maddenin 1 inci fıkrası ile ilgili olarak Mukim teriminin, bir Akit Devletin kanunlarına göre oluşturulan, bu Devlette genel olarak vergiden muaf olan ve bu Devlette; i) Yalnızca dini, hayır işleri, eğitsel, bilimsel veya diğer benzeri amaçlarla; veya ii) bir plan çerçevesinde işçilere emekli maaşı veya diğer benzeri faydalar sağlamak için kurulan ve sürdürülen bir tüzel kişiliği de kapsadığı anlaşılmaktadır. 2. 4 üncü Maddenin 3 üncü fıkrası ile ilgili olarak Çifte mukimlik durumunda, gerçek kişi dışındaki bir kişinin etkin yönetim merkezinin Devletlerden birinde, kanuni merkezinin ise diğer Devlette olması durumunda Akit Devletlerin yetkili makamları, karşılıklı anlaşma yoluyla, bu kişinin kanuni merkezinin gerçek etkin yönetim merkezi olup olmadığını belirlemek amacıyla birbirlerine danışacaklardır. 3. 6 ncı Maddenin 2 nci fıkrası ile ilgili olarak “Gayrimenkul varlık” teriminin, her durumda, balık üretimi ve yetiştiriciliği için kullanılan canlı hayvan ve teçhizatı kapsadığı anlaşılmaktadır. 4. 7 nci Madde ile ilgili olarak a) İnşaat veya kurma ya da bunlara ilişkin keşifle ilgili sözleşmeler yönünden bir işyerinin kazancı, sözleşmenin toplam tutarı üzerinden değil, sözleşmenin işyeri tarafından, işyerinin bulunduğu Devlette yürütülen kısmı üzerinden belirlenecek ve sözleşmenin diğer Akit Devlet dışında yürütülen kısmı işyeri kazancının belirlenmesinde dikkate alınmayacaktır. Ek-4 b) Bir Akit Devlet teşebbüsü tarafından, diğer Akit Devlete yapılan ticari eşya ihracatından elde edilen ticari kazancın diğer Akit Devlette vergilendirilmeyeceği anlaşılmaktadır. İhracat sözleşmesi diğer Akit Devlette bulunan bir işyeri vasıtasıyla yürütülen diğer faaliyetleri de kapsama aldığında, söz konusu faaliyetlere atfedilebilen kazanç, diğer Akit Devlette vergilendirilebilir. c) “Ticari kazanç” teriminin, imalat, ticaret, bankacılık ve sigortacılıktan, dahili taşımacılık ve hizmet tedariklerinden elde edilen gelirleri de kapsadığı, ancak bunlarla sınırlı olmadığı anlaşılmaktadır. Söz konusu tanım, bir gerçek kişinin bağımlı ya da bağımsız olarak icra ettiği mesleki faaliyetleri kapsamamaktadır. 5. 10 uncu Madde ile ilgili olarak Bu Anlaşmadaki herhangi bir hükme bakılmaksızın, diğer Akit Devlette bir işyeri vasıtasıyla ticari faaliyette bulunan bir Akit Devlet şirketinin kazancı 7 nci maddeye göre vergilendirildikten sonra, kalan kısım üzerinden bu işyerinin bulunduğu Akit Devlette % 5’i geçmemek üzere vergilendirilebilir. 6. 24 üncü Maddenin 2 nci fıkrası ile ilgili olarak Mükellefin, karşılıklı anlaşmadan kaynaklanan iadeyi, karşılıklı anlaşma sonucunun vergi idaresince kendisine bildirilmesinden sonra Akit Devletlerin iç mevzuatlarında belirtilen süre içerisinde talep etmesi gerektiği anlaşılmaktadır. 7. Bu Anlaşmadaki hiçbir hükmün, Akit Devletlerin 11 Ocak 1989’da imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Suudi Arabistan Krallığı Arasında İki Akit Devletin Hava Taşımacılık Teşebbüslerinin Faaliyetleri Dolayısıyla Alınan Vergilerde Karşılıklı Muafiyet Anlaşması” uyarınca yararlandıkları haklarını ve yükümlülüklerini etkilemeyeceği anlaşılmaktadır. 8. Suudi Arabistan, Suudi Arabistan mukimi olan vatandaşlarına uygulanmak üzere bir gelir vergisi ihdas ettiğinde veya mevcut vergileri buna göre değiştirdiğinde, iki Akit Devlet, Anlaşmada ayrım yapılmamasına ilişkin bir maddeye yer vermek için görüşmelere başlayacaklardır. BU HUSUSLARI TEYİDEN, aşağıda imzaları bulunan tam yetkili temsilciler bu Protokolü imzaladılar. Türk, Arap ve İngiliz dillerinde, ikişer nüsha halinde, tüm metinler aynı derecede geçerli olmak üzere 9 Kasım 2007 tarihinde, Ankara’da düzenlenmiştir. Yorumda farklılık olması halinde İngilizce metin geçerli olacaktır. TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ADINA SUUDİ ARABİSTAN KRALLIĞI HÜKÜMETİ ADINA Ali BABACAN Dışişleri Bakanı Ibrahim A. Al-ASSAF Maliye Bakanı [R.G. 3 Şubat 2009 – 27130 Mükerrer] —— • —— Karar Sayısı : 2009/14632 8 Ağustos 2006 tarihinde Ankara’da imzalanan ve 3/12/2008 tarihli ve 5821 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ekli “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suudi Arabistan Krallığı Hükümeti Arasında Karayoluyla Yolcu ve Yük Taşımacılığının Düzenlenmesi Hakkında Anlaşma”nın onaylanması; Dışişleri Bakanlığının 29/1/2009 tarihli ve HUMŞ/99 sayılı yazısı üzerine, 31/5/1963 tarihli ve 244 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 2/2/2009 tarihinde kararlaştırılmıştır. Ek-4 Abdullah GÜL CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan C. ÇİÇEK H. YAZICI N. EKREN M. AYDIN Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bak. ve Başb. Yrd.Devlet Bakanı M. BAŞESGİOĞLU K. TÜZMEN N. ÇUBUKÇU M. ŞİMŞEK Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı M. S. YAZICIOĞLU E. BAĞIŞ M. A. ŞAHİN M. V. GÖNÜL Devlet Bakanı Devlet Bakanı Adalet Bakanı Millî Savunma Bakanı B. ATALAY A. BABACAN K. UNAKITAN H. ÇELİK İçişleri Bakanı Dışişleri Bakanı Maliye Bakanı Millî Eğitim Bakanı F. N. ÖZAK R. AKDAĞ B. YILDIRIM M. M. EKER Bayındırlık ve İskân BakanıSağlık Bakanı Ulaştırma Bakanı Tarım ve Köyişleri Bakanı H. YAZICI M. Z. ÇAĞLAYAN M. H. GÜLER Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı V.Sanayi ve Ticaret BakanıEnerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı E. GÜNAY V. EROĞLU Kültür ve Turizm Bakanı Çevre ve Orman Bakanı [R.G. 3 Şubat 2009 – 27130] —— • —— Tebliğler Gümrük Müsteşarlığından: TASFİYE İŞLETME BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ HİZMET TARİFESİ BİRİNCİ BÖLÜM Genel Esaslar Amaç ve kapsam MADDE 1 – (1) Tarifenin amacı; kanun, tüzük, yönetmelik ve talimatlarda belirtilen esaslar dahilinde Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğüne bağlı olarak faaliyetlerini yürüten Tasfiye İşletme Bölge Müdürlükleri ve bağlantılarınca yapılacak iş ve hizmetlerin ücret ve uygulama şartlarını düzenlemektir. (2) Tarife; Tasfiye İşletme Bölge Müdürlükleri ve bağlantıları tesislerinde verilecek olan ve ilgili mevzuat ile Tarifede yer alan her çeşit iş ve hizmetleri kapsar. Tanımlar MADDE 2 – (1) Tarifede geçen; a) Müsteşarlık: Gümrük Müsteşarlığını, b) Genel müdürlük: Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğünü, c) İşletme: Tasfiye İşletme Bölge Müdürlüklerini ve bağlantılarını, ç) Tarife: Tasfiye İşletme Bölge Müdürlükleri Hizmet Tarifesini, d) Depolama yeri: Antrepo, geçici depolama yeri, yolcu beraberi eşya ambarı, kaçak eşya ambarı, tasfiyelik eşya ambarı olmak üzere tüm ambarlar ile açık ve yarı açık alanları, 1) Antrepo: Gümrük gözetimi altında bulunan eşyanın konulması amacıyla kurulan ve kuruluşunda aranılacak koşul ve nitelikleri 31/5/2002 tarihli ve 24771 sayılı (Mükerrer) Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinde belirlenen yerleri, Ek-4 2) Geçici depolama yeri: Gümrüğe sunulmuş olup, henüz gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmamış eşyayı her türlü dış etken ve müdahalelerden koruyacak şekilde yapılmış alanları, 3) Kaçak eşya ambarı: 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri ile kolluk kuvvetlerince el konulan veya mahkemelerce muhafaza edilmek üzere işletmelere teslim edilen kaçak eşyanın konulduğu yerleri, 4) Yolcu beraberi eşya ambarı: Yolcu beraberinde getirilen veya götürülen ve ilgili gümrük idaresine sunulmasından sonra gümrükçe onaylanmış bir işlem ve kullanıma tabi tutuluncaya kadar eşyanın konulduğu geçici depolama yerlerini, 5) Tasfiye ambarı: 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri uyarınca tasfiyelik hale gelen eşya ile haczedilerek satışı talep edilen eşyanın konulduğu alanları, e) Eşya/mal: Her türlü ürün ve değeri, Eşya türleri: 1) Gelen eşya: Gümrük Kanunu hükümlerine göre yurda gelen eşyayı, 2) Giden eşya: Gümrük Kanunu hükümlerine göre yurttan çıkacak eşyayı, 3) Genel kargo: Sınıflandırılamayan dökme, dondurulmuş, özel tertip, tedbir ve tesis gerektiren eşya, konteyner, taşıtlar, değerli maddelerden yapılmış eşya ile antika, müze ve sanat eşyası, motorlu bisiklet ve bisiklet ile aynı nitelikteki sakatlara mahsus araçlar dışında kalan eşyayı, 4) Dökme eşya: Resmi belgelerinde dökme eşya olarak beyan edilseler dahi her cins hurda madenler ve pik demir hariç, ambalajlanmamış ve genellikle yükleme-boşaltması mekanik vasıta ve tesis gerektiren her nevi sıvı ve katı maddeleri, 5) Özel tertip, tedbir ve tesis gerektiren eşya: Gümrük Yönetmeliğine istinaden düzenlenmiş ve EK: 1 listede GTİP numaraları belirtilen eşyayı, 6) Yolcu eşyası: Herhangi bir amaçla yabancı bir ülkeden Türkiye'ye gelen yabancı memlekette oturan Türkler ile yabancılar ve herhangi bir amaç ile gittikleri yabancı ülkelerden kesin veya geçici olarak dönen, Türkiye'de oturan Türkler ve yabancılar ile Türkiye'den aynı amaçlarla ve aynı yollarla yurt dışına giden Türk ve yabancıların getirip/götürdükleri veya sonradan getirilen/götürülen vergiden muaf zati eşya ile vergiye tabi ancak ticari nitelik ve miktarda bulunmadığına gümrükçe karar verilen her çeşit eşya ile taşıtları, 7) Kaçak eşya: Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümlerine göre el konulan eşyayı, 8) Tasfiyeye tabi eşya: Gümrük Kanunu ile Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu uyarınca tasfiye edilecek hale gelen eşyayı, 9) Hacizli eşya: Gümrük Kanunu, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ve Kabahatler Kanunu uyarınca alınması gereken vergi, resim, harç, zam ve cezalar için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre gümrük müdürlüklerince haczedilen menkul malları, 10) Değerli maddeler ve bunlardan yapılmış eşya ile antika, müze ve sanat eşyası: Gümrük İstatistik Tarife Pozisyonlarına göre düzenlenen ve Ek-2 de yer alan Değerli Maddelerden Yapılmış Eşya ile Antika, Müze ve Sanat Eşyası Tablosunda belirtilen eşyayı, 11) Taşıtlar: Motorlu bisiklet, bisiklet ve sakatlara mahsus araçlar hariç 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununda tanımlanan taşıtlar ile hava ve deniz taşıtlarını, 12) Diğer eşya: Tablolarda yer alan diğer eşya sütunu, Gümrük Kanunu ile Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu uyarınca tasfiyelik hale gelen veya haczedilerek satışı talep edilen veya bunlar dışındaki diğer eşyayı, f) Terminal ve diğer hizmetler: İşletmenin denetim ve gözetimi altında bulunan çalışma sahalarında verilen hizmetleri, g) Ardiye hizmetleri: İşletmenin denetim ve gözetimi altında bulunan depolama yerlerinde eşyanın muhafaza hizmetlerini, Ek-4 ğ) Gün: Bir takvim günü olup, gün kesirleri tam günü, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Tarife ölçüleri ve miktarın tayini MADDE 3 – (1) Tarifede yer alan ücret tahakkukuna esas ölçüler, ilgili hizmet tablolarında gösterilmiştir. (2) Eşya miktarının tayininde belgelerinde yazılı olan ağırlık, hacim ve adet esas alınır. Ancak fire vermesi mutat olan eşyanın fire miktarı ilgili kuruluştan araştırılmak suretiyle tespit edilir ve gümrük idaresine bildirilir. (3) Eşyanın teslim alınması sırasında belgelerindeki miktarda şüpheye düşülmesi veya tartım sonucu eksik veya fazla olduğunun anlaşılması halinde işletme ve gümrük idaresince birlikte yapılan ölçüm esas alınır. (4) İşletme özel tertip, tedbir ve tesis gerektiren eşyanın sınıflarının belirlenmesine yardımcı olacak her türlü belgeyi iş sahibinden istemeye yetkilidir. Sorumluluk MADDE 4 – (1) Taşıyıcı veya acenteleri ile eşya sahipleri, temsilcileri veya namlarına hareket edenler, yürürlükteki mevzuat ve Tarifede belirtilen usul ve esaslara uymamalarından veya kusurlu hareketlerinden doğacak her türlü zararlardan sorumludurlar. (2) İşletme, eşyanın özelliğinden doğan yanma, patlama, parlama, harap etme, harap olma, sızma, akma, kokma, kuruma, bozulma gibi olaylardan, firelerden ve mevcut hali ile boşaltılması veya yüklenmesi mümkün olmayan ve sahiplerince gerekli tedbir alınmayan eşyaların yükleme ve boşaltmalarında meydana gelecek zararlardan sorumlu değildir. Ücretler MADDE 5 – (1) Tarifedeki hizmetlerin ücretlendirilmesi, ilgili hizmet tablolarında belirtilmiş olup, bu ücretlerin tayin, tahakkuk ve tahsiline ilişkin esaslar aşağıda gösterilmiştir. a) Ücret birimi: Tarifenin ücret birimi Türk Lirasıdır. Her yıl Bütçe Kanunu ile belirlenen kesirlerin atılması veya tama iblağı hükümleri Tarife ile tespit edilen ücretlerde de dikkate alınır. b) Depozito ve mahsup: İstek sahiplerince talep edilen hizmetlerin karşılığı alınacak ücretlerin tamamının, hizmete konu teşkil eden eşyanın depolama yerlerinden çekilmesine başlanmadan önce ödenmesi zorunludur. Değeri verilecek hizmet ücretlerini karşılayamayacak eşya ile çabuk bozulacak neviden eşya için en az 20 günlük ardiye ücreti, diğer ücretler % 10 fazlasıyla depozito olarak yatırılır. Belirlenen miktar ilgililerce depozito olarak ödenmedikçe eşya depolama yerlerine alınmaz. Depozito, hizmetin bitim tarihinde hesaplanan toplam ücretten mahsup edilir. Mahsup neticesinde eksik kalan kısım tahsil, fazlalık ise iade edilir. c) Kredili hizmetlerin ücretleri: Hizmetlerin kredili olarak yapılması uygun görülen kamu kurum ve kuruluşları ile hükümetler arası ikili anlaşmaları bulunan kuruluşların hizmet talebi, yazılı iş isteği üzerine yerine getirilir ve buna ait ücretler verilen süre içinde tahsil edilir. ç) Muafiyet: 4458 sayılı Gümrük Kanununun 167 nci maddesinin 1, 2, 3 üncü fıkralarında sayılan kuruluşlar ile Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığına ait eşya ve kuruluş kanunlarında veya özel kanunlarda ardiye ücretinden muaf oldukları açıkça belirtilen kuruluşlara ait eşya ile karşılıklı olmak şartıyla ve Dışişleri Bakanlığının belirleyeceği limiti aşmayan diplomatik kurye torbalarına muafiyet uygulanır. Müsteşarlık; genel güvenlik, asayiş ve kamu düzenini ilgilendiren eşya için 10 güne kadar muafiyet belirlemeye yetkilidir. Belirtilen günlerde çekilmeyen eşya için varış gününden itibaren ilgili tablo uygulanır. Mülkiyeti Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğüne ait olan ve herhangi bir kira bedeli ödenmeyen geçici depolama yeri ve antrepolarda, bu Genel Müdürlük ihtiyaçları için ithal edilen eşyadan ardiye ücreti alınmaz. Ek-4 Müsteşarlık; deprem, yangın ve sel gibi tabii afetler ile harp ve göç gibi olağanüstü hallerde eşya itibariyle veya kişi, kurum ve kuruluşlar yönünden muafiyet uygulamaya yetkilidir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti çıkışlı ve varışlı kargolardan ve Dışişleri Bakanlığının bilgisi dahilinde, gerek ülkemizin tanıtımı amacıyla yurtdışındaki faaliyetlerde, gerekse diğer ülkelerin, ülkemizdeki faaliyetlerinde kullanılan her türlü kültür ve sanat eserinden yirmi gün süre ile ardiye ücreti alınmaz. Eşyanın çekimi sırasında işletmeye ait vincin ihtiyacı karşılayamaması halinde, iş sahibince vinç temin edilebilmesi için 24 saat ardiye ücreti muafiyeti uygulanır. Tasfiyelik eşyaların taşındığı veya muhafaza edildiği konteyner ve benzeri kaplara, gümrük idaresi tarafından yapılan teslim alınmasına ilişkin tebligatı izleyen 3 üncü gün mesai bitimine kadar ardiye ücreti alınmaz. Tarifelere bağlanmayan hizmetler MADDE 6 – (1) Tarifede yer almayan bir hizmetin talep edilmesi ve işletmece bu talebin yerine getirilmesi halinde, hizmetin ücreti; şayet Tarifede yer alan benzer bir hizmet var ise buna kıyasen, yoksa işletmece günün ekonomik şartları dikkate alınarak tespit edilir. Bu hizmetin yerine getirilmesinde kullanılan malzemelerin bedeli rayiç bedele göre ayrıca alınır. Söz konusu işlem Genel Müdürlüğe uygulama birliği açısından bildirilir. Katma değer vergisi MADDE 7 – (1) Tarifede yer alan hizmetler karşılığı alınan ücretlere Katma Değer Vergisi dahil değildir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Terminal ve Diğer Hizmet Tarifesi Terminal ve diğer hizmet tarifesinin kapsamı MADDE 8 – (1) Tarife; işletme sahalarında eşyaya verilen ve aşağıda tanımları yapılan hizmetleri kapsar. a) İki taşıtın birbirine yanaşarak eşyanın bir taşıttan boşaltılması ve diğer taşıta yükletilmesi ve istifi, b) Bir taşıttaki eşyanın taşıt içinde indirilmeksizin yerinin değiştirilmesi ve istifi, c) Eşyanın veya aracın tartılması, ç) Konteynerlerin indirilmesi ve yüklenmesi, d) Giriş-çıkış ücreti, e) Sağlamlaştırma ve bakım, f) Fuzuli işgal. Terminal ve diğer hizmetler ücret tablosu MADDE 9 – (1) Terminal ve diğer hizmetlere karşılık Tablo-1’de yer alan ücretler uygulanır. Tablo: 1 Tarife Ölçüsü KARAYOLU HAVAYOLU Adet Esasına Tabi Eşya Adet X TL a) Konteyner (Boş) 10 10 b) Konteyner (Dolu) 50 50 c) İstek veya görülecek lüzum üzerine eşya veya aracın 10 10 tartılması halinde, tartım başına ç) Gümrük işlemleri için terminale giriş çıkış yapan eşya 6 6 nakleden taşıtın her girişinde veya çıkışında d) Terminal sahasına eşya yüklemek veya boşaltmak 20 20 amacıyla gelen araçlar ile gümrük işlemleri için terminale giriş yapan araçların işi bittiği halde terminali terk etmemesi halinde fuzuli kalınan ilk gün için taşıt başına, İstanbul İşletme Bölge Müdürlüğü bağlantılarında bu ücret % 50 ilaveli uygulanır. Ek-4 Sonraki her 12 saat için bu tabloda belirlenen ilk günlük ücret rakamlarının % 50 si ilave olunur. Ağırlık Esasına Tabi Eşya Ton X TL Kg X TL e) İki taşıtın birbirine yanaşarak eşyanın bir taşıttan 4,50 0,0045 boşaltılarak diğer taşıta yükletilmesi ve istifi f) Bir taşıttaki eşyanın taşıt içinde indirilmeksizin yerinin 3 0,003 değiştirilmesi ve istifi g) Sağlamlaştırma ve bakım hizmetleri için kullanılan takoz, tel, çivi ve benzeri malzemelerin ücretleri rayiç bedele göre 4,50 0,01 alınır. Bu hizmetin işletmece yapılması halinde ayrıca tabloda gösterilen ücret alınır. ğ) Vinç ücreti (Saat başına) 30 0,03 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Eşyanın Şoklanması, Dondurulması, Donmuş ve Soğuk Muhafazası ile Depolanması Hizmetleri Tarifesi Tarifenin kapsamı MADDE 10 – (1) Tarife; işletmenin soğuk hava depolarındaki et ve et mamulleri, kümes hayvanları ve diğerleri, su ürünleri, meyveler, sebzeler, kimyevi madde ve benzeri eşyanın şoklanması, dondurulması, soğuk veya dondurulmuş olarak muhafazası ve depolanması hizmetlerini kapsar. Eşyanın şoklanması, dondurulması, donmuş ve soğuk muhafazası ile depolanması hizmetlerinin ücret tablosu MADDE 11 – (1) Eşyanın şoklanması, dondurulması, donmuş ve soğuk muhafazası ile depolanması hizmetlerine karşılık Tablo-2’de yer alan ücretler uygulanır. Tablo: 2 Ücret Muhafaza Türü Muhafaza Derecesi C' TL X Gün X Kg Şoklama (Dondurulma) -18 C' ile -40 C' 0,08 Donmuş Muhafaza -12 C' ile -25 C' 0,05 Soğuk Muhafaza -6 C' ile +16 C' 0,03 Tarifedeki ücretler beher kilogram ve gün için belirlenmiş olup, kaldığı gün ve miktara göre hesaplanarak, ardiye ücretine ilave olarak alınır. Uygulama şartları MADDE 12 – (1) Bu hizmetlerle ilgili dondurma ve muhafaza dereceleri işletmenin teklifi olup, isteklilerin taleplerini ayrıca yazılı olarak bildirmeleri gerekir. (2) İşletmece alınan tedbirlere rağmen, şehir cereyanının kesilmesi, aynı anda otomatik devreye giren jeneratörlerin bozulması veya soğutma sistemi makinelerinde bir arızanın meydana gelmesi hallerinde, muhafazaya alınan eşyaların tehlikeye girmesi söz konusu olursa, gümrük idaresine bildirimde bulunularak eşya sahiplerinin eşyalarını 24 saat içinde depolardan çekmelerinin sağlanması istenir. Bu müddet içinde çekilmeyen eşyaların bozulmasından işletme sorumlu değildir. BEŞİNCİ BÖLÜM Ardiye Hizmetleri Tarifesi Ardiye hizmetleri tarifesinin kapsamı MADDE 13 – (1) Tarife; depolama yerlerine alınan eşyanın, sahip veya taşıyıcıları tarafından teslim alınmasına, buralardan çıkarılmasına veya tasfiyelik hale gelen eşya ile hacizli eşyanın satış tarihini takip eden günden itibaren eşyanın teslim alınıp götürüldüğü tarihe kadar işletmenin sorumluluğu altında muhafaza edilmesini kapsar. Ardiye ücretinin başlangıcı ve bitimi Ek-4 MADDE 14 – (1) Ardiye ücreti; karayolu ile gelen eşyada taşıtın terminale girdiği gün, havayolu ile gelen eşyada ise eşyanın geçici depolama yeri ve antrepoya konulduğu gün başlar ve teslim edildiği gün dahil biter. Ayrıca kaçak eşyanın sahibine iadesi durumunda mahkeme kararının eşya sahibine tebliğ edildiği, tasfiyelik hale gelen eşya ile hacizli eşyada ise satış tarihini izleyen gün başlar ve teslim edildiği gün dahil biter. Dökme eşya MADDE 15 – (1) Dökme eşya, geçici depolama yeri ve antreponun müsait olması durumunda Tasfiye İşletme Bölge Müdürlüğünün izni ile alınır. Muhafazası özel tertip, tedbir ve tesis gerektiren eşya MADDE 16 – (1) Geçici depolama yeri ve antrepoya alınan eşyanın; sahibinin talebi, gümrük idaresi veya işletme tarafından özel bakım ve koruma gibi işlemleri gerektirdiğinin tespit edilmesi ve değerinin uygun olması şartıyla, muhafaza, tertip, tedbir ve tesisin gerektirdiği giderler işletme tarafından yapılır, bilahare sahibinden tahsil olunur. Ardiye ücretinin tahakkuk ve tahsili MADDE 17 – (1) Ardiye ücreti; ibraz edilecek konşimento, CMR, irsaliye ve benzeri resmi belgelerde yazılı miktarın tamamı üzerinden ve eşyanın teslim alındığı veya çıkarıldığı gün dahil ilgili tablosuna göre tahakkuk ettirilerek tahsil edilir. (2) Bildirilen günde tamamı çekilmeyen ve teslim alınmayan eşyanın geçici depolama yeri ve antrepoda kalan miktarı üzerinden yukarıdaki esasa göre, ayrıca ardiye ücreti alınır. (3) Geçici depolama yeri ve antrepodan geçici olarak çıkan ve gümrük idaresi tarafından TSE, Darphane gibi yerlere gönderilen ve geri gelmeyecek olan eşyanın çıkışındaki belge üzerinden ardiye ücreti tahsil edilerek kayıtları kapatılır. Eşyanın sahibine teslim edilememesi MADDE 18 – (1) İşlemleri tamamlanmış olan eşyanın tamamının veya bir kısmının herhangi bir nedenle bulunamaması veya sahibine teslim edilememesi halinde, eşya sahibi veya temsilcisinin yazılı müracaatı üzerine eşyanın bulunmasını müteakip teslim alınmasına ilişkin tebliğin yapıldığı tarihi takip eden üç gün sonuna kadar tamamı üzerinden ardiye ücreti alınmaz. Karayolu ile gelen-giden eşya ve diğer eşyanın ardiye hizmetleri tarifesinin kapsamı MADDE 19 – (1) Tarife; yolcu beraberi eşya hariç karayolu ile gelen-giden eşya ve diğer eşyaya işletmece verilen ardiye hizmetini kapsar. Karayolu ile gelen-giden eşya ve diğer eşyanın ardiye hizmet ücreti tablosu MADDE 20 – (1) Karayolu ile gelen-giden eşya ve diğer eşyanın ardiye hizmetlerine karşılık Tablo-3’de yer alan ücretler uygulanır. Tablo: 3 GÜMRÜK REJİMLERİ KAPSAMINDA DİĞER Tarife Ölçüsü GELEN EŞYA GİDEN EŞYA 1-20 21-45 46. Gün EŞYA Gün Gün ve Sonrası Ağırlık Esasına Tabi Eşya TL X Gün X Ton a) Genel Kargo 0,75 1 1,75 0,25 0,45 b) Dökme (Katı) Eşya 0,85 1,20 1,85 0,35 0,55 c) Değerli Maddeler ve Bunlardan Yapılmış 7,50 10,20 15 7 7,50 Eşya ile Antika, Müze ve Sanat Eşyası ç) Özel Tertip, Tedbir ve Tesis Gerektiren 4,50 7,50 11,25 4 6 Eşya Adet Esasına Tabi Eşya TL X Gün X Adet d) Konteyner (Boş) 3 4 5 2,50 4 e) Konteyner (Dolu) 4,50 5,50 6,50 4 5,50 Ek-4 f) Taşıtlar (Açık ve Yarı Açık Alanda 8 6 4,50 1,50 4,50 Muhafaza Edilen) g) Motorlu Bisiklet, Bisiklet ve Sakatlara 1 2 3 0,50 2 Mahsus Araçlar Giden eşyaya 30 günden sonra tablo % 50 zamlı uygulanır. Taşıtların kapalı alana alınması halinde tablo %30 zamlı uygulanır. Özel tertip, tedbir ve tesis gerektiren eşya yüklü konteyner ve taşıtların ardiye ücreti % 20 zamlı uygulanır. Birim ağırlık 1.000 kilogramdır. Ağırlık kesirleri 1.000 kilograma tamamlanır. Ardiye ücretinin hesaplanmasında; gelen eşyada 50 TL, (c) bendindeki eşyada 85 TL, giden eşyanın boşaltılması halinde 25 TL, diğer eşyada 10 TL minimum ardiye ücreti alınır. Tarifedeki ücretler beher ton veya adet ve gün için belirlenmiş olup, kaldığı gün ve miktara göre hesaplanır. Havayolu ile gelen-giden eşya ve diğer eşyanın ardiye hizmetleri tarifesinin kapsamı MADDE 21 – (1) Tarife; yolcu beraberi eşya hariç havayolu ile gelen-giden eşya ve diğer eşyaya işletmece verilen ardiye hizmetini kapsar. Havayolu ile gelen-giden eşya ve diğer eşyanın ardiye hizmet ücreti tablosu MADDE 22 – (1) Havayolu ile gelen-giden eşya ve diğer eşyanın ardiye hizmetlerine karşılık Tablo-4’de yer alan ücretler uygulanır. Tablo: 4 Tarife Ölçüsü İlk 72 saat (72 saat dahil) için; GÜMRÜK REJİMLERİ KAPSAMINDA GELEN EŞYA 46. Gün GİDEN 21-45 EŞYA 1-20 Gün ve Gün Sonrası Beyanname ve Tahakkuk Adedinden TL 8 4 TL X Gün X Kg 0,10 0,15 0,20 0,05 0,15 0,20 0,25 0,07 DİĞER EŞYA Beyannamelerde Sözle ve Özel Beyanda Ağırlık Esasına Tabi Eşya a) Genel Kargo 0,03 b) Dökme (Katı) Eşya 0,03 c) Değerli Maddeler ve Bunlardan Yapılmış Eşya 0,20 0,23 0,27 0,15 0,20 ile Antika, Müze ve Sanat Eşyası ç) Özel Tertip, Tedbir ve 0,12 0,15 0,18 0,10 0,12 Tesis Gerektiren Eşya Giden eşyada 72 saatten sonra yukarıdaki tablo uygulanır ve 30 günden sonra tablo % 50 zamlı uygulanır. Ardiye ücretinin hesaplanmasında; gelen eşyada 50 TL, (c) bendindeki eşyada 85 TL, giden eşyada ilk 72 saat hariç 25 TL, diğer eşyada ise 10 TL minimum ücret alınır. Ek-4 Birim ağırlık kilogramdır. Kesirleri kilograma tamamlanır. Tarifedeki ücretler beher kilogram ve gün için belirlenmiş olup, kaldığı gün ve miktara göre hesaplanır. Yolcu beraberi gelen–giden eşyanın ardiye hizmetleri tarifesinin kapsamı MADDE 23 – (1) Tarife; 2 nci Maddenin (1) nci fıkrasının (d) bendinin dördüncü alt bendinde sayılan eşyaya verilen ardiye hizmetini kapsar. Yolcu beraberi gelen–giden eşyanın ardiye hizmet ücreti tablosu MADDE 24 – (1) Yolcu beraberi gelen–giden eşyanın ardiye hizmetlerine karşılık Tablo-5’de yer alan ücretler uygulanır. Tablo: 5 Tarife Ölçüsü a- Yolcu Beraberinde Gelen Eşya İçin Tek ve Maktu Vergi Listesi'nde yer alan eşyada, beherinden alınacak vergi tutarı karşılığı TL tutarının b- Yolcu Beraberinde Gelen Eşya İçin Tek ve Maktu Vergi Listesinde yer almayan fakat Posta Yoluyla Gelen Eşya İçin Tek ve Maktu Vergi Listesinde bulunan eşyada beherinden alınacak vergi tutarı karşılığı TL tutarının c- Yolcu Beraberinde Gelen Eşya İçin Tek ve Maktu Vergi Listesinde yer almayan eşyanın CIF kıymeti TL karşılığı (Çıkış eşyasında FOB kıymeti esas alınır) tutarının Gün ve Adet Başına Onbinde Beşi Gün X Adet X TL ç- Taşıtlar (Açık ve Yarı Açık Alanda Muhafaza Edilen) d- Motorlu Bisiklet, Bisiklet ve Sakatlara Mahsus Araçlar 7 3 21-45 46.Gün ve Gün Sonrası Adet X TL 0,10 0,15 0,20 Taşıtların kapalı alana alınması halinde tablo % 30 zamlı uygulanır. Yabancı uyruklu şahıslara ait ticari nitelikli eşyaya tahakkuk eden ardiye ücreti Gümrük Mevzuatına göre yurt dışı edilmesi halinde yukarıdaki tarife % 50 indirimli uygulanır. Yolcu beraberi eşya da minimum ücret 15 TL dir. e- Değerli Maddeler ve Bunlardan Yapılmış Eşya ile Antika, Müze ve Sanat Eşyası 1-20 Gün Kaçak eşya ile ilgili hizmetler tarifesinin kapsamı MADDE 25 – (1) Tarife; Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümlerine göre işletmelerin depolama yerlerine konulan eşyayı kapsar. (2) İlgili mevzuat hükümlerine göre getirilen istisna ve muafiyet hükümleri ile diğer esaslar saklıdır. Kaçak eşyaya ait ücretler MADDE 26 – (1) Kaçak eşyaya, bulunduğu depolama yerindeki ücret tablosu uygulanır. Kaçak eşyaya ait uygulama şartları MADDE 27 – (1) Geçici depolama yeri veya antrepolara alınmış eşyanın gümrük idaresince kaçak eşya işlemine tabi tutularak, kaçak eşya ambarına götürülmek üzere, geçici Ek-4 depolama yeri veya antrepolardan çıkarılmasına kadar olan süre için veya eşyanın kaçak olmadığının anlaşılması ile tekrar depolama yerlerine alınması ve gümrük işlemlerinin bitirilmesinden sonra çekilmesine kadar olan süre için ilgili tablonun öngördüğü ücret alınır. (2) Mahkemece sahibine iadesine karar verilen kaçak eşyanın tesliminde gümrük idaresince eşya sahibine yapılan tebligat tarihinden itibaren Tarife hükümleri uygulanır. Sahibine iadesine karar verilen eşyanın el konulduğu tarih ile iadesine verilen kararın tebliğ tarihine kadar olan süreye ait ardiye ücreti Tarifeye göre hesaplanarak Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümlerine göre genel bütçenin ilgili tertibinden karşılanır. Tasfiye edilebilir hale gelen eşya ile hacizli eşyaya ilişkin hizmetler tarifesinin kapsamı MADDE 28 – (1) Tarife, Gümrük Kanunu ile Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu uyarınca tasfiye edilecek hale gelen eşya ile haczedilerek satışı talep edilen eşyayı kapsar. Tasfiye edilebilir hale gelen eşya ile hacizli eşyaya ait ücretler MADDE 29 – (1) Tasfiye edilebilir hale gelen eşya ile hacizli eşya için verilen hizmetlerden 30 uncu maddede belirtilen esaslara göre ücret alınır. Tasfiye edilebilir hale gelen eşya ile hacizli eşyanın uygulama şartları MADDE 30 – (1) a) Kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edilen ve ihale yoluyla satılan eşyaların tahsis veya satış bedelinin % 15 i tutarında ardiye ve diğer hizmetler karşılığı ücret eşyanın alıcısından tahsil edilir. Bu bedel eşyayı muhafaza eden işletmeci kuruluşlar ile eşyanın muhafaza süresi göz önüne bulundurularak işletmeler arasında paylaştırılır. b) Satışın gerçekleşip eşyanın alıcı tarafından alınarak götürüldüğü tarihe kadar satış günü hariç geçecek süre için ayrıca Tarifenin ilgili bölümlerinin diğer eşya sütununda gösterilen ücretler alınır. (2) Perakende satılanlar, bedelsiz olarak kamu kurum ve kuruluşlarına verilenler ile imha edilenler ve hurda bedeli üzerinden Makine Kimya Endüstrisi Kurumu Genel Müdürlüğüne devredilenlerden terminal ve ardiye ücreti alınmaz. Depolama yerine alınan diğer eşyaya ilişkin hizmetlerin ücreti MADDE 31 – (1) Bu Tarife kapsamı dışında herhangi bir şekilde depolama yerlerine alınan eşyaya ardiye ücret tablolarının diğer eşya bölümü uygulanır. Ayrıca terminal hizmeti verilmesi halinde Terminal ve Diğer Hizmet Tarifesi uygulanır. ALTINCI BÖLÜM Son Hükümler İlgili mevzuat hükümleri MADDE 32 – (1) Tarife gereğince verilecek hizmetler, Tarifenin ilgili bölümlerinde belirlenen uygulama şartlarından başka bu konulara ilişkin kanun, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ, genelge ve talimat hükümlerine de tabidir. Yürürlükten kaldırılan hükümler MADDE 33 – (1) 30/4/2003 tarihli ve 25094 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan "Tasfiye İşletme Müdürlükleri Terminal ve Tesis Hizmetleri Tarifesi" yürürlükten kaldırılmıştır. GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Tarifenin yürürlük tarihinden önce depolama yerlerine alınan eşyaya ait ardiye ücretleri ile ilgili olarak eski hükümlerin uygulanmasına devam olunur. Yürürlük MADDE 34 – (1) Bu Tarife yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 35 – (1) Bu Tarifeyi Gümrük Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür. EK-1 GEÇİCİ DEPOLAMA YERLERİNE KONULMASI HALİNDE ÖZEL TERTİP VE DÜZENEK GEREKTİREN EŞYA LİSTESİ l - PARLAYICI VE PATLAYICI MADDELER Ek-4 MADDENİN ADI : 006-Alkol (Etil alkol) 111-Ham Krezol 117-Petrol esansı 021-Brom 148-Site Carbonite deCarbon 118-Phosfor 090-Merkuri 072-Hidroklorik asit (Hidrojen klorür) 081-Klorsülfonik asit (klor sülfirük asit) 107-Nitrating asit [(Nitrat asidi) (Nitrik asit)] 149-Sülfonitrik asit 073-Hidroflorik asit (Hidrojen florür) 071-Hidrobromik asit 002-Ammonium asit (sulp) 018-Bromik asit 054-Fluosilsik asit 055-Fluosülfenik asit 070-Hidroyodik asit (Hidroiodik asit) 077-İyodik asit 109-Nitro sülfürük asit (Nitrosil Sülfirik Asit) 137-Perklorik asit 058-Fosfor triklorur 056-Fosfor oksiklorür 083-Kükürt klorür (sülfür monochloride) 084-Kükürt diklorür(Sülphurdichloride) 134-Pirosulfusil klorür 136-Pyrosulfuryl chloride (Disülfürylchloride) 078-İyodin monoklorür 145-Silikon tetra klorür 057-Fosfor tribromür 019-Brom triflorür 020-Brom penta florür 013-Azot hidrür (Nitrogen hyride) 076-Hydure de 'Azote 069-Hidrazin ve Hidrazin hidrat 012-Antimon penta florür 146-Stannik klorür 011-Antimon penta klorür 147-Sülfisil klorür 164-Titanum tetraklorür 165-Titanum triklorür 028-Chlorate de potasse (Potasyum klorat) 113-Potasyum klorat 166-Titanum sülfat 003-Ammen carbonite 045-Fulminate de mercure 046-Fulminate d'argent (sulp) 047-Fulminate de plombe (sulp) G.T.İ.POZİSYONU 2207. 2707.60.00.00.11 2710.00. 2801.30.90.00.00 2803.00.90.90.19 2804.70.00.00.11(1) 2805.40.90.00.00(3) 2806.10.00.00.12(5) 2806.20.00.00.00 2808.00.00.00.11 2808.00.00.00.13 2811.11.00.00.00 2811.19.10.00.00 2811.19.90.90.19 2811.19.90.90.19 2811.19.90.90.19 2811.19.90.90.19 2811.19.90.90.19 2811.19.90.90.19 2811.19.90.90.19 2811.29.90.90.11 2812.10.15.00.00 2812.10.19.00.11 2812.10.90.00.11 2812.10.90.00.12 2812.10.90.00.19 2812.10.90.00.19 2812.10.90.00.29 2812.10.90.00.29 2812.90.00.00.12 2812.90.00.00.19 2812.90.00.00.19 2814.10.00.00.00 2814.10.00.00.00 2825.10.00.00.11 2826.19.00.90.19 2827.39.10.00.12 2827.39.90.40.00 2827.39.90.90.00 2827.39.90.90.00 2827.39.90.90.00 2829.19.00.00.12 2829.19.00.00.12 2833.29.30.00.00 2836.99.18.90.19 2838.00.00.10.11 2838.00.00.90.00 2838.00.00.90.00 : 2804.70.00.00.12(2) 2805.40.10.00.00(4) 2806.10.00.00.11(6) Ek-4 048-Fulminate de fer (sulp) 049-Fulminate de cuivre (sulp) 050-Fulminate de zinc (sulp) 051-Fulminate d'ammonium (sulp) 052-Fulminate de sodyum (sulp) 053-Fulminate'ler (Diğerleri) 005-Ammale (Ammate) 007-Ace tylure d'argent 074-Hidrojen peroksit a) Perhidrol 075-Hidrojen peroksit b)Diğerleri 026-Carbure de calsium (Kalsiyum karbür, Karpit) 080-Kalsiyum Karbür (Karpit) 066-Hidrür di antimoine (gaz) 096-Nitrure de soufre 102-Nitrür d'azite 001-Azoture de plonb (Kurşun azatür) 091- Merkuriazude 059-Gaz cyanogene (mayi) 163-Tiofosforilklorür 017-Benzil Klorür 016-Benzil Bromür 151-Trinitro toluen (TNT) 154-Trinitrotoluéne 155-Trinitrotoluol 032-Dinitro naphtalane (1-2-4 Dinitro naftalen) 152-Trinitro meta xylene (xylite) (Lignit;Ksilen miski) 030-Dinitrobenzen 036-Dinitrobenzol (Benzil alkol) [Dinitro Benzen] 160-Tetranitrotoluol (sulp) 094-Monotritronophtalinea 097-Nitrometan (mayi) 150-Trinitro benzen 161-Tetranitrometan (mayi) 015-Alcool methyligue (Metanol) [Metil Alkol] 085-Metil alkol (Metanol) [saf] 086-Metil alkol [saf olmayan] 092-Menite (Mannitol, Mannasugar) 110-Ortho Krezol (Orthocresol) 014-Aside picrugue(sulp) [Trinitrofenol (Pikrik asit)] 112-Pikrik asit (sulp) – Trinitrofenol 156-Trinitrophenetol (Pikrik asit) 031-Dinitro fenol (Dinitrophenol) 034-Dinitro (orto cresol) [Dinitro-okrezoller] 009-Amonyum Pikrat 115-Pictare de potasse (sulp) 2838.00.00.90.00 2838.00.00.90.00 2838.00.00.90.00 2838.00.00.90.00 2838.00.00.90.00 2838.00.00.90.00 2842.90.90.99.19 2843.29.00.20.00 2847.00.00.10.00 2847.00.00.90.19(7) 2847.00.00.90.11(8) 2849.10.00.00.00 2849.10.00.00.00 2850.00.10.00.00 2850.00.30.00.00 2850.00.30.00.00 2850.00.50.00.19 2850.00.50.00.19 2851.00.90.90.19 2851.00.90.90.19 2903.69.90.00.11 2903.69.90.00.19 2904.20.10.00.11 2904.20.10.00.11 2904.20.10.00.11 2904.20.10.00.12 2904.20.90.00.11 2904.20.90.00.13 2904.20.90.00.13 2904.20.90.00.14 2904.20.90.00.17 2904.20.90.00.21 2904.20.90.00.29 2904.20.90.00.29 2905.11.00.10.00(9) 2905.11.00.20.00(10) 2905.11.00.10.00 2905.11.00.20.00 2905.43.00.00.00 2907.12.00.10.00 2908.90.00.10.11 2908.90.00.10.11 2908.90.00.10.11 2908.90.00.90.11 2908.90.00.90.12 2908.90.00.90.19 2908.90.00.90.19 Ek-4 082-Kloreks (Chlorax)(Not:Dikloretiler olarak da belirtilmiştir) 033-Dinitro anisol 153-Trinitro anisol 041-Eter asetik (Etil asetat) 038-Diklor asetik asit 093-Metil kloro format 043-Etil Klorokarbonat 088-Menzoil klorür (Benzoil klorür) 039-Dimetil sülfat 040-Dinitroglycerine(mayi) (Not:Trinitroglycerine:2920.90.80.19.14 olarakta belirtilmiştir.) 121-Penthrite(Pentaerithritol Tetranitrat) (PETN)(Hasetrol) 064-Hexanitro mannite (Mamnitol Hekza Nitrat) 095-Mannitol hekzonitrat 098-Nitrate de methyle (mayi) 099-Nitrate de etil (mayi) 068-Hexametilen diamin (1.6.Diamin ohexane) 157-Trinitroanilin 158-Tetra nitro anilin 159-Tetranitromethylaniline (TetrylPyronite) 162-Trinitro demethyloniline (sulp) 065-Hexonitro di phenilamine (Hekzanitrodifenilamin) 067-Hexametilen triperoksit diamin 101-Nitrate d'amidon 106-Nitroure 105-Nitroquoniden (guanidin nitrat) 035-Diazabenzonitrat (sulp) 103-Nitrodi azobenzol klorat 010-Amil Klorosilan 143-Siklohekzil triklorsilan 144-Siklohekzenil triklorosilan 104-Nitrometan de mercure basigue 142-Siklonit (Cyclonite; Trimethylene trinitramine) 122-Permonite (Permoniol) (Desomorphine)[Morfin] 135-Plasto 135-Plasto 135-Plasto 141-Stabilite II 022-Ballistite (Dumansız Barut) 024-Cortide (Dumansız Barut) 025-Cortide MD (Dumansız Barut) 114-Poudre noire sans fomee (Dumansız Barut) 2909.20.00.90.19 2909.30.90.90.19 2909.30.90.90.19 2915.31.00.00.00 2915.40.00.00.12 2915.90.20.00.00 2915.90.80.00.29 2916.32.90.00.00 2920.90.10.11.12 2920.90.80.19.11 2920.90.80.19.11 2920.90.80.19.15 2920.90.80.19.19 2920.90.80.19.19 2920.90.80.19.19 2920.90.80.19.19 2921.22.00.00.11 2921.42.10.00.14 2921.42.10.00.15 2921.42.10.00.19 2921.42.10.00.19 2921.44.00.90.11 2921.49.90.00.29 2922.30.00.00.19 2924.10.00.00.29 2925.20.00.00.12 2927.00.00.00.19 2927.00.00.00.29 2931.00.50.00.00 2931.00.50.00.00 2931.00.50.00.00 2931.00.80.20.00 2933.69.10.10.00 2939.10.00.00.11 3208. 3209. 3210. 3506.00. 3601.00.00.00.12 3601.00.00.00.12 3601.00.00.00.12 3601.00.00.00.12 Ek-4 116-Poudre sans fumee TNP (Dumansız Barut) 120-Poudre d'explosion anagon 123-Poudre sans fumee hirsch 124-Poudre sans fumee schutze 125-Poudre sans fumee FC 126-Poudre sans fumee walsrode 127-Poudre sans fumee no II 128-Poudre sans fumee Mİ 71 129-Poudre sans fumee BAM 130-Poudre sans fumee M / 88 131-Poudre sans fumee Sp 132-Poudre sans fumee Rp 133-Poudre sans fumee 061-Gun powder (silah barutu) 062-Gun powder wite 029-Dinamit 060-Gurdinamit (sulp) 063-Gelatine dinamit (sulp) 100-Nobelite 167-Wetter dinamit pentrhrinite 008-Amatol (Trinitrotoul + Amonyum Nitrat) 023-Cheditte (Klorat veya perklorat esaslı patlayıcı karışımıdır.) 037-Donarite (Nitroglikol + Nitrotoluen) 044-Et de perchlorate karışımları 087-Melange chlorate (Klorat karışımı) 119-Petroklacite 138-Roburite La 139-Roburite I 140-Sprengglatine (sulp) 168-Wetter fulmenite 042-Esans terebentin aldehid (Terebantin esansı) 004-Astralite 089-Melange de nitrat gaz dissous 027-Collodiom (Kollodyon) 079-Kollodyum 108-Nitroselüloz (sulp) II - YANICI MADDELER 3601.00.00.00.12 3601.00.00.00.12 3601.00.00.00.12 3601.00.00.00.12 3601.00.00.00.12 3601.00.00.00.12 3601.00.00.00.12 3601.00.00.00.12 3601.00.00.00.12 3601.00.00.00.12 3601.00.00.00.12 3601.00.00.00.12 3601.00.00.00.12 3601.00.00.00.19 3601.00.00.00.19 3602.00.00.00.11 3602.00.00.00.11 3602.00.00.00.11 3602.00.00.00.11 3602.00.00.00.11 3602.00.00.00.19 3602.00.00.00.19 3602.00.00.00.19 3602.00.00.00.19 3602.00.00.00.19 3602.00.00.00.19 3602.00.00.00.19 3602.00.00.00.19 3602.00.00.00.19 3602.00.00.00.19 3805.10.10.00.00 3808.30. 3824.90.95.90.59 3912.20.11.00.00 3912.20.11.00.00 3912.20.11.00.00(11) 3912.20.90.00.00(11) : MADDENİN ADI : 110-Gomalaka solusyonları 022-Alkollü nebati hülasalar 282-Weichmachungsmittel 9 (3 valanslı suni alkol) 056-Denature alkol 083-Etil alkol (alkol etilik) G.T.İ.POZİSYONU : 1301. 3210. 1302.11.00.----------- 1302.19.99.00.00 --arası 1520.00.00.90.00 2207.00. 2207.00. Ek-4 140-Kolonya ispirtosu 170-Mavi gaz (Blue gas ; water gas ) 115-Ham petrol ve emsali hafif yağlar 218-Petrol 026-Benzin 057-Dependip 108-Gazolin 109-Gazolin gaz 131-Kensolene (80-200 derecede kaynayan benzin ) 142-Kristallal (Benzin) 144-Lacteole (Benzin ) 145-Ligroin 253-Textile (65-100 derece kaynayan benzin) 268-Troluoil; Petroleum Solvent 283-White spirit (benzin) 273-V.M.P.Nophtha (100-160 derecede kaynayan benzin) 019-Apkolen (Petrol solventi) 080-Eter da petrol 202-Nafta (Petroleum spirit) 203-Nafta solvan 248-Terapin (benzin) 249-Terlito (benzin) 079-Esans da petrol (Petrol esansı) 153-Likefie petrol gazı [Likit Petrol Gazı (L.P.G.)] 171-Metan 220-Propan 221-Propilen 102-Fluorin 112-Hidrojen 154-Lityum 136-Kalsiyum 104-Fosforik anhidr (Fosfor pentaoksit) 134-Karbonmonooksit 105-Fosfor pentaklorür 237-Sülfürdükarbon 106-Fosfor pentasülfür 107-Fosfor seskisülfür 178-Magnezyum dioksit (Magnezyum peroksit ) 224-Potasyum bromat 226-Potasyum sülfür 225-Potasyum hipofosfit 159-Lityum silikon 043-Amonyum bikromat; Amonyum dikromat 263-Toryum 137-Kalsiyum fosfür 155-Lityum alüminyum hidrür (mayi) 2210.00. 2705.00.00.00.00 2709.00. 2709.00. 2710.00. 2710. 2710.00. 2710.00. 2710.00. 2710.00. 2710.00. 2710.00. 2710.00. 2710.00. 2710.00.21.00.00 2710.00.25.00.00 2710.00.39.00.11 2710.00.39.00.19 2710.00.39.00.19 2710.00.39.00.19 2710.00.39.00.19 2710.00.39.00.19 2710.00.98.00.19 2711.19.00.00.11 2711.19.00.00.13 2711.29.00.00.11 2711.29.00.00.14 2801.30.10.00.00 2804.10.00.00.00 2805.19.00.00.12 2805.21.00.00.00 2809.10.00.00.00 2811.29.90.90.19 2812.10.19.00.12 2813.10.00.00.00 2813.90.10.00.00 2813.90.10.00.00 2816.10.00.00.00 2829.90.50.00.00 2830.90.19.10.11 2835.10.00.20.00 2839.90.00.90.19 2841.50.00.00.29 2844.30.55.10.00 2848.00.00.90.00 2850.00.10.00.00 Ek-4 156-Lityum alüminyum hidrür (sulp) 162-Lityum hidrür 223-Potasyum borahidrür 242-Sodyum hidrür 157-Lityum alüminyum etereal 158-Lityum amid 240-Sodyum amalgam 241-Sodyum amid 039-Bütan 114-Hekzan-n 113-Heptan 122-Isooktan 124-Isopentan 167-Metil etiletan (Pentan) 188-2-Metil heptan 196-Metil pentan 204-Neohekzan 207-N-pentan 087-Etilen 040-Buten 2 041-Buten 2 (co's) 042-Buten 2 (lirans) 120-Isobuten 125-Isopren (3 metil 1,3 butadien ) 123-Isookten 195-Metil pentadien 284-Xylol (Xylene ortho, meta, para) 052-Dipenten (Terebentin yağı ürünü) saf 261-Terpinolen 185-Metil siklopentan 238-Siklopropon 239-Siklopentan 027-Benzol (Benzen) 254-Tolüol 209-Orto Xylen 201-Meta xylon 046-Butil benzin (sec) 285-Xylonsubstitu 174-Metil klorür 090-Etil klorür 233-Solaesthin [Metilen klorür] (Niklormetan) 133-Kloroform (Triklormetan) 005-Asordin (Karbon tetraklorür)(Tetra klorkarbon) 028-Benzin oform (Tetraklorkarbon) 234-Spectrol (kokulandırılmış petraklor karbonj) 250-Tetra (tetraklor karbon) 251-Tetra form (tetraklor karbon) 252-Tetrakol (tetraklor karbon) 084-Ethylenedichloride; 1,2 dicloro 2850.00.10.00.00 2850.00.10.00.00 2850.00.10.00.00 2850.00.10.00.00 2851.00.90.90.19 2851.00.90.90.19 2851.00.90.90.19 2851.00.90.90.19 2901.10.10.00.11 2901.10.90.00.11 2901.10.90.00.12 2901.10.90.00.19 2901.10.90.00.19 2901.10.90.00.19 2901.10.90.00.19 2901.10.90.00.19 2901.10.90.00.19 2901.10.90.00.19 2901.21.90.00.00(11) 2901.21.10.00.00(11) 2901.23.19.00.01(11) 2901.23.11.00.01(11) 2901.23.19.00.00(11) 2901.23.11.00.00(11) 2901.23.19.00.00(11) 2901.23.11.00.00(11) 2901.23.91.00.00(11) 2901.23.99.00.00(11) 2901.24.99.00.00 2901.29.80.90.11 2901.29.80.90.11 2902.(41.42.43) 2902.19.10.00.13 2902.19.10.00.19 2902.19.99.00.19 2902.19.99.00.19 2902.19.99.00.19 2902.20.10.00.00(11) 2902.20.90.00.00(11) 2902.30.90.00.00(11) 2902.30.10.00.00(11) 2902.41.00.00.00 2902.42.00.00.00 2902.90.80.90.29 2902.90.80.90.29 2903.11.00.00.11 2903.11.00.00.12 2903.12.00.00.00 2903.13.00.00.00 2903.14.00.00.00 2903.14.00.00.00 2903.14.00.00.00 2903.14.00.00.00 2903.14.00.00.00 2903.14.00.00.00 2903.15.00.00.00 Ek-4 ethane;ethylene 015-Amil klorür (n.)(1-Chloro pentan) 016-Amil klorür (karışık) (1Chloropentan+3Chloro pentan+1Chloromethyl bütane+1Chloro 3methyl bütane+3Chloromethyl bütane 036-Butil klorür (n) 272-Vesteron (Tetra kloretan) 274-Vinil klorür 256-Tri (Trikoloretilen) 060-Diklorosetilen 183-Metil allil klorür 227-Popopargyl klörür 229-Propilen diklorür 279-Viniliden klorür 055-1,1-Difluoreton 258-Tetra fluorfetilen 190-Metil iyodür 135-Klortriflor etan 169-Monoklorbenzol (Benzen ) 067-Dinitrotuluen 097-Etil nitrat (Not: Nitro Etan olarak da belirtilmiştir.) 160-Metanol (alkol metilik) [saf] 161-Metanol (alkol metilik) [teknik] 210-Propil alkol 006-Avantin (İzopropilalkol) 119-Isopropilalkol 127-Izopropil alkol 215-Petrohol (isopropilalkol) 217-Persprit (isopropilalkol) 045-Bütanol (Normal bütil alkol) 031-Bütil alkol (Tert) [2-Metilpropan-2ol] 118-Izobütil alkol 030-Bütil alkol (sco) 013-Amil alkol (Tert)(Pentanol) 014-Amil alkol izomerleri ve karışımları 116-Isoamilalkol 211-Pencatetat(amilalkol) 216-Pencetetat (amilalkol) 011-Allil alkol (propenol) 085-Etilen Klorhidrin 081-Eter sülfirik (Eter ;dietiler) 129-Isopropileter (Not:Diisopropileter olarak da belirtilmiştir.) 072-Dtil-n-Butileter 096-Etil metil eter 184-Metilklorometileter 275-Vinil metil eter 277-Vinil 2- Kloroetileter 2903.19.90.00.00 2903.19.90.00.00 2903.19.90.00.00 2903.19.90.00.00 2903.19.90.00.00 2903.19.90.00.00 2903.21.00.00.00 2903.22.00.00.00 2903.29.00.00.00 2903.29.00.00.00 2903.29.00.00.00 2903.29.00.00.00 2903.29.00.00.00 2903.30.10.00.19 2903.30.10.00.19 2903.30.90.00.11 2903.49.10.00.22 2903.61.00.00.11 2904.20.90.00.15 2904.20.90.00.22 2905.11.00.10.00 2905.11.00.20.00 2905.12.00.00.11 2905.12.00.00.12 2905.12.00.00.12 2905.12.00.00.12 2905.12.00.00.12 2905.12.00.00.12 2905.13.00.00.00 2905.14.10.00.00 2905.14.90.00.11 2905.14.90.00.12 2905.15.00.00.00 2905.15.00.00.00 2905.15.00.00.00 2905.15.00.00.00 2905.15.00.00.00 2905.29.10.00.00 2905.50.99.90.19 2909.11.00.00.00 2909.19.00.00.11 2909.19.00.00.12 2909.19.00.00.19 2909.19.00.00.19 2909.19.00.00.19 2909.19.00.00.19 Ek-4 278-Vinil etil eter 280-Vinil isobütik eter 078-Erkonal (Dibenzil eter) 059-Dİ-tri-Butil peroksit 094-Etilen oksit 230-Propilen oksit (Metil oksiran) 077-Epiklorhidrin (1-klor 2,3 epoksi propan) 037-Butilen oksid 181-Metil asetat (Metial) 182-Metilal 064-Dimetilasetal 008-Asetal 009-Asetaldehit (Etanal) 032-Butil aldehit (n) 010-Akrolein (2-propenal) 141-Kroton aldehid (2 bütenal) 180-Metaklorein (2-metil, 2-propenal) 073-2 Dietilbutiraldehid 228-Popion aldrehid 004-Aseton (propanon) 186-Metil etil keton (Butanon) 191-Metil izobütil keton (4 metil 2 pentanon) 058-Diasetil 192-Metil isopropenil keton 193-Metil isopropil keton 198-Metil propil keton 062-Dietilketon 049-Dial (Diaseton alkol) (4 hidroksi;4 metil pentan) 187-Metil formiat 086-Etil Formiyat 082-Eter asetik (Etil asetat) [Asetat d' etil] 276-Vinil asetat 029-n-Bütil asetat 246-Tamasol j (isobütilasetat) 126-Isopropilasetat 166-Metil asetat 012-Amil asetat (Pentil asetat) 117-Isoamilasetat(Asetat d'amil) [Isopentilacetat] 001-Acetin (Glyceriyl monoacetat) 257-Tri acetin(gliserin triasetat) 038-Bütil propi onat (n) 147-Lösungemitel BP (Propionat bütil ) 099-Etil propionat 197-Metil propionat 194-Metil metakrilat 091-Etil krotonat 255-Tpp (Triphenylphosphat) 146-Lindol (Trikrezilfosfat ) 2909.19.00.00.19 2909.19.00.00.19 2909.30.90.90.11 2909.60.00.00.19 2910.10.00.00.00 2910.20.00.00.00 2910.30.00.00.00 2910.90.00.00.00 2911.00.00.10.11 2911.00.00.10.11 2911.00.00.10.12 2911.00.00.10.13 2912.12.00.00.00 2912.13.00.00.00 2912.19.00.90.11 2912.19.00.90.12 2912.19.00.90.13 2912.19.00.90.19 2912.19.00.90.19 2914.11.00.00.00 2914.12.00.00.00 2914.13.00.00.00 2914.19.90.00.11 2914.19.90.00.19 2914.19.90.00.19 2914.19.90.00.19 2914.39.00.00.19 2914.40.10.00.00 2915.13.00.90.11 2915.13.00.90.12 2915.31.00.00.00 2915.32.00.00.00 2915.33.00.00.00 2915.34.00.00.00 2915.39.10.00.00 2915.39.30.00.11 2915.39.30.00.12 2915.39.30.00.13 2915.39.30.00.14 2915.39.30.00.14 2915.50.00.00.14 2915.50.00.00.14 2915.50.00.00.19 2915.50.00.00.19 2916.14.10.00.00 2916.19.80.00.00 2919.00.10.10.12 2919.00.10.10.13 Ek-4 (Tritolilfosfat) 247-Tcp (Trikrezilfosfat) Tritolil fosfat 018-Amil nitrit 098-Etil nitrik (Not: Etil Nitrat olarak da belirtilmiştir.) 089-Etilborat 172-Metilamin 173-Metilamin(solusyon) 065-Dimetilamin 266-Trimetilamin 061-Dietilamin 265-Trietilamin 063-Diisopropilamin 128-Izopropilamin 033-Butil amin (n) 034-Butil amin (sec) 044-Butil Amin (Dİ-SEC) 069-Di-n-propilamin 088-Ethilamin 121-Isobutilamin 208-N-Prepilamin 035-Butil amin (tert) 139-Kloral formamid 071-Driolan (Not: Osalmid olarak da belirtilmiştir.) 007-Akrilonitril 189-Metil hidrazin 199-Metil sülfür 175-Metil merkaptan 095-Etil merkaptan (Etilsulfhidrat; ethhanol) 017-Amil merkaptan 130-Isopropilmerkoptan 066-Dimetildiklorosilan 070-Dodesiltriklorosilan 092-Etil diklorasilon 100-Etil triklorosilan 200-Metil triklorosilan 262-Terametilsilan 267-Trimetril klorosilan 281-Viniltriklorosilan 206-Nikel karbonil 270-Ure peroksit (Carbamide peroksit) 047-Çinko etil 103-Feniltriklorosilon 068-)1-4-Dioksan (dietilendioksit) 231-Piridin 075-Diazinon (mahlül halinde) saf 093-Etilen imın (Aziridine) 111-Hazırlanmış Vernikler 243-Sellülozik vernikler 244-Sellülozik boyalar 2919.00.10.10.13 2920.90.80.11.11 2920.90.80.19.19 2920.90.80.90.19 2921.11.10.00.11 2921.11.10.00.11 2921.11.10.00.12 2921.11.10.00.13 2921.12.00.00.11 2921.19.10.00.11 2921.19.30.00.11 2921.19.30.00.11 2921.19.80.00.29 2921.19.80.00.29 2921.19.80.00.29 2921.19.80.00.29 2921.19.80.00.29 2921.19.80.00.29 2921.19.80.00.29 2921.89.90.00.29 2924.10.00.00.29 2924.29.90.00.29 2926.10.00.00.00 2928.00.90.10.19 2930.90.70.90.14 2930.90.70.90.28 2930.90.70.90.31 2930.90.70.90.69 2930.90.70.90.69 2931.00.50.00.00 2931.00.50.00.00 2931.00.50.00.00 2931.00.50.00.00 2931.00.50.00.00 2931.00.50.00.00 2931.00.50.00.00 2931.00.50.00.00 2931.00.80.90.12 2931.00.80.90.59 2931.00.80.90.99 2931.50.00.00.00 2932.99.30.00.12 2933.31.00.90.11 2933.59.10.00.00 2933.90.95.00.49 3208. 3208.90.99.00.11 3208.90.99.00.12 Ek-4 245-Sellüloit mamulatı 111-Hazırlanmış Vernikler 111-Hazırlanmış Vernikler 023-Alkollü uçan yağlar 024-Alkollü koku veren karışımlar 271-Uhu yapıştırıcı 021-Ateş alan film ve pelliküller(Ambalajları üzerinde yanıcı ve parlayıcı etiket ve işareti bulunanlar) 245-Sellüloit mamulatı 021-Ateş alan film ve pelliküller(Ambalajları üzerinde yanıcı ve parlayıcı etiket ve işareti bulunanlar) 245-Sellüloit mamulatı 168-Mettel L30 (Terebentin yağı ürünü ) 048-Depol (Terebentin yağı ürünü) 050-Depanol (Terebetin yağı ürünü) 219-Pineoil (terebentin yağı müştekkatı) 051-Dipenten (Terebentin yağı ürünü) ham 138-Kalsiyum resitant 179-Magnezyum resinat 076-Diazinon (mahlül halinde hazırlanmış) 002-Aceton-Ersatz (Kolat uçan etarat mahlülü) 003-Ansol (Etil alkol+Etil asetat+Susuz etilalkol) 020-Apkotinner 053-Disolvan CA (Kolay uçan muhalliler) 054-Dravvin (Estilasitati havi muhalliler mahlutu) 074-Diluanlar(Uçucu organik sulandırıcı karmaçözücü) 148-Lösungemitel E 13 (Kolay kaynayan eterler mahlutu) 149-Lösungemitel E 14(Kolay kaynayan eterler mahlutu) 150-Lösungemitel E 33 (Kolay kaynayan eterler mahlutu) 151-Lösungemitel EMA (Kolay kaynayan eterler mahlutu) 152-Lösungemitel DA (Kolay kaynayan eterler mahlutu) 163-Metal (Kolay kaynayan eterler mahlutu) 164-Methylacceton (aseton + metilasetat + metilalkol ) 165-Methylated siprit (odun ispirtosu ile karışık alkol ) 3208.90.99.00.19(15) 3209. 3210. 3301.00. 3302.00. 3506. 3701. 3701. 3701.(15) 3702. 3702. 3702.(15) 3805.10.00.00.00 3805.10.10.00.00 3805.10.10.00.00 3805.10.10.00.00 3805.90.00.90.11 3806.20.00.00.00 3806.90.00.90.19 3808.10.40.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 Ek-4 205-Neosol 212-Pentexel (amilalkolü havi mahlut) 213-Peralkol (cyclahexamol + alkol) 214-Peramilalkol (cyclonxanal+alkol+isoporipilik+bütanol) 235-Speziallösungsmittel (kolay kaynayan eterlermahlutu) 236-Speziallösungsmittel A,E,EF (kol. kayna. eter. mah.) 259-Tenamen 3 260-Tenamen 60 269-Tinnerler 021-Ateş alan film ve pelliküller(Ambalajları üzerinde yanıcı ve parlayıcı etiket ve işareti bulunanlar) 025-Akrilik esaslı toz ve levhalar 222-Polivinil metil eter 232-Piroksilin (Nitroselüloz) 132-Kollodyon 025-Akrilik esaslı toz ve levhalar 245-Sellüloit mamulatı 025-Akrilik esaslı toz ve levhalar 245-Sellüloit mamulatı 025-Akrilik esaslı toz ve levhalar 245-Sellüloit mamulatı 025-Akrilik esaslı toz ve levhalar 245-Sellüloit mamulatı 143-Kauçuk solusyonları 101-Ferro silisyum (%30-70 silisyum ihtiva eden ferro silisyumlar 'shppingeregulatıon') 176-Magnezyum (toz ) 177-Magnezyum (varak) 264-Titanyum 286-Zirkonyum 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 3814.00.90.00.00 39.(Fasıl) 39. (Fasıl) 3906. 3907.20.99.00.00 3912.20. 3912.20.11.00.00 3918. 3918.(15) 3919. 3919.(15) 3920. 3920.(15) 3921. 3921.(15) 4005.20.00.00.00 7202.21.10.00.00 7202.21.10.00.00 8104.30.00.00.00 8104.90.00.00.19 8108. 8109. III - YANMAYI ARTIRICI MADDELER : MADDENİN ADI G.T.İ.POZİSYONU 030-Tazyik edilmiş gazlardan klor 2801.10.00.00.00 024-Tazyik edilmiş gazlardan hidrojen 2804.10.00.00.00 (müvellidülma) 025-Tazyik edilmiş gazlardan oksijen 2804.40.00.00.00 (müvellidülhumoza) 010-Beyaz fosfor 2804.70.00.00.12 022-Sodyum (metal) 2805.11.00.00.00 020-Potasyum (metal) 2805.19.00.00.11 005-Asit klorhidrik (Tuz ruhu) 2806.10.00.00.12 009-Asit sülfürik kesif dımansız (saç yağı) 2807.00.10.00.19 029-Tazyik edilmiş gazlardan asit sülfürü 2807.00.10.00.19 (Gazi kibriti) : Ek-4 008-Asit sülfürik dumanlı (oleum) 2807.00.90.00.00 004-Asit azotik nitrit (KEZZAP) 2808.00.00.00.12 006-Asit floridrik 2811.11.00.00.00 026-Tazyik edilmiş gazlardan 2811.29.90.90.19 karbonmonoksit(Humzu karbon) 028-Tazyik edilmiş gazlardan asit 2811.29.90.90.19 karbonik 027-Tazyik edilmiş gazlardan amonyak 2814.10.00.00.00 019-Per oksit dö sodyum (Sodyum 2815.30.00.00.00 Peroksit) 002-Amonyak mahlulu (Nişadır ruhu) 2827.10.00.00.00 015-Klorat dö potas (Potasyum karbür) 2829.19.00.00.12 017-Nitrat dö potas (Potasyum nitrat) 2834.21.00.00.00 021-Perhidrol 2847.00.00.10.00 014-Karbür dö kalsiyum (Kalsiyum 2849.10.00.00.00 karbür) 013-Hydrure de phosphor (gaz) 2850.00.10.00.00 001-Air liquide (oxiliquide)[Tazyik 2851.00.30.00.00 edilmiş hava] 012-Gaz siyanojen 2851.00.90.90.19 011-Gaz disuklor metil (metilklorür) 2903.11.00.00.11 007-Asit formik 2915.11.00.00.00 003-Asit asetik (Her nevi) 2915.21.00.00.11(12) 2915.21.00.00.12(13) 016-Nitrat d'amonyum (Amonyum nitrat) 3102.30.10.00.00(14) 3102.30.90.00.00(14) 018-Nitrat dö sut (Sodyum Nitrat) 3102.50. 023-Suni sis maddeleri 3604.90.00.00.13 IV - TEHLİKELİ VE ZARARLI KİMYASAL MADDELER MADDENİN ADI 001-Nitro Benzaldehit G.T.İ.POZİSYONU 2913.00.00.90.11 : (1) kırmızı (2) beyaz (3) normal (4) net ağırlığında (5) teknik (6) saf (7) sıvı (8) katı (9) saf olan (10) saf olmayan (11) kullanıldığı yere göre değişir (12) buzlu (13) ticari (14) sulu çözelti ve katı olmasına göre değişir (15) mamülün türüne göre değişir EK-2 Ek-4 DEĞERLİ MADENLERDEN YAPILMIŞ EŞYA İLE ANTİKA MÜZE VE SANAT EŞYASI TABLOSU 710110000011 Tabii inciler (işlenmemiş olanlar) 710110000012 Tabii inciler (işlenmiş olanlar) 710210000000 Elmaslar (tasnif edilmemiş olan) Elmaslar (işlenmemiş/basit şekil. kesilmiş, yarılmış/yontulmuş, 710221000000 sanayide kullanılan) Elmaslar (işlenmemiş/basit şekilde kesilmiş, yarılmış vb., sanayide 710231000000 kullanılmayan) 710239000000 Diğer elmaslar (sanayide kullanılmayan) 710310000011 Safir (işlenmemiş/basit bir şekilde kesilmiş/kabaca yontulmuş) 710310000012 Zümrüt (işlenmemiş/basit bir şekilde kesilmiş/kabaca yontulmuş) Yakut (rubi) (işlenmemiş/basit bir şekilde kesilmiş/kabaca 710310000013 yontulmuş) Diğer kıymetli taşlar (elmas hariç) (işlenmemiş/basit 710310000019 kesilmiş/kabaca yontulmuş) 710391000011 Yakut (rubi) (başka şekilde işlenmiş) 710391000012 Safir (başka şekilde işlenmiş) 710391000013 Zümrüt (başka şekilde işlenmiş) 710399000011 Akik taşları; başka şekilde işlenmiş Diğer kıymetli taşlar (elmas hariç)/yarı kıymetli taşlar; başka 710399000019 şekilde işlenmiş 710610000000 Gümüş (altın/platin yaldızlı gümüş dahil) pudra halinde olanlar Gümüş (altın/platin yaldızlı gümüş dahil) (işlenmemiş, saf= > % 710691100000 99,9) Gümüş (altın/platin yaldızlı gümüş dahil) (işlenmemiş, saf < % 710691900000 99,9) Çubuk, profil, levha, yaprak, şerit halinde olanlar (yarı işlenmiş 710692200011 gümüşten, saf=>%75) Boru, tüp ve içi boş çubuk halinde olanlar (yarı işlenmiş 710692200012 gümüşten, saf = > % 75) Toz, sırma, pul, kırpıntı&diğer şekillerde olanlar (yarı işlenmiş 710692200013 gümüşten, saf=>%75) Çubuk, profil, levha, yaprak, şerit halinde olanlar (yarı işlenmiş 710692800011 gümüşten, saf <%75) Boru, tüp ve içi boş çubuk halinde olanlar (yarı işlenmiş 710692800012 gümüşten, saf < % 75) Toz, sırma, pul, kırpıntı&diğer şekillerde olanlar (yarı işlenmiş 710692800013 gümüşten, saf < %75) 710700000011 İşlenmemiş gümüş kaplamalı metaller 710811000000 Altın (pudra halinde olanlar, para yerine kullanılmayan) Altın (diğer işlenmemiş şekillerde olanlar, para yerine 710812000000 kullanılmayan) Yarı işlenmiş altından çubuk, tel, profil, levha vb; para yerine 710813100000 kullanılmayan 710813800000 Yarı işlenmiş şekillerde diğer altın 710820000000 Altın (para yerine kullanılanlar) 710900000011 Altın kaplamalı gümüşler 711011000000 Platin (işlenmemiş/pudra halinde) 711019100011 Platin ve platin alaşımlarından teller; kalınlık > % 0, 15 mm Platinden çubuk, profil, levha vb halde platin & platin alaşımları; 711019100012 kalın>%0, 15mm Ek-4 711019800000 711021000000 711029000000 711031000000 711039000000 711041000000 711049000000 711100000012 711100000013 711230000000 711291000000 711292000000 711299001000 711299009000 711311000000 711319000011 711319000019 711411000000 711419000011 711419000019 711510000000 711590100011 711590100012 711590100019 711590900000 711610000011 711610000019 711620110000 711620190000 711620900000 711790005000 711810101000 711810102000 711810901000 711810909000 711890000000 970110000000 970200000000 Diğer yarı işlenmiş platin Paladyum (işlenmemiş/pudra halinde olanlar) Paladyum (diğer) Rodyum (işlenmemiş/pudra halinde olanlar) Rodyum (diğer) İridyum, osmiyum ve rutenyum (işlenmemiş/pudra halinde olan) İridyum, osmiyum ve rutenyum (diğer) Platin kaplı gümüş (işlenmemiş/yarı işlenmiş) Platin kaplı altın (işlenmemiş/yarı işlenmiş) Kıymetli metal/kıymetli metal bileşiklerini içeren küller Altından olanlar (altın kaplamalı metal dahil döküntü, artık vb) Platinden olanlar (platin kaplamalı metal dahil döküntü, artık vb) Gümüş külleri, döküntüleri ve artıkları Diğer kıymetli metallerin/kıymetli metallerle kaplamalıların döküntü, artık vb Gümüşten mücevherci eşyası, aksamı (kıymetli metallerle kaplı/yaldızlı/değil) Altından mücevherci eşyası, aksamı (kıymetli metallerle kaplı/yaldızlı/değil) Diğ.kıymetli metallerden mücevher eşya, aksam; kıymetli metal kaplı/yaldızlı/değil Gümüşten kuyumcu eşyası, aksamı (diğer kıymetli metallerle kaplı/yaldızlı/değil) Altından kuyumcu eşyası, aksamı (diğer kıymetli metallerle kaplı/yaldızlı/değil) Diğ. kıymetli metallerden kuyumcu eşyası, aksamı (metalle kaplı/yaldızlı/değil) Platinden gözenekli dokuma/ızgara şeklinde katalizörler Altından diğer eşya Gümüşten diğer eşya Diğer kıymetli metallerden diğer eşya Kıymetli metallerle kaplama metallerden olan diğer eşya Tabii inciden kolyeler, bilezikler Tabii inciden diğer eşya Tabii kıymetli/yarı kıymetli taşlardan kolye, bilezik, diğer eşya; klipssiz, basit Tabii kıymetli/yarı kıymetli taşlardan kolye, bilezik, diğer eşya; diğer Kıymetli/yarı kıymetli taşlardan (tabii, sentetik/terkipden) diğer eşya Her türlü maddeden yapılmış kol düğmeleri ve diğer düğmeler (adi metaller hariç) Gümüşten Türk meskukatı; Tedavülde olmayan para (altın para hariç) Gümüşten Ecnebi meskukatı; Tedavülde olmayan para (altın para hariç) Diğer metallerden Ecnebi meskukatı; Tedavülde olmayan para (altın para hariç) Diğer metallerden para; Tedavülde olmayan para (altın para hariç) Diğer metal para Tamamen elle yapılmış tablo ve resim Orijinal gravür, estamp ve litoğrafya Ek-4 970300000000 970400000000 970500000000 970600000000 284390909000 830621000000 Heykel/yontu sanatının orijinal eserleri Türkiye'de tedavülde bulunmayan damga, posta vb. pul Zooloji, botanik, arkeolojik vb.bir değeri bulunan koleksiyon Eskiliği yüzyılı aşan antika eşya Kıymetli metallerin diğer bileşikleri Kıymetli metallerle kaplanmış heykelcikler ve diğer süs eşyası [R.G. 4 Şubat 2009 – 27131] —— • —— Başbakanlıktan: Konu : Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı GENELGE 2009/3 Gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerin iktisadi sorunları içerisinde kayıt dışı ekonomi ile mücadele büyük önem taşımaktadır. Ekonominin rekabet gücünün artırılması ve kamu finansmanının sağlıklı bir yapıya kavuşturulması ancak kayıt dışılığın azaltılması ile mümkündür. Kayıt dışı ekonomi ile mücadelede başarı kazanılması ve kayıt dışılığın azaltılması; kurumlar arası işbirliği ve eşgüdümün sağlanması ve etkin bir izleme ve değerlendirme sisteminin oluşturulmasında, başta kamuoyu olmak üzere tüm tarafların desteği gerekmektedir. Güçlü bir toplumsal ve siyasi iradeyle tüm kesimlerin katıldığı kapsamlı bir mücadele stratejisi oluşturulması, kayıt dışı ekonominin zararlarına yönelik olarak toplumun bilinçlendirilmesi, kayıt altına girmenin teşvik edilmesi, mevzuat ve işlemlerin basitleştirilmesi, etkin bir denetim ve ceza sisteminin geliştirilmesi, kuruluşlar arasında veri paylaşımının güçlendirilmesi ve ilgili kuruluşlar arasında etkin bir koordinasyon sağlanması amacıyla genelge ekinde yer alan, “Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı 2008–2010” hazırlanmıştır. Söz konusu eylem planı ile Dokuzuncu Kalkınma Planı, Hükümet Programı ve AB Müktesebatına Uyum Programı kapsamında yer alan politika öncelikleri, amaç ve hedeflere ulaşabilmek için yürütülmesi gereken yasal, idari ve diğer somut eylemler ortaya konulmaktadır. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sorumlu kuruluş olarak belirlendiği “Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı”; Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Gümrük Müsteşarlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ile koordinasyon içerisinde yürütülecektir. Gerek duyulan hallerde sendikalarla, meslek kuruluşlarıyla, sivil toplum örgütleriyle, ekonomik ve sosyal taraflarla da işbirliği yapılacaktır. Kayıt dışı ekonomiyle mücadele stratejisi eylem planında uygulama sürecinin izlenmesi ve değerlendirilmesi, planda yer alan takvim ve performans göstergeleri doğrultusunda Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yerine getirilecektir. Her bir eylem için belirlenen koordinatör kuruluş eylemleri izleyerek Gelir İdaresi Başkanlığına üçer aylık dönemler itibariyle raporlayacaktır. Kayıt dışı ekonomiyle mücadele eylem planında yer alan eylemler teknolojik, ekonomik ve kurumsal yapıda meydana gelen değişiklikler çerçevesinde ihtiyaç duyulduğunda güncellenebilecektir. Ek-4 Bilgilerini ve gereğini rica ederim. Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan KAYIT DIŞI EKONOMİYLE MÜCADELE STRATEJİSİ EYLEM PLANI 2008 – 2010 GİRİŞ Kayıt dışı ekonomi ile mücadelede başarı kazanılması ve kayıt dışılığın azaltılması için kayıt dışı ekonomi ile mücadelenin devlet politikası olarak benimsenmesi, bu konuda sürekli bir çalışma grubunun oluşturulması, stratejik eylem planının hazırlanması, kurumlar arası işbirliği ve eşgüdüm sağlanması ve etkin bir izleme ve değerlendirme sisteminin oluşturulması gerekmektedir. Şurası kesindir ki; kayıt dışılığı etkileyen dinamiklerin doğru analizine dayalı bir strateji ile etkin ve sonuç odaklı bir çözüm üretilebilecektir. Bu çerçevede 2008 Yılı Programında, “Rekabet Gücünün Artırılması” gelişme ekseninin alt başlıklarından birisi “Ekonomide Kayıt Dışılığın Azaltılması” şeklinde belirlenmiştir. Buna yönelik olarak alınan politika öncelikleri ve tedbirlerinden ilki de “İlgili tüm tarafların katkısıyla kayıt dışı ekonomiyle mücadele stratejisinin oluşturulması” olmuştur. Sorumlu kuruluşun Gelir İdaresi Başkanlığı olarak belirlendiği söz konusu tedbirde; işbirliği yapılan kurumlar Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Gümrük Müsteşarlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’dur. Adı geçen kurumlarla yapılan toplantı ve çalışmalar sonucunda Haziran 2008’de “Kayıt dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı” oluşturulmuştur. Söz konusu kayıt dışı ekonomi ile mücadele stratejisinin amaç ve hedefleri aşağıdaki gibi belirlenmiştir. AMAÇ/HEDEF TABLOSU AMAÇ 1.KAYIT İÇİ FAALİYETLERİ ÖZENDİRMEK HEDEF Kayıt İçi İstihdam Yaratma Potansiyelini Güçlendirmek Gönüllü Uyumu Artırmak 2.DENETİM KAPASİTESİNİ GÜÇLENDİRMEK VE YAPTIRIMLARIN CAYDIRICILIĞINI ARTIRMAK 3.KURUMSAL VE TOPLUMSAL MUTABAKATI SAĞLAMAK VE GÜÇLENDİRMEK Denetim Kapasitesini Geliştirmek Veri Tabanı Paylaşımı Cezaların Caydırıcılığını Sağlamak Kurumsal İşbirliğini Sağlamak, Güçlendirmek ve Devam Ettirmek Eğitim ve Tanıtım Yoluyla Toplumsal Mutabakatı Sağlamak ve Güçlendirmek 1. KAYIT İÇİ FAALİYETLERİ ÖZENDİRMEK Kayıt dışılığın azaltılmasına kayıtlılığın özendirilmesi ile başlanmalıdır. Bu başlık altında kayıt dışı ile kayıt içi arasında tercih yapmak durumunda kalan girişimciler ve çalışanların bu alandaki fayda/maliyet analizlerini etkileyecek bütün kurumsal ve ekonomik Ek-4 tedbirler değerlendirilmelidir. Burada amaç kayıt içi ekonomik faaliyetlerin ve istihdamın, girişimciler ve çalışanlar üzerindeki maliyetinin hafifletilmesi olacaktır. Çalışma hayatı ile ilgili olumsuz sonuçlar büyük ölçüde kayıt dışı istihdamdan kaynaklanmaktadır. Kayıt dışı istihdamın büyük boyutta olmasıyla birlikte çalışan nüfus sosyal güvenlik şemsiyesi altında kapsanamamakta, yeterli prim toplanamamakta, sosyal güvenlik kuruluşları da, başta finansman zorlukları olmak üzere çeşitli zorluklarla karşılaşmakta ve kendilerinden beklenen hizmetleri etkin olarak yerine getirememektedir. Çeşitli gerekçelerle kayıt dışı çalışma durumunda olanlar, sosyal güvenlik kapsamı dışında olma, çalıştıkları işyerinin ruhsatsız olması gibi nedenlerle, sağlıksız ortamlarda, işyeri ve iş güvenliği olmadan, pazarlık gücünden yoksun ve korumasız, istismara açık ve sigortasız olarak çalışmak zorunda kalmaktadır. Bu da iş hayatında sağlıksız bir ortamın oluşmasına ve çalışma ilişkilerinin ve işgücü piyasasının işleyişinin bozulmasına yol açmaktadır. Bu nedenle kayıt dışı istihdamın uzun dönemde yaratacağı sosyal ve ekonomik olumsuzluklar konusunda kamuoyu bilinçlendirilecektir. Vergi mevzuatı ne kadar mükemmel olursa olsun, vergi idaresi de ne kadar verimli ve etkin çalışır duruma getirilirse getirilsin, toplumda vergi bilinci ve ahlakı yerleşmediği sürece kayıt dışı ekonomi tam anlamıyla önlenemeyecektir. Vergi bilincinin ve ahlakının geliştirilmesi için basın ve yayın (yazılı veya görsel) organları yoluyla vergi kaçakçılığının utanç verici bir suç olduğu düşüncesi aşılanacak; kayıt dışılığın önlenmesine yönelik çalışmalar, toplum desteğini güçlendirici kampanyalarla sağlamlaştırılacaktır. Diğer taraftan kamu ile birlikte özel sektörün de işbirliği ile yürütülecek çalışmalarda, öncelikle kayıt dışılığın yoğun olarak görüldüğü sektörlerin temsilcilerinden de destek alınacaktır. 2.DENETİM KAPASİTESİNİ GÜÇLENDİRMEK VE YAPTIRIMLARIN CAYDIRICILIĞINI ARTIRMAK Kayıt içini cazip kılmak için yaratılan yöntemlerin sağlıklı uygulanabilmesi açısından kayıt dışı ekonomik faaliyetlerde bulunanları saptama ve cezalandırma kapasitesi de güçlendirilecektir. Denetimlerin daha etkin hale getirilmesiyle, mükelleflerin beyanlarının sürekli denetim altında bulundurulması, gerek kayıt dışında kalma gerekse kayıt altında olup eksik beyan güdüsü gibi dirençleri zamanla azaltacaktır. Denetim sonucunda ortaya çıkacak suçlara uygulanacak cezalar arttırılarak caydırıcılık özelliğine kavuşturulacaktır. Denetimler, cezalandırma amacından çok bilinçlendirme ve eğitime yönelik olarak yapılacaktır. Çünkü amacımız, kişilerin yasalara uygun olarak hareket etmelerini sağlamaktır. Diğer taraftan etkin bir denetim yasalara uygun bir toplum yaratacağı için kayıp, kaçak en aza inecek, ekonomide yasalara uyanla uymayan arasındaki rekabet eşitsizliği de ortadan kalkacaktır. 3. KURUMSAL VE TOPLUMSAL MUTABAKATI SAĞLAMAK VE GÜÇLENDİRMEK Genellikle ekonomik ve sosyal açıdan olumsuz sonuçları olan kayıt dışı ekonominin kayda alınabilmesi ve politikaların üretilebilmesi için alınacak önlemler çağdaş bir devlet olmanın gereğidir. Bunu gerçekleştirmek için toplumun tüm kesimlerinin ve birimlerinin çaba harcaması gerekmektedir. Kayıt dışılığın ülkeye ekonomik maliyetinin çok daha da ön plana çıkarılmasında yarar görülmektedir. Bu bağlamda kayıt dışılığın Türkiye’yi ikili bir yapıya mahkum ettiği, verimsiz yapıyı koruyarak ve ekonominin daha verimli bir nitelik kazanmasını engelleyerek Türkiye’nin daha müreffeh bir geleceğe yol almasını engellediği vurgulanacaktır. Kayıt dışılığın sağladığı sanal sosyal koruma işlevinin, kayıt dışı ile mücadelede elde edilecek kazanımlar sayesinde güçlenen mali yapı ile Devlet tarafından daha iyi sağlanabileceği ifade edilecektir. Ödediği vergilerin daha etkin kullanıldığını gören bireyler arasında vergi verme kültürü ve vergilendirilmemiş kazanca bakış açısı da değişecek ve böylelikle kayıt dışı ile mücadele için gerekli toplumsal desteğin elde edilmesi kolaylaşacaktır. Ayrıca toplumun daha doğru bilinçlendirilmesi amacıyla, kayıt dışılığın önlenmesine yönelik kampanyanın kamu/özel Ek-4 sektör işbirliği ile yürütülmesi sağlanacaktır. Bu bağlamda anılan kampanyanın sorumluluğunu üstlenecek kurumsal yapının, kayıt dışılığın yoğun olarak görüldüğü sektörlerin temsilcileri ile işbirliği yaparak kampanyalardan daha etkin sonuç alınması sağlanmış olacaktır. Bir sonraki aşamada ise bu kurumların da kayıt dışı ile mücadelede daha etkin bir rol oynamalarını sağlayacak yöntemler geliştirilecektir. İZLEME VE DEĞERLENDİRME Kayıt dışı ekonomiyle mücadele sürecinin izlenmesi, gecikme ve hedeften sapmaların belirlenmesi ve nedenlerinin araştırılması gerekli önlemlerin alınması açısından önemlidir. Bu nedenle, gelişmelerin belirlenen göstergelere ve takvime uygun olarak gerçekleşmediği hallerde de gecikme, hedeften sapma ve bunun için nedenlerinin koordinatör kuruluş tarafından raporlanması gerekmektedir. Diğer taraftan kayıt dışı ekonomiyle mücadele eylem planında yer alan eylemler teknolojik, ekonomik, kurumsal yapıda meydana gelen değişiklikler çerçevesinde ihtiyaç duyulduğunda güncellenebilecek; eylemler birleştirilebilecek, kaldırılabilecek veya yeni eylemler eklenebilecektir. Çünkü eylem planının dinamik olması başarıyı elde etmek için gerekli olan koşulların en önemlilerinden birisidir. Kayıt dışı ekonomiyle mücadele stratejisi eylem planında uygulama sürecinin izlenmesi ve değerlendirilmesi eylem planında yer alan takvim ve performans göstergeleri doğrultusunda Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yerine getirilecektir. Her bir eylem için belirlenen koordinatör kuruluş eylemleri izleyerek Gelir İdaresi Başkanlığına üçer aylık dönemler itibariyle raporlayacaktır. Raporlamada stratejikyonetim@gelirler.gov.tr e-posta adresi kullanılacaktır. Sorumlu Kuruluş: Eylem Planında "Sorumlu Kuruluşlar" sütununda yer alan kurumlar, aslında işbirliği yapılacak kuruluşlardır. Ancak eylem planının sahiplenilmesi ve başarılı olabilmesi için “İşbirliği Yapılacak Kuruluş” ifadesi yerine daha güçlü bir ifade olan “Sorumlu Kuruluş” ifadesi kullanılmıştır. Sorumlu Kuruluşlar, gerçekleştirilecek eylem ile doğrudan veya dolaylı ilişkisi bulunan ve koordinatör kuruluşun işbirliği yaparak somut destek talep edeceği kuruluşlardır. Diğer taraftan sorumlu kuruluşlar arasında yer alan bazı kurumlar ise eylem planının hazırlanması sırasında işbirliği yapılan kurumlarla ortaklaşa proje gerçekleştirecekleri ifade edilen kamu kurum ve kuruluşlarıdır. Koordinatör Kuruluş: Eylem Planında "Koordinatör Kuruluş" sütununda yer alan kurumlar, aslında öngörülen eylemi gerçekleştirerek süresinde sonuçlandırmaktan ve gelişmeleri Gelir İdaresi Başkanlığına doğrudan raporlamaktan sorumlu kuruluşlardır. Bazı eylemlerde (Örnek: 55 nolu Eylem) koordinatör kuruluş sütununda birden fazla kurum bulunabilir. Bu durumda o eyleme ilişkin olarak her bir koordinatör kuruluş kendi kurumunun gerçekleşme raporunu hazırlayacaktır. Yapılan açıklamalar ışığında; bir eylem için bir ve/veya birden fazla sorumlu kuruluş bulunması halinde bu eyleme ilişkin raporlamanın koordinatör kuruluş tarafından yapılacağı tabiidir. EYLEM PLANI (2008–2010) [R.G. 5 Şubat 2009 – 27132] —— • —— Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünden: 5627 SAYILI ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU KAPSAMINDA YAPILACAK YETKİLENDİRMELER, SERTİFİKALANDIRMALAR, RAPORLAMALAR VE PROJELER KONUSUNDA UYGULANACAK USÛL VE ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ SIRA NUMARASI: 2009/2 Ek-4 Amaç MADDE 1 – (1) Bu Tebliğ, 18/4/2007 tarihli ve 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu ile 25/10/2008 tarihli ve 27035 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmeliğin uygulanmasında ilgili gerçek veya tüzel kişiler tarafından yapılacak çalışmalarda, düzenlenecek belge ve dokümanlarda standardizasyonun sağlanmasını amaçlamaktadır. Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında enerji verimliliği ile ilgili faaliyette bulunan ve bunların ilgi sahasına giren kamu kurumları ile gerçek ve tüzel kişileri kapsar. Dayanak MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 25/10/2008 tarihli ve 27035 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına İlişkin Yönetmeliğin 35 inci maddesine dayanarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Tebliğin uygulanmasında; a) Eğitim-etüt-proje sertifikası: Bina, sanayi, ısı-mekanik ve/veya elektrik kategorilerinde eğitim, enerji etüdü, danışmanlık, enerji yöneticiliği ve verimlilik artırıcı proje hazırlanması gibi hizmetleri yürütebilmeleri için Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından verilen belgeyi, b) Enerji yöneticisi: Endüstriyel işletmelerde ve binalarda enerji yönetimi ile ilgili faaliyetleri yerine getirmekle sorumlu ve enerji yöneticisi veya eğitim-etüt-proje sertifikasına sahip kişiyi, c) Enerji yöneticisi sertifikası: Enerji yöneticisi hizmetlerinin verilebileceğini gösteren belgeyi, ç) Genel Müdürlük: Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünü, d) Genel Müdür: Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürünü, e) Kanun: 18/4/2007 tarihli ve 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanununu, f) Kurul: Enerji verimliliği koordinasyon kurulunu, g) Meslek odaları: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğine bağlı Elektrik Mühendisleri Odasını ve/veya Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğine bağlı Makina Mühendisleri Odasını, ğ) Şirket: Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar ile yaptıkları yetkilendirme anlaşması çerçevesinde, enerji verimliliği hizmetlerini yürütmek üzere yetki belgesi verilen enerji verimliliği danışmanlık şirketlerini, h) VAP: Verimlilik artırıcı projeleri, ı) Yetki belgesi: Düzenlenen yetkilendirme anlaşmaları çerçevesinde üniversitelere ve meslek odalarına eğitim, yetkilendirme ve izleme faaliyetlerini yürütmek üzere Kurul onayı ile Genel Müdürlük tarafından; şirketlere ise enerji yöneticisi eğitimi, enerji etüdü, danışmanlık, enerji yönetimi ve VAP hazırlama ve uygulama faaliyetlerini yürütmek üzere Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından verilen belgeyi, i) Yetkilendirilmiş kurumlar: Düzenlenen yetkilendirme anlaşması çerçevesinde eğitim, yetkilendirme ve izleme faaliyetlerini yürütmek üzere Genel Müdürlük tarafından Kurul onayı ile yetkilendirilen meslek odalarını ve üniversiteleri, j) Yönetmelik: 25/10/2008 tarihli ve 27035 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına İlişkin Yönetmeliği ifade eder. Başvuru yazısı MADDE 5 – (1) Yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler yetki belgesi için yapacakları başvurularında sunacakları, taahhütlerini de içeren başvuru yazısını, bu Tebliğin ekinde yer alan Ek-1’deki örneğe uygun olarak hazırlar. Sertifikalar MADDE 6 – (1) Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler tarafından düzenlenecek olan enerji yöneticisi sertifikaları ve eğitim-etüt-proje sertifikaları, bu Tebliğin ekinde yer alan Ek-2’deki örneklere uygun olarak düzenlenir. (2) Enerji yöneticisi sertifikalarının ve eğitim-etüt-proje sertifikalarının standart baskısı Genel Müdürlük tarafından yaptırılır. Yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler düzenledikleri eğitim programlarına katılan gerçek kişilere verecekleri sertifikaların standart baskılarını Genel Müdürlükten temin eder. Yetki belgeleri MADDE 7 – (1) Yetkilendirilmiş kurumlara ve şirketlere yetki belgesi için yapacakları başvuruları sırasında sunacakları ve bu Tebliğin ekinde yer alan Ek-3’deki tercih formuna göre yetki belgesi verilir. Yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler en az bir tercih yapmak zorundadır. Yetkilendirilmiş kurumların ve şirketlerin tercih ettikleri alanlara bağlı olarak, tercih formunda belirtilen sayıda ve nitelikteki personele sahip olmaları gerekir. Tercih formunda belirtilen personelin; yetkilendirilmiş kurumlardan A sınıfı yetki belgesi almak isteyenler için eğitim-etüt-proje sertifikası, B sınıfı yetki belgesi isteyenler için enerji yöneticisi sertifikası sahibi olması gerekir. Şirketlerin enerji yöneticisi eğitimlerinde eğitici olarak görevlendireceği en az üç kişilik personelinin enerji yöneticisi sertifikası, etüt ve proje çalışmalarında görevlendireceği personelinin veya hizmet alacağı gerçek kişilerin ise eğitim-etüt-proje sertifikası sahibi olması gerekir. Şirketlerin etüt ve proje çalışmalarında gerçek kişilerden hizmet alınması durumunda, şirket ile gerçek kişiler arasında imzalanan en az üç yıllık Ek-4 hizmet anlaşması başvuru belgeleri ile birlikte ayrıca verilir. Şirketin yetki süresi boyunca yapacağı etüt ve proje çalışmalarında hizmet verileceğine dair bu kişiler tarafından verilen taahhütname hizmet anlaşmasının eki olarak verilir. (2) Genel Müdürlük tarafından Kurul onayı ile yetkilendirilmiş kurumlara, Genel Müdürlük tarafından veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından Genel Müdürlük onayı ile Şirketlere verilecek yetki belgeleri, bu Tebliğin ekinde yer alan Ek-4’deki örneklere uygun olarak düzenlenir. (3) Yetki belgelerinin standart baskısı Genel Müdürlük tarafından yaptırılır. Yetkilendirilmiş kurumlar şirketlere verecekleri yetki belgesinin standart baskısını Genel Müdürlükten temin eder. Faaliyet raporları MADDE 8 – (1) Yetkilendirilmiş kurumlar tarafından her yıl Mart ayı sonuna kadar Genel Müdürlüğe, Şirketler tarafından her yıl Ocak ayı sonuna kadar yetki belgesini aldıkları Genel Müdürlüğe veya yetkilendirilmiş kuruma sunulacak olan faaliyet raporları bu Tebliğin ekinde yer alan Ek-5’deki örneğe uygun olarak hazırlanır. Enerji etüdü raporları ve verimlilik artırıcı projeler MADDE 9 – (1) Kanun ve yönetmelik kapsamında şirketler, binalar veya endüstriyel işletmeler tarafından yapılacak ön etüt ve detaylı etüt safhalarından oluşan enerji etütlerine ilişkin raporlar bu Tebliğin ekinde yer alan Ek-6’daki, verimlilik artırıcı projeler ise Ek-7’deki örneğe uygun olarak hazırlanır. Yetki almak üzere belgelerin sunulması MADDE 10 – (1) Yetki belgesi almak üzere yapılan başvurular kapsamında sunulan tüm belgeler şirket yetkilisi tarafından paraflanır, paraflayanın isim kaşesi ile şirket mühürü her sayfaya basılır. Yürürlük MADDE 11 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 12 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Genel Müdür yürütür. LOG O ............................................................................................. 2 3 Tarih Sayı: Konu ....................................................................................................... 4 18/4/2007 tarihli ve 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu ve 25/10/2008 tarihli ve 27035 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına İlişkin Yönetmelik hükümleri ve sunulan ekli belgeler çerçevesinde ........................................................... 5 adına yetki belgesi düzenlenmesini talep eder; yetki belgesi kapsamındaki her türlü faaliyetin yürürlükteki mevzuat hükümlerine uygun olarak yürütüleceğini; Genel Müdürlüğün yapacağı her türlü düzenlemenin ve duyurunun takip edileceğini, duyuruların ve düzenlemelerin uygulanmasına ilişkin doğabilecek her türlü aksaklıkların sorumluluğunun tarafımıza ait olacağını; Genel Müdürlüğün isteyeceği her türlü Yetkilendirilmiş kurumun veya şirketin adı veya ünvanı yazılacaktır. Yetkilendirilmiş kurumun veya şirketin logosu yer alır. 4 Yetki belgesi talep edilen Genel Müdürlüğe veya yetkilendirilmiş kuruma hitaben başlık yazılacaktır. 5 Yetki belgesi talep eden yetkilendirilmiş kurumun veya şirketin adı veya ünvanı yazılacaktır. 2 3 Ek-4 bilgi ve belgenin zamanında ve eksiksiz olarak verileceğini ve yerinde denetim imkânının sağlanacağını ve yetki belgesi kapsamında yapılacak her türlü çalışmanın genel ahlâka ve etik kurallara uygun olarak yürütüleceğini kabul ve taahhüt ederiz. ONAY 6 EKLER: 7 1- .............. (... sayfa) 2- .............. (... sayfa) YETKİ BELGESİ TERCİH FORMU KURUM / KURULUŞ BİLGİLERİ ADI / ÜNVANI ADRESİ TELEFON NO FAKS NO YETKİLENDİRİLMİŞ KURUMLAR PERSONEL PROFİLİ YETKİ BELGESİ SINIFI ( .... ) A ( .... ) Mühendis 6 Adet 8 3 Adet 9 Tekniker veya Teknisyen 2 Adet 2 Adet B ENERJİ VERİMLİLİĞİ DANIŞMANLIK ŞİRKETLERİ PERSONEL PROFİLİ Onay kısmında, yetki belgesi talep eden yetkilendirilmiş kurum veya şirket adına üst yöneticinin imzasının altına imzalayanın adı soyadı ve ünvanı yazılarak kurum veya şirket mühürü basılacaktır. 7 Başvuru dosyasında yer alan her bir belge sayfa adedi ile birlikte ayrı ayrı belirtilmek suretiyle yazılacaktır. 8 Eğitim-etüt-proje sertifikası sahibi olması gereken personeldir. 9 En az enerji yöneticisi sertifikası sahibi olması gereken personeldir. 6 Ek-4 ENERJİ VERİMLİLİĞİ DANIŞMANLIK ŞİRKETLERİ VE SAYISI Eğitici Personel Mühendis 3 Adet ETÜT VE PROJE HİZMETLERİ TERCİHLERİ ( .... ) Isı ve Mekanik Mühendis 3 Adet ( .... ) Elektrik Mühendis 3 Adet ( .... ) Metal Mühendis 1 Adet ( .... ) Kimya ve Petrokimya Mühendis 1 Adet ( .... ) Taş ve Toprak Mühendis 1 Adet 10 ( .... ) Sanayi ( .... ) Kağıt Mühendis 1 Adet ( .... ) Dokuma, Giyim Eşyası ve Deri Mühendis 1 Adet ( .... ) Gıda, İçki ve Tütün Mühendis 1 Adet ( .... ) Diğer Mühendis 1 Adet ( .... ) Bina Mühendis 2 Adet ONAY 11 En az 4 mühendis olanlara, tercih formunda işaretlemeleri halinde tüm alt sektörler için yetki belgesi verilebilir. 11 Onay kısmında, yetki belgesi talep eden yetkilendirilmiş kurum veya şirket adına üst yöneticinin imzasının altına imzalayanın adı soyadı ve ünvanı yazılarak kurum veya şirket mühürü basılacaktır. 10 Ek-5 LOG O FAALİYET RAPORU ..................... 12 12 Faaliyet raporunun ait olduğu yıl yazılacaktır. Ek-5 ÜST YÖNETİCİ SUNUŞU Bu bölümde, üst yöneticinin bir yıllık faaliyetlere ilişkin özet görüşleri iki sayfayı geçmeyecek şekilde açıklanır. İÇİNDEKİLER Bu bölümde, bölüm başlıkları ve alt başlıklar ve verilecek ekler ilgili bölümlerdeki şekilde numaralandırılmak suretiyle ve sayfa numaraları ile birlikte ayrı bir sayfa halinde verilir. “Örnek İçindekiler No 1. Sayfa …………… ...................................................................................................................... 1.1. ……….. .............................................................................................................. 1.2. ………….. .......................................................................................................... 1.2.1. ................................ .............................................................................. 1 2 3 3 EKLER ....................................................................................................................................... ............................................................................................................................................…… EK 1 ........................................................................................................................................... ............................................................................................................................................…… EK 2 ........................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................……” GENEL Raporda asgarî olarak örnek tablolarda verilen içeriklere uygun bilgilerin ilgili bölümlerde gerekli açıklamaları ile birlikte verilmesi gerekir. Bu tablolar verilen bilginin türüne ve ihtiyaca göre yeniden düzenlenebileceği gibi gerekli ilaveler yapılabilir. Kurumsal Bilgiler Fiziksel Yapı: Raporun düzenlendiği tarih itibarıyla eğitimlerde kullanılan kapalı alan, tefriş, araç, gereç ve laboratuvar imkânları gibi sahip olunan varlıkların güncel bilgileri verilir. Organizasyon Yapısı: Organizasyon yapısı, yetki belgesi kapsamında yürütülen çalışmalardan sorumlu birim ve hiyerarşik yapıda yer alan ilgili kişilerin isimleri belirtilmek suretiyle verilir. Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar: Enerji verimliliği ile ilgili eğitim ve yetkilendirme çalışmalarının yürütülmesi sırasında karar ve işlem süreçlerini hızlandıran, etkinliği artıran yazılım, veri tabanı, bilişim altyapısı, portal ve internet uygulamaları, Genel Müdürlük bilişim altyapısına entegrasyon gibi bilgi ve teknolojik kaynaklar hakkında bilgiler verilir. İnsan Kaynakları: Eğitim çalışmalarında görevlendirilenlerden; A sınıfı yetki belgesi sahibi olanlar için eğitim-etüt-proje sertifikası, B sınıfı yetki belgesi sahibi olanlar için enerji yöneticisi sertifikası sahibi kişilere; uygulamalı eğitim için kullanılan laboratuvarlarda görevlendirilen kişilere ve eğitimlerin organizasyonunda görev alan diğer kişilere ilişkin bilgiler verilir. (Örnek: Tablo 1) Ek-5 Örnek Tablo 1 – İnsan Kaynakları Adı Soyadı Mesleği Görevi Sertifika no Görev Aldığı Eğitimler 13 FAALİYETLER Enerji Yöneticisi Eğitimleri (A ve B Sınıfı Yetki Belgesine Sahip Kurumlar için) Sanayi ve Bina Sektörleri için Isı-Mekanik ve Elektrik konularında ağırlıklandırılmak suretiyle düzenlenen kurslara ilişkin olarak; düzenlenen kursların takvimi, kurs süreleri, kurs programları, teorik ve uygulamalı ders süreleri hakkındaki bilgiler ile kurslara katılanların listeleri (Örnek: Tablo 2) verilir. Sanayi ve Bina Sektörleri için Isı-Mekanik ve Elektrik konularında ağırlıklandırılmak suretiyle ayrı ayrı düzenlenen kurslarda görev alan tüm eğiticilerin listeleri Tablo 3’deki örneğe benzer şekilde verilir. Yetki başvurusu sırasında sunulan personele ilave veya bunlarda değişiklik varsa, daha önce verilmeyenlerin özgeçmiş ve iletişim bilgileri de verilir. Kurs sonunda yapılan sınav sonuçları liste halinde verilir. Kursiyerler tarafından doldurulan eğitim değerlendirme formlarının genel değerlendirme sonuçları verilir. Genel Müdürlük ihtiyaç duyarsa bu formların orjinallerini de isteyebilir veya yerinde inceleyebilir. Diğer Hususlar: Yukarıda belirtilenlerin dışında verilmesi uygun görülen bilgiler verilebilir. Eğitim-Etüt-Proje Eğitimleri (A Sınıfı Yetki Belgesine Sahip Kurumlar için) Sanayi, Bina, Isı-Mekanik ve/veya Elektrik kategorilerinde düzenlenen kurslara ilişkin olarak; düzenlenen kursların takvimi, kurs süreleri, kurs programları, teorik ve uygulamalı ders süreleri hakkındaki bilgiler ile kurslara katılanların listeleri (Örnek: Tablo 4) verilir. Sanayi, Bina, Isı-Mekanik ve/veya Elektrik kategorilerinde düzenlenen kurslarda görev alan tüm eğiticilerin listeleri Tablo 6’daki örneğe göre verilir. Yetki başvurusu sırasında sunulan personele ilave veya bunlarda değişiklik varsa, daha önce verilmeyenlerin özgeçmiş ve iletişim bilgileri de verilir. Sanayi, Bina, Isı-Mekanik ve/veya Elektrik kategorilerinde hazırlanan VAP’lar hakkında bilgiler (Örnek: Tablo 7) verilir. Bu çerçevede, VAP hazırlayanların listesi, değerlendirme sonuçları, VAP konuları ve VAP’lar hakkında özet bilgiler sunulur. Sanayi, Bina, Isı-Mekanik ve/veya Elektrik kategorilerinde düzenlenen eğitim-etüt-proje kurslarına katılarak veya açıktan girilen sınavlara ilişkin sonuçlar, VAP hazırlama süreci sonunda yapılan değerlendirme sonuçları ve sertifika almaya hak kazananların listeleri verilir. (Örnek: Tablo 8) Kursiyerler tarafından doldurulan eğitim değerlendirme formlarının genel değerlendirme sonuçları verilir. Genel Müdürlük ihtiyaç duyarsa bu formların orjinallerini de isteyebilir veya yerinde inceleyebilir. Diğer Hususlar: Yukarıda belirtilenlerin dışında verilmesi uygun görülen bilgiler verilebilir. 13 Eğitim-etüt-proje eğitimleri kategorileri için; Sanayi: EEP-S, Bina: EEP-B, Isı-Mekanik: EEP-IM ve Elektrik: EEP-E şeklinde yazılır. Enerji yöneticisi eğitimleri sınıfları için ise; Sanayi: EY-S ve Bina: EY-B şeklinde yazılır. Ek-5 Şirket Yetkilendirmeleri (A Sınıfı Yetki Belgesine Sahip Kurumlar için) Yetkilendirme anlaşması yapılan şirketlere ilişkin bilgiler Tablo 9’daki örneğe benzer şekilde verilir. Ayrıca, şirketlerle yapılan yetkilendirme anlaşmalarının birer sureti rapor eki olarak verilir. Yetkilendirme anlaşması yapılan şirketlerin izlenmesi: Yetkilendirilmiş şirketler tarafından yürütülen enerji verimliliği hizmetlerinin yılda en az bir kez yerinde yapılan denetimlerle izlendiğine dair bilgiler, düzenlenen rapor özetleri, tespit edilen aksaklıklar, uygunsuzlular ve öneriler hakkında bilgiler verilir. Yetki belgesi verilen her bir şirket için yetki belgesi verilmesi sırasında aranan personel ve cihaz durumu hakkındaki güncel bilgiler verilir. Ayrıca şirketler hakkında müşterileri tarafından yapılan şikayetler hakkında bilgiler verilir. Yetkilendirilen şirketler tarafından düzenlenen enerji yöneticisi kursları ile ilgili olarak; düzenlenen kursların takvimi, kurs süreleri, kurs programları ile teorik ve uygulamalı ders süreleri hakkında bilgiler verilir. Bu çerçevede; kurslara katılanların listeleri (Örnek: Tablo 10), kurslarda görev alan tüm eğiticilerin listeleri (Örnek: Tablo 11), kursiyerler tarafından doldurulan Eğitim Değerlendirme formlarının genel değerlendirme sonuçları hakkında bilgiler verilir. Yetkilendirilen şirketlerin enerji etüdü, VAP hazırlama ve uygulama çalışmaları hakkında bilgiler kapsamında; Enerji Etüdü: Tarihler ve süreler, tasarruf potansiyelleri ve harcama ihtiyacı bilgilerini içeren öneriler listesi, (Örnek: Tablo 12) VAP Çalışmaları (Örnek: Tablo 13) Binalara Yönelik Verilen Enerji Yöneticisi Hizmetleri (Örnek: Tablo 14) Diğer Hususlar: Yukarıda belirtilenlerin dışında verilmesi uygun görülen bilgiler verilebilir. KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM YOLLARI Bu bölümde karşılaşılan sorunlar ve çözüm yolları hakkında bilgiler verilir. DİLEK VE TEMENNİLER Karşılaşılan sorunlar ve edinilen tecrübeler ışığında hizmetlerin iyileştirilmesi için öneriler bu bölümde yer alır. Ek-5 Örnek Tablo 2 – Enerji Yöneticisi Kursu Kursiyer Listeleri Kurs Dönemi Kurs Tipi Adı Soyadı 14 Mesleği Çalıştığı Kurum / Kuruluş Görevi Sertifika no 16 15 ../.. -../../20.. Örnek Tablo 3 – Enerji Yöneticisi Kursu Eğitici Listeleri 17 Kurs Dönemi Kurs Tipi Adı Soyadı Mesleği Çalıştığı Kurum / Kuruluş Görevi Sertifika no 19 18 Görev aldığı Konu / İçerik 20 Teorik Uygulamalı ../.. -../../20.. Örnek Tablo 4 – Eğitim-Etüt-Proje Kursu Kursiyer Listeleri 21 Kurs Dönemi Adı Soyadı Mesleği Çalıştığı Endüstriyel İşletme / Kurum ../.. -../../20.. 14 15 16 17 18 19 20 21 Sanayi ve Bina sınıfları için ayrı tablolar hazırlanır. Isı-Mekanik ağırlıklı kurs programları için IM, elektrik ağırlıklı kurs programları için E yazılır. Sertifika düzenlenmiş ise yazılır. Sanayi ve Bina sınıfları için ayrı tablolar hazırlanır. Isı-Mekanik ağırlıklı kurs programları için IM, elektrik ağırlıklı kurs programları için E yazılır. Sertifikası varsa yazılır. Görev aldığı Teorik ve/veya Uygulamalı konunun adı yazılır. Sanayi, Bina, Isı-Mekanik ve Elektrik kategorileri için ayrı tablolar hazırlanır. Görevi Ek-5 Örnek Tablo 5 – Eğitim-Etüt-Proje Kursu Eğitici Listeleri 22 Kurs Dönemi Adı Soyadı Mesleği Çalıştığı Kurum / Kuruluş Görevi Sertifika no 23 Görev aldığı Konu /İçerik 24 Teorik Uygulamalı Enerji Etüdü ve VAP Hazırladığı Kurum/Kuruluş Enerji Etüdü Uygulandı / ve VAP Uygulanmadı Teslim Tarihi ../.. -../../20.. Örnek Tablo 6 – Eğitim-Etüt-Proje Kursu Enerji Etüdü ve VAP Hazırlayan Kursiyer Listeleri 25 Kurs Dönemi Adı Soyadı Mesleği Çalıştığı Kurum / Kuruluş Görevi ../.. -../../20.. Örnek Tablo 7 – Eğitim-Etüt-Proje Sertifikası Almaya Hak Kazanan Kursiyer Listeleri 26 Kurs Dönemi Adı Soyadı Mesleği Çalıştığı Kurum / Kuruluş ../.. -../../20.. Örnek Tablo 8 – Yetkilendirme Anlaşması yapılan Şirketler 22 23 24 25 26 Sanayi, Bina, Isı-Mekanik ve Elektrik kategorileri için ayrı tablolar hazırlanır. Sertifikası varsa yazılır. Görev aldığı Teorik ve/veya Uygulamalı konunun adı yazılır. Sanayi, Bina, Isı-Mekanik ve Elektrik kategorileri için ayrı tablolar hazırlanır. Sanayi, Bina, Isı-Mekanik ve Elektrik kategorileri için ayrı tablolar hazırlanır. Görevi Sertifika no Ek-5 Yetkilendirme Başvuru Yetkilendirme Tarihi Anlaşması Tarihi ../../20.. ../../20.. Yetkilendirme Anlaşması Yapılan EVD Şirketi Yetki Belgesinin Kategorisi 27 Yetki Belgesi No Örnek Tablo 9 – Yetkilendirme Anlaşması yapılan Şirketlerin izlenme çalışmaları İzleme Çalışması Tarihleri Yetkilendirme Anlaşması Yapılan EVD Şirketi Şirketin Yetki Belgesinin Kategorisi 28 İzleme Çalışmasında Görev Alanlar Adı Soyadı Sertifika no ../.. -../../20.. İnceleme çalışması Rapor Tarih ve Numarası ../../20.. Örnek Tablo 10 – Enerji Yöneticisi Kursu Kursiyer Listeleri 29 Yetkilendirilmiş Şirket Kurs Dönemi Kurs Tipi 30 Adı Soyadı Mesleği Çalıştığı Kurum / Kuruluş ../.. -../../20.. 27 28 29 30 Isı-Mekanik için IM, Elektrik için E, Sanayi için S ve Bina için B yazılır. Isı-Mekanik için IM, Elektrik için E, Sanayi için S ve Bina için B yazılır. Sanayi ve Bina sınıfları için ayrı tablolar hazırlanır. Isı-Mekanik ağırlıklı kurs programları için IM, elektrik ağırlıklı kurs programları için E yazılır. Görevi Sertifika no Ek-5 Örnek Tablo 11 – Enerji Yöneticisi Kursu Eğitici Listeleri Yetkilendiril miş Şirket Kurs Dönemi Kurs Tipi 31 Adı Soyad ı Mesleği Çalıştığı Kurum / Kuruluş Görevi Sertifika no 32 Görev aldığı Konu /İçerik 33 Teorik Uygulamalı ../.. -../../20.. Örnek Tablo 12 – Gerçekleştirilen Enerji Etütleri 34 Yetkilendirilmiş Enerji Etüdü Şirket Tarihi Enerji Etüdü Yapılan Endüstriyel İşletme / Kuruluş Sektör Yıllık Etüt Toplam Tipi 35 Enerji Tüketimi (TEP) ../.. -../../20.. 31 32 33 34 35 Isı-Mekanik ağırlıklı kurs programları için IM, elektrik ağırlıklı kurs programları için E yazılır. Sertifikası varsa yazılır. Görev aldığı Teorik ve/veya Uygulamalı konunun adı yazılır. Sanayi ve Bina sektörlerinde gerçekleştirilen enerji etütleri için ayrı tablolar hazırlanır. Ön etütler için ÖE, detaylı etütler için DE yazılır. Enerji Etüt Çalışmasında Görev Alanlar Adı Soyadı Rapor Tarihi Sertifika no ../../20.. Öngörülen Tasarruf Miktarı (TEP) Ek-5 Örnek Tablo 13 – VAP Sonrası Yapılan Uygulama Anlaşmaları EVD Şirketi Anlaşma Dönemi İşletme / Bina Sektör Yıllık Toplam Enerji Tüketimi (TEP) 36 VAP Çalışmasında Görev Alanlar Adı Soyadı Eğitim- EtütProje Sertifikası no Garanti Edilen Tasarruf Miktarı (TEP) Yatırım Miktarı (TL) Gerçekleşen Tasarruf Miktarı (TEP) Gerçekleşme Oranı (%) ../.. -../../20.. Örnek Tablo 14 –Binalara Yönelik Verilen Enerji Yöneticisi Hizmetleri EVD Şirketi Anlaşma Dönemi Hizmet Anlaşması Yapılan Kurum / Kuruluş ../.. -../../20.. 36 Sanayi ve Bina sektörlerinde gerçekleştirilen VAP uygulama anlaşmaları için ayrı tablolar hazırlanır. Yıllık Toplam Enerji Tüketimi (TEP) Ek-5 LOG O ................................................................................................................. FAALİYET RAPORU Ek-5 ..................... 37 37 Faaliyet raporunun ait olduğu yıl yazılacaktır. Ek-5 ÜST YÖNETİCİ SUNUŞU Bu bölümde, üst yöneticinin bir yıllık faaliyetlere ilişkin özet görüşleri iki sayfayı geçmeyecek şekilde açıklanır. İÇİNDEKİLER Bu bölümde, bölüm başlıkları ve alt başlıklar ve verilecek ekler ilgili bölümlerdeki şekilde numaralandırılmak suretiyle ve sayfa numaraları ile birlikte ayrı bir sayfa halinde verilir. “Örnek İçindekiler No 2. Sayfa …………… ...................................................................................................................... 2.1. ……….. .............................................................................................................. 2.2. ………….. .......................................................................................................... 2.2.1. ................................ .............................................................................. 1 2 3 3 EKLER ....................................................................................................................................... ............................................................................................................................................…… EK 1 ........................................................................................................................................... ............................................................................................................................................…… EK 2 ........................................................................................................................................... …” GENEL Raporda asgarî olarak örnek tablolarda verilen içeriklere uygun bilgilerin ilgili bölümlerde gerekli açıklamaları ile birlikte verilmesi gerekir. Bu tablolar verilen bilginin türüne ve ihtiyaca göre yeniden düzenlenebileceği gibi gerekli ilaveler yapılabilir. Şirkete İlişkin Bilgiler Fiziksel Yapı: Raporun düzenlendiği tarih itibarıyla; eğitimlerde kullanılan kapalı alan, tefriş, araç, gereç ve laboratuvar imkânları, enerji etüdlerinde kullanılan cihazların listesi, kalibrasyon durumları, laboratuvar akreditasyon yeterlilikleri ile ilgili akredite olmuş ulusal veya uluslararası kuruluşlardan alınmış belgeler, ISO 17025 laboratuvar akreditasyon yeterlilik belgesi veya ölçümlerin bu belge sahibi tüzel kişilerden hizmet alınmak suretiyle yapılacağına ilişkin sözleşme (değişiklik varsa) gibi sahip olunan varlıkların ve sözleşmelerin güncel durumlarına ilişkin bilgiler verilir. Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar: Şirketin enerji verimliliği hizmetlerini yürütmesi sırasında karar ve işlem süreçlerini hızlandıran, etkinliği artıran yazılım, veri tabanı, bilişim altyapısı, portal ve internet uygulamaları, Genel Müdürlük ve/veya yetki belgesi alınan kurumun bilişim altyapısına entegrasyon gibi bilgi ve teknolojik kaynaklar hakkında bilgiler verilir. İnsan Kaynakları: Enerji yöneticisi eğitimlerinde eğitici olarak görev yapan enerji yöneticisi ve/veya eğitim-etüt-proje sertifikası sahibi kişilere; etüt-proje hizmetlerinde görev yapan eğitim-etüt-proje sertifikası sahibi kişilere ve uygulamalı eğitim için kullanılan laboratuvarlarda görevlendirilen kişilere ve eğitimlerin organizasyonunda görev alan diğer kişilere ilişkin bilgiler verilir. (Örnek: Tablo 1) Ek-5 Örnek: Tablo 1 – İnsan Kaynakları Adı Soyadı Mesleği Görevi Sertifika no Görev aldığı eğitimler 38 FAALİYETLER Faaliyetler kapsamında yapılan hizmet anlaşmalarının listesi ve uygulama anlaşmalarının birer sureti rapor eki olarak verilir. Enerji Yöneticisi Eğitimleri Hakkında Bilgiler Sanayi ve Bina Sektörleri için Isı-Mekanik ve Elektrik konularında ağırlıklandırılmak suretiyle ayrı ayrı düzenlenen kurslara ilişkin olarak; düzenlenen kursların takvimi, kurs süreleri, kurs programları ile teorik ve uygulamalı ders süreleri hakkında bilgiler ile kurslara katılanların listeleri (Örnek: Tablo 2) verilir. Sanayi ve Bina Sektörleri için Isı-Mekanik ve Elektrik konularında ağırlıklandırılmak suretiyle ayrı ayrı düzenlenen kurslarda görev alan tüm eğiticilerin listeleri Tablo 3’deki örneğe göre verilir. Yetki başvurusu sırasında sunulan personele ilave veya bunlarda değişiklik varsa, daha önce verilmeyenlerin özgeçmiş ve iletişim bilgileri de verilir. Kurs sonunda yapılan sınav sonuçları liste halinde verilir. Kursiyerler tarafından doldurulan eğitim değerlendirme formlarının genel değerlendirme sonuçları verilir. Genel Müdürlük ihtiyaç duyarsa bu formların orjinallerini de isteyebilir veya yerinde inceleyebilir. Diğer Hususlar: Yukarıda belirtilenlerin dışında verilmesi uygun görülen bilgiler verilebilir. Eğitim Dışındaki Hizmetler Hakkında Bilgiler Enerji Etüdü: Tarihler ve süreler, tasarruf potansiyelleri ve harcama ihtiyaçları bilgilerini içeren öneriler listesi (Örnek: Tablo 4) VAP Çalışmaları (Örnek: Tablo 5) Binalara Yönelik Verilen Enerji Yöneticisi Hizmetleri (Örnek: Tablo 6) Diğer Hususlar: Yukarıda belirtilenlerin dışında verilmesi uygun görülen bilgiler verilebilir. KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM YOLLARI Bu bölümde karşılaşılan sorunlar ve çözüm yolları hakkında bilgiler verilir. DİLEK VE TEMENNİLER Karşılaşılan sorunlar ve edinilen tecrübeler ışığında hizmetlerin iyileştirilmesi için öneriler bu bölümde yer alır. 38 Sanayi için düzenlenen enerji yöneticisi eğitimleri için EY-S, bina için düzenlenen enerji yöneticisi eğitimleri için ise EY-B yazılacaktır. Ek-6 Örnek: Tablo 2 – Enerji Yöneticisi Kursu Kursiyer Listeleri Kurs Tipi Adı Soyadı Mesleği 39 Çalıştığı Kurum / Kuruluş Görevi Sertifika no 40 Örnek: Tablo 3 – Enerji Yöneticisi Kursu Eğitici Listeleri 41 Kurs Tipi Adı Soyadı Mesleği Çalıştığı Kurum / Kuruluş Görevi Sertifika no 43 Görev aldığı K Teorik 42 arihi Örnek: Tablo 4 – Gerçekleştirilen Enerji Etütleri 45 Enerji Etüdü Yapılan Sektör Yıllık Toplam Endüstriyel İşletme / Enerji Tüketimi Kuruluş (TEP) Etüt Enerji Etüt Çalışmasında Görev 46 Tipi Alanlar Adı Soyadı Sertifika no Rapor Tarihi Ta ../../20.. Örnek: Tablo 5 –Uygulama Anlaşmaları 47 nemi İşletme / Bina Sektör Yıllık Toplam Enerji Tüketimi (TEP) VAP Çalışmasında Görev Alanlar Adı Soyadı Eğitim- Etüt -Proje Sertifikası no Garanti Edilen Yatırım Tasarruf Miktarı Miktarı (TL) (TEP) Gerçekleşen Tasarruf Miktarı (TEP) Ge Or (% . Örnek: Tablo 6 –Binalara Yönelik Verilen Enerji Yöneticisi Hizmetleri Anlaşma Dönemi Hizmet Anlaşması Yapılan Kurum / Kuruluş ../.. -../../20.. Sanayi ve Bina sınıfları için düzenlenen kurslar için ayrı ayrı tablolar hazırlanır. Isı-Mekanik ağırlıklı kurs programları için IM, elektrik ağırlıklı kurs programları için E yazılır. 41 Sanayi ve Bina sınıfları için düzenlenen kurslar için ayrı ayrı tablolar hazırlanır. 42 Isı-Mekanik ağırlıklı kurs programları için IM, elektrik ağırlıklı kurs programları için E yazılır. 43 Sertifikası varsa yazılır. 44 Görev aldığı teorik ve/veya uygulamalı konunun adı yazılır. 45 Sanayi ve Bina sektörlerinde gerçekleştirilen enerji etütleri için ayrı tablolar hazırlanır. 46 Ön etütler için ÖE, detaylı etütler için DE yazılır. 47 Sanayi ve Bina sektörlerinde gerçekleştirilen VAP uygulama anlaşmaları için ayrı tablolar hazırlanır. 39 40 Yıllık Toplam Enerji Tüketimi (TEP) Ek-6 LOG O ................................................................................................................. ……………………………………………………. 48 ENERJİ ETÜDÜ RAPORU Hazırlayanlar 49 Adı Soyadı Sertifika No ....................... 50 48 49 50 Enerji etüdünün yapıldığı işletmenin veya binanın adı veya ünvanı yazılacaktır. Raporu hazırlayanların adı ve soyadı ve sertifika numaraları yazılacaktır. Fabrikalar tarafından hazırlanan raporlarda hazırlayanın enerji yöneticisi sertifikası numarası, EVD Şirketi tarafından hazırlanan raporlarda ise hazırlayanların eğitim-etüt-proje sertifikası numaraları yazılacaktır. Ay ve yıl olarak tarih yazılacaktır. (Örneğin; Ocak 2009) Ek-6 İÇİNDEKİLER Bu bölümde, bölüm başlıkları ve alt başlıklar ve verilecek ekler ilgili bölümlerdeki şekilde numaralandırılmak suretiyle ve sayfa numaraları ile birlikte ayrı bir sayfa halinde verilecektir. “Örnek İçindekiler No Sayfa REFERANS DEĞERLER TABLOSU ve KISALTMALAR .................................................. i 3. …………… ......................................................................................................................1 3.1. ……….. ..............................................................................................................2 3.2. ………….. ..........................................................................................................3 3.2.1. ................................ ..............................................................................3 EKLER ....................................................................................................................................... ............................................................................................................................................…… EK 1 ........................................................................................................................................... ............................................................................................................................................…… EK 2 ........................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................…” 1. YÖNETİCİ ÖZETİ Bu bölümde; Endüstriyel İşletme ve enerji tüketim bilgileri kısaca verilecek, özellikle tüketim ve maliyet bilgileri grafiklerle desteklenecektir. Ayrıca, çalışmanın amacı, kapsamı, hangi tarihler arasında yapıldığı, çalışma yapılan alanlar ve bu alanlardaki bulgular ve öneriler üst yönetimin bilgisine sunulacak şekilde gereken detayda ve olabildiğince kısa olarak verilecektir. 1.1. ENDÜSTRİYEL İŞLETME BİLGİLERİ 1. Sanayi Sicil Belge No : 2. İşletme Adı / Ünvanı : 3. İşletmeye Alındığı Tarih : 4. Ana Sektör : 5. Çalışan Sayısı : 6. İşletme Yöneticisi : 13.1. Posta Adresi : 13.2. Telefon No : 13.3. Faks No : 13.4. Elektronik Posta Adresi : 7. Görevlendirilen Enerji Yöneticisi : 13.1. Sertifika No : 13.2. Telefon No (İş / Gsm) : 13.3. Faks No : 13.4. Elektronik Posta Adresi : 8. Varsa Diğer Sertifikalı Enerji Yöneticileri Adı Soyadı Sertifika No Ek-6 13.1. 13.2. 13.3. ..................................................... ..................................................... ..................................................... 9. Enerji Yönetim Birimi 51 Adı Soyadı 13.1. ..................................................... 13.2. ..................................................... 13.3. ..................................................... 10. Yıllık Toplam Enerji Tüketimi 52 Yıllar 53 .................................................................. Mesleği Sertifika No : Tüketimler (TEP) 20.. 20.. 20.. 11. Kapalı Hacimler (Fabrika, atölye, büro vb. satır ilave edilerek verilir.) 1.2. ÇALIŞMANIN AMACI Çalışmanın amacı ve hedefi detaylı olarak ifade edilecektir. 1.3. ÇALIŞMANIN KAPSAMI Enerji etüdü kapsamına alınması uygun bulunan konular, çalışma yapılan bölümler, ölçüm ve analiz konuları ön değerlendirmeli ve açıklamalı olarak belirtilecektir. 1.4. ÇALIŞMANIN TARİHİ Çalışmanın hangi tarihler arasında yapıldığı belirtilecektir. 1.5. ETÜT ÇALIŞMASINDA KULLANILAN CİHAZLAR VE ALINAN ÖLÇÜMLER Enerji etüdü çalışmalarında, akredite olmuş ulusal veya uluslararası kuruluşlar tarafından kalibrasyonu yapılmış ve etiketlenmiş cihazlar kullanılacaktır. Enerji etüdlerinde kullanılan cihazların kalibrasyon durumları ile ilgili akredite olmuş ulusal veya uluslararası kuruluşlardan alınmış belgeler rapor eki olarak en az aşağıdaki formatta yer alan bilgileri içerecek şekilde verilecektir. Çalışma süresince yapılan ölçümlerin çeşitleri ve amaçları 51 52 53 Kamu kesimi dışında olup üç yıllık toplam ortalama enerji tüketimi 50.000 TEP ve üzeri olanlar tarafından verilir. Son üç yıllık tüketimlerin ortalaması yazılır. Son üç yıla ait değerler verilir. Ek-6 belirtilecektir. Cihaz adı Seri no Tarihi Kalibrasyon Bilgileri Geçerlilik Yapan süresi Kurum/Kuruluş Etüt sırasında Kullanıldığı yerler 1.6. ENERJİ TÜKETİMLERİ VE MALİYETLERİ 54 Enerji etüdü yapılan yıldan bir önceki malî yıla ait enerji tüketim ve maliyet analizleri yapılacak, tabloda yer alan değerler ve hazırlanan grafikler yorumlanacaktır. 54 Bu bölümdeki tablo ve grafikler yorumlanır. Ek-6 Tablo ..: ..... yılı Enerji Tüketim Bilgileri Tüketim Enerji Türü Miktar Elektrik (alınan) Elektrik (üretilen) Doğal Gaz Fuel Oil LPG Motorin Diğer TOPLAM Birim TEP Birim Maliyet Maliyet % Toplam TL % Toplam TL / TEP kWh kWh Sm3 Ton Kg Lt ……. Yılı EnerjiTüketimleri Tüketimi Dağılımı Enerji Dağılımı Grafiği Elektrik Elektrik 12,82% .... % Enerji Maliyet Dağılımı Enerji Maliyetleri Dağılımı Grafiği Elektrik Elektrik .... % 44,76% Fuel Isı Oil 87,18% Fuel IsıOil 55,24% .... % .... % 1.7. GENEL BULGULAR VE ÖNERİLER Bu bölümde, genel bulgular ve önerilen önlemler; tasarruf edilecek enerji türü ve miktarı, öngörülen harcama tutarı, geri ödeme süreleri, CO2 azaltma miktarları, öngörülen uygulama planı gibi bilgleri içerecek şekilde Tablo halinde özet olarak verilecektir. Ayrıca tüm önlem önerileri hakkında gerekli açıklamalar metin halinde ayrıca özet olarak verilecektir. Bu bölüme kadar verilenlerden tasarrufun boyutu, öncelikli ele alınması gereken alanlar gibi hususlara yöneticinin ilgisini çekecek şekilde değinilecektir. Önlemle r Tasarruf Miktarı Enerji Türü Miktar CO2 Azalma miktarı Orjinal TEP/Yıl TL/Yıl Ton/Yıl Birim Geri Uygulama Yatırım Ödeme Planı 55 Maliyeti Süresi TL/Yıl Yıl Vade Toplam Enerji etüdü kapsamında belirlenen önlemlerin uygulanmasına ilişkin olarak işletme yönetimi ile birlikte hazırlanacak olan uygulama planı kapsamında, önlemler önceliklendirilecek uygulamaya ilişkin süreçler kısa, orta veya uzun vade şeklinde tanımlanacaktır. 55 Önerinin uygulanması öngörülen vade belirtilecektir. 1 yıldan az olan süre için kısa vade KV, 1-2 yıl için orta vade OV, 2-5 yıl için uzun vade UV olarak belirtilecektir. Ek-6 Önceliklendirmede dikkate alınan kriterler de açıklanacaktır. Yakıtlar Fuel Oil Doğal Gaz Kömür Elektrik ……… Toplam 2. Miktar ( …….. / Yıl ) Ton Sm3 Ton kWh Tasarruf Miktarı Enerji ( TEP / Yıl ) 56 Maliyet ( TL / Yıl ) Enerji Tasarruf Oranı (%) ENERJİ YÖNETİMİ 2.1. ENDÜSTRİYEL İŞLETME BİLGİLERİ Kuruluş tarihi, yeri, ana üretimleri, sermaye şekli (tüzel veya devlet kuruluşu), yılda kaç gün, kaç vardiya çalışıldığı, çalışan kişi sayısı, prosesin tipi, ana hammaddeler, tevsi yılları, ağırlıklı enerji türü, vb. bilgiler verilerek gerekli açıklamalar yapılacaktır. 2.2. PROSES BİLGİLERİ Ana üniteler, imalatlar, imalat tipleri bilgilerin yanısıra varsa proses akım şemaları verilecektir. 2.3. ENDÜSTRİYEL İŞLETMENİN ENERJİ TÜKETİMİNİN İNCELENMESİ Bu bölümde endüstriyel işletmede kullanılan yakıtların tüketimleri ve üretimler aylık olarak ve ayrı ayrı tablolar ve grafikler halinde verilecek, detaylı analizler yapılacaktır. Aylar Elektrik / Sıvı Yakıtlar / Gaz Yakıtlar / Katı Yakıtlar 57 Tüketim Maliyet ( TL ) Satın Alınan Üretilen Satın Üretilen Toplam Alınan kWh TEP kWh TEP Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam Aylar 56 57 Elektrik Alınan Üretilen Toplam Enerji Tüketimi Sıvı Katı Gaz Yakıtlar Yakıtlar Yakıtlar Toplam Tablo ile ilgili açıklamalar madde madde verilir.( Yakıt ve yatırım fiyatlarının alındığı tarihler vb.) Bu tablo endüstriyel işletmede kullanılan her türlü yakıtlar için ayrı ayrı hazırlanır. Toplam Maliyet Ek-6 TEP TEP TEP TEP TEP TEP Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam Üretim 58 Aylar Toplam ( Birim ) Üretim Ünitesi veya Ürün 1 ( Birim ) Üretim Ünitesi veya Ürün 2 ( Birim ) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam 58 İkiden fazla Üretim Ünitesi veya Ürün çeşiti olduğunda bunlar tabloya ilave edilen kolonlarda verilecektir. Ek-6 ……………….. 59 Endüstriyel İşletmesi Ünitelerin Aylara Göre Üretimleri 20.. 60 600,0 2 Üretim ( x 1000 m ) 500,0 400,0 300,0 200,0 100,0 59 60 ................ ................ Bicottura Monocottura Endüstriyel işletmenin adı veya ünvanı yazılacaktır. Analiz edilen yıl yazılacaktır. Örneğin; 2009 ................ Monoporosa Ar alı k Ka sım Ek im Ey lül Ni sa n Ma yıs Ha zir an Te mm uz Ağ us tos Ma rt Oc ak Şu ba t 0,0 Ek-6 ……………….. 61 Endüstriyel İşletmesi Aylara Göre Enerji Tüketimleri 20.. 62 TEP ...... ...... ...... 2.4. ÜRETİM – TÜKETİM ANALİZLERİ : Üretim – Tüketim tablo ve grafiklerinin (Trend ve Spesifik Enerji Tüketimi) analizi, buradan çıkarılan sonuçlar ve öneriler belirtilecektir. ……………….. 63 Endüstriyel İşletmesi …….. 64 Ünitesi Üretim – Tüketim Trend Grafiği 65 61 62 63 64 Endüstriyel işletmenin adı veya ünvanı yazılacaktır. Analiz edilen yıl yazılacaktır. Örneğin; 2009 Endüstriyel işletmenin adı veya ünvanı yazılacaktır. Analiz edilen bölüm adı yazılacaktır. Ek-6 ……………….. 66 Endüstriyel İşletmesı …….. 67 Ünitesi Özgül Enerji Tüketimi Grafiği 68 2.5. ENERJİ YÖNETİMİ İLE İLGİLİ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMELERİ Enerji kaynaklarının ve enerjinin verimli kullanılmasını sağlamak üzere endüstriyel işletmede enerji tüketen ekipmanların verimliliklerinin, işletmenin özgül enerji tüketiminin ve enerji yoğunluğunun izlenmesi; enerji ihtiyaçlarının ve verimlilik artırıcı uygulamaların plânlanması; enerji etüdlerinin ve VAP’ların hazırlanması ve uygulanması; tüketim alışkanlıklarının iyileştirilmesi ve israfın önlenmesi ile ilgili önlemlerin ve prosedürlerin belirlenmesi ve bunlarla ilgili eğitim programlarının düzenlenmesi gibi yürütülmekte olan eğitim, enerji etüdü, ölçüm, izleme, planlama ve uygulama faaliyetleri hakkında açıklamalar yapılacaktır. 2.6. ENERJİ YÖNETİMİ İLE İLGİLİ ÖNERİLER Mevcut enerji yönetimi yöntemlerinde görülen eksiklikler, aksaklıklar ve bunların giderilmesi 65 66 67 68 Endüstriyel İşletmenin bütünü için olabileceği gibi her bir proses içinde ayrı ayrı “Trend Grafkleri” çizilebilir ve analizleri yapılabilir. Endüstriyel işletmenin adı veya ünvanı yazılacaktır. Analiz edilen bölüm adı yazılacaktır. Endüstriyel İşletmenin bütünü için olabileceği gibi her bir proses içinde ayrı ayrı “Spesifik Enerji Tüketimi Grafikleri” çizilebilir ve analizleri yapılabilir. Ek-6 için öneriler getirilecek ve bu önerilerden beklenen sonuçların açıklamaları yapılacaktır. 3. YARDIMCI İŞLETMELER 3.1. Kazanlar 3.2. Tesisat (Soğuk hatlar, buhar, kızgın su, kızgın yağ, sıcak su hatları vb.) 3.3. İklimlendirme ve havalandırma sistemi 3.4. Basınçlı hava sistemi 3.5. Soğutma sistemi 3.6. Diğer Bu bölümde yer alan her bir ünite; .. .1.1. ünite ve sistem tarifi .. .1.2. yapılan ölçümler ve/veya alınan değerler .. .1.3. değerlendirmeler ve hesaplamalar .. .1.4. öneriler, enerji tasarrufu imkanları ve miktarları başlıkları altında incelenerek, tablo, şekil, fotoğraf, grafikler ve bunların açıklamaları ile desteklenecek ve tasarruf imkanları belirtilecektir. 4. ÜRETİM ÜNİTELERİ Sadece çalışma yapılan proses üniteleri başlıklar halinde aşağıdaki gibi incelenecektir. 4.1. Her bir üniteye ilişkin bilgiler 4.2. Enerji tüketim değerleri (Daha önce verilmemişse) 4.3. Spesifik tüketim değerleri (Daha önce verilmemişse) 4.4. Her ünitede yapılan ölçümler ve/veya alınan değerler 4.5. Her ünite için yapılan değerlendirmeler ve hesaplamalar 4.6. Her ünite için öneriler, enerji tasarrufu imkanları ve miktarları 5. ELEKTRİK 5.1. Elektrik dağıtım sistemi 5.2. Satın alınan elektrik enerjisi (Tarife analizi vb) 5.3. Transformatörler 5.4. Elektrik motorları – pompa, fan vb. 5.5. Aydınlatma 5.6. Diğer Bu bölümde yer alan her bir ünite; .. .1.1. ünite ve sistem tarifi .. .1.2. yapılan ölçümler ve/veya alınan değerler .. .1.3. değerlendirmeler ve hesaplamalar .. .1.4. öneriler, enerji tasarrufu imkanları ve miktarları başlıkları altında incelenerek, tablo, şekil, fotoğraf, grafikler ve bunların açıklamaları ile desteklenecek ve tasarruf imkanları belirtilecektir. Ek-6 LOG O ............................................................................................................ .................................................................................. 69 ENERJİ ETÜDÜ RAPORU Hazırlayanlar 70 Adı Soyadı Sertifika No ....................... 71 69 70 71 Bina sahibi kurum veya kuruluşun adı veya ünvanı veya binanın adı yazılacaktır. Raporu hazırlayanların adı ve soyadı ve sertifika numaraları yazılacaktır. Fabrikalar tarafından hazırlanan raporlarda hazırlayanın enerji yöneticisi sertifikası numarası, EVD Şirketi tarafından hazırlanan raporlarda ise hazırlayanların eğitim-etüt-proje sertifikası numaraları yazılacaktır. Ay ve yıl olarak tarih yazılacaktır. (Örneğin; Ocak 2009) Ek-7 İÇİNDEKİLER Bu bölümde, bölüm başlıkları ve alt başlıklar ve verilecek ekler ilgili bölümlerdeki şekilde numaralandırılmak suretiyle ve sayfa numaraları ile birlikte ayrı bir sayfa halinde verilir. “Örnek İçindekiler No Sayfa REFERANS DEĞERLER TABLOSU ve KISALTMALAR .................................................. i 4. …………… ......................................................................................................................1 4.1. ……….. ..............................................................................................................2 4.2. ………….. ..........................................................................................................3 4.2.1. ................................ ..............................................................................3 EKLER ....................................................................................................................................... ............................................................................................................................................…… EK 1 ........................................................................................................................................... ............................................................................................................................................…… EK 2 ........................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................…” 1. YÖNETİCİ ÖZETİ Bu bölümde; bina enerji tüketim bilgileri kısaca verilecek, özellikle tüketim ve maliyet bilgileri grafiklerle desteklenecektir. Ayrıca, çalışmanın amacı, kapsamı, hangi tarihler arasında yapıldığı, çalışma yapılan alanlar ve bu alanlardaki bulgular ve öneriler üst yönetimin bilgisine sunulacak şekilde gereken detayda ve olabildiğince kısa olarak verilecektir. 1.1 BİNA BİLGİLERİ 1. Binanın Adı 2. İnşaa Yılı 3. Kullanım Amacı 4. Kapalı Hacim 5. İnşaat Alanı 6. Kullanım Alanı 7. Yıllık Isıtma Derece Gün Sayısı 8. Yıllık Soğutma Derece Gün Sayısı 9. Isıtma/Soğutma Sistemi 10. Yalıtım Durumu 11. Çalışan Sayısı 12. İli 13. Bina Sahibi, Yöneticisi veya Sorumlusu 13.1. Posta Adresi 13.2. Telefon No 13.3. Faks No : : : : : : : : : : : : : : : : Ek-7 13.4. Elektronik Posta Adresi 14. Görevlendirilen / Hizmet Alınan Enerji Yöneticisi 14.1. Sertifika No 14.2. Telefon No (İş / Gsm) 14.3. Faks No 14.4. Elektronik Posta Adresi 15. Toplam Yıllık Ortalama Enerji Tüketimi (TEP) 72 Yıllar 73 20.. 20.. 20.. : : : : : : Tüketimler (TEP) 1.2. ÇALIŞMANIN AMACI Çalışmanın amacı ve hedefi detaylı olarak ifade edilecektir. 1.3. ÇALIŞMANIN KAPSAMI Enerji etüdü kapsamına alınması uygun bulunan konular, çalışma yapılan bölümler, ölçüm ve analiz konuları ön değerlendirmeli ve açıklamalı olarak belirtilecektir. 1.4. ÇALIŞMANIN TARİHİ Çalışmanın hangi tarihler arasında yapıldığı belirtilecektir. 1.5. ETÜT ÇALIŞMASINDA KULLANILAN CİHAZLAR VE ALINAN ÖLÇÜMLER Yapılan enerji etüdü çalışmalarında, akredite olmuş ulusal veya uluslararası kuruluşlar tarafından kalibrasyonu yapılmış ve etiketlenmiş cihazlar kullanılacaktır. Enerji etüdlerinde kullanılan cihazların kalibrasyon durumları ile ilgili akredite olmuş ulusal veya uluslararası kuruluşlardan alınmış belgeler rapor eki olarak en az aşağıdaki formatta yer alan bilgileri içerecek şekilde verilecektir. Çalışma süresince yapılan ölçümlerin çeşitleri ve amaçları belirtilecektir. Cihaz adı 72 73 Seri no Üç yıllık değerlerin ortalaması yazılır. Son üç yıla ait değerler verilir. Kalibrasyon Bilgileri Etüt sırasında Ek-7 Tarihi Geçerlilik süresi Yapan Kurum/Kuruluş Kullanıldığı yerler 1.6 ENERJİ TÜKETİMLERİ VE MALİYETLERİ 74 Enerji etüdü yapılan yıldan bir önceki malî yıla ait enerji tüketim ve maliyet analizleri yapılacak, tabloda yer alan değerler ve hazırlanan grafikler yorumlanacaktır. ENERJI TÜRÜ TÜKETİM Miktar Elektrik (alınan) Elektrik (üretilen) Doğal Gaz Fuel Oil LPG Motorin Diğer TOPLAM Birim TEP MALİYET % Toplam TL % Toplam BİRİM MALİYET TL / TEP kWh kWh Sm3 Ton Kg Lt ……. YILI ENERJİ TÜKETİMİ DAĞILIMI Elektrik .... % Isı .... % ENERJİ MALİYET DAĞILIMI Elektrik .... % Isı .... % 1.7 GENEL BULGULAR VE ÖNERİLER Bu bölümde, genel bulgular ve önerilen önlemler; tasarruf edilecek enerji türü ve miktarı, öngörülen harcama tutarı, geri ödeme süreleri, CO2 azaltma miktarları, öngörülen uygulama planı gibi bilgleri içerecek şekilde Tablo halinde özet olarak verilecektir. Ayrıca tüm önlem önerileri hakkında gerekli açıklamalar metin halinde ayrıca özet olarak verilecektir. Bu bölüme kadar verilenlerden tasarrufun boyutu, öncelikli ele alınması gereken alanlar gibi hususlara yöneticinin ilgisini çekecek şekilde değinilecektir. 74 Bu bölümdeki tablo ve grafikler yorumlanır. Ek-7 Önlemle r Tasarruf Miktarı Enerji Türü Miktar CO2 Azalma miktarı Orjinal TEP/Yıl TL/Yıl Ton/Yıl Birim Geri Uygulama Yatırım Ödeme Planı 75 Maliyeti Süresi TL/Yıl Yıl Vade Toplam Enerji etüdü kapsamında belirlenen önlemlerin uygulanmasına ilişkin olarak işletme yönetimi ile birlikte hazırlanacak olan uygulama planı kapsamında, önlemler önceliklendirilecek uygulamaya ilişkin süreçler kısa, orta veya uzun vade şeklinde tanımlanacaktır. Önceliklendirmede dikkate alınan kriterler de açıklanacaktır. Yakıtlar Fuel Oil Doğal Gaz Kömür Elektrik ……… Toplam 2. Miktar ( …….. / Yıl ) Ton Sm3 Ton kWh Tasarruf Miktarı Enerji ( TEP / Yıl ) 76 Maliyet ( TL / Yıl ) Enerji Tasarruf Oranı (%) ENERJİ YÖNETİMİ 2.1. BİNA BİLGİLERİ İnşaa yılı, sermeye şekli (tüzel veya devlet kuruluşu) hizmet şekli, hizmet süresi, çalışan sayısı, yeri, kısımları ağırlıklı enerji türü, vb. yazılacaktır. 2.2. BİNANIN ENERJİ TÜKETİMİNİN İNCELENMESİ Bu bölümde binada kullanılan yakıtların tüketimleri aylık bazda ve ayrı ayrı tablolar ve grafikler halinde verilecek, kullanım amacına uygun göstergelerle (birim sıcaklık farkı (derece-gün), çalışan sayısı, dolu yatak, öğrenci başına vb) detaylı analizler yapılacaktır. Aylar Elektrik / Sıvı Yakıtlar / Gaz Yakıtlar / Katı Yakıtlar 77 Tüketim Maliyet ( TL ) Satın Alınan Üretilen Satın Üretilen Toplam Alınan kWh TEP kWh TEP Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Önerinin uygulanması öngörülen vade belirtilecektir. 1 yıldan az olan süre için kısa vade KV, 1-2 yıl için orta vade OV, 2-5 yıl için uzun vade UV olarak belirtilecektir. 76 Tablo ile ilgili açıklamalar madde madde verilir.( Yakıt ve yatırım fiyatlarının alındığı tarihler vb.) 77 Bu tablo binada kullanılan her türlü yakıtlar için ayrı ayrı hazırlanır. 75 Ek-7 Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam Toplam Enerji Tüketimi Aylar Elektrik Alınan Üretilen TEP TEP Sıvı Yakıtlar TEP Katı Yakıtlar TEP Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam ……………….. Binası Enerji Kullanımları 20.. Gaz Yakıtlar TEP Toplam TEP Toplam Maliyet Ek-7 TEP 2.3. TÜKETİM ANALİZLERİ Aylara Göre Toplam Isı Enerjisi Tüketimi ve Derece Gün Sayısı Grafiği Aylara Göre Toplam Elektrik Enerjisi Tüketimi ve Derece Gün Sayısı Grafiği Aylara Göre Toplam Enerji Tüketimi ve Derece Gün Sayısı Grafiği 2.4. ENERJİ YÖNETİMİ İLE İLGİLİ MEVCUT DURUM DEĞERLENDİRMELERİ Enerji kaynaklarının ve enerjinin verimli kullanılmasını sağlamak üzere binada enerji tüketen ekipmanların verimliliklerinin ve kullanım amacına uygun göstergelerle özgül enerji tüketiminin izlenmesi; enerji ihtiyaçlarının ve verimlilik artırıcı uygulamaların plânlanması; enerji etüdlerinin ve VAP’ların hazırlanması ve uygulanması; tüketim alışkanlıklarının iyileştirilmesi ve ısrafın önlenmesi ile ilgili önlemlerin ve prosedürlerin belirlenmesi ve bunlarla ilgili eğitim programlarının düzenlenmesi gibi yürütülmekte olan eğitim, enerji etüdü, ölçüm, izleme, planlama ve uygulama faaliyetleri hakkında açıklamalar yapılacaktır. 2.5. ENERJİ YÖNETİMİ İLE İLGİLİ ÖNERİLER Mevcut enerji yönetimi yöntemlerinde görülen eksiklikler, aksaklıklar ve bunların giderilmesi için öneriler getirilecek ve bu önerilerden beklenen sonuçların açıklamaları yapılacaktır. 3. BİNA ENERJİ PERFORMANSI 4.1. Bina durumu (Enerji Kimlik Belgesi vb.) 4.2. Mimari yapı 4.3. Yapı bileşenleri, yapı malzemeleri, konstrüksiyon detayları 4.4. Pencere ve cam alanlar 4.5. Enerji kullanımı ve CO2 miktarı, 4.6. Diğer 4. ISITMA, İKLİMLENDİRME, HAVALANDIRMA VE SOĞUTMA SİSTEMLERİ 3.1. Isıtma sistemi (Kazan, brülör, tesisat, yalıtım, radyatör vb.) 3.2. İklimlendirme ve havalandırma sistemleri Ek-7 3.3. Soğutma sistemi 3.4. Tesisat (Isıtma, soğutma, havalandırma, iklimlendirme, sıhhî, elektrik vb) 3.5. Diğer 5. ELEKTRİK 5.1 Elektrik dağıtım sistemi 5.2 Satın alınan elektrik enerjisi (Tarife analizi vb.) 5.3 Transformatörler 5.4 Elektrik motorları – (Pompa ve fanlar, asansör, yürüyen merdiven vb.) 5.5 Aydınlatma 5.6 Elektrikli cihazlar ve ofis ekipmanları 5.7 Bina otomasyon sistemleri 5.8 Diğer sistemler 3, 4 ve 5 numaralı başlıklar altında yer alan yer alan her bir alt başlık; .. .1.1. ünite veya sistem tarifi .. .1.2. yapılan ölçümler ve/veya alınan değerler .. .1.3. değerlendirmeler ve hesaplamalar .. .1.4. öneriler, enerji tasarrufu imkanları ve miktarları başlıkları altında incelenecek, tablo, şekil, fotoğraf, grafikler ve bunların açıklamaları ile desteklenecek ve tasarruf imkanları belirtilecektir. ENERJİ ÖN ETÜT/DETAYLI ETÜT RAPORLARININ HAZIRLANMASI İLE İLGİLİ DİĞER VE GENEL HUSUSLAR 1. Enerji Ön Etüt/Detaylı Etüt raporunun başında, raporda geçen kısaltmalar hakkında açıklamalar bulunacaktır. 2. “Kısaltmalar”dan sonra raporda yer alan hesaplamalarda kullanılan yakıtlara ait kalorifik değerler, çevrim katsayıları, yakıt ve elektrik enerjisi birim fiyatları, yardımcı işletmeler ve üniteler bazında yıllık çalışma saatleri, döviz kurları gibi referans değerlerin yer aldığı “Referans Değerler Tablosu” bulunacaktır. 3. Formatta enerji tüketimlerinin ve/veya üretimlerin izlenmesine dair verilen grafikler örnek olup farklı türlerde de hazırlanabilir. 4. Raporun Genel özellikleri: • Sayfa numarası alt ortaya konulacaktır. • Ana başlıklar büyük harf ve koyu olacak, altı çizgili olmayacaktır. • Alt Başlıklar koyu olacak, altı çizgili olmayacaktır. • Raporda yer alan tablo, şekil ve grafikler numaralandırılacak, verilen numaralar tabloların üst kısmında, grafik , şekil, ve fotoğrafların alt kısmında olacaktır. • Yardımcı İşletmeler, Üniteler ve Elektrik bölümlerinde yer alan ünitelere verilen bölüm numaraları, işletmede yapılan çalışmaya göre rapor formatında belirtilenden farklı olabilir. 5. Rapor formatında yer almayan ama endüstriyel işletmelerin faaliyet gösterdiği sektöre ve sahip olduğu şartlara bağlı olarak, yardımcı işletmeler, üretim üniteleri ve elektrik bölümlerindeki diğer sistemler ile binaların ısıtma, iklimlendirme, havalandırma ve soğutma sistemleri, bina yapısı ve yalıtım uygulamalarının incelenmesi ve elektrik bölümlerindeki diğer sistemlere yönelik enerji etüt çalışması yapılacak ve raporda yer alacaktır. Bu formatta yer almakla birlikte endüstriyel işletmede veya binada bulunmayan üniteler raporda yer almayabilir.. 6. Her bir bölümde yapılan ölçümler, ölçüm cihazları ve kalibrasyon durumları, hesaplama yöntemleri ve hesaplamalar, çizim ve krokiler, raporun sonunda Ek-7 “Ekler” bölümünde ek olarak verilecektir. (KAPAK) LOG O ................................................................................................................. VERİMLİLİK ARTIRICI PROJE ...................................................78 ………………79 78 79 Proje adı yazılacaktır. (Örnek: “Elektrik Motor Sistemlerinde Verimliliğin Artırılması”, “Yüksek Verimli Motor kullanımı” , “Değişken Hız Sürücüsü Uygulaması”, “Kazan Verimi İyileştirme Projesi, Enerji Kullanımında Verimliliğin Artırılması” vb) VAP Başvurusunun yapıldığı ay ve yıl yazılacaktır. (Ocak 20..) Ek-7 (İÇ KAPAK) İŞLETMENİN ADI / ÜNVANI : ADRESİ : ÜST YÖNETİCİNİN ADI SOYADI ÜNVANI TELEFON FAKS NO E-POSTA : : : : : PROJE HAKKINDA BİLGİ ALINACAK TEMAS NOKTASI 80 ADI SOYADI : GÖREVİ : TELEFON NO : E-POSTA : PROJEYİ HAZIRLAYAN 81 ŞİRKET 82 : YETKİ BELGE NO : TELEFON NO : FAKS NO : E-POSTA : ADRES : 80 81 82 Enerji yöneticisi doğal temas noktası olacaktır.Burada enerji yöneticisinin dışında proje hakkında yeterli bilgi sahibi yetkili bir başka kişinin adı verilecektir.. Bu bölüm VAP’ın EVD Şirketi tarafından hazırlanması halinde doldurulacaktır. EVD Şirketinin adı veya ünvanı yazılacaktır. Ek-7 İÇİNDEKİLER Bölüm başlıkları, alt başlıklar ve verilecek ekler, ilgili bölümlerdeki şekilde numaralandırılmak suretiyle ve sayfa numaraları ile birlikte ayrı bir sayfa halinde verilecektir. “Örnek İçindekiler No Sayfa REFERANS DEĞERLER TABLOSU ve KISALTMALAR .................................................. i 5. …………… ......................................................................................................................1 5.1. ……….. ..............................................................................................................2 5.2. ………….. ..........................................................................................................3 5.2.1. ................................ ..............................................................................3 EKLER ....................................................................................................................................... ............................................................................................................................................…… EK 1 ........................................................................................................................................... ............................................................................................................................................…… EK 2 ........................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................……” GİRİŞ İşletmenin üst yöneticisinin enerji verimliliğine ve projeye bakış açısını yansıtan sunuş 1-2 sayfayı geçmeyecek şekilde verilecektir. 1. AMAÇ, KAPSAM VE HEDEF Projenin genel amacı, kapsamı ve hedefleri açıklanacaktır. 2. İŞLETME ÖZET BİLGİLERİ Sanayi Sicil Belge No 83 Bağlı olduğu Sanayi / Ticaret Odası İşletme Adı / Ünvanı İletişim Bilgileri - Adres - Telefon - Faks - Web / E-Posta İşletmeye Alındığı Tarih Sektör 84 83 84 : : : : : : : : : Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüklerinden alınan Sanayi Sicil Belgesinin Numarasını ifade eder. Faaliyet gösterilen iş kolunu ifade eder. Ek-7 Enerji Yöneticisi 85 Sertifika No Telefon No (İş / Gsm) Faks No Elektronik Posta Adresi : : : : : 3. DAHA ÖNCEKİ VAP BAŞVURULARI HAKKINDA BİLGİLER Daha önceki yıllarda VAP desteklerinden yararlanmak üzere Genel Müdürlüğe yapılan başvurular; VAP adı, başvuru dönemi, destekten yararlanılıp yararlanılamadığı gibi konular bildirilecektir. 4. KULLANILAN DİĞER DESTEKLER HAKKINDA BİLGİLER Daha önceki yıllarda herhangi bir kurum veya kuruluş tarafından uygulanan desteklerden yararlanmak üzere yapılan başvurular, projenin adı, amacı, kapsamı, hedefi, uygulama sonuçları, faizsiz kredi, hibe vb. şeklinde desteğin türü ve destek miktarı gibi bilgiler verilecektir. 5. PROJE BİLGİLERİ VAP Bileşenleri Yıllık Tasarruf Miktarı Enerji Türü Orijinal Birim Toplam Tasarruf Toplam Harcama Toplam Geri Ödeme Süresi TEP / Yıl Orijinal birim Isı Elektrik Toplam TL Yıl Harcama Tutarı Geri Ödeme Süresi TL Yıl TL / Yıl TEP/Yıl TL/Yıl Oran % : : 5.1. UYGULAMA PLANI Bu bölümde, VAP’ın uygulama planı VAP kapsamında yapılacak her türlü iş ve işlemleri içerecek şekilde hem tablo halinde hemde şematik olarak verilecektir. Uygulama planı VAP’ın Kurul tarafından onaylanmasını takip eden 24 aydan daha fazla uzun bir süreyi içeremez. Uygulama planında ara süreçlerde yapılacak kontrollar belirtilecektir. Süreçler örnekte gösterildiği gibi ay bazında olabileceği gibi hafta bazında da verilebilir. 85 Enerji yönetimi ile ilgili faaliyetleri yerine getirmekle sorumlu ve enerji yöneticisi veya eğitim-etüt-proje sertifikasına sahip kişiyi ifade eder. Ek-7 Örnek Proje Bileşenleri / Yapılacak İşler 86 Toplam Süre (Ay) Aylar 1 2 3 4 5 6 7 1- Bileşen 1 1.1. ……… işi 1.2. ……….işi 2- Bileşen 2 2.1. ………işi 2.2. ……...işi 3- Bileşen 3 3.1. …….. işi … 8 9 10 11 12 .. .. .. 22 23 24 87 5.2. VAP ANALİZLERİ VAP’lar tek bir bileşenden ibaret olabileceği gibi birden fazla bileşenlerden de oluşabilir. Bundan sonraki bölümlerde açıklanan çalışmalar, VAP’ ların her bir bileşeni için ayrı ayrı ve aynı detayda yapılacaktır. 5.2.1. UYGULAMA ÖNCESİ DURUM VAP uygulaması öncesi sistemin ve/veya makina, techizat ve ekipmanın enerji kullanımları, özellikleri, tasarım bilgileri, ömürleri, çizimler ve şematik gösterimler, yaptıkları iş ile ilgili kapasite bilgileri, işletme bilgileri verilecektir. Uygulama öncesi duruma ilişkin çizimler verilecek, şematik olarak gösterilecektir. Bunlardan, ölçümlere dayandırılması gerekli bilgiler, işletmenin kullanımında, üretiminde ve tüketiminde meydana gelen dalgalanmaları kapsayacak peryod boyunca, ISO 17025 laboratuvar akreditasyon yeterlilik belgesi sahibi tüzel kişilerce ve kalibrasyonları yapılmış ve etiketlenmiş cihazlar ile yapılmış ölçümlere göre verilecektir. 5.2.2. TASARRUF POTANSİYELİ VAP uygulaması ile elde edilmesi hedeflenen tasarruflara ilişkin detaylı hesaplamalar ve bilgiler verilecektir. Tasarruf potansiyeli hesaplamaları öncelikle ISO 17025 laboratuvar akreditasyon yeterlilik belgesi sahibi tüzel kişilerce ve kalibrasyonları yapılmış ve etiketlenmiş cihazlar ile yapılmış ölçümlere dayandırılacaktır. Ölçülebilecek olan ancak ölçüme dayandırılamayan değerlerin kullanılması halinde bu durum gerekçeleri ile açıklanacaktır. Genel Müdürlük gerekçelere dayalı olarak gerektiğinde bu değerlerin ölçümünü isteyebilir. Potansiyel bilgileri; orjinal birim, Ton Eşdeğer Petrol, uygulamanın yapıldığı sistemin veya makina techizatın tüketimine ve fabrikanın toplam tüketimine göre oransal katsayı cinsinden olmak üzere enerji türünden ve parasal olarak ayrı ayrı hesaplanacaktır. Hesaplamalarda kullanılan her türlü katsayı, kabul, grafik vb. kaynakları ile birlikte verilecektir. 86 87 Her bileşen ile bileşene ait iş ve işlemler ayrı ayrı belitilir. Ara süreçlede yapılacak kontroller uygulama planında belirtilir. Ek-7 5.2.3. TASARIM Öngörülen sistem tasarımı detaylı olarak açıklanacaktır. Uygulama öncesi durum planlanan tasarım ile karşılaştırılacaktır. Tasarım bilgileri hem açıklamalı hem de çizim şeklinde şematik gösterimlerle verilecektir. Tasarım ile ilgili çizimler, projenin sağlıklı değerlendirilmesi için gereken detayda Ek olarak ayrıca verilecektir. 5.2.4. MALİYET ANALİZİ VAP’ların ömür boyu maliyet analizi için; öngörülen proje ömrü, gelir/gider akışları ve bunlara ilişkin süreçler, özkaynak, kredi, hibe vb. miktarları ve koşulları gibi bilgileri içeren detaylı finansman bilgileri, yabancı para birimlerinin kullanılması halinde esas alınan resmî döviz kuru bilgileri ve belgeleri verilecektir. VAP’ın uygulanması sırasında öngörülen harcama kalemlerine ilişkin bilgiler; harcama türü, öngörülen zaman, birim fiyat ve/ toplam tutar gibi bilgileri içerecek şekilde ve bütçeleme mantığı ile verilecektir. Öngörülen mal alımları için proforma faturalar Ek olarak verilecektir. Bu bilgiler, VAP’ların Basit Geri Ödeme Süresi, İç Karlılık Oranı ve Net Bugünkü Değer Oranı metoduna göre değerlendirilebilmesine ve ömür boyu maliyet analizi yapılabilmesine imkan tanıyacak içerikte olacaktır. 5.2.4.1. PROJE DEĞERLENDİRME BİLGİLERİ Yatırım ile ilgili bilgiler : Özkaynak Miktarı :............................ TL Kredi Miktarı :............................ TL Hibe Miktarı :............................ TL Toplam Yatırım :............................ TL Kredi Faizi : ............ Uygulama süresi, harcama takvimi ve miktarları ve bu harcamaların özkaynak, kredi ve varsa hibe miktarları belirtilecektir. Kredi geri ödemeleri yıllar itibarıyla tablo halinde verilecektir. İskonto oranı..................................: Yatırımın ekonomik ömrü .............: Yıllık giderler .................................................. TL/YIL (Amortisman ve Faiz hariç) İşletme Bakım Diğer 1......................... Diğer 2......................... TOPLAM Ek-7 Amortisman....................................: (Amortisman, ayrılması gerektiği durumda verilecektir) Vergi oranı ( % )...........................: Ek-7 Yıllık Tasarruflar .................................................. TL/YIL Enerji Diğer 1......................... Diğer 2......................... Diğer 3......................... TOPLAM Hurda değeri...................................: (Ekonomik ömrü sonunda alacağı değer yazılacaktır.) Üretim Miktarı...............................: ....................... Ton/yıl Toplam Maliyet..............................: ....................... TL/yıl (Toplam Maliyetler hesaplanırken İşletme, bakım, personel, malzeme, hammadde vb. giderlerinin tamamı dikkate alınmalıdır.) Ömür Boyu maliyet hesabı Sistemin ilk satınlama maliyeti Sistemin montaj ve işletmeye alma maliyeti Sistemin yenilenmesi gerektiğinde sistemin sökülme maliyeti Sistemin yıllık enerji tüketim maliyeti Sistemin yıllık işletme maliyeti Sistemin yıllık bakım maliyeti Sistemin yıllık arıza nedeniyle durma maliyeti Sistemin yıllık çevreye verdiği zarar maliyeti Etkinlik Hesabı Sistemin çalışmaya müsait olduğu süre Sistemin çalışmaya müsait olmadığı süre Sistemin iki arızası arasında geçen süre Sistemin istenen arızasız çalışma süresi Sistemin arızasının giderilme süresi TL Saat Hesaplamaların yabancı para birimleri üzerinden yapılması durumunda Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası döviz kurları esas alınacaktır. Proje için yapılan her türlü harcamaya ait belgeler ve dökümanlar ek olarak verilecektir. 5.2.5. ETKİ ANALİZİ VAP uygulamaları işletme geneli nezdinde makro bakış açısı ile değerlendirildiğinde, uygulama yerinin dışında olumlu veya olumsuz etkiler yaratabilir. Bu sebeble, VAP uygulaması ile ilgili olarak işletme genelini kapsayacak şekilde etki analizi yapılacaktır. Bu kapsamda, diğer sistemlerin, ünitelerin veya ekipmanların enerji kullanımına etkileri, kalite ve üretim artışı, işçilik, yatırım ihtiyaçlarında azalma ve benzeri konulardan dolayı sağlanan malî faydalar veya sebeb olunan kayıplar; emisyon azaltımı gibi çevresel etkiler detaylı ve açıklamalı olarak analiz edilecektir. Ek-7 5.2.6. VAP UYGULAMASI SONRASI DURUM VAP uygulaması ile ortaya konulan yeniliklerin işletme tarafından en iyi şekilde kullanılmasını kolaylaştırabilmek için ihtiyaç duyulan eğitim programı ve işletme prosedürleri verilecektir. VAP uygulamasından doğan bakım/onarım ve yedek parça ihtiyaçları belirtilecektir. Hedeflere ulaşmada karşılaşılaşılabilecek engeller ve önlem önerileri belirtilecektir. 6. UYGULAMA KONTROLU VAP’ın uygulanması sonrası Genel Müdürlük tarafından uygulama raporunun onayı aşamasında yapılacak kontrollara esas olmak üzere, ölçülebilir ve izlenebilir göstergeler tanımlanacak, VAP ile hedeflenen sonuçlara ulaşılıp ulaşılmadığının nasıl tespit edileceği, gerekli ölçüm, kontrol ve analiz ihtiyaçları açıklanacaktır. 7. EKLER 5.1. Bütçe Tablosu 5.2. Tedarik edilen makina, techizat ve ekipmanın teknik bilgilerini içeren kataloglar ve tedarikçileri 5.3. Proje kapsamında gerçekleştirilen her türlü alımlara ilişkin yapılan piyasa araştırmalarına ilişkin belgeler 5.4. Enerji Etüdü Raporu (Detaylı Etüt) 5.5. Enerji etüdünün ve/veya VAP’ın Şirket tarafından yapılması halinde, Hizmet Anlaşması 5.6. Diğer (İşletme tarafından verilmesi uygun görülen belgeler) DİĞER VE GENEL HUSUSLAR 1- Bu formatta verilen bölüm numaraları bağlayıcı değildir. Gerektiğinde yapılacak bölüm ilavelerine bağlı olarak yeniden numaralandırılabilir. 2- VAP’lar, enerji etüdü ile belirlenen önlemlere yönelik olarak hazırlanacaktır. 3- VAP dosyasının hazırlanmasında; • Sayfa numarası verilecektir. • Ana başlıklar büyük harf ve koyu olacak, altı çizgili olmayacaktır. • Alt başlıklar koyu olacak, altı çizgili olmayacaktır. • Raporda yer alan tablo, şekil, resim ve grafikler numaralandırılacak, verilen numaralar tabloların üst, diğerlerinin alt kısmında olacaktır. [R.G. 6 Şubat 2009 – 27133] —— • —— Duyuru 14 Şubat 2009 tarih ve 27131 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan, - Genel Yönetim Mali İstatistikleri Genel Tebliği (Genel Yönetim Sektörünün Kapsamı) (Sıra No: 2) , Ek 1 13 Genel Sektörü, 1311 Merkezi Yönetim Alt Sektörü başlığı altında yer alan Özel Bütçeli idareler, 9 Şubat 2009 tarih ve 27136 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Ek-7 - Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Hazine Garantisi Olmaksızın Hibe Hariç Dış İmkan Sağlamasına İzin Verilmesine İlişkin Yönetmelik, yer darlığı nedeniyle Bülten’e alınamamıştır. 2009 YILI İÇİN ABONE OLMAK İSTEYENLERE DUYURU Yargı Mevzuatı Bülteni'ne abone olmak ve aboneliklerini devam ettirmek isteyenlerin 2008 yılı abone bedeli olan 200 TL'nı Vakıflar Bankası Adalet Bakanlığı Bürosu 783 kod nolu şubedeki 2002083 numaralı hesaba yatırarak alacakları dekontu açık adreslerini belirtir bir yazı ile "Adalet Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı Konya Devlet Yolu Üzeri No: 70 Kat: 9 Hipodrum-ANKARA" adresine veya 0 312 223 38 06 numaralı faksa göndermeleri halinde 01.01.2009 tarihinden itibaren yıl sonuna kadar çıkacak sayılar adreslerine postalanacaktır.