Daha Yeşil ve Daha Akıllı: Bilgi ve İletişim Teknolojileri, Çevre ve
Transkript
Daha Yeşil ve Daha Akıllı: Bilgi ve İletişim Teknolojileri, Çevre ve
Daha Yeşil ve Daha Akıllı: Bilgi ve İletişim Teknolojileri, Çevre ve İklim Değişimi Bu sunum “Greener and Smarter, ICTs, the Environment and Climate Change” başlıklı Eylül 2010 tarihli OECD raporundan uyarlanmıştır. 1 Ana Noktalar • Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) bütün sektörlerdeki “yeşil gelişim” için kilit rol oynamaktadır. • “Daha yeşil ve daha akıllı” BİT, önceki jenerasyonlardan daha iyi bir çevresel performans sağlamakta (Doğrudan Etki) ve çevresel performansı ekonomi ve toplum aracılığıyla geliştirme olanağı vermektedir (Sağlayıcı Etki ve Sistemsel Etki) • BİT’nin doğrudan çevresel etkileri enerji kullanımı, üretilen işlem hacmi ve ürünlerin yaşam sonu uygulamaları adına öneme sahiptir. • Yenilikçi BİT uygulamaları, bütün iktisadi sistemler içinde sürdürülebilir üretime ve tüketime olanak sağlamakatadır. 2 Giriş • Sürdürülebilir ekonomik gelişmeyi arttırmak bütün ekonomilerde önem arz etmektedir. • Mevcut gelişim düzeni doğaya geri dönüşümü olmayan bir zarar vermektedir. Ayrıca ekonomiler ve populasyonlar üretim ve tüketim artışı ile birlikte büyümeye devam etmektedir. • Teknoloji bu sorunları belirlemekte kilit bir rol oynayacaktır. BİT ise “yeşil gelişim” in bütün sektörlerde kilit bir tedarikçi görevini üstlenecektir. • BİT ve çevresel sorunlar arsındaki ilişkinin önemi, enerji tasarrufu, iklim değişimi ve sürdürülebilir kaynak yönetimi alanlarında kabul görmüştür. • “Yeşil BİT” daha iyi çevresel performans sağlayan ve çevresel performansı ekonomi ve toplum için geliştirmen BİT adına kullanılan bir terimdir. Akıllı BiT ve Sürdürülebilir BT terimleri de bu alanda kullanılan diğer terimlerdir. 3 4 5 6 7 8 9 Kapsam • “Yeşil BİT”nin etkileri – BİT ve uygulamalarının çevreye hem pozitif hem de negatif etkileri vardır. – Yeşil BİT analizi, BİT’nin çevreye etkisini iki açıdan da ele almakta ve net etkisini ölçmektedir. – BİT ve doğal çevrenin etkileşimi 3 açıdan ele alınmıştır: Doğrudan etki, Sağlayıcı Etki ve Sistemsel Etki 10 Kapsam • Doğrudan Etki (İlk Sıra) – BİT ürünlerinden ve süreçlerinden kaynaklanan pozitif ve negative etkiler • Sağlayıcı Etki (İkinci Sıra) – Ekonomik ve sosyal aktivitelerde çevresel etkiyi azaltan BİT uygulamalarından ortaya çıkmıştır. BİT nin diğer ürünlerin tasarımı , üretimi, tüketime ve dönüşümünü nasıl etkilediği söz konusudur. Sistemsel Etki (Davranışsal değişim) Sağlayıcı Etki (Uygulama) • Sistemsel Etki (Üçüncü Sıra) – Yeşil BİT uygulamalarnın istenilen ve istem dışı ortaya çıkan sonuçlarını kapsamaktadır. Bu konuda son kullanıcının yeşil BİT uygulamalarını kabulü önemlidir. Dolayısıyla Sistemsel Etki kişilerin yaşam stillerini de kapsamaktadır. Doğrudan Etki (Teknoloji) Şekil. Yeşil ICT yapısı 11 BİT’nin Genel Çevresel Etkisinin Ölçümü • Çevresel etkiler şu şekilde sınıflandırılabilir: – – – – – – – – Global ısınma Temel enerji kullanımı Zehirlilik Enerji dışı kaynak tüketimi Arazi kullanımı Su kullanımı Ozon tabakasının incelmesi Biyoçeşitlilik etkisi • Ancak çoğu Yeşil BİT politikaları ve teşvikleri iki kategoride toplanmaktadır: Global ısınma ve temel enerji kullanımı • BİT Sektör Etkileri – Sektörel yaklaşım, endüstri ve süreçlerin çevresel etkisini belirlemek ve ölçmek için faydalı bir yöntemdir. 12 BİT Ürün Yaşam Döngüsü (ÜYD) – ÜYD değerlendirmesi doğrudan ve sağlayıcı çevresel BİT etkilerini incelemek için kullanılabilir – Bu yaklaşım yaşam döngüsünde BİT ürünlerinin farklı fazlarının etkilerini incelemekte ve sonuçları diğer ürün ve hizmetlerin ÜYD sırasında çevresel etkilerini azaltmaktadır. – BİT için ÜYD’de ilk adım doğrudan çevresel etkileri belirlemektir. – BİT de ÜYD’nin kullanımı, üreticilere yüksek verimlilik ve ürünlerin arzında çevresel performans kontrolü sağlama adına ekonomik fayda sağlamaktadır. 13 • Doğrudan etki ölçümünden sonra (ICT product life cycleŞekil 1), yaşam döngüsü yaklaşımı sağlayıcı etkinin ölçümü adına BİT ürünlerine adapte edilebilir. 2 farklı ÜYD’yi eşleştirmek sağlayıcı teknoloji bağlamında BİT’nin ölçümünü mümkün kılar (Şekil 2), örneğin enerji verimliliğini ve kaynak üretkenliğini arttırma • Sağlayıcı çevresel etkiler tasarım değişikliği, üretim, kullanım ve yaşam sonu fazları ve sunulan serviste talep etkisini kapsamaktadır. (Şekil 2) (Şekil 1) BİT ve BİT olmayan ÜYD 14 Değerlendirme • Değerlendirme bölümü, BİT’nin çevre üzerindeki etki senaryoları ve tahminlerini içermektedir. 1. Doğrudan Çevresel Etki A. – Bilgisayar yaşam Döngüsü Bilgisayar Üretme • • • Elektronik devreler ve monitor ile anakart üretiminde kullanılan yarı iletken materyaller yüksek miktarda enerji tüketmektedir. BİT üreticileri çevresel ve ekenomik etkileri olan mineralerin başlıca tüketicileridir. Üretim süreçleri çevre kirliliği ve atık üretmektedir. BİT üretiminde kullanılan ender materyaller 15 A. Bilgisayar Yaşam Döngüsü • Bilgisayar Kullanma – Bilgisayar yaşam döngüsünde en fazla enerji tüketimi ve global ısınmaya etkisi olan aktivitedir (elektrik üretiminden kaynaklanan sera gazı emisyonundan dolayı). • Bilgisayar Paketleme ve Dağıtımı – Genel olarak çevreye etkisi azdır. • Bilgisayar bertarafı – Geri dönüşüm oranları politikalar çerçevesinde düzenlendiği müddetçe pozitif çevresel etkisi olmaktadır. 16 B. BİT Üretim Kategorileri • • • 4 kategoride toplanan BİT ürün ve hizmetleri, sektördeki sera gazı emisyonunun büyük bir kısımını oluşturmaktadır: TV ve çevre birimleri, Bilgisayar ve çevre birimleri, İletişim ağı ve ekipmanları, ve server ve veri merkezleri Internet altyapısı (server ve veri merkezleri, iletişim ağı ve ekipmanları) BİT sektöründeki karbon ve enerji ayakizinin üçte birini oluşturmaktadır. Aşağıda grafiksel olarak ürün kategorileri, sera gazı emisyonu ve elektrik kullanımı verilmiştir. 17 C. Global Karbon Ayakizi ve Elektrik Kullanımı – BİT sektörü global CO2 emisyonunun %2-3’ünü oluşturmaktadır. Bu oranın BİT nin yayılımı ve internet kullanımının artmasıyla yükselmesi beklenmektedir. – Tabloda BİT üretim emisyonunun ana endüstri sektörleriyle karşılaştırması sunulmuştur. 18 D. Ulusal Karbon Ayakizi ve Elektrik Kullanımı – Bireysel bazda, ülkelerde BİT kullanımı ulusal elektrik rezervinin en az %10’unu tüketmektedir. %2 den %5’e kadar yerel CO2/Sera emisyonuna katkısı bulunmaktadır. 19 E. Karbon ve Elektrik Ayakizinin Gelişimi – BİT elektrik kullanımının ve sera gazı emisyonunun büyüme oranının geçen yıllarda güçlü bir artış gösterdiği gözlemlenmiştir. Danimarka, Almanya ve İngiltere’den karşılaştırılabilir örnek veriler şu şekildedir: • Almanya’ da toplam BİT elektrik tüketimi 2001-2007 yılları arasında %45 arttı. • 2000-2007 arasında Danimarka’da tüketici BİT ürünlerinde elektrik kullanımı %50’den fazla artış gösterdi. • 2001-2006 yılları arasında İngiltere’de karbon emisyonu 2 katına yükseldi. 20 F. Elektronik Atıklar • Yerel elektronik atıklar gelişmiş ülkelerde önemli bir problem haline gelmektedir. • Dünya çapında elektronik atık üretimi yıllık 20-50 milyon ton arasında değişmektedir. • Grafikte ABD ve AB’de BİT ekipman atık üretiminin değişimi verilmiştir. 21 2. Sağlayıcı Çevresel Etkiler A. Ulaşım – BİT uygulamaları, ulaşım amaçlı üretilen insankaynaklı sera gazı etkisini yaklaşık %13 oranında azaltmaya yardımcı olabilmektedir. – Bu konuda 2 uygulama örnek verilebilir: araç davranışlarını değiştirmek amaçlı kullanılan gömülü otomotiv sistemleri ve tele-iş uygulaması • • Gömülü otomotiv sistemleri yakıt verimliliğini arttırma ve karbon emisyonunu %20’ye kadar azaltma konusunda potansiyel teşkil etmektedir. Tele-iş, BİT uygulaması olup iş amaçlı ulaşım ihtiyaçlarını azaltmaya yardımcı olabilmektedir. 22 B. Elektrik – BİT, enerji sağlayan endüstrilerde sera gazı emisyonunu sınırlamaya yardımcı olabilir (bu endüstriler global sera gazı emisyonunun dörtte birinden sorumludurlar). • Akıllı Ölçüler: Bu araçlar akıllı ev aletleri ve elektrik sağlayıcıları arasında gerekli bağlantıyı kurarlar. Enerji yüklenmesini gün içerisinde dengelerler. • Akıllı Şebekeler: Akıllı ölçülere ek olarak, geniş ölçüde diğer BİT bileşenlerini içermektedir. Bu sayede çevresel fırsatlar sınarak mikro seviye enerji tasarrufunun ötesine geçmek amaçlanmaktadır. 23 Üstteki grafik akıllı şebekelerin ve temiz teknolojilerin risk sermayesi gelişiminde etkisini, ve alttaki grafik elektrik sektörü tedarik zincirindeki konumunu göstermektedir. 24 C. Dijital İçerik – Dijital ürünlerin tüketimi, üretim endüstrilerinin sağladığı global sera gazı emisyonunu %19 oranında azaltmıştır. – Bunun yanı sıra çoğu alanda dijital içerik kaynak tüketimini azaltmaktadır. Dijital müzik ve dökümantasyon örnek olarak verilebilir. – 2008 de, dijital döküman üretimi ve dağıtımı sayesinde global kağıt üretimi kişi başına 22 kilograma kadar azalma göstermiştir. 25 D. Atık Yönetimi – Gömülü sistemler atık yönetiminde kullanılabilmektedir. Örneğin ağırlık bazlı fiyatlandırma da toplama araçlarının yönlendirlimesi – Gömülü sensörler ve sensor ağları ulusal ve global olarak zararlı atıkların toplanması ve takip edilmesi için kullanılabilir. 26 3. Sistemsel Etkiler • Sistemsel etki, Ulaşım, Elektrik ve Dijital içerik konularında etkili çözümün sadece üretilen yaklaşımlar değil, büyük ölçüde kişilerin davranışsal olarak buna uyum göstermesi ve kabul etmesiyle sağlanabileceğinin altını çizmektedir. 27 İklim Değişimine Adapte Olma • BİT ve internet değişimi takip etme, analiz etme ve tahmin etme konusunda, ve uygun iletişim ve yönetim stratejileri üretme bağlamında kilit teknolojilerdir. • Bu üretkenliğin sürekliliği açısında önemlidir. Örneğin global enerji şirketleri üretim stratejilerini iklim ve hava durumuna göre değiştirmektedir. Dolayısıyla, güvenilir tahminlere ihtiyaç duymaktadır. • Tarım ve ve gelişen ülkeler BİT yerel ihtiyaçlarla global tahminlerin birlikte analizi için oolanak sağlamaktadır. • Gelişmiş veri erişim olanakları ve daha iyi iletişim yöntemleri ile uzun dönem risk analizi politika oluşturma adına faydalı olmakta, dolayısıyla iklim değişikliğinin ekonomik gelişime etkisi analiz edilmektedir. 28