ÖNEMlİ Bİlgİ
Transkript
ÖNEMlİ Bİlgİ
Bölüm 2 Önemlİ Bİlgİ Bölüm 1: Zorunluluklar pantone black pantone black 70% pantone black 40% pantone black 30% Lettertypes: Kid Type Paint Comic Sans Ms Regular / Bold Bijdragen tot de ontwikkeling van de werkgelegenheid door inzetbaarheid, ondernemerschap, aanpasbaarheid, en gelijke kansen te bevorderen, en door te investeren in menselijke hulpbronnen. 25 26 İçİndekİler 01 Giriş sayfa 1 BÖLÜM 1 Yükümlülükler BÖLÜM 2 Önemlİ bİlgİler 02Bir işe başlayabilir misiniz? sayfa 7 07 Finansman mı arıyorsunuz? (başlama önkoşulları) 08 İzinler için başvuruda 03 Ticari işyeri mi yoksa bir sayfa 11 bulunma şirket mi olacak? 09 Kendinizi yeterince (firma biçimleri) sayfa 29 sayfa 33 sayfa 37 sigortalatın (Sigortalar) 04 Sosyal güvenliğiniz ne olacak? sayfa 13 10Kontroller ve denetimler 05 Muhasebeniz paha biçilmezdir sayfa 17 11Devralmalar ve franchising 06 Hangi vergiler ve ne kadar? sayfa 19 12İthalat ve ihracat (Vergiler ve KDV) 13Müşteri ilişkileri ve ağlar Denetim Listesi sayfa 23 UNIZO ile daha iyi iş sayfa 39 sayfa 43 sayfa 45 sayfa 49 sayfa 51 gerçekleştirmek Önemli adresler 27 28 07 Bir iş kurmak için paraya ihtiyacınız vardır. Bu, kendi paranız (birikimleriniz) veya borç alınmış para olabilir. Olası bir finansmancıya hazırlıksız gitmeyiniz. Finansman başvurusuna hazır olup olmadığınızı öğrenmek için aşağıdaki şemayı gözden geçiriniz. Para mı arıyorsunuz? 7A İşletme planınızı kağıda döktünüz mü? İşletme planınız aşağıdakİ sorulara cevap verİyor mu? • Güçlü (ve zayıf ) taraflarım nelerdir? • Hangi ürünleri veya hizmetleri arz edeceğim ve satacağım? • Müşterilerim ve satıcılarım kimlerdir? • Rakiplerim kimlerdir? HAYIR tavsİye İsteyİnİz Hükümet, yeni başlayan girişimcilere tavsiyede bulunan bazı organizasyonları sübvanse eder. Bu hizmet genellikle kullanıcı için, yani sizin için, bedavadır. Örneğin size en yakın UNIZO Başlayanlar Servisi’ni mutlaka ziyaret ediniz (kitapçığın sonundaki‘önemli adresler’ bölümüne bakınız). Burada size para verilmez, fakat burada para tasarruf edersiniz! ……………………… tarİhİnde …………………………………………………………………’ye gİttİm Bana aşağıda yazılı açıklamalar/düşünceler yapıldı: ……………………………………………….…… …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………. EVET Devam Edİnİz 29 Aynı zamanda ana hatlarıyla bİr fİnanssal plan çıkarttınız mı? Bu plan, aşağıdakİ soruların cevaplarını İçerİr: • Hangi yatırımları yapmak istiyorum ve maliyetleri nedir? • Hangi geliri elde etmeyi bekliyorum? Bunu nasıl hesapladım? 7b • Ne için paraya ihtiyacım var (stok, makine, iç düzenleme, vb.)? •… HAYIR •Başlangıç Rehberi’ni (startwijzer) kullanınız. ( www.startwijzer.be Web sitesi aracılığı ile bulabilirsiniz) •Flaman Hükümetinden “Girişimcinin portföyü” (ondernemerschapsportefeuille) hakkında daha fazla bilgi alınız. Buradan, pazar araştırması, iş planı hazırlama, pazarlama tavsiyeleri, bir firmanın kurulması, eğitim vb. gibi profesyonel danışmanlık için finansman elde edebilirsiniz. EVET Devam Edİnİz UNIZO Başlangıç Rehberi sizi adım adım işinizi başlatma hazırlıkları ile ilgili bilgilendirir. Kullanışlı ipuçları verir. Başlangıç rehberini aynı zamanda CD-Rom ile de edinebilirsiniz. Size en yakın UNIZO Başlayanlar Servisine başvurunuz (önemli adresler listesine bakınız) veya www.startwijzer.be Web sitesini ziyaret ediniz. Yatırım yapmak İstedİğİnİz tasarrufa sahİpsİnİz İşi olmayan (en az son 3 ay boyunca) ve bir iş arayan , işsizlik yardımı alan bir işsiz veya sosyal yardım desteği alan bir şahıs olmanız durumunda başlangıç kredisini alma hakkına sahip olabilirsiniz. • maksimum €30 000’luk bir miktar 7c • bu miktarın % 25’i için kendi katkınız söz konusu ise (maksimum €7.500), ve • ve geri ödeme döneminin 5, 7 veya 10 yıl olması halinde “Serbest çalışan genç girişimciler planı” 30 yaşından daha genç olan başlayan şahıslar için enteresandır. Bu plan, özellikle ücretsiz yönlendirme ve aynı zamanda projenin başlama evresinde aylık €375’luk bir gider ödeneği içerir. Bu ödenek, bekleme ödeneği veya yerleşim ödeneği ile kombine edilebilir. Ticari bir bankadan borç para alacaksanız büyük bir olasılıkla belirli garanti ve güvenceler vermeniz gerekecektir. Bununla ilgili olarak, bankacınızla birlikte, Garanti Fonu’na (Waarborgfonds) (Brüksel’de, www.brusselswaarborgfonds.be veya tel. 02-548 22 99) veya Garanti Düzenlemesi’ne (Waarborgregeling) (Flaman bölgesinde) başvuruda bulunabilirsiniz. Aynı zamanda bankacınız ile birlikte bir başlangıç kredisi için Katılım Fonu’na (Participatiefonds) başvuruda bulunabilirsiniz. Kendİ İş fİkrİnİzİ gerçekleştİrmek İçİn kendİ tasarrufunuz yok Ailenize, arkadaşlarınıza ve tanıdıklarınıza sorunuz ve bilgi edininiz! Belki onlar sizin iş fikrinize yatırım yapmak istiyor olabilirler. Aynı zamanda iş fikrinizin değerini ve fizibilitesini kontrol ediniz. Yaratıcı girişimcileri destekleyen ve finanse etmek isteyen özel inisiyatifler de vardır. Örneğin aşağıdaki adreslerden bilgi alınız: •Bizidee: yaratıcı girişimciler için bir yarışma. www.bizidee.be Web sitesinden daha fazla bilgi edinebilirsiniz. (tel. 03-203 09 24) •Business Angel + sıradan bankaların cesaret edemediği yenilikçi ve olağandışı planlara sahip olan firmalar için. Şartları karşılamanız durumunda bir veya daha fazla ‘Business Angels’in’ (hali hazırda kurulmuş girişimciler) mali yardım ve yönlendirme yardımından yararlanabilirsiniz. Daha fazla bilgi için Katılım Fonu (Participatiefonds) ile temasa geçiniz. 30 Başlangıç Kredisi ve Serbest Çalışan Genç Girişimciler planı için size en yakın UNIZO Başlayanlar Servisine başvurunuz (önemli adresler listesine bakınız). Söz konusu kurum, sizinle birlikte, Katılım Fonu (Participatiefonds) için gerekli olan dosyayı hazırlayacaktır. ( www.fonds.org veya tel. 02-210 87 87) 7d Flaman Hükümeti başlayan girişimciler için çeşitli araçlar sunmaktadır. Hükümetin finansal ürünleri ile ilgili liste için ParticipatieMaatschappij Vlaanderen nv [Flaman Yatırım Katılım Şirketi Anonim Şirketi] ( www.pmv-kmo.be veya tel. 02-229 52 30) ile temasa geçiniz. Aynı zamanda bir ‘kazan-kazan kredisi’ (win-win-lening) duyurulmuştur. Bu, gerçek şahısları, arkadaşları ve aileleri girişimcilere ödünç para vermek için cesaretlendirdiği bir vergi indirimidir. İşlerin ters gitmesi durumunda ‘paylaşılmış risk’ söz konusudur, çünkü böyle bir durumda Flaman Hükümeti toplam zararın % 30’unu geri ödeyecektir. Brüksel’de BRUSTART ile temasa geçebilirsiniz. Brüksel’in bu Bölgesel Yatırım Departmanı ( www.gimb.be veya tel. 02 548 22 11) Brüksel bölgesindeki kuruluş evresindeki veya beş yıldan genç olan KOBİ’leri destekler. BRUSTART’ın finanssal yardımı iki şekilde olabilir: • azınlık hissedar katılımının elde edilmesi; • bir kredinin verilmesi. Bu finanssal yardım miktarı €12.500’den €250.000’e kadar değişir ve genellikle beş yıl içindir. Dayanışma Kredisi (solidaire Lening) için size en yakın UNIZO Başlayanlar Servisi ile temasa geçiniz (önemli adreslere bakınız). Size Katılım Fonu (Participatiefonds) başvuru dosyanızı hazırlamanızda yardımcı olacaklardır ( www.fonds.org veya tel. 02-210 87 87). 7e Projenin finansmanı esnasında BRUSTART’dan yardım alan firmalar, yardımın gerçekleştirildiği bütün süre için stratejik yönlendirme ve firma yönetimi konularında yardım ve destekten yararlanabilirler. Belki de Katılım Fonu’nun (participatiefonds) Dayanışma Kredisi’nden (Solidaire lening) yararlanmanız da mümkündür (sadece iş arayanlar ve sosyal yardım alan şahıslar için söz konusu): • maksimum €12.000 • Katılım Fonu’nun diğer kredileri ile kombine edilemez • gelir işsizlik yardımı kadar sınırlı Halİhazırda başlamış olmanız durumunda çeşİtlİ destek önlemlerİ Eğer halihazırda başlamış iseniz ve işinizi büyütmeyi, geliştirmeyi vb düşünüyorsanız, idari bölgeler böyle bir durumda da çeşitli destek önlemleri de öngörmektedirler. Aşağıdaki şıkların söz konusu olması durumunda bunu düşünebilirsiniz: • personel çalıştırmak istiyorsanız (Plus-Eén-Plan, Plan Activa…) • araştırma ve yenilik yapmak istiyorsanız Bütün adreslerİ kİtapçığın son bölümündekİ ‘Önemlİ Adresler’ lİstesİnde bulacaksınız. • çevreyi koruyucu yatırımlar yapmak istiyorsanız • malları veya hizmetleri ihraç etmek istiyorsanız • eğitim kursları takip etmek istiyorsanız • yönetim tavsiyesi edinmek istiyorsanız Destek önlemleri ile ilgili daha fazla bilgi için Flaman Hükümeti ile temasa geçiniz. www.vlaanderen/be/ ondernemen Web sitesini ziyaret ediniz veya ücretsiz 0800 30 201 numaralı telefondan Flaman bilgi hattını arayınız. Brüksel Bölgesi de çeşitli destek önlemleri sağlar. Bunlar ile ilgili en önemli adresleri www.ecosubsİbru.be Web sitesi veya Brüksel Girişimciler Kurumu (BAO - tel. 02-422 00 20) üzerinden bulabilirsiniz. Bu girişimci rehberi, UNIZO ile Anvers Şehri Girişımcilere Danışmanlık Bürosu, Gent Şehri Ekonomik İşler ve İstihdam Servisi, STEBO ve UNIZO Flaman-Brabant Bölgesi ve Brüksel Şubesi’nin ortak çalışması ve Avrupa Sosyal Fonu’nun desteği ile gerçekleşmiştir. 31 32 08 Bir ruhsat, belirli etkinlikleri gerçekleştirmek için bir izindir. Belirli ürünler ile veya belirli bölgelerde çalışabilmek için de bir ruhsat gereklidir. Devlet, söz konusu ruhsat zorunlulukları sayesinde daha iyi bir şekilde kontrol gerçekleştirebilir. Daha fazla bilgi almak veya ruhsat başvuruları için hangi hükümetin sorumlu olduğunu bilmek önemlidir: Federal Hükümet (Belçika), Bölgesel (Flaman, Brüksel veya Valon) veya Belediye Yönetimi. Ruhsat başvurusu 8A Başlangıç ruhsatları (fİrmanızın aktİvİtelerİ başlamadan önce) •Seyyar satıcı ve pazarcı kartı (leurkaart): firma dışında gerçekleştirilecek olan satışlar için veya sabit bir işyerinizin olmadığı durumlar için. Bu pazarcı ya da seyyar satıcı kartı için, belediye yönetiminin ilgili dairesinde ve/veya işletmeler gişesinde başvuruda bulunabilirsiniz. • Serbest meslek kartı (beroepskaart): Belçika’da ikamet eden yabancılar için ( 02C C’ye bakınız) •Kasaplık ruhsatı Bu ruhsat için Federal Hükümet Ekonomi Servisi’nde (FOD Economie) başvuruda bulunmalısınız. 8b Dİğer ruhsatlar Bunlar özel meslekler için söz konusu olan ruhsatlardır (aynı zamanda •Müteahitlerin kaydedilmesi 02E E’ye bakınız). (ek olarak hükümet işleri için “tanınmış” olmak) •Serbest ve entelektüel meslekler için yönetmelik •Belirli meslekler için meslek faaliyetini gerçekleştirme özel şartları 33 Çevre ve şehİr İmar ruhsatları (şehİr planlama ve düzenleme yönetmelİğİ) Çevre ruhsatı 8c Firmanız, aktivitenizin çevre üzerindeki etkisine göre (olası ses gürültüsü, su, hava, toprak ve arazi kirliliği, atık üretim, vb.) belirli bir sınıf altında kategorize edilecektir. I.inci ve II.inci sınıf (büyük çevre etkili) firmalar gibi III.üncü sınıf firmalar (küçük çevre etkili) için de, belediyenizde görevli olan çevre sorumlusu memur ile temasa geçiniz. Beledİyemdekİ çevre sorumlusu memur........................................................................................................’dur. Fİrmam, Sınıf I II III altına gİrmektedİr. İmar İznİ Bu izne sadece yeni inşaatlar için değil aynı zamanda yıkım, yeniden yapılandırma, veranda yerleştirme veya ışıklı reklam gibi çalışmalarda da ihtiyacınız vardır. Bazı çalışmalar izinden muaf tutulmaktadır. Sınırlı kapsamdaki diğer çalışmalar için kendiniz başvuruda bulunabilirsiniz. Büyük çalışmalar için ise mimarınız başvuru dosyasını hazırlamalıdır ve gerekli izin için başvuruda bulunmalıdır. İlk önce belediyenizdeki Şehir ve Bölge Planlama (Ruimtelijke Ordening) Dairesi’ne başvurunuz. Önemli bilgi www.ruimtelijkeordening.be Web sitesinde bulunmaktadır. Sosyal ekonomİk İzİn Sosyal ekonomik iznin, büyük ticari şirketler (> 400 m²) tarafından şirketin yerleşik olduğu belediyeden alınması gerekmektedir. Belediyenin, söz konusu ticari şirketin çevresine olan etkisinin olumlu olduğuna karar vermesi halinde söz konusu izin verilmektedir. Konu ile ilgili karar alma sürecinde aşağıdaki faktörlere bakılmaktadır: 1. Ticari şirketin kurulu olduğu alan ve yeri 2. Tüketiciler üzerindeki etkisi 3. İstihdam üzerindeki etkisi 4. Mevcut ticaret üzerindeki etkisi Gıda endüstrİsİnde çalışma İzİnlerİ Gıda zincirindeki ürünleri son kullanıcılar için işleyen, kullanan, satın alan, ithal eden, depolayan veya satan her firma, Federal Gıda Zinciri Güvenlik Acentesi’nde (Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen) ilgili beyanı doldurmalıdır (FAVV veya Gıda Acentesi - 34 www.favv-afsca.fgov.be ve tel. 02-208 34 11). 8d 8e Dİğer İzİnler Aşağıdaki liste, ek izin gerektiren meslek veya ürünlerin özetini içerir. Bu listede bilgi elde etmek veya başvuruda bulunmak için hangi kamu kuruluşu ile temasa geçmeniz gerektiği de belirtilmiştir. İşletmeler gİşenİz sİze bu konuda daha fazla yardım edebİlİr! •Römork üreticisi: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ulaşım ve Taşımacılık •Depo işletmecisi: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Patates – satış ve ihracatı: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Fitofarmasötik ürünler: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Muhasebeci: Muhasebeciler ve Vergi Danışmanları Enstitüsü •Gaz: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Avukat: Avukatlar Barosu •İşitme protezleri: Ulusal Sağlık ve Maluliyet Sigortası Enstitüsü (RIZIV) •Atık yağ – depolama ve tanzim: Flaman Toplumu Bakanlığı •Alarm sistemleri: Federal Devlet Hizmeti (FOD) İçişleri •Alkol, ispirtolar: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Maliye •Eczane –eczanelerin açılması, transfer edilmesi ve birleştirilmesi Eczaneciler Birliği: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı, •Mimar: Mimarlar Birliği •Otobüs işletmeciliği: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ulaşım ve Taşımacılık •Bandajcılar: Ulusal Sağlık ve Maluliyet Sigortası Enstitüsü (RIZIV) • İşletme revizörü: İşletme Revizörleri Enstitüsü •Kasap ve yan ürünler: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •İlaçlar: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı, Farmasötik Denetim •Hekim: Hekimler Birliği •İcra Memuru: İcra Memurları Birliği •Tehlikeli, sağlıksız veya çevreye zararlı firmalar: Belediye yönetimi veya çevre ile ilgili il hizmeti •Aile ve Yaşlılar Yardımı: Flaman Toplumu Bakanlığı •Toksik maddeler: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı •Tahıl ürünleri – tüccarlar ve ithalatçılar: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Taş ocakları: Flaman Toplumu Bakanlığı, Ekonomi ve İstihdam Dairesi •Sınır İşlem Büroları: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Maliye, Gümrük ve Devlet Kesintileri İdaresi •Yaşlılar yurdu: Flaman Toplumu İdaresi, Aile ve Yaşlılar Bakım Hizmeti Dairesi •Taş ocakları (yer altında): Taş ocağının bulunduğu yerin il idaresi •Yatırım danışmanı: Bankacılık ve Mali Komisyon •Arazi geliştirme çalışmaları: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Zirai kullanım amaçlı ilaçlar: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Zirai kullanım amaçlı olmayan ilaçlar: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı, •Hosteslik acenteleri: Flaman Toplumu Bakanlığı İstihdam •Otel işletmeciliği: Flaman Bölgesi Turizm Dairesi •Güvenlik ve gözetim firmaları: Federal Devlet Hizmeti (FOD) İçişleri •Apartman binalarında ev atıkları kanalları. Flaman Toplumu Bakanlığı •Muhasebeci: Muhasebeciler Meslek Enstitüsü •Evlilik büroları veya acenteleri: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Yangın güvenlik kapıları: Federal Devlet Hizmeti (FOD) İçişleri •Yangın teknisyeni: AMINAL, Genel Doğa Koruma Yönetimi • İş bulma büroları: Flaman Toplumu Bakanlığı – İstihdam •Mayalı içkiler satan kahvehane ve şaraphaneler : Federal Devlet Hizmeti (FOD) Maliye, Gümrük ve Devlet Kesintileri •Dedektif: İçişleri Bakanlığı, özel dedektiflik bölümü •Elmas (işlenmemiş): Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi, Kotalar ve İzinler Dairesi •Veteriner: Veterinerler Birliği •Değerli metaller: Garanti Ofisi – Belçika Kraliyet Akçesi, Garanti Kütüğüne Kayıt •Gıda maddeleri: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı, •Borsa aracısı: Bankacılık ve Mali İşler Komisyonu ve Borsa Komisyonu •Yumurtalar: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Ödenmemiş fatura tahsil büroları: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Reşit olmayan gençleri ıslah ve koruma kurumları : Federal Devlet Hizmeti (FOD) Adalet •Geçici iş bulma acentesi: Flaman Toplumu Bakanlığı - İstihdam •Kamp kurma yerleri: Flaman Bölgesi Turizm Dairesi •Çocuk bakım yurtları: Çocuk ve Aile Kurumu ‘Kind en Gezin’ •Fizyoterapist: Serbest Çalışan Fizyoterapistler Birliği (UZK) •Gazeteler ve periyodik dergiler: Yayımcılar ile temasa geçiniz •Kredi aracıları: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Zirai hayvanlar – ticareti: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi 35 •Zirai ev hayvanları – nakliyesi: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ulaşım ve Taşıma •Toprak mesahacı: Kraliyet Toprak Mesahacıları ve Uzmanları Konfederasyonu •Leasing veya finansman kirası: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi ve Flaman Toplumu Bakanlığı •Likör üreticisi: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Maliye •Konuşma terapisti: Ulusal Sağlık ve Maluliyet Sigortası Enstitüsü (RIZIV) •Piyango ve şans oyunları: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Adalet •Gübreler: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Mineral yağlar – toptancılar, depo işletmecileri, perakendeciler ve benzin istasyonu işletmecileri: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Maliye •Midye ve istiridye yetiştirme: Yerel belediye yönetimi •Noter: Belçika Kraliyet Noterler Federasyonu •Hayvan besininde işlenmemiş olan östrojen, antibiyotik ve anti-tiroide terapi maddeleri: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı • Tütün: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Maliye •Takoğraflar, taksimetreler: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Maliye •Dişçi: Sağlık ve Maluliyet Sigortası Ulusal Enstitü (RIZIV) •Taksi hizmetleri: Yerel belediye yönetimi, Brüksel İdari Bölgesi •Tiyatro bürosu (artistlere aracılık yapma): Flaman Toplumu Bakanlığı – İstihdam Dairesi • Yaşlılar yurdu: Flaman Toplumu Bakanlığı •Tombala: Federal Devlet Hizmeti (FOD) İçişleri Bakanlığı •Taze, soğutulmuş ve donmuş et, yağ ve sakatatların ihraç edilmesi: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı •İş bulma acenteleri: Flaman Toplumu Bakanlığı – İstihdam Dairesi •Gayrimenkul ve emlak komisyoncuları: Gayrimenkul ve Emlak Komisyoncularının mesleki Enstitüsü •Taşıma firmaları: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ulaşım ve Taşıma •Finanssal içerikli firmalar: Bankacılık ve Finans İşleri Komisyonu •Gıda dükkanlarında et satışı (hazır et ürünü satan küçük işletmeci): Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Gözlükçü: Sağlık ve Maluliyet Sigortası Ulusal Enstitü (RIZIV), Tıbbi Bakım Hizmet Dairesi •Hemşire, ebe: Sağlık ve Maluliyet Sigortası Ulusal Enstitü (RIZIV) •Ortopedist: Sağlık ve Maluliyet Sigortası Ulusal Enstitü (RIZIV) •Hayvan taşımacılığı: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Başka işe yerleştirme bürosu: Flaman Toplumu Bakanlığı – İstihdam Dairesi •At yarışmaları: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Maliye •Kümes hayvanları mezbahası, depolama, soğutma ve işleme: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı •Posta aracılığı ile sipariş üzerine satışlar: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Protez teknisyeni: Sağlık ve Maluliyet Sigortası Ulusal Enstitü (RIZIV), Tıbbi Bakım Hizmet Dairesi •Psikolog: Psikologlar Komisyonu •Seyahat acentesi: Flaman Bölgesi Turizm Dairesi •İşçi ve memur seçme büroları: Flaman Toplumu Bakanlığı – İstihdam Dairesi •Yolcu ve mal taşımacılığı: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ulaşım ve Taşıma •Nakliye aracılığı ve komisyonculuğu: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Maliye •Sigorta komisyoncusu: Sigortalar Kontrol Dairesi •Deniz ürünleri firmaları – işleme, dondurma ve paketleme: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı • Et ve et ürünleri: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı •Gıda maddeleri – üretim, işleme, pazarlama ve ticareti: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı •Ebe: Sağlık ve Maluliyet Sigortası Ulusal Enstitü (RIZIV), Tıbbi Bakım Hizmet Dairesi •Havai fişek: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Kasaplar – Hazır et satıcıları: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Ateşli silah, cephane, çifte – üretim, onarım ve ticareti: Polislik Daireleri •Kesim haneler ve mezbahalar: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı •Bahisler: Flaman Toplumu Bakanlığı – Spor ve Açık Havada Yaşam Dairesi •Oyun makineleri: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Maliye, Eşit Vergilendirme Dairesi •Personel bulma ve istihdam etme: Flaman Toplumu Bakanlığı – İstihdam Dairesi •Püskürtme makineleri (onaylama): Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışanlar ve Enerji Dairesi •Şarap, meyve şarabı, şarap gibi içecekler: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Halk Sağlığı, Gıda Ürünleri Kontrol Dairesi ve (FOD) Maliye Dairesi, Gümrük ve Ek Vergiler Dairesi •Şekerciler: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Maliye •Gayrimenkul yönetimi: Gayrimenkul Komisyoncularının Mesleki Enstitüsü 36 Bu girişimci rehberi, UNIZO ile Anvers Şehri Girişımcilere Danışmanlık Bürosu, Gent Şehri Ekonomik İşler ve İstihdam Servisi, STEBO ve UNIZO Flaman-Brabant Bölgesi ve Brüksel Şubesi’nin ortak çalışması ve Avrupa Sosyal Fonu’nun desteği ile gerçekleşmiştir. 09 Serbest çalışan bir girişimci olarak birçok risk ile karşı karşıyasınızdır. • (önemli) bir müşteri ödeme yapmazsa... • Pahalı makineler arızalanırsa... • Bir personel üyesi işyerinde kaza geçirirse... • Size bir araba çarpar ve ağır yaralanırsanız... • Ürününüz veya tavsiyenizden dolayı bir müşteri zarar gördüyse... Ne olacaktır? Kendİnİzİ yeterİnce sİgortalatın 9A Bu yüzden bİrkaç İlave sİgorta polİçesİ yaptırmak çok önemlİdİr Bu tür ilave sigorta seçimi haliyle bir serbest çalışan olarak yaptığınız işe ve çalıştığınız sektöre bağlıdır. Aşağıda belİrtİlen sİgortalar kesİnlİkle tavsİye edİlİr •Meslek faaliyetiniz esnasında üçüncü şahıslara vermiş olduğunuz zarara karşı bir “İşletme Sivil Sorumluluğu” (Burgerlijke Aansprakelijkheid) sigortası. •Bir yangın sigortası •Bir “her türlü inşaat riskleri” sigortası •Bir yasal asistanlık sigortası •Bir hırsızlık sigortası •Aracınız için gerekli sigortalar •Bir özel yaşam (aile) sivil sorumluluk sigortası 9b Üstelİk sİzİn sosyal statünüz bİr mİnİmum statüdür •İlk aylık maluliyet kesinlikle ödenmemektedir. •Yasal emeklilik maaşınız sınırlıdır. 37 Aşağıda belİrtİlmİş olan sİgortalar sİzİn sosyal statünüzü tamamlar. •Garantili gelir sigortası •Küçük riskler (Kleine Risico’s) sigortası •Hastane sigortası (Hospitalisatieverzekering) •Serbest ilave emeklilik maaşı (Kısaltılmış adı VAP) Her şeyİ sİgorta etmenİz gerekmez! “Çİfte” sİgortalardan da kaçınınız. Kendİnİzİ İyİ bİlgİlendİrİnİz ve farklı teklİflerİ karşılaştırınız. Rehberİ dİkkatlİce okuyunuz! Banka yöneticinize, sigorta komisyoncunuza ve sosyal güvenlik fonunuza gidiniz ve bilgi alınız. 38 İlgİlİ sİgortalarım: Bİlgİ aldığım yer ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. Bu girişimci rehberi, UNIZO ile Anvers Şehri Girişımcilere Danışmanlık Bürosu, Gent Şehri Ekonomik İşler ve İstihdam Servisi, STEBO ve UNIZO Flaman-Brabant Bölgesi ve Brüksel Şubesi’nin ortak çalışması ve Avrupa Sosyal Fonu’nun desteği ile gerçekleşmiştir. 9c 10 Denetmenden korkmanıza gerek yoktur. Denetmenin en önemli tasası yasanın uygulanıp uygulandığını saptamaktır. Bu ilk anlamda onun bilgilendirme ve ipuçları verme ve daha sonra da gerçekleştirilmiş olan ihlalleri saptaması anlamına gelmektedir. Üstelik birçok idari daireler bilgi veren memurlara sahip olup, bunlar sizin bütün sorularınızı cevaplandırmaya yardımcı olabilirler. Bu yüzden denetimlerden korkma yerine bunları bir tavsiye olarak görmenizde yarar vardır. Denetmene, müşterinize davrandığınız gibi davranın: kibar davranınız ve denetmene karşı da rahat olunuz. Yasal şartlara uymak istediğinizi ve olası problemleri de çözmeye yönelik iyi niyetinizi gösteriniz. Denetime kesinlikle engel olmayınız. Denetmene kimlik kartını sorunuz. Adını ve görevini kaydediniz. Kendisine, denetimle ilgili olarak neyin mümkün olup olmadığını bildiğinizi gösteriniz. Gerekirse denetimler esnasında (önceden belirtilmiş olanlar için) muhasebecinizin veya danışmanınızın hazır bulunmasını ve yardımcı olmasını isteyiniz. Kontroller ve denetİmler 10A Vergİ denetİmİ NE: Bu inceleme KDV ve aynı zamanda gelir ve kurumlar vergisini denetlemek için yapılır. Bu inceleme ile bütün hesap dokümanlarına bakılacaktır (kasa kayıdı, kasa defteri, fatura defteri, hesap bildirimleri, vb.). KİM: Vergi denetimi, Kurum ve Gelir Vergisi İdaresi (Administratie van de Ondernemings- en Inkomensfiscaliteit (AOIF)) tarafından yürütülür. Belçika’daki resmi bir adrese kayıtlı olduğunuz vergi makamı aktivitenizi denetlemekten sorumludur. www.fİscus.fgov.be Web sitesinde ilgili adresi bulunuz (Adressen van de federale belastingadministraties). Bevoegheden bölümü adı altında araştırınız (veya tel. 02-336 69 99) ve buraya kaydediniz:) Vergİ makamım: ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… YAPTIRIMLAR: Vergi yetkilileri, vergi beyanınızı eksik ya da geç doldurursanız veya beyanınızı değiştirme ile ilgili bir bildirime cevap vermezseniz “belirlenmiş bir vergi miktarın yer aldığı bir bildirim” (aanslag van ambtswege) uygulamasını gerçekleştirecektir. Böyle bir durumda bu bildirimi neden kabul etmediğinizi kendiniz kanıtlamanız gerekir. Kötü niyet ile hareket etmemeniz durumunda, vergi kanunun ilk ihlali çoğu zaman bir para cezası veya vergi artırımı anlamına gelmez. İkinci ihlalde ise, €50 ile €1.250 arasında bir para cezası ve % 10 (herhangi bir hilenin gerçekleştirilmemiş olması durumunda) ile % 50 arasında bir vergi artırımı ve hatta % 200’lük (hile gerçekleştirme veya belge sahtekarlığı durumunda) bir vergi artırımı uygulanabilir. Bu tür durumlarda ayrıca cezai müeyyidelerin uygulanması da mümkündür (hapis cezası). 39 Ekonomİk denetİm NE: Bu denetim Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi, KOBİ, Serbest Çalışan ve Enerji Kurumu (Genel İnceleme ve Uzlaştırma Müdürlüğü) tarafından organize edilmiştir. Söz konusu daire, aşağıdaki kurallara uyup uymadığınız kontrol eder: 10b • fiyat yönetmeliklerine tabi ticari uygulamalar (indirimler, zararla satış yasağı, fiyat etiketleri, sözleşmede yasal olmayan maddeler, vb.) • açılış saatleri, haftalık kapanış günleri, seyyar satıcılık (seyyar satıcı kartı) (leurderskaart) • kayıt sertifikaları (ispatlı yönetim ve meslek bilgisi) KİM: Federal Devlet Hizmeti (FOD) Ekonomi ( www.mineco.fgov.be Web sitesinde FOD Voorstelling Organisatie Organigram Controle en Bemiddeling Structuur veya tel. 02-277 51 11) YAPTIRIM: Denetmenin bir ihlali cezalandırmak için çeşitli imkanları vardır: • resmi uyarı prosedürü: gerçekleştiren ihlali düzeltmek için ilgili şahsa belirli bir süre verilir: • idari bir yaptırım: belirli bir aktiviteyi gerçekleştirme izni iptal edilir. • bir idari uzlaşma: resmi bir tutanak tutulur ama kesilen para cezasının ödenmesi halinde cezai hukuk ile ilgili yasal prosedür devam etmez (Para Cezası Tahsil Ofisi (Ontvangkantoor van Penale Boeten) aracılığı ile) • Polis Mahkemesi veya Ceza Mahkemesi tarafından uygulanan bir cezai yaptırım (€20,000’e kadar para cezası veya hapis cezası) İstİhdam denetİmİ NE: Bu denetim, sosyal denetim olarak ta adlandırılır ve dört önemli hizmeti kapsar. 1. Çalışma saatlerini, cumartesi günü çalışmayı ve fazla mesaiyi, genç yaştaki işçilerin istihdamı ve öğrenci işleri gibi konularda kontroller gerçekleştiren ‘sosyal yasaların gözetimi’ denetimi. 2. İşçilerin çalışma koşulları (güvenlik, sağlık gibi...) konusunda kontroller gerçekleştiren ‘işteki çalışma ve yaşam koşullarının gözetimi’ denetimi. 3. Sosyal güvenlik ile ilgili zorunluluklar, kaçak iş, geçici işsizlik, sahte serbest çalışan, yasal olmayan iş ve yabancı firmalar tarafından başka bir işletmede görevlendirilmiş kişiler gibi konularda kontroller gerçekleştiren Federal Devlet Hizmeti (FOD) Sosyal Güvenlik Dairesinin denetimi. 4. Aynı zamanda, Ulusal Sosyal Güvenlik Dairesi (RSZ), Serbest Çalışanların Sosyal Güvenliği Ulusal Enstitüsü (RSVZ), ve Ulusal İş ve İşçi Bulma Dairesi’nin de (RVA) kendi denetim servisleri vardır. KİM: Yani Federal Devlet Hizmeti (FOD) Sosyal Güvenlik Dairesi’nin ve (FOD) İstihdam, İş ile Sosyal Diyalog Dairesi’nin farklı denetim servisleri vardır. Bu denetim servislerinin yerel büroları da vardır. Söz konusu bürolarını Web sitelerinden bulabilirsiniz. •(FOD) İstihdam, İş ile Sosyal Diyalog Dairesi: (Metagids A-Z www.meta.fgov.be Arbeidsinspectie (İş denetimini) seçiniz) veya telefon 02-233 41 11 •Federal Devlet Hizmeti (FOD) Sosyal Güvenlik Dairesi: (Organisatie Huidige Organogram http://socİalsecurity.fgov.be Directorie-Generaal Sociale Inspectie’yi seçiniz) veya telefon 02-528 62 20 •İşte Çalışma Refahının Gözetimi Genel Müdürlüğü’nün (De Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk) bir merkez yönetimi ve 10 yerel müdürlüğü vardır (5 tanesi Flaman bölgesinde, 4 tanesi Valon bölgesinde ve 1 tanesi de Başkent Brüksel bölgesinde). Bu yerel müdürlüklerin her birinin, temel gözetimi gerçekleştirdikleri kendi alanları vardır. www.meta.fgov.be/ 40 10c •Sosyal Mevzuatı Gözetim Kurumu (Het Toezicht op de Sociale Wetten), merkez yönetim ve 25 dış müdürlüğü kapsar (13 tanesi Flaman bölgesinde, 10 tanesi Valon bölgesinde, 1 tanesi Başkent Brüksel bölgesinde ve 1 tanesi de Almanca Konuşan Toplum için). Bu dış müdürlüklerin yetkileri, belirlenmiş bölgeler içinde uygulanır. Sosyal Mevzuatı Gözetim Kurumu’nun ayrıca iki de ‘Nakliye’ departmanı vardır: Bunlar, diğer kurumlarla yakın işbirliği içinde ve ulusal düzeyde yoldaki malların nakliyesi ile ilgili kontrolleri koordine ederler. www.meta.fgov.be/pa/paa/framesetnlbe00.htm Bu denetmenler, çalıştıkları sürece kendi yetki alanı içindeki bütün çalışma yerlerine veya gözettikleri yasanın sorumluluğu kapsamındaki yerlerde personel çalıştırıldığını tahmin ettikleri çalışma yerlerine, herhangi bir zamanda, gündüz veya gece ve önceden bir bilgi vermeden girebilirler. YAPTIRIM: Denetimciler, uyarı yapma, yasayı ihlal etmiş olan şahsın bunu düzeltmesi için zaman tanıma ve resmi tutanaklar düzenleme hakkına sahiptirler. Siz, resmi tutanağın bir fotokopisini ücretsiz olarak edinebilirsiniz. Siz aynı zamanda ifadenizin harfi harfine tutanağa kayıt edilmesini isteme hakkına da sahipsinizdir. İş mahkemeleri işbu resmi tutanakları değerlendirir, ve gerektiğinde ceza kararı alabilir. 10d Çevre Denetİmİ NE: Bu denetimler çevre ruhsatı, atıklar, taban düzenlemesi ve aktivitenizin çevreye diğer etkileri (gürültü kirliliği, suyu kirletme, vb.) ile ilgili yönetmeliğin uygulanıp uygulanmadığını kontrol eder. KİM: İdari bölgeler bu kanunlarla ve kontrollerle ilgili yetkilidirler. Bu yüzden bu denetim kurumları, Flaman Toplumu Bakanlığı’na (Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap) , Valon ya da Brüksel İdari Bölgeleri’ne bağlıdırlar. Belediye devlet memurları veya yerel polis, koku, gürültü veya madde kirliliği gibi yerel problemlerle ilgilenirler. Denetmenler günün veya gecenin her saati tüm kuruluşlara, (konut olarak kullanılmayan) tüm mekanlara ve iş yerlerine izin istemeden girebilirler. Rutin kontrollerin yanında özel konularla ve sektörlerle ilgili (inşaat, marangozluk, vb. sektörler) koordineli eylemleri de vardır. Flaman Bölgesi’ndeki en önemli kurumlar: •AMINAL: Çevre, Doğa, Toprak ve Su İsleme Idaresi, Çevre Denetleme Bölümü ( www.mİna.be veya tel: 02 553 80 11) •OVAM: Flaman Kamusal Çöp Maddeleri Kurumu (Openbare Vlaamse Afvalstoffen Maatschappij) ( www.ovam.be veya tel: 015 28 42 84) •VMM: Flaman Çevre Kurumu (Vlaamse MilieuMaatschappij) ( www.vmm.be bilgi gişesi tel: 053 72 64 45) Brüksel’deki en önemli kurum BIM’dir: Brüksel Çevre İdaresi Enstitüsü (Brussel Instituut voor Milieubeheer) ( www.İbgebİm.be veya tel: 02 775 75 75) YAPTIRIM: Denetmenler genellikle çevre eksiklerinin düzeltilmesine yönlendirecek değişiklikleri vereceklerdir. Gerekirse ihlallerle ilgili yasal tutanak tutabilir ve düzenlemeyi yasal yollarla (savcılık tutanağı ile) mecbur hale getirebilirler. 10e Gıda denetİmİ NE: Gıda zincirinin bütün aşamalarında gıda maddeleri ve bunların esas malzemelerinin incelenmesi, araştırılması ve onaylanması: üretim, işleme, depolama, nakliye, satış, ithalat ve ihracat. Bunlar gıda maddelerinin incelenmesi (halk sağlığına tehlikesi), ürünlerin etiketlenmesi, katkı maddelerinin mevcudiyeti, personel ile araçlar ve üretim ile satış yerlerindeki hijyeniğin kontrolünü içerir. KİM: Federal Gıda Zincirin Güvenliği Acentesi’nin (het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen) (FAVV veya Belçika Gıda Acentesi) denetimcileri ve müfettişleri – ( www. favv-afsca.fgov.be veya telefon 02-208 34 11). Kendileri bir şikayet almaları (anonim olabilir) üzerine veya programlı bir kontrol çerçevesinde, kontroller gerçekleştirebilirler. Kontrolleri gerçekleştirebilmek için numune alabilirler, evrak isteyebilirler veya mallara el koyabilirler. Kendileri mesleki gizlilik esasına bağlıdırlar. 41 YAPTIRIM: Gıda Acentesi bir uyarı verebilir (ihlali gerçekleştirmiş olan şahsa bu ihlali durdurması için verilmiş olan bir süre). Söz konusu kurum, tanınma izni veya ruhsatı geçici veya sürekli olarak iptal edebilir, idari para cezaları kesebilir ve adli takip kararı aldırabilir. ÖNEMLİ Rüşvet vermek ve para almak/yemek Rüşvetin bütün şekilleri yasal olarak ciddi bir şekilde yasaklanmıştır (10 Şubat 1999 tarihli yasa). Memurların rüşvet alması ve aynı zamanda memurlara rüşvet verme de ağır bir şekilde cezalandırılır. Bu nedenle denetmene hiçbir zaman için rüşvet vermeyi denemeyiniz. 6 aydan başlayıp, maksimum 5 yıla kadar ve/veya €2.500’e kadar para cezası alma riskiniz söz konusudur. 42 Bu girişimci rehberi, UNIZO ile Anvers Şehri Girişımcilere Danışmanlık Bürosu, Gent Şehri Ekonomik İşler ve İstihdam Servisi, STEBO ve UNIZO Flaman-Brabant Bölgesi ve Brüksel Şubesi’nin ortak çalışması ve Avrupa Sosyal Fonu’nun desteği ile gerçekleşmiştir. 11 Devralma ve franchİsİng 11A Devralma Yeni bir iş kurmak yerine, halihazırda kurulmuş olan ve işleyen bir işi de bir önceki sahibinden devralabilirsiniz. www.overnamemarkt.be web sitesinde birçok DEVREDİLECEK işyerleri bulunabilir. Kendinizi iyi bir şekilde bilgilendirmeniz son derece önemlidir. Ne ödeyeceğinizi ve ne için ödeyeceğinizi bilmeniz gerekmektedir. Önceki iş sahibinin NEDEN, hangi nedenle işi bırakmak istediğini sorunuz! Her zaman yazılı bir sözleşme yapınız. Aşağıdakİ şemayı gözden geçİrebİlİrsİnİz. 1. Tek kİşİ İşletmesİ (éénmanszaak) mİ yoksa şİrket mİ devralıyorsunuz? Tek kİşİ İşletmesİ devralıyorsunuz: • Bunun, firmaya ait her şeyin bir kağıt üzerinde belirtilmiş olduğu, bir yasal çerçeve bütünü olmadığını iyi bilmeniz gerekmektedir. • Bu yüzden yanlış anlamalara neden olmamak ve daha sonra da olumsuz sürprizlerle karşılaşmamak için hangi elementlerin de- Bİr şİrket devralıyorsunuz: Böylece hisseleri devralıyorsunuz: • Firmanın bilançosunu, kar ve zarar hesaplarını çok dikkatlice inceleyiniz. • Aynı zamanda borçları da devralırsınız. • Hisse kaydına hisselerin transferini kaydediniz. vralma işlemine dahil olduğunu iyi (yazılı) bir şekilde belirlemeniz gerekmektedir. • Verimlilik için gerekli olan bütün üretim faktörlerini kesinlikle devralmalısınız. Bunlar: isim, müşteriler (adres listesi), kira kontratı, müşteri sözleşmeleri, ekipman, makineler, mobilya, stok, muhasebe hesapları, arşiv, vb… • Herhangi bir bireysel borcu veya borç talep ve takiplerini devralmadığınızdan emin olunuz. 2. Devralma fİyatının pazarlığını yapıyorsunuz. Bir firmanın ne değerde olduğunu belirlemek çok zordur. Değer her zaman analiz ve bir hesaplamanın sonucudur. Şunlar üzerinde durabilirsiniz: • kazanç/kar getiri değeri: geçmişte gerçekleştirilmiş olan kar, ileriki karın mevcut değerinin belirlenmesi için başlama noktasıdır. 43 •hakiki değer: hava parası dışında işyerinin bütün her şeyinin gerçek değeri (ekipman, bina, stok, vb.). •hava parası: mevcut müşterinin, iyi ticari ismin, firmanın özel yerleşim yerinin değeri … Değer, fiyat değildir! 3. Gereklİ İzİnlerİ gözden geçİrİnİz. ( 08 ’e bakınız) Hala geçerliler mi? Ne kadar süre daha kadar geçerliler? Gerçekten de başvurusu yapılmış mı ve elde edildi mi? Özellikle aşağıda belirtilmiş olan konulara dikkat ediniz: •çevre izni (bu izin bütün faaliyetleri kapsıyor mu?) •imar ve planlama izni •sosyo ekonomik izin (400 m2’yi aşan dükkan alanları için) 4. Her zaman profesyonel devralma danışmanlarından tavsİye alınız. Bunun için örneğin, muhasebecinize veya bir aracıya başvurabilirsiniz. Devralma danışmanları listesi için www.overnamemarkt.be Web sitesine bakınız Franchİsİng ve tİcarİ İşbİrlİğİ Franchising, imtiyaz alan (serbest çalışan girişimci) ve imtiyaz veren arasında bir ticari işbirliğidir. İmtiyaz veren, bir marka adı, bir formül, knowhow (bilgi) ve desteği bir ücret karşılığında imtiyaz alana sunabilir. İmtiyaz veren veya formül yaratıcısı, sınırlı yatırım ve yerel bir tüccarın uzman bilgisi ile proje geliştirebilir. İmtiyaz alan, kendi işini geliştirmek için, bir gruba ait knowhow (bilgi), destek ve mikro avantajları ve bir marka adını elde eder. Ticari İşbirliği Yasası, imtiyaz alıcılarını dengesiz sözleşmelere karşı korumaya çalışır. Yasa, imtiyaz vericilere, geniş bir bilgi verme zorunluluğunu, empoze eder. İmtiyaz alıcısı adayı önceden sözleşmeye bakabilir ve formül yaratıcısının bilgilerini (işbirliği formülünün deneyimi, geçmişi ve geleceği ve beklentileri) ve sözleşmedeki önemli maddeler ile ilgili açıklamaların yer aldığı ek bir bilgilendirme belgesi, kendisine verilir. Bu noktadan sonra kendilerine, işbirliğini gerçekleştirip gerçekleştirmemeye karar vermeleri için bir ay düşünme süresi verilmelidir. Herhangİ bİr İşbİrlİğİ sözleşmesİnİ kesİnleştİrmeden önce, aşağıdakİ sorulara açıkça bİr cevap verebİldİğİnİzden emİn olunuz: 1.“Sistem” hakkında yeterli bilgim var mı? 6. Hangi maliyetler vardır? 2. Ne kadar bir süre için ve hangi iptal hakkı 7. Hangi ciro ve/veya satın alma şartları altında? 3.Sözleşme devredilebilir mi? 4. Münhasır haklar nelerdir (bölge, satıcılar)? 5. Geriye ne de kadar serbest girişimcilik kalmaktadır? yükümlülükleri vardır? 8. Devretme ve Ticaret Fonu’nun devralma şartlar nelerdir? 9. Rekabet etmeme maddesi var mı? 10. Sözleşmenin tek taraflı feshi mümkün mü? Bu işbirliği formülü için ayrıntılı bir şekilde tavsiye alınız. Sözleşmenizin adli açıdan “hızlı bir şekilde gözden geçirilmesi” için UNIZO Mağaza Konseyi (UNIZO Winkelraad) ile temasa geçebilirsiniz. ( www.unizo.be/winkelraad - telefon 02-238 06 51). 44 Bu girişimci rehberi, UNIZO ile Anvers Şehri Girişımcilere Danışmanlık Bürosu, Gent Şehri Ekonomik İşler ve İstihdam Servisi, STEBO ve UNIZO Flaman-Brabant Bölgesi ve Brüksel Şubesi’nin ortak çalışması ve Avrupa Sosyal Fonu’nun desteği ile gerçekleşmiştir. 11b 12 İthalat ve İhracat 12A Yurtdışından mal İthal etmeyİ mİ düşünüyorsunuz? Kendİnİze İlk önce aşağıdakİ soruları sorunuz! 1. Bu malları diğer ülkelerden ithal edebilir miyim? 2. Belçika veya Avrupa’da bu mallara ilgi duyan yeterli sayıda müşteri var? 3. Bu tür malları burada satmak veya dağıtımını yapmak için bağlantılarım var mı? 4. Bu konuda küçük bir test yapmam mümkün mü? 12b Yurtdışında mal İhraç etmeyİ mİ düşünüyorsunuz? Aşağıdakİ soruları kendİnİze sorunuz! 1. Müşteriler ile hangi ödeme şartları üzerinde anlaşmam gerekiyor? 2. Satış kanalları yeterli bir şekilde belirlendi mi? 3. Malın varış ülkesindeki ithalat harçları ve prosedürleri nelerdir? 4. Bu konuda küçük bir test yapmam mümkün mü? 12c Kavramlar Aşağıda, kesinlikle bilmeniz gereken birkaç kavram yer almaktadır. Bunlarla , ithalat ve ihracat aktivitelerini en iyi şekilde gerçekleştirebilirsiniz. Belçika, Avrupa Gümrük Birliği’ne dahildir. Bu, üçüncü ülkeler ile ticaret için bir tek ortak gümrük tarifesi var demektir. İthalat harçları (veya ithalat vergisi), ürünlerin Gümrük Birliği’ne girdiği ülkede ödenmelidir ve bu her zaman için Belçika olduğu anlamına gelmez. Her ithal edilen ürüne TARIC-kodu verilir. Bu, bir gümrük tarife numarasıdır. Bu gümrük tarife numarasına göre: • ithalat harcı ödemeniz gerekip gerekmediği ve ne kadar olduğu, • herhangi bir ithalat kotasının veya ithalat sınırlamasının olup olmadığı • malların bildirimi için ithalat izninin gerekli olup olmadığı ve • malların bildirimi için hangi ek gümrük belgelerinin gerekli olduğu belirlenir. Avrupa Komisyonunun TARIC-web sitesinden tarif bilgilerini edinebilirsiniz: http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/dds/en/home.htm 45 AB-gümrük alanının dışındaki mallar, T1-malları diye isimlendirilir. Bu mallar, malların ithalat harçları ödendiği zaman AB-gümrük alanında, serbestçe dolaşabilir. Bu aşamadan sonra bu mallar T2-malları olmuş olurlar. Buna, ithal edilmiş malların ‘serbest dolaşıma getirilmesi’ denir. ‘Serbest dolaşıma getirilme’ kavramının yanında ayrıca “kullandırılma” kavramından da söz edilmektedir. “Kullandırılma” kavramı, ilgili ülkenin ödenmesi gereken KDV’ni (ve gerekirse özel tüketim harcını da) ödemiş olduğunuz anlamına gelmektedir. Dış ticarete ilişkin uluslararası terimlerin tam anlamına ilişkin kurallar (Incoterms), Uluslararası Ticaret Odası (Paris’te) tarafından düzenlenmiş uluslararası sözleşmelerdir. Bu, ihracat prosedürleri ile ilgili bütün tarafların sorumluluklarını açıkça belirler. Bunlar, satış sözleşmesinde kullanılabilir ve aşağıdaki noktaları belirler: • taraflardan hangisinin (alıcı veya satıcı) nakliyeden sorumlu olduğu • formaliteleri kimin sağlayacağı • kimin hangi riski taşıdığı • sigorta sözleşmesini kimin gerçekleştireceği “Incoterms” kuralları genellikle şunlardır: • EXW (Ex Works): Satıcı, alıcıya kullanıma sunduğu malları kendi binasındaateslim eder. • FOB varış yeri (örneğin, Free on Board Anvers): Satıcının, malların alıcı tarafından belirtilmiş gemi üzerinde, belirlenmiş olan yere teslim etmesi zorunludur. • C.I.F. varış yeri (örneğin, Maliyet, Sigorta ve Nakliye (Cost, Insurance and Freight) Johannesburg): Satıcı, varış yerine kadar bütün masrafları ödemekle sorumludur ve satıcı, alıcı adına mallar için bir sigorta poliçesi düzenler. Bu, sadece gemi ile nakliye edilecek olan mallar için söz konusudur. • DDP (Delivered Duty Paid ): Malların belirtilen varış yerinde tüm gümrük vergilerin ödenmiş olarak teslimi • DDU (Delivered Duty Unpaid): Malların belirtilen varış yerinde gümrük vergilerinin ödenmemiş olarak teslimi Daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, Paris’teki Uluslararası Ticaret Odası’ndan ilgili broşürü edinebilirsiniz www.incoterms.com. Bİrçok gİrİşİmcİ, İthalat ve İhracat formalİtelerİ İçİn uzmanlaşmış gümrüklü naklİye fİrmalarına veya uzmanlaşmış gümrük acentelerİne başvururlar Bunlar: • ithalat-ihracat-geçiş için gümrük formaliteleri • ithalat-ihracat’ta KDV mevzuatı • vergi temsilciliği • tüketim gider vergileri, tanınmış gümrük deposu • belgesiz gümrük ve tüketim gider vergileri (PLDA) konularında sizin için ideal sorumluluk ortaklarıdır. 46 12d 12e Yabancı tİcaret, Belçİka’da bölgesel İdarelerİn yetkİsİ altındadır. Uluslararası aktİvİtelerİnİz İle İlgİlİ malİ destek sorularınız İçİn bu servİsler İle temasa geçebİlİrsİnİz Bölge Nereye İhracat veya nereden İthalat Flaman Bölgesİ Aynı zamanda ithalat ve ihracat ile ilgili bütün bilgiler için de “Unizo Uluslararası” (Unizo International) ile temasa geçebilirsiniz. Investeren in Flaman Yatırım ve Tİcaret’e yatırım yapmak Flaman Bölgesİ Yatırım ve Tİcaret Flaman Bölgesine yatırım yapmak Telefon: 02 504 87 11 www.export.vlaanderen.be Telefon: 02 504 88 71 www.investinflanders.com Brüksel www.unizo.be/ internationaal veya Başkent Brüksel Bölgesİ Bakanlığı Başkent Brüksel Bölgesİ Dış Tİcaret Departmanı Yabancı Yatırım Departmanı Telefon: 02 645 25 50 www.brussels-export.be Telefon: 02 800 34 61 Telefon: 056-26 44 88 http://export-help.cec.eu.int www.investinbrussels.com Valon Bölgesİ Valon Bölgesİ’ne yatırım AWEX Telefon: 081 33 28 50 İhracat ve Yabancı Yatırım için Valon www.investinwallonia.com Bölgesi Acentesi Telefon: 02 421 82 11 www.awex.be Belçİka http://invest.belgium.be Dış Tİcaret Acentesİ Telefon: 02 206 35 11 www.abh-ace.org http://export-help.cec.eu.int Avrupa Bu girişimci rehberi, UNIZO ile Anvers Şehri Girişımcilere Danışmanlık Bürosu, Gent Şehri Ekonomik İşler ve İstihdam Servisi, STEBO ve UNIZO Flaman-Brabant Bölgesi ve Brüksel Şubesi’nin ortak çalışması ve Avrupa Sosyal Fonu’nun desteği ile gerçekleşmiştir. 47 48 13 Serbest bir iş kurmaya başlamak, ürünlerin satılması ve hizmetlerin sağlanması anlamına gelmektedir. Haliyle bunun için müşterilere ihtiyacınız var. Fakat serbest çalışan olarak aynı zamanda komşularınız, rakipleriniz ve/veya meslektaşlarınız ve danışmanlarınız ile de bağlantı kurmanız gerekmektedir. Onlar size daha iyi işler yapabilmeniz için yardımcı olabilirler. Flaman Bölgesİ’nde müşterİ İlİşkİlerİ ve ağlar Her zaman her şeyi ticari sonuçlar açısından görmeyiniz. Bir ilişkiler ağının geliştirilmesi ve muhafaza edilmesi bazen kısa zamanda sonuçlarını göremediğiniz bir iştir. Kartvizit koleksiyonunuzda kesinlikle aşağıdaki kartvizitler de yer almalıdır: • belediyenizin belediye başkanını • belediyenizdeki ekonomik işlerden sorumlu memur • mahalli polis memuru veya polis komiseri • yerel ticaret komitesinin başkanı • merkez yöneticisi (veya Brüksel Bölgesinde ‘town centre’ sorumlusu) • meslek kurumunuzdaki temasınız • UNIZO şubesinin başkanı • eğitim kurumlarının sorumlusu (sizin meslek alanınızda veya genel olarak) • önemli dağıtımcılarınız • önemli müşterileriniz • önemli rakipleriniz •… Olası müşterİlerİnİz İle bağlantınızda, aşağıdakİ hususlara dİkkat etmenİzde yarar vardır: 1. Müşterİlerİnİzce kolay erİşebİlİr olmalısınız • Özenle hazırlanmış bir kartvizit ile başlayınız. • Sınırlı bir web sitesi yaratınız. • Altın Rehber’de (Gouden Gids) yazılmayı sağlayınız. 49 2. Müşterİlerİnİz onlar İçİn neler yapabİleceğİnİzİ bİlmelİler! • Hangi hizmetleri sağlıyorsunuz? • Hangi ürünleri satıyorsunuz? 3. Bunların hepsİnİ gerçekleştİrdİysenİz, o zaman müşterİlerİnİz İle temasa geçmek İçİn hazırsınız. Müşterileriniz ile şu şekilde temasa geçebilirsiniz: • Danışmanlarınız ile iyi ilişkiler kurarak. (Onlar belki de sizin ilk müşterileriniz olabilirler.) • Çevre ve mahallenizdeki insanlarla iyi ilişkiler kurarak. (Çok yakınınızda yaşıyorlar veya çalışıyorolmaları nedeniyle mallarınız veya hizmetleriniz için ilk etapta ilgi duyabilirler.) • Yerel bir yayına reklam verebilirsiniz veya bir mahalle eğlencesine sponsor olabilirsiniz … •… • Bir ticaret organizasyonunun üyesi olarak (mesleğinize göre). Avantajlar şunlardır: • İş alanınızdaki yeni gelişmelerden her zaman için haberdarsınızdır, • Rakiplerinizi ve/veya meslektaşlarınızı tanınırsınız, • Yaygın bir organizasyonda tanınırsınız. Aynı zamanda UNIZO’nun verdiği hizmet ile ilgili ayrı eki de okuyunuz! • Çevrenizdeki ticaret komitesine üyeolmak için, • Size müşteri gönderecek girişimciler ile tanışmak için, • Kendilerini bilgilendirmek için müşteri listesi hazırlamak için (adresler, telefon numaraları, e-mail adresleri) Aşağıdaki hususlardan her zaman emin olunuz: • Sözlerinizi her zaman tutunuz! • Müşteriye yönelik düşününüz ve hareket ediniz! • Çözümler sununuz! 50 Bu girişimci rehberi, UNIZO ile Anvers Şehri Girişımcilere Danışmanlık Bürosu, Gent Şehri Ekonomik İşler ve İstihdam Servisi, STEBO ve UNIZO Flaman-Brabant Bölgesi ve Brüksel Şubesi’nin ortak çalışması ve Avrupa Sosyal Fonu’nun desteği ile gerçekleşmiştir. UNIZO İle daha İyİ İş gerçekleştİrmek 20’DEN FAZLA AVANTAJ AVANTAJ 1 : KONTROLLER VE İNCELEMELER 2006 REHBERİ Vergi, sosyal, ekonomik, gıda ilişkili ve çevre denetimleri konularında yararlanılabilecek, 160 sayfalık son derece açık ve önemli bir çalışma kaynağı. UNIZO üyelerine ücretsiz olarak gönderilir. AVANTAJ 2: GİDER OLARAK KABUL EDILEN MESLEK MASRAFLARI 2006 KONTROL LİSTESİ Gider olarak kabul edilen olası meslek masrafları ve bununla ilgili olarak yerine getirilmesi gereken şartlar hakkında kapsamli ve son derece yararlı bir kontrol listesi. UNIZO üyeleri için özel olup, www.unizo.be. web sitesinin sadece üyelerine açık olan bölümünde bakılabilir. UNIZO üyelik numaranız, şifrenizdir. AVANTAJ 3: SANAL PORTAL ÜZERİNDE 275 ÖRNEK MEKTUP VE SÖZLEŞME Güncelleştirilmiş örnek mektuplar, örnek sözleşmeler, formlar, dokümanlar ve kontrol listeleri. Fransızca, Hollandaca, Almanca, İspanyolca ve İtalyanca da mevcuttur. Bilgisayarınıza yüklemesi, kişiselleştirmesi son derede basit olup, kendi antetli kağıdınıza basabilirsiniz. Sadece UNIZO üyeleri içindir. Sözleşmeler, UNIZO web sitesinin sadece üyelerine açık olan bölümünde yer alır. Sadece UNIZO üye numarasının şifre olarak kullanılması sayesinde erişilebilir. AVANTAJ 4: “Z.O.-MAGAZINE” ADLI İŞ DERGİSİNE YILLIK ÜYELİK On beş günde bir çıkan “Z.O.-Magazine” dergisi Flaman Bölgesi ve Brüksel’de en büyük ve en popüler “KOBİ” iş dergisi olup, her zaman güncel bilgilerden haberdar olmanızı sağlar. AVANTAJ 5: KİŞİSEL SEÇKİN TAVSİYE Bir eksper, iş ile ilgili bütün sorularınıza profesyonel cevaplar verir. 51 AVANTAJ 6: SÖZLEŞMELER İLE İLGİLİ TAVSİYE Sözleşme ve anlaşmaları düzenleme ve uyarlama için tavsiye ve rehberlik. Sadece UNIZO bölge ofisinden randevu alındıktan sonra mümkündür. Sadece UNIZO üyeleri içindir. KOBİ’lere yönelik cazip fiyatlar. Muhasebeciniz, avukatınız yanında, doğru bir ek görüş. AVANTAJ 7: UNIZO ÇIKARLARINIZI SAVUNUYOR 80.000’den fazla UNIZO üyesi meslektaş, girişimci, serbest çalışan ve serbest meslek üyesi ile birlikte belirli işleri harekete geçiririz. UNIZO, sahip olduğu üyesi sayısının önemi açısından, dikkate alınması gereken bir baskı grubudur. AVANTAJ 8: KOBİ KONTAK BİLGİ TOPLANTILARI Uzmanlar ve deneyimli eksperler, KOBİ KONTAK’ın, KOBİ bilgilendirme seanslarında, sizi ilgilendiren konularda bilgilendirirler ve hemen kullanabileceğiniz pratik bilgiler verirler. AVANTAJ 9: ULUSLARARASI İŞ YAPMAK İLE İLGİLİ BİLGİ HİZMETLERİ Uluslararası pazarda etkin olan girişimcilere mesleki tavsiye ve rehberlik: seçkin tavsiye, ticari bilgi, ihracat yönetimi konusunda eğitim programı vb. www.unizo.be/internationaal/ AVANTAJ 10: UNIZO YENİ BAŞLAYANLAR SERVİSİ Yeni başlayan girişimci adayları için belirsiz olan başlama planlarını somut hale getiren toplam çözüm. AVANTAJ 11: KURULUŞ MÜŞAVİRİ 2 yıldan daha az bir süredir faal olan yeni girişimciler için deneyim değişimi, bireysel tavsiye ve uzman rehberlik. AVANTAJ 12: GİRİŞİMCİLER İÇİN GİRİŞİMCİLER (OVO) İki ile on yıl arası bir süredir faal olan genç girişimciler için başarılı vaftiz babalığı projesi. AVANTAJ 13: KALİTE KOÇU Toplam kalite güvencesinin dikkate alındığı, girişimcilerin mesleki koçluğu. AVANTAJ 14: İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİM KOÇU Profesyonel bir şekilde, personelin bütün kapasitelerini değerlendirmek ve yararlanmak için KOBİ‘lere yardımcı olan kullanışlı, iyi düşünülmüş bir sistem. İnternet üzerinden kontrol listeleri, workshop’lar ve değerlendirme sistemi söz konusudur. 52 AVANTAJ 15: İHRACAT KOÇU İhracat koçu ile size, deneyim değişimi, bireysel tavsiye ve rehberliğin merkez olduğu, uluslararası pazarda iş yapmaya odaklanmış bir konsept sunarız. AVANTAJ 16: İNTERNET ÜZERİNDEKİ İNTERAKTİF HİZMETLER İnternet’te on-line tavsiye bankaları, pratik dosyalar ve kullanışlı araçlar. AVANTAJ 17: UNIZO BÖLGESEL BÜROSUNDA UYGULAMALI REHBERLİK Girişimcilik ile ilgili olarak her tür formaliteler, tavsiye ve hizmet almak için çalışma saatleri sırasında 23 bürodan birine başvurabilirsiniz. AVANTAJ 18: BİR PARTNERİNİZ OLARAK, YEREL GİRİŞİMCİLER DERNEĞİNİZ Yerel UNIZO Girişimciler Dernekleri, serbest çalışanın belediye yönetimine karşı yerel çıkarlar konusundaki savunucularıdır. Bunlar aynı zamanda, promosyon faaliyetleri ve toplantı ile bilgilendirme akşamlarını organize ederler. AVANTAJ 19: SERBEST ÇALIŞANLAR İÇİN EMEKLİLİK HAZIRLIĞI Emeklilik mevzuatı, miras ve veraset kanunları, bir firmanın devralınması, kapanması ve takibi konularında 4 serilik enformasyon akşamları. AVANTAJ 20: İŞ TAKVİMİ 2006 Bir firma için bütün referans tarihlerini gösteren poster formatında pratik duvar takvimi. Vazgeçilemez bir çalışma aracıdır. AVANTAJ 21: “İŞ YAPMA VE YENİ BİLGİ TEKNOLOJİLERİ” ÜZERİNE BİLGİ TOPLANTILARI Çeşitli firma uygulamaları için bilgisayar ve iletişim teknolojisi ile ilgili, Flaman Bölgesi’nin degisik yerlerine yayılmış, dört ilginç bilgi toplantısı. 53 ÜYELİĞİNİZ HEMEN VERİMLİLİK SAĞLAR • Üyelik ücreti, bir mesleki gider olarak VERGIDEN 100% DÜŞÜLEBİLİR. UNIZO’ya NASIL ÜYE OLABİLİRSİNİZ? • UNIZO vzw, Spastraat 8, 1000 Brüksel adına “UNIZO üyeliği” (UNIZO-lidmaatschap) diye belirterek €143’luk meblağı, 426-3010081-52 numaralı hesaba transfer ediniz. • İnşaat sektöründe, çalışan personel üye sayısına bağlı olarak, farklı bir üyelik ücreti söz konusudur. UNIZO vzw Spastraat 8, 1000 Brüksel Tel. (02) 238 05 11 Faks (02) 230 93 54 info@unizo.be www.unizo.be 54