HUZURSUZ BEBEK
Transkript
HUZURSUZ BEBEK
Yok bir şey…. Ne kadar sürede geleceğini merak ettim ! HUZURSUZ BEBEK Doç.Dr.Meda KONDOLOT Erciyes Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD Sosyal Pediatri Bölümü Sunum planı 1 • Fizyolojik özellikler 2 • Yaklaşım / ayırıcı tanı 3 • Kısa ve uzun dönem sonuçları 4 • Öneriler Tanım • • • • • • Huzursuzluk-ağlama-aşırı ağlama Huzursuz bebek kriter ? sıklık ? Aşırı ağlama %10-30 Sık acil ve poliklinik başvurusu Aileler için stres kaynağı Bazen yönetimi zor bir süreç Wake M. Pediatrics. 2006;117: 836–842. Lucassen PL. Arch Dis Child 2001; 84: 398–403 Açlık ? Bezi ıslak mı? Hastalık ? Ağrı ? Menenjit ? İKK ? İYE ? İnfantil kolik? Ayrıca, Refleks-içgüdüsel yanıt Diurnal ritme geçiş Sosyal ilişki sinyali Nörogelişimsel reorganizasyon Çevresel faktörler (anne, baba, ortam) Bebeğin mizacı İnfantil kolik Organik sebepler < %5 Diğer Nörogelişimsel reorganizasyon İmmatür sinir sistemi Uyaranlara aşırı duyarlılık Uyarılma eşiğinin düşük olması Sempatik sinir siteminin baskın olması Ağlama nöbetini durdurmakta güçlük Refleks içgüdüsel yanıt Doğum 6.ay http://www.brazelton-institute.com/intro.html Brazelton TB. Infant Mental Health Journal 1990; 11: 349-356. 12.ay Nörogelişimsel Fizyolojik reorganizasyon özellikler Ağlamalar postnatal 4-6 hf pik yapar Öğleden sonra-akşam sıktır Ortalama 2 saat /gün Doğum 6.ay Kaley F, et al. Infant Behav Dev 2012 ;35:596-605 12.ay Nörogelişimsel Fizyolojik reorganizasyon özellikler Yaklaşık 2.ayda ağlama bağlanma davranışı “Sosyal ilişki sinyali” Ağlama-anne-kucaklanma-emme (tekrarlar) Doğum 6.ay 12.ay St James-Roberts, et al. J Child Psychol Psychiatry 1991;32:951-68. Nörogelişimsel Fizyolojik reorganizasyon özellikler Uyku-uyanıklık döngüsünden diurnal ritme geçiş Biyolojik saatin maturasyonu (melatonin !) Bir nörodavranışsal gelişimden diğerine geçiş 3-4.aydan sonra azalır Doğum 6.ay 12.ay Kaley F, et al. Infant Behav Dev 2012 ;35:596-605 St James-Roberts, et al. J Child Psychol Psychiatry 1991;32(6):951-68. Nörogelişimsel Fizyolojik reorganizasyon özellikler 6-7.aydan sonra bireyselleşme “ayrılık kaygısı” “yabancı kaygısı” Anneden ayrı kalmamak için planlı girişimler 4-12.aylarda süre yarıya iner Doğum 6.ay St James-Roberts, et al. J Child Psychol Psychiatry 1991;32(6):951-68. 12.ay Nörogelişimsel Fizyolojik reorganizasyon özellikler Bazı bebeklerde 1 yaşına doğru gece ağlamaları artar Doğum 6.ay St James-Roberts, et al. J Child Psychol Psychiatry 1991;32(6):951-68. 12.ay Nörogelişimsel reorganizasyon Çevresel faktörler (anne, baba, ortam) Bebeğin mizacı İnfantil kolik Organik sebepler < %5 Diğer Bebeğin mizacı • Zor mizaç; “huzursuz ve gergin bebekler” • Yeni deneyimlere karşı olumsuz ya da şiddetli tepki • Zor mizaçlı bebeklerin annelerinde de yüksek stres düzeyleri Barr RG. Hum Nat 1990;1:355–389. Bebeğin mizacı kolay mı zor mu? Özellik Kolay mizaç Zor mizaç Aktivite düzeyi Düşük Yüksek Çelinebilirlik Yüksek Düşük Duygusal yoğunluk (tepkilerin yoğunluğu) Düşük Yüksek Düzen (uyku, yeme gibi) Düzenli Düzensiz Duyu eşiği (ses, dokunma,tat gibi) Yüksek Düşük Sosyalleşme düzeyi İyi Zayıf Uyum sağlayabilme Yüksek Düşük Sebat etme düzeyi (inatçılık) Düşük Yüksek Duygu durum Pozitif Negatif Bates JE, et al. Child Development 1979; 50: 794-803. Bebeğin mizacı • Zor mizaçlı bebekler ses, ışık, hareket ve dokunmaya aşırı hassastır • Her seferinde bir uyaran • Her adımı sakince ve yavaş yapmak • Diğer adıma geçmek için bebeğin rahatlamasını beklemek Nörogelişimsel reorganizasyon Çevresel faktörler (anne, baba, ortam) Bebeğin mizacı İnfantil kolik Organik sebepler < %5 Diğer Çevresel faktörler gürültü ısı bakıcı giysi-bez ışık anne-baba tutumları Nöroaktif steroidler Stres SSRI Hamilelik döneminde babada depresif semptomlar Orhon FS. Acta Paediatr 2007;96:1777-83. Brand S. Neuropsychobiology 2014;69:39–51. van den Berg MP. Pediatrics. 2009;124:e96-103. Hamilelik öncesi annede anksiyete bozukluğu Çocuklarında aşırı ağlama X 2,5 Hamilelik öncesi depresif semptomlarla ilişkili bulunmamış Petzoldt J. Arch Dis Child 2014; 99: 800-6. Güvenli bağlanma Strese karşı tutarlı ve sağlıklı tepki veren ebeveyn Tutarsız ve düzensiz yanıtlar Bebek kendi duygusal organizasyonunu düzenler Bebek istenilen bağlanma nesnesine ulaşmak için ağlar Güvenli bağlanma • Bebeğin fizyolojik regülasyonu için kendini güvende hissetmesi önemlidir • Ailelerin bebeğin ipuçlarını; doğru okuması yorumlaması tutarlı karşılık vermesi önemlidir Kaley F. Infant Behav Dev 2012 ;35:596-605 Nörogelişimsel reorganizasyon Çevresel faktörler (anne, baba, ortam) Bebeğin mizacı İnfantil kolik Organik sebepler < %5 Diğer Aşırı ağlama-infantil kolik • ≥ 3 st /gün; ≥ 3 gün /hafta; en az 3 hafta • Fizyolojik bir süreç mi? • Etiyoloji ? Dismotilite Laktoz intoleransı GÖR Besin alerjileri GİS florası SSS immatüritesi Serotonin-melatonin teorisi Psikososyal faktörler • Etkin tedavisi yoktur Savino F. Acta Paediatr 2006; 96: 1259-1264. Wessel MA, et al. Pediatrics 1954;14(5):421-33. ORGANİK SEBEBLER Sık karşılaşılan sebepler Enfeksiyonlar (otitis media, üriner sistem enfeksiyonu, menenjit gibi) Gastroözofageal reflü İnek sütü protein allerjisi Konstipasyon, anal fissür Kandida dermatiti Pilor stenozu Savino F, J Symptoms and Signs 2013;2:248-252. Akhnikh S. Pediatr Ann 2014 ;43:e69-75. Daha nadir sebepler İnvajinasyon İnkarsere herni Disakkaridaz eksikliği Kırık Üreteropelvik obstrüksiyon Gözde yabancı cisim / korneal abrazyon Çocuk istismarı Parmağa saç turnikesi Aritmi Kalp yetmezliği Nörolojik anormallikler Annenin kullandığı ilaçlar Gözde yabancı cisim Korneal abrazyon Üriner obstruksiyon Parmağa saç turnikesi West sendromu İnvajinasyon İnkarsere herni herpanjina Çocuk İstismarı Aritmi Aort Koarktasyonu Diğer Aşı reaksiyonu Diş çıkarma Huzursuz bebeğe yaklaşım ÖYKÜ Emmeme Kusma İshal Kanlı gayta Ateş Solunum sıkıntısı Kilo alamama Döküntü …gibi AYIRICI TANI Önce hayatı tehdit eden olayları dışla Çıplak muayene Akut dönemde sorunlar • • • • • • • • Anne sütü yetersizliği sanılarak mama başlanması Tamamlayıcı besinlere erken geçilmesi Emzik kullanılması Anne - babada depresyon / anksiyete Sık sık hastane başvurusu Gereksiz tetkik ve radyolojik görüntüleme Alternatif tedavilere yönelim Çocuk istismarı Uzun dönem izlem sonuçları • • • • • tekrarlayan karın ağrısı alerjik hastalıklar saldırganlık dikkat eksikliği uyku bozuklukları Savino F. Acta Paediatr 2005; 94 Suppl: 129–32. Wolke D. Pediatrics 2002;109:1054-60. Aileler ağlayan bebekleri nasıl sakinleştiriyor? • Emzirme (%99) • Kucakta taşıma (%97) • Parmak emme (%75) • Bitki çayı vermek –en sık rezene- (%65) • Gece biberonla beslemek (%42) *Kültürler arası farklılıklar var Sallama (%42) Arap• anneler bitki çaylarını ve yüzüstü yatış Hindistan ve Filipinli müzik dinletmek • Kundaklamak (%20) • Banyo (%17) • Masaj (%17) • Bebek arabasında gezdirmek (%10) • Yüzüstü yatırma (%9) • Emzik (%8) • Diğer: ağrı kesici, müzik, sedatif, laksatif vb Abdulrazzaq YM. Acta Pædiatrica 2009 ;98: 392–396. Davranışsal yaklaşım Aşırı ağlamaları olan bebekler 3 grup • 1. gruba ayda yalnızca bir kez ev ziyareti, • 2. gruba yalnızca düzenli ev ziyareti (haftada bir kez bir saat 4 hafta) , • çalışma grubuna düzenli ev ziyareti (haftada bir kez bir saat 4 hafta) ve belirli prensiplere göre öneriler Keefe MR. Nurs Res 2006; 55: 198-205. Davranışsal yaklaşım • Ebeveyn-bebek ilişkisinde düzelme sağlanmış, • 8. haftanın sonunda • çalışma grubunda %83, • 2. grupta % 68 iyileşme *anne-babalık rollerine günde 1 saat ara Keefe MR. Nurs Res 2006; 55: 198-205. Öneriler • YD döneminden itibaren sözlü ve yazılı bilgilendirme • anksiyete ve depresyonlu annelere dikkat • aileleri yetkin duruma getirmek • bebeğin ihtiyaçlarına uygun-zamanında ve tutarlı karşılık = güvenli bağlanma • bebeğin mizaç özelliklerini tanımalı Simonnet H. Child Abuse Negl. 2014 Jul 17. [Epub ahead of print] Hiscock H. Pediatrics 2014;133:e346-54. National Center on Shaken Baby Syndrome AAP ÖNERİLER • Sallanan bir sandalyede ya da kollarınızda sallama • Çok sıkı olmayan kundaklama • Şarkı söylemek ya da konuşmak • Müzik dinletmek • Ritmik sesler dinletmek • Arabaya bindirmek (araç içinde emniyetini sağlayarak) • Ilık banyo –masaj http://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/crying colic/Pages/Responding-to-YourBabys-Cries.aspx TEŞEKKÜRLER….