3 2 4 HAYIR Göçmen kadınlara eşit haklar bir hayal mi?

13 Mart
2010 Kadın
mitingi Bern
Murad Akıncılar
için başlatılan
kampanya sürüyor
2
Yapı işçilerinin
3
Sağlık sorunları kış
aylarında artıyor
Dünya Kadınlar Günü
Bu yıl 13 Mart günü
Bern’de
4
Nr. 1 | Februar 2010 | türkisch
Erscheint als Beilage zur Zeitung «work» | Redaktion T +41 31 350 21 11, F +41 31 350 22 11 | redaktion@unia.ch | www.unia.ch
Göçmen kadınlara
eşit haklar bir
hayal mi?
Halkoylaması Yapılıyor
7 Mart 2010
da Emekli
Hırsızlığına Hayır!
İsviçre’de minare yapımını
yasaklayan önerinin kabul
edilmesi, bizleri göçmenlerin toplum içinde ki yerleri
ve eşit haklara nasıl kavuşacağı konusunu gündeme
almaya zorlamakta.
Bütün emekli aylıklarındaonbinlerce Franklık düşme olacak. Yasının kabul edilmesi halinde 3.5 Milyon çalışanın
Emekli aylıklarında önemli düşüş olacaktır: Bugün 50 yaşında ve 5800 Frank ücreti olan bir kadın işçi emekli olduktan sonra 36900 Frank kaybedecektir.
Bugün 36 yaşında ve 6000 Frank ücreti olan bir erkek işçinin kaybı ise
51600 Frank olacaktır. Bugün 26 yaşında ve 5000 Frank ücret alan bir ka­
dın çalışanın kaybıda 62200 Frank olacaktır. Emekli aylıklarının düşmesi
insanca bir emekli yaşamını tehlikeye atacaktır. Anayasa’ya göre Pansiyon
Kasa, insanlara emekli olduğunda alışık olduklarını yaşamı sürdürmeleri
içindir. Emekli aylıklarının düşürülmesi bu hedefi tehlikeye düşürür. Sigor­
ta şirketlerinin amacı ise daha başka: «Resmi emekli sigorta ve Pansiyon
Kasa emekli aylıkları, şu anki gelirinizin ancak %40 ila %60 na denk düşer.
Arada ki farkı kapatmak istiyorsanız özel sigorta yaptırmanız gereklidir.»
(Winterthur Versicherung)
Göçmelerle ilgili bugün İsviçre’de
büyük partilerin (SVP, CVP, FDP ve
bazı SP çevrelerinin) başörtüsünün,
çarşafın yasaklanması, zorunlu ev­
lilik gibi konularda yürütükleri tar­
tışma, göçmenlerin sorunları ile
uzaktan yakından bir ilgisi bulun­
maktadır. Tam tersine bu çevrelerin
göçmenlerın sorunları konusunda
ne kadar az bilgiye sahip olduklarını
göstermektedir.
Bütün sigortalılar kaybedecek
Toplumsal sistem eşitliği
engellemekte
Mücadele içinde onları her zaman görmek mümkün.
Kadınların eşit haklar konusunda
bugüne kadar yürütükleri mücade­
le, eşit işe eşit ücret presibinin Ana­
yasa konması, eşit haklar yasasının
çıkarılması, ekonomik bağımsızlığın
öneminin kavranması, çalışma ha­
yatında eşitliği engelleyen ortmanı
değiştirilmesi, bize eşitliğin sağlan­
ması için, toplumsal yapılanmanın
değişmesi gerektiğini göstermekte­
dir. 1996 yılından bu yana bütün bu
yasalar yürürlükte olmasına karşın,
örneğin kadın göçmenler hala eşit
haklara sahip olmaktan çok uzaktır.
Tam tersine yeni Göçmen Yasası ka­
dın göçmenlerin durumunu daha da
kötüleştirmeye kapılar açmaktadır.
AB ülkeleri dışından gelen bir kadın
göçmen, evlenme sonucu elde ettiği
oturum hakkını, evli iken kendisine
eşi tarafından zor kullandığı nedeni
ile boşanmaya kalkması ile hala kay­
betmeye devam etmektedir.
Ayni işe daha az ücret
Göçmen kadınların eğitim duru­
mu İsviçreli kadınlardan daha iyi
olmasına karşın, daha düşük ücret
ödenen işlerde çalışmaktadırlar.
Göçmen kadın işçiler ortalama bir
İsviçreli işöiden 2000 Fr. daha az
ücret almaktalar. Benzer şekilde göç­
men kökenli kadın işçiler, çalışma
yaşamında daha fazla ayrımcılığa
uğramaktadırlar, örneğin çıraklık
eğitimi için eşit şanslara sahip değil­
dirler. Bunun sonucu meslek eğitimi
yapmalarıda zorlaşmaktadır.
Bu nedenle göçmen kadınların bir
kaç defa eşitsizlikle karşı karşı ol­
dukları söylenebilir. Bu nedenle bir
entegrasyon yasasından çok, eşit
haklar yasası onların sorunlarına bir
çözüm getirebilir.
/ Cristina Anliker Mansour
Uyum’a hayır, Asimilasyon’a Evet dendi
İsviçre Minareleri Yasakladı
29 Kasım 2009 günü yapılan halkoylaması sonucu
İsviçre’de minarelerin yasaklanması önerisine, oy
kullananları %57 evet dedi.
Gerici SVP partisi tarafından, oy avcı­
lığı için lanse edilen, yeni bir Anaya­
sa Maddesi ile, minarelerin yasaklan­
ması önerisine karşı, başta hükümet
olmak üzere bütün partiler karşı çık­
mıştı. Ancak SVP tarafından milyon­
larca Frank tutarında ki kapmpanya
sonucu, oylamada yasak kararı çıktı.
Sonuç elbette ki bir tek minarelerin
yasaklanması boyutunda değil, za­
ten gerek İsviçre yasaları gerekse de
İsviçre’nin imzaladığı uluslararası
anlaşmalar, bu tür yasakların konul­
masına engel. Sorun hala ‘göçmen­
ler’ ve onların ‘toplumla uyumları’.
SVP nin seçimlerde aldığı oy oranı­
nın iki mislinin SVP tarafından ge­
tirilen bir öneriye evet denmesi, bu
konuda SVP nin getirdiği göçmen
poltikasının bir anlamda oy veren­
lerin çoğunluğunu tarafından kabul
edildiğini göstermekte. Gerek hükü­
met gerekse de iktidarda ki diğer par­
tilerin, topluma ve göçmenlere kabul
ettirmeye çalıştıkları, entegrasyon,
yani uyum politikasının çoğunluk
tarafından da hala kabul edilmedi­
ği bu oylama ile bir kez daha ortaya
çıktı.
Topluma uyum
Resmi göçmen politikası, göçmen­
lerin topluma uyum konusunda ek­
sikleri olduğu varsayımından hare­
ketle bu eksiklikleri giderme mantığı
üzerine kurulmuş. Göçmenlerin dil
Düşük ve orta gelirliler: Aylık emekli geliri ancak günlük ihtiyaçları karşı­
lamaya yetecek düzeydedir. Orta ve yüksek gelirliler: Emekli aylıkları daha
önce düşürüldü. (zorunlu sigorta fazlası) Dönüşüm oranı düşürlürse bir kez
daha zarara uğrayacaklar. Emekliler: Gelecekte emekli olacakların emekli
aylıkları dürürülürse, şu an emekli olanların başınada gelecekte ayni şey
gelecek, sefalet yayılacak. Gençler: Daha fazla prim ödeyip daha az emekli
aylığı alacaklar
Sigorta şirketlerine yağlı kazançlar
Bu değişikliği isteyenler sigorta şirketerinin kazançları, emekli aylıkları ne
kadar çok düşerse, o kadar artmakta. 2007 yılında çalışanların ödedikleri 20
Milyar primden 2 Milyar’dan fazlasını kendilerine ayırdılar 700 Milyon Kar
ve 1,3 Milyar göstermelik idari masraflar. Ekonomik krizin başladığı 2008
yılında Pansiyon Kasa işleriyle uğraşan sigorta şirketlerinin yarıdan çoğu
kar etti. Üst Yöneticilere aşırı ücret ve prim Gerold Bührer, Swisslife baş­
kan yardımcısı (katıldığı 11 Yönetim Kurulu toplnatısına karşılık 300000
Franken kazandı), economiesuisse başkanı (10 Milyon Frank halkoylaması
için para ayırıdı) . Rolf Schäuble (Basler Versicherung) Özel sigorta şirketleri
içinde Prim Kralı. 2008: 6.2 Milyon Frank (geçen yıla göre 1,8 Mio. Fr. Ar­
tış) Swisslife: 10–12 Oranında kar payı Hisse sahiplerini yüksek kar payı ile
kendine çekmek istiyor. Zürich: 11,6 Oranında kar payı.
Emeklilere %4 oranı çok mu?
ve benzeri konularda belli eksiklik­
leri olduğu bir gerçek, ancak politik
haklardan yoksun olmakta, onları
topluma uyum sağlama konusunda
frenlemekte.
Sorun nerede?
Daha da önemlisi, İsviçre toplu­
munun göçmenleri, ne kadar içine
alma, sindirme kabiliyetinin oldu­
ğu. Gerçekten de bu kadar uyum
çabalarından sonra hala göçmene­
lerin topluma kazanılması mümkün
olamadıysa,en azından İsviçre toplu­
munun bu eksikliğinin tartışma ko­
nusu haline getirilmesi bir gereklilik.
Başka bir deyişle, uyum kurslarına
göçmenlerden çok İsviçrelilerin ih­
tiyacı olduğu artık açık açık söylen­
meli.
/ Mehmet Akyol
Hepsi bugün artık emeklilik primlerine %4 prim faizi vermeyeceklerinin
söylüyorlar. Oysa 1985 den beri ortalama %6 dan fazla kar ettiler. Özel Pan­
siyon Kasaların bugünkü karşılama oranı ise 105%. Nufus gelişimi diyorsu­
nuz? İnsanlar daha da fazla yaşaslaar bile, emeklilklerinde insanca yaşamaya
devam etmeliler! Hayat onlar içinde ucuz değil. Ödediğimiz primler emekli
aylıkları yerine sigorta şirketlerinin
karları için kullanılmayacaksa, bu
kısıntıya gerek yoktur. Yaşam süre­
sinin uzaması için gerekli yasa de­
ğişiklikleri 2003 yılında zaten ya­
pılmış durumda. Anayasa, emekli
aylıklarının insanca bir yaşamı ga­
ranti etmesini öngörüyor, bu hedef
bugün tehlikede. Sigorta şirketleri,
daha fazla kar etmek için emekli
aylıklarını düşürmek istiyorlar. Bu
yasa değişikliği gereksizdir, yaaşa­
ma süresinin uzaması dikkate alın­
mış durumda, kar paylarının düş­
mesi halinde bile bugünkü emekli
aylıkları garanti altına alınmış du­
rumda.
7 Mart 2010 Halkoylaması
Emekli Hırsızlığ ına
HAYIR
horizonte Kısa kısa
Çıkış haksız
Geçen yılın Nisan ayı sonunda,
işyerinde işyerinin kanpanmasına
karşı sendika ile birlikte faaliyet
gösterdiği gerekçesi ile işine son
verilen Ernst Gabathuler ile dayanışma için başlatılan kampanya
yıl sonunda ilk sonuçlarını verdi.
39 yıl boyunca Karl Mayer AG işyerinde çalışna, ayni zamanda işyeri komiysonu başkanı olan Ernst
Gabatular’ın işten atılma gerekçesinin, sendikal çalışma olarak gösterilmesinin yanlış olduğunu kabul
eden işyeri yönetimi, bu hatasını
düzeltmek üzere tazminat ödemeye hazır olduğunu, Unia sendikasını bildirdi.
Gerek işten atılna Unia sendası
üyesi E. Gabatular’la dayanışma
için sendika tarafından toplnanan
imzalar, gereksede konunun geniş
bir şeklide kamuoyunda tartışmaya açılması, işyerinin bu geri adımı
atmasına neden oldu.
Hükümete Dilekçe
Yukarda belirtilen olaydan hareketle Unia sendası, İsviçre’de aktif
sendika temsilcilerini koruyacak
yasal belirlenmelerin olmadığı gerekçesi ile, Eylül ayında bir imza
kampanyası başlatarak, bu tür işten atılmalara karşı hükümetten
gerekli somut adımlar atmasını
talep etmişti.
İşyerlerinde bu imza kampanyası
çerçevesinde çalışanlardan imza
toplnamış ve konu ile ilgili çalışanlara bilgi verilmiştir. Halen devam
etmekte olna bu imza kampanyasına destek olmak için, sendika bürolarından söz konusu imza formlarını alabilirsiniz. Bu konuda daha
ayrıntılı bilgiyi ise sendika merkezinden şu Mail adresine bir mesaj
atarak öğrenebilrisiniz. info@unia.
ch veya şu talefon numarasına telefon edebirlirsiniz. Tel. 031 350
21 11.
Göçmen Konferansı
13 Aralık 2009 tarihinde Bern’de
göçmen kurumları ile İsviöreli
kurumların birlikte yaptıkları 3.
Konferans’ta göçmen politikası
konusunda bugüne kadar yürütlen
çalışmalar tartışmaya açıldı ve etkin mücadele yöntemleri gözden
geçirildi.
Be kadar ki mücadellerde bir iki
istisna dışında sürekli yenilgi yaşayan göçmen hareketi, bu durumda mücadeleden çekilmek
yerine, yeni mücadele yöntemelri
denemenin kaçınılmaz olduğu konusunda birleştiler. Verilen örneklerden hareketle pek çok grup yeni
mücadele yöntemlerini denemek
üzere konfreans sonrası bir araya
gelmeyide kararlaştırdılar.
Solidarité sans frontières başkan
yardımcısı tarafından önerilen,
göçmen yasasına karşı bir Tribünal oluşturulması teklifide pek çok
çevre tarafından ilgi ile karşılandı.
‚Bu bir insanlık suçudur, eğer devlet bu suçları cezalandırmıyorsa,
bu bizlerin üzerine kalmaktadır’ diyen bir katılımcının konuşması ise
ayakta alkışlandı. Kağıtsız göçmen
çocukların eğitim imkanlarının geliştirlmesi için getirilen bir dizi öneri ise gene bir çalışma grubu tarafından incelenmeye alınacak. Yeni
göçmen yasası ile gündeme gelen
oturma izni almak için ‚göstermelik evlilik’ kavarmıda konferansta
tartışılan önemli konularda biri
oldu. Konferansla ilgili diğer bilgileri, www.ohneuns.ch sayfasında
bulabilrisiniz.
2
Nr. 1 | Februar 2010 | türkisch Irkçılık sınır tanımıyor
Avrupa İslam
Karşıtlığı
İsviçre’nin geçen yılın son- ve posterle azınlıkların kısa zamanda
ralarında referandumla mi- Avrupa’yı göçmenlerin hakimiyetin­
nare inşaatını yasaklama- de olan bir kıta haline getireceği kor­
sının yankıları sürerken, kusu salındı.
İslam ya da yabancı karşıtlığı Avrupa’da afişlerde vücut Molotof kokteyli
kadar etkili
bulmaya devam ediyor.
New York Times gazetesinde yer alan
bir haber analizde, Avrupa genelin­
de milliyetçi hükümetlerin, modası
geçmek üzere olan bir propaganda
aracıyla popülist söylemlerinin kala­
balıklar arasında daha fazla ses getir­
mesini sağladığına dikkat çekildi.
İsviçre’deki minare yasağı için ta­
sarlanan posterde, minareler İsviç­
re bayrağı üzerinde dikilmiş füzeler
olarak tasvir edildi ve minarelerin,
yani füzelerin yanında kara çarşaf
içinde bir kadın resmedildi. Poste­
rin üst kısmına ise büyük harflerle
«DUR» yazıldı. Poster İsviçre ka­
muoyu arasında «Minareler Şeriat’ı
getirecek»algısı yarattı. Haber analiz­
de, Avrupa genelinde sağcı partilerin
güçlendiğine ve teknolojinin diğer
nimetlerinden yararlanmak yerine,
eski poster yöntemiyle kampanyala­
rına destek çektikleri belirtildi.
Örneğin İtalya’da, Rosarno kasaba­
sında göçmen işçilere yönelik saldı­
rılar, ülkenin son yıllarda gördüğü
en büyük ayaklanmalardan birini
başlattı.
Afişlerin gücü
Buna rağmen, İtalya Başbakanı Sil­
vio Berlusconi’nin koalisyon ortak­
larından olan Lega Nord, göçmen iş­
çilere karşı bir çok afişin basılmasını
sağladı. Hatta posterlerden birinde,
Kızılderili bir göçmen işçi kullanıldı
Haber analizde, Fransa ve Avustu­
rya’da da özellikle göçmenleri hedef
alan kampanyaların başlatıldığı vur­
gulandı. Ancak posterlerin Avrupa’da
yarattığı etkisi ABD’dekinden daha
fazla. Üretimi televizyon reklamla­
rına kıyasla bir hayli ucuz olan bu
propaganda araçlarını dağıtmak çok
kolay ve özellikle İsviçre gibi az nü­
fuslu küçük ülkelerde büyük siyasi
olayların seyrini değiştirecek kadar
etkili olabiliyor.
Duygulara hitap etmeli
Haber analizde görüşlerine başvu­
rulan minare yasağı posterinin ta­
sarımcısı Alexander Segert, «Poster­
lerde insanların mantıklarından çok
duygularına hitap ederek başarılı
olabilirsiniz. Korku, sağlık, para, gü­
venlik gibi özel hisselerle bağlantılı
mesajlar vermeniz gerekiyor. Hedef
kitlenize odaklanıp, onların anla­
yabileceği dilde konuştuğunuzda,
kampanyanızın işe yaradığını göre­
ceksiniz» dedi.
İsviçre minare yasağını destekleyen
poster için birçok farklı seçeneğe
sahip olduklarını belirten, kendisi
de bir Alman göçmeni olan Segert,
posterde minare ve İsviçre bayrağı­
nı kullanarak, bu iki şeyin birbiriyle
uyum sağlamadıklarını göstermek
istedik… İnsanlar baktıkları zaman
bu durumun değişmek zorunda ol­
duğunu anlamalı» diye konuşuyor.
Unia sendikası kampanyası sürüyor
Murad Akıncılar’a Özgürlük
Kampanyası
İsviçre’nin Cenevre Kantonu ana kent Belediyesi
Murad Akıncılar’ın özgürlük
kampanyasına anlamlı destek sundu. Murad Akincilar,
İsviçre’nin en büyük sendikası olan Unia’nin Cenevre
seksiyonunda profesyonel
sendikacı olarak uzun yıllardan beri çalışmaktadır.
Cenevre sakini ve İsviçre’de süresiz
ikamet hakkı bulunan AKINCILAR
, 2009 Temmuz ayında Türkiye’ye
özel bir ziyaret için geri döndük­
ten sonra 30 Eylül 2009 tarihinde
İstanbul’da sivil polisler tarafından
evinin önünde eşinin gözü önünde
tutuklanmıştı.
Murad Akıncılar’ın tutuklanmasının
ardından aralarında İsviçre parla­
mentosu ve yerel parlamentolardan
milletvekilleri, belediye başkanları,
belediye meclis üyeleri, siyasi par­
tiler, dernekler ve sendikaların bu­
lunduğu iki bine yakın kişi Murad
Akıncılar’ın derhal serbest bırakılma­
sı için yürütülen kampanyaya destek
sundular. Aynı zamanda Almanya
parlamentosundan Alman Sol Parti
(Die Link den72 miletvekili imza ile
destek sundular) ve Avrupa Parla­
mentosundan çok sayıda milletve­
kili, uluslararası en önemli sendika
konfederasyonları kampanyaya des­
tek sunup girişimlerde bulundular.
Yüzlerce afiş caddelerde.
re sakini, Unia Sendikasi çalişani,
30 Eylül 2009 tarihinden itibaren
türkiye’de tutuklu bulunan Murad
Akincilar’a özgürlük.» başlıklı daya­
Belediyesi’nin destekleriyle şehrin
büyük merkezlerinde ve meydanla­
rında kurulan bilbordlarda (Panolor­
da) Murad AKINCILAR’IN Özgürlük
kampanyası çağrısına destek için
Bilboardlar iki hafta süreyle asılı ka­
lacak.
Cenevre Belediyesi daha öncede
dünyanın başka ülkelerindeki ha­
pisteki insan hakları savunucuları,
gazeteciler ve yazarlar içinde benzer
kampanyalara destek sunmuştu.
İsviçre’nin Cenevre Kantonu, BM
Avrupa Seksiyonuna, Uluslararası
STÖ’lere, İnsan Hakları Evrensel Be­
yannamesine, bütün ülkelerin dış
temsilciliklerine ev sahipliği yapma­
sı ve de Dünya’da önemli bir finans
şehri olması bakımından böyle bir
kampanya ya destek sunması son
derece önemlidir.
Cenevre’li
sendikacı
Murad
Akıncılar’a özgürlük Destek Komite­
si bu kampanyanın İsviçre’nin diğer
kantonlarına, Avrupa’nın belli mer­
kezlerine de yaygınlaştırılması için
girişimlerde ve çalışmalarda buluna­
caktır.
nışma afişleri Cenevre Büyük Şehir
/ Cenevre Halkevi
Cenevre’de afişler
Murad Akıncılar’la dayanışma komi­
tesi tarafından hazırlanan ; «Cenev-
BM Çocuk Hakları gününün 20. yılı
Kağıtsız Göçmen Gençlere
Meslek Eğitimi
9 ayrı Kanton meclisine verilen önergelerle, oturma izni
olmayan göçmen gençlerin
meslek eğitim hakkının tam
olarak gerçekleştirilmesi
istendi. Mecburi eğitimini
tamamlayan ancak oturma
hakkı olmayan genç göçmenlerin, meslek eğitimi
konusunda çok az imkanları
bulunmakta.
Resmi makamlar, şu anda İsviçre’de
meslek eğitimi yaşında olna bir kaç
bin genç göçmenin oturma izni ol­
madığını kabul etmekte. Oturma iz­
ninin olmaması bu gençlerin, kendi
istekleri ile ortaya çıkmış bir durum
değil, ailelerinin bir tercihi ile bu du­
rumdalar. Bu gençler aynen aileleri
gibi sürekli olarak, yakalanma tehl­
kesi le karşı karşıyalar ve gelecekleri
ilgili bir belirsizlik bulunmakta.
İsviçre bu yıl 20 yılı kutlanan Bir­
leşmiş Milletler Çocuk Hakları An­
laşmasını imzalayan ülkelerin ara­
sında. Bu anlaşma, yetişkin yaşına
ulaşmamış tüm gençlere meslek
eğtğmğ şansı tanınmasınıda öngör­
mekte. Bu anlaşmanın imzalanması
ile öncelikle oturmu izni olmayan
göçmen çocuklara mecburi eğitim
imkanları sağlanmış oldu. Ancak bu
mecburi eğitimin tamamlanmasında
sonra, bu gençler adeta ortada kal­
makta. Özellikle, oturma izni oma­
dan örneğin bir çıraklık eğtğmğ yap­
mak bugünkü koşullarda mümkün
değil. Bunun sonucu olarak, oturma
izni olmayan gençler sürekli işsizlikk
veya kötü çalışma koşullarında çalış­
maya mahkum edilmekte.
Parlementolara öneri
Bu durumu dile getirmek amacı ile
bu yılın başında BE, BS, JU, LU, NE,
SO, VD, VS, ZH kanton parlentola­
rında bulunan üyelerin bir kısmi,
kanton yönetimlerinden, bu duru­
mun incelenmesi ve gerekli önlem­
ler alınmasını istediler. Özellikle kan­
tonlara ait okullarda bu durumun
ortadan kaldırılması için önlemler
alınması isteniyor ve oturma iznine
bakılmaksızın tüm gençlere meslek
eğitimi imkanı hakkı verilmesi talep
ediliyor. Kanton yönetimlerine yö­
neltilen soru önergesinde ayrıca, çı­
raklık eğitimi için oturma izni gerek­
liliğinin kaldırılmasının mümkün
olup olmayacağı, bu konuda kanton
yönetiminin imkanlarının olup ol­
madığı sorulmakta. Benzer şekilde,
kantonların eğitim müdürlüklerinin
konunun federal kurumlara götü­
rülüp, tüm İsviöre için bir çözüm
bulunması isteğide bu soru önerge­
lerinde dile getirilmekte. Zürih ve
Waaadt kanton yönetimleri bu soru
önergelerini hemen işleme koyarak
gereki girişimlerde bulunma kararı
aldılar. Diğer kantonlarda ise bu so­
run tartışmaya açılmış durumda.
Ulusal Meclis’te de soru
Bu konu ile ilgili olarak daha önce
İsviöre Ulusal Meclisi’ne ik soru
önergesi verilmiş durumda. CVP
Cenevre milletvekili Luc Barthassat,
‚Yasal oturma izni olmayan gençlere
meslek eğitimi sağlanması’ ve Waadt
Kantonu Yeşiller Partisi milletvekili
Christian van Singer ‚yasal oturma
izni olmayan gençlerin durumunun
yasallaştırılması ve eğitimlerinin
sağlanması’ adı altında Parlemento­
ya soru önergeleri vermişler, ancak
hükümet bugüne kadar bu önerge­
leri gündemine almamıştı.
Yürütülen Çalışmalar
«Çocuklar Yasadışı olamaz» adı altında daha önce kurulan bir komite de,
hükümet ve parlementodan imzalanan bu anlaşmayı ciddiye alarak somut
önlemler almasını istiyor. Bu konuda gerekli yasal değişikliklerin yapılarak, oturma izni olmayan genç göçmenlere eğitim ve meslek imkanları
yaratılması istenmekte. Komitee tüm gençlerin insanca yaşam için gerekli önkoşullara sahip olma hakkı olduğunu belirtmekte.
«Çocuklar Yasadışı olamaz» adı altında bu komite tarafından başlatılan bir
kampanya ile ilk elden Zürih Basel gibi büyük şehirlede bağımsız danışma
büroşaro açılmıştı. Unia ve Vpod sendikaları dışında, Hilfswerk der evangelischen Kirchen Schweiz (HEKS) ve der Schweizerische Katholische
Frauenbund (SKF) bu çalışmaları desteklemekte
horizonte Nr. 1 | Februar 2010 | türkisch
3
Kış aylarında sağlık sorunları
Yapı İşçilerinin Sağlık Sorunları
Yapı işçilerinin çalışma koşullarının sağlıklarını nasıl etkiledikleri biliniyor, yağmur, soğuk, kar, rüzgar kış aylarına
tam bir sorun. Bu durum ayni zamanda çalışırken iş kazası
yapma ihtimalinide artırmakte. İş yerlerinde alınan önlemler ise bu ihtimali sadece kısmen ortadan kaldırabilmekte.
Özellikle kış aylarında, hava şartlarının kötüleşmesi belli
günlerde işin bırakılmasını gerektirmekte.
Yapı işkolu için geçerli toplu iş söz­
leşmesinde, bu durumlarda, işe ara
verilmesi gerektiği gibi belirlemeler
bulunmakta. Ancak sürekli olarak işi
bitirme baskısı altında olan işveren­
ler, bu durumu dikkate almamakta,
çalışma devam ettirilmekte, bunun
sonucu olarak çalışanların sağlıkları
tehlikeye atılmaktadır. Unia sendi­
kası bu konuda bu yılın başından
itibaren bir kampanya başlatarak,
hava şartlarının kötü olması duru­
munda çalışanların ne gibi hakları
olduğunu işyerlerinde çalışanlara
anlatmaya başladı.
Toplu İş Sözleşmesi
Toplu İş Sözleşmesinin 28. Maddesi,
açık yerlerde çalışma durumunda
hava şartlarının kötüleşmesi, halin­
de çalışmaya ara verilmesi gerektiği­
ni belirtmekte. Çalışılmayan süreler
ise, işsizilik sigortasından, kötü hava
şartları tazminatı altında işveren
tarafından alınıp çalışanlra ücret
olarak ödenmek zorunda. İşsizlik si­
gortası ise belli şartlar altında bu taz­
minatı vermeyebilri, bu durumda iş­
veren çalışnalar çalışılmayan süreler
kadar ek çalışmaya olanak sağlamak
durumudadır. Çalışılmayan sürele­
rin kısa olması halinde ise işveren
bu süreyi ödemek zorundadır. Çalı­
şılmayan sürelern çalışnaların tatil
hakkından kesilmesi ise hiç bir şekil­
de mümkün değildir.
Kötü hava şartlarından
korunma
Yapı işçilerinin sağlıklarını olumsuz
yönde etkiliyen beç önemli faktör­
den biride saoğuk, yağmur ve kardır.
Uzun süre soğukta çalışma sonucu
çalışanların solunmu yollarında ve
eklme yerlerinde sorunlar ortaya
öıkmaya başlar. Bu şartlarda çalışır­
ken alınması gereken bazi önlemler
ise şunlardır,
nSoğuk hava şartlarında çalışmanın
en aza indirilmesinin planlanması
ara verip sıcak ortamlarda din­
lenme ve sıcak çecekler içme.
n
 İş elbiselerinin soğuğa dayanıklı
olması, eldiven ve kalın iş elbisesi
kullanma
n
 En son çözüm, soğuk artınca işe
ara verme ve kötü hava koşulları
tazminatı talep etme
nİşe
TIS Madde 28:
Kötü hava koşullarında
kısa çalısma
2) Hava sartlarının çalısmayı imkansız hale getirmesi veya çalısanların
saglıklarına zarar vermesi ihtimalinin ortaya çıkması durumunda
(yagmur, kar, fırtına, asırı soguk)
açıkta yapılan änsaat çalısmalarına
arar verilir.
3) Ise ara verme isverenin bizzat
kendisi veya isvereni temsil
eden kisi tarafindan, çalısanların
bu konuda ki düsünceleri alınarak
kararklastırılır.
2010 Yılında Ücret Zamları
İşkolu/İşyeri
Ücret zammı oranı
Asgari ücret ve bir seferlik ödemeler
Coop
Güvenlik işkolu
Payot
Temizlik işkolu (Alm. kantonlarda)
Temizlik işkolu (Batı İsviçre)
Elvetino
Ağaç İşkolu
İzalasyon İşkolu
Burkhalter İşyeri
Waadt Kantonu Yapı Tekniği
Carrosserie Suisse
Garagistes Waadt
Mètal Vaud
Yapı İşkolu
Kiremit Endüstrisi
İsviçre Ray işkolu
Holcim
Zuckefabrik Aarberg
Lindt & Sprüngli
Fenaco (Landi)
Feldschlösschen
Camille Bloch
Nestlè Suisse Orbe
Nestlè Waters
Nestlè Werk Basel (Thomy und Frank)
Nestlè Werk Rorschach (Findus)
UNIFA Tabakfabrikanten (Villiger)
Unilever Schweiz
Alcan Packaging
Biral
Bombardier Transports (Villeneuve)
MAN Turbo
Reishauer
Rieter
Stadler Stahlguss AG, Biel
Siemens Zug
Kuhn Rikon
SI Group
Roche
Johnson Control
Uhrenindustrie
4500 Fr. tan az ücretlere 40 Fr.; Daha fazla ücreti olanlara %0,75
­–
Tüm ücretlere Fr. 50.– (yaklaşık %1,2)
–
–
–
Tüm ücretlere %1 ve %1,5 Basamak artışı (+ ca. 2,1% insg.)
Aylık Ücret artışı 30.– Fr. (%0,6)
600 Fr. az ücretlere 120 Fr., daha fazla ücretler için kişilere göre ortalama %1 Saat ücreti artışı 0,25 Fr. veya ayda 44.70 Fr. (%1)
5500 Fr. kadar olan ücretlere %0,5
100.– Fr. (yaklaşık %2,5)
Saat ücreti 0.20 Fr. veya ayda 40.– Fr. (%1)
Tüm ücretlere %1, yemek zammı 1.– Fr.; Toplam ayda 70 ila 80 Fr. arası (%1,4)
Tüm ücretlere 30.– Fr.
%1
%1% (%0,75 tüm işçilere ve %0,25%)
%1 individuell
%1 ila %1,5 arası kişisel
%1,5 (%1 tüm işçilere ve %0,5); 4700 Fr. tan az ücretlere 50 Fr. % 0,5 (4500.– Fr. a kadar ücrelere ayda en az 25 Fr.
Ortalama 30.– Fr. ila 50.– Fr arası (aylık ücreti 6000 Fr. tan az olanlara)
%1 kişisel
Tüm ücretlere 30.– Fr. (%0,6)
%0,95 kişisel (kadınlara %1,2%; Erkeklere %0,9)
%1 kişisel
Tüm ücretlere 30.– Fr. (%0,75)
%1 kişisel
%1,5 kişisel
Tüm ücretlere 50.– Fr. (%1 %1,25)
%1 kişisel
%0,6 kişisel
Tüm ücretlere 50.– Fr. ayrıca 0,5%kişisel
–
Tüm ücretlere 50.– Fr. (yaklaşık %1,5)
%0,3 kişisel
–
% 2 (%1,33 kişisel ve %0,67 tüm işçilere)
%1,3 kişisel
%1,3
–
Asgari ücret artışı Fr. 100.– (ortalama %2,5) –
Asgari ücret artışı +1,4%
Asgari ücret artışı %1 (Çıraklara %2,6 ila %4,1 arası)
Asgari ücret %2
Asgari ücret artışı %1,25 ila %1,55
Asgari ücret artışı %1,9
Asgari ücret artışı 75.– Fr. %1,0
Asgari ücret artışı 50.– Fr ila 75.– Fr.
–
–
Asgari ücret artışı 100.– Fr. ila 200.– Fr.
Asgari ücret artışı 50.– ila 100.–
–
–
Asgari ücret artışı 50.– Fr.
–
Ek bir seferlik ödeme 1000.– Fr.
Ek bir seferlik ödeme yaklaşık 300.– Fr.
–
Asgari ücret artışı 100.– Fr.
Asgari ücret artışı 50.– Fr. ayrıca 4500 tan fazla ücreti olanlara Ek bir seferlik ödeme 300.– Fr.
Ek olarak %0,5 az ücretlilere
Asgari ücret artışı %4 ila %10 arası
Ek bir seferlik ödeme 520.– Fr.
Asgari ücret artışı %1,1 ila %5,5
–
–
–
–
–
Ek bir seferlik ödeme 250.– Fr.
Ek bir seferlik ödeme aylık ücretin %60 ı
–
Ek bir seferlik ödeme 1000.– Fr.
Ek bir seferlik ödeme 300.– Fr.
Ek bir seferlik ödeme 500.– Fr.
Ek bir seferlik ödeme 1000.– Fr. (Pansiyon Kasa)
–
–
Ücret sınırlarının %1 arttırılması
Asgari ücret artışı 100.– Fr.
horizonte Siz Sorun
Unia Cevaplasın
4
Nr. 1 | Februar 2010 | türkisch
Reka Para
Eğlence ve
tatillerinizin
tadını daha
ucuza çıkarın
13 Mart 2010 Cumartesi günü
Kadınlar Günü
Mitingi, Bern
Kadın çalışanlara ayrımcılığa karşı
nSaat 13.30 da Schützenmatte de buluşalı
nDünya Kadın yürüyüşünün Bir Restauran’ta çalışanın,
işyerinin el değiştirmesi durumunda 13 aylık hakkı ne olur?
Soru: Yedi yılı aşkın bir süredir bir
Pizzeria’yada çalışmaktayım. Geçen
yıl Haziran ayında işyerini işleten kişi,
Ağustos ayı sonunda işyerini bırakacağını bizlere bildirdi. Bunu takiben başka
bir işveren işyerini çalıştırmaya talip
oldu ve bizlerle yeni bir iş sözleşmesi
yaptı. Aralık ayı sonunda ise ücretlerimizi 13. Aylık olmadan aldık. İşveren,
bizimle yaptığı iş sözleşmesinde, işyerinde 6 aydan fazla çalıştıktan sonra 13.
Aylık alma hakkının bulunduunu söylüyor. Gerçekten bu doğru mu?
Cevap: Elbette hayır, işkolunda geçerli olan
toplu iş sözleşmesinin 12. Maddesine göre,
13. Aylığa hak kazanma şu şekilde olmakta.
Çalışmaya başladıktan sonra 7. Aydan itibaren, aylığın %50 si kadar, ikinci çalışma yılına
kadar aylığın %75 i kadar ve ikinci çalışma yılından itibaren %100 ü kadar 13. Aylık hakkı
öngörülmekte. Buna ek olarak ayni sözleşmenin 32. Maddesi, bu sürelerin ayni işverende
veya ayni işyerinde çalışmaya göre belirlemekte. Bu durumda sizin ayni işyerinde iki yıldan
fazla çalışmanız söz konusu olduğundan, yeni
işveren size, 13. Aylığınızı tam olarak vermek
zorunda. Yeni bir sözleşme yapmış olmanız
bu durumu herhangi bir şekilde değiştirmez.
Bu nedenle işyerinden 13. Aylık hakkını talep
etmelisiniz.
Otel Lokanta İşkolu’unda
yeni sözleşme:
2012 den itibaren herkese
13. Aylık hakkı
2010 yılı başından itibaren geçerli olan Otel
ve Lokanta İşkolu Toplu İş Sözleşmesi, 2012
yılından itibaren tüm çalışanlara 13. Aylık
hakkı getirmekte. Buna göre 01.01.2012
den sonra, deneme süresini bitiren her çalışanın, çalışmaya başladıktan sonra tam
olarak 13. Aylık alma hakkı olacak. Sendikalarlara işverenler arasında bir yıl boyunca
sürdürülen görüşmeler sonucu, çalışanlara
bir dizi halar getiren yeni, bir sözleşme üzerinde anlaşmaya varıldı. Yeni sözleşmedeki
diğer haklarınızı sendika şubelerinden tam
olarak öğrenebilirsiniz.
son durağı
nMitingi takiben Reithalle de festival
Daha fazla bilgi
sendikanın intenet
sayfalarında www.unia.ch
Her çalışan için tatil bir hak.
İşyerlerinde mücadele
gerekli
İsviçre’de iki milyondan fazla kişi,
eğlence ve tatillerini Reka Para sayesinde daha ucuza yaşıyor.
İsviçre genelinde 8000’den fazla satış nokta­
sında bu parayla ödeme yapabilirsiniz: oteller,
restoranlar, seyahat acenteleri, tren, otobüs,
gemi, posta araçları, teleferikler, kayak liftleri,
eğlence parkları, müzeler, hayvanat bahçeleri,
sirkler, TicketCorner SBB, araç kiralama, Mobi­
lity CarSharing, benzin istasyonları (AVIA ve
BP) ve daha birçok yerde geçerli. İsviçre’de ve
yurtdışında aile dostu tesislerdeki tatilleriniz­
de de %100 Reka Para ile ödeme yapabilirsiniz.
Üye kuruluşların tam listesini, çevrimiçi olarak
www.reka-guide.ch sitesinde veya yazılı olarak
Reka Kılavuzu’nda bulabilirsiniz.
Reka Sistemi nasıl işliyor?
Unia sendikası’nın üyesi olarak, 475 Frank
karşılığında 500 Frank Reka Para’ya hakkınız
vardır (% 5 indirim). Yani Unia size 25 Frank
hediye ediyor! Reka Para’nızla ilgili olarak
Reka’dan ödeme makbuzunu alacaksınız. Bu
makbuzda indiriminiz göz önüne alınmış ola­
caktır. Eğer Reka Kredi’nizi Reka Kart olarak
kullanmak isterseniz, kart masrafı (12,00 Fr.)
doğrudan Reka Kredi’nizden çekilir. Ödeme­
nizden sonra Reka Çekler ev adresinize gönde­
rilir veya Reka Para, Reka Kart’ınıza geçer.
Cinsel Tacize son
Üç kadından biri, on erkekten biri
cinsel tacize uğruyor. Unia sendikası, işverenlerden cinsel tacize karşı
daha etkin önlmeler alınması talebi
ile bir kampanya başlattı.
Reka Para ve Reka Tatil’in geniş tatil evi ola­
nakları, kâr amacı gütmeyen bu kuruluşun
ana temellerini oluşturur.
Bütün aile için Reka Tatil
Reka Tatil, İsviçre’de ve yurtdışında aile tatilleri
alanında 1 numara. Özellikle Reka tatil köyleri
çok seviliyor. Bu tatil köylerinde hem çocuklar
hem yetişkinler, çok uygun bir fiyat/perfor­
mans oranıyla eğlenebiliyor ve dinlenebiliyor.
Reka Tatil’in sunduğu her şey, %100 oranında
Reka Çek ve Reka-Kart ile ödenebilir.
Reka Kılavuzu ve Reka Tatil Kataloglarını 031
329 66 33 numarasını arayarak telefonla veya
çevrimiçi olarak www.reka.ch sitesinden sipa­
riş edebilirsiniz. Burada en son promosyonları
ve daha birçok ipucunu bulabilirsiniz.
Reka: Herkes için
eğlence ve tatil
İsviçreli seyahat fonu Reka (ku­
ruluşu 1939), özellikle aileler
için eğlence ve tatilleri
destekleme amacını
taşıyan bir ko­
operatiftir.
Horizonte Yayın Kurulundan
Değerli okurlarımız, Unia sendikası üyelerine kendi ana dillerinde
İsviçre ile ilgili gerekli bilgileri sunmak için yayınlanan Horizon’te yeni
yılda sizlerden gelecek katkılarla yeni bir biçimi hedeflemekte. Uzun, kısa, önemli, önemsiz demeden bize yazın, bilginizi, isteklerinizi
tüm Unia üyeleri ile paylaşın.
Unia üyesi kadın işçiler, başkent Bern’de hükümet binası önünde, üzerinde siyah ellerin olduğu kırmızı T-Shirts lerle, işyerlerinde ki cinsel
tacizlere dikkat çekmek için Aralık ayında bir
eylem yaptılar. İşyerlerinde ki cinsel tacizlerin
sanılandan daha yaygın olduğuna fikkate çeken
kadın çalışanlar, her üç kadından birinin ve her
on erkekten birinin çalışma yaşamı boyunca en
az bir kez cinsel taciz olayı yaşamak zorunda
kaldığına dikkat çektiler.
Politik tavır gerekli
Eşit ücret talebinden sonra kadın çalışanların
ikinci önemli sorununun işyerinde ki cinsel tacizler olduğunu ile getiren Unai üyesi kadınlar,
parlementonun bu konuda daha etkin yasalar
çıkarması gerektiğini ve işverenlerin ise işyerinde daha etkin önlemler alması gerektiğine
dikkat çektiler. Unia kadın komisyonu üyesi ve
milletvekli Franziska Teuscher, cinsel taciz durumunda tacize uğrayanın bu durumu ispat etmesi zorunluluğu olduğuna dikkat çekerek, bu
durum yasal bir değişikle değiştirilmesi ve ispat
zorunluluğunun taciz yapana verilmesi gerektiğini dile getirdi.
Yani Broşür
Unia sendikası açısından konunun tartışılmaya
açılması önem taşımakta. Bu amaçla işyerlerinde cinsel tacizi konu olan bir broşür sendika
tarafından hazırlanmış bulunyor. Bu broşür konuya açıklık getirmek ve cinsel tacize uğrayanların ne gibi haklarının olduğunu çalışanlar göstermek istimekte. Çeşitli dillerde yayınlanan bu
broşürü sendika bürolarından veya doğrudan
aşağıdaki Mail adresinden talep edebilrisiniz.
frauen@unia.ch.
Beilage zu den Gewerkschaftszeitungen work, area, Événement syndical | Heraus­
geber Verlagsesellschaft work AG, Zürich, Chefredaktion: Marie-José Kuhn; Événement syndical SA, Lausanne, Chefredaktion: Alberto Cherubini; Edizioni Sociali
SA, Lugano, Chefredaktion: Françoise Gehring Amato | Redaktionskommission
M. Akyol, D. Filipovic, H. Gashi, M. Martín, M. Ferreira | Sprachverantwortlich
Mehmet Akyol | Koordination Hilmi Gashi | Layout Simone Rolli, Unia | Druck Ringier Print, Adligenswil | Adresse Unia, Redaktion «Horizonte», Postfach, 8021 Zürich, mehmet.akyol@unia.ch
www.unia.ch