Untitled
Transkript
Untitled
>>> SAYI 46 TEMEL B‹LG‹LER B‹LG‹SAYARINIZIN DONANIMLARI (2). ÖNEML‹ PARÇALARA GENEL B‹R BAKIfi. PROGRAMCILIK. B‹LG‹SAYAR PROGRAMCILI⁄ININ TEMELLER‹. WINDOWS SERV‹S PAKETLER‹. YAZILIM PROBLEMLER‹N‹N G‹DER‹LMES‹. PROJELER WORD’DE OTOMAT‹K MET‹N. WORD ‹LE ÇALIfiANLARIN ‹fi‹N‹ KOLAYLAfiTIRAN B‹R ‹fiLEV. INTERNET 47. SAYIDA NELER VAR? TEMEL B‹LG‹LER NOTEBOOK VE AKSESUARLARI. WINDOWS VER‹ TABANLARI. INTERNET’TE FOTO⁄RAF ARfi‹VLER‹. PROJELER OF‹S’E PROGRAM EKLEMEK. INTERNET’TE FOTO⁄RAF S‹TELER‹. EXCEL’DE FORMÜLLER. FRONTPAGE ‹LE ÇALIfiMAK (7). INTERNET INTERNET’TE HI-FI S‹TELER‹. FRONT PAGE ‹LE ÇALIfiMAK (8). ICQ KULLANIMI. FRONTPAGE ‹LE TEMEL WEB SAYFASI TASARIMI. INTERNET’TE fiAHIS ARAMAK. INTERNET’TE B‹R KULLANICIYI BULMAK. MULTIMEDIA VE E⁄LENCE DVD-RW NED‹R? MULTIMEDIA VE E⁄LENCE YEN‹ D‹J‹TAL KAMERALAR. YEN‹ NES‹L KAMERALARIN AVANTAJLARI. PÜF NOKTASI ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (XXI) 27 Kas›m’da Bayilerde Kaç›rmay›n! PÜF NOKTASI ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (20) WINDOWS 98 ‹Ç‹N ÖNEML‹ ‹PUÇLARI. Bilgisayar›n›zla ilgili her türlü sorun için “Herkes ‹çin Bilgisayar” Destek Telefonu 0 800 211 61 17 Saatleri: 9.30 - 11.00, 13.00 - 14.30 Abone Servisi 0 800 211 61 18 Herhangi bir say›y› kaç›rd›¤›n›zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz ve “Herkes ‹çin Bilgisayar”› eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün. En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece “Herkes ‹çin Bilgisayar” her düzeyden kullan›c› için “eksiksiz” bir baflvuru kayna¤› olacak. Genel Yay›n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz› ‹flleri Müdürü: Mahmut Karsl›o¤lu, Editör: M. Berker Güngör, Grafik Tasar›m: Murat Çelik, Vogel Sat›fl Müdürü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: Yeliz Koyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Asu Bozyayla, Da¤›t›m: Cem Cenker, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard›mc›s›: Beste Özerdem, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Ad›na Sahibi: Gökhun Sungurtekin, Renk Ayr›m›-Film Ç›k›fl ve Bask›: As›r Matbaac›l›k Ltd. fiti., Da¤›t›m B‹RYAY A.fi. Vogel Yay›nc›l›k Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün ‹fl Merkezi No: 231/3 80380 Kas›mpafla-‹STANBUL Tel: (212) 297 17 24 Faks: (212) 297 17 33 >>> B‹LG‹SAYARINIZIN DONANIMLARI (2) TEMEL B‹LG‹LER B‹LG‹SAYARINIZIN DONANIMLARI (2) Bu bölümde bilgisayar›n›z›n içindeki önemli parçalar› incelemeye devam ediyoruz. Bundan önceki bölümde bilgisayar›n›z›n içindeki parçalar› incelemeye bafllam›fl, anakart ve ifllemcilerin temel özelliklerinden bahsetmifltik. Bu bölümde ise bilgisayar›n içindeki daha az önemli gibi görünen, ancak günlük kullan›mda vazgeçilmez öneme sahip olan di¤er parçalar› gözden geçirece¤iz. Ancak unutmay›n›z ki bir bilgisayar çok daha fazla parça da içerebilir. Fakat bunlar›n tümüne burada yer vermemize imkan yoktur, çünkü gerçekten de oldukça büyük bir çeflitlilik mevcuttur. SAB‹T D‹SKLER Ço¤u kullan›c› bilgisayar›ndaki sabit diskin öneminin fark›nda de¤ildir. Çünkü sabit disk genellikle programlar›n depoland›¤› ortam olarak görülür ve bu ayg›t›n gücünün asl›nda tüm bilgisayar›n performans›n› etkiledi¤i unutulur. Bilgisayar›n veri ifllemesinde haf›za modüllerinin büyük önemi oldu¤u bir gerçektir, ancak çal›flma esnas›nda ge- reken tüm bilgileri RAM üzerinde depolamak neredeyse imkans›zd›r. Bu yüzden Windows iflletim sistemi sabit disk üzerinde "takas dosyas›" ad› verilen geçici dosyalar açar ve öncelikli gördü¤ü bilgileri hh›zl› bir biçimde eriflilmek üzere buraya depolar. Bu durum sabit disk üzerinde sanal bir haf›za modülü yarat›lmas› demektir. Ancak buraya yap›lan yazma ve okuma ifllemlerinin sürati hemen her zaman için gerçek haf›zadan daha yavaflt›r. Yine de süratli bir sabit diskin kullan›lmas› bu ifllemi daha da h›zland›raca¤›ndan, tüm bilgisayar›n çal›flmas› da do¤ru orant›l› olarak sürat kazanacakt›r. Bugün piyasada de¤iflen sürat ve veri depolama kapasitelerine sahip sabit diskler bulmak mümkündür. Bundan 5 ya da 6 y›l önce sabit disk kapasiteleri 80 ila 120 MB aras› iken, günümüzde PC kullan›c›lar›na 10 ila 180 GB aras›nda de¤iflen kapasitelerde sabit diskler sunulmaktad›r. Bir sabit disk bir elektrik motoruna ba¤l› olarak de¤iflen devirlerde dönen bir dizi metal plaka içerir, veriler bu plakalar›n üzerine manyetik olarak kaydedilirler. Bu dönme sürati modelden modele 5,400 ila 10,000 devir aras›nda de¤iflebilmektedir ve veri kay›t ifllemini do¤rudan etkiler. ‹PUCU Bir sabit disk yap›s› itibariyle oldukça hassas bir cihazd›r ve her ne kadar özel korumaya sahip olSabit disklerin performans ve kapasitesa da darbe ya da floklara karfl› leri fiyatlar›n› belirleyen en önemli iki unpek dayan›kl› de¤ildirler. Bu yüzsurdur. Fakat unutmay›n ki birkaç dolar daden özellikle bilgisayar kasas›n› ha az vererek ald›¤›n›z düflük kapasiteli satoz, rutubet ve darbelere maruz bit disk k›sa zamanda size yetmeyebilir ve sizi piflman edebilir. kalmayaca¤› bir konuma yerlefltirmek çok önemlidir. *< > >>> HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 225 <<< TEMEL B‹LG‹LER B‹LG‹SAYARINIZIN DONANIMLARI (2) CD VE DVD-ROM SÜRÜCÜLER CD-ROM’lar asl›nda çok yeni bir bulufl say›lmazlar, ancak bilgisayar dünyas›nda veri depolama ortam› olarak kullan›lmaya bafllamalar› nispeten yak›n zamana dayan›r. DVD-ROM’lar ise çok daha yenidir, ancak onlar da öncelikli olarak yük- I <INFO > E¤er CD-ROM sürücünüz CD’leri okumakta zorlan›yorsa, o zaman büyük ihtimalle ayg›t›n içindeki okuyucu k›s›m kirlenmifl demektir. Toz ve sigara duman› gibi unsurlar bu ayg›tlar›n en büyük düflman›d›r. Baz› durumlarda temizleyici CD-ROM’lar kullanarak ayg›t›n okuyucu optiklerini temizlemek mümkün olabilmektedir. Ancak belirli markalar›n kirlenmeye karfl› daha duyarl› olabildikleri gerçe¤ini de unutmamak gerekir. >>> I <INFO > Genel kural olarak bilgisayar›n›z›n rutubet almayan ve s›cakl›¤› devaml› ortalama bir de¤erde kalan ortamlarda bulunmas› gerekir. Ayr›ca mümkünse bilgisayar›n bulundu¤u ortamda sigara içilmemelidir. Bu durum ayg›t›n tümünün daha uzun ömürlü ve dayan›kl› olmas›n› sa¤layacakt›r. 226 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER >>> sek kaliteli video dosyalar›n›n kaydedilmesi için gelifltirilmifl ortamlard›r. Ancak sonradan çok yüksek olan veri depolama kapasiteleri yüzünden PC’ler için de kullan›lmaya bafllanm›fl, fakat flu ana dek CD-ROM’lar kadar yayg›nlaflamam›fllard›r. DVD’ler çok yayg›n olmasa bile, bugün için CDROM sürücüsü olmayan bir bilgisayar düflünmek hemen hemen imkans›zd›r. Gittikçe büyüyen program boyutlar› bu ortam›n kullan›lmas›n› bir zorunluluk haline sokmufltur. Windows iflletim sistemi baflta olmak üzere tüm temel programlar CD-ROM üzerinde piyasaya sürülmektedirler. Bu sürücüler programlar d›fl›nda filmlerden müzi¤e dek pek çok farkl› tür CD’yi de okuyabildi¤inden, modern bir PC için vazgeçilmez ayg›tlard›r. CD ve DVD-ROM’lar manyetik temelli olmad›klar›ndan çevre flartlar›na karfl› oldukça dayan›kl›d›rlar, uzun y›llar bozulmadan kalabilirler. Ancak yine de bunlara özen gösterilmesi gereklidir, üzerlerinde oluflabilecek çizikler ya da izler sürücüler taraf›nda okunmalar›n› zorlaflt›rabilir, hatta imkans›z k›labilir. SES KARTLARI Bundan 5-6 y›l öncesine dek ses kartlar› bilgisayarlar için lüks bir ek donan›m say›l›yordu. Ne var ki geliflen multimedya programlar gittikçe artan oranlarda ses kullanmaya bafllam›fl, sonuç olarak bir ses kart› edinmek her PC kullan›c›s› için zorunluluk haline gelmifltir. Bugün ço¤u üretici ses kart›na bir alternatif olarak anakart üzerine ses ifllemcileri yerlefltirmektedir. Her ne kadar bu ifllemcilerin kapasitesi geliflmifl ses kartlar›ndaki modellerle yar›flacak boyutta olmasa bile, en az›ndan tüketiciye ucuz bir alternatif sunmaktad›r. Ancak e¤er PC’nizin üretti¤i sesin kalitesi sizin için önemliyse, o zaman iyi bir ses kart› edinmeniz flartt›r. Bugün tüm dünyada en çok üretilen ve baflta Windows olmak üzere hemen tüm programlar taraf›ndan sorunsuz olarak desteklenen ses kartlar› Creative taraf›ndan üretilmektedir. Ancak ülkemizde pek bulunmasa bile kalite aç›s›ndan oldukça üstün baflka markalar da mevcuttur. >>> D‹SKET SÜRÜCÜLER Günümüzde afl›r› düflük kapasiteleri ve veri okuma süratleri yüzünden 3,5 inçlik disket sürücülerin çok büyük bir önemi kalmam›flt›r. Ancak yine de küçük çapl› dosyalar›n yedeklenmesi ve tafl›nmas› için kullan›ld›klar›ndan, her PC üzerinde bir disket sürücü bulunur. Burada gerçekten yap›lacak çok fazla seçenek yoktur, piyasada bulunan az say›daki markadan birini seçmeniz gerekecektir. Ancak disketleri toz, rutubet ve özellikle de manyetik alanlardan uzak tutman›z gerekti¤ini unutmay›n›z. Aksi halde bunlar kolayca bozulabilmektedirler. >>> PROGRAMCILIK TEMEL B‹LG‹LER PROGRAMCILIK Bilgisayar programlar›n›n nas›l ortaya ç›kt›¤›n› merak ediyor musunuz? Bilgisayarlar bir sürü karmafl›k elektronik parçadan meydana gelen ayg›tlard›r. Ancak çal›flabilmeleri ve kendilerinden istenen iflleri yapabilmeleri için programlanmaya, yani bir dizi emir almaya ihtiyaçlar› vard›r. Bu emirler bilgisayarlara anlayabilecekleri flekilde verilmelidir. ‹lk bilgisayarlar ortaya ç›kmaya bafllad›¤›nda, bunlar› sadece onlar›n teknik yap›s›n› bilen mühendisler kullanabiliyordu. Çünkü o dönemde bir bilgisayar› programlamak için, devreleri belli biçimde birbirine ba¤layan kablo ve ba¤lant›lar›n yerlerini de¤ifltirmek gerekiyordu. Daha sonralar› bilgisayarlar belirli matematiksel komutlar› anlayabilecek biçimde tasarlanmaya bafllad›, ancak yine de programc›l›k ve kullan›c›l›k özel yetiflmifl personelin tekelindeydi. Bilgisayar tasar›m›ndaki geliflmeler zamanla bu cihazlar›n daha genifl bir "anlama" kapasitesine kavuflmas›n› sa¤lad›. Bu kapasite art›fl›na ek olarak klavye ve monitör gibi bilgisayarlarla anlaflmay› kolaylaflt›ran araçlar›n da ortaya ç›kmas›yla, bu cihazlar› kullanmak ve programlamak çok daha kolay bir hale geldi. r›mlar› sayesinde kullan›c›lar›n baz› özel gelifltirilmifl programlama dillerini kullanarak çeflitli programlar yazabilmelerine imkan tan›rlar. Bu programlar›n kodlar› konu hakk›nda hiçbir bilgisi olmayanlar›n gözüne pek anlaml› görünmeyecektir, ancak hem programc› hem de bilgisayar için yeterince anlaml›d›rlar. Günümüzde en yayg›n kullan›lan programlama dili k›saca "C" olarak bilinendir. Bu programlama dili asl›nda kendi bafl›na bir yaz›l›m pakedidir ve çeflitli konular için özel uyarlanm›fl varyasyonlar› mevcuttur. B‹R PROGRAM YAZMAK Günümüzde bilgisayarlar hemen herkesin kullanabilece¤i ayg›tlar haline gelmifltir. Fakat bu ancak bilgisayarlarla rahatl›kla anlaflmam›z› sa¤layan yaz›l›mlar sayesinde mümkün olmaktad›r. Bu programlar ise bu konuda gerçekten de çok uzmanlaflm›fl kiflilerin çal›flmalar› sayesinde ortaya ç›kmaktad›rlar. Bu insanlar›n emekleri sayesinde bu konuda köklü bir e¤itim almam›fl olan en s›radan kullan›c› bile karmafl›k kodlar yazmak zorunda kalmadan bu cihazlarla çal›flabilmektedir. Modern bilgisayarlar eskiyle k›yaslanamayacak denli karmafl›k ve yeteneklidirler. Tasa- HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 227 <<< PROGRAMCILIK PC s›n›f› bilgisayarlar çeflitli donan›m ve yaz›l›mlarla desteklendiklerinde en ak›la gelmeyecek ifllerde bile kullan›c›lara yard›mc› olabilmektedirler. Ancak bunun için gereken yaz›l›mlar›n türü ve say›s› gerçekten çok fazlad›r. Tüm bu programlar bu konuda belli bir tecrübe ve bilgiye sahip kifliler taraf›ndan yaz›l›rlar. Ancak türü ne olursa olsun bir bilgisayar program› yazmak hiç kolay bir ifl de¤ildir. En s›radan programlar› bile do¤ru düzgün çal›flabilecek biçimde haz›rlayabilmek için öncelikle zamana ihtiyaç vard›r. Bir örnek vermek gerekirse, geliflmifl grafiklere ve seslere sahip bir bilgisayar oyununu tamamlamak genellikle 1 ila 3 y›l aras›nda zaman alan bir ifltir. Üstelik bu tür karmafl›k projeler üzerinde genellikle çok say›da kifliden oluflan programc› gruplar› hep beraber çal›fl›rlar. Peki program yazmak neden bu denli uzun zaman alan bir ifltir? Bunun pek çok sebebi vard›r, öncelikle en basit görünen program bile çok karmafl›k bir dizi matematik hesaplama ve kodlama içerir. Program›n boyu ve yetenekleri artt›kça içerdi¤i formüller ve kodlar›n say›s› da orant›l› olarak artar. Tüm bu formüllerin ve komutlar›n birbirleriyle sorun ç›karmadan çal›flmalar›n› sa¤lamak hiç kolay bir ifl de¤ildir. Tüm bu komut y›¤›n›n›n kendi içinde düzgün çal›flmas›n› sa¤laman›n yan› s›ra, bir de kurulacaklar› bilgisayarla uyum göstermelerini garanti alt›na almak gereklidir. Bugün için Windows, Unix, Linus, MacOS gibi pek çok farkl› iflletim sistemi kullan›lmaktad›r, ayr›ca bir de bunlar›n farkl› sürümleri mevcuttur. Her iflletim sistemi farkl› bir tasar›ma sahip oldu- *< ‹PUCU > Bilgisayar programc›l›¤› uzun bir yetiflme süreci olan ve kendine has zorluklar› bulunan, nispeten yeni bir ifl koludur. Bununla beraber iyi programc›lara her zaman ihtiyaç oldu¤undan, bu ifl kolu yetenekli elemanlara iyi gelir kazand›rabilmektedir. >>> 228 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER ¤undan, bir program›n ayn› anda hepsinde birden çal›flabilmesine imkan yoktur. Bu yüzden program›n hangi sistemde çal›flaca¤› çok önemlidir. Ayn› program›n farkl› iflletim sistemleri için haz›rlanm›fl de¤iflik sürümleri olabilir, ama tek program her sistemde çal›flt›r›lamaz. Bunun haricinde özellikle "IBM uyumlu" tabir edilen PC’lerin en büyük sorunlar›ndan biri de donan›m çeflitlili¤idir. ‹fllemciden ekran kart›na dek her tür parçan›n farkl› firmalar taraf›ndan üretilmifl çok say›da modeli bulunur. Her ne kadar bilgisayar parçalar› belirli bir mant›¤a ve standarda uyacak biçimde tasarlan›yor olsalar da, hiçbiri bir di¤erinin kopyas› de¤ildir ve bu yüzden genel olarak büyük farkl›l›klar gösterirler. ‹flte tüm bu farkl› donan›m modelleriyle uyumlu olarak çal›flabilecek programlar yazmak pek kolay de¤ildir, nitekim kulland›¤›n›z peogramlar›n s›k s›k sorunlar ç›karmas›n›n bafll›ca sebebi de budur. >>> TEMEL B‹LG‹LER >>> SERV‹S PAKETLER‹ WINDOWS SERV‹S PAKETLER‹ Maalesef bilgisayar yaz›l›mlar› her zaman mükemmel çal›flan fleyler de¤ildir. Bilgisayar yaz›l›mlar› zaman içinde bilgisayarlar›n geliflimine paralel bir çizgi izlemifllerdir. Donan›mlar›n daha yetenekli ve karmafl›k bir hale gelmeleri tek bafl›na yeterli de¤ildir, ayn› zamanda bunlar›n özelliklerinden faydalanacak yaz›l›mlar›n da gelifltirilmesi gereklidir. Ayr›ca yeni yaz›l›mlar›n bilgisayarlar konusundaki tecrübe ve bilgisi k›s›tl› olan kullan›c›lar›n iflini kolaylaflt›rmas› da gereklidir ki, bu sayede daha fazla insan bilgisayarlarla rahatça çal›flabilsin. Bu konuda son on y›lda büyük geliflmeler olmufltur. Herfleyden önce iflletim sistemleri baflta olmak üzere pek çok yaz›l›m kullan›c›ya kolayl›k sa¤lamak amac›yla grafik arabirimlere sahip olacak biçimde tasarlanmaktad›r. Ayr›ca en basit program bile pek çok ek ifllevle donat›lmaktad›r. fiüphesiz bunlar kullan›c›lar›n hayat›n› kolaylaflt›ran çal›flmalard›r. Ne var ki bilgisayar programc›l›¤› basit bir ifl de¤ildir. Özellikle piyasada bulunan donan›m çeflitlili¤ini ve bunlar›n aras›nda tam bir uyumluluk olmad›¤›n› hesaba katarsan›z, bunlar›n tümüyle hiç sorun ç›karmadan çal›flabilecek bir program yazman›n pek kolay olmad›¤›n› anlayabilirsiniz. Bunun yan› s›ra bir programa ne kadar çok ifllev kazand›r›l›rsa, program kodu o denli karmafl›k bir hale gelecektir. Bu da önceden program içinde önceden tahmin edilemeyen baz› çak›flmalar›n ve dolay›s› ile hatalar›n ortaya ç›kmas›na sebep olacakt›r. Tabii ki özellikle profesyonel yaz›l›m üreten kurulufllar ürünlerini piyasaya sunmadan önce bir hayli kapsaml› biçimde test etmektedirler. Ancak ço¤u zaman bu testler tüm sorunlar› bulup çözmeye yetmemektedir. Ayr›ca birden fazla yaz›l›mdan oluflan program paketlerinin birbirleri ya da di¤erleriyle olan uyumluluklar›nda ortaya ç›kabilecek sorunlar›n tümünü haz›rl›k aflamas›nda tesbit edebilmek pek mümkün de¤ildir. *< ‹PUCU > Özellikle kulland›¤›n›z iflletim sistemindeki olas› güvenlik zaaflar›na karfl› tek tek önlem almaya çal›flmak oldukça verimsiz bir çaba olabilir. Bunun için servis paketlerinden faydalanmak daha ak›lc› bir yaklafl›md›r. Windows için sunulan servis paketlerini www.microsoft.com ya da http://windowsupdate.microsoft.com adreslerinde bulabilirsiniz. >>> HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS 149 <<< WINDOWS SERV‹S PAKETLER‹ olmas›d›r. Bir bilgisayar›n her türlü teknik ve multimedya ifllevinden faydalanmak üzere haz›rlanan oyun programlar› genellikle içlerinde pek çok hata da bar›nd›r›rlar. Yamalar genellikle bir program içindeki hatalar› onarman›n yan› s›ra, o programda baz› ayarlamalar yapmak ve kimi zaman küçük te olsa yeni ifllevler eklemek için kullan›l›rlar. Ancak burada önemli bir hususun alt›n› çizmek gerekir. O da her firman›n yaz›l›mlar› için yamalar üretmedi¤idir. Özellikle küçük çapl› yaz›l›mlar üreten firmalar, halen piyasada bulunan ürünleri için yamalar üretmek için zaman ve ifl gücü ay›rmak yerine, o program›n çok daha geliflmifl bir sürümünü piyasaya sürmeyi tercih ederler. Bu seçenek ürünlerini Internet üzerinden oldukça ucuza sunan küçük çapl› firmalar için çok daha caziptir. Ayn› durum Freeware yaz›l›mlar sunan kifli ve kurulufllar için de geçerlidir. Bir yaz›l›m firmas› ürünlerini satmaya devam edebilmek için t›pk› di¤er alanlarda oldu¤u gibi teknik servis ve bak›m sa¤lamak durumundad›r. Bir bilgisayar yaz›l›m›n›n bak›m› ve iyilefltirmesi ifllemi ise bu ifl için tasarlanm›fl küçük çapl› özel programlar›n kullan›lmas›yla sa¤lan›r. Bu küçük programlar yaz›l›m› üreten firmalar taraf›ndan haz›rlan›rlar. Ço¤u zaman bunlar›n amac› yaz›l›mdaki baz› hatalar› düzeltmek ya da küçük yap›sal de¤iflikliklerle genel performans› art›rmakt›r. Bu küçük onar›m programlar› kendi içlerinde ikiye ayr›l›rlar, bunlar "yama" (Patch) ve "servis paketi" (Service Pack) olarak adland›r›l›rlar. Peki ikisi aras›ndaki fark nedir? Öncelikle "yama" tabir edilen programlar sadece tek bir yaz›l›m› güncellemek için haz›rlan›rlar. Mesela piyasaya ç›kan oyun programlar›n›n hemen hepsi için sonradan irili ufakl› pek çok yaman›n ç›kar›lmas› neredeyse gelenek haline gelmifltir. Bunun sebebi yeni oyun yaz›l›mlar›n›n programc›l›k alan›ndaki en geliflmifl, en detayl› programlar haline gelmifl 150 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS I <INFO > Bir servis pakedini bir yamadan ay›ran en önemli unsur, servis paketlerinin çok genifl çapl› de¤ifliklikleri birden fazla program içeren paketler üzerinde yapabilecek kapasitede olmas›d›r. >>> >>> SERV‹S PAKETLER‹ Modern bilgisayarlarda kullan›lan programlar tek bafllar›na zaten yeterince karmafl›kt›rlar, haliyle üzerlerinde düzeltmeler yapacak bir yaman›n haz›rlanmas› da dikkat gerektiren bir husustur. Peki ya hatalar›n› düzeltmeye çal›flt›¤›n›z yaz›l›m asl›nda birden fazla programdan oluflan bir paket ise, o zaman ne yapars›n›z? Windows iflletim sistemi ya da Microsoft taraf›ndan piyasaya sürülen Ofis programlar› gerçekte bir arada çal›flmak üzere tasarlanm›fl bir dizi karmafl›k yaz›l›mdan oluflurlar. Tabii bu durum sadece Microsoft ürünleri de¤il, baflka firmalar›n benzer ürünlerinde de böyledir. Bir iflletim sistemine ya da benzer bir programa ayn› anda pek çok farkl› ifli yapma yetene¤i kazand›rmak için tasar›mda genellikle böyle bir yaklafl›m sergilenir. Tek bir programa ayn› anda pek çok ifli yapt›rmaktansa, her zaman için bu iflleri yapacak alt programlar haz›rlamak ve gerekti¤inde bunlar› ça¤›rmak çok daha iyi bir yöntemdir. Böylece hem sistem kaynaklar›n›n kullan›m› aç›s›ndan daha tutumlu bir yol izlenmifl olur, hem de haz›rlanmas› ve çal›flt›r›lmas› çok daha güç olan tek bir program yazmak gerekmez. Ancak bu tür bir program yap›s› kendi içinde de sorunlar tafl›r. Herfleyden önce alt programlar aras›nda öngörülmemifl çak›flmalar ya da yetersizlikler yaflanabilir. Baz› durumlarda bu çak›flmalar ya da yetersizlikler sistemin genel güvenli¤ini tehlikeye atacak boyutlarda aç›klar verebilir. ‹flte servis paketleri bunlar› onarmak için haz›rlanan büyük çapl› ve karmafl›k yamalard›r. Bir servis paketi sistem içindeki birden fazla program mo- WINDOWS dülü üzerinde de¤ifliklik yapar ve gerekirse bunlara yeni özellikler de kazand›r›r. Servis paketi haz›rlamak genellikle oldukça zor bir ifl oldu¤undan, bunlara yamalar kadar s›k rastlanmaz. Çünkü servis paketleri farkl› program modüllerinde çok say›da de¤ifliklik yapacak, ancak bunu yaparken sistemin genel iflleyiflini bozacak yeni hatalar› meydana getirmekten kaç›nacak biçimde tasarlanmal›d›rlar. Ayr›ca arabirim tasar›m› gibi do¤rudan kullan›c›ya hitap eden konularda köklü de¤ifliklik yapacak servis paketlerinin haz›rlanmas›ndan kaç›n›l›r. Çünkü bu durum kullan›c›n›n al›flm›fl oldu¤u düzenin bozulmas› anlam›na gelecektir. *< ‹PUCU > Burada çeflitli yaz›l›mlar›n servis paketlerini bulabilece¤iniz baz› web adreslerini veriyoruz: Windows CE: www.cewindows.net Corel ürünleri: www.corel.com Microsoft Windows: http://windowsupda te.microsoft.com/ MS Office: http://office.microsoft.com/ >>> HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS 151 <<< SERV‹S PAKETLER‹ Peki servis paketlerini edinmeniz ve bunlar› kurarak olan yaz›l›m›n›z› güncellemeniz ne denli gerekli ya da güvenilirdir? fiüphesiz yaz›l›m firmalar› bu sorulara hiç tereddütsüz olumlu cevaplar vereceklerdir. Ve baz› durumlarda hakl› olduklar› da tart›flmas›z bir gerçektir. Mesela Microsoft taraf›ndan piyasaya sürülen Windows 98 iflletim sisteminin ilk versiyonu pek çok ciddi hata içermekteydi. Her ne kadar hemen ard›ndan piyasaya ç›kan ikinci sürümde bu hatalar›n büyük bir k›sm› onar›ld›ysa da, bu durum ilk sürümü sat›n alm›fl olanlara büyük bir haks›zl›k olaca¤›ndan, ilk sürüm için haz›rlanm›fl bir servis pakedi de derhal kullan›c›lara sunuldu. E¤er ilk sürüm Windows 98 kullan›c›s› iseniz, bu servis paketine ihtiyac›n›z olacakt›r ve bunu kurmak sistemle ilgili pek çok s›k›nt›lar›n›z› giderecektir. Benzer servis paketleri Windows 95 ve NT iflletim sistemleri için de ç›kar›lm›flt›r. Bu servis paketleri daha çok güncelli¤ini yitirmekte olan bu nispeten eski sistemlere kullan›c›lar›n ihtiyaç duydu¤u baz› önemli yenilikler katmak, ayn› zamanda bir hayli fazla olan tasar›m hata- lar›n› düzeltmek için haz›rlanm›flt›r. Mesela Windows NT için ç›kar›lan Service Pack 6 yaz›l›m› yaklafl›k 30 MB büyüklü¤ündedir ve bilinen 600 civar›nda hatay› düzeltmek, ayn› zamanda NT’ye geliflmifl DirectX deste¤i sa¤lamak için haz›rlanm›flt›r. fiüphesiz bu tür servis paketlerinin kurulumu gereklidir, ancak her servis paketi böyle güvenilir de¤ildir. Mesela yine Microsoft taraf›ndan eski Office program paketleri için haz›rlanan servis paketlerinin çeflitli sürümlerle kaydedilen veri dosyalar›n›n okunmas›nda sorunlara yol açt›¤› tespit edilmifl, bunun üzerine kullan›mdan kald›r›lm›fllard›r. Servis paketlerinin baz› sorunlar› çözerken yenilerini yaratmas› al›fl›lmad›k bir durum de¤ildir. Bu yüzden bir servis paketini kurmay› düflünen kullan›c›lar›n öncelikle buna gerçekten ihtiyaç olup olmad›¤›n› sorgulamas› gereklidir. Unutmay›n ki kulland›¤›n›z yaz›l›mlar baflka bilgisayarlarda sorun ç›karabilirken sizin bilgisayar›n›zda gayet düzgün bir biçimde çal›flabilirler. E¤er servis paketinin getirdi¤i düzeltmelere ya da yeniliklere ihtiyac›n›z olmad›¤›n› düflünüyorsan›z, o zaman belki bunlar› kurmamak daha iyi olacakt›r. Çünkü düzgün çal›flan bir sistemi fazla kurcalamak bazen onun iyileflmesine de¤il, bozulmas›na sebep olabilir. >>> WINDOWS *< ‹PUCU > ‹flletim sisteminiz için bir servis paketi kurmay› düflünüyorsan›z, bunun gerekli olup olmad›¤›n› iyice düflünün. Özellikle farkl› dillerdeki sürümler için haz›rlanm›fl servis paketlerini kullanmak size hiç beklemedi¤iniz ek sorunlar getirebilir. 152 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS >>> >>> WORD’DE OTOMAT‹K MET‹N PROJELER WORD’DE OTOMAT‹K MET‹N Bu bölümde Word ile çal›flanlar›n iflini kolaylaflt›racak bir fonksiyonu iflliyoruz. Word ile çok s›k çal›fl›yor ve belirli türlerde belgeler haz›rl›yorsan›z, s›k s›k ayn› cümleleri tekrarlaman›z gerekiyor olabilir. Özellikle dilekçe, rapor ya da mektup türü belgelerde s›k s›k kullan›lan pek çok cümle ve tan›ma rastlamak mümkündür. Word bu türden s›k kullan›lan cümleleri tekrar tekrar yazarak vakit kaybetmenizi önlemek amac›yla "Otomatik Metin" denilen bir fonksiyonla donat›lm›flt›r. Bu fonksiyon belirli harf gruplar›n› yazd›¤›n›z ve atanm›fl tufllara bast›¤›n›zda, önceden kararlaflt›r›lm›fl bir cümlenin imlecin bulundu¤u yere yerlefltirilmesini sa¤lar. Word bu türden önceden tan›mlanm›fl pek çok cümle kal›b›na sahiptir, ancak e¤er isterseniz siz bunlara yenilerini ekleme flans›na sahipsiniz. Ad›m 2: E¤er otomatik metin seçeneklerine kendiniz birfleyler eklemek istiyorsan›z, o zaman "Araçlar" seçene¤i menüsünden "Otomatik Düzelt" fl›kk›na t›klay›n. Dört bölümden oluflan bir diyalog penceresi ekrana gelecektir. Burada bizi ilgilendiren "Otomatik Metin" adl› bölümdür, buraya girin. Bu bölümde öncelikle "‹pucunu Göster" adl› seçene¤i iflaretleyin. Bundan sonra da ekrandaki komut sat›r›ndan kullanmak istedi¤iniz otomatik metinleri yaz›n ve "Ekle" tufluna t›klay›n. Art›k yaz›m esnas›nda o cümlenin ilk harflerini yazd›¤›n›z anda ekranda otomatik metin size sunulacakt›r, bunu yaz› içine yerlefltirmek için Enter tufluna basman›z yeterlidir. Ad›m 1: Öncelikle yaz›m imlecini otomatik metnin yerlefltirilmesini istedi¤iniz noktaya getirin. Ard›ndan yukar›daki araç çubu¤unda bulunan "Ekle" seçene¤i menüsünden "Otomatik Metin" fl›kk›n› bulun. ‹mleci bu fl›k üzerine getirdi¤inizde aç›lacak olan alt menüde pek çok farkl› seçenek bulundu¤unu göreceksiniz. Bunlardan istedi¤iniz herhangi birine t›klad›¤›n›zda yaz›ya yerlefltirilecektir. Ad›m 3: Otomatik metinle olan çal›flmalar›n›z› daha da h›zland›rmak için, "Otomatik Metin" k›sm›ndaki "Araç Çubu¤u" tufluna t›klaman›z yeterlidir. Bu fonksiyonun kontrol paneli araç çubu¤undaki uygun yere yerlefltirilecektir. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER 139 <<< PROJELER WORD’DE OTOMAT‹K MET‹N Ad›m 4: Metin içinde s›kça kulland›¤›n›z terimleri h›zl› bir biçimde otomatik metin kay›tlar›na geçirmenin bir yolu da araç çubu¤undaki seçenekleri kullanmakla mümkün olabilir. Bu sayede ilk dört harfi yaz›lan bir tan›m›n otomatik olarak tamamlanmas›n› sa¤layabilirsiniz. Öncelikle metin içinde bu flekilde tan›mlanacak kelime grubunu seçili hale getirin. Daha sonra otomatik metin araç çubu¤undaki "Yeni" tufluna t›klay›n. Ad›m 5: Bu aflamada ekrana küçük bir pencere gelecektir. Bu pencere içindeki komut sat›r›ndan seçili metin parça›n›n tan›nmas›n› sa¤layacak anahtar harf dizisini girin, sonra da "Tamam" tufluna t›klay›n. Ad›m 6: Otomatik metin fonksiyonu uzun metin parçalar›n› do¤rudan k›sayol tufllar› kullanarak h›zl› bir biçimde metin içine yerlefltirmenize de imkan tan›r. Bunu yapabilmek için öncelikle "Araçlar" seçene¤inden "Özellefltir" fl›kk›na t›klay›n. Ad›m 7: Aç›lacak olan diyalog penceresi içinde "Klavye" adl› tufla t›klay›n, bir pencere daha aç›lacakt›r. Bu pencere içindeki "Kategoriler" k›sm›ndan "Otomatik Metin" fl›kk›n› seçin. Sa¤daki pencereden otomatik metin biçimlerini görebilir, alttaki k›s›mdan ise bunlar için kullanmak istedi¤inizi k›sayol tufllar›n› belirleyebilirsiniz. Tabii bu k›sayollar› akl›n›zda tutman›z gerekecektir. >>> I <INFO > Otomatik metinleriniz için k›sayol tufllar› atarken bunlar›n baflka ifller için önceden atanm›fl olmad›klar›ndan emin olun. ‹lgili diyalog penceresi içinde bununla ilgili bilgileri de bulabilirsiniz. 140 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER >>> >>> INTERNET’TE FOTO⁄RAF ARfi‹VLER‹ INTERNET INTERNET’TE FOTO⁄RAF ARfi‹VLER‹ Bu bölümde Internet üzerinde çeflitli konulardan foto¤raflar sergileyen sitelerin adreslerini veriyoruz. www.photocritique.net Foto¤rafç›l›kla ilgilenenlerin kendi çektikleri resimleri de sergileyebilecekleri bu sitede, aile, portre ya da do¤a bafll›¤› alt›nda toplanm›fl çok say›da çal›flma bulabilmek mümkündür. www.taurusphotography.com Çiçek, do¤a ve peysaj konulu foto¤raflar arayanlar için bu siteyi tavsiye ediyoruz. Resimler kategoriler alt›nda toplanm›fl ve önzileme imkan› sa¤lanm›fl oldu¤undan, arad›¤›n›z› bulmak kolay olacakt›r. www.thresholds.net Meksika oldukça köklü bir geçmifli bulunan, renkli bir ülkedir. Bu ülkeyi ziyaret etmeyi düflünüyor, ya da sadece ilgili foto¤raflara ulaflmak istiyorsan›z, o zaman bu adresi ziyaret ediniz. www.tourphotos.com Çeflitli müzisyen ve müzik gruplar› s›k s›k yerel ya da uluslar aras› turnelere ç›karlar. Bu turnelerle ilgili pek ço¤u daha önce yay›nlanmam›fl foto¤raflar› bu adreste bulabilirsiniz. www.panoshow.com Dijital kameralar›n en ilginç yönlerinden biri de panoramik tabir edilen türden çok genifl aç›l› foto¤raflar çekebilmeleridir. Bu sitede bu türden çok say›da foto¤raf bulabilirsiniz. www.altavista.com/sites/search/simage E¤er belirli bir konuda resim, foto¤raf ya da grafik tasar›m ar›yorsan›z, o zaman bu adreste yer alan arama motoru sayesinde bunu Internet üzerinde aratabilirsiniz. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 275 <<< INTERNET INTERNET’TE FOTO⁄RAF ARfi‹VLER‹ www.fotografim.com ‹nternette yay›n hayat›na henüz bafllamas›na ra¤men genifl kapsaml› Türkçe içeri¤i ile dikkat çeken fotografim.com, Türkiye ve dünya foto¤rafç›l›¤› ile ilgili bir bilgi liman› olmay› hedefliyor. Sitede yo¤un ve güncel haber ak›fl› da mevcut. www.nerve.com Nerve’ün uzun süre www.nerve.de ismi alt›nda Almanca olarak hizmet veren foto¤raf galerisi art›k www.nerve.com ad› alt›nda yay›n hayat›na devam ediyor. Ancak halen ilk zamanki içeri¤inden hiçbir fley kaybetmifl de¤il ve giderek de kapsam› art›yor. desktoppublishing.com/photography.html ‹çerikten çok bafltan afla¤› konuyla ilgili önemli ve büyük sitelere ba¤lant›lar içeren sitede her ba¤lant› için k›sa ama detayl› tan›mlamalar da bulunuyor. Böylece arad›¤›n›za çok daha kolay bir biçimde eriflebiliyorsunuz. www.photodisc.com En eski dijital foto¤raf galerilerinden biri olan PhotoDisc’in kendine özel bir CD format› bile mevcut. Firman›n arflivinde 75.000 özenle bafltan düzenlenmifl foto¤raf ve 160 adet özel bir konuya hitap eden CD seti de bulunuyor. www.tonystone.com Son günlerdeki en popüler foto¤raf arflivlerinden biri olan tonystone, içeri¤indeki güncel ve kaliteli foto¤raflar›n›, her hafta siteye 50 foto¤raf katan 900’e yak›n foto¤rafç›s›na borçlu. Baflar›l› bir arama motoruna da sahip. www.corbis.com Profesyonel ve kiflisel kullan›ma yönelik web’in en genifl resim arflivlerinden biri olan Corbis, dünyan›n ünlü foto¤rafç›lar› ile birlikte çal›fl›yor. Sitede yay›nc›l›kta kullan›lacak kalitede resimlerin yan›s›ra sunumlar için clipart'lar da bulunuyor. www.gettyimages.com Sektöründe lider firmalardan biri olan Gettyimages, 70 milyonun üzerinde resme sahip olan ödüllü koleksiyonu ile 50’den fazla ülke üzerinde hizmet veriyor. Sitede ayr›ca foto¤raflardan baflka k›sa filmler ve sesler de sa¤lan›yor. www.eyewire.com Gerek görünüm gerekse içerik olarak di¤erlerinden tamamen farkl› olan bu sitede sadece foto¤raf galerileri yer alm›yor. Illüstrasyonlar, clipart’lar da ayn› a¤›rl›¤a sahip. Siteyi ziyaret ederseniz mutlaka Heads Up bölümüne bak›n. www.disguast.com Yerli kiflisel foto¤raf siteleri aras›nda genifl kapsam› ve hofl tasar›m› ile dikkat çeken disguast.com'da yer alan foto¤raflar›n ço¤unlu¤u site sahibi taraf›ndan çekilmifl. ‹stanbula ait ilginç foto¤raflar görmek isteyenler için ideal. 276 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET >>> INTERNET FRONTPAGE ‹LE ÇALIfiMAK (7) FRONTPAGE ‹LE ÇALIfiMAK (7) Internet sitenizin düzenli bir yap›da olmas› çok önemlidir. S›k s›k Internet üzerinde gezen ve pek çok web sitesini ziyaret eden bir kullan›c› iseniz, o zaman bir sitede en çok hangi unsurlar›n dikkati çekti¤ini de bilirsiniz. Çok renkli ya da çok dolu bir site tabii ki ilgi çekicidir. Ancak bir web sitesinde çok daha önemli unsurlar da vard›r. Öncelikle düzenli ve ziyaretçiyi yormayan bir arabirim tasarlaman›z gereklidir. E¤er sitenizde neyin nerede oldu¤u ve hangi sayfaya nas›l gidilece¤i aç›kça gösterilmemiflse, ço¤u kullan›c› aramaktan b›k›p bir daha kap›n›z› çalmayabilir. Bunun d›fl›nda hem ziyaretçiler, hem de sunucunuz için önemli olan bir baflka unsur da, web sitenizi oluflturan sayfa ve verilerin do¤ru biçimde haz›rlanm›fl, do¤ru klasörler içinde depolanm›fl olmas›d›r. E¤er bunu yapmazsan›z, sayfalar›n›z yüklenirken pek çok hatan›n oluflmas› mümkündür. S›k s›k hatalarla karfl›lafl›lan ve yüklenmek bilmeyen sayfalar ziyaretçileri kaç›rman›n en kolay yoludur. Ayr›ca çok da¤›n›k bir sayfa yap›s› sunucu hizmeti sa¤layan bilgisayarlar›n ifllemci gücünü de gereksiz yere tüketecektir. Unutmay›n ki bu tür sunucular sizinki gibi binlerce siteyi ayn› anda kullan›c›lara sunmaya çal›flmaktad›r. NAVIGATION BAR Bir web sitesinin pek çok sayfadan meydana geldi¤ini biliyorsunuz. Bu sayfalar hyperlink tabir edilen ba¤lant›larla birbirlerine ba¤lan›rlar. Bir ziyaretçi bu ba¤lant›lar sayesinde siteyi oluflturan sayfalar aras›nda geçifl yapabilir. Ancak bu ba¤lant›lar uygun bir biçimde yerlefltirilmezse kullan›c›n›n onlar› bulmas› zorlaflacakt›r. Bu durumda en iyisi ana sayfaya bir "Navigation Bar" koymakt›r. "Navigation Bar" tüm ba¤lant›lar›n düzenli bir biçimde yer ald›¤› menüye verilen isimdir. Frontpage ile bu türden bir menü oluflturabilmek için öncelikle "Format" seçene¤i alt›ndaki "Shared" fl›kk›ndan sayfay› uygun biçimde bölmeniz gerekir. Bu sayede sayfalar de¤iflirken ana menü k›sm›n›n sabit kalmas›n› sa¤layacaks›n›z. Bundan sonra "Insert" menüsü alt›ndan "Navigation Bar" fl›kk›na t›klay›n. Aç›lacak olan menüden görünümü ve ba¤lant›lar› ayarlayabilirsiniz. *< ‹PUCU > "Navigation Bar Properties" menüsü alt›ndaki "Orientation and Appearance" k›sm›nda bulunan "Buttons" seçene¤i size daha renkli dü¤meler kullanma imkan› sunacakt›r. >>> HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 277 <<< FRONTPAGE ‹LE ÇALIfiMAK (7) KLASÖRLER‹ DÜZENLEMEK Daha önceden de anlatt›¤›m›z gibi, bir web sayfas›n› oluflturan unsurlar veri dosyalar› olarak klasörlerin alt›nda depolan›r, ihtiyaç duyuldukça buradan eriflilerek kullan›l›rlar. Web sayfas›n›n kendisini oluflturan belgeler HTML, sayfalar›n içindeki resimler ise GIF ya da JPG format›ndad›rlar. Bir HTML sayfas› herhangi bir browser yaz›l›m› taraf›ndan okunmaya baflland›¤›nda, sayfan›n içinde yeralmas› gereken resim dosyalar›na da ayr›ca eriflilir. Frontpage web sayfalar›n› olufltururken HTML ve resim dosyalar›n› bir arada kaydeder. Ancak çal›flma kolayl›¤› sa¤lamas› aç›s›ndan bu dosyalar› ayr› klasörlerde depolamak çok daha iyi bir yaklafl›md›r. Fakat bunu do¤rudan klasörler üzerinde yapamazs›n›z, çünkü o zaman klasör dizilimi Frontpage bilgisi haricinde bozulacak, sorunlar ortaya ç›kacakt›r. O yüzden bu de¤ifliklikleri Frontpage içinden yapman›z gerekmektedir. Bunu yapabilmek için "Views" seçene¤i menüsünden "Folders" fl›kk›na t›klay›n ve görüntü modunu klasörleri gösterecek flekilde de¤ifltirin. Bu durumdayken listenin üst k›sm›ndaki sütun bafll›klar›na t›klayarak klasör içindeki unsurlar›n türlere göre listelenmesini sa¤lay›n. Bundan sonra istedi¤iniz dosyalar› seçip bir di¤er klasörün içine tafl›yabilirsiniz. S‹TE ÖZET‹ Bir web sitesi haz›rlarken neyin çal›fl›p, neyin çal›flmad›¤›n› kontrol etmek genellikle pek kolay de¤ildir. Özellikle *< ‹PUCU > Frontpage yard›m›yla klasör yap›lar› üzerinde de¤ifliklikler gerçeklefltirirken gerekirse yeni kalsörler oluflturabilir, ya da eskileri silebilirsiniz. Ancak kullan›lmakta olan veri dosyalar›n› do¤rudan silmenin sayfalar› çal›flamaz hale getirece¤ini unut- >>> may›n. 278 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET HTML dilini kullanarak haz›rlad›¤›n›z büyük bir sitede her unsurun do¤ru çal›fl›p çal›flmad›¤›n› anlamak gerçekten çok zor olabilir. Neyse ki Frontpage bu konuda kullan›c›y› oldukça genifl bir biçimde bilgilendirmek için haz›rlanm›flt›r. Araç çubu¤undaki "Views" seçene¤i menüsünden "Reports" seçene¤ine t›klay›n. Ekrandaki görünüm farkl› bir moda geçecektir. Bu modda iken site hakk›ndaki tüm genel istatistikleri görebilirsiniz. Bu istatistikler size hangi sayfalar›n di¤erlerinden daha yavafl yüklendi¤inden tutun da, hangi sayfalar›n o an geçerli bir ba¤lant›s› bulunmad›¤›na dek pek çok önemli bilgiyi otomatik olarak sunarlar. Buradaki verilere göre sayfalardaki sorunlar› saptamak ve bir çözüm üretmek, her sayfay› tek tek çal›flt›r›p yanl›fll›klar› bulmaya çal›flmaktan daha kolayd›r. >>> INTERNET >>> INTERNET’TE fiAHIS ARAMAK INTERNET INTERNET’TE fiAHIS ARAMAK Internet demek, insan demektir. Günümüzde Internet denince akla pek çok kavram gelebilmektedir. Kimileri taraf›ndan "bilgi otoyolu", kimileri taraf›ndan da "küresel haberleflme a¤›" olarak tan›mlanan Internet, neredeyse do¤aüstü bir kimli¤e büründürülmüfltür. Baz›lar› Internet’i "sanal alem" ad›yla adeta yaflad›¤›m›z dünyadan soyutlam›fl, kafalarda efsanevi bir kavram›n do¤mas›na sebep olmufllard›r. Ancak kim ne derse desin, tüm o kablolara, bilgisayarlara ve içinden ç›k›lmaz gibi görünen yaz›l›m da¤lar›na ra¤men, Internet asl›nda tek bir unsur sayesinde ayakta durmaktad›r, o da insand›r. T›pk› di¤er herfley gibi bu kavram›n içinden de insan› ç›kar›rsan›z, geriye kendi bafl›na pek bir ifle yaramayan bir kabuk kalacakt›r. Çünkü Internet demek asl›ndainsan demektir. Bu dijital haberlefl- me a¤› üzerindeki tüm aktiviteler insanlar taraf›ndan gerçeklefltirilir ve yine insanlar›n yararlanmas› içindir. Sunuculardaki bilgi y›¤›nlar›ndan tutun da her saniye milyonlarcas› aktar›lan e-posta mesajlar›na kadar tüm verileri insanlar girer, insanlar ifller ve insanlar faydalan›r. Bu yüzden Internet ve insan kavram›n› birbirinden ay›rmak mümkün de¤ildir. Ancak Internet üzerinde herhangi bir konudaki bilgiyi aramaya kalkt›¤›n›zda ne denli büyük kolayl›klarla karfl›lafl›yorsan›z, bir kullan›c›y› bulmaya kalkt›¤›n›zda da o denli çok zorlukla karfl›lafl›rs›n›z. Çevrenizdeki di¤er Internet kullan›c›lar›yla olan konuflmalar›n›zda onlara herhangi bir konuda hangi arama motorunu tercih ettiklerini sorun, iyi ya da kötü herkes kendince bir cevap verecektir. Çünkü hemen herkesin tecrübeleri do¤rultusunda bir bilgiyi bulmak için u¤ramay› al›flkanl›k edindikleri arama siteleri mevcuttur. Ancak ifl bir kifliyi Internet üzerinde bulmaya gelince durum de¤iflecektir. Özellikle o kiflinin sadece ad›n› biliyorsan›z ve onunla daha önce herhangi bir biçimde elektronik ortamda haberleflmediyseniz, durum ilk bak›flta umutsuz gibi bile görünebilir. I <INFO > Internet üzerinde baflka bir kullan›c›y› bulmak genellikle en zor ifllerden biridir. Özellikle arad›¤›n›z kifli Internet ortam›yla yeni tan›flm›flsa ve pek s›k u¤rayan bir kullan›c› de¤ilse, onu bulmak neredeyse imkans›z olabilir. >>> HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 279 <<< INTERNET INTERNET’TE fiAHIS ARAMAK vaml›l›kt›r. Yani bir telefon kullan›c›s› ço¤u zaman ayn› numaray› y›llar boyu hiç de¤ifltirmeden kullan›r. Bu da kullan›c› bilgilerini kapsayan veri tabanlar›n›n bir defa haz›rland›ktan sonra çok az bir de¤ifliklikle y›llar boyu güncel kalabilmelerine olanak sa¤lar. Ne var ki benzer bir veri taban›n› Internet kullan›c›lar› için oluflturmak bugün için sadece bir hayalden ibarettir. Bunun en önemli sebebi Internet kullan›c›lar›n›n hepsinin bir e-posta adresi olmamas›d›r. Ayr›ca e-posta adresleri telefon numaralar› gibi belirli bir düzene sahip olmad›klar›ndan, bunlar› belirli bir s›raya koyman›n imkan› da yoktur. Bunun yan› s›ra ço¤u kullan›c›n›n e-posta adresi edinirken verdi¤i bilgiler ya eksik, ya da tamam›yle faydas›zd›r. Bu sebeplerden dolay› eposta adreslerini telefon numaralar› gibi de¤erlendirmek imkans›zd›r. *< Peki Internet’in bu kadar övüldü¤ü, sa¤lad›¤› haberleflme imkanlar›n›n bu denli göklere ç›kar›ld¤› bir zamanda, arad›¤›n›z herhangi bir kullan›c›ya kolayca eriflememenizin anlam› nedir? Bunu anlayabilmek için öncelikle telefon denen haberleflme ayg›t›na bir bakmam›z gerekiyor. Telefon son yüzy›lda giderek yay›lm›fl, günlük yaflam›n vaz geçilmez bir parças› haline gelmifltir. Özellikle son on y›lda gelifltirilen tafl›nabilir haberleflme ayg›tlar›n›n da yard›m›yla, bugün neredeyse dünyan›n herhangi bir noktas›ndan di¤er bir noktas›na eriflebilmek mümkündür. Bir telefon kullan›c›s›n›n bir baflka kullan›c›y› bulmak için tüm bilmesi gereken onun ad›d›r. Telefon flirketleri abonelerini kaydederken ve onlara hat tahsis ederken pek çok özel bilgiyi edinmek zorundad›rlar. Hem iflleyifl koflullar›, hem de yasalar bunu mecbur k›lar. Buna paralel olarak telefon flebekelerini iflleten flirketler ister bas›l› telefon rehberleri, ister bilinmeyen numara servisleri fleklinde, aran›lan kullan›c›lar› kolayca bulmaya imkan sa¤layan veri tabanlar› haz›rlayabilirler. ‹flte bu sayede dünyan›n herhangi bir yerindeki bir kullan›c›y› bulabilmek imkans›z olmaktan ç›kar. Burada rol oynayan en önemli unsur de280 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET ‹PUCU > Çok çaresiz kald›¤›n›z zamanlarda Google web sitesinin oldukça geliflmifl arama motorlar›ndan faydalanmay› deneyebilirsiniz. www.google.com adresinde buunan bu site pek çok konuda arama yapabilen geliflmifl bir meta aray›c›d›r. >>> >>> INTERNET’TE fiAHIS ARAMAK Internet üzerindeki her kullan›c› hakk›nda bilgi içeren bir veri taban› haz›rlamakla ilgili n büyük zorluklardan biri de, "kullan›c›" tabir edilen kiflileri hangi kriterlere göre s›n›fland›raca¤›n›z›n pek belirli olmamas›d›r. Bir telefon kullan›c›s›n›n aksine, bir Internet kullan›c›s›n›n ço¤u zaman belirgin bir profili yoktur. Baz›lar› bütün gününü Internet üzerinde geçirirken, kimileri arada bir ihtiyaçlar› olan bir dosyay› bulmak için Internet ba¤lant›s› yapabilir. Bunun yan› s›ra her Internet kullan›c›s›n›n bir eposta adresi olmak zorunda de¤ildir. Her ne kadar servis sa¤lay›c›lar hemen her zaman ücretsiz bir posta kutusu hizmeti de sa¤l›yor olsalar da, kullan›c›lar›n büyük k›sm› bu adresleri kullanmazlar. Ço¤u kullan›c› ise Yahoo ve benzeri e-posta servislerinden faydalanmay› tercih ederler. Çünkü bunlardan bir adres edinmek oldukça kolayd›r, ayr›ca bilgi formundaki ço¤u bölümü bofl b›rakarak bir noktaya kadar kiflisel gizlilik sa¤lanabilmektedir. Bu adreslerden faydalanan kullan›c›lar›n ço¤u s›k s›k adres de¤ifltirir ve eski adreslerine bir daha bakmazlar. Bu da e-posta adreslerini temel alacak bir veri taban› haz›rlama fikrini en bafl›ndan yarars›z k›lmaktad›r. Internet üzerinde arad›¤›n›z kifliyi bulman›z› zorlaflt›ran sorun tüm kullan›c›lar› içeren bir veri taban›n›n haz›rlanamamas›d›r. Her ne kadar bu yönde çal›flmalar olmuflsa da, bunlar içerik olarak çok k›s›tl› kalm›fllard›r. Mesela Internet’in ilk geliflme y›llar›nda, Internet altyap›s›n›n çal›flmas›ndan sorumlu olan insanlar›n say›s› artmaya bafllad›kça, bu türden bir e-posta adresi veri taban› INTERNET Kiflileri aramak için kullanabilece¤iniz baz› popüler servislerin adresleri: > http://people.yahoo.com: Yahoo kullan›c›lar› aras›nda arama yapar. > www.switchboard.com: ABD içindeki kullan›c› veri tabanlar›nda arama yapar. > www.search.com: Genel maksatl› kifli arama motorudur. > www.whowhere.lycos.com: Bu alandaki en eski sitelerden biridir. > www.celebrity-search.com: Ünlü kiflilere yönelik arama motorudur. oluflturma çal›flmalar› da yap›lm›flt›r. Whois ad›yla an›lan bu servisin amac› sorumlular›n birbirlerini rahatça bulabilmesine imkan sa¤lamakt›r. Ne var ki korkunç bir h›zla artan kullan›c› ve sorumlu say›s› karfl›s›nda Whois servisinin sundu¤u veri taban› çok yöresel ve k›s›tl› kalm›flt›r. Bu sadece bu servisin de¤il, ayn› mant›kla oluflturulmaya çal›fl›lan tüm servislerin ortak sorunudur. Genellikle veri tabanlar› çok yöresel ve birbirleriyle iliflkisiz olmakta, bu da kay›tlar›n güvenilirli¤ine büyük darbe vurmaktad›r. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 281 <<< INTERNET’TE fiAHIS ARAMAK Bir veri taban› oluflturmaktaki en büyük zorluklardan biri de bu konuda kendini ispatlam›fl, güvenilir bir yaz›l›m standard›n›n olmamas›d›r. Internet üzerinde çok farkl› u¤rafllar sergileyen yüzmilyonlarca kullan›c›n›n herbiri hakk›nda detayl› veriler toplamak, ayr›ca bunlar› çok k›sa aral›klarla güncellemek gerçekten de çok zor bir ifltir. Bunun alt›ndan tek bir flirketin kalkabilmesine imkan yoktur, çünkü gereken veri iflleme ve saklama kapasitesi muazzam boyutlardad›r. Bu yüzden bu iflte herkesin birlikte çal›flmas›na imkan sa¤layacak bir protokole ihtiyaç vard›r. Bir dönem ortaya X-500 adl› bir standard ç›km›flsa da, bunu kullanan servisler çok büyük veri iflleme kapasitesi gerektirdi¤ini görerek k›sa zamanda vazgeçmifllerdir. Halen tüm veri toplama ve iflleme ihtiyaçlar›na cevap verebilecek bir protokol mevcut de¤ildir. Tabii ki Internet üzerinde arad›¤›n›z birini sadece e-posta adresini takip ederek bulmak tamamen imkans›z de¤ildir. Bu konuda hizmet veren pek çok site mevcuttur. Ancak bu siteler sadece devaml› olarak kullan›lan, yani aktif durumda bulunan e-posta adresleri ve bunlar›n kullan›c›lar› hakk›nda veri toplayabilmektedirler. S›k s›k adres ya da kullan›c› bilgisi de¤ifltiren kiflilerin izini bu yoldan sürmek bu siteler için pek mümkün de¤ildir. Ancak ço¤u zaman en az›ndan Internet’i ciddi olarak kullanan di¤er kullan›c›lar› bulabilece¤iniz siteler de vard›r. Bunlar genellikle mesaj tahtas› gibi çal›fl›rlar ve bu sitelere u¤rayan kullan›c›lar kendilerini bulmak isteyenler için isim ve eposta adreslerini b›rak›rlar. Bu sitelerin bir özelli¤i de portallar arac›l›¤› ile uluslar aras› arama motorlar›na ba¤lanarak depolad›klar› verileri bunlar›n hizmetine sunabilmeleridir. Mesela merkezi Almanya’da bulunan MESA metaservis bu türden tüm sitelere istek göndererek arama yapt›rabilmektedir. MESA’y› ziyaret etmek 282 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET için mesa.rrzn.uni-hannover.de adresine gitmeniz yeterlidir. Bugün için arad›¤›n›z kifliyi Internet üzerinde an›nda bulman›za imkan sa¤layacak bir teknoloji maalesef mevcut de¤ildir. Ancak gelecekte daha da fazla insan›n Internet kullan›m›na geçmesiyle birlikte bu bu duruma bir çare bulmak için daha derin çal›flmalar›n yap›lmas› kaç›n›lmaz olacakt›r. >>> INTERNET >>> MULTIMEDIA VE E⁄LENCE YEN‹ D‹J‹TAL KAMERALAR YEN‹ D‹J‹TAL KAMERALAR Dijital kameralar inan›lmaz h›zla geliflen teknolojiye en iyi örneklerden biridir. Bundan bir, bir buçuk y›l öncesine kadar dijital kameralar elektronik pazar›n›n yeni "pahal› oyuncaklar›" konumundayd›lar. Klasik türden video kameralar›n en iyilerinden bile daha pahal› olan bu ayg›tlar ço¤u tüketici taraf›ndan afl›r› pahal› bulunuyorlard›. Fiyatlar› birkaç bin USD seviyesinde gezinen bu ayg›tlar› almak ve kullanmak ancak paras› bol, her ç›kan yenili¤e ilk at›lan s›n›rl› say›daki tüketicinin harc› olarak görülüyordu. Ancak aradan geçen k›sa zamanda pek çok fley de¤iflti ve yeni nesil dijital kameralar her aç›dan öncekilerle k›yaslanamayacak kadar iyi tasar›mlar olarak pazardaki yerlerini almaya bafllad›lar.Herfleyden önce bu yeni nesil kameralar›n fiyatlar› çok ciddi biçimde düflmüfl, çok daha geliflmifl olan yeni modeller öncekilerin neredeyse yar›s› fiyat›na tüketiciye sunulmaya bafllam›flt›. Gerçekten de bugün iyi bir marka taraf›ndan üretilen oldukça kaliteli bir dijital kameray›, çok yüksek kaliteli klasik tür video kameralarla ayn› fiyata alabilmek mümkündür. Tabii çok ucuz ve nispe- ten basit modeller de bulunmaktad›r, bunlar›n aras›ndan seçim yapmak tüketiciye kalm›flt›r. Yeni nesil dijital kameralardaki en önemli geliflmelerden biri kay›t süresinin eskiye oranla çok daha uzat›lm›fl olmas›d›r. Eski modellerde yaklafl›k 80 dakikal›k kay›t imkan› sa¤layan Digital Video kasetlerinin üzerine bu sürenin en fazla iki kat› kadar süreyle kay›t yap›labiliyordu. Bugün ise bu süreler 3 hatta 4 kat›na kadar yükseltilmifltir. Burada iflin püf noktas› kay›t kalitesinden bir miktar feragat ederek ayn› uzunlukta bant›n üzerine daha fazla veri depolamakt›r. Tabii kay›t kalitesinin düflmesi baz› durumlarda tercih edilmeyebilir, ancak en düflük kalitede bile görüntü yine de çok fazla bir kay›p olmadan al›nabilmektedir. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE 117 <<< YEN‹ D‹J‹TAL KAMERALAR Tabii kaset üzerine yap›labilen azami kay›t süresinin art›r›lmas› tek bafl›na bir fley ifade etmez. Özellikle 4 saat kay›t yapabiliyorsan›z, ancak kameran›z›n bataryas› 2 saat içinde tükeniyorsa bu durum çok can s›k›c› olabilir. Nitekim eski nesil kameralar aras›nda bataryas› 2 saatten fazla dayanabilen pek az model vard›. Ço¤u zaman kullan›c›lar yanlar›na fazladan birkaç batarya almak zorunda kal›yorlard›. Yeni kameralarda ise batarya dayanma süresi rahatl›kla 3-4 saat yetecek seviyeye ç›kar›lm›flt›r ki bu da iki kat› bir art›fl demektir. Hatta bunu da yetersiz bulan kullan›c›lar›n piyasadan kameralar› için özel olarak gelifltirilmifl bataryalar› edinebilmesi mümkündür. Bu tür bataryalar 10 saati aflabilen sürelerle dayanabilmektedirler, ancak maliyetleri biraz yüksek oldu¤undan henüz standard donan›m olarak kullan›lmamaktad›rlar. Yeni nesil dijital kameralarda çok s›k rastlanan bir baflka yenilik ise oldukça büyük çapl› özel LCD ekranlar›n bu ayg›tlarda kullan›lmaya bafllanm›fl olmas›d›r. Bu ekranlar hem film çekerken, hem de çekilen filmleri an›nda izlerken kullan›c›ya büyük kolayl›k sa¤larlar. Bu ayg›tlara kazand›r›lan bir baflka yetenek ise hem video kamera, hem de dijital foto¤raf makinesi olarak kullan›labilmeleridir. Ön- ceden de bu özelli¤e sahip baz› modeller üretilmiflse de, bunlar› PC’ye ba¤lamak ve çekilen resimleri h›zl› bir biçimde aktarmak ço¤u zaman oldukça karmafl›k bir çabay› gerektiriyordu. Yeni kameralar ise do¤rudan resimlerin üzerine kaydedildi¤i ve özel bir PC adaptörü kullanan mini haf›za modüllerine sahip olacak biçimde tasarlanmaktad›rlar. Hatta baz› modellerde s›n›rl› bir alanda da olsa PC’lerle kablosuz iletiflimi sa¤layan Bluetooth ve benzeri teknolojilerin kullan›lmas› gündemdedir. Son olarak bahsetmek istedi¤imiz bir di¤er geliflme ise dijital kameralar›n art›k oldukça geliflmifl veri iflleme kapasitelerine sahip biçimde tasarlan›yor olduklar›d›r. Özellikle üst seviye modeller kendi içlerinde adeta birer film stüdyosu kadar yeteneklidirler. Çekilen görüntüleri rötufllamak, montajlamak, üzerlerin çeflitli özel efektler ifllemek gibi fonksiyonlar bu kameralar›n standard özellikleri haline gelmifltir. Tabii eskiye oranla görüntü kalitesindeki art›fltan da bahsetmeden geçilemez. Daha yüksek çözünürlüklü ve netlikte dijital görüntüler alabilen bu yeni cihazlar rahatl›kla kendi filmlerinizi çekebilece¤iniz denli baflar›l› ürünlerdir. >>> MULTIMEDIA VE E⁄LENCE I <INFO > Özellikle güçlü bir PC sahibi olan ve filmcilikle ilgilenen kullan›c›lar aç›s›ndan, dijital kamera pazar›ndaki geliflmeler oldukça umut vericidir. Yeni kameralar hem fiyat, hem de performans aç›s›ndan eskilerinden çok daha üstün tasar›mlard›r. >>> 118 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE >>> ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (20) PÜF NOKTASI ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (20) BA⁄LANTI SÜRAT‹N‹ GÖZLEMEK Internet üzerinde gezinirken ba¤lant›n›z›n genel seyrini takip etmek isteyebilirsiniz. Özellikle modemle ba¤lanan kullan›c›lar için ba¤lant›n›n çok yavafl oldu¤u durumlarda bilgisayar› yeniden bafllat›p tekrar ba¤lanmak, ya da ayn› servis sa¤lay›c›n›n baflka bir eriflim numaras›ndan ba¤lanmak olumlu sonuçlar verebilmektedir. Ancak ba¤lant› h›z›n› na›l gözlemleyebilir, buna nas›l karar verebilirsiniz? Bu asl›nda çok kolayd›r, Windows içinde yer alan "Sistem Monitörü" adl› uygulama size bu konuda yard›mc› olabilir. Bu uygulamadan daha önce de bahsetmifl oldu¤umuzu hat›rlayacaks›n›z. Öncelikle "Bafllat" tuflu menüsünden "Programlar/Donat›lar/Sistem Araçlar›/Sistem Monitörü" yolunu izleyerek uygulamay› çal›flt›r›n. Bundan sonra uygulama penceresindeki "Düzen" seçene¤i menüsünden "Ö¤e Kald›r" komutunu kullanarak tüm unsurlar› temizleyin. Bundan sonra ayn› seçenek alt›ndaki "Ö¤e Ekle" komutuyla ilgili diyalog penceresini aç›n. Burada sol pencereden "Dial-Up Adapter", sa¤ pencereden ise buna ba¤l› olan "Bayt Aktar›m/Saniye" ve "Bayt Al›nan/Saniye" seçeneklerine s›ras›yla t›klay›n, ifllemi onaylay›n. Art›k Sistem Monitörü size çeflitli grafikler yard›m›yla her an ald›¤›n›z ve gönderdi¤iniz veri miktar›n› gösterecektir. Ancak bu uygulaman›n da sistem kaynaklar›n› bir miktar harcad›¤›n› unutmay›n, özellikle yavafl bir bilgisayarda bunun kullan›lmas› ifllemlerinizi yavafllatabilir. TAR‹H VE SAAT Asl›nda ço¤u kullan›c›n›n bu küçük özelli¤i bildi¤ine eminiz, ancak gözden kaç›rm›fl olman›z ihtimaline karfl› tekrar vurgulamakta fayda var. Windows masaüstüne çal›fl›rken günün tarihini ö¤renmek için tüm yapman›z gereken, imleci ekran›n alt sa¤ kenar›ndaki saat göstergesinin üzerine getirip bir saniye kadar tutmakt›r. Günün tarihi otomatik olarak görüntülenecektir. surlardan biri sabit disk üzerindeki verilerin düzgün ve hatas›z depolanm›fl olmas›d›r. Bunu garantilemek için periyodik olarak ScanDisk ve Disk Birlefltiricisi uygulamalar›n› çal›flt›rmakta fayda vard›r. Ancak her seferinde bunlar› çal›flt›rmak için bir sürü menüden geçmek yerine, e¤er isterseniz tek bir t›klamayla bu ifllemlerin yap›lmas›n› sa¤layabilirsiniz. TEK TUfiLA BAKIM Windows iflletim sistemi kullan›c›lar› bilgisayarlar›ndan her zaman için iyi bir performans almak istiyorlarsa, ona gereken özeni göstermeyi de bir al›flkanl›k haline getirmelidirler. Windows performans›n› etkileyen en önemli un- HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PÜF NOKTASI 47 <<< ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (19) Bunun için öncelikle C: sabit diskinin temel klasör seviyesinde Notepad ile bir metin belgesi aç›n. Bu belgenin içine afla¤›daki komut sat›rlar›n› aynen girin: uygulamay› çal›flt›rmak için tüm yapman›z gereken masaüstünde duran k›sayol simgesine çift t›klamak olacakt›r. ‹fllemler otomatik olarak yap›lacakt›r. START /W C:\WINDOWS\SCANDSKW.EXE /A /N START /W C:\WINDOWS\DEFRAG.EXE /ALL /F /NOPROMPT Ard›ndan bu belgeyi "Bak›m.bat" ad›yla kaydedin ve Notepad uygulamas›n› kapat›n. Bundan sonra bu belgeyi bulundu¤u konumdan Windows masaüstüne do¤ru YÜKLEME UYARISI Internet Explorer ile çal›fl›rken bazen bir web sitesinden bilgisayar›n›za dosya yüklemesi yapmak isteyebilirsiniz. Yükleme süresinin birkaç dakikay› aflt›¤› durumlarda ço¤u kullan›c› baflka bir iflle ilgilenmek isteyebilir. Ancak siz baflka bir program› çal›flt›r›rken arka planda devam eden yükleme tamamland›¤›nda, In- sa¤ tuflla sürükleyip b›rak›n, aç›lan menüden k›sayol seçene¤ini seçin. Böylece masaüstüne oluflturdu¤unuz k›sayolun üzerine tekrar sa¤ tuflla t›klay›n, aç›lan menüden "özellikler" fl›kk›n› seçin. Aç›lacak olan diyalog penceresinden "Program" k›sm›na girip, buradaki "Ç›k›flta Kapat" seçene¤ini seçili hale getirin. Bundan sonra sabit disk üzerine bu iki ternet Explorer bir uyar› penceresi açarak sizi uyaracakt›r. Bu durum çal›flt›rmakta oldu¤unuz uygulaman›n masaüstüne geri düflmesine ya da benzer hatalara sebep olabilece¤inden, bu uyar› seçene¤ini devre d›fl› b›rakmak isteyebilirsiniz. Bunu yapabilmek için Internet Explorer araç çubu¤unda bulunan "Araçlar" seçene¤i menüsünden "Internet Seçenek- 48 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PÜF NOKTASI leri" fl›kk›na t›klay›n. Aç›lan pencerede "Geliflmifl" bölümüne girin ve buradaki listenin en altlar›nda bulunan "Yükleme bitti¤inde uyar" fl›kk›n› devre d›fl› b›rak›n. Ard›ndan "Uygula" ve "Tamam" tufllar›na t›klay›p ifllemi onaylay›n. Art›k uyar› mesaj› görüntülenmeyecektir. OF‹S YAMASI Bu ipucumuz daha çok MS Ofis pakedi kullan›c›lar›n› ilgilendiriyor. MS Ofis program pakedinde bulunan bir yaz›l›m hatas› yüzünden bilgisayar›n›zdaki tüm verileri kaybetme ihtimaliniz oldu¤unu biliyor muydunuz? Bu hata do¤rudan programlar›n çal›flmas›n› etkilemiyor, ekrana bir mesaj ç›karm›yor. Bu hatan›n tüm yapt›¤› MS Ofis pakedinin çal›flt›r›lmas› esnas›nda Windows güvenlik sisteminde bir aç›k ortaya ç›kmas›n› sa¤lamak. Bu aç›k sayesinde bilgisayar›n›za yükledi¤iniz XLS ya da PPS türü dosyalar›n içinde olmas› muhtemel makro virüsleri kendilerini hiçbir uyar›da bulunmadan çal›flt›rma imkan›na kavufluyorlar. Pek çok türü olan makro virüsleri oldukça zararl› ve kaç›n›lmas› gereken bir tehlike. Bunu önlemek için tüm yapman›z gereken Microsoft firmas› taraf›ndan Ofis program paketleri için haz›rlanm›fl olan yamalar› bilgisayar›n›za indirip kurmakt›r. >>> PÜF NOKTASI