Engellilerin İş Hayatına Katılımı
Transkript
Engellilerin İş Hayatına Katılımı
Engellilerin İş Hayatına Katılımı Prof. Dr. Zeynep Aycan Türk Psikologlar Derneği İstanbul Şube Başkanı 1 Eğitimin Başlıkları I. Engelliler Neler Yapabilir? √ Bildiğiniz ünlü engelliler kimler ? II. Engelliler ve İstihdam √ Kurumlar Engellileri neden işe almalı? √ Kurumlar Engellileri işe almaktan neden kaçınıyor? √ Engelli istihdam kararını etkileyen öncelikli nedenler? 2 III. İş Başvuru Sürecinde Bilinmesi Gerekenler √ Özgeçmiş hazırlama √ Önyazı hazırlama √ İş görüşmelerine hazırlık 3 I. Engelliler Neler Yapabilir? √ Bildiğiniz ünlü engelliler kimler ? 4 Ünlü ve Başarılı Engellilerden Bazıları... Ludwig van Beethoven— Besteci, işitme engelli David Paterson—New York valisi, görme engelli Eşref Armağan—Ressam, görme engelli 5 Stephen Hawking—Biliminsanı, ALS hastası (sinir sistemi hastalığı) John Forbes Nash— Nobel Ödüllü Ekonomist, Şizofren 6 Dilek Sabancı, spastik engelli Richard Branson, disleksik Aşık Veysel, ozan, saz sanatçısı, görme engelli 7 Mehmet Ali Birand, ampüte Fazıl Say, Besteci, Piyanist, otistik 8 Ve daha adını bilmediklerimiz... Gülçin Erdiş: Tekerlekli sandalye bağımlısı anaokulu müdür yardımcısı, dalgıç, planör eğitmeni, tenis şampiyonu, binici. Ayse Işık: Ressam, Ampüte Lokman Ayva: Milletvekili, Görmez Engin Avcı: Dişçi, Pinpon şampiyonu, Motor Sürücüsü, Ampüte 9 II. Engelliler ve İstihdam √ Kurumlar Engellileri neden işe almalı? √ Kurumlar Engellileri işe almaktan neden kaçınıyor? √ Engelli istihdam kararını etkileyen öncelikli nedenler? 10 Kurumlar engellileri neden işe almalı? Önem sırasına göre sıralayalım: ___ yardım amaçlı, insani nedenler ___ vergi avantajı ___ hukuki nedenler ___ iş başarısı ve motivasyonları yüksek olduğu için ___ dini ve vicdani nedenler ___ olumlu kurum imajı yaratma ___ sosyal sorumluluk ___ diğer: .................................... 11 Kurumlar Engellileri İşe Almaktan neden kaçınıyor? Önem sırasına göre sıralayalım: ___ maliyetli olduğu için ___ iş güvenliği tehlikeye girer endişesi ___ olumsuz önyargılar ___ engelliler ve potansiyelleri hakkında bilgi eksikliği ___ engellilerin hangi işlerde çalışabilecekleri hakkında bilgi eksikliği ___ başarısız olacakları endişesi ___ kalifiye eleman bulma bulma zorluğu ___ engelliye uygun iş bulma zorluğu ___ engellileri koruma ve kollama isteği (örn. işe ulaşım zorluğu) ___ yaygın işsizlik sorununun parçası ___ diğer: .................................... 12 Engellileri İstihdam Kararını Etkileyen Öncelikli Faktörler Kanuni zorunluluk B. Maliyet C. Engelliler ve çalışabilecekleri işler hakkında bilgi eksikliği D. İşverenlerin olumsuz önyargıları E. Eleman bulma zorluğu A. 13 A. Engelli İstihdamı ve Kanun 6 Nokta Körler Vakfı Görme Engelliler Bilgi ve İletişim Projesi, http://www.6nokta.org.tr/projeler.html 2003 yılında düzenlenen İş Kanunu'na göre 50 veya daha fazla işçi çalıştıran bütün işverenlerin en az % 3 oranında özürlü çalıştırması, bu oranı işten çıkarım ve yeni alımlar esnasında da koruması gereklidir. İstihdam edilmesi gereken özürlü sayısını hesaplarken birden fazla işyeri veya fabrikası bulunan işverenler tüm çalışan sayılarını göz önünde bulundurmalıdır. Bu koşulları yerine getirmeyen işverenler İş Kanunu'nun 30. Maddesi gereği her ay 1.357 TL ceza öderler. Eskiden çalıştığı işyerinde tekrar çalışmayı talep eden engelli işçiyi açık veya boşalan uygun kadroya yerleştirmeyen işveren ise işçiye altı aylık ücret tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür. Bu kapsamda çalıştırılacak olan özürlü belirli bir yaşamsal fonksiyonunun en az % 40'ını kaybetmiş olmalıdır. Fonksiyon kaybı % 80 ve üzerine çıktığı zaman işçinin işveren payına düşen sigorta priminin yarısı Hazine tarafından karşılanır. Emekli Sandığı Kanunu'na göre göreve girişlerinde en az % 40 oranında özürlü olduklarını sağlık kurulu raporu ile belgeleyen ve devlet memuru olarak en az 15 yıl fiili hizmeti bulunan engelliler istekleri doğrultusunda malullük kapsamında değerlendirilmektedirler. Bu kimseler kurumdan 15 yıl hizmet sonrasında istifa etseler bile kendilerine emekli ikramiyesi verilir ve emekli aylığı bağlanır 14 2010 yılı engelli maaşları Yeni düzenlemelerle birlikte 18 yaşını doldurmuş ve özür derecesi yüzde 40-69 arasında olan engellilerin maaşlarının miktarının aylık 185.34 TL, üç aylığın 556 TL olduğunu belirten Hasan Tahsin Yazıcı, engellilerin 1 Mart'ta 3 aylık farkı da alacakları için yaklaşık 575-580 TL civarında maaş alacağını, 1 Haziran'da alacakları ücretin ise 556 TL olacağını söyledi. 18 yaşını doldurmuş ve özür derecesi yüzde 70-99 arasında olan engellilerin maaşlarının miktarının aylık 278.02 TL, üç aylık 834 TL olduğunu hatırlatan Yazıcı, bu engellilerin 1 Mart'ta 3 aylık fark alacaklarının 855-860 TL civarında, 1 Haziran'da ise alacaklarının 834 TL olacağını vurguladı. 15 B. Görme Engellileri için Ürünler ve Maliyetleri http://www.clubturk.net/bilimteknoloji/engelli-teknolojileri/1091goerme-engelliler-cin-ceitli-ueruenler.html http://www.brailleteknik.com/urunler.html 16 Ekran Okuma ve Büyütme Programı JAWS for Windows PRO Edition Ekran Okuma Programı ve Türkçe Sentezleyicisi ile birlikte ve diğer dillerde Ekran Okuma Programı Hiç Görmeyenler için Türkçe AYLİN Sesli: 1375 $ Ekran büyütme programı: 620 $ www.brailleteknik.com Bu işyerlerinde engellilerin çalışma ihtiyaçlarını karşılayacak özel araç ve gereçler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Özürlüler İdaresi tarafından çıkarılacak tebliğ ile yönetmeliğin yayınını takiben altı ay içerisinde belirlenmesine karar verilmiştir . Ancak belirtilen tebliği henüz yayınlanmamıştır ve bu sürecin 2009 yılında tamamlanması beklenmektedir. 6 Nokta Körler Vakfı Görme Engelliler Bilgi ve İletişim Projesi, http://www.6nokta.org.tr/projeler.html 17 Vergi Avantajı Gelir Vergisi Kanunu'na göre ölüm, sakatlık, işsizlik gibi durumlarda verilen tazminat ve yapılan yardımlar gelir vergisinde muaftır. Aynı kanuna göre çalışma gücünün en az % 80'ini kaybetmiş çalışanlar birinci, en az % 60'ını kaybetmiş çalışanlar ikinci, en az % 40'ını kaybetmiş çalışanlar ise üçüncü dereceden sakat olarak sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırmaya göre 19 Temmuz 2005 tarihi itibariyle bahsi geçen birinci derece sakatların ödemekle yükümlü olduğu gelir vergisi tutarında 530, ikinci derece sakatların ödemekle yükümlü olduğu gelir vergisi tutarında 265, üçüncü derece sakatların ödemekle yükümlü olduğu gelir vergisi tutarında ise 133 Yeni Türk Lirası indirim yapılmasına karar verilmiştir. 6 Nokta Körler Vakfı Görme Engelliler Bilgi ve İletişim Projesi, http://www.6nokta.org.tr/projeler.html 18 C. Engelliler ve çalışabilecekleri işler hakkında bilgi eksikliği Avrupa Ülkelerinde İşkolları Telefon ve Bilgisayar Operatörlüğü / Programcılığı İş Yönetimi Eğitimi Parfüm Sanayii Şarap Tadımı Ticaret ve Pazarlama Teknikleri Ofis görevleri:(Sekreterlik, Muhasebecilik, Müşteri İlişkileri) Tele pazarlama Resepsiyon Görevliliği Halkla İlişkiler - Basın Yayın Masörlük - Fizyoterapistlik– Ağrı Tedavisi Anse, 2009 Avustralya’daki İşkolları Kimyasal üreticisi Çocuk bakıcısı Bilgisayar danışmanı Bilgisayar operatörü Bilgisayar programcısı Müşteri hizmetleri İstihdam danışmanı Mali danışman Bahçıvan Gazeteci Yargıç Avukat Bakım mühendisi Yönetim danışmanlığı Pazarlama müdürü Masör Meteoroloji uzmanı Mesleki terapist Orkide yetiştiricisi Piyano akortçusu Psikolog Bisiklet tamircisi Araştırma analisti Ses mühendisi Konuşma patoloğu Borsacı Türkiye’de İşkolları Telefon operatörlüğü Bilgisayar operatörlüğü Çağrı Merkezi operatörlüğü Avukatlık Öğretmenlik Masörlük Galoş üretimi Kültür mantarı yetiştiriciliği El Sanatları Temel tesisat ve tamirat işleri Türkiye’de İŞKUR tarafından tanımlanan Potansiyel İşkolları İŞKUR tarafından az görenlerin çalışabileceği 67 iş kolu belirlenmiş, bunlar içinden görmezlerin çalışabileceği 34 işkolu seçilerek listelenmiştir. Müellif (yazar) Metin yazarı Masör (spor) Büro memuru (genel) Yıkama ve ayıklama işçisi (konserve imali-elle) Tad bakıcı (kahve ve çay) Tad bakıcı (içki) Metal mamuller montaj işçisi Elektrik montörü (büro makineleri) Elektronik montörü (genel) D. Olumsuz Önyargılar Önyargılar a. özürlü işçiler, sık sık mazeret izni alırlar ve sürekli hastalanırlar. b. verimli ve iyi çalışamazlar. c. hissidirler. alıngan, kırılgan olurlar ve çabuk kızarlar. d. Gerçekler a. iş bırakma ihtimalleri daha az olmaktadır. b. sorumlu ve kesintisiz olarak çalışmaktadırlar. diğer çalışanları rahatsız etmektedirler ve genel çalışma temposunu düşürmektedirler. c. daha az iş kazalarına sebep olmaktadırlar. d. işlerini daha çabuk kavramaktadırlar. e. daha çok iş kazalarına maruz kalmaktadırlar. e. f. halkla ilişkiler açısından olumsuz bir manzara oluşturmaktadırlar. daha çok iş bilincine sahip olmaktadırlar. f. g. işyerinde özel düzenlemelerin yapılması masraflıdır. normal işçiler kadar verim göstermektedirler. g. işlerine zamanında gelmektedirler. h. işten atmak ve cezai müeyyide uygulamak daha zordur. i. emek piyasasında yeterince sağlam işsiz bulunmaktadır. Antonak ve Livneh, 1999; Barrett,1964 23 IV. İş Başvuru Süreci √ Özgeçmiş hazırlama Kaynak: http://www.engelsizkariyer.com/ √ Önyazı hazırlama Kaynak: http://www.engelsizkariyer.com/ √ İş arayanların ilan verdiği siteler √ İş görüşmelerine hazırlık Kaynak: http://www.isgorusmesirehberi.com/ 24 Özgeçmiş Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler Özgeçmiş (CV) Nedir? CV (Curriculum Vitae / Özgeçmiş), Latince karşılığı olarak hayat yarışı, profesyonel hayat yarışında kişinin kendini kısaca anlatmasını sağlayan araç anlamına geliyor. Özgeçmiş ; kişinin eğitimi, deneyimleri, nitelikleri ve becerileri v.b. gibi önemli bilgilerini içeren kısa tanıtım dokümanıdır. 25 Özgeçmiş Hazırlama Prensipleri 1- Kısa ve Öz Güzel ve temiz görünmeli, sade ve kolay okunur olmalı. Yazım kuralları ve noktalama işaretlerine dikkat edilmeli yazım ve noktalama işareti hataları, ufak detaylar olsa da "dikkatsiz" ve "özensiz" bir kişi imajı çizer. Tüm bilgilerinizi bir sayfaya sığdırmaya çalışın. Kimse uzun özgeçmişleri okumaktan hoşlanmaz, özellikle ilgisiz detaylar içerenleri. 2- Format Özgeçmişinizdeki içeriğin kariyer seviyeniz ile uyumlu sırada olduğundan emin olun. Güçlü yönlerinizi öne çıkarın. Zarif ve tutarlı fontlar kullanarak göze hoş gelen bir doküman yaratın. İlanda yer alan ve vurgulanan sözcükleri veya eş anlamlılarını özgeçmişinizde kullanarak aranılan göreve yakın olduğunuzu gösterebilirsiniz. Ayrıca şirket hakkında araştırma yaparak bu bilgileri ön mektupta kullanmak da yakınlık yaratır. 3- Kişisel Bilgiler Kendinize zarar verecek detayları (dış görünüşünüz ve engelinizle ilgili duygu sömüren ve işten çıkarılma gibi) özgeçmişinizde kesinlikle bahsetmeyin ve öne çıkarmayın. Geçmiş iş deneyimlerinizle ilgili olumsuzluklara fazla yer vermeyin çünkü bunlar iş görüşmesinde yeri geldiği zaman karşılıklı konuşulacaktır. Her zaman size kolayca ulaşılabilecek ulaşım bilgilerinizi verin. 4- Tutarlı Olun Özgeçmişinize "Kariyer Hedefi" kısmını koyduysanız listelenen iş tecrübelerinin bu hedefi desteklediğinden emin olun. Genel olarak, başvurulan pozisyona göre tecrübelerinizdeki ilgili kısımları öne çıkarın. Özgeçmiş bilgileriniz hakkında dürüst olun. 26 ÖRNEK CV HAZIRLAMA BİLGİLERİ Özgeçmiş (CV) hazırlarken aşağıdaki ana başlıklar ve alt başlıklardaki bilgilerin hepsini eksiksiz ve güncel bilgilerinizle özenle hazırlamaya dikkat edin. Başarılı bir iş görüşmesi öncesi işverenleri özgeçmiş değerlendirmelerinde sizden etkilenmesinin yolu, eksiksiz yer vermenizden geçer. Özgeçmiş hazırlarken özellikle iletişim, eğitim, engel durumu, engel oranı, deneyim bilgilerinizin yanına özenle seçilmiş gülümseyen bir resminizi de eklemeyi unutmayınız. BİLGİLERİN SIRASINA DİKKAT! Kişisel Bilgiler: - İsim - Adres - Telefon numarası - E-posta adresi - Doğum Tarihi - Doğum Yeri - Uyruğu - Medeni Hali 27 Eğitim Durumu: (Sondan başa doğru yıllara göre yazarak alt alta sıralayınız) Askerlik İle İlişiği Yabancı Dil Bilgisi Deneyimler Staj: Katıldığı Kurslar Konferanslar/seminerler Profesyonel sertifikalar Bilgisayar Bilgisi: Etkinlikler: Ödüller: İlgilenilen Alanlar/Hobiler: Engel Durumunuz: Sahip olduğunuz engelinizin kısaca tanımı Engel Oranınız: Hastaneden aldığınız sağlık kurulu raporunuzda yer alan engelinizin oranı Referanslar: Özgeçmiş ile attığınız ilk adımda her zaman başarılı olmanın yolu mülakattın olumlu geçmesi ile sağlanır. Daima unutmayın ki mülakat öncesi karşılaşabileceğiniz ortam ve durumları her şekilde göz önünde bulundurmak ve söz konusu durumlarda kendinizi daha rahat hissetmek amacıyla kısa bir ön hazırlık yapmanızın önemli fayda sağlayacaktır. 28 Özgeçmiş Hazırlarken Sık Yapılan En önemli 6 Hata! 1. Ciddiye alınmanızı engelleyen garip e-posta adresi: İş başvurunuzda özgeçmişte yer alan tüm nitelikleriniz/yazılanlar firmanın aradığı aday kriterlerine uyuyor gibi.. Ancak o da ne? Özgeçmişinizi iletişim bölümünde yer alan şöyle bir eposta adresi: sirilsiklamasik@....com. Hiç düşünmediğiniz ve nasıl olur diyebileceğiniz hakkınızda istemeyeceğiniz olumsuz geri dönüşümler verecek garip e-posta adresleri vermeyin: anlikkiz@...com, katmerliadam@...com, uykudayim@...com gibi. Eğer isminizin yer aldığı bir eposta adresini özgeçmişinizde yer vermeniz, en doğrusu olduğunu ve çok önemli bir detay olduğunu sakın unutmayın. 29 2. Aceleyle hazırlanmış karışık bir özgeçmiş: Aceleyle temiz yada düz olmayan özensiz bir A4 kağıdına, zamanla yarışır gibi hızla, ayak üstü yazılmış düzensiz, sayfa düzenine dikkat edilmeden karışık bilgiler yumağı gibi görünen özgeçmişinizin işveren tarafından daha görür görmez şansı ne yazık ki çok çok azdır. Unutmayın her zaman az önce saydığımız önemli hususlara dikkat edilmediği için özgeçmişlerin çoğu ilk izlenimden dolayı değerlendirilmeden elenir. Çünkü bir özgeçmişte ilk etki ve olumlu intiba, düzenli mi?, temiz mi?, titizlikle özenilerek yazılmış mı? Şeklinde değerlendirilerek bakılır. Ya da incelenmesi için ilk göz ucu ile yapılan ön inceleme sonrası detaylı olarak değerlendirilmek üzere diğer başvuru yapan adayların özgeçmişleri arasından seçilir. 30 3. Olmaz dedirten eğlencelik artistik fotoğraf: İşte olmaması gerekn önemli bir konuda günlük anlarınızı ölümsüzleştirmek için cep telefonunuzla kendinizi çektiğiniz resimler, her hangi bir mekanda dostlarınızla ya da sadece kendinizi çektirdiğiniz ve sonradan kendinizin olduğu bölümü kesip kaydettiğiniz fotoğraflar, güneş gözlüklü, özensiz kıyafetli, bulanık görüntülü ve garip bakışlı pozlar... Lütfen bu resimleri iş arayışı yaparken kayıt oldupunuz sitelerde ve asla özgeçmişleriniz kullanmayın. Bunları sadece arkadaşlarınıza göndermeyi tercih edin, iş başvurularınıza değil. Fotoğraflarınızda özellikle özel olarak hazırlanarak düzgün ve özenli giyimli, gülümsediğiniz bir vesikalık fotoğrafınız tüm artistik duruşlardan daha fazla puan toplamanızı ve olumlu sonuç almanızı sağlar. 31 4. Eğitim aldığınız anaokulu ve ilkokul bilgisi: Özgeçmişinizin en önemli yeri olan eğitim bölümünde çocukluğunuzun ilk yıllarından başlayarak tüm okuduğunuz okulları yazmanıza gerek yoktur. Örneğin ilkokul ve anaokulu nerede, hangi okulda kaç yılında bitirdiğiniz işveren için önemli bilgiler değil.Ve asla da bu bilgileri merak etmemekle beraber görüşme sırasında da size sormayacaktır. Sadece önemle dikkat etmeniz gereken, lise (hangi tip liseden (düz lise, meslek lisesi gibi) ve bölümden mezun olduğunuzu) lisans ve varsa yüksek lisans-doktora yazmanızdır. 32 5. İş tecrübeleriniz hakkında yetersiz bilgi: Özgeçmişlerde işverenlerin ilk bakış da göz gezdirdikleri iş tecrübeleriniz en can alıcı ve de adayların en sık hata yapılan bölümdür. İş tecrübelerinizin kısaca neler olduğunu yazmak asla tek başına yeterli değildir. Özellikle hangi firmada ne yaptınız? Sorumluluklarınız, görev aldığınız pozisyon nelerdi? Hangi projelerde yer aldınız? Önemli olan her zaman yazacağınız ve işverenin dikkat ettiği detaylardır. Örneğin; X Firması-Staj diye yazdınız, iyi ancak ne stajı? Ya da B Firması-Eleman olarak yazdınız, güzel ancak size verilen iş göreviniz içinde ne elemanı olduğunuzu ve sorumluluklarınızı mutlaka yazmalısınız. Size ayrıcalık getirecek önemli bir konuda ofis makinelerini kullanabildiğinizi yazmak bir meziyet değil, önkoşuldur. Bildiğiniz, tecrübeli olduğunuz her deneyiminizi yazmak sizi avantajlı konuma getireceğini de gözden kaçırmayın. 33 6. Referans bilgisi: İlk iş başvurunuzu yapacaksınız ve uygun referansınız hiç yok ise katıldığınız kurs eğitmenlerinizi, akademik referanslarınızı kullanın. Asla olmayan, yanlış isimleri, aile bireylerinizin ya da yakın aile dostlarınızın isimlerine yer vermeyin. Örneğin: Firma başvurunuzu kabul ederek sizi işe aldı. Özgeçmişinizde yer alan referansınızdaki isim ya da isimlerle iletişim kurduğunda verdiğiniz isim ya da iletişim bilgisinin doğru olmadığını ya da yakın aile dostunuz olduğu ortaya çıktı. Bu durumda işveren sizin hakkınızda ne düşünür ve size söylediğinde ne yaparsınız? 34 Referansın Önemi ve Dikkat Edilmesi Gerekenler Eğitiminizi yeni tamamlamış ve hiçbir yerde staj yapmamış ya da hiç iş deneyiminiz yoksa özgeçmişinizde önemli bir bilgi ve detay olan referanslar bölümünü boş bırakabilirsiniz. Ayrıca referanslar bölümü boş bırakılacaksanız şu not ekleyebilirsiniz: 'Arzu edilirse belirtilecektir.' Referanslar bölümü illa da doldurmam gerek diyerek sadece boş kalmasın düşüncesi ile yakın arkadaşlarınızı ya da aile üyelerinizi referans bölümüne yazmayınız. Çünkü özgeçmişinizle iş başvurusu yapacağınız firma yetkilileri, referans bölümünde yer alan bilgilerin sadece o alanı doldurmak için yazılıp yazılmadığını, orada yer alan isimlerin gerçek olup olmadığını kolaylıkla anlayabiliyorlar. Özellikle bu ve benzeri durumlarla o kadar sık karşılaşılıyor ki uzmanlar bu konuda daha dikkatli olunması gerektiğinin altını çizerek iş arayanları uyarıyorlar. Referanslar bölümüne doğru isimleri sıralanmaması iş arayışınızda size avantaj kazandırması gerektiği yer de iş arayışınız ve kariyer planlarınızın olumsuz sonuçlanmasına neden olabilir. Referanslar bölümünde isimleri sıralarken itici ve önyargı oluşturabilecek, siyasi kinlikleri olan milletvekili, vali, bakan, belediye başkanı ve kamuda önemli birimlerde üst düzey isimlere kesinlikle yer vermeyiniz. Çünkü uzmanlara göre bu isimler işe alımı gerçekleştirecek kişi ve firmalar üzerinde olumsuz bir etki ve gözdağı vermek anlamına gelmektedir. Oysa referans probleminizi çözmenin kolay yolları da var. Bunlar; lise, üniversite, meslek kurslarında size eğitiminiz boyunca destek veren akademisyen ve eğitmenleri, sivil toplum örgütleri (dernekvakıf) yöneticilerini, katıldığınız gönüllü çalışmalarda size destek olan sevdiğiniz kişileri de rahatlıkla referanslarınız bölümüne yazabilirsiniz. Referanslar bölümüne sıralayacağınız bu isimler profesyonel referans olarak kabul edilerek size avantaj sağlayacaktır. Referans bölümüne yazacağınız her doğru ismin iş başvurusu yaptığınız firmaların referans kontrolü yaparak özgeçmişde yer alan isimlerin doğru olup olmadığı ve hakkınızda bilgi almak için iletişim kurduklarını unutmayın. Doğru referans sizi her zaman kariyer dünyanızda daha başarılı 35 olmanızda önemli bir katkı sağlayacaktır. BUSE TAŞKESEN Adres Bilgileri Ev Tel Cep Tel E-posta Kişisel Bilgiler Cinsiyet Doğum Tarihi Medeni Durum Uyruk Sürücü Belgesi Engel Durumu Engel Oranı Bahçelievler Sok. No:1 Bahçelievler / İSTANBUL (212) 222 2 222 (532) 555 5 555 buse@busmail.com Bayan 01/01/1980 Bekar T.C. H Ortopedik Engelli %40 Kariyer Hedefi İş hayatımda, eğitim ve kariyer geçmişime uygun bir kariyer fırsatı yakalamak. Uzun vadede, çalıştığım firmaya değer katarak yöneticiliğe terfi etmek. Eğitim Bilgileri Yüksek Lisans İşletme – 09/2002 – 06/2004 Üniversite İktisat – 09/1998 – 06/2002 Lise Matematik – 09/1991 – 06/1998 Sabancı Üniversitesi – İstanbul Gaziantep Üniversitesi – Gaziantep Gaziantep Lisesi – Gaziantep İş Deneyimi 10/2004 – Halen Çalışıyorum Bilge Finans Danışmanlığı – İstanbul Departman : Finans Pozisyon : Danışman – Tam zamanlı İş tanımı : Kurumsal finans danışmanlığı. Bilgisayar Bilgisi Word, Excel, Powerpoint, Outlook: Çok iyi - Matlab: Çok iyi Yabancı Dil Bilgisi İngilizce Okuma: Çok iyi, Yazma:Çok iyi, Konuşma:Çok iyi Fransızca Okuma: Çok iyi, Yazma:Çok iyi, Konuşma:Çok iyi Hobiler Kitap okumak, tenis, sinema, internet,seyahat etmek, trophy ve outdoor sporları Referanslar Mustafa Öz Sabancı Üniversitesi – Profesör – Tel no.: (212) 999 99 99 Feridun Bilge Bilge Finans Danışmanlığı – Genel Müdür – Tel no.: (212) 999 99 99 (Eğer Referanslar bölümü boş bırakılırsa şu not eklenebilir:“Arzu edilirse belirtilecektir.”) 36 Önyazı Hazırlama Önyazı özgeçmişe ek olarak yazılan ve özgeçmişte belirtilmeyen kariyer hedeflerinizin ve kariyeriniz açısından önem taşıyan noktaların vurgulanmasına yardımcı olur. Kapak yazısı bilgi ve becerilerinizi tümüyle anlatacağınız bir yazı değil, özgeçmişinize destek olacak genel beklentilerinizi ortaya koyduğunuz bir metindir. Önyazı size; kendinizi tanıtma, özgeçmişinizi kişiselleştirme, beceri ve deneyimlerinizin işverenin ihtiyaçlarına uygunluğunu belirtme fırsatını sunar. Önyazı işverenin iletişim becerilerinizi, detaya verdiğiniz özeni ve yazılı iletişiminizin kalitesini analiz edebilmesini sağlar. 37 Önyazı Yazmak İçin İpuçları • Kapak yazısı bir anlamda pazarlama yazısıdır. • Kapak yazınızı pozisyonun gerekliliklerine ve işverenin ihtiyaçlarına göre hazırlayın. • Neden pozisyona ilgi duyduğunuzu, motivasyonunuzu ve güçlü yanlarınızı belirtin. • Pozisyonun sizin için ne kadar önemli olduğunu değil, işyerine getireceğiniz katma değeri anlatın. • Kapak yazınız kısa ve öz olmalıdır; bir sayfayı geçmemelidir. Hiçbir işveren hayat hikayenizi okumak istemez. • Tek ve standart bir kapak yazısı yazmak yerine kapak yazınızı başvurduğunuz pozisyona ve şirkete göre kişiselleştirin. • Kariyer hedeflerinizi ve amacınızı açıkça belirtin. • Özgeçmişinizi tekrarlamayın. • Kapak yazınızda becerilerinizi ve başarılarınızı anlatın. • "Ben" ile başlayan çok fazla cümle kullanmayın ve aktif tanımlamalar yapın. • Çelişkili cümleler kullanmayın. • Kapak yazınızda kısa paragraflar kullanın ve kolay okunabilir olmasına özen gösterin. 38 Önyazı Örneği Sayın Azra TURUNCU İnsan Kaynakları Direktörü Turuncu MEDYA Çarşı Plaza Kat: 17/C No:11 İstanbul 1 Ocak 2010 Sayın Azra TURUNCU, 29 Eylül son başvuru tarihli Engelsizkariyer.com’da yer alan “ Müşteri İlişkileri Direktörü” ilanınız ilgimi çekti. Söz konusu pozisyonun benim deneyim, bilgi ve becerilerime oldukça uygun olduğunu düşünüyorum. Dolunay şirketinde “ Müşteri İlişkileri Sorumlusu” olarak çalıştığım süre içerisinde yaptığım pazar analizleri ile yeni müşteriler kazandırarak ve müşteri memnuniyetini hedeflenen orandan daha fazlasına çıkararak şirketimin karlılığını önemli ölçüde arttırdım. Bugüne kadar görev aldığım tüm şirketlerde araştırmacı, yenilikçi ve fırsat yaratan bir rol alarak, şirketlerimin daha etkin bir yapıya kavuşmasını sağladım. Bahsettiğim araştırmacı kişiliğim, yenilikçi yapım ve bugüne kadar gösterdiğim performans ve geniş tecrübem ile şirketiniz için de son derece yararlı olacağıma inanıyorum. Ekim ayı içerisinde bir görüşme için uygun olabilirim. Pozisyonun gerekliliklerini ve benim bu pozisyonun gerekliliklerine uygunluğumu görüşmek üzere sizden haber bekliyorum. İlginiz için şimdiden teşekkür ederim. Saygılarımla, İMZA Elif YILMAZLAR 39 İş arayanların ilan verdiği siteler 1. İlan verin ve ilan verilen sitelere bakın. http://www.engelsizkariyer.com/ http://www.engellilersitesi.com/haberler/40-ozel-sektor.html http://www.yenibiris.com/IsIlanlari/Ilanlar.aspx?AdTitle=Engelli+Personel http://www.kariyer.net/JobSearch/detayliarama.kariyer#AramaSonuclari http://iskur.gov.tr/ 40 İş Görüşmesi Yapan kişiler için Sorulması uygun olan sorular: ◦ (Yetkinlikler, eğitim, beceriler ve iş deneyimiyle ilgili tüm sorular sorulmalı.) ◦ Önerdiğimiz işteki performansınız engelinizden ne oranda etkilenebilir ? ◦ Önerdiğimiz işin dışında daha fazla verimli olabileceğinize inandığınız başka işler nelerdir? ◦ Engeliniz nedeniyle görevlerinizde herhangi bir değişiklik yapmak gerekir mi? ◦ Önerdiğimiz işin yapılması için ne tür teknik ve diğer destek sistemlerine ihtiyaç var? ◦ Başvurunuz kabul edilirse kurumumuzdan diğer özel talep ve beklentileriniz neler olur? 41 İş Görüşmesinde Sorulması uygun OLMAYAN sorular: ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ Engelinizin niteliği ve oranı nedir ? Neden engelli oldunuz ? İşe gelmeden maaş almayı ister misiniz ? Başka bir geliriniz var mı ? Daha basit bir işte çalışmak ister misiniz ? 42 İş Görüşmelerinde Dikkat Edilecekler Geleceğiniz için bu iş görüşmesi sizin için önemli olacak. Tabii ki yepyeni bir dönüm noktasındasınız. Az da olsa panik yapmadan biraz heyecan hissetmeniz çok güzel ve olması gereken bir duygu.Ve heyecanınızı, yine azda olsa iş görüşmesine katılacak kişi ya da kişilere hissettirmenizde bir sakınca yok ve sakın korkmayın. Çünkü iş görüşmesi yapacağınız kişi de bir zamanlar, sizin gibi aynı duyguları hissederek aynı süreci yaşamış, aynı adımları atmış biri ve şu anda da sahip olduğu iş sorumluluğu ve görevi ile kendisine verilen bir görevi başarıyla bitirmek için çalışıyor. Her şeyden önce ve daima söylediğimiz önce öz güveninizi sıkıca toplayın ve kendinize güvenin. Sizi görüşmeye davet eden İnsan kaynakları yetkililerinin sizin engelinizin farkında olduğunu ve bunun için özel bir çaba göstermenize gerek olmadığını unutmayın. Önyargılardan kendinizi arındırın ve görüşmenin olumlu veya olumsuz olabileceği ile ilgili lüzumsuz düşüncelere asla kapılmayın. Dinç, istekli ve kararlı bir duruş sergileyin. Size sorulacak sorulara kısa öz ve net cevaplar vermeye hazır olun. Asla engelinizle ilgilini negatif bir düşünce oluşmasına izin vermemek için dikkatli olun. Ve unutmayın ki engelli olabilirsiniz bu bir dezavantaj değil. Eğer dikkatli cümleler kurarak ve davranışlarınıza da özen gösterirseniz bunun her zaman bir avantaj sağlayacağını unutmayın. Ve iş görüşmesinde özellikle size verilecek her işi yaparım gibisinden sizi basitleştirecek ve olumsuz sonuçlanacak bir yaklaşım sergilemeyin. Gerçekçi olun ve özellikle eğitim, deneyim ve potansiyelinize göre başarı ile yaptıklarınızı ve yapabileceklerinizi özetleyerek ifade edin. 43 İş Görüşmeleri ile İlgili On Altın Kural Cevaplarınızı kısa ve öz tutunuz. Daha fazla ayrıntı vermeniz istenmediği sürece, cevaplarınızı soru başına iki veya üç dakika ile sınırlandırınız. İş görüşmesine gitmeden önce kendinizi kasetle kaydediniz ve bir soruyu tam olarak cevaplamanızın ne kadar zaman aldığını görünüz. Somut, ölçülebilir veri sununuz. İş görüşmesine girenler, genellemelerle konuşmaya meyillidir. Ne yazık ki, genellemeler çoğunlukla görüşmeyi yapan kimseyi başvuru yapanın becerileri olduğuna ikna etmekte başarısız kalmaktadır. Güçlü noktalarınızı konuşurken, ölçülebilir bilgiler veriniz ve belirli başarılar hakkında ayrıntılar sununuz. Anahtar güçlü noktalarınızı üç kez tekrarlayınız. Güçlü noktalarınızı rahat ve emin bir şekilde açık açık belirtmeniz çok önemlidir. Güçlü noktalarınızın, şirketin veya bölümün hedefleri ile nasıl bağdaştığını ve iş verene sağlayabileceğini düşündüğünüz muhtemel yararları açıklayınız. Güçlü noktalarınızı tekrarlarsanız, sonradan hatırlanacaklardır – ölçülebilir başarılarla desteklenirlerse – kesinlikle daha inandırıcı olacaklardır. Beş veya daha fazla başarı hikâyesi hazırlayınız. Görüşmeye hazırlanırken, becerilerinizin ve anahtar niteliklerinizin bir listesini yapınız. Sonra, geçmişte yaptığınız işleri iyice düşününüz ve becerilerinizi başarıyla kullandığınız bir veya iki olay seçiniz. Kendinizi onların takımına koyunuz. İş verenin ismini ve ürünlerini veya hizmetlerini kullanarak muhtemel iş verenizle birliktelik oluşturunuz. Örneğin, “ ...... bir üyesi olarak, ... ve ... dikkatli bir şekilde analiz ederdim.” Takımın bir üyesi gibi düşündüğünüzü ve mevcut ortama uyum sağlayacağınızı gösteriniz.Yine de kırıcı veya olumsuz algılanabilecek bir şey söylememeye dikkat ediniz. Araştırmanız bu alanda size yardım edecektir. 44 İzlenim, içerik kadar önemlidir. Nasıl göründüğünüz ve bir şeyi nasıl söylediğiniz, ne söylediğiniz kadar önemlidir. Araştırmalar, verilen mesajın %65’inin sözlü olmadığını göstermiştir; jestler, fiziksel görünüm ve kıyafet iş görüşmeleri sırasında oldukça etkilidir. Sorular sorunuz. Sorduğunuz soru çeşitleri ve soru sorma şekliniz görüşmeyi yapan kimse üstünde muazzam bir etki bırakabilmektedir. İyi sorular önceden hazırlık gerektirmektedir. Sadece görüşmeyi yapanın sorularına nasıl cevap vereceğinizi planlamakla kalmayınız, sormak istediğiniz belirli soruları önceden hazırlayınız.Görüşme esnasında hazırladığınız soruları sormak için sürekli fırsat kollayınız. Yararları veya maaşı sormayınız. Görüşme süreci, uygun bir eşleşmenin olup olmadığını belirlemek için sizin ve görüşmeyi yapanın birbirini değerlendirdiği iki yollu bir sokaktır. Konuşmaya ait bir akış sürdürünüz. Bilinçli şekilde konuşmaya ait bir akış sürdürerek – bir monolog yerine bir diyalog – daha olumlu şekilde anlaşılacaksınız.Yanıtlarınızın sonunda geri bildirim sorularını kullanınız. Sizin ve görüşmeyi yapan kişinin arasında bir konuşma değiş tokuşu yaratmak için vücut dilini ve ses tonlamasını kullanınız. Şirketi, ürün hattını ve rakiplerini araştırınız.Yaptığınız araştırma,şirketle ilgilenip ilgilenmediğiniz konusunda,size önemli puanlar kazandıracak ve görüşme süresince karşılaşabileceğiniz sorulara karar vermenize yardımcı olacak bilgiyi sağlayacaktır. Bir görüşme günlüğü tutunuz. En kısa sürede, neler olduğunun kısa özetini yazınız. Gerçekleştirmeniz gereken herhangi bir takip eylemini not alınız ve takviminize koyunuz. Sunumunuzu gözden geçiriniz. Duruşunuzun ve soruları yanıtlama biçiminizin bir günlüğünü tutunuz. İhtiyacınız olan bilgiyi edinmek için sorular sorup sormadığınızı,bir sonraki sefere değişik olarak neler yapabileceğinizi kendinize sorunuz.Kısa, özlü bir teşekkür mektubu hazırlayınız ve gönderiniz. Becerilerinizi tekrar belirtiniz ve şirket için neler yapabileceğinizin altını çiziniz. Öneminden dolayı, her iş görüşmesi önceden hazırlığı gerektirir. Sonucu olumlu olarak sadece siz etkileyebilirsiniz.Görüşmeden önce, istediğiniz iş çeşidini düşündüğünüzden, neden işi istediğinizden ve nasıl yeterli olduğunuzdan emin olunuz. Ayrıca gerçekle 45 yüzleşmelisiniz: iş, elde etme şansınız nedir? Görüşmelerde Karşılaşılan En Genel Sorular 1. Bana kendinizi anlatınız. Görüşmelerde en sık sorulan soru. Aklınızda hazır bulunan kısa bir açıklamanız olmalıdır. Önceden provası yapılmış şekilde bir etki bırakmamasına dikkat ediniz. Aksi takdirde yönlendirilmediğiniz sürece, konuşmanızı iş bağlantılı maddelerle sınırlandırınız. Yaptığınız şeyler ve görüşmesini yaptığınız pozisyon ile ilgili yaptığınız işler hakkında konuşunuz. En uzaktaki madde ile başlayınız ve şimdikine geliniz. 2. Son işinizden neden ayrıldınız? Olayları umursamayarak olumlu kalınız. Yönetim ile ilgili büyük bir soruna asla değinmeyiniz ve gözlemciler, iş arkadaşları veya kuruluş hakkında kötü konuşmayınız. Konuşursanız, kötü gözüken siz olacaksınızdır. Gülümsemenizi sürdürünüz ve özel bir şeyler yapmak için bir olanak, bir şans veya diğer ileriye dönük nedenler gibi olumlu bir nedenden dolayı ayrıldığınızı belirtiniz. 3. Bu alandaki ne çeşit deneyime sahipsiniz? Başvurduğunuz pozisyona ilişkin özellikler hakkında konuşunuz. Belirli bir deneyiminiz yoksa, yakınlaşabildiğiniz kadar yakınlaşınız. 46 4. Kendinizi başarılı olarak görür müsünüz? Her zaman evet yanıtını vermelisiniz ve nedeni kısaca açıklamalısınız. İyi bir açıklama, kendinize hedef koyduğunuzu, bazılarını başardığınızı ve diğerlerini de başarmak için doğru yolda olduğunuzu belirtmenizdir. 5. İş arkadaşları sizin için ne söylemektedir? Bir veya iki iş arkadaşından alıntıyla hazırlıklı olunuz. Ya belirli bir açıklama ya da bir yorumlama işinize yarayacaktır. 6. Bu kuruluş hakkında neler biliyorsunuz? Bu soru, görüşmeden önce kuruluş hakkında biraz araştırma yapmak için bir nedendir. Nerede olduklarını ve nereye doğru gittiklerini öğreniniz. Mevcut konular nelerdir ve asıl önemli kişiler kimlerdir? 7. Geçen yıl bilgilerinizi geliştirmek için neler yaptınız? İşe ilişkin geliştirme aktivitelerini içermeye çalışınız. Geniş bir aktivite çeşitliliği olumlu bir kişisel gelişim olarak nitelendirilebilmektedir. Değinmek için hazır olan birkaç iyi aktiviteniz bulunsun. 8. Diğer işler için başvuruyor musunuz? Dürüst olunuz, fakat bu konuda çok zaman harcamayınız. Bu iş ve bu kuruluş için neler yapabileceğiniz üzerinde odağınızı sürdürünüz. Başka herhangi bir şey oyalanmak anlamına gelmektedir. 9. Bu kuruluş için neden çalışmak istiyorsunuz? Bu soru, biraz düşünmenize yol açabilmektedir. Cevabınız kesinlikle kuruluş hakkında yaptığınız araştırmaya dayalı olmalıdır. Bu noktada samimiyet fazlasıyla önemlidir ve kolaylıkla fark edilecektir. Uzun vadeli kariyer hedeflerinizle bağdaştırınız. 47 10. Bizim için çalışan başka birisini tanıyor musunuz? Kuruluş için çalışan akrabalar üzerine ilkelerin bilincinde olunuz. Akrabaları değil, arkadaşları sormalarına rağmen, bu yanıtınızı etkileyebilmektedir. 11. Ne çeşit maaşa ihtiyacınız vardır? Yüklü bir soru. İlk cevaplayan siz olursanız, muhtemelen kaybedeceğiniz ufak kötü bir oyun. Bu yüzden, cevap vermeyiniz. Onun yerine, “Zor bir soru.” gibisinden bir şey söyleyiniz. Bu pozisyon için aralığı söyleyebilir misiniz? Çoğu durumda, savunması düşmüş görüşmeyi yapan kimse size söyleyecektir. Söylemezse, işin ayrıntılarına göre değişebileceğini belirtiniz. Sonra, geniş bir aralık veriniz. 12. Bir takım oyuncusu musunuzdur? Elbette bir takım oyuncususunuzdur. Hazır örneğinizin bulunduğundan emin olunuz. Kendinizden çok genellikle takımın iyiliği için çalışmanızı gösteren özellikler sizin takım tutumunuzun iyi bir kanıtı olacaktır. Böbürlenmeyiniz, sadece gerçekçi bir ses tonunda konuşunuz. Bu, bir anahtar noktadır. 13. İşe alınırsanız, ne kadar süre bizim için çalışmayı beklerdiniz? Özellikler burada işe yaramayacaktır. Şuna benzer bir şey yararlı olacaktır: Uzun bir süre olmasını isterdim veya her iki taraf da iyi bir iş çıkardığımı düşündüğü sürece burada çalışmak isterim gibi. 14. Hiç herhangi birisini kovmak zorunda kaldınız mı? Nasıl hissettiniz? Bu ciddi bir konudur. Hafife almayınız ve bir şekilde insanları kovmayı seviyormuş gibi gözükmeyiniz. Aynı zamanda, yapmanız gereken şey olduğunda bunu gerçekleştireceksinizdir. Konu kuruluşa karşı zararlı bir durumu yaratan bireye geldiğinde, kuruluşu koruyacaksınızdır. Unutmayınız ki işten kovmak, işten çıkarmak veya güçteki azalmayla aynı şey değildir. 15. İşe yönelik felsefeniz nedir? Görüşmeyi yapan bu noktada uzun veya süslü bir tez beklememektedir. İşin yapıldığı konusunda güçlü bir hisse sahip misiniz? Burada en fazla işe yarayan cevap çeşidi ‘evet’ dir. Bu cevapla kuruluşa bir yarar sağlayacağınızı, kısa ve olumlu bir biçimde gösterebilirsiniz. 48 16. Şu anda emekli olmak için yeteri kadar paranız olsa, emekli olur muydunuz? Emekli olacaksanız, evet diyerek yanıtlayınız. Ancak çalışmaya ihtiyacınız olduğundan, tercih ettiğiniz iş çeşidi budur. Emekli olmayı kastetmiyorsanız, evet demeyiniz. 17. Bir pozisyonu bırakmanız hiç söylendi mi? Söylenmediyse, hayır deyiniz. Söylendiyse, dürüst, kısa ve öz olunuz. Bahsi geçen kişiler veya kuruluş hakkında olumsuz şeyler söylemekten kaçınınız. 18. Bu kuruluşa nasıl bir kazancınızın olacağınızı açıklayınız. Bu soru için çok istekli olmalısınız. Görüşülen pozisyon ile ilgili olduğu için en iyi noktalarınızı ön plana çıkarmak için size bir fırsat vermektedir. Bu ilişki için önceden biraz düşününüz. 19. Neden sizi işe almalıyız? Niteliklerinizin kuruluşun ihtiyaçlarını nasıl karşıladığını belirtiniz. Bir kıyaslama yapmak için başka herhangi bir adaydan söz etmeyiniz. 20.Yaptığınız bir öneriyi anlatınız. İyi bir tanesini aklınızda bulundurunuz. Kesin olunuz ve kabul edilmiş ve sonradan başarılı bulunmuş bir öneri kullanınız. Başvurulan iş çeşidine ilişkin bir öneri gerçek bir artıdır. 21. İş arkadaşları ile ilgili sizi neler rahatsız etmektedir? Bu tuzak bir sorudur. Uzunca bir süre düşününüz, fakat sizi rahatsız eden herhangi bir şeyi bulmakta başarısız olunuz. İnsanlarla iyi geçindiğinizi belirten kısa bir açıklama çok iyidir. 22. En büyük gücünüz nedir? Birçok cevap iyidir, sadece olumlu kalınız. Birkaç iyi örnek: Öncelik vermedeki beceriniz, Sorun çözme becerileriniz, Baskı altında çalışabilme beceriniz, Projeler üzerine odaklanma beceriniz, Mesleki uzmanlığınız, Liderlik becerileriniz, Olumlu tutumunuz. 23. Hayalinizdeki işi anlatınız. Belirli bir işten uzak durunuz. Kazanamazsınız. Uğruna çekiştiğiniz işin olduğunu söylerseniz, güvenilirliği kısıtlamış olursunuz. Başka bir işin olduğunu söylerseniz, işe alındığınız takdirde bu pozisyondan hoşnutsuz olacağınız 49 kuşkusunu yerleştirirsiniz. En iyisi aslınıza göre kalmaktır ve şu tarz bir şey söyleyiniz: Çalışmayı sevdiğim, insanları 24. Neden bu işte başarılı olacağınızı düşünüyorsunuz? Birçok neden veriniz ve becerileri, deneyimi ve ilgiyi dâhil ediniz. 25. Bir işte neler ararsınız? 23 numaralı cevaba bakınız. 26. Nasıl birisiyle birlikte çalışmayı reddederdiniz? Bayağı olmayınız. Uzlaşmanızı sağlayabilmek kuruluşa sadakatsizlik, şiddet veya kural ihlaline mal olabilmektedir. Ufak itirazlar sizi mızmızcı olarak etiketleyecektir. 27. Hangisi sizin için daha önemlidir: para mı yoksa iş mi? Para her zaman önemlidir, ancak iş en önemli olanıdır. Daha iyi bir cevap yoktur. 28. Önceki gözlemciniz en güçlü noktanızın ne olduğunu söylerdi? Birçok iyi olasılık bulunmaktadır: Bağlılık, Enerji, Olumlu tavır, Liderlik, Takım oyuncusu, Uzmanlık, Girişkenlik, Sabır, Çalışkanlık,Yaratıcılık, Sorun çözücü. 29. Bir gözlemciyle yaşadığınız bir sorunu anlatınız. Hepsinin en büyük tuzağı. Bu, patronunuz hakkında kötü konuşup konuşmayacağınızın bir testidir. Tuzağa düşerseniz ve bir önceki patronunuzla yaşadığınız bir sorunu anlatırsanız, tam orada görüşmenin altında kendi çukurunuzu kazabilirsiniz. Olumlu kalınız ve bir gözlemciyle yaşanan herhangi bir sorun konusunda zayıf bir hafıza geliştiriniz. 50 30. Bir iş hakkında sizi ne hayal kırıklığına uğrattı? Bayağı veya olumsuz olmayınız. Güvenli alanlar azdır ama şunları içerebilmektedir: Zorlamanın yeterli olmaması. İşinize bir küçültmede son verildi. Şirket, size daha fazla sorumluluk verecek olan bir sözleşmeyi göze alamadı. 31. Baskı altında çalışabilme becerinizi anlatınız. Belirli baskılar altında geliştiğinizi söyleyebilirsiniz. Başvurulan işe ilişkin bir örnek veriniz. 32. Becerileriniz bu iş ile mi yoksa diğer bir iş ile mi daha yakından uyuşmaktadır? Muhtemelen bu işle. Başka bir işi bu işten daha fazla istediğinizi uyandıracak bir kuşkuyu ateşlemeyiniz. 33. İşte elinizden gelenin en iyisini yapmanız için sizi ne motive etmektedir? Bu, sadece sizin söyleyebileceğiniz kişisel bir özelliktir, ama şunlar iyi örnektir: Meydan okuma, Başarı, Tanınma. 34. Fazla mesai yaparak çalışmak ister misiniz? Geceleri? Hafta sonları? Bu size kalmıştır. Tamamıyla dürüst olunuz. 35. Bu işte başarılı olduğunuzu nasıl bilirdiniz? Birçok yöntem iyi ölçüdür: Kendiniz için yüksek standartlar koyar ve bunları karşılarsınız. Sonuçlarınız bir başarıdır. Patronunuz size başarılı olduğunuzu söylemektedir. 36. Gerektiğinde, taşınmak için istekli olur musunuz? Olabilme ihtimalini düşünüyorsanız, görüşmeden önce ailenize birlikte bu konu üzerinde açık olmanız gerekmektedir. Gerçek yanıt hayır ise, sadece işi elde etmek için evet demeyiniz. Bu, sonradan kariyerinizde birçok sorun yaratabilmektedir. Bu noktada dürüst olunuz ve kendinizi gelecek kaygısından kurtarınız. 37. Şirketin çıkarlarını sizinkilerin önüne koymak için istekli misiniz? Bu, doğrudan bağlılık ve adama sorusudur. Derin ahlaki ve felsefi imalar hakkında endişe etmeyiniz. Sadece evet deyiniz. 38.Yönetim çeşidinizi açıklayınız. Etiketlerden kaçınınız. İlerleyici, satıcı veya uzlaşmacı gibi bazı yaygın etiketlerin dinlediğiniz yönetim uzmanına bağlı olarak birçok anlamı veya tanımlaması olabilmektedir. Durumsal çeşit güvenlidir, çünkü her şeye uyan tek bir ölçü yerine, duruma göre idarede bulunacağınızı belirtmektedir. 51 İş Görüşmesinde Nasıl Giyinilir İş görüşmesine giderken,bugün işe başlıyormuşsunuz gibi giyinmeniz gerekir. Aşağıda iş görüşmesinde nasıl giyinilmesi gerektiği hakkında ipuçları bulacaksınız: Bay ve Bayanlar için: Bütün kıyafetleriniz temiz ve ütülenmiş olmalıdır. Tercihen lacivert ya da gri,iki parçadan oluşan resmi bir takım elbise giyilmesi uygun olur. Giydiğiniz takım elbise resmi bir gömlek ya da bulüzle tamamlanmalıdır.Renk olarak beyaz ya da pastel renkler tercih edilmelidir. Temiz,yeni boyanmış resmi ayakkabılar giyilmelidir. Saçların bakımlı ve temiz olmasına özen gösterilmelidir. Aynı şekilde tırnakların temiz olmasına özen gösterilmelidir. Çok az parfüm veya kolonya kullanımı tercih edilebilir. Ceplerinizde ses çıkarabilecek anahtar,bozuk para vs. gibi şeylerin olmamasına dikkat edilmelidir. Ağzınızda şeker,sakız veya sigara olmamalıdır. 52 İş Görüşmesinde Nasıl Giyinilir Sadece Baylar için: Taktığınız kravatın,kıyafetinizle uyumlu olmasına,dikkat çekici şekil ve renklerden oluşmamasına dikkat edilmelidir.İpek kravat takılması görüşmeci üzerinde olumlu izlenimler bırakabilir. Siyah,bağcıklı ayakkabılar tercih edilmelidir. Koyu renk çoraplar giyilmelidr.Siyah bu konuda en iyi tercihtir. Kısa saç modelleri seçilmelidr. Bıyık bir problem yaratmamakla birlikte,sakalsız olunmasına özen gösterilmelidir. Küpe takılmamalıdır. Rahatsızlık verecek şekilde ağır kokular kullanılmamalıdır. Sadece Bayanlar için: Her zaman bir ceketle tamamlanmış takım elbise ya da düz bir elbise giyilmelidir. Yüksek topuklu ayakkabılar kesinlikle tercih edilmemelidir. Ayakkabı seçimi yapılırken ucu açık ya da ipli ayakkabılar seçilmemelidir. Eğer oje sürüyorsanız,temiz ve dikkat çekici olmamasına özen gösterilmelidir. Bir çift küpe kullanılması idealdir. Makyaj yapılmalı ama aşırı olmamasına dikkat edilmelidir. Rahatsızlık verecek şekilde ağır kokular kullanılmamadır. 53