Türkçe - talim terbiye dairesi müdürlüğü
Transkript
Türkçe - talim terbiye dairesi müdürlüğü
Se vg i ül tü r aK Ký br ýs Ýle tiþ Za ma Du nv eM Ha ya lle Ýn gi r ý ve Ký lte brýs' re ta Kr all ýð ar Ý Gü letiþ ze im lS an ve at lar ek an ul rit Ok um Ad as ý eri yg Ha ü De Kýbr niz ýs' Ko ta lon il Ort aça ðd aK ýbr 6.-7.-8. Sýnýf Türkçe KKTC Milli Eðitim ve Kültür Bakanlýðý ýs im KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURÝYETÝ MÝLLÝ EÐÝTÝM VE KÜLTÜR BAKANLIÐI TALÝM VE TERBÝYE DAÝRESÝ MÜDÜRLÜÐÜ ORTAÖÐRETÝM TÜRKÇE DERSÝ ÖÐRETÝM PROGRAMI (6.7.8. SINIFLAR) Danýþmanlar: Prof.Dr. Ali Yýldýrým Doç.Dr. Ercan Kiraz Komisyon Üyeleri Þerife ERÜRETEN Sedat ÖÐÜT Program Geliþtirme Ayþe Haþimoðullarý Ölçme ve Deðerlendirme Hasan Küçük Grafik - Tasarým Ayfer Arslan 2009 2 ÝÇÝNDEKÝLER Sayfa 6.Sýnýf Türkçe Dersi Ünite ve Konularý........................................................................... 5 6.Sýnýf Türkçe Programý................................................................................................. 6 7.Sýnýf Türkçe Dersi Ünite ve Konularý........................................................................... 25 7. Sýnýf Türkçe Programý................................................................................................ 26 8. Sýnýf Türkçe Dersinin Ünite ve Konularý..................................................................... 43 8. Sýnýf Türkçe Programý................................................................................................ 44 EKLER Ortaöðretim Yýllýk Plan Formu........................................................................................ 62 Ortaöðretim Haftalýk Ders Planý Formu.......................................................................... 68 Genel Öðretim Yöntemleri.............................................................................................. 71 Genel Ölçme-Deðerlendirme Yöntemleri........................................................................ 74 Akran Deðerlendirme Formu.......................................................................................... 78 3 NOTLARIM 4 Türkçe Sosyal Bilgiler 6 5 III. TEMA: DUYGULAR VE HAYALLER IV. TEMA: SEVGÝ V. TEMA: DOÐA VE EVREN OKUMA -YAZMA KONUÞMA-DÝLBÝLGÝSÝ OKUMA -YAZMA KONUÞMA-DÝLBÝLGÝSÝ II. TEMA: ATATÜRKÇÜLÜK I. TEMA: OKUMA KÜLTÜRÜ ÜNÝTELER OKUMA -YAZMA KONUÞMA-DÝLBÝLGÝSÝ OKUMA YAZMA KONUÞMA-DÝLBÝLGÝSÝ OKUMA YAZMA KONUÞMA-DÝLBÝLGÝSÝ ÖÐRENME ALANI · Çevrenin Korunmasý Yaðmur · Çevrenin Korunmasý · Doðadaki Fiziksel · Deðiþiklikler · Aile Sevgisi Vatan Sevgisi · Bayrak Sevgisi · Ana Dili Sevgisi · · Mutluluk Kibir · Özlem · Umut · · Atatürk’ün Hayatý · Atatürk’ün Fikir Hayatý · Atatürk’te Vatan ve Millet Sevgisi · Atatürk ve Müzik · Vatandaþlýk Görevleri Atatürk’ün Tarihimize · Verdiði Önem · Kitaplar · Okuma Alýþkanlýðý · Kitaplarýn Faydalarý · Okuma Sevgisi KONULAR / ALT TEMALAR SÜRE ÖLÇME -DEÐERLENDÝRME 6. SINIF TÜRKÇE ÜNÝTE VE KONULARI Dilbilgisi Ek Kök Eklerin Özellikleri Yazým Bibliyografya Fiþi Çýkarma Ünsüz Yumuþamasý Ünlü Harfler Ünsüz Harfler Metnin Türü Hikâye 4 Kendisini Karþýsýndakinin Yerine Koyarak Konuþma Yöntemi Kitaplar Güdümlü Yazma Yöntemi Metnin Türü Deneme Okuma Tiyatrosu Yöntemi I. TEMA: OKUMA KÜLTÜRÜ Okuma Alýþkanlýðý Sessiz Okuma Yöntemi Yar atýc ý Yön Konuþ tem ma i ü Tür tnin Me ikâye H a azm üY troll mi Kon Yönte Yazým Yazýmý Karýþtýrýlan Sözcükler Dilbilgisi Ýsim Kök Fiil Kök Yapým Eki Çekim Eki Okuma Sevgisi Tahmin Ederek Dinleme Yöntemi Metnin Türü Tiyatro Güdümlü Konuþma Yöntemi Yazým Ünlü Düþmesi Dilbilgisi Yapým Ekleri Çekim Ekleri Kitaplarýn Faydalarý Sesli Okuma Yöntemi Yaratýcý Yazma Yöntemi Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Konuþma Yöntemi OKUMA KÜLTÜRÜ Ünsüz Benzeþmesi Yazým Dilbilgisi Fiil Kök Ýsim Kök Boþluk Doldurma Yöntemi ile Yazma Kavram Haritalarý Dilbilgisi Gövde Ýsim Gövdesi Fiil Gövdesi Yazým Sayýlarýn Yazýmý Metnin Türü Biyografi 3 Bir Metinden Hareketle Yeni Bir Metin Oluþturma Drama Yöntemi Ýle Okuma Metnin Türü Tiyatro Atatürk’ün Tarihimize Verdiði Önem Güdümlü Konuþma Yöntemi Güdümlü Yazma Yöntemi Dil Bilgisi Sýfat Tamlamasý Ýsim Tamlamasý Tahmin Ederek Dinleme Yöntemi Metnin Türü Deneme Kontrollü Yazma Yöntemi Vatandaþlýk Görevleri Eleþtirel Konuþma Yöntemi Ýsim Tamlamasý Sýfat Tamlamasý Eðik Çizgi Yazým Metinlerle Ýliþkilendirme Yöntemine Göre Okuma Not Alarak Yazma Yöntemi Yazým Ýki Nokta Dilbilgisi Ýsim Tamlamalarý Dilbilgisi Atatürk ve Müzik Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Yazma Yöntemi Notalarda Dinleme Yöntemi Metnin Türü Deneme Eleþtirel Konuþma Yöntemi Yazým Noktalý Virgül Dilbilgisi Hali eklerinin Kullanýmý Özet Çýkarma Yöntemi Ýle Yazma Katýlýmlý Konuþma Yöntemi Atatürk’te Vatan ve Millet Sevgisi Soru Sorarak Okuma Yöntemi ATATÜRKÇÜLÜK Metnin Türü Aný Dilbilgisi Fiil Kök Ýsim Kök Yaratýcý Yazma Yöntemi Güdümlü Yazma Yöntemi Yazým Sayýlara ve Kýsaltmalara Gelen Eklerin Yazýmý Atatürk’ün Fikir Hayatý Yaratýcý Konuþma Yöntemi Atatürk’ün Hayatý Kendisini Baþkasýnýn Yerine Koyarak Konuþma Yöntemi Metnin Türü Þiir Yapým Eklerinin Çeþitleri Ýsimden Ýsim Ýsimden Fiil Seçimi Dinleme Fiilden Ýsim Yöntemi Fiilden Fiil II. TEMA: ATATÜRKÇÜLÜK Kavram Haritalarý Yazým Soru Edatý “Mi”nin Yazýmý Dilbilgisi Yapým Ekleri 4 Kontrollü Yazma Yöntemi Özetleyerek mi Okuma Yönte Metnin Türü Hikâye Tartýþma Yöntemi Ýle Konuþma Mutluluk Kendisini Baþkasýnýn Yerine Koyarak Konuþma Yöntemi III. TEMA: DUYGULAR VE HAYALLER Kibir Kendisini Baþkasýnýn Yerine Koyarak Konuþma Yöntemi Yaratýcý Dinleme/ Ýzleme Yöntemi Yazým Büyük Harflerin Yazýmý Metnin Türü Masal Yaratýcý Konuþma Yöntemi Umut Dil Bilgisi Basit Kelimeler Türemiþ Kelimeler Birleþik Kelimeler Söz Korosu Yöntemine Göre Okuma Dilbilgisi Basit Kelimeler Türemiþ Kelimeler Birleþik Kelimeler Yazým Baðlaç Olan “Ki”nin Yazýmý Ek Halinde Olan “Ki”nin Yazýmý Duygulardan Hareketle Yazma Yöntemi Özlem Güdümlü Konuþma Yöntemi Metnin Türü Þiir Yazým Ek Olan “De”nin Yazýmý Baðlaç Olan “Ki”nin Yazýmý Metin Tamamlama Yöntemi Ýle Yazma Dilbilgisi Birleþik Kelime DUYGULAR VE HAYALLER Metnin Türü Fabl Soru Sorarak Okuma Yöntemi Kavram Haritalarý Kendini Karþýsýndakinin Yerine Koyarak Konuþma Yöntemi 3 Metnin Türü Mektup Dilbilgisi Ýsim Ýsim Çeþitleri -Özel -CÝns -Teklik -Çokluk -Topluluk -Soyut -Somut Aile Sevgisi Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Yazma Yöntemi Tartýþarak Okuma Yöntemi IV. TEMA: SEVGÝ Güdümlü Konuþma Yöntemi Dil Bilgisi Zamirler Yazým Nokta Söz Korosu Yöntemi Ýle Okuma Dilbilgisi Zamirler Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Yazma Yöntemi Yaratýcý Konuþma Yöntemi Bayrak Sevgisi Metnin Türü Þiir Dilbilgisi Ýsim Güdümlü Yazma Yöntemi Yazým Büyük Harflerin Yazýmý Eleþtirel Yazma Yöntemi Ana Dili Sevgisi SEVGÝ Vatan Sevgisi Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Konuþma Yöntemi Metnin Türü Hikâye Katýlýmsýz Dinleme Yöntemi Yazým Büyük Harflerin Kullanýmý Metnin Türü Hikâye Tahmin Ederek Okuma Yöntemi Kavram Haritalarý Katýlýmlý Konuþma Yöntemi Güdümlü Yazma Yöntemi Metnin Türü Gezi Yazýsý 4 Yazým Virgül 5.1 Þehirler Soru Sorarak Okuma Yöntemi V. TEMA: ZAMAN VE MEKAN Katýlýmlý Dinleme Yöntemi Dilbilgisi Ýyelik Ekleri Hal Ekleri Metnin Türü Deneme Bir Metni Kendi Kelimeleriyle Yeniden Oluþturma Yöntemi Ýle Yazma Dilbilgisi Sýfatlar Sýfat Çeþitleri 5.2 Yazým Üç Nokta Dil Bilgisi Ýyelik Ekleri Hal Ekleri Zaman Ýçinde Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Konuþma Yöntemi Metnin Türü Þiir Yazým Kýsa Çizgi Göz Atarak Okuma Yöntemi Güdümlü Konuþma Yöntemi Metin Tamamlama Yöntemi Ýle Yazma Metnin Türü Efsane ZAMAN VE MEKÂN Zaman Yazým Týrnak Ýþaretleri Söz Korosu Yöntemi Yurdumuz 5.3 Ýsim Tamlamalarý Dilbilgisi Güdümlü Konuþma Yöntemi Güdümlü Yazma Yöntemi Kavram Haritalarý Duyulardan Hareketle Yazma Yöntemi Metnin Türü Deneme Katýlýmlý Konuþma Yöntemi 3 Yazým Yay Ayraç Sesli Okuma Yöntemi Metnin Türü Gezi Yazýsý Yaðmur Göz Atarak Okuma Yöntemi Yaratýcý Okuma Yöntemi Güdümlü Konuþma Yöntemi Dil Bilgisi Sýfat Tamlamasý Doðada Fiziksel Deðiþiklikler 5.2 Dilbilgisi Edat Baðlaç Ünlem Yaratýcý Konuþma Yöntemi DOÐA VE EVREN Yazým Düþünceyi Geliþtirme Yollarý Kesme Ýþareti Kontrollü Yazma Yöntemi Dilbilgisi Sýfat Tamlamasý Çevrenin Korunmasý Ýþaretleyerek Okuma Yöntemi VI. TEMA: DOÐA VE EVREN Metnin Türü Haber 5.3 Not Alarak Dinleme Yöntemi Dil Bilgisi Duygulardan Hareketle Yazma Yöntemi Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Konuþma Yöntemi Duygulardan Hareketle Yazma Yöntemi Çevrenin Korunmasý Yazým Kesme Ýþareti Metnin Türü Deneme Kavram Haritalarý ÖÐRENME ALANI : SÜRE/AY ................... TEMA 1 OKUMA KÜLTÜRÜ ALT TEMA 1.1.Kitaplar OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 1. Metnin baðlamýndan hareketle kelime ve kelime gruplarýnýn anlamlarýný çýkarýr. 2. Olay, yer, zaman, þahýs, varlýk kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlarý belirler. 3. Kalýplaþmýþ cümle yapýlarýnýn kuruluþ ve kullaným özelliklerini kavrar. 4. Okuduklarýndaki örtülü anlamlarý bulur. 5. Metne iliþkin sorulara cevap verir. 6. Metne iliþkin sorularý oluþturur. 7. Metinle ilgili görsel öðeleri yorumlar. 8. Metnin baþlýðý ile içeriði arasýndaki iliþkiyi ortaya koyar. 9. Kelimeleri doðru telafuz eder. 10. Sözün ezgisine dikkat ederek okur. 11. Okuma yöntem ve tekniklerini kullanýr. 12. Okuduðu kitaplardan kitaplýk kitaplýk oluþturur. 13. Ailesi ile okuma saatleri düzenler. KAVRAMLAR 14. Konuþmaya uygun ifadelerle baþlar. Yazý türü (hikâye) 15. Türkçenin kurallarýna uygun cümleler kurar. Okuma 16. Konuþmasýnda nezaket kurallarýna uyar. Okur/okuyucu 17. Tekrara düþmeden konuþur. Övünmek 18. Konuþurken gereksiz sesler çýkarmaktan kaçýnýr. DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR 19. Sözleriyle jest ve mimiklerinin uyumuna dikkat eder. 20. Konuþma konusu hakkýnda araþtýrma yapar. 21. Konuþma yöntem ve tekniklerini kullanýr. Anlam Bakýmýndan 22. Standart Türkçe ile yazar. Kelimeler (Mecaz 23. Yazacaklarýnýn taslaðýný oluþturur. Anlam, Gerçek Anlam) 24. Dipnot, kaynakça, özet, içindekiler vb. kýsýmlarý uygun þekilde düzenler. 25. Yazma yöntem ve tekniklerini kullanýr. 26. Ýlgi alanýna göre yazar. 27. Beðendiði sözleri, metinleri ve þiirleri derler. 28. Yazdýklarýndan arþiv oluþturur. 29. Yazým kurallarýný kavrayarak uygular. YAZIM 30. Kök ve eki kavrar. Bibliyografya Fiþi Çýkarma DERSE HAZIRLIK Ünsüz Yumuþamasý Öðrenciler çocuk kitaplarýyla ilgili bir liste hazýrlar. Ünlü Ünsüz TEMEL BECERÝLER Türkçeyi güzel ve etkili kullanma, yaratýcý düþünme, giriþimcilik, eleþtirel düþünme, esteti zevk kazanma. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, çalýþma yapraklarý, boþluk doldurma. 6 ? Öðrencilerden sessiz okuma yöntemi ile parçanýn okunmasý istenir. Parça okunurken anlamlarýný bilmedikleri kelimelerin altýnýn çizilmesi istenir. ? Kitapta mecaz ve gerçek anlamlý kelimelerle ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Ör: Walt Disney (Volt Disney)’in mikileri uyandý. Neredeyse dolandýrýlýyordu. Allah’tan erken uyandý. Don Kiþot kýlýcýný saða sola sallýyordu. Havalar ýsýnýnca iþleri sallamaya baþladý. Yukarýdaki cümleler tahtaya yazýlýr ve gerçek anlam, mecaz anlam üzerinde konuþulur. Okuduklarý metin içinden gerçek ve mecaz anlamda kullanýlabilen baþka kelimeler bulmalarý istenir. ? Okuma tiyatrosu yöntemini uygulamak amacýyla sýnýf sekiz kiþilik gruplara ayrýlýr. Gruplarýn metni yeniden incelemelerini, metinde geçen kitaplarýný diyalog biçimine dönüþtürmelerini ve bir tiyatro metni oluþturmalarý istenir. ? ”Sevinç, üzüntü, sitem, öfke vb.” duygularý verecek þekilde okuma çalýþmalarý yaptýrýlýr. Daha sonra bu cümleler tahtaya yazdýrýlýr. - Uzun zamandýr sizleri dinliyorum. - Þunu soracaðým size. - Bugün çok yüksek çýkýyor sesiniz! ? Öðrencilere metne iliþkin sorular oluþturma becerisi kazandýrmak amacýyla aþaðýda verilen cevap cümelelerini okumalarý istenir ve öðrencilere bunlarýn hangi sorularýn cevabý olabileceði sorulur. Ör: 1. Soru: .............................................................................. Cevap: Çünkü, kendisinin tüm dünya dillerine çevrildiðini, ayný zamanda dünyanýn en çok okunan kitabý olduðunu düþünmektedir. 2. Soru: ............................................................................... Cevap: Dünyadaki her çocuðun kitaplýðýnda olduðu, her çocuðun kendisine ait en az bir kitap okuduðu, komik olduðu kadar filozof olduðu için kendisiyle övünüyor. 3. Soru: ............................................................................... Cevap: Çok gizemli ve kapalý olduðu için fazla okunmadýðýný ve yalnýz kalacaðýný düþünüyor. ? Öðrencilere aþaðýdaki cümleler okunur. - Çok yaþa! - Gez babam gez. -Þu sokak senin bu sokak benim - Kolay gelsin. Öðretmen bu cümlelerin belli durumlarda söylenen kalýplaþmýþ sözler olduðunu söyler. Daha sonra öðrencilerden aþaðýdaki durumlarda söylenen kalýplaþmýþ ifadelere örnekler vermeleri istenir. - Çocuðunu uzak bir yere gönderen anne babaya ............................................................................................ -Zor bir iþi yapmak zorunda olan kiþiye .............................. - Yeni evlenen bir çifte ........................................................ - Hasta olan bir kiþiye ......................................................... - Doðum günü olan kiþiye ................................................... ? Öðretmen öðrencilere eki ve kökü sezdirmek amacýyla aþaðýdaki ekinliði yaptýrýr. ? Öðrencilerden küçük kaðýtlar çýkarmalarý istenir ve aþaðýda verilen kök ve ekleri istediðiniz düzende her öðrencinize bir ek veya kök gelecek þekilde yazdýrýrýz. Kökler Ekler Çöp - gý yaz -cu sor -ýcý yol -gu sol -lük ? Öðretmen, öðrencilerin kök ve ekin görevlerini sezmeleri için, köklerin küçük anlamlý en küçük parçalar olduðunu ve eklerin tek baþýna anlam taþýmadýðýna dikkat çeker. Daha sonra öðretmen, elindeki kaðýtta kök yazýlý olan bir öðrenciyi tahtaya kaldýrýr. Elinde ek olan öðrencilerden hangileri bu köke gelip anlamlý bir kelime oluþturuyorsa tahtaya çýkýp yan yana gelmelerini ve oluþturacaklarý anlamlý kelimeleri söylemelerini ister. ? Sýnýftaki öðrenciler ikiþerli gruplara ayrýlýr. Grup üyelerinden birine A birine B metni verilir. Gruplara tiyatro metni verilir ve doðaçlama (tiyatro) yapmalarý sözleriyle jest ve mimiklerin uyumuna dikkat etmeleri istenir. Daha sonra öðrencilerden küçük kaðýtlar çýkarmalarý istenir ve verilen kök ve ek örnekleri yazdýrýlýr. ÖÐRENME ALANI : SÜRE/AY OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 31. Okuma yöntem ve tekniklerini kullanýr. ? Eþ anlamlý kelimeler konusunu kavratmak amacýyla ................... bir bulmaca hazýrlanýr. 32. Metnin konusunu belirler. Ör: TEMA 1 OKUMA KÜLTÜRÜ 33. Metnin ana fikrini / ana duygusunu belirler. 1- Nizam 34. Okuduklarýndaki öznel ve nesnel yargýlarý ayýrt eder. 2. Kural 35. Metindeki söz sanatlarýnýn anlatýma olan katkýsýný fark eder. 4. Engel 3. Deneyim 5. Güzel konuþma sanatý ALT TEMA Okuma Alýþkanlýðý 36. Metnin yazarý veya þairi hakkýnda bilgi edinir. 6. Özen 37. Okuma planý yapar. 7. Öðrenim 8. Ýliþki 38. Farklý türlerde metinler okur. 9. Tartýþma 39. Konuþmaya uygun ifadelerle baþlar. 10. Þakacý KAVRAMLAR Kitap Kütüphane Okur/okuyucu Okuma Alýþkanlýk 40. Konuþma öncesinde konuyla ilgili açýklamalar yapar. kelimeleri yazdýrýlýr. Öðrencilerin bulmacadaki boþluklarý yukarýdaki kelimelerin eþ anlamlarýný bularak doldurmalarýný ister. 41. Konuþmasýný belirlenen sürede ve teþekkür cümleleri ile sona erdirir. 42. Duygu, düþünce, hayal, izlenim ve deneyimlerini sözlü olarak ifade eder. Öðrencilerin okuduklarýnda öznel ve nesnel yargýlarý bulmalarýný saðlamak amacýyla aþaðýdaki cümleler tahtaya yazdýrýlýr. Bu cümlelerin öznel mi nesnel mi olduðunu karþýlarýndaki boþluða yazmalarý istenir. 43. Yazdýklarýný baþkalarýyla paylaþýr ve onlarýn deðerlendirmelerini dikkate alýr. 1. Ýnsanýn okuduðu her þey benliðine iþler. (..............) 2. Bacon’un “Denemeler” adlý bir eseri vardýr. (............) 44. Ýsim kökü ve fiil kökünü ayýrt eder. 3. Yaðmurlu bir günde pencere önünde kitap okumak çok zevklidir. (...............) 4. Ömer Seyfettin’in 10’dan fazla hikâye kitabý vardýr. (................) 5. En ilgi çekici edebiyat türü hikâyedir. (...............) DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Kök Çeþitleri Ýsim kökü 6. Sanatçýnýn son kitabý çok sattý. (..............) DERSE HAZIRLIK ? Öðretmen, öðrencilerin fiil köklerini ve isim köklerini ayýrt edebilmeleri için mavi ve pembe renkli iki daire çizer ve kelimeleri yan tarafýna yazar. Öðrencilere fiil köklerini pembe daireye, isim köklerini mavi daireye koymalarýný ister. Öðretmen sýnýfa farklý aný örnekleri getirir. Anket örneðini tahtaya yazar ve bunu öðrencilerden defterlerine geçirmelerini ister. Araþtýrma: Öðretmen öðrencilere “Bir yazar ve eseri hakkýnda bilgi edininiz” adlý performans ödevlerinin sunumu için tarih belirler. Ör: Fiil Kökü evli sordum gelmedi YAZIM TEMEL BECERÝLER batý Giriþimcilik, karar verme, yaratýcý düþünme. okul Ünsüz benzeþmesi Öðretmen öðrencilerden bir konu seçmelerini ve seçtikleri konuyu boþ bir kaðýdýn ortasýna yazmalarý istenir. Çaðrýþým yoluyla bilinçaltýnda olan konuyla ilgili her þeyi, o konu etrafýndaki boþ kýsýmlara yazmalarý söylenir. Bilinçaltýndan çýkan kelimeleri alt alta sýralamalarýný ve kelimeler arasýnda baðlantý kurmalarý istenir. Herhangi bir noktaya gelindiðinde konunun hangi yönde ele alýnacaðýna karar vererek, yaþadýklarýndan, düþündüklerinden ve hayal ettiklerinden hareketle bir metin yazmalarý istenir. Cümlelerini açýk ve anlaþýlýr ifadelerle yazmalarýný, standart Türkçe kullanmalarý ve kurallarýna uymalarý istenir. Öðrenciler yazýlarýný tamamladýktan sonra arkadaþlarýyla paylaþmalarýný ve görüþlerini almalarý istenir. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, çalýþma yapraklarý. 8 ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA- - DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 45. Sesini ve beden dilini etkili kullanýr. ? Öðrencilerden okuduklarý metindeki olay, yer, 46. Akýcý biçimde okur. zaman, þahýs ve varlýk kadrosuyla ilgili unsurlarý belirlemeleri istenir. 47. Kendisini þahýs ve kadrosunun yerine koyarak olaylarý, duygu, düþünce ve hayalleri yorumlar. ? Öðrencilere bir yazma yarýþmasý düzenleyeceðini SÜRE/AY 48. Okuduklarýný kendi hayatý ve günlük hayatla karþýlaþtýrýr. söyler. Yarýþmanýn konusunun “okumanýn hayatýmýzdaki önemi” olduðu belirtilir. Öðrencilerdeki yarýþma için þiir veya düz yazý biçiminde bir yazý yazmalarý söylenir. 49. Okuduðu metne farklý baþlýkla bulur. ? Yazýlarý deðerlendirerek ilk beþe giren öðrenciler 50. Süreli yayýnlarý takip eder. 51. Kitaplýk, kütüphane, kitap fuarý ve kitabevlerinden faydalanýr. 1. Öðrencilerden biri beþ, biri dört kiþi olmak üzere iki grup oluþturulur. 52. Þiir ezberler, þiir dinletileri düzenler, ezberlediði þiirleri uygun ortamlarda okur. 2. “burun” kelimesinin her bir A4 kaðýdýna yazmalarý istenir. 53. Dinleyicilerle göz temasý kurar. 3. “alýn ve “isim kelimelerini de ayný þekilde A4 kaðýtlarýna yazarlar. 54. Düzgün, okunaklý ve iþlek “bitiþik eðik yazý”yla yazar. 4. Beþ kiþilik gruba sýrasýyla bu kelimeleri sýnýfa gösterecekleri söylenir. 55. Yapým eki ile çekim ekini ayýrt eder. 5. “ý, I,u, ü, ünlü seslerini de yine biri bir A4 kaðýdýna olacak þekilde yazmalarý istenir. TEMA 1 OKUMA KÜLTÜRÜ öðretmen tarafýndan belirlenir. Belirlenen öðrenciler bir sonraki derste ilan edilir. ALT TEMA Kitaplarýn Faydalarý 6. Dört kiþilik gruptaki her öðrenciye bu seslerin yazýlý olduðu kaðýtlardan biri verilir. 7. Kelimeleri oluþturan harfleri tutan öðrencilerden önce “burun” kelimesini sýnýfa göstermeleri istenir. 8. Ünlü harflerden “u” ünlüsünün tutan öðrenciden de bir müddet sonra elindeki kaðýdý sýnýfýn görmesini saðlayacak þekilde “burun” kelimesinin sonuna gidip orada durmasý istenir. DERSE HAZIRLIK ................... KAVRAMLAR Süreli Yayýn Okur/Okuyucu Arkadaþ Etajer Okumak Dost ? 9 “u” harfini tutan öðrencinin kelimenin sonunda durmasýyla “burun” kelimesinin ikinci hecesindeki “u” harfini tutan öðrencinin kaðýdý kopartarak çökmesi istenir. Öðrenciler, sýnýta düzenlenecek kitap sergisi için kitap, dergi, gazete getirecekler. DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR ? Ardýndan öðrencilere þu soru sorulur: - “burun” kelimesinde nasýl bir dðeiþiklik meydana geldi? Yapým Ekleri Çekim Ekleri ? Ünlü düþmesinin ne olduðu öðretmen tarafýndan açýklanýr. TEMEL BECERÝLER Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma, giriþimcilik, yaratýcý düþünme. ? Öðretmen tahtaya baýz kelimeleri yazar. Daha sonra bu kelimeleri öðrencilerden, kök ve eklerine ayýrmalarýný ister. Eklerin hangi çeþit olduðunu yazmalarý istenir. kapýcýlar - kapý - cý - lar Y.E. Ç.E. süzgün - süz-gün Y.E. yapýt ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME - yap-ýt Y.E. Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, uzun cevaplý soru tipleri. 9 YAZIM Ünlü Düþmesi ÖÐRENME ALANI : SÜRE/AY OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 56. ? Öðrencilere “baþkalarýný dinlediðinizi beden dilinizle nasýl ................... TEMA 2 57. Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini / ana duygusunu belirler. 58. Dinlediklerini/izlediklerini kronolojik sýra ve mantýk akýþý içinde özetler. 59. Dinlediklerine/izlediklerine iliþkin sorular oluþturur. 60. Ýpuçlarýndan hareketle dinlediklerine/ izlediklerine yönelik tahminlerde bulunur. OKUMA KÜLTÜRÜ ALT TEMA Okuma Sevgisi ? (1) Numaralý yerde dinlemeyi durdurunuz ve öðrencilerinize “Sizce çocuk neyi merak ediyor olabilir?” sorusu sorulur. Öðrencilerden cevaplarý aldýktan sonra dinletmeye devam ediniz. (2) numaralý yerde dinlemeyi durdurunuz ve öðrencilere “Sizce bundan sonra ne olmuþ olabilir? Öðrencilerden cevaplarý aldrýktan sonra dinletmeye devam ediniz. Dinlediklerinin/izlediklerinin öncesi veya sonrasýna ait kurgular yapar. (3) numaralý yerde dinlemeyi durdurunuz ve öðrencilere “Sizce bundan sonra ne olabilir?” sorusu sorulur. 62. Dinlediklerini/izlediklerini dil ve anlatým yönünden deðerlendirir. Öðrencilerden cevaplar alýndýktan sonra metni dinletmeye devam ediniz. Öðrencilerden dinledikleri hikâyeyi kronolojik sýra ve mantýk akýþý içinde sözlü olarak sýralamalarý istenir. 63. Yaþýna ve seviyesine uygun sanat ve bilim etkinliklerine dinleyici olarak katýlýr. 64. Çok yönlü iletiþim araçlarýndaki yayýnlardan ilgi, istek ve ihtiyaçlarýna uygun olanlarýný takip eder. 65. Uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapar. Öðretmen sýnýfta iki öðrenci belirler. Bir kaðýda “Kitap, geçmiþte geleceði birbirine baðlayan bir köprüdür.” cümlesini yazar. Öðrencilerden birine bu sözün yazýlý olduðu kaðýdý veriniz. Öðrencilerinizin her birinin sýnýfýn en uzak iki noktasýnda durmasýný saðlayýnýz. Kaðýdý verdiðiniz öðrenciye kaðýttaki sözü diðer öðrencinin duyamayacaðý kadar alçak bir sesle okumasý istenir. Sýnýfa sözün anlaþýlmasýný neyin saðladýðý sorulur. Soruya verdikleri cevaba baðlý olarak öðenciler biraz sonra yapacaklarý konuþmada da iþitilebilir bir ses tonuyla konuþmalarý istenir. 66. Yazdýðý metni görsel materyallerle destekler. Yazar Okuma belli edersiniz?” sorusu sorulur. Aldýðýnýz cevaplardan uygun olanlarý tahtaya yazýlýr. Öðrencilerden bu cevaplarý göz önünde bulundurarak sizi dinlemelerini isteyiniz. 61. KAVRAMLAR Kitap Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini kullanýr. Öðrencilere bazý kelimeler yazdýrýlýr. Bu kelimeleri kök ve eklerine ayýrmalarý istenir. Kök ve ek çeþitleri de belirtilir. Ör: Okur/okuyucu çekici - çek - ici Cývýltý F.K. Y.E. hayatlarýmýz - hayat - lar - ýmýz i.K. DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR günlük - gün - lük i.K. DERSE HAZIRLIK Kök Çeþitleri Ýsim Kök Fiil Kök Ek Kök Ek Çeþitleri Yapým Ekleri Çekim Ekleri TEMEL BECERÝLER Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma, bilgi teknolojilerinden yararlanma, karar verme. YAZIM Yazýmý Karýþtýrýlan Sözcükler ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, kýsa cevaplý sorular, açýk uçlu sorular, boþluk doldurma. 10 Y.E. Ç.E. Ç.E. ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA- - DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR 67. Okuduklarýný kendi cümleleriyle, kronolojik sýra ve mantýk akýþý içinde özetler. 68. Okuduðu metinde geçen kelime, deyim ve atasözlerini cümle içinde kullanýr. ETKÝNLÝKLER Ör: Okul 70. Yazýya, konuyla ilgili kýsa ve dikkat çekici bir baþlýk bulur. Bilim TEMA 2 Okuma ATATÜRKÇÜLÜK Araþtýrma kavramlarý yazýlýr. 71. Yazma yöntem ve tekniklerini kullanýr. 73. Þiir defteri tutar. Bu kavramlar doðrultusunda Atatürk’ün yaptýðý çalýþmalar da yazýlýr. Kavramlar hangi çalýþmayý açýklýyorsa onunla eþleþtirilir. 74. Gövdeyi kavrar. 75. Dinlenenin/izlenenin baðlamýndan hareketle kelime ve kelime gruplarýnýn anlamlarýný çýkarýr. Türk Dil Kurumu 76. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki kiþinin sesini beden dilini etkili kullanma yönünden deðerlendirir. Türk Tarih Kurumu 77. Dinlediði/izlediði kiþinin sesini ve beden dilini etkili kullanma yönünden deðerlendirir. 78. Þiir dilinin farklýlýðýný ayýrt eder. 79. Þiirin kendisinde yarattýðý duygularý ifade eder. 80. Þiir, türkü, þarký türlerinde metinler ezberler. ................... kavramlar ve bu doðrultuda yaptýðý çalýþmalarla ilgili, etkinlik yaptýrýlýr. 69. Okuduklarý ile ilgili duygu ve düþüncelerini arkadaþlarýyla paylaþýr. 72. Þiir yazar. SÜRE/AY ? Öðrencilere Atatürk'ün fikir hayatýný oluþturan önemli Türk Hava Kurumu Dil Tarih Coðrafya Fakültesi ALT TEMA Atatürk'ün Hayatý Atatürk'ün Fikir Hayatý Ulus Ülkü Bilim Anlama KAVRAMLAR ? Öðrencilere Atatürk’ün hayatý ile ilgili metin okutulur. Okduklarý metinden hareketle Atatürk’ün hayatýný ve cumhuriyetin ilan edilmesine kadar yaþanan olaylarý zaman sýrasýna göre özetlemeleri istenir. Atatürk ? Öðrencilere gövde konusunu sezdirecek etkinlik Millet yaptýrýlýr. Osmanlý Devleti Ör: 81. Þiir, hikaye, masal dinletilerine katýlýr. Liman yakýt - 82. Yapým eklerinin iþlevlerini ve kelimeye kazandýrdýðý anlam özelliklerini kavrar. Türkiye Cumhuriyeti Yak - ýt kýþ - lýk F.K. Ý.K. Y.E. Y.E. Askeri Rüþtiye Gövde Gövde Okul göz- cü gör - üþ Ülkü i.K. F.K. Y.E. Y.E. Kongre Gövde DERSE HAZIRLIK Gövde Kuvay-ý Milliye Öðrenciler, Atatürk'ün okuduðu kitaplarýn bir listesini çýkaracaklar. Baðýmsýzlýk DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Gövde Gövde Çeþitleri TEMEL BECERÝLER Ýsim Gövdeleri Türkçeyi güzel ve etkili kullanma, dilbilgisi konularýný pekiþtirme, kavrama, yaratýcý düþünme. Fiil Gövdeleri Yapým Eklerinin Ýþlevi Yapým Eklerinin Çeþitleri ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.D.: Sosyal Bilgiler (Tarih) dersi ile iliþkilendirir. YAZIM ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Kýsa cevaplý soru tipleri, uzun cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma. Sayýlarýn Yazýmý Sayýlara ve Kýsaltmalara Gelen Eklerin Yazýmý 11 ÖÐRENME ALANI : SÜRE/AY OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 83. Akýcý biçimde okur. ? Öðrencilerden metinde geçen kelimeleri cümlede 84. Okuduklarýndaki örtülü anlamlarý bulur. 85. Konuþma sýrasýnda uygun hitap ifadeleri kullanýr. 86. Karþýsýndakinin algýlamaktan zorluk çekemeyeceði bir hýzda ve akýcý bir biçimde konuþur. 87. Düþünce yazýlarý yazar. 88. Günlük tutar. 89. Noktalama iþaretlerini iþlevlerine uygun olarak kullanýr. ................... TEMA 2 ATATÜRKÇÜLÜK ALT TEMA Atatürk'te Vatan ve Millet Sevgisi Atatürk ve Müzik Türk Tarih Kurumu ? Öðrencilerden “Atatürk'ten Anýlar” adlý metindeki her bir anýya kýsa ve dikkat çekici bir baþlýk bulmalarý istenecek. ? Öðrencilerden Atatürk’ün kiþilik özelliklerinden ilk gelenleri tahtaya yazarak beyin fýrtýnasý yapmalarý saðlanýr. Ardýndan belirlediðiniz öðrencilerden tahtada yazýlanlara bakarak Atatürk’ün kiþilik özellikleriyle ilgili konuþma yapmalarý istenir. Öðrencilerden içeriðe uygun cümleler kurmalarý istenir. 90. Hâl eklerinin iþlevlerini kavrar. 91. Dinlediklerine/izlediklerine iliþkin karþýlaþtýrmalar yapar. 92. Kaset, cd, film v.b. kaynaklardan kiþisel arþiv oluþturur. KAVRAMLAR 93. kullanmalarý istenecek. Ýsim tamlamalarýnýn kuruluþ ve anlam özelliklerini kavrar. Anýt ? Noktalý virgül ile ilgili etkinlik yapýlýr. Cümleler tahtaya yazýlýr ve bu cümlelerde kullanýlan noktalý virgülün hangi amaçla kullanýlmýþ olabileceði yazýlýr. Yarýþmaya kýz öðrencilerden Þeyma, Lale, Gönül; erkek öðrencilerden ise Recep, Kasým ve Uður katýlacak. Türkiye, Ýngiltere ülke; Ankara, Londra þehir adlarýdýr. ? Öðrencilere isim tamlamasý ile ilgili etkinlik yapýlýr. Çeþitli kelime gruplarý yazdýrýlýr. Sonra bunlarýn hangi çeþit olduðunu karþýlarýna yazmalarý istenir. Aný Ör: Sürçme Bulutlarýn arkasý (Belirtili Ýsim Tamlamasý) Asýr Bahar sabahý (Belirtisiz Ýsim Tamlamasý) Vatan Dalga hýþýrtýlarýnýn gürültüsü (Zincirleme Ýsim Tamlamasý) Uluslar arasý Levha Müzik Devrimi DERSE HAZIRLIK Türk Müziði Öðrencilerden Atatürk'ün sanata verdiði önemi vurgulayan sözleri bulmalarý istenir. Öz Müzik Doða sevinci (Belirtili Ýsim Tamlamasý) ? Ýki nokta ile ilgili etkinlik yapýlýr. Ör: Ezgi Kendimi taktim edeyim: Doktor Kerem Sarý Devrim Buðdayla arpadan baþka ne birer bu topraklarda? Öz Benlik Ziraatçý sayar: - Yulaf, pancar, tütün... DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Hâl Ekinin Kullanýmý Ýki noktanýn hangi sebeplerle kullanýldýðý açýklanýr. TEMEL BECERÝLER Türkçeyi etkili ve güzel kullanma, yaratýcý düþünme, giriþimcilik. Ýsim Tamlamalarý ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER YAZIM D.D.: Sosyal Bilgiler (Tarih) dersi ile iliþkilendirir. Günlük Özet Çýkarma Noktalý Virgül Noktalý Virgül ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, kýsa cevaplý soru tipleri, çalýþma yapraklarý. Ýki Nokta 12 ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝNLEME/DÝNLEME - DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 94. Yazýsýný bir ana fikir etrafýnda planlar. ? Öðrenciler okuduklarý metnin baðlamýndan 95. Sýfat tamlamalarýnýn kuruluþ ve anlam özelliklerini kavrar. 96. Metindeki sebep-sonuç iliþkilerini fark eder. SÜRE/AY ................... hareketle anlamlarýný bilmedikleri kelimelerin deyim ve atasözlerinin anlamlarý bulunur. ? Öðrenciler okuduklarý metni kýsaca anlatýr. TEMA 2 ? Sýfat tamlamalarý ile ilgili etkinlik yaptýrýlýr. 97. Konuþmasýný içerik yönünden deðerlendirir. ATATÜRKÇÜLÜK Ör: Güzel kýz (sýfat tamlamasý) 98. Yazýsýna konunun ve türün özelliðine uygun bir giriþ yapar. Ýyi insan (sýfat tamlamasý) 99. Hatýrlý çocuk (sýfat tamlamasý) Yazma ve yöntem ve tekniklerini kullanýr. Temiz ev (sýfat tamlamasý) ? Öðrenciler birikimlerini harekete geçirmek amacýyla aþaðýdaki sorular öðrencilere sorulur. ALT TEMA Vatandaþlýk Görevleri Atatürk’ün Tarihimize Verdiði Önem ? Geçmiþte yaþadýðýnýz ve ders aldýðýnýz bir olayý anlatýnýz. ? Tarihimizi öðrenmek niçin önemlidir? ? Öðrencilere metinde geçen “fert, millet, tarih, devlet, meziyet, ecdat, devlet, asýr, kongre, seminer” kelimelerini sözlük sýrasýna göre dizerler. KAVRAMLAR Öðrenim DERSE HAZIRLIK Sosyal Öðrenci: Atasözleri ve deyimler sözlüðü getirir. Kültürel Türk Medeni Kanunu Kadýn Fazilet Aile Ekonomik DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR TEMEL BECERÝLER Yaratýcý düþünme, araþtýrma, iletiþim kurma, giriþimcilik. Ýsim Tamlamasý Sýfat Tamlamasý ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.D.: Sosyal Bilgiler (Tarih) dersi ile iliþkilendirilir. YAZIM Eðik Çizgi ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Boþluk doldurma, açýk uçlu soru tipleri, kýsa cevaplý soru tipleri. 13 ÖÐRENME ALANI : SÜRE/AY ................... TEMA 3 DUYGULAR VE HAYALLER ALT TEMA OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝNLEME-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 100. Metni oluþturulan unsurlar arasýndaki geçiþ ve baðlantýlarý fark eder. ? Öðrencilere, bir masal okutulur ve masalýn sonunu tahmin ederek yazmalarý söylenir. 101. Yabancý dillerden alýnmýþ, dilimize henüz yerleþmemiþ kelimelerin yerine Türkçelerini kullanýr. 102. Olaylarý ve bilgileri sýraya koyarak anlatýr. 103. Olay yazýlarý yazar. 104. Yapým eklerinin iþlevlerini ve kelimeye kazandýrdýðý anlam özelliklerini kavrar. 105. Metnin türüyle ilgili özellikleri kavrar. Mutluluk Kibir Özlem 106. Ayný kavram alanýna giren kelimeler, anlam farklýlýklarýný dikkate alarak kullanýr. 107. Uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapar. KAVRAMLAR Eðitim 108. Duygu, düþünce, hayal, izlenim ve deneyimlerini sözlü olarak ifade eder. 109. Birleþik kelimeyi kavrar. Ýnsan 110. Metindeki söz sanatlarýnýn anlatýma olan katkýsýný fark eder. Çevre 111. Konuþma öncesinde açýklamalar yapar. Kýzýlay Kan Mutluluk 112. Yazdýklarýný baþkalarýyla paylaþýr ve onlarýn deðerlendirmelerini dikkate alýr. 113. Basit, türemiþ ve birleþik kelimeleri ayýrt eder. Coþku Mutlu Toplum Fabl Fýrtýna Gövde Karayel DERSE HAZIRLIK Öðrenciler Kýzýlay ile ilgili bir þiir, afiþ vb. getirecek. Öðretmen La Fontaine, Ezop, Beydeba'dan fabl örnekleri getirir. Öðretmen sýnýfa bir þiir kaseti veya bir antolojisi getirir. Özlem Hayal Duygu TEMEL BECERÝLER DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Yaratýcý düþünme, Türkçeyi etkili kullanma, giriþimcilik, araþtýrma. 3.1 Yapým Ekleri ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Birleþik Kelimeler (3.2) Açýk uçlu soru tipleri, çalýþma yapraklarý, boþluk doldurma. Basit Türemiþ (3.3) Türemiþ Kelimeler (3.3) YAZIM Soru Edatý'nýn “mi” (3.1) “De, da” yazýmý (3.2) “Ki”nin Yazýmý (3.3) 14 ? Soru edatý “mi” nin yazýmýyla ilgili etkinlik yaptýrýlýr. ? Yardýmlaþma, mutluluk” kavramlarý üzerinde konuþulur. Aþaðýdaki sorular öðrencilere yöneltilir. 1. Yardýmlaþmayý seviyor musunuz? 2. Ýmkânýnýz olsa kimlere, nasýl yardým etmek isterdiniz? ? Öðrencilere cümleler yazdýrýlýr. Bu cümlelerde geçen “mi” soru edatýnýn cümleye ne gibi anlamlar kattýðý hakkýnda konuþulur. Ör: Karagöz oyunu baþladý mý? Sýdýka nine çýnarým kesilecek mi? ? Öðrencilere, karþýsýndakinin deðer yargýlarýný, duygu ve düþüncelerini anladýðýný hissettirecek etkili bir iletiþim kurmak amacýyla “kendisini baþkasýnýn yerine koyarak (empati kurarak) konuþma yöntemini kullanacaklarý söylenir. Ör: ”Bugün sýnýfta yaþananlarý hiç unutmayacaðým.” cümlesi tahtaya yazýlýr. Öðrencilerden iþitilebilir bir sesle konuþmalarý istenir. Ardýndan öðrencilerden bu cümleyi sýraýsyla korku, sevinç ve üzüntü duygularýyla ifade etmeleri istenir ve konuþmalarý sýrasýnda da bu örnekte uyguladýklarý gibi vurgu, tonlama ve duraklamaya dikkat etmeleri istenir. ? Öðrenciler beþ gruba ayrýlýr. Kendi grup arkadaþalrý ile birlikte bir fabl seçip fabldaki kahramanlarý canlandýrmaya yönelik kostümler getirmeleri istenir. ? Öðrencilere teþhis (kiþileþtirme) sanatýný kavratmak amacýyla ilgili bir etkinlik yapýlýr. Cümleler yazdýrýlýr. Bu cümlelerdeki teþhis sanatýný bulmalarý istenir. Ör: Ufukta gülüp duruyor alev saçlý bir güneþ. Ýki aðaç baþ baþa seyrediyor gökleri Gel þu dünyayý kirli libasýndan soy. ? Öðrencilere “de, da”larla ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Ör: Uzun zamandýr boyanmayan okul binasý, kir içinde kalmýþtý. Hasan yaþýndan da küçük gösteriyordu. Kurdeleler ay ýþýðýnda parlýyordu. Bir düþünün, biz gençler de bu vatanýn parýldayan güneþleri deðil miyiz? Yukarýda altý çizi “de, da”lar cümleden çýkarýlýrsa ne gibi bir deðiþiklik olur? Sorusu sorulur. ? Öðrencilere okuduklarý bir þiir veya parçada geçen bilinmeyen kelimeleri bulmalarýný ve bu kelimelerin anlamlarýný bulmalarý istenir. Bulduklarý bilinmeyen kelimelerin her birini ayrý ayrý kaðýtlara, kelimelerin anlamlarýný ayrý ayrý kaðýtlara yazmalarý isenir. Sonra bu kaðýtlarý bir kutunun içine koyacaklar. Her derste bir öðrenci bu kutudan bir kaðýt seçecek ve seçtiði kaðýtta kelime çýkarsa, kelimenin anlamýný, anlam çýkarsa da kelimeyi bulmalarý istenir. ? Öðrencilere yapýsý bakýmýndan kelimelerle (basit, türemiþ, birleþik) ilgili etkinlik yaptýrýlýr. ? Aþaðýdaki kutularda verilen kelimeler biri bir yönüyle diðerlerinden farklýdýr. Farklý olan kelimeyi örnekteki gibi yuvarlak içine alýnýz. Ör: 1. benlik biberlik çelik güzellik 2. toprak baþak bardak saçak 3. kazý kazak kazma kazýntý 4. uçaksavar uçurum uçurtma uçak ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA - DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR 114. Baþkalarýný rahatsýz etmeden dinler/izler. ETKÝNLÝKLER SÜRE/AY ? Öðretmen sýnýfa masal örnekleri getirir. Öðrenciler ................... seçtikleri masalýn adýný söylerler ve onu canlandýrýrlar. 115. Dinlenenle ilgili soru sormak, görüþ bildirmek için uygun zamanda söz alýr. ? Dinledikleri masaldan ne gibi sonuçlar çýkardýklarýný yazmalarý istenir. 116. Dinlediklerinin/izlediklerinin öncesi veya sonrasýna ait kurgular yapar. 117. Kelimeler arasýndaki anlam iliþkilerini kavrayarak birbiri ile anlamca iliþkili kelimelere örnek verir. ? Dinledikleri masalla ilgili soru oluþturmalarý istenir. 118. Tekerleme, sayýþmaca, bilmece ve yanýltmacalarý ezberler/kullanýr. ? Öðrenciden masal tekerlemeleri derlemeleri istenir. 119. Canlandýrmalarda, sesini varlýk ve kahramanlarý çaðrýþtýracak þekilde kullanýr. 120. Atasözü, deyim ve söz sanatlarýný uygun durumlarda kullanarak anlatýmý zenginleþtirir. 121. Duygu, düþünce, hayal, izlenim ve deneyimlerini yazarak ifade eder. TEMA 3 ? Öðrencilere masalýn sonunu kurgulamalarý istenir. DUYGULAR VE HAYALLER ? Masala baþlýk bulmalarý istenir. ALT TEMA ? Öðrencilere masal türünün farkýný anlatabilmek için bazý sorular sorulur. Umut - Metinde yaþanmasý mümkün olaylar var mý? - Masala nasýl bir giriþ yapýldý? - Masalda olaðanüstü varlýklar var mý? - Masalýn sonu nasýl bitti? KAVRAMLAR ? Öðrencilerle birlikte masal için yer, þahýs varlýk DERSE HAZIRLIK Öðretmen sýnýfa Türk ve dünya masallarýndan örnekler getirir. listesi oluþturulur. Öðrencilerden bu listelerden bir yer, þahýs ve varlýk isimlerini kullanarak bir masal yazmalarý istenir. Yer, þahýs ve varlýk isimlerini kullanarak bir masal yazmalarý istenir. Yazýlarýnda duygularýný yansýtmalarýný ve olaylarý kendi ifadeleriyle anlatmalarý istenir. Yazdýklarý masallarýn uygun yerlerine tekerlemelerini yerleþtirmeleri istenir. Masala bir baþlýk bulunmasý da istenir. Umut Evlilik Heyecan Sihirli ? Öðrencilere büyük harflerin kullanýldýðý yerlerle ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Ör: 1. Erzurumlu Emrah þiirlerinde yurt sevgisini iþlemiþtir. TEMEL BECERÝLER Türkçeyi doðru, güzel ve kullanma, yaratýcý düþünme, araþtýrma. DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR 2. Bilim ve Teknik dergisinde bu konuyla ilgili bir yazý okumuþtum. Deyim 3. Kurban Bayramý’nda köyümüze gitmiþtik. Eþ Anlamlý Kelimeler Hangi cümle/ cümlelerde dergi ve gazete isimleri büyük harfle yazýlmýþtýr? Basit Türemiþ (3.4) Birleþik Kelimeler .......2...... ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, çalýþma yapraklarý, boþluk doldurma, kýsa cevaplý soru tipleri. Hangi cümle/cümlelerde özel isimlerden türetilen kelimeler büyük harfle yazýlmýþtýr. YAZIM .......1...... Büyük Harflerin Yazýmý Hangi cümle/cümlelerde dinî bayram isimleri büyük harfle yazýlmýþtýr? .......3...... 15 ÖÐRENME ALANI : SÜRE/AY ................... OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER ? Öðrencilere mektup örneði verilir. Bu örnekteki kurallara 122. Metindeki anahtar kelimeleri anahtar kelimeleri belirler. 123. Okuduðu metinde geçen kelime, deyim ve atasözlerini cümle içinde kullanýr. TEMA 4 SEVGÝ 124. Konuþma metni hazýrlar. 125. Konuþmasýný bir ana fikir etrafýnda planlar. 126. Konuþma yöntem ve tekniklerini kullanýr. ALT TEMA Aile sevgisi 127. Anlamadýklarýný, merak ettiklerini sorar. 128. Yeni öðrendiði kelime, kavram, atasözü ve deyimleri kullanýr. 129. Elektronik ortamdaki yazýþmalarda biçimle ilgili kurallara uyar. 130. Yazýsýnda sebep-sonuç iliþkileri kurar. KAVRAMLAR 131. Yazýsýna konunun ve türün özelliðine uygun bir giriþ yapar. 132. Bildirme yazýlarý yazar. Öðüt Mektup Öðrenme 133. Ýsimlerin cümledeki iþlevlerini kavrar, isimleri iþlevlerine uygun olarak kullanýr. Kýzgýnlýk Duygu Düþümce Deneme Büyüme Kusursuz Yanýlgý DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR DERSE HAZIRLIK Öðretmen sýnýfa bir mektup ve elektronik posta örneði getirir. Öðrencilere “Yazma” bölümünde kullanmalarý için bir zarf bir A4 kaðýdý getirmeleri söylenir. Yaratýcý düþünme, giriþimcilik, kiþisel ve sosyal deðerlere önem verme, problem çözme. Ýsim çeþitleri ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, çalýþma yapraklarý, boþluk doldurma. Deyim YAZIM Özel isimler Nokta Kelimeler Sürü Çiçekler Mustafa Özel Cins Teklik Çokluk Topluluk Soyut Somut TEMEL BECERÝLER Ýsim - Özel Ýsim - Tekil Ýsim - Cins Ýsim - Somut Ýsim - Soyut Ýsim - Çoðul Ýsim - Topluluk Ýsmi dikkat çekilir. ? Mektubun planýna uygun mektup yazmalarý istenir. ? Okuduklarý metinde geçen duygu ve düþünceleri birbirleriyle paylaþacaklar. Tartýþma sonunda varýlan ortak düþünceler not edilmesini ve metinler halinde arkadaþlarýyla paylaþmalarý istenir. ? Daha sonra metindeki anahtar kelimelerin bulunmasý istenir. ? Deyimlerle ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Ör: DEYÝMLER ANLAMLARI Koruyup kollamak Kendini alamamak Tedirgin etmek Baþýna kakmak Köþeye sýkýþtýrmak ? Öðrencilere “Sabah sabah sýnýfa girdiðimde gözlerimin içine bakacak pýrýl pýrýl öðrencilerin karþýsýna çýkma heyecaný, kalbimde her gece taptaze bir çiçek açar.” cümlesini tahtaya yazýnýz. “Sabah, sýnýf gözler, kalp, çiçek” kelimelerinin altlarý çizilir. ? Bu kelimelerin “açar” kelimesiyle anlam farký olup olmadýðý sorulur. “Sabah, sýnýf, gözler, kalp, çiçek” kelimelerinin herhangi bir nesne ya da varlýðý karþýlayýp karþýlamadýðý sorulur. ? Ardýndan öðrencilere “isim” kavramýna ulaþmalarý saðlanýr. ? Öðretmen öðrencilere özel ismi kavratmak amacýyla aþaðýdaki sorular sorulur. ”Ayþe ismini çok duymuþsunuzdur. Sýnýfýnýzda ayný ismi taþýyan arekadaþýnýz olabilir. Peki, bunlarýn saçlarý, huylarý, sesleri kýsacasý bütün özellikleri birbirine benziyor mu?” Ýki farklý ilde bulunan kütüphanelerin adlarý ayný olabilir. Peki bu durum o kütüphanelerin çalýþanlarý, iþlevleri, fiziksel yapýlarý, yani bütün özelliklerinin ayný olduðu anlamýna geliyor mu? Öðretmen: Özel isimlerin yalnýzca bir varlýðý karþýladýpýný belirtir. Ýsim çeþitleri ile ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Ör: Aþaðýdaki tabloda yer alan isimlerin özelliklerini örnekteki gibi iþaretleyiniz. 16 ? Öðrencilere ana dilimiz hakkýnda bir araþtýrma ödevi verilir. - Türkçenin ana dil olarak konuþulduðu ülkeler hangileridir.? - Anayasamýzýn Türkçe ile ilgili maddesi hangisidir? Bu maddeyle ilgili açýklama nedir? ? Öðrencilerin birikimlerini harekete geçmek için aþaðýdaki sorularý tahtaya yazarak bu sorular, öðrencilere sorulur: 1. Çocuklar konuþmayý kimlerden ve nasýl öðrenirler? 2. Ýnsanlarla niçin konuþuruz? 3. Türkçeyi niçin severiz? ? Öðrencilere karýþýk olarak sýralanmýþ kelimeler verilir. Bu kelimelerin doðru diziliþini bulmalarý istenir. Ör: Kuþomkan - konuþmak Þemitili - iletiþim Kalaþman - anlaþmak Melike - kelime ? Öðrencilere noktanýn kullanýmý ile ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Ör: - II. Mehmet Ýstanbul’u feth edince Fatih ünvanýný aldý. - Yoðun kar nedeniyle tren 13.20’de hareket etmeyecek. - Bu göreve 13.05.1980 tarihinde baþladým. ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA - DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 134. Anlatýmýn kimin azðýndan yapýldýðýný belirler. Öðrencilere Ýstanbul Liseli Küçük Hasan adlý hikâye verilir. Öðrencilerden “Ýstanbul Liseli Küçük Hasan” adlý hikâyenin sonunu kurgulamalarý istenir. Öðrencilerden çalýþma kitabýnda yer alan dilekçe örneði yapýlýr. Öðrencilere “Bayrak” þiirinden alýnan bölümün kendilerinde uyandýrdýðý duygularý ifade eden bir paragraf yazmalarý istenir. Öðrencilerden dilimize yerleþmemiþ yabancý kelimelerin yerine Türkçe karþýlýklarýnýý kullanmalarý için ilgili etkinliði yapýlýr. Daha sonra dinledikleri Eskici metninden yola çýkarak bir þiir yazmalarý ve þiiri süslemeleri istenir. Öðrencilere cümleler yazdýrýlýr ve bu cümlelerde altý çizili bilinmeyen kelimenin anlamlarýný bulmalarý istenir. Ör: Cümleler Sözcük Anlamý 1. Büyük iþler yapmak için vazifeye soyunan Küçük Hasan güle güle. 135. Kelimeler arasýndaki anlam iliþkilerini kavrayarak birbiriyle anlamca iliþkili kelimelere örnek verir. 136. Okuduklarýndan hareketle öðrendiði kelimelerden sözlük oluþturur. 137. Konuþurken nefesini ayarlar. 138. Okul dergisi ve gazetesi için yazýlar hazýrlar. 139. Yazma yarýþmalarýna katýlýr. 140. Sesini ve beden dilini etkili kullanýr. 141. Sözün ezgisine dikkat ederek okur. 142. Okuduklarýný kendi hayatý ve günlük hayatla karþýlaþtýrýr. 143. Yapmacýktan, taklit ve özentiden uzak bir sesle konuþur. 144. Yazdýklarýný biçim ve içerik yönünden deðerlendirir. 145. Zamirlerin cümledeki iþlevlerini fark eder, zamirleri iþlevlerine uygun olarak kullanýr. 146. Konuþmacýnýn sözünü kesmeden sabýr ve saygýyla dinler. 147. Yazdýklarýný dil ve anlatým yönünden deðerlendirir. DERSE HAZIRLIK Öðrencilerden derste kullanmak için sözlük getirecekler. Öðrencilerden Kurtuluþ Savaþý ile ilgili resim getirmelerini isteyiniz. Atatürk'ün Türk diline verdiði önemi gösteren bir sözünü bulmalarý istenir. SÜRE/AY ................... TEMA 4 SEVGÝ ALT TEMA Vatan Sevgisi Bayrak Sevgisi Ana Dili Sevgisi 2. Hocam sizden bir istirhamým var. 3. Týbbiyeliler de gönüllüydü. KAVRAMLAR 4. Ýstanbul Lisesi’nin de hastahaneye çevrilme zarureti doðdu. Vatan Bayrak Öðrencilere hikâyede anlatýmýn kimin aðzýndan yapýldýðýný belirlemek için aþaðýdaki sorular sorulur: - Hikâyenin yazarý olaylarýn içinde yer alýyor mu? - Hikâyede olaylarý kim anlatýyor? Atatürk Özgürlük Cephe Öðrencilere eþ ve zýt anlamlý kelimelerle ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Ör: - Bahçe kapýsýnýn önünde duran araba gelen giden insanlarýn dikkatini çekiyordu. - Yaþlý kadýn elinde tuttuðu poþeti yere býraktý. - Genç adam ihtiyar adamýn elini tutarak yolun karþýsýna geçirdi. - Arka sýrada duran çocuk birden bayýldý. Öðrencilere aþaðýdaki þekil çizilir ve onlara bayrak neyi çaðrýþtýrýyorsa o kelimeyi örnekteki gibi yazmalarý istenir. sevgi Bayrak Savaþ Þehit Ülke Barýþ Millet DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR baðýmsýzlýk Eþ Anlamlý Kelimeler Zýt Anlamlý Kelimeler TEMEL BECERÝLER Giriþimcilik, bilgi ve teknolojilerini kullanma, araþtýrma, yaratýcý düþünme, milli-manevi ve evrensel deðerlere duyarlý olma. AÇIKLAMALAR Öðrencilerinize vermiþ olduðunuz araþtýrma ödevlerinin bir kýsmýný sýnýfta okutunuz. Sonra bu ödevleri toplayýnýz. Ödevini yapaný, yapmayaný not ediniz. Dönem sonu yapýlan deðerlendirme bu dosya önemli yer tutacaktýr. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, uzun cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma , açýk uçlu sorular, açýk uçlu sorular. Öðrencilerin birikimlerini harekete geçirmek için aþaðýdaki sorular sorulur: - Bayraðýmýz neyin sembolüdür. - Bayraðýmýza niçin sayý duyarýz? - Bayrak törenleri ne zaman yapýlýr? - Bayrak nerelere ve ne zaman asýlýr? Öðrencilere teþbih (benzetme) sanatýný kavratmak amacýyla “Bayrak” þiirinde geçen benzetmeleri bulmalarý istenir. Ör: Kýz kardeþimin gelinliði; þehidimin son örtüsü, Iþýk ýþýk dalga dalga bayraðým. Öðrencilere zamir konusunu kavratmak için konuyla ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Aþaðýdaki cümleler tahtaya yazdýrýlýr. Altý çizili kelimelerin hangi kelimelerin yerine kullanýldýðý sorulur. - Ayþe, Sima’yý arýyordu, onu bulamamýþ. - Kýrmýzý kalem kýrýldý, þunu uzatýr mýsýnýz? - Pazardan ne alacaktýr? - Ahmet, Sait ve Büþra sýnýfta oturuyor bazýlarý da dýþarý çýkýyordu. Bu cümlelerde geçen “onu, þunu, bunu, ne bazýlarý” ismin yerine kullanýlýr. Bu tür kelimelere “zamir” denir. 17 Zamirler YAZIM Dilekçe Büyük Harflerin Kullanýmý Nokta ÖÐRENME ALANI : SÜRE/AY ................... OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER ? Metni okurken zihinlerinde oluþan sorularý yazmalarý 148. Konuþma sýrasýnda sorular sorulara açýk, yeterli ve doðru cevaplar verir. istenir. ? Okuduklarý metni kendi cümleleriyle özetlemeleri istenir. 149. Konuþmasýný sesini ve beden dilini kullanma yönünden deðerlendirir. TEMA 5 ZAMAN VE MEKAN ? Öðrencilere karýþýk olarak verilen reimlerin olay sýrasýna göre dizilmesi istenir. ? Deyimlerin anlamlarýyla eþleþtirme etkinliðinin 150. Kaðýt ve sayfa düzenine dikkat eder. yapýlmasý. Ör: 151. Yazacaklarýnýn taslaðýný oluþturur. DEYÝM ANLAM 152. Hâl eklerinin iþlevlerini kavrar. Dost canlýsý 152. Ýyelik eklerinin iþlevlerini kavrar. Yüreðini daraltmak Merdiven dayamak ALT TEMA Þehirler Zaman Ýçinde ? Öðrencilere virgülle ilgili etkinlik yaptýrýlýr. 153. Ayný kavram alanýna giren kelimeleri anlam farklýlýklarýný dikkate alarak kullanýr. Ör: - Tarihi konaðýn çatýsý, balkonlarý, bahçe duvarlarý, hâlâ sapasaðlamdý. - Karlar eriyince sular akar, akar, akar, dereler taþar. 154. Olay yazýlarý yazar. Yurdumuz - Bafra’ya gideceðim. 155. Kelimeler arasýndaki anlam iliþkilerini kavrayarak birbiriyle anlamca iliþkili kelimelere rnek verir. - Hayýr, gezi plânýmýzý yapmadýk. - Bu, yaþlý aðaçlarý kýþlýk odun yapmak için kesti. ? Öðrencilerin oluþturduðu efsaneleri sýnýfta sunmalarýnýn saðlanmasý. 156. Beðendiði kýsa yazýlarý ezberler. ? Öðrencilere iyelik ekleri ile ilgili etkinlik yaptýrýlýr. KAVRAMLAR Çevre ? Aþaðýdaki cümlelerde boþ býrakýlan yerlere 157. Düþünce yazýlarý yazar. kutucuklardaki iyelik eklerinden uygun olanlarý getiriniz. 158. Ýsim tamlamalarýnýn kuruluþ ve anlam özelliklerini kavrar. Yayla Öðretmenlerimin düþünceleri benim düþünceler ................... ile aynýydý. DERSE HAZIRLIK Köy Tezgah Senin burnu ..........da iyi koku alýyormuþ. Onlarýn resim ........ bu ay sonunda sergilenecekmiþ. Evliya Çelebi Çöl Ör: Öðrenciler, Anadolu'da ya da Kýbrýs'ta belirli bir þehirde bulunan turistik tarihî ya da doðal güzellik deðeri olan yerlerin fotoðraf veya resimler getirir. Kütüphanede onun kitabý ......... olmasaydý bu iþi yetiþtiremezdik. Öðrencilere ayný kavram alanýna giren kelimeleri sezmeleri amacýyla aþaðýdaki kelimeler tahtaya yazýlýr. Ör: göl deniz, pýnar, nehir, dere, akarsu vb. bulut DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR çiçek kuþ gezgin Öðrencilere üç nokta ile ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Ýsim Tamlamalarý Ör: Daðýn güney yamacýndaki kar erimiþti fakat kuzey yamacý... (Belirtili, Belirtisiz, Takýsýz, Zincirleme Ýsim Tamlamalarý) Ýyelik Ekleri Hâl Ekleri - Sana uðurlar olsun... Ayrýlýyor yolumuz! - Muhtar Halil... Muhtar Halil, bre!.. - Kimsin TEMEL BECERÝLER - Canan... Öðrencilerden Anadolu’nun tarihî, turistik ve doðal güzellikleri araþtýrmalarý istenir. Yaratýcý öðrenme, araþtýrma Kýsa çizgi ile ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Kýsa çizginin kullanýldýðý cümleler yazýlýr ve nerede kullanýldýðý belirtilir. YAZIM Öðrenciler dört gruba ayrýlýr. Her gruba bir mevsim ismi verilir. Gruplardan bu mevsimlerin kendi çevrelerinde nasýl yaþandýðýný anlatmasý istenir. Virgül ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Üç Nokta Çoktan seçmeli, boþluk doldurma, kýsa cevaplý soru tipleri. Kýsa Çizgi Öðrencilere isim tamlamalarýyla ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Aþaðýdaki cümlelerdeki isim tamlamalarýnýn bulunmasý istenir. Ör: Bahar geldiðinde nisan yaðmurlarý topraðý besler. Kar taneleri aðaçlarý dantel gibi örüyordu. Son günlerde suyun rengi de bozuldu. Kelebeklerin kanatlarý ile mutluluk gönderiyorum size. Bahçemizdeki aðacýn yapraklarý bu sene erken döküldü. 18 ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA - DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 160. Konuþmasýný bir ana fikir etrafýnda planlar. ? Öðrencilere metindeki düþünceyi geliþtirme yollarýný 161. Konunun özelliðine uygun düþünceyi geliþtirme yollarýný kullanýr. ? Ýki kiþinin baþýndan geçen olaylarý önem derecesine 162. Yazdýklarýný yazým ve noktalama kurallarýna uygunluk yönünden deðerlendirir. ? Öðrencilere düþünmeyi geliþtirme yollarý ile ilgili 163. Sýfatlarýn cümledeki iþlevlerini fark eder, sýfatlarý iþlevlerine uygun olarak kullanýr. SÜRE/AY ................... bulmaya yönelik etkinlik yapýlýr. göre sýralamalarý yazdýklarý metni resimlemeleri istenir. TEMA 5 etkinlik yaptýrýlýr. ZAMAN VE MEKAN ? Öðrenciler bir düþünce yazýsý yazarlar. Bu yazýyý yazarken düþünmeyi geliþtirme yollarýndan bir tanesini kullanýr. Ör: ALT TEMA - Tanýmlama Zaman - Tanýk gösterme - Örnekleme - Benzetme KAVRAMLAR - Karþýlaþtýrma Okumuþ - Sayýsal verilerden yararlanma DERSE HAZIRLIK Öðrencilere sýfatlarla ilgili etkinliðin yaptýrýlmasý. Sýfat çeþitlerini bulmalarý istenir. Zaman Kýymet Ör: Korkunç - Masanýn üstünden kýrmýzý kalemi al. Kötü - Güzel sözleri etrafa neþe saçýyordu. - Beþ gün oldu ama hâlâ Yararlý Tercüme Mülk Mal DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Sýfatlarýn Cümledeki Ýþlevi Sýfat Çeþitleri TEMEL BECERÝLER Yaratýcý düþünme, araþtýrma yapma, Türkçeyi güzel kullanma. YAZIM ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Týrnak Ýþareti Çoktan seçmeli, açýk uçlu soru tipi, boþluk doldurma, çalýþma yapraklarý. Yay Ayraç 19 ÖÐRENME ALANI : SÜRE/AY ................... OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 164. Metinde ortaya konan sorunlara farklý çözümler üretir. ? Öðretmen müzik eþliðinde metni okurken 165. Okuduklarýyla ilgili duygu ve düþüncelerini arkadaþlarýyla paylaþýr. TEMA 6 DOÐA VE EVREN ALT TEMA Çevrenin Korunmasý Yaðmur Doðadaki Fiziksel Deðiþiklikler KAVRAMLAR Özgürlük Okumuþ 166. Sorunlarýna konuþarak çözüm arar. geçen renklerden bazýlarýný yazdýrýr ve bu renklerin yazara neler çaðrýþtýrdýðý sorulur. 167. Düþünce yazýlarý yazar. 168. Sýfat tamlamalarýnýn kuruluþ ve anlam özelliklerini kavrar. Ör: 169. Edat, baðlaç, ünlemlerin iþlevlerini ve cümleye kazandýrdýklarý anlam özelliklerini kavrar; bu kelimeleri iþlevlerine uygun olarak kullanýr. - gece mavisi: Þiir Dere - deniz mavisi: kararsýz ve hýrçýn - su mavisi: - uçuk mavi: - gökyüzü mavisi: 170. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki yardýmcý fikirleri/duygularý belirler. - beyaz: 171. Duygu, düþünce, hayal, izlenim ve deneyimlerini sözlü olarak ifade eder. - gri: - siyah: ? Öðrencilerden defterlerine doðal yaþamý korumak 172. Kelimeleri cümlede farklý görevlerde kullanýr. 173. Metinde ortaya konan sorunlara farklý çözümler üretir. ve çevreyi temiz tutmak için neler yapmamýz gerektiðini bir metin yazmalarýný, bir düþünceden diðer düþünceye doðal bir akýþ içinde geçmeleri istenir. Yazacaklarý metnin bir düþünce yazýsý olmasý istenir. ? Öðrencilere sýfat tamlamalarý ile ilgili etkinlik yaptýrýlýr. ? Aþaðýdaki cümlelerdeki sýfat tamlamalarý bulunur. Neþe-Renk Yaðmur ? Sýfat tamlamalarý ile ilgili etkinliðin yapýlmasý. ? Öðretmen öðrencilere okuduklarý metnin içinde Çevre Masal öðrencilerinize renk akýþý ile içerik arasýnda ilgi kurmaya yönelik etkinlik yapýlýr. Metinle ilgili duygu ve düþüncelerini paylaþmalarý istenir. Ör: DERSE HAZIRLIK - Uçsuz bucaksýz bir mucizedir gökyüzü mavisi. Araþtýrma: - Renkli bir bahar aydýnlýðý. Öðrenciler, hikâye ve romanlardan, doðayý anlatan bölümler araþtýrýr. - Bulutsuz gökyüzü rengi... ? Öðrencilere sýnýfý üç gruba ayýracaðýnýz söylenir. Birinci gruba, metnin altý paragrafýna, ikinci gruba metnin sonraki sekiz paragrafýna, üçüncü gruba ise metnin son dört paragrafýna bakmalarý istenir. Her gruptan okuduklarý bölümleri ana hatlarýyla özetlemesi istenir. Gruplara bölümlerin özetleri okutulur. ÖZetlerini bir cümle ile ifade etmelerini söyledikten sonra sýnýfa metnin bütününde ne anlatýldýðý sorulur. Köprü Yaðmur Dünya Bahar ? Öðrencilere ksme iþareti ile ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Cümleler verilir. Kesme iþareti nerede kullanacaklarý sorulur. Kitap Ör: DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR TEMEL BECERÝLER - TBMM’nin 87’nci yýl dönümünü kutladýk. Kiþisel ve sosyal deðerlere önem verme, yaratýcý düþünme, ileti kurma, araþtýrma. - Binanýn 13’üncükatýnda çevreyi seyrettik. - TEMA’nýn Hayrettin Karaca’nýn giriþimleriyle kurulduðunu biliyor muydunuz? Sýfat Tamlamalarýnýn Çeþitleri - Nasrettin Hoca’nýn fýkralarý baþka ülkelerde de biliniyor. Eþ Anlamlý Kelimeler ? Öðretmen sýnýfý beþ gruba ayýrýr. “Orman, aðaç, Zýt Anlamlý Kelimeler ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Mecaz Anlamlý Kelimeler Çoktan seçmeli, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma. YAZIM dikme, yangýn, kayma, toprak, sel, zarar, erozyon, önlem” gibi kelimeleri kaðýtlara yazar. Yazýlan kaðýtlar bir torbaya atýlýr. Her grubun torbadan iki kelime seçmesi istenir. Gruplara belirledikleri konu hakkýnda konuþmalarý söylenir. ? Öðrencilerden deprem, sel, orman yangýnlarýnýn doðada meydana getirdikleri deðiþikliklerin yaþamýmýzý nasýl etkilediðini doðadaki fiziksel deðiþikliklerin canlýlar üzerindeki etkisini anlatan bir haber yazmalarý istenir. Yay Ayraç 20 ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA - DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER SÜRE/AY ? Kelime çalýþmalarýyla ilgili etkinliðin yapýlmasý. ................... ? Resimlerle ilgikþ paragraf yazýlýr. TEMA 5 ? Metinde geçen varlýklarýn isimlerine dikkat çekmek amacýyla hazýrlanan etkinliðin yaptýrýlmasý. ZAMAN VE MEKAN ? Öðrenciler seçtikleri anahtar kelimelerle bir gezi yazýsý yazacaklar. ? Kesme iþareti ile ilgili etkinlik yapýlýr. ? Edat, baðlaç, ünlemle ilgili etkinliðin yaptýrýlmasý. ? Metinde geçen “pöhrenk” þer, itiraf etmek, ziynet, korungu, mamur, mirasyedi” kelimelerinin geçtiði cümleler sýrasýyla okunacak. Öðrenciler, her cümleyi okuduktan sonra kelimelerin anlamlarýný tahmin edecekler ve tablodaki uygun yere yazacaklar. ALT TEMA 5.7.. Þehirler 5.8. Ülkeler 5.9. Dünya ? Deyimleri cümlede kullanmalarý istenecek. ? Metindeki öznel ve nesnel yargýlarý bulacaklar. ? Öðrenciler öz deðerlendirme formunu dolduracaklar. ? Öðrencilere görsel unsurlarla dinlenenler arasýnda ilgi kurmaya yönelik etkinlik yapýlacak. DERSE HAZIRLIK ? Kesme iþareti ile ilgili etkinlik yapýlacak. Öðretmen sýnýfa doða tasviri içeren bir yazý getirir. ? Öðrenciler kelimeleri cümlede farklý görevlerde Orman yangýnlarý, erozyon, küresel ýsýnma ile ilgili gazete haberi veya yazýlar getirilir. KAVRAMLAR Þehir/kent/köy Ülke Dünya kullanacaklar. Altý çizili kelimeleri türleriyle eþleþtirmeleri istenecek. Araþtýrma: Erozyonla ilgili bilgi toplayacak öðrenciler. DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR TEMEL BECERÝLER Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma, yaratýcý düþünme, araþtýrma yapma. Ünlem Olan Kelimenin Cümleye Kattýðý Anlam ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME YAZIM Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, boþluk doldurma, çalýþma yapraklarý. Edat Baðlaç Ünlem Kesme Ýþareti 21 22 Türkçe Sosyal Bilgiler 7 24 7 SINIF TÜRKÇE ANA TEMA VE ALT TEMALARI Alt Temalar Ögrenme Alani Tema Okuma-Yazma, Konusma, Dilbilgisi Iletisim becerileri Iletisimsizlik Uluslar arasi iletisim Diger canlilarda iletisim 1. Iletisim Okuma-Yazma, Konusma, Dilbilgisi 2. Atatürkçülük Okuma-Yazma, Konusma, Dilbilgisi 3. Kavramlar ve Çagrisimlar Okuma-Yazma, Konusma, Dilbilgisi Okuma-Yazma, Konusma, Dilbilgisi Okuma-Yazma, Konusma, Dilbilgisi Önerilen Süre 4. Milli Kültür 5. Doga ve Evren 6. Toplum Hayati 4 Hafta Atatürk'ün fikir hayati Atatürk'ün sanat ve insan sevgisi Atatürk'ün milli kültüre verdigi önem Atatürk'ün Türk tiyatrosuna verdigi önem Atatürk'ün Türk diline verdigi önem Bilmece Rüya, hayal Estetik zevk Zitliklar Oyun-Spor Kültürel miras Türk büyükleri Türk müzigi Çevrenin korunmasi Deniz sevgisi Kar-yeryüzü ve uzay Canlilar Komsuluk iliskileri Yardimlasma Dayanisma Konuk severlik 25 5 Hafta 4 Hafta 5 Hafta 3 Hafta 2 Hafta Ölçme ve Degerlendirme Rapor hazirlama Açik uçlu sorular Kisa cevapli sorular Çalisma yapraklari Eslestirmeli sorular Proje çalismasi Mülakat Tutum ölçekleri Esli degerlendirme Bosluk doldurma Çalisma yapraklari Açik uçlu sorular Kisa cevapli sorular Proje çalismasi Rapor hazirlama Eslestirmeli sorular Tutum ölçekleri Esli degerlendirme Rapor hazirlama Açik uçlu sorular Proje çalismasi Eslestirmeli sorular Tutum ölçekleri Çalisma yapraklari Esli degerlendirme Çalisma yapraklari Proje çalismasi Rapor hazirlama Tutum ölçekleri Esli degerlendirme Açik uçlu sorular Rapor hazirlama Proje çalismasi Tutum ölçekleri Esli degerlendirme Açik uçlu sorular Kisa cevapli sorular Proje çalismasi Eslestirmeli sorular Çalisma yapraklari Rapor hazirlama Tutum ölçekleri Esli degerlendirme Kisa cevapli sorular Güdümlü Konuþma Yöntemi Güdümlü Yazma Yöntemi I. TEMA: ÝLETÝÞÝM Metnin Türü Söyleþi 4 Yazým(Ýmlâ) Dilbilgisi “Ki” Baðlacý ve Eki Anlamýna “De” Baðlacý ve Eki GöreFiiller “Mi” Soru Edatý (iþ, oluþ, durum) Ýletiþim Becerileri Soru Sorarak Okuma Yöntemi Güdümlü Konuþma Yöntemi Okuma Tiyatrosu Yöntemi Tartýþarak Konuþma Yöntemi Dilbilgisi Ünlü Daralmasý Þahýs Ekleri Özne Duyulardan Hareketle Yazma Yöntemi Diðer Canlýlarla Ýletiþim Kendini Konuþanýn Yerine Koyarak Dinleme Yöntemi Ýþaretleyerek Okuma Yöntemi Katýlýmlý Konuþma Yöntemi Metnin Türü Deneme Metnin Türü Tiyatro ÝLETÝÞÝM Ýletiþimsizlik Uluslararasý Ýletiþim Dilbilgisi Bildirme Kipleri Haber Kipleri Duyulardan Hareketle Yazma Yöntemi Dilbilgisi Mastar Halindeki Fiiler Bildirme Kipleri Dilek Kipleri Metnin Türü Masal Kavram Haritalarý 3 Dilek Kiplerinin Çeþitleri Fiillerin Olumlu Çekimi Fiillerin Olumsuz Çekimi Dilbilgisi Bir Metinden Hareketle Yeni Bir Metin Oluþturma Yöntemi Metnin Türü Deneme Kontrollü Yazma Yöntemi Not Alarak Okuma Yöntemi Metnin Türü Makale Not Alarak Dinleme Yöntemi Metin Tamamlama Yöntemi Tahmin Ederek Okuma Yöntemi Yaratýcý Konuþma Yöntemi Atatürk’ün Türk Tiyatrosuna Verdiði Önem Notalarda Dinleme Yöntemi Yazým(Ýmlâ) Kesme Ýþareti Ýkna Ederek Okuma Yöntemi Atatürk’ün Milli Kültüre Verdiði Önem Fiillerde Anlam Kaymasý Dilbilgisi Atatürk’ün Türk Diline Verdiði Önem Metnin Türü Makale Ek Fiil Dilbilgisi Ýþaretleyerek Okuma Yöntemi ATATÜRKÇÜLÜK Atatürk’te Sanat ve Ýnsan Sevgisi Dilbilgisi Zarflar Sayýlarýn Yazýmý Güdümlü Konuþma Yöntemi Güdümlü Yazma Yöntemi Dil Bilgisi Birleþik Zamanlý Fiil Güdümlü Yazma Yöntemi Söz Korosu Yöntemi Atatürk’ün Fikir Hayatý Metnin Türü Þiir Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Konuþma Yöntemi II. TEMA: ATATÜRKÇÜLÜK Bir Metni Kendi Kelimeleriyle Yeniden Oluþturma Yöntemi Metnin Türü Aný Yazým Eðik Çizgi Kavram Haritalarý 4 Dilbilgisi Basit Fiiller Birleþik Fiiller Güdümlü Konuþma Yöntemi Yazým Virgül Sesli Okuma Yöntemi Metnin Türü Bilmece Bilmece Bir Metinden Hareketle Yeni Bir Metin Oluþturma Yöntemi Rüya, Hayal Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Konuþma Yöntemi Yazým Ýki Nokta Metnin Türü Deneme Sessiz Okuma Yöntemi Estetik Zevk Tartýþma Yöntemi Ýle Okuma Yaratýcý Yazma Yöntemi Eleþtirel Okuma Yöntemi Zýtlýklar Metnin Türü Söyleþi Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Yazma Yöntemi Seçici Dinleme Yöntemi Metnin Türü Þiir KAVRAMLAR VE ÇAÐRIÞIMLAR Dilbilgisi Yardýmcý Birleþik Fiil Deyimleþmiþ Birleþik Fiil Kurallý Birleþik Fiil Birleþik Fiiller III. TEMA: KAVRAMLAR VE ÇAÐRIÞIMLAR Yaratýcý Konuþma Yöntemi Güdümlü Yazma Yöntemi Yazým Üç Nokta Kavram Haritalarý 3 Metnin Türü Söyleþi Güdümlü Konuþma Yöntemi Oyun-Spor Dilbilgisi Zaman Zarflarý Yazým Soru Ýþareti Güdümlü Yazma Yöntemi Yazým Eðik Çizgi Kültürel Miras Yazým Ünlem Ýþareti Soru Sorarak Okuma Yöntemi Türk Müziði Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Konuþma Yöntemi Bir Metni Kendi KelimeleriyleYeniden Oluþturma Yöntemi Ýle Yazma Eleþtirel Okuma Yöntemi Zýtlýklar Metnin Türü Söyleþi Bir Metinden Hareketle Yeni Bir Metin Oluþturarak Yazma Yöntemi Metnin Türü Hikâye Yaratýcý Yazma Yöntemi MÝLLÎ KÜLTÜR Metnin Türü Biyografi Dilbilgisi Anlam Kaymasý Kelime Kavram Havuzundan Seçerek Konuþma Yöntemi IV. TEMA: MÝLLÝ KÜLTÜR Yaratýcý Konuþma Yöntemi Güdümlü Yazma Yöntemi Yazým Üç Nokta Kavram Haritalarý 4 Sesli Okuma Yöntemi Sesli Okuma Yöntemi Metin Tanýmlama Yöntemi ile Yazma Çevrenin Korunmasý Ýkna Etme Yöntemi Ýle Konuþma Dilbilgisi Ýsim Ek-Fiille Çekimlenmiþ Ýsim Metnin Türü Gezi Yazýsý V. TEMA: DOÐA VE EVREN Yazým Köþeli Ayraç Metnin Türü Þiir Deniz Sevgisi Dil Bilgisi Kip Çekimi Birleþik Zamanlý Fiil Kar - Yeryüzü ve Uzay Seçici Dinleme Yöntemi Metnin Türü Hikâye Metnin Türü Hikâye Bir Metinden Hareketle Yeni Bir Metin Oluþturma Yöntemi Sesli Okuma Yöntemi Canlýlar Katýlýmlý Konuþma Yöntemi Yaratýcý Okuma Yöntemi Güdümlü Konuþma Yöntemi DOÐA VE EVREN Ses Korosu Yöntemi Ýle Okuma Bir Metinden Hareketle Yeni Bir Metin Oluþturma Yöntemi ile Yazma Yazým Köþeli Ayraç Kavram Haritalarý Dilbilgisi Zaman ve Kip Çekimlerinde Ek Fiilin Ýþlevi 3 Eleþtirel Okuma Yöntemi Metin Tamamlama Yazma Yöntemi Komþuluk Ýliþkileri Kelime ve kavram Havuzundan Seçerek Konuþma Yöntemi Metnin Türü Söyleþi VI. TEMA: TOPLUM HAYATI Yardýmlaþma Söz Korosu Yöntemi Ýle Konuþma Dayanýþma Metnin Türü Þiir Metnin Türü Deneme Ýþaretleyerek Okuma Yöntemi Konukseverlik Eleþtirel Okuma Yöntemi Bir Metinden Hareketle Yeni Bir Metin Oluþturma Yöntemi Güdümlü Konuþma Yöntemi Yaratýcý Konuþma Yöntemi Duyulardan Hareketle Yazma Yöntemi Katýlýmsýz Dinleme Yöntemi TOPLUM HAYATI Dil Bilgisi Birleþik Zamanlý Fiiller Metnin Türü Hikâye Dil Bilgisi Zaman ve Kip Çekimlerinde Birleþik Yapýlarýn Fiile Kazandýrdýðý Anlam Güdümlü Yazma Yöntemi Yazým Köþeli Ayraç Kavram Haritalarý ÖÐRENME ALANI : SÜRE/HAFTA OKUMA- YAZMA- KONUÞMA-DÝNLEME KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 1. Okuma yöntem ve tekniklerini kullanýr. 2. Metnin baðlamýndan hareketle kelime ve kelime gruplarýnýn anlamýný çýkarýr. 3. Metindeki sebep-sonuç iliþkisini fark eder. 4. Metne iliþkin sorulara cevap verir. 5. Metnin türüyle ilgili özellikleri kavrar. 6. Okuduðu metinde geçen kelime, deyim ve atasözlerini cümle içinde kullanýr. 4 TEMA 1 ÝLETÝÞÝM ALT TEMA 1.1 Ýletiþim becerileri 7. Okuma planý yapar. 8. Ailesiyle birlikte okuma saatlerini düzenler. 9. Atasözü, deyim ve söz sanatlarýný uygun durumlarda kullanarak anlatýmýný zenginleþtirir. 10. Kaðýt ve sayfa düzenine dikkat eder. 11. Tekrarcý düþmeden yazar. KAVRAMLAR 12. Fiillerin anlam özelliklerini kavrar. Dil Acý Dil Tatlý Dil DERSE HAZIRLIK DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Atasözleri ve Deyimler sözlüðü ve Türkçe sözlük getirecekler. ? Öðrencilerden kendilerine sözlü olarak kullanacaklarý bir defter tutmalarý ve bir yýl boyunca iþleyecekleri metinlerde geçen, öðrendikleri kelimelerin bu deftere kaydedilmesi istenir. ? Öðretmen öðrencilerin oluþturduklarý sözlükleri zaman zaman kontrol etmeli ve öðrencileri yeni kelimelerden sözlük oluþturma süreçlerine katkýda bulunmalýdýr. ? Öðrencilerin birikimlerini harekete geçirmek amacýyla aþaðýdaki cümleler tahtaya yazýlýr ve bu cümlelerdeki görüþlere katýlýp katýlmadýklarý sorulur. - Ýnsanlarý doðru algýlayabilmemiz için onlarý iyi dinlememiz gerekir. - “Ýyi günler, günaydýn, iyi akþamlar” gibi sihirli sözcükleri kullanmak iletiþimin baþlangýcýdýr. - Ön yargýlar kiþileri yanlýþ algýlamamýza neden olabilir. - Ýnsanlar sözlü ya da yazýlý olarak kendilerini bir þekilde ifade etme ihtiyacý içindedir. - Teknoloji çaðýnda yaþýyoruz. Zamanýmýz deðerli. - Ýnsanlarla konuþurken kendimizi sýnýrlamamalý nasýl istiyorsak öyle konuþmalýyýz. - Konuþurken jest ve mimiklerimizi çok kullanmalýyýz. ? Öðrencilere aþaðýdaki konularý verip bu konularda canlandýrma yapmalarý istenebilir. - Derse geç kalan bir öðrenci - Arkadaþýndan ödünç eþya alan bir öðrenci. ? Öðrencilerden okuduklarý metnin baþlýðýna bakýp içeriðini tahmin etmeleri istenir. Metni okumadan önce, metnin baþlýðý ve görsel unurslarýna bakarak zihinlerinde oluþan sorularý sormalarý istenir. ? Okuduklarý metinde geçen bilinmeyen kelimeleri bulmalarý istenir. Kendilerine sözlük olarak kullanacaklarý bir defter tutmalarýný ve yýl boyunca iþleyecekleri metinlerde öðrendikleri kelimeleri bu deftere kaydetmeleri istenir. ? Öðrencilerden öðrendikleri kelime, kavram ve atasözü ve deyimleri anlatýmlarýnda kullanmalarýný saðlamak amacýyla aþaðýdaki tablo tahtaya çizilir ve bulduklarý deyim, atasözü ve özdeyiþleri yazmalarý istenir. Ör: Tatlý dil yýlaný deðilinden çýkarýr. Açgözlü Baðlaç ve ek olan “ki” ve “de” nin yazýmý “mi” sorusu edatýnýn yazýmý Anlamýna göre fiiller (iþ, okul, durum) Mastar halindeki fiiller Kip ve çekimli fiiller Bildirme ve dilek kipleri Gönül almak Üzüntü TEMEL BECERÝLER Kalp kýrmak Dilin kemiði yok Araþtýrma, iletiþim kurma, kiþisel ve sosyal deðerlere önem verme, milli, manevi ve evrensel deðerlere duyarlý olma, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma, yaratýcý düþünme, estetik zevk kazanma Öðrencilerden tahtaya atasözü ve deyimlerden bazýlarýný seçip hafýzalarýnda tutmalarý istenir. Hafýzalarýnda tutmalarýný istediðiniz deyim ve atasözlerini konuþmalarýnda kullanmalarý istenir. ? Öðrencilere günlük tutmakla ilgili kýsa bilgiler verilir ve yazarlarýn günlüklerinden bir tanesi öðretmen tarafýndan okunur. Günlük tutma alýþkanlýðýnýn önemini anlattýktan sonra bir gün içinde yaþadýklarýný yazmalarý söylenir. Günlük tutmalarý istenir. ? Ek olan “ki” ve baðlaç olan “ki”nin kullanýldýðý yerleri uygulama yönelik etkinlik yaptýrýlýr. Ör: Anadolu’nun beþiði çalkalandýkça, yayýkta ..... ayran gibi yaðý çýkar üstüne. Derler ............. tufan zamaný sularýn çekilmeye baþladýðý günlerde Nuh’un gemisi þiddetli bir saldýrýyla allak bullak oldu. ? “Mi”nin yazýmýný kavratmak amacýyla ilgili etkinlik yapýlýr. Ör: - Acý dilli insanlar çekilir mi kardeþ? - Ama öyle mi ya? - Bu güzellikleri sayýyor musunuz? - Dilimizi tatlýlaþtýralým diyen bulunur mu? ? Ek ve baðlaç olan “de”nin yazýmýný kavratmak amacýyla ilgili etkinlik yapýlýr. AÇIKLAMALAR Ödevler ile ilgili kurallar öðretmen tarafýndan hatýrlatýlýr. Ödevleri yapan ve yapmayanlar ödev deðerlendirme dosyasýna not edilir. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, çalýþma yapraklarý, projeler 26 ÖÐRENME ALANI : OKUMA- YAZMA- KONUÞMA KAZANIMLAR 13. Sesini ve beden dilini etkili kullanýr. 14. Kelimeleri doðru telaffuz eder. 15. Anlatýmýn kimin aðzýndan yapýldýðýný belirler. 16. Olay yer, zaman, þahýs, varlýk kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlarý belirler. 17. Metindeki sebep-sonuç iliþkilerini fark eder. 18. Metne iliþkin karþýlaþtýrmalar yapar. 19. Okuduðu kitaplardan kitaplýk oluþturur. 20. Olaylarý, bilgileri sýraya koyarak anlatýr. 21. Konuþma yöntem ve tekniklerini kullanýr. ETKÝNLÝKLER SÜRE/HAFTA ? Öðrencilerin bir konu hakkýndaki bilgilerini, duygularýný ve düþüncelerini harekete geçirmek amacýyla onlardan çalýþma kitabýnda verilen resimlere bakarak olaylarý sýralamalarý istenir. ? Öðrencilere fiillerin anlam özellikleri ile ilgili kavratma etkinliði yapýlýr. Ör: atmak beklemek susmak uzamak fiilleri iþ, oluþ durum özelliðine göre ayrýlarak birer cümlede kullanýlýr. ? Öðretmen “iletiþim bozukluðu kelime grubunu tahtaya yazar. Ardýndan öðrencilere “iletiþim bozukluðu denilince aklýnýza ne geliyor?” sorusunu yöneltiniz. ? Öðrencilere okuduklarý metindeki olay, yer, zaman ve þahýs kadrosuna yönelik etkinlik yaptýrýlýr. Ör: Metindeki olay ne zaman geçmektedir. 4 TEMA 1 ÝLETÝÞÝM ALT TEMA 1.2 Ýletiþimsizlik 22. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. 23. Yazacaklarýnýn taslaðýný oluþturur. Metindeki kiþiler kimlerdir? 24. Yazýya dikkat çekici baþlýk bulur. KAVRAMLAR 25. Kip ve çekimli fiili kavrar. Metindeki olay nerede geçmektedir? Dinleme Telefon Metinde geçen olay nedir? Gazete Anlama TEMEL BECERÝLER Ýleti Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma, kiþisel ve sosyal deðerlere önem verme, giriþimcilik, yaratýcý düþünme. Öðrencilerin çevreleri ile iletiþim kurmalarýný, iþ birliði yapmalarýný ve birbirleri ile etkileþimde bulunarak grup bilinci kazanmalarýný saðlamak, kiþisel geliþimlerine yardýmcý olmak amacýyla öðrenciler sýnýfýn durumuna göre gruplara ayrýlýr. Ayrýlan gruplara kýsa bir tiyatro metni yazacaklarýný belirterek öðrencilerden gruplarýna bir isim bulmalarý istenir. Bu çalýþmalarýn daha sonra panoya asýlacaðý söylenir. Konular: - Ailede iletiþim sorunu AÇIKLAMALAR - Okulda iletiþim sorunu - Arkadaþlar arasýnda iletiþim sorunu Ödev verilirken öðretmen verdiði ödevleri ödev - Dinlemeyi bilmemekten kaynaklanan iletiþim sorunu dosyasýna not eder. Ödev kontrolü sýrasýnda da Ayrýlan gruplara yazacaklarý tiyatro metninin konusunu, ödev veren ve vermeyen öðrencileri tespit ederek kiþileri ve mekânýný belirleyerek bir taslak hazýrlamalarý yine ödev dosyasýna not alýr. istenir. ? Kip ve çekimli fiillerle ilgili uygulama etkinliði yapýlýr. Ör: Aþaðýda mastar halinde verilen fiillerin yüklem olacak þekilde birer cümle içinde kullanmalarý istenir. gitmek: __________________________ varmak: _________________________ konuþmak: ______________________ ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME ? Öðrenciler dinledikleri metindeki anahtar kelimeleri Açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, çalýþma bulurlar ve bu kelimeleri kullanarak metni özetleyen yapraklarý, projeler cümleler kurmalarý istenir. ? Öðrencilerden belirli bir konu üzerinde olumlu ve olumsuz fikirler yürüterek benimsedikleri fikirleri savunma becerilerini geliþtirmek amacýyla araþtýrmalarýný istediðiniz konulardan yararlanarak aþaðýdaki konuyu tartýþmalarý istenir. ? Hayvanlarla iletiþim kurmak isanlarý olumlu etkiler/olumsuz etkiler. ? Bildirme ve dilek kipleri ile ilgili uygulama etkinliði yaptýrýlýr. Ör: Dilek Anlamý Zaman Anlamý - Bülbül gülün yapraklarýný yolmasaydý. - Bahçývanýn getirdiði vazoya yerleþtir. - Keþke ben de senin gibi karikatür çizsem. - Bir an önce iþlerimizi tamamlayalým. - Duyduklarýmý sizinle paylaþtým. - Arkadaþlarým bize gelecek. 27 DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Mastar halindeki fiiller Ünlü daralmasý Þahýs ekleri Özne Bildirme kipleri ÖÐRENME ALANI : SÜRE/HAFTA OKUMA- YAZMA- KONUÞMA-DÝNLEME/ÝZLEME KAZANIMLAR 26. 4 ETKÝNLÝKLER Baþkalarýný rahatsýz etmeden dinler/izler. ? Öðrencilerden metnin anahtar kelimelerini belirleyerek, bu kelimeleri kullanarak metni özetleyen cümleler kurmalarý istenir. 27. Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini kullanýr. TEMA 1 ÝLETÝÞÝM ? Metindeki olay, yer, zaman, þahýs ve varlýk kadrosu ile ilgili unsurlar belirlenir. 28. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki anahtar kelimeleri fark eder. belirlenir. 29. Kendisini þahýs ve varlýk kadrosunun yerine koyarak olaylarý, duygu, düþünce ve hayalleri yorumlar. ALT TEMA 1.1 Ýletiþim becerileri 1.2 Ýletiþimsizlik 1.3 Uluslar arasý iletisim ? Dinledikleri metinde yer alan sebep-sonuç iliþkileri ? Dinledikleri görsel unsurlar arasýnda ilgi kurmalarý istenir. 30. Kelimeler arasýndaki anlam iliþkilerini kavrayarak birbiriyle anlamca iliþkili kelimelere örnek verir. ? Öðrencilere bir tartýþma konusu verilecek ve bu konu 31. Ýþitebilir bir sesle konuþur. ? Tekrara düþmeden, iþitilebilir bir sesle konuþmalarý ve kelimeleri doðru telaffuz etmeleri istenir. hakkýnda bir konuþma hazýrlamalarý istenecek. Bu konuþma belli ölçütlere göre hazýrlanacak. 32. Konuþmasýný dil ve anlatým yönünden deðerlendirir. ? Öðrencilere öznel ve nesnel yargýlarý ayýrt etmeye yönelik etkinlik yaptýrýlýr. 33. Türkçenin kurallarýna uygun cümleler yapar. Ör: 34. Bildirme kipleriyle ilgili olanlarý ve dilek kiplerini ayýrt eder. Aþaðýdaki cümlelerin hangilerinin nesnel, hangilerinin öznel olduðunu karþýlarýna yazýnýz. Evrensel 35. Okuduklarýndaki öznel ve nesnel yargýlarý ayýrt eder. 1. Ýletiþim kiþiler arasý, toplumlar arasý ya da birey ile toplum arasýnda oluþan bir süreçtir. Ýletiþim 36. Süreli yayýnlarý takip eder. Bilgi Aktarým 2. Ýnsanlar iletiþim kurabilmek için deðiþik semboller kullanýrlar. 37. Standart Türkçe ile konuþur. 1.4 Diðer canlýlarda iletiþim KAVRAMLAR Duygu Düþünce Sembol 3. Karikatür diðer sanat dallarýna göre daha güçlü ve çekici mesajlar içerir. 38. Düþünce yazýlarýný yazar. 39. Bildirme kiplerinin kullaným özelliklerini kavrar. Ulus ? Öðrencilere “deneme” türünün açýklamasý yapýlýr. Daha sonra deneme türünün özelliklerine dikkat ederek bir yazý yazmalarý istenir. ? Öðrencilere bildirme kiplerinin kullaným özelliklerini Uluslararasý kavratmak amacýyla verilen etkinliði yaptýrýnýz. Karikatür - Yazýsýz karikatürleri yorumladýlar. - Karikatür insanlarý birbirine yaklaþtýrýyor. TEMEL BECERÝLER - Sana da bir karikatür göstereceðim. Türkçeyi doðru ve güzel kullanma, yaratýcý düþünme, eleþtirel düþünme, kiþisel ve sosyal deðerlere önem verme, bilgi. - Arkadaþým çok güzel karikatür çizer. - Ünlü karikatüristler toplanmýþ. Bu cümleler tahtaya yazýlýr ve öðrencilerden bildirme çeþitlerinden hangisi olduðunu karþýlarýna yazmalarý istenir. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma yapraklarý. 28 ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA- DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR 40. Akýcý biçimde okur. 41. Sözün ezgisine dikkat ederek okur. 42. Okuma yöntem ve tekniklerini kullanýr. 43. Metnin ana fikrini / ana duygusunu belirler. 44. Metne iliþkin sorular oluþturulur. 45. Metindeki söz sanatlarýnýn anlatýma olan katkýsýný fark eder. 46. Beðendiði kýsa yazýlarý ezberler. 47. Konunun özelliðine uygun düþünceyi geliþtirir. 48. Yeni öðrendiði kelime, kavram, atasözü ve deyimleri kullanýr. 49. Tekrara düþmeden yazar. 50. Dilek kiplerinin kullaným özelliklerini kavrar. 51. Fiillerin olumlu olumsuz, soru ve olumsuz soru çekimleri ile ilgili uygulamalar yapar. 52. Fiil kiplerini farklý zaman ve anlamlarý ifade edecek þekilde kullanýr. 53. Ek fiili, iþlevine uygun olarak kullanýr. 54. Zaman kip ve çekimlerindeki birleþik yapýlarýn iþlevlerini kavrar. 55. Noktalama iþaretlerini iþlevlerine uygun olarak kullanýr. TEMEL BECERÝLER Problem çözme, yaratýcý düþünme, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma. ETKÝNLÝKLER ele alýnan duygu ve düþünceleri geliþtirerek yaratýcýlýklarýný kullanmalarýný ve farklý bir metin oluþturmalarý istenir. ? Öðrencilere eþ anlam, zýt anlam ile ilgili bulmaca etkinliði yapýlýr. Ör: Soldan saða: 1. Geçmiþ kelimesinin zýt anlamlýsý. 2. Yabancý kelimesinin eþ anlamlýsý 3. Yaþlý kelimesinin eþ anlamlýsý 4. Asýr kelimesinin eþ anlamlýsý 5. Tok kelimesinin zýt anlamlýsý 6. Mektup kelimesinin eþ anlamlýsý ? Büyük harflerin yazýmý ile ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Çalýþma kitabýnda verilmiþ olan yazý ve resimlerdeki büyük harfe yazýlmýþ yazýlara dikkat çekilir. Baþlýk ve alt baþlýklarýn yazýmýnda ne tür farklýlýklar görülür? sorusu sorulur. ? Dilek kiplerinin kullaným özellikleri ile ilgili kavratma etkinliði yapýlýr. Ör: - Öðrenciler yapýlacak olan gezide birlikte hareket etsinler. - Ablana iyi bak ki geleneksel sanatlarýmýzý sen de öðrenesin. Yukarýdaki cümlelerde dilek kiplerine ait ekleri belirtmeleri istenir. ? Öðrencilere Çalýþma Kitabý’nda sanat dallarý ile ilgili fotoðraflar verilmiþtir. Fotoðraflarýn hangi sanat dallarý ile ilgili olduðunu altlarýna yazmalarý istenir. ? Sayýlarýn yazýmý ile ilgili etkinlik yapýlýr. Ör: Aþaðýdaki cümelelerin bazýalrýnda sayýlarýn yazýmýyla ilgili hatalar yapýlmýþtýr. 1. Ondört asýr önce bazý ipuçlarý verilmiþtir. 2. 6 yaþýndaydý ama beþ yüz elliye kadar sayabiliyordu. 3. Üçüncü Selim sanatkâr bir padiþahtý. 4. Aldýðý kumaþ yetmeyince 1,5 metre daha aldý. ? Zarflarýn cümledeki iþlevlerine yönelik etkinlik yaptýrýlýr. Ör: Aþaðýdaki altý çizili kelime ile kelime gruplarý cümlelere nasýl bir anlam katmýþtýr? 1. Toplantýdan konuþa konuþa çýktýlar. 2. Akþam öðrenciler tiyatroya gidecekler. 3. Memlekete nasýl gidiyorsunuz? 4. Öðrenciler sýnýftan dýþarý çýktýlar. 5. Bu sýnavý kazanmak için çok çalýþtý. ? Çalýþma Kitabý’nda millî ahlakla ilgili, eksik verilmiþ metnin okunmasý istenir. Okuduklarýndan hareketle duygu ve düþüncelerini yazarak metni tamamlamalarý istenir. ? Öðrencilerden, Öðrenci Çalýþma Kitabý’nda verilen anýyý okumalarý istenir. Atatürk’ün millî kültüre verdiði önemi gösteren cümleleri bulmalarý ve bu cümleler ile ilgili düþüncelerini yazmalarý istenir. ? Eðik çizgi ile ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Ör: Aþaðýdaki cümleyi eðik çizgiyi kullanarak yeniden yazýnýz. Sýnav sonuçlarýný öðrenmek için Milli Eðitim Bakanlýðý sayfasýna girmen gerekir. Bunun için önce “meb” sonra nokta ve ardýndan “tr” yazacaksýn. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma yapraklarý. SÜRE/HAFTA ? Öðrencilerden okuduklarý metinden hareketle metinde Öðrenciler anlam kaymasý olan fiillerle ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Bu fiillerin hangi zamaný ifade ettiðini yanlarýna yazacaklar. Ör: 1. Bayram tatilinde ailece Kahramanmaraþ’a gidiyoruz........................................................................ 2. Bundan sonra herkes benden habersiz iþ yerinden uzaklaþmayacak............................................................ 3. Biraz sonra güzel bir haber verir. 4. Soðuklara karþý dirençli olmak için bol bol c vitamini alacaksýn.......................................................... 29 5 TEMA 2 ATATÜRKÇÜLÜK ALT TEMA 2.1 Atatürk’ün fikir hayatý 2.2 Atatürk’te sanat ve insan sevgisi 2.3. Atatürk’ün milli kültüre verdiði önem 2.4 Atatürk’ün Türk tiyatrosuna verdiði önem 2.5 Atatürk’ün Türk diline KAVRAMLAR Fikir Sanat Özdeyiþ Sanatçý Sanat aþýðý DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Dilek kiplerinin çeþitleri (istek, þart, gereklik, emir) Fiillerin olumlu, olumsuz ve soru çekimi Sayýlarýn yazýmý ÖÐRENME ALANI : SÜRE/HAFTA OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 56. Ýþitilebilir bir sesle konuþur. 5 ? Öðrencilere insan sevgisi ve sanat düþüncesi ile ilgili yazma etkinliði yapýlýr. 57. Dinleyicilere göz temasý kurar. ? Okuduklarý parçalardaki kelimeler arasýndaki anlam 58. Konuþma yöntem ve tekniklerini kullanýr. iliþkilerini dikkate alarak cümleler kurmalarý istenir. TEMA 2 59. Düzgün, okunaklý ve iþlek “bitiþik eðik yazý”yla yazar. ? Metinde geçen yardýmcý düþünceleri bulmalarý ATATÜRKÇÜLÜK 60. Türkçenin kurallarýna uygun cümleler kurar. istenir. ? Eksik verilen metni okuyup tamamlamalarý istenir. ? Öðrencilere “Atatürk ve Türk Tiyatrosu” adlý metin 61. Yazýyý etkileyici ifadelerle sonuca baðlar. ALT TEMA 62. Baþkalarýný rahatsýz etmeden dinler/izler. okutulur. Bu metinde bazý yerler boþ býrakýlmýþtýr. Öðrencilerden bu boþ býrakýlan yerleri tahmin ederek yazmalarý istenir. ? Kelime çalýþmasý ile ilgili etkinlik yaptýrýlýr. 2.1 Atatürk’ün fikir hayatý 63. Görsel/iþitsel unsurlarla dinledikleri / izledikleri arasýnda ilgi kurar. 2.2 Atatürk’te sanat ve insan sevgisi 64. Konuþurken nefesini ayarlar. dekor: ................................................................. 65. Konuþmasýný içerik yönünden deðerlendirir. kostüm: ............................................................. 2.3. Atatürk’ün milli kültüre verdiði önem 2.4 Atatürk’ün Türk tiyatrosuna verdiði önem 2.5 Atatürk’ün Türk diline KAVRAMLAR Ör: rol: ..................................................................... 66. Tekrara düþmeden yazar. temsil: ............................................................... 67. Noktalama iþaretlerini iþlevlerine uygun olarak kullanýr. piyes: ................................................................. falso: ................................................................. 68. Metindeki ip uçlarýndan hareketle metne yönelik tahminlerde bulunur. aktör: ................................................................. ? Ek fiil ile ilgili etkinlik yaptýrýlýr. 69. Metinle ilgili görsel öðeleri yorumlar. Ör: 70. Türkçenin kurallarýna uygun cümleler kurar. “idi, -imiþ, -dir” ek fiilleri kullanarak isimlerin yüklem görevi üstlendiði cümleler kurunuz. 1. cümle ___________________________ Milli kültür 2. cümle ___________________________ Kimlik 3. cümle ___________________________ 4. cümle ___________________________ Dil ? Öðrencilerie okuduklarý metinde ilk kez Milli þuur Milli ülkü karþýlaþtýklarý kelimelerin anlamlarýný metnin baðlamýndan hareketle tahmin etmelerini, tahminlerini sözlükten kontrol etmeleri istenir. DERSE HAZIRLIK ? Öðrenciler okuduklarý “Türk Dili” metnin ana fikri Renkli kalem ve Türkçe sözlük getirecekler. sorulur. Okuduklarý metnin ana fikrini desteklemek için ileri sürülen yardýmcý fikirleri bulmalarý istenir. DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR ? Kesme iþaretinin (’) kullanýmýyla ilgili sezdirme ekinliði yaptýrýlýr. Ör: Eðik çizgi TEMEL BECERÝLER Fiillerde anlam kaymasý Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma, yaratýcý düþünme, eleþtirel düþünme, kiþisel ve sosyal deðerlere önem verme, bilgi. Ek fiil (-idi, -imiþ,-dir) Aþaðýdaki dörtlükte kullanýlan kesme iþareti hangi amaçla kullanýlmýþ olabilir? Tahmininizi yazýnýz. Yüce daðlar, bir sualim var sana; Aþtým o’la kömür gözlüm baþýndan Yanýlýp derdime derman katarsýn, Dünya sele gitti gözüm yaþýndan. Zaman ve kip çekimlerinin birleþik yapýlarda kullanýmý ile ilgli etkinlik yaptýrýlýr. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma yapraklarý. Ör: Aþaðýdaki cümlelerin fiillerine dikkat ediniz. Fiilleri renkli kalemlerinizi kullanarak ifade ettikleri anlamlarý ile eþleþtiriniz. CÜMLELER 1 Ayþe yukarda klasik müzik dinliyormuþ. 2. Dün akþam beni telefonda aramýþmýþ. 3. Dersine çalýþýrsa yüksek not alýr. 30 ÝFADE ETTÝKLERÝ ANLAMLARI sözde, güya baþkasýndan öðrenme þart ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝNLEME/ÝZLEME - DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER SÜRE/HAFTA 71. Metindeki yardýmcý fikirleri duygularý belirler. 5 72. Yapmacýktan, taklit ve özentiden uzak bir sesle konuþur. 73. Konuþmasýný bir ana fikir etrafýnda planlar. TEMA 2 74. Yazma konusu hakkýnda araþtýrma yapar. ATATÜRKÇÜLÜK 75. Atasözü, deyim ve söz sanatlarýný uygun durumlarda kullanarak anlatýmýný zenginleþtirir. 76. Yazýsýna konunun ve türün özelliðine uygun bir giriþ yapar. ALT TEMA 77. Yazýya, konuyla ilgili kýsa ve dikkat çekici bir baþlýk bulur. 78. Bildirme yazýlarý yazar. 2.1 Atatürk’ün fikir hayatý 79. Beðendiði sözleri, metinleri ve þiirleri derler. 2.2 Atatürk’te sanat ve insan sevgisi 80. Okul gazetesi ve dergisi için yazýlar hazýrlar. 2.3. Atatürk’ün milli kültüre verdiði önem 2.4 Atatürk’ün Türk tiyatrosuna verdiði önem 2.5 Atatürk’ün Türk diline verdiði önem KAVRAMLAR Tiyatro TEMEL BECERÝLER Seyirci Problem çözme, yaratýcý düþünme, giriþimcilik, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma. Rol Perde Temsil Kültür dili Türk dili Kültür ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Milliyetçilik Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma yapraklarý. Türkçe Millet Milli bilinç DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Kesme iþareti Birleþik zamanlý fiil Fiillerde anlam kaymasý 31 ÖÐRENME ALANI : SÜRE/HAFTA OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 81. Sesini ve beden dilini etkili kullanýr. ? Dinledikleri þiirin kendilerinde uyandýrdýðý duygularý 82. Metindeki ipuçlarýndan hareketle metne yönelik tahminlerde bulunur. 83. Konuþma konusu hakkýnda araþtýrma yapar. 84. Canlandýrmalarda, sesini varlýk ve kahramanlarý çaðrýþtýracak þekilde kullanýr. 85. Metni dil ve anlatým yönünden deðerlendirir. 86. Konuþmasýnda dikkati daðýtacak ayrýntýlara girmekten kaçýnýr. 87. Sorunlarýna konuþarak çözüm arar. 88. Basit, türemiþ ve birleþik fiillerin kuruluþ ve anlam özelliklerini kavrar. 89. Farklý yapý ve özelliklerinde fiilleri anlam özelliklerini dikkate alarak kullanýr. 4 TEMA 3 KAVRAMLAR VE ÇAÐRIÞIMLAR ALT TEMA 3.1 Bilmece 3.2 Rüya, hayal 3.3 Estetik zevk 3.4 Zýtlýklar KAVRAMLAR Ýyi Kötü DERSE HAZIRLIK Deyimler sözlüðü getirmeleri istenir. DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Virgül Basit ve türemiþ fiiller Birleþik fiiller TEMEL BECERÝLER ifade ederek, iki þiirin benzer ve farklý yönlerinin bulunmasý istenir. ? Öðrencilere okuduklarý metnin baðlamýndan hareketle kelimelerin anlamlarýný tahmi etme etkinliðinin yaptýrýlmasý istenir. Ör: kasvet: müstehak: birader: zahir: ? Öðrencilerden, Karagöz ve Hacivat’ýn davranýþ ve kiþilik özellikleri ile ilgili düþüncelerini yazmalarý istenir. ? Virgülün kullanýmýyla ilgili etkinlik yapýlýr. Ör: Aþaðýdaki uygun yerlere virgül getiriniz. Mehmet Önder aldý Sözü Anadolu Elips Kitap Ankara 2005 Beydaba Kelile ve Dimne Timaþ Yayýnlarý Ýstanbul 2004. ? Basit ve türemiþ kelimelerle ilgili etkinlik yapýlýr. Ör: Basit ve türemiþ fiilleri kullanarak Karagöz ile Hacivat arasýnda geçebilecek diyaloðu yazýnýz. Karagöz: Hacivat: Karagöz: Hacivat: “Rüya” kelimesi tahtaya yazýlýr ve öðrencilere neyi çaðrýþtýrdýðý sorulur; cevaplarý tahtaya yazarak bir kavram haritasý oluiturmalarý istenir. Öðrencilere dinledikleri þiirde geçen anahtar kelimeleri fark etmelerine yönelik etkinlik yaptýrýlýr. Anahtar kelime olanlar iþaretlenir. Ör: ülke ( ) hülya gül ( ) ( ) yýldýz rüya masal ( ) ( ) ( ) ? Öðrencilerden dinledikleri metne farklý bir baþlýk koymalarý istenir. ? Birleþik fiillerle ilgili etkinlik yapýlýr. Ör: Açýk kapý gezmek: Açýk kapý býrakmak: Dýþ kapýnýn mandalý: Kapý dýþarý edilmek: Eleþtirel düþünme, yaratýcý düþünme, giriþimcilik, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma. Birleþik fiillerin çeþitleri AÇIKLAMALAR Düzenlenecek gün içinde öðrenciler arasý iþbölümü yapýlýr. Hazýrlýkla için önceden belirlenen ihtiyaçlar öðrencileriyle birlikte iþbirliði çalýþmaya özen gösterir. ? Ýki nokta ile ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Ör: Aþaðýdaki boþ býrakýlan yerlere uygun noktalama iþaretini kullanýnýz. - Bir tek þeye çok ihtiyacýmýz var ( ) çalýþkan olmak (Mustafa Kemal Atatürk) - Ertesi gece yaþlý kurt þöyle demiþ ( ) - Þimdi bahardayýz. ? Öðrencilere çeþitli cümleler yazdýrýlýr. Bu cümlelerde iyimser olan kiþilere ait cümlelere (I) kötümser kiþilere ait olan düþüncelere (k) yazmalarý istenir. ? Üç noktanýn kullanýmý ile ilgili kavratma etkinliði yaptýrýlýr. Ör: Üç nokullanýldýðý üç cümle kurunuz. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma yapraklarý, projeler. 32 ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA- DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR 90. Konuþmalarýnda nezaket kurallarýna uyar. 91. Yazdýklarýný biçim ve içerik yönünden deðerlendirir. 92. Duygu, düþünce, hayat, izlenim ve deneyimlerini yazarak ifade eder 93. Günlük tutar. ETKÝNLÝKLER SÜRE/HAFTA ? Öðrencilerden etkinlikteki þiirle ilgili duygu, 4 düþüncelerini yazmalarýný, daha sonra arkadaþlarýyla paylaþmalarý istenecek. TEMA 3 KAVRAMLAR VE ÇAÐRIÞIMLAR ALT TEMA TEMEL BECERÝLER 3.1 Bilmece Yaratýcý düþünme, milli-manevi ve evrensel deðerlere duyarlý olma, kiþisel, sosyal deðerlere önem verme. 3.2 Rüya, hayal 3.3 Estetik zevk 3.4 Zýtlýklar AÇIKLAMALAR KAVRAMLAR Ödevler ile ilgili kurallar öðretmen tarafýndan hatýrlatýlýr. Ödevleri yapan ve yapmayanlar ödev deðerlendirme dosyasýna not edilir. Ýyimser Kötümser ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma. Ýki nokta Basit, birleþik, türemiþ fiilin tekrarý Üç nokta 33 ÖÐRENME ALANI : SÜRE/HAFTA OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR 94. 5 95. TEMA 4 DUYGULAR VE HAYALLER (ALIÞKANLIKLAR) ALT TEMA 4.1 Oyun 4.2 Kültürel miras 4.3 Türk Büyükleri 4.4 Türk müziði ETKÝNLÝKLER Okuduklarýný kendi cümleleriyle kronolojik sýra ve mantýk akýþý içinde özetler. ? Milli spor ve ciritin tanýmýnýn deftere yazýlmasý istenir. ? Okuduklarý metinde geçen milli deðerleri bulmalarý, bu ve bunun gibi deðerlerin günlük hayatta iliþkisini sorgulamalarý saðlanýr. Metinde yararlanýlan düþünceyi geliþtirme yollarýnýn iþlevlerini açýklar. ? Daha sonra metin özetlenir. 96. Metnin þairi veya yazarý hakkýnda bilgi edinir. 97. Türk sporcularýnýn olimpiyattaki baþarýlarýnýn nedenlerini açýklar. 98. Bildirme yazýlarý yazar. 99. Haklarýn ihlal edildiði durumlar karþýsýnda yetkili kurullara baþvurmanýn bir vatandaþlýk görevi olduðunu belirtir. 100. Yazdýklarýný baþkalarýyla paylaþýr. Onlarýn deðerlendirmelerini dikkate alýr. 101. Yabancý dillerden arýnmýþ, henüz dilimize yerleþmemiþ kelimelerin yerine Türkçelerini kullanýr. ? Cirit hakkýnda neler öðrendikleri hakkýnda yazý istenir. ? Yetkili biri olsaydýnýz cirit oyununu dünyaya nasýl tanýtýrdýnýz?” konulu tanýtýcý bir yazý yazmalarý istenir. ? Kendi ülkemizden yola çýkarak; K.K.T.C.'nin baþkenti, önemli þehirleri, müziklerimiz, halk danslarýmýzda oynanan oyunlarýmýz, eskiden günümüze giyilen kýyafetlerimiz, yemek kültürümüz, toplumsal yaþantýmýz, komþuluk iliþkilerimiz, milli bayramlarýmýz, kýna, düðün ve bunlar gibi önemli günlerde yapýlanlar hakkýnda öðrencilere bildiklerini yoklamak için sorular sorulur. ? Soru iþareti ile ilgili etkinliðin yapýlmasý. Ör: Soru iþaretinin gereksiz kullanýldýðý cümleler hangileridr? ( ) Size verdiðim konuyu araþtýrdýnýz mý? ( ) Okuduðunuz kitabý beðendiðiniz mi? ( ) Akþam oldu mu eve gitmelisiniz? ? Zaman zarflarý ile ilgili etkinliðin yaptýrýlmasý. KAVRAMLAR Ör: Zaman anlamý bildiren kelime veya kelime grubunu belirleyerek kutucuðu yazýnýz. Cirit Geleneksel Spor DERSE HAZIRLIK Ataspor Deyimler sözlüðü ve Türkçe sözlük getirecek. a. Her sabah bu parkta koþarým. b. Eve çok geç geldi. c. Dün annem Almanya’dan geldi. Geleneksel müzik ? Öðrencilerden, deyimlerle ilgili etkinliði yapmalarý istenir. Miras Ör: TEMEL BECERÝLER DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Ümit etmek Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma, giriþimcilik, yaratýcý düþünme. mirasa konmak ? Yay ayraçla ilgili konusu kavratma etkinliðinin yapýlmasý. Ör: Soru iþareti Hangi cümlelerdeki ünlem iþaretlerini yay ayraç içine alýrsak cümle alay ve küçümseme anlamý kazanýr? Ýþaretleyiniz. Ünlem iþareti Zaman zarflarý Zamanlar Anlam kaymasý a. ............................................ b. ............................................ c. ............................................ ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Yaa, demek beni hatýrladýn! Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma yapraklarý, projeler. Görmeyeli nasýl da güzelleþmiþsin! Çalýþmadan sýnavý kazanacakmýþ. ? Öðrencilere fiillerde zaman-anlam kaymasý ile ilgili uygulama çalýþma etkinliði yaptýrýlýr. Ör: - Erzurum’a bir yýl sonra gidiyoruz. - Erzurum’a bir yýl sonra gideceðiz. ? Öðrencilerden Fatih Sultan Mehmet’in kiþilik özelliklerinin yazýlmasý istenir. ? Fatih Sultan Mehmet’i tanýtacak bir mektup yazmalarý istenir. ? Kýsa çizgi ile ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Ör: - Kýsa çizgi kullanýlmasý gereken yerlere (-) iþareti koyunuz. 7 A sýnýfý öðrencilerinden Göktuð ve Bilge, Ural - Altay dil grubuna giren dilleri araþtýrdýlar. 16-19 y.y.’a kadar olan dönemin Yeni Türkçe dönemi olduðunu öðrendiler. Öðrencilerden, metnin baðlamýndan hareketle kelimelerin anlamlarýný bulup yazmalarý istenir. 34 ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA- DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR 102. 103. 104. Cümlede zaman kavramýný belirleyen/destekleyen zarflarý fark eder. Fiil kiplerinde zaman ve anlam kaymasýnýn nasýl gerçekleþtiðini kavrar. Fiil kiplerini farklý zaman ve anlamlarý ifade edecek þekilde kullanýr., ETKÝNLÝKLER SÜRE/HAFTA ? Ülkemiz þair veya yazarlarýndan biri okula konuk 5 olarak davet edilip öðrencilerle sohbet etmesi saðlanabilir. ? Kýbrýs'a özgü kýna veya düðün testi sahnesini canlandýrmalarý istenir. ? Hem de kültürel deðerlerini yaþatmalarý için onlara ileriki yýllara kadar sürdürecekleri bir fýrsat verilmiþ olur. Böylece, bir ülkenin milli kültür ve deðer yapýsýnýn da o ülke ve o ülkede yaþayan insanlar için ne denli önemli olduðu vurgulanmýþ olur. TEMA 4 DUYGULAR VE HAYALLER (ALIÞKANLIKLAR) ALT TEMA 4.1 Oyun 4.2 Kültürel miras 4.3 Türk Büyükleri 4.4 Türk müziði KAVRAMLAR Donanma Kültür Türkü Musiki (müzik) Geleneksel DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Kýsa çizgi TEMEL BECERÝLER Anlam kaymasý konusunun tekrarý yaratýcý düþünme, milli, manevi deðerlere duyarlý olma, kiþisel ve sosyal deðerlere önem verme. Eðik çizgi Zaman zarflarýnýn tekrarý AÇIKLAMALAR Öðretmen ödev verdiði zaman ödevi istediði günü ve getirilmesinin þart olduðunun, bunlarýn not edildiðini öðrencilere hatýrlatýr. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma yapraklarý, projeler. 35 ÖÐRENME ALANI : SÜRE/HAFTA OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER ? Öðrencilerden okuduklarý metnin baðlamýndan 105. Sesini ve beden dilini etkili kullanýr. 106. Konuþmasýnda sebep-sonuç iliþkileri kurar. 107. Konuþma metni hazýrlar. 108. Konuþmasýný sunum tekniði yönünden deðerlendirir. 109. Olay yazýlarý yazar. 110. Þiir dilinin farklýlýðýný ayýrt eder. ALT TEMA 111. Þiirin kendisinde uyandýrdýðý duygularý ifade eder. 5.1. Çevrenin korunmasý 5.2. Deniz sevgisi 5.3 Kar-yeryüzü ve uzay 5.4 Canlýlar 112. Metnin yazarý veya þairi hakkýnda bilgi edinir. 113. Yazma yarýþmalarýna katýlýr. 114. Tekerleme, sayýþmaca, bilmece ve yanýltmacalarý ezberler/kullanýr. 115. Þiir, türkü, þarký türlerinde metinler ezberler. 116. Çok yönlü iletiþim araçlarýndaki yayýnlardan ilgi, istek ve ihtiyaçlarýna uygun olanlarý takip eder. 3 TEMA 5 DOÐA VE EVREN KAVRAMLAR Doða Tarihi yer Eðitim Bilim insanlarý DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Edat DERSE HAZIRLIK hareketle kelime ve kelime gruplarýnýn anlamlarýný tahmin etmeleri istenir. ? Öðrencilere okuduklarý metinde yararlanýlan düþünceyi geliþtirme yollarýný (tanýmlama, örnekleme, karþýlaþtýrma, tanýk gösterme, benzetme, sayýsal verilerden yararlanma) sezmeleri, bu tür anlatýmlarýn yazýya kazandýrdýðý özellikleri belirlemeleri için ilgili etkinliðin yapýlmasý. ? Öðrencilere aþaðýdaki cümleler okunur ve onlardan boþluklara gelebilecek kelime ve kelime gruplarýný bulmalarý istenir. Ör: (Obruk Han) tarih ile doðanýn eþsiz birlikteliðin sergilendiði inanýlmaz güzellikte bir yer. Beyþehir Gölü , ülkemizin peyzaj güzelliði açýsýndan en güzel gölüdür. ? Ýsim türünden kelimelerin kip ve kiþi eki almalarý ile ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Ör: Aþaðýdaki cümlelerdeki kip ve kiþi eki alan kelimelerin altlarýný çiziniz. 1. Sabri birkaç gün önce telefonla beni aradý. 2. Gördüðümüz ev eskiden bir okuldu. 3. Kemal masanýn üstündeki defteri güzelce kaplýyor. ? Öðrencilerden kendilerini þairin yerine koyarak denize söyleyeceklerini yazmalarý istenir. ? Ek fiille ilgili etkinliðin yapýlmasý. Ör: Aþaðýdaki cümlelere kutudaki eklerden uygun olaný getiriniz. - ler - O, akýllý bir çocuk.............. -dir - Dün Ayþe ......... bize geldi. - de - Sýnýfýn en çalýþkaný Ayþe....... - di ? Öðrencilere, dinledikleri dinleme metnindeki Nesli tükenmekte olan hayvanlarla ilgili resimlerini getirmeleri istenir. Baðlaç Ünlem TEMEL BECERÝLER Yaratýcý düþünme, giriþimcilik, problem çözme, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma. AÇIKLAMALAR Ödevler ile ilgili kurallar öðretmen tarafýndan hatýrlatýlýr. Ödevleri yapan ve yapmayanlar ödev deðerlendirme dosyasýna not edilir. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma yapraklarý. 36 düþüncelerin günlük hayatla iliþkilendirmeleri istenir. ? Öðrencilerden, dinledikleri hikâyedeki þahýslarýn duygu ve düþüncelerini yazmalarý istenir. ? Okuduklarý “Son Kuþlar” adlý parçadaki ana karakterin fiziksel ve kiþilik özelliklerini belirlemeleri, yazarla kiþilik özellikleri yönünden karþýlaþtýrmalarý istenir. ? Metindeki olay yer, zaman, þahýs ve varlýk kadrosu bulunur. ? Köþeli ayraç ile ilgili etkinliðin yaptýrýlmasý. Ör: Halikarnas balýkçýsý [(Cevat Þakir Kabaaðaçlý (18861973)] en güzel eserlerinden biri Uluç Reis’tir. Mehmet Rifat [Rifat Ilgaz (1911- 1993)] Hababam Sýnýfý romanýyla tanýnmýþtýr. ? Öðrenciler üç gruba ayrýlýr. Grup çalýþmalarý için öðrencilere bir süre verilir. 1. GRUP - Heyelan toprak kaymasý, çökme ve çamur akýntýsý nedir? - Heyelan nasýl oluþur? - Heyelandan korunmak için alýnmasý gerekli tedbirler nelerdir? - Heyelan sýrasýnda kapalý ve açýk alanda neler yapýlmalýdýr. konularý ile ilgili bir araþtýrma ödevi hazýrlayarak sýnýfa sunulacak. II. GRUP Yukarýda sýralanan konularla ilgili poster, resim, afiþ v.b. materyalleri toplayarak görsel sunu hazýrlar. III. GRUP Ülkemizde ve dünyada yaþanan heyelan olaylarýný konu alan inceleme, röportaj, araþtýrma ve haberleri derleyerek sunum yapar. ? Ek fiillerle ilgili etkinlik yapýlýr. ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA- DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR 117. ETKÝNLÝKLER SÜRE/HAFTA Konuþmasýný belirlenen sürede ve teþekkür cümleleriyle sona erdirir. 118. Ýsim türünden kelimelerin kip veya kiþi açýsýndan biçimlenerek çekimlenebildiðini kavrar. 119. Ýsimlerin kip eki almasýnda ek fiilin rolünü kavrar. 120. Ek fiili iþlevlerinde uygun olarak kullanýr. 3 TEMA 5 DOÐA VE EVREN ALT TEMA 5.1. Çevrenin korunmasý 5.2. Deniz sevgisi 5.3 Kar-yeryüzü ve uzay 5.4 Canlýlar KAVRAMLAR Deniz hasreti Kuþ Kötü Ýyi TEMEL BECERÝLER Güzel Yaratýcý düþünme, giriþimcilik, problem çözme, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma. DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR AÇIKLAMALAR Birleþik zamanlý fiil Ödevler ile ilgili kurallar öðretmen tarafýndan hatýrlatýlýr. Ödevleri yapan ve yapmayanlar ödev deðerlendirme dosyasýna not edilir. Ek -fiil Köþeli ayraç ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma yapraklarý. 37 ÖÐRENME ALANI : SÜRE/HAFTA OKUMA-YAZMA-KONUÞMA KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 121. Metinde ortaya konan sorunlara farklý çözümler üretir. ? Öðrencilerden anlamlarý verilen kelimeleri bularak karþýlarýna yazmalarý istenir. 122. Konuþurken nefesini ayarlar. ? Metinde olayýn veya düþüncenin yönünü deðiþtiren 123. Yazýsýnda sebep-sonuç iliþkilerini kurar. 2 TEMA 6 TOPLUM HAYATI ALT TEMA 6.1 Komþuluk iliþkileri yapýldýðýný, metnin konusu ile ana fikrini belirtmeleri istenir. Yazýyý etkileyici ifadelerle sonuca baðlar. 125. Yazma konusu hakkýnda araþtýrma yapar. 126. Anlamadýklarýný ve merak ettiklerini sorar. ? Okuduklarý metindeki düþünceyi geliþtirme yollarýný 127. Þiirin kendisinde uyandýrdýðý duygularý ifade eder. ? Kesme iþareti verilir. 128. Karþýsýndakinin algýlamakta zorluk çekmeyeceði bir hýzda ve akýcý biçimde konuþur. 129. Ayný kavram alanýna giren kelimeleri, anlam farklýlýklarýný dikkate alarak kullanýr. 6.3 Dayanýþma KAVRAMLAR ? Öðrencilerden metindeki anlatýmýn kimin aðzýndan 124. 6.2 Yardýmlaþma 6.4 Konukseverlik kelimelerle ilgili etkinlik yapýlýr. ? Öðrencilerden metinde ortaya konan sorunlara farklý çözümler üretmeleri istenir. fark etmeleri için ilgili etkinlik yapýlýr. Toplum Komþu Komþuluk Geleneksel Konukseverlik DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Zaman ve kip çekimlerinde ek fiilin iþlevi TEMEL BECERÝLER Ýletiþim kurma, yaratýcý düþünme, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma. Zaman ve kip çekimlerinde birleþik yapýnýn fiile kazandýrdýðý anlam ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, çalýþma yapraklarý. 38 ? Öðrencilere zaman, kip çekimlerinde birleþik yapýlarýn oluþumunda ek fiilin iþlevi ile ilgili uygulama etkinliði verilir. ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA KAZANIMLAR 130. 131. Zaman ve kip çekimlerindeki birleþik yapýlarýn oluþumunda ek fiilin iþlevini kavrar. Zaman ve kip çekimlerindeki birleþik yapýlarý özelliklerine göre uygun biçimde kullanýr. ETKÝNLÝKLER SÜRE/HAFTA ? Öðrencilerden okuduklarý metinde ilk kez karþýlaþtýklarý deyimleri sözlükten bulmalarý istenir. 2 ? Öðrencilerin söz varlýðýný zenginleþtirmek amacýyla metinde geçen kelimelere iliþkin etkinlik yapýlýr. ? Öðrencilere metinde geçen söz sanatlarý (anlamý güçlendirmek için kullanýlan pekiþtirmeler ve benzetmeler) fark etmelerinde rehberlik edilir. TEMA 6 TOPLUM HAYATI ? Metindeki duygu, düþünce, hayal ve olaylarýn sýrasýný ve birbirileriyle olan iliþkilerin belirlenir. ? Metne iliþkin görsellerle dizeleri eþleþtirme etkinliði yapýlýr. ALT TEMA ? Öðrencilerden konuþmalarýný deðerlendirmek 6.1 Komþuluk iliþkileri amacýyla öz deðerlendirme formunu doldurmalarýyla ilgili etkinlik yapýlýr. 6.2 Yardýmlaþma ? Yazým kurallarýnýn hatýrlatýlmasý ile ilgili etkinlik 6.3 Dayanýþma yapýlýr. 6.4 Konukseverlik ? Birleþik fiilerin yapý özelliklerini kavramaya yönelik etkinlik yapýlýr. ? Birleþik fiili kavrar. KAVRAMLAR Görenek TEMEL BECERÝLER Giriþimcilik, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma, yaratýcý düþünme. DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Birleþik fiillerin yapý özellikleri konusunun tekrarý ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Birleþik zamanlý fiiller konusunun tekrarý Açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, çalýþma yapraklarý. Noktalama iþaretlerini pekiþtirme 39 40 Türkçe Sosyal Bilgiler 8 42 8. SINIF TÜRKÇE ÜNÝTE VE KONULARI 8.SINIF ÖÐRENME ALANLARI, ÜNÝTE VE ZAMANLAMASI ÖÐRENME ALANI ÜNÝTELER KONULAR OKUMA-YAZMAKONUÞMA-DÝLBÝLGÝSÝ ÜNÝTE I: SEVGÝ OKUMA-YAZMAKONUÞMA-DÝLBÝLGÝSÝ ÜNÝTE II: OKUMA KÜLTÜRÜ OKUMA-YAZMAKONUÞMA-DÝLBÝLGÝSÝ ÜNÝTE III: TOPLUM HAYATI MÝLLÝ KÜLTÜR VE DEÐERLERÝMÝZ OKUMA-YAZMAKONUÞMA-DÝLBÝLGÝSÝ ÜNÝTE IV: HAK VE ÖZGÜRLÜKLER OKUMA-YAZMAKONUÞMA-DÝLBÝLGÝSÝ ÜNÝTE V: KÝÞÝSEL GELÝÞÝM DUYGU VE HAYALLER 43 · Aile Sevgisi · Vatan Sevgisi · Bayrak Sevgisi · Dil Sevgisi · Okul Sevgisi · Atatürk Sevgisi · Ýnsan Sevgisi · Okuma Sevgisi · Okuma Alýþkanlýðý · Kitaplar · Süreli Yayýnlar · Kütüphaneler · Müzik · Oyunlar · Bayramlar · Geleneksel Sanatlarýmýz · Yemek Kültürümüz · Büyükler · Spor · Birey ve Toplum · Yardýmlaþma · Dayanýþma · Dostluk · Komþuluk Ýliþkileri · Konukseverlik · Bireysel Haklar · Ýnsan Haklarý · Çocuk Haklarý · Hasta Haklarý · Hakkýný Savunma · Özgürlükler · Kendini Tanýma · Kendine Saygý · Kiþilik Tipleri · Empati · Sorumluluk · Sosyal Geliþim · Olumlu Düþünme · Meslek Seçimi · Baþarý · Özeleþtiri · Duygu ve Hayaller · Umut · Mutluluk · Heyecan · Sitem · Veda · Özlem · Kaygý · Üzüntü · Takdir · Baðýþlama · Beðenme · Korku ÖÐRENME ALANI : SÜRE/AY OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 1. Metnin ana ve alt baþlýðý ile görsel unsurlarýndan hareketle içeriði hakkýnda fikir yürütür. 2. Metinde olay, zaman, þahýs, varlýk kadrosu ve bunlarla ilgli unsurlarý belirler. 3. Metne iliþkin sorular oluþturur. 4. Metne iliþkin sorulara yanýt verir. Öðretmen derse baþlamadan önce öðrencileri gruplara ayýrýr. Gruplara öðretmen tarafýndan seçilen resimler ve yine öðretmen tarafýndan belirlenen metin baþlýklarý karýþýk olarak öðrencilere daðýtýlýr. Metin baþlýklarý ile resimlerin eþleþtirilmesi istenir. Metin baþlýklarý ve resimler eþleþtirildikten sonra her gruba o baþlýk ve o baþlýðýn ait olduðu metin parçasý verilir. Ayný zamanda okunacak metinle ilþkili hazýrlanan soru taslaðý da yine öðrenci gruplarýna ayrý ayrý verilir. Öðrencilere metni okumalarý ve daha sonra daðýtýlan taslakdaki sorularý cevaplandýrmalarý istenir. 5. Metinde ilk kez karþýlaþtýðý kelime ve deyimleri sözlükten bulur Konuþmalarýný günlük hayatla iliþkilendirir. 6. Noktalama iþaretlerine uygun okur. 7. Akýcý bir þekilde okur. 8. Metnin baðlamýndan hareketle kavramlarýn anlamlarýný çýkarýr. 9. Metnindeki anlatýmýn kimin aðzýndan yapýldýðýný tespit eder. ................... TEMA 1 SEVGÝ ALT TEMA 1.1. Ýnsan sevgisi 1.2. Aile sevgisi 1.3. Vatan sevgisi 1.4. Bayrak sevgisi 1.5. Dil sevgisi 1.6. Okul sevgisi KAVRAMLAR Ýnsan, aile, vatan, bayrak, dil, okul, insan, sevgi Metinle ilgili okuma çalýþmasý ve sorularý cevaplandýrma çalýþmasý gruplarla yapýlýr. Gruplar ders sonunda hazýrladýklarý ortak çalýþmayý öðretmene verirler. Öðretmen de bu grup çalýþmalarýný deðerlendirerek dönütler verir. 10. Metinde olay, yer, zaman, þahýs ve varlýk kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlarý belirler. 11. Okuduðu metnin konusunu, ana fikrini/ana duygusunu belirler. 12. Okuduklarýnda yardýmcý fikir ve duygularý belirler. DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Fiilimsi Ýsim fiil 13. Metnin planýný kavrar. 15. Fiilimsilerin iþlevlerini kavrar. 16. Fiilimsiyle, fiil ve isim soylu kelimeler arasýndaki farklarý kavrar. Öðrencilere dersin baþýnda bir aný metni verilir. Bu aný metni, askerlikle ilgili vatan sevgisini konu almaktadýr. Verilen metnin içinde bazý kavramlar boþ býrakýlmýþtýr. Yani metni oluþturan cümlelerde eksik sözcükler yer almaktadýr. Öðrenciler cümlelerin gidiþatýndan ve anlamdan yola çýkarak boþ yerleri uygun sözcüklerle dolduracaktýr. Öðretmen öðrencilere bu görevi verdikten herkese çalýþmasýný tamamlamasý için 5 dakikalýk bir zaman tanýr. Sözcükler de yerleþtirildikten sonra öðrencilere okuduklarý metinde anlamýný bilmedikleri kelimelerin altýný çizmeleri istenir. Altý çizilen kelimeler sözlükten bulunarak tahtaya yazýlýr. Ayný zamanda her sözcük birer cümle içinde de kullanýlýr. 17. Ýsim fiiller ve iþlevleriyle ilgili bilgileri kavrar/uygular. 18. Sýfat fiiller ve iþlevleriyle ilgili bilgileri kavrar/uygular. 19. Yine daðýtýlan metin parçalarýndan yola çýkarak her grubun sahip olduðu metni incelemeleri ve metinde geçen fiilimsileri (isim-fiil, sýfat-fiil, zarf-fiil) bularak altýný çizmeleri istenir. Öðrenciler bu çalýþmayý tamamladýktan sonra metin öðrencilere sýrasýyla okutulur. Boþ yerler öðretmen eþliðinde onun dönüt-düzeltmeleriyle bir kez daha doldurulur. Metne yerleþtirilen uygun sözcükler sýrasýyla tahtaya yazýlýr. 14. Sözlüklerden yararlanýr. Sýfat fiil Zarf fiil Öðretmenin verdiði soru taslaðýnda metne iliþkin olarak metnin konusu, metinde geçen önemli kavramlar, metnin ana düþüncesi, okuyucuya verilmek istenen mesaj, metnin türü ... þeklinde sorular bulunmaktadýr. Daha sonra her öðrencinin okuduklarý parçadan yola çýkarak bu parçada anlatýlanlara iliþkin bir soru cümlesi yazmasý istenir. Öðrencilerin metinle ilgili olarak ürettikleri sorular tahtaya tek tek yazýlýr. Daha sonra yazýlan her bir sorunun cevabýnýn da tek tek verilmesi istenir. Zarf fiiller ve iþlevleriyle ilgili bilgileri kavrar/uygular. TEMEL BECERÝLER Yaratýcý düþünme, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma, iletiþim kurma, giriþimcilik, miili-manevi ve evrensel deðerlere duyarlý olma AÇIKLAMALAR Öðretmen tarafýndan birçok karýþýk cümle yazýlýr. Bu cümleler bir kutu içerisine atýlýr. Cümleler sýrasýyla öðrencilere kutu içerisinden çektirilir. Bu cümlelerde yer alan fiilimsileri iþaretleyerek türleriyle beraber altlarýna yazmalarý istenir. Dersin sonunda öðrencilere Atatürk'ün hayatý hakkýnda bilgiler toplamalarý istenir. Atatürk'ün yaþam boyu geçirdiði önemli evreler, baþarýlarý ve hayatýndaki önemli zamanlarý içeren bir dosya hazýrlamalarý istenir. Bunu bir araþtýrma ödevi olarak diðer derse öðrencilerinden ister. Ayrýca, araþtýrma sýrasýnda Atatürk'ün bu önemli zamanlarýný gösteren resimlerin de bulunmasýný ister. Ödevin diðer ders toplanacaðýný da öðrencilerine bildirir. Sýnýf içi grup çalýþmasý yapýlýrken gruplarý oluþturacak üyeler random olarak seçilmelidir. Her öðrencinin farklý arkadaþýyla çalýþmasý amaçlanmalýdýr. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma kaðýtlarý 44 ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 20. Öðretmen derse baþlamadan önce öðrencilerine araþtýrma ödevini yapýp yapmadýklarýný sorar. Atatürk'ün hayatýyla ilgili olgu ve olaylarý kavrar. 21. Atatürk'ün kiþiliðini ve özelliklerini kavrar. 22. Atatürk'ün fikir hayatý hakkýnda bilgi edinir. 23. Atatürk'ün milli kültürün korunmasý ve geliþtirilmesi için yaptýðý tüm çalýþmalara örnekler verir. 24. Milli kültürümüzün korunmasý ve geliþtirilmesi için bireye düþen görevleri farkýna varýr. SÜRE/AY ................... Herkesin araþtýrmalarý sonucu hazýrladýklarý dosyayý masalarýnýn üzerinde hazýr bulundurmalarýný ister. Daha sonra öðrencileri gruplara ayýrýr. Tüm gruplarýn ortak çalýþmasýyla Atatürk'ün hayatýný anlatan bir çizelge oluþturulacaðýný söyler. Fakat öncesinde her grubun farklý farklý çalýþmalar üretmesi gerektiðini de ifade eder. Daha sonra bu çalýþmalarýn birleþtirilerek kapsamlý bir çalýþma oluþturulacaðýný da anlatýr. 25. Atatürk'ün yaptýðý çalýþmalarda gösterdiði kararlýlýðý örneklerle açýklar. Bu çizelgeye, Atatürk'ün hayatýndaki önemli olaylarýn yer ve tarihleri ile Atatürk'ün o tarihte kaç yaþýnda olduðu yazýlýr. 26. Atatürk'ün yazdýðý eserleri tanýmaya ilgi duyar. Çizelgeye, olayýn geçtiði yeri temsil eden bir resim veya fotoðraf yerleþtirilir. TEMA 1 SEVGÝ ALT TEMA 1.7. Atatürk sevgisi 1.8. Vatan sevgisi Her grup, zaman çizelgesini hazýrlar. Her grup çalýþmasýný sonlandýrdýktan sonra ürettikleri çalýþmayý sýnýf arkadaþlarýna ve öðretmenine tanýtýr. Çeþitli açýklamalar yapar. KAVRAMLAR Atatürk ve hayatý Çalýþmalarýyla ilgili grup bireylerine sorular sorulur. Cevaplar alýnýr. En sonunda tüm gruplar biraraya gelerek öðretmen rehberliðinde en genel çalýþmayý yapar ve Atatürk için hazýrlanan panoyu bu çalýþmalarla süsler. TEMEL BECERÝLER Araþtýrma, iletiþim kurma, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kulllanma, miili, manevi ve evrensel deðerlere duyarlý olma, kiþisel ve sosyal deðerlere önem verme, yaratýcý düþünme, giriþimcilik AÇIKLAMALAR Öðretmen gruplarýn çalýþmalarýný deðerlendirip birleþtirirken tüm gruplarýn çalýþmalarýndan alýntýlar yapmaya özen göstermelidir. Yoksa bu durum öðrencilerin performansýnýn düþmesine ve motivasyonunun azalmasýna neden olur. Ayrýca, öðretmen panoyu hazýrlarken bu çalýþmaya tüm öðrencilerini katmalýdýr. Böylece öðrencilerin birbirleriyle ve öðretmenleriyle etkileþimi daha da artacaktýr. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma kaðýtlarý 45 DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR ÖÐRENME ALANI : SÜRE/AY OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 27. Sýnýf içi ve dýþý etkinliklere katýlýr. Türkçe'nin doðru, güzel ve etkili kullanýmýyla ilgili bir açýk oturum düzenlenir. 28. Bir toplantýda konuþmacý veya katýlýmcý olarak konuþur. ................... TEMA 1 SEVGÝ ALT TEMA 1.9. Dil sevgisi KAVRAMLAR Dil 29. Güzel ve etkili konuþmalarý örnek alýr. 30. Sýnýf ve grup içinde yapýlan tartýþma etkinliklerine katýlýr. 31. Konu ile ilgili araþtýrma yapar. 32. Konuþmanýn amacýný belirler. 33. Konuþma süresini belirler. Yönetici konuya kýsaca deðinir. 34. Konuþma konusu ile ilgili yöneltilebilecek muhtemel sorular için hazýrlýk yapar. Öðrencilere üçer dakika konuþma süresi tanýnýr ve her konuþmacý birbirinin konuþmasýndan hareketle konuþmasýný yapar. 35. Ýþitilebilir bir sesle konuþur. 36. Sözleriyle jest ve mimiklerinin uyumuna dikkat eder. Her konuþmacý konuþmasýný tamamladýktan sonra sorularýný sormalarý ve görüþlerini belirtmeleri için dinleyicilere on dakika süre tanýnýr. 37. Konuþmasýný sunarken görsel, iþitsel materyalleri ve farklý iletiþim araçlarýný kullanýr. 38. Dinleyicilerin algýlamakta zorluk çekmeyeceði bir hýzda ve akýcý konuþur. 39. Konuþmasýný bütünlük ve tutarlýlýk içinde sürdürür. 40. Sorulan sorulara açýk, yeterli ve doðru cevaplar verir. 41. Konuþmasýný belirlenen sürede bitirir. Lehçe Aðýz DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Öðrencilerden biri yönetici olurken, diðerleri konuþmacý olarak görev alýrlar. Konuþmacýlar aralarýnda iþbölümü yaparak Türkçenin günlük hayatta nasýl kullanýldýðý ile ilgili neler söyleyeceklerini; bir hafta boyunca radyo, televizyon, gazete, dergi ve çevrelerinden araþtýrýrlar. Konuþacaklarýný not alýrlar. Türkçe Yabancý dil Sýnýftan beþ öðrenci seçilir. TEMEL BECERÝLER Türkçenin doðru, güzel ve etkili kullanýmý, giriþimcilik, yaratýcý düþünme, eleþtirel düþünme AÇIKLAMALAR Öðretmen zamaný dikkatli kullanmak ve zamaný iyi ayarlamak gerektiðini öðrencilerine hatýrlatmalýdýr. Öðretmen, açýk oturum ve kurallarý hakkýnda öðrencilerine önceden aydýnlatýcý bilgiler verir. Öðrenciler, açýk oturum ve kurallarýný bilerek etkinliði gerçekleþtirir. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý sorular, projeler, çalýþma kaðýtlarý 46 Son olarak yönetici, konuþmalarý özetleyerek açýk oturumu kapatýr. ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA- - DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 42. Okuduðu kitaplardan kitaplýk oluþturur. 43. Okuma planý yapar. 44. Okuduklarýyla ilgili duygu ve düþüncelerini arkadaþlarýyla paylaþýr. 45. Kitaplýk, kütüphane, kitap fuarý ve kitap evlerinden yararlanýr. 46. Konuþmasýný günlük hayatla iliþkilendirir. 47. Sorulan sorulara açýk, yeterli ve doðru cevaplar verir. 48. Standart Türkçe ile konuþur. Konuþmasýný bütünlük ve tutarlýlýk içinde sürdürür. Yazý türlerinin isimlerinin bulunuðu bir liste öðrencilere öðretmen tarafýndan verilir. Bu listede yer alan baþlýca yazý türleri arasýnda roman, aný, hikaye, gezi yazýsý, þiir gibi türlerin isimleri yer almaktadýr. Öðretmen bu öðrencilerine verdiði listeden onlarýn en çok severek okuduklarý yazý türünü iþaretlemelerini ister. Daha sonra öðrencilere son 1 yýl içerisinde okuduklarý kitap veya kitaplarýn isimlerini söylemelerini ister. Öðrencileri daha önce okuduklarý kitaplar hakkýnda konuþmalarý için onlara sorular yönelterek kitaplar hakkýnda önce onlarýn fikirlerini öðrenmek ister. Öðrencilere; 1. Okuduðunuz kitapta en çok dikkatinizi çeken ve sizi o kitabý okumya yönelten þey neydi? 2. Siz bir kitabý okurken o kitaptan neler beklersiniz? 3. Hangi özellikler sizi okumaya daha da yöneltir? vb. sorularla öðrencilerin düþünceleri alýnarak onlara sýnýf içi konuþma imkaný yaratýlýr. Öðrencilere öðretmen tarafýndan kitaplar ve konularý baþlýklarýný içeren bir ödev taslaðý daðýtýlýr. bu taslakta okunan klasik kitaplarýn isimleri sýralanmýþtýr. Öðrenciler bu klasiklerden bir tanesini seçerek verilen kriterlere göre bu romaný inceleyerek bir ödev meydana getirecektir. Öðretmen bu ödev için gerekli açýklamayý yapar ve ödev için belirlediði süreyi de öðrencilerine duyurur. Öðrencilerinin her birinden okuyacaklarý kitaplarýn isimlerini de alarak bir liste oluþturur. Öðretmen ders içinde derse çeþitli romanlardan yapýlmýþ alýntýlar getirerek bunlarý öðrencilere daðýtýr. Alýntýlardan yola çýkarak öðrencilerin romandaki kahramanlarý, romanda geçen mekanlarý (yer), romandaki zamaný, romanýn konusunu, verilmek istenen mesajý, romanýn dilini ve anlatýcýsýný bulmasýný ister. Daha sonra bunlarý öðrencilere söz hakký vererek birlikte dönüt-düzeltmelerle sýnýfta da öðrencilerine rehberlik ederek doðru cevaplarý buldurur. Yine verilen roman alýntýsýnýn içerisinden karýþýk cümleler seçilerek tahtaya yazýlýr. Ýlk olarak öðürenciler yapýlan iþi bulmalarý için yol gösterilir. Cümlelerde yapýlan eylemi göstererek bunun cümlede yüklem adýný aldýðý vurgulanýr. Yüklemin ana öðe olduðuý ve cümleye yöneltilen tüm sorularýn yükleme yöneltileceði de söylenir. Diðer öðeleri buldurmaya yönelik ilk olarak farkýndalýðý saðlamak için öðrencilerin aþaðýdaki sorularý cümlelere yöneltmeleri saðlanýr. 49. Dinleyicilerin algýlamakta zorluk çekmeyeceði bir hýzda ve akýcý konuþur. 50. Olaylarý ve bilgileri sýraya koyarak anlatýr/verir. 51. Tekrara düþmeden konuþur. 52. Sýnýf içi ve dýþý etkinliklere katýlýr. 53. Sýnýf ve grup içinde yapýlan tartýþma etkinliklerine katýlýr. 54. Olaylarýn yerini, zamanýný, þahýs ve varlýk kadrosunu belirler; bunlar arasýnda ilgi kurar. 55. Þahýs ve varlýk kadrosunun özelliklerini, duygu ve düþüncelerini ifade eder. 56. Olaylarýn kahramanlarýný ayrýntýlý olarak tanýtýr. 57. Mekaný, olaylarýn geliþimine ve kahramanlara olan etkisine dikkate alarak tasvir eder. 58. Olaylarý, durumlarý kendi ifadeleriyle anlatýr. 59. Noktalama iþaretlerine uygun okur. 60. Akýcý bir þekilde okur. 61. Kelimeleri doðru telafuz eder. 62. Sesini mekana ve dinleyiciye göre ayarlar. 63. Cümlenin temel öðelerini (özne, yüklem) ve özelliklerini kavrar. 64. Yardýmcý öðeleri (tümleç, nesne) ve özelliklerini kavrar. TEMEL BECERÝLER Karar verme, araþtýrma, estetik zevk kazanma, Türkçeyi doðru ve etkili kullanma, yaratýcý düþünme, problem çözme, giriþimcilik AÇIKLAMALAR Öðretmen, öðrencilerine Kýbrýstaki yazarlarý da tanýmalarýna fýrsat vermek ve bu yazarlarýn eserlerini de okumalarýný saðlamak için böyle bir çalýþma yaptýrýr. Öðrencilerin kendi ülkelerindeki yazarlar, þairler hakkýnda bilgi sahibi olmalarýný ister. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma kaðýtlarý, projeler Ör: Kim yaptý? Nerede yaptý? Ne zaman yaptý? Nasýl yaptý? Kimi,neyi yaptý? Vb. sorulardan yola çýkýlarak iþi yapanýn özne, iþten etkilenenin nesne.... sýrasýyla tüm cümle öðeþleri tanýtýlýr. Daha sonra öðrencilere verilmesi için içinde çeþitli cümlelerin yazýlý olduðu renkli kartlar öðretmen tarafýndan hazýrlanýr. Bu kartlar öðrencilere sýrasýyla çektirilir. Kartlarda yazýlý cümleleri öðrenciler inceleyerek öðeler bulunur ve yine öðrenciler tarafýndan tahtaya yazýlýr. Öðrencilerle bir ders kütüphaneye gidilir. Öðretmen öðrencileriyle kütüphaneyi gezer. Daha sonra öðrencilere hazýrlamýþ olduðu çalýþma yapraðýný verir. Öðrencilerine çalýþma yapraðýnda yazýlý olan kategorilere uygun kitaplarý roman, þiir, hikaye vb.) bularak isimlerini ellerindeki çalýþma yapraðýna not etmelerini ister. Ayrýca onlara birer de sepet vererek bu kitaplarý o sepetin içine doldurmalarýný da ister. Bunu için öðretmen bir süre belirler. En kýsa zamanda bu iþlemleri yerine getiren öðrenciyi öðretmen ödüllendirir. Daha sonra Kýbrýs Edebiyatý köþesi gezilerek öðrencilerin o köþeden okumalarý için bir kitap seçmeleri öðretmen tarafýndan istenir. Masal, þiir,roman, hikaye vb. çeþitli türlerde yazýlmýþ kitaplardan okumalarý için öðrenciler birer tane seçim yaparlar. Diðer ders öðrencilere okuma yarýþmasý düzenleneceði haberi de verilir. Öðrencilere bunu ödüllü bir yarýþma olduðu da hatýrlatýlýr. Derste her öðrenciye doðru ve hýzlý okuma alýþkanlýðýný ölçmek için kitaplardan çeþitli bölümler okutulur. Bunun için öðretmen tarafýndan süre de tutulur. Yarýþma bittikten sonra birinci olan ödüllendirilir. 47 SÜRE/AY ................... TEMA 2 OKUMA KÜLTÜRÜ ALT TEMA 2.1. Okuma sevgisi 2.2. Okuma alýþkanlýðý 2.3. Kitaplar 2.4. Süreli yayýnlar 2.5. Kütüphaneler KAVRAMLAR Okur (okuyucu), okuma, alýþkanlýk, süreli yayýn (roman, hikaye, þiir, aný, gezi, mektupvb.), kütüphane... DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Cümle Cümle öðeleri Yüklem Özne (gizli özne, gerçek özne, sözde özne, örtülü özne) Nesne ( belirtili nesne, belirtisiz nesne) Dolaylý tümleç Zarf tümleci ÖÐRENME ALANI : SÜRE/AY OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR 65. ................... TEMA 2 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. Okuma sevgisi Okuma alýþkanlýðý Kitaplar Süreli yayýnlar Kütüphaneler Öðrencilere okuma sevgisinin anlatýldýðý bir þiir verilir. Þiirin düz yazýdan farklý bir yapýda olduðunu bilir, þiir yazarken bunu dikkate alýr. Fakat þiiri oluþturan dizeler karýþýk olarak öðrencilere verilmiþtir. 66. Þiir dilinin günlük konuþma dilinden farklýlýðýný kavrar, kelimelere yeni anlamlar yükler. Öðretmen ilk olarak öðrencilerin kendi baþlarýna þiiri okumalarýný ve dizeleri sýralara koymalarýný ister. 67. Duygusal yoðunluðunun çaðrýþýmlarýný dizelere döker. Verilen þiirdeki dizeler, öðrenciler tarafýndan okunduktan sonra anlam bütünlüðü oluþturacak þekilde sýraya konur. 68. Dizeler arasýnda duygu ve düþünce birliði saðlar. Öðrenciler þiiri ilk olarak sessiz bir þekilde okur. Daha sonra verilen süre içinde çalýþmalarýný bitirir. 69. Seviyesine uygun mecazlardan ve söz sanatlarýndan yararlanýr. Öðretmen öðrencilerine sýrayla söz hakký verir. Dizeleri nasýl anlam bütünlüðü oluþturacak þekilde dizdiklerini sorar. 70. Þiir defteri tutar. 71. Ýlgi alanýna göre yazar. Daha sonra bir bütün olarak oluþturulan þiirin son hali tahtaya yazýlýr. 72. Sýnýf içi etkinliklere katýlýr. 73. Þir dilinin farklýlýðýný ayýrt eder. 74. Þiirdeki hayal, benzetme ve göndermeleri fark eder. 75. Þiirdeki söz sanatlarýný fark eder. 76. Þiir, hikaye ve masal dinletilerine OKUMA KÜLTÜRÜ ALT TEMA ETKÝNLÝKLER Oluþturulan þiiri öðretmenin söz hakký verdiði öðrenciler sýrayla okur. Okuma sýrasýnda öðretmen þiiir okurken dikkat edilmesi gereken kurallarý öðrencilerre hatýrlatýr. Öðrencilerin vurgu ve tonlamalara, coþkuya dikkat edilmesi de saðlanýr. Þiir içerisinde varsa anlamýný bilmedikleri sözcükler, bu sözcükler sözlükten bulunur. Cümle içinde de kullanýlýr. Ardýndan þiiri anlamaya yönelik olan sorular cevaplandýrýlýr. Þiirdeki ana duygu bulunur. katýlýr. KAVRAMLAR Okur (okuyucu), okuma, alýþkanlýk, süreli yayýn (roman, hikaye, þiir, aný, masal, gezi, mektupvb.), kütüphane... DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR 77. Ana fikri, ana duyguyu bulur. 78. Þiir ezberler, þiir dinletileri düzenler, ezberlediði þiirleri uygun ortamlarda okur. 79. Sözlüklerden yararlanýr. 80. Þiirdeki kelimlerei, günlük hayattaki baðlamýný dikkate alarak cümle içinde kullanýr. 81. Okuduklarý ile ilgili duygu ve düþüncelerini arkadaþlarýyla paylaþýr. 82. Süreli yayýnlarý takip eder. 83. Þiirdeki dil ve söyleyiþ özelliklerini(ses, redif, kafiye, ölçü) fark eder. 84. Þiirin kendisinde uyandýrdýðý duygularý ifade eder. 85. Þairin bakýþ açýsýný ve anlatým tututmunu sorgular. 86. Vurgu ve tonlamaya dikkat ederek okur. 87. Cümlede vurguyla ilgili bilgi ve kurallarý kavrar/uygular. 88. Sözcüklerde vurgunun nerede olduðunu kavrar/bulur. Cümle Cümle vurgusu Þiir bu sefer biiçim yönünden incelenmeye çalýþýlýr. Þiirdeki ses uyumlarý , kafiyeler, kafiye düzeni, nazým birimi, ölçüsü öðretmen rehberliðinde öðrenciler tarafýndan bulunarak tahtaya yazýlýr. Sözcük vurgusu Öðretmen bu çalýþmalarý yaptýrdýktan sonra öðrencilere baþa dönerek þiiri bir kez daha gönüllü olabilecek bir kiþinin okumasýný ister. Diðer öðrencilere de arkadaþlarý okurken nerelerde vurgu yapýldýðýnýn bulunmasýný ister. Öðrenciler sýrayla her mýsrada vurgulu söylenen sözcüðü bulmaya çalýþýr. Öðretmen bu cümleleri tahtaya yazarak öðerncilerine vurgunun her zaman yükleme yakýn olan sözcükte bulunduðunu açýklar. Daha sonra düz ve devrik cümleler vererek öðrencilerine cümle vurgusunun nerede olduðunu bulmalarýný söyler. Bu çalýþma tamamlandýktan sonra öðretmen cümle vurgusu yanýnda bir de sözcük vurgusunun bulunduðunu ifade eder. Konuþurken bazý sözcüklerde bazý heceleri daha vurgulu söylediðimizi anlatýr. Yer adlarýnda, kiþi adlarýnda vb yerlerde vurgunun hangi hecelerde olduðunu öðrencilere anlatýr. Tahtaya öðretmen tarafýndan karýþýk karýþýk sözcükler yazýlýr.bu kelimeler önce öðrencilere okutulur. Vurgunun hangi hecede olduðu ilk olarak öðrenciler tarafýndan tahmin edilir. Daha sonra öðretmen öðrencilerine dönütler vererek onlarý yönlendirir. Daha sonra öðrencilere öðretmen tarafýndan bu konu ile ilgili çalýþma ödevi verilir. TEMEL BECERÝLER Ayrýca, dersi sona erdirmeden önce Kýbrýs'taki masallar hakkýnda öðrencilere bir araþtýrma ödevi verir. Öðrencilere Kýbrýs masallarýndan birere tane bulup getirmeleri istenir. Ayrýca, Kýbrýsta masal kitabý çýkaran ya da çeþitli masallar derleyen yazarlarýn kimler olduðunu da bulmalarýný ister. Yaratýcý düþünme, karar verme, araþtýrma, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma Bu araþtýrma ödevi bir sonraki derse verilir. AÇIKLAMALAR Ayrýca, öðrencilere diðre derse Kýbrýs'ta masal kitabý yazan bir yazarýn da davet edileceðini ve konuðun öðrencilere masallar hakkýnda aydýnlatýcý bilgiler vereceðini söyler. Öðrencilere sýnýfa konuk davet edileceði önceden söylenir. Bir sonraki derste iþlenecek olan konu hakkýnda da bilgi verilir. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, çoktan seçmeli sorular, çalýþma kaðýtlarý, projeler 48 ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝNLEME/ÝZLEME KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 89. Sýnýf içi ve dýþý etkinliklere katýlýr. 90. Bir toplantýda katýlýmcý oklarak konuþur. Öðretmen dersin baþýnda öðrencilere araþtýrma ödevinin yapýp yapmadýklarýný sorar. Ödev kontrolü yaparak bunlarý defterine not eder. 91. Sýnýf ve grup içinde yapýlan tartýþma etkinliklerine katýlýr. Daha sonra Kýbrýslý yazar Ayþen Daðlý'yý sýnýfa tanýtýr. 92. Çevresindeki kaynaklardan derlediði sözlü kültür ürünlerini sýnýfta paylaþýr. Yazarý öðrencilerle baþbaþa býrakýr. 93. Konuþmalarýný günlük hayatla iliþkilendirir. Yazar, ilk olarak öðrencilere; 94. Konu ile ilgili araþtýrma yapar. 1. Hiç masal biliyor musunuz? Bildiðininz hangi masallar var? 95. Konuþmasýný bütünlük ve tutarlýlýk içinde sürdürür. 2. Masallarý seviyor musunuz? Dinleyicilerin algýlamakta zorluk çekmeyeceði bir hýzda ve akýcý konuþur. 3. Masallarý okurken en çok hangi yönü dikkatinizi çeker? Kim bana masallarýn özelliklerinin sýralayabilir? 96. 97. Tekrara düþmeden konuþur 98. Sorulan sorulara açýk, yeterli ve doðru cevaplar verir. 99. Anlamadýklarýný ve merak ettiklerini sorar. 100. Masal, þiir ve hikaye dinletilerine katýlýr. 4. Sizce masallar insanlara bir þeyler katar mý? bunlar nelerdir? 5. Sizce masallarý sadec küçükler mi okur? büyüklere yönelik masallar var mý? 103. Süreli yayýnlarý takiip eder. þeklinde birkaç soru sorarak öðrencilerle karþýlýklý konuþma þeklþinde bir etkinlik gerçekleþtirir. 104. Çok yönlü iletiþim araçlarýndan yararlanarak araþtýrma yapar. Öðrencilerden aldýðý yanýtlar çerçevesinde masalýn nasýl doðduðu, özelliklerinin neler olduðu hakkýnda bilgiler verir. 105. Kaynaklardaki bilgileri ihtiyaçlarýna cevap verecek þeklide birleþtirir. Daha sonra kendi masal kitabbýndan öðrencilere bir masal okur. 106. Bulduðu bilgiler arasýndan kendisine gerekli olaný/olanlarý seçer. Öðrenciler bu masalý dikkatle dinlerler. 107. Araþtýrma sonuçlarýný yorumlar. 108. Okuduðu/dinlediði metnin sonucunu tahmin eder. 109. Dinlediði/okuduðu metnin olay, yer, zaman, þahýs ve varlýk kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlarý belirler. 110. Bir konuda uzman kiþiye sormak üzere sorular hazýrlar ve aldýðý cevaplarý deðerlendirir. ................... TEMA 2 OKUMA KÜLTÜRÜ ALT TEMA 2.1. Okuma sevgisi 2.2. Okuma alýþkanlýðý 2.3. Kitaplar 2.4. Süreli yayýnlar 2.5. Kütüphaneler 6. Kýbrýs'ta masal kitabý çýkaran hangi yazarlarý tanýyorsunuz? 101. Kurgulanmýþ olanla gerçeði ayýrt eder. 102. Konuþmacýnýn sözünü kesmeden, sabýr ve saygýyla dinler. SÜRE/AY Daha sonra masal hakkýnda öðrencilere sorular sorulur. Ayrýca, masalýn en önemli unsurlarý olan olaðanüstülük, zaman ve olaylarýn hýzlý geçiþi, masallarýn dili ve anlatýmý, kahramanlarý, masallarýn baþlangýcý ve bitiþi hakkýnda da masal içerisinden tespitler yaptýrýr. TEMEL BECERÝLER Yazar, bu çalýþmalarý da öðrencilerine yaptýrdýktan sonra öðretmen öðrencilere konuðumuza yöneltebilecekleri bir soru olup olmadýðýný sorar. Giriþimcilik, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma, yaratýcý düþünme, iletiþim kurma, araþtýrma Varsa sorular konuða yöneltilerek cevaplar alýnýr. AÇIKLAMALAR Dersin sonunda öðretmen öðrencilerinden yaptýklarý ödevleri toplayarak dersi sonlandýrýr. Öðrencileri sýnýfa davet edilen konuk sayesinde Kýbrýslý yazarlarla tanýþtýrma fýrsatý saðlanmýþ olacaktýr. Öðrencilere daha önceden sýnýfa bir yazar davet edilceði ve söyleþi yapýlacaðý söylenir. Ayrýca, gelecek konuk ile ilgili kýsa bilgiler de verilir. Ayrýca, okumaya teþvik ve bir toplantýda serbestçe soru yöneltebilme, cevaplar verebilme ve giriþimcilik, iletiþim kurma adýna bu faaliyetleri gerçekleþtirme gibi artýlar kazanmalarý da saðlanmak istenmiþtir. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý sorular, çalýþma yapraklarý, projeler 49 KAVRAMLAR Okur (okuyucu), okuma, alýþkanlýk, süreli yayýn (roman, hikaye, þiir, aný, masal, gezi, mektupvb.), kütüphane... DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR ÖÐRENME ALANI : SÜRE/AY OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝNLEME/ÝZLEME KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 111. Otobüste seyahat eden insanlar, komþularýn birbirleriyle olan günlük iliþkileri, bayramlarda yapýlan alýþkanlýklar, misafir aðýrlama þekilleri vb. toplumlarýn kültür ve deðerlerini yansýtan ve toplum hayatýndan günlük yaþamla iliþkilendirilen birtakým yaþamdan kesitlerin bulunduðu, bunun yanýnda bir cd öðrencilere izlettirilir. Ýnsanlar arasýndaki toplumsal alýþkanlýklarýn ne derece doðru ne derece yanlýþ sergilenip sergilenmediðinin tanýklýðýný etmeleri ve uygun olan ve uygun olmayan davranýþlarýn öðrenciler tarafndan fark edilmesi saðlanýr. Öðrenciler cdyi izledikten sonra izledikleri her sahneden doðru ve yanlýþ davranýþlarý çýkarmalarý istenir. Tabii bu çýkarýmlarý yaparken not da alabilecekleri öðretmen tarafýndan vurgulanýr. Daha sonra öðretmen öðrencilerine biz kýbrýs Türk toplumu olarak hangi güzel alýþkanlýklar ve sorumluluklara sahibiz? Bunlarý nasýl sýralayabilirsiniz? Aslýnda toplum içerisinde yapýlmamasý gereken, yanlýþ davranýþlar nelerdir? Örnekler verebilir miyiz? Bizim toplum olarak gelecek nesillere aktarabileceðimiz kültürümüzün bir parçasý haline gelen unsurlar ve deðerlerimiz sizce nelerdir? Yani KKTC halkýnýn kýbrýs Türk toplumunun deðerleri (gelenek-görenekler) , milli kültürü deyince aklýmýza ilk önce nerler gelebilir? Öðretmen öðrencilerin kendi kültürleriyle, deðerleri ve gelenek-görenekleriyle ilgili neler bildiklerini yukarýdaki sorularla yoklamaya çalýþýr. Öðrencilerin kendi millli kültür ve deðerlerini farkýna vararak bu deðerlerin önemini kavramalarýný saðlar. Öðretmen daha sonra öðrencilerine KKTC'ye özgü yemeklerin bulunduðu, kýbrýs türk toplumuna özgü geçmiþten günmüze giyilen kýyafetlerin, kültürümüze özgü müzik ve halk oyunlarýnýn, ülkemizdeki spor ve karþýlaþmalarda yer alan takýmlarýmýzý tanýtan, KKTC toplumuna geçmiþten günümüze tarihine yön vermiþ büyüklerimizin bulunduðu bir cd izlettirir. Ders sonunda öðrencilere eski bayramlarýn nasýl olduðuna dair aile büyüklerinden (nene ve dede) bilgi almalarýný ve yeni ile eski bayramlar arasýndaki farký anlatmalarý istenir. Bu arada öðrencilere ayný zamanda diðer derste sergilemeleri için temsili bir tiyatro oyunu canlandýrmalarý istenir. Öðrenciler 3 veya 4 kiþilik gruplara ayrýlýr. Öðretmen her grubun kendi tiyatro oyununu yazmasýný ve sahnede sergilemesini ister. Bu oyun toplumun milli kültür ve deðerlerini yansýtacak bir þekilde sahnelenecektir. Gerek konuþulan dil (kýbrýs aðzý) gerekse canlandýrýlacak ve sergilenecek konu kendi deðerlerimizi yansýtacak þekilde olacaktýr. Böylece öðrencilerin bu ödevle hem tiyatro oyununda yer alacak olan kiþiler, zaman, mekan (dekor), iletilecek mesaj vb. unsurlar hakkýnda da bilgi sahibi olmalarý saðlanacak. Bu tiyatro oyunlarýný her grup 5-7 dakika arasýnda sýnýfta sergileyecektir. Her oyun sonunda izleyici gruba oyunun sonunda iletilmek istenen mesajý anlayýp anlamadýklarý ve kendilerinin izledikleri oyunlardan ne gibi mesajlar çýkardýklarý da öðretmen tarafýndan sorulacaktýr. Öðretmen öðrenci ve öðrenci aileleriyle birlikte okul içerisinde belirlenen uygun saatlerde düzenlemek için bir kýbrýs türk toplumunu tanýtan bir gün düzenleyecektir. Kýbrýs Türk toplumuna özgü müzikler eþliðinde çeþitli standlar okul içerisine kurulacaktýr. Bu standlarda kýbrýsa özgü yemekler, kýbrýsa özgü yapýlan el sanatlarý, kýbrýstaki tarihi yerleri tanýtan standlar, kýbrýsa özgü geçmiþten günümüze giyilen çeþitli kýyafetler vb. çeþitli deðerlerimizi sergileyen standlar da o günde yer alacaktýr. Ayrýca o gün içerisinde KKTC'deki ünlü temsilci bir müzisyen, bir tiyatrocu, bir sporcu, bir devlet adamý ve eski kýbrýs türk kültürünü iyi tanýyan bir vatandaþ okula davet edilerek bu gün içerisindeki etkinliklere katýlarak öðrenci ve velilerin sorularýný yanýtlayacaktýr. Böylece bu etkinlik çerçevesinde hem öðrencilerimiz kendi kültürel benliklerini, deðer yargýlarýný, gelenek ve göreneklerini tanýmýþ olacak hem de bunlarý yaþatmak için fýrsat yakalamýþ olacaklar. ................... 112. TEMA 3 113. TOPLUM HAYATIMÝLLÝ KÜLTÜR VE DEÐERÝMÝZ 114. 115. 116. ALT TEMA 117. 3.1. Müzik 3.2. Oyunlar 3.3. Bayramlar 3.4. Geleneksel sanatlarýmýz 3.5. Yemek kültürümüz 3.6. Büyükler 3.7. Spor 3.8. Birey ve toplum 3.9. Yardýmlaþma 3.10. Dayanýþma 3.11. Dostluk 3.12. Komþuluk iliþkileri 3.13.Konukseverlik 118. 119. 120. 121. 122. 123. 124. 125. KAVRAMLAR Toplum, ülke, kültür, gelenek-görenek, örf, adet, iletiþim... 126. 127. 128. DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR 129. 130. Ýzlediklerindeki/dinlediklerindeki sebep-sonuç ve amaç-sonuç iliþkilerini fark eder. Dinlediklerine ve izlediklerine iliþkin karþýlaþtýrmalar yapar. Þahýs ve varlýk kadrosunun duygu, düþünce ve davranýþlarýný çözümler. Dinlediklerinde/izlediklerinde ortya konulan sorunlarý/çatýþmlarý tespit eder. Ýzledikleriyle ilgili soru sormak, görüþ bildirmek için uygun zamanda söz alýr. Ýzleyeceklerinin/dinleyeceklerinin baþlýðýndan/adýndan/konusundan hareketle içeriði hakkýnda fikir yürütür. Dinlediðinin/izlediðinin sonunu tahmin eder. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki iletilerin anlam ve duygu deðerlerine dikkat eder. Ýzlediðini/dinlediðini kendi cümleleriyle özetler. Ýzlediklerinde/dinlediklerinde milli ve evrensel deðerleri fark eder. Ýzlediklerinde/dinlediklerinde ortaya çýkan sorunlara/çatýþmalara çözümler üretir. Ýzlenene/dinlenene iliþkin bir sonuca varýr. Bilgi edinmek, zevk almak ve iletiþim kurmak için dinler/izler. Kitle iletiþim araçlarý yayýnlarýnýn beceri, bilgi ve kültür birikimine katkýsý olup olmadýðýný belirler. Kendi toplumunun milli kültür unsurlarý (gelenek-görenkeleri vb.) ile ilgili bilgi edinir. Kendi milli kültür ve deðerlerinin önemini kavrar. Kendi toplumunun milli kültür unsurlarýnýn tanýtýldýðý bir gün düzenler. Toplumuna ait milli kültür ve deðerlerin tanýnmasýna yardým eder. Sýnýf içi ve sýnýf dýþý etkinlikere katýlýr. Sorulan sorulara açýk, yeterli ve doðru cevaplar verir. TEMEL BECERÝLER Bilgi teknolojilerini kullanma, eleþtirel düþünme, araþtýrma, kiþisel ve sosyal deðerlere önme verme, giriþimcilik, miili-manevi, evrensel deðerlere duyarlý olma ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER Kýbrýs tarihi/sosyal yaþam ünitesi/konular: Kýbrýs köylerinde yaþam/Kýbrýslý Türklerin düðünleri/eski bayram kutlamalarý/Kýbrýslý Türklerde müzik AÇIKLAMALAR Öðretmen öðrencilerine izlettireceði cdyi önceden hazýrlamalýdýr. Sýnýfý da yapacaðý etkinlik için hazýrlamalýdýr. Öðretmen etkinliklerde yer verdiðimiz günün hazýrlýðý için önceden plan yapmalýdýr. Görevlendireceði öðrencileri önceden ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma kaðýtlarý, projeler 50 ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝNLEME/ÝZLEME KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 131. Yaptýðý bir araþtýrma, gözlem veya deneyde ulaþtýðý sonuçlarý yazýlý hale getirir. Öðrencilere yaþadýðý yer ile ilgili bir araþtýrma ve sunu ödevi verilir. 133. Sýnýf içi ve sýnýf dýþý faaliyetlere katýlýr. Her öðrenci yaþadýðý þehrin veya köyün insanlarýnýn yaþantýsýný (komþuluk iliþkileri, dayanýþma, konukseverlik vb.), yemek kültürünü, yapýlan sosyal faaliyetleri, insanlarýn geçim kaynaklarýný ve geleneklerini-göreneklerini araþtýrýr. 134. Konuþma süresini belirler. Bu araþtýrma ödevini o yerin resimleriyle de destekler. 135. Konuþma sýrasýnda kullanýlacak araçlarý belirler ve hazýrlar. Daha sonra bunlarý bir sunu haline getirerek sýnýfta bir konuþma gerçekleþtirir. 136. Konuþma konusu ile ilgili yöneltilebilecek muhtemel sorular için hazýrlýk yapar. Öðrenciler tek tek 5 dakikalýk kýsa bir süre içinde yaptýklarý çalýþmanýn sonuçlarýný arkadaþlarýna anlatýr. 132. Yazýlanlarla uyuml görsel malzeme tasarlar. 137. Dinleyicilerle göz temasý kurar. 138. Dinleyicilerin algýlamakta zorluk çekmeyeceði bir hýzda ve akýcý konuþur. 139. Bilgileri sýraya koyarak anlatýr/verir. Diðre öðrenciler ise dinledikten sonra varsa konu hakkýndaki sorularýný sorarlar. En sonunda da öðretmen öðrencilerine genel anlamda KKTC kültürünün bir parçasý olan yörelerimizin ve burada yaþanýlanlarýn aslýnda bizim özümüz olduðunu ve bu milli kültür ve deðerlerimizi yaþatmak için çabalamamýz gerektiðini vurgular. 140. Tekrara düþmeden konuþur. 141. Konuþmasýný bütünlük vetutarlýlýk içinde sürdürür. 142. Konuþmalarýnde örnekleme ve karþýlaþtýrmalardan yararlanýr. 143. Konuþmalarýný günlük hayatla ilþkilendirir. SÜRE/AY ................... TEMA 3 TOPLUM HAYATIMÝLLÝ KÜLTÜR VE DEÐERÝMÝZ ALT TEMA 3.1. Müzik 3.2. Oyunlar 3.3. Bayramlar 3.4. Geleneksel sanatlarýmýz 3.5. Yemek kültürümüz 3.6. Büyükler 3.7. Spor 3.8. Birey ve toplum 3.9. Yardýmlaþma 3.10. Dayanýþma 3.11. Dostluk 3.12. Komþuluk iliþkileri 3.13. Konukseverlik KAVRAMLAR 144. Sorulan sorulara açýk, yeterli ve doðru cevaplar verir. Birey ve toplum 145. Konuþmasýný belirlenen sürede bitirir. Yardýmlaþma Dayanýþma Dostluk TEMEL BECERÝLER Komþuluk iliþkileri Araþtýrma, kiþisel ve sosyal deðerlere önem verme, milli, manevi ve evrensel deðerlere duyarlý olma, giriþimcilik Konukseverlik Gelenek-görenek Yemek kültürü Geçim kaynaðý ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER Kýbrýs tarihi/sosyal yaþam ünitesi/konu: Kýbrýs köylerinde yaþam DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR AÇIKLAMALAR Öðretmen bu çalýþmayý öðrencilerine vererek öðrencilerinin milli kültür ve deðerlerine baðlý birer birey olarak yetiþmelerini hedeflemektedir. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý sorular, projeler, çalýþma kaðýtlarý 51 ÖÐRENME ALANI : SÜRE/AY OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 146. Bilgiye ulaþmak için en uygun araþtýrma yöntemi/yöntemleri seçer. 147. Konu ile ilgili kaynaklarý ve bu kaynaklarýn yerlerini tespit eder. Öðretmen, dersin konusuna giriþ yapmadan önce öðrencilerine bir gün önce araþtýrma yapmalarý için KKTC anayasasýnda yer alan hak ve özgürlük yasasýnýn yer aldýðý kýsmý bularak gelmelerini ister. 148. Ulaþmak istediði bilginin kaynaktaki yerini tespit eder. 149. Bulduðu bilgiler arasýndan kendisine gerekli olaný/olanlarý seçer. 150. Önemli yerleri açýk ve anlaþýlýr bir biçimde not eder. 151. Farklý kaynaklardan elde ettiði bilgileri birleþtirir. 152. Çok yönlü iletiþim araçlarýndan yararlanarak araþtýrma yapar. ................... TEMA 4 HAK VE ÖZGÜRLÜKLER ALT TEMA 4.1. Bireysel haklar 4.2. Ýnsan haklarý 4.3. Eðitim hakký 4.4. Çocuk haklarý 4.5. Hasta haklarý 4.6. Hakkýný savunma 4.7 Özgürlükler Daha sonra derste öðrencilerinden araþtýrma yaptýklarý konu ile ilgili neler bulduklarýný sorar. Bu çerçevede de öðretmen, öðrencilerine bir birey olarak bizim hak ve özgürlüklerimiz sizce nelerdir? Biz birer birey olarak toplum içerisinde hangi haklara sahibiz? Hangi zamanlarda özgürüz? Bizim özgürlüðümüz hangi þartlarda (koþullarda) sýnýrlanýr? þeklinde sorular yönelterek öðrencilerinde yanýtlar alýr. Böylece araþtýrma yaptýklarý konu ile derste iþleyeceði konuyu baðdaþtýrarak öðrencilerin konuyla ilgil ön bilgiye sahip olmalarýný saðlar. 153. Araþtýrma sonuçlarýný yorumlar. 154. Noktalama iþaretlerine uygun okur. 155. Akýcý bir þekilde okur. 156. Metnin baðlamýndan hareketle kelime ve kelime gruplarýnýn anlamýný çýkarýr. 157. Metinde ilk kez karþýlaþtýðý kavramlarý sözlükten bulur. 158. Metinde olay, yer, zaman, þahýs ve varlýk kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlarý belirler. Birey 159. Metnin kurgusunu kavrar. Öncesinde metinde geçen bilinmeyen kavramlar öðrenciler tarafýndan sözlükten bulunur. Eðitim 160. Okuduðu metnin konusunu, ana fikrini/ana duygusunu belirler. Ýnsan Haklarý Daha sonra bu kavramlar günlük yaþamla iliþkilendirilerek cümle içinde kullanýlýr. 161. Metinde ortaya konan sorunlara çözümler üretir. KAVRAMLAR Anayasa ve Özgürlük Haklarý DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Cümle Türleri Yüklemin Türüne-Yerine Göre Cümleler (isim-fiil cümleleri, kurallý-devrik cümleler) Anlamýna Göre Cümleler (Olumlu-olumsuz-soru cümleleri) Bunun hemen arkasýndan öðretmen derste iþleyeceði konu metnini (hikaye) öðrencilerine okutur. Öðrenciler kiþi hak ve özgürlüklerinin konu alýndýðý bir hikaye metnini okur. Bu hikayeyi okuduktan sonra; hikayede geçen zaman, yer, kahramanlar ve özellikleri, ilatilmek istenen mesaj vb. unsurlarý öðrencilerin bulmasý hedeflenir. Ardýndan metne iliþkin diðer sorular da öðrencielr tarafýndan yanýtlanýr. 162. Okuduklarýný kendi cümleleriyle özetler. 163. Metne iliþkin sorular oluþturur. 164. Okuduklarýný kendi hayatýyla ve günlük hayatla karþýlaþtýrýr. 165. Cümleleri, yüklemin türüne (isim/fiil cümlesi) göre inceler. 166. Cümleleri, yüklemin yerine (kurallý/devrik) göre inceler. Daha sonra çalýþýlan konu metninden hareketle öðrencilere metin içerisindeki cümleleri tahlil etmeleri saðlanýr. Cümleler sýarasýyla yüklemin yerine –türüne göre, anlam ve yapý bakýmýndan incelenir. Öðretmen kýlavuzluðunda birkaç cümle tahlil edilir. Daha sonra ayný çalýþmayý öðrenciler diðer cümleler için kendileri tek baþýna yapar. TEMEL BECERÝLER Araþtýrma, yaratýcý düþünme, karar verme, problem çözme, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma AÇIKLAMALAR Yapýsýna Göre Cümleler (basit-birleþik-sýralý-baðlý cümleler) ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma kaðýtlarý 52 Öðretmenin verdiði süre itibarýyla çalýþma yapýlýr. Çalýþma tamamlandýktan sonra öðretmen öðrencileriyle birlikte doðru cevaplarý bulmaya çalýþýr. Yanlýþlýklarý da düzeltir. ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA - DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 167. Öðrencilere toplumsal birtakým kurumlarda (hastane, okul vb...) yaþanan toplumsal iliþkilerle ilgili günlük yaþamda karþýlaþýlan olaylarýn yer aldýðý bir cd izletilir. 168. 169. Ýzlediði/dinlediði konu ilþe ilgili sorulara cevaplar verir. Dinlediði/izlediði ile ilgili soru sormak, görüþ bildirmek için uygun zamanda söz alýr. Öðrencilere bu kesit kesit meydana gelen olaylar izlettirildikten sonra bunlarla ilgili sorular sorulur: 170. Ýzlediklerine ve dinlediklerine iliþkin karþýlaþtýrmalar yapar. 1. Sizce buradaki ana olay ne idi? 171. Ýzlerken/dinlerken olay, yer,zaman, þahýs ve varlýk kadrosuyla ilgili unsurlarý belirler. 2. Ýzlediðiniz olayda gerçek sorun ne idi? 172. Ýzlediðinde /dinlediðinde ortya konulan sorunlarý/çatýþmalarý tespit eder. 4. Haklý taraf ve haksýz taraflar olarak nitelendirmenizdeki sebep nedir? 173. Ýzlediðini/dinlediðini kendi cümleleriyle özetler. 5. Size göre izlediðiniz bölümlerde yanlýþ olan davranýþlar nelerdir? Bu davranýþlarýn yerine hangi davranýþlar sergilenebilirdi? 174. Ýzlediklerinde/dinlediklerinde ortaya çýkan sorunlara/çatýþmalara çözüm üretirler. 6. Olay kahramanýn karþýlaþtýðý duruma siz maruz kalsaydýnýz neler yapabilirdiniz? 175. Ýzlenene/dinlenene iliþkin bir sonuca varýr. Öðrenciler bu sorular yoluyla konuþturulur. Ýzlediklerini kavrayýp kavrayamadýklarý da bu sorularla ölçülür. 176. Günlük yaþamda karþýlaþabilecek benzer durumlara karþý önlemler alýr. 177. Noktalama iþaretlerine uygun okur. 178. Metindeki anlatýmýn kimin aðzýndan yapýldýðýný tespit eder. Okuduðu metnin konusunu, ana duygusunu/ana fikrini belirler. 180. Günlük tutar. 181. Yazmayý, kendini ifade etmek ve iletiþim kurmak için bir amaç olarak görür. 182. Günlük ile anýnýn farkýný kavrar. ................... Bu cd de insanlarýn yaþam boyu karþýlaþabilecekleri yanlýþlýklar, anlaþmazlýklar vb yer almaktadýr. Ýzlediklerinde/dinlediklerinde sebepsonuç ve amaç-sonuç iliþkilerini fark eder. 179. SÜRE/AY TEMA 4 HAK VE ÖZGÜRLÜKLER ALT TEMA 3. Haklý ve haksýz taraflarý açýklayýnýz? Ayný zamanda günlük yaþamda karþýlaþabilecekleri buna benzer sorunlarla ilgili kendilerine çözüm önerileri sunabilecek bilgi birikimine ulaþmalarý saðlanmaya çalýþýlýr. 4.1. Bireysel haklar 4.2. Ýnsan haklarý 4.3. Eðitim hakký 4.4. Çocuk haklarý 4.5. Hasta haklarý 4.6. Hakkýný savunma 4.7 Özgürlükler KAVRAMLAR Daha sonra öðrencilere kiþi hak ve özgürlüklerin konu edindiði bir kiþinin baþýndan geçen bir aný metni okutturulur. Birey Öðretmen bu yazýyý birkaç öðrenciye sesli olarak sýnýfta okutur. Eðitim Hakký Ýnsan Haklarý Çocuk Hakký Daha sonra metni anlamaya yönelik sorularý öðrencilere sorar. Bununla birlikte kullanýlan dil, yazarýn anlatýmý gibi unsurlar da incelenir. Ardýndan öðrencilere aný ve günlük arasýndaki farký açýklamalarý istenir. Hasta Hakký Anayasa ve Özgürlük Haklarý TEMEL BECERÝLER Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma, giriþimcilik, problem çözme, yaratýcý düþünme, eleþtirel düþünme, karar verme, bilgi teknolojilerini kullanma, kiþisel ve sosyal deðerlere önem verme AÇIKLAMALAR Öðrencierin aný ile günlük arasýndaki farký öðrenmeleri öðretmenin dönüt-düzeltmeleriyle saðlanýr. Böylece öðrenciler aný ve günlük yazý türünü birbirine karýþtýrmamayý öðrenir. Öðrencilere günlük yazýp yazmadýklarý sorulur. Yazanlar varsa ne zamandan beri günlük tutmaya baþladýðý sorulur. Bu alýþkanlýðý nasýl kazandýðý sorulur. Ardýndan öðretmen öðrencilerini günlük yazmaya özendirir. Daha sonra öðrencilere aný ve günlük yazý türüyle ilgili yazým kurallarýyla ilgili bilgiler de verir. Verdiði bilgiler neticesinde öðrencilerden baþlarýndan geçen bir anýyý yazarak anlatmalarýný ister. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Bu çalýþmayý öðrencilerine diðer ders getirmek üzere ev ödevi olarak verir. Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma kaðýtlarý 53 DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR ÖÐRENME ALANI : SÜRE/AY OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 183. Sýnýf içi ve sýnýf dýþý etkinliklere katýlýr. Öðrencilere kiþi hak ve özgürlüklerini konu alan birkaç olay örgüsü verilir. 184. Sözleriyle jest ve mimiklerinin uyumuna dikkat eder. 185. Canlandýrmalarda, sesini varlýk ve kahramanlarý çaðrýþtýracak þekilde kullanýr. Öðrenciler bu olay örgüsünü ve olay örgüsünde yer alan kahramanlarý konuþmalarýyla ve özellikleriyle beraber birebir yansýtarak bir tiyatro oyunu sergileyeceklerdir. ................... TEMA 4 HAK VE ÖZGÜRLÜKLER 186. 187. ALT TEMA 4.1. Bireysel haklar 4.2. Ýnsan haklarý 4.3. Hakkýný savunma 4.4. Özgürlükler Örnek olay örgülerinden biri aþaðýdaki gibi olabilir: Örnek: Kýrmýzý ýþýkta durmayan bir araba karþýdan karþýya geçen bir yayaya çarpar. Konuþmalarýný günlük hayatla ilþkilendirir. Yaþadýðý çevre, ülke ve dünya ile ilgili sorunlara çözümler üretir. 188. Yaþanmýþ veya yaþanmasý muhtemel bir olayý canlandýrýr. 189. Yaya hafif yaralanýr. Yaya, hakkýný aramak amacýyla mahkemeye baþvurur. Öðretmen tarafýndan görevlendirilecek/gönüllü öðrenciler “þoför, yaya, hakim, savcý, davalý, davacý, tanýk, katip” rollerini üstlenerek olayý sýnýfta canlandýrýr. Diðer öðrenciler ise olayý izler. Ýzleyen öðrencilere öðretmen oyun sergilendikten sonra birtakým sorular sorar: Sýnýf ve grup içinde yapýlan tartýþma etkinliklerine katýlýr. Olay, nerede geçmektedir? 190. Cümledeki fiilleri nesne ve yüklem iliþkisine (geçiþli, geçiþsiz, oldurgan, ettirgen) göre inceler. Kahramanlar kimlerdir? Özellikleri nelerdir? Bu durumda suçlu kimdir? Haklý taraf kimdir? 191. Cümleleri fiilleri özne ve yüklem iliþkisine (etken, edilgen,iþteþ,dönüþlü) göre inceler. KAVRAMLAR Sizin toplumunuzda böyle sorunlar yaþanýyor mu? Çözüm önerileriniz neler olabilir? Ýnsan Haklar Yukarýdaki sorular öðrencilere sorulduktan sonra öðrencilerin fikirleri alýnýr. Böylece sýnýfta bir tartýþma ortamý da meydana gelmiþ olur. Hasta Hakký Anayasa ve Özgürlük Haklarý Öðrencilerin bu durumlarý günlük yaþamla iliþkilendirerek meydana gelmesi muhtemel sorunlar karþýsýnda çözüm üretici olmalarý da saðlanýr. Kendi toplumlarýnda meydana gelen veya gelebilecek sorunlarý ve bununla birlikte karþýlaþýlan sorunlar karþýsýnda neler yapýlabileceðini de kavramýþ olurlar. DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Geçiþsiz fiil Oldurgan fiil Öðretmen bu çalýþmayý yaptýktan sonra öðrencilere daha önceki derslerde iþlemiþ olduklarý cümle öðeleri ve türleriyle ilgil çalýþma yapraðý daðýtýr. TEMEL BECERÝLER Bunlar sýnýfta tek tek öðrenciler tarafýndan tahtada çözümlenir. Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma, giriþimcilik, problem çözme, yaratýcý düþünme, eleþtirel düþünme, karar verme, kiþisel ve sosyal deðerlere önem verme Daha sonra çalýþma yapraðýnýn son kýsmýnda verilen metin okunur. Bu metinden yola çýkýlarak cümleler tek tek incelenir ve fiil çatýlarý konusuna giriþ yapýlýr. Ettirgen fiil Etken fiil Edilgen fiil Kahramanýn yerinde siz olsaydýnýz neler yapardýnýz? Bu oyunun sonunda izleyiciye iletilmek istenen mesaj nedir? Birey Geçiþli fiil Sizce oyun nasýl sonuçlanmalýydý? Öðrencilerden ilk olarak metinlerdeki fiillerin altýný çizmeleri istenir. AÇIKLAMALAR Altýný çizdikleri fiillerin bulunduðu cümleleri tek tek yazarlar. Dönüþlü fiil Daha sonra bu cümleleri nesneleri ve öznelerine göre tek tek incelerler. Nesne alýp almamalarýna göre geçiþli ve geçiþsiz þeklinde adlandýrýrlar. Ýþteþ fiil Ayrýca, öznelerine göre inceleyerek etken, edilgen, dönüþlü ve iþteþ olarak adlandýrlar. Bunun yanýnda fiil çatýlarýný bulurken fiilllere gelen ekleri de öðrenirler. Bu eklere dayanarak fiil çatýlarýný daha kolay belirlerler. Öðretmen daha sonra her öðrenciye fiil çatýlarýyla ilgil cümleler daðýtýr. Öznelerine ve nesnelerine göre inceledikleri cümlelerin fiil çatýlarýný tespit etmelerini ister. Ve bu çalýþmayý ev ödevi olarak verir. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma kaðýtlarý 54 ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA - DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 192. Biyografi ve otobiyografi arasýndaki farký ayýrt eder. Öðretmen sýnýfa bir otobiyografi örneði getirir. Öðrencilerine bu otobiyografi örneðini okur. 193. Biyografi ve otobiyografi yazýsý yazar. 194. Kendine dair bir özsaygý geliþtirir. Daha sonra öðrencilere otobiyografiyi yazan kiþinin neleri dikkate alarak, hangi özellikleri dikkate alarak bu otobiyografiyi oluþturduðu sorulur. 195. Eleþtirinin özellikleri hakkýnda bilgi sahibi olur. 196. Eleþtiri yazýlarýný ayýrt eder. 197. Yazarýn dili, üslubu hakkýnda bilgi verir. 198. Kelime ve söz gruplarýnýn yanlýþ anlamda kullanýlmasýndan kaynaklanan anlatým bozukluklarýný tespit eder ve cümleyi düzeltir. Buradan yola çýkarak bir de biyografi örneði öðrencilere okutulur. Böylece öðrencilerin otobiyografi ve biyografi arasýndaki farký görmeleri saðlanýr. Öðrencilerinin yaptýðý açýklamalar doðrultusunda öðrencilerine bazý durumlarda kendi kendilerini hiç eleþtirip eleþtirmedikleri de sorulur. Cümlede gereksiz ve yanlýþ kullanýlan kelimeyi/eki tespit eder ve cümleyi düzeltir. Verilen yanýtlar sonucunda en çok hangi durumlarda kendinizi eleþtirirsiniz? þeklinde bir de soru sorulur. 200. Cümlede anlamca çeliþen ifadeleri tespit ede ve cümleyi düzeltir. Öðrenciler bu soruya cevap verirler. 201. Cümleddeki anlam belirsizliklerini tespit eder ve giderir. 202. Mantýk bakýmýndan yanlýþ kurulmuþ cümleleri düzeltir. 203. Söz dizimindeki yanlýþlýklardan kaynaklanan bozukluklarý tespit eder ve cümleyi düzeltir. Cümlelerdeki tamlama yanlýþlarýný tespit eder ve cümleyi düzeltir. 205. Özne-yüklem uyumsuzluðunun (olumluluk-olumsuzluk, tekillikçoðulluk) sebep olduðu anlatým boukluklarýný tespit eder ve cümleyi düzeltir. 206. Cümlede herhangi bir öðenin eksikliðinden kaynaklanan bozukluklarý tespit eder ve cümleyi ................... TEMA 5 KÝÞÝSEL GELÝÞÝMDUYGU VE HAYALLER Öðretmen daha sonra dersin baþýnda öðrencilerinin kendi kendilerini birkaç cümle ile tanýtmalarýný ister. 199. 204. SÜRE/AY Öðrencilere kendini tanýyabilmenin öneminden bahsederek kendini tanýyan bir kimsenin kendine dair bir saygý geliþtirebildiðinden öz eleþtiriyi de çok kolay yapabileceðinden bahseder. Ayrýca, bu tür insanlarýnda öz eleþtirisini yapabildiði için sorumluluk sahibi, empatik düþünen, olumlu düþünebilen karakterler olduðunu ifade eder. ALT TEMA 5.1. Kendini tanýma 5.2. Kendine saygý 5.3. Kiþilik tipleri 5.4. Empati 5.5. Sorumluluk 5.6. Sosyal geliþim 5.7. Olumlu düþünme 5.8. Meslek seçimi 5.9. Baþarý 5.10. Öz eleþtiri KAVRAMLAR Buradan yola çýkarak öðrencilerinden kendilerini eleþtirmelerini ister. Kiþilik Fakat eleþtirinin ne olduðuna iliþkin ön bir bilgi de verir. Empati Eleþtirinin sadece olumsuz yönleri dile getirmek olmadýðýný ayný zamanda olumlu yönlerin de eleþtiride dile getirildiðini anlatýr. Sorumluluk Sosyal Geliþim Öz (benlik) Öðrencilerden gelen yazýlarý çalýþma bittikten sonra toplar. Öz Eleþtiri Daha sonra sýnýfa getirdiði bir eleþtiri yazýsýný öðrencilerine daðýtýr. TEMEL BECERÝLER Eleþtirel düþünme, kiþisel ve sosyal deðerlere önem verme, problem çözme, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma AÇIKLAMALAR Bu yazýda yer alan eleþtirilen noktalarla ilgili saptamalar yapmalarýný ister. Yazýda anlatýlanlar ve yazarýn dili, üslubu da incelenir. Öðrencilere daha sonra ayný eleþtiri yazýsý cümleler deðiþtirilerek anlatým bozukluklarý meydana getirilerek daðýtýlýr. Metin tekrar öðrenciler tarafýndan okunur. Öðrencilerin cümlelerdeki ifade farklýlýðýný ilk olarak sezmeleri saðlanýr. Daha sonra cümlelerdeki yanlýþlýklar nedenleriyle birlikte öðretmen-öðrenci iþbirliðinde bulunmaya çalýþýlýr. Öðretmen her bulunan anlatým bozukluðuyla ilgilii bu bozukluða neden olan sebepleri sýralar. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma kaðýtlarý Daha sonra öðretmenin önceden hazýrlamýþ olduðu anlatým bozukluklarýnýn sýkça yer aldýðý ödev metinler öðrenciler daðýtýlýr. öðrencilere bu yanlýþlýklarý saptamalarýný ve düzeltilecek cümleleri uygun hale getirerek düzeltmelerini söyler. Öðretmen bu çalýþmayý ev ödevi olarak verir. 55 DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Anlatým bozukluklarý ÖÐRENME ALANI : SÜRE/AY OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 207. Bir çalýþmada konuþmacý veya katýlýmcý olarak konuþur. Öðretmen çeþitli meslek dallarýný tahtaya yazarak sýralar. 208. Sýnýf içi ve dýþý etkinliklere katýlýr. 209. Konu/yazacaklarý ile ilgili soru hazýrlar. 210. Konu ile ilgili sorulara açýk, yeterli ve doðru cevaplar verir. 211. Röportajý nasýl yapacaðýna dair bilgi edinir. 212. Röportaj konusu ile ilgili bilgi edinir. 213. Herhangi bir konunun osakýncalarý, sýnýrlýlýklarý ve olumlu yönleri hakkýnda birtakým sonuçlara varýr. ................... TEMA 5 KÝÞÝSEL GELÝÞÝMDUYGU VE HAYALLER ALT TEMA 5.11. Kiþilik tipleri 5.12. Meslek seçimi 214. 215. Öðrenciler bu meslek dalalrýyla ilgili bir seçim yapar. Daha sonra ayný meslek dallarýný seçen öðrenciler birarada çalýþmak üzere bir grup oluþtururlar. Ayný gruptan bazý öðrenciler o meslekte görevli bir kiþiyi, diðer öðrenciler de o meslekte görevli kiþiye sorular soracak ve röportajý yapacak kiþiyi canlandýrýr. Her grup verilen sürede röportajý için soru hazýrlar. Gruplar hazýrladýklarý sorularý kullanarak sýnýfýn önünde röportaj yapar. Çevresinde rastladýðý/tanýk olduðu olay ve durumlarla ilgili fikirlerini söyler. Diðer bir uygulama biçimi: Her öðrenci bir þahsýn yerine geçer, sýnýftan gelen sorulara cevap verir. Kelime ve söz gruplarýnýn yanlýþ anlamda kullanýlmasýndan kaynaklanan anlatým bozukluklarýný tespit eder ve cümleyi düzeltir. Röportaj yapýlmadan önce öðretmen röportaj, özellikleri, röportajda yer alan kiþiler, röportaj sorularýnýn nasýl hazýrlanýp sorulacaý ile ilgili bilgiler verir. 216. Cümlede gereksiz ve yanlýþ kullanýlan kelimeyi/eki tespit eder ve cümleyi düzeltir. Kiþilik 217. Cümlede anlamca çeliþen ifadeleri tespit ede ve cümleyi düzeltir. Meslek 218. Cümledeki anlam belirsizliklerini tespit eder ve giderir. 219. Mantýk bakýmýndan yanlýþ kurulmuþ cümleleri düzeltir. Bu çalýþmadan sonra meslek dallarýna iliþkin olumlu ve olumsuz noktalar not edilir. 220. Söz dizimindeki yanlýþlýklardan kaynaklanan bozukluklarý tespit eder ve cümleyi düzeltir. Böylece öðrencilerin seçebilmesi mümkün olduklarý mesleklerle ilgili bilgi sahibi de olmalarý saðlanýr. 221. Cümlelerdeki tamlama yanlýþlarýný tespit eder ve cümleyi düzeltir. Meleklerin olumlu ve olumsuz yönleri, sakýncalarý ve sýnýrlýlýklarý belirlenir. 222. Özne-yüklem uyumsuzluðunun (olumluluk-olumsuzluk, tekillikçoðulluk) sebep olduðu anlatým boukluklarýný tespit eder ve cümleyi düzeltir. Öðrenciler, kiþilik yapýsý ile mesleki seçimin nasýl örtüþmesi gerektiðini kavrarlar. Meslek seçiminin bireyin kendini iyi tanýmasýndan sonra daha saðlýklý kararlarla seçilebilmesi gerekliliðini de öðrenirler. KAVRAMLAR Baþarý Röportaj Kaynak kiþi Konu/sorun DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR 223. Anlatým bozukluklarý Cümlede herhangi bir öðenin eksikliðinden kaynaklanan bozukluklarý tespit eder ve cümleyi düzeltir. Öðrenciler bu bilgiler ýþýðýnda çalýþmalarýný meydana getirir. Öðrenciler teker teker sorularýný hazýrlar. Hazýrladýktan sonra röportajlara geçilir. Daha sonra gruplarýn hazýrlamýþ olduðu röportaj çalýþmalarý gruplar arasý deðiþtirilir. Herkes diðer grubun hazýrlamýþ olduðuý çalýþmalarý, cümlelerde kullanýlan ifadeleri anlatým bozukluðu bakýmýndan deðerlendirir.Varsa yanlýþlarý düzeltmeye çalýþýr. Öðretmen daha sonra bu çalýþmalarý da toplar. TEMEL BECERÝLER Ýletiþim kurma, yaratýcý düþünme, giriþimcilik, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma kaðýtlarý 56 ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA - DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 224. Þiirin düzyazýdan farklý bir yapýda olduðunu bilir, þiir yazarken bunu dikkate alýr. Öðretmen tarafýndan umut, mutluluk, heyecan, sitem, beðeni, kaygý, veda, korku, özlem, kýskançlýk vb. kavramlar tahtaya yazýlýr. 225. Okuduðu þiirden ana duyguyu çaðrýþtýran kavramlarý seçer/tanýr. Daha sonra öðrencilere bir de þiir verilir. Öðrencilere þiiri okuduktan sonra tahtada verilen kavramlardan hangisinin þiirde aðýr bastýðýnýn bulunmasý istenir. 226. Þiir dilinin günlük konuþma dilinden farklýlýðýný kavrar, kelimelere yeni anlamlar yükler. Öðrenciler tarafýndan bulunduktan sonra þiirde aðýr basan duyguyu çaðrýþtýran kelimelrin altýnýn çizilmesi de istenir. 227. Duygusal yoðunluðunun çaðrýþýmlarýný dizelere döker. Öðrenciler bu kelimelerin altýný çizer. 228. Dizeler arasý duygu ve düþünce birliði saðlar. Daha sonra öðretmen öðrencilerinin onlarda en güçlü duyguyu uyandýran kavramla ilgili bir þiir oluþturmalarýný ister. Þiire ayný zamanda bir de baþlýk koymalarýný da ister. 229. Þiirdeki anlam bütünlüðünün bozmadan ses akýþýný saðlar. 230. Seviyesine uygun mecazlardan ve söz sanatlarýndan yararlanýr. 231. Þiire uygun bir baþlýk koyar. Ayný zamanda yazdýklarý þiiri aþaðýdaki özelliklere göre de kontrol etmelerini ister: 1. Þiirde ana duyguyu verebildim mi? 2. çarpýcý ifadeler var mý? 3. ses uyumunu saðlayabildim mi? 4. Anlam ve ahenk yönünden en uygun kelimeyi seçmiþ miyim? Ders sonunda öðrencilerin yaptýðý çalýþmalar toplanýr. Ayrýca öðrencilere evlerinde yapmalarý için bir de ödev verilir. Bu ödevde öðrencilere öðretmen tarafýndan en az 10 tane kavram verilri. Bu kavramlarý kullanarak öðrencilerin bir þiir oluþturmasý istenir. Ödevler, ödev teslim zamanýnýn söylenmesiyle birlikte verilir. SÜRE/AY ................... TEMA 5 ZAMAN VE MEKAN ALT TEMA 5.13. Duygu ve hayaller 5.14. Umut 5.15. Mutluluk 5.16. Heyecan 5.17. Sitem 5.18. Veda 5.19. Özlem 5.20. Kaygý 5.21. Üzüntü 5.22. Takdir 5.23. Baðýþlama 5.24. Beðenme 5.25. Korku 5.26. Ýdealler 5.27. Mizah 5.28. Kýskançlýk KAVRAMLAR Umut Sitem Kaygý Takdir Ýdeal Mizah Mutluluk Heyecan Veda Özlem Üzüntü Baðýþlama Beðenme Korku TEMEL BECERÝLER Yaratýcý düþünme, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma, estetik zevk kazanma AÇIKLAMALAR DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma kaðýtlarý 57 ÖÐRENME ALANI : SÜRE/AY ................... TEMA 5 KÝÞÝSEL GELÝÞÝMDUYGU VE HAYALLER OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR ETKÝNLÝKLER 232. Görsel unsurlardan hareketle duygu, düþünce,hayal ve tasarýlarý ayýrt eder. Öðrencilere gazete, dergi veya internetten alýnan resim/resimler daðýtýlýr. 233. Görsel unsurlardan hareketle konuþur/yorum yapar. Resimler üzerinde düþünmeleri için öðrencilere 10 dakika süre verilir. 234. Verilen görsel unsurlarý günlük hayatla iliþkilendirir. Öðrenciler resimler hakkýnda yorum yaparlar. Ayný zamanda bu yorumlarý da not ederler. 235. Yazýlarýnda günlük hayattan ve kendi deneyimlerinden örnekler verir. Daha sonra öðrenciler bu yorumlarý okur. Arkadaþlarýndan farklý yorum getiren öðrencilerin yazýlarý sýnýf panosuna asýlýr. 236. Noktalama iþaretlerini tanýr. ALT TEMA 5.13. Duygu ve hayaller 5.14. Umut 5.15. Mutluluk 5.16. Heyecan 5.17. Sitem 5.18. Veda 5.19. Özlem 5.20. Kaygý 5.21. Üzüntü 5.22. Takdir 5.23. Baðýþlama 5.24. Beðenme 5.25. Korku 5.26. Ýdealler 5.27. Mizah 5.28. Kýskançlýk 237. Noktalama iþaretlerinin kullaným yerlerini bilir. Ayrýca, izlenimler dýþýnda bu resimlere konuþma baloncuklarý da hazýrlanýr. Öðrencilerin izlenimlerine göre her resimdeki varlýk için bir konuþma balonu hazýrlamalarý da istenir. 238. Noktalama iþaretlerinin yanlýþ veya eksik kullanýmýndan kaynaklanan hatalarý düzeltir. Böylece bu etkinlik bu þekilde tamamlanmýþ olur. Daha sonra öðrencilere bazý karýþýk cümleler verilir. Bu cümlelerdeki hakim duyguyu tespit etmeleri istenir. Daha sonra bu konu üzerine karþýlýklý konuþulur. Ardýndan öðretmen bu cümleleri imla ve noktalama yanlýþlýðý yapýlmýþ biçimiyle öðrencilerine daðýtýr. Aradaki farký görmelerini saðlar. Böylece yanlýþlýklar üzerine konuþulur. Ýmla ve noktalama yanlýþlýklarý bulunur. Ardýndan öðretmen yine karýþýk cümlelerin yer aldýðý bir çalýþma yapraðýný öðrencilerine daðýtýr. Bu çalýþma yapraðýnda yer alan cümlelerdeki noktalama ve imla yanlýþlýklarýný bulmalarýný ister. KAVRAMLAR Umut Öðrenciler yanlýþlýklarý bulup düzeltmeye çalýþýr. Sitem Daha sonra öðretmen yapýlan çalýþmaya dönütdüzeltmeler verir ve dersi sonlandýrýr. Kaygý Takdir Ýdeal Mizah TEMEL BECERÝLER Mutluluk Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma, problem çözme, yaratýcý düþünme, giriþimcilik Heyecan Veda AÇIKLAMALAR Özlem Üzüntü Baðýþlama Beðenme Korku DÝLBÝLGÝSÝ KAVRAMLAR Yazým kurallarý (noktalama, imla yanlýþlýklarý) ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, çalýþma kaðýtlarý 58 TERÝMLER SÖZLÜÐÜ 59 NOTLARIM 60 EK1: ORTAÖÐRETÝM YILLIK PLAN FORMU EK2: ORTAÖÐRETÝM HAFTALIK DERS PLAN FORMU EK3: ÖÐRETÝM YÖNTEMLERÝ EK4: ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME YÖNTEMLERÝ, EK5: AKRAN DEÐERLENDÝRME FORMU EK6: GRUP ÖZ DEÐERLENDÝRME FORMU EK7: SUNUM KONTROL LÝSTESÝ EK8: ANALÝTÝK PUANLAMA ANAHTARI EK9: SUNU DEÐERLENDÝRME FORMU 59 Öðretim Yýlý :………… Ders:………………….. Ay Hafta Ünite-Konu Adý EYLÜL EKÝM Kazanýmlar FORM OYP YILLIK PLAN I. DÖNEM Sýnýf:…………………. Etkinlik (Gezi / Gözlem / Deney / Grup Çalýþmasý / Proje……) Ek-1: Form OYP (Ortaöðretim Yýllýk Plan Formu) 60 59 ARALIK KASIM 60 Görüþ ve Önerileriniz :. Sýnýf Öðretmeni: OCAK Okul Müdürü 59 Kazanýmlar Sýnýf:……… YILLIK PLAN II. DÖNEM Öðretim Yýlý :………… Ders:………………….. Ay Hafta Ünite -Konu Adý ÞUBAT MART Etkinlik (Gezi / Gözlem / Deney / Grup Çalýþmasý / Proje……..v.s) 60 MAYIS NÝSAN 59 Görüþ ve Önerileriniz:. Sýnýf Öðretmeni: HAZÝRAN Okul Müdürü Ek-2: Form OHP (Ortaöðretim Haftalýk Ders Plan Formu) FORM HP HAFTALIK DERS PLANI BÖLÜM I Dersin Adý: Konu: Sýnýf: Önerilen Süre: Ünitenin Adý / No: Hafta/Tarih: Açýklamalar: Diðer Derslerle Ýliþkisi BÖLÜM II Ünite/Konu Kazanýmlarý: Öðrenme-Yöntem ve Teknikleri Ünite/Konu Kavramlarý: ? Beyin Fýrtýnasý ? Problem Çözme ? Karþýlýklý Sorgulama ? Proje Çalýþmasý ? Gösteri ? Tartýþma ? Örnek Olay ? Grup Çalýþmasý ? Altý Þapkalý Düþünme Tekniði ? Soru -Cevap ? Münazara (Aytýþma/Tartýþý) ? Yaratýcý Drama ? Buluþ Yoluyla Öðretim ? Diðer öðrenme yö ntem ve teknikleri :…………………….................................................................................................................... HAZIRLIK: Kullanýlan Eðitim teknolojileri -araç, Öðretmen: gereçler ve kaynakça (ders kitabý, öðretim Öðrenci: programý, poster, C D, slayt, harita, v.s.) (Öðrenme etkinlikleri süreci; dikkati çekme, güdüleme, gözden geçirme, derse geçiþ, bireysel öðrenme etkinlikleri (Ödev, deney, problem çözme vb.) ve/ veya grupla öðrenme etkinlikleri (Proje, gezi, gözlem vb.) özet ve öðrencilerden geri bildirim dönüt süreci dikkate alýnarak planlanacaktýr.) Öðrenme Etkinlikleri Derse Giriþ (dikkat çekme, güdüleme, derse geçiþ) 60 Etkinlikler (Bireysel ve grupla öðrenme etkinlikleri) Geri Bildirim/ Dönüt (ders sonu için) BÖLÜM III ÖlçmeDeðerlendirme ? Kýsa Cevaplý Sorular ? Doðru Yanlýþ Sorularý ? Ürün Dosyasý ? Açýk Uçlu Sorular ? Çoktan Seçmeli Soru ? Eþleþtirmeli Sorular ? Dið er ölçme yöntemleri: Sýnýf Öðretmeni ? Proje Ödevleri ? Kavram Haritalarý ? Akran Deðerlendirme ? Öz Deðerlendirme ? Grup Öz Deðerlendirme ? Performans Deðerlendirme .../.../... Okul Müdürü 59 BÖLÜM IV. PLANI DEÐERLENDÝRME (Bu bölüm, ders planý uygulandýktan sonra haftanýn sonunda doldurulup okul yöneticisine imzalatýlacaktýr) Plânýn Uygulanmasýna Ýliþkin Öðretmen Yorumlarý Tamamen Gerçekleþti Kýsmen Gerçekleþti Gerçekleþmedi Kýsmen Gerçekleþmedi Eðer gerçekleþmediyse nedenleri nelerdi? Nasýl gerçekleþtirilebilir? Ünitede belirtilen kazanýmlar gerçekleþtirilmiþtir. Ünite ile ilgili etkinlik/etkinlikler amacýna ulaþmýþtýr. Önerilen süre yeterlidir. Genel öneriler ve sýnýrlýlýklar Sýnýf Öðretmeni ....../........../.......... Okul Müdürü Görüþ ve Öneriler: 60 Ek-3: ÖÐRETÝM YÖNTEMLERÝ 1 . Örnek Olay Örnek olay yöntemi, gerçek hayatta karþýlaþýlan problemlerin sýnýf ortamýnda çözülmesi yoluyla öðrenmenin saðlanmasýdýr. Bu yöntem öðrencilere bir konuyu ya da bir beceriyi kazandýrmak ve o konuda uygulama yaptýrmak amacýyla kullanýlýr. Bu yöntem uygulanýrken öðretmen þu süreci izler: · Örnek olay kýsaca açýklanýr. · Örnek olayla ilgili veriler toplanýr. · Karar için alternatif öneriler belirlenir. · Tüm grubun üzerinde birleþtiði karar alýnýr. · Kararýn alýnýþ biçimi, iþ yerinde uygulanabilirliði ve olanaklar incelenerek deðerlendirme yapýlýr. 2. Grup Çalýþmasý Öðrenci merkezli eðitimin en temel ilkelerden biri, öðrencilerin grup halinde çalýþma alýþkanlýðý kazanmalarýdýr. Öðrencilerin doðru iletiþim ve etkileþim kurabilmeleri saðlanmýþ olur. Bu teknikle dil, düþünme, fikir üretme v.b. becerileri geliþir, paylaþmayý öðrenir. Grup çalýþmasý 4–10 arasý öðrencinin bir problem veya konuyu keþfetmek, araþtýrmak ve rapor etmek için yaptýðý çalýþmalardýr. Amaç, öðrencilere demokratik ve sosyal bir ortamda birlikte çalýþma alýþkanlýðý kazandýrmaktýr. 3. Yaratýcý Drama Yaratýcý drama; biliþsel davranýþlarý, duyuþsal özellikleri ve deviniþsel becerileri kazandýrmada bir öðretim yöntemi, baþta duyularýn eðitimi olmak üzere bütüncül bir estetik anlayýþ oluþturmada sanat eðitimi alaný ve yaþanýlan süreci betimleme, açýklama ve kontrol edebilme olanaklarýyla da bir disiplindir. Önceden yazýlmýþ hazýr bir metin olmaksýzýn, katýlýmcýlarýn kendi yaratýcý buluþlarý, özgün düþünceleri, öznel anýlarý ve bilgilerine dayanarak oluþturduklarý eylem durumlarý ve doðaçlama canlandýrmadýr. 4. Altý Þapkalý Düþünme Tekniði Son yýllarda yaratýcý düþünme becerilerini geliþtirmek amacýyla altý þapkalý düþünme tekniði kullanýlmaktadýr. Bu teknikle öðrencilerin yeni fikirler üretmeleri ve yaratýcý düþünmenin yollarý öðretilmeye çalýþýlmaktadýr. Bu yöntem, düþünce ve önerilerin belli bir düzen içinde sunulmasý ve sistematikleþmesi için kullanýlan bir yöntemdir. Þapkalar, düþüncelerin ayrýþtýrýlmasý için kullanýlan bir semboldür. Altý þapka için altý deðiþik renk kullanýlmakta ve her rengin simgelediði bir düþünme sistemi bulunmaktadýr. Buna göre; 1.Beyaz Þapka (Tarafsýz Þapka): Tarafsýz bir biçimde, bilgiyi merkeze alarak olaylara bakýþ açýsý getirmeyi amaçlar. Bilgiyi merkeze alarak olaylara bakýþ açýsý getirmeyi amaçlar. Bilgiyi temele alýr. 2.Kýrmýzý Þapka (Duygusal Þapka): Önsezilere dayalý olarak, olaylara duygusal yönden bir bakýþ açýsý getirmeyi amaçlar. Duygusal tepki vermeyi temele alýr. 3.Siyah Þapka (Karamsar Þapka): Olaylara eleþtirel ve karamsar yönden bir bakýþ açýsý getirmeyi amaçlar. Eleþtirel yargýyý temele alýr. 4.Sarý Þapka (Ýyimser Þapka): Olaylarýn olumlu yönlerine odaklanarak iyimser ve yapýcý yönden bir bakýþ açýsý getirmeyi amaçlar. Yapýcý düþünmeyi temele alýr. 5.Yeþil Þapka ( Yaratýcý Þapka): Olaylara yeni ve farklý çözüm yollarý bulmak için yaratýcý ve yenilikçi bir bakýþ açýsý getirmeyi amaçlar. 6.Mavi Þapka (Deðerlendiren Þapka): Olaylarý tüm olasý yönleriyle gören ve deðiþkenleri kontrol altýnda tutan bir bakýþ açýsý getirmeyi amaçlar. Durumu analiz edip sonuç çýkarmayý temele alýr. Yöntem uygulanýrken öðrencilere sunulmak üzere öðretmen bazý örnek olaylar oluþturur. Örneðin öðretmen öðrencilere aþaðýdaki örneði sunar ve takýlan þapka rengine göre de yorum yapmasýný ister.: 59 Örnek: Babanýzýn devlet piyangosundan büyük ikramiyeyi kazandýðýný öðrendiniz. Bu olayýn sizin ve aileniz için getireceði deðiþiklikler hakkýndaki düþüncelerinizi þapkanýzýn rengine göre açýklayýnýz. Öðretmen anlatýlan olayý öðrencinin yukarýda sýralanan 6 þapka rengine ve özelliklerine göre empati kurarak duygu ve düþüncelerini ifade etmesini ister. 5. Beyin Fýrtýnasý Bu yöntem, bir konuya çözüm getirmek, karar vermek ve hayal yoluyla düþünce ve fikir üretmek için kullanýlan yaratýcý bir tekniktir. Bu tekniðin temel ilkeleri þunlardýr: Bir problem çözmekle görevlendirilen bir grubun üyeleri mümkün olduðu kadar çok fikir ileri sürerler. Dile getirilen her çözüm teklifi diðer grup üyelerini daha yeni ve iyi buluþlarý ortaya çýkarmaya yöneltir. Ancak ortaya atýlan fikirlerin ayrýntýlý bir þekilde açýklanmasý ya da savunulmasý istenmez. Sadece fikirlerin mümkün olduðu kadar hýzlý ifade edilmesi, yazýya geçirilmesi ve sonra sükûnetle deðerlendirilmesi istenir. 6. Karþýlýklý Sorgulama Bu teknik çok deðiþik yaþ düzeylerinde ve konu alanlarýnda kullanýlabilir. Karþýlýklý sorgulama, özel materyalleri ve özel test etme gerektirmez. Öðretmen konuyu sunduktan sonra, öðrenciler ikili ya da üçlü gruplara ayrýlýrlar. Birbirlerine konuyla ilgili sorular sorar ve cevaplar verirler. Öðretmen, öðrencilere ipucu oluþturmak üzere bazý soru kökü örnekleri verebilir. Örneðin; · …nasýl kullanýrdýnýz? · …nedenlerini açýklayýnýz? · …ilgili yeni bir örnek veriniz? …v.s. 7. Buluþ Yoluyla Öðretim Öðretmen, öðrencinin öðrenme sürecine etkin katýlmasýný buluþ yoluyla öðrenme stratejisini kullanarak saðlayabilir. Burada öðretmenin temel görevi öðrenciyi yönlendirmek ve cevabý ona buldurmaktýr. Öðretim, öðrencilerin merakýný uyandýracak bir problemle baþlar. Problem, öðrencinin merakýný sürekli tutacak ve baþarma duygusunu doyuracak derecede olmalýdýr. Öðrenci keþfetme heyecanýný duyabilmelidir. 8.Proje Çalýþmasý Bu yöntemle öðrenciler inceledikleri konularla ilgili ilk elden yaparak yaþayarak, inceleyerek bilgi kazanýrlar. Bilgi öðrenciye doðrudan verilmez. Bu açýdan proje öðrenci merkezli eðitim için uygun yöntemlerden biridir. Öðrenciler böylece kendi baþlarýna baðýmsýz olarak düþünme cesaretini kazanýr. Kendilerine olan güvenleri artar. Proje konularý ders öðretmeni tarafýndan belirlenebileceði gibi öðrenciler de kendi ilgi duyduklarý alanlara göre bireysel ya da grup olarak proje konusu belirleyebilirler Verilen proje konularý öðrencilerin düzeyine uygun ve yerel imkânlara göre dersle ilgili yapýlabilecek nitelikte olmalýdýr. Grup halinde yapýlacak projelerde gruplarýn, öðrencilerin cinsiyet, basarý durumu v.b. özellikleri bakýmýndan heterojen olmasýna dikkat edilmelidir. Grup çalýþmalarýnda grup üyelerinin görev üyelerinin görev daðýlýmý projenin her aþamasý için net olarak yapýlmalýdýr. Görev daðýlýmý grup üyeleri tarafýndan yapýlarak öðretmenin onayý alýnýr. Projenin her aþamasýnda görevlerin yapýlýp yapýlmadýðý, aþamanýn bitiminde öðretmen tarafýndan kontrol edilir ve grup üyelerine geri bildirim verilir. Görevini yeterince yerine getirmeyen öðrencilerin bireysel özelliklerine de dikkat edilerek gerekli önlemler alýnýr. 9.Problem Çözme Ýstenilen hedefe varabilmek için etkili ve yararlý olan araç ve davranýþlarý türlü olanaklar arasýndan seçme ve kullanmadýr. Problem çözme, bilimsel yöntem, eleþtirel düþünme gibi terimleri içermektedir. Bu yöntem, bir problemin 60 çözümünde, genelleme ve sentez yapmada kullanýlýr. Daha çok araþtýrma yoluyla öðretme yaklaþýmýnda, biliþsel alanýn uygulama düzeyindeki davranýþlarýn kazandýrýlmasýnda ve bu alanýn analiz ve sentez özelliklerini geliþtirmede kullanýlýr. Dikkat Edilecek Noktalar: Problem çözmede izlenen yollar tümevarým ve tümdengelimdir. a. Tümevarým, örneklerden, olaylardan ve özel durumlardan baþlayarak genel sonuçlara ve kurallara varma yoludur. b. Tümdengelim, genelden özele, yasalardan ve olgulardan olaya, kuraldan örneðe geçme yoludur. Bir problemi çözmede izlenen yol a. Problemin farkýna varma, b. Problemin ne olduðunu tanýmlama ve sýnýrlama c. Problem çözümü için hipotezler (denenceler)oluþturma, d. Veri toplama, toplanan verileri analiz edip yorumlama, e. Denenceler test edip kabul ya da red etme, f. Çözümü uygulama, elde edilen sonuçlara göre önerilerde bulunma Problem çözme yöntemi eðitimin her kademesinde ve her derste kullanýlabilecek bir yöntemdir. 10. Münazara (Aytýþma/ Tartýþý) Bir konu üzerinde belli kural ve yöntemlere uyularak yapýlan tartýþmadýr. Tartýþma yapýlacak bir konu ele alýnýr, bir grup lehte, bir grup aleyhte görüþ bildirir. Bu tartýþma türü, bir bakýma tez ve anti-tez görüþlerin karþýlýklý olarak belirtilmesi sürecidir. Dili etkili kullanmayý, neden-sonuç iliþkileri kurmayý geliþtirir. 11. Gösteri Bu yöntem, izleyici grubun önünde bir iþin nasýl yapýlacaðýný göstermek ya da genel ilkeleri açýklamak için baþvurulan bir tekniktir. 59 Ek-4: ÖLÇME DEÐERLENDÝRME YÖNTEMLERÝ 1.Kýsa Cevaplý Sorular: Öðrencilerin bir sayý, bir kelime veya bir cümle ile cevaplayabilecekleri sorulardýr. 2. Çoktan Seçmeli Soru: Bir sorunun cevabýný, verilen seçenekler arasýndan bulmayý gerektiren sorulardýr. 3. Performans Deðerlendirme: Öðrencilerin sahip olduklarý bilgi ve becerileri günlük yaþamla da iliþkilendirerek ortaya koymalarýný gerektiren kýsa süreli çalýþmalardýr. Performans deðerlendirmenin belli aþamalarý vardýr. Bu aþamalar: Amacýn belirlenmesi: Performans deðerlendirmede sürecin mi? Sonucun mu yoksa her ikisinin birlikte mi deðerlendirileceðine karar verilmelidir. Performans ölçütlerinin belirlenmesi: Performans ölçütlerinin belirlenmesi aþamasýnda, önce deðerlendirilecek performansýn belirlenmesi gerekmektedir. Performansýn ya da ürünün gözlemlenebileceði ortam oluþturma: Öðrencinin doðru ve güvenilir biçimde deðerlendirmek için gözlemlerin birden fazla tekrarlanmasý gerekmektedir. Performansýn puanlanmasý: Performansýn deðerlendirilmesi, dereceli puanlama anahtarý, kontrol listesi ve hikâye kayýtlarýyla yapýlýr (Eklere bakýnýz…) .Performans deðerlendirmede puan belirleme son adýmdýr. Bu puanlama sistemi performans ölçütlerine dayanmalýdýr. Bununla beraber performans deðerlendirmenin amacý, puanlamayý etkiler. Performans deðerlendirmek için performans ödevleri, projeler ve öðrenci ürün dosyalarý kullanýlýr. a. Performans ve proje ödevleri: Bir konu hakkýnda derinlemesine inceleme yapýlmasý amacýyla verilen soru veya sorular, ödev veya proje olarak adlandýrýlmaktadýr. Aslýnda bazý ödevler kapsamýna göre proje olarak nitelendirilebilir Fakat bu iki kavram arasýnda bazý farklýlýklar olmasý nedeniyle bu kavramlar ayrý ayrý ele alýnmalýdýr. Performans ödevleri; öðrencinin sahip olduðu bilgi ve becerileri günlük yaþamla da iliþkilendirerek ortaya koymasýný gerektiren kýsa dönemli çalýþmalardýr. Çok çeþitli konularda performans ödevi verilebilir. Örneðin; sergi oluþturma, ayný grafikleri farklý ölçülerde çizme, bir haritadan sonuçlar çýkarma, deney yapma, bir müzik parçasý çalma, bir dans sergileme, bir ev planý çizme, bir konuyla ilgili afiþ, poster, broþür v.b hazýrlama… v.b. Projeler ise, geniþ içerikli ve uzun süreli performans ödevleridir. Proje çalýþmalarý, ünitelerde yer alan kazanýmlarý kapsayan ayrýntýlý ödevlerdir. Bireysel ya da grup olarak yapýlabilir. Proje konusu, öðrenci tarafýndan veya öðretmenin hazýrlayacaðý listeden seçme yoluyla belirlenebilir Öðrenci projenin amacýný, izlenecek yollarý, kullanýlacak malzemeleri ve karþýlaþýlabilecek durumlarý önceden planlar. Gerektiðinde öðretmenden yardým alabilir. b. Öðrenci Ürün Dosyasý (Portfolyo): Ürün dosyasý, öðrencinin çalýþmalarýnýn toplandýðý bir dosyadýr. Bu dosya, öðrencinin, yüksek kalitede bir düzen içinde oluþturulmuþ anlamlý ödevlerini içerir ve öðrencinin en iyi çalýþmalarýnýn bir yansýmasýdýr. Ürün dosyasýna, öðrencinin haftalýk veya günlük yaptýðý çalýþmalarýnýn içinden seçilen örnekleri ve öðretmenin yaptýðý sýnav evraklarý, resimler, fotoðraflar, boyama çalýþmalarý, ses veya görüntü kayýt kasetleri, proje çalýþmalarý, performans ödevleri, kontrol listeleri, dereceli puanlama anahtarlarý, velilerden gelen bilgiler, araþtýrma sorularý, kavram haritalarý, öðrenci görüþlerini yansýtan formlar v.b. konulabilir. (Eklere bakýnýz) Öðrenci ürün dosyasý belirlenmesi aþamasýnda, dosyanýn amacý ile dosyaya 60 alýnacak çalýþmalarýn seçiminde ve deðerlendirilmesinde kullanýlacak ölçütler belirlenir. Amacýn belirlenmesi Ürün dosyasýnda bulunacak çalýþmalarýn seçiminde kullanýlacak ölçütlerin belirlenmesi Ürün dosyasýndaki çalýþmalara ait deðerlendirme ölçütlerinin belirlenmesi Performansýn deðerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtarlarý( Rubric), kontrol listeleri, görüþme ve gözlem formlarý, öz-akran-grup deðerlendirme formlarý v.b. kullanýlabilir. (Eklere bakýnýz…) 4. Doðru Yanlýþ Sorular: Verilen bir cümlenin, mevcut olan bilgilere baðlý olarak doðru mu yanlýþ mý olduðunun belirlenmesini gerektiren sorulardýr. 5. Açýk Uçlu Sorular: Öðrenciden sorunun cevabýný düþünüp hatýrlamasý ve bulduðu cevabý yazýlý olarak ifade etmesini gerektiren sorulardýr. 6. Eþleþtirmeli Sorular: Ýki grup hâlinde verilen ve birbirleriyle ilgili olan bilgi öðelerinin, belli bir açýklamaya göre esleþtirilmesini gerektiren soru tipleridir. 7. Kavram Haritalarý: Ünitede veya konuda geçen kavramlarýn birbiriyle iliþkilerinin yansýtýldýðý haritalardýr. Kavram haritalarý, öðrenenler için öðrenilecek temel fikirleri ve bunlar arasýndaki iliþkileri açýk hale getirmekte ve önceki bilgilerle yeni bilgiler arasýnda anlamlý baðlantýlar kurulmasýna yardýmcý olmaktadýr. Ezber yerine anlamlý öðrenmeyi gerçekleþtiren kavram haritalarý düþünmeyi örgütlemeyi saðlar. Örneðin; Ataerkil Aile Aile Demokratik Aile Çekirdek Aile Parçalanmýþ Aile 59 60 · Öðretmenin öðrencilerden beklentilerini somut ve anlaþýlýr hale getirir. · Öðrencilerin kendilerinden beklenenin ne olduðunu bilmelerini ve kabul edilebilir bir pe rformans görevinin hangi ölçütleri karþýlamasý gerektiðini anlamalarýný saðlar. · Öðretmenin öðrencilerden beklentilerini somut ve anlaþýlýr hale getirir. · Hazýrlanmasý kolaydýr. · Birçok davranýþýn ölçülmesinde kullanýlabilir. Bir ürünün, çalýþmanýn, etkinliðin ya da cevabýn niteliðinin deðerlendirilmesinde kullanýlan puanlama rehberdir Ölçülen özelliðe iliþkin performansý çeþitli düzeyleriyle tanýmlayabilen ve ölçütlerin ne dereceye kadar karþýlandýðýný görmeye olanak saðlayan araçlardýr. DERECELÝ PUANLAMA ANAHTARLARI DERECELENDÝRME ÖLÇEKLERÝ ÖÐRENCÝ ÜRÜN DOSYALARI PROJE ÖDEVLERÝ ·Ýnsanlarýn bilgiyi kullanmasýný ve gerçek yaþam durumlarýna yakýn ürünler ortaya koymasýný saðlar ·Performans deðerlendirme kaynaklarý tekrar tekrar kullanýlabilir. ·Performansýn belirli bölümlerine odaklandýðýndan, öðretmenin her bir parçayý gözlemleyebilmesini ve deðerlendirebilmesini saðlar. ·Ayný deðerlendirme aracý kullanýlarak öðrencinin zaman içindeki geliþimi bir çizelge dâhilinde izlenebilir ·Üst düzey zihinsel becerilerin geliþmesine yardýmcý olur. Ayrýca grupla çalýþma, teknolojiyi kullanma, iletiþim v.b. becerilerinin geliþmesine de katkýda bulunur. Öðrencilerin sahip olduklarý bilgi ve becerileri günlük yaþamla da iliþkilendirerek ortaya koymalarýný gerektiren kýsa süreli çalýþmalardýr. Geniþ içerikli, uzun süreli performans ödevleridir. Öðrencinin bir öðrenme alanýndaki çaba, baþarý ve geliþimini kanýtlayan, belirli bir zaman dilimindeki (bir dönem, bir yýl)çalýþmalarýný, organize edilmiþ sistemli bir koleksiyonudur PERFORMANS ÖDEVLERÝ Öðrencilerin eleþtirel düþünme becerilerinin geliþmesine katkýda bulunurken eleþtirilere karþý hoþgörülü olmayý öðrenmelerine de yardýmcý olur. Öðrencilerin kendi öðrenme süreçlerine aktif olarak katýlmalarýný, kendilerini sürecin bir parçasý olarak görmelerini saðlar. Ayrýca öðrencilerin kendi güç lü ve zayýf yönlerini tanýmlamalarýna, kendilerine dýþarýdan bakma yetilerinin geliþmesine katkýda bulunur Belli bir konuda bireyin belli ölçütler çerçevesinde kendini deðerlendirmesidir. Belli bir konuda bireyin belli ölçütler çerçevesinde birbirlerini deðerlendirmesidir. YARARLARI NELERDÝR?/NE AMAÇLA KULLANILIR? NEDÝR? AKRAN DEÐERLENDÝRME ÖLÇME DEÐERLENDÝRME ARAÇ VE YÖNTEMLERÝ ÖZ DEÐERLENDÝRME Çalýþmaya uygun olarak hazýrlanmýþ dereceli puanlama anahtarlarýnýn ve de recelendirme ölçeklerinin kullanýlmasý önerilir ancak bu araçlarla birlikte kontrol listeleri, gözlem formlarý, öz grup ve akran deðerlendirme formlarýnýn kullanýlmasýnda fayda vardýr. Öz, grup ve akran deðerlendirmelerden elde edilen sonuçlar öðrencilere not vermede kullanýlmamalýdýr. UYARI 59 YARARLARI NELERDÝR?/NE AMAÇLA KULLANILIR? Kýsa sürede çok sayýda davranýþ ve beceri ölçülebilir. Puanlanmasý kolay ve objektiftir. Daha çok bilgi, zihinsel beceriler ve yeteneklerin ölçülmesinde kullanýlýr. Puanlanmasý kolay ve objektiftir. Bir sorunun cevabýný, verilen seçenekler arasýndan bulmayý gerektiren sorulardýr. Ýki grup halinde verilen ve birbirleriyle ilgili olan bilgi öðelerini n, belli bir açýklamaya göre eþleþtirilmesini gerektiren soru tipleridir. Verilen bir cümlenin, mevcut olan bilgilere baðlý olarak doðru mu yanlýþ mý olduðunun belirlenmesini gerektiren sorulardýr. ÇOKTAN SEÇMELÝ SORULAR EÞLEÞTÝRMELÝ SORULAR DOÐRU YANLIÞ SORULARI · Hazýrlanmasý ve puanlanmasý kolaydýr. · Geniþ bir kapsam örneklenebilir. Öðrencilerin bir sayý, bir kelime veya bir cümle ile cevaplayabilecekleri sorulardýr. · Öðrencinin veya öðretmenin gözlemlerini önceden belirlenen ölçütlere göre yapmalarýna olanak saðlar. · Öðrencinin performansý hakkýnda eksik noktalarýn belirlenip, telafi edilmesi adýna, detaylý bilgiler içerir. · Performans ölçütlerini belirttiði için, beklenen davranýþýn özelliklerine dair bilgiler verir. · Kontrol listesi, birçok kez k ullanýlabilir, farklý ya da ayný öðrencinin davranýþýný gözlerken, bir önceki ile karýþtýrýlabilir. Ünitede veya konuda geçen kavramlarýnýn Öðrenmeyi kolaylaþtýrma, öðrenme sürecini k ontrol etme, birbiriyle iliþkilerinin yansýtýldýðý haritalardýr. kavram yanýlgýlarýný ortaya çýkarmak amacýyla kullanýlýr. Kavram haritalarý; ·Öðrenmeyi anlamlý kýlar ·Tekrar tekrar kullanýlabilir. Öðrenciden sorunun cevabýný düþünüp · Hazýrlanmasý kolaydýr. hatýrlamasý ve bulunduðu cevabý yazýlý olarak· Üst düzey düþünme becerilerin ölçülmesinde, öðrencilerin ifade etmesini gerektiren sorularýdýr. kavramlarý bir bütün olarak kavrama yeteneklerinin ve yazýlý anlatým becerilerinin ölçülmesinde kullanýlýr. Öðrenciden beklenen davranýþýn özelliklerine iliþkin detaylý bilgileri içeren ve öðrenci performansýnýn eksik noktalarýný belirlemek amacýyla kullanýlan araçlardýr. NEDÝR? KISA CEVAPLI SORULAR AÇIK UÇLU SORULAR KAVRAM HARÝTALARI ÖLÇME DEÐERLENDÝRME ARAÇ VE YÖNTEMLERÝ KONTROL LÝSTELERÝ UYARI Ek-5: AKRAN DEÐERLENDÝRME FORMU HER ZAMAN BAZEN 3 2 BECERÝLER HÝÇBÝR ZAMAN 1 Grup üyeleri görev daðýlýmý yapmýþ. Her öðrenci görevini yerine getirmiþ. Grup üyeleri uyum içinde çalýþmýþ. Farklý kaynaklardan yararlanýlmýþ. Grup üyeleri birbirine saygýlý. Çalýþmada ortak bir görüþ oluþturulmuþ. Toplam puan: Yorumlar: 18–13 puan arasý: Öðrenci yapýlan çalýþma sonunda çok belirgin performans gösterir. 12–7 puan arasý: Öðrenci yapýlan çalýþma sonunda belirgin performans gösterir. 6–1 puan arasý: Öðrenci yapýlan çalýþma sonunda yeterli düzeyde performans gösterir. Öðretmen açýklamasý: 60 Ek-6: ÖRNEK GRUP ÖZ DEÐERLENDÝRME FORMU Grubun adý: Grup üyelerinin adý: AÇIKLAMA: Bu form gruptaki üyeler tarafýndan doldurur. Grubunuzun çalýþma sýrasýnda aþaðýda forumda belirtilen ölçütlere uyup uymadýðýný kontrol ederek belirleyiniz. Çalýþma süresince ölçütlere; Tamamen uyduysanýz; 5 puan, sý sýk uyduysanýz; 4 puan, bazen uyduysanýz; 3 puan, nadiren uyduysanýz 2 puan, hiçbir zaman uymadýysanýz; 1 puan veriniz. Ölçütler ve ölçüt tanýmlamalarý 5 4 3 2 1.Araþtýrma planý yaptýk. 2.Görev daðýlýmý yaptýk. 3.Araþtýrmada çeþitli kaynaklardan yararlandýk. 4.Etkinlikleri birlikte hazýrladýk. 5.Görüþlerimizi rahatlýkla söyledik. 6.Grupla uyum içinde çalýþtýk. 7.Birbirimizin görüþlerini ve önerilerini dinledik. 8.Grupta birbirimize güvenerek çalýþtýk. 9.Grupta birbirimizi takdir ettik. 10.Çalýþmalarýmýz sýrasýnda birbirimizi cesaretlendirdik. 11.Sorumluluklarýmýzý yerine getirdik. 12.Çalýþmalarýmýzý etkin bir biçimde sunduk. Toplam puan : Yorum: 60-49 puan:Öðrenci yapýlan çalýþma sonunda çok belirgin performans gösterir. 48-37 puan: Öðrenci yapýlan çalýþma sonunda yüksek performans gösterir. 36-29 puan: Öðrenci yapýlan çalýþma sonunda belirgin performans gösterir. 28-13 puan Öðrenci yapýlan çalýþma sonunda tatminkar performans gösterir. 12-1 puan Öðrenci yapýlan çalýþma sonunda sýnýrlý performans gösterir. 1 Öðretmen açýklamasý. Aþaðýdaki sorularý grubunuza göre cevaplayýnýz. Çalýþmalar sýrasýnda en büyük sorun;……………………………………………………….. Çalýþmalardaki sorun nereden kaynaklanýyordu?………………………………………….. Grubunuzun çalýþmada en iyi olduðu alan;…………………………………………………. Grup olarak daha iyi olabilirdik;fakat………………………………………………………. 59 Ek-7: Aþaðýda sözlü sunum becerisine yönelik kontrol listesi yer almaktadýr. Öðrencinin Adý Soyadý: Ölçütler Dinleyiciyle göz temasý kuruyor. Beden dilini etkili kullanýyor. Anlaþýlýr bir tonda konuþuyor. Yerinde vurgulamalar yapýyor. Akýcý konuþuyor. Gereksiz sesler çýkarmýyor Düzgün ifadeler seçiyor. Gereksiz tekrar yapmýyor. Düþüncelerini ifade edebiliyor. Bilgiyi organize edebiliyor. Sonuç bölümünde özetleyebiliyor. Yorum: Tarih: Evet Hayýr Kýsmen Uyarý: Yukarýda sýralanan kýstaslara, öðrenci, sürekli olumsuz davranýþ gösteriyorsa bir rehber öðretmenden görüþ alýnmalýdýr. Ek-8: Aþaðýda araþtýrma becerisi için analitik puanlama anahtarý örneði verilmiþtir. ÖLÇÜTLER Kaynaklarýn Sayýsý Tarihsel Doðruluk Organizasyon Bibliyografya YORUM 1 PUAN Ulaþýlan kaynaklar yetersiz Çok fazla yanlýþ var Bilgilerin düzenlenmesi, akýcý ve etkili deðil 3 PUAN Ulaþýlan kaynaklar yeterli Açýk bir yanlýþ yok Bilgilerin düzenlenmesi, yeterince akýcý ve etkili Kaynaklarýn çok azý Kaynaklarýn çoðu Tüm kaynaklar etkili etkili kullanýlmýþ etkili kullanýlmýþ kullanýlmýþ 12–9 puan: Öðrenci yapýlan çalýþma sonunda çok belirgin performans gösterir. 8–5 puan: Öðrenci yapýlan çalýþma sonunda tatminkâr performans gösterir. 4–1 puan: Öðrenci yapýlan çalýþma sonunda sýnýrl ý performans gösterir. 60 2 PUAN Ulaþýlan kaynaklar kýsmen yeterli Çok az yanlýþ var Bilgilerin düzenlenmesi, kýsmen akýcý ve etkili Ek-9: Aþaðýda sözlü sunum becerisi için bütüncül dereceli puanlama anahtarý örnek verilmiþtir. MÜKEMMEL (4) · Genellikle göz temasý kuruyor. · Ses seviyesi her zaman uygundur. · Sunum boyunca isteklidir. · Özet tamamen doðrudur. YETERLÝ (3) · Genellikle göz temasý kuruyor. · Ses tonu genellikle uygun. · Sunumun genelinde isteklidir · Özette bir veya iki hata var. GELÝÞMEKTE (2) · Bazen göz temasý kuruyor. · Ses tonu bazen uygun · Sunumda ara sýra isteklilik gösteriyor. · Özette bazý hatalarý YETERSÝZ (1) · Nadiren göz temasý kuruyor veya hiç göz temasý kurmuyor. · Ses tonu uygun deðil · Sunumda nadiren isteklilik gösteriyor. · Özette çok fazla hata var. 59 60