1 2 3 4 A
Transkript
1 2 3 4 A
Önsöz İçindekiler SIPROTEC Giriş Fonksiyonlar Diferansiyel Koruma 7UT6x Montaj ve Devreye Alma Teknik Veriler V4.60 Kullanım Kılavuzu Ek Kaynakça Terimler Sözlüğü Dizin C53000-G115A-C230-1 1 2 3 4 A Not Emniyetiniz için, Önsöz’de yer alan talimat ve uyarılara uyunuz. Sorumluluk reddi Telif hakkı Bu kullanım kılavuzunun içeriği, açıklanan yazılım ve donanıma uygunluğu yönünden kontrol edilmiştir. Bununla birlikte, açıklamalarda sapmalar tamamen ortadan kaldırılamaz, bundan dolayı verilen bilgilerdeki hata veya eksiklikler konusunda herhangi bir sorumluluk kabul edilemez. Telif hakkı© Siemens AG 2011. Tüm hakları saklıdır. Bu kullanım kılavuzundaki bilgiler düzenli olarak gözden geçirilmekte olup, gerekli düzeltmeler ileriki baskılara dahil edilecektir. Kullanım kılavuzunda karşılaşacağınız bu tür hataları yapacağınız düzeltmelerle bize bildirmenizi rica ederiz. Siemens’in açık müsaadesi olmadan, bu belgenin yayınlanması, kopyalanması, içeriğinin aktarılması veya değerlendirilmesi yasaktır. Bu kuralları ihlal edenler, oluşacak zararların tazmini ile yükümlüdürler. Özellikle patent başvurusu veya marka tescili maksadıyla, tüm hakları saklıdır. Tescilli markalar Çıkış tarih 02.2011 SIPROTEC, SINAUT, SICAM ve DIGSI, SIEMENS AG’nin tescilli markalarıdır. Bu kullanım kılavuzundaki diğer ad ve gösterimler, üçüncü şahıslarca kendi amaçları doğrultusunda kullanılması durumunda ünvan sahibinin haklarını ihlal edebilecek ticari markalar olabilir. Siemens Aktiengesellschaft Sipariş No.: C53000-G115A-C230-1 Herhangi bir bildirimde bulunmaksızın teknik düzeltmeler/iyileştirmeler yapma hakkımız saklıdır. Belge sürümü V4.00.02 Önsöz Bu kullanım kılavuzunun amacı Bu kullanım kılavuzu, 7UT6x cihazlarının fonksiyonlarını, çalışmasını, montajını ve devreye alınmasını açıklamaktadır. Özellikle, aşağıdakileri bulabilirsiniz: • Cihaz konfigürasyonu konusunda bilgiler ve cihaz işlevleri ve ayarlarının açıklaması → Bölüm 2; • Montaj ve devreye alma talimatları → Bölüm 3; • Teknik Verilerin derlenmesi → Bölüm 4; • İleri düzeydeki kullanıcılar için en önemli verilerin derlenmesi → Ek A. SIPROTEC 4 cihazlarının tasarımı, konfigürasyonu ve çalışması hakkında genel bilgiler SIPROTEC 4 Sistem Tanımlamasında sunulmuştur /1/. Hedef kitle Koruma mühendisleri, devreye alma mühendisleri, koruma, otomasyon ve kontrol aygıtlarının ayar, kontrol ve işletmesinden sorumlu personel ve elektrik tesisleri ve enerji santrallerinde çalışan işletme personeli. Uygulanabilirlik Bu kullanım kılavuzu, SIPROTEC 4 Diferansiyel Koruma 7UT6x; Firmware sürümü V4.60'dan itibaren geçerlidir. Uygunluk Bildirimi Bu ürün, Avrupa Topluluğu Konseyi’nce üye ülkelerin elektromanyetik uyumluluk ile ilgili kanunları dikkate alınarak hazırlanan direktif (EMC Konsey Yönerge 2004/108/EG) ve yine elektrik cihazlarının belli gerilim sınırları içerisinde kullanımına ilişkin yönergeye (Alçakgerilim Yönerge 2006/95/EG) uygunluk arz etmektedir. Bu uygunluk, Siemens AG tarafından Konsey Direktiflerine göre, EMC direktifi için genel standartlar EN 61000-6-2 ve EN 61000-6-4 ve alçak-gerilim direktifi için EN 60255-27 standardı doğrultusunda yapmış olduğu testlerle kanıtlanmıştır. Bu ürün endüstriyel kullanım için tasarlanmış ve üretilmiştir. Bu ürün IEC 60255 serisi uluslar arası standartlara ve VDE 0435 Alman standardına uygun olarak tasarlanmıştır. Bu ürün, Teknik Verilere göre UL-sertifikalıdır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 3 Önsöz Ek destek SIPROTEC 4 Sistemi konusunda fazla bilgi edinmek veya kılavuzda yeterince ele alınmayan sorunlar ortaya çıkması halinde, yerel Siemens yetkili bayisine müracaat ediniz. Eğitim Kursları Bireysel kurs programları, Eğitim Katalogundan temin edilebilir veya sorular Nürnberg’deki eğitim merkezimize yönlendirilebilir. Lütfen Siemens bayisi ile temasa geçiniz. Güvenliğiniz için talimatlar Özel işletim koşulları ilave tedbirler gerektirdiğinden, bu kullanım kılavuzu cihazın (modül, aygıt) işletmesi için gerekli tüm emniyet tedbirlerinin tam bir dizinini içermez. Ancak, kişisel güvenlik maksatlarıyla ve maddi hasardan kaçınmak üzere dikkat edilmesi gerekli önemli bilgiler içerir. Bir İkaz Üçgeni ile ve tehlike derecesine göre vurgulanmış bilgiler aşağıdaki şekilde gösterilir: TEHLİKE Gerekli tedbirlerin alınmamasının, ölüm, ciddi kişisel yaralanma veya önemli maddi hasarlara yol açacağını bildirir. UYARI Gerekli tedbirlerin alınmamasının, ölüm, ciddi kişisel yaralanma veya önemli maddi hasarlara yol açabileceğini gösterir. Dikkat! Gerekli önlemlerin alınmamasının; hafif kişisel yaralanmalar veya maddi hasara yol açabileceğini bildirir. Bu, genellikle cihaz üzerinde veya cihazın kendisinde olabilecek hasarlara uygulanır. Not Cihaz hakkında bilgi vermek ve vurgulanması gerekli olan kullanım yönergesinin ilgili kısmını belirtmek için kullanılır. UYARI İşletme sırasında cihazda tehlikeli gerilimler mevcuttur. Bu nedenle, güvenlik önlemlerinin göz ardı edilmesi, ölüme, personel yaralanmalarına veya teçhizatın zarar görmesine sebep olabilir. Sadece uzman personel bu cihaz üzerinde çalışabilir. Bu personel ayrıca koruma teçhizatı için uygulanabilir tüm güvenlik talimatlarıyla birlikte bu kullanım kılavuzundaki tüm uyarılara ve güvenlik bildirimlerine tamamen aşina olmalıdır. Cihazın başarılı ve güvenli biçimde çalışması, taşıma, depolama, montaj ve kurma işlemlerinin uygun şekilde yapılmasına ve bu kullanım kılavuzundaki tüm uyarıların ve ipuçlarının gözetilmesine bağlıdır. Özellikle bir yüksek-gerilim ortamında çalışma için gerekli genel montaj ve güvenlik talimatları (örneğin DIN, VDE, EN, IEC veya ulusal ve uluslar arası standartlara) önemlidir. Bunların gözetilmesi gerekmektedir. 4 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Önsöz Tanım KALİFİYE PERSONEL Bu kullanım kılavuzunda açıklanan cihazın (modül, aygıt) devreye alma işlemleri ve işletmesi ancak güvenlik konularına tam olarak aşina, nitelikli personel tarafından gerçekleştirilebilir. • Bu kılavuzda belirtilen teknik emniyet bilgileri bakımından nitelikli personel, cihazları, sistemleri ve elektrik devrelerini emniyet standartlarına uygun olarak devreye alma, aktif hale getirme, topraklama ve atamaya yetkili kişilerdir. • Cihazların ve sistemlerin anahtarlanması, topraklanması ve görevlendirilmesi için eğitim ve öğretim (veya diğer özellikler) • İlk yardımı yapmaya yetkili mi, gerekli eğitimi almış mı? Basım ve sembol gösterimleri Cihazdan alınacak veya cihaza gönderilecek hazır bilgileri metin akışında göstermek için, aşağıdaki metin formatları kullanılmıştır: Parametre adları Cihaz göstergesi veya kişisel bir bilgisayar ekranında (işletim yazılımı DIGSI ile) kelimesi kelimesine görüntülenen yapılandırma veya işlev parametreleri göstericileri, sabit aralıklı kalın harf tipinde gösterilir. Bu, menü başlıkları için de geçerlidir. 1234A Parametre adresleri parametre adları şeklinde görüntülenir. Parametre adreslerinin genel tabloları, eğer parametre sadece Ek Ayarlar Ekranı seçeneği ile DIGSI’de ayarlanabiliyorsa, A, son ekini içerir. Parametre seçenekleri Cihaz göstergesi veya kişisel bir bilgisayar ekranında (işletim yazılımı DIGSI ile) kelimesi kelimesine görüntülenen metin parametrelerinin mümkün olan ayarları, ilave olarak italik formatında yazılır. Bu, menü seçenekleri için de geçerlidir. „Mesajlar“ Röle çıkışı olabilen ya da diğer aygıtlar veya şalt cihazı tarafından ihtiyaç duyulan bilgi göstericiler, tırnak içerisinde ve eş aralıklı tipte gösterilir. Gösterici tipi resimden açıkça anlaşılabiliyorsa, çizim ve tablolarda sapmalara müsaade edilebilir. Çizimlerde aşağıdaki semboller kullanılmıştır: Aygıt-dahili mantıksal giriş sinyali Aygıt-dahili mantıksal çıkış sinyali Bir analog büyüklüğün dahili giriş sinyali fonksiyon numarasıyla harici ikili giriş sinyali (ikili giriş, giriş bildirimi) fonksiyon numaralı harici çıkış sinyali (bir değer bildirimi örneği) Giriş sinyali olarak kullanılan numaralı harici ikili çıkış sinyali (Aygıt bildirimi) 1234 adres numarası ve ON (AÇIK) ve OFF (KAPALI) mümkün olan ayar seçeneklerine sahip, FONKSIYON (İŞLEV) olarak atanmış bir parametre anahtarı örneği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 5 Önsöz Bunlardan başka; IEC 60617-12 ve IEC 60617-13 ve benzeri standartlara göre grafik sembolleri kullanılmıştır. En çok kullanılan sembollerden bazıları aşağıda listelenmiştir: Bir analog büyüklüğün giriş sinyali AND (VE) kapısı OR (VEYA) kapısı D-YA (dışlayıcı VEYA) kapısı (değerlik karşıtı): Girişlerden yalnızca biri etkin olduğunda çıkış etkindir Çakışma kapısı (eşdeğerlik): Girişlerin her ikisi aynı anda etkin ya da etkin değilse çıkış etkindir Yukarısı pozitif, aşağısı negatif kenarlı dinamik girişler (kenar tetiklemeli) Birkaç analog giriş sinyalinden bir analog çıkış sinyalinin oluşturulması Ayar adresi ve parametre göstericili (adı) sınır (eşik) kademesi Ayar adresi ve parametre göstericili (adı) zamanlayıcı T (çalışma gecikmesi, ayarlanabilir zaman örneği) Zamanlayıcı (T bırakma gecikmesi, ayarlanamaz zaman örneği) Dinamik tetiklemeli darbe (impuls) zamanlayıcı T [monoflop (tek durumlu) Ayar girişi (S), resetleme girişi (R), çıkış (Q) ve ters çevrilmiş çıkışa (Q) sahip statik bellek (RS-iki durumlu) ■ 6 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Içindekiler 1 2 Giriş . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 1.1 Cihazın Genel Çalışması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16 1.2 Uygulama Kapsamı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19 1.3 Özellikler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21 Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29 2.1 Genel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 2.1.1 2.1.1.1 2.1.1.2 2.1.1.3 Cihaz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31 Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32 2.1.2 2.1.2.1 2.1.2.2 2.1.2.3 EN100 Modülü 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33 Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33 2.1.3 2.1.3.1 2.1.3.2 Fonksiyon Kapsamının Konfigürasyonu (Biçimlendirilmesi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34 Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40 2.1.4 2.1.4.1 2.1.4.2 2.1.4.3 2.1.4.4 2.1.4.5 2.1.4.6 Güç Sistemi Verileri 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43 Korunan Nesnenin Topolojisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43 Genel Sistem Verileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59 Koruma Fonksiyonlarının Ölçme Noktalarına/Taraflara Atanması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73 Kesici Verileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89 2.1.5 2.1.5.1 2.1.5.2 2.1.5.3 2.1.5.4 Parametre Grupları Değiştirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90 Ayar Grupları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90 Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .91 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .91 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .91 2.1.6 2.1.6.1 2.1.6.2 2.1.6.3 Güç Sistemi Verileri 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92 Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .97 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 7 Içindekiler 2.2 2.2.1 Diferansiyel Korumanın Çalışma Yöntemi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 2.2.2 Transformatörler için Diferansiyel Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 2.2.3 Generatörler, Motorlar ve Seri Reaktörler için Diferansiyel Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 2.2.4 Şönt Reaktörler için Diferansiyel Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 2.2.5 Mini-Baralar ve Kısa Hatlar için Diferansiyel Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 2.2.6 Baralar için 1- Fazlı Diferansiyel Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 2.2.7 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 2.2.8 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 2.2.9 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 2.3 Sınırlandırılmış Toprak Arızası Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 2.3.1 Uygulama Örnekleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 2.3.2 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 2.3.3 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143 2.3.4 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 2.3.5 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 2.4.1 2.4.1.1 2.4.1.2 2.4.1.3 2.4.1.4 2.4.1.5 2.4.1.6 Genel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 Sabit Zamanlı Aşırı Akım Koruma (DMT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 Ters Zamanlı Aşırı Akım Koruma (IDMT). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 Elle Kapama Modu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154 Dinamik Soğuk Yük Başlatma Fonksiyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154 Demeraj Tutuculuğu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 Ters Kilitleme Tertibiyle Hızlı Bara Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 2.4.2 2.4.2.1 2.4.2.2 2.4.2.3 Faz Akımları için Zamanlı Aşırı Akım Koruma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 2.4.3 2.4.3.1 2.4.3.2 2.4.3.3 Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172 Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 2.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 2.5.1 Genel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 2.5.2 Sabit Zamanlı Aşırı Akım Koruma (DMT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176 2.5.3 Ters Zamanlı Aşırı Akım Koruma (IDMT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 2.5.4 Elle Kapama Modu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 2.5.5 Dinamik Soğuk Yük Başlatma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 2.5.6 Demeraj Tutuculuğu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 2.5.7 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 2.5.8 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 2.5.9 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 2.6 8 Diferansiyel Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Zamanlı Aşırı Akım Koruma için Dinamik Soğuk Yük Başlatma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 2.6.1 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 2.6.2 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 2.6.3 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 2.6.4 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Içindekiler 2.7 Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .193 2.7.1 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .193 2.7.2 Yüksek Empedans-Diferansiyel Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .195 2.7.3 Tank Kaçağı Koruması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .197 2.7.4 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .198 2.7.5 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .202 2.7.6 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .203 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .204 2.8.1 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .204 2.8.2 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 2.8.3 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .217 2.8.4 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .218 2.9 Termal (Isıl) Aşırı Yük Koruma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .219 2.9.1 Genel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .219 2.9.2 Termal Benzetimli Aşırı Yük Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .219 2.9.3 Ortam sıcaklığı etkisiyle termal benzetimli aşırı yük koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .222 2.9.4 Göreceli Yaşlanmanın Tespitiyle Sıcak-Nokta Hesaplaması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .223 2.9.5 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .225 2.9.6 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .230 2.9.7 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .231 2.10 Aşırı Yük Koruma için Thermobox'lar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .232 2.10.1 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .232 2.10.2 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .232 2.10.3 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .233 2.10.4 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .237 2.11 2.11.1 Aşırı Uyartım Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .239 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .239 2.11.2 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .241 2.11.3 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .244 2.11.4 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .244 2.12 Ters Güç Koruma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .245 2.12.1 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .245 2.12.2 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .247 2.12.3 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .249 2.12.4 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .249 2.13 İleri Güç Denetimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .250 2.13.1 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .250 2.13.2 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .252 2.13.3 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .254 2.13.4 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .254 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 9 Içindekiler 2.14 2.14.1 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255 2.14.2 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 2.14.3 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 2.14.4 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 2.15 Aşırı Gerilim Koruma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258 2.15.1 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259 2.15.2 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 2.15.3 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261 2.15.4 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261 2.16 Frekans Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262 2.16.1 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262 2.16.2 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 2.16.3 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266 2.16.4 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267 2.17 Kesici Arıza Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268 2.17.1 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268 2.17.2 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272 2.17.3 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275 2.17.4 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275 2.18 Harici Açma Komutları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276 2.18.1 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276 2.18.2 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277 2.18.3 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277 2.18.4 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278 2.19 10 Düşük Gerilim Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255 İzleme Fonksiyonları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279 2.19.1 2.19.1.1 2.19.1.2 2.19.1.3 2.19.1.4 2.19.1.5 2.19.1.6 Ölçüm değeri izlemeleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279 Donanım-İzleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279 Yazılım İzleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280 Ölçülen Büyüklükleri İzleme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 2.19.2 2.19.2.1 2.19.2.2 2.19.2.3 2.19.2.4 Açma Devresi Denetimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287 Fonksiyon Tanımı. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290 Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290 2.19.3 2.19.3.1 2.19.3.2 2.19.3.3 2.19.3.4 Denetimler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291 Kopuk iletken-Tanıma, Sigorta Arızası İzleme (Fuse Failure Monitor). . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297 2.19.4 2.19.4.1 Cihazın Arıza Reaksiyonları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299 En önemli denetim fonksiyonlarının özeti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299 2.19.5 Parametreleme hatası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Içindekiler 2.20 Fonksiyon Denetimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .301 2.20.1 2.20.1.1 Tüm Cihaz için Başlatma Mantığı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .301 Genel Başlatma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .301 2.20.2 2.20.2.1 Tüm Cihaz için Açma Mantığı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .302 Genel Açma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .302 2.21 Ölçme Noktaları Etkinleştirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .304 2.21.1 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .304 2.21.2 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .306 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .307 2.22.1 2.22.1.1 2.22.1.2 2.22.1.3 2.22.1.4 2.22.1.5 2.22.1.6 Mesajların İşlenmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .307 Genel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .307 İşletme Bildirimleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .309 Arıza Durumu Bildirimleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .309 Ani/Doğal Bildirimler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .310 Genel Sorgulama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .310 Anahtarlama İstatistiği . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .310 2.22.2 2.22.2.1 2.22.2.2 2.22.2.3 Ölçme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311 Ölçülen Değerlerin Gösterimi ve İletimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .314 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .315 2.22.3 2.22.3.1 2.22.3.2 Termal Ölçme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .318 Tanım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .318 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .319 2.22.4 2.22.4.1 2.22.4.2 Dif. - ve Tutuculuk Ölçümü. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .320 Tanım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .320 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .320 2.22.5 2.22.5.1 Ölçülen Değerler için Sınır Değerleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .321 Sınır değerleri yerleştirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .321 2.22.6 2.22.6.1 2.22.6.2 Enerji sayacı. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .321 Enerji sayımı. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .321 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .322 2.22.7 2.22.7.1 2.22.7.2 2.22.7.3 2.22.7.4 Esnek Fonksiyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .323 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .323 Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .325 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .329 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .331 2.22.8 2.22.8.1 Esnek Fonksiyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .332 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .332 2.22.9 2.22.9.1 2.22.9.2 2.22.9.3 2.22.9.4 Osilografik Arıza Kayıtları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .334 Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .334 Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .335 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .335 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .335 2.22.10 2.22.10.1 Devreye Alma Yardımları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .336 Web-Monitör . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .336 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 11 Içindekiler 2.23 2.23.1 2.23.1.1 2.23.1.2 Demant Ölçme Ayarları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 2.23.2 2.23.2.1 2.23.2.2 2.23.2.3 Min/Maks Ölçme Ayarları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 2.24 2.24.1 2.24.1.1 2.24.1.2 2.24.1.3 2.24.1.4 2.24.1.5 3 Komut İşleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 Kontrol Yetkisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 Komut Tipleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 Komut Sırası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 Anahtar Hata Koruması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343 Komut protokollendirme/-kaydetme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346 Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347 Montaj ve Devreye Alma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 3.1 Montaj ve Bağlantılar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 3.1.1 Konfigürasyon Bilgileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 3.1.2 3.1.2.1 3.1.2.2 3.1.2.3 3.1.2.4 3.1.2.5 Donanım Değişiklikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355 Genel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355 Sökme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357 Baskılı Devre Kartlarında Bulunan Anahtarlama Elemanları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361 Arayüz Modülleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379 Tekrar Monte Etme (Birleştirme) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385 3.1.3 3.1.3.1 3.1.3.2 3.1.3.3 3.1.3.4 Montaj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 Gömme Tip Pano Montajı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 Raf Montajı ve Hücre İçine Montaj. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388 Çıkma Tip Pano Montajı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390 Nakliye Emniyetinin Çıkartılması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391 3.2 Bağlantıların Kontrolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392 3.2.1 Seri Arayüzlerin Veri Bağlantılarının Kontrolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392 3.2.2 Sistem Bağlantılarının Kontrolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395 3.3 Devreye Alma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397 3.3.1 Test Modu ve İletim Bloklama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398 3.3.2 Zaman Senkronlama Arayüzü Kontrolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398 3.3.3 Sistem Arayüzünün Testi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399 3.3.4 İkili Giriş ve Çıkışların Anahtarlama Durumu Kontrolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401 3.3.5 Ayar Tutarlılık Kontrolleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404 3.3.6 Sekonder Testler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408 3.3.7 Kesici Arıza Koruma Testleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414 3.3.8 Korunan Nesnede Simetrik Primer Akım Testi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416 3.3.9 Korunan Nesnede Sıfır Bileşen Akım Testi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423 3.3.10 Bara Koruma için Akım Kontrolleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429 3.3.11 Atanmamış 1-fazlı Akım Girişleri için Test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431 3.3.12 Gerilim Bağlantılarının Kontrolü ve Yön Kontrolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432 3.3.13 Kullanıcı Tanımlı Fonksiyonların Testi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437 3.3.14 Tutuculuk Testi ve Osilografik Kayıtları Tetikleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437 3.4 12 Ortalama Değerler, Minimum ve Maksimum Değerler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338 Cihazın Son Hazırlıkları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Içindekiler 4 Teknik Veriler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .441 4.1 Genel Cihaz Verileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .442 4.1.1 Analog Girişler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .442 4.1.2 Yardımcı Gerilim. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .443 4.1.3 İkili Girişler ve Çıkışlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .444 4.1.4 Pozitif sistem gerilimi U1 üzerinden frekans ölçümü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .445 4.1.5 İletişim Arayüzleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .446 4.1.6 Elektriksel Testler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .451 4.1.7 Mekanik Testler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .453 4.1.8 Klima zorlanmaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .454 4.1.9 Çalışma Koşulları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .454 4.1.10 Tasarım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .455 4.2 Diferansiyel Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .456 4.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .463 4.4 Faz ve Artık Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .465 4.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .477 4.6 Dinamik Soğuk Yük Başlatma için Zamanlı Aşırı Akım Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .479 4.7 Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .480 4.8 Dengesiz Yük Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .481 4.9 Termal Aşırı Yük Koruma 4.10 Aşırı Yük Koruma için Isıl Kutular . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .493 4.11 Aşırı Uyartım Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .494 4.12 Ters Güç Koruma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .496 4.13 İleri Güç Denetimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .497 4.14 Düşük Gerilim Koruma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .499 4.15 Aşırı Gerilim Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .500 4.16 Frekans Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .501 4.17 Kesici Arıza Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .503 4.18 Harici Açma Komutları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .504 4.19 İzleme Fonksiyonları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .505 4.20 Kullanıcı-Tanımlı Fonksiyonlar (CFC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .506 4.21 Esnek Koruma Fonksiyonları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .510 4.22 Yardımcı Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .512 4.23 Boyutlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .516 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .490 4.23.1 Çıkma tip Pano Montajı (Kasa büyüklüğü 1/3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .516 4.23.2 Çıkma tip Pano Montajı (Kasa büyüklüğü 1/2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .516 4.23.3 Çıkma tip Pano Montajı (Kasa büyüklüğü 1/1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .517 4.23.4 Gömme Tip Pano ve Hücre Montajı (kasa büyüklüğü 1/3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .518 4.23.5 Gömme Tip Pano ve Hücre Montajı (kasa büyüklüğü 1/2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .519 4.23.6 Gömme Tip Pano ve Hücre Montajı (kasa büyüklüğü 1/1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .520 4.23.7 Sıcaklık Ölçme Cihazı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .521 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 13 Içindekiler A Ek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523 A.1 Sipariş Bilgileri ve Aksesuarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524 A.1.1 A.1.1.1 A.1.1.2 A.1.1.3 Sipariş Verileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524 Diferansiyel Koruma 7UT612, iki ölçme noktası için. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524 Diferansiyel Koruma 7UT612, 3 ölçme noktası için . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526 Diferansiyel Koruma 7UT633 ve 7UT635, 3-5 ölçme noktası için . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529 A.1.2 Aksesuarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532 A.2 Terminal Atamaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536 A.2.1 Gömme Tip Pano ve Hücre Montajı Kasası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536 A.2.2 Çıkma Tip Pano Montajı Kasası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546 A.3 Bağlantı Örnekleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556 A.3.1 Akım Trafoları için Örnekler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556 A.3.2 Gerilim Trafoları için Örnekler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569 A.3.3 Koruma Fonksiyonlarının Korunan Nesneye Atanması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571 A.4 Akım Trafoları Gereklilikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572 Akım trafosu BS 3938/IEC 60044-1 (2000)’e uygun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573 Akım trafosu ANSI/IEEE C 57.13’e uygun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573 A.5 A.5.1 Varsayılan Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 LED’ler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 A.5.2 İkili Giriş. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 A.5.3 İkili Çıkışlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577 A.5.4 Fonksiyon Tuşları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577 A.5.5 Olağan Gösterge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578 A.5.6 Önceden Tanımlanmış CFC Grafikleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 A.6 Protokole Bağlı Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581 A.7 Fonksiyon Kapsamı. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582 A.8 Ayarlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585 A.9 Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 615 A.10 Toplu Bildirimler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 648 A.11 Ölçülen Değerler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650 Kaynakça . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655 Terimler Sözlüğü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657 Dizin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 669 14 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 1 Giriş Bu bölümde SIPROTEC 4-Cihazı 7UT6x 'in Diferansiyel Koruması tanıtılmıştır. Cihazın 7UT6x uygulamaları, karakteristikleri ve fonksiyonlarının kapsamı gösterilmiştir. 1.1 Cihazın Genel Çalışması 16 1.2 Uygulama Kapsamı 19 1.3 Özellikleri 21 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 15 Giriş 1.1 Cihazın Genel Çalışması 1.1 Cihazın Genel Çalışması Dijital koruma cihazları SIPROTEC 4 7UT6x 'ler güçlü bir mikrobilgisayar sistemiyle donatılmıştır. Böylece, ölçülen değerlerin tespitinden kesiciye kumanda komutlarının verilmesine kadar olan bütün işlemler tamamen sayısal olarak işlenir. Resim 1-1 16 Dijital koruma 7UT6x 'in donanım yapısı– M1, M2 ve M3 ölçme noktalarıyla, hem de 3 başka 1-fazlı Z1, Z2 ve Z3 yardımcı ölçme girişli bir üç sargılı-transformatör için bir 7UT613'ün örneği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Giriş 1.1 Cihazın Genel Çalışması Analog Girişler Ölçüm girişleri (ME), ölçü trafolarından gelen akım ve gerilimleri dönüştürür ve bunları cihazın dahili işlem seviyelerine uyarlar. Sürüme bağlı olarak cihaz 8 akım girişine (7UT612), 12 akım girişine (7UT613/7UT633) veya 16 akım girişine (7UT635) sahiptir. Her 3 akım girişi, bir 3-fazlı korunan nesnenin koruma alanının (= Ölçme noktaları) sınırlamalarında faz akımlarının girdileri için öngörülmüştür, sürüme bağlı olarak bir veya daha çok diğer 1-fazlı akım girişleri (= yardımcı girişler) istenilen akımlar için, ör. bir transformatör sargısının yıldız noktası beslemesinde toprak akımı veya başka 1-fazlı ölçme akımları, kullanılabilir. Bir veya iki yardımcı giriş özellikle yüksek hassaslık için konulmuş olabilir. Bu ör. transformatörlerde düşük tank akımları tespitine veya (dış dirençli) bir gerilimin tespitine (ör. yüksek empedans ölçme yöntemi) müsaade eder. 7UT613 ve 7UT633 sürümlerinde 4 gerilim girişi mevcuttur. 3 giriş böylece faz-toprak-gerilimlere bağlanabilir. Bir başka gerilim girişi bir 1-fazlı gerilim için kullanılabilir. Bu ör. bir artık gerilim (e-n-gerilim) veya herhangi bir başka gerilim olabilir. Prensip olarak, diferansiyel koruma herhangi bir ölçülmüş gerilime ihtiyaç duymaz. Dahili gerilim koruma fonksiyonları ancak, transformatörler ve şönt reaktörlerde, endüksiyon hesaplaması için aşırı uyartım koruma örneği gibi ölçme gerilim girişlerine ihtiyaç duyar. Ayrıca ölçme gerilimleri ve buradan oluşturulan büyüklükler (Endüksiyon, Güçler, Güç faktörü) eğer gerilimler bağlı ise, cihazdan gösterilebilir, bildirilir ve/veya denetlenebilir. Analog giriş büyüklükleri, EV giriş yükselticilerine iletilir. EV giriş yükseltici grubu, analog giriş büyüklükleri için yüksek dirençli girişler sağlar. Bant genişliği ve işlem hızı açısından ölçülen değer işleme için uygun hale getirilmiş filtrelerden oluşmuştur. Analog-Sayısal (AD) elemanı, bir multiplexor (yol seçici), bir analogdan sayısala (A/D) çevirici ve sayısal sinyallerin mikrobilgisayar sistemine iletimi için bellek bileşenlerinden oluşur. Mikrobilgisayar Sistemi Ölçülen verilerin işlemesinden başka; mikrobilgisayar sistemi “μC”, gerçek koruma ve denetim fonksiyonlarını da yürütür. Özellikle aşağıdaki işlemleri yürütür: • Ölçülen sinyalleri filtreleme ve iyileştirme • Ölçülen büyüklükleri sürekli izleme • Bağımsız koruma fonksiyonlarının başlatma koşullarını izleme • Ölçülen sinyallerin uygun duruma getirilmesi, yani (trafo diferansiyel koruma için kullanıldığında) korunan trafonun bağlantı grubuna göre akımların dönüştürülmesi ve akım büyüklüklerinin eşleştirilmesi, • Diferansiyel ve tutuculuk büyüklüklerinin oluşturulması • Fark ve tutuculuk büyüklüklerinin frekans çözümlemeleri, • Isıl benzetim için akımların efektif değerlerinin hesaplanması ve korunan nesnenin sıcaklık artışının izlenmesi, • Sınır değerlerini ve zaman sıralarını sorgulama • Mantıksal işlevler için sinyallerin denetimi • Kullanıcı tanımlı mantık fonksiyonlarının işlenmesi • Açma komutu kararlarına ulaşma • Kumanda komutlarının kontrolü ve Anahtarlama cihazlarına verilmesi • Arıza çözümlemesi için mesajları, arıza verilerini ve arıza değerlerini saklama • Ölçme büyüklüklerinin ve bunlardan elde edilen büyüklüklerin hesaplaması ve gösterilmesi/bildirilmesi • İşletim sisteminin ve fonksiyonlarının, örn. veri depolama, gerçek zamanlı saat, haberleşme, arayüzler vb. yönetimi Bilgiler, çıkış yükselteci AV üzerinden sağlanır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 17 Giriş 1.1 Cihazın Genel Çalışması İkili Girişler ve Çıkışlar İkili girişler ve çıkışlar bilgisayar sistemine giriş-/çıkış modülleri (Girişler ve Çıkışlar) üzerinden anahtarlanır. Bilgisayar sistemi bilgileri sistemden (örn. uzaktan resetleme) veya harici ekipmandan (örn. bloklama komutları) alır. Çıkışlar, özellikle, şalt ünitelerine giden komutlar ve önemli olay ve durumların uzaktan bildirilmesi için mesajlardır. Ön Panel Operatör panelli cihazlarda, olaylar, durumlar, ölçülen değerler ve cihazın işlevsel durumu ile ilgili mesajlar gibi bilgiler, ön panelde yer alan optik göstergeler (LED) ve bir görüntü ekranı (LCD) tarafından gösterilir. Göstergeyle birlikte dahili kontrol ve sayısal tuşlar, uzak aygıt ile haberleşmeyi sağlar. Dahili kontrol ve sayısal tuşlar kullanılarak yapılandırma ve ayar parametreleri, işletme mesajları, ölçülen değerler gibi cihazın tüm bilgilerine erişilebilir. Ayar parametreleri aynı yolla değiştirilebilir. Ayrıca sistemin işletim araçlarının, aygıtın kullanım yüzeyinden kumanda edilmesi mümkündür. 7UT612 ve 7UT613 sürümleri ön panelde bir 4-satırlı LC-Ekrana sahiptir, 7UT633 ve 7UT635 sürümleri ise bir grafik ekrana sahiptir. Sonuncularda bir anahtar şalter ve kontrol tuşu yerinden kumanda için cihaz tarafından sunulmuştur. Seri Arayüzler Seri İşletim arayüzü üzerinden önyüzde kişisel bir bilgisayar ile DIGSI işletim programı kullanımı ile haberleşme sağlanabilir. Bu, bütün cihaz fonksiyonlarının rahat biçiminde kullanılmasını sağlar. Seri bir Servis arayüzü üzerinden aynı şekilde kişisel bir bilgisayar ile DIGSI işletim programı kullanımı üzerinden cihazla haberleşmek mümkündür. Bu port, özellikle cihazların PC’ye sürekli bağlantısı için veya modem üzerinden işletilmesi için kullanılır. Tüm cihaz verileri, seri Sistem Arayüzü bir kumanda merkezine iletilebilir. Uygulamaya bağlı olarak bu arayüz, farklı fiziksel iletim tertipleri ve farklı protokoller ile gerçekleştirilebilir. Başka bir arayüz, harici eşzamanlama kaynakları ile dahili Zaman Senkronlaması için konulmuştur. İlave arayüz modülleriyle başka haberleşme protokolleri de oluşturulabilir. Servis arayüzü veya opsiyonel olarak bir Ek arayüz alternatif olarak bir termal kutunun harici sıcaklıkları verisi için yapılan bağlantısında kullanılabilir (ör. aşırı yük koruma). Ek arayüz sadece 7UT613/633/635 için mevcuttur. Güç Kaynağı Yukarıda açıklanan işlevsel birimler, farklı gerilim seviyelerinde yeterli güce sahip bir güç kaynağından SV beslenir. Güç sisteminin yardımcı gerilim beslemesindeki arızalarda olabilecek geçici gerilim kesintileri, genellikle bir kondansatör ile köprülenir (ayrıca bakınız Teknik Veriler). 18 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Giriş 1.2 Uygulama Kapsamı 1.2 Uygulama Kapsamı Dijital diferansiyel koruma SIPROTEC 4 7UT6x, tüm gerilim sıralarının transformatörleri için, döner makineler için, Seri- ve Şönt reaktörler için, hem de kısa hatlar ve 2-5 fiderli Sürüme bağlı) mini baralar için selektif bir kısa devre arıza korumadır. 1-fazlı cihaz olarak, 7, 9 veya 12 fiderliye kadar daha küçük baralar için de (sürüme bağlı) kullanılabilir. Çalışma amacına göre korunan nesneye en elverişli uyumu gerçekleştirecek şekilde biçimlendirilebilir. 7UT613, 7UT633 ve 7UT635 cihazları 2-fazlı bağlantılı 16,7-Hz-Uygulamalar için de işletilebilir. Diferansiyel koruma ilkesinin başlıca üstünlüğü, korunan bölgenin tamamında herhangi bir noktada bir kısadevre durumunda ani açma yapabilmesidir. Korunan teçhizatın uçlarındaki akım trafoları şebekeye doğru korunan bölgeyi sınırlar. Bu kesin sınırlandırma, diferansiyel koruma tertibinin böylesine ideal bir seçicilik göstermesinin başlıca sebebidir. Transformatör koruma olarak cihaz genellikle, güç transformatörünün sargılarını diğer şebeke için sınırlayan trafo setine bağlanır. Güç trafosunun sargı bağlantılarından dolayı oluşan faz kayması ve fazlar arası akımlar, cihaz içerisinde hesaplama algoritmalarıyla eşleştirilir. Yıldız noktasının/-noktalarının topraklama durumları, kullanıcı gereklerine uyarlanabilir ve eşleme algoritmalarında otomatik olarak dikkate alınır. Ayrıca, birkaç ölçme noktasından koruma nesnesinin bir tarafı için akımların birlikte özetlenmesi de mümkündür. Generatör veya motor koruma olarak cihaz, makinenin yıldız noktası uçlarındaki ve terminallerindeki akımları denetler. Seri reaktörler için de aynısı uygulanır. Kısa kablo veya 2-5 uçlu veya fiderli mini baralar da (sürüme bağlı) korunabilir. Burada “Kısa”, ifadesi, akım trafo hatlarının beslemesinin hat uçlarından cihaza akım trafosu için müsaadeli olmayan yük gösterdiği anlamına gelir. Yıldız noktası topraklı trafolar, generatörler, motorlar veya şönt reaktörler için, yıldız noktası ile toprak arasındaki akım ölçülebilir ve çok duyarlı toprak arıza koruma için kullanılabilir. Kendi 7, 9 veya 12 Standart akım girişleriyle (sürüme bağlı) cihaz, 7, 9 veya 12 fider için 1-fazlı bara koruma olarak kullanılabilir. Burada faz başına bir 7UT6x yerleştirilir. Alternatif olarak (harici) toplayıcı trafonun ara anahtarlaması altında 7, 9 veya 12 fiderliye kadar için (sürüme bağlı) bir bara koruma, bir 7UT6x cihazı ile gerçekleştirilebilir. Korunacak nesnenin ölçme büyüklükleri için tüm analog ölçme girişlerine gereksinim duyulmuyorsa, geri kalanlar diğer, bağımsız ölçme- ve koruma görevleri için kullanılabilir. Eğer ör. bir 7UT635 (beş 3-fazlı ölçme girişi) bir üç sargılı transformatöre yerleştirilmişse, geri kalan diğer iki ölçme girişi bir veya iki korunan nesnenin zamanlı aşırı akım koruması için, ör. kendi ihtiyaç çıkışlı, kullanılabilir. Bir veya iki yardımcı hassas ölçme akım girişi ör. transformatörlerde veya tanklı sunulmuş reaktörlerden kaçak akım tank ve toprak arasında denetlenebilir ve böylece yüksek omik toprak arıza tanınabilir. Harici ön direnç üzerinden yüksek omik gerilim ölçümü de mümkündür. Transformatörler (otoanahtarlamada da), Generatörler veya Şönt reaktörler için bir Yüksek empedansDiferansiyel koruma toprak arıza için gerçekleştirilebilir. Bu durumda (aynı tür) akım trafosu koruma alanının uçlarında ortak bir yüksek omik (harici) dirence beslenebilir. Akım bu dirençle cihazın hassas bir ölçme akım girişini tespit eder. Korunan nesnelerin tüm çeşitleri için cihaz, herhangi bir taraf veya ölçme noktasına etki edebilen RezerveZamanlı aşırı akım fonksiyonlarına sahiptir. Bu tür makineler için termal benzetimli iki zamanlı aşırı akım fonksiyonu herhangi bir tarafa anahtarlanabilir. Harici algılayıcılar (Harici bir RTD-Kutusu vasıtasıyla), soğutucu madde sıcaklığını hesaba katabilir. Böylece sıcak nokta sıcaklığının hesaplaması ve çıktısı ile bağıl yaşlanma hızının bulunması mümkündür. Dengesiz yük koruma, simetrik olmayan akımların tespit edilmesini sağlar. Döner makineler için özelikle tehlikeli olan faz kesintileri ve dengesiz yükler böylelikle tespit edilebilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 19 Giriş 1.2 Uygulama Kapsamı Gerilim ölçme girişli cihazlarda güç fonksiyonları, güç santralında ör. bir ters güç korumayı gerçekleştirmeyi veya ileri gücü denetlemeyi mümkün kılar. Şebekede ör. şebekeden ayrılma için kullanılabilir. Güç ve bunun bileşenleri ölçme değeri olarak verilebilir. Çapraz reaktanslarda aşırı endüksiyon durumlarının tanınması için (Transformatörler, Şönt reaktörler) gerilim girişli sürümlerde bir aşırı uyartım koruma entegre edilmiştir. Bu U/f oranını denetler, yani endüksiyon B için orantılı demir çekirdekte bulunan oran. Böylelikle herşeyden önce güç santralı alanında (Tam-) yük kapamaya frekans düşmesinde ortaya çıkabilecek, tehdit eden manyetik çekirdek doyma belirlenir. Aynı şekilde gerilim ölçme girişli cihazlara her bir düşük gerilim koruma ve bir aşırı gerilim koruma entegre edilmiştir. Bir 4-basamaklı frekans koruması ölçme gerilimlerinden gelen frekansı denetler. Hat akım generatörleri ve transformatörleri için, bu uygulama için uygun tüm fonksiyonları içeren (Diferansiyel koruma, Toprak arıza koruma, çok hızlı 1-fazlı zamanlı aşırı akım koruma, aşırı yük koruma) bir 2-fazlı sürüm mevcuttur. Kesici arıza koruma, bir açma komutu sonrası kesicinin tepkisini kontrol eder. Bundan başka Koruma-, Denetim- ve Ölçme fonksiyonları esnek fonksiyonlar aracılığıyla konfigure edilebilir. Bu fonksiyonların 12 tanesi için hangi ölçme büyüklüğünün işlenmesi gerektiği ve cihazın bir sınır değerinin aşılması veya altında kalınması durumunda hangi reaksiyonun başlatılması gerektiğine kendiniz karar verebilirsiniz. Böylece ör. hala zamanlı aşırı akım fonksiyonları oluşturulabilir, gerilimler, güçler veya ölçme büyüklüklerinin simetrik bileşenleri işlenebilir. Minimum-, Maksimum ve/veya Ortalama değerleri ve/veya 20 tane seçilebilen ölçme büyüklüklerin ortalama değerlerinin Minimum-, Maksimum değerleri hesaplanabilir ve ör. bunlarla bireysel istatistik veriler elde edilir. 7UT613, 7UT633 ve 7UT635 cihazlarında opsiyonel birkaç koruma fonksiyonu çok kere oluşturulur ve korunan nesnenin ölçme noktalarına esnek atanabilir. Örnekler: Zamanlı aşırı akım koruma, Kesici arıza koruma vb. (bakın Teknik Veriler). 20 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Giriş 1.3 Özellikler 1.3 Özellikler Genel Özellikler • 32-bit güçlü mikroişlemci sistemi. • Analog giriş değerlerinin örneklenmesi, cihazlar arasındaki iletişimin yönlendirilmesi ve organizasyonundan, kesicilerin veya diğer şalt teçhizatının kapama ve açma komutlarına kadar, ölçülen değerlerin tamamen sayısal olarak işlenmesi ve kontrolü. • Analog giriş dönüştürücüleri, ikili girişler, ikili çıkışlar ve çeviriciler ile, cihazın dahili işleme devrelerinin, harici ölçüm, kontrol ve güç besleme devrelerinden tam galvanik ve güvenilir yalıtımı. • Transformatörler, Generatörler, Motorlar, Reaktörler veya Mini baralar, ayrıca Çok uçlu hatlar ve Çoklu sargılı transformatörler için uygundur. • Dahili operatör paneli ve gösterim alanı üzerinden veya çalışan bir kişisel bilgisayar vasıtasıyla cihazın kolay işletimi. Trafolar için Diferansiyel Koruma • Akım tutuculu açma karakteristiği • İkinci harmonik kullanılarak demeraj (Rush) akımlarına karşı tutuculuk • Geçici ve kalıcı arıza akımlarına karşı tutuculuk, ör. Aşırı uyartım aracılığıyla, ayarlanabilir başka harmoniklerle (3. veya 5. Harmonik) • DC bileşen akımlarına ve akım trafosu doymalarına karşı duyarsız. • Farklı akım trafo doymaları için de yüksek kararlılık. • Yüksek akımlı trafo arızalarında yüksek hızlı ani açma. • Güç trafosunun yııldız noktasının/yıldız noktalarının topraklama yönteminden bağımsız. • Transformatör yıldız noktaları işlemine uyabilirlik • Topraklı bir trafo sargısının yıldız noktası akımının tespiti ile yüksek toprak arızası duyarlığı. • Trafo bağlantı grubunun dahili eşleştirmesi. • Trafo sargılarının farklı anma akımları da dahil dönüştürme oranının dahili eşleştirmesi. Generatör ve Motor için Diferansiyel Koruma • Akım tutuculu açma karakteristiği • Yüksek duyarlık • Kısa komut süresi • DC bileşen akımlarına ve akım trafosu doymalarına karşı duyarsız. • Farklı akım trafo doymaları için de yüksek kararlılık. • Yıldız noktasının işlenmesinden bağımsız SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 21 Giriş 1.3 Özellikler Mini-Baralar ve Kısa Hatlar için Diferansiyel Koruma • Akım tutuculu açma karakteristiği • Kısa komut süresi • DC bileşen akımlarına ve akım trafosu doymalarına karşı duyarsız • Farklı akım trafo doymaları için de yüksek kararlılık. • Işletme akımlarıyla akım bağlantılarının izlenmesi Bara Koruma • En fazla 7, 9 veya 12 fidere kadar bir bara için bir fazlı diferansiyel koruma (sürümüne bağlı olarak). • Faz başına bir röle veya toplayıcı ara akım trafoları üzerinden bağlı tek bir röle. • Akım tutuculu açma karakteristiği • Kısa komut süresi • DC bileşen akımlarına ve akım trafosu doymalarına karşı duyarsız • Farklı akım trafo doymaları için de yüksek kararlılık. • İşletme akımıyla ölçme değerlerinin izlenmesi Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma • Topraklı trafo sargıları, generatörler, motorlar, şönt reaktörler veya yıldız noktası oluşturucuları için toprak arıza koruma • Kısa komut süresi • Korunan bölge içerisindeki toprak arızaları için yüksek duyarlılık. • Korunan nesne üzerinden geçen toprak akımının büyüklüğü ve faz açıları kullanılarak harici toprak arızalarında yüksek tutuculuk. • 2 Sınırlandırılmış toprak arıza koruma fonksiyonu mümkün (Sadece 7UT613/63x) Yüksek-empedans diferansiyel koruma • Ortak (harici) bir yük direnci kullanılarak çok duyarlı arıza akımı tespiti. • Kısa komut süresi • DC bileşen akımlarına ve akım trafosu doymalarına karşı duyarsız • En uygun eşleştirme ile yüksek kararlılık • Topraklı generatörler, motorlar, şönt reaktörler ve (oto-trafolar da dahil) trafolarda toprak arızalarının tespiti için uygun • Yüksek-Empedans prensibine göre (direnç akımını kullanarak) herhangi bir gerilim ölçümü için uygun Tank Kaçağı Koruması • Tankı toprağa karşı yalıtımlı veya yüksek-dirençli trafolar ve reaktörler için • Tank ile toprak arasında akan kaçak akımın izlenmesi • Cihazın „normal“ akım girişine veya özel tasarımlanmış çok duyarlı akım girişine bağlanabilir (en küçük ayar 3 mA) 22 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Giriş 1.3 Özellikler Faz Akımları ve Sıfır Akım için Zamanlı Aşırı Akım Koruma • Faz akımlarının her biri ve üç kat sıfır (faz akımları toplamı) akım için iki sabit zamanlı aşırı akım/zaman kademesi (DMT), korunan nesnenin herhangi bir tarafına atanabilir • İlave olarak, faz akımlarının her biri ve artık akım için ters zaman gecikmeli aşırı akım kademesi (IDMT) • Farkı standartlarda değişik ters zamanlı karakteristiklerin seçilmesi mümkündür; seçenek olarak kullanıcıtanımlı bir karakteristik belirlenebilir. • Bütün kademeler istenildiği şekilde birleştirilebilir; faz akımları için ayrı artık akım için farklı karakteristikler seçilebilir. • İstenilen herhangi bir kademe için harici kilitleme (örneğin ters kilitleme uygulaması için) • Tam kısa-devre üzerine kapamada istenilen kademeyle ani açma • Ölçülen akımların ikinci harmonikleri kullanılarak devreye girme tutuculuğu • Örneğin kuvvetli akım tesisatının soğuk-yük başlatması sırasında zamanlı aşırı akım koruma parametrelerinin dinamik olarak değiştirilmesi. • Faz akımları ve sıfır bileşen akım için her 3 zamanlı aşırı akım fonksiyonu mümkün (Sadece 7UT613/63x) Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma • Akım girişinde bağlı toprak akımı (örneğin yıldız noktası ile toprak arasındaki akım) için iki sabit zamanlı aşırı akım kademesi • İlave olarak, toprak akımı için ters zaman gecikmeli aşırı akım kademesi (DMT). • Farklı standartlarda değişik ters zamanlı karakteristiklerin seçilmesi mümkündür; seçenek olarak kullanıcıtanımlı bir karakteristik belirlenebilir. • Kademeler istenildiği şekilde birleştirilebilir • İstenilen herhangi bir kademe için harici kilitleme (örneğin ters kilitleme uygulaması için) • Tam kısa-devre üzerine kapamada istenilen kademeyle ani açma • Ölçülen akımın ikinci harmonikleri kullanılarak devreye girme tutuculuğu • Örneğin kuvvetli akım tesisatının soğuk-yük başlatması sırasında zamanlı aşırı akım koruma parametrelerinin dinamik olarak değiştirilmesi • Toprak akımı için 2 zamanlı aşırı akım fonksiyonu mümkün (Sadece 7UT613/63x) Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım Koruma • İki sabit zaman gecikmeli aşırı akım kademesi (DMT) istenildiği şekilde birleştirilebilir. • İstenilen herhangi bir bir-fazlı aşırı akımın tespiti için • „Normal“ 1-faz akım girişine veya çok duyarlı akım girişine atanabilir • Çok küçük akımların tespiti için uygun (örneşin yüksek-empedans birim koruma veya tank kaçışı koruma için) • Harici bir seri direnç kullanılarak istenilen herhangi bir gerilimin tespiti için uygun (örneğin yüksek-empedans birim koruma için) • İstenilen herhangi bir kademe için harici kilitleme SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 23 Giriş 1.3 Özellikler Negatif Bileşen Koruma • 3-fazlı ölçme noktası veya korunan nesnenin herhangi bir tarafının 3 faz akımlarının negatif sisteminin değerlendirmesi • İki sabit zaman gecikmeli negatif bileşen akım kademesi (DMT) ve ilave ters zaman gecikmeli bir negatif bileşen akım kademesi (IDMT). • Farkı standartlarda değişik ters zamanlı karakteristiklerin seçilmesi mümkündür; seçenek olarak kullanıcıtanımlı bir karakteristik belirlenebilir. • Kademeler istenildiği şekilde birleştirilebilir • Kopuk iletken tespitinde açma bloklaması • Ayarlanabilir asimetri faktörlü ve ayarlanabilir soğutma süreli termal açma karakteristiği. Termal Aşırı Yük Koruma • Akım sıcaklığı kayıplarının termal benzetimiyle aşırı yük koruma • Gerçek efektif akım hesaplamaları • Korunan nesnenin istenilen herhangi bir tarafına atanabilir • Ayarlanabilir ısıl uyarı kademesi • Ayarlanabilir akım uyarı kademesi • Ortam- veya Soğutucu madde sıcaklığı kapsamı ile veya kapsamı olmaksızın (harici sıcaklık algılayıcıları ve RTD kutusu ile) • Seçenek olarak, IEC 60354’e göre (thermobox üzerinden harici sıcaklık algılayıcıları vasıtasıyla) yedek güç ve yaşlanma hızı hesaplamalarıyla sıcak-nokta sıcaklığının değerlendirilmesi • 2 Aşırı yük koruma fonksiyonu mümkün (Sadece 7UY613/63x) Aşırı Uyartım Koruma (sadece 7UT613 ve 7UT633) • Gerilim-/Frekans-Oranı U/f'in bir çapraz reaktansın B endüksiyonu için ölçü olarak değerlendirilmesi (Transformatör, Şönt reaktör) • Ayarlanabilir Uyarı- ve Açma kademesi (bağımsız zaman gecikmesiyle) • Ters standart karakteristik veya herhangi bir açma karakteristiği termal zorlanmanın oluşumu için ayarlanabilir Ters Güç Koruma (sadece 7UT613 ve 7UT633) • Pozitif sistem bileşenlerinden aktif güç hesaplaması • 16 periyot üzerinden seçime bağlı olarak kısa doğal süre veya aktif gücün tam hesaplaması • Küçük güç faktöründe de ölçme trafosunun hata açısının kompanzasyonu ile tam doğru aktif güç hesaplaması • Güç salınımlarına karşı hassas değil • Harici kriterlerle kısa zaman kademesi, ör. Kapalı hızlı kapama ventilinde 24 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Giriş 1.3 Özellikler İleri Güç Denetimi (sadece 7UT613 ve 7UT633) • Pozitif sistem bileşenlerinden aktif güç hesaplaması • Ayrı ayarlanabilir güç sınırlarıyla gücün aşılması (P>) veya altında kalınmasının (P<) denetimi • Seçime bağlı olarak 16 şebeke periyodu üzerinden aktif gücün doğru hesaplaması veya kısa doğal süre • Minyatür şalterin atması tespitinde veya akım trafosu sekonder devresinde kopuk iletken tanınmasında P<Kademesinin otomatik bloklanması Düşük Gerilim Koruma (sadece7UT613 ve 7UT633) • İki kademeli 3-fazlı düşük gerilim tespiti • Bağlı gerilimlerin pozitif bileşen sisteminin değerlendirilmesi, böylelikle asimetrilerden bağımsız • Minyatür şalterin atmasının tanınmasında otomatik bloklama • Ayarlanabilir bırakma oranı Aşırı Gerilim Koruma (sadece 7UT613 ve 7UT633) • İki kademeli 3-fazlı aşırı gerilim tespiti • Üç faz-toprak-gerilimlerin en büyüğünün veya üç faz-faz-gerilimlerin en büyüğünün değerlendirmesi (ayarlanabilir) • Ayarlanabilir bırakma oranı Frekans Koruma (sadece 7UT613 ve 7UT633) • Üç düşük frekans kademesi ve bir aşırı frekans kademesi • Gerilimlerin pozitif sisteminden frekansların tespiti • Üst harmoniklere ve faz açısı değişimlerine duyarsız • Ayarlanabilir düşük gerilim eşiği Kesici Arıza Koruma • Korunan nesnenin atanan taraf kesici kutupları üzerinden akan akımların izlenmesi ile • Kesici konumunun gözetlenmesi mümkündür (eğer kesici yardımcı kontakları mevcutsa veya Geribildirim) • Dahili koruma fonksiyonlarının her biri ile başlatma • Harici açma fonksiyonları ile ikili giriş üzerinden başlatma mümkündür • Bir-kademeli veya iki-kademeli • Kısa bırakma ve aşma süreleri • 2 Kesici arıza koruma fonksiyonu mümkün (Sadece 7UT613/63x) Harici Direkt Açma • Her bir kesicinin harici cihaz tarafından ikili girişler üzerinden açtırılması • Harici komutların dahili bilgi işlemine ve açma komutlarına katılması • Gecikmeli veya gecikmesiz açma SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 25 Giriş 1.3 Özellikler Harici Bilgilerin İşlenmesi • Harici sinyallerin (kullanıcı tanımlı bilgilerin) dahili bilgi işlemine katılması • Buchholz koruma ve gaz birikmesi için önceden tanımlanmış trafo ihbarları • Çıkış rölelerine ve LED’lere atanması ve seri sistem arayüzü üzerinden bir merkezi bilgisayar merkezine aktarımı Esnek Fonksiyonlar (sadece 7UT613/63x) • 12 taneye kadar ayrı ayrı konfigüre edilebilir Koruma- veya Denetim (İzleme) Fonksiyonları • Giriş büyüklükleri bağlı tüm 3-fazlı veya 1-fazlı ölçme büyüklüklerinden seçilebilir • Ölçme büyüklüklerinden hesaplanmış veya kombine edilmiş giriş büyüklüklerinden de mümkün: simetrik bileşenler, güç bileşenleri, frekans • Giriş büyüklüklerinin ayarlanabilir bir sınır değerinin aşılması veya altında kalma durumunda izlenmesiyle standart mantıklar • Ayarlanabilir Başlatma- ve Bırakma gecikmesi • „Ölçme büyüklüğü arızasında bloklama“ üzerinden harici bloklama ayarlanabilir • Değiştirilebilir mesaj metinleri • Ayrıca 20 Minimum- veya Maksimum değerin ölçme büyüklüklerinden veya hesaplanmış büyüklüklerden çıktısı ve tespiti • Ayrıca 20 taneye kadar ortalama değerin ölçme büyüklüklerinden veya hesaplanmış büyüklüklerden verisi ve tespiti Programlanabilir Mantık Fonksiyonları (CFC) • Kullanıcı tanımlı mantık fonksiyonlarının yürütümü için dahili ve harici sinyaller arasında serbestçe programlanabilir bağlantı. • Değişik mantık fonksiyonları • Zaman gecikmeleri ve ölçülen değer ayar noktası sorgulaması Devreye Alma Çalışmaları • Revizyon çalışmada bir taraf veya ölçme noktasının etkinleştirilmesi: bunlar diferansiyel koruma sisteminin işlenmesinden diğer koruma sistemini etkilemeden çıkarılır • Devreye alma ve işletme için kapsamlı destek özellikleri • Bütün ölçülen değerlerin, büyüklüklerinin ve faz durumlarının gösterilmesi • Hesaplanan Diferansiyel- ve Tutuculuk akımlarının gösterilmesi • Tümleşik yardım araçları, standart bir tarayıcı vasıtasıyla görselleştirilebilir: Korunan nesnenin tüm uçlarındaki akımların vektör şemaları, bir grafik olarak görüntülenebilir. • Bağlantı- ve Yön kontrolleri, Arayüz kontrolleri 26 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Giriş 1.3 Özellikler İzleme Fonksiyonları • Dahili ölçülen devrelerin, yardımcı gerilim kaynağının ve donanım ve yazılımın izlenmesi ve böylelikle koruma güvenilirliğin artırılması • Simetri ve Faz Sırası kontrolleri ile akım trafoları sekonder devrelerinin denetimi • Gerilim trafo devrelerinin simetri, gerilim toplamı ve faz sırasının denetimi (eğer gerilimler mevcutsa) • Düşük gerilimleri tespit eden fonksiyonların hızlı bloklamasıyla gerilim trafo devrelerinin (eğer gerilimler mevcutsa) gerilim düşmesi denetimi • Koruma ayarlarının, korunan nesne ve akım giriş atamalarına ilişkin tutarlılıklarının kontrolü: bir yanlış çalışmaya yol açabilecek tutarsız ayarların mevcut olması durumunda diferansiyel koruma sisteminin kilitlenmesi • Açma devresi denetimi de mümkündür • Dengesiz yük korumanın aşırı fonksiyonlarından ve diferansiyel koruma fonksiyonlarının hızlı faz selektifli bloklamalı sekonder akım devrelerinin kopuk iletken denetimi Diğer Fonksiyonlar • Bir senkronizasyon sinyali (örneğin uydu alıcı üzerinden DCF 77, IRIG B) giriş sinyali veya sistem arayüzü üzerinden senkronize edilebilen pil destekli gerçek zaman saati • Ölçülen büyüklüklerin sürekli hesaplanması ve cihaz göstergesinden görüntülenmesi, korunan nesnenin tüm uçlarının ölçülen büyüklüklerinin gösterilmesi. • En son 8 arıza için gerçek zaman etiketli (ms mertebesinde çözünürlük) arıza olay belleği (açma kayıtları) (Güç sistemi arızaları için) (Çözünürlük 1 ms) • Yakl. toplam 5 s’lik maksimum zaman aralığı için kullanıcı özelleştirilebilir ikili ve analog sinyaller için verilerin Dalga formu yakalama ve –aktarımı • Anahtarlama istatistikleri, Cihaz tarafından verilen açma ve kapama komutlarının sayısı, arıza akımı verilerinin kaydı ve kesme akımlarının toplamı • Veri kabloları, modem veya seçenek olarak optik fiberler ile seri arayüz üzerinden merkezi kontrol ve veri depolama aygıtlarıyla iletişim. Ayrıca çeşitli aktarım protokolleri mevcuttur. ■ SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 27 Giriş 1.3 Özellikler 28 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2 Bu bölümde, SIPROTEC 4 7UT6x cihazında mevcut bir çok fonksiyon açıklanmıştır. Her fonksiyonun maksimum kapsamı için ayar seçenekleri gösterilmiştir. Ayar değerlerinin belirlenmesi için bilgiler ve – gerektiği yerde – formüller verilmiştir. Ayrıca, aşağıdaki bilgiler ışığı altında sunulan fonksiyonlardan hangilerinin kullanılması gerektiği belirlenebilir. 2.1 Genel 30 2.2 Diferansiyel Koruma 99 2.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma 134 2.4 Fazlar- ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma 146 2.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) 175 2.6 Zamanlı Aşırı Akım Koruma için Dinamik Soğuk Yük Başlatma 188 2.7 Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım Koruma 193 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma 204 2.9 Termal (Isıl) Aşırı Yük Koruma 219 2.10 Aşırı Yük Koruma için Thermobox'lar 232 2.11 Aşırı Uyartım Koruma 239 2.12 Ters Güç Koruma 245 2.13 İleri Güç Denetimi 250 2.14 Düşük Gerilim Koruma 255 2.15 Aşırı Gerilim Koruma 258 2.16 Frekans Koruma 262 2.17 Kesici Arıza Koruma 268 2.18 Harici Açma Komutları 276 2.19 İzleme Fonksiyonları 279 2.20 Fonksiyon Denetimi 301 2.21 Ölçme Noktaları Etkinleştirme 304 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 307 2.23 Ortalama Değerler, Minimum- ve Maksimum Değerler 338 2.24 Komut İşleme 341 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 29 Fonksiyonlar 2.1 Genel 2.1 Genel Cihaz devreye alındıktan birkaç saniye sonra, ana gösterim ekranında başlangıç gösterimi görünür. 7UT6x 'te ölçüm değerleri görüntülenir. Fonksiyon parametreleri, yani; fonksiyon seçenekleri, sınır değerleri vb., cihazın ön paneli üzerinden veya DIGSI kullanan kişisel bir bilgisayardan, operatör- veya servis arayüzü üzerinden değiştirilebilir. 5 no’lu şifre girişi (tek parametre için) gerekir. DIGSI üzerinden işletim, SIPROTEC Sistem Açıklamalar'ında /1/ tanımlanmıştır. Bu genel bölümde sistem ve bunun ölçme noktaları, analog cihaz bağlantıları ve cihazın koruma fonksiyonları arasındaki doğru etkileşim için temel kararlar verilir. 7UT6x ailesi cihazlarının geniş imkanlar sunması nedeniyle, bölüm de o derecede kapsamlıdır. Cihaz burada ölçüm noktalarıyla korunacak sistem için mümkün olan tam bir benzetime sahiptir, yani akım- ve gerilim trafoları, ve cihazın hangi koruma fonksiyonlarının nasıl etki edeceği. İlk önce (Bölüm 2.1.3), diğer imkanların kapsamı ana korunan nesnenin türüne bağlı olduğundan, korunacak sistem bölümünün hangi tür olduğu belirlenir. Ayrıca hangi koruma fonksiyonlarının kullanılmak istendiği belirlenmelidir. Cihazda entegre fonksiyonların tümü uygulamanız için gerekli, faydalı hatta hiç mümkün olmayabilir. Sonra (Bölüm 2.1.4) korunan nesnenin topolojisi tanımlanır. Bu, korunan nesnenin sahip olduğu tarafların (Transformatörlerde sargılar, Generatörlerde/Motorlarda taraflar, Hatlarda uçlar, Baralarda fiderler) ve hangi ölçüm noktasından ilgili ölçüm büyüklüklerinin mevcut olduğu düzenlemenin açıklamasıyla aynıdır. Şebekenin (Frekans, Faz sırası) bazı genel verilerine göre, korunan ana teçhizatın özellikleri cihaza Altbölüm 2.1.4'te bildirilir. Buna, anma verileri ve (Transformatörlerde) yıldız noktası davranışı, vektör grubu ve gerekirse ototransformatör, sayılabilir. Aynı şekilde Alt bölüm 2.1.4 'te, çeşitli ölçüm noktalarından saptanan akımların cihazda doğru ölçek faktörüyle değerlendirilebilmesi için, trafo verileri ayarlanır. Cihazın ana koruma fonksiyonu için, yani diferansiyel koruma, böylelikle korunan nesne tanımlanır. Diğer koruma fonksiyonları için Alt bölüm 2.1.6 'da, hangi ölçme büyüklüklerinin nasıl işlenmesi gerektiği seçilir. Aynı Alt bölümde 2.1.6 kesici verilerinin nasıl ayarlanacağını ve ayar grupları ve bunların kullanımı konusunda bilgi edineceksiniz. Son olarak, koruma fonksiyonlarından bağımsız olan genel veriler ayarlanabilir. 30 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel 2.1.1 Cihaz 2.1.1.1 Ayar Notları Tüm cihazın açma mantığını yürüten ayar parametresi, genel verilerde Bölüm 2.1.4 'te ayarlanır. Ayrıca Adres 201 LED/LCDAr.Göst., lokal LED'ye biçimlendirilmiş arıza durumu mesajlarının, ve arıza durumundan sonra lokal ekranda beliren ani mesajların, bir koruma fonksiyonunun her bir başlatması ile kaydedilip edilmeyeceğini (Baş.daki hedef) veya bunun, sadece bildirilen bir açma komutuyla mı gerçekleşmesi gerektiğini belirler (AÇMAdaki hedef). Grafik göstergeli cihazlarda 202 no'lu adres altında SPN Ar. İhbarı, bir doğal arıza ihbarının ekranda otomatik olarak görüntülenmesi gerekip gerekmediği (EVET) veya (HAYIR)seçilir. Metin göstergeli cihazlar için, bir sistem arızası sonrası her durumda böyle ihbarlar göstergede görüntülenir. Metin göstergeli cihazlarda Adres 204 İzl.Ekranı Baş. ile izleme ekranının başlangıç sayfası seçilebilir 2.1.1.2 Ayarlar Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 201 LED/LCDAr.Göst. Baş.daki hedef AÇMAdaki hedef Baş.daki hedef LED / LCD' de Arıza Gösterimi 202 SPN Ar. İhbarı HAYIR EVET HAYIR Arıza ihbarlarının spontane gösterimi 204 İzl.Ekranı Baş. görüntü 1 görüntü 2 görüntü 3 görüntü 4 görüntü 5 görüntü 6 görüntü 7 görüntü 1 Fabrika Ayarı Ekran Başlangıç görüntüsü SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 31 Fonksiyonlar 2.1 Genel 2.1.1.3 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama - LED Reset IE LED Reset - Test modu IE Test modu - Veri Durd. IE Veri iletimini durdurma - Veriİlt.BÇ IE Giriş ile veri iletimi kilidini çözme - >Işık açık EM >Arka Aydınlatma açık - Saat Senk. IE_W Saat Senkronlama - DonaTstMod IE Donanım Test Modu 1 Biçimlenmemiş EM Hiçbir Fonksiyon konfigüre edilmemiş 2 Mevcut değil EM Fonksiyon Mevcut Değil 3 >Zm. Senkr. EM_W >Dahili Gerçek Zaman Saatini Senkronlama 5 >LED Reset EM >LED 'leri Resetleme 15 >Test modu EM >Test modu 16 >VeriDurd. EM >Veri iletimini durdurma 51 Cihaz OK AM Cihaz işletmede ve koruma yapıyor 52 Kor.Aktif IE En az 1 Koruma Fonksiyonu Aktif 55 Cihaz resetleme AM Cihazı Resetleme 56 İlk Başlatma AM Cihazın İlk Başlatması 67 Yeniden Başla AM Yeniden Başla 69 Yaz Saati AM Yaz Saati 70 Ayar hesapl. AM Ayar hesaplaması sürmekte 71 Ayar Kontrolü AM Ayarlarların Kontrolü 72 Düzey-2 Değiş. AM Düzey-2 değişikliği 73 Lokal değiş. AM Lokal ayar değişikliği 109 Frekans A/Dışı AM Frekans aralık dışı 125 DarbeSalınım ON AM Darbe Salınım ON (Chatter) 320 Haf. Verisi Uy. AM Uyarı: Veri Hafızası sınırı aşıldı 321 Uyarı:Haf Para. AM Uyarı: Parametre Hafıza sınırı aşıldı 322 UyarıHaf İşlemi AM Uyarı: Çalışma Hafıza sınırı aşıldı 323 Yeni Haf. Uyarı AM Uyarı: Yeni Hafıza Sınırı aşıldı 32 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel 2.1.2 EN100 Modülü 1 2.1.2.1 Fonksiyon Tanımı EN100 Modülü 1 üzerinden 7UT6x 'in bütünleşmesi, 100-MBit-Haberleşme modülünde Kontrol- ve Otomasyon teknolojisinde IEC 61850 normuna göre gerçekleşebilir. Bu norm cihazların, Gateway ve protokol dönüştürücüsü olmadan, devamlı bir iletişimini sağlar. Böylelikle SIPROTEC 4-cihazları, açık ve dahili kullanılabilir şekilde, uygun heterojen çevrelerde de kullanılabilir. İletim tekniği dahil edilmesine paralel bu arayüz üzeri DIGSI-İletişimi ve Röleler Arası İletişim GOOSE ile sağlanabilir. 2.1.2.2 Ayar Notları Arayüz seçimi Ethernet-Sistem arayüzü modülünün işletimi için (IEC 61850, EN100 Modülü 1) ayarlar gereksizdir. Ancak cihaz MLFB` ye göre böyle bir modüle sahipse, bu otomatikman Port B üzerine mevcut bir arayüz olarak ön ayarlama yapılır. 2.1.2.3 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 009.0100 Arızalı Modül IE EN100 Modülü Arızalı 009.0101 Arıza Kanal 1 IE EN100 Bağlantısı Kanal 1 Arıza 009.0102 Arıza Kanal 2 IE EN100 Bağlantısı Kanal 2 Arıza SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 33 Fonksiyonlar 2.1 Genel 2.1.3 Fonksiyon Kapsamının Konfigürasyonu (Yapılandırılması) 7UT6x cihazları bir dizi koruma fonksiyonlarını ve yardımcı fonksiyonları kapsamaktadır. Cihaz donanımı ve yazılımı, bu fonksiyonların kapsamına göre tasarlanmıştır. Ayrıca, komut fonksiyonları, sistem gerekliliklerine uyarlanabilir. Ek olarak bağımsız fonksiyonlar projelendirme yoluyla devreye sokulabilir veya kaldırılabilir, ya da fonksiyonların etkileşimi değiştirilebilir. 7UT6x 'te ihtiyaç duyulmayan fonksiyonlar böylece gizlenebilir. Örnek, fonksiyon kapsamının konfigürasyonu için: 7UT6x Cihazları baralara ve transformatörlere yerleştirilmelidir. Aşırı yük koruma sadece transformatörlerde kullanılmalıdır. Baralar için bu fonksiyon bu nedenle Etkin Değil olarak ayarlanır, transformatörler için ise Etkin olarak, ayarlanmalıdır. Mevcut koruma fonksiyonları ve yardımcı fonksiyonlar Etkin veya Etkin Değil olarak yapılandırılabilir. Bazı fonksiyonlar için, aşağıda açıklanacağı gibi birkaç alternatif arasında bir seçim mümkündür. Etkin Değil olarak biçimlendirilmiş fonksiyonlar, 7UT6x 'te işlenmez. Bunlara ilişkin bir mesaj alınmaz, ve ayarlamada ayar parametreleri (fonksiyonlar, sınır değerler) sorgulanmaz. 2.1.3.1 Ayar Notları Fonksiyon Kapsamının Belirlenmesi Yapılandırma ayarları kişisel bir bilgisayar ve DIGSI yazılım programı kullanılarak girilebilir ve cihazın ön yüzündeki operatör arayüzü veya arka servis arayüzü üzerinden aktarılır. DIGSI üzerinden işletim, SIPROTEC Sistem Açıklamaları'nda /1/ tanımlanmıştır. Yapılandırma parametrelerini cihazda değiştirmek için, 7 No'lu şifre (ayar değişikliği için) girişi gerekir. Şifre girişi olmaksızın, ayarlar okunabilir, ancak değiştirilemez ve cihaza aktarılamaz. Mevcut seçenekleri ile fonksiyonel kapsam, tesis gerekliliklerine uyarlamak için Fonksiyon Kapsamı diyalog kutusunda ayarlanır. Not Mevcut fonksiyonlar ve olağan ayarlar, cihazın sipariş biçimine bağlıdır. Yapılandırma parametreleri aşağıda açıklanmıştır. Hangi koruma fonksiyonlarının hangi korunan nesneler için uygun olduğunu gösteren bir düzenleme Ek'te verilmiştir. Parametre Grupları Değiştirme Eğer parametre grubu değiştirme fonksiyonunun kullanılması isteniyorsa, 103 Gr.Değişt.SEÇE. adresi Etkin olarak ayarlanır. Bu durumda, cihazın işletimi sırasında 4’e kadar fonksiyon parametrelerinin farklı ayar grupları kolaylıkla ve hızla değiştirilebilir. Eğer Etkin Değil ayarı seçilmişse, sadece bir fonksiyon parametre grubu ayarlanabilir ve kullanılabilir. 34 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Korunan nesne KORUNAN NESNESİ ayarı (Adres 105) ayar parametrelerinin ve olası giriş- ve çıkışların ve cihaz fonksiyonlarının doğru atanması için önemlidir. Burada diferansiyel koruma için yerleştirilmesi gereken ana korunan nesne sözkonusudur. Burada, cihazın ana korunan nesnenin diferansiyel koruması için gerek duyulmayan analog akım girişleri, sistemin başka bölümlerinde Koruma- ve Ölçüm işlemleri için kullanılabileceği, gözönüne alınmalıdır. Korunan nesnenin ayarı ve takip eden koruma fonksiyonları, burada koruma fonksiyonlarının korunan nesneye etkisinden ve hangi ölçüm noktalarının mevcut olduğundan bağımsızdır. • Normal ayrı sargılı transformatörler , KORUNAN NESNESİ = 3 faz trafo olarak ayarlanır, sargı sayısından, vektör gruplarından veya yıldız noktasının topraklama oranından bağımsızdır. Bu ayrıca, eğer koruma aralığı dahilinde bir yıldız noktası oluşturucu bulunuyorsa da geçerlidir. Eğer diferansiyel koruma aralığı bir generatörü veya bir motoru bir transformatörle bir blok anahtarlamasında (çoklu sargı da) kapsıyorsa, koruma aynı şekilde transformatör koruması olarak deklare edilir. • KORUNAN NESNESİ = 1 fazlı trafo 'da ortadaki faz L2 boşta kalır. Bu ayar özellikle 16,7-Hz-Tek faz transformatörler için uygundur (7UT613/63x). Tek faz transformatörler ayrıca 3-fazlı korunan nesne gibi işlem görür. • Ototrafolar, KORUNAN NESNESİ = Ototrafo olarak ayarlanır, eğer ototransformatör başka ayrı sargılara sahipse bile. Bu ayar Reaktörler için de, eğer akım trafo setleri bağlantı noktasının her iki tarafına yüklü ise bile geçerlidir. • Eğer üç 1-fazlı ototransformatör bir Trafo bankası olarak anahtarlandıysa (Resim 2-1), sargıların yıldız noktası beslemelerine tek tek erişilebilir ve sıklıkla bunlar akım trafosuyla donanmıştır. Burada tüm trafo bankası üzerinde normal bir trafo diferansiyel koruması yerine üç 1-fazlı akım karşılaştırma anahtarlamasının her bir oto sargısı üzerinden gerçekleştirilebilme imkanı vardır. Şekil 2-1 'de her fazın koruma alanı gölgelendirilmiştir. Şekil 2-1 Transformatör bankası, her faz üzeri akım karşılaştırmalı 3 bir fazlı ototransformatörden oluşur SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 35 Fonksiyonlar 2.1 Genel • Böyle bir akım karşılaştırmada bir transformatördeki toprak arızası normal diferansiyel korumadan daha hassastır. Böyle toprak arızası trafo bankalarında en yüksek olasılığa sahip olduğundan, bu bir anlam taşır. • Denkleme sargısı bu uygulamada, eğer dışa yönelikse ve akım trafolarıyla donanmışsa bile, korumaya ilişkili olamaz ve olmamalıdır. Bu koruma modeli bütün her bir sargıya akan akımların sade bir düğüm akım karşılaştırmasını yapar. • Eğer bu koruma modeli arzu ediliyorsa, Adres 105 KORUNAN NESNESİ = Ototrafo Düğümü olarak ayarlanır. • Generatörler ve Motorlar eşit işlem görürler. Eğer her iki tarafta komple bir 3-faz akım trafosu yüklenmişse, KORUNAN NESNESİ = Generatör/Motor ayarı Seri reaktörler ve Çapraz reaktörler için de geçerlidir, • Küçük baralar faaliyetinde KORUNAN NESNESİ = 3faz Bara ayarlanır. Fiderleri maksimum sayısı, cihazın 3-fazlı ölçüm noktalarının mümkün maksimum sayısından belirlenir. 7UT612 için 2, 7UT613 ve 7UT633 için ise 3, 7UT635 için 5 taneye kadar ölçüm noktası izinlidir. Bu ayar ayrıca, eğer akım trafo setiyle sınırlanmış olan kısa hat parçası koruması için de geçerlidir. Burada „kısa“ anlamı; akım trafo hatlarının beslemesinin hat uçlarından cihaza akım trafosu için müsaadeli olmayan yük gösterdiğidir. • Eğer cihaz bara koruması olarak 1-faz cihaz veya karışık trafo üzerinden 3-faz cihaz olarak işletilirse, KORUNAN NESNESİ = 1faz Bara ayarı geçerlidir. Fiderlerin maksimum sayısı, cihazın 1-fazlı ölçüm noktalarının mümkün maksimum sayısından belirlenir (7UT612 için 7, 7UT613 ve 7UT633 için 9, 7UT635 için 12 ölçüm noktası). Diferansiyel Koruma Diferansiyel koruma cihazın ana koruma fonksiyonudur. Adres 112 DİF. KORUMA, bu nedenle Etkin olarak ayarlanır. Sınırlandırılmış Toprak Arızası Koruma Sınırlandırılmış toprak arıza koruma (Adres 113 STA KORUMA) bir 3-fazlı korunan nesne içinde akan faz akımları toplamıyla topraklanmış yıldız noktasına akan akımı karşılaştırır. Daha ayrıntılı bilgi Bölüm 2.3 'te açıklanmıştır. Bunun korunan nesne barada mümkün olmadığına dikkat edilmelidir (Adres 105 KORUNAN NESNESİ= 1faz Bara ve Adres 105 KORUNAN NESNESİ= 3faz Bara). Sınırlandırılmış Toprak Arızası Koruma 2 Aynı şekilde 7UT613/63x 'te ikinci sınırlandırılmış toprak arıza koruma için Adres 114 STA KORUMA 2 geçerlidir. Zamanlı Aşırı Akım Koruma için Dinamik Soğuk Yük Başlatma Dinamik ayar grubu değiştirme (Adres 117 Soğ.Yük.Baş.) ör. faz-, sıfır- ve toprak akımları için zamanlı aşırı akım koruma fonksiyonlarında (aşağıya bakın), işletimde zaman zaman alternatif başlatma değerlerine değiştirmeye müsaade eder. Daha ayrıntılı bilgi Bölüm 2.6 'te açıklanmıştır. Faz akımları için zamanlı aşırı akım koruma 120 DMT/IDMT Faz adresi altında, faz-zamanlı aşırı akım korumanın hangi karakteristik grubuna göre çalışması gerektiği ayarlanır. Bu 1-fazlı bara korumasında mümkün değildir (Adres 105 KORUNAN NESNESİ= 1faz Bara). Bu sadece sabit zamanlı aşırı akım koruma olarak çalışacaksa (DMT), Sabit Zaman olarak ayarlanır. Sabit zamanlı aşırı akım korumaya ilaveten, bir IEC-karakteristiği ile (ZAAE IEC) veya bir ANSI karakteristiği (ZAAE ANSI) ile veya kullanıcı tanımlı bir karakteristiğe göre çalışabilen ters zamanlı bir aşırı akım koruması da yapılandırılabilir. Sonuncu durumda, sadece açma karakteristiğinin mi (Kull.Ta. Baş.) veya hem açma ve hem de bırakma karakteristiğinin mi (Kull.Ta. Reset) belirtilmek istendiğine karar verilir. Çeşitli karakteristikler Teknik Veriler bölümünde gösterilmiştir. 36 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Faz akımları için zamanlı aşırı akım koruma 2 ve 3 7UT613/63x'te diğer iki faz-zamanlı aşırı akım koruma fonksiyonunu kullanma imkanı vardır. Böylece korunan nesnenin farklı taraflarında veya farklı 3-fazlı ölçüm noktalarında birbirinden bağımsız bir zamanlı aşırı akım koruma gerçekleştirilir. DMT/IDMT Faz2 için 130 adresi altında birinci zamanlı aşırı akım için olan aynı opsiyonlardan seçilir, aynısı 132 adresi altında DMT/IDMT Faz3 için de geçerlidir. Seçilmiş opsiyonlar üç zamanlı aşırı akım koruma için aynı veya farklı olabilir. Sıfır akımlar için zamanlı aşırı akım koruma Sıfır akım-zamanlı aşırı akım korumanın mümkün karakteristikleri için 122 DMT/IDMT 3I0 adresi altında fazzamanlı aşırı akım korumada olan aynı imkanlar verilmiştir. Sıfır akım-zamanlı aşırı akım koruma için ama, fazzamanlı aşırı akım koruma için olan opsiyonlardan başka opsiyonlar ayarlanabilir. Bu koruma fonksiyonu hep ilgili faz akımlarının toplamından oluşan izlenen ölçüm noktasının 3I0 toplam akımını kapsar. Ölçüm noktası da faz-zamanlı aşırı akım koruma için olandan farklı olabilir. Sıfır noktası-zamanlı aşırı akım korumanın tek fazlı uygulamalarda mümkün olmadığına dikkat edilmelidir (Adres 105 KORUNAN NESNESİ = 1 fazlı trafo veya 1faz Bara). Sıfır akımları için zamanlı aşırı akım koruma 2 ve 3 7UT613/63x'te diğer iki sıfır-zamanlı aşırı akım koruma fonksiyonunu kullanma imkanı vardır. Böylece farklı 3faz ölçüm noktalarında birbirinden bağımsız sıfır akımı belirlenebilir. DMT/IDMT 3I0 2 için 134 adresi altında yine bağımsız aynı opsiyonlardan seçilebilir. Aynısı 136 adresi altında DMT/IDMT 3I0 3 için de geçerlidir. Seçilmiş opsiyonlar üç zamanlı aşırı akım koruma için aynı veya farklı olabilir. Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) Daha önce anlatılan sıfır akım-zamanlı aşırı akım korumadan bağımsız olan bir başka toprak akımı-zamanlı aşırı akım koruma mevcuttur. Bu, 124 DMT/IDMT Toprak adresi altında yapılandırılacak koruma bir 1-fazlı akım ölçüm girişine bağlanmış akımı kapsar. Çoğu durumlarda bu, topraklanmış bir yıldız noktasının yıldız nokta akımı olur (Transformatörlerde, Generatörlerde, Motorlarda veya Reaktörlerde). Bu korumada da, fazzamanlı aşırı akım korumadaki gibi bir karakteristik grubu seçilebilir, bu orada seçilmiş karakteristikten bağımsız olmalıdır. Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma 2 (Yıldız Noktası Akım) 7UT613/63x'te toprak akımı tespiti için bir başka 1-fazlı zamanlı aşırı akım korumayla gerçekleştirilebilen ikinci bir toprak akımı- zamanlı aşırı akım koruma mevcuttur. Eğer ör. bir transformatörü YNyn0 her iki yıldız noktasından topraklanmış ise, her bir yıldız noktasında akan toprak akımı izlenebilir. Tabii ki her iki toprak akımı-zamanlı aşırı akım koruma fonksiyonları sistemin tamamen farklı yerlerine 1-fazlı akımların tespiti için yerleştirilebilir. DMT/IDMT Topr 2 için 138 adresi altında bağımsız olarak diğer zamanlı aşırı akım için olan aynı opsiyonlardan seçilebilir. Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım Koruma Herhangi bir uygulama amacı için bir 1-fazlı sabit zamanlı aşırı akım koruma DMT 1FAZ, 127 adresi altında kullanılabilir durumdadır. Bu koruma ör. yüksek hassaslıkta bir tank koruma için veya bir yüksek empedans diferansiyel koruma için uygundur. Bunun için bu, bir yüksek hassas akım girişine atanabilir. Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Dengesiz yük koruma, 3-fazlı korunan nesnelerde asimetrik akımı (Negatif sistem) izler. Bu Adres 140 DENGESİZ YÜK 'e göre bağımsız (Sabit Zaman) olabilir veya ayrıca bir IEC-Karakteristiğe göre (ZAAE IEC) veya bir ANSI-Karakteristiğe göre (ZAAE ANSI) çalışabilir. Bu termal bir kademe ile de tamamlanabilir (SZ/Termal). Dengesiz yük korumanın tek fazlı uygulamalarda mümkün olmadığına dikkat edilmelidir (Adres 105 KORUNAN NESNESİ = 1 fazlı trafo veya 1faz Bara). SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 37 Fonksiyonlar 2.1 Genel Termal Aşırı Yük Koruma Aşırı yük koruma için 142 Term Aşırı Yük adresi altında aşırı yük tespiti metodlarından biri seçilebilir. 1fazlı bara korumasında aşırı yük korumanın mümkün (Adres 105 KORUNAN NESNESİ = 1faz Bara) olmadığına dikkat edilmelidir. Eğer aşırı yük korumaya ihtiyaç duyulmuyorsa, Etkin Değil olarak ayarlanır. Ayrıca: • IEC 60255-8'e göre termal benzetimli aşırı yük koruma • IEC 60354'e göre ömür süresi tespitli sıcak nokta hesaplamalı aşırı yük koruma • Ortam sıcaklığı etkisiyle termal benzetimli aşırı yük koruma Birinci durumda, termal benzetimde sadece aşırı sıcaklığı mı, korunan nesnenin sargılarındaki toplam akım ısınma kayıplarından mı belirlemek gerektiği, veya toplam sıcaklığın soğutucu madde- veya ortam sıcaklığı ilşkisinde mi hesaplanması gerektiği seçilebilir. Eğer soğutucu madde- veya ortam sıcaklığının dikkate alınması gerekliyse, cihazda en az bir RTD kutusu bağlı olmalıdır (aşağıya bakın), bu soğutucu madde- veya ortam sıcaklığı üzerinden cihaza bağlanır. Bu durumda Adres 142 Term Aşırı Yük = Sen.lüTerm.benz ayarlanır (sıcaklık ölçümlü termal benzetim). Soğutucu madde- veya ortam sıcaklığını ölçme ve cihaza verme imkanı yoksa, Adres 142 Term Aşırı Yük = RTDsiz TerBen. (sıcaklık ölçümü olmadan termal benzetim) ayarlanır. Bu durumda cihaz korunan nesnede aşırı sıcaklığı, müsaadeli sıcaklığa ilişkili olarak, akmakta olan akımlardan hesaplar. Bu metod, basit elle kullanma ile ve ayar değerlerinin düşük bir sayısıyla kendini gösterir. IEC 60354'e göre sıcak nokta hesabıyla aşırı yük korumada korunan nesne ve onun ortamı ve soğutması için tam bilgi gereklidir, bu transformatörlerde dahili sıcaklık algılayıcılarla anlamlıdır. Bu metod için Adres 142 Term Aşırı Yük = IEC354 ayarlanır. Daha fazla bilgi için bakın Bölüm 2.9 Termal Aşırı Yük Koruma 2 7UT613/63x'te bir başka aşırı yük koruma kullanma imkanı vardır. Böylelikle bir transformatörde ikili sargının aşırı sıcaklığı akım ölçümüyle belirlenir veya bir transformatör harici bir reaktörün sargıları izlenir. Termal A/Y 2 için Adres 144 altında birinci aşırı yük koruma için olan aynı opsiyonlardan seçilebilir. Aşırı Yük için Thermobox’lar Eğer termal benzetimli bir aşırı yük korumada soğutucu madde sıcaklığı dikkate alınması gerekliyse veya IEC 60354'e göre sıcak nokta hesaplamalı bir aşırı yük koruma kullanılacaksa (Adres 142 Term Aşırı Yük = Sen.lüTerm.benz veya IEC354, cihazın servis arayüzünde veya yardımcı arayüzünde cihazın soğutucu madde sıcaklığı üzerine bilgilendirildiği en az bir RTD kutusu 7XV5662–xAD bağlı olmalıdır. Adres 190 RTDBox GRŞ. altında bu yardımcı arayüz ayarlanır. Mümkün arayüzler 7UT6x 'in sürümüne bağlıdır (Ek'te sipariş verilerine bakın). Port C (Servis-Arayüzü) tüm sürümlerde mümkündür. Cihazın sürümüne bağlı olarak Port D de mümkün olabilir. RTD-Türü Eğer RTD kutuları cihazla işletilmek isteniyorsa, ölçüm noktalarının iletim türü ve sayısı (RTD = Resistance Temperature Detector) 191 RTD BAĞLANTI adresi altında ayarlanır: 6 RTD simplex veya 6 RTD HDX (bir RTD-kutusu ile) veya 12 RTD HDX (iki RTD-kutusu ile). Bu RTD kutusundaki ayar ile bağdaşmalıdır. Not Hangi sıcaklık ölçüm noktasının hangi aşırı yük koruma için olduğunun gösterildiği atama, daha sonraki koruma fonksiyonlarının ayarlarında bahsedilmiştir. 38 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Aşırı Uyartım Koruma Aşırı uyartım koruma, generatörlerde ve transformatörlerde, özellikle Enerji santralı-Blok transformatörlerde bir yüksek endüksiyon tespitini sağlar. Aşırı uyartım korumanın (Adres 143 A. Uyartım KOR.) sadece, eğer cihaz ölçme gerilimi girişeriyle donatılmışsa ve gerilimler cihaza bağlı ise mümkün olduğuna dikkat edilmelidir. Bu, 1-fazlı bara korumasında mümkün değildir (Adres 105 KORUNAN NESNESİ= 1faz Bara). Daha fazla bilgi için bakın Bölüm 2.11 Ters güç koruma Ters güç koruma (sadece ölçme gerilim girişli cihazlarda, Adres 150 TERS GÜÇ) birinci sırada bir TürbinGenerator-Birimini yürütücü enerji kesintisinde korur. Şebekede bu ör. bir ayrılma kriteri olarak kullanılabilir. Bu sadece 3-fazlı korunan nesnelerde kullanılır, yani şu adreslerde değil; Adres 105 KORUNAN NESNESİ = 1 fazlı trafo veya 1faz Bara. Ters güç koruma, cihazın bir gerilim trafo setine bağlı olmasını ve bu gerilimlerin uygun atanmış bir akım trafo setiyle aktif gücün anlamlı bir hesaplamasının izin verilmesini şart koşar. Ters (geri) yön tanımlaması daha sonra bir başka bölümde açıklanacaktır. İleri güç denetimi İleri güç denetimi (sadece ölçme gerilim girişli cihazlarda, Adres 151 İLERİ GÜÇ) korunan bir nesnede, hem önceden verilen bir aktif gücün altında kalınması durumunda, hem de aşılmasında denetlenebilir. Bu sadece 3-fazlı korunan nesnelerde kullanılır, yani şu adreslerde değil; Adres 105 KORUNAN NESNESİ = 1 fazlı trafo veya 1faz Bara. İleri güç koruma, cihazın bir gerilim trafo setine bağlı olmasını ve bu gerilimlerin uygun atanmış bir akım trafo setiyle aktif gücün anlamlı bir hesaplamasının izin verilmesini şart koşar. İleri yön tanımlaması daha sonra bir başka bölümde açıklanacaktır. Düşük gerilim koruma Düşük gerilim koruma (Adres 152 DÜŞÜK GERİLİM) gerilim kesintilerini kapsar ve müsaade edilmeyen işletim durumlarını ve elektrikli makinelerde mümkün kararlılık kaybını önler. Bu sadece 3-fazlı korunan nesnelerde kullanılır, yani şu adreslerde değil; Adres 105 KORUNAN NESNESİ = 1 fazlı trafo veya 1faz Bara. Bu doğal olarak sadece, bir gerilim ölçme girişine sahip olan cihaz modellerinde mümkündür. Aşırı Gerilim Koruma Aşırı gerilim koruma (Adres 153 AŞIRI GERİLİM) sistemi müsaade edilmeyen gerilim yükselmelerinden korur ve böylece izolasyonunda zararlar meydana getirmesini önler. Bu sadece 3-fazlı korunan nesnelerde kullanılır, yani şu adreslerde değil; Adres 105 KORUNAN NESNESİ = 1 fazlı trafo veya 1faz Bara. Bu doğal olarak sadece, bir gerilim ölçme girişine sahip olan cihaz modellerinde mümkündür. Frekans Koruma Frekans koruma (Adres 156 FREKANS Koruma), enerji santralı alanında Aşırı- veya Düşük frekansları tanıma görevini üstlenir. Şebekede bu ör. bir yük atma kriteri olarak kullanılabilir. Bu sadece 3-fazlı korunan nesnelerde kullanılır, yani şu adreslerde değil; Adres 105 KORUNAN NESNESİ = 1 fazlı trafo veya 1faz Bara. Frekans ölçme gerilimlerinden belirlendiğinden dolayı, bu sadece bir gerilim ölçme girişine sahip cihazlarda mümkündür. Kesici Arıza Koruma Kesici arıza koruma (Adres 170 KESİCİ ARIZA) herhangi bir şaltere etki edebilir. Atama daha sonra yapılır. 1-fazlı bara korumasında bara korumanın mümkün (Adres 105 KORUNAN NESNESİ = 1faz Bara) olmadığına dikkat edilmelidir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 39 Fonksiyonlar 2.1 Genel Kesici Arıza Koruma 2 7UT613/63x cihazları, bir diğer sistem kesicisi için ikinci bir kesici arıza korumaya (Adres 171 Kesici Arıza 2) sahiptir. Bunun için, birinci için anlatılanlar geçerlidir. Ölçme Noktaları Etkinleştirme Ölçme noktaları etkinleştirme (Adres 180 ÖLÇ. YERİAYIRMA), sistemde devreye alma ve revizyon çalışmaları için yardımcı bir fonksiyondur. Ölçüm değeri izlemeleri Ölçüm değeri izlemelerinin çeşitli metodları (Adres 181 Ölç. Değ. DEN.) Bölüm 2.19.1 'de daha kapsamlı anlatılmıştır. Gerilimler tabii ki sadece, eğer cihaz gerilim girişlerine sahipse izlenebilir. Açma Devresi Denetimi Açma devresi denetiminde 182 ADD adresi altında, bunun iki ikili girişle (2 Giriş İle) mi yoksa sadece bir ikili girişle mi çalışması gerektiği (1 Giriş İle) seçim imkanı vardır. Girişler potansiyelsiz olmalıdır. Harici Açma Komutları İkili komutların açma imkanları harici kaynaklardan 186 HARİCİ AÇMA 1 ve 187 HARİCİ AÇMA 2 adreslerinde konfigüre edilebilir. Esnek Fonksiyonlar 7UT613/63x cihazları, Koruma-, İzleme- ve Ölçme görevlerini kullanılabileceğiniz esnek fonksiyonlara sahiptirler. Eğer böyle fonksiyonları yerleştirmek istiyorsanız, bunları burada yapınız. Bunlar 12 taneye kadar esnek Koruma- ve İzleme (denetim) fomksiyonlarına, Ölçme büyüklüklerinden veya hesaplanmış büyüklüklerden 20 taneye kadar ortalama değerlere ve Ölçme büyüklükleri veya hesaplanmış büyüklükler için 20 taneye kadar Minimum- veya Maksimum değerlere, olanak verir. Burada sadece gerekli sayı seçilir. Bu fonksiyonun konfigürasyonu, yani hangi giriş büyüklüğünün ölçü alınacağı ve fonksiyon parametrelerinin anlatımı daha sonra Bölüm 2.22.7'de açıklanacaktır. 2.1.3.2 Ayarlar Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 103 Gr.Değişt.SEÇE. Etkin Değil Etkin Etkin Değil Ayar Grubu Değiştirme Seçeneği 105 KORUNAN NESNESİ 3 faz trafo 1 fazlı trafo Ototrafo Ototrafo Düğümü Generatör/Motor 3faz Bara 1faz Bara 3 faz trafo Korunan Nesne 112 DİF. KORUMA Etkin Değil Etkin Etkin Diferansiyel Koruma 113 STA KORUMA Etkin Değil Etkin Etkin Değil Sınırlandırılmış toprak arıza koruma 40 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 114 STA KORUMA 2 Etkin Değil Etkin Etkin Değil Sınırlandırılmış toprak arıza koruma 2 117 Soğ.Yük.Baş. Etkin Değil Etkin Etkin Değil Soğuk Yük Başlatma 120 DMT/IDMT Faz Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI Kull.Ta. Baş. Kull.Ta. Reset Etkin Değil DMT / IDMT Faz 122 DMT/IDMT 3I0 Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI Kull.Ta. Baş. Kull.Ta. Reset Etkin Değil DMT / IDMT 3I0 124 DMT/IDMT Toprak Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI Kull.Ta. Baş. Kull.Ta. Reset Etkin Değil DMT / IDMT Toprak 127 DMT 1FAZ Etkin Değil Etkin Etkin Değil DMT 1Faz 130 DMT/IDMT Faz2 Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI Kull.Ta. Baş. Kull.Ta. Reset Etkin Değil DMT / IDMT Faz 2 132 DMT/IDMT Faz3 Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI Kull.Ta. Baş. Kull.Ta. Reset Etkin Değil DMT / IDMT Faz 3 134 DMT/IDMT 3I0 2 Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI Kull.Ta. Baş. Kull.Ta. Reset Etkin Değil DMT / IDMT 3I0 2 136 DMT/IDMT 3I0 3 Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI Kull.Ta. Baş. Kull.Ta. Reset Etkin Değil DMT / IDMT 3I0 3 138 DMT/IDMT Topr 2 Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI Kull.Ta. Baş. Kull.Ta. Reset Etkin Değil DMT / IDMT Toprak 2 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 41 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 140 DENGESİZ YÜK Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI SZ/Termal Etkin Değil Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) 142 Term Aşırı Yük Etkin Değil RTDsiz TerBen. Sen.lüTerm.benz IEC354 Etkin Değil Termal Aşırı Yük Koruma 143 A. Uyartım KOR. Etkin Değil Etkin Etkin Değil Aşırı Uyartım Koruma (U/f) 144 Termal A/Y 2 Etkin Değil RTDsiz TerBen. Sen.lüTerm.benz IEC354 Etkin Değil Termal Aşırı Yük Koruma 2 150 TERS GÜÇ Etkin Değil Etkin Etkin Değil Ters Güç Koruma 151 İLERİ GÜÇ Etkin Değil Etkin Etkin Değil İleri Güç Denetimi 152 DÜŞÜK GERİLİM Etkin Değil Etkin Etkin Değil Düşük Gerilim Koruma 153 AŞIRI GERİLİM Etkin Değil Etkin Etkin Değil Aşırı Gerilim Koruma 156 FREKANS Koruma Etkin Değil Etkin Etkin Değil Aşırı / Düşük Frekans Koruma 170 KESİCİ ARIZA Etkin Değil Etkin Etkin Değil Kesici Arıza Koruma 171 Kesici Arıza 2 Etkin Değil Etkin Etkin Değil Kesici Arıza Koruma 2 180 ÖLÇ. YERİAYIRMA Etkin Değil Etkin Etkin Değil Ölçme noktasını ayırma 181 Ölç. Değ. DEN. Etkin Değil Etkin Etkin Ölçülen Değerler Denetimi 182 ADD Etkin Değil 2 Giriş İle 1 Giriş İle Etkin Değil Açma Devresi Denetimi 186 HARİCİ AÇMA 1 Etkin Değil Etkin Etkin Değil Harici Açma Fonksiyonu 1 187 HARİCİ AÇMA 2 Etkin Değil Etkin Etkin Değil Harici Açma Fonksiyonu 2 190 RTD-Box GRŞ. Etkin Değil Port C Port D Etkin Değil Harici Sıcaklık Girişi 191 RTD BAĞLANTI 6 RTD simplex 6 RTD HDX 12 RTD HDX 6 RTD simplex Harici Sıcaklık Girişi Bağlantı Tipi 42 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel 2.1.4 Güç Sistemi Verileri 1 2.1.4.1 Korunan Nesnenin Topolojisi Ölçüm Girişleri 7UT6x ailesi cihazları ölçüm değeri işlenmesinin donanım ile verilen imkanının kapsamına ve fonksiyonelliğine bağlı olarak farklı ifadelerin modellerini kapsar. Sipariş tipine bağlı olarak aşağıdaki girişler analog ölçüm büyüklükleri için mevcuttur: Tablo 2-1 Tip Analog Ölçüm Büyüklüğü Girişleri 3-fazlı korunan nesneler için1) Akım 3-fazlı1) 1-fazlı 7UT612 2 7UT613 3 7UT633 7UT635 1) 2) Akım (Ek) Bara için 1-fazlı Gerilim 3-fazlı Gerilim 1-fazlı 1 — — 1 1 1 bundan hass.2) Akım 1-fazlı Akım (Ek) 1-fazlı bundan hass.2) 2 1 7 2 3 1 9 3 3 3 1 9 3 1 1 1 5 1 1 — — — — — 4 4 2 12 4 2 — — Tek fazlı transformatörler için de geçerli değiştirilebilir, 1-fazlı girişlerin sayısı dahil Kavramlar Korunan nesnenin topolojisi tüm bilgilerin toplamını içerir; korunan nesnenin (gerekirse birden fazla korunan nesne) nasıl atandığı, hangi akım trafosu korunan nesneye akan akımlar üzerine bilgi verdiği ve gerekirse hangi gerilimlerin korunan nesnenin hangi yerinde ölçüldüğüne dair bilgiler gibi. Topolojik bakışın sonucu olarak; cihaz korunan nesnenin tam bir benzetimine ve mevcut ölçüm büyüklüklerine sahiptir. Hangi ölçüm büyüklüklerinin hangi korunan nesne tarafından kullanılacağı, daha sonraki bir adımda belirlenir (Bölüm 2.1.6). İlk önce ana korunan nesne ve diğer korunan nesneler arasında ayrım yapılır. Ana korunan nesne, ana koruma fonksiyonuna, diferansiyel korumaya, uygulanır. Yani Transformatör, Generatör, Motor, vb. sözkonusudur, Adres 105 KORUNAN NESNESİ altında belirlendiği gibi. Ana korunan nesne 2 veya daha çok Tarafa sahiptir. Transformatörde bunlar; sargı uçlarıdır, generatör ve motorda Terminaller- ve Yıldız noktası tarafıdır. Kombine bir korunan nesnede, blok anahtarlamasındaki transformatör ve generatör gibi, bunlar dış uçlardır, baralarda fiderlerdir. „Taraflar“ kavramı sadece ana korunan nesnede kullanılır. Korunan nesneye akan akımlar ölçüm noktalarında belirlenir. Ölçüm noktaları, koruma alanını sınırlayan akım trafo setleriyle temsil edilir. Fakat bunlar taraflarla özdeş olamazlar, olmamalıdırlar. Eğer ör. bir transformatör sargısı (= 1 Taraf) 2 galvanik ilişkili besleme tarafından 2 akım trafo seti (= 2 Ölçüm noktası) üzerinden besleniyorsa, farklılık vardır. Ana korunan nesnenin taraflarına atanmış ölçüm noktaları atanmış ölçüm noktalarıdır. Eğer cihaz, ana korunan nesnenin taraflarının ataması için gerekenden daha fazla 3-fazlı akım ölçme girişine sahipse, diğer ölçüm noktaları atanmamış ölçüm noktaları olarak adlandırılır. Bunlar o zaman üç faz akımlarını işleyen diğer Koruma, İzleme- ve Ölçüm görevleri için kullanılabilir, ör. Sınırlandırılmış toprak arıza koruma, Zamanlı aşırı akım koruma, Dengesiz yük koruma, Aşırı yük koruma veya basitçe sadece işletme akımları gösterimi. Atanmamış ölçüm noktaları yani bir diğer korunan nesnenin akımlarını saptar. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 43 Fonksiyonlar 2.1 Genel Cihaz sürümüne bağlı olarak yardımcı (ilave) trafo için birden dörde kadar 1-fazlı yardımcı girişler vardır. Bunlar 1-fazlı akımların tespitine hizmet ederler, ör. topraklanmış bir sargının yıldız noktası ve toprak arasında beslemede toprak akımı, veya bir transformatörün tankı ve toprak arasında kaçak akım. Bunlar ayrıca Ana korunan nesneye atanmış veya atanmamış olabilir. Eğer bu ana korunan nesnenin bir tarafına atanmışlarsa, diferansiyel koruma tarafından birlikte işlenebilirler (Örnek diferansiyel akımda yıldız noktası akımının dikkate alınmasıyla) Akımlar atanmamış yardımcı girişler tarafından 1-fazlı akımlar olarak aksi halde işlenebilirler (Örnek tank akım tespiti 1-fazlı zamanlı aşırı akım koruma ile) veya 3-fazlı atanmamış ölçme noktalarıyla da kombine edilebilir (ör. sınırlandırılmış toprak arıza koruma bir başkasında ana korunan nesneye). Şekil 2-2 bir örnekte kavram tanımlamalarını resimler. Mümkün olduğunca çok kavramı göstermek için, bu örnek gerçekte mümkün olandan daha fazla bağlantı içerir. Ana korunan nesne ikili sargılı bir-transformatör YNd topraklanmış yıldız noktası ile Y-Tarafındadır. Taraf T1 yüksek gerilim tarafıdır (Y), Taraf T2 düşük gerilim tarafıdır (d). Ana korunan nesne için (ve sadece bunun için) tarafların tanımlaması, diferansiyel korumada diferansiyel- ve tutuculuk akımları oluşumu için temeldir. Taraf T1 için 2 ölçüm noktası Ö1 ve Ö2 mevcuttur. Orada ölçülmüş akımlar T1 tarafına aittir, onların toplamı ana korunan nesnenin koruma alanındaki Taraf 1'e akar. Bara ayırıcısının konumu burada bir rol oynamaz. Akımların polaritesi de topolojik gösterimde henüz dikkate alınmaz. Düşük gerilim taraflı Taraf T2 de düğüm nedeniyle kendi ihtiyaç çıkışı için iki ölçüm noktasına sahiptir: Ö3 ve Ö4. Bu akımların toplamı ana korunan nesnenin düşük gerilim tarafına (T2) akar. 4 ölçme noktası Ö1 - Ö4, ana korunan nesnenin taraflarına atanımştır, bunlara atanmış ölçme noktaları denir. Bunlar diferansiyel koruma için 3-fazlı akımların ölçüm değeri işlemesine temel oluştururlar. Bir tek faz transformatör için prensipte aynısı geçerlidir, yani; burada sadece ölçme noktalarının ölçme akımları 2-fazlı bağlıdır. Ölçme noktası Ö5, ana korunan nesneye atanmamış, ancak transformatör ile hiçbir ilgisi olmayan kablo çıkışına atanmıştır. Yani Ö5, atanmamıştır. Bu ölçme noktasının akımları başka koruma fonksiyonları için, ör. kablo çıkışı koruması için 3-faz zamanlı aşırı akım koruma için, kullanılabilir. 3-fazlı bara korumasında ölçüm noktaları ve taraflar arasında bir fark yoktur; her ikisi de baranın fiderleriyle aynı anlamdadır. 44 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Şekil 2-2 Bir topolojide kavramlar için örnek Taraflar: T1 T2 Ana korunan nesnenin yüksek gerilim tarafı (Transformatör) Ana korunan nesnenin düşük gerilim tarafı (Transformatör) 3-fazlı ölçüm noktaları, atanmış: Ö1 Taraf 1 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ö2 Taraf 1 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ö3 Taraf 2 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ö4 Taraf 2 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ö5 ana korunan nesneye atanmamış ölçme noktası Z3 Taraf 1 için anan korunan nesneye atanmış ölçme noktası Z4 ana korunan nesneye atanmamış ölçme noktası 3-fazlı, ölçüm noktaları, atanmamış: Ek ölçme noktaları, 1-fazlı: Ek ölçme noktası Z3 transformatörün yıldız noktası akımını taşır. Bu ana korunan nesnenin taraf 1'ine atanmıştır, yani bir atanmış ölçme noktası. Bu tam diferansiyel akım oluşumu için diferansiyel korumada kullanılabilir. Yüksek gerilim sargısı üzerinden sınırlandırılmış toprak arıza koruma için Taraf 1'in yıldız noktası akımını taşıyabilir. Ek ölçme noktası Z4, ana korunan nesneye atanmamıştır, çünkü bu diferansiyel koruma tarafından gereksinim duyulmaz. Bu atanmamıştır. Burada tank toprak akımı saptanır ve 1-fazlı ölçme girişi IZ4 üzerinden 1-fazlı zamanlı aşırı akım korumaya tank koruma olarak yönlendirilir. Eğer buna bir başka anlamda transformatörün koruması hizmet ediyorsa da, Z4 ana korunan nesneye atanmamıştır, çünkü 1-fazlı zamanlı aşırı akım koruma bir tarafa gerekli bağlılığı olmayan tamamen kendine ait bir koruma fonksiyonudur. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 45 Fonksiyonlar 2.1 Genel Şekil 2-3 bir topoloji için bir örnek gösterir, ana korunan nesne haricinde (üç sargılı transformatör) bir başka korunan nesne (topraklama reaktörüne) mevcut olan, bir 3-fazlı ölçme noktası ve bir 1-fazlı ek ölçme noktası olan. Ana korunan nesnede bir tarafın birden çok ölçme noktaları tarafından beslenebilmesi esnasında (taransformatörün yüksek gerilim tarafı T1 'in Ö1 ve Ö2 üzerinden beslenmesi gibi), başka korunan nesnede taraf tanımlaması yoktur. Yine de başka koruma fonksiyonları (diferansiyel koruma değil) buna etki gösterebilir, ör. zamanlı aşırı akım koruma (3-fazlı Ö5'e), toprak zamanlı aşırı akım koruma (1-fazlı Z4'e) veya 3-kat sıfır akım Ö5 'ten Z4 'ün toprak akımıyla karşılaştırılan sınırlandırılmış toprak arıza koruma da. Şekil 2-3 Bir üç sargılı transformatörün ana korunan nesne olarak ve bir başka korunan nesne olarak sıralanmış topraklama reaktörü dışındaki topolojisi; sağ tarafta 3-fazlı gösterimde topraklama reaktörü Taraflar: T1 Ana korunan nesnenin yüksek gerilim tarafı (Transformatör) T2 Ana korunan nesnenin düşük gerilim tarafı (Transformatör) T3 Ana korunan nesnenin tersiyer sargıs tarafı (Transformatör) 3-fazlı ölçüm noktaları, atanmış: Ö1 Taraf 1 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ö2 Taraf 1 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ö3 Taraf 2 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ö4 Taraf 3 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası 3-fazlı, ölçüm noktaları, atanmamış: Ö5 ana korunan nesneye atanmamış ölçme noktası, topraklama reaktörüne ait Ek ölçme noktaları, 1-fazlı: Z4 ana korunan nesneye atanmamış ölçme noktası, topraklama reaktörüne ait Topolojinin belirlenmesi İlk önce korunacak nesne ve gerekirse diğer korunan nesneler için topoloji belirlenir. Aşağıdaki açıklamalar gösterilen örnekle ilişkilidir ve burada tanımlanan kavramlar alınmıştır. Gerektiğinde başka örnekler verilmiştir. Gerekli ve mümkün ayarlar korunan nesnenin türüne bağlıdır, fonksiyon kapsamınınn konfigürasyonunda (Bölüm 2.1.3) belirlendiği gibi. Bir tek faz transformatör için ölçme noktaları burada 3-fazlı ölçme noktası için sayılır: Tek faz transformatör ölçme tekniği olarak bir eksik fazlı (L2) bir 3-fazlı nesne gibi muamele edilir. 46 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Not Eğer korunan nesne değiştirilmek isteniyorsa, tüm topoloji verileri yeniden kontrol edilmelidir ve gerekirse uyumlandırılmalıdır. Not Topoloji konfigürasyonunda tam olarak aşağıdaki sıralama takip edilir, çünkü kısmen ayarlar ve ayar seçenekleri daha önce yapılan ayarlara bağlıdır. DIGSI'de sekmeler (Ayar sayfaları) Sistem Verileri 1 altında soldan sağa işlenmelidir. Ana korunan nesnenin tarafları ve sonra da 3-fazlı ölçme noktaları, ilk önce ana korunan nesne için, daha sonra diğerleri için numaralandırılır. Örnek şekilde 2-2 Taraflar T1 ve T2, ölçme noktaları Ö1 - Ö5 mevcuttur. Tarafların numaralandırılmasında aşağıdaki sıralama takip edilir: • Transformatörlerde yüksek gerilim tarafıyla başlanır, Generatör/Transformatör- veya Motor/TransformatörBloklarında da aynı şekildedir. • Ototransformatörlerde ototrafo sargılarının her iki bağlantısı Taraf 1 ve Taraf 2 ile tanımlanmıştır; bundan sonra gerekirse diğer kademe değiştirmeler, sonra gerekirse bir açık üçgen sargı. Ayrıca burada Taraf 5 müsaadeli değildir. • Generatörlerde terminal tarafıyla başlanır. • Motorlarda ve Çapraz reaktörlerde akım beslemesi tarafıyla başlanır. • Seri reaktörlerde, Hatlarda ve Baralarda tercih sırası yoktur. Tarafların belirlenmesi aşağıdaki tüm ayarlarda dikkate alınmalıdır. Ölçüm noktalarında tarafların sıralamasında ana korunan nesneye atananla başlanır, sonradan gerekirse Şekil 2-2 'te gösterildiği gibi atanmamış ölçüm noktalarıyla devam edilir. Bundan sonra ek ölçme noktaları (1-fazlı) belirlenir, tekrar anan korunan nesneye atanan ve sonra gerekirse diğerleri. Not Tarafların ve ölçme noktalarının belirlenmesi diğer bütün adımlar için zorunludur. Ayrıca, ölçme noktalarının akımlarının cihazın uygun ölçme girişlerine bağlı olmaları esastır: Ö1 ölçme noktası akımları cihazla, IL1Ö1, IL2Ö1, IL3Ö1 ölçme girişleriyle bağlı olmalıdır (Tek fazlı transformatörlerde IL2Ö1 sözkonusu olmaz), vb. ! Topoloji verileri sadece PC ve DIGSI yardımıyla değiştirilebilir. 3-fazlı ölçme noktaları için global açıklamalar Cihazda bağlı 3-fazlı ölçme noktaları (= bağlı akım trafo seti) sayısı belirlenir ve bu sayıyı 211 no'lu BağÖlç.Yeri Say (bağlı ölçme noktalarının sayısı) adresine kaydedilir. 7UT612'de maksimum 2, 7UT613 ve 7UT633'te maksimum 3 ve 7UT635'te maksimum 5 ölçme noktası mümkündür. Örneklerde Şekil 2-2 ve 2-3'ün her birinde 5 ölçme noktası vardır. Ana korunan nesneye atanmış 3-fazlı ölçme noktalarının sayısı 212 no'lu Ata.Ölç.YeriSay (Atanmış ölçme noktalarının sayısı) adresinde kaydedilir. Bu sayı tabii ki sadece 211 adresindekinden daha büyük olamaz. BağÖlç.Yeri Say – Ata.Ölç.YeriSay farkı, atanmamış 3–fazlı ölçme noktalarının sayısıdır. Her iki örnekte, Şekil 2-2 ve 2-3 beş 3–fazlı ölçme noktasından dördü atanmış ölçme noktalarıdır: Ö1 - Ö4. Ö5, atanmamış bir ölçme noktasıdır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 47 Fonksiyonlar 2.1 Genel Ana korunan nesneye ait tarafların sayısı 213 no'lu TARAF SAYISI adresi altında ayarlanır. Örnekte Şekil 2-2 korunan nesne, tarafların sayısı 2 olan 2 sargılı bir transformatördür: T1 ve T2. Örnekte Şekil 2-3 ana korunan nesne tarafların sayısı 3 olan, 3 sargılı bir transformatördür. Ototransformatörlerde maksimum 4 taraf müsaadelidir (aşağıya bakın). Tabii ki tarafların sayısı atanmış ölçme noktalarının sayısı kadar da olabilir (ama asla daha büyük değil). Bir üç sargılı transformatörde her bir trafo setiyle sargılarda Ata.Ölç.YeriSay = 3 ve TARAF SAYISI = 3 tür (Şekil 2-4). Bir barada taraflar ve ölçme noktaları arasında bir fark yoktur. Her ikisi de fiderlerle aynı anlamlıdır. Bu nedenle 213 adresi, eğer Adres 105 KORUNAN NESNESİ = 3faz Bara ayarlanmışsa, gözardı edilir. Şekil 2-4 Bir üçgen sargılı transformatördeki topoloji için örnek Taraflar: T1 Ana korunan nesnenin yüksek gerilim tarafı (Transformatör) T2 Ana korunan nesnenin düşük gerilim tarafı (Transformatör) T3 Ana korunan nesnenin tersiyer sargısı tarafı (Transformatör) 3-fazlı ölçüm noktaları, atanmış: 48 Ö1 Taraf 1 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ö2 Taraf 2 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ö3 Taraf 3 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Ototransformatörlerde özel durumlar Yukarıda anlatıldığı gibi, ototransformatörlerde oto sargılar daima T1 ve T2 ile belirlenir. Üçüncü bir taraf, eğer denkleme sargısı güç sargısı olarak (Tersiyer sargı) bulunuyorsa, mevcut olabilir (Şekil 2-5). Bu örnekte 3 Taraf ve 4 atanmış 3-fazlı ölçme noktası vardır. Ototransformatörün parametrelenmesi daima oto sargıyla başlatılır. Şekil 2-5 Tersiyer sargı olarak bulunan denkleme sargısı ile bir otortransformatörün topolojisi Taraflar: T1 Ana korunan nesnenin yüksek gerilim tarafı (Ototransformatör) T2 Ana korunan nesnenin düşük gerilim tarafı (Ototransformatör) T3 Ana korunan nesnenin (ototransformatör) tersiyer sargısı (denkleme sargısı) tarafı 3-fazlı ölçüm noktaları, atanmış: Ö1 Taraf 1 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ö2 Taraf 1 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ö3 Taraf 2 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ö4 Taraf 3 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Bir üçüncü taraf bir ototransformatörde bir başka bağlantı olabilir. Prensipte ölçme noktalarının numaralandırmasının sıralaması daima oto sargının gerilim bağlantılarında bilgi vermelidir: Tam sargı, sonra bağlantılar, sonra da gerekirse erişilebilir üçgen sargılar. Ototrafo bankaları Eğer üç 1-fazlı ototransformatör bir trafo bankasına birlikte anahtarlandıysa, oto sargıların yıldız noktası beslemeleri tek tek erişilebilir ve sıklıkla akım trafosuyla donatılabilir. Fonksiyon kapsamının konfigürasyonunda Bölüm 2.1.3 'te, bir diferansiyel korumanın tüm trafo bankası üzerinden gerçekleştirmek istenilip istenilmediğine, veya bir akım karşılaştırmasını her bir fazın sargısı üzerinden bir düğüm akımı karşılaştırması anlamında tercih edilip edilmediğine karar verilebilir. Bütün transformatör bankası üzerinden diferansiyel koruma: Birinci durum için Şekil 2-6 3-fazlı gösterimde bir örnek sergiler. Burada 3 Taraf ve 3-fazlı atanmış 3 ölçme noktası vardır. Ototransformatörün bağlantıları Taraf T1 (tam sargı) ve T2 (bağlanma) olarak Ö1 ve Ö2 ölçme noktalarıyla tanımlanmıştır. Üçgen sargı hem tersiyer sargı hem de denkleştirme sargısı olarak görev yaptığından, bu T3, Ö3 ölçme noktası ile üçüncü taraftır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 49 Fonksiyonlar 2.1 Genel Yıldız noktası beslemelerinde ölçülen akımlar hemen gerekli değildir. Yine de bunlar bir başka 3-fazlı ölçme noktasına atanabilir. Eğer bunlar diferansiyel korumada uygun ayarlandıysa, cihaz buradan kendiliğinden akım toplamını toprak akımı olarak hesaplar (bakın Bölüm 2.2.7). Ancak bu akımların toplamı cihazın bir 1-fazlı ölçme girişine bağlanabilir (kırık çizgilerle belirtilmiş) ve 1-fazlı ek ölçme noktası olarak deklare edilebilir, bu akımı diferansiyel koruma, sınırlandırılmış toprak arıza koruma ve/veya zamanlı toprak aşırı akım koruma için kullanabilmek amacıyla. Bu ek ölçme noktası Z3 bundan sonra her iki tarafa T1 ve T2 atanır, çünkü Z3 'te akan akım her iki tarafın akımlarının toplamıyla karşılaştırılmalıdır. Bu, daha sonra atamada kapsamlı anlatılır. Şekil 2-6 Bir transformatör bankasının topolojisi, 3 tek fazlı ototransformatörden oluşur, tersiyer sargı olarak bulunan denkleme sargılı Taraflar: T1 Ana korunan nesnede otosargının yüksek gerilim tarafı T2 Ana korunan nesnede otosargının (kademe değiştirme) gerilim tarafı T3 Ana korunan nesnede tersiyer sargının (denkleme sargısıs) tarafı 3-fazlı ölçüm noktaları, atanmış: Ö1 Taraf 1 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ö2 Taraf 2 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ö3 Taraf 3 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ek ölçme noktaları 1-fazlı, atanmış (trafo setinin toplam akımı): Z3 Taraf 1 ve taraf 2 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Otosargı başına akım karşılaştırması: Eğer fonksiyon kapsamının konfigürasyonunda Bölüm 2.1.3 'te her sargı üzerinden gerçek bir akım karşılaştırması kararı verildiyse, Şekil 2-7'deki örnek geçerlidir. Ototransformatör sargısının her iki bağlantısı haricinde taraf olarak T1 (tam sargı) ve T2 (bağlanma) Ö1 ve Ö2 ölçme noktalarıyla bir başka taraf T3 yıldız 50 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel noktası beslemelerinde Ö3 ölçme noktalarıyla tanımlıdır. Bu durumda her bir tek sargı üzerinden bir akım karşılaştırması, yani her faz kendi 3 ölçme noktasıyla, gerçekleştirilir. Böyle bir akım karşılaştırmada bir transformatördeki toprak arızası normal diferansiyel korumadan daha hassastır. Böyle toprak arızası trafo bankalarında en yüksek olasılığa sahip olduğundan, bu bir anlam taşır. Parametre ayarlaması ile 105 no'lu KORUNAN NESNESİ = OtotrafoOtotrafo Düğümü adresi ototrafo düğümü akım karşılaştırma korumasıyla desteklenir. Denkleme sargısı bu uygulamada, eğer dışa yönelikse ve akım trafolarıyla donanmışsa bile, korumaya ilişkili olamaz ve olmamalıdır. Bu koruma modeli bütün her bir sargıya akan akımların sade bir düğüm akım karşılaştırmasını yapar. Denkleme sargılı ototransformatörlerde denkleme sargısı ayrı (ör. zamanlı aşırı akım koruma ile) korunmalıdır. 105 no'lu KORUNAN NESNESİ = Ototrafo adresi ayarında denkleme sargısı birlikte katılabilir. Ek trafo Z1 Şekil 2-7 'de gerekli değildir . Bir toprak zamanlı aşırı akım koruma veya sınırlandırılmış toprak arıza koruma gerçekleştirmek için, M3 ölçme noktalarındaki 3 akımların toplamı cihazın 1-fazlı ek ölçme girişine de bağlanabilir. Bir bağlantı örneği, M3 ölçme nokasının içinde bulunduğu 3-fazlı ölçme noktası olarak akım karşılaştırmasına hizmet eden ve aynı zamanda trafo setinin 3I0 toplam akımı cihazın bir 1-fazlı IZ1 ölçme girişine yönlendirilmiş ise, Ek'te bulunabilir. Şekil 2-7 Bir transformatör bankasının topolojisi, üç tane 1–fazlı ototransformatörden oluşur; faz başına bir akım karşılaştırma koruma için Topoloji-tanımlaması Taraflar: T1 Ana korunan nesnede otosargının yüksek gerilim tarafı T2 Ana korunan nesnede otosargının (bağlanma) gerilim tarafı T3 Ana korunan nesnede otosargının yıldız noktası tarafı 3-fazlı ölçüm noktaları, atanmış: Ö1 Taraf 1 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ö2 Taraf 2 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ö3 Taraf 3 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası Ek ölçme noktaları, 1-fazlı, atanmış: Z1 Taraf 1 ve Taraf 2 için ana korunan nesneye atanmış ölçme noktası SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 51 Fonksiyonlar 2.1 Genel 1-fazlı bara koruması için global açıklamalar Cihaz bara koruması olarak, 1–fazlı cihaz veya karışık trafo üzerinden 3–fazlı cihaz olarak, işletiliyorsa, baranın fiderlerinin sayısını 216 no'lu UÇ SAYISI adresi altında ayarlanır. Minimum sayı 3 Uç'tur (daha azla bir 7UT6x 'in faaliyeti anlam taşımaz). Fiderlerin maksimum sayısı 7UT612'de 7, 7UT613 ve 7UT633'te 9, 7UT635'te 12 Uç'tur. 3-fazlı ölçme noktalarının ataması 3-fazlı ölçme noktaları ana korunan nesnenin taraflarına atanmalıdır. Koşul, daima TARAF SAYISI ≤ Ata.Ölç.YeriSay ≤ BağÖlç.Yeri Say olmalıdır ve korunan nesnenin en az 2 tarafa sahip olmasıdır, bu atama için sadece az sayıda anlamlı kombinasyon imkanları mümkündür. Mümkün olmayan kombinasyonlardan baştan emin olmak için, aşağıdaki parametrelerde sadece 211, 212, ve 213 adreslerine göre global ayarlar ortaya çıkar. Her parametrede seçilebilen opsiyonlar da, sadece ayarlanmış global sayılar için anlamlıdır. Bu global bilgiler güvenilmez ise, cihaz atama imkanlarının hiçbir anlamlı kombinasyonunu bulmaz. Ölçme noktalarının atamasında 230 no'lu ATAMA HATASI adresi, aşağıda gösterilen opsiyonlardan biri bulunur: • AÖNS atanmış ölçme noktalarının sayısı inandırıcı değil; • Taraf sayısı tarafların sayısı inandırıcı değil. Bu parametre değiştirilemez. Bu sizi global sayı bilgilerinde güvenilir olmama üzerine bilgilendirir. Eğer bu görünebilir ise, diğer atamalar mümkün değildir. 211, 212, ve 213 adreslerine tekrar doğru bakılır ve ayarlar düzeltilir. Aşağıda yürütülmüş çeşitli atama parametrelerinden daima sadece biri mümkündür. Ama sadece, atanmış ölçme noktaları ve tarafların yukarıda verilen toplam sayısına karşılık gelen adres daima görünür durumdadır. Ölçme noktaları ve taraflar virgül ile ayrılmıştır, ör. 3Ö,2T = 3 atanmış ölçme noktası, 2 tarafa. Ayar opsiyonları olarak, sadece ölçme noktalarının ve tarafların miktarları için mümkün kombinasyonları görünür. Burada aynı tarafın birden fazla ölçme noktaları „+“-işareti ile bağlıdır; taraf sırası virgül ile ayrılmıştır. Bu aşağıda her bir olasılık için gösterilmiştir. Adres 220 ATAMA 2Ö,2T, eğer 2 atanmış ölçme noktası (Adres 212), 2 tarafa (Adres 213) önceden verilmiş ise geçerlidir. Burada sadece bir opsiyon vardır, yani • Ö1,Ö2, demektir ki, 2 ölçme noktasından biri Ö1 Taraf T1'e, Ö2 Taraf T2'ye atanmıştır. Başka olasılık olmadığından, bu adresin başka alternatifi yoktur. Adres 221 ATAMA 2Ö,2T, eğer 3 atanmış ölçme noktası (Adres 212), 2 tarafa (Adres 213) önceden verilmiş ise geçerlidir. Burada aşağıdaki opsiyonlar mevcuttur: • Ö1+Ö2,Ö3, demektir ki, 3 ölçme noktasından biri Ö1 ve Ö2 Taraf T1'e, Ö3 Taraf T2'ye atanmıştır. • Ö1,Ö2+Ö3, demektir ki, 3 ölçme noktasından Ö1 Taraf T1'e, Ö2 ve Ö3 Taraf T2'ye atanmıştır. Adres 222 ATAMA 3Ö,3T, eğer 3 atanmış ölçme noktası (Adres 212), 3 Tarafa (Adres 213) önceden verilmiş ise geçerlidir. Burada sadece bir opsiyon vardır, yani • Ö1,Ö2,Ö3, demektir ki 3 ölçme noktasından Ö1 Taraf T'e, Ö2 Taraf T2'ye, Ö3 Taraf T3'e atanmıştır. Şekil 2-4, 2-6 ve 2-7 'deki örnekler böyle bir durumu gösterir. Diğer atamalar sadece 7UT635'te mümkündür, çünkü 7UT612 iki 3-fazlı akım girişine sahiptir, veya 7UT613 ve 7UT633 maksimum üç 3-fazlı akım girişlerine sahiptir (karşıl. Tablo 2-1). Adres 223 ATAMA 4Ö,2T, eğer 4 atanmış ölçme noktası (Adres 212), 2 Tarafa (Adres 213) önceden verilmiş ise geçerlidir. Burada aşağıdaki opsiyonlar mevcuttur: • Ö1+Ö2,Ö3+Ö4, demektir ki, 4 ölçme noktasından Ö1 ve Ö2 Taraf T1'e, Ö3 ve Ö4 Taraf T2'ye atanmıştır. Şekil 2-2 'deki örnek böyle bir durumdur (M5 orada atanmamıştır). • Ö1+Ö2+Ö3,Ö4, demektir ki, 4 ölçme noktasından Ö1 ve Ö2 ve Ö3 Taraf T1'e, Ö4 Taraf T2'ye atanmıştır. • Ö1,Ö2+Ö3+Ö4, demektir ki, 4 ölçme noktasından Ö1 Taraf T1'e, Ö2 ve Ö3 ve Ö4 Taraf T2'ye atanmıştır. 52 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres 224 ATAMA 4Ö,3T, eğer 4 atanmış ölçme noktası (Adres 212), 3 Tarafa (Adres 213) önceden verilmiş ise geçerlidir. Burada aşağıdaki opsiyonlar mevcuttur: • Ö1+Ö2,Ö3,Ö4, demektir ki, 4 ölçme noktasından Ö1 ve Ö2 Taraf T1'e, Ö3 Taraf T2'ye, Ö4 Taraf T3'e atanmıştır. Şekil 2-3 ve 2-5 'deki örnekler böyle bir durumu gösterir. • Ö1,Ö2+Ö3,Ö4, demektir ki, 4 ölçme noktasından Ö1 Taraf T1'e, Ö2 ve Ö3 Taraf T2'ye, Ö4 Taraf T3'e atanmıştır. • Ö1,Ö2,Ö3+Ö4, demektir ki, 4 ölçme noktasından Ö1 Taraf T1'e, Ö2 Taraf T2'ye, Ö3 ve Ö4 Taraf T3'e atanmıştır. Adres 225 ATAMA 4Ö,4T, eğer 4 atanmış ölçme noktası (Adres 212), 4 Taraf (Adres 213) önceden verilmişse geçerlidir. Burada sadece bir opsiyon vardır, yani • Ö1,Ö2,Ö3,Ö4, demektir ki 4 ölçme noktasından Ö1 Taraf T1'e, Ö2 Taraf T2'ye, Ö3 Taraf T3'e, Ö4 Taraf T4'e atanmıştır. Adres 226 ATAMA 5Ö,2T, eğer 5 atanmış ölçme noktası (Adres 212), 2 Tarafa (Adres 213) önceden verilmişse geçerlidir. Burada aşağıdaki opsiyonlar mevcuttur: • Ö1+Ö2+Ö3,Ö4+Ö5, demektir ki, 5 ölçme noktasından Ö1 ve Ö2 ve Ö3 Taraf T1'e, Ö4 ve Ö5 Taraf T2'ye atanmıştır. • Ö1+Ö2,Ö3+Ö4+Ö5, demektir ki, 5 ölçme noktasından Ö1 ve Ö2 Taraf T1'e, Ö3 ve Ö4 ve Ö5 Taraf T2'ye atanmıştır. • Ö1+Ö2+Ö3+Ö4,Ö5, demektir ki, 5 ölçme noktasından Ö1 ve Ö2 ve Ö3 ve Ö4 Taraf T1'e, Ö5 Taraf T2'ye atanmıştır. • Ö1,Ö2+Ö3+Ö4+Ö5, demektir ki, 5 ölçme noktasından Ö1 Taraf T1'e, Ö2 ve Ö3 ve Ö4 ve Ö5 Taraf T2'ye atanmıştır. Adres 227 ATAMA 5Ö,3T, eğer 5 atanmış ölçme noktası (Adres 212), 3 Tarafa (Adres 213) önceden verilmişse geçerlidir. Burada aşağıdaki opsiyonlar mevcuttur: • Ö1+Ö2,Ö3+Ö4,Ö5, demektir ki, 5 ölçme noktasından Ö1 ve Ö2 Taraf T1'e, Ö3 ve Ö4 Taraf T2'ye, Ö5 Taraf T3'e atanmıştır. • Ö1+Ö2,Ö3,Ö4+Ö5, demektir ki, 5 ölçme noktasından Ö1 ve Ö2 Taraf T1'e, Ö3 Taraf T2'ye, Ö4 ve Ö5 Taraf T3'e atanmıştır. • Ö1,Ö2+Ö3,Ö4+Ö5, demektir ki, 5 ölçme noktasındam Ö1 Taraf T1'e, Ö2 ve Ö3 Taraf T2'ye, Ö4 ve Ö5 Taraf T3'e atanmıştır. • Ö1+Ö2+Ö3,Ö4,Ö5, demektir ki, 5 ölçme noktasından Ö1 ve Ö2 ve Ö3 Taraf T1'e, Ö4 Taraf T2'ye, Ö5 Taraf T3'e atanmıştır. • Ö1,Ö2+Ö3+Ö4,Ö5, demektir ki, 5 ölçme noktasından Ö1 Taraf T1'e, Ö2 ve Ö3 ve Ö4 Taraf T2'ye, Ö5 Taraf T3'e atanmıştır. • Ö1,Ö2,Ö3+Ö4+Ö5, demektir ki, 5 ölçme noktasından Ö1 Taraf T1'e, Ö2 Taraf T2'ye, Ö3 ve Ö4 ve Ö5 Taraf T3'e atanmıştır. Adres 228 ATAMA 5Ö,4T, eğer 5 atanmış ölçme noktası (Adres 212), 4 Tarafa (Adres 213) önceden verilmişse geçerlidir. Burada aşağıdaki opsiyonlar mevcuttur: • Ö1+Ö2,Ö3,Ö4,Ö5, demektir ki, 5 ölçme noktasından Ö1 ve Ö2 Taraf T1'e, Ö3 Taraf T2'ye, Ö4 Taraf T3'e, Ö5 Taraf T4'e atanmıştır. • Ö1,Ö2+Ö3,Ö4,Ö5, demektir ki, 5 ölçme noktasından Ö1 Taraf T1'e, Ö2 ve Ö3 Taraf T2'ye, Ö4 Taraf T3'e, Ö5 Taraf T4'e atanmıştır. • Ö1,Ö2,Ö3+Ö4,Ö5, demektir ki, 5 ölçme noktasından Ö1 Taraf T1'e, Ö2 Taraf T2'ye, Ö3 ve Ö4 Taraf T3'e, Ö5 Taraf T4'e atanmıştır. • Ö1,Ö2,Ö3,Ö4+Ö5, demektir ki, 5 ölçme noktasından Ö1 Taraf T1'e, Ö2 Taraf T2'ye, Ö3 Taraf T3'e, Ö4 ve Ö5 Taraf T4'e atanmıştır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 53 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres 229 ATAMA 5Ö,5T, eğer 5 atanmış ölçme noktası (Adres 212), 5 Tarafa (Adres 213) önceden verilmişse geçerlidir. Burada sadece bir opsiyon vardır, yani • Ö1,Ö2,Ö3,Ö4,Ö5, demektir ki, 5 ölçme noktasından Ö1 Taraf T1'e, Ö2 Taraf T2'ye, Ö3 Taraf T3'e, Ö4 Taraf T4'e, Ö5 Taraf T5'e atanmıştır. Ototransformatörlerde Taraf Ataması Ototransformatörlerde ayrıca, ana korunan nesnenin taraflarının ana korumadan, yani diferansiyel korumadan, nasıl işlem gördüğü sorusu akla gelir. Yukarıda açıklandığı gibi, çeşitli taraf tanımlamaları mevcuttur. Ototransformatörün tam tamına bir benzetmesi ve taraflarına erişmek için başka bilgiler gereklidir. Yani aşağıdaki adresler sadece ototransformatörler için geçerlidir (Adres 105 KORUNAN NESNESİ = Ototrafo veya Ototrafo Düğümü). Aşağıdaki her iki tablo, yapılandırmanın hangi varyantının bir Ototrafo da ve bir Ototrafo Düğümü nde desteklendiği ve transformatörün hangi prensibinin uygulama bulduğu konusunda bilgi verir. Topraklama sargısı Taraf olarak yapılandırma ile ilişkilidir. Tablo 2-2 Sayısı Taraflar Yapılandırmanın varyantları, bir Ototrafo için Tarafların yapılandırma tipleri TARAF 1 TARAF 2 2 otomatik bağlı otomatik bağlı 3 otomatik bağlı otomatik bağlı otomatik bağlı — 3 otomatik bağlı otomatik bağlı kompanzasyon. — 3 otomatik bağlı otomatik bağlı Toprakl. Elekt. 4 otomatik bağlı otomatik bağlı otomatik bağlı 4 otomatik bağlı otomatik bağlı otomatik bağlı kompanzasyon. 4 otomatik bağlı otomatik bağlı otomatik bağlı Toprakl. Elekt. 4 otomatik bağlı otomatik bağlı kompanzasyon. otomatik bağlı 4 otomatik bağlı otomatik bağlı kompanzasyon. kompanzasyon. 4 otomatik bağlı otomatik bağlı kompanzasyon. Toprakl. Elekt. Tablo 2-3 TARAF 3 TARAF 4 — — — otomatik bağlı Yapılandırmanın varyantları, bir Ototrafo Düğümü için Tarafların yapıılandırma tipleri Sayısı Taraflar TARAF 1 TARAF 2 TARAF 3 3 otomatik bağlı otomatik bağlı Toprakl. Elekt. 4 otomatik bağlı otomatik bağlı otomatik bağlı TARAF 4 — Toprakl. Elekt. Adres 241 TARAF 1 , ototrafoya ait olan, bir otomatik bağlı (Primer sargı, yukarıda tavsiye edildiği gibi) atanmış olmalıdır. Bu mecburidir ve bu nedenle değiştirilemez. Adres 242 TARAF 2 , ototrafoya ait olan, bir otomatik bağlı (Sekonder sargı = Kademe değiştirme, yukarıda tavsiye edildiği gibi) aynı şekilde atanmış olmalıdır. Bu mecburidir ve bu nedenle değiştirilemez. Taraflar 3 ve 4'te alternatifler bulunur. Eğer ototransformatör bir başka kademe değiştiriciye sahipse, ilgili taraf o zaman otomatik bağlı olarak deklare edilir. Şekil 2-6 'daki örnekte bir KORUNAN NESNESİ = Ototrafo için Taraf S3 tersiyer sargı, yani dışarı yönlendirilen ve yüklenebilir denkleştirme sargısıdır. Bu örnek için ayarlama: Adres 243 TARAF 3 = kompanzasyon. Bu opsiyon sadece, KORUNAN NESNESİ = Ototrafo için mümkündür. Şekil 2-7 'deki örnekte KORUNAN NESNESİ = Ototrafo Düğümü için Taraf 3, topraklama bağlantısına verilmiştir. Burada: 54 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres 243 TARAF 3 = Toprakl. Elekt. geçerlidir. Eğer bir başka Taraf atanmış değilse, bu opsiyon KORUNAN NESNESİ =Ototrafo'da ve KORUNAN NESNESİ = Ototrafo Düğümü 'nde sadece mümkündür. Benzer şekilde, Adres 244 TARAF 4 = Toprakl. Elekt. Taraflar T1 ve T2 yani değiştirilemez şekilde ototrafo sargısının her iki bağlantısına atanmıştır. TARAF 3 ve TARAF 4 'te topolojiye uygun opsiyon seçilir: otomatik bağlı (diğer kademe değiştirme ototrafo sargıda), kompanzasyon (dışa yönlendirilmiş yüklenebilir denkleme sargısı) veya Toprakl. Elekt. (Otosargının topraklama sargısı). 1-fazlı ek ölçme girişlerinin ataması Mümkün ek ölçme girişlerinin her biri için, 251 - 254 adreslerinde atama yapılır. Ek girişlerin sayısı cihaz tipine bağlıdır (bakın Tablo 2-1). Eğer beşinci bir 3-fazlı ölçme noktası için kullanılmıyorsa, yani sadece dört (veya daha az) 3-fazlı ölçme noktasına ihtiyaç duyuluyorsa, 7UT635'te IZ1 - IZ3 girişleri sadece 1-fazlı ek ölçme girişleri olarak mevcuttur. Ek girişler bir tarafa veye bir ölçme noktasına atanmış olabilir veya atanmamış olarak da kalabilirler. Eğer bir taraf tam tamına bir ölçme noktasına atanmış ise, bu taraf ilgili ölçme noktasıyla aynı anlamlıdır. Tek fazlı ek ölçme akımları aşağıdaki durumlarda kullanılır: 1. Diferansiyel korumada bir transformatörün topraklanmış bir sargısının toprak akımının dikkate alınması için (direkt veya yıldız noktası oluşturucu üzerinden, koruma alanında); 2. Sınırlandırılmış toprak arıza korumada faz akımlarından sıfır akımıyla topraklanmış bir sargının (Transformatör, Generatör, Motor, Çapraz reaktör, Yıldız noktası oluşturucu) toprak akımının karşılaştırması için; 3. Toprak akımı-Zamanlı aşırı akım korumada topraklanmış bir sargının toprak akımının tespiti için; 4. 1-fazlı zamanlı aşırı akım korumada herhangi bir 1-fazlı akımın tespiti için; 5. İşletme sınır değeri izleme görevleri ve/veya Ölçme değeri göstergesi için. • Durum 1: Burada, ana korunan nesnenin tarafının 1-fazlı girişinin atanmış olması, bununla toprak akımının akan faz akımlarının kıyaslanması önemlidir. Yani iIgili 1-fazlı giriş, ilgili tarafa atanmalıdır. Transformatörlerde bu, sargı yıldız noktası topraklanmış olan bir taraf olabilir (direkt veya yıldız noktası oluşturucu üzerinden koruma alanında). Şekil 2-2 'de ek ölçme noktası Z3, Taraf T1 'e atanmıştır. Eğer cihaz bu atama üzerinden bilgilendiriliyorsa, IZ3 akım girişinde ölçülen akım, yüksek gerilim sargısının (Taraf 1) yıldız noktasına akan akım olarak yorumlanır. Şekil 2-6 'da ototrafonun Z3 ek ölçme noktası atanmalıdır. Bu ancak iki 3-fazlı ölçme noktalı 2 Tarafa sahiptir. Z3, Taraf T1 'e atanır. Cihaz Adres 105 KORUNAN NESNESİ = Ototrafo üzerinden bilgilendirildiğinden, bir ototransformatör söz konusudur, ve 1 ve 2 taraflarının ataması üzerinden, bu ototrafo sargısına ait olduğu, böylece de Z3 ototrafo sargısına ait olduğu, yani gerçek Taraflar T1 ve T2 'ye atanmış olduğu anlaşılır. Eğer Z3 Taraf T2'ye atanacaksa, bu aynı sonuca yol açar. Ototransformatörde yıldız noktası akımının ototrafo sargısının hangi gerilim tarafına atandığının bir önemi yoktur (Sargı başlangıcı veya herhangi bir kademe değiştirme). • Durum 2: Bu durum için Durum 1'deki aynı bakış açıları geçerlidir. Generatörlerde, Motorlarda veya Reaktörlerde ilgili terminal tarafı seçilir. Ama Durum 2 için ana korunan nesneye atanmamış bir ölçme noktası da kullanabilirsiniz. Şekil 2-3 'teki örnek için topraklama reaktörü üzerinden sınırlandırılmış toprak arıza korumayı kullanabilirsiniz: Ek ölçme noktası Z4 o zaman ölçme noktası M5'e atanır. Cihaz, atanmamış ölçme noktası M5'in (3-fazlı) ölçme büyüklüklerinin, ek ölçme girişi Z4'ün (1-fazlı) ölçme büyüklüğüyle karşılaştırılacak olduğu konusunda bilgilendirilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 55 Fonksiyonlar 2.1 Genel • Durum 3: Burada da ek ölçme noktası aynı şekilde toprak akımının tespit edilmesi gerektiği tarafa atanmalıdır. Ancak ana korunan nesneye atanmamış bir ölçme noktası da kullanılabilir. Toprak zamanlı aşırı akım korumanın kendi ölçme büyüklüğünün sadece burada atanan ek ölçme noktasıyla ilişkili olmadığına, ayrıca kesici bilgilerinin (Akım akışı ve Elle-Kapama-Tanıma) ilgili 3-fazlı ölçme noktasıyla da ilişkili olduğuna dikkat edilmelidir. Eğer toprak zamanlı aşırı akım korumadan kullanılan akım hiçbir tarafa veya 3-fazlı ölçme noktasına atanmamışsa, Durum 4 ve 5'e göre davranılabilir. • Durum 4 ve 5: Bu durumlarda bağlı/atanmamış ilgili ek ölçme noktası ataması için (bağlı ama atanmamış) ayarlama yapılır. Bundan sonra ek ölçme noktası ne ana korunan nesnenin belirli bir tarafına ne de herhangi bir başka 3-fazlı ölçme noktasına atanır. Bu Koruma- ve Ölçme fonksiyonları bir 3-fazlı ölçme noktasının ataması üzerine hiçbir bilgiye gereksinim duymaz, çünkü o yalnız ilgili 1-fazlı akımı işler. • Genel: Eğer bir 1-fazlı ek ölçme noktası hem Durum 3 - 5'e göre bir fonksiyon için hem de Durum 1 ve 2 için kullanılmak isteniyorsa, tabii ki atama Durum 1 veya 2'ye göre yapılmalıdır. Eğer cihaz bir 1-fazlı ek ölçme girişine sahip, ama buna isizin ihtiyacınız yoksa, ilgili ayarı Bağlı değil (bağlı değil) olarak bırakın. Aşağıda tanımlanan adreslerden sadece, mevcut cihazda bulunanlar görünür. Şunları dikkate alın, • 7UT612'de sadece IZ1 ve IZ3 ek ölçme girişleri mevcuttur ve maksimum 2 Taraf veya 3-fazlı ölçme noktaları atanabilir, • 7UT613 ve 7UT633'te sadece IZ1 - IZ3 ek ölçme girişleri mevcuttur ve maksimum 3 Taraf veya 3-fazlı ölçme noktaları atanabilir ve • 7UT635'te IZ1 - IZ3 ölçme girişleri M5 ölçme noktasına atanamaz, çünkü burada ya M5 ya da IZ1 - IZ3 mevcuttur. Adresler 251 YARDIMCI AT IX1, 252 YARDIMCI AT IX2, 253 YARDIMCI AT IX3 ve 254 YARDIMCI AT IX4 ana korunan nesnenin hangi tarafının veya hangi 3-fazlı ölçme noktasının 1-fazlı ölçme girişleri IZ1, IZ2, IZ3 veya IZ4'e atanmış olduğunu belirler. Daha önce tanımlanan Açıklamalara göre Taraf veya Ölçme noktası veya hiçbir Atama ayarlanır. Yüksek hassaslıklı 1-fazlı ek ölçme girişleri 7UT6x ailesi cihazları sürüme bağlı olarak özel bir yüksek hassaslığa sahip 1 veya 2 ek ölçme girişine, akımları 3 mA girişte tespit edilebilen özellikte, sahiptir. Bunlar 1-fazlı zamanlı aşırı akım koruma için kullanılabilir. 1-fazlı sabit zamanlı aşırı akım koruma ör. bir yüksek hassasiyetli tank koruma için veya bir yüksek empedans diferansiyel koruma için (bakın Bölüm 2.7), eğer bir yüksek hassasiyetli ölçme girişi kullanılıyorsa, uygundur. Eğer böyle bir yüksek hassasiyetli akım ölçme girişi kullanılmak isteniyorsa, bunu cihaza 255 ve 256 adresleri altında bildirebilirsiniz. 7UT612'de IZ3 girişi daha hassas olarak kullanılabilir. 7UT613 ve 7UT633'te IZ3 girişi daha hassas olarak kullanılabilir. 255 no'lu adres YAR AT IX3 TİPİ = hassas giriş olarak ayarlanır, eğer IZ3 hassas bir giriş olması gerekliyse, diğer taraftan ayar 1A/5A giriş olduğu gibi bırakılır. 7UT635'te IZ3 girişi hassas olarak kullanılabilir, eğer bu bir beşinci 3-fazlı ölçme noktası için kullanılmıyorsa, yani eğer sadece dört 3-fazlı ölçme noktası gerekliyse. Bu durumda 255 no'lu adres YAR AT IX3 TİPİ = hassas giriş olarak ayarlanır, eğer IZ3 hassas bir giriş olması gerekliyse. IZ4 girişi 7UT635'te daima 1-fazlı giriş olarak mevcuttur ve 256 no'lu adres üzerinden YAR AT IX4 TİPİ, hassas giriş veya 1A/5A giriş olarak ayarlanabilir. 56 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Gerilim Ölçme Girişlerinin Atanması 7UT613 ve 7UT633'te (7UT612 ve 7UT635 için değil) gerilim ölçme girişleri donanımlı olabilir. 3-fazlı gerilim ölçme seti ve 4. gerilim girişinin her biri bir Tarafa veya bir Ölçme noktasına veya bara gerilimine (Bara korumasında) atanabilir. Ölçme gerilimleri 7UT6x 'te, Aşırı uyartım koruma için, Düşük gerilim koruma için, Yüksek gerilim koruma için, Ters güç koruma için, İleri güçdenetimi için, Frekans koruma için veya Ölçme görevleri için, ör. gerilimlerin gösterilmesi veya Güç ve Enerji sayaçlarının bilgisi ve hesaplamalar için, kullanılabilir. Şekil 2-8 çeşitli gerilim ataması imkanlarını gösterir (tabii ki uygulamada böyle hepsi aynı anda ortaya çıkmaz). Benzer şekilde 261 no'lu adres GT AYARI ayarlanır. • Ua 'da gerilim ölçümünden gerilimler ana korunan nesnenin Taraf 1 'inde ölçülür. • Ub 'de gerilim ölçümünde gerilimler ana korunan nesnenin Taraf 1'ine atanmış olan Ölçme yeri 2 'de ölçülür. • Uc 'de gerilim ölçümünde gerilimler Bara 'da ölçülür (sadece bara korumada mümkün). • Ud 'de gerilim ölçümünde gerilimler ana korunan nesneye atanmamış Ölçme yeri 3 'te ölçülür. • Ue 'de gerilim ölçümünde gerilimler ana korunan nesnenin Taraf 2 'sinde ölçülür. Örnekler, tarafların, baranın, atanmış ölçme noktalarının veya atanmamış ölçme noktalarının seçilebileceğini gösterir. 1-fazlı bara korumada ölçme sadece Bara 'da mümkündür. Uygulamada gerilim ataması, öyleyse cihazın hangi gerilimleri olduğu ve işlenmesi gerektiği, düzenlenir. Benzer şekilde tabii ki gerilim trafosu yüklenmiş olmalıdır ve bu, cihaza bağlı olmalıdır. Şekil 2-8 Gerilim ataması için örnekler Gerilim ataması: Ua Gerilim ana korunan nesnenin (Transformator) T1 tarafında ölçülür Ub Gerilim atanmış ölçme noktası M2'de ölçülür Uc Gerilim bir barada ölçülür Ud Gerilim atanmamış ölçme noktası Ö3'te ölçülür Ue Gerilim ana korunan nesnenin (Transformator) T2 tarafında ölçülür SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 57 Fonksiyonlar 2.1 Genel Eğer Ua olarak görüntülenen gerilim trafosu sistemde var edilmiyorsa, ör. gerilimleri Ölçme yeri 2 'de ( Ub olarak gösterilmiş) kullanabilirsiniz, çünkü bunlar (kapalı kesicinin kabulü altında) elektriksel olarak aynıdır. Cihaz bundan sonra kendiliğinden Taraf 1'in gerilimini atar ve tarafın gücünü bu gerilimden ve Ö1 ve Ö2 ölçme noktalarının akımlarının toplamına karşılık gelen T1'in taraf akımından hesaplar. Hiçbir gerilim bağlı değilse, Bağlı değil olarak ayarlanır. Eğer aşırı uyartım koruma kullanılıyorsa, aşırı uyartım koruma için uygun olan bir gerilim seçilmelidir (ve bağlanmalıdır). Transformatörlerde bu, düzensiz bir Taraf olmalıdır, çünkü sadece orada U/f bölümü ve demir indüksiyon B arasında orantılı bir ilişki bulunur. Eğer ör. Şekil 2-8 'de sargı Taraf 1'de bir gerilim regülatörüne sahipse, Taraf 2 seçilmelidir. Güç koruma fonksiyonları için, gücün hesaplanması gerektiği akımların da aktığı noktadaki gerilimlerin ölçülmesi, önemlidir. Eğer ör. güç anlamlı ise, yani Şekil 2-8 'deki yüksek gerilim tarafından (Taraf T1) trafoya akan, güç, atama Adres261 GT AYARI = Taraf 1 olur. Bundan sonra Ö1 ve Ö2 ölçme noktalarında akan akımlar Ua daki gerilimle, güce ulaşmak için çarpılır. Bir generatör için ters güç korumada genellikle akımlar yıldız noktası beslemelerinde, gerilimler terminal tarafında ölçülür (Şekil 2-9). Yani, burada gerilimin Ö2 ölçme noktasında veya T2 tarafında atanmaması, Ö1 ölçme noktasına veya T1 tarafına atanması, anlamlıdır. Bundan sonra güç hesaplama için U daki gerilimler Ö1 deki akımlarla oluşturulur. Böylece, generatörün aktif güç referansının şebekeden ters güç olarak değerlendirilmesi, emniyet altına alınır. Şekil 2-9 Generatörde güç ölçümü Eğer ana korunan nesnede bir taraf veya bir ölçme noktası atama seçimi yapıldıysa, Şekil 2-9 'da olduğu gibi (T1 orada Ö1 ile özdeştir), tarafın ataması tercih edilir, çünkü daha sonra güçler direkt (genellikle ünlü) ilgili büyüklüklerden hesaplanabilir. Cihaza ana korunan nesnenin anma verileri belli olduğundan, bundan sonra ilgili büyüklüklerin sekonder değerlere çevrilmesi gerekmez. Düşük- ve Aşırı gerilim koruma ve Frekans koruma aynı şekilde cihazda bağlı gerilimleri kullanırlar. Burada gerilim trafo setiyle elektriksel bağlı olan taraf veya ölçme noktası seçilir. Eğer gerilimlere koruma fonksiyonu için ihtiyaç duyulmuyorsa, işletmede işletme ölçüm değerleri olarak görüntülenen veya aktarılmak istenen veya görüntülenecek gücün hesaplanması gereken gerilimler seçilir. 1-fazlı gerilim ölçme girişi U4 için 262 no'lu GT U4 adresi altında -3-fazlı gerilim girişlerinin atamasından bağımsız olarak- aynı şekilde bir taraf veya bir ölçme noktası seçilebilir. Sıklıkla burada, trafo setinin e-nsargılarında ölçülen artık gerilim kullanılır. Bu ölçme girişi üzerinden ama bir başka, herhangi ölçme gerilimi tespit edilebilir. Bu durumda GT U4 = bağlı/atanmamış (bağlı, ama atanmamış) ayarlanır. 1-fazlı gerilim girişinde hiçbir gerilime ihtiyaç duyulmuyorsa, Bağlı değil (bağlanmamış) ayarlanır. Çeşitli bağlantı imkanları nedeniyle cihaz, bağlı 1-fazlı gerilimin nasıl yorumlanması gerektiği üzerine bilgilendirilmelidir. Bu, 263 no'lu adres altında GT U4 TİPİ bildirilir. Udelta trafo ayarı, eğer Adres 262 atanmış gerilim bir artık gerilimse, yapılır. Ayrıca bu, herhangi bir faz-toprak-gerilim (ör. UL1E trafo) veya fazfaz gerilim (ör. UL12 trafo) olabilir. U4'te hiçbir tarafa veya ölçme noktasına atanmamış bir gerilim bağlıysa, Ux trafo ayarlanır. 58 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel 2.1.4.2 Genel Sistem Verileri Genel Cihaz, bazı sistem ve güç sistemi verilerine gerek duyar ve uygulanan fonksiyonları bu verilere göre uyarlar. Bunlar, sistem ve ölçüm trafolarının anma verileri, ölçülen büyüklüklerin polariteleri ve bağlantı tipleri, bazı durumlarda kesici özellikleri v.b.dir. Bundan başka, özel bir koruma, denetim veya izleme fonksiyonundan ziyade bütün fonksiyonlarla ilgili ayarları içerir. Bu Sistem Verileri 1, ancak DIGSI çalışan bir PC’den değiştirilebilir ve bu altbölümde açıklanacaktır. Sistem (Şebeke) Frekansı Sistemin anma frekansı 270 no'lu Anma Frekansı adresinde ayarlanır. 50 Hz, 60 Hz ve 16,7 Hz (7UT613/63x) anma frekansları kullanıma sunulmuştur. Faz Sırası 271 no'lu FAZ SIRASI adresi, faz dönüşünü tesis etmek için kullanılır. Faz sırası olağan ayarı, saat ibresinin dönüş yönü için L1 L2 L3 tür.Saat ibresinin tersi yönünde faz sırasına sahip sistemler için, bu L1 L3 L2 olarak ayarlanır. Eğer korunan nesnenin bütün taraflarına özdeş faz sırası varsa, faz sırasının diferansiyel korumanın vektör grubu dönüşüm hesabına etkisi yoktur. Tek faz uygulmada bu ayarın bir önemi yoktur ve erişilemez. Şekil 2-10 Faz Sırası Sıcaklık Birimi RTD kutusu üzerinden bağlanmış sıcaklıklar, Celsius veya Fahrenheit olarak görüntülenebilir. Bu özellikle sıcak nokta sıcaklığının konusu için geçerlidir, eğer sıcak nokta sıcaklığı hesaplamalı aşırı yük korumaya ihtiyaç duyuluyorsa. 276 no'lu adres altında SICAKLIK BİRİMİ istenilen sıcaklık birimine ayarlanır. Sıcaklık biriminin değiştirilmesi, sıcaklık birimine bağlı ayar değerlerinin otomatik dönüşümünü sağlamaz. Bunlar, uygun adreslerde yeniden girilmelidir. Tranformatörlerde Nesne Verileri Eğer cihaz transformatörler için diferansiyel koruma olarak kullanılacaksa, yani koruma fonksiyonlarının (Fonksiyon kapsamı) biçimlendirilmesi sırasında 105 no'lu adres KORUNAN NESNESİ = 3 faz trafo veya 1 fazlı trafo veya Ototrafo Düğümü olarak seçilmişse; bu durumda transformatör verilerine gerek duyulur. Aksi takdirde bu ayarlar mevcut değildir. Ana korunan nesnenin topolojisinde yapılmış olan (Topolojinin Belirlenmesi) belirlemelere tarafların tanımlanmasında dikkat edilmelidir. Genellikle; 1 no’lu taraf 0 faz açısına sahiptir ve vektör grubu belirteci bulunmayan referans sargısıdır. Genellikle; bu, trafonun yüksek gerilim sargısıdır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 59 Fonksiyonlar 2.1 Genel Nesne verileri korunan nesnenin her bir tarafı için bilgileri ilgilendirir, topoloji belirlenmesinde tanımlandığı gibi. Atanmamış taraflar için taraf verileri de sorulmaz. Böyle veriler daha sonra ayarlanır (Paragraf „Diğer korunan nesneler için nesne verileri“). Taraf 1 için cihaz aşağıdaki bilgilere gerek duyar: • Primer anma gerilimi UN , kV olarak (faz-faz), 311 no'lu UN-PRİ TARAF 1adresi altında. • Anma görünür gücü 312 no'lu SN TARAF 1 adresi altında. İkiden fazla sargılı transformatörlerde sargıların farklı anma görünür gücüne sahip olabileceğine dikkat edilmelidir. Burada güç yalnız Taraf 1'e atanmış sargı için yetkilidir. Cihaz genel olarak sekonder değerler ile yapılandırılmış olsa bile, güç daima primer değer olarak girilmelidir. Bu güçten cihaz, bu tarafın ilgili ölçme değeri için temel oluşturan primer anma akımını hesaplar. • Yıldız noktasının durumu, 313 no'lu adres altında YIL.NOKT TAR 1: Topraklı veya İzole. Eğer yıldız noktası, bir akım sınırlayıcı devre (düşük-direnç) üzerinden veya bir Petersen - bobini (yüksek-dirençli) üzerinden topraklı ise, yine Topraklı olarak ayarlanır. Yıldız noktası benzer şekilde Topraklı olarak, eğer koruma alanı dahilinde bir yıldız noktası oluşturucu veya aşırı gerilim koruyucu yıldız noktası ve toprak arasında bulunuyorsa, geçerlidir. • Bağlantı türü 314 no'lu adres altında BAĞLANTI T1. Eğer yüksek gerilim tarafı Taraf 1 ise, bu transformatörün vektör grubunun büyük harfidir (Yıldız (Y) veya Üçgen (D)). Ototransformatörlerde ve tek fazlı transformatörlerde sadece Yıldız (Y) müsaadelidir. Eğer sargı bir ayar aralığına sahipse, o zaman tarafın gerçek gerilimi UN olarak değil, ayar aralığının ortalama akımına karşılık gelen gerilim olarak alınır. Burada; Umaks, Umin , ayar aralığının sınır gerilimleridir. Hesaplama Örneği: Transformatör YNd5 35 MVA 110 kV/20 kV Y-Tarafı ayarlı, ±% 20 Bu durumda, gerilim ayarı yapılan sargı için şu değerler bulunur (110 kV): maksimum gerilim Umaks = 132 kV minimum gerilim Umin = 88 kV Ayarlanacak gerilim (Adres 311) Taraf 2 için bakış açıları UN-PRİ TARAF 2 primer anma gerilimiyle (Adres 321) ve YIL.NOKT TAR 2 yıldız noktası davranışı ile ilişkili olup, (Adres 323) aynısı Taraf 1'in sargısı için de geçerlidir. Kesinlikle topolojide belirlemeye uygun taraf atamasına dikkat edilmelidir. Anma görünür gücü 322 no'lu SN TARAF 2 adresi altında Taraf 2'ye atanan sargınındır. 2 den fazla sargılı transformatörlerde sargılar faklı güçler için oluşturulmuş olabilir. Cihaz genel olarak sekonder değerler ile yapılandırılmış olsa bile, güç daima primer değer olarak girilmelidir. Bu güçten cihaz tarafın primer anma akımını hesaplar. 60 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Bağlantı türü BAĞLANTI T2 (Adres 324) ve vektör grubu rakamı VEKTÖR GRUP T2 (Adres 325), Taraf 2 sargısının transformatör verileriyle örtüşmelidir. Vektör grubu rakamı, bu sargının akımlarının referans sargı için faz kaydırmasını (Taraf 1) verir. IEC'ye göre faz kaydırma 30°'nin katları olarak tanımlanır. Yüksek gerilim sargısı referans taraf, yani Taraf 1 ise, bilgileri direkt vektör grubundan çıkartabilirsiniz, ör. BAĞLANTI T2 = Üçgen (D) ve VEKTÖR GRUP T2 = 5 vektör grubu Yd5 için. Her vektör grubu rakamı mümkün olduğu ölçüde 0 - 11 arası ayarlanabilir (ör. Yy, Dd ve Dz sadece çift, Yd, Yz ve Dy sadece tek rakam mümkün). Ototransformatörlerde otosargı için ve tek faz transformatörlerde sadece Yıldız (Y) 0 mümkündür. Eğer bir başkası üst gerilim sargısı olarak referans sargı için seçilirse, o zaman vektör grubu şifresi değiştiğine dikkat edilmelidir: O zaman ör. Yd5 D-Tarafından (alçak gerilim tarafı) Dy7 olarak görünür. Şekil 2-11 Düşük gerilim sargısında referans taraf olarak vektör grubunun değiştirilmesi, Örnek Eğer transformatör 2'den fazla sargıya veya atanmış tarafa sahipse, diğerleri için de aynısı geçerlidir (Sargı 4 ve 5 sadece 7UT635 için). Ototransformatör bankalarında sargıların her biri üzerinden akım karşılaştırma korumasını gerçekleştirmek için sargıların topraklayıcıya dayalı ucu Taraf olarak tanımlı ise, (bakın Şekil 2-7 ve ilgili açıklamalar „Ototrafo bankaları“), bu ayarlar bu taraf için bir anlam taşımaz ve bu nedenle mevcut değildir. Ototrafoda Taraf S3 veya S4 bir denkleme sargısıysa, o zaman bağlantı türü daima „D“ alınır ve bu taraflar için sadece tek vektör grupları seçilebilir. Taraf 3 'e atanmış sargı için: • Adres 331 UN-PRİ TARAF 3 anma gerilimi, ayarlamada gerekirse hesaplanır, • Adres 332 SN TARAF 3 sargının anma görünür gücü, • Adres 333 YIL.NOKT TAR 3 yıldız noktası davranışı, • Adres 334 BAĞLANTI T3 bağlantı türü, • Adres 335 VEKTÖR GRUP T3 vektör grubu rakamı. Taraf 4 'e atanmış sargı için: • Adres 341 UN-PRİ TARAF 4 anma gerilimi, ayarlamada gerekirse hesaplanır, • Adres 342 SN TARAF 4 sargının anma görünür gücü, • Adres 343 YIL.NOKT TAR 4 yıldız noktası davranışı, • Adres 344 BAĞLANTI T4 bağlantı türü, • Adres 345 VEKTÖR GR T4 vektör grubu rakamı. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 61 Fonksiyonlar 2.1 Genel Taraf 5 'e atanmış sargı için: • Adres 351 UN-PRİ TARAF 5 anma gerilimi, ayarlamada gerekirse hesaplanır, • Adres 352 SN TARAF 5 sargının anma görünür gücü, • Adres 353 YIL.NOKT TAR 5 yıldız noktası davranışı, • Adres 354 BAĞLANTI T5 bağlantı türü, • Adres 355 VEKTÖR GR T5 vektör grubu rakamı. Cihaz, vektör grubunu ve farklı anma sargı akımlarını eşleştirmek için gerekli akım-eşleştirme formüllerini, korunan trafonun anma verilerinden ve onun sargılarından otomatik olarak hesaplar. Akımlar, korumanın hassaslığı sürekli transformatörün anma görünür gücüne ilgili olacak şekilde çevrilir. Sargıların faklı yerleştirilmelerinde güç yönünden daha kuvvetli olan sargının anma görünür gücü transformatörün anma görünür gücü olarak geçerlidir. Genel olarak ne vektör grubunun uyarlaması için anahtarlamalar ne de anma akımları için çevrimler gereklidir. Generatörler, Motorlar ve Reaktörler için Nesne Verileri 7UT6x 'in generatör- veya motor koruması olarak kullanımında; koruma fonksiyonlarının biçimlendirilmesi sırasında (bakınız fonksiyon kapsamı, Adres 105) KORUNAN NESNESİ = Generatör/Motor olarak seçilmelidir. Bu ayarlar, aynı zamanda seri ve şönt reaktörler için de -eğer bağlantı noktasının her iki tarafında akım trafoları seti mevcutsa- geçerlidir. Bundan başka durumlar için, bu ayarlar kullanılmaz. 361 no'lu UN GEN/MOTOR adresi altında makinenin primer anma gerilimi (faz-faz) ayarlanır. Primer anma görünür gücü 362 no'lu SN GEN/MOTOR adresi altında ayarlanır. Cihaz genel olarak sekonder değerler ile yapılandırılmış olsa bile, güç daima primer değer olarak girilmelidir. Cihaz, korunan nesnenin ve onun tarafının primer anma akımını bu güçten ve anma geriliminden hesaplar. Bu, hesaplanacak bütün değerler için bir referanstır. Mini-Baralarda veya Kısa Hatlarda (3-fazlı) Nesne Verileri Bu veriler, sadece eğer cihaz mini-baralar veya kısa hatlar için 3-fazlı diferansiyel koruma olarak kullanılacaksa gereklidir. Koruma fonksiyonlarının biçimlendirilmesi sırasında (bakın fonksiyon kapsamı, Adres 105) , KORUNAN NESNESİ = 3faz Bara ayarlanmış olmalıdır. Bundan başka durumlar için bu ayarlar mevcut değildir. Primer anma gerilimine (faz-faz) 370 UN BARA, eğer gerilime bağlı koruma fonksiyonları konfigüre edilmiş ise gereksinim duyulur (ör. Aşırı uyartım koruma, Gerilim koruma, Frekans koruma, Güç koruma fonksiyonları). Ölçülen işletme değerlerinin hesaplaması için de bir anlam taşır. Bır baranın fiderleri farklı anma akımları için donatılmış olabilir. Örneğin bir havai hat fideri kablo çıkışı veya bir transformatör çıkışındakinden daha yüksek akımlar için donatılmış olabilir. Her bir fider için, tüm ilgili değerlerin ilişkili olduğu bu tarafa, tarafın bir primer anma akımını verebilirsiniz. Bu anma akımları ilgili akım trafolarının anma akımlarıyla özdeş olmak zorunda değildir. Sonuncu daha sonra akım trafosu verilerinde ayarlanır. Şekil 2-12 3 fiderli bir bara için bir örneği gösterir. Baranın kendisi için de ana korunan nesne olarak aynı şekilde korunan nesnenin bir anma akımını belirleyebilirsiniz. Ana korunan nesneye atanmış ölçme noktalarının hepsinin akımları, cihazda korumanın ayarları devamlı korunan nesnenin anma akımına, yani baraya ilişkili olacak şekilde hesaplanır. Eğer bir anma akımı bara için tanımlanmışsa, bunlar 371 no'lu I PRİMER ÇAL. adresi altında ayarlanır. Eğer bara-anma akımı tanımlı değilse, amaca uygun olarak bara-anma akımına göre en büyük olan fider-anma akımları seçilir. Şekil 2-12'ye göre, o zaman korunan nesnenin anma akımı (bara) 1000 A olurdu. 62 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Şekil 2-12 3 Fiderli bir barada tarafların anma akımları (Ayar Adres 105 KORUNAN NESNESİ = 3faz Bara) Nesne verileri korunan nesnenin her bir tarafı için bilgileri ilgilendirir, topoloji belirlenmesinde tanımlandığı gibi. Atanmamış taraflar için taraf verileri de sorulmaz. Böyle veriler daha sonra ayarlanır (Paragraf „Diğer korunan nesneler için nesne verileri“). Yani 372 no'lu I PRİ. T1 ÇAL. adresinde Taraf 1'in primer anma akımı ayarlanır. Yukarıda bahsedildiği gibi, baralarda taraf ve ölçme noktası fiderle aynı anlamlıdır. Diğer taraflar için, aynı şekilde aşağıdakiler geçerlidir: • Adres 373 I PRİ. T2 ÇAL. Taraf (Fider) 2 için, • Adres 374 I PRİ. T3 ÇAL. Taraf (Fider) 3 için, • Adres 375 I PRİ. T4 ÇAL. Taraf (Fider) 4 için, • Adres 376 I PRİ. T5 ÇAL. Taraf (Fider) 5 için. 7UT613 ve 7UT633'te 375 ve 376 adresleri, bu sürümlerde sadece 3 Taraf izinli olduğundan, devre dışı kalır. 7, 9 veya 12 fiderliye kadar 1-fazlı bağlantılı baralarda nesne verileri Bu bara verileri, eğer cihaz, bir fazlı bara diferansiyel koruma olarak yerleştirilirse gereklidir. Koruma fonksiyonlarının biçimlendirilmesi sırasında (bakın fonksiyon kapsamı, Adres 105) , KORUNAN NESNESİ = 1faz Bara ayarlanmış olmalıdır. Bundan başka durumlar için bu ayarlar mevcut değildir. 7UT612'de 7 Fidere, 7UT613'te ve 7UT633'te 9 fidere, 7UT635'te 12 fidere kadar mümkündür. Primer anma gerilimi (faz-faz) 370 UN BARA işletme ölçüm değerlerinin gösterimi için kullanılır; doğal koruma fonksiyonları üzerine bir etkisi yoktur. Bir baranın fiderleri farklı anma akımları için donatılmış olabilir. Örneğin bir havai hat fideri kablo çıkışı veya bir transformatör çıkışındakinden daha yüksek akımlar için donatılmış olabilir. Her fider için tüm referans değerleri bu fiderle ilişkili olan bir anma akımı belirleyebilirsiniz. Bu anma akımları ilgili akım trafolarının anma akımlarıyla özdeş olmak zorunda değildir. Sonuncu daha sonra akım trafosu verilerinde ayarlanır. Şekil 2-12 3 fiderli bir bara için bir örneği gösterir. Baranın kendisi için de ana korunan nesne olarak aynı şekilde korunan nesnenin bir anma akımını belirleyebilirsiniz. Ana korunan nesneye atanmış ölçme noktalarının hepsinin akımları, cihazda korumanın ayarları devamlı korunan nesnenin anma akımına, yani baraya ilişkili olacak şekilde hesaplanır. Eğer bir anma akımı bara için tanımlanmışsa, bunlar 371 no'lu I PRİMER ÇAL. adresi altında ayarlanır. Eğer bara-anma akımı tanımlı değilse, amaca uygun olarak bara-anma akımı olarak en büyük olan fider-anma akımları seçilir. Şekil 2-12'ye göre, o zaman korunan nesnenin anma akımı (bara) 1000 A olurdu. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 63 Fonksiyonlar 2.1 Genel 381 no'lu I PRİMER 1 ÇAL. adresinde fider 1'in primer anma akımı ayarlanır. Diğer fiderler için, aynı şekilde aşağıdakiler geçerlidir: • Adres 382 I PRİMER 2 ÇAL., Fider 2 için, • Adres 383 I PRİMER 3 ÇAL., Fider 3 için, • Adres 384 I PRİMER 4 ÇAL., Fider 4 için, • Adres 385 I PRİMER 5 ÇAL., Fider 5 için, • Adres 386 I PRİMER 6 ÇAL., Fider 6 için, • Adres 387 I PRİMER 7 ÇAL., Fider 7 için, • Adres 388 I PRİMER 8 ÇAL., Fider 8 için, • Adres 389 I PRİMER 9 ÇAL., Fider 9 için, • Adres 390 I PRİ. 10 ÇAL. Fider 10 için, • Adres 391 I PRİ. 11 ÇAL. Fider 11 için, • Adres 392 I PRİ. 12 ÇAL. Fider 12 için. 7UT612'de 388 - 392 adresleri, bu sürümde sadece 7 Fider izinli olduğundan, gözönüne alınmaz. 7UT613 ve 7UT633'te 390 - 392 adresleri, bu sürümlerde sadece 9 Fider izinli olduğundan, gözönüne alınmaz. Her bir 7UT6x cihazının kullanımında her faza, fider başına her üç cihaz için aynı akımlar ve gerilimler ayarlanır. Cihazların arıza ihbarlarının ve ölçülen değerlerinin faz tanılamaları için; her bir cihaz, atandığı faz hakkında bilgilendirilmelidir. Bu 396 no'lu FAZ SEÇİMİ adresinde ayarlanır. Diğer korunan nesneler için nesne verileri Şimdiye kadar işlenen nesne verileri tarafları ve ölçme noktaları Bölüm 2.1.4.1 'e göre atanan her bir ana korunan nesne ile ilgilidir. Eğer topolojide daha başka korunan nesnelerin tanımlanması isteniyorsa, daha atanmamış ölçme noktalarının sayısı kalır. Bunlar için de anma büyüklükleri sorulur. Anma akımı ve anma gerilimi için bakış açıları ana korunan nesnede kilerin aynısıdır. Aşağıdaki adreslerden, topolojiye göre atanmamış ölçme noktaları ile ilgili olanlar görünür. Bir ana korunan nesne daima en az 2 Ölçme noktasına sahip olamsı gerektiğinden (daha azıyla diferansiyel koruma mümkün olmaz), Ö1 ve Ö2 burada asla görünemez. Adres 403 I PRİ. ÇAL. M3, Ö3 ölçme noktasındaki primer işletme anma akımına göre, eğer bu ana korunan nesneye atanmamışsa, sorulur. Adres 404 I PRİ. ÇAL. M4, Ö4 ölçme noktasındaki primer işletme anma akımına göre, eğer bu ana korunan nesneye atanmamışsa, sorulur. Adres 405 I PRİ. ÇAL. M5, Ö5 ölçme noktasındaki primer işletme akımına göre, eğer bu ana korunan nesneye atanmamışsa, sorulur. 7UT612'de 403 - 405 adresleri, bu sürümde sadece 2 Ölçme noktası izinli olduğundan devre dışı kalır. 7UT613 ve 7UT633'te 404 - 405 adresleri, bu sürümlerde sadece 3 Ölçme noktası izinli olduğundan, gözönüne alınmaz. Gerilimler sadece gerilim ölçme girişli 7UT613 ve 7UT633'te mümkündür. 3-fazlı anma gerilimleri, eğer ana korunan nesnede bulunuyorsa, ayarlıdır. Ancak gerilim girişi ana korunan nesneye atanmamış ölçme noktası gözönüne alınıyorsa, ör. Adres 261 GT AYARI bir atanmamış Ölçme yeri 3 seçilmişse, 408 no'lu UNPRİMER M3 adresi altında primer anma gerilimi bu ölçme noktası için verilir, böylece işletme ölçüm değerlerinin görüntüsü ve aktarımı (gerilimler, güçler) doğru gerçekleşir. Analog olarak 409 UN-PRİMER U4 adresi için geçerlidir. 64 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel 3-fazlı ölçme noktalarında akım trafosu verileri Nesne verilerinden, korunacak nesne ve onun tarafları için belirgin primer işletme anma akımları sonucuna varılır. Ölçme noktalarındaki akım trafo setleri ama genellikle bundan farklılaşır ve hatta bir taraf için farklı olabilir. Ayrıca diferansiyel korumanın, sınırlandırılmış toprak arıza korumanın, güç koruma fonksiyonlarının doğru görev yapmasını sağlamak için ve işletme ölçüm değerlerinin (güç, vb.) doğru görüntüsü için akımlar belli bir polariteye sahip olmalıdır. Dolayısıyla; cihaz, akım trafoları verileri hakkında bilgilendirilmelidir. 3-fazlı ölçme noktalarında bu; akım trafo setlerinin anma akımlarının ve onların sekonder yıldız noktası oluşumlarının cihaza bildirilmesiyle sağlanır. 512 no'lu IN-PRİMER AT Ö1 adresi altında ölçme noktası 1'deki akım trafo setinin primer anma akımı, 513 no'lu IN-SEK AT Ö1 adresi altında ise sekonder anma akımı ayarlanır. Ölçme noktalarının atamalarının doğru yapıldığına dikkat edilmelidir (bakın Bölüm 2.1.4.1 , „3-fazlı ölçme noktalarının ataması“). Aynı zamanda; sekonder anma akımlarının, cihazdaki bu ölçme girişlerinin anma akımları ayarlarına uygun olduğundan emin olun. Aksi takdirde; cihaz sadece yanlış primer verileri hesaplamakla kalmaz ve sonuçta diferansiyel korumanın yanlış çalışması sonucu ortaya çıkabilir. Akım trafolarının yıldız noktası konumlarının gösterimi, akım trafolarının polaritesini belirler. Ölçme noktası 1 için 511 no'lu Y.N.->NESNE Ö1 adresi altında, yıldız noktasının, korunan nesneye bitişik olup (EVET) olmadığı (HAYIR) şeklinde ayarlanır. Şekil 2-13 bu ayar için örnekleri göstermektedir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 65 Fonksiyonlar 2.1 Genel Şekil 2-13 66 3-fazlı ölçme noktasında akım trafosu yıldız noktalarının konumu - Örnek SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Diğer ölçme noktaları için (atanmış veya atanmamış) analog olarak geçerlidir. Aşağıdaki adreslerde sadece böyle, cihazda mevcut olanlar görünür: Ölçme noktası 2 • Adres 521 Y.N.->NES. Ö2 Yıldız noktası konumu Akım trafosu Ölçme noktası Ö2 için, • Adres 522 IN-PRİMER AT Ö2 prim. Anma akımı Akım trafosu Ölçme noktası Ö2 için, • Adres 523 IN-SEK AT Ö2 sek. Anma akımı Akım trafosu Ölçme noktası Ö2 için. Ölçme noktası 3 • Adres 531 Y.N.->NESNE Ö3 Yıldız noktası konumu Akım trafosu Ölçme noktası Ö3 için, • Adres 532 IN-PRİMER AT Ö3 prim. Anma akımı Akım trafosu Ölçme noktası Ö3 için, • Adres 533 IN-SEK AT Ö3 sek. Anma akımı Akım trafosu Ölçme noktası Ö3 için. Ölçme noktası 4 • Adres 541 Y.N.->NESNE Ö4 Yıldız noktası konumu Akım trafosu Ölçme noktası Ö4 için, • Adres 542 IN-PRİMER AT Ö4 prim. Anma akımı Akım trafosu Ölçme noktası Ö4 için, • Adres 543 IN-SEK AT Ö4 sek.. Anma akımı Akım trafosu Ölçme noktası Ö4 için, Ölçme noktası 5 • Adres 551 Y.N.->NESNE Ö5 Yıldız noktası konumu Akım trafosu Ölçme noktası Ö5 için, • Adres 552 IN-PRİMER AT Ö5 prim. Anma akımı Akım trafosu Ölçme noktası Ö5 için, • Adres 553 IN-SEK AT Ö5 sek. Anma akımı Akım trafosu Ölçme noktası Ö5 için. Özel bir durum, akım trafo bağlantısı için generatörler ve motorlar için çapraz diferansiyel koruma olarak uygulamada sözkonusu olur. Bu durumda sağlıklı işletimde tüm akımlar korunan nesneye, yani geriye kalan uygulamalardakinin tersine akar. Bu nedenle bir akım trafo seti için bir „ters“ polarite ayarlanmalıdır. „Taraflar“ burada makine sargılarının kısmi sargılarına karşılık gelir. Bir örnek aşağıdaki Şekil 2-14'te gösterilmiştir. Her iki akım trafo setinde yıldız noktalarının korunan nesneye yönlenmiş olup olmadıkları gösterilir, burada „Taraf 2“ için tersi ayarlanmıştır: Y.N.->NES. Ö2 = HAYIR. Şekil 2-14 Çapraz diferansiyel korumada akım trafo yıldız noktaları - Örnek SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 67 Fonksiyonlar 2.1 Genel 1- Fazlı Bara Koruma için Akım Trafosu Verileri „7, 9 veya 12 fiderliye kadar 1-fazlı bağlantılı baralarda nesne verileri“ altında her fider için işletme anma akımları belirlenmiştir. Bunlarla tüm fider akımları ilişkilidir. İşletme anma akımları akım trafosunun anma akımlarından sapma göstertirse, cihaza akım trafosunun primer anma akımları da belirtilmelidir. Şekil 2-15 'de trafonun anma akımları 1000 A (Fider 1) ve 500 A (Fider 2 ve 3). Eğer anma akımlar harici aygıtlar (örneğin uyumlama trafoları) ile eşleştirilmişse; harici uyumlama trafolarının hesaplanması için bir taban değer olarak kullanılan anma akım değeri, sabit anma işletme akımı olarak gösterilecektir. Normalde; bu, korunan nesnenin anma işletme akımıdır. Aynısı, harici toplayıcı trafoları kullanıldığı zaman da uygulanır. Her fider için primer akım trafosu-anma akımı girilir. Burada veriler sadece, yapılandırmada Bölüm 2.1.4 , „1-fazlı Bara için Global Veriler“ (Adres 216 UÇ SAYISI) verilmiş olan, fiderler için sorgulanır. Sekonder anma akımları için, akım trafolarının sekonder anma akımlarının, cihazın ilgili akım girişinin anma akımına uyduğundan emin olunmalıdır. Cihazın anma sekonder akımlarının uydurulması mümkündür. Eğer harici toplayıcı akım trafoları kullanılmışsa, çıkış tarafında anma akımı genellikle 100 mA'dir. Dolayısıyla, anma sekonder akımlar olarak, bütün fiderler için 0,1 A akım değeri seçilir. Akım trafolarının yıldız noktası konumlarının gösterimi, akım trafolarının polaritesini belirler. Her bir fider için, yıldız noktasının baraya göre doğru olup olmadığını belirleyin. Şekil 2-15 'teki örnekte 3 fider gösterilmiştir. Fider 1 ve 3’ün akım trafolarının yıldız noktaları baraya doğru ve fider 2’ninki ise hatta doğrudur. Toplayıcı trafo üzerinden bağlantıda polarite verileri, toplayıcı trafonun birbirine uygun ve doğru kutuplu bağlı olduğunu sayar. Şekil 2-15 68 AT yıldız-noktalarının konumları – 3 fiderli bir baranın L1 fazı bağlantısı örneği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Aşağıda tek tek fiderler için parametreler verilmiştir: Fider 1 • Adres 561 Y.N.->BARA I1 = 1 no’lu fiderin AT yıldız noktasının baraya göre durumu, • Adres 562 IN-PRİ AT I1 = 1 no'lu fiderin primer akım trafosu-anma akımı, • Adres 563 IN-SEK AT I1 = 1 no'lu fiderin sekonder anma akımı. Fider 2 • Adres 571 Y.N.->BARA I2 = 2 no’lu fiderin AT yıldız noktasının baraya göre durumu, • Adres 572 IN-PRİMER AT I2 = 2 no'lu fiderin primer akım trafosu-anma akımı, • Adres 573 IN-SEK AT I2 = 2 no'lu fiderin sekonder anma akımı. Fider 3 • Adres 581 Y.N.->BARA I3 = 3 no’lu fiderin AT yıldız noktasının baraya göre durumu, • Adres 582 IN-PRİMER AT I3 = 3 no'lu fiderin primer akım trafosu-anma akımı, • Adres 583 IN-SEK AT I3 = 3 no'lu fiderin sekonder anma akımı. Fider 4 • Adres 591 Y.N.->BARA I4 = 4 no’lu fiderin AT yıldız noktasının baraya göre durumu, • Adres 592 IN-PRİMER AT I4 = 4 no'lu fiderin primer akım trafosu-anma akımı, • Adres 593 IN-SEK AT I4 = 4 no'lu fiderin sekonder anma akımı. Fider 5 • Adres 601 Y.N.->BARA I5 = 5 no’lu fiderin AT yıldız noktasının baraya göre durumu, • Adres 602 IN-PRİMER AT I5 = 5 no'lu fiderin primer akım trafosu-anma akımı, • Adres 603 IN-SEK AT I5 = 5 no'lu fiderin sekonder anma akımı. Fider 6 • Adres 611 Y.N.->BARA I6 = 6 no’lu fiderin AT yıldız noktasının baraya göre durumu, • Adres 612 IN-PRİMER AT I6 = 6 no'lu fiderin primer akım trafosu-anma akımı, • Adres 613 IN-SEK AT I6 = 6 no'lu fiderin sekonder anma akımı. Fider 7 • Adres 621 Y.N.->BARA I7 = 7 no’lu fiderin AT yıldız noktasının baraya göre durumu, • Adres 622 IN-PRİMER AT I7 = 7 no'lu fiderin primer akım trafosu-anma akımı, • Adres 623 IN-SEK AT I7 = 7 no'lu fiderin sekonder anma akımı. Diğer ayarlar sadece 7UT613/63x'te mümkündür: Fider 8 • Adres 631 Y.N.->BARA I8 = 8 no’lu fiderin AT yıldız noktasının baraya göre durumu, • Adres 632 IN-PRİMER AT I8 = 8 no'lu fiderin primer akım trafosu-anma akımı, • Adres 633 IN-SEK AT I8 = 8 no'lu fiderin sekonder anma akımı. Fider 9 • Adres 641 Y.N.->BARA I9 = 9 no’lu fiderin AT yıldız noktasının baraya göre durumu, • Adres 642 IN-PRİMER AT I9 = 9 no'lu fiderin primer akım trafosu-anma akımı, • Adres 643 IN-SEK AT I9 = 9 no'lu fiderin sekonder anma akımı. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 69 Fonksiyonlar 2.1 Genel Diğer ayarlar sadece 7UT635'te mümkündür: Fider 10 • Adres 651 Y.N.->BARA I10 = 10 no’lu fiderin AT yıldız noktasının baraya göre durumu, • Adres 652 IN-PRİ AT I10 = 10 no'lu fiderin primer akım trafosu-anma akımı, • Adres 653 IN-SEK AT I10 = 10 no'lu fiderin sekonder anma akımı. Fider 11 • Adres 661 Y.N.->BARA I11 = 11 no’lu fiderin AT yıldız noktasının baraya göre durumu, • Adres 662 IN-PRİ AT I11 = 11 no'lu fiderin primer akım trafosu-anma akımı, • Adres 663 IN-SEK AT I11 = 11 no'lu fiderin sekonder anma akımı. Fider 12 • Adres 671 Y.N.->BARA I12 = 12 no’lu fiderin AT yıldız noktasının baraya göre durumu, • Adres 672 IN-PRİ. AT I12 = 12 no’lu fiderin primer akım trafosu-anma akımı, • Adres 673 IN-SEK AT I12 = 12 no’lu fiderin sekonder anma akımı. 1-fazlı yardımcı (ek) girişler için akım trafo verileri 1-fazlı yardımcı akım ölçme girişlerinin sayısı cihaz sürümüne bağlıdır. Böyle girişler bir transformatörün, bir şönt reaktörün veya bir yıldız noktası oluşturucunun, bir generatörün veya motorun, topraklanmış bir sargısının yıldız noktası akımının tespiti için, veya başka 1-fazlı koruma- ve ölçme görevleri için kullanılırlar. Korunan nesnelere atama Bölüm 2.1.4.1 , „1-fazlı yardımcı ölçme girişlerinin ataması“ paragrafında gösterilmiştir, koruma fonksiyonlarına atanması ise Bölüm „Koruma fonksiyonlarının Ölçme noktaları/Taraflara Ataması“ . Ayarlar burada, ana korunan nesneye atanmış olup olmadıklarından bağımsız olarak, akım trafosunun verilerinden bağımsız yapılır. Cihaz burada bağlı 1-fazlı akım trafosunun anma akımları ve polaritesi hakkında verilere de ihtiyaç duyar. Aşağıdaki ayarlarda sadece, mevcut sürümde kullanılabilir olan ve ayarlı topolojide de bağlı olan adresler görünür. Bağlı her bir yardımcı ölçme girişi için primer akım trafosu-anma akımı girilir. Ölçme noktalarının atamalarının doğru yapıldığına dikkat edilmelidir (bakın Bölüm 2.1.4.1 , „1-fazlı yardımcı ölçme girişlerinin ataması“). Sekonder anma akımlarında fark, ölçme girişinin, bir „normal“ ölçme girişi veya bir „hassas“ ölçme girişi olup olmadığına bağlıdır. Bir „normal“ ölçme girişinde, 3-fazlı ölçme girişlerindeki gibi akım trafosunun sekonder anma akımı ayarlanır. Sekonder akım trafosu anma akımıyla cihazın ilgili akım girişinin anma akımının uyuşmasına, dikkat edilmelidir. Cihazın anma sekonder akımlarının uydurulması mümkündür. Bir „hassas“ ölçme girişinde bir sekonder anma akımı tanımlı değildir. Böylece bu tür ölçme girişleri için primer değerlerin verilebilmesi için (ör. primer akımlar olarak ayar için, primer ölçme değerlerinin çıktısı için), burada bağlı akım trafosunun dönüşüm oranı INprim/INsek ayarlanır. Akımın polaritesi diferansiyel korumanın ve sınırlandırılmış toprak arızanın tam doğru fonksiyonu için önemlidir. Eğer sadece ilgili akımın büyüklüğü ilgilendiriyorsa (toprak aşırı akım koruma veya 1-fazlı zamanlı aşırı akım korumada olduğu gibi), polaritenin önemi yoktur. Eğer hassas bir 1-fazlı akım girişi seçtiyseniz, bu sadece akım büyüklüğünü işlediğinden, polarite ayarının bir önemi olmaz. Polarite için, ilgili akım trafosunun, primer taraflı ilgili sargı yıldız noktasının topraklayıcısına (yani sargı yıldız noktasının kendisine değil) atanmış olduğu bu ucunun bağlı olduğu cihaz terminali, girilir. Akım trafosunun sekonder topraklaması burada bir rol oynamaz. Şekil 2-16, bir örnek olarak topraklı bir trafo sargısının IZ1 ek akımı için alternatifleri görülmektedir. 70 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Şekil 2-16 Polarite testi, 1-fazlı akım girişi IZ1 için Maksimum dört 1-fazlı ölçme girişleri için (cihaz sürümüne bağlı olarak) aşağıdakiler geçerlidir: Yardımcı ölçme girişi Z1 için • Adres 711 TOPR. IX1 BAĞL., Terminal Q7 veya Terminal Q8 opsiyonlarıyla, • Adres 712 IN-PRİ AT IX1 = akım trafosunun primer anma akımı, • Adres 713 IN-SEK AT IX1 = akım trafosunun sekonder anma akımı. Yardımcı ölçme girişi Z2 için • Adres 721 TOPR. IX2 BAĞL., Terminal N7 veya Terminal N8 opsiyonlarıyla, • Adres 722 IN-PRİ AT IX2 = akım trafosu primer anma akımı, • Adres 723 IN-SEK AT IX2 = akım trafosunun sekonder anma akımı. Yardımcı ölçme girişi Z3 için • Adres 731 TOPR. IX3 BAĞL., Terminal R7 veya Terminal R8 opsiyonlarıyla (hassas girişte sözkonusu olmaz), • Adres 732 IN-PRİ AT IX3 = akım trafosu primer anma akımı, • Adres 733 IN-SEK AT IX3 = akım trafosunun sekonder anma akımı (hassas girişte sözkonusu olmaz), • Adres 734 AT IX3 Faktörü = Akım trafosu dönüşümü (sadece hassas girişte). Yardımcı ölçme girişi Z4 için • Adres 741 T IX4 BAĞL., Terminal P7 veya Terminal P8 (hassas girişte sözkonusu olmaz), • Adres 742 IN-PRİ AT IX4 = akım trafosu primer anma akımı, • Adres 743 IN-SEK AT IX4 = akım trafosunun sekonder anma akımı (hassas girişte sözkonusu olmaz), • Adres 744 AT IX4 FAKTÖRÜ = Akım trafosu dönüşümü (sadece hassas girişte). SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 71 Fonksiyonlar 2.1 Genel Not Çıkma tip montaj kasalı cihazlarda terminal tanımlamaları Tablo 2-4'e göre geçerlidir. Tablo 2-4 Gömme tip montaj kasası Çıkma tip montaj kasalarında terminal tanımlamaları Çıkma tip montaj kasalarında kasa terminali karşılığı 7UT612 7UT613 7UT633 7UT635 Terminal Q7 12 22 47 47 Terminal Q8 27 47 97 97 Terminal N7 – 11 36 36 Terminal N8 – 36 86 86 Terminal R7 6 18 43 43 Terminal R8 21 43 93 93 Terminal P7 – – – 32 Terminal P8 – – – 82 1-fazlı akım girişi IZ1 IZ2 IZ3 IZ4 Gerilim trafosu verileri Cihaz ölçme gerilim girişlerine sahipse ve bunlara atanmışsa, gerilim trafosu verilerini ilgilendirir. 3-fazlı gerilim girişi için 801 no'lu UN-PRİ GT AYARI adresi altında gerilim trafosunun primer anma gerilimi ayarlanır (faz-faz), 802 no'lu UN-SEK GT AYARI altında ise sekonder anma gerilimi. Eğer ters güç koruma yüksek doğruluklu aktif güç ölçümüyle kullanılırsa, katılan akım- ve gerilim trafolarının açı hatasının bir düzeltmesi anlamlı olur, çünkü burada gerekirse (küçük cos ϕ'de) çok düşük bir aktif güç büyük bir görünür güçten elde edilip hesaplanmalıdır. Diğer durumlarda ölçme büyüklüklerinin yüksek açı güvenilirliği genellikle gerekmez. 7UT6x 'te açı hatası gerilim yollarında düzeltilir. Bu düzeltmenin hangi akım trafo setine ilişkili olduğu sorusunu ortadan kaldırır ve diferansiyel koruma için ve tüm akım fonksiyonları için akımların bu düzeltmeden etkilenmesini engeller. Diğer taraftan tüm güç fonksiyonları düzeltilir. Saf gerilim fonksiyonlarında (Aşırı uyartım koruma, Düşük gerilim koruma, Aşırı gerilim koruma, Frekans koruma), gerilimlerin doğru faz açıları oluşmadığından, açı düzeltmesi bir rol oynamaz. O halde ters güç koruma için ölçü olan akım- ve gerilim trafosunun çıkan açı farkı 803 no'lu DÜZELT. U Açı adresi altında ayarlanır. Elektrikli makinelerde düzeltme büyüklüğünün tespiti primer- devreye almada makine ile mümkündür. 1-fazlı gerilim girişi için 811 no'lu UN-PRİMER GT U4 adresi altında bağlı 1-fazlı gerilim trafosunun primer anma gerilimi, 812 no'lu UN-SEK GT U4 altında ise sekonder anma gerilimi hesaplanır. 811 ve 812 adresleri sadece, eğer U4-Trafo seti bir başka referansa GT AYARI olarak sahipse, ayarlanır. U4-Trafosunun 1-fazlı gerilim girişi bir Uen-Trafo ve buna aynı ana trafo seti gibi atanmış ise, 816 no'lu Uf / Udelta adresi altında gerekirse 1-fazlı gerilim trafosunun, 3-fazlı gerilim trafo setine karşı farklı bir dönüşüm oranı ayarlanır. Eğer ör. 1-fazlı gerilim girişi gerilim trafo setinin e-n açık üçgen sargısına bağlı ise, trafonun gerilim dönüşümü normal şartlarda: O zaman Uph/Uen (Sekonder gerilim) faktörü 3/√3 = √3 ≈ 1,73 'e yerleştirilir. Diğer dönüştürme oranları için, örneğin ara gerilim trafoları seti üzerinden artık gerilimin oluşturulması durumunda, bu faktör uygun şekilde düzeltilmelidir. Bu değer ölçülen değerlerin izlenmesi için ve ölçme ve arıza kayıt sinyallerinin ölçeklendirilmesi için önemlidir. Eğer U4-Trafo seti bir Uen-Trafo ise, o zaman 817 no'lu adres Uf(U4)/Udelta ayarlanmalıdır. 817 Uf(U4)/Udelta () 72 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel 2.1.4.3 Koruma Fonksiyonlarının Ölçme Noktalarına/Taraflara Atanması Ana Koruma Fonksiyonu = Diferansiyel koruma Ana korunan nesne, yani korunan nesne, yani koruma fonksiyonlarının konfigürasyonunda 105 no'lu adreste KORUNAN NESNESİ olarak seçilmiş olan, daima bir veya daha fazla ölçme noktalarının atanmış olabileceği kendi Tarafları ile tanımlanır (Bölüm 2.1.4 , „3-fazlı Ölçme Noktalarının Atanması“ ve devamındaki paragraf). Nesne- ve Trafo verileriyle birlikte „Genel Güç Sistemi Verileri“ bölümüne göre, ana koruma fonksiyonu, diferansiyel koruma (Bölüm 2.2.1) için, ölçme noktalarından taşınan akımların nasıl işlenmesi gerektiği böylece açıktır. Şekil 2-2 örneğinde T1 Tarafı (Transformatörün yüksek gerilim tarafı) 3-fazlı ölçme noktası Ö1 ve Ö2 'ye atanmıştır. Böylece Ö1 ve Ö2 üzerinden korunan nesnenin yönünde akan akımların toplamı Transformatörde akan akımlar olarak değerlendirilmesi garantilenir. Analog olarak Ö3 ve Ö4 üzerinden korunan nesnenin üzerinden akan akımlar Transformatörde akan olarak değerlendirilir. Eğer bir akım dışarıdan Ö4 üzerinden ve tekrar Ö3 üzerinden dışarı akıyorsa, toplam IÖ3 + IÖ4 = 0; yani orada korunan nesneye akım akmaz. Bununla beraber her iki akım da diferansiyel korumanın tutuculuğu için kullanılır. Daha ayrıntılı bilgi Diferansiyel Koruma Tanımında bulunabilir (Bölüm 2.2.1). Z3 yardımcı ölçme noktasında ölçülen 1-fazlı toprak akımı yüksek gerilim sargısının yıldız noktasına akması, Z3 yardımcı ölçme noktasının transformatörün T1 Tarafına atamasıyla belirlenir (Bölüm 2.1.4, „Korunan Nesnenin Topolojisi“, Paragraf „1-Fazlı Yardımcı Ölçme Girişlerinin Atanması“). Ana korunan nesnenin topolojisi kendi tarafları ve ölçme noktaları ile diferansiyel koruma için yani tam olarak tanımlandığından, bu konuda artık başka veri gerekmez. Diğer koruma fonksiyonları için ancak çeşitli imkanlar bulunur. Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma Kural olarak sınırlandırılmış toprak arıza koruma (Bölüm 2.3) ana korunan nesnenin bir tarafına atanmışsa, ve hatta onun da yıldız noktası topraklanmıştır. Şekil 2-2 'deki örnekte Taraf T1 olsaydı; burada o zaman 413 no'lu adres STA KOR. ATAMA = Taraf 1 ayarlanırdı. Bu tarafa topoloji belirlenmesinde 3-fazlı ölçme noktaları Ö1 ve Ö2 atanmıştır. Akımların toplamı IÖ1 + IÖ2 o zaman transformatörün T1 tarafına akıyor olarak geçerlidir. Z3 yardımcı ölçme noktasında ölçülen 1-fazlı toprak akımının T1 tarafının yıldız noktasına akması, Z3 yardımcı ölçme noktasının transformatörün T1 tarafına ataması ile belirlenmiştir (Bölüm 2.1.4, „Korunan Nesnenin Topolojisi“ Paragraf „1-Fazlı Yardımcı Ölçme Girişlerinin Atanması“). Eğer ana korunan nesne bir ototransformatör ise, sınırlandırılmış toprak arıza koruma otosargının her iki gerilim beslemelerinin akımlarını kullanmalıdır, çünkü toprak akımının yıldız noktası topraklayıcısı tarafından taraflara dağıtımı (tam sargı veya kademe değiştirme) belirlenebilir değildir. Şekil 2-6 'da 3-fazlı ölçme noktaları Ö1 ve Ö2 'nin akımları otosargısına akar, 1-fazlı toprak akımı Z3 yardımcı ölçme noktasında ölçülür. 3-fazlı ölçme noktası M3 buna karşılık sınırlandırılmış toprak arıza koruma için bir rol oynamaz. 3-fazlı ölçme noktalarının ve yardımcı ölçme noktalarının ataması aynı şekilde topoloji ile belirlendiğinden, sınırlandırılmış toprak arıza koruma için STA KOR. ATAMA sadece daha otomatik bağlı ayarlanır. Bu, eğer ototrafoda birden fazla kademe değiştirme mevcut ise de geçerlidir. Sınırlandırılmış toprak arıza koruma ana korunan nesnede olandan daha başka etki gösterebilir. Şekil 2-3 'te ana korunan nesne T1, T2 ve T3 taraflarıyla bir üç sargılı transformatördür. 3-fazlı ölçme noktası Ö5 buna karşılık topraklama reaktörüne aittir. Böylece sınırlandırılmış toprak arıza korumayı bu reaktör için kullanma imkanına sahip olursunuz. Bu diğer korunan nesne için taraflar tanımlı olmayabileceğinden, burada sınırlandırılmış toprak arıza korumayı ana korunan nesneye atanmamış 3-fazlı M5 ölçme noktasına atayabilirsiniz: Adres 413 STA KOR. ATAMA = Ölç.Yeri5 A.mış. Z4 yardımcı ölçme noktasında ölçülen 1-fazlı toprak akımının M5 'e bağlı topraklama reaktörüne ait olması, Z4 yardımcı ölçme noktasının 3-fazlı M5 ölçme noktasına atanması ile belirlenir (Bölüm „Korunan Nesnenin Topolojisi“, Paragraf „1-Fazlı Yardımcı Ölçme Noktalarının Ataması“). SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 73 Fonksiyonlar 2.1 Genel 7UT613/63x ikinci bir sınırlandırılmış toprak arıza korumaya sahiptir. Her iki yıldız noktasında topraklı olan bir YNyn-Trafoda, iki sargıdan her biri için bir sınırlandırılmış toprak arıza koruma gerçekleştirilebilir. Veya birinci sınırlandırılmış toprak arıza transformatörün topraklanmış bir sargısı için ve ikincisi bir başka korunan nesne için, ör. bir topraklama reaktörü, kullanılır. Adres 414 STA KOR. 2 ATA birinci sınırlandırılmış toprak arıza için olan bakış açılarına göre ayarlanır. Diğer 3-Fazlı Koruma Fonksiyonları Hatırlatma: Tek fazlı transformatör de bir 3-fazlı korunan nesne gibi (arızalı faz L2 ile) muamele görür. Bunun gibi burada 3-fazlı koruma fonksiyonları (Sıfır bileşen akım ve dengesiz yük koruma için zamanlı aşırı akım dışında) da geçerlidir. Bu diğer koruma fonksiyonları ana korunan nesneye veya diğer korunan nesnelere etki edebilir. Seçenekler bundan sonra topolojide belirlendiği gibi düzenlenir. Ana korunan nesnede genellikle ilgili koruma fonksiyonuna etki etmesi gereken bir taraf seçilir. Eğer Şekil 2-2 'deki örnekte zamanlı aşırı akım koruma faz akımları için (Bölüm 2.4.1) rezerve koruma olarak yüksek gerilim tarafında yerleştirilmek isteniyorsa, 420 no'lu adres DMT/IDMT F Ata = Taraf 1 ayarlanır. Fazlar-Zamanlı aşırı akım koruma, akımların toplamını Ö1 ve Ö2 (her faz) ölçme noktaları üzerinden transformatörün yönünde tespit eder. Zamanlı aşırı akım koruma faz akımları için; ama ana korunan nesnenin bağımsız bir ölçme noktasına etki ettirilebilir. Eğer aynı şekilde zamanlı aşırı akım koruma kendi ihtiyaç çıkışı için koruma olarak yerleştirmek isteniyorsa, 420 DMT/IDMT F Ata = Ölçme yeri 3 ayarlanır. Sonunda zamanlı aşırı akım korumayı bir başka korunan nesneye etki ettirebilirsiniz, yani ana korunan nesneye atanmamış 3-fazlı bir ölçme noktasına atanabilir. Bu ölçme noktasını seçiniz. Şekil 2-2 'deki örnekte zamanlı aşırı akım korumayı kablo fideri için koruma olarak kullanabilirsiniz, içinde 420 DMT/IDMT F Ata = Ölçme yeri 5 ayarlanmış olan. Bu korumanın ataması isteğe bağlıdır. Temel olarak: • Bir 3-fazlı koruma fonksiyonunun bir ölçme noktasına atanması bu ölçme noktasındaki akımları tespit eder, bu ana korunan nesneye atanmış olsa da olmasa da geçerlidir. • Bir 3-fazlı koruma fonksiyonunun bir tarafa (ana korunan nesnenin) ataması bu tarafa atanmış ölçme noktalarından akan akımların toplamından elde edilir (her faz). • Zamanlı aşırı akım korumanın burada atanmış ölçme noktasından veya taraftan sadece kendi ölçme büyüklüğünü değil ayrıca kesici bilgilerini de aldığına dikkat edilmelidir (Akım akışı ve Elle-Kapama-Tespiti). Diğer her iki zamanlı aşırı akım fonksiyonu için aynı ilkeler geçerlidir. Şekil 2-2 'deki örnekte kalabilmek için, ör. birinci zamanlı aşırı akım koruma rezerve koruma olarak yüksek gerilim tarafında belirlenebilir, içinde (yukarıdaki gibi) Adres 420 DMT/IDMT F Ata= Taraf 1 olarak, ikinci zamanlı aşırı akım koruma kendi ihtiyaç çıkışının koruması olarak (Adres 430 DMT/IDMT F2 ATA = Ölçme yeri 3) ve üçüncü zamanlı aşırı akım korumayı fider koruması olarak (Adres 432 DMT/IDMT F3 ATA = Ölçme yeri 5) ayarlanır. Benzeri zamanlı aşırı akım korumanın sıfır bileşen akım için ataması için de geçerlidir (Bölüm 2.4.1), Adres 422 DMT/IDMT 3I0 At. Bu korumanın faz akımlarının toplamını tespit ettiği ve bu nedenle 3-fazlı koruma fonksiyonu olarak geçerli olduğu, hatırlatılır. Ancak atama faz akımları için zamanlı aşırı akım koruma tarafından farklılaştırılabilir. Yani kolayca sözü edilen örnekte (Şekil 2-2) zamanlı aşırı akım koruma faz akımları için (DMT/IDMT F Ata) transformatörün yüksek gerilim tarafında (Taraf 1) ve sıfır bileşen akım için ise (DMT/IDMT 3I0 At) düşük gerilim tarafında (Ölçme yeri 4) yerleştirilebilir. Aynı akıl yürütmeye göre diğer iki koruma fonksiyonu da 434 DMT/IDMT3I0-2 adresinde ikinci sıfır bileşen akım-zamanlı aşırı akım koruma için ve 436 DMT/IDMT3I0-3At adresinde üçüncü sıfır bileşen akım-zamanlı aşırı akım koruma için atanabilir. Aynı imkanlar, benzer şekilde ana korunan nesnenin bir tarafında veya herhangi bir -atanmış veya atanmamış3-fazlı ölçme noktasında uygulanabilen dengesiz yük koruma için 440 no'lu D/Y ATAMASI adresinde (Bölüm 2.8) mevcuttur. 74 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Aşırı yük koruma (Bölüm 2.9) daima ana korunan nesnenin bir tarafına ilişkilidir. Buna uygun 442 no'lu Term.A/Y ATAMA adresi için sadece taraflar müsaadelidir, ölçme noktaları değil. Aşırı yüklemenin sebebi korunan nesnenin dışında bulunduğundan, aşırı yük akımı akmakta olan bir akımdır, yani muhakkak bir korunan nesnenin beslenen tarafına etki etmesi gerekmez. • Gerilim ayarlamalı transformatörlerde aşırı yük koruma düzensiz tarafa yerleştirilir, çünkü sadece bunda anma akımı ve anma gücü arasında sabit tanımlanabilir bir ilişki hakim olur. • Generatörlerde aşırı yük koruma normalinde yıldız noktası tarafına etki eder. • Motorlarda ve Şönt reaktörlerde aşırı yük koruma akım beslemesinin akım trafosuna bağlıdır. • Seri reaktörlerde ve kısa kablolarda tercih edilen taraf yoktur. • Ortam koşulları (sıcaklık, rüzgar) genellikle büyük değişkenlik gösterdiği için bir aşırı sıcaklığın hesaplanması anlamlı değildir. Bundan dolayı baralarda ve havai hatlarda aşırı yük koruma genellikle gereksizdir. Ancak, yakın bir aşırı yüklenmeyi ihbar etmek için akıma bağlı bir uyarı kademesi kullanılabilir. Aynısı 444 no'lu Term A/Y2 ATAMA adresinde bir tarafa atanmış olan ikinci aşırı yük koruma için de geçerlidir. Aşırı uyartım koruma (Bölüm 2.11) sadece gerilim bağlantılı cihazlarda mümkündür ve bağlı ve topolojide deklare edilmiş bir ölçme gerilimine ihtiyaç duyar (Bölüm „Korunan Nesnenin Topolojisi“ , Paragraf „Gerilim Ölçme Girişlerinin Ataması“). Bir koruma fonksiyonunun atanması, daima gerilim girişindeki 3-fazlı ölçme gerilimini ve buradan elde edilen frekansı değerlendirdiğinden, gerekli değildir. Aynısı düşük gerilim koruma, aşırı gerilim koruma ve frekans koruma için de geçerlidir. Kesici arıza korumada Adres 470 K/A ATAMA (Bölüm 2.17) , bu koruma fonksiyonunun atamasının akımın denetlenen kesici üzerinden aktığı tarafa veya ölçme noktasına karşılık geldiğine dikkat edilmelidir. Şekil 2-2 'deki örnekte, eğer her iki akımın (Ö1 ve Ö2 üzerinden) kesici üzerinden aktığı yüksek gerilim tarafının kesicisinin denetlenmesi gerekiyorsa atama K/A ATAMA = Taraf 1 olmalıdır. Buna karşılık kablo fiderinin kesicisi izlenmek isteniyorsa, K/A ATAMA = Ölçme yeri 5 olarak ayarlanır. Kesici arıza korumanın atamasında yardımcı kontakların doğru yapılandırmasına ve atamasına veya şalterin geri bildirimlerine dikkat edilmelidir. Eğer kesici arıza korumayı, kesicinin pozisyonu kendi geri bildirimleri üzerinden izlenmesi gerektiğinden hiçbir ölçme noktası veya tarafa atamak istemiyorsanız, K/A ATAMA = har. Ş.Ekip. 1 ayarlanır. Koruma o zaman kendi fonksiyonunda hiçbir ölçme akımına ilişkili olmaz, sadece şalter pozisyonuna ilgili olur. Bu, cihaza bağlı bir ölçme noktası içermeyen herhangi bir şalteri izlemeye de olanak sağlar. Ama o zaman şalterin geri bildiriminin doğru konfigürasyonuna ve doğru bağlantısına dikkat edilmelidir. İkinci kesici arıza koruma ile 7UT613/63x 'te bir başka kesici izleyebilirsiniz. Atama için bakış açıları 471 no'lu K/A 2 Atama adresinde birinci kesici arıza korumadakilere karşılık gelir. Diğer 1-Fazlı Koruma Fonksiyonları 1-fazlı koruma fonksiyonları, bir 1-fazlı yardımcı ölçme girişinin 1-fazlı ölçme akımını değerlendirir. Burada, bağlı akım ana korunan nesneye ait olsun ya da olmasın önemsizdir. Burada ilgili yardımcı ölçme girişine bağlı olan akım rol oynar. Yani cihaza hangi akımın 1-fazlı koruma fonksiyonunu değerlendirmesi gerektiği bildirilir. Adres 424 DMT/IDMT T Ata zamanlı aşırı akım korumayı toprak akımı için (Bölüm 2.5) 1-fazlı bir yardımcı ölçme girişine atar. Çoğunlukla bu topraklanmış bir sargının yıldız noktası beslemesinde olan akımdır, yıldız noktası ve topraklayıcı arasında ölçülen akım. Şekil 2-2 ör. yardımcı ölçme noktası Z3'e uygun olursa; burada Yardımcı AT IX3 ayarlanır. Koruma fonksiyonu kendine yettiğinden, yani diğer koruma fonksiyonlarına bir bağlılık içermediğinden, herhangi bir 1-fazlı yardımcı ölçme girişi kullanabilirsiniz. Burada koşul, bu ölçme girişinin hiçbir hassas ölçme girişi olmamasıdır. Tabii ki bu bağlı olmalıdır. Toprak zamanlı aşırı akım korumanın kendi ölçme büyüklüğünün sadece burada atanan ek ölçme noktasıyla ilişkili olmadığına, ayrıca kesici bilgilerinin de (Akım akışı ve Elle-Kapama-Tanıma) ilgili olduğuna dikkat edilmelidir. İkinci toprak akımı zamanlı aşırı akım koruma aynı bakış açılarına göre 438 no'lu DMT/IDMT E2 ATA adresi altında bir başka 1-fazlı ölçme noktasına atanabilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 75 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres 427 DMT 1FAZ ATAMA 1-fazlı zamanlı aşırı akım korumayı (Bölüm 2.7) atar. Bu genellikle yüksek hassaslıklı akım ölçümü için kullanılır, ör. Tank koruma veya Yüksek empedans-Diferansiyel koruma için. Benzer şekilde özellikle hassas bir 1-fazlı yardımcı ölçme girişi uygundur. Şekil 2-2 'de bu, yardımcı ölçme noktası Z4 olursa; burada Yardımcı AT IX4 ayarlanır. Ama bu koruma fonksiyonunu kullanılan her bir yardımcı ölçme girişine atayabilirsiniz, hassas veya normal olması, önemli değildir. 2.1.4.4 Kesici Verileri Kesicinin Konumu Kesici konumuna ilişkin bilgiler, değişik koruma fonksiyonlarının ve ek fonksiyonların optimum çalışmalarının sağlanması için gereklidir. Kontrol fonksiyonları da anahtarlama teçhizatının geri bildirimlerine bağımlıdır. Eğer ör. Kesici-Arıza koruma belirli bir kesicinin (KE) reaksiyonunu izlemesi gerekliyse, hangi ölçme noktasında şalter üzerinden akan akımın tespit edileceği ve hangi ikili girişlerin şalterin konumu hakkında bilgilendirileceği belli olmalıdır. İkili girişlerin yapılandırılmasında yalnızca (fiziksel) ikili girişlerin (mantıksal) fonksiyonlara ataması yapılır. Ayrıca cihaza, hangi ölçme noktası veya noktalarının ilgili kesiciye atanmış olduğu bildirilmelidir. Kesici arıza koruma ve böylece bunun tarafından izlenen kesici genellikle bir ölçme noktasına veya bir tarafa atanmıştır (bakın yukarıda Paragraf „Diğer 3-fazlı Koruma Fonksiyonları“). Bu nedenle 831 - 835 Ş.EkipKe.yardT1 - Ş.EkipKe.yardT5 adreslerinde bir taraftan veya 836 - 840 Ş.EkipKe.yardÖ1 Ş.EkipKe.yardÖ5 adreslerinde bir ölçme noktasından yola çıkılır. Ancak herhangi bir kesiciyi de kendi pozisyonuna bağlı olarak izleyebilirsiniz, yani bir akım etkisini dikkate almadan. 470 no'lu adreste K/A ATAMA = har. Ş.Ekip. 1 ayarlanır. Bu durumda 841 no'lu Anaht.Ke.yardE1 adresinde, kesici konumunu yansıtan KE-Pozisyon bildirimi ayarlanır. Kesici-Arıza koruma için atamaya karşılık gelen adreste, izlenecek kesicinin konumunu veren bildirim seçilir: 1. Eğer ikili girişlerin yapılandırılmasında sözü edilen kesici kontrol nesnesi olarak tanımlanmışsa ve ilgili geri bildirimler biçimlendirilmişse, bu geri bildirimler kesici pozisyonunu belirlemek için seçilir, ör. „Q0“. Bundan sonra kesici konumu otomatik olarak Q0 kesicinin geri bildirimleri tarafından türetilir. 2. Eğer ikili girişlerin biçimlendirilmesinde, kesici yardımcı kontaklarının N/K kontağı veya N/A kontağı tarafından kontrol edilen bir tek nokta durum oluşturduysanız, bunu seçiniz. 3. Eğer ikili girişlerin biçimlendirilmesinde, kesici yardımcı kontaklarının N/K kontağı veya N/A kontağı tarafından kontrol edilen bir çift nokta durumu oluşturduysanız (Anahtarlama nesnesinin geri bildirimi), bunu seçiniz. 4. Eğer CFC üzerinden uygun bildirimler oluşturduysanız, bunları seçebilirsiniz. Her durumda, seçilmiş opsiyonun izlenecek kesicinin kesici konumunu da verdiğine dikkat edilmelidir. Eğer izlenecek kesici için biçimlendirmede henüz bir anahtarlama nesnesi oluşturmadıysanız, şimdi bunu tekrarlayın. Biçimlendirme yordamı, SIPROTEC 4-Sistem Açıklamalarında ayrıntılı olarak verilmiştir. Örnek: Biçimlendirme matrisinde „Koruma cihazı“ grubunda bir çift bildirim „Q0“ bulunur. Bu, kesici arıza koruma tarafından da izlenmesi gereken kesicidir. Biçimlendirmede Q0 kesicisinin geri bildirimlerinin hangi fiziksel ikili girişler vardığını belirlemiştiniz. Eğer ör. kesici arıza korumanın kesiciyi transformatörün yüksek gerilim tarafında (=Taraf 1) Şekil 2-2 'deki örneğe göre izlemesi gerekliyse, ayarlama: Adres 831 Ş.EkipKe.yardT1 (çünkü kesici Taraf 1'de) = „Q0“ (çünkü bildirim „Q0“ geri bildirim olarak biçimlendirilmiş). Tabii ki uygun biçimlendirilmiş bir ikili giriş üzerinden izlenecek kesici konumunu bildiren herhangi bir giriş bildirimi de tanımlanabilir. 76 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Elle-Kapama-İşlemi için Kesici Bunu kullanan koruma fonksiyonlarının harici bir Elle-Kapama-Komutunun işlenmesi için, ikili girişlerin biçimlendirilmesinde koruma fonksiyonunun atanmış olduğu taraf veya ölçme noktasına karşılık gelen mantıksal giriş bildirimi seçilmelidir. Dahili kontrol tarafından cihaz 831 - 840 adreslerinde seçilmiş olan aynı kontrol cihazını kullanır. Örnek: Eğer faz zamanlı aşırı akım koruma M4 ölçme noktasına atandıysa ve bu Elle-Kapama-Sinyalini KE2 kesicisinden alması gerekliyse, KE2 şalteri için kapama komutu bir ikili girişe bağlanır ve bu „>ElleKapama Ö4“ 'e biçimlendirilir (No 30354). Komut Süresi 851 no'lu adreste minimum açma komutu süresiTMin AÇMA KOM ayarlanır. Bu süre, açma komutu üreten bütün koruma fonksiyonları için geçerlidir. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. 2.1.4.5 Ayarlar Sonuna “A“ harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “Ek Ayarlar“ menüsünden değiştirilebilir. Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 211 BağÖlç.Yeri Say 2 3 4 5 3 Bağlı Ölçme Noktası sayısı 212 Ata.Ölç.YeriSay 2 3 4 5 3 Atanmış Ölçme Noktası sayısı 213 TARAF SAYISI 2 3 4 5 3 Taraf Sayısı 216 UÇ SAYISI 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 6 1 Faz Bara için fider sayısı 220 ATAMA 2Ö,2T Ö1,Ö2 Ö1,Ö2 2 Ölçme Noktası / 2 Taraf atama 221 ATAMA 2Ö,2T Ö1+Ö2,Ö3 Ö1,Ö2+Ö3 Ö1+Ö2,Ö3 3 Ölçme Noktası / 2 Taraf atama 222 ATAMA 3Ö,3T Ö1,Ö2,Ö3 Ö1,Ö2,Ö3 3 Ölçme Noktası / 3 Taraf atama 223 ATAMA 4Ö,2T Ö1+Ö2,Ö3+Ö4 Ö1+Ö2+Ö3,Ö4 Ö1,Ö2+Ö3+Ö4 Ö1+Ö2,Ö3+Ö4 4 Ölçme Noktası / 2 Taraf atama SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 77 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 224 ATAMA 4Ö,3T Ö1+Ö2,Ö3,Ö4 Ö1,Ö2+Ö3,Ö4 Ö1,Ö2,Ö3+Ö4 Ö1+Ö2,Ö3,Ö4 4 Ölçme Noktası / 3 Taraf atama 225 ATAMA 4Ö,4T Ö1,Ö2,Ö3,Ö4 Ö1,Ö2,Ö3,Ö4 4 Ölçme Noktası / 4 Taraf atama 226 ATAMA 5Ö,2T Ö1+Ö2+Ö3,Ö4+Ö5 Ö1+Ö2,Ö3+Ö4+Ö5 Ö1+Ö2+Ö3+Ö4,Ö5 Ö1,Ö2+Ö3+Ö4+Ö5 Ö1+Ö2+Ö3,Ö4+Ö 5 5 Ölçme Noktası / 2 Taraf atama 227 ATAMA 5Ö,3T Ö1+Ö2,Ö3+Ö4,Ö5 Ö1+Ö2,Ö3,Ö4+Ö5 Ö1,Ö2+Ö3,Ö4+Ö5 Ö1+Ö2+Ö3,Ö4,Ö5 Ö1,Ö2+Ö3+Ö4,Ö5 Ö1,Ö2,Ö3+Ö4+Ö5 Ö1+Ö2,Ö3+Ö4,Ö5 5 Ölçme Noktası / 3 Taraf atama 228 ATAMA 5Ö,4T Ö1+Ö2,Ö3,Ö4,Ö5 Ö1,Ö2+Ö3,Ö4,Ö5 Ö1,Ö2,Ö3+Ö4,Ö5 Ö1,Ö2,Ö3,Ö4+Ö5 Ö1+Ö2,Ö3,Ö4,Ö5 5 Ölçme Noktası / 4 Taraf atama 229 ATAMA 5Ö,5T Ö1,Ö2,Ö3,Ö4,Ö5 Ö1,Ö2,Ö3,Ö4,Ö5 5 Ölçme Noktası / 5 Taraf atama 230 ATAMA HATASI AÖNS Taraf sayısı yok Atama Hatası 241 TARAF 1 otomatik bağlı otomatik bağlı Taraf 1 ataması 242 TARAF 2 otomatik bağlı otomatik bağlı Taraf 2 ataması 243 TARAF 3 otomatik bağlı kompanzasyon Toprakl. Elekt. otomatik bağlı Taraf 3 ataması 244 TARAF 4 otomatik bağlı kompanzasyon Toprakl. Elekt. kompanzasyon Taraf 4 ataması 251 YARDIMCI AT IX1 Bağlı değil bağlı/atanmamış Taraf 1 toprak Taraf 2 toprak Taraf 3 toprak Taraf 4 toprak Ölç.Yeri 1 topr Ölç.Yeri 2 topr Ölç.Yeri 3 topr Ölç.Yeri 4 topr Bağlı değil Yardımcı AT IX1 kullanımı 252 YARDIMCI AT IX2 Bağlı değil bağlı/atanmamış Taraf 1 toprak Taraf 2 toprak Taraf 3 toprak Taraf 4 toprak Ölç.Yeri 1 topr Ölç.Yeri 2 topr Ölç.Yeri 3 topr Ölç.Yeri 4 topr Bağlı değil Yardımcı AT IX2 kullanımı 78 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 253 YARDIMCI AT IX3 Bağlı değil bağlı/atanmamış Taraf 1 toprak Taraf 2 toprak Taraf 3 toprak Taraf 4 toprak Ölç.Yeri 1 topr Ölç.Yeri 2 topr Ölç.Yeri 3 topr Ölç.Yeri 4 topr Bağlı değil Yardımcı AT IX3 kullanımı 254 YARDIMCI AT IX4 Bağlı değil bağlı/atanmamış Taraf 1 toprak Taraf 2 toprak Taraf 3 toprak Taraf 4 toprak Taraf 5 toprak Ölç.Yeri 1 topr Ölç.Yeri 2 topr Ölç.Yeri 3 topr Ölç.Yeri 4 topr Ölç.Yeri 5 topr Bağlı değil Yardımcı AT IX4 kullanımı 255 YAR AT IX3 TİPİ 1A/5A giriş hassas giriş 1A/5A giriş Yardımcı AT IX3 tipi 256 YAR AT IX4 TİPİ 1A/5A giriş hassas giriş 1A/5A giriş Yardımcı AT IX4 tipi 261 GT AYARI Bağlı değil Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Bara Ölçme yeri 1 GT seti UL1, UL2, UL3 ataması 262 GT U4 Bağlı değil bağlı/atanmamış Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Bara Ölçme yeri 1 GT U4 ataması 263 GT U4 TİPİ Udelta trafo UL1E trafo UL2E trafo UL3E trafo UL12 trafo UL23 trafo UL31 trafo Ux trafo Udelta trafo GT U4 kullanımı 270 Anma Frekansı 50 Hz 60 Hz 16,7 Hz 50 Hz Anma Frekansı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 79 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 271 FAZ SIRASI L1 L2 L3 L1 L3 L2 L1 L2 L3 Faz Sırası 276 SICAKLIK BİRİMİ Celsius Fahrenheit Celsius Sıcaklık ölçme birimi 311 UN-PRİ TARAF 1 0.4 .. 800.0 kV 110.0 kV Taraf 1 Anma Primer Gerilimi 312 SN TARAF 1 0.20 .. 5000.00 MVA 38.10 MVA Trafo Anma Görünür Gücü Taraf 1 313 YIL.NOKT TAR 1 Topraklı İzole Topraklı Taraf 1 Yıldız Noktası 314 BAĞLANTI T1 Yıldız (Y) Üçgen (D) Zig-Zag (Z) Yıldız (Y) Trafo Sargı Bağlantısı Taraf 1 321 UN-PRİ TARAF 2 0.4 .. 800.0 kV 11.0 kV Taraf 2 Anma Primer Gerilimi 322 SN TARAF 2 0.20 .. 5000.00 MVA 38.10 MVA Trafo Anma Görünür Gücü Taraf 2 323 YIL.NOKT TAR 2 Topraklı İzole Topraklı Taraf 2 Yıldız Noktası 324 BAĞLANTI T2 Yıldız (Y) Üçgen (D) Zig-Zag (Z) Yıldız (Y) Trafo Sargı Bağlantısı Taraf 2 325 VEKTÖR GRUP T2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 0 Taraf 2 Vektör Grubu Numarası 331 UN-PRİ TARAF 3 0.4 .. 800.0 kV 11.0 kV Anma Primer Gerilimi Taraf 3 332 SN TARAF 3 0.20 .. 5000.00 MVA 10.00 MVA Trafo Anma Görünür Gücü Taraf 3 333 YIL.NOKT TAR 3 Topraklı İzole Topraklı Taraf 3 Yıldız Noktası 334 BAĞLANTI T3 Yıldız (Y) Üçgen (D) Zig-Zag (Z) Yıldız (Y) Trafo Sargı Bağlantısı Taraf 3 335 VEKTÖR GRUP T3 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 0 Vektör Grubu Numarası Taraf 3 341 UN-PRİ TARAF 4 0.4 .. 800.0 kV 11.0 kV Anma Primer Gerilimi Taraf 4 80 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 342 SN TARAF 4 0.20 .. 5000.00 MVA 10.00 MVA Trafo Anma Görünür Gücü Taraf 4 343 YIL.NOKT TAR 4 Topraklı İzole Topraklı Taraf 4 Yıldız Noktası 344 BAĞLANTI T4 Yıldız (Y) Üçgen (D) Zig-Zag (Z) Yıldız (Y) Trafo Sargı Bağlantısı Taraf 4 345 VEKTÖR GR T4 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 0 Vektör Grubu Numarası Taraf 4 351 UN-PRİ TARAF 5 0.4 .. 800.0 kV 11.0 kV Anma Primer Gerilimi Taraf 5 352 SN TARAF 5 0.20 .. 5000.00 MVA 10.00 MVA Trafo Anma Görünür Gücü Taraf 5 353 YIL.NOKT TAR 5 Topraklı İzole Topraklı Taraf 5 Yıldız Noktası 354 BAĞLANTI T5 Yıldız (Y) Üçgen (D) Zig-Zag (Z) Yıldız (Y) Trafo Sargı Bağlantısı Taraf 5 355 VEKTÖR GR T5 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 0 Vektör Grubu Numarası Taraf 5 361 UN GEN/MOTOR 0.4 .. 800.0 kV 21.0 kV Generatör/Motor Anma Primer Gerilimi 362 SN GEN/MOTOR 0.20 .. 5000.00 MVA 70.00 MVA Generatörün Anma Görünür Gücü 370 UN BARA 0.4 .. 800.0 kV 110.0 kV Bara Anma Primer Gerilimi 371 I PRİMER ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Baranın Primer İşletme Akımı 372 I PRİ. T1 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Taraf 1 373 I PRİ. T2 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Taraf 2 374 I PRİ. T3 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Taraf 3 375 I PRİ. T4 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Taraf 4 376 I PRİ. T5 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Taraf 5 381 I PRİMER 1 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 1 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 81 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 382 I PRİMER 2 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 2 383 I PRİMER 3 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 3 384 I PRİMER 4 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 4 385 I PRİMER 5 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 5 386 I PRİMER 6 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 6 387 I PRİMER 7 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 7 388 I PRİMER 8 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 8 389 I PRİMER 9 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 9 390 I PRİ. 10 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 10 391 I PRİ. 11 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 11 392 I PRİ. 12 ÇAL. 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 12 396 FAZ SEÇİMİ Faz 1 Faz 2 Faz 3 Faz 1 Faz seçimi 403 I PRİ. ÇAL. M3 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Ölçme Noktası 3 404 I PRİ. ÇAL. M4 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Ölçme Noktası 4 405 I PRİ. ÇAL. M5 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Ölçme Noktası 5 408 UN-PRİMER M3 0.4 .. 800.0 kV 110.0 kV Anma Primer Gerilimi Ölçme Noktası 3 409 UN-PRİMER U4 0.4 .. 800.0 kV 110.0 kV Anma Primer Gerilimi U4 413 STA KOR. ATAMA Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 otomatik bağlı Ölç.Yeri3 A.mış Ölç.Yeri4 A.mış Ölç.Yeri5 A.mış Taraf 1 Sınırl. toprak arıza koruma ataması 414 STA KOR. 2 ATA Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 otomatik bağlı Ölç.Yeri3 A.mış Ölç.Yeri4 A.mış Ölç.Yeri5 A.mış Taraf 1 Sınırl. toprak arıza koruma 2 ataması 82 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 420 DMT/IDMT F Ata Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 Taraf 1 DMT / IDMT Faz ataması 422 DMT/IDMT 3I0 At Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 Taraf 1 DMT / IDMT 3I0 ataması 424 DMT/IDMT T Ata atama Müm.Değ. Yardımcı AT IX1 Yardımcı AT IX2 Yardımcı AT IX3 Yardımcı AT IX4 Yardımcı AT IX1 DMT / IDMT Toprak ataması 427 DMT 1FAZ ATAMA atama Müm.Değ. Yardımcı AT IX1 Yardımcı AT IX2 Yardımcı AT IX3 Yardımcı AT IX4 Yardımcı AT IX1 DMT 1Faz ataması 430 DMT/IDMT F2 ATA Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 Taraf 1 DMT / IDMT Faz 2 ataması 432 DMT/IDMT F3 ATA Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 Taraf 1 DMT / IDMT Faz 3 ataması SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 83 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 434 DMT/IDMT3I0-2 Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 Taraf 1 DMT / IDMT 3I0 2 ataması 436 DMT/IDMT3I0-3At Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 Taraf 1 DMT / IDMT 3I0 3 ataması 438 DMT/IDMT E2 ATA atama Müm.Değ. Yardımcı AT IX1 Yardımcı AT IX2 Yardımcı AT IX3 Yardımcı AT IX4 Yardımcı AT IX1 DMT / IDMT Toprak 2 ataması 440 D/Y ATAMASI Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 Taraf 1 Dengesiz Yük (Neg. Blş.) ataması 442 Term.A/Y ATAMA Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Taraf 1 Termal Aşırı Yük Koruma ataması 444 Term A/Y2 ATAMA Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Taraf 1 Termal Aşırı Yük Koruma 2 ataması 84 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 470 K/A ATAMA Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 har. Ş.Ekip. 1 Taraf 1 Kesici Arıza Koruma ataması 471 K/A 2 Atama Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 har. Ş.Ekip. 1 Taraf 1 Kesici Arıza Koruma 2 ataması 511 Y.N.->NESNE Ö1 EVET HAYIR EVET AT Y.Nokt. Ölçme Noktası 1 Nesne Yönünde 512 IN-PRİMER AT Ö1 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akımı Ölçme Noktası 1 513 IN-SEK AT Ö1 1A 5A 1A AT Anma Sekonder Akımı Ölçme Noktası 1 521 Y.N.->NES. Ö2 EVET HAYIR EVET AT Y.Nokt. Ölçme Noktası 2 Nesne Yönünde 522 IN-PRİMER AT Ö2 1 .. 100000 A 2000 A AT Anma Primer Akımı Ölçme Noktası 2 523 IN-SEK AT Ö2 1A 5A 1A AT Anma Sekonder Akımı Ölçme Noktası 2 531 Y.N.->NESNE Ö3 EVET HAYIR EVET AT Y.Nokt. Ölçme Noktası 3 Nesne Yönünde 532 IN-PRİMER AT Ö3 1 .. 100000 A 2000 A AT Anma Primer Akımı Ölçme Noktası 3 533 IN-SEK AT Ö3 1A 5A 1A AT Anma Sekonder Akımı Ölçme Noktası 3 541 Y.N.->NESNE Ö4 EVET HAYIR EVET AT Y.Nokt. Ölçme Noktası 4 Nesne Yönünde 542 IN-PRİMER AT Ö4 1 .. 100000 A 2000 A AT Anma Primer Akımı Ölçme Noktası 4 543 IN-SEK AT Ö4 1A 5A 1A AT Anma Sekonder Akımı Ölçme Noktası 4 551 Y.N.->NESNE Ö5 EVET HAYIR EVET AT Y.Nokt. Ölçme Noktası 5 Nesne Yönünde 552 IN-PRİMER AT Ö5 1 .. 100000 A 2000 A AT Anma Primer Akımı Ölçme Noktası 5 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 85 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 553 IN-SEK AT Ö5 1A 5A 1A AT Anma Sekonder Akımı Ölçme Noktası 5 561 Y.N.->BARA I1 EVET HAYIR EVET AT Yıldız Noktası I1 Bara Yönünde 562 IN-PRİ AT I1 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akımı I1 563 IN-SEK AT I1 1A 5A 0.1A 1A AT Anma Sekonder Akımı I1 571 Y.N.->BARA I2 EVET HAYIR EVET AT Yıldız Noktası I2 Bara Yönünde 572 IN-PRİMER AT I2 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akımı I2 573 IN-SEK AT I2 1A 5A 0.1A 1A AT Anma Sekonder Akımı I2 581 Y.N.->BARA I3 EVET HAYIR EVET AT Yıldız Noktası I3 Bara Yönünde 582 IN-PRİMER AT I3 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akımı I3 583 IN-SEK AT I3 1A 5A 0.1A 1A AT Anma Sekonder Akımı I3 591 Y.N.->BARA I4 EVET HAYIR EVET AT Yıldız Noktası I4 Bara Yönünde 592 IN-PRİMER AT I4 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akımı I4 593 IN-SEK AT I4 1A 5A 0.1A 1A AT Anma Sekonder Akımı I4 601 Y.N.->BARA I5 EVET HAYIR EVET AT Yıldız Noktası I5 Bara Yönünde 602 IN-PRİMER AT I5 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akım I5 603 IN-SEK AT I5 1A 5A 0.1A 1A AT Anma Sekonder Akımı I5 611 Y.N.->BARA I6 EVET HAYIR EVET AT Yıldız Noktası I6 Bara Yönünde 612 IN-PRİMER AT I6 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akımı I6 613 IN-SEK AT I6 1A 5A 0.1A 1A AT Anma Sekonder Akımı I6 621 Y.N.->BARA I7 EVET HAYIR EVET AT Yıldız Noktası I7 Bara Yönünde 622 IN-PRİMER AT I7 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akımı I7 623 IN-SEK AT I7 1A 5A 0.1A 1A AT Anma Sekonder Akımı I7 631 Y.N.->BARA I8 EVET HAYIR EVET AT Yıldız Noktası I8 Bara Yönünde 86 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 632 IN-PRİMER AT I8 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akımı I8 633 IN-SEK AT I8 1A 5A 0.1A 1A AT Anma Sekonder Akımı I8 641 Y.N.->BARA I9 EVET HAYIR EVET AT Yıldız Noktası I9 Bara Yönünde 642 IN-PRİMER AT I9 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akımı I9 643 IN-SEK AT I9 1A 5A 0.1A 1A AT Anma Sekonder Akımı I9 651 Y.N.->BARA I10 EVET HAYIR EVET AT Yıldız Noktası I10 Bara Yönünde 652 IN-PRİ AT I10 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akımı I10 653 IN-SEK AT I10 1A 5A 0.1A 1A AT Anma Sekonder Akımı I10 661 Y.N.->BARA I11 EVET HAYIR EVET AT Yıldız Noktası I11 Bara Yönünde 662 IN-PRİ AT I11 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akımı I11 663 IN-SEK AT I11 1A 5A 0.1A 1A AT Anma Sekonder Akımı I11 671 Y.N.->BARA I12 EVET HAYIR EVET AT Yıldız Noktası I12 Bara Yönünde 672 IN-PRİ. AT I12 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akımı I12 673 IN-SEK AT I12 1A 5A 0.1A 1A AT Anma Sekonder Akımı I12 711 TOPR. IX1 BAĞL. Terminal Q7 Terminal Q8 Terminal Q7 Topraklama elektrodu IX1 bağlantısı 712 IN-PRİ AT IX1 1 .. 100000 A 200 A AT anma primer akımı IX1 713 IN-SEK AT IX1 1A 5A 1A AT anma sekonder akımı IX1 721 TOPR. IX2 BAĞL. Terminal N7 Terminal N8 Terminal N7 Topraklama elektrodu IX2 bağlantısı 722 IN-PRİ AT IX2 1 .. 100000 A 200 A AT anma primer akımı IX2 723 IN-SEK AT IX2 1A 5A 1A AT anma sekonder akımı IX2 731 TOPR. IX3 BAĞL. Terminal R7 Terminal R8 Terminal R7 Topraklama elektrodu IX3 bağlantısı 732 IN-PRİ AT IX3 1 .. 100000 A 200 A AT anma primer akımı IX3 733 IN-SEK AT IX3 1A 5A 1A AT anma sekonder akımı IX3 734 AT IX3 Faktörü 1.0 .. 300.0 60.0 Çarpan: Pri./sek. akım dönüştürme IX3 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 87 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 741 T IX4 BAĞL. Terminal P7 Terminal P8 Terminal P7 Topraklama elektrodu IX4 bağlantısı 742 IN-PRİ AT IX4 1 .. 100000 A 200 A AT anma primer akımı IX4 743 IN-SEK AT IX4 1A 5A 1A AT anma sekonder akımı IX4 744 AT IX4 FAKTÖRÜ 1.0 .. 300.0 60.0 Çarpan: Pri./sek. akım dönüştürme IX4 801 UN-PRİ GT AYARI 1.0 .. 1200.0 kV 110.0 kV GT Anma Pri. Gerilim Seti UL1, UL2, UL3 802 UN-SEK GT AYARI 80 .. 125 V 100 V GT Anma Sek. Gerilimi Seti UL1, UL2, UL3 803 DÜZELT. U Açı -5.00 .. 5.00 ° 0.00 ° Açı düzeltme UL1, UL2, UL3 - GT 811 UN-PRİMER GT U4 1.0 .. 1200.0 kV 110.0 kV GT Anma Primer Gerilimi U4 812 UN-SEK GT U4 80 .. 125 V 100 V GT Anma Sekonder Gerilimi U4 816 Uf / Udelta 0.10 .. 9.99 1.73 Faz-GT / Açık-Üçgen-GT Eşleştirme oranı 817 Uf(U4)/Udelta 0.10 .. 9.99 1.73 Faz-GT(U4) / Açık-Üçgen-GT Eşleştirme Or 831 Ş.EkipKe.yardT1 (Uygulamaya bağlı ayar imkanları) Q0 T1 de Şalt Cihazı / Kesici yard. 832 Ş.EkipKe.yardT2 (Uygulamaya bağlı ayar imkanları) Kein T2 de Şalt Cihazı / Kesici yard. 833 Ş.EkipKe.yardT3 (Uygulamaya bağlı ayar imkanları) Kein T3 de Şalt Cihazı / Kesici yard. 834 Ş.EkipKe.yardT4 (Uygulamaya bağlı ayar imkanları) Kein T4 de Şalt Cihazı / Kesici yard. 835 Ş.EkipKe.yardT5 (Uygulamaya bağlı ayar imkanları) Kein T5 de Şalt Cihazı / Kesici yard. 836 Ş.EkipKe.yardÖ1 (Uygulamaya bağlı ayar imkanları) Kein Öl. Nok. Ö1 de Şalt Cihazı / Ke. yard. 837 Ş.EkipKe.yardÖ2 (Uygulamaya bağlı ayar imkanları) Kein Öl. Nok. Ö2 de Şalt Cihazı / Ke. yard. 838 Ş.EkipKe.yardÖ3 (Uygulamaya bağlı ayar imkanları) Kein Öl. Nok. Ö3 de Şalt Cihazı / Ke. yard. 839 Ş.EkipKe.yardÖ4 (Uygulamaya bağlı ayar imkanları) Kein Öl. Nok. Ö4 de Şalt Cihazı / Ke. yard. 840 Ş.EkipKe.yardÖ5 (Uygulamaya bağlı ayar imkanları) Kein Öl. Nok. Ö5 de Şalt Cihazı / Ke. yard. 841 Anaht.Ke.yardE1 (Uygulamaya bağlı ayar imkanları) Kein Harici yer 1 de Şalt Cihazı / Ke. yard. 851A TMin AÇMA KOM 0.01 .. 32.00 sn 0.15 sn Minimum AÇMA Komutu Süresi 88 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel 2.1.4.6 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 5145 >Ters F Sırası EM >Ters Faz Dönüşü 5147 F Sırası L1L2L3 AM Faz Dönüşü L1L2L3 5148 F Sırası L1L3L2 AM Faz Dönüşü L1L3L2 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 89 Fonksiyonlar 2.1 Genel 2.1.5 Parametre Grupları Değiştirme Cihazın fonksiyon ayarları için, parametrelerden dört farklı grup ayarlanabilir. Kullanıcı, cihaz üzerinden lokal olarak, ikili giriş (eğer böyle biçimlendirilmişse) üzerinden, bir kişisel bilgisayar kullanarak operatör veya hizmet arayüzü üzerinden veya sistem arayüzü üzerinden ayar grupları arasında geçiş yapabilir. 2.1.5.1 Ayar Grupları Ayar Gruplarının Amacı Bir ayar grubu, fonksiyon kapsamının yapılandırması sırasında Etkin veya bir başka aktif opsiyon seçilmiş bütün fonksiyonların ayar değerlerini kapsar. 7UT6x cihazlarında 4 tane birbirinden bağımsız ayar grupları (Grup A - Grup D) desteklenir. Bunlar özdeş bir fonksiyon kapsamı gösterebilirler, ama farklı ayar değerlerine sahip olabilirler. Farklı uygulama durumları için ilgili fonksiyon ayarlarını kaydetmek ve gerekirse hızlı bunlara erişebilmek için ayar grupları kullanılır. Tüm ayar grupları cihaz içerisinde depolanır. Verilen bir zamanda yalnızca bir ayar grubu etkin olabilir. Ayar grubu değiştirme gerekmiyorsa, sadece olağan ayar grubu Grup A kullanılır. Eğer ayar grubu değiştirme isteniyorsa, fonksiyon kapsamının biçimlendirmesi sırasında grup değiştirme Gr.Değişt.SEÇE. = Etkin olarak ayarlanır (Adres 103). Fonksiyon parametrelerinin ayarlanmasında arka arkaya gerekenlerin her biri ayarlanır, maksimum 4 ayar grubu Grup A - Grup D. Bir ayar grubundan diğerine nasıl geçileceği, bu ayar gruplarının nasıl kopyalanacağı ve fabrika çıkışı varsayılan değerlerine nasıl geri döndürüleceği ve diğer bilgiler için, SIPROTEC 4-Sistem Açıklamalarına bakın. /1/. Bir ikili giriş üzerinden birden çok ayar grubu arasında geçiş için gerekli imkanlar, „Montaj ve Devreye Alma“ bölümünde tanımlanmıştır. 90 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel 2.1.5.2 Ayar Notları Etkinleştirme Parametre grubu değiştirme (Adres 302), sadece, grup değiştirme fonksiyon seçiminde etkin olarak ayarlandıysa, mümkündür. 2.1.5.3 Ayarlar Adres 302 Parametre Değişiklik Ayar Seçenekleri Grup A Grup B Grup C Grup D Girişler Protokol Varsayılan Ayar Grup A Açıklama Başka Bir Ayar Grubuna Değiştirme 2.1.5.4 Bilgi Listesi No. - Bilgi Grup A Akt Bilgi Tipi IE Açıklama Ayar Grubu A aktif - Grup B Akt IE Ayar Grubu B aktif - Grup C Akt IE Ayar Grubu C aktif - Grup D Akt IE Ayar Grubu D aktif 7 >Ayar Gr. Bit0 EM >Ayar Grubu Seçme Bit 0 8 >Ayar Gr. Bit1 EM >Ayar Grubu Seçme Bit 1 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 91 Fonksiyonlar 2.1 Genel 2.1.6 Güç Sistemi Verileri 2 Genel koruma verilerine (Sis. Verileri 2) özel bir koruma-, izleme- veya kontrol fonksiyonundan ziyade bütün fonksiyonlarla ilgili ayarları içerir. Buna karşılık GüçSis.Veriler1 altbölümünde açıklananın tersine bu ayarlar, ayar grupları ile değiştirilebilir ve cihazın ön panelinden de biçimlendirilebilir. Cihaz sürümüne ve seçilen korunan nesneye bağlı olarak, sadece mevcut bilgiler görünebilir. 2.1.6.1 Ayar Notları Güç İşareti Ölçme büyüklüklerinin polaritesinin bir rol oynadığı bütün Koruma- ve Yardımcı Fonksiyonlar için, ön işaret tanımlaması önemlidir. Esas olarak akımlar ve güçler pozitif olarak değerlendirilir, eğer korunan nesneye akıyorlarsa. Buna göre akımların polaritelerinin tutarlılığı alt alta polarite ayarlarıyla Genel Sistem Verileri üzerine bölümde emniyete alınmalıdır. Akımlar dışında gerilimlere de giden Koruma- ve Yardımcı fonksiyonları, esas olarak aynı yön tanımlamasını kullanırlar. Bu 7UT613 ve 7UT633'te yani ters güç koruma, ileri güç denetimi, güç ve çalışma için işletme ölçüm değerleri ve gerekirse kullanıcının kendisi tarafından tanımlanan esnek fonksiyonlar için de geçerlidir. Fabrika çıkışı, güç ve işletme değerleri, korunan nesne yönünde güç akışı pozitif olarak geçerlidir: Korunan nesne yönündeki aktif bileşenler, korunan nesne yönündeki endüktif reaktif bileşenler pozitiftir. Aynısı güç faktörü cos ϕ için de geçerlidir. Bazen korunan nesneden güç tüketiminin (örneğin baradan göründüğü şekilde) pozitif olarak tanımlanması istenebilir. 1107 no'lu P,Q işareti adresindeki parametre yardımıyla bu bileşenler için ön işaretler terslenebilir. Her durumda, işaret tanımlamasının, eğer bu güç fonksiyonları kullanılıyorsa yön doğrultusunda ters güç koruma ve ileri güç denetimi için bulunduğuna dikkat edilmelidir. Eğer bir generatörde “Generatörde Güç Ölçümü” şekline göre (Bölüm “Korunan Nesnenin Topolojisi”, Paragraf “Gerilim Ölçme Girişlerinin Ataması”) gerilim ölçme noktası U akım ölçme noktası Ö1 'e atanmışsa, varsayılan ayar tersçevrilmemiş olarak geçerlidir, çünkü yıldız noktasından generatöre akan akım Ö1 'de U 'da ölçülen gerilim ile birlikte pozitif bir güç verir. Buna karşılık U daki gerilim Ö2 ölçme noktasına atanmışsa, P,Q işareti = ters çevrilmiş ayarlanır, çünkü burada generatörden dışarı doğru akan akım U ile pozitif bir güç göstermelidir. Kesicinin Konumu Kesici konumuna ilişkin bilgiler, değişik koruma fonksiyonlarının ve yardımcı fonksiyonların optimum çalışmalarının sağlanması için gereklidir. Kontrol fonksiyonları da anahtarlama teçhizatının geri bildirimlerine bağımlıdır. Eğer ör. kesici-arıza korumanın belirli bir kesicinin reaksiyonunu akım akışı yardımıyla denetlemesi gerekliyse, şalter ile akmakta olan akımın tespit edileceği ölçme noktası belli olmalıdır. Kesici konumu bilgileri haricinde kesicinin yardımcı kontaklarının geri bildirimleri üzerinden elektriksel kriterler de değerlendirilir, bunlar, eğer bir akım üzerine akıyorsa bir kesicinin açık olamayacağını, belirtir. Bu akım kriteri, bir I-REST akım değerinin verilmesiyle tanımlanır, bunun altında kalınması açık bir şalterin tanınması için gösterilen koşuldur. Daha kompleks topolojiler mevcut olabileceğinden, kesici bir ölçme noktasına veya bir tarafa atanmış olabilir. 92 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel 3-fazlı korunan nesnelerde ana korunan nesnenin mümkün olan maksimum 5 tarafının her biri için ve maksimum mümkün 5 ölçme noktasının her biri için böyle bir artık akım ayarlanabilir. Mevcut cihazda gerçekten mevcut ve topoloji ile verilen taraflar veya ölçme noktaları imkanları sınırlanır. Maksimum mümkün adresler: Adres 1111 KutupAçıkAk T1 ana korunan nesnenin Taraf 1'i için, Adres 1112 KutupAçıkAk T2 ana korunan nesnenin Taraf 2'si için, Adres 1113 KutupAçıkAk T3 ana korunan nesnenin Taraf 3'ü için, Adres 1114 KutupAçıkAk T4 ana korunan nesnenin Taraf 4'ü için, Adres 1115 KutupAçıkAk T5 ana korunan nesnenin Taraf 5'i için. Adres 1121 KutupAçıkAk Ö1 Ölçme noktası 1 için, Adres 1122 KutupAçıkAk Ö2 Ölçme noktası 2 için, Adres 1123 KutupAçıkAk Ö3 Ölçme noktası 3 için, Adres 1124 KutupAçıkAk Ö4 Ölçme noktası 4 için, Adres 1125 KutupAçıkAk Ö5 Ölçme noktası 5 için. Not Üç fazlı korunan nesnelerin tarafları için artık akım parametresinin ayarlamasında aşağıdaki sıralamaya uyulmalıdır: 1. IP (Trafo primer akımı) / INS (Taraf anma akımı) oranının belirlenmesi 2. 1111 - 1115 parametreleri için minimum ayar olarak buradan 0,04 · IP / INS 'lik bir değer bulunur Örnek: IP = 3000 A, INS = 1128 A → IP / INS = 2,66 KutupAçıkAk T1 (Min.) = 0,04 · 2,66 = 0,11 Eğer 2.'de tanımlanan değerden daha küçük bir değer ayarlanırsa (eksik parametrelendirme), bu bir uygunluk denetimiyle belli edilir, bildirilir ve diferansiyel koruma bloklanır. Eğer kesici açıkken parazit akımlar (örneğin endüksiyon yoluyla) dışarıda bırakılabilirse, genellikle bu ayar çok hassas yapılabilir. Aksi takdirde, ayar yeterince arttırılmalıdır. Çoğunlukla görüntülenen tüm adresler aynı ayarlanabilir. Ancak, birden çok ölçme noktası üzerinden beslenen taraflarda, akımların toplanmasında ölçme hatası oluşabileceğine dikkat edilmelidir. 1-fazlı baralarda baranın maksimum mümkün 9 fiderinden (7UT613 ve 7UT633 1-fazlı bağlantıda toplayıcı trafo ile veya toplayıcı trafo olmadan) veya 12 fiderinden (7UT635 toplayıcı trafo ile veya toplayıcı trafo olmadan) her biri için böyle bir artık akım ayarlanabilir. Maksimum mümkün adresler: Adres 1131 KutupAçıkAk I1 Fider 1 için, Adres 1132 KutupAçıkAk I2 Fider 2 için, Adres 1133 KutupAçıkAk I3 Fider 3 için, Adres 1134 KutupAçıkAk.I4 Fider 4 için, Adres 1135 KutupAçıkAk.I5 Fider 5 için, Adres 1136 KutupAçıkAk.I6 Fider 6 için, Adres 1137 KutupAçıkAk.I7 Fider 7 için, Adres 1138 KutupAçıkAk.I8 Fider 8 için, Adres 1139 KutupAçıkAk.I9 Fider 9 için, Adres 1140 KutupAçıkAk I10 Fider 10 için, SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 93 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres 1141 KutupAçıkAk I11 Fider 11 için, Adres 1142 KutupAçıkAk I12 Fider 12 için. Nihayet yardımcı ölçme noktalarında artık akımların izlenmesi de mümkündür. Eğer zamanlı aşırı akım koruma toprak hiçbir taraf veya ölçme noktasına atanmamışsa, bu artık akımlar zamanlı aşırı akım koruma toprağın dinamik parametre değiştirmesi için gereklidir. Maksimum mümkün adresler: Adres 1151 KutupAçıkAk IX1 Yardımcı ölçme noktası 1 için, Adres 1152 KutupAçıkAk IX2 Yardımcı ölçme noktası 2 için, Adres 1153 KutupAçıkAk IX3 Yardımcı ölçme noktası 3 için, Adres 1154 KutupAçıkAk IX4 Yardımcı ölçme noktası 4 için. Bir Elle-KAPAMA-Impulsunu çeşitli koruma fonksiyonları için oluşturması gereken tüm ikili girişlerin biçimlendirildiğine, dikkat edilmelidir (No.30351 - No. 30360). Not Aşağıdaki parametre ayarlarında değerler atanmış tarafın anma akımıyla ilişkilidir (I/INS). 94 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel 2.1.6.2 Ayarlar Tabloda, bölgeye özgü olağan ayarlar gösterilmiştir. C sütunu (biçimlendirme), akıma dayalı değerlerin karşılığı olan akım trafosu sekonder anma akımını göstermektedir. Adres Parametre C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 1107 P,Q işareti tersçevrilmemiş ters çevrilmiş tersçevrilmemiş P,Q işareti 1111 KutupAçıkAk T1 0.04 .. 1.00 I/InS 0.10 I/InS Açık Kutup Akım Eşiği Taraf 1 1112 KutupAçıkAk T2 0.04 .. 1.00 I/InS 0.10 I/InS Açık Kutup Akım Eşiği Taraf 2 1113 KutupAçıkAk T3 0.04 .. 1.00 I/InS 0.16 I/InS Açık Kutup Akım Eşiği Taraf 3 1114 KutupAçıkAk T4 0.04 .. 1.00 I/InS 0.16 I/InS Açık Kutup Akım Eşiği Taraf 4 1115 KutupAçıkAk T5 0.04 .. 1.00 I/InS 0.16 I/InS Açık Kutup Akım Eşiği Taraf 5 1121 KutupAçıkAk Ö1 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A Açık Kutup Akım Eşiği Ölçme Noktası Ö1 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 0.1A 0.004 .. 0.100 A 0.004 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 0.1A 0.004 .. 0.100 A 0.004 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 0.1A 0.004 .. 0.100 A 0.004 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 0.1A 0.004 .. 0.100 A 0.004 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 0.1A 0.004 .. 0.100 A 0.004 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 0.1A 0.004 .. 0.100 A 0.004 A 1122 1123 1124 1125 1131 1132 1133 1134 1135 1136 KutupAçıkAk Ö2 KutupAçıkAk Ö3 KutupAçıkAk Ö4 KutupAçıkAk Ö5 KutupAçıkAk I1 KutupAçıkAk I2 KutupAçıkAk I3 KutupAçıkAk.I4 KutupAçıkAk.I5 KutupAçıkAk.I6 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Açık Kutup Akım Eşiği Ölçme Noktası Ö2 Açık Kutup Akım Eşiği Ölçme Noktası Ö3 Açık Kutup Akım Eşiği Ölçme Noktası Ö4 Açık Kutup Akım Eşiği Ölçme Noktası Ö5 Açık Kutup Akım Eşiği Uç 1 Açık Kutup Akım Eşiği Uç 2 Açık Kutup Akım Eşiği Uç 3 Açık Kutup Akım Eşiği Uç 4 Açık Kutup Akım Eşiği Uç 5 Açık Kutup Akım Eşiği Uç 6 95 Fonksiyonlar 2.1 Genel Adres 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1151 1152 1153 1154 96 Parametre KutupAçıkAk.I7 KutupAçıkAk.I8 KutupAçıkAk.I9 KutupAçıkAk I10 KutupAçıkAk I11 KutupAçıkAk I12 KutupAçıkAk IX1 KutupAçıkAk IX2 KutupAçıkAk IX3 KutupAçıkAk IX4 C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 0.1A 0.004 .. 0.100 A 0.004 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 0.1A 0.004 .. 0.100 A 0.004 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 0.1A 0.004 .. 0.100 A 0.004 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 0.1A 0.004 .. 0.100 A 0.004 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 0.1A 0.004 .. 0.100 A 0.004 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 0.1A 0.004 .. 0.100 A 0.004 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A 1A 0.04 .. 1.00 A 0.04 A 5A 0.20 .. 5.00 A 0.20 A Açıklama Açık Kutup Akım Eşiği Uç 7 Açık Kutup Akım Eşiği Uç 8 Açık Kutup Akım Eşiği Uç 9 Açık Kutup Akım Eşiği Uç 10 Açık Kutup Akım Eşiği Uç 11 Açık Kutup Akım Eşiği Uç 12 Açık Kutup Akım Eşiği Yardımcı AT1 Açık Kutup Akım Eşiği Yardımcı AT2 Açık Kutup Akım Eşiği Yardımcı AT3 Açık Kutup Akım Eşiği Yardımcı AT4 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.1 Genel 2.1.6.3 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama - >ÇkşGen-AÇ IE >Kilitleme iptal: Genel Açma - Gen-AÇ Çkş IE Kilit: Genel AÇMA 126 Kor ON/OFF IE Koruma ON/OFF (sistem portundan) IE Esnek Fonksiyon BLOKLAMA 236.2127 EsnekFonks. BLK 301 Güç Sis. Ar. AM Güç Sistemi arızası 302 Arıza Olayı AM Arıza Olayı 311 Ar. Konf./Ayar AM Konfigürasyon / ayar hatası 312 GenHataGrupBağl AM Genel hata: Tutarsız grup/bağlantı 313 GenHataToprakAT AM Genel hata: Eşit tiple bir kaç toprak AT 314 GenHataT.larÖlç AM Genel hata: Taraf / ölçme sayısı 501 Röle BAŞLATMA AM Röle BAŞLATMA 511 Röle AÇMA AM Röle GENEL AÇMA komutu 545 Baş.Zm.nı WM Başlatmadan Bırakmaya geçen süre 546 Aç Süresi WM Başlatmadan AÇMA ya geçen süre 576 IL1T1: WM Primer arıza akımı IL1 taraf 1 577 IL2T1: WM Primer arıza akımı IL2 taraf 1 578 IL3T1: WM Primer arıza akımı IL3 taraf 1 579 IL1T2: WM Primer arıza akımı IL1 taraf 2 580 IL2T2: WM Primer arıza akımı IL2 taraf 2 581 IL3T2: WM Primer arıza akımı IL3 taraf 2 582 I1: WM Primer arıza akımı I1 583 I2: WM Primer arıza akımı I2 584 I3: WM Primer arıza akımı I3 585 I4: WM Primer arıza akımı I4 586 I5: WM Primer arıza akımı I5 587 I6: WM Primer arıza akımı I6 588 I7: WM Primer arıza akımı I7 30060 Genel AT-Ö1: WM Genel: Uyarlama çarpanı AT Ö1 30061 Genel AT-Ö2: WM Genel: Uyarlama çarpanı AT Ö2 30062 Genel AT-Ö3: WM Genel: Uyarlama çarpanı AT Ö3 30063 Genel AT-Ö4: WM Genel: Uyarlama çarpanı AT Ö4 30064 Genel AT-Ö5: WM Genel: Uyarlama çarpanı AT Ö5 30065 Genel GT-U1: WM Genel: Uyarlama çarpanı GT UL123 30067 para.çok düş: WM parametre çok düşük: 30068 para.çok yük: WM parametre çok yüksek: 30069 Ayar Hatası: WM ayar hatası: 30070 E/K Tespiti Ö1 AM Man kap. sinyali öl.nok. 1 tespit edildi 30071 E/K Tespiti Ö2 AM Man kap. sinyali öl.nok. 2 tespit edildi 30072 E/K Tespiti Ö3 AM Man kap. sinyali öl.nok. 3 tespit edildi 30073 E/K Tespiti Ö4 AM Man kap. sinyali öl.nok. 4 tespit edildi 30074 E/K Tespiti Ö5 AM Man kap. sinyali öl.nok. 5 tespit edildi 30075 E/K Tespiti T1 AM Man kapama sinyali taraf 1 tespit edildi 30076 E/K Tesp ed.T2 AM Man kapama sinyali taraf 2 tespit edildi 30077 E/K Tespiti T3 AM Man kapama sinyali taraf 3 tespit edildi SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 97 Fonksiyonlar 2.1 Genel No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 30078 E/K Tespiti T4 AM Man kapama sinyali taraf 4 tespit edildi 30079 E/K Tespiti T5 AM Man kapama sinyali taraf 5 tespit edildi 30251 IL1Ö1: WM Primer arıza akımı IL1 ölçme noktası 1 30252 IL2Ö1: WM Primer arıza akımı IL2 ölçme noktası 1 30253 IL3Ö1: WM Primer arıza akımı IL3 ölçme noktası 1 30254 IL1Ö2: WM Primer arıza akımı IL1 ölçme noktası 2 30255 IL2Ö2: WM Primer arıza akımı IL2 ölçme noktası 2 30256 IL3Ö2: WM Primer arıza akımı IL3 ölçme noktası 2 30257 IL1Ö3: WM Primer arıza akımı IL1 ölçme noktası 3 30258 IL2Ö3: WM Primer arıza akımı IL2 ölçme noktası 3 30259 IL3Ö3: WM Primer arıza akımı IL3 ölçme noktası 3 30260 IL1Ö4: WM Primer arıza akımı IL1 ölçme noktası 4 30261 IL2Ö4: WM Primer arıza akımı IL2 ölçme noktası 4 30262 IL3Ö4: WM Primer arıza akımı IL3 ölçme noktası 4 30263 IL1Ö5: WM Primer arıza akımı IL1 ölçme noktası 5 30264 IL2Ö5: WM Primer arıza akımı IL2 ölçme noktası 5 30265 IL3Ö5: WM Primer arıza akımı IL3 ölçme noktası 5 30266 IL1T3: WM Primer arıza akımı IL1 taraf 3 30267 IL2T3: WM Primer arıza akımı IL2 taraf 3 30268 IL3T3: WM Primer arıza akımı IL3 taraf 3 30269 IL1T4: WM Primer arıza akımı IL1 taraf 4 30270 IL2T4: WM Primer arıza akımı IL2 taraf 4 30271 IL3T4: WM Primer arıza akımı IL3 taraf 4 30272 IL1T5: WM Primer arıza akımı IL1 taraf 5 30273 IL2T5: WM Primer arıza akımı IL2 taraf 5 30274 IL3T5: WM Primer arıza akımı IL3 taraf 5 30275 I8: WM Primer arıza akımı I8 30276 I9: WM Primer arıza akımı I9 30277 I10: WM Primer arıza akımı I10 30278 I11: WM Primer arıza akımı I11 30279 I12: WM Primer arıza akımı I12 30351 >ElleKapama Ö1 EM >Manuel kapama sinyali ölçme noktası 1 30352 >ElleKapama Ö2 EM >Manuel kapama sinyali ölçme noktası 2 30353 >ElleKapama Ö3 EM >Manuel kapama sinyali ölçme noktası 3 30354 >ElleKapama Ö4 EM >Manuel kapama sinyali ölçme noktası 4 30355 >ElleKapama Ö5 EM >Manuel kapama sinyali ölçme noktası 5 30356 >ElleKapama T1 EM >Manuel kapama sinyali taraf 1 30357 >ElleKapama T2 EM >Manuel kapama sinyali taraf 2 30358 >ElleKapama T3 EM >Manuel kapama sinyali taraf 3 30359 >ElleKapama T4 EM >Manuel kapama sinyali taraf 4 30360 >ElleKapama T5 EM >Manuel kapama sinyali taraf 5 98 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma 2.2 Diferansiyel Koruma Diferansiyel koruma, cihazın temel koruma fonksiyıonunu temsil eder. Transformatörün dönüşüm oranının dikkate alınması altında akım karşılaştırma ilkesine dayalıdır. 7UT6x trafolar, generatörler, motorlar, reaktörler, kısa hatlar, fider ile de, ve (mümkün akım girişleri çerçevesinde) baralar için uygundur. Bir blok koruma, generatör-transformatör-blokları, transformatör-reaktör-kombinasyonları veya transformatör-yıldız noktası oluşturucu için de mümkündür. 7UT612'de iki, 7UT613 ve 7UT633'te üç tane kadar, 7UT635'te beş 3-fazlı ölçme noktası kadar mümkündür. 7UT6x 1-fazlı cihaz olarak da kullanılabilir. Bir ana korunan nesnenin 7UT612'de 7, 7UT613 ve 7UT633'te 9 ve 7UT635'te 12 ölçme noktası bağlanmış olabilir, yani ör. baralar 7, 9 veya 12 Fider ile. Korunan bölge selektif akım trafosu ile kendi ucunda sınırlanır. 2.2.1 Diferansiyel Korumanın Çalışma Yöntemi Ölçme büyüklüklerinin işlenmesi diferansiyel korumanın uygulamasına bağlıdır. Bu altbölümde diferansiyel korumanın fonksiyonuna genel olarak, korunan nesnenin türünden bağımsız olarak girilmiştir. Bunun için bir 1fazlı gösterim kullanılmıştır. Bundan sonra da tek tek korunan nesnelerin özel durumları yer alır. İki Taraf için Temel İlke Diferansiyel koruma, akım karşılaştırma ilkesine dayalıdır. Normal çalışmada, korunan nesnenin her iki tarafından da her zaman aynı akımın geçmesi olgusundan yararlanılır (Şekil 2-17 kesikli çizgiler). Bu akım, söz konusu bölgenin bir tarafından girer ve tekrar diğer tarafından çıkar. Bir akım farkı, korunan nesnenin içerisinde bir arıza olduğunun açık bir belirtisidir. Korunan nesnenin taraflarındaki AT1 ve AT2 akım trafolarının sekonder sargıları aynı dönüşümde, kapalı bir akım devresinde I sekonder akımını verecek şekilde ve bir enine bağlantıda anahtarlanmış Ö ölçme elemanını sağlam işletme durumunda akımsız kalacak şekilde, birlikte anahtarlanırlar. Şekil 2-17 İki taraf için diferansiyel korumanın temel ilkesi (1-fazlı gösterim) Akım trafoları ile sınırlanmış bölge içerisinde bir arıza meydana gelirse, ölçme elemanına her iki taraftan içeri doğru akan i1 + i2 arıza akımları ile orantılı I1 + I2 akımı ölçme elemanına beslenir. Şekil 2-17 ’de görünen basit devreye göre, eğer bir arıza sırasında korunan bölge içerisine akan arıza akımı ölçme elemanı Ö 'nin tepki vermesi için yeterli büyüklükte ise, korumanın güvenli başlatması sağlanır. Aşağıdaki tüm görüntülerde esas olarak korunan alana akan tüm akımlar, daha başka türlüsü belirtilmediyse pozitif değerlendirilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 99 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Çok Taraf için Temel İlke Üç veya daha fazla çıkışa sahip korunan nesneler veya baralar için; diferansiyel koruma ilkesi, normal çalışmada korunan nesne içerisine akacak tüm akımların toplamı sıfır olacak, ancak bir arıza durumunda akım toplamı, arıza akımına eşit olacak şekilde genişletilir. Şekil 2-18 4 fiderli bir bara için bir örneği gösterir. Üç sargılı transformatör Şekil 2-19 'da 4 ölçme noktasına sahiptir ve bu nedenle diferansiyel koruma için bir „4-Sarım“ gibi muamele görür. Şekil 2-18 4 Uç için diferansiyel korumanın temel ilkesi (1-fazlı gösterim) Şekil 2-19 4 Ölçme noktası için diferansiyel korumanın temel ilkesi, örnekte 4 ölçme noktalı bir üçgen sargılı transformatör gösterilmiştir (1-fazlı gösterim) Akım tutuculuğu Eğer harici arızalarda çok büyük akımlar koruma alanına akıyorsa, farklı aktarım davranışında AT1 ve AT2 (Şekil 2-17) trafolarının doyma alanında Ö ölçme elemanında buna karşılık gelen bir diferans akımı oluşur. Eğer bu karşılık gelen başlama eşiğinden daha büyükse, koruma alanında bir arıza bulunmadığı halde, cihaz bir açma komutu verebilir. Korumanın böyle bir arıza davranışı tutuculuk ile engellenir. İki taraflı korunan nesneler için kullanılan diferansiyel koruma sistemlerinde tutuculuk için ya akımların farkı |I1 – I2| kullanılır ya da büyüklüklerin toplamı |I1| + |I2|. Tutuculuk karakteristiklerinin ilgili alanında her iki metod eşittir. İkiden fazla uçlu korunan nesnelerde , yani ör. çok sargılı transformatörlerde, baralarda, büyüklük toplamlı metod mümkündür. Bir örneklilik amacıyla bu sürekli 7UT6x 'te uygulanır. 2 Ölçme noktası için yani şunlar tanımlanır: Bir Açma- veya Diferansiyel akım Idif = |I1 + I2| ve bir tutuculuk akımı Itutuc = |I1| + |I2| 100 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma İkiden daha fazla ölçme noktasında akım tanımlamaları uygun şekilde genişletilir, ör. 4 Ölçme noktası için (Şekil 2-18 veya 2-19) yani: Idif = |I1 + I2 + I3 + I4| Itutuc = |I1| + |I2| + |I3| + |I4| Idif, akımların temel harmoniğinden hesaplanır ve açma etkisi yaratır, Itutuc ise bu etkiye karşı koyar. Etkiyi daha iyi açıklamak için, üç önemli çalışma durumu, ideal ve denkleştirilmiş ölçüm büyüklükleri ile gösterilmiştir. Şekil 2-20 1. Akım tanımlaması Arızasız işletimde veya harici bulunan arızada geçiş akımı: I1 korunan alanın içine akar, I2 korunan alandan dışarıya akar, yani işaret tanımlaması karşısında negatiftir, yani I2 = –I1; ayrıca |I2 | = |I1| Idif = |I1 + I2| = |I1 – I1| = 0 Itutuc = |I1| + |I2| = |I1| + |I1| = 2 · |I1| Açma büyüklüğü yok (Idiff = 0); Tutuculuk (Itutuc) akan akımın iki katına karşılık gelir. 2. Dahili kısa devre, Besleme her iki taraftan ör. aynı büyüklükteki akımlarla: O zaman I2 = I1olur; ayrıca |I2| = |I1| Idif = |I1 + I2| = |I1 + I1| = 2 · |I1| Itutuc = |I1| + |I2| = |I1| + |I1| = 2 · |I1| Açma büyüklüğü (Idif) ve tutuculuk büyüklüğü (Itutuc) aynı büyüklüktedir ve tüm kısa devre arıza akımına karşılık gelirler. 3. Dahili kısa devre arıza, Besleme sadece bir taraftan: Bu durumda I2 = 0 Idif = |I1 + I2| = |I1 + 0| = |I1| Itutuc = |I1| + |I2| = |I1| + 0 = |I1| Açma büyüklüğü (Idif) ve tutuculuk büyüklüğü (Itutuc) aynı büyüklüktedir ve bir taraftan beslenen kısa devre arıza akımına karşılık gelirler. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 101 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Dahili arızada, Idif = Itut olur. Böylece; dahili arızaların karakteristiği, çalışma şemasında eğimi 45° olan bir doğrudur (Şekilde 2-21 kesik-noktalı çizgi). Şekil 2-21 Arıza karakteristikli diferansiyel korumanın açma karakteristiği Harici Arızalarda Ek Tutuculuk Büyük arıza akımları ve/veya uzun sistem sabitleri yüzünden akım trafolarının doyması, dahili arızalarda (korunan bölge içerisindeki arızalar) pratikte bir rol oynamaz. Çünkü ölçülen değerlerin bozulması, diferansiyel akım kadar aynı oranda tutucu akım için de söz konusudur. Arıza karakteristiği Şekil 2-21 'de esasen bu durum için de geçerlidir. Tabii ki doymuş akım trafosunun sekonder akımı en azından başlatma eşiği a 'yı aşmış olmalıdır. Yüksek akan bir kısa devre akımının ortaya çıkan harici bir kısa devre arızada, akım trafosu doyması ile, özellikle eğer ölçme yerlerinde farklı güçlerde belli ise, esası olmayan ciddi bir diferansiyel koruma görülebilir, eğer bu durumda çalışma noktası Idif/Itutuc tutuculuk karakteristiğinin açma aralığında bulunursa, özel tedbirler olmadan bir yalancı açmaya sebep olur. 7UT6x bu tür durumları tespit eden bir doyma dedektörüne sahiptir ve ilgili tutuculuk tedbirlerini hazırlar. Doyma dedektörü Diferansiyel- ve Tutuculuk akımının dinamik durumunu değerlendirir. Çizgili hat Şekil 2-21 'de tek taraflı trafo doymalı harici arızada akım oranının anlık akışını gösterir. Arıza başlangıcının hemen ardından direkt (A) kısa devre arıza akımları önce güçlü bir şekilde yükselir ve karşılık gelen bir yüksek tutuculuk akımına etki ederler (2 × akan akım). Eğer bir tek taraflı doyma meydana gelirse (B), bu bir diferansiyel akım oluşturur ve tutuculuk akımı zayıflarsa, o zaman çalışma noktası Idif/Itutuc açma alanına kadar yer değiştirebilir (C). Dahili kısa devre arızada çalışma noktası derhal arıza karakteristiği boyunca ilerlerse (D), orada tutuculuk akımı diferansiyel akımından pek az büyüktür. Harici arızalarda akım trafosu doyması, ilk önce yüksek bir anlık tutuculuk akımı akmasıyla işaret edilir. Doyma göstergesi ilk çeyrek periyotta kendi kararını verir. Eğer harici bir arıza belli ise, diferansiyel koruma ayarlanabilir bir süre için bloklanır. Bloklama, çalışma noktasının Idif/Itutuc kalıcı olarak (yani 2 Periyodun üzerinde) açma alanı dahilinde bulunduğunun belirlenmesinden itibaren kaldırılır (≥ % 80 arıza karakteristiğinin yükselmesi). Böylelikle takip eden arıza, korunacak alanda harici kısa devre akım trafo doymasıyla hızlıca belirlenir. 102 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Ek tutuculuk her faz için ayrı çalışır. Ayarlama ile, bu akım kriterinin ortaya çıkışında diferansiyel kademenin sadece ilgili fazı mı yoksa diğer fazları da mı bloklanması gerektiği belirlenebilir (Cross blok-Fonksiyonu). Bir başka tutuculuk, akım trafo setinin farklı geçici sekonder davranışı ile bir diferansiyel akım varmış gibi olması durumunda ortaya çıkar. Bu akan akımda farklı DC akım zaman sabitlerinin devamında akım trafo setinin sekonder devresinde oluşur, yani; primer özdeş DC sekonder farklı oluşur ve bu nedenle bir DC bileşenine diferansiyel korumada yol açar. Bu DC bileşeni tanınır ve diferansiyel kademenin başlatma değerinin kısa süreli yükselmesine sebep olur. DC tespiti Bir başka tutuculuk, eğer akım trafo setinin farklı geçici sekonder davranışı ile bir diferansiyel akım varmış gibi olursa, ortaya çıkar. Bu akan akımda farklı DC akım zaman sabitlerinin devamında akım trafo setinin sekonder devresinde oluşur, yani; primer özdeş DC sekonder farklı oluşur ve bu nedenle bir DC bileşenine diferansiyel akımda yol açar. Bu DC bileşeni tanınır ve diferansiyel kademenin başlatma değerinin kısa süreli yükselmesine sebep olur. Bu durumda Karakteristik 1, Faktör 2 kadar yükselir. Harmoniklerle Tutuculuk Özellikle transformatörlerde ve şönt reaktörlerde devreye almada kısa süreli yüksek mıknatıslanma akımları oluşabilir (Rush-Akımlar), koruma alanına akan, fakat tekrar bırakılmayan akımlar. Yani tek taraflı akan arıza akımları gibi etki gösterirler. Transformatörlerin paralel bağlanmasında veya bir transformatörün aşırı uyartılmasında da yükselmiş gerilim veya düşük frekans ile istenilmeyen diferansiyel akımlar ortaya çıkabilir. Demeraj, anma akımın birkaç katına ulaşabilir ve bir kısa-devre arızasında pratik olarak mevcut olmayan yüksek bir ikinci harmonik miktarı (çift kat anma frekansı) ile betimlenir. Eğer diferansiyel akımda ikinci harmonik içeriği ayarlanabilir bir eşiği aşarsa, açma diferansiyel kademe ile engellenir. İkinci harmonik haricinde 7UT6x'te bir başka harmonik tutuculuğa sebep olabilir (ayarlanabilir). Bunun için 3. ve 5. Harmonik arasında bir seçim yapılır. Kalıcı aşırı uyartım tek sayılı yüksek titreşimler ile tanımlanır. Burada 3. ve 5. harmonikler tutuculuk için uygundur. Transformatörlerde sıklıkla trafoda 3. elimine edildiğinden (ör. Açık üçgen sargıda), burada genellikle 5. kullanılır. Akım dönüştürücü-Transformatörlerde de dahili kısa devre arızada mevcut olmayan, tek sayılı harmonik rol oynar. Diferansiyel akımların kendi üst titreşim içeriği kontrol edilir. Frekans çözümlemesi için, diferansiyel akımların bir Fourier analizini gerçekleştiren sayısal filtreler kullanılır. Üst gerilim bileşeni ayarlanabilir sınırlardan daha büyük olur olmaz, ilgili faz değerlendirmesinin tutuculuğu göz önüne alınır. Filtre algoritmaları kendi titreşim davranışına ilgili olarak dinamik işlemlerde tutuculuk için ek tedbirlere gerek kalmayacak şekilde optimize edilirler. Harmonik tutuculuk her faz için bağımsız olarak çalışır: Bu sayede; örneğin trafo bir fazlı bir arıza üzerine anahtarlandığında muhtemelen sağlam fazlardan birinde demeraj akımları olmuş olsa bile koruma tamamen çalışır durumdadır. Bununla birlikte; sadece müsaade edilen değerin üzerinde harmonik içeren demeraj akımının bulunduğu faz değil, aynı zamanda ilgili diferansiyel kademenin diğer fazları da kilitlenecek şekilde korumayı ayarlamak da mümkündür. Bu Çapraz bloklama-Fonksiyonu seçilebilir bir süre ile sınırlandırılabilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 103 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Yüksek Akımlı Arızalarda Hızlı Açma Korunan alanda yüksek akımlı dahili arızalar, eğer akım yüksekliği sebebiyle harici bir arıza sözkonusu olmadığı belirlenirse transformatörde tutuculuk akımları dikkate alınmadan derhal kaldırılabilir. Yüksek seri empedansa sahip korunan nesnelerde (Transformatör, Generatör, Seri reaktör) akan kısa devre akımını asla geçmeyecek bir akım değeri bulunabilir. Bir transformatörde bu ör. (primer) değerdir. 7UT6x 'in diferansiyel koruması tutuculuk içermeyen bir hızlı açma kademesine sahiptir. Bu kademe, eğer ör. akım trafo doyması nedeniyle bir DC akım elemanı ile kısa devre arıza akımında demeraj tutuculuğu tarafından önde giden akım olarak yorumlanabilen (Rush) ikinci bir harmonik ortaya çıkarsa, etki gösterir. Hızlı açma hem diferansiyel akımın temel harmoniği ile hem de anlık değerlerle çalışır. Anlık değer işlenmesi, eğer akım trafo doyması ile temel harmonik güçlü bastırılırsa, bundan sonra hızlı bir Açmayı garantiler. Mümkün akım kaymaları nedeniyle bir kısa devre arıza oluşumunda anlık değer eşiği 2 · √2 · Ayar değerinde bulunur. İlk Çalıştırmada Başlatma Değeri Yükseltilmesi Başlatma değerinin arttırılması, özellikle motorlar için gereklidir. Transformatörlerdekinden farklı olarak motorlarda başlatma akımı akmakta olan bir akımdır. Bununla birlikte; enerjilenme öncesi akım trafoları hala farklı artık mıknatıslanma içeriyorsa, diferansiyel akımlar ortaya çıkabilir. Dolayısıyla; trafolar farklı histeresiz çalışma noktalarından enerjilenir. Diferansiyel akımlar genellikle küçük olmasına rağmen; eğer diferansiyel koruma çok hassas ayarlanmışsa, bunlar korumanın yanlış çalışmasına yol açabilir. Ek emniyet olarak bir akımsız korunan nesnenin devreye alınmasında aşırı fonksiyonlara karşı, başlatmada başlatma değerinin yükseltilmesi gerekebilir. Eğer bir fazın tutuculuk akımı I-TUT. YOL ALMA ayarlanabilir değerinin altında kalırsa, başlatma değeri yükseltilmesi etkinleştirilir. Tutuculuk akımı normal işletimde akan akımın iki katı yüksektir, değer altında kalma durumu bu nedenle devre dışı bırakılan korunan nesne için bir kriterdir. Başlatma değeri I-DIFF> ve Idiff>-Kademesinin diğer kolları da ayarlanabilir bir faktör kadar yükseltilir (Şekil 2-22). Tutuculuk akımının tekrar dönüşü başlatma (yol alma) için bir belirtidir. Ayarlanabilir bir T BAŞ. MAKS süresinden sonra karakteristik yükselmesi tekrar geri çekilir. Akım oranları Idif/Itutuc arıza karakteristiği yakınında (≥ % 80 arıza karakteristiğinin yükselmesi) T BAŞ. MAKS zamanının dolmasından önce açmaya sebep olur. 104 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Şekil 2-22 Başlatmada (yol alma) kademenin başlatma değerinin yükseltilmesi Açma Karakteristiği Şekil 2-23, 7UT6x'in tüm açma karakteristiğini göstermektedir. Karakteristik kolu a diferansiyel korumanın hassaslık eşiğini gösterir (Ayar değeri I-DİFE>) ve sabit arıza akımlarını dikkate alır, ör.Mıknatıslanma akımları. b kolu, cihazın giriş trafosu ve akım trafosunun dönüşüm oranı ile, veya ör. gerilim ayarlamalı transformatörlerde kademe anahtarlaması ve uyarlama sapmalarıyla ortaya çıkan akım orantılı arızaları dikkate alır. Trafo doyması açığa çıkabilen daha yüksek akımlar alanında, karakteristik kolu c daha güçlü bir tutuculuk için ilgilenir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 105 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Şekil 2-23 Diferansiyel korumanın açma karakteristiği d kolunun üst kısmındaki diferansiyel akımlarda Açma, tutuculuk akımından ve harmonik tutuculuktan bağımsız olarak gerçekleşir (Ayar değeri I-DİF>>). Yani bu, „Yüksek akımlı arızalarda hızlı açma“ nın alanıdır. Ek tutuculuk bölgesi doyma indikatörü ile belirlenir (bakın paragraf „Harici Arızalarda Ek Tutuculuk“). Idif ve Itutuc büyüklükleri diferansiyel korumadan açma karakteristiğine düzenlenmiştir. Bu büyüklükler açma bölgesi dahilinde bir nokta verirlerse, Açma gerçekleşir. Eğer akım oranı Idif/Itutuc arıza noktası yakınında bir nokta (≥ % 80 Arıza karakteristiği yükselmesi) verirse, eğer açma karakteristikleri İlave tutuculuk, Yol almaveya DC akım tespiti ile çok fazla yükselmişlerse, bundan sonra koruma açılır. Başlatma, Bırakma Normalde bir diferansiyel korumanın bir „Başlatma“ ya ihtiyacı yoktur, çünkü arıza tespiti ve açma koşulu özdeştir. Tüm SIPROTEC 4 Cihazlarında olduğu gibi 7UT6x de birtakım sürdürülecek faaliyetler için bir start zaman noktası gösteren bir başlatma sunar. Başlatma bir arıza durumunun başlamasını belirler. Bu gereklidir, böylece ör. arıza durumu protokolleri ve arıza kayıtları oluşturulur. Ayrıca; dahili fonksiyonlar, harici arızalarda bile arızanın başlangıç anına gerek duyar; örneğin doyma göstergesi bir harici arıza durumunda hemen çalışmalıdır. Diferansiyel akımın temel dalgası ayar değerinin % 85'ine ulaştıysa veya tutuculuk akımı ilave tutuculuk bölgesine % 85'den daha fazla yeterli ise, başlatma tanınır. Hızlı açma kademesinin başlatması da güçlü akımlı kısa devre arızalar için başlatma sinyali oluşturur. 106 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Şekil 2-24 Diferansiyel Korumanın Başlatması Eğer bir tutuculuk daha yüksek harmoniklerle etkinleştirilirse, gerekirse tutuculuk koşullarını kontrol etmek için ilk önce üst titreşim analizi yapılır (yakl. 1 Periyot). Aksi takdirde, açma koşulları sağlanır sağlanmaz açma olur. Özel durumlar için Açma komutu geciktirilebilir. Aşağıdaki mantık şeması açma mantığını sadeleştirilmiş olarak göstermektedir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 107 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Şekil 2-25 108 Diferansiyel korumanın açma mantığı (basitleştirilmiş) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Eğer 2 Periyot boyunca diferansiyel büyüklükte hiçbir başlatma artık mevcut değilse, yani diferansiyel akım ayar değerinin <% 70'ine düştüyse ve diğer başlatma koşulları artık yerine getirilmediyse, Bırakma tanınır. Hiçbir Açma kumandası verilmemişse, arıza durumu bırakma ile sona erer. Ancak Açma komutu oluşturulursa, bu genel cihaz verilerinin tüm koruma fonksiyonları için ayarlandığı en az kumanda süresi için tutulur (bakın 2.1.4). Bırakma, eğer yukarıda anlatılan diğer tüm bırakma koşulları yerine getirildiyse gerçekleşir. 2.2.2 Transformatörler için Diferansiyel Koruma Ölçülen Değerlerin Uyarlanması Transformatörlerde, genellikle transformatör üzerinden bir akım aktığında, akım trafolarının sekonder akımları genellikle birbirine eşit değildir; aksine korunan güç trafosunun vektör grubu ve dönüştürme oranı tarafından ve güç trafosunun her iki tarafındaki akım trafolarının anma akımlarından belirlenir. Bundan dolayı; akımların karşılaştırılabilmesi için önce birbirleriyle uyarlanmaları gerekir. Bu uyarlama hesaplama olarak yapılır. Harici uyarlama elemanları bu nedenle lüzumsuzdur. Sayısallaştırılmış akımlar her defasında transformatör-anma akımlarına çevrilir. Bunun için koruma cihazına Transformatör-Anma verileri, yani anma görünür gücü, anma gerilimleri ve akım trafosunun primer anma akımları verilir (Alt bölüm „Genel Sistem Verileri“ paragraf „Transformatörlerde nesne verileri“, ve „3-fazlı ölçme noktalarında akım trafo verileri“). Şekil 2-26, büyüklük uyarlama için bir örnek göstermektedir. Transformatörün anma görünür gücünden (72 MVA) ve sargıların anma gerilimlerinden (110 kV ve 25 kV) her iki taraf T1 (378 A) ve T2 (1663 A) 'nin primer anma akımları hesaplanır. Akım trafosu-Anma akımları bu taraf-anma akımlarından sapma gösterdiğinden, akımlar k1 ve k2 faktörleriyle çarpılır. Bundan sonra transformatörün anma koşulları altında trafonun her iki tarafında, sekonder anma akımına karşılık gelen aynı sekonder akımlara ulaşılır. Şekil 2-26 Bir iki sargılı transformatör örneğinde büyüklük uyarlaması (vektör grubu dikkate alınmadan) İkiden fazla sargılı transformatörlerde sargılar, farklı güçler için oluşturulmuş olabilir. Buradan sonuçlandırılan akımları diferansiyel koruma için karşılaştırılabilir yapmak için, tüm akımlar sargıya (= korunan nesne tarafı) en büyük anma görünür gücüyle ilişkilendirilir. Bu Korunan nesnenin anma gücü olarak tanımlanır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 109 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Şekil 2-27 'deki örnekte 1 (T1) ve 2 (T2) sargıları aynı şekilde 72 MVA için oluşturulmuştur. Burada da Şekil 226 için olan aynı hususlar geçerlidir. Üçüncü sargı (T3) buna karşılık sadece 16 MVA için boyutlandırılmıştır (ör. kendi ihtiyaç sargısı). Bu sargının anma akımı (= korunan nesnenin tarafı) bu nedenle 924 A'dir. Diferansiyel koruma için sadece karşılaştırılabilir akımlarla hesaplanmalıdır. Bu nedenle üçüncü sargı için aynı şekilde 72 MVA 'lik korunan nesnenin anma gücü temel olarak kullanılmalıdır. Bu (burada akım korunan nesne koşulları altında, yani 72 MVA'de) 4157 A'lik bir anma akımı verir. Bu üçüncü sargının akımları için referans büyüklüktür. Akımlar yani Faktör k3 ile çarpılır. Şekil 2-27 Bir üç sargılı transformatör örneğinde büyüklük uyarlaması (vektör grubu dikkate alınmadan) Bu büyüklük uyarlamasını cihaz, ayarlanmış anma değerlerinin temelinde kendiliğinden yapar (Alt bölüm „Genel Sistem Verileri“ paragraf „Transformatörlerde nesne verileri“, ve „3-fazlı ölçme noktalarında akım trafo verileri“). Aynı şekilde verilen vektör grubu ile cihaz, belirlenen kurallara göre akım karşılaştırmayı yürütür. Akımların dönüştürülmesi, trafo sargılarındaki fark oluşumlarını benzeten programlanmış katsayı matrisleri ile yapılır. Düşünülebilir her bir vektör grubu mümkündür. Burada transformatör sargılarının yıldız noktası ele alınması da bir rol oynar. 110 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Topraklanmamış Trafo Yıldız Noktası Şekil 2-28, vektör grubu Yd5 için yıldız noktası topraklaması olmadan bir örnek göstermektedir. Burada yukarıda sargılar, bunun altında ise simetrik akan akımların gösterge diyagramı gösterilmektedir. Matris denklemleri genel formu: (Im) IA, IB, IC uyarlanmış akımlarının matrisi, k Büyüklük uyarlama için sabiti, (K) Vektör grubuna bağlı, katsayı matrisi, (In) IL1, IL2, IL3 faz akımlarının matrisi. Sol (Üçgen-)tarafta IA, IB, IC uyarlanmış akımları IL1, IL2, IL3 faz akımlarının fark oluşumundan elde edilmiştir, sağ (Yıldız-)tarafta faz akımları sargı akımlarınına eşittir (büyüklük uyarlaması şekilde dikkate alınmamıştır). Şekil 2-28 Trafo vektör gruplarını uyarlanması – Yd5 örneği (büyüklük uyarlaması dikkate alınmamıştır) Koruma bölgesi dahilinde hiçbir nokta topraklanmamış olduğundan, harici arızada koruma alanında anma değerleri sıfır bileşen akım ortaya çıkamaz, şebekenin yıldız noktası bir başka noktada topraklanmış olsa bile. Koruma alanının bir toprak arızasında buna karşılık bir sıfır bileşen akım karşılık gelen başka bir ölçüm noktasında mümkündür, şebeke başka bir noktada topraklanmış olsa veya şebekede ikinci bir toprak arıza bulunsa bile (çift toprak arıza topraklanmamış şebekede). Yani sıfır akımlar sadece dahili arızalarda ortaya çıkabileceğinden, diferansiyel korumanın kararlılığı için etkisizdirler. Dahili arızada buna karşılık sıfır bileşen akımlar (dışarıdan geldiğinden) pratikte tamamen hassaslığa varır. Koruma alanındaki toprak arızalarında sıfır akım için zamanlı aşırı akım koruma ile (Bölüm 2.4.1) ve/veya yüksek empedans-diferansiyel koruma olarak kullanılabilen 1-fazlı yüksek zamanlı aşırı akım koruma (Bölüm 2.7) ile özel bir yüksek hassaslığa ulaşılır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 111 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Topraklanmış Trafo Yıldız Noktası Diferansiyel korumanın prensibi, arızasız işletimde korunan nesneye akan tüm akımların toplamının sıfır olması esasına dayanır. Eğer bir transformatör sargısının yıldız noktası topraklı ise, toprak arızası durumunda bu yıldız noktası üzerinden de bir akım koruma alanına akabilir. Tam bir toplam oluşumu için bu dahil olmalıdır. Şekil 2-29 'da ör. harici arızada sağ tarafta faz akımlarındaki dışarıya akmakta olan bir sıfır bileşen akım (–IL3 = –3 · I0), yıldız noktasında akmakta olan akıma karşılık gelir (ISt = 3 · I0), böylece akımlar toplamda kaldırılır. Şekil 2-29 Akım dağılımı ile trafo dışındaki toprak arızası için örnek Akmakta olan tüm akımları içeren topraklanmış taraf (Y sağ) için tam matris denklemi bu durumda: ISt , –3 I0 'a akan akımda karşılık gelir. Trafo alanı dahilinde bir toprak arızada yani sıfır akıma gider (I0 = 1/3 ISt'den), ama haricinde sıfır akım düşer, çünkü terminallerden ölçülen sıfır akım 3 · I0 = (IL1 + IL2 + IL3) (burada negatif) yıldız noktası akımını ISt kaldırır. Böylelikle harici toprak arızada sıfır bileşen akım otomatik elimine edildiğinden, dahili toprak arızası için tam hassasiyet garantilenir. Toprak arıza akımının katılımı için AdvancedParametre Dife-Koruma ölçülen toprak akımı ile, Taraf x olarak ayarlanmalıdır (Adresler 1211 IE1-ÖLÇ.İle DİF - 1215 IE5-ÖLÇ.ile DİF = EVET). Korunan alanda toprak arıza için yükselmiş başka bir hassaslığa toprak arıza diferansiyel koruma ile (Bölüm 2.3) ulaşılabilir. 112 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Yıldız noktası akımı erişilmez Sıklıkla bu yıldız noktası akımına erişilmez. Böylece tam bir toplam oluşumu korunan nesneye akan tüm akımlar üzerinden mümkün olmaz, çünkü ISt olmaz. Faz akımlarındaki sıfır bileşen akım (–IL3 = –3 · I0) arızalı bir diferansiyel akıma yol açmadığından, elimine edilmelidir. Şekil 2-30 Y-Tarafında topraklanmış yıldız noktalı YNd5 vektör grubu için bir örneği göstermektedir. Şekil 2-30 'da sol tarafta sıfır bileşen akım, akım diferansı oluşumu ile otomatik olarak dışarı düşerler, transformatörün kendisinde de olduğu gibi açık üçgen sargıların dışında sıfır bileşen akımlar mümkün olmadığı gibi. Sağ tarafta, eğer yıldız noktası akımı ölçülemiyorsa sıfır bileşen akım elimine edilmelidir. Bu matris denkleminden bulunur, ör. IA için: 1 /3 · (2 IL1 – 1 IL2 – 1 IL3) = 1/3 · (3 IL1 – IL1 – IL2 – IL3) = 1/3 · (3 IL1 – 3 I0) = (IL1 – I0). Sıfır bileşen akım eliminasyonları ile arıza akımları, bir topraklama neticesinde koruma alanında (Transformatör yıldız noktası veya yıldız noktası oluşumu) toprak kısa devre arızalarında şebekede akım trafosu üzerinden, özel harici tedbirler olmadan zararsız bir şekilde akarlar. Şekil 2-30 'da ör. harici arızada sağ tarafta bir sıfır bileşen akım ortaya çıkar, sol tarafta değil. Sıfır bileşen akım eliminasyonu olmadan veya yıldız noktası akımı ilişkisi olmadan akımların bir karşılaştırması yanlış bir sonuç doğurabilir (Diferansiyel akım dışarıda bulunan arıza nedeniyle). Şekil 2-30 YNd5 örneğinde trafo vektör grupu uyarlaması – (büyüklük uyarlaması dikkate alınmamıştır) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 113 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Şekil 2-31, eğer koruma alanı dahilinde bir yıldız noktası oluşturucu (Zik zak-Reaktör) kurulu ise, koruma alanı dışındaki bir üçgen tarafta bir toprak arıza için bir örneği gösterir. Burada da sağ tarafta bir sıfır bileşen akım ortaya çıkar, sol tarafta ise çıkmaz. Yıldız noktası oluşturucu koruma alanının dışında bulunursa (Güç transformatörü ve Yıldız noktası oluşturucu arasında akım trafosu), sıfır akım, ölçüm noktası üzerinden (Akım trafosu) akmadığından, zararsız olur. Şekil 2-31 Akım dağıtımlı koruma alanı dahilinde yıldız noktası oluşturuculu trafo haricinde toprak kısa devre arıza için örnek Sıfır bileşen akım eliminasyonunun bir dezavantajı, korunan bölge içerisindeki bir toprak arızasında diferansiyel korumanın 2/3 kadar daha az hassas olacak olmasıdır, çünkü sıfır bileşen akım kısa devre akımının 1/ 'ünü temsil eder. Bu nedenle bu, eğer koruma alanında bir yıldız noktası topraklaması mevcut değilse (bakın 3 Şekil 2-28) veya yıldız noktası akımı saptanabiliyorsa gerekli değildir (Şekil 2-29). Örnek olarak bir UPS yıldız noktasında bağlı ise, UPS varlığının dahili bir arıza olarak tanınmasını önlemek için, bu avantajdan yararlanılmamalıdır. Bunun için ilgili tarafın yıldız noktası Topraklı olarak ayarlanır (Adresler 313YIL.NOKT TAR 1, 323YIL.NOKT TAR 2, 333YIL.NOKT TAR 3, 343YIL.NOKT TAR 4, 353YIL.NOKT TAR 5). Ototrafo anahtarlamasında transformatörlerde özel durumlar Buradan sonuçlandırılan akımları diferansiyel koruma için karşılaştırılabilir yapmak için, tüm akımlar sargıya (= korunan nesne tarafı) en büyük anma görünür gücüyle ilişkilendirilir. Bu Korunan nesnenin anma gücü olarak tanımlanır. En yüksek anma görünür gücü çok kez ortaya çıkarsa, diğer korunan nesnelerden farklı olarak, daha yüksek anma akımlı taraf referans taraf olarak seçilir. Ototransformatörlerde otosargılar için sadece vektör grubu Y(N)y0 vardır (Şekil 2-32). Bir yıldız noktası topraklaması sistem bölümlerinde (yüksek ve alçak gerilim sistemi) bağlı tüm otosargılara etki eder. Bir toprak arızasında her iki sistem bölümü arasında ortak yıldız noktası topraklaması üzerinden bir bağlantı oluşur. Şekil 2-32 114 Yıldız noktası topraklı bir ototransformatör SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Burada da yıldız noktası akımı ISt koruma alanına akan tüm akımların tam bir muamele görmesi için gereklidir. Eğer buna erişilmiyorsa, sıfır bileşen akım faz akımlarından elimine edilmelidir. Yani; her iki taraftaki matris sıfır akım eliminasyonu ile kullanılır. Ayrı sargılarda olduğu gibi diferansiyel koruma, koruma alanındaki toprak arızalarda hassaslıkta arıza akımının 2/3 üne düşürülür, çünkü sıfır akım kısa devre akımının 1/3 ünü temsil eder. Ancak yıldız noktası akımı erişilir ve cihaza bağlı durumda ise, koruma alanına akan tüm akımlar mevcuttur. Fazlardaki sıfır akımlar bundan sonra harici bulunan toprak arızalarda yıldız noktası akımı ile toplamı kaldırılır. Dahili toprak arızalarda o zaman diferansiyel korumanın tam hassaslığı sağlanır. Toprak arıza akımının katılımı için Advanced-Parametre Dife-Koruma ölçülen toprak akımı ile, Taraf x olarak ayarlanmalıdır (Adresler 1211 IE1-ÖLÇ.İle DİF - 1215 IE5-ÖLÇ.ile DİF = EVET). Koruma alanında toprak arızalarında yıldız noktası akımının yardımıyla daha yüksek bir hassaslığa erişmek için, sınırlandırılmış toprak arıza koruma veya yüksek empedans-Diferansiyel koruma kullanılabilir. Akım toplamı karşılaştırmalı ototrafo bankaları Bir başka imkan, ototransformatörlerde iyi bir toprak arıza hassaslığına ulaşmak için, ototransformatörlerde üç 1-fazlı ototransformatörlerin (her fazın biri) birlikte anahtarlanması sunulur. Bu düzende doğal olarak ayrı bulunduklarından fazlar arasında pratikte olmayan kısa devre arızalar esnasında olan muhtemel arızanın 1fazlı toprak arızasıdır. Burada bir akım karşılaştırma koruma, „düğümler“ 'e (aslında sargı) akan tüm akımların toplamının elde edildiği her bir sargı üzerinden gerçekleştirilebilir. Ancak bir başka galvanik ayrımlı sargı (genellikle üçgen sargı) bu koruma metoduyla korunamaz. Diğer koşullar, fonksiyon kapsamının yapılandırılmasında KORUNAN NESNESİ = Ototrafo Düğümü ayarlanmış ve koruma topolojisinin uygun belirlenmiş olmasıdır (Bölüm 2.1.4, Alt bölüm „Korunan Nesnenin Topolojisi“ paragraf „Ototrafo bankaları“). Şekil 2-33 Yıldız noktası beslemesinde akım trafolu ototrafo bankası 1-Fazlı Transformatörlerde Kullanılması 1-fazlı transformatörlerde her bir taraf için bir veya iki sargılı olarak tasarımlanırlar. Son durumda, sargı bobinleri bir veya iki çekirdek üzerine sarılabilir. Akımların en uygun şekilde eşleştirilmesini sağlamak için, hatta bir akım trafosu kullanılmış olsa bile- her zaman rölenin iki akım girişi kullanılacaktır. Akımlar, cihazın IL1 ve IL3 girişlerine bağlanacak olup, aşağıda IL1 ve IL3 olarak gösterilmiştir. İki faz sargısı bulunursa; bunlar, seri (bir Y- sargıya karşılık gelir) veya paralel (bir D- sargıya karşılık gelir) olarak bağlanabilir. Sargılar arasındaki faz kayması ancak 0º veya 180º olabilir. Şekil 2-34, akımların yön tanımları ile birlikte iki sargılı bir 1-fazlı transformatör için örnek göstermektedir. Şekil 2-34 Akım tanımlamalı bir 1-fazlı transformatör için örnek SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 115 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma 3-fazlı transformatörde olduğu gibi akımlar programlanmış katsayı matrisleriyle eşleştirilir. Genel şekilde bunlar: (Im) = k· (K)· (In) Burada (Im) - IA, IC eşleştirilmiş akımların matrisi, k -Değer eşleştirme için sabit, (K) - Katsayı matrisi, (In) - IL1, IL3 faz akımlarının matrisi. Sargılar arasındaki faz kayması, sadece 0º veya 180º olabileceğinden; eşleştirme, (büyüklük eşleştirilmesinin dışında) sadece sıfır bileşen akımların işlenmesiyle ilgilidir. Eğer korunan trafo sargısının „Yıldız noktası“ topraklanmamışsa (Şekil 2-34'de sol), faz akımları doğrudan kullanılabilir. Eğer bir „Yıldız noktası“ topraklanmışsa (Şekil 2-34'te sağ), sıfır akım fark oluşumuyla elemine edilmelidir, şayet koruma alanına akan akımların tam bir benzetimi mevcut değil, yani „Yıldız noktası akımı“ tespit edilelebilir değilse. Sıfır bileşen akım eliminasyonları ile arıza akımları, koruma alanında bir topraklama neticesinde şebekede toprak kısa devre arızalarında akım trafosu üzerinden özel harici tedbirler olmadan zararsız bir şekilde akarlar. Bu durumda matris denklemleri sol ve sağ sargı için aşağıdaki şekildedir 2-34 Sıfır bileşen akım eliminasyonunun bir dezavantajı, diferansiyel korumanın koruma alanında toprak arızalarda daha hassas olmamasıdır (Faktör1/2 kadar, çünkü sıfır akım kısa devre akımının 1/2 sini temsil eder). Koruma ancak koruma alanında toprak arıza için hassas yapılabilir, eğer transformatörün „Yıldız noktası akımı“ mevcut ise; bunun için bir akım trafosu transformatörün „Yıldız noktası“-beslemesinde kurulu olmalıdır (Şekil 2-35). Toprak arıza akımının katılımı için Advanced-Parametre Dife-Koruma ölçülen toprak akımı ile, Taraf x devreye alınmalıdır (Adresler 1211IE1-ÖLÇ.İle DİF - 1215IE5-ÖLÇ.ile DİF = EVET). Şekil 2-35 Bir fazlı trafonun dışındaki bir toprak arızasında akımların dağılımı Bu durumda matris denklemleri: Burada ISt topraklanmış sargının „Yıldız noktası“-beslemesine akan akımdır. Sıfır bileşen akımı elimine edilmez. Bunun yerine; her faza, yıldız noktası akımı ISt 'nin yarısı eklenir. Etkisi, bir iç arızada sıfır bileşen akımın dikkate alınması (I0 = –1/2 · ISt), harici arızalarda ise terminalde ölçülen sıfır akımı, 2 · I0 = (IL1 + IL3) yıldız noktası akımını ISt kaldırdığından, sıfır akım düşer. Böylelikle harici toprak arızada sıfır bileşen akım otomatik elemine edildiğinden, dahili toprak arızası için tam hassaslık garantilenir. 116 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Korunan alanda toprak arıza için yükselmiş başka bir hassaslığa toprak arıza diferansiyel koruma ile (Bölüm 2.3) ulaşılabilir. 2.2.3 Generatörler, Motorlar ve Seri Reaktörler için Diferansiyel Koruma Ölçülen Değerlerin Uyarlanması Generatörler, motorlar ve seri reaktörler için aynı koşullar geçerlidir. Korunan bölge, korunan nesnenin her iki tarafındaki akım trafolarının seti ile sınırlanmıştır. Generatörlerde ve motorlarda bu, yıldız noktası beslemesindeki trafo seti ve terminal tarafındaki trafo seti arasındaki alandır. Korunan teçhizata doğru akımın yönü pozitif olarak tanımlandığından; diferansiyel koruma tertipleri için Şekil 2-36 daki tanımlamalar uygulanır. Şekil 2-36 Seri diferansiyel korumada akım yönü tanımlaması Diferansiyel koruma 7UT6x 'te tüm akımlar korunacak nesnenin anma akımıyla ilişkilidir. Cihaza, ayar sırasında, makinenin anma verileri, yani anma görünür gücü, anma gerilimi ve akım trafolarının anma akımları, girilir. Ölçme büyüklüklerinin uyarlanması burada akım değerleri için faktörleri sınırlar. Çapraz diferansiyel koruma Bir özel durum, enine/çapraz diferansiyel koruma olarak uygulama için bulunur. Bu durum için aşağıdaki Şekil 2-37 ölçme akımlarının tanımlamalarını gösterir. Çapraz diferansiyel korumada şebeke için koruma alanı ilgili hattın (bobin) paralel anahtarlanmasıyla sınırlıdır. Eğer akımlar her bir paralel hatta farklı ise, bir hatta arıza akımının olduğunu gösterir, burada daima ve sadece bir diferansiyel akım oluşur. Şekil 2-37 Enine/çapraz diferansiyel korumada akım yönünün gösterilmesi Bu durumda sağlıklı işletimde tüm akımlar korunan nesneye aktığından, yani diğer uygulamalardakinin tersine bir akım trafo seti için „ters“ polarite ayarlanır 2.1.4 ,„3-fazlı ölçme noktalarında akım trafosu verileri“ altında tanımlandığı şekilde. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 117 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Yıldız noktasının işlenmesi Diferansiyel koruma generatör veya motor koruması olarak kullanılıyorsa; yıldız noktası (yüksek veya düşük dirençle) topraklanmış olsa bile makinenin yıldız noktası dikkate alınmaz. Harici arızalarda, her iki ölçme noktasındaki faz akımları her zaman birbirine eşittir. Dahili arızalarda, arıza akımları her zaman bir fark akımına yol açar. Eğer makinenin yıldız noktası (yüksek- veya düşük omik) topraklanmış ise, koruma alanında toprak arıza için yüksek özel bir hassaslığa „Sınırlandırılmış toprak arıza“ (bakın Bölüm 2.3) veya „Yüksek empedansDiferansiyel koruma“ ile (bakın Bölüm 2.7) erişilebilir. 2.2.4 Şönt Reaktörler için Diferansiyel Koruma Eğer bir şönt reaktörünün her iki tarafında her faz için ayrı akım trafoları mevcutsa; seri reaktörlerdeki aynı varsayımlar geçerlidir. Çoğu kez, çıkış fazlarına ve yıldız noktası bağlantısına akım trafoları konulur (bakın Şekil 2-38). Bu durumda, sıfır bileşen akımların karşılaştırılması anlamlıdır. Bunun için „Sınırlandırılmış toprak arıza koruma“ çok uygundur (bakın 2.3). Eğer reaktör beslemesi için hiç akım trafosu yoksa, ama bunun yerine trafo bağlantı noktalarının her iki tarafına kurulu ise (Şekil 2-38), oto-trafolardaki aynı koşullar geçerlidir. Böyle bir düzen bu nedenle bir ototransformatör gibi işlem görür. Eğer bir yıldız noktası oluşturucu (Zik zak-Reaktör) bir transformatörün koruma alanı dışında düzenlenmişse, bu da aynı bir şönt reaktör gibi kendi koruma alanını elde eder. Şönt reaktörden farkı, Zikzak-Reaktörün sıfır bileşen akımlar için düşük empedans göstermesidir. Şekil 2-38 118 Bir şönt reaktörde akım yönünün gösterilmesi SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma 2.2.5 Mini-Baralar ve Kısa Hatlar için Diferansiyel Koruma Mini bara veya düğüm noktası olarak burada bir 3-fazlı, birbiriyle ilişkili akım trafosu ile sınırlandırılmış hat parçası anlaşılır. Böyle düğüm noktaları kısa hatlar veya mini baralar olabilir. Transformatörler için diferansiyel koruma bu işletim türünde kullanılmaz, burada daha çok „Transformatör-Diferansiyel koruma“ fonksiyonu kullanılır. Benzer şekilde bu işletim türü diğer indüktörler için, yani; Seri- ve Şönt reaktörler için kullanılmamalıdır. Kısa hatlar için de bu işletim türü anlamlıdır. Burada „kısa“ anlamı, akım trafo hatlarının beslemesinin hat uçlarından cihaza akım trafosu için müsaadeli olmayan yük gösterdiğidir. Diferansiyel koruma bu uygulamada genellikle çok hassas ayarlanmadığından, kabloların kapasitif şönt akımları buna karşılık bir rol oynamaz. Korunan nesneye doğru olan akım yönü pozitif olarak tanımlandığından; diferansiyel koruma tertibi için 2-39 ve 2-40 no'lu şekillerde gösterilen tanımlamalar elde edilir. 7UT612'de 3-fazlı düğüm noktası veya mini baralar 2 uçla korunabilirler, 7UT613 ve 7UT633'te 3 uçla ve 7UT635'te 5 uca kadar mümkündür. Şekil 2-41 4 fiderli bir bara için bir örneği gösterir. Şekil 2-39 Bir düğüm noktasında (branşman) akım yönünün gösterilmesi (2 fiderli bara) Şekil 2-40 Kısa hatlarda akım yönünün gösterilmesi SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 119 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Şekil 2-41 4 fiderli bir barada akım yönünün gösterilmesi Diferansiyel koruma 7UT6x 'te tüm akımlar korunacak nesnenin anma akımıyla ilişkilidir. Bunun için cihaza korunan nesnenin anma akımı (burada yani bara veye hat) ve akım trafosunun primer anma akımları girilir. Ölçme büyüklüklerinin uyarlanması burada yani akım değerleri için faktörleri sınırlar, baranın anma akımının akım karşılaştırması için temel olarak (Adres 371 I PRİMER ÇAL.) alınan faktörleri sınırlar. Eğer fiderler veya uçlar farklı anma akımlarına sahipse, anma akımlarının en büyüğü akım karşılaştırması için temel olarak alınır; diğer tüm akımlar buna dönüştürülür. Yani harici uyarlama araçları genellikle gerekmez. Diferansiyel Akım İzleme Trafolar, reaktörler ve döner makineler için - küçük arıza akımlarını bile algılamak için- normalde yüksek duyarlı bir diferansiyel koruma gerekli olmasına rağmen; baralarda veya kısa hatlarda yüksek arıza akımları beklenebilir ve daha yüksek başlatma eşikleri (anma akımı üzerinden) ayarlanabilir. Bu, diferansiyel akımların, düşük seviyede sürekli izlenmesi gereğini doğurur ve küçük diferansiyel akımlarında, yani normal yük akımı alanında, akım trafolarının sekonder devrelerinde bir hatayı gösterir. Bu izleme faz seçicili çalışır. Normal işletme koşullarında, bir fiderin yük akımı mertebesinde bir diferansiyel akım tespit edilmişse; bu, bir sekonder akımın olmadığını, yani sekonder devre-akım trafosunda bir arıza olduğunu gösterir. Bu gecikmeli olarak ihbar edilir. Aynı zamanda, ilgili fazın diferansiyel koruması kilitlenir. Açma için akım serbestliği Aynı şekilde baralarda ve kısa hatlarda açma komutunun bir serbestliği sadece, akan akımların en az birinin bir eşiği aşmasıyla ayarlanabilir. Korunan nesne için her ölçme noktasının üç faz akımları ayarlanabilir bir değerin aşılmasında izlenir. Açma sadece, eğer akımlardan en az biri bu değeri aşarsa gerçekleşir. 120 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma 2.2.6 Baralar için 1- Fazlı Diferansiyel Koruma 7UT6x , sürüme bağlı olarak 7, 9 veya 12 aynı tasarımlı akım girişine sahiptir. Bu, 7, 9 veya 12 fiderliye kadar baralar için bir 1-fazlı diferansiyel koruma sağlar. Bağlantı için iki imkan mevcuttur: • Her bir faz için bir 7UT6x yerleştirilir. Baranın tüm fiderlerinden akımlar faz başına her bir 7UT6x cihaza bağlanır. • Her fiderin üç faz akımları her bir (harici) toplayıcı trafo ile bir 1-fazlı yedek akıma dönüşür. Böyle oluşan her bir fiderin toplayıcı akımları bir cihaza bağlanır. Her bir Faza Bağlantı Her faza bağlantıda her faz için bir 7UT6x gereklidir. Hassaslık her arıza türü için aynıdır. 7UT612 7 fider, 7UT613 ve 7UT633 9 fider veya 7UT635 12 fider için uygundur. Diferansiyel koruma 7UT6x 'te tüm akımlar korunacak nesnenin anma akımıyla ilişkilidir. Bu nedenle bara için aynı anma akımı tanımlanmalıdır. Bu 371 no'lu I PRİMER ÇAL. adresi altında ayarlanmıştır. Bu tüm fiderlerin maksimum anma akımıdır, cihazda korunan nesne verilerinde ayarlandığı gibi. Ölçme büyüklüklerinin uyarlanması burada akım değerleri için faktörleri sınırlar. Eğer fiderler ve/veya fiderlerin akım trafoları farklı primer-anma akımlarına sahip olsa bile, harici uyarlama araçlarına gerek duyulmaz. Şekil 2-42 1-fazlı bara koruma, örnek faz L1 Toplayıcı Trafo Üzerinden Bağlantı Toplayıcı trafo üzerinden bağlantıda bara için bir 7UT6x yeterlidir, çünkü burada her bir fiderin her bir 3 faz akımları bir toplayıcı trafoda TT bir 1-fazlı yedek akıma toplanır. Akım toplamı, simetrik değildir; dolayısıyla farklı tip arızalar için farklı duyarlılık geçerlidir. 7UT612 7 fider için, 7UT613 ve 7UT633 9 fider için, 7UT635 12 fider için uygundur. Burada da bara için aynı anma akımı tanımlanmalıdır. Değer uyarlama, toplayıcı trafo sargılarının bağlantılarıyla gerçekleştirilebilir. Toplayıcı trafoların çıkış akımı baranın simetrik anma akımında genellikle 100 mA'dir. Anma akımı olarak cihaz girişinde burada IN Nes = 100 mA geçerlidir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 121 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Şekil 2-43 Toplayıcı akım trafoları üzerinden bağlantı ile bara koruma Toplayıcı akım trafolarının akım trafosuna bağlantısı için farklı imkanlar mevcuttur. Bir bara için tüm fiderlerdeki aynı anahtarlama kullanılmalıdır. Şekil 2-44 'de gösterilen bağlantı anahtarlanması en çok kullınılandır. Toplayıcı akım trafosunun üç giriş sargısı IL1, IL3 ve IE 'ye bağlıdır. Bu prensip olarak sistem yıldız noktasının işlenmesinden bağımsız olarak tüm şebekelerde kullanılabilir. Bu yükseltilmiş toprak akım hassaslığıyla belirtilir. Şekil 2-44 122 Toplayıcı trafo bağlantısı L1-L3-E SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma (IE = 0) 3-fazlı simetrik akım için W = √3 değerliği oluşur, Şekil 2-45 'te gösterildiği gibi. Yani; toplayıcı trafonun (AW-Sayı) akışı, en az sarımlarla olan sargı üzerinden (oran 1) akan akım gibi, 1-fazlı AC akım √3-kat büyüklükte olduğu kadar büyüktür. 1 x IN ile 3-fazlı simetrik kısa devre arıza akımı olarak sekonder 1-fazlı akım IM = 100 mA kadardır. Bu akıma tüm ayar değerleri ilişkilidir. Şekil 2-45 Toplayıcı trafoda akımların toplanması, Bağlantı L1-L3-E L1-L3-E (bakın Şekil 2-44) bağlantısında farklı arıza türleri için sargı değerlikleri W ve onun oranı 3-fazlı simetrik arıza için Tablo 2-5 'e göre tespit edilir. Ayrıca oranın ters değeri ile hesaplanan sekonder akım IM = 100 mA için gerekli giriş akımları I1 verilir. Bu faktörlerle ayarlanan değerler, gerçek başlatma değerini elde etmek için, çarpılır. Tablo 2-5 Arıza türleri ve Sargı değerlikleri, Bağlantı L1-L3-E Arıza L1-L2-L3 (sim.) L1-L2 L2-L3 L3-L1 L1-E L2-E L3-E W W/√3 I1 , IM = 100 mA için √3 2 1 1 5 3 4 1,00 1,15 0,58 0,58 2,89 1,73 2,31 1,00 · IN 0,87 · IN 1,73 · IN 1,73 · IN 0,35 · IN 0,58 · IN 0,43 · IN Tablodan, toprak arızalar için veya çift toprak arızalar için diferansiyel korumanın, toprak bileşensiz kısa devre arızalar için olandan daha hassas olduğu görülür. Bu arttırılmış hassaslık, yıldız noktası hattında bulunan toplayıcı trafonun IE sargısının (bakın Şekil 2-44) en büyük sarım sayısına sahip olduğuna ve böylece toprak akımının 3 sargı değerliliğiyle kullanıldığına dayanır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 123 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Tanımlanan toprak akımı hassaslığına ihtiyaç duyulmuyorsa, bu bağlantı Şekil 2-46 'ya göre seçilebilir. Bu, ör. özellikle iki fazlı arıza koşullarından daha büyük toprak arıza akımlarının olabileceği düşük sıfır bileşen empedanslı topraklı sistemler için uygundur. Bu bağlantı ile Tablo 2-6 'ya göre verilen değerler, doğrudan topraklı şebekelerdeki 7 olası arıza tipi için tekrar hesaplanır. Şekil 2-46 Düşürülmüş toprak akımı hassaslıklı toplayıcı trafo bağlantısı L1-L2-L3 Şekil 2-47 Toplayıcı trafoda akımların toplanması, Bağlantı L1-L3-E Tablo 2-6 Arıza türleri ve Sargı değerlikleri, Bağlantı L1-L2-L3 Arıza L1-L2-L3 (sim.) L1-L2 L2-L3 L3-L1 L1-E L2-E L3-E W W/√3 I1 , IM = 100 mA için √3 1 2 1 2 1 3 1,00 0,58 1,15 0,58 1,15 0,58 1,73 1,00 ·IN 1,73 ·IN 0,87 IN 1,73 ·IN 0,87 ·IN 1,73 ·IN 0,58 ·IN Tablo 2-5 'de L1-L3-E için değerlerle karşılaştırmada, toprak arıza koşullarında W değerliğinin standart bağlantıdan ve böylece hassaslıktan daha küçük olduğu görülmektedir. Aynı anda maksimum termal zorlama % 36'ya düşürülür, yani (1,73/2,89)2. Açıklanan bağlantı seçenekleri, örnek olarak verilmiştir. Fazların çevrimsel veya çevrimsiz olarak değiştirilmesiyle, belli faz öncelikleri (özellikle topraksız şebekelerde) elde edilebilir. Toprak akım yoluna bir ototransformatör bağlayarak, toprak arıza hassaslığını daha da artırmak mümkün. 4AM5120 tipleri toplayıcı akım trafosu olarak önerilmiştir. Bunlar, 2 : 1 : 3 oranında akımların toplanmasını sağlayan ve buna ilaveten, belli bir dereceye kadar, farklı primer akımlarını eşleştirebilen farklı giriş sargılarına sahiptir. Şekil 2-48’te bağlantı şeması görülmektedir. 124 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Her bir toplayıcı akım trafosunun anma giriş akımı, bağlı olduğu ana akım trafosunun anma sekonder akımına eşleştirilmelidir. Çıkış taraflı anma akımı (= Giriş anma akımı 7UT6x için) doğru uyarlamada IN = 0,1 A olur. Şekil 2-48 4AM5120 toplayıcı ve uyumlama trafolarının bağlantı şeması Diferansiyel Akım İzleme Trafolar, reaktörler ve döner makineler için -küçük arıza akımlarını bile algılamak için- normalde yüksek duyarlı bir diferansiyel koruma gerekli olmasına rağmen; baralarda veya kısa hatlarda yüksek arıza akımları beklenebilir ve daha yüksek başlatma eşikleri (anma akımı üzerinden) ayarlanabilir. Bu, diferansiyel akımların, düşük seviyede sürekli izlenmesi gereğini doğurur ve küçük diferansiyel akımlarında, yani normal yük akımı alanında, akım trafolarının sekonder devrelerinde bir hatayı gösterir. Normal işletme koşullarında, bir fiderin yük akımı mertebesinde bir diferansiyel akım tespit edilmişse; bu, bir sekonder akımın olmadığını, yani sekonder devre-akım trafosunda bir arıza olduğunu gösterir. Bu gecikmeli olarak ihbar edilir. Aynı zamanda, diferansiyel koruma kilitlenir. Açma için akım serbestliği Aynı şekilde baralarda açma komutunun bir serbestliği sadece, akan akımların en az birinin bir eşiği aşmasıyla ayarlanabilir. Her bir fiderin akımlarının ayarlanır bir değerin üzerine çıkması durumunda denetlenir. Açma sadece, eğer akımlardan en az biri bu değeri aşarsa gerçekleşir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 125 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma 2.2.7 Ayar Notları Genel Diferansiyel koruma sadece eğer bu fonksiyonun fonksiyon kapsamının yapılandırılmasında DİF. KORUMA = Etkin olarak (Adres 112) ayarlandıysa etkindir ve ancak bu durumda ayar parametrelerine erişilebilir. Bu fonksiyon gerekmiyorsa, Etkin Değil olarak ayarlanır. Ayrıca koruma fonksiyonlarının konfigürasyonunda korunan nesnenin tipi ayarlanmış olmalıdır (Adres 105 KORUNAN NESNESİ). Sadece seçilen korunan nesne tipi için uygun olan parametreler cihaz tarafından sunulur; diğerleri engellenir. Diferansiyel koruma 1201 no'lu DİF. KORUMA adresinde ON- veya OFF olarak ayarlanabilir. Ayrıca Açma kumandası etkin koruma fonksiyonunda bloklanabilir (Röle BLK). Not Diferansiyel koruma fabrika çıkışında kapalıdır. Bunun sebebi, en azından vektör gruplarının ve uyarlama değerlerinin önceden doğru ayarlanmadan korumanın çalıştırılmamasıdır. Bu ayarlar olmadan, cihazın beklenmeyen tepkileri görülebilir (Açma dahil)! Yıldız Noktasının İşlenmesi Eğer topraklanmış bir transformatör sargısında akım yıldız noktası beslemesinde, yani yıldız noktası ve topraklayıcı arasında mevcutsa, bu diferansiyel koruma hesaplamalarında dikkate alınmalıdır. Böylelikle toprak arıza-hasaslığı sağlanır. Eğer bir yıldız noktası topraklı, ancak toprak akımı cihazda ölçüm için bulunmuyorsa, sıfır bileşen akım harici bir toprak arızasında diferansiyel korumanın yanlış reaksiyonunu önlemek için otomatik olarak elimine edilir, ve aşağıdaki ayarlar gözardı edilir. Ayrıca eğer, ilgili transformatör tarafı koruma alanında topraklanmış yıldız noktasına sahip değilse de, gözardı edilir. Topraklama oranları üzerine cihaz, nesne verilerinin ayarlanmasında bilgilendirilmişti (Altbölüm „Genel Sistem Verileri“ paragraf „Transformatörlerde Nesne Verileri“, Adresler 313, 323, 333, 343 ve/veya 353 ve Altbölüm „Korunan Nesnenin Topolojisi“ paragraf „1-fazlı yardımcı ölçme girişlerinin atanması“). Eğer yani bir taraf topraklı ve yıldız noktası akımı (bir 1-fazlı yardımcı giriş) cihaza bağlanmışsa, parametre toprak akımının kapsamı için 1211 no'lu adres altında IE1-ÖLÇ.İle DİF Taraf 1 için „Evet“ olarak ayarlanır. Bu ayar ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Benzer şekilde gerekirse mümkün başka veya diğer topraklanmış taraflar için: • 1212 IE2-ÖLÇ.İle DİF, eğer Taraf 2 topraklanmış ise, • 1213 IE2-ÖLÇ.İle DİF, eğer Taraf 3 topraklanmış ise, • 1214 IE2-ÖLÇ.İle DİF, eğer Taraf 4 topraklanmış ise, • 1215 IE2-ÖLÇ.İle DİF, eğer Taraf 5 topraklanmış ise. EVET ayarında diferansiyel koruma tarafından ilgili toprak akımı dikkate alınır. Ototransformatörlerde sargı toprak akımı da, eğer topraklama tarafında komple bir 3-fazlı akım trafo seti kurulu ise kapsama alınır, Şekil 2-6'daki örnekte olduğu gibi, Z3 ölçme noktasının yerine cihazın bir 3-fazlı ölçme girişinin üç faz akımlarında bağlanabileceği gibi. Cihaz üç faz akımlarının toplamını hesaplar ve bunu toprak akımı olarak yerleştirir. Bunun için 1216 no'lu IE3f ÖLÇ.İleDİF adresi EVET olarak ayarlanır. Koşul, ilgili 3fazlı ölçme noktasının bir tarafa atanmış olması ve bunun topraklama sargısı olarak (otosargının topraklayıcıya dayalı tarafı) deklare edilmiş olmasıdır. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. 126 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Diferansiyel Akım İzleme Bara korumasında veya Kısa hatların korumasında diferansiyel akım izlenebilir. 1208 no'lu I-DİF> İZL. adresinde bu izleme ON- ve OFF olarak ayarlanabilir. Bu sadece, hatalı trafo akımlarının sebep olduğu işletme hata akımları ve korunan nesnede bir arızanın sebep olduğu arıza akımları ayırt edilebildiğinde anlamlıdır. I-DİF> İZLEME başlatma değeri (Adres 1281), akım trafolarının dönüştürme hatalarının ve diferansiyel akım trafolarının minimum uyumsuzluklarının sebep olacağı başlatma önlenecek kadar yüksek seçilmelidir. Diğer taraftan değer açıkça diferansiyel korumanın başlatma değerinin altında bulunmalıdır (I-DIFE>, Adres 1221), yoksa eksik ölçme akımıyla arızalı akım ve kısa devre arızada hatalı akım arasında bir ayrım mümkün olmaz. Başlatma değeri, korunan nesnenin anma akımıyla ilişkilidir. T I-DİF> İZLEME (Adres 1282) gecikmesi diferansiyel korumanın ihbarı ve kilitlemesi için geçerlidir. Bu ayar, primer arızaların (hatta harici olanların) mevcudiyetiyle birlikte kilitlemenin önlenmesini sağlar. Birkaç saniye alışılagelmiş bir süredir. Açma için akım serbestliği Benzer şekilde baralarda ve kısa hatlarda eğer giriş akımlarından biri aşılmışsa açma komutu müsaadesi ayarlanabilir. Bu diferansiyel koruma, sadece ölçülen akımlardan en az biri I> AKIM GÖZETİM (Adres 1210) eşiğini aştığında çalışır. Başlatma değeri, ilgili tarafın anma akımıyla ilişkilidir. O ayarıyla (ön ayar) bu müsaade ölçütü kullanılmaz. Eğer bu müsaade ayarlanmışsa (yani bir değer > 0), müsaade ölçütü verilmeden önce diferansiyel koruma açma yapmaz. Bu, aynı zamanda çok yüksek diferansiyel akımlarla birlikte çok hızlı ani değer tertibinin bir arızayı birkaç milisaniye içerisinde tespit etmiş olması durumunda da uygulanır. Diferansiyel akım için karakteristik Açma karakteristiğinin parametreleri 1221 'den 1265 e' kadar olan adreslerde ayarlanır. Parametrelerin anlamı Şekil 2-49 `da gösterilmiştir. Karakteristik dallarındaki numaralar ayar adresleridir. I-DIFE> (Adres 1221) diferansiyel akımın başlatma değeridir. Bu koruma alanında bir kısa devre arızada akan tüm akımdır, bundan bağımsız olarak, korunan nesnenin taraflarına paylaştırıldığı gibi. Başlatma değeri, korunan nesnenin anma akımıyla ilişkilidir. Transformatörlerde hassas bir ayar seçilebilir (Önayar 0,2 · IN Nes). Reaktörlerde, Generatörlerde ve Motorlarda, eğer trafo seti benzer inşaa türüne sahipse, daha hassas bir ayar mümkündür. Hatlar ve baralar için (anma akımın üstünde) daha yüksek bir değer seçilmelidir. Eğer akım trafolarının anma akımları, korunan nesnenin veya daha fazla ölçme noktalarının anma akımından çok farklı ise; daha yüksek ölçme toleransları beklenmelidir. I-DIFE> başlatma sınırına ek olarak, diferansiyel akım için ikinci bir eşik bulunur. Eğer bu eşik I-DİF>> (Adres 1231) aşılırsa; tutuculuk akımın büyüklüğü veya demeraj tutuculuğu dikkate alınmaksızın açma başlatılır (tutuculuk içermeyen hızlı açma kademesi). Bu kademe I-DIFE> ayarından yüksek ayarlanmalıdır. Yüksek seri empedansa sahip korunan nesnelerde (Transformatör, Generatör, Seri reaktör) akan kısa devre akımını asla geçmeyecek bir akım değeri bulunabilir. Bir transformatörde bu ör. (primer): Bralarda ve kısa hatlarda akan akım sisteme göre çok büyük olabilir. Tutuculuğu olmayan I-DİF>> kademe hatalı açabilir. Böyle durumlarda I-DİF>> ∞ ayarlanır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 127 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Şekil 2-49 Diferansiyel korumanın açma karakteristiği Açma karakteristiği farklı iki koldan oluşur. Adresler 1242 TABAN NOKT. 1 ve 1241 EĞİM 1 birinci kolu belirlerler. Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Bu kol akım orantılı arıza akımlarını dikkate alır. Bunlar esas olarak ana akım trafosunun dönüşüm hatalarıdır, ayrıca özellikle transformatörlerde muhtemel bir ayar alanında kademe şalterinin son ayarlarında ortaya çıkan diferans akımları gibi. Bu hatalı akımın yüzdesi sonuncu durumda eğer anma gerilimi düzeltilmiş ise, ayarlama alanında aynıdır, fonksiyon tanımlamasında Altbölüm 2.1.4, „Transformatörlerde nesne verileri“ altında anlatıldığı gibi. İkinci kol yüksek akımların alanında akım trafo doyması oluşabilen daha yüksek bir tutuculuğu oluşturur. Taban noktası 1244 no'lu TABAN NOKTASI 2 adresinde ayarlanır ve transformatör anma akımıyla ilgilidir. Eğim 1243 no'lu EĞİM 2 adresinde ayarlanır. Bu karakteristik kolları yardımıyla akım trafo doymasında tutuculuğa etki edilebilir. Daha büyük eğim daha yüksek tutuculuk anlamına gelir. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Gecikme Zamanları Özel durumlarda, diferansiyal korumanın açma sinyalini ek bir zaman kademesiyle geciktirmek yararlı olabilir. Gecikme süresi 1226 T I-DİF>, eğer korunan nesnede bir dahili arıza IDIFE>-Kademesi ve Açma karakteristiği ile tanınmışsa başlatılır. 1236 T I-DİF>> , I-DİF>> açma kademesinin zaman gecikmesidir. Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Kademelerin bırakma gecikmesi tüm koruma fonksiyonları için geçerli minimum açma komut süresine eklenir. Tüm ayar zamanları, koruma fonksiyonunun çalışma süresini (ölçme süresi, vb.) kapsamayan ilave gecikme süreleridir. 128 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Yol Almada Başlatma Değeri Yükseltilmesi İlk çalıştırmada (Yol alma sırasında) başlatma değerinin artırılması, korunan nesnenin devreye alınması sırasında hatalı çalışılmaya karşı ek güvenlik sağlar. Eğer fonksiyon etkinleştirilmişse 1205 no'lu Y.ALMA K.ARTIŞI adresinde ON- veya OFF ayarlanabilir. Özellikle motorlar veya motor/trafo grupları için, bu fonksiyon ON ayarlanmalıdır. Tutuculuk akımı I-TUT. YOL ALMA (Adres 1251) korunan nesnenin devreye alınmasından önce (yani durma durumunda) tutuculuk akımın olası düşme eşiğidir. Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Normal çalışmada; tutuculuk akımın, motor üzerinden akan akımın iki katı olduğuna dikkat edilmelidir. 0,1 önayar değeri, korunan nesnenin anma akımının 0.05 katını gösterir. Adres 1252 BAŞ.FAKT. , yol alma sırasında IDife>-kademesinin artırılacağı faktörü belirler. Bu kademenin çalışma karakteristiği de aynı oranda artar. IDife>>-kademesi bu ayardan etkilenmez. Motorlar veya motor/trafo grupları için, 2 değeri uygundur. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Başlatma değerinin artışı T BAŞ. MAKS (Adres 1253) zaman periyodu sonunda normal ayar değerlerine geri alınır. Ek Tutuculuk Güçlü sistemlerde, harici arızalar için ek bir dinamik tutuculuk etkinleştirilir. Başlangıç değeri 1261 no'lu I-EK TUT. adresinde ayarlanır. Değer, korunan nesnenin anma akımıyla ilişkilidir. Eğim b (EĞİM 1, Adres 1241) karakteristik kolu ile aynıdır. Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Tutuculuk akımının, korunan nesne içerisine akan akımların aritmetik toplamı, yani korunan nesne üzerinden geçen akımın iki katı olduğuna dikkat edilmelidir. Ek tutuculuk I-DİF>> kademesini etkilemez. Bir harici arızanın tespiti sonrası ek tutuculuğun maksimum süresi 1262 no'lu T EK TUT. adresi altında bir periyodun katları olarak ayarlanır. Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Ek tututculuk, çalışma noktasının Idif/Itutuc açma bölgesi içerisinde düzgün şekilde (yani en azından bir periyodun üzerinde) ilerlediğini tespit eder etmez; ayar süresi dolmamış olsa bile ek tutuculuk otomatik olarak etkisiz kılınır (Arıza karakteristiğinin eğiminin % 80'i). Ek tutuculuk her faz için ayrı çalışır, ancak tüm fazların bloklamasına genişletilebilir (Çapraz blok-Fonksiyonu). 1263 no'lu ÇAPR.BLK. EK adresi yardımıyla, Çapraz blok-Fonksiyonunun ne kadar süre etkin olması gerektiği belirlenir. Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Bu ayar da bir periyodun birkaç katında gerçekleşir. Eğer 0 Per. ayarlandıysa, Çapraz blok-Fonksiyonu etkin değildir, yani; sadece tanınan harici arızalı faz bloklanır. Aksi takdirde tüm fazlar bloklanır. Aynı ayar 1262 no'lu T EK TUT. adresindeki gibi, anlamlı olur. ∞ ayarında Çapraz blok-Fonksiyonu devamlı etkindir. Harmoniklerle Tutuculuk Harmonik tutuculuk, sadece cihaz trafo koruması olarak kullanıldığında ayarlanabilir, yani KORUNAN NESNESİ (Adres 105) bir 3 faz trafo veya 1 fazlı trafo veyaOtotrafo veya Ototrafo Düğümü'dür. Ayrıca; akım trafolarının reaktörün bağlantı noktalarının her iki yanına tesis edilmesi durumunda şönt reaktörlerde de kullanılabilir. 2. Harmonikle demeraj tutuculuğu 1206 no'lu Demeraj 2.HARM. adresinde OFF- ve ONayarlanabilir. Bu, mevcut olan 2. harmonik bileşenin demerajda değerlendirilmesine dayalıdır. 2’nci harmoniğin temel bileşene oranı (Adres 1271, 2. HARMONİK) fabrika çıkışında I2fN/IfN = olarak ayarlıdır, genellikle değişiklik yapılmaksızın alınabilir. Eğer istisna durumunda fazla uygun olmayan başlatma şartlarına daha iyi stabilize edebilmek için, daha küçük bir değer ayarlanabilir. Harmoniklerle tutuculuk I-DİF>> kademesini etkilemez. Demeraj tutuculuğu „Çapraz Blok“-fonksiyonuyla genişletilebilir. Yani, üst temel bileşen bölümünün aşılmasında sadece IDIFF>-kademesinin sadece bir fazında bloklanabilir. Diferansiyel akım eşiğinin aşılması sonrası süre için bu karşılıklı bloklamanın etkili olması için, Adres 1272 ÇAPR.BLK.2.HARM ayarlanır. Ayar bir periyodun birkaç katında gerçekleşir. Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. 0 ayarında (Fabrika çıkışı 3) koruma açma yapabilir, eğer transformatör bir tek fazlı arızaya anahtarlanmışsa, ve eğer bir başka fazda bir demeraj akımı akıyorsa. ∞ ayarında Çapraz blok-Fonksiyonu, herhangi bir fazda harmonik miktar tespit edildiği sürece etkin kalır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 129 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma İkinci harmonik haricinde 7UT6x'te bir başka harmonik; n. Harmonik, tutuculuğa sebep olabilir. 1207 no'lu TUT. n.HARMONİK adresi altında bu üst temel bileşen tutuculuğu kaldırılabilir veya harmonik seçilebilir. 3. Harmonik ve 5. Harmonik seçilebilir. Kalıcı aşırı uyartım transformatörlerde tek sayılı üst temel bileşenlerle tanımlanır. Burada 3. ve 5. harmonikler tutuculuk için uygundur. Transformatörlerde sıklıkla trafoda 3. elimine edildiğinden (ör. Açık üçgen sargıda), burada genellikle 5. kullanılır. Akım dönüştürücü-Transformatörlerde de dahili kısa devre arızada mevcut olmayan, tek sayılı harmonik rol oynar. Diferansiyel korumanın engellenmesine giden Harmoniklerin payı, 1276 no'lu n. HARMONİK adresinde ayarlanır. 5. harmoniğin aşırı uyartım tutuculuğu olarak kullanımında ör. % 30 (Önayar) alışılagelmiştir. n. harmonik tutuculuk, her faz için ayrı olarak çalışır. Demeraj tutuculuğunda olduğu gibi, koruma; müsaadeli üst titreşim payının aşılmasında sadece bir fazın akımında da I-DIFE>diferansiyel kademesinin diğer fazları bloklanacak şekilde ayarlanır („Çapraz Bloklama“-Fonksiyonu). Diferansiyel akım eşiğinin aşılması sonrası süre için bu karşılıklı bloklamanın etkili olması için, Adres 1277 ÇAPR.BLK.n.HARM ayarlanır. Ayar bir periyodun birkaç katında gerçekleşir. Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. 0 ayarında (Fabrika çıkışı) çapraz-kilitleme fonksiyonu etkisiz olacaktır. Eğer ¥ ayarı seçilirse, herhangi bir fazda harmonik miktar tespit edildiği sürece çapraz-kilitleme fonksiyonu etkin kalır. . Diferansiyel akım 1278 no'lu IDİFmaks n.HARM adresinde verilen transformatör anma akımını çok kez aşarsa, n. Harmonik ile artık tutuculuk gerçekleşmez. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Not I/INO ilgili akım değerleri aşağıdaki ayarlarda devamlı korunan nesnenin anma akımıyla ilişkilidir. I/INS ilgili akım değerleri aşağıdaki ayarlarda devamlı korunan nesnenin ilgili tarafının anma akımıyla ilişkilidir. 130 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma 2.2.8 Ayarlar Sonuna “A“ harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “Ek Ayarlar“ menüsünden değiştirilebilir. Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 1201 DİF. KORUMA OFF ON Röle BLK OFF Diferansiyel Koruma 1205 Y.ALMA K.ARTIŞI OFF ON OFF Başlatmada Açma Karakt. Artışı 1206 Demeraj 2.HARM. OFF ON ON Demeraj esnasında 2. Harmonik Tutuculuk 1207 TUT. n.HARMONİK OFF 3. Harmonik 5. Harmonic OFF n. Harmonik Tutuculuk 1208 I-DİF> İZL. OFF ON ON Diferansiyel Akım izleme 1210 I> AKIM GÖZETİM 0.20 .. 2.00 I/InS; 0 0.00 I/InS Akım Gözetimi için I> 1211A IE1-ÖLÇ.İle DİF HAYIR EVET HAYIR T1 Toprak Akımı ölçümü ile dif. Koruma 1212A IE2-ÖLÇ.İle DİF HAYIR EVET HAYIR T2 Toprak Akımı ölçümü ile dif. Koruma 1213A IE3-ÖLÇ.İle DİF HAYIR EVET HAYIR T3 de Ölçülen Toprak Akımı ile Dif. Kor. 1214A IE4-ÖLÇ.İle DİF HAYIR EVET HAYIR T4 de Ölçülen Toprak Akımı ile Dif. Kor. 1215A IE5-ÖLÇ.ile DİF HAYIR EVET HAYIR T5 de Ölçülen Toprak Akımı ile Dif. Kor. 1216A IE3f ÖLÇ.İleDİF HAYIR EVET HAYIR Ölçülen toprak akımı ile dif. koruma 1221 I-DIFF> 0.05 .. 2.00 I/InO 0.20 I/InO Diferansiyel Akım Çalışma Değeri 1226A T I-DİF> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 0.00 sn T I-DİF> Zaman Gecikmesi 1231 I-DİF>> 0.5 .. 35.0 I/InO; ∞ 7.5 I/InO Yüksek Ayar Açma Çalışma Değeri 1236A T I-DİF>> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 0.00 sn T I-DİF>> Zaman Gecikmesi 1241A EĞİM 1 0.10 .. 0.50 0.25 Açma Karakteristiği Eğim 1 1242A TABAN NOKT. 1 0.00 .. 2.00 I/InO 0.00 I/InO Karakt. 1. Eğimi için Taban Noktası 1243A EĞİM 2 0.25 .. 0.95 0.50 Açma Karakteristiği Eğim 2 1244A TABAN NOKTASI 2 0.00 .. 10.00 I/InO 2.50 I/InO Karakt. 2. Eğimi için Taban Noktası 1251A I-TUT. YOL ALMA 0.00 .. 2.00 I/InO 0.10 I/InO Başlatma Tespiti için ITUTUCULUK 1252A BAŞ.FAKT. 1.0 .. 2.0 1.0 Başlatmada Karakteristik Artışı çarpan 1253 T BAŞ. MAKS 0.0 .. 180.0 sn 5.0 sn Maksimum İzin Verilen Başlatma Süresi SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 131 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 1261A I-EK TUT. 2.00 .. 15.00 I/InO 4.00 I/InO Ek Tutuculuk Çalışması 1262A T EK TUT. 2 .. 250 Çevr.; ∞ 15 Çevr. Ek Tutuculuk Süresi 1263A ÇAPR.BLK. EK 2 .. 1000 Çevr.; 0; ∞ 15 Çevr. Çapraz Bloklama Ek Tutuculuk Süresi 1271 2. HARMONİK 10 .. 80 % 15 % I-DİF 2. Harmonik Miktarı 1272A ÇAPR.BLK.2.HARM 2 .. 1000 Çevr.; 0; ∞ 3 Çevr. 2. Harm. Çapraz-Bloklama Süresi 1276 n. HARMONİK 10 .. 80 % 30 % I-DİF'te n. Harmonik İçerik 1277A ÇAPR.BLK.n.HARM 2 .. 1000 Çevr.; 0; ∞ 0 Çevr. n. Harm. Çapraz Bloklama Süresi 1278A IDİFmaks n.HARM 0.5 .. 20.0 I/InO 1.5 I/InO n. Harm. Tutuculuğun IDİFmaks Sınırı 1281 I-DİF> İZLEME 0.15 .. 0.80 I/InO 0.20 I/InO Dif. Akım İzleme Çalışma Değeri 1282 T I-DİF> İZLEME 1 .. 10 sn 2 sn T I-DİF> İzleme Zaman Gecikmesi 2.2.9 Bilgi Listesi No. 5603 Bilgi Bilgi Tipi Açıklama >Dif BLK EM >Diferansiyel koruma BLOKLAMA 5615 Dif OFF AM Diferansiyel koruma DEVRE DIŞI 5616 Dif BLKdı AM Diferansiyel koruma BLOKLANDI 5617 Dif AKTİF AM Diferansiyel koruma AKTİF 5620 Dif Uyarl.çarp. AM Dif hata: uygunsuz Uyarlama çarpanı AT 5631 Dif başlatıldı AM Diferansiyel koruma başlatıldı 5644 Dif 2.Harm. L1 AM Dif. : 2. harmonik L1 ile bloklandı 5645 Dif 2.Harm. L2 AM Dif. : 2. harmonik L2 ile bloklandı 5646 Dif 2.Harm. L3 AM Dif. : 2. harmonik L3 ile bloklandı 5647 Dif n.Harm. L1 AM Dif. : n. harmonik L1 ile bloklandı 5648 Dif n.Harm L2 AM Dif. : n. Harmonik L2 ile bloklandı 5649 Dif n.Harm. L3 AM Dif. : n. harmonik L3 ile bloklandı 5651 DifBLKdıHarArL1 AM Dif. kor.: Harici arıza L1 ile bloklandı 5652 DifBLKdıHarArL2 AM Dif. kor.: Harici arıza L2 ile bloklandı 5653 DifBLKdıHarArL3 AM Dif. kor.: Harici arıza L3 ile bloklandı 5657 DifÇaprBLK2HARM AM Dif: 2. Harmonik ile Çapraz Bloklama 5658 DifÇaprBLKnHARM AM Dif: n. Harmonik ile Çapraz Bloklama 5660 DifÇaprBLKharAr AM Dif: Harici arıza ile Çapraz Bloklama 5662 Iarıza L1 BLKdı AM Dif. koruma: AT arızası L1 ile bloklandı 5663 Iarıza L2 BLKdı AM Dif. koruma: AT arızası L2 ile bloklandı 5664 Iarıza L3 BLKdı AM Dif. koruma: AT arızası L3 ile bloklandı 5666 Dif Baş.Kar. L1 AM Dif: Karakt. artışı faz (başlatma) L1 5667 Dif Baş.Kar. L2 AM Dif: Karakt. artışı faz (başlatma) L2 5668 Dif Baş.Kar. L3 AM Dif: Karakt. artışı faz (başlatma) L3 5670 Dif I-Sürme AM Dif: Açma için Akım Sürme 5671 Dif AÇMA AM Diferansiyel koruma AÇMA 5672 Dif AÇMA L1 AM Diferansiyel koruma: AÇMA L1 132 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.2 Diferansiyel Koruma No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 5673 Dif AÇMA L2 AM Diferansiyel koruma: AÇMA L2 5674 Dif AÇMA L3 AM Diferansiyel koruma: AÇMA L3 5681 Dif> L1 AM Dif. koruma: IDİF> L1 (Tgecikmesiz) 5682 Dif> L2 AM Dif. koruma: IDİF> L2 (Tgecikmesiz) 5683 Dif> L3 AM Dif. koruma: IDİF> L3 (Tgecikmesiz) 5684 Dif>> L1 AM Dif. kor: IDİF>> L1 (Tgecikmesiz) 5685 Dif>> L2 AM Dif. kor: IDİF>> L2 (Tgecikmesiz) 5686 Dif>> L3 AM Dif. kor: IDİF>> L3 (Tgecikmesiz) 5691 Dif> AÇMA AM Dif. koruma: IDİF> ile AÇMA 5692 Dif>> AÇMA AM Dif. koruma: IDİF>> ile AÇMA 5701 Dif L1: WM Tgecikmesiz açmada L1 fazı dif. akımı 5702 Dif L2: WM Tgecikmesiz açmada L2 fazı dif. akımı 5703 Dif L3: WM Tgecikmesiz açmada L3 fazı dif. akımı 5704 Tut. L1: WM Tgecikmesiz açmada L1 fazı tut. akımı 5705 Tut. L2: WM Tgecikmesiz açmada L2 fazı tut. akımı 5706 Tut. L3: WM Tgecikmesiz açmada L3 fazı tut. akımı 5721 Dif AT-I1: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT I1 5722 Dif AT-I2: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT I2 5723 Dif AT-I3: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT I3 5724 Dif AT-I4: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT I4 5725 Dif AT-I5: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT I5 5726 Dif AT-I6: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT I6 5727 Dif AT-I7: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT I7 5728 Dif AT-I8: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT I8 5729 Dif AT-I9: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT I9 5730 DifAT-I10: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT I10 5731 DifAT-I11: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT I11 5732 DifAT-I12: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT I12 5733 Dif AT-Ö1: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT Ö1 5734 Dif AT-Ö2: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT Ö2 5735 Dif AT-Ö3: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT Ö3 5736 Dif AT-Ö4: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT Ö4 5737 Dif AT-Ö5: WM Dif. koruma: Uyarlama çarpanı AT Ö5 5738 Dif AT-IX1: WM Dif. kor: Uyarlama çarpanı yard. AT IX1 5739 Dif AT-IX2: WM Dif. kor: Uyarlama çarpanı yard. AT IX2 5740 Dif AT-IX3: WM Dif. kor: Uyarlama çarpanı yard. AT IX3 5741 Dif AT-IX4: WM Dif. kor: Uyarlama çarpanı yard. AT IX4 5742 Dif DC L1 AM Dif: DC L1 5743 Dif DC L2 AM Dif: DC L2 5744 Dif DC L3 AM Dif: DC L3 5745 DifDCKar.Artışı AM Dif: Karakt. artışı faz (DC) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 133 Fonksiyonlar 2.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma 2.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma Sınırlandırılmış Toprak Arızası Koruma, yıldız noktası toprağa bağlı güç trafolarının, şönt reaktörlerin, nötr topraklama trafolarının/reaktörlerin veya döner makinelerin toprak arızalarını tespit eder. Koruma bölgesinde yıldız noktası oluşturuculu transformatörlerde de bu kullanılabilir. Koşul, yıldız noktası beslemesinde, yani yıldız noktası ile topraklayıcı arasına bir akım trafosunun konulmasıdır. Bu yıldız noktası trafosu ve hat akım trafoları, korunan bölgenin sınırlarını kesin olarak belirler. Sınırlandırılmış toprak arıza koruma baralarda kullanılamaz. 7UT613/63x ikinci bir sınırlandırılmış toprak arıza korumaya sahiptir. Aşağıdaki fonksiyon tanımı 1.Yetkiye (Adresler 13xx) ilişkilidir. 2. Yetki 14xx adresleri üzerinden ayarlanır. 2.3.1 Uygulama Örnekleri Şekil 2-50’den 2-56'e kadar birkaç uygulama örneği görülmektedir. 134 Şekil 2-50 Topraklanmış bir yıldız sargısında sınırlandırılmış toprak arıza koruma Şekil 2-51 Bir tek fazlı transformatörün topraklanmış sargısında sınırlandırılmış toprak arıza koruma SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma Şekil 2-52 Topraklanmış yapay yıldız noktalı bir üçgen sargıda sınırlandırılmış toprak arıza koruma (Yıldız noktası oluşturucu, Zik zak-Reaktör) Şekil 2-53 Topraklanmış bir şönt reaktörde trafo seti ile beslemede sınırlandırılmış toprak arıza koruma SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 135 Fonksiyonlar 2.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma 136 Şekil 2-54 Topraklanmış bir şönt reaktörde 2 trafo seti ile sınırlandırılmış toprak arıza koruma (bir ototransformatör gibi işlem görme) Şekil 2-55 Yıldız noktası topraklı bir oto-trafoda sınırlandırılmış toprak arıza koruma SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma Şekil 2-56 Topraklanmış yıldız noktası ile bir generatörde veya motorda sınırlandırılmış diferansiyel koruma Ayarlanmış koruma topolojisine göre sınırlandırılmış toprak arıza koruma ana korunan nesnenin (Transformatör, Generatör, Motor, Reaktör) bir tarafına veya bir başka korunan nesneye atanabilir. Ototransformatörlerde bu, otosargılara atanır. Ölçme noktalarının atamasının, ana korunan nesnenin taraflarına veya bir başka korunan nesneye ve 1-fazlı girişin ataması yıldız noktası akımı için „Korunan nesnenin topolojisi“ bölümüne göre doğru yapılmış olması, koşuldur. 7UT613/63x birbirinden bağımsız çeşitli taraflarda kullanılabilir böyle iki koruma fonksiyonuna sahiptir. Her iki yıldız noktasında topraklı olan bir YNyn-Trafoda, iki sargıdan her biri için bir sınırlandırılmış toprak arıza koruma gerçekleştirilebilir. Veya birinci sınırlandırılmış toprak arıza koruma transformatörün topraklanmış bir sargısı için ve ikincisi bir başka korunan nesne için, ör. bir topraklama reaktörü, kullanılır. Her iki sınırlandırılmış toprak arıza koruma-fonksiyonunun taraflara veya ölçme noktalarına ataması „Ölçme noktalarına/Taraflara koruma fonksiyonlarının atanması“ bölümüne göre yapılır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 137 Fonksiyonlar 2.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma 2.3.2 Fonksiyon Tanımı Ölçme Prensibi Normal çalışmada, yıldız noktası beslemesinde bir akım IYN akmaz. Ayrıca faz akımlarının toplamı da 3I0 = IL1 + IL2 + IL3 sıfırdır. Korunan bölge içerisinde bir toprak arızası meydana geldiğinde bir yıldız noktası akımı IYn akar; güç sisteminin topraklama koşullarına bağlı olarak, faz akım trafolarının artık akım yolu üzerinden diğer bir toprak akımı geçer (Şekil 2-57’de çizgili ok). Korunan bölge içerisine akım yönü pozitif olarak tanımlanır. Şekil 2-57 Akım dağılımlı trafo dahilinde toprak arızasına örnek Korunan bölge dışında bir toprak arızası meydana geldiğinde (Şekil 2-58) bir yıldız noktası akımı IYN akar; faz akım trafoları üzerinden aynı büyüklükte bir akım 3 I0 akmalıdır. Akım yönü normalde korunan bölge yönünde pozitif olarak tanımlandığından, bu akım ancak IYn ile ters fazdadır. Şekil 2-58 Akım dağılımlı trafo dışındaki toprak arızasına örnek Harici toprak bağlantısız arızalarda çok büyük akımlar koruma alanına akarsa, faz akım trafolarının farklı dönüşüm oranlarında doyma alanında bir toplam akım ortaya çıkar, bu korunan bölge içerisinde akan toprak akımını yanıltabilir. Bu arıza akımıyla bir Açma önlenmelidir- Bunun için; sadece ölçülen akımların büyüklükleri değil, ayrıca onların yönleri (faz konumları) de değerlendirildiğinden; sınırlı toprak arıza koruma, alışılmış tutuculuk yöntemlerinden farklı bir tutuculuğa sahiptir. 138 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma Ölçüm Büyüklüklerinin Değerlendirilmesi Sınırlandırılmış toprak arızası koruma, aşağıda 3I0' olarak gösterilen yıldız noktası bağlantısından geçen akımın temel bileşeni yine aşağıda 3I0' olarak gösterilen faz akımlarının toplamının temel bileşeni ile karşılaştırır. Aşağıdakiler geçerlidir (Şekil 2-59): 3I0' = IYN 3I0" = IL1 + IL2 + IL3 Açma büyüklüğü olarak sadece 3I0 etki gösterir. Korunan bölge içerisindeki bir toprak arızada bu daima mevcuttur. Şekil 2-59 Sınırlandırılmış toprak arıza koruma prensibi Ototransformatörlerde 3I0" olarak, otosargıya (tam sargı ve bağlantıla(lar)) akan tüm faz akımlarının toplamı geçerlidir. Harici bir toprak arızasında faz akım trafoları üzerinden bir sıfır akımı da akar. Bu akım, primer taraflı, yıldız noktası akımı ile ters fazda ve eşit büyüklüktedir. Tutuculuk için bu nedenle akımların hem büyüklüğü hem de faz konumları değerlendirilir. Aşağıdakiler tanımlanır: Bir açma akımı Iaçma = |3I0'| ve bir tutuculuk akımı Itut = k · ( |3I0 ' – 3I0"| – |3I0' + 3I0"| ) Burada; k aşağıda açıklanacağı gibi bir tutuculuk faktörüdür, önce k = 1 olduğu varsayılır. Iaçma açma anlamında etki eder, Itutuc buna karşı etki gösterir. Etkiyi daha iyi açıklamak için, üç önemli çalışma durumu, ideal ve denkleştirilmiş ölçüm büyüklükleri ile temsil edilir: SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 139 Fonksiyonlar 2.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma 1. Harici toprak arızalarında trafo üzerinden geçen akım: 3I0" akımı 3I0' akımıyla ters fazda ve eşit büyüklüktedir, yani 3I0" = –3I0' Iaçma = |3I0'| Itut = |3I0' + 3I0'| – |3I0' – 3I0'| = 2 · |3I0'| Açma büyüklüğü (Iaçma) yıldız noktası akımına eşit, tutuculuk (Itut) bunun iki katına karşılık gelir. 2. Dahili toprak arızası; besleme sadece yıldız noktası topraklaması üzerinden Bu durumda 3I0" = 0 olur. Iaçma = |3I0'| Itut = |3I0' – 0| – |3I0' + 0| = 0 Açma büyüklüğü (Iaçma) yıldız noktası akımına eşit; tutuculuk (Itut) sıfırdır, yani dahili toprak arızasında tam hassaslık. 3. Dahili toprak arızası; besleme yıldız noktası topraklaması üzerinden ve sistemden ör. aynı büyüklükte toprak akımlarıyla: Bu durumda 3I0" = 3I0' olur. Iaçma = |3I0'| Itut = |3I0' – 3I0'| – |3I0' + 3I0'| = –2 · |3I0'| Açma etkisi büyüklüğü (Iaçma) yıldız noktası akımına eşit ve tutuculuk (Itut) negatiftir ve dolayısıyla sıfıra ayarlanır, yani dahili toprak arızalarında tam hassaslık sağlanır. Bu sonuç, dahili arızalarda tutuculuğun etkili olmadığını gösterir. Çünkü tutuculuk büyüklüğü ya sıfırdır ya da negatiftir. Böylece çok küçük bir toprak arıza akımı bile açmaya sebep olabilir. Bunun tersine; harici toprak arızalarında büyük oranda tutuculuk etkilidir. Şekil 2-60 faz akım trafolarından artık akımın yüksek olduğu koşulda, tutuculuğun en kuvvetli olduğunu göstermektedir (negatif bölge 3I0"/3I0'). İdeal akım trafoları ile 3I0" ve 3I0' oranları ters eşit, yani 3I0"/3I0' = –1 olacaktır. Eğer yıldız noktası akım trafosu faz akım trafolarından daha zayıf olarak (örneğin daha küçük bir doyma katsayısı seçilerek veya daha yüksek bir sekonder yük ile) tasarımlanırsa; harici arıza durumlarında doyma olması durumunda bile yanlış açma olmayacaktır. Çünkü bu durumda 3I0" (negatif) büyüklüğü her zaman 3I0' büyüklüğünden daha büyük olacaktır. Şekil 2-60 140 3I0”/3I0' toprak akım oranına bağlı sınırlı toprak arıza açma karakteristiği (her iki akım birbiriyle aynı fazda + veya ters fazda -); ISTA> = Ayar değeri; Iaçma = Açma akımı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma Yukarıdaki örneklerde; harici arızalarda 3I0" ve 3I0' akımlarının ters fazda olduğu varsayılmıştır. Bu koşul, sadece primer olarak ölçülen büyüklükler için geçerlidir. Akım trafosunun doyması, tutuculuk büyüklüğünü azaltacak biçimde sekonder akımların temel dalgaları arasında bir faz kaymasına sebep olabilir. Eğer faz kayması ϕ(3I0"; 3I0') = 90° ise; tutuculuk büyüklüğü de sıfır olur. Bu vektörel toplam ile vektörel farkın karşılaştırılması kullanılarak yapılan klasik yön belirlemeye karşılık gelir. Şekil 2-61 Harici arızalarda tutuculuk büyüklüğünün vektör diyagramı Tutuculuk büyülüğü, bir k faktörü ile kontrol edilebilir. Bu faktör, ϕSınır sınır açısıyla doğrudan ilişkilidir. Bu sınır açısı 3I0" ve 3I0' arasındaki hangi faz kayması için başlatma değerinin 3I0" = 3I0' sonsuza gideceğini, yani başlatmanın olmayacağını belirler. 7UT6x'te k = 4 'tür. Yukarıdaki örnek 1) için tutuculuk büyüklüğü Itut bir kez daha dörde katlanır, yani açma etkisi büyüklüğünün Iaçma 8 katı olur. Sınır açısı ϕSınır = 100°' dir. Bu, ϕ(3I0"; 3I0') ≥ 100° faz kayması için açmanın mümkün olmadığı anlamına gelir. Şekil 2-62' te 3I0" ve 3I0' arasındaki faz kaymasına bağlı sınırlı toprak arıza korumanın çalışma karakteristiği |3I0"| = |3I0'| görülmektedir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 141 Fonksiyonlar 2.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma Şekil 2-62 3I0” ve 3I0' için 3I0” = 3I0' arasındaki faz kaymasına bağlı sınırlı toprak arıza korumanın açma karakteristiği (180o = harici arıza). Açma bölgesindeki açma değeri bütün akımların aritmetik toplamıyla arttırılabilir. Bu durumda başlatma değerinin bütün akımların aritmetik toplamıyla tutuculuğu sağlanmıştır, yani „ItutSTA=“ veya „ItutSTA2=“ Σ | I | = | IL1 | + | IL2 | + | IL3 | + | IZ | (Şekil 2-63). Karakteristiğin eğimi ayarlanabilir. Başlatma Normalde bir diferansiyel korumaya „başlatma“ gerekmez, çünkü arıza tespiti ve açma koşulu aynıdır. Tüm koruma fonksiyonları gibi, sınırlandırılmış toprak arıza koruma da bir başlatmaya sahiptir. Bu başlatma, açma için bir önkoşuldur ve bir takım sürdürme faaliyetleri için başlatma zamanını oluşturur. Diferansiyel akımın temel bileşeni başlatma değerinin yaklaşık % 85`ine ulaşırsa, başlatma tespit edilir. Burada diferansiyel akım, tüm korunan teçhizata akan akımların toplamıdır. Şekil 2-63 142 Başlatma değerinin yüksetilmesi SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma Şekil 2-64 2.3.3 Sınırlandırılmış toprak arıza korumanın mantık diyagramı (basitleştirilmiş) Ayar Notları Genel Not Ayar notlarında birinci sınırlandırılmış toprak arıza koruma tanımlanmıştır. İkinci sınırlandırılmış toprak arıza korumanın parametre adresleri ve bildirim numaraları ayar notlarının sonunda „Diğer sınırlandırılmış toprak arıza koruma fonksiyonları“ altında yürütülmüştür. Sınırlandırılmış toprak arıza korumanın şartı, yapılandırma sırasında bu fonksiyonun (Altbölüm 2.1.4) 113 no'lu STA KORUMA adresi altında Etkin olarak ayarlanmasıdır. Eğer ikinci sınırlandırılmış toprak arıza koruma kullanılıyorsa, bu da 114 no'lu STA KORUMA 2 adresi altında Etkin olarak ayarlanmalıdır. Ayrıca her bir 1fazlı yardımcı ölçme girişi tarafa veya ölçme noktasına atanmalıdır, onun yıldız noktası akımı tespit edilmelidir (bakın Bölüm 2.1.4 paragraf „1-fazlı yardımcı ölçme girişinin atanması“). Sınırlandırılmış toprak arıza korumanın kendisi bu tarafa veya ölçme noktasına atanmış olmalıdır (bakın Bölüm 2.1.4 paragraf „Sınırlandırılmış toprak arıza koruma“). Birinci sınırlandırılmış toprak arıza koruma 1301 no'lu STA KORUMA adresi altında etkin (ON) veya etkin değil (OFF) olarak anahtarlanabilir; ayrıca açma komutu etkin koruma fonksiyonunda bloklanabilir (Röle BLK). Not Fabrika çıkışında, sınırlı toprak arıza koruma kapalıdır. Bunun sebebi, en azından atanan taraf ve AT polaritesi önceden ayarlanmadan korumanın çalıştırılmamasıdır. Uygun ayarlar yapılmaksızın, cihaz (açma da dahil) beklenmeyen tepkiler gösterebilir! SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 143 Fonksiyonlar 2.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma Sınırlandırılmış toprak arıza korumanın hassaslığı için I-STA> (Adres 1311) ayarı ölçüdür. Bu, korunan nesnenin (Transformatör, Generatör, Motor, Şönt reaktör) yıldız noktası beslemesi üzerinden akan toprak arıza akımıdır. Şebekeden beslenebilecek diğer toprak akımı başlatma hassaslığını etkilemez. Akım değeri ana korunan nesnenin korunacak tarafının işletme anma akımıyla ilişkilidir veya eğer bir başka korunan nesne atanmışsa, bu diğer korunan nesnenin işletme anma akımıyla ilişkilidir. Not Büyük hatalı uyarlmada 199.2494 bildirimi ortaya çıkar (Topdif.Arı: Uyarlfak I-Traf. zu gr./kl.). Ayar değeri bundan sonra yükseltilmelidir. 1313 no'lu EĞİM adresinde ayarlanan, ayarlanan başlatma değeri açma alanında ek bir yükselme alabilir (bütün akım büyüklüklerinin toplamıyla tutuculuk). Bu ayar, ancak DIGSI’nin İlave Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Önayar değeri 0 normalde yeterlidir. Özel durumlarda korumanın açma sinyalini geciktirmek yararlı olabilir. Bunun için ek bir gecikme zamanı ayarı yapılabilir (1312 no'lu T I-TUT> adresi). Bu ayar, ancak DIGSI’ nin İlave Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Normalde bu ek gecikme zamanı 0 olarak ayarlanır. Bu ayar, korumanın doğal çalışma süresini (ölçme zamanı)kapsamayan salt gecikme zamanıdır. Diğer sınırlandırılmış toprak arıza koruma fonksiyonları Önceki tanımda birinci sınırlandırılmış toprak arıza koruma tanımlanmıştı. Birinci ve ikinci sınırlandırılmış toprak arıza korumanın parametre adreslerindeki ve bildirim numaralarındaki farklılık aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. x ile işaretlenen yerler aynıdır. Parametre adresleri Mesaj No. 1. Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma 13xx 199.xxxx(.01) 2. Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma 14xx 205.xxxx(.01) Not Aşağıdaki ayarlarda I/INS akım değerleri ana korunan nesnenin korunacak tarafının anma akımına ilişkilidir. Eğer sınırlandırılmış toprak arıza koruma ana korunan nesneye ilişkili değilse, 3-fazlı ölçme noktasının anma akımı referans değer olarak geçerlidir. 144 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma 2.3.4 Ayarlar Sonuna “A” harfi eklenmiş adresler, ancak DIGS’nin “İlave Ayarlar” menüsünden değiştirilebilir. Adres Ayar Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 1301 STA KORUMA OFF ON Röle BLK OFF Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma 1311 I-STA> 0.05 .. 2.00 I/InS 0.15 I/InS I STA> çalışma değeri 1312A T I-TUT> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 0.00 sn T I-STA> Zaman Gecikmesi 1313A EĞİM 0.00 .. 0.95 0.00 I-STA> = f(I-SUM) Karakteristik Eğimi 2.3.5 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 199.2404 >STA BLK EM Sınırlandırılmış T/A koruma BLOKLAMA 199.2411 STA OFF AM Sınırlandırılmış Toprak Arıza DEVRE DIŞI 199.2412 STA BLKdı AM Sınırlandırılmış Toprak Arıza BLOKLANDI 199.2413 STA AKTİF AM Sınırlandırılmış Toprak Arıza AKTİF 199.2421 STA T Başlatıld AM STA: Başlatıldı 199.2451 STA AÇMA AM STA: AÇMA 199.2491 STA MD AM STA hata: Bu nesne için mevcut değil 199.2492 STAHa.ATy.n.sız AM STA hata: Yıldız noktası AT'siz 199.2494 STA Uyarl.çarp. AM STA hata: elverişsiz Uyarlama çarpanı AT 199.2631 STA T Başlatıld AM STA: Zaman gecikmesi başlatıldı 199.2632 STA D: WM STA: Açmada D değeri (Tgecikmesiz) 199.2633 STA S: WM STA: Açmada S değeri (Tgecikmesiz) 199.2634 STA AT-Ö1: WM STA: Uyarlama çarpanı AT Ö1 199.2635 STA AT-Ö2: WM STA: Uyarlama çarpanı AT Ö2 199.2636 STA AT-Ö3: WM STA: Uyarlama çarpanı AT Ö3 199.2637 STA AT-Ö4: WM STA: Uyarlama çarpanı AT Ö4 199.2638 STA AT-Ö5: WM STA: Uyarlama çarpanı AT Ö5 199.2639 STA AT y.n.: WM STA: AT uyarlama çarp. yıl. nokt. sargı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 145 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Zamanlı aşırı akım koruma, ana korunan nesnenin kısa-devre koruması için artçı koruma olarak kullanılır ve ayrıca hızlı şekilde temizlenmemiş ve dolayısıyla korunan nesneyi tehlikeye sokabilecek harici arızalar için artçı koruma sağlar. Eğer ilgili ölçme noktalarına (Bölüm 2.1.4 , „Koruma fonksiyonunun Ölçme noktalarına/Taraflara atanması“ paragraf „Diğer 3-fazlı koruma fonksiyonları“) atanmış ve bu ilgili akım trafo setleri tarafından besleniyorsa, bu bir başka korunan nesne için kısa devre koruma olarak da yerleştirilebilir. Faz akımları için zamanlı aşırı akım koruma daima, konfigüre edilmiş taraf veya ölme noktasının üç faz akımlarına ilişkilidir (Adres 420). Sıfır akım için zamanlı aşırı akım koruma daima konfigüre edilmiş taraf veya ölme noktasının üç faz akımlarının toplamından elde edilir (Adres 422). Faz akımları için atanan taraf veya ölçme noktası, sıfır akımın atandığından farklı olabilir. Eğer korunan nesne olarak 1 fazlı bara koruma seçilmişse KORUNAN NESNESİ = 1faz Bara (105no’lu adres); zamanlı aşırı akım koruma etkisizdir. Zamanlı aşırı akım koruma, faz akımları ve sıfır akım için iki sabit zamanlı kademeye (DMT) ve bir ters zamanlı kademeye (IDMT) sahiptir. Ters zamanlı kademeler, bir IEC veya bir ANSI ya da kullanıcı tarafından tanımlanan bir karakteristik olabilir. 7UT6x fazlar ve sıfır akımlar için her bir üç zamanlı aşırı akım koruma fonksiyonuna sahiptir, bunlar hepsi birbirinden bağımsız ve çeşitli yerlerde kullanılabilen fonksiyonlardır. Örneğin, ana korunan nesnenin farklı taraflarına veya farklı 3-fazlı ölçme noktalarına birbirinden bağımsız bir zamanlı aşırı akım koruma yerleştirilebilir. Her bir koruma-fonksiyonunun taraflara veya ölçme noktalarına atanması „Ölçme noktalarına/Taraflara koruma fonksiyonlarının atanması“ bölümüne göre yapılır. Tüm kademelerin Başlatma- ve Açma-Bildirimleri, DMT- ve IDMT-Fonksiyonlarından, „Aşırı Akım Baş.“ ve „A.Akım AÇMA“ toplu bildirimlere birlikte gidilir. 2.4.1 Genel Zamanlı aşırı akım koruma, faz akımları ve sıfır akım için iki sabit zamanlı kademe (DMT) ve bir ters zamanlı kademe (IDMT) sağlar. Ters zamanlı kademeler, bir IEC-, veya bir ANSI- ya da kullanıcı tarafından tanımlanan bir karakteristiğe göre çalışabilir. 2.4.1.1 Sabit Zamanlı Aşırı Akım Koruma (DMT) Eğer fonksiyon kapsamının belirlenmesinde ters zamanlı karakteristik (Adres 120/130/132 ve/veya 122/134/136) konfigüre edilmişse, faz akımları için sabit zamanlı aşırı akım kademeleri (DMT) ve üç kat sıfır akım (Faz akımları toplamı) kullanılabilir. Başlatma, Açma Faz akımları ve üç kat sıfır akım için iki sabit zamanlı kademe mevcuttur. I>>-Kademeleri için her faz akımı ve üç kat sıfır akım (Faz akımları toplamı) için tek tek kademe başına ortak başlatma değerleri I>> veya 3I0>> karşılaştırılabilir ve aşılma durumunda bildirilir. Ayarlanan zaman gecikmesinin dolması ile T I>> veya T IE>> başlatma komutları verilir. Bunların her biri her bir kademe için ayrı ayrı hazır bulunur. Bırakma değeri IN üzerinden ayar değeri için başlatma değerinin % 95'i kadardır. Daha küçük değerler için bırakma oranı, akımlarda aralıklı başlatmadan kaçınmak için ayar değeri kadar azaltılır (ör. % 90, 0,2 · IN'de). Şekiller 2-65 ve 2-66 , I>> ve 3I0>> yüksek akım kademeleri için mantık diyagramlarını gösterir. 146 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Şekil 2-65 Faz akımları için I>> yüksek akım kademelerinin mantık diyagramı (basitleştirilmiş) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 147 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Şekil 2-66 Sıfır akım için I>> yüksek akım kademelerinin mantık diyagramı (basitleştirilmiş) Her bir faz akımı ve üç kat sıfır akım (faz akımları toplamı) ayrıca her bir kademe için, ortak ayar değeri I> veya 3I0> ile karşılaştırılır ve aşılma durumunda ayrı ayrı bildirilir. Ancak; eğer demeraj tutuculuğu kullanılıyorsa, önce bir frekans çözümlemesi yapılır. Demeraj durumu tespitine bağlı olarak; ya normal başlatma bildirimleri ya da ilgili demeraj bildirimleri verilir. İlgili gecikme süreleri T I> veya T 3I0> geçtikten sonra, herhangi bir demeraj akımı tespit edilmez ya da demeraj tutuculuğu devre dışı bırakılırsa bir açma sinyali bildirilir. Demeraj tutuculuğu özelliği etkinleştirilir ve bir demeraj koşulu mevcut olursa, herhangi bir açma meydana gelmez ancak bir mesaj kaydedilir ve süre bitiminde görüntülenir. Açma- ve Zamanın dolma mesajları her kademe için ayrı kullanıma sunulmuştur. Bırakma değeri IN üzerinden ayar değeri için başlatma değerinin % 95'i kadardır. Daha küçük değerler için bırakma oranı, akımlarda aralıklı başlatmadan kaçınmak için ayar değeri kadar azaltılır (ör. % 90, 0,2 · IN'de). 148 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Şekiller 2-67 ve 2-68 zamanlı aşırı akım kademeleri için I> faz akımları ve sıfır akım kademesi 3I0> için, mantık diyagramlarını gösterir. Şekil 2-67 Faz akımları için I> aşırı akım kademesinin mantık diyagramı (basitleştirilmiş) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 149 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Şekil 2-68 Sıfır akım için I> aşırı akım kademelerinin mantık diyagramı (basitleştirilmiş) Her bir kademe için; I> (faz akımları), 3I0> (artık akım), I>> (faz akımları), 3I0>> (sıfır akım) başlatma değerleri ve gecikme zamanları ayrı ayrı ayarlanabilir. 150 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma 2.4.1.2 Ters Zamanlı Aşırı Akım Koruma (IDMT) Ters zamanlı aşırı akım kademeleri, IEC- veya ANSI-standardına göre veya kullanıcı tarafından tanımlanan bir karakteristikle çalışır. Karakteristikler ve bunlara ait formüller teknik verilerde gösterilir. Ters zamanlı aşırı akım karakteristik eğrilerinin biçimlendirilmesi sırasında, ayrıca sabit zamanlı kademeler I>> ve I> de etkinlerdir. Başlatma, Açma Her bir faz akımı ve üç kat sıfır akım (faz akımlarının toplamı) ortak bir Ip ayar değeri ile ve ayrı bir Çal. modu 3I0p ayar değeri ile tek tek karşılaştırılır. Akım, ayar değerini 1,1 kat aştığında, kademe başlatma alır ve cihaz içerisinde bir mesaj kaydedilip görüntülenir. Ancak; eğer demeraj tutuculuğu kullanılıyorsa, önce bir frekans çözümlemesi yapılır. Demeraj durumu tespitine bağlı olarak; ya normal başlatma bildirimleri ya da ilgili demeraj bildirimleri verilir. Başlatma için temel salınımların efektif değerleri kullanılır. Bir Ip–elemanı başlatma alıdığında akan arıza akımında seçilen açma karekteristiğine bağlı, dahili bir ölçme işlemi kullanılarak hesaplanır ve bu sürenin dolması ile, eğer demeraj yok ise veya demeraj tutuculuğu etkin değil ise, açma komutu verilir. Demeraj tutuculuğu etkin ve bir demeraj durumu mevcut olursa, açma gerçekleşmez fakat bir mesaj kaydedilir ve aşırı akım elemanı gecikme süresi dolduğunda görüntülenir. Sıfır akım Çal. modu 3I0p için; karakteristik, faz akımları için kullanılan karakteristikten farklı seçilebilir. Bu kademelerin her biri için; Ip (faz akımları), Çal. modu 3I0p (sıfır akım) ve gecikme zamanları ayrı ayrı ayarlanabilir. Şekiller 2-69 ve 2-70 , Ip faz akımları ve Çal. modu 3I0p faz akımları için ters zamanlı aşırı akım korumanın mantık diyagramını göstermektedir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 151 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Şekil 2-69 152 Faz akımları için ters zamanlı aşırı akım kademesinin (IDMT) mantık diyagramı - IEC-Karakteristiği için örnek (basitleştirilmiş) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Şekil 2-70 Sıfır akım için sabit zamanlı aşırı akım kademesinin (IDMT) mantık diyagramı - IEC-Karakteristiği için örnek (basitleştirilmiş) Bırakma Davranışı Bir kademenin bırakmasının bir eşiğin aşılmasından sonra derhal mi, yoksa bir Disk-Emülasyonla mı gerçekleşmesi gerektiği seçilebilir. Burada; “Derhal”, başlatma değerinin yaklaşık % 95'inin altına düşer düşmez başlatmanın bırakması anlamına gelir. Yeni bir başlatma için, süre ölçer tekrar sıfırdan sayar. Disk-Emülasyonda, akımın devreden çıkarılmasından sonra bırakma süreci (Zaman sayacının geri sayması) başlar, bu bir Ferrari-diskinin geri dönmesine karşılık gelen (bu nedenle „Disk-Emülasyon“) bir süreçtir. Böylelikle ardışık arızalarda „önceki “ hikayeler Ferrari-Diskinin taşınması takibinde birlikte dikkate alınır ve zaman akış durumu uydurulur. Bırakma süreci, seçilen karakteristiğin bırakma karakteristiğine uygun olarak ayar değerinin % 90'ının altına düştüğünde başlar. Bırakma değeri (Başlatma değerinin % 95' i) ve ayar değerinin % 90' ı arasındaki alanda hem ileri- hem de geri yönlü sayım eylemsiz kalır. Disk-Emülasyonu, aşırı akım zaman korumanın kademe koordinasyon planı sistemde bulunan diğer cihazlarla elektromanyetik veya endüksiyon esasına göre koordine edilmesi gerekliyse avantaj sağlar. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 153 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Kullanıcı Tanımlı Karakteristikler Kullanıcı tanımlı karakteristikler kullanıldığında; açma karakteristiği, nokta nokta tanımlanabilir. 20’ye kadar değer çifti (akım-zaman) girilebilir. Cihaz bu değerlerle; doğrusal aradeğerleme yöntemiyle yaklaşık bir karakteristik oluşturur. Opsiyonel olarak bırakma eğrisi de ayrıca tanımlı olabilir. Fonksiyonel tanımlamalar için, „Bırakma Davranışı“ paragrafına bakın. Eğer kullanıcı tanımlı bir bırakma karakteristiği kullanılmıyorsa; bırakma başlatma değerinin yaklaşık % 95 ’inin altına düştüğünde gerçekleşir. Yeni bir başlatmada zaman tekrar baştan başlar. 2.4.1.3 Elle Kapama Modu Eğer kesici arızalı bir korunan nesne üzerine kapatılırsa, çoğu kez kesici tarafından tekrar hızlı bir açmanın olması istenir. Elle kapama özelliği, kesicinin bir arıza üzerine elle kapatıldığında zamanlı aşırı akım kademelerinden gecikmenin kaldırılması için tasarımlanmıştır. Zaman gecikmesi, o zaman harici bir kumanda anahtarından (kesici anahtarı) bir impuls ile köprülenir. Bu impuls, en az 300 ms kadar süreyle uzatılır. 2008A no’lu E/K MODU (elle kapama) 2208A no’lu 3I0 E/K adresleri, elle kapama koşullarında hangi kademeler için gecikmenin köprüleneceğini belirler. Böylelikle, eğer kesici elle kapanırsa, hangi gecikme ile başlatma değerinin etkin olduğu belirlenir. Şekil 2-71 Elle kapama işlemi (sadeleştirilmiş) Elle kapama işlemi her bir ölçme noktası veya taraf için yürütülebilir. Bu eğer dahili bir kumanda bir kesiciye verilirse, Sistem Verileri 1 altında (bakın Bölüm 2.1.4) aynı ölçme noktası veya tarafa atanmış, zamanlı aşırı akım koruma gibi, o zaman da etkindir. Burada, elle kapama koşulunun kesiciyle bağlantılı olduğuna dikkat edilmelidir, zamanlı aşırı akım koruma tarafından korunan korunan nesne, gerilim altında yerleştirilir. Bu, bu koruma fonksiyonunun atanmasına göre, bir taraftan faz-zamanlı aşırı akım koruma, diğer taraftan da sıfır akım-zamanlı aşırı akım koruma için farklı bir şalter olabilir. 2.4.1.4 Dinamik Soğuk Yük Başlatma Fonksiyonu Çalıştırma sırasında, belli sistem elemanlarının uzun bir sıfır gerilim süresi sonrasında arttırılmış bir güç tüketimi göstermesi durumunda ( örn., klima sistemleri, ısıtma sistemleri, motorlar), aşırı akım korumanın başlatma değerlerini dinamik olarak arttırmak gerekebilir. Bu yüzden, bu tür çalıştırma koşulları göz önünde bulundurularak, genel bir başlatma eşiği artışından kaçınılabilir. Dinamik soğuk yük başlatma koşullarının işlemesi, bütün zamanlı aşırı akım kademeleri için ortaktır ve Bölüm 2.6 „Zamanlı Aşırı Akım Koruma için Dinamik Soğuk Yük Başlatma“ altında açıklanacaktır. Zamanlı aşırı akım korumanın her bir kademesi için, dinamik soğuk yük başlatma sırasında etkin olacak başlatma değerleri ayrı ayrı ayarlanabilir. 154 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma 2.4.1.5 Demeraj Tutuculuğu Bir trafonun gerilime enerjilenmesinde yüksek demeraj akımlarıı (demeraj) meydana gelebilir. Bu demeraj akımları, trafonun büyüklüğüne ve tasarımına bağlı olarak anma akımının birkaç katına erişebilir ve birkaç milisaniyeden birkaç saniyeye kadar sürebilir. Aşırı akım başlatma sadece ölçülen akımların temel harmonik bileşenine dayalı olmasına rağmen; devreye girme akımları büyük bir temel harmonik bileşen de içerdiği için, devreye girme yüzünden yanlış başlatma olabilir. Zamanlı aşırı akım koruma bir dahili demeraj tutuculuğuna sahiptir. Bu, zamanlı aşırı akım korumanın sıfır akım kademelerindeki veya faz akım kademelerindeki „normal“ başlatmasını, yani I>- veya Ip-Kademelerine ait olan (I>> değil) başlatmayı engeller. Demeraj tespitinden sonra, özel demeraj sinyalleri üretilir. Bu sinyaller, arıza ihbarlarını tetikler ve atanmış açma zaman gecikmelerini başlatır. Eğer gecikme zamanın dolmasından sonra hala devreye girme akımları tespit edilmifşse; bir ihbar verilir. Açma engellenir Demeraj akımı, bir kısa-devre arızasında pratik olarak mevcut olmayan büyük bir 2. harmonik miktar (çift anma frekanslı akım) ile betimlenir. Eğer bir faz akımının ikinci harmonik içeriği ayarlanabilir bir eşiği aşarsa, bu faz için açma kilitlenir. Aynısı sıfır akım için de geçerlidir. Demeraj tutuculuğu, bir üst sınır değerine sahiptir: Bunun üzerindeki akımlarda (ayarlanabilir), yüksek-akımlı bir arızanın olduğu var sayıldığı için bu artık etkin değildir. Alt sınır, harmonik filtrelerin çalışma sınırıdır (0,1 IN). Şekil 2-72’te sadeleştirilmiş bir mantık şeması görülmektedir Şekil 2-72 Demeraj tutuculuğu için mantık şeması - Fazlar için örnek (basitleştirilmiş) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 155 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Demeraj tutuculuğu her faz için bağımsız olarak çalışır: Bu sayede; örneğin trafo bir fazlı bir arıza üzerine anahtarlandığında muhtemelen sağlam fazlardan birinde demeraj akımları olmuş olsa bile koruma tamamen çalışır durumdadır. Bununla birlikte; sadece müsaade edilen değerin üzerinde harmonik içeren demeraj akımının bulunduğu faz değil, aynı zamanda ilgili kademenin diğer fazları da kilitlenecek şekilde korumayı ayarlamak da mümkündür. Bu Çapraz Bloklama fonksiyonu belirli bir süre için sınırlanabilir. Şekil 2-73’de bu fonksiyonun mantık şeması görülmektedir. Karşılıklı bloklama sadece üç fazda yapılır. Demeraj tespiti ile sıfır akım kademesini kilitlemez, bunun tersi de olmaz. Şekil 2-73 Faz akımları için çapraz-kilitleme fonksiyonunun mantık şeması (basitleştirilmiş) 2.4.1.6 Ters Kilitleme Tertibiyle Hızlı Bara Koruma Uygulama Örneği İkili girişler üzerinden istenen her akım kademesinin bloklanması mümkün olabilir. Parametreleme ile ikili girişin normalde açık (örn., enerjilendiğinde harekete geçer) veya normalde kapalı (örn., enerjisi kesildiğinde harekete geçer) modda çalışıp çalışmayacağını belirler. Bu örneğin bir taraftan açık olan, „Ters Kilitleme“ ile, yıldız sistemlerde veya halka sistemlerde hızlı bir bara korumaya izin verir. Bu, yüksek gerilim sistemlerinde, güç santrali yardımcı besleme şebekelerinde vb., bir trafonun yüksek gerilim sisteminden birkaç çıkış fideri bulunan bir barayı beslediği durumlarda kullanılır Zamanlı aşırı akım koruma, alçak gerilim tarafına uygulanır. Ters kilitleme, çıkış fiderlerinden birinin aşırı akım rölelerinin başlatmasıyla kilitlenmemesi durumunda, zamanlı aşırı akım korumanın, koordinasyon zamanından bağımsız olarak, kısa bir T I>> zamanı içerisinde açma yapabilmesidir. Bu nedenle bir sonraki arıza yerinde bulunan koruma, arıza yerinin arkasında bulunan korumayı kilitleyemediğinden kısa süre ile açma yapar. Zaman kademeleri T I> veya T Ip artçı kademe olarak etki gösterirler. Yük tarafındaki röle tarafından üretilen başlatma mesajları, kaynak tarafındaki rölenin bir ikili girişine (faz akım kademeleri ve sıfır akım kademesi için ayrı mevcut) giriş mesajı olarak aktarılır. 156 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Şekil 2-74 2.4.2 Ters Kilitleme ile Bara Koruma - Prensip Faz Akımları için Zamanlı Aşırı Akım Koruma Sıfır akımlar için Sabit zamanlı aşırı akım kademesinin (DMT) ve Ters zamanlı aşırı akım kademesinin fonksiyon ve etki tarzı daha önceki alt bölümde „Zamanlı Aşırı Akım Koruma Genel“ ayrıntılı olarak açıklanmıştır (bakın Bölüm 2.4.1). Aşağıda Faz AA faz akımları için zamanlı aşırı akım koruma için spesifik ayar notları bulunmaktadır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 157 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma 2.4.2.1 Ayar Notları Genel Not Ayar notlarında faz akımları için birinci zamanlı aşırı akım koruma tanımlanmıştır. İkinci ve üçüncü zamanlı aşırı akım korumanın parametre adresleri ve bildirim numaraları ayar notlarının sonunda „Faz akımları için diğer zamanlı aşırı akım koruma fonksiyonları“ altında yürütülmüştür. Fonksiyon kapsamının konfigürasyonunda (Bölüm 2.1.3) 120 no'lu DMT/IDMT Faz adresi altında karakteristik türü belirlenir. Burada, sadece seçilen karakteristik seçimi için geçerli olan ayarlar mevcuttur. Sabit zamanlı kademeler I>> ve I>, her zaman mevcuttur. Eğer ikinci veya üçüncü bir faz zamanlı aşırı akım koruma kullanılırsa, bunlar da 130 no'lu DMT/IDMT Faz2 ve 132 no'lu DMT/IDMT Faz3 adreslerinde, uygun şekilde konfigüre edilmelidir. Kullanılan koruma fonksiyonlarının her biri ana korunan nesnenin bir tarafına veya bir başka 3-fazlı ölçme noktasına atanmış olmalıdır. Bu her bir koruma fonksiyonu için ayrı ayrı gerçekleşebilir (Bölüm 2.1.4 Paragraf „Diğer 3-fazlı Koruma Fonksiyonları“). Burada cihazın ölçme girişleri ve sistemin ölçme noktaları arasında doğru bir atama (Akım trafo setleri) yapılmış olmasına dikkat edilmelidiir (Bölüm 2.1.4 Paragraf „3-fazlı ölçme noktalarının atanması“). Not Eğer zamanlı aşırı akım koruma ana korunan nesnenin bir tarafına atanmışsa, akım değeri ayarı için I/INSilgili, yani ana korunan nesnenin tarafının anma akımına ilişkili büyüklükler geçerlidir. Diğer durumlarda akım değerleri Amper olarak ayarlanır. 2001 FAZ AA adresinde zamanlı aşırı akım koruma faz akımları için ON- veya OFF olarak anahtarlanabilir. Ayrıca Açma kumandası etkin koruma fonksiyonunda bloklanabilir (Röle BLK). 2008A no’lu E/K MODU adresinde, elle kapama tespiti ile ani olarak etkinleştirilecek olan faz akım kademeleri belirlenir. I>> ANİ ve I> ANİ ayarları, seçilen karakteristikten bağımsız olarak ayarlanabilir. Ip ANİ sadece ters zaman kademelerinden biri biçimlendirilmişse mevcuttur. Bu ayar ancak DIGSI’nin İlave Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Eğer aşırı akım koruma bir trafonun besleme tarafına uygulanacaksa; yüksek-akım I>> kademesini, devre girme koşullarında başlatma almayacak şekilde seçin veya elle kapama özelliğini Aktif değil olarak ayarlayın. 2002 no’lu Demeraj Tut.Faz adresinde zamanlı aşırı akım korumanın bütün faz akım kademeleri için (I>> kademesi hariç) demeraj tutuculuğu (2’nci harmonik ile tutuculuk) etkinleştirilir veya etkisiz kılınır. Eğer bir zamanlı aşırı akım koruma kademesi bir trafonun besleme tarafına uygulanıyorsa devreye girme tutuculuğunu etkinleştirin (ON), Aksi takdirde ayar OFF olarak kalabilir. Herhangi bir nedenle çok küçük bir başlatma değeri ayarlanmak istenirse; demeraj tutuculuk fonksiyonunun, anma akımın % 10’unun altına düştüğünde çalışmayacağını göz önünde bulundurun (harmonik filtrelemenin alt sınırı). 158 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Yüksek-Akım Kademeleri I>> Eğer I>>-kademesi (2011 veya 2212 no’lu adres), I>-kademesi veya Ip-kademesi ile birleştirilirse; iki kademeli bir karakteristik elde edilir. Eğer bir kademenin kullanılması istenmiyorsa, başlatma değeri ∞’a ayarlanır. I>>kademeleri, her zaman tanımlanmış bir gecikme ile çalışır. Eğer zamanlı aşırı akım koruma bir trafonun besleme tarafında, bir seri reaktörde, bir motorda veya bir generatörün yıldız noktasında kullanılıyorsa; bu kademe, aynı zamanda akımın basamaklandırılması için de kullanılabilir. Başlatma değeri, cihaz sadece korunan nesne içerisindeki arızalarda açacak ve harici arızalarda ise açmayacak şekilde ayarlanır. Örnek: Bir baranın beslenmesindeki transformatör için aşağıdaki veriler ile: Transformatör YNd5 35 MVA 110 kV/20 kV uk = % 15 Akım Trafosu 200 A/5 A, 110-kV tarafta Zamanlı aşırı akım koruma 110 kV tarafa etki eder (= Besleme tarafı). 110 kV tarafta sabit bir gerilim kaynağı varsayılarak; 20 kV tarafta maksimum üç faz kısa devre arıza akımı: % 20 bir güvenlik payı eklenerek, primer ayar değeri elde edilir: Ayar değeri I>> = 1,2 · 1224,7 A = 1470 A Sekonder değerlerle ayar için; akımlar, akım trafolarının sekonder tarafına dönüştürülür. Sekonder ayar değeri: Yani, 1470 A amper (primer) veya 36,7 A amper (sekonder) üzerinden kısa devre akımlarında, arıza her koşulda trafo koruma bölgesi içerisinde olmalıdır. Bu arıza, zamanlı aşırı akım koruma tarafından derhal temizlenebilir. İlgili büyüklüklerin ayarlanmasında transformatör anma akımı (burada taraf anma akımı) ortaya çıkar, ve basitleştirilmiş formül: Aynı güvenlik faktörüyle Ayar değeri I>> = 0,8 · INS (Taraf anma akımı). Artan demeraj akımları, kendi temel bileşeni ayar değerini aştığında, gecikme zamanı (2013 no’lu T I>> adresi) ile etkisiz kılınırlar. Demeraj tutuculuğu I>> kademelerine uygulanmaz. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 159 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma „Ters kilitleme“ kullanılarak; çok-kademeli zamanlı aşırı akım koruma fonksiyonu bir üstünlük sağlar: I>> kademesi, örneğin kısa güvenlik gecikmesi T I>> (örneğin 50 ms) ile yüksek hızlı bara koruma olarak kullanılabilir. Çıkış fider kesicileri taraflı arızalarda I>> kilitlidir. I> ve Ip kademeleri, artçı koruma olarak görev yapar. Her iki kademenin başlatma değerleri (I> veya Ip ve I>>) aynı ayarlanır. Zaman gecikmesi T I> veya T Ip (IEC-Karakteristiği) veya ZÇ Ip (ANSI-Karakteristiği), çıkış fider rölelerinin gecikme zamanından daha yüksek basamakta olacak şekilde seçilir. Bir motorun kısa devre koruması için, I>> ayar değeri en küçük (2-fazlı ) kısa devre akımından daha küçük ve en büyük yol alma akımından daha büyük olmasına dikkat edilmelidir. Maksimum ortaya çıkan demeraj akımı genellikle uygun olmayan durumlarda 1,6 x Anma yol alma akımı altında bulunduğundan, kısa devre kademesi I>> için ayar koşulları aşağıdaki gibidir: 1,6 · IBaşlatma < I>> < Ik 2kutup. Muhtemelen aşırı gerilimden kaynaklanan fazla yol verme akımı, 1.6 çarpanıyla dikkate alınmıştı. Trafolar dışında motorlar için şönt reaktörlerin doyma/mıknatıslanma akımları olmadığından; I>>-kademesi ani açma yapabilir (T I>> = 0.00 s). T I>> ayar zamanı, çalışma süresini (ölçme süresi, vb.) kapsamayan ek bir zaman gecikmesidir. Gecikme ∞’a ayarlanabilir. Bu durumda, bu kademe başlatma alacak mesaj üretecek ancak açma olmayacaktır. Eğer başlatma eşiği ∞’a ayarlanmışsa; ne bir başlatma ihbarı alınır ne de bir açma üretilir. Sabit Zamanlı Aşırı Akım Kademeleri I> Aşırı akım kademesi I> (2014 ve 2015 no’lu adres) in ayarı için herşeyden önce maksimum ortaya çıkan işletme akımı ölçüdür. Cihaz, bu çalışma modunda, oldukça kısa açma zamanları ile -aşırı yük koruma olarak değil- sadece kısa devre koruma olarak çalışacağı için, aşırı yük yüzünden başlatma hiçbir zaman olmamalıdır. Hatlar ve baralar için; maksimum beklenen (aşırı) yükün % 20 üzerinde ayarlanır; trafolar ve motorlar için bu oran yaklaşık % 40’tır. Ayarlnacak zaman gecikmesi (Adres 2116 T I>) şebeke için tasarlanan normal aşırı akım koordinasyonuna göre ayarlanır. Ayarlanan zamanlar, doğal çalışma (ölçme, vb.) sürelerini kapsamayan salt ek gecikmelerdir. Gecikme ∞’a ayarlanabilir. Bu durumda, bu ilgili kademe başlatma alacak mesaj üretecek ancak açma olmayacaktır. Eğer başlatma eşiği ∞’a ayarlanmışsa; ne bir başlatma ihbarı alınır ne de bir açma üretilir. IEC Eğrileriyle Aşırı Akım Kademeleri Ip Ters zamanlı kademeler, biçimlendirmeye bağlı olarak („Fonksiyon Kapsamı“, 120 no’lu adres, Altbölüm 2.1.3.1), kullanıcının değişik karakteristikler seçmesine imkan verir. IEC-karakteristikleri ile (Adres 120 DMT/IDMT Faz = ZAAE IEC), 2026 no’lu IEC EĞRİSİ adresinde aşağıdaki seçenekler mevcuttur: • Normal Ters (ters, IEC 60255-3’e göre tip A ), • Çok Ters (çok ters, IEC 60255-3’e göre tip B), • Aşırı Ters (aşırı ters, IEC 60255-3’e göre tip C) ve • Uzun Ters (Uzun Ters, IEC 60255-3’e göre tip B ). Karakteristikler ve bunlara dayalı olan formüller „Teknik Veriler“ altında görüntülenir. Ters zamanlı bir IDMT açma karakteristiğinin seçiminde, başlatma değeri ve ayar değeri arasındaki halihazırda bulunan bir güvenlik faktörünün yakl. 1,1 ile çalışıldığına dikkat edilmelidir. Yani; bir başlatma, ayar değerinin 1,1 katı yükseklikte akım akışının olması koşuluyla gerçekleşir. 160 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Akım değeri, 2021 Ip veya 2022 IP no’lu adresinde ayarlanır. Ayar için herşeyden önce maksimum işletme akımı belirleyicidir. Cihaz bu işletim türünde, aşırı yük koruma olarak değil, uygun kısa kumanda zamanlarıyla kısa devre koruma olarak çalıştığı için başlatma aşırı yük ile olmamalıdır. İlgili zaman çarpanı, 2023 no’lu, T Ip adresinde girilir. Bu, sistemin kademe koordinasyon planı gereklerine göre ayarlanır. Zaman çarpanı ∞ ’a ayarlanabilir. Bu durumda, bu kademe başlatma alacak mesaj üretecek ancak açma olmayacaktır. Eğer IpIp-kademenin kullanılması gerekli değilse; koruma fonksiyonlarının biçimlenmesi sırasında 120 no’lu DMT/IDMT Faz adresini = Sabit Zaman olarak ayarlayın. Eğer 2225 no'lu ZAAE BIRAKMA adresinde Disk Emilasyonu ayarlandıysa, o zaman bırakma, bırakma karakteristiğine göre gerçekleşir, ters zamanlı aşırı akım korumanın fonksiyon tanımında Altbölüm „Bırakma davranışı“ altında tanımlandığı gibi. ANSI Eğrileriyle Aşırı Akım Kademeleri Ip Ters zamanlı kademeler, biçimlendirmeye bağlı olarak, kullanıcının değişik karakteristikler seçmesine imkan verir. ANSI-karakteristikleri ile (Adres 120 DMT/IDMT Faz = ZAAE ANSI), 2027 no’lu ANSI EĞRİSİ adresinde aşağıdaki seçenekler mevcuttur: • Sabit Ters. • Aşırı Ters, • Normal Ters, • Uzun Ters, • Orta Ters, • Kısa Ters ve • Çok Ters Karakteristikler ve bunlara dayalı olan formüller „Teknik Veriler“ altında görüntülenir. Ters zamanlı bir IDMT açma karakteristiğinin seçiminde, başlatma değeri ve ayar değeri arasındaki halihazırda bulunan bir güvenlik faktörünün yakl. 1,1 ile çalışıldığına dikkat edilmelidir. Yani; bir başlatma, ayar değerinin 1,1 katı yükseklikte akım akışının olması koşuluyla gerçekleşir. Akım değeri 2021 Ip veya 2022 IP no’lu adresinde ayarlanır. Ayar için herşeyden önce maksimum işletme akımı belirleyicidir. Cihaz bu işletim türünde, aşırı yük koruma olarak değil, uygun kısa kumanda zamanlarıyla kısa devre koruma olarak çalıştığı için başlatma aşırı yük ile olmamalıdır. İlgili zaman çarpanı, 2024 no’lu, ZÇ Ip adresinde ayarlanır. Bu, sistemin kademe koordinasyon planı gereklerine göre ayarlanır. Zaman çarpanı ∞ ’a ayarlanabilir. Bu durumda, bu kademe başlatma alacak mesaj üretecek ancak açma olmayacaktır. Eğer Ip-kademenin kullanılması gerekli değilse; koruma fonksiyonlarının biçimlenmesi sırasında 120 no’lu adres DMT/IDMT Faz = Sabit Zaman olarak ayarlanır. Eğer 2025 no’lu ZAAE BIRAKMA adresinde Disk-Emülasyonu seçilmişse; bırakma, bırakma karakteristiğine göre yapılır. Daha fazla bilgi için, Altbölüm 2.4.1, „Bırakma davranışı“ paragrafına bakın. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 161 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Dinamik Soğuk Yük Başlatma Fonksiyonu Her bir kademe için bir başlatma değerleri seçenek seti ayarlanabilir. Bunlar, çalışma sırasında kendiliğinden dinamik olarak anahtarlanır. (bakın Bölüm 2.6). Kademeler için aşağıdaki seçenekler mevcuttur: • DMT-Koruma fazlar için: Adres 2111 veya 2112 I>> başlatma değeri için, Adres 2113 T I>> gecikme zamanı için, Adres 2114 veya 2115 I> başlatma değeri için, Adres 2116 T I> gecikme zamanı için; • IDMT-Koruma fazlar için IEC eğrilerine göre: Adres 2121 veya 2122 Ip başlatma değeri için, Adres 2123 T Ip zaman çarpanı için; • IDMT-Koruma fazlar için ANSI eğrilerine göre: Adres 2121 veya 2122 Ip başlatma değeri için, Adres 2124 ZÇ Ip zaman çarpanı için. Kullanıcı Tarafından Belirlenebilir Karakteristikler Ters zamanlı aşırı akım koruma için; kullanıcı kendi açma ve bırakma karakteristiğini belirleyebilir. DIGSI 'de biçimlendirmede; bir diyalog kutusu açılır. 20’ye kadar akım değeri değer çiftleri ve bunlara karşılık gelen açma zaman değerleri girilebilir. DIGSI'de, karakteristik, grafik olarak da görüntülenebilir. Şekil 2-75 DIGSI ile bir kullanıcı tanımlı açma karakteristiğinin Girilmesi ve Görüntülenmesi – Örnek Kullanıcı tanımlı açma karakteristiği tanımlamak için; fonksiyonel kapsamın biçimlendirilmesi sırasında 120 no’lu DMT/IDMT Faz adresinde Kull.Ta. Baş. opsiyonu ayarlanmış olmalıdır (bakın Altbölüm 2.1.3.1). Eğer aynı zamanda bırakma karakteristiği de tanımlanacaksa Kull.Ta. Reset opsiyonu ayarlanır. Değer çiftleri, akım ve zamanın ayar değerlerine göre alınır. 162 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Akım değerleri, cihazda işlenmeden önce özel bir tabloda standart değerlere yuvarlandığı için (bk. Tablo 2-7); bu tablodaki akım değerlerinin aynen kullanılması önerilmiştir. Tablo 2-7 Kullanıcı tarafından tanımlanan açma karakteristikleri için tercih edilen standart akım değerleri I/Ip = 1 - 1,94 I/Ip = 2 - 4,75 I/Ip = 5 - 7,75 I/Ip = 8 - 20 1,00 1,50 2,00 3,50 5,00 6,50 8,00 15,00 1,06 1,56 2,25 3,75 5,25 1,13 1,63 2,50 4,00 5,50 6,75 9,00 16,00 7,00 10,00 17,00 1,19 1,69 2,75 4,25 5,75 7,25 11,00 18,00 1,25 1,75 3,00 4,50 6,00 7,50 12,00 19,00 1.31 1,81 3,25 4,75 6,25 7,75 13,00 20,00 1,38 1,88 1,44 1,94 14,00 Fabrika çıkışında, bütün zaman değerleri ∞’a ayarlanmıştır. Dolayısıyla; bunlar etkin değillerdir ve sonuçta bu koruma fonksiyonları ne başlatma alacak ne de açma verecektir. Bir açma karakteristiğinin belirtimi için aşağıdakileri gözlemleyin: • Değer çifti sürekli bir sırada gösterilecektir. Ayrıca; 20 değer çiftinden daha az değer girebilirsiniz. Çoğu kez, gerçek bir karakteristiğinin tanımlanabilmesi için 10 değer çifti yeterlidir. Kullanılmayan bir değer çifti, sınır değeri için “∞” girilerek geçersiz olarak işaretlenir. Değer çiftlerinden düzgün ve sürekli bir karakteristik eğrisi oluşturulduğundan emin olun. • Girilen akım değerleri, yukarıdaki tablodan seçilmeli ve bunlara karşılık gelen zaman değerleri girilmelidir. Başlatma katların dışındaki diğer değerler I/Ip en yakın bitişik değere yuvarlanır. Ancak bu gösterilmez. • En küçük karakteristik noktasından daha küçük akımlar, açma zamanının uzamasına yol açmaz. Başlatma karakteristiği (bk. Şekil 2-76 sağ taraf), en küçük karakteristik noktasına kadar akım eksenine paralel gider. • En büyük karakteristik noktasından daha büyük akımlar, açma zamanında bir düşüşe yol açmaz. Başlatma karakteristiği (bk. Şekil 2-76, sağ taraf), en büyük karakteristik noktasından itibaren akım ekseniyle paralel gider. Şekil 2-76 Kullanıcı tanımlı bir karakteristiğin kullanımı - Örnek SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 163 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Bir bırakma karakteristiğinin belirtimi için aşağıdakileri gözlemleyin: • Girilen akım değerleri, aşağıdaki Tablo 2-8’den seçilmeli ve bunlara karşılık gelen zaman değerleri girilmelidir. Başlatma katları dışındaki diğer değerler I/Ip en yakın bitişik değere yuvarlanır. Ancak bu gösterilmez. • En büyük karakteristik noktasından daha büyük akımlar, açma zamanının uzamasına yol açmaz. Bırakma karakteristiği (bk. Şekil, 2-76sol taraf), girilen en büyük değer noktasına kadar akım eksenine paralel yürür. • En küçük karakteristik noktasından daha küçük akımlar bırakma zamanında bir düşüşe yol açmaz. Bırakma karakteristiği (bk. Şekil 2-76, sol taraf), girilen en küçük eğri noktasından itibaren akım eksenine paralel yürür. • Akım ayar değerlerinin 0,05 katından daha küçük akımlar ani bir bırakmaya yol açar. Tablo 2-8 Kullanıcı tarafından tanımlanan bırakma karakteristikleri için tercih edilen standart akım değerleri I/Ip = 1 - 0,86 I/Ip = 0,84 - 0,67 I/Ip = 0,66 - 0,38 I/Ip = 0,34 - 0,00 1,00 0,93 0,84 0,75 0,66 0,53 0,34 0,16 0,99 0,92 0,83 0,73 0,64 0,50 0,31 0,13 0,98 0,91 0,81 0,72 0,63 0,47 0,28 0,09 0,97 0,90 0,80 0,70 0,61 0,44 0,25 0,06 0,96 0,89 0,78 0,69 0,59 0,41 0,22 0,03 0,95 0,88 0,77 0,67 0,56 0,38 0,19 0,00 0,94 0,86 Demeraj Tutuculuğu Genel ayarlar altında demeraj tutuculuğu 2002 no'lu Demeraj Tut.Faz adresinde etkinleştirilir (ON) veya etkisiz (OFF) kılınır. Özellikle trafolar için, eğer topraklı besleme tarafında aşırı akım koruma etkinleştirilmişse, bu demeraj tutuculuğu gereklidir. Demeraj tutuculuğunun fonksiyon parametreleri, „Demeraj“ (Inrush) altında ayarlanır. Bundan dolayı; demeraj akımı tespiti demeraj koşulları sırasında mevcut olan 2. harmoniğin değerlendirilmesine dayalıdır. 2. harmoniğin temel bileşene oranı 2.HARM. Faz (2041 no’lu adres), olağan ayar olarak I2fN/IfN = % 15’e ayarlıdır. Değiştirilmeksizin kullanılabilir. Eğer istisna durumunda fazla uygun olmayan başlatma şartlarına daha iyi stabilize edebilmek için, daha küçük bir değer ayarlanabilir. Eğer akım 2042 veya 2043 no’lu I maksDem.Tut.F adresindeki değerini aşmışsa, 2. harmonik tarafından bir tutuculuk olmayacaktır. Demeraj tutuculuğu „Çapraz Blok“-fonksiyonuyla genişletilebilir. Yani, üst temel bileşen payının aşılmasında sadece I>- veya Ip-kademelerinin her üç fazından sadece bir fazda bloklanacağı anlamına gelir. 2044 no'lu ÇAPR.BLK.AA Faz adresi altında Çapraz blok-Fonksiyonu devreye alınabilir (EVET) veya (HAYIR) devreden çıkarılabilir. Demeraj tespiti sonrası zaman, bu karşılıklı bloklamada etkin olması gereken zaman, 2045 no'lu T ÇAPR.BLK.AA F adresi altında ayarlanır. 164 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Faz Akımları için Diğer Zamanlı Aşırı Akım Fonksiyonları Önceki tanımda faz akımları için birinci zamanlı aşırı akım koruma tanımlanmıştı. Birinci, ikinci ve üçüncü zamanlı aşırı akım korumanin bildirim numaraları ve parametre adreslerindeki farklar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. x ile işaretlenen yerler aynıdır. Parametrelerin adresleri Dinamik parametrelerin adresleri Bildirim no. Faz akımları için 1. zamanlı aşırı akım koruma 20xx 21xx 023.xxxx(.01) Faz akımları için 2. zamanlı aşırı akım koruma 30xx 31xx 207.xxxx(.01) Faz akımları için 3. zamanlı aşırı akım koruma 32xx 33xx 209.xxxx(.01) Not Eğer zamanlı aşırı akım koruma ana korunan nesnenin bir tarafına atanmışsa, akım değeri ayarı için I/INSilgili büyüklükler geçerlidir, yani ana korunan nesnenin tarafının anma akımına ilişkili. 2.4.2.2 Ayarlar Sonuna “A” harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “İlave Ayarlar” menüsünden değiştirilebilir. Tabloda, bölgeye özgü varsayılan ayarlar gösterilmiştir. C sütunu (biçimlendirme), akıma dayalı değerlerin karşılığı olan akım trafosu sekonder anma akımını göstermektedir. Adres Parametre C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 2001 FAZ AA ON OFF Röle BLK OFF Zamanlı AA Faz 2002 Demeraj Tut.Faz ON OFF OFF Demeraj Tutuculuğu AA Faz 2008A E/K MODU I>> ANİ I> ANİ Ip ANİ Aktif değil I>> ANİ Aşırı Akım Manual Kapama Modu 2011 I>> 1A 0.10 .. 35.00 A; ∞ 4.00 A I>> Çalışma Akımı 5A 0.50 .. 175.00 A; ∞ 20.00 A 2012 I>> 0.10 .. 35.00 I/InS; ∞ 4.00 I/InS I>> Çalışma Akımı 2013 T I>> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 0.10 sn T I>> Zaman Gecikmesi 2014 I> 1A 0.10 .. 35.00 A; ∞ 2.00 A I> Çalışma Akımı 5A 0.50 .. 175.00 A; ∞ 10.00 A 2015 I> 0.10 .. 35.00 I/InS; ∞ 2.00 I/InS I> Çalışma Akımı 2016 T I> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 0.30 sn T I> Zaman Gecikmesi 2021 Ip 1A 0.10 .. 4.00 A 2.00 A Ip Çalışma Akımı 5A 0.50 .. 20.00 A 10.00 A 0.10 .. 4.00 I/InS 2.00 I/InS 2022 IP SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ip Çalışma Akımı 165 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Adres Parametre C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 2023 T Ip 0.05 .. 3.20 sn; ∞ 0.50 sn T Ip Zaman Çarpanı 2024 ZÇ Ip 0.50 .. 15.00 ; ∞ 5.00 ZÇ Ip Zaman Çarpanı 2025 ZAAE BIRAKMA Ani Disk Emilasyonu Disk Emilasyonu ZAA Bırakma Karakteristiği 2026 IEC EĞRİSİ Normal Ters Çok Ters Aşırı Ters Uzun Ters Normal Ters IEC Eğrisi 2027 ANSI EĞRİSİ Çok Ters Normal Ters Kısa Ters Uzun Ters Orta Ters Aşırı Ters Sabit Ters Çok Ters ANSI Eğrisi 2031 I/Ip Baş. T/Tp 1.00 .. 20.00 I/Ip; ∞ 0.01 .. 999.00 ZÇ Başlatma Eğrisi I/Ip TI/Tıp 2032 Baş. çarp. T/Tp 0.05 .. 0.95 I/Ip; ∞ 0.01 .. 999.00 ZÇ Başlatma Çarpanı <-> TI/TIp 2041 2.HARM. Faz 10 .. 45 % 15 % Temel % içindeki Faz AA 2. harm. Miktarı 2042 I maksDem.Tut.F 1A 0.30 .. 25.00 A 7.50 A 5A 1.50 .. 125.00 A 37.50 A Faz AA Demeraj Tutuculuğu için Maks Akım 2043 I Maks. Dem.Faz 0.30 .. 25.00 I/InS 7.50 I/InS Demeraj Tut. Faz AA için Maks. Akım 2044 ÇAPR.BLK.AA Faz HAYIR EVET HAYIR Faz AA ÇAPRAZ BLOK 2045 T ÇAPR.BLK.AA F 0.00 .. 180.00 sn 0.00 sn Faz AA ÇAPRAZ BLOK Zamanı 2111 I>> 1A 0.10 .. 35.00 A; ∞ 10.00 A I>> Çalışma Akımı 5A 0.50 .. 175.00 A; ∞ 50.00 A 2112 I>> 0.10 .. 35.00 I/InS; ∞ 10.00 I/InS I>> Çalışma Akımı 2113 T I>> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 0.10 sn T I>> Zaman Gecikmesi 2114 I> 1A 0.10 .. 35.00 A; ∞ 4.00 A I> Çalışma Akımı 5A 0.50 .. 175.00 A; ∞ 20.00 A 2115 I> 0.10 .. 35.00 I/InS; ∞ 4.00 I/InS I> Çalışma Akımı 2116 T I> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 0.30 sn T I> Zaman Gecikmesi 2121 Ip 1A 0.10 .. 4.00 A 4.00 A Ip Çalışma Akımı 5A 0.50 .. 20.00 A 20.00 A 2122 IP 0.10 .. 4.00 I/InS 4.00 I/InS Ip Çalışma Akımı 2123 T Ip 0.05 .. 3.20 sn; ∞ 0.50 sn T Ip Zaman Çarpanı 2124 ZÇ Ip 0.50 .. 15.00 ; ∞ 5.00 ZÇ Ip Zaman Çarpanı 166 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma 2.4.2.3 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 023.2404 >Faz AA BLK EM >Faz zamanlı AA koruma BLOKLAMA 023.2411 AA Faz OFF AM Zamanlı Aşırı Akım Faz OFF 023.2412 AA Faz BLKdı AM Zamanlı Aşırı Akım Faz BLOKLANDI 023.2413 AA Faz AKTİF AM Zamanlı Aşırı Akım Faz AKTİF 023.2422 AA Faz L1 Baş. AM Zamanlı Aşırı Akım Faz L1 başlatma 023.2423 AA Faz L2 Baş. AM Zamanlı Aşırı Akım Faz L2 başlatma 023.2424 AA Faz L3 Baş. AM Zamanlı Aşırı Akım Faz L3 başlatma 023.2491 AA Faz MD AM AA Faz: Bu nesne için mevcut değil 023.2501 >Faz AA Dem.BLK EM >Zamanlı AA Faz Demeraj BLOKLAMA 023.2502 >I>> BLK EM >I>> BLOKLAMA 023.2503 >I> BLK EM >I> BLOKLAMA 023.2504 >Ip BLK EM >Ip BLOKLAMA 023.2514 I>> BLKdı AM I>> BLOKLANDI 023.2515 I> BLKdı AM I> BLOKLANDI 023.2516 Ip BLKdı AM Ip BLOKLANDI 023.2521 I>> Başlatıldı AM I>> başlatıldı 023.2522 I> başlatıldı AM I> başlatıldı 023.2523 Ip başlatıldı AM Ip başlatıldı 023.2524 I> Demeraj Baş. AM I> Demeraj başlatıldı 023.2525 Ip Demeraj Baş. AM Ip Demeraj başlatma 023.2526 L1 Demeraj Baş. AM Faz L1 Demeraj başlatma 023.2527 L2 Demeraj Baş. AM Faz L2 Demeraj başlatma 023.2528 L3 Demeraj Baş. AM Faz L3 Demeraj başlatma 023.2531 L1 DEM.tespiti AM Faz L1 Demeraj tespiti 023.2532 L2 DEM.tespiti AM Faz L2 Demeraj tespiti 023.2533 L3 DEM.tespiti AM Faz L3 Demeraj tespiti 023.2534 DEMERAJ X-BLK AM >Faz zamanlı AA koruma BLOKLAMA 023.2541 I>> Zaman Aşımı AM Zamanlı Aşırı Akım Faz OFF 023.2542 I> Zaman Aşımı AM Zamanlı Aşırı Akım Faz BLOKLANDI 023.2543 Ip Zaman Aşımı AM Zamanlı Aşırı Akım Faz AKTİF 023.2551 I>> AÇMA AM Zamanlı Aşırı Akım Faz L1 başlatma 023.2552 I> AÇMA AM Zamanlı Aşırı Akım Faz L2 başlatma 023.2553 Ip AÇMA AM Zamanlı Aşırı Akım Faz L3 başlatma SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 167 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma 2.4.3 Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım Koruma Sıfır akımlar için Sabit zamanlı aşırı akım kademesinin (DMT) ve Ters zamanlı aşırı akım kademesinin fonksiyon ve etki tarzı daha önceki alt bölümde„Zamanlı Aşırı Akım Koruma Genel“ ayrıntılı olarak açıklanmıştır (bakın Bölüm 2.4.1). Aşiağıda 3I0 AA sıfır akım için için zamanlı aşırı akım koruma için spesifik ayar notları bulunmaktadır. 2.4.3.1 Ayar Notları Genel Not Ayar notlarında sıfır akım için birinci zamanlı aşırı akım koruma tanımlanmıştır. İkinci ve üçüncü zamanlı aşırı akım korumanın parametre adresleri ve bildirim numaraları ayar notlarının sonunda „Sıfır akım için diğer zamanlı aşırı akım koruma fonksiyonları“ altında yürütülmüştür. Fonksiyon kapsamının konfigürasyonunda (Bölüm 2.1.3) 122 no'lu DMT/IDMT Faz adresi altında sıfır akım kademeleri için karakteristik türü belirlenir. Burada, sadece seçilen karakteristik için ayarlar yapılabilir. Sabit zamanlı kademeler 3I0>> ve 3I0> her zaman mevcuttur. Eğer ikinci veya üçüncü bir sıfır akım zamanlı aşırı akım koruma kullanılırsa, bunlar da 134 DMT/IDMT 3I0 2 ve 136 DMT/IDMT 3I0 3 adreslerinde, uygun şekilde konfigüre edilmelidir. Kullanılan koruma fonksiyonlarının her biri ana korunan nesnenin bir tarafına veya bir başka 3-fazlı ölçme noktasına atanmış olmalıdır. Bu fazlar-zamanlı aşırı akım koruma fonksiyonundan ayrı gerçekleşebilir (Bölüm 2.1.4 Paragraf „Diğer 3-fazlı Koruma Fonksiyonları“). Burada cihazın ölçme girişleri ve sistemin ölçme noktaları arasında doğru bir atama (Akım trafo setleri) yapılmış olmasına dikkat edilmelidiir (Bölüm 2.1.4 Paragraf „3fazlı ölçme noktalarının atanması“). Not Not: Eğer zamanlı aşırı akım koruma ana korunan nesnenin bir tarafına atanmışsa, akım değeri ayarı için I/INS ilgili, yani ana korunan nesnenin tarafının anma akımına ilişkili büyüklükler geçerlidir. Diğer durumlarda akım değerleri Amper olarak ayarlanır. 2201 no'lu 3I0 AA adresinde, sıfır akım için zamanlı aşırı akım koruma ON- veya OFF olarak anahtarlanabilir. Ayrıca Açma kumandası etkin koruma fonksiyonunda bloklanabilir (Röle BLK). Adres 2208A 3I0 E/K , elle kapama tespiti ile ani olarak etkinleştirilecek olan sıfır akım kademesini belirler. 3I0>> ani ve 3I0> ani ayarları, seçilen karakteristikten bağımsız olarak ayarlanabilir. 3I0p ani sadece ters zaman kademelerinden biri biçimlendirilmişse mevcuttur. Tutuculuk etki etmez, yani 3I0>> üzerine etki göstermez. Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Ayar için, faz akımları kademeleri için söylenenlerin aynısı geçerlidir. 2202 no'lu Demeraj Tut.3I0 adresi altında, demeraj tutuculuğunun (2. Harmonikle tutuculuk) etkin olması gerekip gerekmediği belirlenir. Eğer zamanlı aşırı akım korumanın sıfır akım kademesi bir trafonun besleme tarafına uygulanıyorsa, bunun yıldız noktası topraklı ise, ON ayarlanır. Aksi takdirde ayar OFF olarak kalabilir. Eğer sıfır akım kademeleri çok hassas ayarlanmak istenirse; demeraj tutuculuk fonksiyonunun, anma akımın % 10’unun altına düştüğünde çalışmayacağını göz önünde bulundurun (harmonik filtrelemenin alt sınırı). 168 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Yüksek Akım Kademesi 3I0>> Eğer 3I0>>-kademesi (2211 veya 2212no’lu adres), 3I0>-kademesi veya 3I0p-kademesi ile birleştirilirse; iki kademeli bir karakteristik elde edilir. Eğer bir kademenin kullanılması istenmiyorsa, başlatma değeri ∞’a ayarlanır. 3I0>> kademesi, her zaman tanımlanmış bir zaman gecikmesi ile çalışır. Eğer korunmuş sargı topraklanmamış ise, sıfır bileşen akımlar sadece dahili toprak arızasında veya çift toprak arızada dahili bir taban noktasıyla ortaya çıkar. Burada 3I0>>-Kademesine normalde gerek duyulmaz. 3I0>>-kademesi ör. akım kademelendirmesi için kullanılabilir. Ancak burada, akımların sıfır bileşen sistemin ölçü olduğuna dikkat edilmelidir. Ayrı sargılı bir transformatörde genellikle sıfır bileşen sistem ayrı tutulur (İstisna: iki taraflı yıldız noktası topraklaması veya topraklı ototransformatör). Demeraj akımları da sıfır bileşen sistemde sadece, eğer sözü edilen sargının yıldız noktası topraklanmış ise, mümkündür. Bunlar, kendi temel bileşeni ayar değerini aştığında, gecikme zamanları (Adres 2213 T 3I0>>) ile etkisiz kılınırlar. „Ters kilitleme“ prensibinin kullanımı, eğer sözü edilen sargı topraklı ise bir anlam ifade eder. Ancak o zaman zamanlı aşırı akım korumanın çok kademeliliğinden yararlanılır: 3I0>> kademesi, örneğin kısa güvenlik gecikmesi T 3I0>> (örneğin 50 ms) ile yüksek hızlı bara koruma olarak kullanılabilir. Çıkış fider kesicileri taraflı arızalarda 3I0>> kilitlidir. 3I0> veya 3I0p kademesi burada artçı koruma olarak görev yapar. Her iki kademenin başlatma değerleri (3I0> veya 3I0p ve 3I0>>) aynı ayarlanır. Zaman gecikmesi T 3I0> veya T 3I0p (IEC-Karakteristiği) veya D 3I0p (ANSI-Karakteristiği), çıkış fider rölelerinin gecikme zamanından daha yüksek basamakta olacak şekilde seçilir. Bununla toprak arıza için kademelendirme planı ölçüdür, genellikle kısa ayar zamanları müsaadelidir. T 3I0>> ayar zamanı, çalışma süresini (ölçme süresi, vb.) kapsamayan ek bir zaman gecikmesidir. Gecikme ∞’a ayarlanabilir. Bu durumda, bu kademe başlatma alacak mesaj üretecek ancak açma olmayacaktır. Eğer başlatma eşiği ∞’a ayarlanmışsa; ne bir başlatma ihbarı alınır ne de bir açma üretilir. Sabit Zamanlı Aşırı Akım Kademesi 3I0> 3I0> (2214 ve 2215 no’lu adres) zamanlı aşırı akım elemanının ayarı için herşeyden önce minimum ortaya çıkan toprak arıza akımı ölçüdür. Birçok ölçme noktasında yükseltilmiş ölçme toleranslarının toplama hatası ile oluşabileceği düşünülmelidir. Ayarlanacak zaman gecikmesi, (Parametre 2216 T 3I0>) topraklı sistemde toprak akımları için sıklıkla kısa gecikme zamanlarıyla mümkün olan ayrı bir kademe planının olduğu sistem için ayarlanan koordinasyonu gereklerine göre ayarlanır. Eğer sıfır akım kademeleri çok hassas ayarlanmak istenirse; demeraj tutuculuk fonksiyonunun, anma akımın % 10’unun altına düştüğünde çalışmayacağını göz önünde bulundurun (harmonik filtrelemenin alt sınırı). Eğer demeraj tutuculuğu kullanılıyorsa, bu yükseltilmiş bir gecikme tavsiye edilebilir. Ayarlanan zaman doğal çalışma süresini (ölçme süresi,vb.) kapsamayan ek bir gecikme zamanıdır. Gecikme ∞’a ayarlanabilir. Bu durumda, bu kademe başlatma alacak mesaj üretecek ancak açma olmayacaktır. Eğer başlatma eşiği ∞’a ayarlanmışsa; ne bir başlatma ihbarı alınır ne de bir açma üretilir. IEC Karakteristikleriyle Ters Zamanlı Aşırı Akım Kademesi 3I0p Ters zamanlı kademede, fonksiyon kapsamının konfigürasyonuna bağlı olarak, Adres 122 (bakın 2.1.3.1), çeşitli karakteristikler seçilebilir. IEC-karakteristikleri ile (Adres 122 DMT/IDMT 3I0 = ZAAE IEC), 2226 no’lu IEC Eğrisi adresinde aşağıdaki seçenekler mevcuttur: • Normal Ters (ters, IEC 60255-3’e göre tip A ), • Çok Ters (çok ters, IEC 60255-3’e göre tip B), • Aşırı Ters (aşırı ters, IEC 60255-3’e göre tip C) ve • Uzun Ters (Uzun Ters, IEC 60255-3’e göre tip B ). Karakteristikler ve bunlara dayalı olan formüller „Teknik Veriler“ altında görüntülenir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 169 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Ters zamanlı bir IDMT açma karakteristiğinin seçiminde, başlatma değeri ve ayar değeri arasındaki halihazırda bulunan yakl. 1,1 gibi bir güvenlik faktörü ile çalışıldığına dikkat edilmelidir. Yani; bir başlatma, ayar değerinin 1,1 katı yükseklikte akım akışının olması koşuluyla gerçekleşir. Akım değeri 2221 veya 2222 3I0p adresi altında ayarlanır. Ayar için her şeyden önce minimum ortaya çıkan toprak arıza akımı belirleyicidir. Birçok ölçme noktasında yükseltilmiş ölçme toleranslarının toplama hatası ile oluşabileceği düşünülmelidir. İlgili zaman çarpanı, 2223 no’lu, T 3I0p adresinde girilir. Bu, sistem koordinasyonu gereklerine göre ayarlanır, topraklı sistemlerdeki toprak akımları için çoğu zaman kısa gecikme zamanlı ayrı bir koordinasyon planına gerek vardır. Eğer sıfır akım kademeleri çok hassas ayarlanmak istenirse; demeraj tutuculuk fonksiyonunun, anma akımın % 10’unun altına düştüğünde çalışmayacağını göz önünde bulundurun (harmonik filtrelemenin alt sınırı). Eğer demeraj tutuculuğu kullanılıyorsa, bu yükseltilmiş bir gecikmeyi tavsiye edebilir. Zaman, ∞’a ayarlanabilir. Bu durumda, bu kademe başlatma alacak mesaj üretecek ancak açma olmayacaktır. Eğer Ip-kademenin kullanılması gerekli değilse; koruma fonksiyonlarının biçimlenmesi sırasında 122 no’lu adres DMT/IDMT 3I0 = Sabit Zaman olarak ayarlanır. Eğer 2225 no’lu ZAAE BIRAKMA adresinde Disk Emilasyonu ayarlandıysa, o zaman bırakma, bırakma karakteristiğine göre gerçekleşir. Daha fazla bilgi için, Altbölüm „Bırakma davranışı“ paragrafına bakın. ANSI-Karakteristikleriyle Ters Zamanlı Aşırı Akım Kademesi 3I0p Ters zamanlı kademede, fonksiyon kapsamının konfigürasyonuna bağlı olarak, Adres 122 (bakın 2.1.3.1), çeşitli karakteristikler seçilebilir. ANSI-karakteristikleri ile (Adres 122 DMT/IDMT 3I0 = ZAAE ANSI), 2227 no’lu ANSI Eğrisi adresinde aşağıdaki seçenekler mevcuttur: • Sabit Ters, • Aşırı Ters, • Normal Ters, • Uzun Ters, • Orta Ters, • Kısa Ters ve • Çok Ters. Karakteristikler ve bunlara dayalı olan formüller „Teknik Veriler“ altında görüntülenir. Ters zamanlı bir IDMT açma karakteristiğinin seçiminde, başlatma değeri ve ayar değeri arasındaki halihazırda bulunan yakl. 1,1 gibi bir güvenlik faktörü ile çalışıldığına dikkat edilmelidir. Yani; bir başlatma, ayar değerinin 1,1 katı yükseklikte akım akışının olması koşuluyla gerçekleşir. Akım değeri 2221 veya 2222 3I0p no’lu adresinde ayarlanır. Ayar için her şeyden önce minimum ortaya çıkan toprak arıza akımı belirleyicidir. Birçok ölçme noktasında yükseltilmiş ölçme toleranslarının toplama hatası ile oluşabileceği düşünülmelidir. İlgili zaman çarpanı, 2224 no’lu D 3I0p adresinde ayarlanır. Bu, sistem koordinasyonu gereklerine göre ayarlanır, topraklı sistemlerdeki toprak akımları için çoğu zaman kısa gecikme zamanlı ayrı bir koordinasyon planına gerek vardır. Eğer sıfır akım kademeleri çok hassas ayarlanmak istenirse; demeraj tutuculuk fonksiyonunun, anma akımın % 10’unun altına düştüğünde çalışmayacağını göz önünde bulundurun (harmonik filtrelemenin alt sınırı). Eğer demeraj tutuculuğu kullanılıyorsa, bu yükseltilmiş bir gecikmeyi tavsiye edebilir. Zaman, ∞’a ayarlanabilir. Bu durumda, bu kademe başlatma alacak mesaj üretecek ancak açma olmayacaktır. Eğer 3I0p-kademesinin kullanılması gerekli değilse; koruma fonksiyonlarının biçimlenmesi sırasında 122 no’lu adres DMT/IDMT 3I0 = Sabit Zaman olarak ayarlanır. Eğer 2225 no’lu ZAAE BIRAKMA adresinde Disk Emilasyonu ayarlandıysa, o zaman bırakma, bırakma karakteristiğine göre gerçekleşir. Daha fazla bilgi için, Altbölüm „Bırakma davranışı“ paragrafına bakın. 170 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Dinamik Soğuk Yük Başlatma Fonksiyonu Her bir kademe için bir başlatma değerleri seçenek seti ayarlanabilir. Bunlar, çalışma sırasında kendiliğinden dinamik olarak anahtarlanır. Burada kademeler için aşağıdaki seçenekler mevcuttur (Bölüm 2.6). DMT-Koruma 3I0 için: • 2311 veya 2312 adresi 3I0>> başlatma değeri için, • 2313 no’lu adres T 3I0>> gecikme zamanı için, • 2314 veya 2315 no'lu adres 3I0> başlatma değeri için, • 2316 no’lu adres T 3I0>gecikme zamanı için, IEC-Karakteristiklerine göre IDMT-Koruma 3I0 için: • 2321 veya 2322 no’lu adres Çal. modu 3I0p başlatma değeri için, • 2323 no’lu adres T 3I0p Zçarpanı zaman çarpanı için; ANSI-Karakteristiklerine göre IDMT-Koruma 3I0 için: • 2321 veya 2322 no’lu adres Çal. modu 3I0p başlatma değeri için, • 2324 no'lu adres D 3I0p zaman çarpanı için. Kullanıcı Tarafından Belirlenebilir Karakteristikler Ters zamanlı aşırı akım koruma için; kullanıcı kendi açma ve bırakma karakteristiğini belirleyebilir. DIGSI altında biçimlendirmede; bunun için bir diyalog kutusu açılır. 20’ye kadar akım değeri için değer çiftleri ve bunlara karşılık gelen açma zaman değerleri girilebilir. Çalışma yordamı „Faz akım kademeleri“ 'nde „Kullanıcı Tarafından Belirlenebilir Karakteristikler“ altında tanımlandığı gibidir (bakın Altbölüm 2.4.2.1). Sıfır akım için kullanıcı tarafından belirlenebilir bir açma karakteristiği tanımlayabilmek için, fonksiyon kapsamının konfigürasyonunda 122 no'lu DMT/IDMT 3I0 adresi altında Kull.Ta. Baş. opsiyonu ayarlanmalıdır. Eğer aynı zamanda bırakma karakteristiği de tanımlanacaksa Kull.Ta. Reset opsiyonu ayarlanmalıdır. Demeraj Tutuculuğu Genel ayarlar altında 2202 Demeraj Tut.3I0 adresinde demeraj tutuculuğu etkinleştirilir (ON) veya etkisiz (OFF) kılınır. Özellikle trafolar için, eğer topraklı besleme tarafında aşırı akım koruma etkinleştirilmişse, bu demeraj tutuculuğu gereklidir. Demeraj tutuculuğunun fonksiyon parametreleri, „Inrush“ (Demeraj) da ayarlanır. Bundan dolayı; demeraj akımı tespiti demeraj koşulları sırasında mevcut olan 2. harmonik bileşenin değerlendirilmesine dayalıdır. 2. harmoniğin temel bileşene oranı 2.HARM. 3I0 (2241 no’lu adres), olağan ayar olarak I2fN/IfN = % 15’e ayarlıdır. Değiştirilmeksizin kullanılabilir. Eğer istisna durumunda fazla uygun olmayan başlatma şartlarına daha iyi stabilize edebilmek için, daha küçük bir değer ayarlanabilir. Eğer akım 2242 veya 2243 no’lu ImaksDem.Tut3I0 adresinde ayarlanan değeri aşmışsa, 2. harmonik ile bir tutuculuk gerçekleşmeyecektir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 171 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Sıfır Akım için Diğer Zamanlı Aşırı Akım Fonksiyonları Önceki tanımda sıfır akım için birinci zamanlı aşırı akım koruma tanımlanmıştı. Birinci, ikinci ve üçüncü zamanlı aşırı akım korumanın bildirim numaraları ve parametre adreslerindeki farklar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. x ile işaretlenen yerler aynıdır. Parametrelerin Adresleri Dinamik parametrelerin adresleri Bildirim no. Sıfır akım için 1. zamanlı aşırı akım koruma 22xx 23xx 191.xxxx(.01) Sıfır akım için 2. zamanlı aşırı akım koruma 34xx 35xx 321.xxxx(.01) Sıfır akım için 3. zamanlı aşırı akım koruma 36xx 37xx 323.xxxx(.01) Not Eğer zamanlı aşırı akım koruma ana korunan nesnenin bir tarafına atanmışsa, akım değeri ayarı için I/INSilgili, yani ana korunan nesnenin tarafının anma akımına ilişkili büyüklükleri geçerlidir. 2.4.3.2 Ayarlar Sonuna “A” harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “Ek Ayarlar” menüsünden değiştirilebilir. Tabloda, bölgeye özgü varsayılan ayarlar gösterilmiştir. C sütunu (biçimlendirme), akıma dayalı değerlerin karşılığı olan akım trafosu sekonder anma akımını göstermektedir. Adr. Parametre C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 2201 3I0 AA ON OFF Röle BLK OFF 3I0 Zamanlı AA 2202 Demeraj Tut.3I0 ON OFF OFF Demeraj Tutuculuğu AA 3I0 2208A 3I0 E/K 3I0>> ani 3I0> ani 3I0p ani Aktif değil 3I0>> ani AA 3I0 Manuel Kapama Modu 2211 3I0>> 1A 0.05 .. 35.00 A; ∞ 1.00 A 3I0>> Çalışma Akımı 5A 0.25 .. 175.00 A; ∞ 5.00 A 2212 3I0>> 0.05 .. 35.00 I/InS; ∞ 1.00 I/InS 3I0>> Çalışma Akımı 2213 T 3I0>> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 1.50 sn T 3I0>> Zaman Gecikmesi 2214 3I0> 1A 0.05 .. 35.00 A; ∞ 0.40 A 3I0> Çalışma Akımı 5A 0.25 .. 175.00 A; ∞ 2.00 A 2215 3I0> 0.05 .. 35.00 I/InS; ∞ 0.40 I/InS 3I0> Çalışma Akımı 2216 T 3I0> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 2.00 sn T 3I0> Zaman Gecikmesi 2221 3I0p 1A 0.05 .. 4.00 A 0.40 A 3I0p Çalışma Akımı 5A 0.25 .. 20.00 A 2.00 A 0.05 .. 4.00 I/InS 0.40 I/InS 2222 172 3I0p 3I0p Çalışma Akımı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma Adr. Parametre C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 2223 T 3I0p 0.05 .. 3.20 sn; ∞ 0.50 sn T 3I0p Zaman Çarpanı 2224 D 3I0p 0.50 .. 15.00 ; ∞ 5.00 D 3I0p Zaman Çarpanı 2225 ZAAE BIRAKMA Ani Disk Emilasyonu Disk Emilasyonu ZAAE Bırakma Karakteristiği 2226 IEC Eğrisi Normal Ters Çok Ters Aşırı Ters Uzun Ters Normal Ters IEC Eğrisi 2227 ANSI Eğrisi Çok Ters Normal Ters Kısa Ters Uzun Ters Orta Ters Aşırı Ters Sabit Ters Çok Ters ANSI Eğrisi 2231 I/I0pBaş.T/TI0p 1.00 .. 20.00 I/Ip; ∞ 0.01 .. 999.00 ZÇ Çalışma Eğrisi 3I0/3I0p T3I0/T3I0p 2232 ÇP.ResT/TI0p 0.05 .. 0.95 I/Ip; ∞ 0.01 .. 999.00 ZÇ Başlatma Çarpanı <-> T3I0/T3I0p 2241 2.HARM. 3I0 10 .. 45 % 15 % Temel % içindeki 3I0 AA 2. harm. Miktarı 2242 ImaksDem.Tut3I0 1A 0.30 .. 25.00 A 7.50 A 5A 1.50 .. 125.00 A 37.50 A AA 3I0 Demeraj Tutuculuğu için Maks Akım 0.30 .. 25.00 I/InS 7.50 I/InS Demeraj Tut. 3I0 AA için Maks. Akım 1A 0.05 .. 35.00 A; ∞ 7.00 A 3I0>> Çalışma Akımı 5A 0.25 .. 175.00 A; ∞ 35.00 A 2243 ImaksDem.Tut3I0 2311 3I0>> 2312 3I0>> 0.05 .. 35.00 I/InS; ∞ 7.00 I/InS 3I0>> Çalışma Akımı 2313 T 3I0>> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 1.50 sn T 3I0>> Zaman Gecikmesi 2314 3I0> 1A 0.05 .. 35.00 A; ∞ 1.50 A 3I0> Çalışma Akımı 5A 0.25 .. 175.00 A; ∞ 7.50 A 2315 3I0> 0.05 .. 35.00 I/InS; ∞ 1.50 I/InS 3I0> Çalışma Akımı 2316 T 3I0> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 2.00 sn T 3I0> Zaman Gecikmesi 2321 Çal. modu 3I0p 1A 0.05 .. 4.00 A 1.00 A 3I0p Çalışma Akımı 5A 0.25 .. 20.00 A 5.00 A 2322 3I0p 0.05 .. 4.00 I/InS 1.00 I/InS 3I0p Çalışma Akımı 2323 T 3I0p Zçarpanı 0.05 .. 3.20 sn; ∞ 0.50 sn T 3I0p Zaman Çarpanı 2324 D 3I0p 0.50 .. 15.00 ; ∞ 5.00 D 3I0p Zaman Çarpanı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 173 Fonksiyonlar 2.4 Fazlar ve Sıfır Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım koruma 2.4.3.3 Bilgi Listesi No Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 191.2404 >BLK 3I0 AA EM >3I0 zamanlı aşırı akım BLOKLAMA 191.2411 AA 3I0 OFF AM Zamanlı Aşırı Akım 3I0 OFF 191.2412 AA 3I0 BLKdı AM Zamanlı Aşırı Akım 3I0 BLOKLANDI 191.2413 AA 3I0 AKTİF AM Zamanlı Aşırı Akım 3I0 AKTİF 191.2425 AA 3I0 Baş. AM Zamanlı Aşırı Akım 3I0 başlatma 191.2491 AA 3I0 MD AM AA 3I0: Bu nesne için mevcut değil 191.2501 >3I0AA Dem. BLK EM >Zamanlı AA 3I0 Demeraj BLOKLAMA 191.2502 >3I0>> BLK EM >3I0>> zamanlı aşırı akım BLOKLAMA 191.2503 >3I0> BLK EM >3I0> zamanlı aşırı akım BLOKLAMA 191.2504 >3I0p BLK EM >3I0p zamanlı aşırı akım BLOKLAMA 191.2514 3I0>> BLKdı AM 3I0>> BLOKLANDI 191.2515 3I0> BLKdı AM 3I0> BLOKLANDI 191.2516 3I0p BLKdı AM 3I0p BLOKLANDI 191.2521 3I0>> başlatıld AM 3I0>> başlatıldı 191.2522 3I0> başlatıldı AM 3I0> başlatıldı 191.2523 3I0p başlatıldı AM 3I0p başlatıldı 191.2524 3I0>DEMERAJBaş. AM 3I0> Demeraj başlatma 191.2525 3I0pDEMERAJBaş. AM 3I0p Demeraj başlatma 191.2529 3I0 DemerajBaş. AM 3I0 Demeraj başlatma 191.2541 3I0>> Z.Aşımı AM 3I0>> Zaman Aşımı 191.2542 3I0> Z.Aşımı AM 3I0> Zaman Aşımı 191.2543 3I0p Z.Aşımı AM 3I0p Zaman Aşımı 191.2551 3I0>> AÇMA AM 3I0>> AÇMA 191.2552 3I0> AÇMA AM 3I0> AÇMA 191.2553 3I0p AÇMA AM 3I0p AÇMA 174 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) 2.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) 2.5.1 Genel Toprak akımı için zamanlı aşırı akım koruma her zaman cihazın 1-fazlı akım ölçme girişine bağlanır. Prensip olarak; istenilen herhangi bir uygulama için kullanılabilir. Tercih edilen uygulama, korunan bir nesnenin yıldız noktası ile topraklama elektrotu (bu nedenle kendi ataması) arasındaki toprak akımının tespitidir. Bunun için ilgili 1-fazlı yardımcı ölçme girişinin sistemin 1-fazlı akım trafosuna doğru atanması gereklidir. Koruma, sınırlandırılmışı toprak arıza korumaya paralel (Bölüm 2.3) de çalıştırılabilir. O zaman, burada temizlenmeyen korunan bölgenin dışındaki toprak arızaları için artçı koruma olarak kullanılır. Toprak akımı için zamanlı aşırı akım koruma, iki sabit zamanlı kademe (DMT) ve bir ters zamanlı kademe (IDMT) sağlar. Ters zamanlı kademe, bir IEC- veya bir ANS-I ya da kullanıcı tarafından tanımlanan bir karakteristiğe göre çalışabilir. Şekil 2-77 Sınırlandırılmış toprak arıza koruma için artçı koruma olarak zamanlı aşırı akım koruma Toprak akımı için 7UT612 1 tane, 7UT613/63x iki tane, hepsi birbirinden bağımsız ve çeşitli noktalarda yerleştirilebilir, zamanlı aşırı akım koruma fonksiyonuna sahiptir. Her bir koruma-fonksiyonunun tek fazlı ölçme noktalarına atanması „Ölçme noktalarına/Taraflara koruma fonksiyonlarının atanması“ bölümüne göre yapılır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 175 Fonksiyonlar 2.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) 2.5.2 Sabit Zamanlı Aşırı Akım Koruma (DMT) Toprak akımı için sabit zamanlı kademeler (DMT) fonksiyon kapsamının belirlenmesinde bir ters zaman karakteristiği biçimlendirilmiş olsa bile her zaman mevcuttur (bakın Altbölüm 2.1.3.1). Başlatma, Açma Toprak akımı için iki sabit zamanlı kademe mümkündür. IE>>-Kademesi için atanmış 1-fazlı akım ölçme girişinde belirlenen akım IE>> başlatma değeriyle karşılaştırılır ve aşılması durumunda ihbar edilir. İlgili zaman gecikmesi T IE>> dolduğunda, açma komutu verilir. Bırakma eşiği başlatma değerinin yaklaşık % 95’idir, IN üzerinden ayar değeri için başlatma değerinin % 95'i kadardır. Daha küçük değerler için bırakma oranı, akımlarda aralıklı başlatmadan kaçınmak için ayar değeri kadar azaltılır (ör. % 80, 0,1 ·I N). Aşağıdaki şekil IE>> yüksek akım kademesi için mantık diyagramını göstermektedir. Şekil 2-78 176 Toprak akımı için IE>> yüksek-akım kademesinin mantık şeması (sadeleştirilmiş) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) Atanmış 1-fazlı akım ölçme girişinde tespit edilen akım, ayrıca IE> ayar değeriyle karşılaştırılır ve aşılma durumunda bildirilir. Ancak; eğer demeraj tutuculuğu kullanılıyorsa, önce bir frekans çözümlemesi yapılır. Eğer bir demeraj durumu tespit edilmişse; başlatma ihbarı engellenir ve bunun yerine bir devreye girme mesajı verilir. İlgili gecikme süresi T IE> geçtikten sonra, herhangi bir demeraj akımı tespit edilmez ya da demeraj tutuculuğu devre dışı bırakılırsa bir açma sinyali bildirilir. Demeraj tutuculuğu özelliği etkinleştirilir ve bir demeraj koşulu mevcut olursa, herhangi bir açma meydana gelmez ancak bir mesaj kaydedilir ve süre bitiminde görüntülenir. Bırakma eşiği, başlatma değerinin yaklaşık % 95’idir, I > 0,3 · IN akımları için. Şekil IE> zamanlı aşırı akım kademesi için mantık diyagramını göstermektedir. IE> ve IE>> kademelerinin her biri için, başlatma değerleri ve gecikme zamanları ayrı ayrı ayarlanabilir. Şekil 2-79 Toprak akımı için IE> aşırı akım kademesinin mantık şeması (sadeleştirilmiş) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 177 Fonksiyonlar 2.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) 2.5.3 Ters Zamanlı Aşırı Akım Koruma (IDMT) IDMT-Kademesi devamlı bir ters zamanlı aşırı akım kademesi ile, IEC- veya ANSI-standardına göre veya kullanıcı tarafından tanımlanan bir karakteristikle çalışır. Karakteristikler ve bunlara ait formüller „Teknik Veriler“ altında gösterilir. Ters zamanlı aşırı akım karakteristik eğrilerinden birinin konfigürasyonunda, ayrıca sabit zamanlı kademeler IE>> ve IE> de etkin olabilirler. Başlatma, Açma Atanmış 1-fazlı akım ölçme girişinde tespit edilen akım IEp ayar değeri ile karşılaştırılır. Akım, eğer ayar değerinin 1,1 katını aşmışsa; kademe başlatma alır ve bir ihbar verilir. Ancak; eğer demeraj tutuculuğu kullanılıyorsa, önce bir frekans çözümlemesi yapılır. Eğer bir demeraj durumu tespit edilmişse; başlatma ihbarı engellenir ve bunun yerine bir devreye girme mesajı verilir. Başlatma için temel bileşenin efektif değeri kullanılır. Bır IEp-kademe başlatma aldığında akan arıza akımından seçilen açma karakteristiğine göre açma zamanı dahili ölçme yöntemi ile hesaplanır ve bu sürenin bitiminden sonra bir açma kumandası verilir, demeraj mevcut olmadığı ve demeraj tutuculuğu etkin olmadığı sürece devam eder. Demeraj tutuculuğu etkin ve bir demeraj durumu mevcut olursa, açma gerçekleşmez fakat bir mesaj kaydedilir ve aşırı akım elemanı gecikme süresi dolduğunda görüntülenir. Aşağıdaki şekilde, ters zamanlı aşırı akım koruma için mantık şeması görülmektedir. 178 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) Şekil 2-80 Toprak akımı için ters zamanlı aşırı akım kademesinin mantık şeması – IEC-Karakteristiği için örnek (sadeleştirilmiş) Bırakma Davranışı Bir kademenin bırakmasının bir eşiğin aşılmasından sonra derhal mi, yoksa bir Disk-Emülasyonla mı gerçekleşmesi gerektiği seçilebilir. Burada; “Derhal”, başlatma değerinin yaklaşık % 95’inin altına düştüğünde başlatmanın bırakması anlamına gelir. Disk-Emülasyonu seçildiğinde, akımın devreden çıkarılmasından sonra bırakma süreci (Zaman sayacının geri sayması) başlar. Bu süreç bir Ferrari-diskinin geri dönmesine karşılık gelir (bu nedenle „Disk-Benzetimi“). Benzetimi „önceki “ arıza geçmişi Ferrari-Diskinin taşınması takibinde birlikte dikkate alınır ve zaman akış durumu uydurulur. Bırakma süreci, seçilen karakteristiğin bırakma karakteristiğine uygun olarak ayar değerinin % 90 altına düştüğünde başlar. Bırakma değeri (Başlatma değerinin % 95 i) ve ayar değerinin % 90 ı arasındaki alanda hem ileri- hem de geri yönlü sayım eylemsiz kalır. Eğer akım ayar değerinin % 5'inin altına düşmüşse, bırakma süreci sonlandırılır; yani bir yeni başlatma olursa, süre ölçer tekrar sıfırdan sayar. Disk-Emülasyon, aşırı akım zaman korumanın kademe koordinasyon planı, sistemde bulunan diğer cihazlarla elektromanyetik veya endüksiyon esasa göre koordine edilmesi gerekliyse avantaj sağlar. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 179 Fonksiyonlar 2.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) Kullanıcı Tarafından Belirlenebilir Karakteristikler Kullanıcı tanımlı karakteristikler kullanıldığında; açma karakteristiği, nokta nokta tanımlanabilir. 20’ye kadar değer çifti akım ve zaman girilebilir. Cihaz bu değerlerle; doğrusal aradeğerleme yöntemiyle yaklaşık bir karakteristik oluşturur. Eğer istenirse, bırakma karakteristiği de tanımlanabilir. „Bırakma Davranışı“ paragrafına bakın. Eğer kullanıcı tanımlı bir bırakma karakteristiği kullanılmıyorsa; başlatma değerinin yaklaşık % 95’inin altına düştüğünde, röle elemanı hemen bırakır. Yeni bir başlatmada zaman tekrar baştan başlar. 2.5.4 Elle Kapama Modu Eğer kesici arızalı bir korunan nesne üzerine kapatılırsa, çoğu kez kesici tarafından tekrar hızlı bir açmanın olması istenir. Elle kapama özelliği, kesicinin bir arıza üzerine elle kapatıldığında zamanlı aşırı akım kademelerinden gecikmenin kaldırılması için tasarımlanmıştır. Zaman gecikmesi, o zaman harici bir kumanda anahtarından (kesici anahtarı) bir impuls ile köprülenir. Bu impuls, en az 300 ms süreyle uzatılr. Bu nedenle elle kapama modunda 2408A no’lu IE MAN KAPAMA adresi ayarlanması, arıza durumunda cihazın reaksiyonu için dikkate alınır. Elle kapama işlemi her bir ölçme noktası veya taraf için yürütülebilir. Bu eğer dahili bir kumanda bir kesiciye verilirse, Sistem Verileri 1 altında (bakın Bölüm 2.1.4) aynı ölçme noktası veya tarafa atanmış, toprak zamanlı aşırı akım koruma gibi, o zaman da etkindir. Burada, elle kapama koşulunun kesiciyle bağlantılı olduğuna dikkat edilmelidir, zamanlı aşırı akım koruma tarafından korunan korunan nesne, gerilim altında yerleştirilir. 2.5.5 Dinamik Soğuk Yük Başlatma Faz akımları ve sıfır akım için zamanlı aşırı akım korumada olduğu gibi, toprak akımı için aşırı akım korumada da dinamik soğuk yük başlatma mümkündür. Dinamik soğuk yük başlatma fonksiyonu, bütün zamanlı aşırı akım kademeleri için ortaktır ve Bölüm 2.6’te açıklanacaktır. Alternatif başlatma değerleri zamanlı aşırı akım korumanın her kademesi için ayrı ayrı ayarlanabilir. 180 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) 2.5.6 Demeraj Tutuculuğu Toprak akımı için zamanlı aşırı akım koruma, bir trafoda demeraj akımlarının tespit edilmesi durumunda IE> ve IEp (IE>> dahil değil) aşırı akım kademelerini kilitleyen tümlevsel bir devreye girme tutuculuğu sağlar. Eğer toprak akımının 2. harmonik içeriği ayarlanabilir bir eşiği aşmışsa; açma kilitlenir. Demeraj tutuculuğu bir üst çalışma sınırına sahiptir: Bunun üzerindeki akımlarda (ayarlanabilir), yüksek-akımlı bir arızanın olduğu var sayıldığı için akım kilitlemesi durdurulur. Alt sınır, harmonik filtrelerin çalışma sınırıdır (0,1 IN). Şekil 2-81 2.5.7 Demeraj tutuculuk özelliğinin mantık şeması (sadeleştirilmiş) Ayar Notları Genel Not Ayar notlarında toprak akımı için birinci zamanlı aşırı akım koruma tanımlanmıştır. İkinci zamanlı aşırı akım korumanın parametre adresleri ve bildirim numaraları ayar notlarının sonunda „Toprak akımı için diğer zamanlı aşırı akım koruma fonksiyonları“ altında yürütülmüştür. Koruma fonksiyonlarının biçimlendirilmesi sırasında 124 no’lu adres altında karakteristiğin tipi ayarlanır. Burada, sadece seçilen karakteristik için ayarlar yapılabilir. Sabit zamanlı kademeler IE>> ve IE> daima mevcuttur. Eğer ikinci bir zamanlı aşırı akım koruma kullanılırsa, bu da 138 no'lu DMT/IDMT Topr 2 adresi altında uygun şekilde konfigüre edilmiş olmalıdır. Toprak-Zamanlı aşırı akım koruma cihazın 1-fazlı bir akım ölçme girişine atanır (Bölüm 2.1.4 Paragraf „Diğer 1-fazlı Koruma Fonksiyonları“). Burada cihazın 1-fazlı ilgili ölçme girişleri ve sistemin ölçme noktaları arasında doğru bir atama (Akım trafo setleri) yapılmış olmasına dikkat edilmelidiir (Bölüm 2.1.4 Paragraf „1-fazlı yardımcı ölçme girişlerinin atanması“). SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 181 Fonksiyonlar 2.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) 2401 Toprak AA adresi altında, zamanlı aşırı akım koruma toprak akımı için ON- veya OFF ayarlanabilir. Ayrıca Açma kumandası etkin koruma fonksiyonunda bloklanabilir (Röle BLK). 2408A no’luIE MAN. KAPAMA adresinde, elle kapama tespiti ile ani olarak etkinleştirilecek olan toprak akım kademesi belirlenir. IE>> ANİ ve IE> ani ayarları, seçilen karakteristikten bağımsız olarak ayarlanabilir. IEp ANİ sadece ters zaman kademelerinden biri biçimlendirilmişse mevcuttur. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Eğer aşırı akım koruma bir trafonun besleme tarafına uygulanacaksa; yüksek-akım IE>> kademesini, devre girme koşullarında başlatma almayacak şekilde seçin veya elle kapama özelliğini Aktif değil olarak ayarlayın. 2402 no'lu Dem. Tut.3I0 adresi altında, demeraj tutuculuğunun (2. Harmonikle tutuculuk) etkin olması gerekip gerekmediği belirlenir. Eğer bir zamanlı aşırı akım koruma kademesi bir trafonun besleme tarafına uygulanıyorsa devreye girme tutuculuğunu etkinleştirin (ON), Aksi takdirde ayar OFF olarak kalabilir. Yüksek Akım Kademesi IE>> Eğer IE>>-kademesi (2411no’lu adres), IE>-kademesi veya IEp-kademesi ile birleştirilirse; iki kademeli bir karakteristik elde edilir. Eğer bir kademenin kullanılması istenmiyorsa, başlatma değeri ∞’a ayarlanır. IE>> kademesi, her zaman tanımlanmış bir gecikme ile çalışır. Akım ve zaman ayarları, anahtarlama işlemleri sırasında dışarıda tutulacaktır. Faz- ve Sıfır akımlar için ilgili kademelerine benzer şekilde belli bir doğrulukla akım koordinasyonu sağlanabilir. Bununla birlikte sıfır bileşen sistem büyüklükleri dikkate alınmalıdır. Çoğu kez; bu kademe ani çalışır. 2412 no'lu T IE>> adresi aracılığıyla bir zaman gecikmesi elde edilebilir. Ayarlanan zaman doğal çalışma süresini (ölçme süresi, vb.) kapsamayan ek bir gecikme zamanıdır. Gecikme ∞’a ayarlanabilir. Bu durumda, bu kademe başlatma alacak mesaj üretecek ancak açma olmayacaktır. Eğer başlatma eşiği ∞’a ayarlanmışsa; ne bir başlatma ihbarı alınır ne de bir açma üretilir. Sabit Zamanlı Aşırı Akım Kademesi IE> Zamanlı aşırı akım kademesi IE> kullanılarak (2413 no’lu adres), zayıf akımlı toprak arızaları tespit edilebilir. Yıldız noktası akımı tek bir akım trafosundan sağlandığından; örneğin faz akımlarından çıkarılan sıfır bileşen akımı gibi farklı akım trafo hatalarından kaynaklanan toplama etkilerinden etkilenmez. Bundan dolayı; bu adres, çok duyarlı olarak ayarlanabilir. Demeraj tutuculuğunun anma akımının % 10 ’unun altında çalışmadığına dikkat edin (harmonik filtreleme alt sınırı). Eğer demeraj tutuculuğu kullanılıyorsa; bu yükseltilmiş bir gecikmeyi tavsiye edebilir. Bu kademe şebekedeki toprak arızalarıyla da başlatma aldığı için; zaman gecikmesi (2414 no’lu T IE> adresi), toprak arızaları için şebekenin toprak koordinasyonuna uygun olarak seçilir. Şebekeye bağlı güç sistemi bölümlerinin sıfır bileşen sistemleri ayrı trafo sargılarıyla birbirlerinden galvanik olarak ayrıldığı için; çoğu kez, faz akımlarından daha kısa açma zamanları seçilebilir. Ayarlanan zaman doğal çalışma süresini (ölçme süresi, vb.) kapsamayan ek bir gecikme zamanıdır. Gecikme ∞’a ayarlanabilir. Bu durumda, bu kademe başlatma alacak mesaj üretecek ancak açma olmayacaktır. Eğer başlatma eşiği ∞’a ayarlanmışsa; ne bir başlatma ihbarı alınır ne de bir açma üretilir. 182 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) IEC Eğrileriyle Aşırı Akım Kademesi IEp Ters zamanlı kademelerde, biçimlendirmeye bağlı olarak, değişik karakteristikler seçilebilir. IEC karakteristiklerinde (124 no’lu adres DMT/IDMT Toprak = ZAAE IEC), 2425 no’lu IEC EĞRİSİ adresinde aşağıdakiler seçilebilir: • Normal Ters (ters, IEC 60255-3’e göre tip A ), • Çok Ters (çok ters, IEC 60255-3’e göre tip B), • Aşırı Ters (aşırı ters, IEC 60255-3’e göre tip C), ve • Uzun Ters (uzun Ters, IEC 60255-3’e göre tip B ). Karakteristikler ve bunlara dayalı olan formüller „Teknik Veriler“ altında görüntülenir. Ters zamanlı bir IDMT açma karakteristiğinin seçiminde, başlatma değeri ve ayar değeri arasındaki halihazırda bulunan bir güvenlik faktörünün yakl. 1,1 ile çalışıldığına dikkat edilmelidir. Yani; bir başlatma, ayar değerinin 1,1 katı yükseklikte akım akışının olması koşuluyla gerçekleşir. Zamanlı aşırı akım kademesi IEp kullanılarak (2421 no’lu adres), zayıf akımlı toprak arızaları tespit edilebilir. Yıldız noktası akımı tek bir akım trafosundan sağlandığından; örneğin faz akımlarından çıkarılan sıfır bileşen akımı gibi farklı akım trafo hatalarından kaynaklanan toplama etkilerinden etkilenmez. Bundan dolayı; bu adres, çok duyarlı olarak ayarlanabilir. Devreye girme tutuculuk fonksiyonunun anma akımının % 10 ’unun altında çalışmadığına dikkat edin (harmonik filtreleme alt sınırı). Eğer demeraj tutuculuğu kullanılıyorsa; bu yükseltilmiş bir gecikmeyi tavsiye edebilir. Bu kademe şebekedeki toprak arızalarıyla da başlatma aldığı için; zaman çarpanı (2422 no’lu T IEp adresi), toprak arızaları için şebekenin toprak koordinasyonuna uygun olarak seçilir. Şebekeye bağlı güç sistemi bölümlerinin sıfır bileşen sistemleri ayrı trafo sargılarıyla birbirlerinden galvanik olarak ayrıldığı için; çoğu kez, faz akımlarından daha kısa açma zamanları seçilebilir. Zaman, ∞’a ayarlanabilir. Bu durumda, bu kademe başlatma alacak mesaj üretecek ancak açma olmayacaktır. Eğer IEp-kademenin kullanılması gerekli değilse; koruma fonksiyonlarının biçimlenmesi sırasında 124 no’lu DMT/IDMT Toprak = Sabit Zaman olarak ayarlayın. Eğer 2424 no'lu ZAAE BIRAKMA adresinde Disk Emilasyonu ayarlandıysa, o zaman bırakma, bırakma karakteristiğine göre gerçekleşir, ters zamanlı aşırı akım korumanın fonksiyon tanımında Altbölüm „Bırakma davranışı“ altında tanımlandığı gibi. ANSI-Eğrileriyle Aşırı Akım Kademesi IEp Ters zamanlı kademelerde, biçimlendirmeye bağlı olarak, değişik karakteristikler seçilebilir. ANSIKarakteristiklerinde (124 no’lu adres DMT/IDMT Toprak = ZAAE ANSI), 2426 no’lu ANSI EĞRİSİ adresinde aşağıdakiler seçilebilir: • Sabit Ters, • Aşırı Ters, • Normal Ters, • Uzun Ters, • Orta Ters, • Kısa Ters ve • Çok Ters. Karakteristikler ve bunlara dayalı olan formüller „Teknik Veriler“ altında görüntülenir. Ters zamanlı bir IDMT açma karakteristiğinin seçiminde, başlatma değeri ve ayar değeri arasındaki halihazırda bulunan bir güvenlik faktörünün yakl. 1,1 ile çalışıldığına dikkat edilmelidir. Yani; bir başlatma, ayar değerinin 1,1 katı yükseklikte akım akışının olması koşuluyla gerçekleşir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 183 Fonksiyonlar 2.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) Zamanlı aşırı akım kademesi IEp kullanılarak (2421 no’lu adres), zayıf akımlı toprak arızaları tespit edilebilir. Yıldız noktası akımı tek bir akım trafosundan sağlandığından; örneğin faz akımlarından çıkarılan sıfır bileşen akımı gibi farklı akım trafo hatalarından kaynaklanan toplama etkilerinden etkilenmez. Bundan dolayı; bu adres, çok duyarlı olarak ayarlanabilir. Devreye girme tutuculuk fonksiyonunun anma akımın % 10 ’unun altında çalışmadığına dikkat edin (harmonik filtreleme alt sınırı). Eğer demeraj tutuculuğu kullanılıyorsa; bu yükseltilmiş bir gecikmeyi tavsiye edebilir. Bu kademe şebekedeki toprak arızalarıyla da başlatma aldığı için; zaman çarpanı (2423 no’lu ZÇ IEp adresi), toprak arızaları için şebekenin toprak koordinasyonuna uygun olarak seçilir. Şebekeye bağlı güç sistemi bölümlerinin sıfır bileşen sistemleri ayrı trafo sargılarıyla birbirlerinden galvanik olarak ayrıldığı için; çoğu kez, faz akımlarından daha kısa açma zamanları seçilebilir. Zaman, ∞’a ayarlanabilir. Bu durumda, bu kademe başlatma alacak mesaj üretecek ancak açma olmayacaktır. Eğer IEp-kademesinin kullanılması gerekli değilse; koruma fonksiyonlarının biçimlenmesi sırasında 124 no’lu adres DMT/IDMT Toprak = Sabit Zaman olarak ayarlanır. Eğer 2424 no’lu ZAAE BIRAKMA adresinde Disk Emilasyonuayarlandıysa, o zaman bırakma, bırakma karakteristiğine göre gerçekleşir. Daha fazla bilgi için, Altbölüm „Bırakma Davranışı“ paragrafına bakın2.5. Dinamik Soğuk Yük Başlatma Her bir kademe için bir başlatma değerleri seçenek seti ayarlanabilir. Bunlar, çalışma sırasında kendiliğinden dinamik olarak anahtarlanır. Bu fonksiyon hakkında daha fazla bilgi için, Bölüm 2.6’e bakın. Kademeler için burada aşağıdaki alternatif değerler sunulur. DMT-Koruma IE için: • 2511 no’lu adres IE>> başlatma değeri için, • 2512 no'lu adres T IE>> gecikme için, • 2513 no’lu adres IE> başlatma değeri için, • 2514 no’lu adres T IE> gecikme zamanı için; IEC-Karakteristiklerine göre IDMT-Koruma IE için: • 2521 no’lu adres IEp başlatma değeri için, • 2522 no’lu adres T IEp zaman çarpanı için; ANSI-Karakteristiklerine göre IDMT-Koruma IE için: • 2521 no’lu adres IEp başlatma değeri için, • 2523 no’lu adres ZÇ IEp zaman çarpanı için Kullanıcı Tarafından Belirlenebilir Karakteristikler Ters zamanlı aşırı akım koruma için; kullanıcı kendi açma ve bırakma karakteristiğini belirleyebilir. DIGSI altında biçimlendirmede; bunun için bir diyalog kutusu açılır. 20’ye kadar akım değeri için değer çiftleri ve bunlara karşılık gelen açma zaman değerleri girilebilir. Yordam, faz akım kademeleri için olanın aynısıdır. Altbölüm 2.4.2 „Kullanıcı Tarafından Belirlenebilir Karakteristikler“ paragrafına bakın. Toprak akım için kullanıcı tarafından belirlenebilir bir açma karakteristiği tanımlayabilmek için, fonksiyon kapsamının konfigürasyonunda 124 no’lu DMT/IDMT Toprak adresi altında Kull.Ta. Baş. opsiyonu ayarlanmalıdır. Eğer aynı zamanda bırakma karakteristiği de tanımlanacaksa Kull.Ta. Reset opsiyonu ayarlanmalıdır. 184 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) Demeraj Tutuculuğu Fonksiyon kapsamının konfigürasyonunda demeraj tutuculuğu 2402 no'lu Dem. Tut.Toprak adresinde etkinleştirilir (ON) veya etkisiz (OFF) kılınır. Özellikle trafolarda, eğer topraklanmış sargı besleme tarafında bulunuyorsa, bu demeraj tutuculuğu gereklidir. Demeraj tutuculuğunun fonksiyon parametreleri, „Inrush“ (Demeraj) altında ayarlanır. Bundan dolayı; demeraj akımı tespiti demeraj koşulları sırasında mevcut olan 2. harmonik bileşenin değerlendirilmesine dayalıdır. 2. harmoniğin temel bileşene oranı 2.HARM. Toprak (2441 no’lu adres), olağan ayar olarak I2fN/IfN = 15 %’ye ayarlıdır. Değiştirilmeksizin kullanılabilir. Eğer istisna durumunda fazla uygun olmayan başlatma şartlarına daha iyi stabilize edebilmek için, daha küçük bir değer ayarlanabilir. Eğer akım 2442 no’lu Imaks Dem.Tut.T adresindeki değerini aşarsa, 2. harmonik tarafından bir tutuculuk olmayacaktır. Toprak Akımı için Diğer Zamanlı Aşırı Akım Koruma Fonksiyonları Önceki tanımda toprak akımı için birinci zamanlı aşırı akım koruma tanımlanmıştı. Birinci ve ikinci zamanlı aşırı akım korumanın parametre adreslerindeki ve bildirim numaralarındaki farklılık aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. x ile işaretlenen yerler aynıdır. Parametre Adresleri Dinamik parametre adresleri Bildirim no. Toprak akımı için 1. zamanlı aşırı akım koruma 24xx 25xx 024.xxxx(.01) Toprak akımı için 2. zamanlı aşırı akım koruma 38xx 39xx 325.xxxx(.01) 2.5.8 Ayarlar Sonuna “A” harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “Ek Ayarlar” menüsünden değiştirilebilir. Tabloda, bölgeye özgü varsayılan ayarlar gösterilmiştir. C sütunu (biçimlendirme), akıma dayalı değerlerin karşılığı olan akım trafosu sekonder anma akımını göstermektedir. Adres Parametre C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 2401 Toprak AA ON OFF Röle BLK OFF Zamanlı AA Toprak 2402 Dem. Tut.Toprak ON OFF OFF Demeraj Tutuculuğu AA Toprak 2408A IE MAN. KAPAMA IE>> ANİ IE> ani IEp ANİ Aktif değil IE>> ANİ Aşırı Akım IE Manuel Kapama Modu 2411 IE>> 1A 0.05 .. 35.00 A; ∞ 1.00 A IE>> Çalışma Akımı 5A 0.25 .. 175.00 A; ∞ 5.00 A 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 1.50 sn T IE>> Zaman Gecikmesi 1A 0.05 .. 35.00 A; ∞ 0.40 A IE> Çalışma Akımı 5A 0.25 .. 175.00 A; ∞ 2.00 A 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 2.00 sn T IE> Zaman Gecikmesi 1A 0.05 .. 4.00 A 0.40 A IEp Çalışma Akımı 5A 0.25 .. 20.00 A 2.00 A 2412 T IE>> 2413 IE> 2414 T IE> 2421 IEp SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 185 Fonksiyonlar 2.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) Adres Parametre C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 2422 T IEp 0.05 .. 3.20 sn; ∞ 0.50 sn T IEp Zaman Çarpanı 2423 ZÇ IEp 0.50 .. 15.00 ; ∞ 5.00 ZÇ IEp Zaman Çarpanı 2424 ZAAE BIRAKMA Ani Disk Emilasyonu Disk Emilasyonu ZAAE Bırakma Karakteristiği 2425 IEC EĞRİSİ Normal Ters Çok Ters Aşırı Ters Uzun Ters Normal Ters IEC Eğrisi 2426 ANSI EĞRİSİ Çok Ters Normal Ters Kısa Ters Uzun Ters Orta Ters Aşırı Ters Sabit Ters Çok Ters ANSI Eğrisi 2431 I/IEp Baş.T/TEp 1.00 .. 20.00 I/Ip; ∞ 0.01 .. 999.00 ZÇ Başlatma Eğrisi IE/IEp TIE/TIEp 2432 ResT/TepBaş.Çar 0.05 .. 0.95 I/Ip; ∞ 0.01 .. 999.00 ZÇ Başlatma Çarpanı <-> TI/TIEp 2441 2.HARM. Toprak 10 .. 45 % 15 % Temel % içindeki Topr. AA 2. harm. Mikt. 2442 Imaks Dem.Tut.T 1A 0.30 .. 25.00 A 7.50 A 5A 1.50 .. 125.00 A 37.50 A Toprak AA Demeraj Tut. için Maks. Akım 1A 0.05 .. 35.00 A; ∞ 7.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A; ∞ 35.00 A 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 1.50 sn T IE>> Zaman Gecikmesi 1A 0.05 .. 35.00 A; ∞ 1.50 A IE> Çalışma Akımı 5A 0.25 .. 175.00 A; ∞ 7.50 A 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 2.00 sn T IE> Zaman Gecikmesi 1A 0.05 .. 4.00 A 1.00 A IEp Çalışma Akımı 5A 0.25 .. 20.00 A 5.00 A 2511 IE>> 2512 T IE>> 2513 IE> 2514 T IE> 2521 IEp IE>> Çalışma Akımı 2522 T IEp 0.05 .. 3.20 sn; ∞ 0.50 sn T IEp Zaman Çarpanı 2523 ZÇ IEp 0.50 .. 15.00 ; ∞ 5.00 ZÇ IEp Zaman Çarpanı 186 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) 2.5.9 Bilgi Listesi No. Bilgi 024.2404 >Toprak AA BLK Bilgi Tipi EM Açıklama >Toprak zamanlı AA BLOKLAMA 024.2411 AA Toprak off AM Zamanlı Aşırı Akım Toprak DEVRE DIŞI 024.2412 AA Toprak BLKdı AM Zamanlı Aşırı Akım Toprak BLOKLANDI 024.2413 AA Toprak AKTİF AM Zamanlı Aşırı Akım Toprak AKTİF 024.2425 AA Toprak Baş. AM Zamanlı Aşırı Akım Toprak başlatma 024.2492 AA T AT hatası AM AA Toprak hatası: Yardımcı AT atanmamış 024.2501 >T AA Dem. BLK EM >Zamanlı AA Toprak Kp. Darb. BLOKLAMA 024.2502 >IE>> BLK EM >IE>> BLOKLAMA 024.2503 >IE> BLK EM >IE> BLOKLAMA 024.2504 >Iep BLK EM >IEp BLOKLAMA 024.2514 IE>> BLKdı AM IE>> BLOKLANDI 024.2515 IE> BLKdı AM IE> BLOKLANDI 024.2516 IEp BLKdı AM IEp BLOKLANDI 024.2521 IE>> başlatıldı AM IE>> başlatıldı 024.2522 IE> başlatıldı AM IE> başlatıldı 024.2523 IEp başlatıldı AM IEp başlatıldı 024.2524 IE>Demeraj Baş. AM IE> Demeraj başlatma 024.2525 IEpDemeraj Baş. AM IEp Demeraj başlatma 024.2529 Topr. Dem. Baş. AM Toprak Demeraj başlatma 024.2541 IE>> ZamanAşımı AM IE>> Zaman Aşımı 024.2542 IE> Z.Aşımı AM IE> Zaman Aşımı 024.2543 IEp Zaman Aşımı AM IEp Zaman Aşımı 024.2551 IE>> AÇMA AM IE>> AÇMA 024.2552 IE> AÇMA AM >Toprak zamanlı AA BLOKLAMA 024.2553 IEp AÇMA AM Zamanlı Aşırı Akım Toprak DEVRE DIŞI SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 187 Fonksiyonlar 2.6 Zamanlı Aşırı Akım Koruma için Dinamik Soğuk Yük Başlatma 2.6 Zamanlı Aşırı Akım Koruma için Dinamik Soğuk Yük Başlatma Çalıştırma sırasında, belli sistem elemanlarının uzun bir sıfır gerilim süresi sonrasında arttırılmış bir güç tüketimi göstermesi durumunda ( örn., klima sistemleri, ısıtma sistemleri, motorlar), aşırı akım korumanın başlatma değerlerini dinamik olarak artırmak gerekebilir. Bu yüzden, bu tür çalıştırma koşulları göz önünde bulundurularak, genel bir başlatma eşiği artışından kaçınılabilir. 2.6.1 Fonksiyon Tanımı Dinamik soğuk yük başlatma özelliği, bölüm 2.4.3 ve 2.5’te açıklanan aşırı akım koruma fonksiyonları ile birlikte çalışır. Her bir kademe için dinamik değiştirilebilen kendi seçenek değerleri ayarlanabilir. Not Dinamik soğuk yük başlatma, A'dan D'ye kadar olan dört parametre grubunun karıştırılmaması gerekir, soğuk yük başlatma özelliği bunlardan ek olarak mevcuttur. Korunan teçhizatın enerjisiz olup olmadığının belirlenmesi için cihaz tarafından kullanılan başlıca iki yöntem vardır: • Kesicinin durumu cihaza bir ikili giriş üzerinden bildirilir. • Ayarlanabilir bir akım eşiğinin altında kalınması kullanılabilir. Faz akımları için zamanlı aşırı akım koruma ve sıfır akım için olan zamanlı aşırı akım koruma için bu ölçütlerden biri seçilebilir. Cihaz, akım tespiti veya kesici yardımcı kontağı için doğru tarafı veya ölçme noktasını otomatik olarak atar. Toprak akımı için zamanlı aşırı akım koruma bundan sonra sadece kesici kriterlerine, eğer bu korunan nesnenin belirlli bir tarafına atanmış ise müsaade eder (Bölüm 2.1.4, Paragraf „1-fazlı yardımcı ölçme girişlerinin atanması“); aksi takdirde sadece akım kriteri kullanılır. Eğer seçilen kritere göre sistemin gerilimsiz olduğu tespit edilirse, ayarlanabilir bir kesinti süresinin akışından sonra Ke Açma Süresi dinamik soğuk yük başlatmada yükseltilmiş eşikler etkili olur. Korunan teçhizat tekrar enerjilendiğinde (yani, cihaz, bir ikili giriş üzerinden, atanan kesicinin kapalı olduğu bilgisini alırsa veya kesiciden akan atanan akım, akım akışı izleme eşiğini aşarsa); etkin süre Etkin Süre başlatılır. Teçhizatın enerjilenmesi sırasında ölçülen akım değerleri normal başlatma değerlerinin altında ise, Durma Zamanı (durdurma süresi) olarak adlandırılan ikinci bir alternatif zaman gecikmesi başlatılır. Durdurma süresi, genellikle etkin süreden daha kısa ayarlanır. Hızlı bırakma süresinin başlatma koşulu tüm zamanlı aşırı akım koruma kademelerinin bırakma koşullarının yönergesine bağlıdır. Durma Zamanı ∞ olarak ayarlanmasında veya aktif ikili çıkış olarak „normal“ sınırlarla karşılaştırmada gözönüne alınmaz, fonksiyon etkin değildir, muhtemelen yürüyen hızlı bırakma süresi sıfırlanır. Zamanlı aşırı akım kademelerinin Etkin Süre zamanın akışı esnasında bir başlatması olursa, o zaman arıza durumu genel olarak dinamik başlatma değerleriyle başlatma bırakmasının sonuna kadar işler. Bunun ardından „normal“ başlatma değerlerine geri anahtarlama gerçekleşir. Eğer dinamik soğuk yük başlatma fonksiyonu, ikili giriş üzerinden kilitlenirse; bütün tetiklenen süre ölçerler derhal sıfırlanacak ve bütün „normal“ ayarlar tekrar geri çağrılacaktır. Eğer dinamik soğuk yük başlatma fonksiyonları etkinleştirilmiş bir harici arıza sırasında kilitleme olmuşsa, bütün aşırı akım kademelerinin süre ölçerleri durdurulacak ve kendi „normal“ sürelerine göre yeniden başlatılacaktır. 188 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.6 Zamanlı Aşırı Akım Koruma için Dinamik Soğuk Yük Başlatma Şekil 2-82 Dinamik soğuk yük başlatma akış sırası SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 189 Fonksiyonlar 2.6 Zamanlı Aşırı Akım Koruma için Dinamik Soğuk Yük Başlatma Kesici açıkken koruma rölesinin beslenmesi durumunda, Ke Açma Süresi zaman gecikmesi başlatılır ve „normal“ ayarlar kullanılarak işlenir. Dolayısıyla, bu durumda kesici kapatılmışsa, „normal“ eşiklerle karşılaştırılır. Şekil 2-83 190 Dinamik soğuk yük başlatma özelliğinin mantık şeması – Faz akımları için zamanlı aşırı akım koruma için örnek ve 1 no’lu taraf için gösterim (basitleştirilmiş) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.6 Zamanlı Aşırı Akım Koruma için Dinamik Soğuk Yük Başlatma 2.6.2 Ayar Notları Genel Dinamik soğuk yük başlatma, sadece 117 no’lu adres Soğ.Yük.Baş.. = Etkin olarak ayarlandığında etkinleştirilebilir (bakınız Bölüm 2.1.3). Eğer fonksiyon kullanılmayacaksa, Etkin değil ayarlanır. 1701 no’lu SOĞUK YÜK BAŞ. adresinde fonksiyon etkinleştirilebilir ON veya etkisiz kılınırOFF. Değiştirme Kriterleri Bir dinamik değişime izin veren koruma fonksiyonları için, değiştirme kriterleri ayarlanabilir. Akım kriteri Akımsız veya kesici kriteri KE-Pozisyonu seçilebilir: • 1702 no’lu SYB Faz adresi, faz akım kademeleri için zamanlı aşırı akım koruma için, • 1703 no’lu SYB 3I0 adresi, sıfır akım için zamanlı aşırı akım kademeleri için, • 1704 no'lu SYB Toprak adresin, toprak akımı için zamanlı aşırı akım koruma için. Akım ölçütünde, ilgili koruma fonksiyonunun atandığı taraf veya ölçme noktası akımı değerlendirilir. Kesici kriteri kullanılıyorken, kesici tarafından ilgili bir geri bildirim mevcut olmalıdır ve doğru atanmış olmalıdır. Toprak akımı için zamanlı aşırı akım koruma sadece, eğer topolojinin konfigürasyonundan kendi tarafı veya ölçme noktası ve bir kesici arasında belirgin bir ilişki varsa, kesici kriterine müsaade eder (Ş.EkipKe.yardT1, Ş.EkipKe.yardT2 - Ş.EkipKe.yardÖ5, Adresler 831 - 840). Zaman Kademeleri Ke Açma Süresi (Adres 1711), Etkin Süre (Adres 1712) ve Durma Zamanı (Adres 1713) zaman kademeleri için genel bağlayıcı ayarlar verilemez. Bu zaman gecikmeleri, korunan teçhizatın özel yüklenme karakteristiklerine göre belirlenmeli ve dinamik soğuk yük koşullarında kısa bir aşırı yüklenmeye müsaade edecek şekilde seçilmelidir. Alternatif Başlatma Değerleri Alternetif başlatma değerlerinin kendisi, yani dinamik değiştirme kriterleri tarafından değiştirilebilen değerler, ayrı ayrı zamanlı aşırı akım koruma kademelerinde ayarlanmıştır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 191 Fonksiyonlar 2.6 Zamanlı Aşırı Akım Koruma için Dinamik Soğuk Yük Başlatma 2.6.3 Adres Ayarlar Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklamalar 1701 SOĞUK YÜK BAŞ. OFF ON OFF Soğuk Yük Başlatma Fonksiyonu 1702 SYB Faz Akımsız Kesici Kontağı Akımsız Faz AA için SYB Başlatma Koşulu 1703 SYB 3I0 Akımsız Kesici Kontağı Akımsız 3I0 AA için SYB Başlatma Koşulu 1704 SYB Toprak Akımsız Kesici Kontağı Akımsız Toprak AA için SYB Başlatma Koşulu 1705 SYB Faz 2 Baş. Akımsız Kesici Kontağı Akımsız Faz 2 AA için SYB Koşulu 1706 SYB Faz 3 Baş. Akımsız Kesici Kontağı Akımsız Faz 3 AA için SYB Koşulu 1707 SYB 3I0 2 Baş. Akımsız Kesici Kontağı Akımsız 3I0 2 AA için SYB Koşulu 1708 SYB 3I0 3 Baş. Akımsız Kesici Kontağı Akımsız 3I0 3 AA için SYB Koşulu 1709 SYB Topr 2 Baş. Akımsız Kesici Kontağı Akımsız Toprak 2 AA için SYB Koşulu 1711 Ke Açma Süresi 0 .. 21600 sn 3600 sn Kesici AÇIK Zamanı 1712 Etkin Süre 1 .. 21600 sn 3600 sn Etkin Süre 1713 Durma Zamanı 1 .. 600 sn; ∞ 600 sn Durdurma Zamanı 2.6.4 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklamalar 025.2413 I Din.ayar AKT AM Dinamik ayarlar AA Faz AKTİF 026.2413 IE Din.ayarAKT AM Dinamik ayarlar AA Toprak AKTİF 049.2404 >SYB BLK EM >Soğuk Yük Başlatma BLOKLAMA 049.2411 SYB OFF AM Soğuk Yük Başlatma DEVRE DIŞI 049.2412 SYB BLKdı AM Soğuk Yük Başlatma BLOKLANDI 049.2413 SYB sürmekte AM Soğuk Yük Başlatma SÜRMEKTE 049.2505 >SYB ZmDur. BLK EM >SYB Durdurma zamanlayıcısı BLOKLAMA 192.2413 3I0 Din.ayarAKT AM Dinamik ayarlar AA 3I0 AKTİF 208.2413 I-2 DA AKTİF AM Dinamik ayarlar AA Faz 2 AKTİF 210.2413 I-3 DA AKTİF AM Dinamik ayarlar AA Faz 3 AKTİF 322.2413 3I0-2 DA AKTİF AM Dinamik ayarlar AA 3I0-2 AKTİF 324.2413 3I0-3 DA AKTİF AM Dinamik ayarlar AA 3I0-3 AKTİF 326.2413 IE-2 DA AKTİF AM Dinamik ayarlar AA Toprak-2 AKTİF 192 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.7 Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım koruma 2.7 Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım koruma 1-fazlı zamanlı aşırı akım koruma cihazın herhangi bir yardımcı akım girişine atanabilir. Bu „normal“ bir giriş olabilir veya çok hassas bir giriş olabilir. Sonuncu durumda çok hassas bir ayar mümkündür (3 mA'den itibaren cihazın ölçme girişinde). Bir fazlı zamanlı aşırı akım koruma, istenildiği şekilde birleştirilebilen iki sabit zaman gecikmeli kademeyi (DMT) kapsar. Eğer sadece bir kademeye gerek duyuluyorsa, diğeri ∞ ayarlanır. Uygulama örnekleri bir Yüksek empedans-Diferansiyel koruma veya hassas bir tank korumadır. Bunlar Standart-Uygulama örnekleri olarak aşağıdaki bölümlerde ele alınmıştır. 2.7.1 Fonksiyonel Açıklaması Ölçülecek akım, sayısal algoritmalarla filtrelenir. Yüksek hassaslık sebebiyle, özel dar bantlı bir süzgeç kullanılır. Bir fazlı I>>kademesi için; tanımlanan akım girişinde 1Faz I>> başlatma değeriyle karşılaştırılır ve aşılması durumunda bildirilir. İlgili gecikme süresinin dolmasından sonra, T I>> Açma komutu verilir. Bırakma eşiği başlatma değerinin yaklaşık % 95’idir, IN üzerinden ayar değeri için başlatma değerinin % 95'i kadardır. Daha küçük değerler için bırakma oranı, akımlarda aralıklı başlatmadan kaçınmak için ayar değeri kadar azaltılır (ör. % 80, 0,2 · IN). Yüksek arıza akımları olduğunda, çok kısa bir açma süresi elde etmek için akım filtresi köprülenir. Bu eğer, akımın anlık değeri I>>-Kademenin ayar değerini en azından 2 · √2 çarpanı kadar aşarsa, bundan sonra bu daima otomatik gerçekleşir. Bir fazlı I>kademesi için; tanımlanan akım girişinde 1Faz I> başlatma değeriyle karşılaştırılır ve aşılması durumunda bildirilir. İlgili gecikme süresinin dolmasından sonra T I>, Açma komutu verilir. Bırakma eşiği başlatma değerinin yaklaşık % 95’idir, IN üzerinden ayar değeri için başlatma değerinin % 95'i kadardır. Daha küçük değerler için bırakma oranı, akımlarda aralıklı başlatmadan kaçınmak için ayar değeri kadar azaltılır (ör. % 80, 0,1 · IN). Her iki kademe birlikte o zaman iki kademeli bir koruma üretir (Şekil 2-84). Bir fazlı zamanlı aşırı akım korumanın mantık şeması Şekil 2-85'da gösterilmiştir. Şekil 2-84 Bir fazlı zamanlı aşırı akım korumanın iki kademeli karakteristiği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 193 Fonksiyonlar 2.7 Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım koruma Şekil 2-85 194 Bir fazlı zamanlı aşırı akım korumanın mantık şeması — I8 akım girişinde bir fazlı akım tespiti örneği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.7 Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım koruma 2.7.2 Yüksek Empedans-Diferansiyel Koruma Uygulama örneği Yüksek empedans tertibinde; koruma bölgesinin sınırlarındaki bütün akım trafoları, gerilimi ölçülen R yüksekomik direncine paralel bağlanır. 7UT6x 'de, gerilim, harici R direnci içerisinden geçen akımın, 1-fazlı hassas akım ölçme girişinde ölçülmesiyle kaydedilir. Akım trafoları aynı tasarıma sahip olmalıdır ve en azından yüksek empedans-diferansiyel koruma için ayrı bir ölçme nüvesi bulunmalıdır. Özellikle aynı dönüştürme oranına ve aynı doyma gerilimine sahip olmalıdır. Yüksek empedans prensibi 7UT6x ile özellikle transformatörlerin, generatörlerin, motorların ve şönt reaktörlerin topraklı sistemlerdeki toprak arızalarının tespiti için özellikle uygundur. Yüksek empedansdiferansiyel koruma, sınırlı toprak arıza koruma yerine veya onunla birlikte kullanılabilir (Bölüm 2.3’e bakın). Şekil 2-86’de sol taraf, yıldız noktası topraklı bir trafo, motor veya generatöre ilişkin bir uygulama örneği gösterilmiştir. Sağ tarafta ise, sistemin topraklaması başka bir yerde olduğu var sayılan, yıldız-noktası yalıtılmış bir trafo, motor ve generatöre ilişkin bir örnek verilmiştir. Şekil 2-86 Yüksek empedans tertibine göre toprak arıza koruma Yüksek empedans prensibinin fonksiyonu Yüksek empedans prensibi, topraklı bir trafo sargısı esas alınarak açıklanacaktır. Normal çalışmada, yani yıldız noktası akımı ISt = 0 ve faz akımları toplamı 3 I0 = IL1 + IL2 + IL3 = 0 olduğunda sıfır bileşen akımlar akmayacaktır. Arıza akımlarının topraklı yıldız noktası üzerinden aktığı harici bir toprak arızasında (şekil sol taraf 2-87), trafo yıldız noktası ve fazlarından aynı akım akar. Bunlara karşılık gelen sekonder akımlar (bütün akım trafoları aynı dönüştürme oranına sahip), birbirini denkleştirir/dengeler. Bunlar paralel olarak bağlanır. R direnci üzerinde sadece trafoların iç dirençlerinden ve trafoların bağlantı kablolarının dirençlerinden kaynaklanan düşük bir gerilim oluşur. Herhangi bir akım trafosu kısmi bir doymaya maruz kalmış olsa bile, doyma periyodu süresince düşük-omik karakterde olacak ve yüksek-omik R direncine bir düşük-omik bir kol oluşturacaktır. Böylelikle; direncin yüksek rezistans değeri aynı zamanda (direnç tutuculuğu denilen) tutucu bir etkiye sahiptir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 195 Fonksiyonlar 2.7 Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım koruma Şekil 2-87 Yüksek empedans teprensibine göre toprak arıza koruma prensibi Korunan bölgede bir toprak arızası olması durumda (Şekil, 2-87 sağ taraf); mutlaka bir yıldız noktası akımı ISt mevcut olacaktır. Şebekenin kalanındaki topraklama koşulları, sistemden ne kadar kuvvetli bir sıfır bileşen akımının akacağını belirler. Toplam arıza akımına eşit bir sekonder akım, R direnci içerisinden geçmeye zorlanır. Yüksek omik değerde olduğundan direnç üzerinde derhal bir yüksek-gerilim oluşur. Dolayısıyla; akım trafoları doyar. Direnç üzerindeki efektif gerilim, akım trafolarının yaklaşık doyma noktası gerilimine karşılık gelir. R direnci, çok düşük toprak akımları bile tespit edilebilecek şekilde boyutlandırılır. Direnç, akım trafolarının kırılma-noktası geriliminin yarısına eşit olan bir sekonder gerilim üretir (Boyutlandırma notlarına bakın, Altbölüm 2.7.4). 7UT6x ile Yüksek Empedans Koruma 7UT6x 'de 1-fazlı hassas ölçüm girişi yüksek empedans koruma için kullanılır. Bu bir akım girişi olduğundan; koruma, direnç üzerindeki gerilim değil, bu direnç ile akım tespit edilir. Şekil 2-88 bağlantı şemasını göstermektedir. 7UT6x, R direncine seri olarak bağlanır ve onun üzerinden geçen akımı ölçer. V varistörü, dahili bir arıza meydana geldiğinde gerilimi sınırlar. Trafo doyması sırasında meydana çıkan yüksek gerilim impulsları varistör tarafından kesilir. Aynı zamanda, ortalama değer düşüşü olmaksızın gerilim düzleştirilir. Şekil 2-88 196 Yüksek empedans prensibine göre toprak arıza diferansiyel korumanın bağlantı şeması SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.7 Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım koruma Aynı şekilde, aşırı gerilimlere karşı koruma tedbiri olarak; cihazın, doğrudan akım trafolarının topraklanmış tarafına bağlanması da önemlidir. Böylelikle direnç üzerindeki yüksek gerilim cihazdan uzak tutulmuş olur. Generatörler, motorlar ve şönt reaktörler için; yüksek empedans-diferansiyel koruma aynı şekilde kullanılır. Ototransformatör kullanıldığında; yüksek gerilim taraflı, düşük gerilim taraflı ve yıldız noktası tarafındaki bütün akım trafoları ve yıldız noktası akım trafosu paralel olarak bağlanmalıdır. Esas olarak; bu prensip, korunan her nesne için gerçekleştirilebilir. Örneğin bir bara korumaya uygulandığında; cihaz, direnç üzerinden bütün fider akım trafolarının paralel bağlantısına bağlanır. 2.7.3 Tank Kaçağı Koruması Uygulama Örneği Tank kaçağı koruma, bir güç trafosunun tankıyla bir faz arasındaki toprak kaçağını -yüksek-omik olsa biletespit etmek için kullanılır. Tankın topraktan yalıtılmış olması veya en azından toprağa karşı yüksek omik kurulmuş olması gerekir. Tank, bir iletken ile toprağa bağlanır. Bu iletken içerisinden akan akım röleye uygulanır. Bu tank kaçağı akımı ortaya çıktığında bir arıza akımı (tank akımı) toprak bağlantısı üzerinden istasyon toprağına akar, bu tank korumadan aşırı akım olarak algılanır ve bir (ayarlanabilir) başlatma değerini aştığında derhal veya zaman gecikmeli transformatörün bütün taraflarının açılması etkisini gösterir. Tank koruma için normal durumda hassas 1-fazlı bir akım ölçüm girişi kullanılır. Şekil 2-89 Tank kaçağı koruma (Prensip) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 197 Fonksiyonlar 2.7 Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım koruma 2.7.4 Ayar Notları Genel Bir fazlı aşırı akım koruma, 2701 no’lu 1Faz AA adresinde ON- veya OFF ayarlanabilir. Ayrıca Açma kumandası etkin koruma fonksiyonunda bloklanabilir (Röle BLK). Ayarlar, uygulamaya bağlı olarak düzenlenir. Ayar aralıkları, tespit edilen akımın bağlı olduğu cihazın akım ölçme girişlerinin kullanılmasına bağlıdır. Bu, koruma fonksiyonunun atanmasında (Bölüm 2.1.4 , „Koruma fonksiyonlarının Ölçme noktaları/Taraflara Atanması“ altında, Paragraf „Diğer 1-fazlı Koruma Fonksiyonları“) ve 1-fazlı ölçme girişinin özelliklerinde (Bölüm 2.1.4 , „Korunan nesnenin topolojisi“altında, Paragraf „Yüksek hassas 1-fazlı yardımcı ölçme girişleri“) belirlenmiştir. • Eğer ilgili 1-fazlı akım ölçme girişinin tipi (Adres 255 ve/veya 256) 1A/5A giriş olarak deklare edilmişse, 1Faz I>> için başlatma değeri 2702no'lu adres altında, 1Faz I> için başlatma değeri 2705 no'lu adres altında ayarlanır. Eğer sadece bir kademeye gerek duyuluyorsa, diğeri ∞ ayarlanır. • Eğer ilgili 1-fazlı akım ölçme girişinin tipini (Adres 255 ve/veya 256) hassas giriş dolarak deklare ettiyseniz, 1Faz I>> için başlatma değerini 2703 no’lu adres altında 1Faz I> için ise 2706 no’lu adres altında ayarlayın. Eğer sadece bir kademeye gerek duyuluyorsa, diğerini ∞ ayarlayın. Eğer bir açma zaman gecikmesine gerek duyulursa; ayar değerini I>>-kademesi için 2704 no’lu T 1Faz I>> adresinde, I>-kademesi için 2707 no’lu T 1Faz I> adresinde ayarlayın. Bir gecikme meydana gelmesini istemiyorsanız, zamanı 0 s ayarlayın. Ayarlanmış zamanlar, koruma kademelerinin doğal çalışma sürelerini (ölçme zamanı, vb.) kapsamayan salt gecikme zamanlarıdır. Bir zamanı sonsuza ayarladığınızda, ilgili kademe artık açma yapmaz; ancak başlatma ihbarı alınır. Aşağıda, yüksek empedans koruma veya tank kaçağı koruma olarak uygulamaya ilişkin özel açıklamalar verilmiştir. Yüksek Empedans-Diferansiyel Koruma Olarak Kullanımı Yüksek empedans-Diferansiyel koruma olarak kullanıldığında, 1-fazlı akım girişindeki aşırı akımı tespit etmek için 7UT6x 'de bir fazlı aşırı akım korumanın sadece başlatma değeri ayarlanır. Ancak, yüksek empedans diferansiyel korumanın tüm fonksiyonu için, akım trafo karakteristiklerinin, harici R direncinin ve R direnci üzerindeki gerilim düşüşünün arasındaki etkileşime dikkat edilmelidir. Aşağıdaki paragraflarda bunlara ilişkin bilgiler verilmiştir. Yüksek Empedans-Diferansiyel Koruma için Akım Trafo Verileri Bütün akım trafoları aynı dönüştürme oranına ve hemen hemen eşit doyma gerilimine sahip olmalıdır. Eğer trafolar eşit tasarıma ve aynı anma verilerine sahipse, bu genellikle verilmiştir. Doyma gerilimi, anma verilerinden aşağıdaki gibi yaklaşık olarak hesaplanabilir: UDoy Doyma gerilimi RI Akım trafosunun iç direnci PN Akım trafosunun anma gücü IN Akım trafosunun sekonder anma akımı n Akım trafosunun sınırlama çarpanı nominal doğruluğu Anma akımı, anma gücü ve sınırlama çarpanı doğruluğu normalde akım trafosunun etiketinde belirtilmiştir, örneğin; 198 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.7 Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım koruma Akım trafosu 800/5; 5P10; 30 VA Dolayısıyla trafo; IN = 5 A (800/5’den) n = 10 (5P10’den) PN = 30 VA Dahili direnç, çoğu kez akım trafosunun test raporunda belirtilir. Eğer belirtilmemişse; sekonder sargıda dc ölçüm yapılarak bulunabilir. Hesaplama örneği: Akım Trafosu 800/5; 5P10; 30 VA; Ri = 0,3 Ω ile veya Akım Trafosu 800/5; 5P10; 30 VA; Ri = 5 Ω ile AT verilerinin haricinde, akım trafoları ile 7UT6x arasındaki kablo direnci, ve hatta en uzun kablonun direnci bilinmelidir. Yüksek Empedans-Diferansiyel Koruma için Kararlılık Kararlılık koşulu, aşağıdaki basitleştirilmiş varsayıma dayalıdır: Harici arızada bir akım trafosu tamamen doyar ve diğerleri kendi (kısmi) akımlarını iletmeye devam ederler. Bu teorik olarak, en olumsuz durumdur. Pratikte ise; bu, aynı zamanda akımı sağlayan doymuş bir akım trafosu olduğundan; kendiliğinden bir güvenlik payı sağlar. Şekil 2-90’de, basitleştirilmiş eşdeğer devre verilmiştir. Akım trafosu T1 ve T2, Ri1 ve Ri2 iç dirençleriyle ideal trafolar olarak varsayılır. Ra, akım trafolarıyla R direnci arasındaki bağlantı kablolarının direncidir; bunlar çift girerler (gidiş ve dönüş hat). Ra2 en uzun kablonun direncidir. T1, I1 akımını iletir. T2 doyacaktır, kısa çizgilerle kısa devre hattı belirtilen durum. Trafo doymadan dolayı, bir düşük-dirençli köprü bağlantısı ile temsil edilmiştir. Bir başka koşul R >> (2Ra2 + Ri2) dir. Şekil 2-90 Yüksek empedans-diferansiyel koruma için bir akım dolaşım sisteminin basitleştirilmiş eşdeğer şeması SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 199 Fonksiyonlar 2.7 Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım koruma R' deki gerilim o halde UR = I1 · ( 2Ra2 + Ri2 ) 7UT6x’in başlatma değerinin, akım trafolarının doyma geriliminin yarısına karşılık geldiği varsayılmıştır. Dengeli durum için; UR = UDoy / 2 Bununla ISL kararlılık sınırı sonuçlanır; yani yerleştirmeye kadar stabil kalan, devreden geçen akımdır: Hesaplama örneği: Yukarıdaki US = 75 V ve Ri = 0,3 Ω ile, yukarıdaki gibi 5 A’lik bir AT için: en uzun geliş hattı 22 m , 4 mm2 kesit ile; bu Ra ≈ 0,1 Ω 'a karşılık gelir yani 15 × anma akımı veya 12 kA primer. 1-A-Trafo için yukarıdaki gibi US = 350 V ve Ri = 5 Ω ile En uzun geliş hattı 107 m 2,5 mm2 2 kesit ile; Ra ≈ 0,75 Ω bulunur. yani 27 × katı anma akımın veya primer olarak 21,6 kA . Yüksek Empedans-Diferansiyel Koruma için Hassaslık Bakışı Daha önce bahsedildiği gibi; yüksek-empedans koruma, akım trafosunun doyma geriliminin yaklaşık yarısında başlatma almalıdır. R direnci buradan hesaplanabilir. Cihaz, akımı direnç aracılığıyla ölçtüğü için; direnç ve cihaz ölçme girişi seri olarak bağlanmalıdır. Üstelik direnç yüksek omik olması gerektiğinden (koşul R >> 2Ra2 + Ri2 yukarıda bahsedildiği gibi), ölçme girişinin kendi doğal direnci gözardı edilebilir. Direnç, o zaman Ibaşl başlatma akımından ve doyma geriliminin yarısından hesaplanır: Hesaplama örneği: 5-A-Trafo için yukarıdaki gibi öngörülen başlatma değeri Ibaşl = 0,1 A (primer 16 A ile) 1-A-Trafo için yukarıdaki gibi öngörülen başlatma değeri Ibaşl = 0,05 A (primer 40 A ile) 200 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.7 Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım koruma Gerekli direnç gücü, kısa süreli güç olarak doyma geriliminden ve direnç değerinden hesaplanır: Bu güç, sadece kısa süreli olarak toprak arızaları sırasında meydana çıktığından; anma güç yaklaşık 5 kat kadar daha düşük olabilir. Varistör (aşağıdaki şekle bakın), doyma gerilimine kadar yüksek-omik değerde kalacak şekilde boyutlandırılmalıdır, örneğin; yaklaşık 100 V, 5-A-Trafo için, yaklaşık 500 V, 1-A-Trafo için. Şekil 2-91 Yüksek empedans prensibine göre sınırlandırılmış toprak arıza korumanın bağlantı şeması Başlatma değeri (örnekte 0,1 A veya 0,05 A) 2706 no’lu 1Faz I> adresinde ayarlanır. I>>-kademesi kullanılmaz (Adres 2703 1Faz I>> = ∞). Korumanın açma komutu, 2707 no’lu T 1Faz I> adresinde geciktirilebilir. Normalde bu gecikme 0 olarak ayarlanır. Eğer birçok akım trafosu paralel olarak bağlanmışsa, örneğin birkaç fiderle bara koruma olarak kullanıldığında, paralel bağlı trafoların mıknatıslanma akımları artık ihmal edilemez. Bu durumda, (ayar değerine karşılık gelen) yarı doyma gerilimi değerindeki mıknatıslanma akımları toplamı oluşturulmalıdır. Bu R direncinden geçen akımı zayıflatır, dolayısıyla, gerçek başlatma değeri de daha yüksek olacaktır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 201 Fonksiyonlar 2.7 Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım koruma Tank Kaçağı Koruma olarak Kullanımı Tank kaçağı-Diferansiyel koruma olarak kullanıldığında, 1-fazlı akım girişindeki aşırı akımı tespit etmek için 7UT6x 'de bir fazlı aşırı akım korumanın sadece başlatma değeri ayarlanır. Tank kaçağı koruma, yalıtılmış trafo tankı ile toprak arasındaki kaçak akımı tespit eden çok hassas bir aşırı akım korumadır. Korumanın hassaslığı, 2706 no’lu 1Faz I> adresinde ayarlanır. I>>-kademesi kullanılmaz (Adres 2703 1Faz I>> = ∞). Korumanın açma komutu, 2707 no’lu T 1Faz I> adresinde geciktirilebilir. Normalde bu ek gecikme zamanı 0 olarak ayarlanır. Not Aşağıdaki listede, 2703 ve 2706 adresler oldukça hassas akım ölçme girişi için listelenmiştir ve anma akımından bağımsızdır. 2.7.5 Ayarlar Aşağıdaki listede, akıma dayalı ayar aralıkları ve varsayılan ayar değerleri, anma cihaz akımına göre verilmiştir. C sütunu (biçimlendirme), akıma dayalı değerlerin karşılığı olan akım trafosu sekonder anma akımını göstermektedir. Adres Parametre 2701 1Faz AA 2702 1Faz I>> C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama OFF ON Röle BLK OFF 1Faz Zamanlı AA 1A 0.05 .. 35.00 A; ∞ 0.50 A 5A 0.25 .. 175.00 A; ∞ 2.50 A 1Faz AA I>> Çalışma Akımı 2703 1Faz I>> 0.003 .. 1.500 A; ∞ 0.300 A 1Faz AA I>> Çalışma Akımı 2704 T 1Faz I>> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 0.10 sn T 1Faz AA I>> Zaman Gecikmesi 2705 1Faz I> 1A 0.05 .. 35.00 A; ∞ 0.20 A 1Faz AA I> Çalışma Akımı 5A 0.25 .. 175.00 A; ∞ 1.00 A 2706 1Faz I> 0.003 .. 1.500 A; ∞ 0.100 A 1Faz AA I> Çalışma Akımı 2707 T 1Faz I> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 0.50 sn T 1Faz AA I> Zaman Gecikmesi 202 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.7 Bir Fazlı Zamanlı Aşırı Akım koruma 2.7.6 Bilgi Listesi No. Bilgi 200.2404 >1F AA BLK Bilgi Tipi EM Açıklama >Zamanlı A.Akım 1Faz BLOKLAMA 200.2411 AA 1Faz OFF AM Zamanlı A.Akım 1Faz OFF 200.2412 AA 1Faz. BLKdı AM Zamanlı A.Akım 1Faz BLOKLANDI 200.2413 AA 1Faz. AKTİF AM Zamanlı A.Akım 1Faz AKTİF 200.2421 AA 1Faz Baş.dı AM Zamanlı A.Akım 1Faz başlatıldı 200.2451 AA 1Faz AÇMA AM Zamanlı A.Akım 1Faz AÇMA 200.2492 AA 1Faz AT Hata AM AA 1Faz hata: Yardımcı AT atanmamış 200.2502 >1F I>> BLK EM >Zamanlı A.Akım 1Faz I>> BLOKLAMA 200.2503 >1F I> BLK EM >Zamanlı A.Akım 1Faz I> BLOKLAMA 200.2514 AA1Faz I>>BLKdı AM Zamanlı A.Akım 1Faz I>> BLOKLANDI 200.2515 AA 1Faz I>BLKdı AM Zamanlı A.Akım 1Faz I> BLOKLANDI 200.2521 AA 1Faz I>>Baş. AM Zamanlı A.Akım 1Faz I>> başlatma 200.2522 AA 1Faz I> BAŞ. AM Zamanlı A.Akım 1Faz I> başlatma 200.2551 AA1Faz I>> AÇMA AM Zamanlı A.Akım 1Faz I>> AÇMA 200.2552 AA 1Faz I> AÇMA AM Zamanlı A.Akım 1Faz I> AÇMA 200.2561 AA 1Faz I: WM Zamanlı A.Akım 1Faz: Başlatmada I SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 203 Fonksiyonlar 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma Negatif bileşen koruma, sistemdeki dengesiz yükleri tespit eder. Ayrıca bu koruma fonksiyonu ile, bağlantılardaki kopukluklar, kısa-devreler veya yer değiştirmeler akım trafolarına belirlenebilir. Ayrıca maksimum yük akımından daha küçük arıza akımlarında 1-fazlı ve 2-fazlı kısa devreler belirlenebilir. Negatif bileşen koruma, sadece üç fazlı teçhizat için anlamlıdır. Dolayısıyla, KORUNAN NESNESİ = 1faz Bara veya 1 fazlı trafo adres biçimlemelerinde kullanılmaz (105 no’lu adres, Altbölüm 2.1.3.1’e bakın). Dengesiz yük korumanın generatör ve motorlarda kullanılması, özel bir öneme sahiptir. Rotor yüzeyinde endüksiyon akımları indüklenir, bu da yuva kamalarıyla sargı demetleri arasındaki geçişlerde lokal aşırı ısınmalara yol açar. Önayarlı emniyetli bir motordaki bir bir fazlı akışta bir emniyetin başlatılmasıyla sadece küçük ve titreşen anlar belirlenir, o zaman çalışan motorun tork gereksiniminde aynı kalmasında hızlı termal yüklenir. Ayrıca, asimetrik şebeke geriliminde bir termal aşırı yük tehlikesi oluşur. Küçük gerilim dengesizlikleri büyük negatif bileşen akımların oluşmasına yol açar. Dengesiz yük koruma, her zaman biçimlendirilmiş taraf veya ölçme noktasının üç fazlı akımlarına ilişkilidir (bk. Altbölüm „Koruma Fonksiyonlarının Atanması” 2.1.4). Dengesiz yük koruma, iki sabit zamanlı kademe (DMT) ve bir ters zamanlı kademeden (IDMT) oluşmuştur. Sonuncusu için IEC veya ANSI karakteristiklerinden biri seçilebilir. Ters zamanlı yerine güç orantılı karakteristikli bir kademe (Negatif bileşen sistem) mümkündür. 2.8.1 Fonksiyon Tanımı Dengesiz Yükün Tespiti 7UT6x’nin dengesiz yük koruması, bağlanan faz akımlarından temel bileşenleri dışarı filtreler ve bunları simetrik bileşenlere ayırır. Bunlar tarafından negatif bileşen sistemde I2 ters akım değerlendirilir. Eğer üç faz akımlardan en büyüğü atanmış taraf veya ölçme noktasının I-REST minimum akım eşiğinin üzerinde bulunuyorsa ve tüm faz akımları atanmış taraf veya ölçme noktasının 4-kez anma akımından daha küçükse, ayar değeriyle negatif bileşen akım karşılaştırması yürütülebilir. 204 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma Sabit Zamanlı Kademeler (DMT) Sabit zaman karakteristiği iki kademeli bir tasarımdır. İlk ayarlanabilir eşiğe ulaşıldığında I2> bir başlatma mesaj üretilir ve bir zaman kademesi T I2> başlatılır, ikinci bir eşiğe I2>> ulaştığında, bir diğer mesaj üretilir ve zaman kademesi T I2>> başlatılır. İlgili zaman gecikmesi dolduğunda, bir açma komutu verilir. Şekil 2-92 Sabit zamanlı dengesiz yük korumanın açma karakteristiği Ters Zamanlı Kademe (IDMT) Ters zamanlı kademe, IEC veya ANSI standardına göre ters zamanlı bir açma karakteristiği ile çalışır. Karakteristikler ve bunlara ait formüller „Teknik Verilerde“ gösterilir. Ters zaman karakteristiği, sabit zamanlı I2>> ve I2> kademelerinin üstüne bindirilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 205 Fonksiyonlar 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma Başlatma, Açma I2 negatif bileşen akımı I2p ayar değeri ile karşılaştırılır. Negatif bileşen akım, ayar değerinin 1.1 katını aşarsa; bir başlatma ihbarı verilir. Açma zamanı, seçilen karakteristiğe göre negatif bileşen akımdan hesaplanır. Zaman periyodunun dolmasından sonra bir açma komutu verilir. Şekil 2-93’te karakteristiğin nicel rotası gösterilmiştir. Bu şekilde, I2>>-kademesi ile örtüşen bölge kesikli çizgilerle gösterilmiştir. Şekil 2-93 Dengesiz yük korumanın ters zamanlı açma karakteristiği Bırakma Davranışı Bir kademenin bırakmasının bir eşiğin aşılmasından sonra derhal mi gerçekleşmesi gerektiği veya bir DiskEmülasyonla mı gerçekleşmesi gerektiği seçilebilir. “Derhal”, başlatma değerinin, yaklaşık % 95’inin altına düştüğünde başlatmanın bırakması anlamına gelir. Yeni bir başlatma için, zaman sayacı sıfırdan sayar. Disk-Emülasyonu seçildiğinde, akımın devreden çıkarılmasından sonra bırakma süreci (Zaman sayacının geri sayması) başlar. Bu süreç bir Ferrari-diskinin geri dönmesine karşılık gelir (bu nedenle „Disk-Benzetimi“). Böylece birden çok arka arkaya arızalarda önceki arıza geçmişi Ferrari-Diskinin taşınması takibinde birlikte dikkate alınır ve zaman akış durumu uydurulur. Bu, çok değişken dengesiz yük değerlerinde bile korunan nesnenin sıcaklık artışının uygun bir şekilde benzetimini sağlar. Bırakma süreci, seçilen karakteristiğin bırakma karakteristiğine uygun olarak ayar değerinin % 90 altına düştüğünde başlar. Bırakma değeri (başlatma değerinin % 95’i) ile ayar değerinin % 90’ı aralığında sayaç değerini artırma ve düşürme işlemi eylemsiz konumdadır. Eğer akım ayar değerinin % 5’inin altına düşmüşse, bırakma süreci sonlandırılır; yani bir yeni başlatma olursa, süre ölçer tekrar sıfırdan sayar. 206 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma Mantık Şekil 2-94 dengesiz yük korumanın ters zamanlı kademe (örnekte IEC-Karakteristik) ve her iki sabit zamanlı kademelerle mantık şeması verilmiştir. Koruma, bir ikili giriş üzerinden kilitlenebilir. Bu sırada başlatmalar ve zaman kademeleri sıfırlanır. Dengesiz yük korumanın çalışma aralığının terkedilmesinde (tüm faz akımları minimum akım eşiği altında KutupAçıkAk ilgili ölçme noktası veya taraf için veya en azından bir faz akımı 4 · IN'den büyük) tüm dengesiz yük başlatmaları sıfırlanır. Şekil 2-94 Dengesiz yük korumanın mantık şeması – IEC karakteristiği için örneklenmiş SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 207 Fonksiyonlar 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma Termal Kademe Termal kademe aracılığıyla, dengesiz yük koruma asimetrik yükte bir elektriksel makinenin rotorun termal zorlanmalarına iyi dayanabilir. Başlatma, Uyarı Uzun süreli dengesiz yük „I2 ZUL“ ayarı ile belirlenir. Bu değer aşılırsa, bu dengesiz yük korumanın ''Başlatma'' sı olarak geçerli olur. Aynı anda bu uyarı kademesini oluşturur: „T UYAR“ ayarlanabilir zamanının akışından sonra bir „I2> Uyar“ uyarı bildirimi verilir. Termal Karakteristik Termal karakteristik, statorda dengesiz yük ile bir makinenin rotorunun termal zorlanmalarının bir yaklaşık hesabına müsaade eder. Sadeleştirilmiş denklem: Burada: t Açma zamanı K Asimetri faktörü I2 Negatif sistem akımı IN Nes. Korunan nesnenin anma akımı Asimetri faktörü K, bir negatif bileşen akımın makine anma akımın yüksekliğinde hangi süreyle akabileceğini verir. Yani bu korunacak nesnenin bir işaretidir. Eğer sürekli müsaadeli dengesiz yük „I2 MÜS“ aşılırsa, ısınan Negatif sistem-Gücün toplaması başlar. Bu sırada sürekli akım-zaman-alan (güç orantılı karakteristik) hesaplanır ve bununla farklı yüklenme durumları tam olarak dikkate alınır. Eğer akım kare-zaman-alan (I2/INNes)2· t asimetri faktörü K'yı aşarsa, termal karakteristik üzerinden başlatılır. Isınmanın oluşumu termal açma sınırının % 200 üne ulaşmada sınırlanır. Soğuma, Bırakma Dengesiz yükün „başlatması“, eğer sürekli müsaadeli dengesiz yük „I2 MÜS“ altında kalınırsa bırakır. Termal benzetim ancak kendi durumunu korur, ve ayarlanabilir bir „T SOĞUT“ soğutma süresi başlatılır. Bu soğutma süresi, termal benzetimin % 100'den % 0'a soğutmak için ihtiyaç duyduğu zaman olarak tanımlanır. Bu ör. sekron makinelerde inşaa türü, özellikle buhar sargısıyla bağlantılıdır. Soğutma fazında tekrar simetrik olmayan bir yüklenme olursa, ön hikaye dikkate alınır. Açma zamanı bundan sonra uygun şekilde kısaltılabilir. Bileşke Karakteristik Termal benzetim sürekli müsaadeli „I2 MÜS“ negatif sistem akımının aşılmasıyla çalıştığından, bileşke açma karakteristiği için bu değer alt sınırdır (Şekil 2-95). Artan negatif akımla termal benzetimin alanı birleşir. Yüksek negatif akımlarda sadece şebekenin kademelendirme planına uygun kapanması gereken iki kutuplu bir şebeke arızası sözkonusu olur. Bu nedenle termal karakteristik, sabit zamanlı I2>>-Kademesiyle (yukarıya bakın „Sabit Zamanlı Kademe (DMT)“) ile kesilir. Termal benzetimin açma zamanı, I2>>-Kademesinin açma zamanının altına düşmez. 208 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma Şekil 2-95 Termal dengesiz yük korumanın bileşke karakteristiği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 209 Fonksiyonlar 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma Mantık Şekil 2-96, termal kademe ve sabit zamanlı I2>>-Kademesiyle dengesiz yük korumanın mantık şemasını göstermektedir. I2>-Kademesi görüntülenmemiştir. Bu gerçi bu işletim türünde mevcuttur, ama genellikle ihtiyaç duyulmaz, çünkü kendine ait bir uyarı kademesi mevcuttur. Koruma, ikili giriş üzerinden bloklanabilir. Bu sırada başlatmalar ve zaman kademeleri sıfırlanır. Termal benzetimin içeriği „>SLS RES th.Abb“ ve „>SLS Block“ ikili girişleri üzerinden boşaltılabilir. Dengesiz yük korumanın çalışma aralığının terkedilmesinde (tüm faz akımları minimum akım eşiği altında „KutupAçıkAk“ ilgili ölçme noktası veya taraf için veya en azından bir faz akımı 4 · IN'den büyük) tüm dengesiz yük başlatmaları sıfırlanır. Şekil 2-96 210 Dengesiz yük korumanın mantık şeması – I>>-Kademesiyle termal kademe için gösterilmiş (sadeleştirilmiş) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma 2.8.2 Ayar Notları Genel Negatif bileşen koruma, sadece üç fazlı teçhizat için anlamlıdır. KORUNAN NESNESİ = 1faz Bara veya 1 fazlı trafo (Adres 105) için bu nedenle aşağıdaki tüm ayarlar erişilebilir değildir. Koruma fonksiyonlarının biçimlendirilmesi sırasında 140 no'lu DENGESİZ YÜK adresi altında (bakın Bölüm 2.1.3.1) karakteristiğin tipi belirlenir. Burada, sadece seçilen karakteristik için ayarlar yapılabilir. Sabit zamanlı kademeler I2>> ve I2> her durumda mevcuttur. Dengesiz yük koruma ana korunan nesnenin bir tarafına veya bir başka 3-fazlı ölçme noktasına atanmış olmalıdır (Bölüm 2.1.4 , Paragraf „Diğer 3-fazlı koruma fonksiyonları“). Burada cihazın ölçme girişleri ve sistemin ölçme noktaları arasında doğru bir atama (Akım trafo setleri) yapılmış olmasına dikkat edilmelidiir (Bölüm 2.1.4 Paragraf „3-fazlı ölçme noktalarının atanması“). 4001 no'lu DENGESİZ YÜK adresi altında fonksiyon ON- veya OFF anahtarlanabilir. Ayrıca Açma kumandası etkin koruma fonksiyonunda bloklanabilir (Röle BLK). Not Eğer dengesiz yük koruma ana korunan nesnenin bir tarafına atanmışsa, akım değeri ayarı için I/INS, ilgili büyüklükleri geçerlidir, yani ana korunan nesnenin tarafının anma akımına ilişkili, Bölüm 2.1.4 'te ayarlandığı gibi. Diğer durumlarda akım değerleri Amper olarak ayarlanır. Sabit ZamanlıI2>> ve I2> Kademeleri (DMT) İki-kademeli karakteristik, kullanıcının üst kademe (4011 veya 4012 no’lu I2>> adresi) için kısa bir zaman gecikmesi ile (4013 no’lu T I2>> adresi) ve alt düşük kademe (4014 veya 4015 no’lu I2> adresi) için daha uzun zaman gecikmesi (4016 no’lu T I2> adresi) ayarlamasını sağlar. Ayrıca ör. I2>-Kademesi uyarı kademesi olarak ve I2>>-Kademesi açma kademesi olarak kullanılabilir. Çoğunlukla I2>>-Kademesi, faz arızasında başlamayacak şekilde ayarlanır. I2>> 'nin % 60'tan daha yüksek bir yüzdeye ayarlanması faz arızasında I2>>-kademesiyle bir açmanın olmamasını sağlar. I akımıyla sadece daha iki faz üzerinden beslemede negatif bileşen sistem akımı için: Diğer taraftan; negatif bileşen % 60' ın üzerine çıktığında, şebekede bir 2-kutuplu arıza varsayılabilir. T I2>> gecikmesi bu nedenle gerekirse şebeke kademelendirmesi ile faz kısa devre arızaları için koordine edilmelidir. Vor Hatlarda negatif bileşen koruma ile, zamanlı aşırı akım korumanın başlatma değerlerinin altındaki düşük akımlı simetrik olmayan arızalar tespit edilebilir. Aşağıdakiler uygulanır I akımıyla bir 2-kutuplu arıza bir negatif bileşen sistem akımına yol açar: I akımıyla bir 1-kutuplu arıza bir negatif bileşen sistem akımına yol açar: Diğer taraftan; negatif bileşen % 60' ın üzerine çıktığında, bir 2-kutuplu arıza olabilir. Gecikmeler bu nedenle faz kısa devre arızaları için şebeke kademelendirmesi ile koordine edilmelidir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 211 Fonksiyonlar 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma Eğer ör. dengesiz yük koruma bir ölçme noktasına bir hat çıkışı için atanmışsa, dengesiz yük koruma hassas ayarlanabilir. Ancak, hiçbir dengesiz yük kademesi işletimsel müsaadeli asimetrilerle başlatılabilir şekilde ayarlanmamalıdır. Olağan ayarlı değerlerle ve 1A sekonder anma akımıyla aşağıdaki kısa devre arıza hassaslıklarına erişilir: 2-kutup arıza için: I2> = 0,1 A, yani Kısa devre arıza akımı yakl. 0,18 A'den itibaren, 1-kutup arıza için: I2> = 0,1 A, yani Toprak arıza akımı yakl. 0,3 A'den itibaren. IN = 5 A'de 5-kat sekonder değerler elde edilir. Primer değerler olarak ayarlamada ölçme noktasındaki akım trafosu dönüşümü dikkate alınır. Bir güç Trafosu için; negatif bileşen koruması, düşük mertebedeki 1- ve 2-kutuplu arızalar için besleme tarafında hassas koruma olarak kullanılabilir. Bu uygulama, özellikle alçak gerilim tarafındaki 1-kutup toprak arızalar, yüksek gerilim tarafta sıfır bileşen akımları üretemediği akımda keşfedilir (ör. Dyn vektör grubunda). Bir transformatör simetrik akımları kendi dönüşüm oranı ü'ye göre aktardığından, yukarıda anlatıldığı gibi hatlar için tanımlanan 1- ve 2-kutup arızalarda ü'nün dikkate alınması için aynı şekilde aşağıdakiler geçerlidir: Bir transformatör için ör. şu verilerle Anma görünür güç SNT = 16 MVA primer anma gerilimi UN = 110 kV sekonder anma gerilim UN = 20 kV Vektör grubu Dyn5 primer akım trafo seti 100 A/1 A Alçak gerilim tarafında aşağıdaki arıza akımları tespit edilebilir: Yüksek gerilim tarafı için I2> = 0,1 A ayarlanırsa, o zaman bununla düşük gerilim taraflı bir arıza akımı 1-kutupluda, 2-kutupluda arıza bulunur. Bu arızalar, sırasıyla güç trafosu anma değerinin %36 ve %20 ’sine karşılık gelmektedir. Örnekte bir düşük gerilim taraflı kısa devre sözkonusu olduğundan, gecikme zamanı T I2> temeldeki korunan cihazların zamanlarıyla koordine edilmelidir. Generatörlerde ve Motorlarda korunan nesne için müsaadeli dengesiz yüke göre ayar düzenlenir. Eğer I2>Kademesi devamlı müsaadeli dengesiz yüke ayarlanırsa, uzun gecikme ile uyarı kademesi olarak hizmet edebilir. I2>>-Kademesi bundan sonra orada müsaade edilen gecikme zamanıyla kısa-süreli bir negatif bileşen akıma ayarlanabilir. 212 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma Örnek: IN Motor = 545 A I2 dd prim / IN Motor = 0,11 uzun süreli I2 mak prim / IN Motor = 0,55 Tmak = 1 s için Akım trafosu ü = 600 A/1 A Ayar değeri I2> = 0,11 · 545 A = 60 A primer veya Ayar değeri I2>> = 0,55 · 545 A = 300 A primer veya Gecikme T I2>> = 1s Motor 0,11· 545 A · (1/600) = 0,10 A sekonder 0,55 · 545 A · (1/600) = 0,50 A sekonder Ters zamanlı karakteristikler (aşağıya bakın) dengesiz yükün yüksekliğiyle zaman bağlantısının dikkate alınmasına müsaade ederler. Böylece generatörler ve motorlar için termal kademe ile korunan nesneye daha iyi bir uyarlamaya ulaşılır (bakın aşağıda „Termal Açma Karakteristiği“). IEC-Karakteristikleriyle Ters Zamanlı I2pKademesi Bir ters zamanlı açma karakteristiği seçilerek, bir makinenin dengesiz yükle ısıl yüklenmesi kolaylıkla benzetilebilir. Makine imalatçısının ısıl dengesiz yük eğrisine en çok benzeyen eğri seçilir. IEC-karakteristikleri ile (Adres 140 DENGESİZ YÜK = ZAAE IEC), 4026 no’lu IEC EĞRİSİ adresinde aşağıdaki seçenekler mevcuttur: • Normal Ters (ters, IEC 60255-3’e göre tip A ), • Çok Ters (çok ters, IEC 60255-3’e göre tip B), • Aşırı Ters (aşırı ters, IEC 60255-3’e göre tip C). Karakteristikler ve bunlara dayalı olan formüller „Teknik Veriler“ altında görüntülenir. Ters zamanlı bir karakteristiğin seçiminde başlatma değeri ve ayar değeri arasında yakl. 1,1'lik bir güvenlik payı ile çalışıldığına dikkat edilmelidir. Yani bir başlatma, I2p ayar değerinin 1,1 katının yüksekliğinde bir dengesiz yükte gerçekleşebilir (Adres 4021 veya 4022). İlgili zaman çarpanı, 4023 no’lu, T I2p adresinde girilir. Zaman çarpanı ∞’a ayarlanabilir. Bu durumda, bu kademe başlatma alacak mesaj üretecek ancak açma olmayacaktır. Eğer ters zamanlı kademenin kullanılması gerekli değilse; koruma fonksiyonlarının biçimlenmesi sırasında 140 no’lu adres DENGESİZ YÜK = Sabit Zaman olarak ayarlanır. Eğer 4025 no'lu I2p BIRAKMA adresi altında Disk Emilasyonu ayarlandıysa, o zaman bırakma; dengesiz yük korumanın fonksiyon tanımında „Bırakma davranışı“ altında tanımlanan bırakma karakteristiğine göre gerçekleşir. Yukarıda „Sabit Zamanlı Kademeler I2>>, I2>“ altında anlatılan sabit zamanlı kademeler ayrıca Uyarı- ve Açma kademesi olarak da, orada anlatıldığı gibi, kullanılabilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 213 Fonksiyonlar 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma ANSI Karakteristikleriyle Ters Zamanlı I2p Açma Kademesi Bir ters zamanlı açma karakteristiği seçilerek, bir makinenin dengesiz yükle ısıl yüklenmesi kolaylıkla benzetilebilir. Makine imalatçısının ısıl dengesiz yük eğrisine en çok benzeyen eğri seçilir. ANSI-karakteristikleri ile (Adres 140 DENGESİZ YÜK = ZAAE ANSI), 4027 no’lu ANSI EĞRİSİ adresinde aşağıdaki seçenekler mevcuttur: • Aşırı Ters, • Normal Ters, • Orta Ters ve • Çok Ters. Karakteristikler ve bunlara dayalı olan formüller „Teknik Veriler“ altında görüntülenir. Ters zamanlı bir karakteristiğin seçiminde başlatma değeri ve ayar değeri arasında yakl. 1,1'lik bir güvenlik payı ile çalışıldığına dikkat edilmelidir. Yani bir başlatma, I2p ayar değerinin 1,1 katının yüksekliğinde bir dengesiz yükte gerçekleşebilir (Adres 4021 veya 4022). İlgili zaman çarpanı 4024 no'lu ZÇ I2p adresinde erişilir. Zaman çarpanı ∞’a ayarlanabilir. Bu durumda, bu kademe başlatma alacak mesaj üretecek ancak açma olmayacaktır. Eğer ters zamanlı kademenin kullanılması gerekli değilse; koruma fonksiyonlarının biçimlenmesi sırasında 140 no’lu adres DENGESİZ YÜK = Sabit Zaman olarak ayarlanır. Eğer 4025 no'lu I2p BIRAKMA adresi altında Disk Emilasyonu ayarlandıysa, o zaman bırakma; dengesiz yük korumanın fonksiyon tanımında „Bırakma davranışı“ altında tanımlanan bırakma karakteristiğine göre gerçekleşir. Yukarıda „Sabit Zamanlı Kademeler I2>>, I2>“ altında anlatılan sabit zamanlı kademeler ayrıca Uyarı- ve Açma kademesi olarak da, orada anlatıldığı gibi, kullanılabilir. Termal Açma Karakteristiği Generatörlerde ve Motorlarda termal kademe, dengesiz yük korumanın denegesiz yük nedeniyle makinenin termal yüklenebilirliğine bir uyumuna müsaade eder. Birinci karakteristik büyüklüğü maksimum uzun süreli müsaadeli negatif sistem akımıdır. Bu tecrübeye bağlı olarak makinelerde yakl. 100 MVA kadar tam kutup rotor ile en az % 6 - % 8, çıkık kutup rotor ile en az makine anma akımının % 12' si kadardır. Büyük makinelerde ve şüphe duyulduğu zaman makine üreticilerinin verileri ölçü alınır. Bu değer 4031 no'lu I2> adresi altında ayarlanır. Dengesiz yük için ölçü olan ölçme noktası genellikle korunacak makinenin bir tarafına atandığından, başlatma değerinin değiştirilmesi gereksiz olur, yani uzun süreli müsaadeli dengesiz yükte ör. % 11 direkt 4031 no'lu I2> adresinde ayarlama: I2> = 0,11 [I/InTaraf]. Eğer somut uygulama durumunda dengesiz yükün Amper sekonder olarak ayarlanması gerekiyorsa, makine değerleri değiştirilir. 214 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma Örnek: Makine IN = 483 A I2müs = % 11 ( Çıkık kutup makine) Akım trafosu 500 A/5 A 4033 no'lu adres altında sekonder değer I2> = 0,53 [A]. Bu üzun süreli müsaadeli negatif sistem akımı aynı zamanda termal dengesiz yük koruma için başlatma eşiği ve dengesiz yük-uyarı kademesi için de sınırdır. Uyarı bildiriminin gecikmesi 4033 no'lu T UYARI adresi altında ayarlanır. Yakl.20 s alışılagelmiştir. Asimetri faktörü FAKTÖR K (Adres 4034) rotorun termal zorlanması için bir ölçüdür. % 100 dengesiz yük için müsaade edilen zaman verilir ve bu müsaadeli termal kayıp enerjiye karşılık gelir (K = (I/IN)2 · t). Bu makine üreticisi tarafından verilir veya makinenin dengesiz yük diyagramından anlaşılabilir. Örnekte Şekil 2-97 uzun süreli müsaadeli dengesiz yük makine anma akımın % 11'i kadardır ve K-Faktörü K = 20'dir. Dengesiz yük için ölçü olan ölçme noktası genellikle korunacak makinenin bir tarafına atandığından, direkt 4034 no'lu FAKTÖR K adresi altında ayarlama: FAKTÖR K = 20. Şekil 2-97 Önceden verilmiş bir dengesiz yük diyagramı örneği Eğer somut uygulama durumunda dengesiz yük amper sekonder olarak ayarlanması gerekliyse, K-Faktörü de değiştirilir, çünkü bu makine anma akımıyla ilişkilidir. Aşağıdakiler uygulanır: SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 215 Fonksiyonlar 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma Örnek: Makine IN = 483 A I2müs = % 11 (Çıkık kutup makine) K-Faktör = 20 s Akım trafosu 500 A/5 A 4034 no'lu FAKTÖR K adresi altında ayar değeri: 4035 no'lu T SOĞUMA parametresiyle zaman süresi, korunan nesne önceden olan yüklenmede müsaadeli dengesiz yükle I2> çıkış değerine kadar soğumasına kadar geçen süre belirlenir. Makine üreticileri tarafından hiçbir veri belirtilmezse, korunan nesnenin soğuma ve ısınma süresi aynı olarak alınabileceği ayar değeri bulunur. Asimetri faktörü K ve soğuma süresi arasında aşağıdaki ilgi oluşur: Örnek: K = 20 s bir asimetri faktöründe ve I2/IN = % 11 bir müsaadeli uzun süreli dengesiz yükte ilgili soğuma süresi bulunması Bu değer, ilgili değerin veya sekonder değerlerin ayarlanmasından bağımsızdır, çünkü akım dönüştürme oranları pay ve paydada kısaltılır I2>>-Kademesi ayrıca rezerve kademe olarak şebeke arızası için ayarlanabilir, yukarıda tanımlandığı gibi (Paragraf „Sabit Zamanlı Kademeler I2>>, I2> (DMT)“). Not Aşağıdaki ayarlar için: I/INS akım değeri ana korunan nesnenin korunacak tarafının anma akımıyla ilişkilidir. 216 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma 2.8.3 Ayarlar Aşağıdaki listede, akıma dayalı ayar aralıkları ve varsayılan ayar değerleri, anma cihaz akımına göre verilmiştir. C sütunu (biçimlendirme), akıma dayalı değerlerin karşılığı olan akım trafosu sekonder anma akımını göstermektedir. Adres Parametre 4001 DENGESİZ YÜK 4011 I2>> C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama OFF ON Röle BLK OFF Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) 1A 0.10 .. 3.00 A; ∞ 0.50 A I2>> Çalışma Akımı 5A 0.50 .. 15.00 A; ∞ 2.50 A 4012 I2>> 0.10 .. 3.00 I/InS; ∞ 0.50 I/InS I2>> Çalışma Akımı 4013 T I2>> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 1.50 sn T I2>> Zaman Gecikmesi 4014 I2> 1A 0.10 .. 3.00 A; ∞ 0.10 A I2> Çalışma Akımı 5A 0.50 .. 15.00 A; ∞ 0.50 A 4015 I2> 0.10 .. 3.00 I/InS; ∞ 0.10 I/InS I2> Çalışma Akımı 4016 T I2> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 1.50 sn T I2> Zaman Gecikmesi 4021 I2p 1A 0.10 .. 2.00 A 0.90 A I2p Çalışma Akımı 5A 0.50 .. 10.00 A 4.50 A 4022 I2p 0.10 .. 2.00 I/InS 0.90 I/InS I2p Çalışma Akımı 4023 T I2p 0.05 .. 3.20 sn; ∞ 0.50 sn T I2p Zaman Çarpanı 4024 ZÇ I2p 0.50 .. 15.00 ; ∞ 5.00 ZÇ I2p Zaman Çarpanı 4025 I2p BIRAKMA Ani Disk Emilasyonu Ani I2p Bırakma Karakteristiği 4026 IEC EĞRİSİ Normal Ters Çok Ters Aşırı Ters Aşırı Ters IEC Eğrisi 4027 ANSI EĞRİSİ Aşırı Ters Normal Ters Orta Ters Çok Ters Aşırı Ters ANSI Eğrisi 4031 I2> 1A 0.01 .. 4.00 A; ∞ 0.10 A Sürekli İzin Verilen Akım I2 5A 0.05 .. 20.00 A; ∞ 0.50 A 4032 I2 tolerans 0.01 .. 0.80 I/InS; ∞ 0.16 I/InS İzin verilen durgun dengesiz yük 4033 T UYARI 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 20.00 sn Uyarı Kademesi Zaman Gecikmesi 4034 FAKTÖR K 1.0 .. 100.0 sn; ∞ 18.7 sn Negatif bileşen çarpanı K 4035 T SOĞUMA 0 .. 50000 sn 1650 sn Soğuma Süresi SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 217 Fonksiyonlar 2.8 Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) Koruma 2.8.4 Bilgi Listesi No 5143 Bilgi Bilgi Tipi Açıklama >I2 BLK EM >I2 (Dengesiz Yük) BLOKLAMA 5146 >RM TerBen. I2 EM >Termal benzetim I2 hafızasını resetleme 5151 I2 OFF AM I2 DEVRE DIŞI 5152 I2 BLKdı AM I2 BLOKLANDI 5153 I2 AKTİF AM I2 AKTİF 5157 I2 Termal Uyarı AM Dengesiz yük: Termal uyarı kademesi 5158 RM TerBen. I2 AM I2 termal benzetim hafızasını resetleme 5159 I2>> başlatıldı AM I2>> başlatıldı 5160 I2>> AÇMA AM Dengesiz yük: Akım kademesi AÇMA 5161 I2 Θ AÇMA AM Dengesiz yük: Termal kademe AÇMA 5165 I2> başlatıldı AM I2> başlatıldı 5166 I2p başlatıldı AM I2p başlatıldı 5167 I2 termal Baş. AM Dengesiz yük: Başlatma I2 termal 5168 I2 Uyarl. çarp. AM I2 hata: elverişsiz Uyarlama çarpanı AT 5170 I2 AÇMA AM I2 AÇMA 5172 I2 mevcut değil AM I2 hata: Bu nesne için mevcut değil 5178 I2> AÇMA AM I2> AÇMA 5179 I2p AÇMA AM I2p AÇMA 218 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.9 Termal (Isıl) Aşırı Yük Koruma 2.9 Termal (Isıl) Aşırı Yük Koruma Termal aşırı yük koruma, termal aşırı yüklenmeden dolayı korunan nesnede, özellikle güç trafoları, döner makineler, güç reaktörleri ve kablolarda meydana gelebilecek hasarları önler. 1-fazlı bara korumada bu kullanılamaz. Ana korunan nesnenin herhangi bir tarafına atanmış olabilir, ancak atanmamış bir ölçme noktasına atanamaz. 2.9.1 Genel 7UT6x’de üç aşırı yük tespit etme yöntemi mevcuttur: • IEC 60255-8'e göre termal benzetimli aşırı yük koruma, ortam sıcaklığı etkisi olmaksızın • IEC 60255-8'e göre termal benzetimli aşırı yük koruma, ortam sıcaklığı etkisi ile • IEC 60354’e göre göreceli yaşlanma hızının hesaplanmasıyla sıcak-nokta hesaplaması Bu üç metoddan biri seçilebilir. Birinci, basit kullanımla ve ayar değerlerinin düşük sayısıyla kendini gösterir, aşırı sıcaklığı hesaplar, akım sıcaklık kayıplarını gösterir. İkincide Ortam- veya Soğutucu madde sıcaklığı birlikte dikkate alınır; yani toplam sıcaklığı hesaplar. Bunun için, cihaza bağlı RTD kutusu üzerine ölçü alınabilecek soğutucu madde sıcaklığının bildirilmesi gereklidir. Üçüncü ise, korunan nesne ve bunun ortam ve soğutması üzerine bilgi talep eder ve aynı şekilde bağlı bir RTD kutusu üzerine soğutucu madde sıcaklığı bilgisine ihtiyaç duyar. 7UT6x, birbirinden bağımsız ve korunan nesnenin farklı konumları için yerleştirilebilen iki aşırı yük koruma fonksiyonuna sahiptir. Farklı metodlara göre de çalışılabilir. İlgili koruma fonksiyonlarının ana korunan nesneye atanması Bölüm „Koruma fonksiyonlarının Taraflara/Ölçme noktalarına Atanması“ 'na göre yapılır. 2.9.2 Termal Benzetimli Aşırı Yük Koruma Çalışma İlkesi 7UT6x’de termal aşırı yük koruma, ana korunan nesnenin bir tarafına etki edebilir (ayarlanabilir). Aşırı yüklenmenin sebebi normalde korunan nesnenin haricinde olduğundan; aşırı yük akımı akan bir akımdır. Cihaz, aşırı sıcaklığı ısıl tek bir kütle modeline göre aşağıdaki ısıl diferansiyel denklemden hesaplar: Θ Müsaade edilen maksimum işletme akımında k · IN Nes son aşırı sıcaklığa karşılık gelen güncel aşırı sıcaklık τth ısınma için termal zaman sabiti k müsaade edilen en yüksek sürekli akımı belirten k-çarpanı, korunan nesnenin anma akımının katı olarak I güncel efektif akım IN nesne korunan nesnenin anma akımı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 219 Fonksiyonlar 2.9 Termal (Isıl) Aşırı Yük Koruma Bu koruma fonksiyonu bununla, korunacak nesnenin termal tablosunu (Hafıza fonksiyonlu aşırı yük koruma) gösterir. Bir aşırı yükün hem önceki hikayesi hem de ısı değişimi çevreye bildirilir. Bu denklemin kalıcı durum koşullarında çözümü, asimptotu ΘSon sıcaklığını gösteren bir e- fonksiyondur. Sıcaklık, son sıcaklığının altında ilk ayarlanabilir sıcaklık eşiği Θuyarı'ya ulaştığında, erken yük düşümü için bir uyarı sinyali verilir. İkinci sıcaklık eşiğine, yani son aşırı sıcaklığa =açma aşırı sıcaklığına ulaşıldığında, korunan teçhizat şebekeden ayrılır. Aşırı yük koruma, bununla birlikte sadece Yalnız alarm ihbar verecek şekilde ayarlanabilir. Bu durumda, son sıcaklığa ulaşıldığında sadece bir bildirim verilir. Blok. Röle ayarında açma komutu etkin koruma fonksiyonunda bloklanır. Sıcaklık artışları, her bir faz akımının karesinden bir termal benzetim hesaplama yöntemiyle ve her bir faz için ayrı hesaplanır. Bu, doğru bir efektif değer işleme sağlar ve aynı zamanda üst harmoniklerin etkilerini de hesaba katar. Üç fazın hesaplanan sıcaklık artışlarının en büyüğü, eşiklerin değerlendirilmesi için belirleyicidir. Müsaade edilen en yüksek sürekli termal aşırı yük akımı Imaks, IN nesne anma akımının bir katı olarak belirtilir: Imaks = k · IN nesne Burada IN nesne korunan nesnenin atanmış tarafının anma akımıdır: • Transformatörlerde atanan sargının anma gücü belirleyicidir. Cihaz, bu anma akımını trafonun anma görünen gücünden ve atanan sargının anma geriliminden hesaplar. Kademe değiştiricili trafolar için, kademe değiştiricinin bulunmadığı taraf kullanılmalıdır. • Generatörler, motorlar veya reaktörler için, korunan nesnenin anma akımı, cihaz bunu anma görünen güç ve anma gerilim ayarlarından hesaplar. • Kısa hatlarda, branşmanlarda, baralarda korunan nesnenin anma akımı doğrudan ayarlanır. Bu k-sabitine ilave olarak, koruma ayarları olarak τth termal zaman sabiti ve Θuyarı uyarı sıcaklığı değerleri de girilmelidir. Aşırı yük koruma, termal uyarı kademesine ek olarak bir Iuyarı akım uyarı elemanına da sahiptir. Bu eleman, hesaplanan aşırı sıcaklık henüz uyarı veya açma sıcaklık seviyelerine ulaşmamış olsa bile vaktinden önce bir aşırı yük akımını bildirir. Aşırı yük koruma, bir ikili giriş üzerinden kilitlenebilir. Bu durumda, termal benzetimler de sıfırlanır. Makinelerde Durma Sırasında Zaman Sabiti Yukarıda verilen diferansiyel denklem, τth = Rth · Cth (termal direnç ξ termal kapasite) termal zaman sabiti tarafından belirlenen sabit bir soğumayı varsayar. Havalandırmalı bir makine dururken termal zaman sabiti kalıcı işleyişe nazaran farklı olur, çünkü makine işleyiş esnasında havalandırma tarafından soğutulur, dururken de sadece doğal bir konveksiyon vukuu bulur. Böyle durumlarda ayarlamada dikkate alınan iki zaman sabiti vardır. Soğutma zaman sabiti ısınma zaman sabitinin bir faktörle çarpılmasından bulunur (Kural olarak >1). Makine durması, eğer akım KutupAçıkAk T1, KutupAçıkAk T2 - KutupAçıkAk T5 eşik değerinin (Besleme tarafının minimum akımı, bunun altında devre dışı korunan nesne altında ayarlanır, bakın Altbölüm 2.1.5) altında kalırsa tanınır. Motor yol alma Bir elektrik makinesinin yol alması sırasında, termal benzetim tarafından hesaplanan sıcaklık artışı uyarı sıcaklık artışını veya hatta açma sıcaklık artışını bile aşabilir. Bir uyarı veya açmayı önlemek için, başlatma akımı edinilir ve sıcaklık artışı başlatma akımı hesaba katılmayarak hesaplanır. Bu, başlatma akımı tespit edildiği sürece hesaplanan sıcaklık artışı da sabit tutulacak demektir. 220 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.9 Termal (Isıl) Aşırı Yük Koruma Makinelerin Acil Durum Başlatması Makinelerin acil durum sebepleriyle devreye alınmaları gerektiğinde, müsaade edilen maksimum çalışma sıcaklığının üzerindeki çalışma sıcaklıklarına müsaade edilmesi gerekliyse, bunun için, bir ikili giriş („>Acil Baş. A/Y“) üzerinden de bloklanabilir. İkili girişin bırakması sonrası, hesaplanan çalışma sıcaklığı hala müsaade edilen maksimum çalışma sıcaklığından büyük olabilir. Bundan dolayı; ısıl aşırı yük koruma fonksiyonu, ikili giriş bıraktığında başlatılan programlanır bir acil durum sürdürme zamanı (T ACİL DURUM) özelliği sağlar. Bu sürenin dolmasından sonra tekrar aşırı yük koruma ile bir açma mümkün olur. Bu ikili giriş sadece açma kumandasına etki eder, arıza durumu raporuna bir etkisi olmaz ve termal tablo resetlenmez. Şekil 2-98 Termal aşırı yük korumanın mantık şeması (basitleştirilmiş) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 221 Fonksiyonlar 2.9 Termal (Isıl) Aşırı Yük Koruma 2.9.3 Ortam sıcaklığı etkisiyle termal benzetimli aşırı yük koruma Prensip Hesaplama esası bunun aşırı yük koruması üzerine Altbölüm „Termal benzetimli aşırı yük koruma“ 'ya göre yapılır, ortam sıcaklığının, yani çoğunlukla soğuyucu madde sıcaklığının birlikte dikkate alındığı durumda. Ortam- veya Soğutucu madde sıcaklığı korunan nesnede sıcaklık algılayıcısıyla ölçülmelidir. 12 taneye kadar Sıcaklık-Ölçme noktası, yani yerel soğutucu madde sıcaklıklarının bir veya iki RTD kutusu üzerinden ve bir seri bağlantı üzerinden 7UT6x 'in aşırı yük korumasına bildirilen noktalar korunan nesnede yapılandırılabilir. Bunlardan, sıcaklık hesaplaması için aşırı yük korumada ölçü olan bir ölçme noktası belirlenir. Termal diferansiyel denklem Altbölüm „Termal benzetimli aşırı yük koruma“ 'dan, θU ortam sıcaklığını dikkate alan bir dönem kadar genişletilebilir. Burada „soğuk“ durum θU = 40 °C veya 104 °F ile kabul edilir (Kendi ısınması olmadan). Bu sıcaklık farkı maksimum müsaadeli sıcaklığa standartlaştırılır ve bundan sonra ΘU ile tanımlanır. Bununla termal diferansiyel denklem Aksi takdirde foksiyon, Altbölüm „Termal benzetimli aşırı yük koruma“ 'dakinin aynısı olur. Akım ve sıcaklık arasındaki bağlantıyı oluşturabilmek için, cihaz, korunan nesnenin anma akımındaki sıcaklığa gereksinim duyar. RTD kutusu üzerinden sıcaklık bağlantısında arızada cihaz 40 °C veya 104 °F kabul edilen bir sıcaklıkla çalışır. Sonuçta ortam sıcaklığı olmadan termal korumada olan aynı oranlar elde edilir (Bölüm „Termal benzetimli aşırı yük koruma“). 222 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.9 Termal (Isıl) Aşırı Yük Koruma 2.9.4 Göreceli Yaşlanmanın Tespitiyle Sıcak-Nokta Hesaplaması IEC 60354’e göre aşırı yük hesaplama, koruma fonksiyonuna uygun iki büyüklüğü hesaplar: Korunan nesnede sıcak noktada (hot spot) sıcaklık ve göreceli yaşlanma. 12 taneye kadar Sıcaklık-Ölçme noktası korunan nesnede yapılandırılabilir, yani yerel soğutucu madde sıcaklıklarının bir veya iki RTD kutusu üzerinden ve bir seri bağlantı üzerinden 7UT6x 'in aşırı yük korumasına bildirilmesi. Sıcak-nokta hesaplaması için uygun olan bu ölçüm noktalarından biri seçilir. Bu nokta, sargının üst iç sarımının yalıtımında bulunur; çünkü burası en yüksek sıcaklığın beklendiği yerdir. Bağıl yaşlanma, çevrimsel olarak edinilir ve bir toplam yaşlanma toplamına katılır. Soğutma Yöntemleri Sıcak-nokta hesaplaması, soğutma yöntemine bağlıdır. Bir hava soğutma, her zaman mevcuttur ve iki farklı yöntemden seçilebilir: • AN (Air Natural): doğal hava sirkülasyonu ve • AF (Air Forced): cebri hava sirkülasyonu (havalandırma ile). Eğer yukarıda açıklanan iki soğutma yöntemiyle birlikte bir sıvı soğutma maddesi de kullanılırsa, aşağıdaki soğutma tipleri mümkündür: • ON (Oil Neutral) (Oil Natural = Doğal yağ sirkülasyonu): Sıcaklıkta meydana gelen farklılıklar yüzünden soğutma maddesi (yağ) tank içerisinde hareket eder. Soğutma etkisi doğal hava sirkülasyonu ile çok kuvvetli değildir. Bu soğutma biçimi, yine de en sessiz çalışma yöntemidir. • OF (Oil Forced) (Oil Forced = cebri yağ sirkülasyonu): soğutma maddesi (yağı) tank içerisinde bir yağ pompasıyla zorla hareket ettirilir. Bu yöntemin soğutma etkisi, ON yönteminden daha kuvvetlidir. • OD (Oil Directd) (Oil Directed = Cebri yönlendirmeli yağ sirkülasyonu): Soğutma maddesi (yağ) tank içerisinden geçirilir. Bundan dolayı, yağ akışı aşırı derecede sıcaklığa- duyarlı olan bölümlerde yoğunlaştırılır. Dolayısıyla soğutma etkisi mükemmeldir, bu yöntem, en düşük sıcaklık artışına sahiptir. Sıcak-Nokta Hesaplaması (Hot spot) Korunan nesnenin sıcak-noktası, önemli bir durum göstergesidir. Trafonun dayanma süresine ilişkin en sıcak nokta, üst iç sargının yalıtımında bulunur. Genellikle, yağ sıcaklığı aşağıdan yukarıya doğru artış gösterir. Soğutma yöntemi, bununla birlikte, sıcaklık düşüşünün hızını etkiler. Sıcak-nokta sıcaklığı iki kısımdan oluşur: • soğutma maddesinin en sıcak noktasındaki sıcaklık (bir RTD kutusu üzerinden bağlanır) • trafo yükünden kaynaklanan sargı sarımı sıcaklık artışı 7XV5662-xAD termal kutusu, en sıcak noktanın sıcaklığını edinmek için kullanılabilir. Sıcaklık değerini sayısal sinyallere dönüştürür ve 7UT6x'in ilgili arayüzüne gönderir. Bir 7XV5662-xAD termal kutusu, trafo tankının toplam 6 taneye kadar ölçüm noktasındaki sıcaklık değerlerini toplar. Bu RTD kutularından iki tane 7UT6x’e bağlanabilir. Bu verilerden ve soğutmanın karakteristik özelliklerinin ayarlarından cihaz, sıcak-nokta sıcaklığını hesaplar. Ayarlanabilir bir eşik (sıcaklık alarm) aşıldığında bir ihbar ve/veya bir açma üretilir. Sıcak-nokta hesaplaması, soğutma yöntemine bağlı olarak farklı denklemlere göre yapılır. Doğal ve cebri yağ soğutma için: SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 223 Fonksiyonlar 2.9 Termal (Isıl) Aşırı Yük Koruma Cebri yağ yönlendirmeli soğutma için: Θh Sıcak-nokta sıcaklığı Θo Soğutucu madde üst sıcaklığı (Yağ sıcaklığı) Hgr Sıcak-nokta faktörü k I/IN yük oranı (ölçülen) Y Sargı üssü Burada I/IN yük oranı aşırı yük korumanın atandığı tarafın akımından elde edilir. Generatörlerde, Motorlarda, vb. hem de transformatörün y- ve z-sargılarında ilgili fazın akımı geçerlidir, d-sargılarda fark akımı kullanılır. Anma akımı olarak, ilgili tarafın anma akımı geçerlidir. Göreceli Yaşlanma Hızı Hesaplaması Bir selüloz yalıtım maddesinin dayanma süresi yalıtımın doğrudan çevresindeki 98 °C sıcaklığına göre alınır. Tecrübeler, 6 K kadar bir sıcaklık artışının, dayanım süresini yarı yarıya düşürdüğünü göstermektedir. 98 °C taban değerinden farklı bir sıcaklık için, bağıl yaşlanma hızı V şu formülden bulunur: Bağıl yaşlanma hızının ortalama değeri L, belli bir periyodun, yani T1’den T2’ye kadar sürenin ortalama değerinden elde edilir: Sabit anma yükü için; bağıl yaşlanma hızı 1’e eşittir (L = 1). 1’den büyük değerler için, hızlandırılmış yaşlanma uygulanır, örneğin eğer L = 2 ise, anma yük koşullarındaki dayanma süresinin ancak yarısı beklenir. IEC’ye göre, yaşlanma hızı 80 °C’den 140 °C’ye kadar tanımlanır. Bu, yaşlanma hesabının da çalışma aralığıdır. 80 °C altındaki sıcaklıklar hesaplanan yaşlanma hızını uzatmaz veya 140 °C üstündeki sıcaklıklar hesaplanan yaşlanma hızını düşürmez. Yukarıda açıklanan bağıl yaşlanma hesaplaması, sadece sargı yalıtımına uygulanır ve başka arızalar için uygulanmaz. 224 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.9 Termal (Isıl) Aşırı Yük Koruma Sonuçlar Sıcak-nokta sıcaklığı, ana korunan nesnenin aşırı yük koruma için biçimlendirilen ilgili tarafın sargısı için hesaplanır (Altbölüm 2.1.4, Paragraf „Diğer 3-fazlı Koruma Fonksiyonlar“, Adres 442). Hesaplama, ilgili tarafın akımını ve belli bir ölçme noktasında ölçülen soğutma sıcaklığını hesaba katar. Fazlar, generatörlerde, motorlarda, vb. hem de transformatörlerin y- ve z-sargılarında ilgili faz akımına, d-sargılarda ise sargı akımına karşılık gelen fark akımına karşılık gelir. Ayarlanabilir iki eşik mevcuttur. Bunlar uyarı veya alarm verirler. Alarm sinyali bir açmaya atanmışsa; aynı zamanda kesici(ler)in açtırılması için de kullanılabilir. Ayrıca ortalama yaşlanma hızı için uyarı ve alarm için ayarlanabilir bir sınır bulunur. İşletme ölçüm değerleri altında her zaman aktüel durumlar okunabilir, bunlar: • her bir sargı için ºC veya ºF olarak (seçilen birimle) sıcak-nokta sıcaklığı • bağıl yaşlanma hızı (boyutsuz) • yüzde olarak uyarı sinyaline kadar yük rezervi, • yüzde olarak alarm sinyaline kadar yük rezervi. Diğer sınır değerler RTD kutusunda ayarlanır, bakın Altbölüm „Aşırı yük tespiti için Thermobox'lar“. 2.9.5 Ayar Notları Genel Not Ayar notlarında birinci termal aşırı yük koruma tanımlanmıştır. İkinci termal aşırı yük korumanın parametre adresleri ve bildirim numaraları ayar notlarının sonunda „Diğer termal aşırı yük koruma fonksiyonları“ altında yürütülmüştür. Aşırı yük koruma, korunan nesnenin herhangi bir tarafına atanabilir. Aşırı yükün sebebi korunan nesnenin haricinde olduğundan; aşırı yük akımı akmakta olan bir akımdır, yani muhakkak beslenen tarafta tespit edilmesi gerekmez: Koruma fonksiyonlarının taraflara ve ölçme noktalarına atanmasında Altbölüm 2.1.4 paragraf „Diğer 3-fazlı koruma fonksiyonları“ altında, Adres 442 Term.A/Y ATAMA atama gözönüne alınır. Orada ayrıca notlar da verilmiştir. Üç metod, yukarıda açıklandığı gibi aşırı yük tespitine hizmet eder. Fonksiyon kapsamının konfigürasyonunda (Altbölüm 2.1.3.1) 142 no'lu Term Aşırı Yük adresi altında, aşırı yük korumanın; termal benzetim metoduna göre mi çalışması gerekip gerekmediği (Term Aşırı Yük = RTDsiz TerBen.), gerekirse ortam- ve soğutucu madde sıcaklığına ilişkili mi (Term Aşırı Yük = Sen.lüTerm.benz) veya IEC 60354'e göre bir sıcak nokta hesaplaması yürütülmesi gerekip gerekmediği (Term Aşırı Yük = IEC354) ayarlanmıştır. Son iki durumda, soğutucu madde sıcaklığını dijital olarak cihaza bildiren en az bir 7XV5662–xAD RTD kutusu bağlı olmalıdır. RTD kutusu için gerekli veriler 191 no'lu RTD BAĞLANTI adresi altında ayarlanmıştır (Altbölüm 2.1.3.1). Aşırı yük koruma, 4401 no’lu Term AŞIRI YÜK adresinde ON veya OFF anahtarlanabilir. Eğer fonksiyon kapsamında 142 no'lu adresi altında Term Aşırı Yük = RTDsiz TerBen. ayarlanmışsa, Yalnız alarm ayarı mümkündür. Bu durumda koruma fonksiyonu etkindir, ama açma koşullarına ulaşmada sadece bir bildirim verilir, yani, çıkış fonksiyonu etkin değildir. Eğer Röle BLK ayarlandıysa, açma komutu etkin koruma fonksiyonunda bloklanır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 225 Fonksiyonlar 2.9 Termal (Isıl) Aşırı Yük Koruma k-Faktörü Aşırı yük tespiti için temel akım olarak ana korunan nesnenin atanmış tarafının aşırı yük korumasının anma akımı alınır. Ayar faktörü k 4402 no’lu K-FAKT. adresinde ayarlanır. Bu müsaade edilen termal sürekli akımın oranıyla bu anma akımına belirlenir: Müsaade edilen sürekli akım, aynı zamanda aşırı sıcaklığın üstel fonksiyonunun asimptotunun gösterdiği akımdır. Isıl benzetim yöntemi kullanıldığında; açma aşırı sıcaklığı k · IN nesne’deki son sıcaklık artışına eşit olduğu için, değerlendirilmemesi gerekir. Elektrik makineleri imalatçıları, kataloglarında genellikle müsaade edilen sürekli akımı belirtirler. Eğer hiçbir veri mevcut değilse; K-FAKT. için 1,1 kat ana korunan nesnenin aşırı yük korumasına atanmış tarafın anma akımı seçilir. Kablolar için müsaade edilen sürekli akım, yalıtım malzemesinin kesitine, montaj tasarımına ve kablo güzergahındaki toprağın cinsine bağlıdır ve ilgili karakteristik tablolarından çıkarılabilir. Cihaza korunan nesnenin anma verileri ve akım trafosu dönüşümleri belli olduğundan, K-FAKT. direkt ayarlanabilir. Buna karşılık, korunan nesnenin anma akımıyla çalışan 7UT613/63x cihazları için, cihaz 7UT612 koruma cihazının anma akımını kullanır. Burada k-Faktörünün ayar değeri için eksik uyumunu hesaplama: IEC 60354'e göre sıcak nokta hesaplamalı metodda, bütün parametreler korunan nesnenin anma akımına göre alındığı için K-FAKT. = 1 anlamlıdır. Termal Benzetimde Zaman Sabiti τ Termal benzetim için ısınma zaman sabiti τth , 4403 no’lu ZAMAN SABİTİ adresinde ayarlanır. Bu parametre de, imalatçılar tarafından belirtilir. Zaman sabitinin dakika olarak ayarlandığına dikkat edilmelidir. Zaman sabiti, çoğu kez diğer değerlerle ifade edilir ve bunlar aşağıdaki şekilde ilgili zaman sabitine çevrilir: 1-s-akım 1 s'den başka, örneğin 0,5 s uygulama süresi için müsaade edilen akım t6- zamanı, korunan teçhizatın anma akımının 6 katı için saniye olarak zamandır. 226 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.9 Termal (Isıl) Aşırı Yük Koruma Hesaplama Örnekleri: Kablo için; müsaade edilen akım 322 A müsaade edilen 1-s-akımı 13,5 kA Ayar değeri ZAMAN SABİTİ = 29,4 dk. Motor için; t6-zamanı 12 s Ayar değeri ZAMAN SABİTİ = 7,2 dak Döner makineler için; ZAMAN SABİTİ altında ayarlanan ısınma zaman sabiti, makine çalıştığı sürece geçerlidir. Makine, durma sırasında veya dururken ancak daha yavaş soğur, bu özellikle kendiliğinden havalandırmalı makinelerde geçerlidir. Bu davranış zaman sabitinin makine dururken Kt-FAKT. (Adres 4407) kadar uzatılmasıyla oluşturulur. Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Değişik zaman sabitleri arasında bir ayrım yapılması gerekli değilse; kablolardaki, reaktörlerdeki vb. gibi, KτFAKT. = 1,0’e ayarlanır (Olağan ayar). Termal Benzetimde Ortam Sıcaklığı Etkisi Eğer termal benzetimde ortam- veya soğutucu madda sıcaklığının dikkate alınması gerekliyse, cihaza hangi sıcaklık sensörlerinin (RTD = Resistance Temperature Detector) burada ölçü alınması gerektiği bildirilmelidir. Bir 7XV5662–xAD RTD kutusuyla 6 taneye kadar sensör mümkündür, 2 kutuyla ise 12 taneye kadar mümkündür. Bir RTD kutusunun bağlantısında 4410 no'lu SIC. SEN. RTD adresi altında ölçü alınacak sıcaklık sensörünün numarası (1 - 6) ayarlanır, iki RTD kutusunun bağlantısında ise 4411 no'lu SIC. SEN. RTD (1 - 12) ayarlanır. Daima fonksiyon kapsamına göre ayarda (Altbölüm 2.1.3.1) 191 no'lu RTD BAĞLANTI adresine karşılık gelen adres mevcuttur. Bütün hesaplamalar cihazda, normlandırılmış büyüklüklerle yürütülür, ortam sıcaklığı da aynı şekilde normlandırılmalıdır. Norm büyüklüğü olarak korunan cihazın anma akımındaki sıcaklık kullanılır. Bu sıcaklık 4412 no'lu SIC. ARTIŞI I adresi altında °C olarak veya 4413 no'lu SIC. ARTIŞI I adresi altında °F olarak ayarlanır, bu, Altbölüm 2.1.4 'e göre hangi sıcaklık biriminin seçilmiş olduğuna göre ayarlanır. Termal Benzetimde Uyarı Kademeleri Termal uyarı kademesi Θ ALARM ayarı ile (4404 no’lu adres), açma sıcaklığına ulaşılmadan önce bir alarm verilebilir ve bu sayede erken yük düşümüyle veya yük başka taraflara kaydırılarak açma önlenebilir. Ayar, açma sıcaklık artışının yüzdesi olarak yapılır. Son sıcaklık artışının, akımın karesi ile orantılı olduğuna dikkat edin. Örnek: k-Faktör k = 1,1 Akan nesne anma akımında aşağıdaki aşırı sıcaklık bulunur: SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 227 Fonksiyonlar 2.9 Termal (Isıl) Aşırı Yük Koruma Termal uyarı kademesi anma akımındaki (% 82,6) aşırı sıcaklığın üzerinde bulunmalıdır. Anlamlı ayar değeri Θ ALARM = % 90'dir. Akım ölçülü uyarı kademesi I Alarm (4405 no’lu adres) verilen tarafın anma akımıyla bağlantılıdır ve yaklaşık sürekli müsaadeli k · IN nesne akım değerine karşılık gelmelidir. Bu termal uyarı kademesi yerine de kullanılabilir. Bu durumda, termal uyarı kademesi % 100’e ayarlanır ve pratik olarak etkisiz kılınır. Motorlarda Acil Durum Başlatma 4408 no’lu T ACİL DURUM adresinde girilecek olan acil durum sürdürme zamanı, acil durum başlatma sonrası ikili girişinin bırakmasının ardından ısıl benzetimin bırakma eşiğinin altına düşmesi süresi göz önüne alınarak ayarlanır. Bu ayar ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Başlatmanın kendisi, başlatma akımı 4409 no’lu I MOTOR YOLAL. adres ayarını aştığında tanınır. Motor başlatması sırasında her tür yük ve gerilim koşullarında, bu değer gerçek başlatma akımı tarafından aşılmalıdır. Bu ayar, ancak DIGSI’nin Ek (İlave) Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Diğer korunan nesneler için ∞ ayarı değiştirilmez. Böylelikle acil durum başlatma etkisiz kılınır. Sıcak Nokta Hesaplamasında Sıcaklık Algılayıcısı IEC 60354’e göre sıcak-nokta hesaplamaları için, hangi sıcaklık algılayıcısıyla (RTD = Resistance Temperature Detector) sıcak nokta- ve yaşlanma hızı için ölçü olan yağ sıcaklığının ölçülmesi gerektiği hakkında cihaz bilgilendirilmelidir. Bir 7XV5662x–xAD RTD kutusuyla 6 taneye kadar sensor mümkündür, 2 kutuyla ise 12. Bir RTD kutusunun bağlantısında 4420 no'lu YAĞ-ALGIL. RTD adresi altında ölçü verilen sıcaklık algılayıcının numarası (1 - 6) ayarlanır, iki RTD kutusunun bağlanmasında 4421 no'lu YAĞ-ALGIL. RTD adres altında (1 - 12) ayarlanır. Daima fonksiyon kapsamına göre ayarda bu adres mevcuttur, bu da (Altbölüm 2.1.3.1) 191 no'lu RTD BAĞLANTI adresine karşılık gelen bir adrestir. Sıcaklık algılayıcılarının karakteristik değerleri, ayrı olarak ayarlanır (Bölüm 2.10’a bakın). Sıcak-Nokta Kademeleri Sıcak-nokta sıcaklık için iki ihbar kademesi mevcuttur. 4422 no'lu adres altında SIC.NOKTA KD. 1 uyarıya yol açması gereken sıcak-nokta sıcaklığı °C olarak ayarlanabilir, 4424 no'lu SIC.NOKTA KD. 2 adresi altında ilgili alarm sıcaklığı ayarlanır. Seçenek olarak; eğer (Nr 1542) çıkış mesajı bir açma rölesine atanmışsa; bu kademe kesicinin açması için de kullanılabilir. Eğer Güç Sistemi Verileri 1 konfigürasyonunda 276 no'lu adres altında SICAKLIK BİRİMİ = Grad Fahrenheit verildiyse, sınırlar Uyarı- ve Alarm sıcaklığı için 4423 ve 4425 adresleri altında Fahrenheit derecesi olarak ifade edilir. Eğer sıcaklık için eşikler ayarlandıktan sonra sıcaklık birimi 276 no’lu adreste değiştirilirse; değiştirilen sıcaklık birimine göre bu eşikler yeniden ilgili adreslerinde ayarlanmalıdır. Yaşlanma Hızı Yaşlanma hızı L için de eşikler; yani 4426 no’lu YAŞL.HIZI KAD.1 adresinde uyarı sinyali (kademe 1) ve 4427 YAŞL.HIZI BAŞ.2 adresinde alarm sinyali (kademe 2) eşikleri ayarlanabilir. Bu bilgi, bağıl yaşlanmanın katı olarak alınır; yani L = 1’e, sıcak noktada 98 ºC (208 ºF)’de ulaşılır. L > 1, hızlandırılmış bir yaşlanmayı ve L < 1 geciktirilmiş bir yaşlanmayı gösterir. 228 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.9 Termal (Isıl) Aşırı Yük Koruma Soğutma Yöntemi ve İzolasyon Verileri 4431 no’lu SOĞUTMA METODU adresinde, mevcut soğutma yöntemini seçin: Tabi yağ soğutma için ON (Oil Neutral) = Oil N, cebri yağ soğutma için OF (Oil Forced) = Oil F veya yağ yönlendirmeli soğutma için OD(Oil Directed)= Oil D. Tanımlamalar „Soğutma Yöntemleri“ paragrafında sıcak nokta hesaplamasının fonksiyon tanımında bulunmaktadır. Sıcak-nokta hesaplaması için, cihaz, sargının üstel değeri Y ve sıcak-noktadan üstyağa kadar sıcaklık değişim hızı Hgr verilerine de gerek duyar. Bunlar, 4432 no’lu Y-SARGI ÜSSÜ ve 4433 no’lu SIC-NOKTA EĞİMİ adreslerinde ayarlanır. Eğer bu bilgiler mevcut değilse; IEC 60354’ten alınabilir. Buradaki bağıl verilerle bu normun ilgili tablosundan bir alıntı aşağıdaki tabloda bulunmaktadır. Tablo 2-9 Transformatörlerin Termal Verileri Dağıtım transformatörleri Soğutma yöntemi: Orta ve büyük ölçekli transformatörler ONAN ON.. OF.. OD.. Sargı üssü Y 1,6 1,8 1,8 2,0 İzolasyon sıcaklık gradiyanları Hgr 23 26 22 29 Diğer termal aşırı yük koruma fonksiyonu Önceki tanımda birinci termal aşırı yük koruma tanımlanmıştı. Birinci ve ikinci termal aşırı yük korumanın parametre adreslerindeki ve bildirim numaralarındaki farklılık aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. x ile işaretlenen yerler aynıdır. Parametre adresleri Mesaj No. 1. termal aşırı yük koruma fonksiyonu 42xx 044.xxxx(.01) 2. termal aşırı yük koruma fonksiyonu 44xx 204.xxxx(.01) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 229 Fonksiyonlar 2.9 Termal (Isıl) Aşırı Yük Koruma 2.9.6 Ayarlar Sonuna “A“ harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “İlave Ayarlar“ menüsünden değiştirilebilir. Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 4201 Term AŞIRI YÜK OFF ON Röle BLK Yalnız alarm OFF Termal Aşırı Yük Koruma 4202 K-FAKT. 0.10 .. 4.00 1.10 K-Faktörü 4203 ZAMAN SABİTİ 1.0 .. 999.9 dak 100.0 dak Termal Zaman Sabiti 4204 Θ ALARM 50 .. 100 % 90 % Termal Alarm Kademesi 4205 I Alarm 0.10 .. 4.00 I/InS 1.00 I/InS Akım Aşırı Yük Alarmı Ayar Değeri 4207A Kτ-FAKT. 1.0 .. 10.0 1.0 Motor dururken Kt-FAKTÖRÜ 4208A T ACİL DURUM 10 .. 15000 sn 100 sn Acil Durum Süresi 4209A I MOTOR YOLAL. 0.60 .. 10.00 I/InS; ∞ ∞ I/InS Motor Yol Alma Anında Akım Baş. Değeri 4210 SIC. SEN. RTD 1 .. 6 1 RTD' ye bağlı sıcaklık sensörü 4211 SIC. SEN. RTD 1 .. 12 1 RTD' ye bağlı sıcaklık sensörü 4212 SIC. ARTIŞI I 40 .. 200 °C 100 °C Anma sek. akımda sıcaklık artışı 4213 SIC. ARTIŞI I 104 .. 392 °F 212 °F Anma sek. akımda sıcaklık artışı 4220 YAĞ-ALGIL. RTD 1 .. 6 1 RTD' ye bağlı Yağ Dedektörü 4221 YAĞ Sensörü RTD 1 .. 12 1 RTD' ye bağlı yağ sensörü 4222 SIC.NOKTA KD. 1 98 .. 140 °C 98 °C Sıcak Nokta Sıcaklığı Kademe 1 Çalışma 4223 SIC.NOKTA KD. 1 208 .. 284 °F 208 °F Sıcak Nokta Sıcaklığı Kademe 1 Çalışma 4224 SIC.NOKTA KD. 2 98 .. 140 °C 108 °C Sıcak Nokta Sıcaklığı Kademe 2 Çalışma 4225 SIC.NOKTA KD. 2 208 .. 284 °F 226 °F Sıcak Nokta Sıcaklığı Kademe 2 Çalışma 4226 YAŞL.HIZI KAD.1 0.200 .. 128.000 1.000 Yaşlanma Hızı Kademe 1 Çalışma 4227 YAŞL.HIZI BAŞ.2 0.200 .. 128.000 2.000 Yaşlanma Hızı Kademe 2 Çalışma 4231 SOĞUTMA METODU ON(Oil Neutral) OF (Oil Forced) OD(Oil Directd) ON(Oil Neutral) Soğutma Yöntemi 4232 Y-SARGI ÜSSÜ 1.6 .. 2.0 1.6 Y-Sargı Üssü 4233 SIC-NOKTA EĞİMİ 22 .. 29 22 Üst yağda Sıcak nokta yükselmesi 230 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.9 Termal (Isıl) Aşırı Yük Koruma 2.9.7 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 044.2404 >Termal A/Y BLK EM >Termal A.Yük Koruma BLOKLAMA 044.2411 Termal A/Y OFF AM Termal Aşırı Yük Koruma OFF 044.2412 Term. A/Y BLKdı AM Termal Aşırı Yük Koruma BLOKLANDI 044.2413 Term. A/Y AKTİF AM Termal Aşırı Yük Koruma AKTİF 044.2421 Term. A/Y Baş. AM Termal Aşırı Yük başlatıldı 044.2451 Term A.Yük AÇMA AM Termal Aşırı Yük AÇMA 044.2491 A/Y mevcutdeğil AM Termal A.Yük: Bu nesne için mevcut değil 044.2494 A/Y Uyarl.çarp. AM Term A/Y hata:elverişsiz Uyarl. çarp. AT 044.2601 >Acil Baş. A/Y EM >Acil başlatma Aşırı Yük Koruma 044.2602 A/Y I Alarm AM Termal Aşırı Yük Akım Alarmı (I alarm) 044.2603 A/Y Θ Alarm AM Termal Aşırı Yük Alarm 044.2604 A/Y sıc.nk. Al. AM Termal A.Yük sıcak nokta Termal Alarm 044.2605 A/Y sıc.nk. AÇ. AM Termal A.Yük sıcak nokta Termal AÇMA 044.2606 A/Y YH Alarm AM Termal A.Yük yaşlanma hızı Alarm 044.2607 A/Y YH AÇMA AM Termal A.Yük yaşlanma hızı AÇMA 044.2609 A/Y Sıc.Ölç.süz AM Termal A.Yük Sıcaklık ölçümü yok SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 231 Fonksiyonlar 2.10 Aşırı Yük Koruma İçin Thermobox'lar 2.10 Aşırı Yük Koruma İçin Thermobox'lar Termal aşırı yük koruma için Ortam- ve Soğutucu madde sıcaklığını dikkate alınmalı, hem de sıcak nokta hesaplamalı ve bağıl yaşlanma hızı tespitli aşırı yük koruma için, korunan nesnedeki soğutucu madde sıcaklığı veya sargının (ör. bir transformatörün) en sıcak noktasındaki sıcaklık gereklidir. Bunun için en az bir sıcaklık algılayıcının bir 7XV5662–xAD termal kutusu üzerinden bağlantısı gereklidir. Bir termal kutu, korunan nesnenin farklı noktalarındaki toplam 6 taneye kadar sıcaklığı sıcaklık algılayıcıları ile (RTD = Resistance Temperature Detector) tespit edebilir ve cihaza yönlendirebilir. Bir veya iki 7XV5662–xAD termal kutu bağlanabilir. 2.10.1 Fonksiyon Tanımı Bir termal kutu 7XV566, korunan nesnede, örneğin trafo tankı içerisinde 6’ya kadar ölçüm noktası için kullanılabilir. RTD-kutusu, iki- veya üç-telli bir devre üzerinden bağlanan soğutucu madde sıcaklık algılayıcıların (Pt 100, Ni 100 veya Ni 120) direnç değerlerinden her bir ölçme noktasının soğutucu madde/ortam sıcaklığını tespit eder ve bunu sayısal bir değere çevirir. Sayısal değerler, RS485 arayüzünde mevcuttur. 7UT6x’nin Servis- ve Yardımcı arayüzünde bir veya iki termal kutu bağlanabilir. Bu sayede, 6’dan 12’ye kadar ölçüm noktası işlenebilir. Her bir ölçme noktası için, uyarı (kademe 1) ve alarm (kademe 2) sıcaklıkları gibi karakteristik veriler ayarlanabilir. Termal kutuda, ayrıca, her bir ölçüm noktasının sınır değerleri izlenebilir ve bu bilgiler, bir çıkış rölesi üzerinden bildirilir. Daha fazla bilgi, termal kutuların kullanım kılavuzunda bulunmaktadır. 2.10.2 Ayar Notları Genel RTD 1 için (ölçme noktası 1 için sıcaklık sensoru), 9011no’lu RTD 1 TİPİ adresinde sıcaklık algılayıcının tipi ayarlanır. Pt 100, Ni 120 ve Ni 100 kullanıma sunulmuştur. Eğer RTD 1 için bir ölçme noktası mevcut değilse, RTD 1 TİPİ = Bağlı değil seçeneğini seçin. Bu ayar ancak DIGSI’ nin İlave Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. RTD 1’in montaj konumu cihaza 9012 no’lu RTD 1 YERİ adresinde bildirilir. Yağ, Ortam, Sargı, Yatak ve Diğer seçenekleri mevcuttur. Bu ayar ancak DIGSI’ nin İlave Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Ayrıca 7UT6x 'de bir Uyarı sıcaklığı (Kademe 1) ve bir Alarm sıcaklığı (Kademe 2) ayarlanabilir. Güç Sistemi Verilerinde seçilen sıcaklık birimine bağlı olarak 276 no’lu SICAKLIK BİRİMİ adresi, uyarı sıcaklığı, santigrat derece (ºC) 9013 no’lu adres, RTD 1 KADEME 1 veya fahrenhayt derece (ºF) 9014 no’lu adres, RTD 1 KADEME 1 olarak ifade edilebilir. Alarm sıcaklığı da, yine santigrat derece (°C) 9015 no’lu adres, RTD 1 KADEME 2 veya fahrenhayt derece (ºF) 9016 no’lu adres, RTD 1 KADEME 2 olarak girilebilir. Sıcaklık Algılayıcıları Birinci veya ikinci termal kutunun (Thermobox) bağlı tüm sıcaklık algılayıcıları için adresler ve ayar seçenekleri aşağıdaki ayar özetinden çıkarılabilir. 232 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.10 Aşırı Yük Koruma İçin Thermobox'lar 2.10.3 Ayarlar Sonuna “A“ harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “ İlave Ayarlar“ menüsünden değiştirilebilir. Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 9011A RTD 1 TİPİ Bağlı değil Pt 100 Ni 120 Ni 100 Pt 100 RTD 1: Tip 9012A RTD 1 YERİ Yağ Ortam Sargı Yatak Diğer Yağ RTD 1: Yeri 9013 RTD 1 KADEME 1 -50 .. 250 °C; ∞ 100 °C RTD 1: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9014 RTD 1 KADEME 1 -58 .. 482 °F; ∞ 212 °F RTD 1: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9015 RTD 1 KADEME 2 -50 .. 250 °C; ∞ 120 °C RTD 1: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9016 RTD 1 KADEME 2 -58 .. 482 °F; ∞ 248 °F RTD 1: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9021A RTD 2 TİPİ Bağlı değil Pt 100 Ni 120 Ni 100 Bağlı değil RTD 2: Tip 9022A RTD 2 YERİ Yağ Ortam Sargı Yatak Diğer Diğer RTD 2: Yeri 9023 RTD 2 KADEME 1 -50 .. 250 °C; ∞ 100 °C RTD 2: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9024 RTD 2 KADEME 1 -58 .. 482 °F; ∞ 212 °F RTD 2: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9025 RTD 2 KADEME 2 -50 .. 250 °C; ∞ 120 °C RTD 2: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9026 RTD 2 KADEME 2 -58 .. 482 °F; ∞ 248 °F RTD 2: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9031A RTD 3 TİPİ Bağlı değil Pt 100 Ni 120 Ni 100 Bağlı değil RTD 3: Tip 9032A RTD 3 YERİ Yağ Ortam Sargı Yatak Diğer Diğer RTD 3: Yeri 9033 RTD 3 KADEME 1 -50 .. 250 °C; ∞ 100 °C RTD 3: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 233 Fonksiyonlar 2.10 Aşırı Yük Koruma İçin Thermobox'lar Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 9034 RTD 3 KADEME 1 -58 .. 482 °F; ∞ 212 °F RTD 3: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9035 RTD 3 KADEME 2 -50 .. 250 °C; ∞ 120 °C RTD 3: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9036 RTD 3 KADEME 2 -58 .. 482 °F; ∞ 248 °F RTD 3: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9041A RTD 4 TİPİ Bağlı değil Pt 100 Ni 120 Ni 100 Bağlı değil RTD 4: Tip 9042A RTD 4 YERİ Yağ Ortam Sargı Yatak Diğer Diğer RTD 4: Yeri 9043 RTD 4 KADEME 1 -50 .. 250 °C; ∞ 100 °C RTD 4: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9044 RTD 4 KADEME 1 -58 .. 482 °F; ∞ 212 °F RTD 4: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9045 RTD 4 KADEME 2 -50 .. 250 °C; ∞ 120 °C RTD 4: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9046 RTD 4 KADEME 2 -58 .. 482 °F; ∞ 248 °F RTD 4: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9051A RTD 5 TİPİ Bağlı değil Pt 100 Ni 120 Ni 100 Bağlı değil RTD 5: Tip 9052A RTD 5 YERİ Yağ Ortam Sargı Yatak Diğer Diğer RTD 5: Yeri 9053 RTD 5 KADEME 1 -50 .. 250 °C; ∞ 100 °C RTD 5: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9054 RTD 5 KADEME 1 -58 .. 482 °F; ∞ 212 °F RTD 5: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9055 RTD 5 KADEME 2 -50 .. 250 °C; ∞ 120 °C RTD 5: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9056 RTD 5 KADEME 2 -58 .. 482 °F; ∞ 248 °F RTD 5: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9061A RTD 6 TİPİ Bağlı değil Pt 100 Ni 120 Ni 100 Bağlı değil RTD 6: Tip 9062A RTD 6 YERİ Yağ Ortam Sargı Yatak Diğer Diğer RTD 6: Yeri 234 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.10 Aşırı Yük Koruma İçin Thermobox'lar Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 9063 RTD 6 KADEME 1 -50 .. 250 °C; ∞ 100 °C RTD 6: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9064 RTD 6 KADEME 1 -58 .. 482 °F; ∞ 212 °F RTD 6: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9065 RTD 6 KADEME 2 -50 .. 250 °C; ∞ 120 °C RTD 6: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9066 RTD 6 KADEME 2 -58 .. 482 °F; ∞ 248 °F RTD 6: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9071A RTD 7 TİPİ Bağlı değil Pt 100 Ni 120 Ni 100 Bağlı değil RTD 7: Tip 9072A RTD 7 YERİ Yağ Ortam Sargı Yatak Diğer Diğer RTD 7: Yeri 9073 RTD 7 KADEME 1 -50 .. 250 °C; ∞ 100 °C RTD 7: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9074 RTD 7 KADEME 1 -58 .. 482 °F; ∞ 212 °F RTD 7: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9075 RTD 7 KADEME 2 -50 .. 250 °C; ∞ 120 °C RTD 7: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9076 RTD 7 KADEME 2 -58 .. 482 °F; ∞ 248 °F RTD 7: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9081A RTD 8 TİPİ Bağlı değil Pt 100 Ni 120 Ni 100 Bağlı değil RTD 8: Tip 9082A RTD 8 YERİ Yağ Ortam Sargı Yatak Diğer Diğer RTD 8: Yeri 9083 RTD 8 KADEME 1 -50 .. 250 °C; ∞ 100 °C RTD 8: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9084 RTD 8 KADEME 1 -58 .. 482 °F; ∞ 212 °F RTD 8: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9085 RTD 8 KADEME 2 -50 .. 250 °C; ∞ 120 °C RTD 8: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9086 RTD 8 KADEME 2 -58 .. 482 °F; ∞ 248 °F RTD 8: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9091A RTD 9 TİPİ Bağlı değil Pt 100 Ni 120 Ni 100 Bağlı değil RTD 9: Tip SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 235 Fonksiyonlar 2.10 Aşırı Yük Koruma İçin Thermobox'lar Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 9092A RTD 9 YERİ Yağ Ortam Sargı Yatak Diğer Diğer RTD 9: Yeri 9093 RTD 9 KADEME 1 -50 .. 250 °C; ∞ 100 °C RTD 9: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9094 RTD 9 KADEME 1 -58 .. 482 °F; ∞ 212 °F RTD 9: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9095 RTD 9 KADEME 2 -50 .. 250 °C; ∞ 120 °C RTD 9: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9096 RTD 9 KADEME 2 -58 .. 482 °F; ∞ 248 °F RTD 9: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9101A RTD10 TİPİ Bağlı değil Pt 100 Ni 120 Ni 100 Bağlı değil RTD10: Tip 9102A RTD10 YERİ Yağ Ortam Sargı Yatak Diğer Diğer RTD10: Yeri 9103 RTD10 KADEME 1 -50 .. 250 °C; ∞ 100 °C RTD10: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9104 RTD10 KADEME 1 -58 .. 482 °F; ∞ 212 °F RTD10: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9105 RTD10 KADEME 2 -50 .. 250 °C; ∞ 120 °C RTD10: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9106 RTD10 KADEME 2 -58 .. 482 °F; ∞ 248 °F RTD10: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9111A RTD11 TİPİ Bağlı değil Pt 100 Ni 120 Ni 100 Bağlı değil RTD11: Tip 9112A RTD11 YERİ Yağ Ortam Sargı Yatak Diğer Diğer RTD11: Yeri 9113 RTD11 KADEME 1 -50 .. 250 °C; ∞ 100 °C RTD11: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9114 RTD11 KADEME 1 -58 .. 482 °F; ∞ 212 °F RTD11: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9115 RTD11 KADEME 2 -50 .. 250 °C; ∞ 120 °C RTD11: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9116 RTD11 KADEME 2 -58 .. 482 °F; ∞ 248 °F RTD11: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 236 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.10 Aşırı Yük Koruma İçin Thermobox'lar Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 9121A RTD12 TİPİ Bağlı değil Pt 100 Ni 120 Ni 100 Bağlı değil RTD12: Tip 9122A RTD12 YERİ Yağ Ortam Sargı Yatak Diğer Diğer RTD12: Yeri 9123 RTD12 KADEME 1 -50 .. 250 °C; ∞ 100 °C RTD12: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9124 RTD12 KADEME 1 -58 .. 482 °F; ∞ 212 °F RTD12: Sıcaklık Kademesi 1 Çalışma 9125 RTD12 KADEME 2 -50 .. 250 °C; ∞ 120 °C RTD12: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 9126 RTD12 KADEME 2 -58 .. 482 °F; ∞ 248 °F RTD12: Sıcaklık Kademesi 2 Çalışma 2.10.4 Bilgi Listesi No 14101 Bilgi Arıza: RTD Bilgi Tipi AM Açıklama Arıza: RTD (kopuk iletken/kısa devre) 14111 Arıza: RTD 1 AM Arıza: RTD 1 (kopuk iletken/kısa devre) 14112 RTD 1 Kd.1 Baş. AM RTD 1 Sıcaklık kademesi 1 başlatma 14113 RTD 1 Kd.2 Baş. AM RTD 1 Sıcaklık kademesi 2 başlatma 14121 Arıza: RTD 2 AM Arıza: RTD 2 (kopuk iletken/kısa devre) 14122 RTD 2 Kd.1 Baş. AM RTD 2 Sıcaklık kademesi 1 başlatma 14123 RTD 2 Kd.2 Baş. AM RTD 2 Sıcaklık kademesi 2 başlatma 14131 Arıza: RTD 3 AM Arıza: RTD 3 (kopuk iletken/kısa devre) 14132 RTD 3 Kd.1 Baş. AM RTD 3 Sıcaklık kademesi 1 başlatma 14133 RTD 3 Kd.2 Baş. AM RTD 3 Sıcaklık kademesi 2 başlatma 14141 Arıza: RTD 4 AM Arıza: RTD 4 (kopuk iletken/kısa devre) 14142 RTD 4 Kd.1 Baş. AM RTD 4 Sıcaklık kademesi 1 başlatma 14143 RTD 4 Kd.2 Baş. AM RTD 4 Sıcaklık kademesi 2 başlatma 14151 Arıza: RTD 5 AM Arıza: RTD 5 (kopuk iletken/kısa devre) 14152 RTD 5 Kd.1 Baş. AM RTD 5 Sıcaklık kademesi 1 başlatma 14153 RTD 5 Kd.2 Baş. AM RTD 5 Sıcaklık kademesi 2 başlatma 14161 Arıza: RTD 6 AM Arıza: RTD 6 (kopuk iletken/kısa devre) 14162 RTD 6 Kd.1 Baş. AM RTD 6 Sıcaklık kademesi 1 başlatma 14163 RTD 6 Kd.2 Baş. AM RTD 6 Sıcaklık kademesi 2 başlatma 14171 Arıza: RTD 7 AM Arıza: RTD 7 (kopuk iletken/kısa devre) 14172 RTD 7 Kd.1 Baş. AM RTD 7 Sıcaklık kademesi 1 başlatma 14173 RTD 7 Kd.2 Baş. AM RTD 7 Sıcaklık kademesi 2 başlatma 14181 Arıza: RTD 8 AM Arıza: RTD 8 (kopuk iletken/kısa devre) 14182 RTD 8 Kd.1 Baş. AM RTD 8 Sıcaklık kademesi 1 başlatma 14183 RTD 8 Kd.2 Baş. AM RTD 8 Sıcaklık kademesi 2 başlatma SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 237 Fonksiyonlar 2.10 Aşırı Yük Koruma İçin Thermobox'lar No Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 14191 Arıza: RTD 9 AM Arıza: RTD 9 (kopuk iletken/kısa devre) 14192 RTD 9 Kd.1 Baş. AM RTD 9 Sıcaklık kademesi 1 başlatma 14193 RTD 9 Kd.2 Baş. AM RTD 9 Sıcaklık kademesi 2 başlatma 14201 Arıza: RTD 10 AM Arıza: RTD10 (kopuk iletken/kısa devre) 14202 RTD10 Kd.1 Baş. AM RTD10 Sıcaklık kademesi 1 başlatma 14203 RTD10 Kd.2 Baş. AM RTD10 Sıcaklık kademesi 2 başlatma 14211 Arıza: RTD 11 AM Arıza: RTD11 (kopuk iletken/kısa devre) 14212 RTD11 Kd.1 Baş. AM RTD11 Sıcaklık kademesi 1 başlatma 14213 RTD11 Kd.2 Baş. AM RTD11 Sıcaklık kademesi 2 başlatma 14221 Arıza: RTD 12 AM Arıza: RTD12 (kopuk iletken/kısa devre) 14222 RTD12 Kd.1 Baş. AM RTD12 Sıcaklık kademesi 1 başlatma 14223 RTD12 Kd.2 Baş. AM RTD12 Sıcaklık kademesi 2 başlatma 238 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.11 Aşırı Uyartım Koruma 2.11 Aşırı Uyartım Koruma Aşırı uyartım koruma, generatörlerde ve transformatörlerde, özellikle Enerji santralı-Blok transformatörlerde bir yüksek endüksiyon tespitini sağlar. Anma değeri üzerinden endüksiyonun yükselmesi manyetik çekirdeğin doymasına ve tekrar müsaade edilmeyen çekirdek ısınmasına yol açan yüksek burgaç akımları (eddy current) kaybına yol açar. 1-fazlı bara korumada bu kullanılamaz. Eğer endüksiyonun verilen sınır değeri korunan nesnenin çekirdeğinde, örneğin Blok transformatörün, değerini aşarsa, koruma müdahale eder. Yükseltilmiş endüksiyon ör., eğer güç santralı bloğu tam yük işletimden kapanmışsa ve gerilim regülatörü hiç veya yeterince hızlı reaksiyon göstermiyorsa ve böylece bundan dolayı bağlı gerilim yükselişi önlenmiyorsa ortaya çıkar. Aynı şekilde frekansın düşüşü (hız) yalnız başına çalışan bir sistemde müsaadesiz bir endüksiyon yükselişine yol açabilir. 2.11.1 Fonksiyon Tanımı Ölçülen büyüklükler Aşırı uyartım korumanın uygulaması, ölçme gerilimlerinin cihaza bağlı olmasını şart koşar. Bu sadece 7UT613 ve 7UT633'te mümkündür. 1-fazlı bara korumada aşırı uyartım korumanın bir anlamı yoktur ve bu nedenle erişilemez. Aşırı uyartım koruma Gerilim/Frekans U/f oranını ölçer, bu manyetik çekirdeğin verilen ölçümlerine göre Endüksiyon B'ye orantılıdır. U/f oranı gerilim ve frekansın korunan nesnenin anma koşulları altında ilişkide UNnes/fN, o zaman anma koşulları altındaki endüksiyonla ilişkili endüksiyon için direkt bir ölçü B/BNnes elde edilir. Tüm sabit büyüklükler böylece yok olurlar: Bu göreceli ilişki ile hesaplama çevrimlerine gerek duyulmaz. Tüm değerler direkt müsaadeli endüksiyona bağlı verilebilir. Korunan nesnenin anma büyüklükleri cihaza nesne- ve gerilim trafo verilerinde bildirilmiştir. Gerilim ve frekans hesaplanması için cihaz üç faz-faz gerilimlerden, nümerik filtreler aracılığıyla temel titreşimlerin değerlendirildiği en büyüğünü alır. Denetim, frekans elle düzeltme alanına kadar yayılır. Karakteristikler Aşırı uyartım koruma, korunan nesneye aşırı uyartım ile öğretilen ısınmanın yaklaşık benzetimi için iki bağımsız kademe ve bir termal karakteristik içerir. Birinci ayarlanabilir eşiğe ulaşılmasından sonra U/f > bir başlatma mesajı verilir ve bir zaman kademesi T U/f > başlatılır, bunun bitişinde uyarı mesajı oluşur. İkinci kademeye ulaşıldığında U/f >> bir başka mesaj (Yüksek değer-Kademe) verilir ve zaman kademesi T U/f >> başlatılır, bunun bitişinde bir Açma komutu verilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 239 Fonksiyonlar 2.11 Aşırı Uyartım Koruma Şekil 2-99 Aşırı uyartım korumanın mantık diyagramı (basitleştirilmiş) Termal karakteristik bir sayıcı ile gerçekleştirilir, buna uygun ölçme büyüklüklerinden hesaplanmış değer U/f arttırılır. Burada koşul, U/f-değerinin U/f > uyarı kademesinin üzerinde olmasıdır. Eğer sayıcı değeri uygun olarak ayarlanmış termal karakteristiğe ulaşırsa, bir Açma komutu gerçekleşir. Uyarı kademesinin altında kalınması durumunda Açma kumandası geri çekilir ve sayıcı ayarlanabilir bir soğutma zamanı verisine uygun olarak azaltılır. Termal karakteristik, aşırı uyartım U/f (anma değeriyle ilişkili) ve açma zamanı T'nin 8 Değer çifti ile verilmiştir. Çoğu durumlarda standart transformatörlerle ilgili olan olağan ayarlanmış Karakteristik, yeterli bir koruma gösterir. Bu karakteristik korunan nesnenin gerçek termal oranına uymuyorsa, o zaman müşteriye özgü açma zamanları verisiyle önceden verilmiş aşırı uyartım değeri için U/f istenen her karakteristik gerçekleştirilebilir. Ara değerler doğrusal interpolasyonla cihazda kazanılır. Bir bloklama girişi üzerinden ve bir reset üzerinden sayıcı sıfıra geri döner. Korunan nesnenin ısınmasının benzetimi 150 % Açma sıcaklığına sınırlanır. 240 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.11 Aşırı Uyartım Koruma 2.11.2 Ayar Notları Genel Aşırı uyartım korumanın uygulaması, cihaza ölçme gerilimleri bağlanmış olmasını ve bir 3-fazlı korunan nesnenin konfigüre edilmiş olmasını öngörür. Aşırı uyartım koruma, 143 A. Uyartım KOR. = Etkin olarak ayarlanmışsa etkindir ve ancak bu durumda ayar parametrelerine erişilebilir. Aşırı uyartım koruma 4301 no'lu A. Uyartım KOR. adresi altında ON- veya OFF ayarlanabilir. Ayrıca Açma kumandası etkin koruma fonksiyonunda bloklanabilir (Röle BLK). Sabit Kademeler Korunan nesnenin üreticisi tarafından verilen uzun süreli müsaadeli endüksiyon sınır değeri, anma endüksiyonu için oranda (B/BN) sınır değeri ayarının temelini 4302 U/f > adresi altında oluşturur. Bu değer aynı zamanda uyarı kademesidir ve termal karakteristik için minimum değerdir (aşağıya bakın). İlgili gecikme süresinin dolmasından sonra 4303 T U/f > (yakl. 10 s) bir uyarı mesajı gerçekleşir. Büyük aşırı uyartım korunan nesneyi kısa süre için tehlikeye maruz bırakır. Hızlı açma kademesi Adres 4304 U/f >> bu nedenle Adres 4305 T U/f >> aracılığıyla sadece kısa (yakl. 1 s) geciktirilmelidir. Ayarlanan zamanlar, doğal çalışma (ölçme, vb.) sürelerini kapsamayan salt ek gecikmelerdir. Eğer bir gecikme ∞'a ayarlanırsa, kademe başlatmadan sonra açma yapmaz, ancak başlatma bildirilir. Termal Kademe Şekil 2-100 Termal Açma Karakteristiği (olağan ayarlarla) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 241 Fonksiyonlar 2.11 Aşırı Uyartım Koruma Termal karakteristik çekirdeğin ısınmasını, yani sıcaklık yükselişini, aşırı uyartım ile benzetmelidir. 8 önceden verilmiş endüksiyon değeri için B/BNnes (basitleştirilmiş U/f çizim) 8 gecikme süresinin verisi ile ısınma karakteristiği yaklaştırılır. Ara değerler doğrusal interpolasyon yapılır. Eğer korunan nesnenin üreticisi tarafından veriler mevcut değilse, ön ayarlı standart karakteristik gözönüne alınır, bu bir Siemens-Standart-Transformatörüne karşılık gelir (Şekil 2-100). Şekil 2-101 242 Aşırı uyartım korumanın açma aralığı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.11 Aşırı Uyartım Koruma Aksi halde herhangi bir Açma karakteristiği aşağıdaki 8 endüksiyon değeri için gecikme süreleri noktalı gösterim ile veriIebilir: Adres 4306t(U/f=1.05) Adres 4307t(U/f=1.10) Adres 4308t(U/f=1.15) Adres 4309t(U/f=1.20) Adres 4310t(U/f=1.25) Adres 4311t(U/f=1.30) Adres 4312t(U/f=1.35) Adres 4313t(U/f=1.40) Yukarıda bahsedildiği gibi, termal karakteristik başlatma eşiği U/f >'den itibaren çalışır. Bilgilendirme olarak Şekil 2-101, eğer başlatma eşiği termal karakteristiğin 1. değerinden daha küçük veya daha büyük ayarlanırsa, karakteristiğin davranışını gösterir. Soğuma süresi Açma, başlatma eşiğinin bırakmasıyla termal gösterim ile resetlenir, sayaç içeriği ancak 4314 no'lu T SOĞUMA SÜRESİ adresi altında ayarlanan soğuma süresi ile sıfıra düşer. Ayrıca bu parametre, termal benzetimin 100 % 'den 0 % 'a soğuması için gerekli zaman olarak tanımlanır. Not Tüm U/f-değerleri aşağıdaki Ayarlar'da anma koşulları altında korunan nesnenin endüksiyonuna bağlıdır, yani UNnes/fN. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 243 Fonksiyonlar 2.11 Aşırı Uyartım Koruma 2.11.3 Ayarlar Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 4301 A. Uyartım KOR. OFF ON Röle BLK OFF Aşırı Uyartım Koruma (U/f) 4302 U/f > 1.00 .. 1.20 1.10 U/f > Çalışma Değeri 4303 T U/f > 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 10.00 sn T U/f > Zaman Gecikmesi 4304 U/f >> 1.00 .. 1.40 1.40 U/f >> Çalışma Değeri 4305 T U/f >> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 1.00 sn T U/f >> Zaman Gecikmesi 4306 t(U/f=1.05) 0 .. 20000 sn 20000 sn U/f = 1.05 Zaman Gecikmesi 4307 t(U/f=1.10) 0 .. 20000 sn 6000 sn U/f = 1.10 Zaman Gecikmesi 4308 t(U/f=1.15) 0 .. 20000 sn 240 sn U/f = 1.15 Zaman Gecikmesi 4309 t(U/f=1.20) 0 .. 20000 sn 60 sn U/f = 1.20 Zaman Gecikmesi 4310 t(U/f=1.25) 0 .. 20000 sn 30 sn U/f = 1.25 Zaman Gecikmesi 4311 t(U/f=1.30) 0 .. 20000 sn 19 sn U/f = 1.30 Zaman Gecikmesi 4312 t(U/f=1.35) 0 .. 20000 sn 13 sn U/f = 1.35 Zaman Gecikmesi 4313 t(U/f=1.40) 0 .. 20000 sn 10 sn U/f = 1.40 Zaman Gecikmesi 4314 T SOĞUMA SÜRESİ 0 .. 20000 sn 3600 sn Soğuma süresi 2.11.4 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 5353 >U/f BLK EM >Aşırı uyartım koruma BLOKLAMA 5357 >HR TerBen U/f EM >U/f termal benzetim hafızasını resetle 5361 U/f> OFF AM Aşırı Uyartım koruma DEVRE DIŞI 5362 U/f> BLKdı AM Aşırı Uyartım koruma BLOKLANDI 5363 U/f> AKTİF AM Aşırı Uyartım koruma AKTİF 5367 U/f> uyarı AM A.Uyartım koruma: U/f uyarı kademesi 5369 BR TerBen. U/f AM U/f termal benzetim hafızasını resetle 5370 U/f> başlatıldı AM Aşırı Uyartım koruma: U/f> başlatıldı 5371 U/f>> AÇMA AM Aşırı Uyartım koruma: U/f>> kademe AÇMA 5372 U/f> Termal AÇ AM Aşırı Uyartım koruma: Termal kademe AÇMA 5373 U/f>> baş.dı AM Aşırı Uyartım koruma: U/f>> başlatıldı 5376 U/fHata:GTA.mış AM Aşırı Uyartım hatası: GT atanmamış 5377 U/f MD AM A.Uyartım hatası: Bu nesne için MD 244 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.12 Ters Güç Koruma 2.12 Ters Güç Koruma Ters güç koruma ilk olarak, eğer işletme enerjisinin kesilmesinde senkron makine motor olarak işleyerek türbini işletiyorsa ve bu sırada gerekli kayıp güç şebeke ile ilgiliyse bir Türbin-Generatör-Birimi koruması olarak hizmet sunar. Bu durum türbin kanatlarının zarar görmesine yol açar ve kısa zaman içinde şebeke şalterinin açılmasıyla kaldırılabilir. Generatör için arızalı bir kalan buhar bırakmada (kilit ventili bozuk) kesicinin devre dışı bırakılmasından sonra türbin-generatör-birimi hızlandırılır ve devir sayısı üstüne ulaşır. Bu nedenle şebekeden ayırma belirlenen aktif güç kabulünden sonra gerçekleşir. Şebekede ters güç koruma ör. şebeke ayırma için bir kriter olarak kullanılabilir. Ters güç koruma sadece üç faz korunan nesnelerde kullanılabilir. Bu, cihazın bir gerilim trafo setine bağlı olmasını ve bu gerilimlerin uygun atanmış bir akım trafo setiyle aktif gücün anlamlı bir hesaplamasının izin verilmesini şart koşar. Bu sadece 7UT613 ve 7UT633'te mümkündür. 2.12.1 Fonksiyon Tanımı Ters gücün belirlenmesi Ters güç koruma, 7UT613 / 7UT633'te gerilimlerin ve akımların temel harmoniklerinin simetrik bileşenlerinden aktif gücü hesaplar. İki ölçme yöntemi mevcuttur: • „Doğru“ ölçme yöntemi özellikle generatörlerdeki ters güç gerilim koruma için uygundur, çünkü burada gerekirse (küçük cos ϕ'de) çok düşük bir aktif gücün büyük bir görünür güçten hesaplanması gerekir. Pozitif bileşen sistemler, akımlardan ve gerilimlerden tam yüksek bir doğruluğa ulaşmak için son 16 periyot üzerinden ortalanır. Pozitif bileşen sistemi değerlendirmesi ters güç tespitini gerilimlerdeki ve akımlardaki asimetrilerden bağımsız yapar ve gerçek işletme tarafının dayanıklılığına karşılık gelir. Gerilim- ve Akım trafosunun eksik açısının dikkate alınmasıyla yüksek görünür güçte ve küçük cos ϕ 'da da aktif güç tam tamına hesaplanır. Açı düzeltmesi bir düzeltme açısıyla ϕDüzelt (bakın Bölüm 2.1.4, „Genel Sistem Verileri”) gerçekleşir, bu uygun olarak sistemde korunan nesnenin devreye alınmasında belirlenir (bakın Bölüm „Montaj ve Devreye Alma”, „Gerilim bağlantılarının kontrolü ve Yön kontrolü”). • „Hızlı“ ölçme yöntemi aynı şekilde akımların ve gerilimlerin pozitif bileşenlerini kullanır, bunlar bir şebeke periyodu üzerinden hesaplanır. Böylece kısa bir kumanda süresine ulaşır. Bu nedenle özellikle, daha fazla, aktif gücün yüksek doğruluğundan daha kısa kumanda sürelerinin oluştuğu şebeke uygulamalarında uygundur. Başlatma tutma süresi Sıklıkla meydana gelen kısa başlatmalar da bir Açmaya yol açabileceğinden, bu başlatma sinyallerinin ayarlanabilir bir uzatması planlanır. Bu tutma süresi dahilinde yeni bir başlatma sinyali belirirse, yani başlatma tutulursa, o zaman nihayet gecikmiş bir Açma vukuu bulabilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 245 Fonksiyonlar 2.12 Ters Güç Koruma Gecikme ve Mantık Açma komutlarının gecikmesi için iki gecikme zamanı mevcuttur. Generatörlerde ters güç koruma olarak uygulamada açma, muhtemel bir kısa güç kabulünün köprülenmesi için senkronlamada veya güç salınımlarında şebeke arızası ile ayarlanabilir bir T-SV-AÇMA kadar geciktirilir. Kapalı türbin hızlı kapamada ancak kısa bir gecikme T-SV-KAPALI yeterlidir. Hızlı kapama ventilinin durumu cihaza bir ikili giriş üzerinden „>RLS Hızlı.“ bildirilmelidir. T-SV-AÇMA gecikme zamanı bunun devamında rezerve kademe olarak etki gösterir. Diğer uygulama durumlarında genellikle sadece gecikme T-SV-AÇMA gerekir, çünkü bu bahsedilen ikili girişten bağımsız etki gösterir. Tabii ki gerekliliğe göre korumanın iki kademeliliği, -harici bir kritere bağlı olarak- farklı iki açma gecikmesine ulaşmak için kullanılabilir. Şekil 2-102 246 Ters güç korumanın mantık şeması SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.12 Ters Güç Koruma 2.12.2 Ayar Notları Genel Ters güç korumanın uygulaması sadece bir 3-fazlı korunan nesnede mümkün. Bu bir ana korunan nesnenin tarafına veya başka bir ölçme noktasına atanmış olabilir. Cihazın, ilgili akım trafo bağlantısı ile aktif gücün anlamlı bir hesaplamasına izin veren, bir gerilim trafo setine bağlanmış olması şart koşulur. Ters güç koruma sadece, eğer biçimlendirmede 150 no'lu adreste TERS GÜÇ = Etkin olarak ayarlanmışsa etkindir ve ancak bu durumda ayar parametrelerine erişilebilir (Bölüm 2.1.3). Ters güç koruma 5001 no’lu TERS GÜÇ adresinde ON- veya OFF ayarlanabilir. Ayrıca Açma kumandası etkin koruma fonksiyonunda bloklanabilir (Röle BLK). Başlatma Değeri Güç santrallerinde bir ters güç oluşursa, o zaman, türbinin bir minimum buhar geçişi (Soğuk etki) olmadan işletimi müsaadeli olmadığı için, turbo seti şebekeden ayrılmalıdır. Bir gaz turbo setinde motorik yük de şebeke için büyük olabilir. Bir Türbin-Generatör-Biriminde kaydedilen aktif gücünün yüksekliği, aşılan sürtünme kayıplarıyla belirlenir ve aşağıdaki büyüklük düzenlemelerinde bulunur: Buhar türbinleri: PTers/SN ≈ 1 % - 3 % Gaz türbinleri: PTers/SN ≈ 3 % - 5 % Dizel işleticiler: PTers/SN > 5 % Ancak bir primer denemede Türbin-Generatör-Biriminin ters gücünü korumanın kendisi ile ölçülmesi tavsiye edilir (Bölüm „Devreye Alma”, „Gerilim Bağlantılarının Kontrolü”). Ayar değeri olarak ölçülen kayıp gücün yarısı kullanılır. Özellikle çok küçük kayıp gücü olan büyük makinelerde akım- ve gerilim trafosunun açı hatasının düzeltme imkanı (bakın Bölüm 2.1.4 ve „Devreye Alma”, „Gerilim bağlantılarının kontrolü ve Yön kontrolü”) kullanılmalıdır. Eğer bir tarafın ters güç koruması korunacak makineye atanmışsa, ters gücün başlatma değeri direkt ilgili değer olarak (Makine-Anma Gücüne ilişkin) 5012 Pr Baş. adresinde ayarlanır. Ters güç bir negatif aktif güç olduğundan, negatif değer olarak ayarlanır (pozitif bir ayar değeri ayarlanamaz). Eğer ters güç korumanın somut uygulama durumlarında ancak Amper olarak sekonder ayarlanması gerekliyse, ters güç sekonder bir değere çevrilir ve 5011 no'lu P> GERİ adresinde ayarlanır. Bu daima, eğer bir ölçme noktasının ters güç koruması, yani ana korunan nesnenin bir tarafının değil, atanmış ise, yani çoğunlukla şebeke uygulamalarında verilir. Aşağıdakiler uygulanır: Burada Psek Sekonder güç UNprim Gerilim trafosunun primer anma gerilimi (faz-faz) UNsek Gerilim trafosunun sekonder anma gerilimi (faz-faz) INprim Akım trafosu primer anma akımı INsek Akım trafosunun sekonder anma akımı Pprim Primer güç SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 247 Fonksiyonlar 2.12 Ters Güç Koruma Eğer primer güç, korunan nesnenin anma gücüne bağlı verilmişse, bu daha hesaplanarak çevrilmelidir: Burada Korunan nesnenin anma görünür gücüne bağlı aktif güç SN Nes Korunan nesnenin anma görünür gücü Örnek: Generatör 5,27 MVA 6,3 kV Akım trafosu 500 A/5 A Gerilim trafosu 6300 V/100 V müsa. ters güç 3 % = 0,03 İlgili ayarda Adres 5012 Pr Baş. = - 0,03 Watt olarak ayarlamada sekonder Adres 5011 Pr Baş. = Başlatma tutma süresi Başlatma tutma süresi 5015 T-TUTMA ile aralıklı başlatmalar ayarlanan minimum süreye uzatılır. Normal olarak buna ihtiyaç duyulmaz ve ayarlanır. Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Eğer açma aralıklı ters güçte isteniyorsa, burada iki başlatma impulsu arasında geçmeye müsaadeli olan, bir zaman aralığı ayarlanır, eğer bunun sürekli başlatma olarak yorumlanması gerekiyorsa. Gecikme süresi Generatör uygulamalarında: Hızlı kapamasız bir ters güç durumunda, muhtemel bir kısa ters güç kaydının senkronlamadan sonra veya şebeke arızalarından sonra güç salınımlarında baypaslamak için (ör. 3-kutup kısa devre) uygun bir zaman gecikmesi planlanır. Genellikle gecikme süresi 5013 T-SV-AÇMA yakl. 10 s olarak ayarlanır. Bir hızlı kapama açmaya sebep olan arızalarda, gerçekleşen hızlı kapama açmadan sonra, bir yağ basınç anahtarı üzerinden veya bir emniyet şalteri üzerinden hızlı kapama ventilinde kapama ters güç koruma ile kısa süreli gecikmeli olarak yapılır. Açma için, ters gücün, yalnızca, eksik işletici güç ile türbin tarafında ortaya çıkacağından emin olunmalıdır. Anında ventillerin kapanmasında bunlarla bağlı olan aktif güç titreşim zamanın aşılması için, kalıcı bir aktif güç değeri ayarlanmasına kadar, bir zaman gecikmesi gereklidir. Bunun için bir zaman gecikmesi 5014 T-SV-KAPALI yakl. 1 - 3 s, Gaz turbo setlerinde yakl. 0,5 s önerilir. Ayar zamanları, koruma fonksiyonunun çalışma süresini (ölçme süresi, bırakma süresi) kapsamayan ek gecikmelerdir. „Doğru“ ölçme yönteminde 16 Periyot üzerinden bir bildiri yürütüldüğü; buna uygun doğal sürenin uzun olduğu dikkate alınmalıdır. Generatörler için ters güç koruma olarak uygulamada bu önerilir (Olağan ayar Adres 5016 Ölçme Tipi = ). 248 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.12 Ters Güç Koruma Şebeke uygulamalarında gecikme süresi uygulama durumuna göre düzenlenir ve mümkün olduğunca beklenilen kadamelendirme zamanlarının üzerine çıkılmalıdır. Ölçü olarak T-SV-AÇMA süresi belirleyicidir (Adres 5013). T-SV-KAPALI süresine (Adres 5014) bu durumlarda normal olarak ihtiyaç duyulmaz ve ∞'a ayarlanır. Burada genellikle aktif güç ölçümünün yüksek doğruluğunun önemi olmadığından, Adres 5016 Ölçme Tipi = hızlı ayarlanabilir; böylece kısa açma süreleri de mümkün olur. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Eğer bir gecikme süresi ∞'a ayarlanmak isteniyorsa, bu süre ile bir Açma gerçekleşmez, ancak ters güç ile bildirilir. 2.12.3 Ayarlar Sonuna “A“ harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “Ek Ayarlar“ menüsünden değiştirilebilir. Tabloda, bölgeye özgü olağan ayarlar gösterilmiştir. C sütunu (biçimlendirme), akıma dayalı değerlerin karşılığı olan akım trafosu sekonder anma akımını göstermektedir. Adres Parametre 5001 TERS GÜÇ 5011 P> GERİ C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama OFF ON Röle BLK OFF Ters Güç Koruma 1A -3000.0 .. -1.7 W -8.7 W P> Ters Güç Çalışma 5A -15000.0 .. -8.5 W -43.5 W 5012 Pr Baş. -17.00 .. -0.01 P/SnS -0.05 P/SnS Ters güç çalışma eşiği 5013 T-SV-AÇMA 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 10.00 sn Uzun Zaman Gecikmesi (Durdurma Valfsız) 5014 T-SV-KAPALI 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 1.00 sn Kısa Zaman Gecikmesi (Durdurma Valflı) 5015A T-TUTMA 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 0.00 sn Başlatma Tutma Süresi 5016A Ölçme Tipi doğru hızlı doğru Ölçme Tipi 2.12.4 Bilgi Listesi No. 5083 Bilgi Bilgi Tipi Açıklama >Pr BLK EM >Ters güç koruma BLOKLAMA 5086 >Durd. Valfi Aç EM >Durdurma valfı Açtı 5091 Pr OFF AM Ters güç koruma DEVRE DIŞI 5092 Pr BLKdı AM Ters güç koruma BLOKLANDI 5093 Pr AKTİF AM Ters güç koruma AKTİF 5096 Pr başlatıldı AM Ters güç: Başlatıldı 5097 Pr AÇMA AM Ters güç: AÇMA 5098 Pr+VD AÇMA AM Ters güç: Durdurma valfı ile AÇMA 5099 Pr AT Fakt >< AM Ters güç hatası: AT çarp. büyük/küçük 5100 Pr GT hatası AM Ters güç hatası: GT atama 5101 Pr nes. hatası AM Ters Güç ha.: Bu nesne için mevcut değil SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 249 Fonksiyonlar 2.13 İleri Güç Denetimi 2.13 İleri Güç Denetimi İleri güç denetimi, hem ayarlanabilir bir aktif güç değerinin altında kalınmasını hem de ayrı ayarlanabilir bir aktif güç değerinin aşılmasını kapsar. Bu fonksiyonlardan her biri farklı denetim işlevlerini başlatır. Eğer ör. paralel yürüyen generatörlerde bir makinenin verilen aktif gücü çok düşük ise, diğer generatörlerin bu gücü birlikte üstlenebilmesi sıklıkla anlamlıdır, zayıf yüklü makine kapatılır. Burada kriter, makinenin şebekeye beslenmiş ileri-gücünün belirli bir değerin altında kalınmasıdır. Bazı uygulama durumlarında, eğer verilen aktif güç belirli bir değerin üzerine çıkarsa, bir kontrol komutunun verilmesi arzu edilebilir. Eğer ör. paralel anahtarlanmış iki transformatörden sadece biri işletimde ise, birincinin aktarılan gücü önceden verilen bir sınırın üzerine çıkar çıkmaz ikinci kapatılabilir. Eğer bir besleme şebekesinde yeterli hızlılıkta kaldırılamayan bir arıza ortaya çıkarsa, şebekenin yarılması veya ör. kendi beslemeli bir endüstri şebekesinin arızalı besleme şebekesinden ayrılması anlamlı olur. Böyle bir şebeke ayrılmasının kriterleri güç akışı yönü yanısıra gerilim (düşük gerilim), akım (aşırı akım) ve/veya frekans olabilir. Böylece 7UT6 şebeke ayırma cihazı olarak da kullanılabilir. İleri güç koruma sadece üç faz korunan nesnelerde kullanılabilir. Bu, cihazın bir gerilim trafo setine bağlı olmasını ve bu gerilimlerin uygun atanmış bir akım trafo setiyle aktif gücün anlamlı bir hesaplamasının izin verilmesini şart koşar. Bu sadece 7UT613 ve 7UT633'te mümkündür. Açık kesicide P<-Kademesi harici sinyal üzerinden bloklanmalıdır. 2.13.1 Fonksiyon Tanımı Aktif gücün belirlenmesi İleri güç denetimi, 7UT613 / 7UT633'te gerilimlerin ve akımların temel harmoniklerinin simetrik bileşenlerinden aktif gücü hesaplar. İki ölçme yöntemi mevcuttur: • „Doğru“ ölçme yöntemi aktif gücü, ölçme büyüklüklerinin son 16 periyodu üzerinden ortalar. Pozitif bileşenlerin değerlendirmesi aktif güç belirlemesini, akımların ve gerilimlerin asimetrilerinden bağımsız yapar. Eğer aktif gücün doğru belirlemesi yüksek görünür güçte de (küçük cos ϕ) olursa, gerilim- ve akım trafosunun eksik açısının da dikkate alınması talep edilir. Açı düzeltmesi bir düzeltme açısıyla ϕDüz (bakın Bölüm 2.1.4) gerçekleşir. • „Hızlı“ ölçme yöntemi bir şebeke periyodu üzerinden akımların ve gerilimlerin pozitif bileşenlerini hesaplar. Böylece kısa bir kumanda süresine ulaşır. Bu nedenle bu özellikle, eğer daha fazla kısa kumanda süreleri yüksek doğruluğa geliyorsa, ör. şebekeden ayrılma sebebi için faaliyette, şebeke uygulamalarında uygundur. 250 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.13 İleri Güç Denetimi Gecikme, Mantık Hem P<-Kademe hem de P>-Kademe ayrı ayrı bir gecikme süresine sahiptir. Her bir kumanda ilgili sürenin akışından sonra verilir ve her biri kendi için kendi kontrol aktivitesini tetikler. Her kademe ayrı bir ikili giriş üzerinden bloklanabilir; bir başka ikili giriş tüm ileri güç denetimini bloklar. P<Kademe, eğer tel kopması veya gerilim kesintisi tanınıyorsa veya gerilim trafosu koruma şalteri durumunda (ilgili ikili giriş üzerinden) bildiriliyorsa, dahili olarak da bloklanır (bakın Bölüm “Teknik Veriler”). Şekil 2-103 İleri güç denetiminin mantık diyagramı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 251 Fonksiyonlar 2.13 İleri Güç Denetimi 2.13.2 Ayar Notları Genel İleri güç denetiminin uygulaması sadece bir 3-fazlı korunan nesnede mümkündür. Bu bir ana korunan nesnenin tarafına veya başka bir ölçme noktasına atanmış olabilir. Cihazın, ilgili akım trafo bağlantısı ile aktif gücün anlamlı bir hesaplamasına izin veren, bir gerilim trafo setine bağlanmış olması şart koşulur. İleri güç denetimi sadece, eğer biçimlendirmede 151 no'lu adreste İLERİ GÜÇ = Etkin olarak ayarlanmışsa etkindir ve ancak bu durumda ayar parametrelerine erişilebilir (Bölüm 2.1.3). İleri güç denetimi 5101 no’lu İLERİ GÜÇ adresinde ON- veya OFF ayarlanabilir. Ayrıca kumanda etkin denetim fonksiyonunda bloklanabilir (Röle BLK). Başlatma Değerleri Önceden verilmiş bir aktif gücün altında kalınması ve bir başka önceden verilmiş aktif gücün aşılması için herbirine bir başlatma değeri ayarlanmalıdır. Eğer ileri güç denetimi korunacak nesnenin bir tarafına atanmışsa, başlatma değeri direkt ilgili değer olarak (ilgili tarafın anma gücüne bağlı) ayarlanabilir, yani 5112 no'lu P< ileri adresinde bir aktif gücün altında kalınması için ve 5115 no'lu P> ileri adresinde bir aktif gücün aşılması için. Eğer somut uygulama durumunda ileri güç denetimi ancak Amper olarak sekonder ayarlanması gerekliyse, aktif güç bir sekonder değere çevrilir. Ayarlar, 5111 no'lu Pf< adresinde bir aktif gücün altında kalınması için ve 5114 no'lu Pf> adresinde bir aktif gücün aşılması için, gerçekleşir. Sonuncu daima, eğer bir ölçme noktasının ileri güç denetimi, yani ana korunan nesnenin bir tarafı değil, atanmış ise verilir. Çevirme hesabı aşğıdaki gibidir: Burada 252 Psek Sekonder güç UNprim Gerilim trafosunun primer anma gerilimi (faz-faz) UNsek Gerilim trafosunun sekonder anma gerilimi (faz-faz) INprim Akım trafosu primer anma akımı INsek Akım trafosunun sekonder anma akımı Pprim Primer güç SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.13 İleri Güç Denetimi Örnek: Transformatör 16 MVA (Sarım) 20 kV Akım trafosu 500 A/5 A Gerilim trafosu 20 kV/100 V P'de devreyi kesmek< 10 % = 0,1 Paralel trafonun devreye alınması P'de paralel trafolar> 90 % = 0,9 İlgili ayarda (Taraflar = Sargı verileri ile ilgili) Adres 5112 P< ileri = 0,10 Adres 5115 P> ileri = 0,90 Watt olarak ayarda sekonder P< = P> = Ayar değeri Adres 5111 Pf< = 80 W Adres 5114 Pf> = 720 W Gecikme süreleri Gecikme sürelerinin ayarları, uygulamaya bağlı olarak düzenlenir. Transformatör değiştirme veya generatör değiştirme örneğinde de uzun bir gecikme süresi (bir dakikaya kadar = 60 s) ayarlanır, böylece kısa süreli yük dalgalanmaları tekrarlanacak değiştirmeye yol açmaz. Şebeke ayırmada sadece, gerekirse kısa devre arıza koruma teçhizatının zaman kademelendirmesi ile uyumlu bulunması gereken kısa gecikmeler müsaadelidir. Aktif gücün altında kalınması için 5113 no'lu T-Pi< adresi ve aktif gücün aşılması için 5116 no'lu T-Pi> adresi geçerlidir. Ayar zamanları, denetim fonksiyonunun çalışma süresini (ölçme süresi, bırakma süresi) kapsamayan ilave gecikme süreleridir. „Doğru“ ölçme yönteminde 16 Periyot üzerinden bir bildiri yürütüldüğü; buna uygun doğal sürenin uzun olduğu dikkate alınmalıdır. Eğer bir gecikme süresi ∞'a ayarlanmak isteniyorsa, bu süre ile bir Açma gerçekleşmez, ancak başlatma bildirilir. Ölçme Yöntemleri Ölçme yönteminin kendisi 5117 no'lu ÖLÇME YÖNTEMİ adresi altında ayarlanır. Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Opsiyon ÖLÇME YÖNTEMİ = esasen, eğer küçük aktif güçlerin de büyük görünür güçlerden tam hesaplanması gerekliyse, ör. generatör alanında veya yüksek reaktif güç taşımalı korunan nesnelerde, gereklilik gösterir. Bu opsiyonda doğal çalışma sürelerinin 16 periyot üzerinden bildirme nedeniyle buna karşılık uzunlukta olduğu dikkate alınmalıdır. Doğru bir ölçüm, akım- ve gerilim trafosunun açı hatasının uygun hatalı açı ayarı ile Adres 803 DÜZELT. U Açı içinde kompanze edilmesini, şart koşar (bakın Bölüm 2.1.4). Burada aktif güç sadece bir periyot üzerinden elde edildiğinden, kısa Açma zamanları ÖLÇME YÖNTEMİ = hızlı opsiyonu ile mümkündür. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 253 Fonksiyonlar 2.13 İleri Güç Denetimi 2.13.3 Ayarlar Sonuna “A“ harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “Ek Ayarlar“ menüsünden değiştirilebilir. Tabloda, bölgeye özgü olağan ayarlar gösterilmiştir. C sütunu (biçimlendirme), akıma dayalı değerlerin karşılığı olan akım trafosu sekonder anma akımını göstermektedir. Adres Parametre 5101 İLERİ GÜÇ 5111 Pf< C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama OFF ON Röle BLK OFF İleri Güç Denetimi 1A 1.7 .. 3000.0 W 17.3 W P-ileri< Denetimi Çalışma 5A 8.5 .. 15000.0 W 86.5 W 5112 P< ileri 0.01 .. 17.00 P/SnS 0.10 P/SnS P< çalışma eşiği 5113 T-Pi< 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 10.00 sn T-P-ileri< Zaman Gecikmesi 5114 Pf> 1A 1.7 .. 3000.0 W 164.5 W P-ileri> Denetimi Çalışma 5A 8.5 .. 15000.0 W 822.5 W 5115 P> ileri 0.01 .. 17.00 P/SnS 0.95 P/SnS P> çalışma eşiği 5116 T-Pi> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 10.00 sn T-P-ileri> Zaman Gecikmesi 5117A ÖLÇME YÖNTEMİ doğru hızlı doğru Çalışma Yöntemi 2.13.4 Bilgi listesi No. 5113 Bilgi Bilgi Tipi Açıklama >Pf BLK EM >İleri güç denetimi BLOKLAMA 5116 >Pf< BLK EM >İleri güç denetimi Pf< kademesi BLOKLA 5117 >Pf> BLK EM >İleri güç denetimi Pf> kademesi BLOKLA 5121 Pf OFF AM İleri güç denetimi DEVRE DIŞI 5122 Pf BLKdı AM İleri güç denetimi BLOKLANDI 5123 Pf AKTİF AM İleri güç denetimi AKTİF 5126 Pf< Başlatıldı AM İleri güç: Pf< kademesi başlatıldı 5127 Pf> Başlatıldı AM İleri güç: Pf> kademesi başlatıldı 5128 Pf< AÇMA AM İleri güç: Pf< kademesi AÇMA 5129 Pf> AÇMA AM İleri güç: Pf> kademesi AÇMA 5130 Pf> AT fakt >< AM İleri güç hatası: AT çarp. büyük/küçük 5131 Pf> GT hatası AM İleri güç hatası: GT atama 5132 Pf> Nesne hatas AM İleri Güç ha.:Bu nesne için mevcut değil 254 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.14 Düşük Gerilim Koruma 2.14 Düşük Gerilim Koruma Düşük gerilim koruma, gerilim kesintilerini kapsar ve müsaade edilmeyen işletim durumlarını ve elektrikli makinelerde mümkün kararlılık kaybını önler. Bir endüksiyon makinenin kararlılığı ve müsaadeli denge momenti düşük gerilimler aracılığıyla etkilenir. Şebeke kuplaj noktalarına bir kriter olarak şebeke ayırma için yerleştirilebilir. Düşük gerilim koruma sadece 3-üç faz korunan nesnelerde kullanılabilir. Bu, cihazın bir gerilim trafo setine bağlı olmasını öngörür. Bu sadece 7UT613 ve 7UT633'te mümkündür. Düşük gerilim korumanın kendi ölçme bilgileri yalnız bağlı ölçme gerilimleriyle ilişkili olduğundan, bir tarafın veya bir ölçme noktasının akımlarına atama fonksiyon için anlamlı değildir. Ayar için ancak aynı fark diğer koruma fonksiyonlarında olduğu gibi, tespit edilir. Eğer düşük gerilim koruma, ana korunan nesnenin bir tarafına veya 3-faz baraya atanmış ise, gerilim sınırları ilgili değerlere (U/UnS) ayarlanır. Bir ölçme noktası için atamada değerler Volt olarak sekonder ayarlanır. 2.14.1 Fonksiyon Tanımı Düşük gerilim koruma 7UT613 / 7UT633 'te bağlı faz-toprak-gerilimlerin temel titreşimlerinden pozitif bileşen sistemi kullanır. Üç 1-faz ölçme sistemine karşı pozitif bileşen sistem tespiti, geniş ölçüde 2-kutup kısa devre arızalardan veya toprak arızalardan etkilenmeme avantajına sahiptir. Düşük gerilim koruma, iki kademeli olarak tasarlanmıştır. Ayarlanabilir gerilim eşiklerinin altında kalınması durumunda bir başlatma bildirimi gerçekleşir. Ayarlanabilir bir zaman için bir gerilim başlatması mevcut ise, o zaman bir Açma komutu verilir. Böylece koruma, sekonder gerilimin düşmesinde hatalı başlatmaz, her iki kademe dahili bloklanır, eğer ölçme gerilimi düşmesi tanınıyorsa veya gerilim trafosu koruma şalteri durumu (uygun biçimlendirilmiş bir ikili giriş üzerinden) bildirilmişse (bakın Bölüm 2.19.1). Ayrıca her kademe kendisi için ve her ikisi beraber ikili girişler üzerinden bloklanabilir. Özellikle kapatılan sistemin durumunda düşük gerilim korumada dikkat gösterilmelidir. Devreden çıkarılmış korunan nesnede belirli koşullar altında gerektiğinde primer gerilim ve böylece ölçme gerilimi mevcut olmadığından, başlatma koşulları bu durumda daima yerine getirilir. Aynısı bir açmadan sonra düşük gerilim koruma ile veya bir başka koruma fonksiyonunun uygulamasında da doğru olur. Düşük gerilim koruma bu nedenle uygun bir kriter ile harici – ör. bir kesici durumuna bağlı – komple uygun bir ikili giriş üzerinden bloklanmalıdır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 255 Fonksiyonlar 2.14 Düşük Gerilim Koruma Şekil 2-104 2.14.2 Düşük gerilim korumanın mantık şeması Ayar Notları Genel Düşük gerilim korumanın uygulaması sadece bir 3-fazlı korunan nesnede mümkündür. Bu, cihazın bir üç faz gerilim trafo setine bağlı olmasını öngörür. Düşük gerilim koruma sadece, eğer bu koruma fonksiyonlarının biçimlendirmesinde 152 no'lu adres DÜŞÜK GERİLİM = Etkin olarak ayarlanmışsa etkindir ve ancak bu durumda ayar parametrelerine erişilebilir (Bölüm 2.1.3). Düşük gerilim koruma 5201 no’lu DÜŞÜK GERİLİM adresinde ON- veya OFF olarak ayarlanabilir. Ayrıca kumanda etkin koruma fonksiyonunda bloklanabilir (Röle BLK). Başlatma değerleri, Süreler Düşük gerilim koruma, iki kademeli olarak tasarlanmıştır. Faz-faz gerilimin eşdeğeri hesaplanır, yani √3 · U1. Ayar bu nedenle faz-faz değerlerde gerçekleşir. U<-Kademe minimum işletimsel beklenen gerilimin biraz altında ayarlanır, yani Adres 5212 U< altında, eğer ilgili değerler ölçü ise, Adres 5211 U< altında Volt olarak ayarlamada. Bu ayarlama metodu, gerilim trafo setinin korunan ana nesnenin bir tarafına mı veya herhangi bir ölçme noktasına mı atandığına bağlıdır. Normalinde 75 % - 80 % Anma gerilimi ölçülür; yani 0,75 - 0,80 ilgili değerlerde veya 75 V - 80 V , UN sek = 100 V 'da (diğer anma geriliminde buna uygun uyarlanmış). İlgili gecikme süresi T U< (Adres 5213) ilgili kısa süreli gerilim kesintileriyle köprülenmelidir, stabil olmayan işletime yol açabilen sürekli düşük gerilimlerde, ancak birkaç dakika içinde kapanmalıdır. 256 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.14 Düşük Gerilim Koruma U<<-Kademe için kısa gecikmeli daha alçak bir başlatma eşiği ayarlanır, o zaman kuvvetli gerilim yıkılmalarında hızlı bir açma gerçekleşir, yani ör. 65 % Anma gerilimi, 0,5 s Gecikme ile. Düşük gerilim koruma ana korunan nesnenin bir tarafına veya 3-faz baraya atanmışsa, başlatma değeri ilgili büyüklük olarak 5215 no'lu U<< adresi, altında ayarlanır, yani ör. 0,65. Bir ölçme noktasına atamada 5214 no'lu U<< adresi altında faz-faz gerilimin değeri Volt olarak ayarlanır, yani ör. 71,5 V, UN sek = 110 V 'da (65 % ,110 V). Ayar zamanları, koruma fonksiyonunun çalışma süresini (ölçme süresi, bırakma süresi) kapsamayan ek gecikmelerdir. Eğer bir gecikme süresi ∞'a ayarlanmak isteniyorsa, bu süre ile bir Açma gerçekleşmez, ancak başlatma bildirilir. Bırakma oranı Bırakma oranı 5217 BIRAKMA ORANI adresi altında hassas kademeli işletme koşullarına uyarlanabilir. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. 2.14.3 Ayarlar Sonuna “A“ harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “Ek Ayarlar“ menüsünden değiştirilebilir. Adr. Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 5201 DÜŞÜK GERİLİM OFF ON Röle BLK OFF Düşük Gerilim Koruma 5211 U< 10.0 .. 125.0 V 75.0 V U< Çalışma Gerilimi 5212 U< 0.10 .. 1.25 U/UnS 0.75 U/UnS U< Çalışma gerilimi 5213 T U< 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 3.00 sn T U< Zaman Gecikmesi 5214 U<< 10.0 .. 125.0 V 65.0 V U<< Çalışma Gerilimi 5215 U<< 0.10 .. 1.25 U/UnS 0.65 U/UnS U<< Çalışma gerilimi 5216 T U<< 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 0.50 sn T U<< Zaman Gecikmesi 5217A BIRAKMA ORANI 1.01 .. 1.20 1.05 U<, U<< Bırakma Oranı 2.14.4 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 033.2404 >D.GERİLİM BLK EM >Düşük gerilim koruma BLOKLAMA 033.2411 D.Gerilim OFF AM Düşük Gerilim koruma DEVRE DIŞI 033.2412 D.Gerilim BLKdı AM Düşük Gerilim koruma BLOKLANDI 033.2413 D.Gerilim AKTİF AM Düşük Gerilim koruma AKTİF 033.2491 U< Nes. Hatası AM Düşük Gerilim:Bu nesne için mevcut değil 033.2492 U< GT Hatası AM Düşük Gerilim: hatalı GT ataması 033.2502 >U<< BLK EM >Düşük Gerilim koruma U<< BLOKLAMA 033.2503 >U< BLK EM >Düşük Gerilim koruma U< BLOKLAMA 033.2521 U<< başlatıldı AM Düşük Gerilim U<< başlatıldı 033.2522 U< başlatıldı AM Düşük Gerilim U< başlatıldı 033.2551 U<< AÇMA AM >Düşük gerilim koruma BLOKLAMA 033.2552 U< AÇMA AM Düşük Gerilim koruma DEVRE DIŞI SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 257 Fonksiyonlar 2.15 Aşırı Gerilim Koruma 2.15 Aşırı Gerilim Koruma Aşırı gerilim koruma, elektrikli işletme kaynaklarını müsaadeli olmayan gerilim yükselmelerinden ve böylece bağlı izolasyon hatalarından koruma görevini üstlenir. Güç santrallerinde gerilim yükselmeleri; ör. uyartım sisteminin manuel kullanımında hatalı işletim ile, otomatik gerilim regülatörünün hatalı çalışması ile, Bir generatörün (Tam-)Yük kapamasından sonra, şebekeden ayrılmış generatörde veya kendi başına bağımsız çalışan ada işletiminde ortaya çıkar. Şebeke alanında da gerilim yükselmeleri, bir gerilim regülatörünün hatalı çalışması ile transformatörde veya büyük uzunlukların zayıf yüklü hatlarında ortaya çıkabilir. Aşırı gerilim koruma sadece 3-üç faz korunan nesnelerde kullanılabilir. Bu, cihazın bir gerilim trafo setine bağlı olmasını öngörür. Bu sadece 7UT613 ve 7UT633'te mümkündür. Aşırı gerilim korumanın kendi ölçme bilgileri yalnız bağlı ölçme gerilimleriyle ilişkili olduğundan, bir tarafın veya bir ölçme noktasının akımlarına atama fonksiyon için anlamlı değildir. Ayar için ancak aynı fark diğer koruma fonksiyonlarında olduğu gibi, tespit edilir. Eğer aşırı gerilim koruma, ana korunan nesnenin bir tarafına veya 3-faz baraya atanmış ise, gerilim sınırları ilgili değerlere (U/UnS) ayarlanır. Bir ölçme noktası için atamada değerler Volt olarak sekonder ayarlanır. 258 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.15 Aşırı Gerilim Koruma 2.15.1 Fonksiyon Tanımı Aşırı gerilim koruma faz-faz-gerilimlerin en büyüğünü veya üç faz-toprak-gerilimlerin en büyüğünü değerlendirir (ayarlanabilir). Aşırı gerilim koruma, iki kademeli olarak tasarlanmıştır. Yüksek aşırı gerilimde, kısa zaman gecikmesi ile kapatılır, düşük aşırı gerilimde ise uzun süreli bir gecikmeyle. Gerilim sınır değerleri ve gecikme süreleri her iki kademe için ayrı ayrı ayarlanabilir. Ayrıca tüm aşırı gerilim koruma bir ikili giriş üzerinden bloklanabilir. Şekil 2-105 Aşırı gerilim korumanın mantık şeması SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 259 Fonksiyonlar 2.15 Aşırı Gerilim Koruma 2.15.2 Ayar Notları Genel Aşırı gerilim korumanın uygulaması sadece bir 3-fazlı korunan nesnede mümkündür. Bu, cihazın bir üç faz gerilim trafo setine bağlı olmasını öngörür. Aşırı gerilim koruma sadece, eğer bu, koruma fonksiyonlarının biçimlendirmesinde 153 no'lu adres AŞIRI GERİLİM = Etkin olarak ayarlanmışsa etkindir ve ancak bu durumda ayar parametrelerine erişilebilir (Bölüm 2.1.3). Aşırı gerilim koruma 5301 no’lu AŞIRI GERİLİM adresinde ON- veya OFF ayarlanabilir. Ayrıca kumanda etkin koruma fonksiyonunda bloklanabilir (Röle BLK). Başlatma değerleri, Süreler Korumanın hangi ölçme büyüklükleriyle çalışması gerektiği 5318 DEĞERLER altında ayarlanır. U-f-f ayarında faz-faz gerilimler değerlendirilir. Bunlar artık gerilimlerden etkilenmezler, toprak arızaları esnasında veya topraklama noktasından uzaklaştırılmış toprak arızalarının ortaya çıktığı gibi. Faz-toprak-gerilimlerin U-f-t ayarı gerçek izolasyon hatalarını toprağa karşı tekrar yansıtır ve topraklı yıldız noktasında da uygulanabilir. Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Eğer faz-toprak ölçme büyüklükleri seçilmişse de, gerilimler için ayar değerlerinin faz-faz gerilimlerle ilgili olduğuna dikkat edilmelidir. Gerilim- ve zaman değerleri ayarları uygulama maksadına göre düzenlenir. U>-Kademe kalıcı aşırı gerilimleri kapsamalıdır. Bu yakl. % 5 maksimum işletimsel beklenen kalıcı işletme geriliminin üzerinden ayarlanır. Aşırı gerilim koruma, ana korunan nesnenin bir tarafına veya 3-faz baraya atanmışsa, başlatma değeri ilgili büyüklük olarak 5312 no'lu U> adresi altında ayarlanır, yani ör. 1,20. Bir ölçme noktasına atamada 5311 no'lu U> adresi altında faz-faz gerilimin değeri Volt olarak ayarlanır, yani ör. 132 V, UN sek = 110 V'ta (120 %, 110 V'ta). İlgili gecikme süresi T U> (Adres 5313) birkaç saniye olmalıdır, o zaman kısa süreli aşırı gerilimler Açmaya sebep olmaz. Kısa süreli yüksek aşırı gerilimler için U>>-Kademe öngörülmüştür. Burada uygun bir yüksek Başlatma değeri ayarlanır, ör. 1,3- - 1,5-kat anma gerilimi. Aşırı gerilim koruma, ana korunan nesnenin bir tarafına veya 3-faz baraya atanmışsa, başlatma değeri ilgili büyüklük olarak 5315 no'lu U>> adresi altında ayarlanır, yani ör. 1,30. Bir ölçme noktasına atamada 5314 no'lu U>> adresi altında faz-faz gerilimin değeri Volt olarak ayarlanır, yani ör. 130 V, UN sek = 100 V'ta. T U>> gecikmesi için (Adres 5316) 0,1 s - 0,5 s uygun değerlerdir. Gerilim ayarlamalı Generatörlerde veya Transformatörlerde ayarlar, gerilim regülatörüyle gerilim değişikliklerinin ayarlanabildiği hızlılığa göre yapılır. Koruma, hatasız çalışan gerilim regülatörünün ayar işlemine müdahale etmemelidir. İki kademeli karakteristik bu nedenle daima ayar işleminin gerilim zaman karakteristiğinin üzerinde bulunur. Tüm ayar zamanları, koruma fonksiyonunun çalışma süresini (ölçme süresi, bırakma süresi) kapsamayan ilave gecikme süreleridir. Eğer bir gecikme süresi ∞'a ayarlanmak isteniyorsa, bu süre ile bir Açma gerçekleşmez, ancak başlatma bildirilir. Bırakma oranı Bırakma oranı 5317 BIRAKMA ORANI adresi altında işletme koşullarına uyarlanabilir. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. 260 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.15 Aşırı Gerilim Koruma 2.15.3 Ayarlar Sonuna “A“ harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “Ek Ayarlar“ menüsünden değiştirilebilir. Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 5301 AŞIRI GERİLİM OFF ON Röle BLK OFF Aşırı Gerilim Koruma 5311 U> 30.0 .. 170.0 V 115.0 V U> Çalışma Gerilimi 5312 U> 0.30 .. 1.70 U/UnS 1.15 U/UnS U> Çalışma gerilimi 5313 T U> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 3.00 sn T U> Zaman Gecikmesi 5314 U>> 30.0 .. 170.0 V 130.0 V U>> Çalışma Gerilimi 5315 U>> 0.30 .. 1.70 U/UnS 1.30 U/UnS U>> Çalışma gerilimi 5316 T U>> 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 0.50 sn T U>> Zaman Gecikmesi 5317A BIRAKMA ORANI 0.90 .. 0.99 0.95 U>, U>> Bırakma Oranı 5318A DEĞERLER U-f-f U-f-t U-f-f Ölçüm Değerleri 2.15.4 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 034.2404 >A.GERİLİM BLK EM >Aşırı Gerilim koruma BLOKLAMA 034.2411 A.Gerilim OFF AM Aşırı Gerilim koruma DEVRE DIŞI 034.2412 A.Gerilim BLKdı AM Aşırı Gerilim koruma BLOKLANDI 034.2413 A.Gerilim AKTİF AM Aşırı Gerilim koruma AKTİF 034.2491 U> Nesne hatası AM Aşırı Gerilim:Bu nesne için mevcut değil 034.2492 U> GT hatası AM Aşırı Gerilim: hatalı GT ataması 034.2502 >U>> BLK EM >Aşırı gerilim koruma U>> BLOKLAMA 034.2503 >U> BLK EM >Aşırı gerilim koruma U> BLOKLAMA 034.2521 U>> başlatıldı AM Aşırı Gerilim U>> başlatıldı 034.2522 U> başlatıldı AM Aşırı Gerilim U> başlatıldı 034.2551 U>> Açma AM Aşırı Gerilim U>> AÇMA 034.2552 U> AÇMA AM Aşırı Gerilim U> AÇMA SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 261 Fonksiyonlar 2.16 Frekans Koruma 2.16 Frekans Koruma Frekans koruma, Aşırı- ve Düşük frekansları tespit etme görevini üstlenir. Eğer şebeke frekansı müsaadeli alanın dışında bulunursa, ilgili anahtarlama işlemleri yönlendirilir. Ör. makinenin şebekeden ayrı olduğu generatörlerde, şebekelerde şebekeden ayırma veya yük atma başlatılabilir. Bir frekans düşmesi, olmayan veya yeterince hızlı olmayan ek güç generatörüyle telafi edilemeyen şebeke bölümünün veya şebekenin yükselmiş aktif güç gereksinimi ile oluşur. Aktif güç gereksinimi bu nedenle yük atma ile engellenmelidir. Güç santrallarında frekansın hatalı çalışması- veya hız ayarlaması da sebep olabilir. Frekans düşme koruma, aynı zamanda bir bağımsız çalışan şebekeyi (geçici olarak) besleyen generatörlere de uygulanır. Bu, bir tahrik gücü (şaft) arızasında, ters güç korumanın çalışamayacak olmasından dolayıdır. Generatör, frekans düşme koruması vasıtasıyla şebekeden ayrılabilir. Frekans artışı ör. yük atmalarla (yalnız başına çalışan bir sistemde) veya bir frekans kontrolünün hatalı çalışması sonucu olur. Döner makinelerde yükseltilmiş hız aynı zamanda yükselmiş bir mekanik zorlama anlamını da taşır. Aynı zamanda, yüksüz uzun hatları besleyen generatörler için kendi kendini ikazlama riski de mevcuttur. Frekans koruma, dört frekans kademesinden oluşmuştur. Her kademe bağımsızdır ve farklı kumanda fonksiyonlarını tetikleyebilir. Frekans kademelerinin üçü düşük frekans tespiti için tasarlanmıştır (f<, f<<, f<<<), dördüncü ise bir aşırı frekans kademesidir (f>). Frekans koruma sadece üç faz korunan nesnelerde kullanılabilir. Bu, cihazın bir gerilim trafo setine bağlı olmasını öngörür. Bu sadece 7UT613 ve 7UT633'te mümkündür. Frekans korumanın kendi ölçme bilgileri yalnız bağlı ölçme gerilimleriyle ilişkili olduğundan, bir tarafın veya bir ölçme noktasının akımlarına atama fonksiyon için anlamlı değildir. Sadece minimum gerilim ayarı için frekans ölçümünde: Eğer gerilim trafosu frekans koruma için ana korunan nesnenin bir tarafına veya 3-faz baraya atanmış ise, gerilim sınırı ilgili değerlere (U/UnS) ayarlanır. Bir ölçme noktası için atamada değerler Volt olarak sekonder ayarlanır. 2.16.1 Fonksiyon Tanımı Frekans koruma 7UT613 / 7UT633 'te bağlı faz-toprak-gerilimlerin temel titreşimlerinden pozitif bileşen sistemi kullanır. Bağımsız faz gerilimlerinin veya gerilimlerin noksanlığı bu nedenle, gerilimlerin pozitif bileşenleri yeterli büyüklükte mecut olduğu sürece negatif bir etki yapmaz. Eğer pozitif bileşen sistem gerilimi ayarlanabilir bir U MİN değerinin altına düşmüşse, o zaman burada sinyalden doğru frekans değerleri artık hesaplanamayacağından, frekans koruma bloklanır. Frekans korumanın çalışma aralığı dışında frekansta veya gerilimde (bakın Teknik Veriler) Frekans koruma çalışamaz. Eğer bir frekans kademesi >66 Hz (veya >22 Hz , 16,7 Hz anma frekansında) frekanslarda başlatılmışsa, o zaman bir başlatma tutması yürürlüğe girer. Eğer frekans çalışma aralığı üzerinden artmaya devam ederse veya 8,6 V'luk pozitif bileşen sistem gerilim faz-faz gerilim olarak veya 5 V'luk faz-faz olmayan gerilim olarak sekonder altında kalınırsa, başlatma kalıcı tutulur ve böylece bir açma aşırı frekansa mümkün olmasına yol açılır. Başlatma tutulması, eğer frekans ölçümü tekrar <66 Hz (veya <22 Hz) frekansları ölçerse veya frekans koruma >FQS bildirimi üzerinden bloklanırsa, bitirilir. Her bir frekans kademesine bir gecikme süresi bağlantılanmıştır. Frekans elemanlarının her biri, ikili girişler üzerinden ayrı ayrı kilitlenebilir. Ayrıca tüm frekans koruma bir ikili giriş üzerinden bloklanabilir. Zamanın bitişinden sonra uygun bir kumanda verilir. 262 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.16 Frekans Koruma Şekil 2-106 Frekans koruma için mantık şeması SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 263 Fonksiyonlar 2.16 Frekans Koruma 2.16.2 Ayar Notları Genel Frekans korumanın uygulaması sadece bir 3-fazlı korunan nesnede mümkündür. Bu, cihazın bir üç faz gerilim trafo setine bağlı olmasını öngörür. Frekans koruma sadece, eğer bu, koruma fonksiyonlarının biçimlendirmesinde 156 no'lu adres FREKANS GERİLİM = Etkin olarak ayarlanmışsa etkindir ve ancak bu durumda ayar parametrelerine erişilebilir (Bölüm 2.1.3). Frekans koruma 5601 no'lu A. Uyartım FREKANS. adresi altında ON- veya OFF ayarlanabilir. Ayrıca kumanda etkin koruma fonksiyonunda bloklanabilir (Röle BLK). Başlatma değerleri, Süreler Eğer frekans koruma yük atma veya şebeke ayırma amacıyla kullanılacaksa, o zaman ayar değerleri somut şebeke koşullarına bağlı olur. Çoğunlukla yük atmada tüketicinin veya tüketici gruplarının önem sırası dikkate alınarak bir koordinasyon çizelgesi hazırlanır. Güç santrallerinde başka uygulama örnekleri de mevcuttur. Ayarlanacak olan frekans değerleri, daha çok güç sistemi/güç santrali operatörünün bildirimlerine bağlıdır. Bu bağlamda; düşük frekans koruma, güç istasyonunu, zamanında güç sisteminden ayırarak santralin kendi yük talebini de garanti eder. Turbo regülatör, makineyi yeniden anma frekansına ayarlar. Sonuç olarak, istasyonun kendi yükü, sürekli anma frekansında sağlanır. Turbo generatörler genel olarak anma frekansının % 95'inin altına kadar çalışabilirler, bunun için koşul görünen gücün aynı ölçülerde azaltılmasıdır. Endüktif tüketiciler için frekans azalması sadece yüksek bir akım tüketimi anlamına gelmez, aynı zamanda stabil işletimin bir tehlikesi anlamını da taşır. Bu nedenle genellikle sadece kısa süreli bir frekans düşüklüğü yakl. 48 Hz (fN = 50 Hz'de) veya 58 Hz (fN = 60 Hz'de) veya 16 Hz (fN = 16,7 Hz'de) müsaadelidir. Bir frekans artışı örneğin bir yük atma veya (örneğin yalnız başına çalışan bir sistemde) bir hız regülatörünün hatalı çalışması yüzünden olabilir. Burada aşırı frekans koruma ör. aşırı hız koruma olarak kullanılabilir. Frekans kademelerinin ayar aralıkları ayarlanan anma frekansına göre düzenlenir. Üç düşük frekans kademesi aşağıdaki adreslerde ayarlanır Kademe Adres fN = 50 Hz 60 Hz 16,7 Hz Parametre adı f<-Kademe 5611 5621 5631 f< f<<-Kademe 5612 5622 5632 f<< f<<<-Kademe 5613 5623 5633 f<<< f>-Kademe 5614 5624 5634 f> Bir düşük frekans kademesinin 0'a ayarlanmasıyla bu etkisiz kılınabilir. Aşırı frekans kademesine ihtiyaç duyulmuyorsa, bunu ∞'a ayarlanır. 5641 T f<, 5642 T f<<, 5643 T f<<< ve 5644 T f> adresleri altında gecikme süreleri ayarlanır. Böylece ör. frekans kademelerinin bir kademelendirmesine ulaşılır veya güç santral alanlarında gerekli anahtarlama işlemleri tetiklenir. Ayar zamanları, koruma fonksiyonunun çalışma süresini (ölçme süresi, bırakma süresi) kapsamayan ilave gecikme süreleridir. Eğer bir gecikme süresi ∞'a ayarlanmak isteniyorsa, bu süre ile bir Açma gerçekleşmez, ancak başlatma bildirilir. 264 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.16 Frekans Koruma Ayar örneği: Aşağıdaki örnek, yakl. 1 %'lik bir düşük frekansta gecikmiş bir uyarı veren bir generatör için frekans korumanın ayarlanmasını gösterir. Diğer frekans düşüşünde generatör şebekeden ayrılır ve kapatılır. Kademe Sebep Ayar değeri fN = Gecikme 50 Hz 60 Hz 16,7 Hz f< Uyarı 49,50 Hz 59,50 Hz 16,60 Hz 20,00 s f<< Şebeke ayırma 48,00 Hz 58,00 Hz 16,00 Hz 1,00 s f<<< Hareketsiz duruş 47,00 Hz 57,00 Hz 15,70 Hz 6,00 s f> Uyarı ve Açma 52,00 Hz 62,00 Hz 17,40 Hz 10,00 s Minimum Gerilim Minimum ölçme geriliminin altında kalınmasında U MİN frekans koruma bloklanır. Alışılmış değer yakl. % 65 UN'dir. Ayar değeri bu sırada faz-faz büyüklüklerle ilgilidir (faz-faz-gerilim). Eğer frekans koruma, ana korunan nesnenin bir tarafına atanmışsa değer ilgili büyüklük olarak 5652 no'lu U MİN adresi altında ayarlanır, yani ör. 0,65. Bir ölçme noktasına atamada 5651 no'lu dUmin = adresi altında faz-faz gerilimin değeri Volt olarak ayarlanır, yani ör. 71,5 V , UN sek = 110 V'ta (%65 , 110 V'ta). 0 ayarı ile minimum gerilim sınırlaması hizmet dışı bırakılabilir (deaktive). Yakl. 5 V sekonderin altında ancak frekans ölçümü mümkün değildir, yani o zaman frekans koruma artık çalışamaz. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 265 Fonksiyonlar 2.16 Frekans Koruma 2.16.3 Ayarlar Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 5601 A./D. FREKANS OFF ON Röle BLK OFF Aşırı / Düşük Frekans Koruma 5611 f< 40.00 .. 49.99 Hz; 0 49.50 Hz f< Çalışma frekansı 5612 f<< 40.00 .. 49.99 Hz; 0 48.00 Hz f<< Çalışma frekansı 5613 f<<< 40.00 .. 49.99 Hz; 0 47.00 Hz f<<< Çalışma frekansı 5614 f> 50.01 .. 66.00 Hz; ∞ 52.00 Hz f> Çalışma frekansı 5621 f< 50.00 .. 59.99 Hz; 0 59.50 Hz f< Çalışma frekansı 5622 f<< 50.00 .. 59.99 Hz; 0 58.00 Hz f<< Çalışma frekansı 5623 f<<< 50.00 .. 59.99 Hz; 0 57.00 Hz f<<< Çalışma frekansı 5624 f> 60.01 .. 66.00 Hz; ∞ 62.00 Hz f> Çalışma frekansı 5631 f< 10.00 .. 16.69 Hz; 0 16.50 Hz f< Çalışma frekansı 5632 f<< 10.00 .. 16.69 Hz; 0 16.00 Hz f<< Çalışma frekansı 5633 f<<< 10.00 .. 16.69 Hz; 0 15.70 Hz f<<< Çalışma frekansı 5634 f> 16.67 .. 22.00 Hz; ∞ 17.40 Hz f> Çalışma frekansı 5641 T f< 0.00 .. 100.00 sn; ∞ 20.00 sn T f< Gecikme zamanı 5642 T f<< 0.00 .. 600.00 sn; ∞ 1.00 sn T f<< Gecikme zamanı 5643 T f<<< 0.00 .. 100.00 sn; ∞ 6.00 sn T f<<< Gecikme zamanı 5644 T f> 0.00 .. 100.00 sn; ∞ 10.00 sn T f> Gecikme zamanı 5651 dUmin = 10.0 .. 125.0 V; 0 65.0 V Çalışma için gerekli minimum gerilim 5652 U MİN 0.10 .. 1.25 U/UnS; 0 0.65 U/UnS Minimum gerilim 266 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.16 Frekans Koruma 2.16.4 Bilgi Listesi No. 5203 Bilgi >Frekans BLK Bilgi Tipi EM Açıklama >Frekans koruma BLOKLAMA 5211 Frekans OFF AM Frekans koruma DEVRE DIŞI 5212 Frekans BLKdı AM Frekans koruma BLOKLANDI 5213 Frekans AKTİF AM Frekans koruma AKTİF 5214 Frek. D.Ger BLK AM Frekans koruma düşük gerilim bloklama 5254 Frek. GT hatası AM Frekans koruma: GT atama hatası 5255 Frek. Nesne Ha. AM Frekans Kor.: Bu nesne için mevcut değil 12006 >Frek. f< BLK EM >Frekans koruma: Kademe f< bloklama 12007 >Frek. f<< BLK EM >Frekans koruma: Kademe f<< bloklama 12008 >Frek. f<<<BLK EM >Frekans koruma: Kademe f<<< bloklama 12009 >Frek. f> BLK EM >Frekans koruma: Kademe f> bloklama 12032 Frek. f< Baş. AM Frekans koruma: Kademe f< başlatma 12033 Frek. f<< Baş. AM Frekans koruma: Kademe f<< başlatma 12034 Frek. f<<< Baş. AM Frekans koruma: Kademe f<<< başlatma 12035 Frek. f> Baş. AM Frekans koruma: Kademe f> başlatma 12036 Frek. f< Açma AM Frekans koruma: Kademe f< Açma 12037 Frek. f<< Açma AM Frekans koruma: Kademe f<< Açma 12038 Frek.f<<< Açma AM Frekans koruma: Kademe f<<< Açma 12039 Frek. f> Açma AM Frekans koruma: Kademe f>Açma SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 267 Fonksiyonlar 2.17 Kesici Arıza Koruma 2.17 Kesici Arıza Koruma Kesici arıza koruma, kesicinin bir fider korumasından bir açma komutuna tepkisinin başarısız olması durumunda arızayı hızlı artçı olarak temizleme imkanı sağlar. 7UT612 bir, 7UT613/63x ise iki kesici arıza koruma fonksiyonuna sahiptir, bunlar birbirinden bağımsız ve korunan nesnenin farklı konumları için, yani farklı kesicilere, yerleştirilebilir. Farklı başlatma kriterleriyle de çalışılabilir (aşağıya bakın). İlgili koruma fonksiyonunun taraflara veya ölçme noktalarına ve şalterlere atanması Bölüm 2.1.4'e göre yapılır. 2.17.1 Fonksiyon Tanımı Genel Aksi belirtilmedikçe, aşağıdaki veri birinci kesici arıza korumayla ilgilidir. Örneğn diferansiyel korumadan veya bir fiderin başka bir dahili veya harici kısa-devre korumasından kesiciye bir açma komutu verildiğinde; bu, aynı anda kesici arıza korumaya da bildirilir (Şekil 2-107). Kesici arıza koruma içindeki bir KAK-T süre kademesi başlatılır. Zaman ölçümü, korumanın açma komutu mevcut olduğu ve akım devre kesici üzerinden aktığı sürece devam eder. Şekil 2-107 268 Akım akışı izlemeli kesici arıza korumanın sadeleştirilmiş fonksiyon şeması SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.17 Kesici Arıza Koruma Arızasız akışta, kesici açar ve arıza akımı kesilir. Akım sınır değeri kademesi KE-I> çok hızlı bırakır ve (tipik olarak 1/2 Periyot) ve KAK-T süre ölçerini durdurur. Eğer açma komutu yerine getirilememişse (kesici arızası durumu); arıza akımı akmaya ve süre ölçer de ayar sınırına saymaya devam eder. Yani kesici arıza koruması, o zaman etraftaki -barayı besleyen diğer- kesicilere açma komutu verir ve arıza akımını keser. Kesici arıza koruma akımın kesildiğini kendisi algıladığı için, fider korumasının bırakma süresi önemli değildir. Kesicinin açıp açmadığının tespiti için kullanılacak ölçüt, kesici arıza koruma fonksiyonunu başlatan koruma fonksiyonuna uygun seçilmelidir. Örneğin açma ölçütü akıma bağlı olmayan koruma fonksiyonları (örneğin Aşırı uyartım koruma veya Buchholz koruma) için, kesicinin gerektiği gibi açtığının tespiti için akım akışı güvenilir bir ölçüt değildir. Böyle durumlar için kesici durumu kesici yardımcı kontaklarından veya kesici konumunun geri bildirimlerinden kullanılabilir. Böylelikle burada akım akışı yerine kesici yardımcı kontakları sorgulanır (Şekil 2-108). Şekil 2-108 Kesici-yardımcı kontaklarının kontrolüyle kesici arıza korumanın sadeleştirilmiş fonksiyon şeması 7UT6x 'de genellikle her iki kriter de, yani akım akışı ve şalter pozisyonu bildirimi, değerlendirilir. İlgili yapılandırma ile (Bölüm 2.1.4), sadece bir veya sadece diğer kriterin ölçü olduğuna ulaşılabilir. Muhakkak, akımın tarafının veya ölçme noktasının ve denetlenen kesicinin birbirine ait olduğuna dikkat edilmelidir. Her ikisi de korunan nesnenin besleme tarafında bulunmalıdır. Sadeleştirilmiş gösterilen fonksiyon şemasında (Şekil 2-107) akım, transformatörün bara tarafında (= besleme tarafı) ölçülür. Dolayısıyla; bara tarafındaki kesici denetlenir. Bitişik kesiciler, baraya bağlı olan diğer kesicilerdir. Generatörlerde, kesici arıza koruma genellikle şebeke şalterini etkiler. Bunun dışındaki durumlar için, besleme tarafı maksada uygun olmalıdır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 269 Fonksiyonlar 2.17 Kesici Arıza Koruma Başlatma Kesici arıza koruma 7UT6x'in dahili fonksiyonlarıyla, koruma fonksiyonlarının açma komutları ile veya CFC üzerinden (dahili mantık fonksiyonları), veya ikili giriş üzerinden harici açma sinyalleri ile başlatılabilir. Her iki kanal aynı akış devamına yol açar, ama ayrı ayrı bildirilir. Kesici arıza koruma, yani denetlenen kesici üzerinden akım akıp akmadığını kontrol eder. İlave olarak denetlenen kesicinin konumu, eğer bu uygun yapılandırılmış geri bildirim(ler) üzerinden ikili girişler üzerinden cihaza bildirilirse kontrol edilir. Akım akışı kriteri, üç faz akımından en az biri ayarlanabilir bir eşik değerini aşmışsa akım ölçütü karşılanmış olur, ör. KutupAçıkAk T1, eğer Taraf 1'in kesici arıza koruması atanmışsa, bakın Altbölüm 2.1.4 paragraf „Kesicinin Konumu“. Akımın kesilme anının belirlenmesi için özel önlemler alınır. Sinüzoidal akımlarda akımın kesilmesi yaklaşık 1/2 Periyot sonra tanınır. Arıza akımındaki ve/veya arıza akımının kesilmesi sonrası akım trafosunun (örneğin doğrusallaştırılmış nüveli akım trafoları) sekonder devresindeki sönümlü DC akım bileşenler ile veya arıza akımındaki DC bileşenin sebep olacağı akım trafo doymalarında, primer akımın kesildiğinin güvenilir olarak tespiti için bir periyot kadar süre gerekebilir. Yardımcı kontak kriteri o zaman sadece, eğer başlatmanın zaman noktası için – yani bir koruma fonksiyonu ile Açma komutunda (dahili veya harici), kesici arıza korumayı başlatması gereken – akım akışı izleme için ayarlanan değerinin üzerinde bir akım akmıyorsa, değerlendirilir. Bu durumda yardımcı kontak kriteri kendi başına şalterin açması için bir ölçüttür. Koruma-Açmada akım akışı ölçütü başlatılmışsa, ilgili yardımcı kontak (henüz) kesicinin açtığını göstermemiş olsa bile, akım kaybolur kaybolmaz kesicinin açtığı varsayılır. Bu daha güvenilir akım kriterine imkan verir ve örneğin yardımcı kontak mekaniğindeki bir bozukluk yüzünden fonksiyonun aşılmasını önler. Yardımcı kontak akım aktığı halde bir açık şalteri bildirirse, uygun bir uyarı bildirimi verilir (Numaralar 30135 - 30144). Eğer şalterin her iki konumu da bildirilirse (Çift bildirim üzerinden yardımcı konrtağın N/K kontağı ve N/A kontağı), yardımcı kontak kriteri arıza durumunda başlatma anında değerlendirilmez, yani sadece akım kriteri geçerlidir. Bunun tersine başlatmadan sonra akım akışı olmadan şalter açık olarak geçerlidir, eğer bu artık kapalı olarak bildirilmediyse, yani arıza durumunda da geçerlidir. Başlatma, (örneğin fider koruma rölesinin testi sırasında), „>KAK BLK“ (No 047.2404) ikili girişi üzerinden bloklanabilir. Gecikme ve Açma Kesici arıza koruma bir kademeli veya iki kademeli işletilebilir. Bir-kademeli kesici arıza korumada açma komutu, bir kesicinin arızalı olması durumunda bitişik kesicilere yönlendirilir, böylece bunlar arıza akımını keserler. Bitişik kesiciler, kabul edilen fiderle bağlı olduğu baraya veya bara bölümüne bağlı kesicilerdir. Başlatmadan sonra gecikme süresi T2 başlatılır. Sürenin akışından sonra „KAK T2-A (bara)“ bildirimi görünür (No 047.2655) , bu komut verisi için bitişik şalteri belirler. İki kademeli kesici korumada normal olarak başlatılan korumanın açma komutu kesici arıza korumanın birinci kademesinde T1 fider kesicisine tekrarlanır, genellikle ikinci bir Açma bobinine. Bunun için çıkış bildirimi „KAK T1-Aç (lok)“ (No 047.2654) hizmet eder. Eğer şalter bu açma tekrarlamasına reaksiyon göstermezse, ikinci bir kademede T2 süresinden sonra bitişik kesici açar. Çıkış bildirimi „KAK T2-A (bara)“ (No 047.2655) da burada komut verisi için bitişik şaltere öngörülür. 270 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.17 Kesici Arıza Koruma Şekil 2-109 Kesici arıza korumanın mantığı (basitleştirilmiş) Bildirim numaraları ve bildirim açıklamaları birinci kesici arıza korumayla ilgilidir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 271 Fonksiyonlar 2.17 Kesici Arıza Koruma 2.17.2 Ayar Notları Genel Not Ayar notlarında birinci kesici arıza koruma tanımlanmıştır. İkinci kesici arıza korumanın parametre adresleri ve bildirim numaraları ayar notlarının sonunda „Diğer kesici arıza koruma fonksiyonları“ altında yürütülmüştür. Kesici arıza koruma, ancak koruma fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında 170 no’lu adres KESİCİ ARIZA = Etkin olarak ayarlanmışsa etkindir ve erişilebilir. Tek faz bara korumasında kesici arıza koruma mümkün değildir. Eğer ikinci kesici arıza koruma kullanılırsa, bu da 171 no'lu Kesici Arıza 2 adresi altında Etkin olarak ayarlanmalıdır. Koruma fonksiyonlarının atamasında (Bölüm 2.1.4 paragraf „Diğer 3-faz koruma fonksiyonları“), Adres 470 K/A ATAMA altında, korunan nesnenin hangi tarafında veya hangi ölçme noktasında kesici arıza korumanın çalışması gerektiği, ayarlanmıştır. Muhakkak, akımın tarafının veya ölçme noktasının ve denetlenen kesicinin birbirine ait olduğuna dikkat edilmelidir. Her ikisi de korunan nesnenin besleme tarafında bulunmalıdır. İkinci kesici arıza koruma için uygun Adres 471 K/A 2 Atama geçerlidir. 7001 no'lu KESİCİ ARIZA adresi altında birinci kesici arıza koruma ON- veya OFF anahtarlanır. Ayrıca Açma kumandası etkin koruma fonksiyonunda bloklanabilir (Röle BLK). İkinci kesici arıza koruma Adres 7101 altında KESİCİ ARIZA ON- veya OFF anahtarlanır. Başlatma Üç veri kesici arıza korumanın doğru başlatması için önemlidir: Akım akışı izleme, kesicinin Açmasından sonra akımın bunun üzerinden akmayı kesmesini kontrol eder. Akım yüksekliği için Sistem Verileri 2 altında ayarlanmış değer ölçüdür (bakın Bölüm 2.1.6.1 paragraf „Kesicinin Konumu“). Burada tarafa veya ölçme noktasına atanan, denetlenen kesicinin akımını veren değer geçerlidir. (Adresler 1111 - 1125). Bu değerin açık kesicide kesinlikle altında kalınır. Kesici yardımcı kontaklarının veya Kesici geri bildiriminin(lerinin) ataması Bölüm 2.1.4 'e göre „Kesici verileri“ altında yapılır. Uygun ikili girişlerin yapılandırması bitmiş olmalıdır. Denetlenecek kesici için Açma komutu Adres 7011 veya 7012 RÖLE İLE BAŞ. (cihaz sürümüne bağlı olarak) ile belirlenir. Burada denetlenecek kesiciyi açan çıkış rölesinin numarası ayarlanır. Eğer RÖLE İLE BAŞ. , 0 olarak ayarlanırsa, dahili ikili çıkış üzerinden başlatma gerçekleşmez. 7UT6x 'te genellikle birden fazla kesici farklı koruma fonksiyonlarıyla anahtarlanabildiğinden, kesici arıza korumanın başlatması için hangi Açma komutunun ölçü olduğu cihaza bildirilmelidir. Kesici arıza korumanın harici gelen bir komut ile de (aynı kesici) başlatılması gerekliyse, bu uygun yapılandırılmış ikili giriş üzerinden „>KAK har. Baş.'' (N 047.2651) gerçekleşir. RÖLE İLE BAŞ. altında ayarlanan röle kontaklarının kontrolü bundan sonra sadece kesici arıza korumanın başlatmasına yol açar, eğer bu kontrol direkt bir koruma fonksiyonunun bildirimiyle (hızlı bildirim) eşzamanlı oluşuyorsa. Eğer kesicinin ilgili röle kontağının arkasından bir CFC Mantık ile yönlendirilen bildirim tarafından tetiklenmesi gerekiyorsa, bu bildirim ör. fonksiyon DEK (harici açma) ve bunun AÇMA-Komutu üzerinden iletilir. HA-AÇMA ilgili rölenin yapılandırmasında kesici arıza korumanın başlatmasına yol açardı. 272 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.17 Kesici Arıza Koruma İki-Kademeli Kesici Arıza Koruma İki-kademeli çalışma ile, Açma komutu bir T1 (Adres 7015) zaman gecikmesi sonrası lokal denetlenecek fiderkesiciye -ve normalde kesicinin farklı bir açma bobinleri setine- yeniden verilir. Bir kesici arıza korumanın AÇMA-Komutu, bir başka kesici arıza koruma tarafından izlenen bir röleye yapılandırılamaz. Bu peş peşe bağlantı başlatmaya yol açmaz. Eğer kesici bu açma tekrarına tepki vermezse T2 (Adres 7016) süresi sonunda bitişik kesiciler açılır, yani baranın veya ilgili bara bölümünün kesicisi, ve gerekirse karşı uçta kesici de, arıza giderilmediği sürece açtırılır. Ayarlanacak gecikme zamanları, kesicinin maksimum çalışma süresinden, akım akışı tespitinin bırakma süresinden ve zaman gecikmelerini dikkate alan bir güvenlik payından ayarlanır. Şekil 2-110' de, zaman akışı bir örnekle görülmektedir. Sinüzoidal akımlar için, bırakma süresi yakl. 1/2 Periyot tutarındadır. Eğer akım trafosu doyması ile hesaplamak gerekiyorsa, ancak bu süre 11/2 Periyot olarak tahmin edilmelidir. Şekil 2-110 Bir arızanın normal temizlenme ve iki kademeli kesici arıza korumalı kesici arıza temizlenmesini gösteren örnek akış şeması SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 273 Fonksiyonlar 2.17 Kesici Arıza Koruma Bir Kademeli Kesici Arıza Koruma Bir-kademeli kesici arıza korumada T2 bekleme zamanı (Adres 7016) sonrası, bitişik kesiciler yani bara veya ilgili bara bölümünün kesicileri ve mümkünse karşı uç kesicisi, açtırılır. T1 süresi (Adres 7015) bundan sonra, artık ihtiyaç duyulmadığından ∞'a ayarlanır. Ayarlanacak gecikme zamanları, kesicinin maksimum çalışma süresinden, akım akışı tespitinin bırakma süresinden ve zaman gecikmelerini dikkate alan bir güvenlik payından ayarlanır. Şekil 2-111' de, zaman akışı bir örnekle görülmektedir. Sinüzoidal akımlar için, bırakma süresi yakl. 1/2 Periyot tutarında varsayılır. Eğer akım trafosu doyması ile hesaplamak gerekiyorsa, bu süre 11/2 Periyot olarak tahmin edilmelidir. Şekil 2-111 Bir arızanın normal temizlenme ve bir kademeli kesici arıza korumalı kesici arıza temizlenmesini gösteren örnek akış şeması Diğer Kesici Arıza Koruma Fonksiyonu Önceki tanımda birinci kesici arıza koruma tanımlanmıştı. Birinci ve ikinci kesici arıza korumanın parametre adreslerindeki ve bildirim numaralarındaki farklılık aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. x ile işaretlenen yerler aynıdır. 274 Parametre adresleri Bildirim no. 1. Kesici arıza koruma 70xx 047.xxxx(.01) 2. Kesici arıza koruma 71xx 206.xxxx(.01) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.17 Kesici Arıza Koruma 2.17.3 Ayarlar Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 7001 KESİCİ ARIZA OFF ON Röle BLK OFF Kesici Arıza Koruma 7011 RÖLE İLE BAŞ. 0 .. 8 0 Röle ile Başlatma (dahili) 7012 RÖLE İLE BAŞ. 0 .. 24 0 Röle ile Başlatma (dahili) 7015 T1 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 0.15 sn T1, 1. kademe gecikmesi (lokal açma) 7016 T2 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 0.30 sn T2, 2. kademe gecikmesi (bara açması) 2.17.4 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 047.2404 >KAK BLK EM >Kesici Arıza Koruma BLOKLAMA 047.2411 KAK OFF AM Kesici Arıza Koruma DEVRE DIŞI 047.2412 KAK BLKdı AM Kesici Arıza Koruma BLOKLANDI 047.2413 KAK AKTİF AM Kesici Arıza Koruma AKTİF 047.2491 KAK mevcutdeğil AM KAK: Bu nesne için mevcut değil 047.2651 >KAK har. Baş. EM >KAK harici olarak başlatıldı 047.2652 KAK dah. baş. AM Kesici Arıza Koruma (dahili) BAŞLATMA 047.2653 KAK har. baş. AM Kesici Arıza Koruma (harici) BAŞLATMA 047.2654 KAK T1-Aç (lok) AM Kesici Arıza Koruma AÇMA T1 (lokal açma) 047.2655 KAK T2-A (bara) AM Kesici Arıza Kor. AÇMA T2 (bara açması) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 275 Fonksiyonlar 2.18 Harici Açma Komutları 2.18 Harici Açma Komutları 2.18.1 Fonksiyon Tanımı Harici Açma Komutları Dijital diferansiyel koruma 7UT6x, harici korumadan veya denetim birimlerinden herhangi iki sinyalin cihaza ikili girişler üzerinden bağlanmasına izin verir, bunlar daha sonra dahili Açma- ve Mesaj işlemeye dahil olurlar. Dahili sinyaller gibi bunlar da bildirilebilir, geciktirilebilir, Açmaya yapılandırılır ve tek tek de bloklanabilir. Böylece ör. mekanik koruma teçhizatlarına bütünleşme (örneğin basınç anahtarı, Buchholz koruma) mümkündür. Bütün koruma fonksiyonları için ayarlanan minimum açma komutu süresi, harici açma komutları için de geçerlidir (Komut süresi TMin AÇMA KOM, Adres 851). Mantık şeması bu „harici açma komutları“nı gösterir. Bu mantık toplam iki kez aynı şekilde mevcuttur; bildirimlerin numaraları Harici açma komutu 1 için gösterilmiştir. Şekil 2-112 Harici açma özelliğinin mantık şeması – 1 no’lu harici açma komutu için örneklenmiş (sadeleştirilmiş) Transformatör mesajları Yukarıda açıklanan harici açma komutlarına ilave olarak; ikili girişler üzerinden tipik olarak harici transformatör mesajları için bilgiler 7UT6x ’in mesaj işlemesine katılabilir. Bu, kullanıcıyı, kullanıcı bildirimleri amacı için tanımlama külfetinden kurtarır. Bu mesajlar, Buchholz alarm, Buchholz açma, Buchholz tank denetimi ve ya gaz tespiti alarmı mesajlarıdır (bakın Tablo 2-10). Tablo 2-10 Transformatör mesajları No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 390 „>Yağda gaz“ EM >Müsaadeli miktar gaz yağda aşıldı 391 „>Buchholz Uyarı“ EM >Buchholz koruma: Uyarı sinyali 392 „>Buchholz Açma“ EM >Buchholz koruma: Açma mesajı 393 „>Buchholz Tank“ EM >Buchholz koruma: Tank izleme 276 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.18 Harici Açma Komutları Harici Arızalar için Bloklama Sinyalleri Bazen transformatör tankındaki ani yağ basınç artışında (SPR = sudden pressure relay) transformatörü servis harici etmek üzere bir ani basınç rölesi monte edilir. Sadece trafo arızaları değil, aynı zamanda harici arızalarda da trafo üzerinden akan yüksek arıza akımları da trafoda bir basınç artışına yol açabilir. Harici arızalar, hızlı biçimde 7UT6x tarafından tanılanır (bakın Diferansiyel koruma, „Harici arızalarda Ek tutuculuk“, Altbölüm 2.2). Ani basınç rölesinin hatalı açtırma yapmasını önlemek için, bir CFC mantığı ile bir kilitleme sinyali oluşturulabilir. Şekil 2-113 2.18.2 Harici arıza sırasında bir basınç rölesinin kilitlenmesi için CFC grafiği Ayar Notları Genel Doğrudan harici açma komutları, ancak, fonksiyon kapsamının yapılandırılmasında 186 no'lu HARİCİ AÇMA 1 veya 187 no'lu HARİCİ AÇMA 2 adresleri altında Etkin etkindir ve ancak bu durumda ayar parametrelerine erişilebilir. 8601 no'lu HARİCİ AÇMA 1 ve 8701 no'lu HARİCİ AÇMA 2 adresleri altında fonksiyonlar ayrı ayrı ON- veya OFF ayarlanabilir veya sadece Açma komutu engellenebilir (Röle BLK). Gecikme zamanı ile hariçi açma sinyalleri kararlılaştırılabilir ve böylece dinamik arıza mesafesi artırılabilir. 1 no’lu harici açma fonksiyonu için bu 8602 no'lu T GECİKME adresi altında, 2 no’lu harici açma fonksiyonu için ise 8702 no'lu adres altında gerçekleşir T GECİKME. 2.18.3 Adres Ayarlar Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 8601 HARİCİ AÇMA 1 OFF ON Röle BLK OFF Harici Açma Fonksiyonu 1 8602 T GECİKME 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 1.00 sn Harici Açma 1 Zaman Gecikmesi 8701 HARİCİ AÇMA 2 OFF ON Röle BLK OFF Harici Açma Fonksiyonu 2 8702 T GECİKME 0.00 .. 60.00 sn; ∞ 1.00 sn Harici Açma 2 Zaman Gecikmesi SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 277 Fonksiyonlar 2.18 Harici Açma Komutları 2.18.4 Bilgi Listesi No. 4523 Bilgi Bilgi Tipi Açıklama >Harici 1 BLK EM >Harici açma 1 bloklama 4526 >Harici açma 1 EM >Harici açma 1 tetikleme 4531 Harici 1 OFF AM Harici açma 1 DEVRE DIŞI 4532 Harici 1 BLKdı AM Harici açma 1 BLOKLANDI 4533 Harici 1 AKTİF AM Harici açma 1 AKTİF 4536 Har. 1 başl.dı AM Harici açma 1: Genel başlatıldı 4537 Har. 1 Genel AÇ AM Harici açma 1: Genel AÇMA 4543 >Harici 2 BLK EM >Harici açma 2 BLOKLAMA 4546 >Harici açma 2 EM >Harici açma 2 tetikleme 4551 Harici 2 OFF AM Harici açma 2 DEVRE DIŞI 4552 Harici 2 BLKdı AM Harici açma 2 BLOKLANDI 4553 Harici 2 AKTİF AM Harici açma 2 AKTİF 4556 Har. 2 başl.dı AM Harici açma 2: Genel başlatıldı 4557 Har. 2 Genel AÇ AM Harici açma 2: Genel AÇMA 278 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları 2.19 İzleme Fonksiyonları Cihaz, hem yazılımı hem de donanımı kapsayan kapsamlı izleme fonksiyonları ile donatılmıştır. Ölçülen büyüklüklerin kabul edilebilirliği, sürekli olarak kontrol edilir. Bu sayede, akım trafo devreleri de büyük ölçüde izleme fonksiyonlarına dahil edilmiştir. Ayrıca, mevcut ikili girişler kullanılarak açma devrelerinin denetimi de mümkündür. 2.19.1 Ölçüm değeri izlemeleri 2.19.1.1 Donanım-İzleme Ölçme girişlerinden çıkış rölelerine kadar tüm cihaz izlenir. İzleme anahtarlamaları ve işlemci, hatalı çalışmalar veya müsaade edilmeyen koşullar için donanımı denetler. Yardımcı ve Referans Gerilimler İşlemci minimum değerin altına düştüğünde cihaz artık faal olmadığı için, 5 V işlemci gerilimi donanım tarafından izlenir. Bu durumda cihaz servis dışı edilir. Normal gerilim geri geldiğinde, işlemci sistemi yeniden başlatılır. Besleme geriliminin kesilmesi veya kapatılması cihazı devreden çıkartır; bildirim „Canlı kontak“ üzerinden gerçekleşir (opsiyonel N/K kontak veya N/A kontak olarak). Kısa süreli yardımcı gerilim kesintileri cihazın görev yapmasına engel oluşturmaz (bakın Teknik Veriler). İşlemci, ADÇ'nin (analog-dijital-çevirici) offset gerilimini izler. Müsaade edilmeyen sapmalar olduğunda koruma kilitlenir. Uzun süreli arızalarda „Ölçüm Sis. Ha.“, No 181 bildirimi verilir. Yedek Pil Yedek pil, yardımcı gerilim arızasında dahili saatin çalışmasını sürdürmesini ve sayaçların ve mesajların saklanmasını sağlar. Pilin şarj durumu periyodik olarak kontrol edilir. Eğer gerilim müsaade edilen minimum değerin altına düşmüşse, „Arıza Pil“ (No.177) ihbarı verilir. Bellek Modülleri İşleyen bellekler (RAM), sistemin başlatılması sırasında test edilirler. Eğer bir arıza/bozukluk olmuşsa, o zaman başlatma işlemi durdurulur ve bir LED yanıp sönmeye başlar. Çalışma sırasında; bellekler, sağlama toplamları kullanılarak kontrol edilir. Program belleği için çevrimsel olarak sağlama toplamı üretilir ve depolanmış bir çapraz sağlama toplamı ile karşılaştırılır. Parametre belleği için, çevrimsel olarak bir çapraz-sağlama toplamı üretilir ve her ayar değişikliği sonrası hesaplanan yeni bir çapraz-sağlama toplamıyla karşılaştırılır. Bir hatanın ortaya çıkması durumunda işlemci sistemi yeniden başlatılır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 279 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları Örnekleme Analog-sayısal çeviricilerin örnekleme frekansı ve eşzamanlılığı sürekli olarak izlenir. Eğer herhangi bir sapma, yeni bir senkronlama ile giderilemezse, cihaz servis harici edilir, ve kırmızı LED „ERROR“ bildiri yanmaya başlar. Cihaz çalışır durumda rölesi düşer ve „Canlı-Kontak“ ile arızayı bildirir. 2.19.1.2 Yazılım İzleme Güvenlik Gözetimi (Watchdog) Program akışının sürekli izlenmesi için, donanım devresinde bir güvenlik zamanlayıcısı (donanım için güvenlik gözetimi) mevcuttur. Bu zamanlayıcı, işlemcide veya dahili programda bir arıza olduğunda derhal çalışır ve işlemci sisteminin sıfırdan tekrar başlatılmasına sebep olur. Ek bir yazılım gözetimi, programların işlenmesi sırasında hatalı çalışmaların tespit edilmesini sağlar. Bu da işlemcinin sıfırlanmasına yol açar. Eğer tekrar başlamayla böyle hatalar giderilemezse, ikinci bir yeniden başlatma girişimi başlatılır. Eğer 30 s içerisindeki üç tekrar başlatma girişimi sonrası arıza hala mevcut ise, koruma sistemi kendini servis harici eder ve kırmızı LED „HATA“ yanar. Cihaz çalışır durumu bırakır („Canlı kontak“) ve bir bildirim veriri (opsiyonel N/K kontak veya N/A kontak olarak). 280 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları 2.19.1.3 Ölçülen Büyüklükleri İzleme Akım trafolarının sekonder devrelerindeki kopukluklar veya kısa-devreler ve akım- ve gerilim trafolarındaki bağlantı hataları cihaz tarafından tespit edilerek rapor edilir (devreye alma için önemli!) Bu amaçla; herhangi bir sistem arızası olmadığı sürece, ölçülen büyüklükler çevrimsel periyotlarla arka planda denetlenir. Akım Simetrisi Hatasız 3-faz şebeke koşullarında akımlarının belirli bir simetrisi olması beklenir. Cihazda ölçülen değerlerin izlemesi ile, her 3-faz ölçme noktası için bu simetri kontrol edilir. Bunun için, en düşük faz akımı en yüksek faz akımıyla karşılaştırılır. Dengesizlik tanınır, eğer (ör. ölçme noktası 1 için) |Imin|/|Imaks| < DENGE FAKT.I Ö1 olması koşuluyla Imaks/IN > DEN. I SINIR Ö1/IN Böylece Imaks üç faz akımının en büyüğü ve Imin ise en küçüğüdür. Simetri faktörü DENGE FAKT.I Ö1 faz akımlarının dengesizlik oranını gösterir, sınır değeri DEN. I SINIR Ö1 bu izleme fonksiyonunun çalışma aralığının alt eşiğidir (bk. Şekil Akım dengesi izleme). Her iki parametre de ayarlanabilir. Bırakma oranı, yaklaşık % 97’dir. Simetri izleme her 3-faz ölçme noktası için ayrı ayrı mevcuttur. 1-fazlı bara diferansiyel korumada bir anlam ifade etmez ve dolayısıyla bu durumda çalışmaz. Arıza gecikmeli olarak ilgili ölçme noktası için ör. „Ar: IÖ1 Dengesi“ (No 30110) ile bildirilir. Aynı zamanda ortak „Ar.: I denge“ (No 163) mesajı görünür. Şekil 2-114 Akım dengesi izleme SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 281 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları Gerilim Simetrisi Hatasız normal işletme koşullarında gerilimlerin belirli bir simetrisi olması beklenir. Ölçme gerilimleri bağlı olduğu sürece, bu simetri cihazda bir büyüklük izleme ile kontrol edilir. Bu sırada faz-toprak-gerilimler tespit edilir. Bunun için, en küçük faz-toprak-gerilim en büyük gerilimle karşılaştırılır. Bir asimetri tespit edilmiş olur, eğer |Umin|/|Umaks| < DENGE FAKT. U olduğu sürece | Umaks. | > DENGE U-SINIR ise Umaks, üç faz-faz gerilimin en büyüğü ve Umin ise en küçüğüdür. Simetri faktörü DENGE FAKT. U gerilimlerin asimetrisi için ölçüdür, sınır değeri DENGE U-SINIR bu izlemenin çalışma aralığının alt sınırıdır (aşağıdaki şekle bakın Gerilim denge izleme). Her iki parametre de ayarlanabilir. Bırakma oranı, yaklaşık % 95’tir. Bu arıza gecikmeli olarak „Arıza: U deng.“ ile bildirilir. Şekil 2-115 Gerilim Simetrisi İzleme Gerilim Toplamı Eğer cihaz gerilim ölçme girişlerine sahipse ve bunlar kullanılıyorsa, bir gerilim simetrisi izleme mümkündür. Bu, cihazın 4. gerilim girişinin U4 aynı gerilim trafo setinin artık gerilimine (e-n-gerilim açık üçgen sargının) veya bir başka böylece galvanik aynı değerli gerilim trafo setine bağlı olmasını şart koşar. Üç dijital faz gerilimlerinin toplamı üç kat sıfır bileşen gerilime aynı olmalıdır. Gerilim devresinde bir arıza olduğu tespit edilir, eğer UF = |UL1 + UL2 + UL3 – kU · UEN| > 25 V ise. Aynı zamanda Faktör kU, artık gerilim girişi ve faz gerilim girişleri arasındaki dönüşümü dikkate alır. Anma gerilimlerinin ayarı üzerinden (Bölüm 2.1.4 paragraf „Gerilim trafo verileri“) cihaz bu veriler üzerine bilgilendirilir. Bırakma oranı, yaklaşık % 95’tir. Bu arıza „Arıza: Σ U F-T“ (No. 165) ile bildirilir. 282 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları Akım Faz Sırası Akım yollarındaki hatalı faz bağlantılarını tespit etmek için, 3-fazlı uygulamada faz akımlarının dönüş yönü kontrol edilir. Dolayısıyla; her 3-faz ölçme noktası için, akımların sıfırdan geçiş sırası (aynı işarete sahip olma) kontrol edilir. 1-fazlı bara diferansiyel korumada bu, bir anlam ifade etmez ve dolayısıyla bu durumda çalışmaz. Özellikle dengesiz yük koruma saat ibresinin dönüş yönünde dönüşü gerektirir. Eğer korunan nesnenin dönüş yönü tersse, bu durum genel Sistem Verilerinin ayarlanmasında (Altbölüm 2.1.4 paragraf „Faz sırası“) belirtilmelidir. Faz dönüşü, saat ibresi yönünde dönüşte, akımların faz sırası denetlenerek IL1 , IL2 , IL3 kontrol edilir. Akım faz dönüşünün denetimi için |IL1|, |I L2|, |I L3| > 0,5 INolması gerekir. Eğer dönüş yönü ayarlanan dönüş yönünden farklı ise, ilgili ölçme yeri için bildirim verilir, ör. „Ar. Faz Sı. IÖ1“ (N 30115). Aynı zamanda „Ar.: Faz Sıra I“ (No 175) ortak ihbarı çıkar. Gerilim Faz Sırası Eğer cihaz gerilim ölçme girişlerine sahipse ve bunlar kullanılıyorsa, bunların faz sırası da izlenir. Bu bir saat ibresi yönünde faz sırasında gerilimlerin faz sırasının kontrolüyle olur UL1 , UL2 , UL3. Bu kontrol, eğer her bir ölçme gerilimi bir minimum büyüklük, |UL1|, |UL2|, |UL3| > 40 V/√3 varsa olur. Yanlış faz dönüşünde „Ar. Faz Sıra U“ (No 176) ihbarı çıkar. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 283 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları 2.19.1.4 Ayar Notları Ölçüm değeri izlemeleri Ölçülen değer izleme fonksiyonlarının duyarlığı değiştirilebilir. Fabrika çıkışı olağan ayarları, çoğu durumlar için yeterlidir. Özellikle akımlarda ve/veya gerilimlerde yüksek işletme asimetrilerinin beklendiği uygulamalarda veya işletme sırasında bazı izleme fonksiyonlarının kararsız çalışması durumunda, bu ayarlar daha az duyarlı yapılmalıdır. 8101 no'lu DENGE I adresinde simetri denetimi akımlar için ON- veya OFF ayarlanabilir, 8102 no'lu DENGE U adresinde gerilimler için (eğer mevcutsa) uygulanır. 8105 no'lu FAZ SIRASI I adresinde faz sırası izleme akımlar için ON- veya OFF ayarlanabilir, 8106 no'lu FAZ SIRASI U adresinde ise gerilimler için (eğer varsa). 8104 no'lu U TOPLAMA adresinde gerilim toplamı izleme ON- veya OFF ayarlanabilir (eğer varsa). Adres 8111 DEN. I SINIR Ö1 ölçme noktası 1'in akım simetrisi için eşik değeri belirler, bunun üzerinde simetri izleme etkindir. Adres 8112 DENGE FAKT.I Ö1 ilgili simetri faktörüdür, yani simetri karakteristiğinin yükselişidir. Böylece izleme kısa süreli dengesizlikler üzerine başlatmaz, Adres 8113 T Sim.I Term M1 ile geciktirilir. Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Alışılagelmiş değer birkaç saniyedir. Aynısı diğer ölçme noktaları için de geçerlidir, şimdiye kadar mevcut ve atanmış: Adres 8121 DEN. I SINIR Ö2, 8122 DENGE FAKT.I Ö2 ve 8123 T Sim.I Term M2 ölçme noktası 2 için, Adres 8131 DEN. I SINIR Ö3, 8132 DENGE FAKT.I Ö3 ve 8133 T Sim.I Term M3 ölçme noktası 3 için, Adres 8141 DEN. I SINIR Ö4, 8142 DENGE FAKT.I Ö4 ve 8143 T Sim.I Term M4 ölçme noktası 4 için, Adres 8151 DEN. I SINIR Ö5, 8152 DENGE FAKT.I Ö5 ve 8153 T Sim.I Term M5 ölçme noktası 5 için. 8161 no'lu DENGE U-SINIR adresi gerilim simetrisi için sınır gerilimi belirler, bunun üzerinde simetri izleme etkindir. 8162 no'lu DENGE FAKT. U simetri karakteristik eğrisinin eğimine karşılık olan simetri çarpanıdır (eğer gerilimler mevcutsa). Böylece izleme kısa süreli dengesizlikler üzerine başlatmaz, Adres 8163 T Sim.I Term M1 ile geciktirilir. Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Alışılagelmiş değer birkaç saniyedir. 284 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları 2.19.1.5 Ayarlar Sonuna “A“ harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “Ek Ayarlar“ menüsünden değiştirilebilir. Tabloda, bölgeye özgü olağan ayarlar gösterilmiştir. C sütunu (biçimlendirme), akıma dayalı değerlerin karşılığı olan akım trafosu sekonder anma akımını göstermektedir. Adres Parametre C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 8101 DENGE I ON OFF OFF Akım Dengesi Denetimi 8102 DENGE U ON OFF OFF Gerilim Dengesi Denetimi 8104 U TOPLAMA ON OFF OFF Gerilim Toplamı Denetimi 8105 FAZ SIRASI I ON OFF OFF Akım Faz Dönüşü Denetimi 8106 FAZ SIRASI U ON OFF OFF Gerilim Faz Dönüşü Denetimi 8111 DEN. I SINIR Ö1 1A 0.10 .. 1.00 A 0.50 A 5A 0.50 .. 5.00 A 2.50 A Akım Dengesi İzleme Ölçme Noktası Ö1 8112 DENGE FAKT.I Ö1 0.10 .. 0.90 0.50 Öl. Nok. Ö1 Akım İzleme için Denge Çarp. 8113A T Sim.I Term M1 5 .. 100 sn 5 sn Simetri If: Çalışma gecikmesi 8121 DEN. I SINIR Ö2 1A 0.10 .. 1.00 A 0.50 A 5A 0.50 .. 5.00 A 2.50 A Akım Dengesi İzleme Ölçme Noktası Ö2 8122 DENGE FAKT.I Ö2 0.10 .. 0.90 0.50 Öl. Nok. Ö2 Akım İzleme için Denge Çarp. 8123A T Sim.I Term M2 5 .. 100 sn 5 sn Simetri If: Çalışma gecikmesi 8131 DEN. I SINIR Ö3 1A 0.10 .. 1.00 A 0.50 A 5A 0.50 .. 5.00 A 2.50 A Akım Dengesi İzleme Ölçme Noktası Ö3 8132 DENGE FAKT.I Ö3 0.10 .. 0.90 0.50 Öl. Nok.Ö3 Akım İzleme için Denge Çarp. 8133A T Sim.I Term M3 5 .. 100 sn 5 sn Simetri If: Çalışma gecikmesi 8141 DEN. I SINIR Ö4 1A 0.10 .. 1.00 A 0.50 A 5A 0.50 .. 5.00 A 2.50 A Akım Dengesi İzleme Ölçme Noktası Ö4 8142 DENGE FAKT.I Ö4 0.10 .. 0.90 0.50 Öl. Nok. Ö4 Akım İzleme için Denge Çarp. 8143A T Sim.I Term M4 5 .. 100 sn 5 sn Simetri If: Çalışma gecikmesi 8151 DEN. I SINIR Ö5 1A 0.10 .. 1.00 A 0.50 A 5A 0.50 .. 5.00 A 2.50 A Akım Dengesi İzleme Ölçme Noktası Ö5 0.10 .. 0.90 0.50 8152 DENGE FAKT.I Ö5 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Öl. Nok. Ö5 Akım İzleme için Denge Çarp. 285 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları Adres Parametre C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 8153A T Sim.I Term M5 5 .. 100 sn 5 sn Simetri If: Çalışma gecikmesi 8161 DENGE U-SINIR 10 .. 100 V 50 V Denge İzleme Gerilim Eşiği 8162 DENGE FAKT. U 0.58 .. 0.90 0.75 Gerilim İzleme için Denge Çarpanı 8163A T DENGE U SINIR 5 .. 100 sn 5 sn T Gerilim İzleme için Denge Çarpanı 2.19.1.6 Bilgi Listesi No. 161 Bilgi Bilgi Tipi Açıklama Arıza I Denetim AM Arıza: Genel Akım Denetimi 163 Ar.: I denge AM Arıza: Akım Dengesi 164 Arıza U Denetim AM Arıza: Genel Gerilim Denetimi 165 Arıza: Σ U F-T AM Arıza: Faz-Toprak Gerilim Toplamı 167 Arıza: U deng. AM Arıza: Gerilim Dengesi 171 Ar. Faz Sırası AM Arıza: Faz Sırası 175 Ar. Faz Sıra I AM Arıza: Faz Sırası Akım 176 Ar. Faz Sıra U AM Arıza: Faz Sırası Gerilim 30110 Ar: IÖ1 Dengesi AM Arıza: Akım Dengesi Ölçme noktası 1 30111 Ar: IÖ2 Dengesi AM Arıza: Akım Dengesi Ölçme noktası 2 30112 Ar: IÖ3 Dengesi AM Arıza: Akım Dengesi Ölçme noktası 3 30113 Ar: IÖ4 Dengesi AM Arıza: Akım Dengesi Ölçme noktası 4 30114 Ar: IÖ5 Dengesi AM Arıza: Akım Dengesi Ölçme noktası 5 30115 Ar. Faz Sı. IÖ1 AM Arıza: Faz Sırası I Ölçme noktası 1 30116 Ar. Faz Sı. IÖ2 AM Arıza: Faz Sırası I Ölçme noktası 2 30117 Ar. Faz Sı. IÖ3 AM Arıza: Faz Sırası I Ölçme noktası 3 30118 Ar. Faz Sı. IÖ4 AM Arıza: Faz Sırası I Ölçme noktası 4 30119 Ar. Faz Sı. IÖ5 AM Arıza: Faz Sırası I Ölçme noktası 5 286 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları 2.19.2 Açma Devresi Denetimi Çok fonksiyonlu koruma rölesi 7UM62 dahili bir açma devresi denetimi ile donatılmıştır. Mevcut ortak bir potansiyele bağlı olmayan ikili girişlerin sayısına bağlı olarak, bir veya iki ikili giriş ile denetim arasında bir seçim yapılabilir. Eğer bunun için gerekli ikili girişlerin atanması seçilen denetim moduyla uyuşmuyorsa; o zaman bununla ilgili bir mesaj ("ADD ProgArıza") üretilir. 2.19.2.1 Fonksiyon Tanımı İki İkili Giriş ile Denetim İki ikili giriş kullanıldığında; bunlar, Şekil 2-116 'e göre, biri açma rölesinin kontağına paralel ve diğeri de kesicinin yardımcı kontaklarına paralel bağlanır. Açma devresi denetiminin kullanılabilmesi için bir önkoşul, kesici kontrol geriliminin, her iki ikili giriş üzerindeki minimum gerilim düşümlerinin toplamından daha büyük olmasıdır (UKontrol > 2 · UGİRmin). Her bir ikili giriş için en az 19 V gerektiğinden; denetim, ancak 38 V’ un üzerindeki kontrol gerilimleriyle kullanılabilir. Şekil 2-116 İki İkili Girişle Açma Devresi Denetiminin Prensip Şeması RAK Röle açma kontağı KE Kesici KEB Kesici bobini KeYard1 Kesici yardımcı kontağı (N/A Kontak) KeYard2 Kesici yardımcı kontağı (N/K Kontak) UKontrol Kontrol gerilimi (Açma Gerilimi) UGİR1 1. İkili Giriş için Giriş Gerilimi UGİR2 2. İkili Giriş için Giriş Gerilimi Şema, kesici kapalı durumunu göstermektedir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 287 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları Açma kontağının ve kesicinin durumlarına bağlı olarak, ikili girişler ya etkin (mantık durumu "H" aşağıdaki tabloda) veya kısa-devredir (mantık durumu "L") (H yüksek, L düşük). Sağlam açma devresinde bile, kısa bir geçiş periyodu içerisinde (açma kontağı kapalı ancak kesici henüz açmamışken) her iki ikili girişin enerjisinin de aynı anda kesik olması ("L") mümkündür. Bu durumun uzun süreli oluşu sadece ancak açma devresinin açık (iletken kopukluğu) veya kısa-devre olması veya bir pil gerilim arızasını gösterir ve bu nedenle denetim kriteri olarak alınır. Tablo 2-11 No. 1 Açma Kontağına ve Kesici Konumuna Bağlı Olarak İkili Girişler için Durum Tablosu Açma-rölesi açık Kesici KeYard 1 KeYard 2 KAPALI kapalı açık GİR 1 GİR 2 H L 2 açık AÇIK açık kapalı H H 3 kapalı KAPALI kapalı açık L L 4 kapalı AÇIK açık kapalı L H İkili girişlerin durumları periyodik olarak sorgulanır. Bir soruşturma yaklaşık her 500 ms’de bir olur. Ancak peş peşe n= 3 kontak sorgulamasından sonra bir arıza tespit edilmişse o zaman bir ihbar verilir. Bu yinelenen ölçümler, ihbarın gecikme süresini belirler ve böylece kısa süreli kontak geçişi periyodu içerisinde ihbar verilmesi engellenmiş olur. Açma devresi arızası giderildiğinde, aynı zaman gecikmesi sonrası ihbar kendiliğinden silinir. Şekil 2-117 288 İki İkili Girişle Açma Devresi Denetiminin Mantık Şeması (basitleştirilmiş) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları Bir İkili Giriş ile Denetim İkili giriş, Şekil 2-118'ye göre, koruma cihazının ilgili açma kontağına paralel bağlanır. Kesici yardımcı kontağı, bir yüksek-omik yedek R direnciyle köprülenir. Kesici kontrol gerilimi ikili girişteki gerilim düşümlerin minimum iki katı büyük olmalıdır (UKontrol > 2 · UGİRmin). Her bir ikili giriş için en az 19 V gerektiğinden; denetim, ancak 38 V ’un üzerindeki kontrol gerilimleriyle kullanılabilir. Yedek R direnci için bir hesaplama örneği, Altbölüm „Montaj ve Devreye Alma“ paragrafında verilmiştir. Şekil 2-118 Bir İkili Girişle Açma Devresi Denetiminin Prensip şeması RAK Röle açma kontağı KE Kesici KEB Kesici bobini KeYard1 Kesici yardımcı kontağı (N/A Kontak) KeYard2 Kesici yardımcı kontağı (N/K Kontak) UKontrol Kontrol gerilimi (Açma Gerilimi) UGİR İkili Giriş için Giriş Gerilimi UR Yedek dirençte gerilim R Yedek direnç SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 289 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları Normal çalışmada; izleme devresi, ya kesici yardımcı kontağı üzerinden (eğer kesici kapalı ise) veya kesici yardımcı kontağı ve yedek R direnci üzerinden kapalı olduğundan; açma rölesi kontağı açık ve açma devresi de normal olduğunda ikili giriş etkinleştirilir (mantık durumu "H"). İkili giriş, ancak açma kontağı kapalı olduğu sürece kısa-devre edilir ve dolayısıyla etkisiz kılınır (mantık durumu „L“). İkili girişin çalışma sırasında sürekli enerjisiz olması, açma devresinde bir iletken kopukluğunu veya kontrol (açma) gerilim arızasını gösterir. Sistem arızaları sırasında, açma devresi denetimi çalışmadığından, kapalı açma kontağı bir arıza mesajına yol açmaz. Ancak, eğer diğer rölelerden açma kontakları açma devresine paralel bağlanmışsa; o zaman alarm geciktirilmelidir. Açma devresi arızası giderildiğinde, aynı zaman gecikmesi sonrası ihbar kendiliğinden silinir. Şekil 2-119 Bir ikili girişle açma devresi denetiminin mantık şeması (basitleştirilmiş) 2.19.2.2 Ayar Notları Fonksiyon kapsamının yapılandırılmasında Adres 182 ADD altında açma devresi başına ikili giriş sayısı ayarlanmıştır (bakın 2.1.3.1). Eğer bunun için gerekli ikili girişlerin atanması seçilen denetim moduyla uyuşmuyorsa; o zaman bununla ilgili bir mesaj („ADD ProgArıza“). Açma devresi denetimi 8201 no'lu Açma Devresi Denetimi adresinde ON- veya OFF ayarlanabilir. 2.19.2.3 Ayarlar Adres 8201 Parametre ADD Ayar Seçenekleri ON OFF Varsayılan Ayar OFF Açıklama Açma Devresi Denetimi 2.19.2.4 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 6851 >ADD BLK EM >Açma devresi denetimi BLOKLAMA 6852 >ADD açma röles EM >Açma devresi denetimi: açma rölesi 6853 >ADD Ke rölesi EM >Açma devresi denetimi: kesici rölesi 6861 ADD OFF AM Açma devresi denetimi OFF 6862 ADD BLOKLANDI AM Açma devresi denetimi BLOKLANDI 6863 ADD AKTİF AM Açma devresi denetimi AKTİF 6864 ADD ProgArıza AM Açma Devresi blk. girişi ayarlı değil 6865 ARIZA: Aç Devr. AM Açma Devresi Arıza 290 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları 2.19.3 Denetimler 2.19.3.1 Kopuk iletken-Tanıma, Sigorta Arızası İzleme (Fuse Failure Monitor) Kopuk iletken Kopuk iletken denetimi, kalıcı durum çalışma esnasında akım trafolarının sekonder devrelerindeki kesilmeleri kaydeder. Yüksek gerilimler yüzünden sekonder devrede tehlikelerin meydana gelmesinin yanısıra, böyle kopukluklar diferansiyel korumaya bir diferansiyel akımı benzetir. Kopuk iletken denetimi, her ölçme noktası için her fazın akımlarının dinamik davranışını denetler. Bunun için akımların anlık değerlerin kabul edilebilirliği kontrol edilir. Bir bağımsız akım diğer akımlar kalıcı akmaya devam ettiği halde beklenen değere karşılık gelmezse, bir kopuk iletken akla gelmelidir. Bu akımın kuvvetli düşüp düşmediği veya sıfıra atlayıp atlamadığı (>0,1 · IN) veya sıfır girişi artık var olamadığı kontrol edilmeye devam edilir. Aynı zamanda diğer fazların akımları 2 · IN üzerinde bulunmamalıdır. Diferansiyel koruma ve Toprak arıza diferansiyel koruma ölçme noktasına bağlı bloklanır. Aynı şekilde simetrik olmayan akımlar üzerine başlayan koruma fonksiyonları, arızalı ölçme noktasına atanır atanmaz bloklanır. Aşırı akım koruma sıfır akım için ve Dengesiz yük koruma. Cihaz, faz ve ölçme noktası verisi ile „Kopuk iletken“ mesajını verir. Eğer ilgili cihazdaki ilgili fazda yine bir akım akışı tespit edilirise, bloklama kaldırılır. Aşağıdaki şekil 3 ölçme noktası için kopuk iletken tanıma mantığını gösterir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 291 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları Şekil 2-120 292 Kopuk iletken tanıma mantığı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları Bir kopuk iletken tanıması teknik sınırlar koyar. Bir kopuk iletken sekonder akım devresinde tabii ki eğer, ilgili fazda bir akım akmışsa tanınabilir. Kopuk iletken akım sıfır geçişinde de daima güvenilir bir şekilde tanınamaz. Ayrıca eğer frekans fonksiyon aralığının dışında (fN ± 10 %) bulunursa, beklenen değer oluşmayabilir. Elektronik kontrol donanımları kesicinin davranışı ile aynı değildir, dolayısıyla burada bir başlatma için test gerçekleşebileceği dikkate alınmalıdır. Asimetrik Ölçülen Gerilim Arızası “Sigorta Arızası İzleme” Gerilim trafosu-Sekonder sistemde kısa devre veya hat kesintisi nedeniyle bir ölçme geriliminin düşmesi durumunda, çalışma şekli bir ölçme geriliminin altında kalınmasına dayandırılan Koruma- ve İzleme fonksiyonları zaman gecikmeli haksız bir açmaya sebep olabilecek bir hatalı başlatma yapabilir. 7UT6x 'de bu, ileri güç denetimi P<'ğe, düşük gerilim koruma ve parametrelenebilen esnek koruma fonksiyonlarını ilgilendirir. Eğer ilgili yardımcı kontaklı koruma şalteri mevcut değilse; ör. sigorta kullanılmışsa, o zaman sigorta arızası izleme fonksiyonu (“Sigorta Arızası İzleme”) etkinleştirilebilir. Şüphesiz, otomatik-gerilim trafosu ve “Sigorta Arızası İzleme” denetimi aynı anda da kullanılabilir. Asimetrik ölçme gerilim arızası, gerilimlerin asimetrisi ile akımların eşzamanlı simetrisi ile işaretlenmiştir. Şekil 2-121 'de de, asimetrik ölçme gerilimi arızasında „Sigorta Arızası İzleme“ nin mantık şeması görülmektedir. Ölçme büyüklükleri olarak, gerilimlerin atandığı ölçme yeri veya tarafın bağlı gerilimleri ve akımları kullanılır. Fuse-Failure-Monitor bu nedenle sadece 7UT613 ve 7UT633'te mümkündür, 7UT612 ve 7UT635 ölçme gerilimi girişlerine sahip değildir. Fuse-Failure-Monitor sadece 3-fazlı korunan nesnelerde de kullanılabilir. Eğer ölçüm değerlerinde önemli bir gerilim asimetrisi aynı zamanda bir akım asimetrisi kaydedilmeksizin mevcutsa; bu, gerilim trafosu sekonder devresinde bir asimetrik arıza olduğunu gösterir. Gerilim asimetrisi, böylece sıfır bileşen sistem gerilimin ayarlanır bir SAİ U>(dk) değerini aşması durumunda tespit edilir. Eğer hem sıfır bileşen akım hem de negatif bileşen akım bir ayarlanır değerin altında bulunursa, akımın yeterince simetrikolduğu varsayılır. Burada en azından bir fazda akım sınırın üzerinde akmalıdır, çünkü asimetri tespiti bir minimum ölçüm büyüklüğü olmaksızın çalışamaz. Bu durum tespit edilir edilmez, düşük gerilim esasına göre çalışan bütün fonksiyonlar kilitlenir. Ani kilitleme, en az bir faz akımının akmasını gerektirir. Eğer bu kriterin tespiti sonrası yaklaşık 10 s içerisinde bir sıfır bileşen- veya bir negatif bileşen akım oluşursa, o zaman sistemde bir kısa-devre olduğu anlaşılır ve bu arıza süresi için „Sigorta Arızası İzleme“ ile bloklama kaldırılır. Diğer taraftan, eğer bir gerilim arızası ölçütü yaklaşık 10 s ’den daha uzun sürmüşse, (10 s sonra gerilim ölçütünün kilitlemesi ile) bloklama sürekli etkin olur. Sekonder devre arızasının giderilerek gerilim ölçütünün ortadan kaldırılmasından 10 s sonra, kilitleme otomatik olarak kaldırılır ve kilitlenmiş koruma fonksiyonları yeniden etkinleştirilir. „Akım kriteri“ müsaadesi „GT Sig. Arızası“ için GT AYARI atamasının temelinde ölçme yeri selektif gerçekleşir. Şekil 2-121'te bir atanmış ölçüm yeri ile ölçüm yeri 1 için veya Taraf 1 için atama gösterilmiştir. Bu demektir ki, ör. Taraf 2'ye atamada, Taraf 2 Ölçme noktası 2 ve Ölçme noktası 3'ün atandığı, 1122 KutupAçıkAk Ö2 ve 1123 KutupAçıkAk Ö3 adreslerinin değerlendirmesi gerçekleşir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 293 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları Şekil 2-121 Sıfır- ve negatif bileşen sistemi ile sigorta arızası izlemenin mantık şeması (sadeleştirilmiş) 3-fazlı sigorta arızası izleme “Fuse-Failure-Monitor” Ölçülen sekonder gerilimindeki bir üç-faz arıza, gerçek sistem arızasından, sekonder sigorta arızası izleme sırasında akımlarda önemli bir değişiklik olmaması ile ayırt edilir. Bu amaçla, örneklenen akım değerleri bir arabelleğe yönlendirilerek, akım farkının büyüklüğünü (akım farkı ölçütü) tespit etmek için, mevcut ve önceki akım değerleri arasındaki fark bulunur. Yine gerilimlerin atandığı ölçme noktası veya tarafın bağlı akımları ve gerilimleri yetkilidir. 3-faz şebeke gerilim arızası tespit edilmiş olur, eğer • tüm üç faz-toprak-gerilimler bir eşik değeri FFM UMESS< 'den daha küçük ise, • üç fazdan hiçbirinde akım - farkı önceden verilen beklenen bir değerden daha büyük değilse ve • anahtarlanmıç bir şalterin tanınması için tüm üç faz akımı-genliği, ilgili taraf veya ölçme yeri için ayarlanan artık akımdan I-ARTIK daha büyük ise. Böyle bir gerilim arızası tespit edildiğinde, ilgili koruma fonksiyonları gerilim arızası giderilene kadar bloklanır, bundan sonra bloklama otomatik olarak kaldırılır. 7UT6x 'de bu, ileri güç denetimi P<'ğe, düşük gerilim koruma ve parametrelenebilen esnek koruma fonksiyonlarını ilgilendirir. 294 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları 2.19.3.2 Ayar Notları Kopuk iletken 8401 no'lu KOPUK İLETKEN adresinde kopuk iletken denetimi devreye alınabilir veya devreden çıkarılabilir. K.i. Al. ve Blk opsiyonu ilgili bulunan koruma fonksiyonlarını bloklar. K.i. Al.ve OBlk opsiyonu ile ayrıca tutuculuk için diferans akımı dikkate alınır. Yalnız K.i. Al. ayarı ile bir kopuk iletken sadece bildirilir, ancak koruma fonksiyonları bloklanmaz. 8414 T K.i. Gecikmes zaman gecikmesi ile kopuk iletken mesajı 7UT6x'te kullanıcı tanımlı bir gecikme ile verilebilir. Tüm cihaz sürümlerinde bu süre devamlı sıfıra ayarlanır. 8415 no'lu ΔI< K.i. parametresi sadece, eğer 8401no'lu KOPUK İLETKEN adresinde K.i. Al.ve OBlk opsiyonu seçilmişse etkindir. Parametre 8415ΔI< K.i., bir diferans akımının bir kopuk iletkende korumanın bloklanmasına sebep olana kadarki eşiğini belirler. Eğer diferansiyel akım bu eşikten daha büyük olursa, dahili bir arızadan yola çıkılır ve korumanın bloklaması kaldırılır. Asimetrik Sigorta Arızası İzleme “Fuse-Failure- Monitor” Bir fazlı ölçülen gerilim arızasında „Fuse-Failure-Monitor“ un ayar değeri, bu bir taraftan bir faz geriliminin arızasında güvenilir başlayacak şekilde (Adres 8426 SAİ U<maks(3faz), diğer taraftan ama toprak arızalarda hatalı başlamayacak şekilde seçilir. Uygun olarak hassas 8422 SAİ I< M1, 8423 SAİ I< M2 ve 8424 SAİ I< M3 adresleri de ilgili ölçme yeri veya taraf için ayarlanmalıdır (Toprak arızalarda en küçük arıza akımının altında). Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. 8403 no'lu SİG. AR. İZLEME adresinde „Fuse-Failure-Monitor“, ör. asimetrik testlerde, Devre dışı bırakılabilir. Üç-Faz Ölçülen Gerilim Arızası için "Sigorta Arızası İzleme" 8426 no'lu SAİ U<maks(3faz adresinde minimum gerilim ayarlanır, bunun altında üç faz ölçme gferilimi arızası tanınır, aynı anda bir akım atlaması olmazsa ve aynı anda her üç faz akımları ilgili taraf veya ölçme noktası için ayarlanan minimum akımdan daha büyük ise (Adresler 1111 - 1142). Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 295 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları 2.19.3.3 Ayarlar Sonuna “A“ harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “Ek Ayarlar“ menüsünden değiştirilebilir. Tabloda, bölgeye özgü olağan ayarlar gösterilmiştir. C sütunu (biçimlendirme), akıma dayalı değerlerin karşılığı olan akım trafosu sekonder anma akımını göstermektedir. Adres Parametre C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 2911A SAİ U>(dk) 10 .. 100 V 20 V Minimum Gerilim Eşiği U> 8401 KOPUK İLETKEN OFF K.i. Al. ve Blk K.i. Al.ve OBlk Yalnız K.i. Al. OFF Hızlı kopuk akım-iletkeni denetimi 8403 SİG. AR. İZLEME OFF ON OFF Sigorta Arızası İzleme 8414 T K.i. Gecikmes 0.0 .. 180.0 sn 1.0 sn Kopuk Iletken denetimi gecikme zamani 8415 ΔI< K.i. 0.05 .. 5.00 I/InO 1.00 I/InO Kopuk Iletken için min diferansiyel akim 8422A SAİ I< M1 1A 0.04 .. 2.00 A 0.10 A Ö1 de SAİ tespiti için I< 5A 0.20 .. 10.00 A 0.50 A 1A 0.04 .. 2.00 A 0.10 A 5A 0.20 .. 10.00 A 0.50 A 1A 0.04 .. 2.00 A 0.10 A 5A 0.20 .. 10.00 A 0.50 A 2 .. 100 V 5V 8423A 8424A 8426A 296 SAİ I< M2 SAİ I< M3 SAİ U<maks(3faz Ö2 de SAİ tespiti için I< Ö3 de SAİ tespiti için I< Maksimum Gerilim Eşiği U< (3 faz) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları 2.19.3.4 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama - SisA. Ha. IE Sistem arayüzü Hatası - Hata FMS1 AM FMS Hatası FO 1 - Hata FMS2 AM FMS Hatası FO 2 - Arıza CFC AM CFC Hatası 68 Saat Senkr. Ha AM Saat Senkronlama Hatası 110 Olay Kaybı AM_W Olay kaybı 113 Bayrak Kayıp AM Bayrak Kaybı 140 ÖzetAlarmHatası AM Özet alarmı ile hata 160 OlayÖzetiAlarmı AM Alarm Özet Olay 169 GT Sig. Ar.>10s AM GT Sigorta Arızası (alarm >10s) 170 GT Sig. Arızası AM GT Sigorta Arızası (ani alarm) 177 Arıza Pil AM Arıza: Boş pil 181 Ölçüm Sis. Ha. AM Hata: Ölçüm sistemi 183 Hata Kart 1 AM Hata Kart 1 184 Hata Kart 2 AM Hata Kart 2 185 Hata Kart 3 AM Hata Kart 3 186 Hata Kart 4 AM Hata Kart 4 187 Hata Kart 5 AM Hata Kart 5 188 Hata Kart 6 AM Hata Kart 6 189 Hata Kart 7 AM Hata Kart 7 190 Hata Kart 0 AM Hata Kart 0 191 Offset hatası AM Hata: Offset 192 Hata1A/5Ayanlış AM Hata:1A/5A köprüsü ayardan farklı 193 Alarm Ayar AM Alarm: Analog giriş ayarı geçersiz 196 SAİ OFF AM Sigorta Arızası İzleme DEVRE DIŞI 198 Hata Modül B AM Hata: İletişim Modülü B 199 Hata Modül C AM Hata: İletişim Modülü C 200 Hata Modül D AM Hata: İletişim Modülü D 251 Kopuk iletken AM Kopuk iletken tespit edildi 264 Ar: RTD-Box 1 AM Arıza: RTD Box 1 267 Ar: RTD-Box 2 AM Arıza: RTD Box 2 361 >ARIZA:FİDER GT EM >Arıza: Fider GT (mcb atık) 5010 >SAİ BLK EM >Sigorta arızası izleme BLOKLAMA 30054 K.i. OFF AM Kopuk iletken DEVRE DIŞI 30097 HataAT Ö1 Ttsz AM Hata: tutarsız köprü/ayar AT Ö1 30098 HataAT Ö2 Ttsz AM Hata: tutarsız köprü/ayar AT Ö2 30099 HataAT Ö3 Ttsz AM Hata: tutarsız köprü/ayar AT Ö3 30100 HataAT Ö4 Ttsz AM Hata: tutarsız köprü/ayar AT Ö4 30101 HataAT Ö5 Ttsz AM Hata: tutarsız köprü/ayar AT Ö5 30102 HataAT1..3 Ttsz AM Hata: tutarsız köprü/ayar AT I1..3 30103 HataAT4..6 Ttsz AM Hata: tutarsız köprü/ayar AT I4..6 30104 HataAT7..9 Ttsz AM Hata: tutarsız köprü/ayar AT I7..9 30105 HataAT10.12Ttsz AM Hata: tutarsız köprü/ayar AT I10..12 30106 HataAT IX1 Ttsz AM Hata: tutarsız köprü/ayar AT IX1 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 297 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 30107 HataAT IX2 Ttsz AM Hata: tutarsız köprü/ayar AT IX2 30108 HataAT IX3 Ttsz AM Hata: tutarsız köprü/ayar AT IX3 30109 HataAT IX4 Ttsz AM Hata: tutarsız köprü/ayar AT IX4 30120 Kop. ilet.IL1Ö1 AM Kopuk iletken IL1 Ölçme noktası 1 30121 Kop. ilet.IL2Ö1 AM Kopuk iletken IL2 Ölçme noktası 1 30122 Kop. ilet.IL3Ö1 AM Kopuk iletken IL3 Ölçme noktası 1 30123 Kop. ilet.IL1Ö2 AM Kopuk iletken IL1 Ölçme noktası 2 30124 Kop. ilet.IL2Ö2 AM Kopuk iletken IL2 Ölçme noktası 2 30125 Kop. ilet.IL3Ö2 AM Kopuk iletken IL3 Ölçme noktası 2 30126 Kop. ilet.IL1Ö3 AM Kopuk iletken IL1 Ölçme noktası 3 30127 Kop. ilet.IL2Ö3 AM Kopuk iletken IL2 Ölçme noktası 3 30128 Kop. ilet.IL3Ö3 AM Kopuk iletken IL3 Ölçme noktası 3 30129 Kop. ilet.IL1Ö4 AM Kopuk iletken IL1 Ölçme noktası 4 30130 Kop. ilet.IL2Ö4 AM Kopuk iletken IL2 Ölçme noktası 4 30131 Kop. ilet.IL3Ö4 AM Kopuk iletken IL3 Ölçme noktası 4 30132 Kop. ilet.IL1Ö5 AM Kopuk iletken IL1 Ölçme noktası 5 30133 Kop. ilet.IL2Ö5 AM Kopuk iletken IL2 Ölçme noktası 5 30134 Kop. ilet.IL3Ö5 AM Kopuk iletken IL3 Ölçme noktası 5 30135 Ttsz KEyard. Ö1 AM Tutarsızlık Ö1:Ke.yard. açık/akım mevcut 30136 Ttsz KEyard. Ö2 AM Tutarsızlık Ö2:Ke.yard. açık/akım mevcut 30137 Ttsz KEyard. Ö3 AM Tutarsızlık Ö3:Ke.yard. açık/akım mevcut 30138 Ttsz KEyard. Ö4 AM Tutarsızlık Ö4:Ke.yard. açık/akım mevcut 30139 Ttsz KEyard. Ö5 AM Tutarsızlık Ö5:Ke.yard. açık/akım mevcut 30140 Ttsz KEyard. T1 AM Tutarsızlık T1:Ke.yard. açık/akım mevcut 30141 Ttsz KEyard. T2 AM Tutarsızlık T2:Ke.yard. açık/akım mevcut 30142 Ttsz KEyard. T3 AM Tutarsızlık T3:Ke.yard. açık/akım mevcut 30143 Ttsz KEyard. T4 AM Tutarsızlık T4:Ke.yard. açık/akım mevcut 30144 Ttsz KEyard. T5 AM Tutarsızlık T5:Ke.yard. açık/akım mevcut 30145 Ar. Bağl. Kesik AM Arıza: ölçme noktasını ayırma 298 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları 2.19.4 Cihazın Arıza Reaksiyonları Tespit edilen arızanın türüne bağlı olarak, bir ihbar verilir, işlemci tekrar başlatılır veya cihaz servis harici edilir. Eğer üç başarısız başlatma girişimi sonunda arıza hala giderilememişse, cihaz aynı şekilde servis harici edilir. Çalışır durumdaki röle bırakır ve kendi N/K kontağı ile ("Canlı-Kontak"), cihazın arızalı olduğu ihbar edilir. Aynı zamanda ön paneldeki kırmızı "HATA" LED'i yanar, eğer dahili yardımcı besleme gerilimi mevcutsa, ve yeşil "RUN" LED'i söner. Eğer dahili yardımcı besleme gerilimi arızalanmışsa; o zaman bütün LED’ler söner. Aşağıdaki tabloda izleme (denetim) fonksiyonlarının ve cihazın arıza tepkilerinin bir özeti verilmiştir. 2.19.4.1 En önemli denetim fonksiyonlarının özeti Denetim Olası Sebepler Arıza Tepkisi Bildirim Çıkış Yardımcı Besleme Gerilim Arıza harici (Yard. gerilim) dahili Cihaz servis harici Bütün LED’ler sönük (Dönüştürücü) veya gerekirse bildirim GOK2) düşer Ölçüm değeri tespiti dahili (Dönüştürücü veya Koruma servis harici, Kesinti, Örnekleme) Bildirim LED „HATA“ „Ölçüm Sis. Ha.“ GOK2) düşer dahili (Offset) Koruma servis harici, Bildirim LED „HATA“ „Offset hatası“ GOK2) düşer Donanım-Güvenlik Gözetimi dahili (İşlemci Kesilmesi) Cihaz servis harici LED „HATA“ GOK2) düşer Yazılım-Güvenlik Gözetimi dahili (Program Akışı) Tekrar başlatma girişimi1) LED „HATA“ GOK2) düşer Ana bellek dahili (RAM) Tekrar başlatma LED yanıp söner girişimi1), Başlatmanın kesilmesi Cihaz servis harici GOK2) düşer Program belleği dahili (EPROM) Tekrar başlatma girişimi1) LED „HATA“ GOK2) düşer Parametre belleği dahili (EEPROM veya RAM) Tekrar başlatma girişimi1) LED „HATA“ GOK2) düşer 1 A/5 A/0,1 A-Ayar Köprü ayarı 1/5/0,1 A yanlış Bildirimler, Koruma servis harici „Hata1A/5Ayanlış“ LED „HATA“ GOK2) düşer Kalibre edilebilir veriler dahili Bildirim, (Cihaz kalibre edilmemiş) Varsayılan değerlerin kullanımı „Alarm Ayar“ atandığı şekilde Yedek Pil dahili (Yedek Pili) Bildirim „Arıza Pil“ atandığı şekilde Saat Zaman Senkronlama Bildirim „Saat Senkr. Ha“ atandığı şekilde Modüller Modül cihazın sipariş Bildirimler, numarası uymuyor MLFB Koruma servis harici „Hata Kart 0“ ... „Hata Kart 7“ ve gerekirse „Ölçüm Sis. Ha.“ GOK2) düşer Arayüzler arızalı arayüz Bildirim „Hata Modül B“ ... „Hata Modül D“ atandığı şekilde RTD-Bağlantı Olmayan veya Yanlış sayıda RTD(ler) Aşırı yük koruma servis „Ar.: RTD-Box 1“) veya atandığı harici; „Ar: RTD-Box 2“ şekilde Bildirim SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 299 Fonksiyonlar 2.19 İzleme Fonksiyonları Denetim Olası Sebepler Arıza Tepkisi Bildirim Çıkış Akım Simetrisi harici (Sistem veya Akım Trafosu) Ölçme yeri verisiyle bildirim „Ar: IÖ1 Dengesi“ veya „Ar: IÖ2 Dengesi“ „Ar.: I denge“ atandığı şekilde Gerilim Toplamı dahili Ölçüm değeri tespiti Bildirim „Arıza: Σ U F-T“ atandığı şekilde Gerilim Simetrisi harici (Sistem veya Gerilim trafosu Bildirim „Arıza: U deng.“ atandığı şekilde Faz dönüşü harici (Sistem veya Bağlantı) Ölçme yeri verisiyle bildirim „Ar. Faz Sı. IÖ1“ ... „Ar. Faz Sı. IÖ5“ „Ar. Faz Sıra I“ „Ar. Faz Sıra U“ atandığı şekilde Kopuk iletken harici (Akım trafosuSekonder devre) Tüm işl. koruma fonksiyonları kilitlenir „Kop. ilet.IL1Ö1“ „Kop. ilet.IL2Ö1“ „Kop. ilet.IL3Ö1“ ... „Kop. ilet.IL1Ö5“ „Kop. ilet.IL3Ö5“ „Kop. ilet.IL3Ö5“ atandığı şekilde Kesici KesiciEnerjileme Ölçme yeri/Taraf verisiyle bildirim „Ttsz KEyard. Ö1“ ... „Ttsz KEyard. Ö5“ veya „Ttsz KEyard. T1“ ... „Ttsz KEyard. T5“ atandığı şekilde EN100–Modül harici kablolama/ EN100–Modül Bildirim „Arıza Kanal 1“ „Arıza Kanal 2“ veya „Arızalı Modül“ atandığı şekilde CFC dahili Bildirim „Arıza CFC“ atandığı şekilde Fuse-Failure-Monitör (asimetrik ve simetrik) harici (Gerilim trafosuSekonder devre) Düşük gerilime bağlı fonksiyonların bloklanması bildirimi „Fuse–Failure“ atandığı şekilde „ARIZA: Aç Devr.“ atandığı şekilde Açma Devresi Denetimi harici (Açma Devresi veya Bildirim Kontrol Gerilimi) 1) 2) Üç başarısız başlatmadan sonra, cihaz devreden çıkartılır GOK = „Cihaz Okey“ = Canlı durum kontağı („Canlı-Kontak“) 2.19.5 Parametreleme hatası Tek tek ayarların konfigürasyonunda sonradan yapılan değişiklikler ve/veya ikili Giriş- ve Çıkışların biçimlendirmesinde ve hem de ölçme girişlerinin atamasında sonradan yapılan değişiklikler Koruma- ve Yardımcı fonksiyonlarının çalışmasına yönelik tehlike oluşturan tutarsızlıklara yol açabilir. 7UT6x cihazı, eğer ayarlar çelişkili ise, tutarlılık için ayarları kontrol eder ve bildirir. Örneğin eğer korunan nesnenin yıldız noktası ve topraklayıcı arasındaki yıldız noktası akımı için ölçme girişi atanmamışsa, toprak arıza diferansiyel koruma yerleştirilemez. Bu tutarsızlıklar işletme bildirimleri ve ani bildirimler altında verilir. 300 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.20 Fonksiyon Denetimi 2.20 Fonksiyon Denetimi Fonksiyon denetimi; koruma fonksiyonlarının ve yardımcı fonksiyonların akışını düzenler, bunların kararlarını ve güç sisteminden gelen bilgileri işler. 2.20.1 Tüm Cihaz için Başlatma Mantığı 2.20.1.1 Genel Başlatma Tüm koruma fonksiyonlarının başlatma sinyalleri, VEYA-geçiti üzerinden birleştirilir ve cihazın genel başlatmasını sağlar. Bu „Röle Başlatma“ ile bildirilir. Eğer cihazın hiçbir koruma fonksiyonu başlatması mevcut değilse, bu „Röle Başlatma“ sinyali kaybolur (Bildirim „OFF“). Genel başlatma, bu fonksiyonun sonucu olan bir çok dahili ve harici fonksiyon için önkoşuldur. Genel cihaz başlatması ile denetlenen dahili fonksiyonlar arasında şunlar sayılabilir: • Bir arıza kaydının başlatılması: Genel cihaz başlatmasından genel cihaz bırakmasına kadar bütün arıza bildirimleri açma kayıtlarına girilir. • Dalga formu yakalamanın uyumu: Arıza dalga değerlerinin saklanması ve sürdürülmesi, ayrıca bir açma komutunun ortaya çıkmasına bağlı kılınabilir. • Ani Bildirimlerin Üretilmesi: Belirli arıza bildirimleri ani bildirimler adlandırmasıyla kendiliğinden göstergeye çıkabilirler. Göstergede çıkan bu mesajlar, cihazın genel açmasına bağlı kılınabilir. • Harici fonksiyonlar, bir çıkış kontağı üzerinden denetlenebilir, ör. Diğer ek aygıtların vb. başlatılması. Ani İhbarlar Ani bildirimler, cihazın bir genel başlatma veya açma komutunu takiben otomatik olarak göstergede çıkan arıza ihbarlarıdır. 7UM6x 'te bunlar: • „Koruma Başl.“: başlatma alan faz ile birlikte herhangi bir koruma fonksiyonunun başlatması; • „Koruma Açm.“: bir koruma fonksiyonunun açması; • „T-Baş“: = Cihazın genel başlatmasından bırakmasına kadar geçen süre, zaman ms olarak verilir; • „T-AÇMA“: = Genel başlatmadan cihazın ilk açma komutuna kadar geçen süre, zaman ms olarak verilir. Termal aşırı yük korumanın diğer koruma fonksiyonlarıyla karşılaştırılabilir bir başlatmaya sahip olmadığına dikkat edilmelidir. Açma komutuyla burada T-Başl başlatılır ve böylece bir arıza durumu açılır. İlk önce aşırı yük korumanın termal benzetiminin bırakması arızayı sonlandırır ve böylece de T-Başl süresi sonlanır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 301 Fonksiyonlar 2.20 Fonksiyon Denetimi 2.20.2 Tüm Cihaz için Açma Mantığı 2.20.2.1 Genel Açma Tüm koruma fonksiyonlarının bütün açma sinyalleri, VEYA-geçiti ile birleştirilir ve "Röle AÇMA" mesajini üretir. Bu, bağımsız açma mesajları gibi, ayrı bir LED’e veya çıkış rölesine atanabilir. Bu Grup-Açma bildirimi olarak da kullanılabilir. Ayrıca kesiciye kumanda verme için de uygundur. Bir kez paylaşılan açma komutu etkinleştirildiğinde, her bir koruma fonksiyonu için ayrı ayrı, saklanır. Aynı zamanda minimum açma komutu süresi TMin AÇMA KOM başlatılır. Bu, açma komutunu üreten fonksiyon çok hızlı bırakmış olsa bile veya eğer beslenen tarafın şalteri daha hızlı ise, kesiciye yeterli bir süre için açma komutunun gönderilmesini sağlar. Açma komutu, ancak son koruma fonksiyonu bıraktıktan VE minimum açma komut süresi dolduktan sonra sonlandırılabilir. Şekil 2-122 Açma komutunun saklanması ve sonlandırılması (basitleştirilmiş) Tekrar Kapama Kilitleme Bir koruma fonksiyonu tarafından kesici açtırıldığında, koruma fonksiyonunun çalışmasının sebebi bulununcaya kadar elle kapamanın çoğu kez engellenmesi istenir. Kullanıcı tarafından biçimlendirilebilir mantık fonksiyonları (CFC) kullanılarak, otomatik tekrar kapama kilitleme fonksiyonu oluşturulabilir. 7UT6x 'in fabrika çıkışı açma komutu elle resetleninceye kadar cihazın açma komutlarını saklayan önceden tanımlanmış bir CFC mantığı sunmaktadır. Bu modül Ek'te „Önceden Belirlenmiş CFC Grafikleri“ paragrafı altında açıklanmıştır. Dahili çıkış bildirimi „Gen-AÇ Çkş“, mühürlenecek olan açma çıkış rölesine ayrıca atanmalıdır. Röle açmasının resetlenmesi „>CkşGen-AÇ“ ikili girişi üzerinden yapılır. Olağan biçimlemeye göre, saklanmış açma komutunu resetlemek için cihazın ön yüzündeki F4 fonksiyon tuşuna basılır. Eğer tekrar kapama kilitleme fonksiyonu gerekli değilse, biçimlendirme matrisinde dahili tek-öğeli ihbar „GenAÇ Çkş“ ve „CFC“kaynağı arasındaki atama silinir. Not Dahili tek bildirim „Gen-AÇ Çkş“ koruma fonksiyonunun Röle BLK ayar opsiyonu ile etkilenmez. Eğer bu bildirim bir açma rölesine biçimlendirilmişse, buna açmada koruma fonksiyonu etkinleştirilir, koruma fonksiyonu Röle BLK olarak ayarlanmış olsa bile. 302 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.20 Fonksiyon Denetimi Komuta Bağlı Bildirimler Lokal LED’lere konfigüre edilen bildirimlerin kaydedilmesi ve ani bildirimlerin hazır bulunması, cihazın bir açma sinyali göndermesine bağlı olarak yapılabilir. Eğer bir arıza yüzünden bir veya daha fazla koruma fonksiyonu başlatma almış, ancak arıza başka bir cihaz tarafından (örneğin farklı bir fiderde) temizlendiği için 7UT6x açma vermemişse, bu durumda arıza olay bilgileri çıktılanmaz. Böylece bu bilgiler korunacak nesnede hatayı sınırlandırır. Şekil 2-123 Açma komutuna bağlı ihbarların mantık şeması (Açma yoksa-bayrak da yok özelliğinin) Anahtarlama İstatistiği 7UT6x cihazı tarafından başlatılan açmaların sayısı sayılır. Her açma komutunu takiben, cihaz, her bir kutbun ve ölçme noktasının kestiği faz akımlarını kaydeder. Bu bilgi, açma kayıtlarında görülür ve ayrıca bir bellekte biriktirilir. Akım yüksekliğinin ve akımların biriktirilmesinin tespiti için kriter herhangi bir koruma fonksiyonunun açma komutunun ortaya çıkmasıdır. Sayıcı- ve Bellek durumları, yardımcı gerilim kaybına karşı korunmuşlardır. Sıfırlanabilir veya başka bir başlangıç değerine resetlenebilir. Diğer notlar SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları’nda bulunur. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 303 Fonksiyonlar 2.21 Ölçme Noktaları Etkinleştirme 2.21 Ölçme Noktaları Etkinleştirme 2.21.1 Fonksiyon Tanımı Revizyonda veya sistem bölümlerinin işletimsel kesilmesinde, tek tek ölçme noktalarını diferansiyel koruma sisteminin işlenmesinden çıkarmak gerekli olabilir. Kesicinin bir revizyonu için LSC Şekil 2-124 'da bu örneğin komşu ayırıcı ile izole edilebilir. Ana korunan nesne transformatör bu örnekte S1 tarafında M1 ve M2 ölçme noktaları üyerinden beslenmiştir, S2 tarafında M3 ölçme noktası bulunur. Ölçme noktası M2 böylece kesici revizyonu nedeniyle geçersiz yapılmalıdır. Eğer bu, cihaza bir ikili giriş üzerinden bildirilirse – bu durumda „>ayırma Ö2“ – , bu ölçme noktası artık diferansiyel koruma büyüklükleri oluşumu için kullanılmaz. Ölçme noktası kullanıma açılır, yani orada tarafların her bir çalışan fonksiyonuna etki olmadan çalışmalar yürütülür, ör. diferansiyel korumaya. Şekil 2-124 11/2 Kesici ile düzen (2 Transformatör fideri için 3 Kesici) Herhangi bir ölçme noktası ilgili bir ikili giriş üzerinden kullanıma sunulabilir. 1-fazlı bara korumasında her bir fider için böyle bir ikili giriş mümkündür. Etkinleştirme sadece korumanın spesifik frekans aralığında işler, yani fN = 50/60 Hz'de10 - 66 Hz ve fN = 16,7 Hz'de (sadece 7UT613/63x) 10 - 22 Hz. Eğer „>ayırma I>=0“ ikili girişi üzerinden akım kriteri etkin değilse, o zaman spesifik frekans aralığı da geçerli değildir. Etkinleştirme yani bir makinenein yol alma işleminde bloklama için uygun değildir. Daha fazla burada koruma fonksiyonlarının bloklama imkanları kullanılır. Etkinleştirme sadece, eğer etkinleştirilen ölçme noktasından akım akmıyorsa etkindir. Bunun için ölçme noktasından gelen akımın KutupAçıkAk Ö1, KutupAçıkAk Ö2 ve KutupAçıkAk Ö5 eşiklerinin altında kalınmasında ilgili ölçme noktası sorgulanır. Eğer etkinleştirme etkin olursa, bu ilgili bir ikili giriş üzerinden, yani ör. „Ö2 ayırılmış“ bildirimi, verilir. Bundan sonra artık akım eşiği sorgulaması olmaz. İkili girişin enerjisinin kesilmesiyle etkinleştirme sona erer. Burada, bitirmenin zamanı için akım akmaması koşuldur. 304 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.21 Ölçme Noktaları Etkinleştirme Koşul, etkinleştirmenin sadece akımsızlıkta etkin olması ve bitirilebilir olmasıdır. Eğer etkinleştirmenin akan akımda da etkin olmasının sağlanması isteniyorsa, ayrıca ilgili akım girişine etkinleştirme için („>Mx etkinl.“) ikili giriş „>ayırma I>=0“ (30361) de uyartılmalıdır. Bu bir CFC-Mantığı üzerinden de gerçekleşebilir. Etkinleştirmenin etkinliği cihazda NV-RAM'de kaydedilir ve yardımcı gerilim düşmesine karşı emniyete alınmıştır, yani bir yardımcı gerilim düşmesinde son bilgi etkinleştirme üzerinden tutulur. Yardımcı gerilim tekrar geri dönerse, kaydedilen durum ikili girişlerle karşılaştırılır. Sadece ilgili bilgilerin birbirini tutması durumunda koruma fonksiyonları tekrar etkin olabilirler. Tutarsızlık „Ar. Bağl. Kesik“ (30145) bildiriminin yerleşimiyle kendini gösterir ve cihazın canlı kontağı kapatamaz. İkili girişlerin durumunun tekrar kayıtlı bilgilerle örtüşmesinden itibaren cihaz tekrar çalışabilir. Etkinleştirme, etkinleştirilen ölçme noktalarının akımlarının korunan nesnesinin bir tarafına atanan, bu tarafa atanan koruma fonksiyonlarının sıfıra yerleştirilmesi için etki gösterir. Böyle sistemin etkinleştirilmesinden sonra ölçme noktası üzerinden beslenen akımlar, burada etki göstermezler. Etkinleştirilen ölçme noktasına atanan 1fazlı yardımcı ölçme girişlerinin akımları geçerli kalmaya devam eder. Aynı şekilde bir tarafa atanmayan koruma fonksiyonları için akımlar geçerli kalır. Koruma fonksiyonları bloklanmaz. Diferansiyel koruma arta kalan diğer ölçme büyüklükleriyle çalışmaya devam eder. Yukarıdaki örnekte transformatör diferansiyel korumanın yani tam etkin kaldığı M1 ölçme noktası üzerinden işletilmeye devam edilebilir. Bir tarafa atanmış aşırı akım fonksiyonları, aynı şekilde etkinleştirilen ölçme noktasının akımı olmadan çalışmaya devam eder. Etkinleştirilen ölçme noktasına yalnız atanmış aşırı akım fonksiyonları, (yani bir taraf tanımlanması üzerinden değil), etkinleştirilen bir ölçme noktasının akımlarını almaya, yani etkinleştirilen ölçme noktasının akımlarıyla çalışmaya devam eder. Eğer gerekirse, bunlar etkinleştirme bilgileri üzerinden bloklanır (ikili girişlerin ilgili biçimlendirmeleriyle veya bir CFC-Bağlantısı üzerinden). Toprak arıza diferansiyel koruma aynı şekilde etkinleştirilen ölçme noktasının akımlarını artık almaz. Eğer bir tarafa birden fazla ölçme noktası atanmışsa, diğer geriye kalan ölçme noktası(ları) ile çalışmaya devam eder. Eğer etkinleştirilen ölçme noktası toprak arıza diferansiyel koruma için tek 3-faz kaynak ise, yıldız noktası akımı etkisi varolmaya devam eder. Toprak arıza diferansiyel koruma yani bir yıldız noktası akımında kendi başlatma eşiğinin üzerinde derhal tetiklenir. Böyle bir akım korunan nesnede bir arıza akımı olmalıdır: orada bu, korunan nesneden ayrılmış olduğundan dolayı, şebekeden gelemez. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 305 Fonksiyonlar 2.21 Ölçme Noktaları Etkinleştirme 2.21.2 Bilgi Listesi No. 30080 Bilgi Ö1 ayırılmış Bilgi Tipi AM Açıklama Ölçme noktası 1 ayırılmış 30081 Ö2 ayırılmış AM Ölçme noktası 2 ayırılmış 30082 Ö3 ayırılmış AM Ölçme noktası 3 ayırılmış 30083 Ö4 ayırılmış AM Ölçme noktası 4 ayırılmış 30084 Ö5 ayırılmış AM Ölçme noktası 5 ayırılmış 30085 I1 ayırılmış AM Uç 1 ayırılmış 30086 I2 ayırılmış AM Uç 2 ayırılmış 30087 I3 ayırılmış AM Uç 3 ayırılmış 30088 I4 ayırılmış AM Uç 4 ayırılmış 30089 I5 ayırılmış AM Uç 5 ayırılmış 30090 I6 ayırılmış AM Uç 6 ayırılmış 30091 I7 ayırılmış AM Uç 7 ayırılmış 30092 I8 ayırılmış AM Uç 8 ayırılmış 30093 I9 ayırılmış AM Uç 9 ayırılmış 30094 I10 ayırılmış AM Uç 10 ayırılmış 30095 I11 ayırılmış AM Uç 11 ayırılmış 30096 I12 ayırılmış AM Uç 12 ayırılmış 30361 >ayırma I>=0 EM >testsiz ayırma: akım = 0 30362 >ayırma Ö1 EM >ölçme noktası 1'i ayırma 30363 >ayırma Ö2 EM >ölçme noktası 2'yi ayırma 30364 >ayırma Ö3 EM >ölçme noktası 3'ü ayırma 30365 >ayırma Ö4 EM >ölçme noktası 4'ü ayırma 30366 >ayırma Ö5 EM >ölçme noktası 5'i ayırma 30367 >ayırma I1 EM >uç 1'i ayırma 30368 >ayırma I2 EM >uç 2'yi ayırma 30369 >ayırma I3 EM >uç 3'ü ayırma 30370 >ayırma I4 EM >uç 4'ü ayırma 30371 >ayırma I5 EM >uç 5'i ayırma 30372 >ayırma I6 EM >uç 6'yı ayırma 30373 >ayırma I7 EM >uç 7'yi ayırma 30374 >ayırma I8 EM >uç 8'i ayırma 30375 >ayırma I9 EM >uç 9'u ayırma 30376 >ayırma I10 EM >uç 10'u ayırma 30377 >ayırma I11 EM >uç 11'i ayırma 30378 >ayırma I12 EM >uç 12'yi ayırma 306 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 7UT6x 'in yardımcı fonksiyonları şunları kapsamaktadır • Mesajların işlenmesi, • İşletme ölçüm değerlerinin işlenmesi, • Arıza kayıt verilerinin depolanması. 2.22.1 Mesajların İşlenmesi 2.22.1.1 Genel Bir sistem arızası sonrası, arıza akışının doğru bir analizi için bilgiler, koruma cihazının reaksiyonu üzerinden ve ölçme büyüklükleri üzerinden bir anlam taşır. Bu sebeple cihaz bir mesaj işleme üzerinden, üç değişik bakışla çalışır: Göstergeler ve İkili Çıkışlar (Çıkış Röleleri) Önemli olaylar ve durumlar, ön paneldeki optik göstergelerle (LED’ler) ihbar edilir. Ayrıca; cihaz, uzak bildirim için çıkış rölelerine sahiptir. İhbarların ve göstergelerin çoğu, serbestçe biçimlendirilebilir; yani yol atamaları fabrika çıkışı olağan ayarlarından ayrı olacak şekilde değiştirilebilir (Fabrika çıkışı bakın Ek). Yapılandırma prosedürü, ayrıntılı olarak SIPROTEC 4-Sistem Açıklamaları’nda açıklanmıştır. Çıkış röleleri ve LED’ler hafızalı veya hafızasız modda çalışabilir (her biri ayrı olarak ayarlanabilir). Hafıza yardımcı besleme kaybına karşı korunmuştur. Bunlar; • cihazda LED tuşuna basılarak lokal olarak, • bir ikili giriş üzerinden uzaktan, • seri arayüzlerden biri kullanılarak, • yeni bir başlatmada otomatik olarak resetlenirler. Durum mesajları saklanmamalıdır. Aynı zamanda bildirilen kriter ortadan kaldırılana kadar resetlenemezler. Bunlar, izleme fonksiyonlarının veya benzerlerinin mesajlarına uygulanır. Yeşil LED ("RUN") cihazın serviste, yani çalışır durumda olduğunu gösterir; resetlenemez. Sadece mikroişlemcinin kendi kendini denetleme özelliği bir arıza tespit etmişse veya yardımcı besleme gerilimi kesilmişse söner. Yardımcı besleme gerilimi mevcut ama cihaz içerisinde bir arıza varsa, kırmızı LED ("ERROR") yanar ve cihaz bloklanır. İşletim yazılımı DIGSI, cihazın çıkış rölelerini ve LED’lerini seçimli olarak ve ayrı ayrı denetleme imkanı sağlar ve bu sayede (ör. devreye alma fazında) cihazın sisteme olan bağlantıları da kontrol edilebilir. Bir diyalog kutusunda, örnek olarak, her bir röleyi, onların atandığı fonksiyonları çalıştırmaksızın uyarabilir ve bu şekilde 7UT6x ile sistem arasındaki kablajı kontrol edebilirsiniz. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 307 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar Gösterge alanı veya PC üzerinden bilgiler Olaylar ve durumlar ön paneldeki göstergeden okunabilir. Ön PC arayüzü veya servis arayüzü üzerinden örneğin bir kişisel bilgisayar bağlanabilir ve bilgiler bu kişisel bilgisayara aktarılabilir. Normal durumda, yani bir sistem arızası mevcut değilken, göstergede seçilebilir işletme bilgileri (ölçülen işletme değerleri) (olağan ayar) görüntülenir. Bir sistem arızası durumunda, varsayılan ekran yerine arızaya ilişkin bilgiler (ani arıza bildirimleri) çıkar. Bu bilgilerin alındılanmasından sonra, gösterge yeniden normal olağan gösterimine döner. Mesajların alındılanması, LED’lerin alındılanmasıyla özdeştir (yukarıya bakın). Cihaz, buna ek olarak, işletme mesajları, anahtarlama istatistikleri vb. için birkaç olay arabelleğine sahiptir. Bunlar, yedek bir pil ile yardımcı besleme arızalarına karşı korunmuşlardır. İstenildiğinde, ön klavye üzerinden bu mesajlara erişilebilir veya seri hizmet veya PC arayüzü kullanılarak bu bilgiler bir kişisel bilgisayara aktarılabilir. İşletme sırasında mesajlara erişim/mesajların okunması, SIPROTEC 4-Sistem Açıklamaları'nda ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Koruma verileri işleme programı DIGSI çalışan bir PC ile, bir ekran üzerinde görüntüleme rahatlığıyla bir menügüdümlü diyalogla olaylara erişmek ve bunları görüntülemek de mümkündür. Bu arada veriler opsiyonel olarak bağlı bir yazıcı üzerinde belgelenebilir veya bir bellek ortamında depolanabilir, başka bir yerde değerlendirebilmek için. Bir Kontrol Merkezine Bilgi İletimi Eğer cihaz bir seri arayüze ile donatılmışsa, saklanmış bilgiler, ilave olarak bu arayüz üzerinden bir merkezi kontrol ve depolama birimine de iletilebilir. Farklı iletim protokolleri ile bu iletim mümkündür. Bu bilgilerin doğru şekilde iletilip iletilmediği DIGSI ile test edilebilir. Ayrıca; kontrol merkezine iletilen bilgiler işletme veya testler sırasında denetlenebilir. IEC 60870-5-103 protokolü, merkezi kontrol sistemine iletilen bütün mesajlara, cihaz mahallinde test ediliyorken "Test Etkinl." (Testi Etkinleştir) mesajı eklenmesine imkan verir. Bu tanılama, iletilen mesajların gerçek güç sistemi arızası veya olayı sonucu değil, sadece test sonucu çıkan mesajlar olduğunu belirtir. Diğer bir seçenek olarak; sistem arayüzüne mesajların iletimi, test sırasında tamamen kilitlenir ("Veri İletimini Bloklama"). Test modu sırasında, sistem arayüzündeki bilgileri denetlemek için bir CFC mantığına gerek duyulur ("Testi Etkinleştir" ve "Veri İletimini Bloklama"). Varsayılan ayarlar, bu mantığı kapsamaktadır (Ek’e bakın). Test modunun ve veri iletimini kilitlemenin nasıl etkinleştirileceği ve etkisiz kılınacağı, SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları'nda açıklanmıştır. Mesajların Sınıflandırılması Mesajlar, aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir: • İşletme bildirimleri: Cihazın çalışması sırasında ortaya çıkan işletme mesajlarıdır: Bunlar, cihaz fonksiyonlarının durumu, ölçüm verileri, sistem verileri ve benzeri bilgileri kapsar. • Arıza durumu bildirimleri: Arıza durum bildirimleri (açma günlüğü); Arıza mesajları, cihaz tarafından işlenmiş son 8 şebeke arızasına ilişkin mesajlardır. • Anahtarlama İstatistikleri: Bu mesajlar, cihaz tarafından tetiklenmiş açma komutlarını, devre akımlarının ve kesilen akımların toplam değerlerini sayar. • Daha önce tanımlanan bildirimlerin yerleştirilmesi ve silinmesi. Maksimum fonksiyonel kapsamıyla birlikte cihaz tarafından üretilen bütün mesajların ve çıkış fonksiyonlarının tam listesi, Ek’te verilmiştir. Bütün fonksiyonlar, bir fonksiyon numarasına (No.) sahiptir. Ayrıca orada her mesajın nereye gönderileceği bu listede gösterilmiştir. Eğer herhangi bir fonksiyon cihazın özel sürümünde mevcut değilse veya biçimlendirme sırasında etkisiz olarak ayarlanmışsa, doğal olarak bu fonksiyona ilişkin mesajlar çıkmayacaktır. 308 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 2.22.1.2 İşletme Bildirimleri İşletme bildirimleri, cihazın işletme sırasında ve işletme koşullarına ilişkin ürettiği bilgileri içerir. Cihazda, kronolojik sırayla 200’e kadar işletme mesajı depolanır. Yeni üretilen mesajlar listenin sonuna eklenir. Eğer maksimum bellek kapasitesi aşılmışsa, yeni mesaj en eski mesaj üzerine yazılır. İşletme bildirimleri, kendiliğinden çıkar ve istenildiği zaman cihaz göstergesinden veya bağlı bir kişisel bilgisayardan okunabilir. Güç sistemindeki arızalar, "Şebeke Arızası" olarak ve mevcut arıza numarası ile gösterilir. Arıza mesajları, güç sistemi arızasının seyrine ilişkin ayrıntılı bilgileri içerir. 2.22.1.3 Arıza Durumu Bildirimleri Bir sistem arızası sonrası, bir koruma elemanının başlatması veya bir açma sinyalinin tetiklenmesi gibi arızanın gelişimiyle ilgili önemli bilgilere erişilebilir. Kısa devre arızasının başlangıç zamanı, dahili sistem saatinin mutlak zamanıyla bildirilir. Arızanın gelişimi/arızada çıkan bilgiler, arıza başlangıç anına göre -bağlı bir zamanlaçıktılanır. Bu sayede; açmaya ve açma komutunun resetlenmesine kadar geçen süreler belirlenebilir. Zaman bilgilerinin çözünürlüğü 1 ms' dir. Bir sistem arızası, herhangi bir koruma fonksiyonunun arızayı tespitinden/başlatma almasından itibaren başlar ve en son koruma fonksiyonunun bırakması ile sona erir. Arızalar birkaç koruma fonksiyonunun başlatma almasına sebep olduğunda, arıza, ilk koruma fonksiyonunun başlatmasından son koruma fonksiyonunun bırakmasına kadar meydana gelen olayların tamamını kapsar. Doğal Arıza Gösterimleri Bir arıza sonrası, operatörün herhangi bir işlem yapmasına gerek olmaksızın, aşağıdaki Şekil 2-125'te gösterilen sırayla genel cihaz başlatmasından itibaren en önemli arıza verileri otomatik olarak cihaz göstergesinde görüntülenir. Şekil 2-125 Cihaz göstergesinde kendiliğinden çıkan/doğal mesajların gösterimi Erişilebilir Mesajlar Son sekiz şebeke arızasına ilişkin mesajlara erişilebilir. Toplam 600 ihbar kaydedilebilir. Yeni üretilen mesajlar listenin sonuna eklenir. Eğer maksimum bellek kapasitesi aşılmışsa, yeni mesaj en eski mesaj üzerine yazılır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 309 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 2.22.1.4 Ani/Doğal Bildirimler Ani bildirimler, yeni çıkan ihbarlara ilişkin bilgileri kapsar. Her yeni gelen mesaj, kullanıcının güncelleştirme için beklemesine veya başlatma vermesine gerek olmadan derhal görüntülenir. Bu, işletme sırasında ve test ve devreye alma çalışmalarında yararlı bir yardım olabilir. Ani bildirimler, DIGSI üzerinden okunabilir. Daha fazla bilgi için SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları'na bakın. 2.22.1.5 Genel Sorgulama DIGSI üzerinden erişilebilen genel sorgulama, SIPROTEC 4 cihazının mevcut durumunun okunmasına imkan verir. Genel sorgulama için gerekli ihbarların tümü, cihazın gerçek değerleriyle birlikte görüntülenir. 2.22.1.6 Anahtarlama İstatistiği Cihazdan gönderilen kapamaların sayısı sayılır, her bir Açma komutunda kapatılan akım belirlenir, bildirilir ve toplanarak kaydedilir. Anahtarlama istatistiklerindeki mesajlar, her bir kesici kutbunun kestiği akımların toplamlarını ve cihaz tarafından kesicilere gönderilen açma sayısını sayan sayaçlardır. Ölçülen değerler, primer değerler olarak gösterilir. İstatistik sayaç değerleri ve bellekler, cihaz tarafından saklanır. Bu bilgiler, yardımcı besleme arızasına karşı korunmuşlardır. Ancak, sayaçlar sıfırlanabilir veya ayar aralığı içerisinde herhangi bir değere resetlenebilir. Bunlar cihazın ekranından çağrılabilir ve Operatör- ve Servis arayüzü üzerinden bir PC yardımıyla DIGSI programı ile okunabilir. İstatistik sayıcılarını veya saklanan değerleri okumak için şifre girişi gerekli değildir; ancak silmek için gereklidir. 310 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 2.22.2 Ölçme 2.22.2.1 Ölçülen Değerlerin Gösterimi ve İletimi Ölçülen işletme değerleri ve sayıcı değerleri işlemci sistemi tarafından geri planda belirlenir. Bunlar, cihaz göstergesine çağrılabilir, DIGSI 4 çalışan bir PC kullanılarak işletim arayüzü üzerinden okunabilir veya -eğer mevcutsa- hizmet arayüzü üzerinden bir merkezi ana istasyona iletilebilir. Ölçülen işletme değerlerinin hesaplanması, ayrıca mevcut bir sistem arızası sırasında, yaklaşık 0,6 s aralıklarla yürütülür. Cihaz, cihazın ölçme girişlerinde tespit edilen ölçme büyüklüklerinden hariç birçok başka değerler de belirler. Birçok ölçüm değeri ölçülen büyüklüklerden hesaplanır ve ilgili uygulamayla ilişkilidir. Cihazın çeşitli topolojilere sahip farklı tipli korunan nesnelere esnek uydurma imkanları, aynı şekilde işletme ölçüm değerlerinin çıkışlarına esnek bir uydurmayı da ardından getirir. Sadece bağlanmış ve konfigüre edilmiş durumlar için bir anlam taşıyan ölçüm değerlerinden oluşmuş işletme değerleri görünür. Primer ve yüzde değerlerin doğru gösterimi için önkoşul, korunan nesnenin topolojisinin tam ve doğru verilerinin ve bunların anma büyükleri ile trafonun anma büyüklüklerinin cihaza bildirilmesidir. Ölçme noktaları için primer ve sekonder ölçme büyüklükleri Tablo 2-12 'e göre verilmiştir. Sipariş sürümüne göre, cihaz bağlantısı, topoloji ve yapılandırılmış koruma fonksiyonları sadece listelenen değerlerin bir bölümüyle mevcuttur. Tek faz transformatörlerde L2 fazının tüm büyüklükleri eksiktir. S, P, Q güçleri gerilim trafosuna da atanmış ölçme noktasından hesaplanır. Eğer gerilim trafosu ana korunan nesnenin bir tarafına atanmışsa, tarafın birden fazla ölçme noktasına sahip olması durumunda akımların toplamı geçerlidir. Tek fazlı bara korumasında güç hesaplamasının yapılması mümkün değildir. Normal ön işaret tanımlaması, korunan nesneye akan gücün pozitif olarak geçerli olacağı şekilde yapılır: Korunan nesne yönündeki aktif bileşenler, korunan nesne yönündeki endüktif reaktif bileşenler pozitiftir. Aynısı güç faktörü cos ϕ için de geçerlidir. Bazen korunan nesneden güç alımı (örneğin bir transformatörün tüketicisi tarafında) pozitif olarak tanımlanması istenebilir. 1107 no'lu P,Q işareti adresindeki parametre yardımıyla bu bileşenler için ön işaretler terslenebilir. Gerilim ölçme girişi olmayan cihazlarda ancak, eğer bir gerilim harici bir ön direnç üzerinden bir 1-faz lı akım ölçme girişine bağlı ise bir gerilim ve bir görünür güç verilir. Uygulama tanımlı bir bağlantı üzerinden CFC yardımıyla (CFC-Modülü „Life_Zero“) gerilim orantılı akım ölçülebilir ve „Uölç“ gerilimi olarak görüntülenir. Metod CFC-Kullanım kılavuzunda daha ayrıntılı açıklanmıştır. Aynı şekilde görünür güç „S“ ölçülen büyüklük değildir, formül korunan nesnenin ayarlanmış anma geriliminden ve Taraf 1'in akan gerçek akımlarından hesaplanır; yani: üç fazlı uygulamalarda veya Tek fazlı trafoda. Buna karşılık daha önceki bölümde tanımlananan gerilim ölçümü kullanılırsa, bu görünür gücün hesaplanması için Taraf 1'in akımlarıyla çıkarılabilir (ayarlanabilir). Görünür güç burada büyüklük olarak verilir, bir yön bilgisi içermez. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 311 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar Tablo 2-12 Ölçme noktalarının işletme ölçüm değerleri (büyüklükler) Ölçülen değerler primer IL1M1, IL2M1, IL3M1 IL1M2, IL2M2, IL3M2 IL1M3, IL2M3, IL3M3 1) M1-M2 ölçüm noktalarında faz akımları A; kA I1M1, I2M1, 3I0M1 I1M2, I2M2, 3I0M2 I1M3, I2M3, 3I0M3 2) M1 - M3 ölçme noktalarında akımların A; kA Pozitif-, Negatif- ve 3-kat sıfır bileşenleri IL1M4, IL2M4, IL3M4 IL1M5, IL2M5, IL3M5 1) 5) M4 - M5 ölçme noktalarında faz akımları A; kA I1M4, I2M4, 3I0M4 I1M5, I2M5, 3I0M5 2) 5) M4 - M5 ölçme noktalarında akımların A; kA Pozitif-, Negatif- ve 3-kat sıfır bileşenleri sekonder %'si olarak A 1) A 2) A 1) 5) Atanan tarafın işletme anma akımı veya eğer ölçme noktası atanmamışsa o zaman 403..405 „I PRİ. ÇAL. M3..5“ A 2) 5) IZ1; IZ2; IZ3 1-fazlı Z1 - Z3 yardımcı ölçme noktalarında akımlar A; kA A IZ4 5) Z4 Yardımcı ölçme noktasında akım 5) A; kA A Ölçme girişlerinde akımlar 3) A; kA A İşletme anma akımı Ölçme girişlerinde akımlar 3) 5) A; kA A İşletme anma akımı 3-faz gerilim ölçme girişinde gerilimler faz-toprak 1) 4) V; kV; MV V İşletme anma gerilimi / √3 UL12; UL23; UL31 1) 4) 3-faz gerilim ölçme girişinde gerilimler faz-faz 1) 4) V; kV; MV V İşletme anma gerilimi U1; U2; U0 2) 4) 3-faz gerilim ölçme noktasında gerilimlerin pozitif-, negatif-ve sıfır bileşen akımları 2) 4) V; kV; MV V İşletme anma gerilimi / √3 Uen 4) Rezidüel gerilim, eğer 1-fazlı gerilim ölçme girişinde bağlı ise 4) — V İşletme anma gerilimi U4 4) 1-fazlı gerilim ölçme girişinde gerilim 4) V; kV; MV V İşletme anma gerilimi I1 - I9 3) I10 - I12 3) 5) UL1E; UL2E; UL3E S, P, Q 1) 4) 1) 4) Görünür-, Aktif-, Reaktif güç 1) 4) - eğer tarafa atanmışsa → bakın ölçüm değeri „ILxTy“ - eğer ölçme noktasına atanmışsa → bakın ölçüm değeri „ILxÖz“ - eğer atanmamışsa → o zaman „IN-PRI AT IX1..4“ MVA, — MW, kVA; kW İşletme anma görünür gücü f Frekans Hz Hz Anma Frekansı cos ϕ 1) 4) Güç faktörü 1) 4) (abs) — (abs) 1-faz ölçme girişi akımından ölçülen gerilim 6) V; kV; MV — — S 7) Görünür güç 7) kVA; MVA — — U/f 4) Aşırı uyartım 4) UN/fN — UN/fN Umess 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 6) sadece 3-faz korunan nesnelerde, tek faz trafoda da sadece 3-faz korunan nesnelerde, tek faz trafoda değil sadece tek faz bara korumada sadece gerilim ölçme girişli 7UT613 ve 7UT633'te sadece 7UT635'te eğer konfigüre edilmiş ve CFC'de biçimlendirilmişse faz akımlarından ve anma geriliminden hesaplanır veya Uölç 312 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar Ölçme noktalarında ölçülen ve hesaplanan büyüklüklerin yanından ölçme büyüklükleri ayrıca ana korunan nesnenin Taraflarında verilir. Böylelikle, korunan nesne için önemli verilere ulaşmak mümkün olur, birden fazla ölçme noktaları üzerinden korunan nesneye beslense bile, ör. transformatörün üst gerilim tarafı (T1) gibi. Ayrıca nispi değerler korunan nesnenin her bir tarafına ilişkili olarak elde edilir. Bir tarafın iki ölçme noktasından korunan nesneye akmayan akım kendi kendini yok eder (ör. bir baranın M1 ve M2 üzerinden diğer bir baraya akan bir akımı), yani korunan nesneye akım akmadığından teorik olarak sıfırdır. Tablo 2-13 taraflara atanmış işletme ölçüm değerlerinin bir özetini göstermektedir. Sipariş sürümüne göre, cihaz bağlantısı, topoloji ve yapılandırılmış koruma fonksiyonları sadece listelenen değerlerin bir bölümüyle mevcuttur. Tablo, orada taraflar tanımlı olmadığından tek fazlı bara koruması için geçerli değildir. Tablo 2-13 Tarafların işletme ölçüm değerleri (büyüklükler) Ölçüm değerleri IL1T1, IL2T1, IL3T1 IL1T2, IL2T2, IL3T2 IL1T3, IL2T3, IL3T3 1) T1 - T3 Taraflarında faz akımları I1T1, I2T1, 3I0T1 I1T2, I2T2, 3I0T2 I1T3, I2T3, 3I0T3 2) primer 1) sekonder ilişkili olarak A; kA — İlgili tarafın işletme anma akımı T1 - T3 taraflarında akımların Pozitif-, Negatif- ve 3-kat sıfır bileşenleri 2) A; kA — İlgili tarafın işletme anma akımı IL1T4, IL2T4, IL3T4 IL1T5, IL2T5, IL3T5 1) 3) T4 - T5 taraflarında faz akımları 1) 3) A; kA — İlgili tarafın işletme anma akımı I1T4, I2T4, 3I0T4 I1T5, I2T5, 3I0T5 2) 3) T4 - T5 taraflarında akımların Pozitif-, Negatif- ve 3-kat sıfır bileşenleri 2) 3) A; kA — İlgili tarafın işletme anma akımı 1) 2) 3) sadece 3-fazlı korunan nesnelerde, tek faz trafoda da (7UT612'de değil) sadece 3-fazlı korunan nesnelerde, tek faz trafoda değil (7UT612'de değil) sadece 7UT635'te Faz açıları bir başka özel Tablo 2-14 'te özetlenmiştir. 3-fazlı korunan nesnelerde referans değer akım IL1M1 (Akım L1 fazında ölçme noktası M1'de), faz açısı 0°dur. 1-fazlı bara korumada akım I1 faz açısı 0°, yani referans değerdir. Sipariş sürümüne göre, cihaz bağlantısı, topoloji ve yapılandırılmış koruma fonksiyonları sadece listelenen değerlerin bir bölümüyle mevcuttur. Faz açıları ºC olarak verilmiştir. Böyle büyüklüklerin işlenmeye devam edilmesi (CFC'de veya İletimde Arayüzler üzerinden) boyutsuz büyüklükler talep ettiğinden, keyfi büyüklükler seçilmiştir, bunlar Tablo 2-14 'te „%-Dönüşümü (Hesabı)“ başlığı altında verilmiştir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 313 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar Tablo 2-14 İşletme ölçüm değerleri (faz açıları) Ölçüm değerleri Boyut %-Dönüşümü 6) ϕIL1Ö1, ϕIL2Ö1, ϕIL3Ö1 ϕIL1Ö2, ϕIL2Ö2, ϕIL3Ö2 ϕIL1Ö3, ϕIL2Ö3, ϕIL3Ö3 1) Ö1 - Ö3 ölçme noktalarında akımların faz açıları, ° IL1 Ö1 1) ile ilişkili ϕIL1Ö4, ϕIL2Ö4, ϕIL3Ö4 ϕIL1Ö5, ϕIL2Ö5, ϕIL3Ö5 1) 5) Ö4 ve Ö53 ölçme noktalarında akımların faz açıları, IL1Ö1 1) 5) ile ilişkili ° 0° = 0 % 360° = 100 % ϕIX1; ϕIX2; ϕIX3 X1 - X3 1-fazlı yardımcı ölçme noktalarında akımların faz açıları, IL1Ö13 ile ilişkili ° 0° = 0 % 360° = 100 % ϕIX4 5) X4 1-fazlı yardımcı ölçme noktalarında akımların ° faz açıları, IL1Ö1 5) ile ilişkili 0° = 0 % 360° = 100 % ϕI1 - ϕI9 3) Ölçme noktalarında akımların faz açıları, I1 3) ile ° ilişkili 0° = 0 % 360° = 100 % ϕI10 - ϕI12 3) 5) Ölçme girişlerinde akımların faz açıları, I1 3) 5) ile ° ilişkili 0° = 0 % 360° = 100 % ϕUL1E; ϕUL2E; ϕUL3E 1) 4) 3-fazlı gerilim ölçme noktalarında gerilimlerin faz ° açıları, IL1Ö1 veya I1 1) 4) ile ilişkili 0° = 0 % 360° = 100 % ϕUen 4) Rezidüel gerilimin faz açısı, eğer 1-fazlı gerilim ölçme girişinde bağlı ise, IL1Ö1 veya I1 4) ile ilişkili ° 0° = 0 % 360° = 100 % ϕU4 4) 1-fazlı gerilim ölçme girişinde gerilimin faz açısı, ° IL1Ö1 veya I1 4) ile ilişkili 0° = 0 % 360° = 100 % 1) 2) 3) 4) 5) 6) 0° = 0 % 360° = 100 % sadece 3-faz korunan nesnelerde, tek faz trafoda da sadece 3-faz korunan nesnelerde, tek faz trafoda değil sadece tek faz bara korumada sadece gerilim ölçme girişli 7UT613 ve 7UT633'te sadece 7UT635'te sadece CFC ve Arayüzler için 2.22.2.2 Ayarlar Adres 7601 314 Parametre GÜÇ HESAPLAMASI Ayar Seçenekleri V ayarı ile V ölçümü ile Varsayılan Ayar V ayarı ile Açıklama Güç Hesaplaması SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 2.22.2.3 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 621 UL1E = MW U L1-E 622 UL2E = MW U L2-E 623 UL3E = MW U L3-E 624 UL12 = MW U L12 625 UL23 = MW U L23 626 UL31 = MW U L31 627 Uen = MW Artık Gerilim UE 629 U1 = MW U1 (pozitif bileşen) 630 U2 = MW U2 (negatif bileşen) 641 P = MW P (aktif güç) 642 Q = 644 Frekans= MW Q (reaktif güç) MW Frekans 645 S = MW S (görünür güç) 721 IL1T1= MW Ölçülen işletme akımı IL1 taraf 1 722 IL2T1= MW Ölçülen işletme akımı IL2 taraf 1 723 IL3T1= MW Ölçülen işletme akımı IL3 taraf 1 724 IL1T2= MW Ölçülen işletme akımı IL1 taraf 2 725 IL2T2= MW Ölçülen işletme akımı IL2 taraf 2 726 IL3T2= MW Ölçülen işletme akımı IL3 taraf 2 727 IL1T3= MW Ölçülen işletme akımı IL1 taraf 3 728 IL2T3= MW Ölçülen işletme akımı IL2 taraf 3 729 IL3T3= MW Ölçülen işletme akımı IL3 taraf 3 765 U/f = MW (U/Un) / (f/fn) 901 PF = MW Güç Faktörü 30633 ϕ I1= MW Akım I1 faz açısı 30634 ϕ I2= MW Akım I2 faz açısı 30635 ϕ I3= MW Akım I3 faz açısı 30636 ϕ I4= MW Akım I4 faz açısı 30637 ϕ I5= MW Akım I5 faz açısı 30638 ϕ I6= MW Akım I6 faz açısı 30639 ϕ I7= MW Akım I7 faz açısı 30640 3I0T1= MW 3I0 (sıfır bileşen) taraf 1 30641 I1T1= MW I1 (pozitif bileşen) taraf 1 30642 I2T1= MW I2 (negatif bileşen) taraf 1 30643 3I0T2= MW 3I0 (sıfır bileşen) taraf 2 30644 I1T2= MW I1 (pozitif bileşen) taraf 2 30645 I2T2= MW I2 (negatif bileşen) taraf 2 30646 I1= MW Ölçülen işletme akımı I1 30647 I2= MW Ölçülen işletme akımı I2 30648 I3= MW Ölçülen işletme akımı I3 30649 I4= MW Ölçülen işletme akımı I4 30650 I5= MW Ölçülen işletme akımı I5 30651 I6= MW Ölçülen işletme akımı I6 30652 I7= MW Ölçülen işletme akımı I7 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 315 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 30653 I8= MW Ölçülen işletme akımı I8 30656 Uölç.= MWB Ölçülen işletme gerilimi Uölç. 30661 IL1Ö1= MW Ölçülen işletme akımı IL1 ölçme noktası1 30662 IL2Ö1= MW Ölçülen işletme akımı IL2 ölçme noktası1 30663 IL3Ö1= MW Ölçülen işletme akımı IL3 ölçme noktası1 30664 3I0Ö1= MW 3I0 (sıfır bileşen) ölçme noktası 1 30665 I1Ö1= MW I1 (pozitif bileşen) ölçme noktası 1 30666 I2Ö1= MW I2 (negatif bileşen) ölçme noktası 1 30667 IL1Ö2= MW Ölçülen işletme akımı IL1 ölçme noktası2 30668 IL2Ö2= MW Ölçülen işletme akımı IL2 ölçme noktası2 30669 IL3Ö2= MW Ölçülen işletme akımı IL3 ölçme noktası2 30670 3I0Ö2= MW 3I0 (sıfır bileşen) ölçme noktası 2 30671 I1Ö2= MW I1 (pozitif bileşen) ölçme noktası 2 30672 I2Ö2= MW I2 (negatif bileşen) ölçme noktası 2 30673 IL1Ö3= MW Ölçülen işletme akımı IL1 ölçme noktası3 30674 IL2Ö3= MW Ölçülen işletme akımı IL2 ölçme noktası3 30675 IL3Ö3= MW Ölçülen işletme akımı IL3 ölçme noktası3 30676 3I0Ö3= MW 3I0 (sıfır bileşen) ölçme noktası 3 30677 I1Ö3= MW I1 (pozitif bileşen) ölçme noktası 3 30678 I2Ö3= MW I2 (negatif bileşen) ölçme noktası 3 30679 IL1Ö4= MW Ölçülen işletme akımı IL1 ölçme noktası4 30680 IL2Ö4= MW Ölçülen işletme akımı IL2 ölçme noktası4 30681 IL3Ö4= MW Ölçülen işletme akımı IL3 ölçme noktası4 30682 3I0Ö4= MW 3I0 (sıfır bileşen) ölçme noktası 4 30683 I1Ö4= MW I1 (pozitif bileşen) ölçme noktası 4 30684 I2Ö4= MW I2 (negatif bileşen) ölçme noktası 4 30685 IL1Ö5= MW Ölçülen işletme akımı IL1 ölçme noktası5 30686 IL2Ö5= MW Ölçülen işletme akımı IL2 ölçme noktası5 30687 IL3Ö5= MW Ölçülen işletme akımı IL3 ölçme noktası5 30688 3I0Ö5= MW 3I0 (sıfır bileşen) ölçme noktası 5 30689 I1Ö5= MW I1 (pozitif bileşen) ölçme noktası 5 30690 I2Ö5= MW I2 (negatif bileşen) ölçme noktası 5 30713 3I0T3= MW 3I0 (sıfır bileşen) taraf 3 30714 I1T3= MW I1 (pozitif bileşen) taraf 3 30715 I2T3= MW I2 (negatif bileşen) taraf 3 30716 IL1T4= MW Ölçülen işletme akımı IL1 taraf 4 30717 IL2T4= MW Ölçülen işletme akımı IL2 taraf 4 30718 IL3T4= MW Ölçülen işletme akımı IL3 taraf 4 30719 3I0T4= MW 3I0 (sıfır bileşen) taraf 4 30720 I1T4= MW I1 (pozitif bileşen) taraf 4 30721 I2T4= MW I2 (negatif bileşen) taraf 4 30722 IL1T5= MW Ölçülen işletme akımı IL1 taraf 5 30723 IL2T5= MW Ölçülen işletme akımı IL2 taraf 5 30724 IL3T5= MW Ölçülen işletme akımı IL3 taraf 5 30725 3I0T5= MW 3I0 (sıfır bileşen) taraf 5 30726 I1T5= MW I1 (pozitif bileşen) taraf 5 316 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 30727 I2T5= MW I2 (negatif bileşen) taraf 5 30728 IX1= MW İşletme ölçümü yardımcı akım IX1 30729 IX2= MW İşletme ölçümü yardımcı akım IX2 30730 IX3= MW İşletme ölçümü yardımcı akım IX3 30731 IX4= MW İşletme ölçümü yardımcı akım IX4 30732 I9= MW Ölçülen işletme akımı I9 30733 I10= MW Ölçülen işletme akımı I10 30734 I11= MW Ölçülen işletme akımı I11 30735 I12= MW Ölçülen işletme akımı I12 30736 ϕIL1Ö1= MW Faz açısı faz IL1 ölçme noktası 1 30737 ϕIL2Ö1= MW Faz açısı faz IL2 ölçme noktası 1 30738 ϕIL3Ö1= MW Faz açısı faz IL3 ölçme noktası 1 30739 ϕIL1Ö2= MW Faz açısı faz IL1 ölçme noktası 2 30740 ϕIL2Ö2= MW Faz açısı faz IL2 ölçme noktası 2 30741 ϕIL3Ö2= MW Faz açısı faz IL3 ölçme noktası 2 30742 ϕIL1Ö3= MW Faz açısı faz IL1 ölçme noktası 3 30743 ϕIL2Ö3= MW Faz açısı faz IL2 ölçme noktası 3 30744 ϕIL3Ö3= MW Faz açısı faz IL3 ölçme noktası 3 30745 ϕIL1Ö4= MW Faz açısı faz IL1 ölçme noktası 4 30746 ϕIL2Ö4= MW Faz açısı faz IL2 ölçme noktası 4 30747 ϕIL3Ö4= MW Faz açısı faz IL3 ölçme noktası 4 30748 ϕIL1Ö5= MW Faz açısı faz IL1 ölçme noktası 5 30749 ϕIL2Ö5= MW Faz açısı faz IL2 ölçme noktası 5 30750 ϕIL3Ö5= MW Faz açısı faz IL3 ölçme noktası 5 30751 ϕIX1= MW Faz açısı yardımcı akım IX1 30752 ϕIX2= MW Faz açısı yardımcı akım IX2 30753 ϕIX3= MW Faz açısı yardımcı akım IX3 30754 ϕIX4= MW Faz açısı yardımcı akım IX4 30755 ϕI8= MW Akım I8 'in faz açısı 30756 ϕI9= MW Akım I9 'un faz açısı 30757 ϕI10= MW Akım I10 'un faz açısı 30758 ϕI11= MW Akım I11 'in faz açısı 30759 ϕI12= MW Akım I12 'nin faz açısı 30760 U4 = MW Ölçülen işletme gerilimi U4 30761 U0ölç.= MW Ölçülen işletme gerilimi U0 ölçülen 30762 U0hes.= MW Ölçülen işletme gerilimi U0 hesaplanan 30792 ϕUL1T= MW Gerilim UL1E faz açısı 30793 ϕUL2T= MW Gerilim UL2E faz açısı 30794 ϕUL3T= MW Gerilim UL3E faz açısı 30795 ϕU4= MW Gerilim U4 faz açısı 30796 ϕUE= MW Gerilim UE faz açısı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 317 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 2.22.3 Termal Ölçme Konfigürasyona bağlı olarak cihaz termal ölçüm değerleri bulabilir ve gösterebilir. 2.22.3.1 Tanım Termal ölçüm değerleri Tablo 2-15 'da listelenmiştir. Bunlar sadece eğer, aşırı yük koruma fonksiyonlarından biri Etkin olarak yapılandırılmışsa görünürler. Hangi ölçüm değerlerinin mümkün olduğu aşırı yük tespitinin seçilen metoduna ve gerekirse RTD kutusu üzerinden bağlı sıcaklık dedektörlerinin sayısına bağlıdır. Çok sıcak noktası sıcaklıkları transformatörlerde hat (sargı) başına hesaplanır. Bu nedenle Y-sargılarda her bir faz-verisi başına, D-sargılarda her bir faz-faz verisi başına mevcuttur. Alışılmış vektör gruplarında bunlar sargı sonlarıyla örtüşür egzotik vektör gruplarında (faz değiş-tokuşuyla oluşturulan) vektör grubundan atama daima belirgin değildir. Aşırı sıcaklıkların ölçüm büyüklükleri açma sıcaklığıyla ilişkilidir. Sıcaklık derecelerinde ilgili büyüklükler yoktur. Böyle büyüklüklerin işlenmeye devam edilmesi (CFC'de veya İletimde Arayüzler üzerinden) boyutsuz büyüklükler talep ettiğinden, keyfi büyüklükler seçilmiştir, bunlar Tablo 2-15 'te „%-Dönüşümü (Hesabı)“ başlığı altında verilmiştir. Tablo 2-15 Termal Ölçüm Değerleri Ölçüm değerleri Boyut θL1/θAÇMA; θL2/θAÇMA; Her fazın termal değeri, açma değerinin θL3/θAÇMA 1) katı olarak % θ/θAUS 1) termal hesaplanan değer, açma değerinin katı olarak Eskime oranı 2) 3) göreceli eskime oranı L Res Uyarı 2) 3) Yük rezerve K Sıcak nokta/Eskime Uyarıya kadar % Res Alarm 2) 3) Yük rezerve K Sıcak nokta Açmaya kadar % % boyutsuz θ bac. L1; θ bac. L2; Sıcak nokta sıcaklığı her bir hatta (çile) Yθ bac. L3 2) 3) Sargıda veya Z-Sargıda °C veya °F Sıcak nokta sıcaklığı her bir hatta (çile) DSargıda °C veya °F θ bac. L12; θ bac. L23; θ bac. L31 2) 3) θ RTD 1... θ RTD 12 Sıcaklık ölçümü 3) 1-12 sıcaklık dedektörlerinde 1) 2) 3) 4) %-Dönüşümü 4) °C veya °F 0 °C = 0 % 500 °C = 100 % 0 °F = 0 % 1000 °F = 100 % sadece IEC 60255-8'e göre termal benzetimli aşırı yük korumada: Adres 142 Term Aşırı Yük = Sen.lüTerm.benz sadece IEC 6035'e göre sıcak nokta hesaplı aşırı yük korumada: Adres 142 Term Aşırı Yük = IEC354 sadece bağlı RTD kutusunda sadece CFC ve arayüzler için 318 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 2.22.3.2 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 044.2611 Θ/Θaçma = MW Uyarı ve açma için sıcaklık artışı 044.2612 Θ/ΘaçmaL1= MW L1 fazı sıcaklık artışı 044.2613 Θ/ΘaçmaL2= MW L2 fazı sıcaklık artışı 044.2614 Θ/ΘaçmaL3= MW L3 fazı sıcaklık artışı 044.2615 Θleg L1= MW L1 bacağı sıcak nokta sıcaklığı 044.2616 Θleg L2= MW L2 bacağı sıcak nokta sıcaklığı 044.2617 Θleg L3= MW L3 bacağı sıcak nokta sıcaklığı 044.2618 Θleg L12= MW L12 bacağı sıcak nokta sıcaklığı 044.2619 Θleg L23= MW L23 bacağı sıcak nokta sıcaklığı 044.2620 Θleg L31= MW L31 bacağı sıcak nokta sıcaklığı 044.2621 YH = MW Yaşlanma Hızı 044.2622 RzrUyar= MW Yük rezervi Uyarı seviyesine 044.2623 RezervAL= MW Yük rezervi Alarm seviyesine 204.2611 2Θ/Θaçma = MW A.Yük 2 Uyarı ve açma için sıc. artışı 204.2612 2Θ/Θ A L1= MW Termal A.Yük 2 L1 için sıcaklık artışı 204.2613 2Θ/Θ A L2= MW Termal A.Yük 2 L2 için sıcaklık artışı 204.2614 2Θ/Θ A L3= MW Termal A.Yük 2 L3 için sıcaklık artışı 204.2615 2Θbac. L1= MW Term. A/Y 2 L1 bacağı sıc. nk. sıcaklığı 204.2616 2Θ bac.L2= MW Term. A/Y 2 L2 bacağı sıc. nk. sıcaklığı 204.2617 2Θ bac.L3= MW Term. A/Y 2 L3 bacağı sıc. nk. sıcaklığı 204.2618 2Θbac.L12= MW Term. A/Y 2 L12 bacağı sıc.nk. sıcaklığı 204.2619 2Θbac.L23= MW Term. A/Y 2 L23 bacağı sıc.nk. sıcaklığı 204.2620 2Θbac.L31= MW Term. A/Y 2 L31 bacağı sıc.nk. sıcaklığı 204.2621 YH 2= MW Termal A.Yük 2 Yaşlanma Hızı 204.2622 Rzr Uy 2= MW Termal A/Y 2 Yük rezervi uyarı düzeyinde 204.2623 RzrALARM2= MW Termal A/Y 2 Yük rezervi alarm düzeyinde 766 U/f Term.= MW Hesaplanan sıcaklık (U/f) 910 TermBenz.= MW Hesaplanan rotor sıcaklığı(dengesiz yük) 1068 Θ RTD 1= MW RTD 1 Sıcaklığı 1069 Θ RTD 2= MW RTD 2 Sıcaklığı 1070 Θ RTD 3= MW RTD 3 Sıcaklığı 1071 Θ RTD 4= MW RTD 4 Sıcaklığı 1072 Θ RTD 5= MW RTD 5 Sıcaklığı 1073 Θ RTD 6= MW RTD 6 Sıcaklığı 1074 Θ RTD 7= MW RTD 7 Sıcaklığı 1075 Θ RTD 8= MW RTD 8 Sıcaklığı 1076 Θ RTD 9= MW RTD 9 Sıcaklığı 1077 Θ RTD10= MW RTD 10 Sıcaklığı 1078 Θ RTD11= MW RTD 11 Sıcaklığı 1079 Θ RTD12= MW RTD 12 Sıcaklığı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 319 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 2.22.4 Dif. - ve Tutuculuk Ölçümü Cihaz konfigürasyonuna bağlı olarak cihaz, diferansiyel koruma spesifik ölçüm değerleri tespit eder. 2.22.4.1 Tanım Diferansiyel korumanın ve Toprak arıza diferansiyel korumanın Diferansiyel- ve Tutuculuk ölçümü, Tablo 2-16 'ye göre aynı şekilde okunabilir. Bunlar daima ana korunan nesnenini anma akımıyla ilişkilidir, bu ana korunan nesnenin parametrelenmiş anma verilerinden (Bölüm 2.1.5) oluşur. Farklı yerleştirilmiş sargılı, çok sargılı transformatörlerde en güçlü sargı esastır, baralarda ve hatlarda korunan nesnenin parametrelenmiş işletme anma akımı esastır. 1-fazlı bara korumasında sadece bağlanmış ve deklare edilmiş fazın değerleri görünür. Faz akımlarının anma verileri toprak arıza diferansiyel koruma için referans büyüklükleri verir. Tablo 2-16 Diferansiyel Korumanın Ölçüm Değerleri Ölçüm değerleri %'si olarak IDifL1, IDifL2, IDifL3 Üç hattın hesaplanan diferansiyel akımları İşletme ölçüm değeri Korunan nesne ITutL1, ITutL2, ITutL3 Üç hattın hesaplanan tutuculuk akımları İşletme ölçüm değeri Korunan nesne IdifSTA Toprak arıza diferansiyel korumanın hesaplanan diferansiyel akımı İşletme anma akımı Taraf veya 3-fazlı ölçüm noktası ItutSTA Toprak arıza diferansiyel korumanın hesaplanan tutuculuk akımı İşletme anma akımı Taraf veya 3-fazlı ölçüm noktası 2.22.4.2 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 199.2640 IdifSTA= MW Idif STA (I/In nesne [%]) 199.2641 ItutSTA= MW Itut STA (I/In nesne [%]) 205.2640 IdifSTA2= MW Idif STA 2 (I/In nesne [%]) 205.2641 ItutSTA2= MW Itut STA 2 (I/In nesne [%]) 7742 IDifL1= MW IDifL1(I/In nesne [%]) 7743 IDifL2= MW IDifL2(I/In nesne [%]) 7744 IDifL3= MW IDifL3(I/In nesne [%]) 7745 ITutL1= MW ITutL1(I/In nesne [%]) 7746 ITutL2= MW ITutL2(I/In nesne [%]) 7747 ITutL3= MW ITutL3(I/In nesne [%]) 320 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 2.22.5 Ölçülen Değerler için Sınır Değerleri 2.22.5.1 Sınır değerleri yerleştirme 7UT6x, önemli Ölçüm- ve Sayaç büyüklüğü sınır değerlerini yerleştirmeye müsaade eder. Bu sınır değerlerden birine işletimde ulaşılır veya altında kalınırsa, cihaz işletme bildirimi olarak görüntülenen bir alarm oluşturur. Bu -tüm işletme bildirimleri gibi- LED ve/veya Çıkış röleleri üzeri biçimlendirilir ve arayüzler üzeri aktarılabilir. Zamanlı aşırı akım koruma veya Aşırı yük koruma gibi esas koruma fonksiyonlarına karşılık bu denetim programı arka planda yürür ve ölçme değerlerinin hatalı durumlardaki hızlı değişiminde duruma göre koruma fonksiyonlarının başlatmaları olursa karşılık vermez. Bundan başka çok tekrarlı sınır değer aşımında bir bildirim verildiğinden, bu denetimler direkt bir koruma başlatmasından önce başlatılamaz. Eşik değerler, eğer bunların Ölçme ve Sayaç büyüklükleri uygun olarak CFC üzerinden projelendirildiyse, yerleştirilebilir (bakın SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları /1/). 2.22.6 Enerji sayacı Aktif ve reaktif güç için sayaç değerleri, işlemci sistemi tarafından arka planda belirlenir. Bu değerler, cihaz göstergesinde görüntülenebilir, DIGSI çalışan bir PC kullanılarak işletim arayüzü üzerinden okunabilir veya sistem arayüzü üzerinden bir merkezi işletim istasyonuna aktarılabilir. 2.22.6.1 Enerji sayımı 7ST6x, hesaplanan gücü bütünler ve ölçülen işletme değerlerine bunu da ekler. Tablo 2-17’de bileşenler okunabilir. Burada „Referans“ ve „Verilen“ daima korunan nesneden görülür. Çalışma değerlerinin ön işareti (güçlerde olduğu gibi) Adres 1107 P,Q işareti ayarına göre düzenlenir. Tek fazlı bara korumasında çalışma hesaplama mümkün değildir. Enerji ölçme sadece bir güç hesaplamanın da mümkün olduğu yerde yapılabilir. Deüerler daima pozitif artımlanır; bir azalma olmaz. Yani; pozitif aktif çalışmada Wp+ arttırılır; negatifte Wp–, fakat Wp+ azaltılmaz, vb. 7UT6x ’in her şeyden önce bir koruma cihazı olduğunu unutmayın. Ölçülen değerlerin doğruluğu, ölçü trafolarına (normalde koruma nüvesi) ve cihaz toleranslarına bağlıdır. Enerji ölçümü, bu yüzden tarife amaçlı kullanım için uygun değildir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 321 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar Sayaçlar sıfırlanabilir veya herhangi bir başlangıç değerine resetlenebilir SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları). Tablo 2-17 Ölçülen işletme değerleri Ölçüm değerleri primer Wp+ Aktif çalışma, verilen kWh, MWh, GWh Wp– Aktif çalışma, alınan kWh, MWh, GWh Wq+ Reaktif çalışma, verilen kVARh, MVARh, GVARh Wq– Reaktif çalışma, alınan kVARh, MVARh, GVARh Çalışma Saati Sayacı Çalışmada bulunma olarak ana korunan nesne, eğer en az bir taraftan bir akım akıyorsa, yani bir akım akışı tanıması için minimum eşik aşılmışsa, yani ör. Taraf 1 için KutupAçıkAk T1 eşiği (Adres 1111), geçerlidir. Yani bir tarafın 2 ölçme noktası üzerinden biri korunan nesneye akan akım sayılmaz, çünkü akım korunan nesne üzerinden akmamaktadır. Bara korumada eğer, en azından bir ölçüm noktası üzerinden (yani bir fider) akım akıyorsa işletimde bulunuyor olarak geçerlidir. Çalışma saatleri 7UT6x 'te sayılır ve ölçüm değerleri altında verilir. Üst sınır 999.999 Saattir (yakl. 114 Yıl). Çalışma saatleri için bir sınır değer ayarlanabilir, bunlara ulaşılmasında bir işletme mesajı verilir. 2.22.6.2 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama - Ölç. reset IE_W Sayaç resetleme 888 Wp(puls)= IPZW Puls Enerji Wp (aktif) 889 Wq(puls)= IPZW Puls Enerji Wq (reaktif) 916 WpΔ= - Aktif enerji artisi 917 WqΔ= - Reaktif enerji artisi 924 Wp+= MWZW Wp Ileri 925 Wq+= MWZW Wq Ileri 928 Wp-= MWZW Wp Geri 929 Wq-= MWZW Wq Geri 322 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 2.22.7 Esnek Fonksiyon Esnek fonksiyonlar çeşitli Koruma-, Denetim- ve Ölçüm görevleri için yerleştirilmiştir. 12 taneye kadar esnek fonksiyon 7UT6x 'te bulunabilir. Esnek fonksiyonlar belirgin koruma fonksiyonları olarak konfigüre edilebilirler (ör. bir ölçüm noktası için bir başka zamanlı aşırı akım koruma), yardımcı kademeler mevcut koruma fonksiyonları için oluşturulabilir veya Denetim- ve Kontrol fonksiyonları için yerleştirilebilirler. Fonksiyon kapsamının belirlenmesinde (Bölüm 2.1.3) esnek fonksiyonların sayısı verilebilir. Her bir esnek fonksiyon, analog giriş büyüklükleri(nin) belirlenmesiyle, ölçüm değeri işleme çeşidiyle ve gerekirse mantıksal bağlantı ile sabit konfigüre edilir. Sınır değerleri, Gecikme zamanları vb. için ayarlar ayar gruplarıyla (bakın Bölüm 2.1.5, „Ayar grupları“) değiştirilebilir. 2.22.7.1 Fonksiyon Tanımı Genel Bir esnek fonksiyonun oluşturulmasında, cihaza yönlendirilen ölçüm büyüklüğünün nasıl işlenmesi gerektiğini kendiniz belirlersiniz. Bu sırada ölçüm büyüklükleri direkt kaydedilebilir (ör. Akımlar) veya hesap yoluyla kombine edilmiş olabilir (ör. akımların pozitif bileşen sistemi veya akımlardan ve gerilimlerden güç). Ölçüm büyüklükleri ayarlanabilir bir sınır değerin aşılmasında veya altında kalınması durumunda denetlenebilir. Gecikmeler, Bloklama ve mantıksal bağlantı imkanları kullanıcı tanımlanabilir mantık fonksiyonları (CFC) üzerinden mümkündür. Esnek bir fonksiyon denetlnecek durum için bildirilebilir, kontrol fonksiyonları için kullanılabilir veya bir veya daha fazla kesicinin açmasına da gidebilir. Sonuncu durumda açma kumandasıyla kesici arıza koruma da, eğer aynı atama özelliklerine sahipse başlatılabilir. Ölçülen büyüklükler Cihaza yönlendirilen tüm ölçüm büyüklükleri bir esnek fonksiyon için analog giriş büyüklükleri olarak kullanılabilir. Üç fazlı büyüklükler ortak ya da tek tek işlenebilir. Ortak anlamı; ör. bir ölçüm noktasının üç faz akımı ortak bir sınır değerini geçmesi durumunda denetlenir, fakat tek tek bildirilir ve işlenmeye devam edilir. Tüm ayarlar üç akım için ortaktır. Üç faz akımından her biri için kendine ait bir esnek fonksiyon oluşturulabilir; bundan sonra tam bu büyüklük değerlendirilir ve sınır değeri koşulunun hasarlanması muhtemelen işlenmeye devam edilir. Ayarlar birbirinden bağımsızdır. Türetilmiş (hesaplanmış) büyüklükler aynı şekilde değerlendirilebilir. Ör. pozitif bileşen sistemin üç faz akımından değerlendirilmesi gerekliyse, üç analog giriş büyüklüğünden (faz akımları) pozitif bileşen sistem hesaplanır ve bu değerlendirilmiş büyüklük olarak ortaya çıkarılır. Buna karşılık üç faz akımından ve ilgili üç gerilimden (6 Giriş büyüklüğü) ortak güç hesaplanabilir ve değerlendirilebilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 323 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar İşlenmesi Ayarlanmış sınır değerinin hasarlanmasında fonksiyon başlar. Ayarlanabilir bir başlatma gecikmesinden sonra başlatma bildirimi gerçekleşir. Başlatma gecikmesine, eğer başlatmanın zamansal olarak stabilize edilmesi gerekliyse, yani denetlenecek koşul belirli bir minimum süre başka uygulamalar olmadan bulunması gerekliyse ihtiyaç duyulur. Başlatma gecikmesi, eğer hassas bir bırakma oranı (1'e yakın) gerekli ise ve bu nedenle tek tük başlatma sinyalleri ölçüm büyüklüklerinde başlatma değerinden kaçınmak için ise gereklidir. Koruma görevleri için başlatma gecikmesi genellikle gerekli değildir (0'a ayar), ama bunun için geçici koşulların geçiştirilmemiş olması gerekir (ör.yükseltilmiş demeraj akımları). Ayrıca başlatmanın bırakması da geciktirilebilir. Başlatma sinyali başlatma kriterinin yokolmasından sonra hala bu bırakma gecikme süresi için korunur. Bu ör. aralıklı olayların denetlenmesi için, eğer sınır değeri hasarları arasındaki daha küçük boşlukların geçiştirilmesi gerekliyse kullanılabilir. Fonksiyonun açmaya gitmesi gerekliyse, genellikle bir açma gecikmesi gereklidir. Bu etkili başlatma ile başlar, yani herhangi bir başlatma gecikmesinin akışından sonra. Açma gecikmesi, başlatmanın bırakması olmadıkça, yani herhangi bir bırakma gecikmesi esnasında da akmaya devam eder. Bu, eğer bir bırakma gecikmesi ayarlanmışsa düşünülmelidir (bu bölümde Ayar Notları'na bakın). Bir kez verilmiş bir Açma komutu, başlatma bırakana kadar kalmaya devam eder, gerekirse de bırakma gecikmesi üzerinden. Ancak komut en az, tüm açma fonksiyonları için ortak ayarlanmış minimum açma süresi üzerinden kalmaya devam eder (Adres 851 TMin AÇMA KOM, bakın Bölüm 2.1.4 , „Kesici Verileri (Sistem Verileri 1)“). Bırakma oranı gereksinimlere uydurulabilir. Bir sınır değerin aşılmasında bu sadece 1'den daha küçük olabilir, bu değer altında kalınması durumunda ise sadece 1'den daha büyük olabilir. Bloklama Her bir esnek fonksiyon ilgili bir ikili giriş üzerinden dışarıdan bloklanabilir. Bloklama esnasında başlatma mümkün olmaz. Muhtemel mevcut bir başlatma derhal bırakılır. Gecikme zamanları, bırakma gecikmeleri de dahil, sıfırlanır. Dahili bloklamalar, eğer ör. fonksiyonların çalışma aralıklarının dışında ölçüm büyüklükleri bulunuyorsa ve genel olarak dahili arızalarda (Donanım, Yazılım), etkindir. Ölçüm büyüklüklerinin denetimleri aynı şekilde esnek bir fonksiyonun bloklanması için yürütülebilir. Bir fonksiyonda, bunun gerilimlerin işlenmesinde tepki göstermesi gerekip gerekmediği (Gerilim veya Güç), sekonder sigorta arızası izlemede dahili bir bloklamada etki göstermesi gerekip gerekmediği seçilebilir. Gerilim düşmesi gerilim trafoları için minyatür şalterden „>ARIZA:FİDER GT“ (FNo. 361) ikili girişi üzerinden bildirilmiş hem de dahili bir gerilim denetiminden („Fuse-Failure-Monitör“, bakın Bölüm 2.19.1) belirlenmiş olabilir. Akımların işlenmesinde tepki gösteren bir fonksiyonda (Akım veya Güç), fonksiyonun tanınmış bir iletken kopukluğunda ilgili ölçüm noktasının sekonder akım yolunda bloklanmasının gerekip gerekmediği seçilebilir. Diğer Müdahale Seçenekleri Ayrıca esnek bir fonksiyon, kendi sinyalinin mantıksal bağlantısıyla da ve başka dahili veya harici ikili giriş üzerinden bağlanan sinyallerle de etkilenebilir. Bağlantılar uygulama tanımlı mantık fonksiyonları üzerinden (CFC) oluşturulabilir. Bu şekilde ör. bir zamanlı aşırı akım koruma için bir bloklama demeraj koşullarında da etki gösterebilir. Demeraj tanıma, Bölüm 2.4.2 'ye göre zamanlı aşırı akım korumanın bir fonksiyon bölümüdür. Ayrıca, esnek bir koruma fonksiyonunun iki kez farklı başlatma değerleriyle başlatılabildiği (Zamanlı aşırı akım koruma) dinamik bir soğuk yük başlatmaya da ulaşılabilir. Dinamik soğuk yük başlatmanın kriterlerine bağlı olarak Bölüm 2.6 'ya göre fonksiyonlardan biri devreye sokulur diğeri bloklanır. Aşırı akım, Düşük gerilim, Güç yönü ve Frekans, şebekeden ayırma görevleri veya yük atma için kombine edilebilir. Reaktif güç ölçümünden Aşırı- ve Düşük uyartım veya Reaktif güç ayarlama için kriterler türetilebilir. 324 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 2.22.7.2 Ayar Notları Genel Esnek fonksiyonlar sadece PC'den DIGSI aracılığıyla oluşturulabilir. Koruma ve Denetim için 12 taneye kadar esnek fonksiyon mümkündür. Her bir fonksiyon ayrı ayrı aşağıdaki tanımlanan imkanlarla konfigure edilebilir. Mümkün fonksiyonların sipariş edilen sürüme ve Bölüm 2.4.1 'e göre konfigüre edilen atamalara bağlı olduğuna dikkat edilmelidir. Gerilime bağlı fonksiyonlar ör. sadece eğer cihazın gerilim girişleri mevcutsa ve bunlar Bölüm 2.4.1 'e göre atanmışsa mümkündür. İhtiyaç duyulan esnek fonksiyonlar çalışma yönteminin konfigürasyonunda (Bölüm 2.1.3) yapılandırılmış olmalıdır. Ayarlar için aşağıda tanımlanan sıralamaya uyulmalıdır. Bu, DIGSI'de sekmelerin soldan sağa işlemine karşılık gelir. Konfigürasyon Ayarları Konfigürasyon ayarları istenilen bütün esnek fonksiyonlar için yapılabilir. Bu ayarlar sabittir, ayar grubu değiştirme işleminden etkilenmezler. Buna karşılık aşağıdaki Alt bölümde açıklandığı gibi her bir ayar grubu için fonksiyon ayarları yapılabilir ve böylece diğer Koruma- ve Denetim fonksiyonlarıyla bir ayar gubu değiştirme işlemi çalışmada yürütülebilir. İlk önce esnek fonksiyonun belirlenecek ölçülen değeri(leri) için kabaca bir seçim yapılır. Burada ölçülen değerlerin polaritesinin mühim olduğu yerde (Güçler), hem gerçek bağlantıların hem de uygun ayarların önemli olduğuna dikkat edilmelidir. Bu, ilgili ölçme noktasının akım polaritesine, Bölüm 2.1.4 'ne göre uygun trafo verilerine ve ayrıca ön işaret tanımlamasına, Bölüm 2.1.6 (Adres 1107 P,Q işareti)'e göre, ilgilidir. Aşağıdaki seçeneklerden sadece, mevcut ölçülen değerlerle ve ayarlanmış korunan nesnede bir anlam oluşturan, görüntülenir. Seçiniz: • Akım ölçme noktası/tarafı, eğer bir ölçme noktasının veya tarafın üç fazlı akımları değerlendirilecek ise (aynı şekilde tek fazlı trafoda). Bu, ayrı ayrı faz akımlarının değerlendirilmesi için ve aynı zamanda üç fazlı akımların büyüklüklerinin değerlendirilmesi için geçerlidir, simetrik bileşenler gibi (pozitif-, negatif- ve sıfır bileşen sistem). • Akım I1..I12, eğer tek fazlı bara korumasında tek fazlı akımlar değerlendirilecekse. 7UT612 'de sadece 7, 7UT613 'te ve 7UT633 'te sadece 9 tane akım mümkündür. • Akım IZ1..IZ4, eğer tek fazlı yardımcı ölçme girişlerinde tek fazlı akımlar değerlendirilecekse. 7UT612 'de sadece 2, 7UT613 'te ve 7UT633 'te sadece 3 tane tek fazlı yardımcı ölçme girişi mümkündür. 7UT635 'te sadece 1 tane tek fazlı yardımcı ölçme girişi, eğer 5 tane üç fazlı giriş biçimlendirilmişse, mümkündür. • Gerilim, eğer gerilimler değerlendirilecekse. Bu sadece gerilim girişli 7UT613 'te veya 7UT633 'te mümkündür. • Aktif güç ileri, eğer İleri-Aktif güç değerlendirilecekse. Bu sadece gerilim ölçme girişli 7UT613 'te veya 7UT633 'te mümkündür. Güç hesabı için gereken gerilimlerin akımlara olan atamasının doğruluğuna ve polariteye dikkat edilmelidir. • Aktif güç geriye, eğer Geri-Aktif güç değerlendirilecekse. Bu sadece gerilim ölçme girişli 7UT613 'te veya 7UT633 'te mümkündür. Güç hesabı için gereken gerilimlerin akımlara olan atamasının doğruluğuna ve polariteye dikkat edilmelidir. • Reaktif güç ileri, eğer İleri-Reaktif güç değerlendirilecekse. Bu sadece gerilim ölçme girişli 7UT613 'te veya 7UT633 'te mümkündür. Güç hesabı için gereken gerilimlerin akımlara olan atamasının doğruluğuna ve polariteye dikkat edilmelidir. • Reaktif güç geri, eğer Geri-Reaktif güç değerlendirilecekse. Bu sadece gerilim ölçme girişli 7UT613 'te veya 7UT633 'te mümkündür. Güç hesabı için gereken gerilimlerin akımlara olan atamasının doğruluğuna ve polariteye dikkat edilmelidir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 325 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar • Güç faktörü, eğer güç faktörü değerlendirilecekse. Bu sadece gerilim ölçme girişli 7UT613 'te veya 7UT633 'te mümkündür. Güç hesabı için gereken gerilimlerin akımlara olan atamasının doğruluğuna ve polariteye dikkat edilmelidir. • Frekans, eğer Frekans değerlendirilecekse. Frekans sadece ölçme gerilimlerinden belirlendiği için, bu sadece gerilim ölçme girişli 7UT613 'te veya 7UT633 'te mümkündür. Eğer yukarıda ön seçimde 3-fazlı akımları seçtiyseniz (Akım ölçme noktası/tarafı), o zaman şimdi tam hangi ölçme büyüklüğünün esnek fonksiyon değerlendirmesine gireceği belirlenir. Üç fazlı akımlar için (tek fazlı trafo dahil) aşağıdakiler uygulanır: • Taraf 1 - Taraf 5: Akımların üç fazlı değerlendirilmesini istediğiniz tarafı seçin. Sadece konfigürasyona uygun Bölüm 2.4.1 'de belirlenmiş taraflar mümkündür. 7UT612 'de 2, 7UT613 'te veya 7UT633 'te maksimum 3 taraf mümkündür. • Ölçme Noktası 1 - Ölçme Noktası 5: Ana korunan nesnenin bir tarafının akımlarını işlemek istemiyorsanız, fakat bir (ana korunan nesneye atanmış veya atanmamış) üç fazlı ölçme noktasını işlemek istiyorsanız, onu burada belirliyebilirsiniz. 7UT612 'de 2, 7UT613 'te veya 7UT633 'te maksimum 3 ölçme noktası mümkündür. Ayrıca akımların nasıl işlenileceği belirlenir. Faz akımları birlikte veya sadece tek başına veya üç faz akımından hesaplanmış simetrik bileşen olarak değerlendirilir (sonuncu tek fazlı trafoda geçersiz): • IL1..IL3: Faz akımları tek başına değerlendirilir (ör. aşırı akım üzerine) ve işleme alınır: Başlatmalar, Gecikmeler, Komutlar. Ayar değerleri (başlatma değeri, gecikmeler) ancak birliktedir. • IL1 veya IL2 veya IL3: Sadece seçilmiş olan akım değerlendirilir (IL2 tek fazlı trafo için geçersiz). Esnek fonksiyon burada sadece seçilmiş faz akımını değerlendirir. Her değerlenecek akım için kendine ait bir esnek fonksiyona ihtiyaç duyulur, ama her biri ayrı ayrı da ayarlanabilir ve geciktirilebilir. • 3I0 veya I1 veya I2: Seçilmiş simetrik bileşenler üç fazlı akımlardan hesaplanır ve değerlendirilir (tek faz trafoda geçerli değil). Eğer yukarıda ön seçimde bara koruması için 1-fazlı akımları seçtiyseniz (I1..I12), o zaman şimdi hangi akımların tam olarak esnek fonksiyon değerlendirmesine gireceği belirlenir. • I-Trafo 1 veya I-Trafo 2 veya ... veya I-Trafo 12: İlgili akım ölçüm girişi akımı değerlendirilir. 7UT612'de sadece 7, 7UT613 ve 7UT633'te sadece 9 mümkün akımdan seçim yapılabilir. Eğer yukarıda ön seçimde yardımcı ölçüm girişlerinde 1-fazlı akımları seçtiyseniz (Akım IZ1..IZ4), o zaman şimdi tam hangi akımların esnek fonksiyon değerlendirmesine gireceği belirlenir. • I-Yardımcı trafo IZ1 veya I-Yardımcı trafo IZ2 veya ... veya I-Yardımcı trafo IZ4: İlgili yardımcı ölçüm girişi akımı değerlendirilir. 7UT612 'de sadece 2, 7UT613 'te ve 7UT633 'te sadece 3 tane yardımcı ölçme girişi mümkündür. 7UT635 'te sadece 1 tane yardımcı ölçme girişi, eğer 5 tane üç fazlı giriş biçimlendirilmişse, mümkündür. Eğer yukarıda ön seçimde gerilimler seçildiyse (Gerilim), şimdi de ölçülen veya hesaplanan gerilimlerden hangilerinin esnek fonksiyon değerlendirmesine girmesi gerektiği belirlenir. Gerilim fonksiyonları sadece, eğer cihaz gerilim girişlerine sahipse mümkündür. • UL1E..UL3E: Faz-Toprak-Gerilimler ayrı ayrı değerlendirilir (ör. aşırı gerilime) ve işlenmeye devam edilir. Ayar değerleri (başlatma değeri, gecikmeler) ancak birliktedir. • UL1E veya UL2E veya UL3E: Sadece seçilmiş gerilim değerlendirilir. Esnek fonksiyon burada sadece seçilmiş faz-faz gerilimini değerlendirir. Eğer diğer faz-faz gerilimlerin denetlenmesi isteniyorsa, değerlendirilecek faz-toprak-gerilimi başına kendine ait bir esnek fonksiyon parametrelenmelidir. Bunlar ayrı ayrı ayarlanabilir ve geciktirilebilir. • UL12..UL31: Faz-Faz-Gerilimler ayrı ayrı değerlendirilir (ör. aşırı gerilime) ve işlenmeye devam edilir. Ayar değerleri (başlatma değeri, gecikmeler) ancak birliktedir. • UL12 veya UL23 veya UL31: Sadece seçilmiş faz-faz-gerilim değerlendirilir. Esnek fonksiyon burada sadece seçilmiş faz-faz gerilimini değerlendirir. Eğer diğer faz-faz gerilimlerin denetlenmesi isteniyorsa, değerlendirilecek faz-faz-gerilimi başına kendine ait bir esnek fonksiyon parametrelenmelidir. Bunlar ayrı ayrı ayarlanabilir ve geciktirilebilir. • U0 veya U1 veya U2: Seçilmiş simetrik bileşenler üç faz gerilimlerinden hesaplanır ve değerlendirilir (tek faz trafoda geçerli değil). 326 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar Eğer yukarıda ön seçimde güç fonksiyonlarından biri seçilmişse (Aktif güç ileri yön, Aktif güç geri yön, Reaktif güç ileri yön, Reaktif güç geri yön, Güç faktörü), ilgili büyüklük faz gerilimlerinden ve atanmış akımların gerilimlerden hesaplanır. Gerilim fonksiyonları sadece, eğer cihaz gerilim girişlerine sahipse mümkündür. Güç fonksiyonları için ölçüm türü ayarlanır. Opsiyonun 16 periyot üzerinden bildirim nedeniyle karşılık gelen bir daha yüksek doğal zamana sahip olduğuna dikkat edilmelidir. Kısa Açma zamanlarının opsiyon ile hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesi mümkündür, çünkü burada güç sadece bir periyot üzerinden belirlenir. Eğer küçük Aktif- veya Reaktif güçlerin de büyük görünür güçlerden tam hesaplanması gerekliyse, sadece tam opsiyon tercih edilmez, ayrıca Akım- ve Gerilim trafosunun açı hatası da, açı hatasının uygun ayarı ile Adres 803 DÜZELT. U Açı (Bölüm 2.1.4) 'te kompanse edilmelidir. Bundan bağımsız olarak, hangi ölçüm büyüklüğü veya hesaplanmış büyüklüğün bir esnek fonksiyonla tespit edilmesinin istendiği, başlatma altında, fonksiyonun daha sonra ayarlanacak bir sınır değerin altında kalınması durumunda mı, yoksa aşılması durumunda mı başlatılmasının gerektiği belirlenir. Fonksiyon Ayarları Fonksiyon altında esnek bir fonksiyon Devreye alınabilir veya Devreden çıkarılabilir. Eğer Sadece Bildirim ayarlanırsa, bu fonksiyon bir Açma komutu vermez, ama bir bildirim verir. Komut etkin fonksiyonda bloklanabilir (Blok. Röle). Başlatma değeri başlatma eşiği , fonksiyon için uygun boyutta verilir. Boyut otomatik olarak yukarıda değerlendirilmiş büyüklük için konfigüre edilmiş verilere uygun görünür. Sınır değerinin aşılmış veya altında kalınmış olarak denetlenmesi gerekip gerekmediğinin ayarı, konfigürasyon ayarlarında önceden belirlenmiştir. Başlatma ve başlatma bırakması gecktirilebilir. Başlatma gecikmesi, sınır değeri koşulunun bozulmasından sonra bir başlatma bildirilmesinden önce ve başka uygulamalar etki göstermeden ilk önce bu zamanın akması anlamına gelir. Bırakma gecikmesi ise, sınır değeri bozulmasının sona ermesinin ardından etkin başlatmadan sonra bunun tutulması ve bu süre kadar uzatılması anlamına gelir. Açma komutu (eğer isteniliyorsa) AÇMA Komutu Gecikme ile geciktirilir. Zaman başlatmanın etkinliğiyle başlar (gerekirse başlatma gecikmesinden sonra). Komut gecikmesinin ayarlanmış bir bırakma gecikmesinden belirgin bir şekilde daha uzun ayarlanması gerektiği dikkate alınmalıdır. Aksi takdirde her bir başlatma, denetlenecek kriter artık yerine getirilmese bile bırakma gecikmesi kadar tutulduğundan Açmaya yol açar. Ayarlanmış zamanlar sadece salt ek gecikmelerdir, fonksiyonların doğal çalışma sürelerini içermediğine (fonksiyon dahili Başlatma- ve Bırakma süreleri) dikkat edilmelidir. Bu özellikle tam güç fonksiyonlarında etki gösterir, çünkü bunlar 16 şebeke periyodu üzerinden ölçülür. Bırakma oranı geniş alanlarda ayarlanabilir. Bir sınır değerin aşılmasında reaksiyon gösteren fonksiyonlarda 1'den daha küçüktür, aşağıda kalınması durumunda 1'den büyüktür. Mümkün ayar aralığı, Aşılma veya Altında kalınma fonksiyonu için konfigüre edilip edilmediğine göre otomatik olarak ayarlanır. Aktüel ayarlanacak olan bırakma oranı uygulama durumuna göre düzenlenir. Genel olarak, başlatma değerinin çalışmada müsaadeli değerlerden daha az farklı olması, 1'e daha yakın olması gerektiği söylenebilir. İşletimde ölçüm büyüklüklerinin kısa süreli sapmaları ile bir başlatmanın tutulmasından kaçınılmalıdır. Bunun tersine başlatma değerine yakın durumlarda aralıklı başlatmalar oluşmaması için, bırakma oranı gerektiğinden daha hassas ayarlanmamalıdır (1'e daha yakın). Dahili bloklamalar dışında, ör. fonksiyonları çalışma aralıklarının dışında etkin olan, ölçüm büyüklüklerinin dahili denetlemeleri bir esnek fonksiyonun bloklanmasına yol açabilir. Eğer esnek bir fonksiyon gerilimlerin işlenmesine reaksiyon göstermesi gereken şekilde konfigüre edilmişse (Gerilim veya Güç), bir Ölçme gerilim arızasında bloklama etki gösterir. Bu düşük gerilim fonksiyonları ve güç bileşenlerinin altında kalınması için, ve ayrıca Negatif- ve Sıfır sistem tespiti için de geçerlidir. Bir aşırı fonksiyonun bir düşük fonksiyona tercih edildiği durumlar da düşünülebilir. Bu durumda Hayır ayarlanır. Aşırı gerilim fonksiyonlarında, genelde gerilim arızasında bir bloklama gerekmez. Eğer akımların işlenmesine reaksiyon göstermesi gereken esnek bir fonksiyon konfigüre edilmişse (Akım veya Güç), bir Akım yolunda iletken kopukluğunda bloklama etki gösterir. Bu düşük akım fonksiyonları ve güç SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 327 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar bileşenlerinin altında kalınması için, ayrıca Negatif- ve Sıfır sistem tespiti için de geçerlidir. Bir aşırı fonksiyonun bir düşük fonksiyona tercih edildiği durumlar da düşünülebilir. Bu durumda Hayır ayarlanır. Aşırı akım fonksiyonlarında akım yolunda iletken kopukluğunda bir bloklama genel olarak gerekmez. Diğer Adımlar Eğer bir esnek fonksiyon oluşturulduysa, konfigüre edildiyse ve ayarlandıysa, o zaman buna ait bildirimler DIGSI-Biçimlendirme matrisinde kaydedilir. Bu bildirimler genel olarak tutulmuştur ve esnek fonksiyonun tanımlama numarasıyla gösterilmiştir, ör. „Flx01 Baş L1“. Metinlerde uygulamaya bağlı olarak bunların tanımlaması değiştirilebilir. Bundan sonra bu bildirimlerin biçimlendirmesi ikili girişlere/çıkışlara -gerekirse- alınır. 328 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 2.22.7.3 Ayarlar Sonuna “A“ harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “Ek Ayarlar“ menüsünden değiştirilebilir. Tabloda, bölgeye özgü olağan ayarlar gösterilmiştir. C sütunu (biçimlendirme), akıma dayalı değerlerin karşılığı olan akım trafosu sekonder anma akımını göstermektedir. Adres Parametre 0 ESNEK FONKSİYON 0 Başlatma eşiği 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama OFF ON Yalnız alarm Röle BLK OFF Esnek Fonksiyon 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A Çalışma eşiği I Ölçme noktası 1 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Çalışma eşiği I Ölçme noktası 2 Çalışma eşiği I Ölçme noktası 3 Çalışma eşiği I Ölçme noktası 4 Çalışma eşiği I Ölçme noktası 5 Çalışma eşiği I1 Çalışma eşiği I2 Çalışma eşiği I3 Çalışma eşiği I4 Çalışma eşiği I5 Çalışma eşiği I6 Çalışma eşiği I7 329 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar Adres 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Parametre Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A Açıklama Çalışma eşiği I8 Çalışma eşiği I9 Çalışma eşiği I10 Çalışma eşiği I11 Çalışma eşiği I12 Çalışma eşiği IZ1 Çalışma eşiği IZ2 Çalışma eşiği IZ3 Çalışma eşiği IZ4 0 Başlatma eşiği 0.001 .. 1.500 A 0.100 A Çalışma eşiği IZ3 hassas 0 Başlatma eşiği 0.001 .. 1.500 A 0.100 A Çalışma eşiği IZ4 hassas 0 Başlatma eşiği 0.05 .. 35.00 I/InS 2.00 I/InS Çalışma eşiği I-tarafı 0 BAŞ. EŞİĞİ 1.0 .. 170.0 V 110.0 V Çalışma Eşiği 0 BAŞ. EŞİĞİ 1.0 .. 170.0 V 110.0 V Çalışma Eşiği 0 BAŞ. EŞİĞİ 40.00 .. 66.00 Hz 51.00 Hz Çalışma Eşiği 0 BAŞ. EŞİĞİ 10.00 .. 22.00 Hz 18.00 Hz Çalışma Eşiği 0 BAŞ. EŞİĞİ 1A 1.7 .. 3000.0 W 200.0 W Çalışma Eşiği 5A 8.5 .. 15000.0 W 1000.0 W 0.01 .. 17.00 P/SnS 1.10 P/SnS Çalışma eşiği P-tarafı 1A 1.7 .. 3000.0 VAR 200.0 VAR 5A 8.5 .. 15000.0 VAR 1000.0 VAR Çalışma eşiği Q ölçme noktası 0 Başlatma eşiği 0 Başlatma eşiği 0 Başlatma eşiği 0.01 .. 17.00 Q/SnS 1.10 Q/SnS Çalışma eşiği Q-tarafı 0 BAŞ. EŞİĞİ -0.99 .. 0.99 0.50 Çalışma Eşiği 0 T AÇMA GEC. 0.00 .. 3600.00 sn 1.00 sn Açma Zaman Gecikmesi 330 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar Adres Parametre C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 0A T BAŞ. GEC. 0.00 .. 60.00 sn 0.00 sn Başlatma Zaman Gecikmesi 0A T BIR. GEC. 0.00 .. 60.00 sn 0.00 sn Bırakma Zaman Gecikmesi 0A SAİ İLE KİLİTLİ EVET HAYIR EVET Gerilimi Kaybında Ölçme Bloklama 0A I kop.ilet. BLK EVET HAYIR EVET AT devresindeki kopuk iletken için blk. 0A BIRAKMA ORANI 0.70 .. 0.99 0.95 Bırakma Oranı 0A BIRAKMA ORANI 1.01 .. 3.00 1.05 Bırakma Oranı 2.22.7.4 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama 235.2110 >$00 BLK EM >Fonksiyon $00 BLOKLAMA 235.2111 EM >Fonksiyon $00 ani AÇMA >$00 ani 235.2113 >$00 BLK TGec EM >Fonksiyon $00 AÇMA Zaman Gec. BLOKLAMA 235.2114 >$00 AÇMA BLK EM >Fonksiyon $00 AÇMA BLOKLAMA 235.2115 >$00 AçmaL1 BLK EM >Fonksiyon $00 Faz L1 AÇMA BLOKLAMA 235.2116 >$00 AçmaL2 BLK EM >Fonksiyon $00 Faz L2 AÇMA BLOKLAMA 235.2117 >$00 AçmaL3 BLK EM >Fonksiyon $00 Faz L3 AÇMA BLOKLAMA 235.2118 $00 BLKdı AM Fonksiyon $00 BLOKLANDI 235.2119 $00 OFF AM Fonksiyon $00 DEVRE DIŞI 235.2120 $00 AKTİF AM Fonksiyon $00 AKTİF 235.2121 $00 Başlatıldı AM Fonksiyon $00 Başlatıldı 235.2122 $00 Başlatma L1 AM Fonksiyon $00 Başlatma Faz L1 235.2123 $00 Başlatma L2 AM Fonksiyon $00 Başlatma Faz L2 235.2124 $00 Başlatma L3 AM Fonksiyon $00 Başlatma Faz L3 235.2125 $00 Zaman Aşımı AM Fonksiyon $00 AÇMA Gecikme Zamanı Aşımı 235.2126 $00 AÇMA AM Fonksiyon $00 AÇMA 235.2128 $00geçersizayar AM Fonksiyon $00 geçersiz ayarlara sahip 235.2701 >$00 Açma12 BLK EM >Fonksiyon $00 blokla AÇMA L12 235.2702 >$00 Açma23 BLK EM >Fonksiyon $00 blokla AÇMA L23 235.2703 >$00 Açma31 BLK EM >Fonksiyon $00 blokla AÇMA L31 235.2704 $00 Baş. L12 AM Fonksiyon $00 Çalışma L12 235.2705 $00 Baş. L23 AM Fonksiyon $00 Çalışma L23 235.2706 $00 Baş. L31 AM Fonksiyon $00 Çalışma L31 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 331 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 2.22.8 Esnek Fonksiyon 2.22.8.1 Ayarlar Sonuna “A“ harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “Ek Ayarlar“ menüsünden değiştirilebilir. Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 0 ÖLÇME BÜYÜKLÜĞÜ I Ö Nokt./Taraf Akım I1..I12 Akım IZ1..IZ4 Gerilim P ileri P geri Q ileri Q geri Güç faktörü Frekans - Ölçülen Büyüklüğü Seçme 0 Fonks. atandı Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 - Fonksiyon uygulandı 0 F başına fonks. IL1..IL3 IL1 IL2 IL3 3I0(Sıfır blş.) I1 (Poz. blş.) I2 (Neg. blş.) IL1..IL3 Fonksiyonun kullandığı eleman(lar): 0 Fonks. atandı I-AT 1 I-AT 2 I-AT 3 I-AT 4 I-AT 5 I-AT 6 I-AT 7 I-AT 8 I-AT 9 I-AT 10 I-AT 11 I-AT 12 - Fonksiyon uygulandı 0 Fonks. atandı Yardımcı AT IX1 Yardımcı AT IX2 Yardımcı AT IX3 Yardımcı AT IX4 - Fonksiyon uygulandı 332 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 0 F başına fonks. UL1T..UL3T UL1T UL2T UL3T UL12..UL31 UL12 UL23 UL31 U0 (Sıfır blş.) U1 (Poz. blş.) U2 (Neg. blş.) U4/Uen - Fonksiyonun kullandığı eleman(lar): 0 .. İLE BAŞLATMA Aşma Altına Düşme Aşma Çalışma: 0A Ölçme tipi doğru hızlı doğru Ölçme tipi seçimi SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 333 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 2.22.9 Osilografik Arıza Kayıtları 7UT6x diferansiyel koruma, bir arıza kaydetme fonksiyonu ile donatılmıştır. 2.22.9.1 Fonksiyon Tanımı Aşağıdaki ölçülen büyüklüklerin anlık değerleri IL1 T1, IL2 T1, IL3 T1, IL1 T2, IL2 T2, IL3T2, 3I0T1, 3I0T2, I7, I8 ve Idif L1, Idif L2, Idif L3, Itut L1, Itut L2, Itut L3 1,667 ms'lik bir gridde (50 Hz ile) örneklenir ve bir akış belleğinde depolanır (periyot başına 16 Örnekleme). Tek fazlı bara korumada ilk 6 fazla ilgili akımlar yerine tek fazlı akımlar I1 - I6 kullanılır, sıfır akımlar unutulur. Bir arıza süresince, bu veriler, ayarlanabilir süre kadar kaydedilir. Bu süre, her arıza değeri kaydı başına en fazla 5 sn'dir. 8 taneye kadar arıza durumu kaydedilebilir. Dalga formu yakalamanın toplam kapasitesi yakl. 5 s değerindedir. Dalga formu yakalama yeni bir arıza durumunda otomatik olarak güncellenir, böylece bir bildirim gerekli değildir. Arıza değerlerinin kaydedilmesi ayrıca koruma başlatması için; ikili girişler, dahili operatör alanı, seri kullanım arayüzü ve seri servis arayüzü üzerinden tetiklenebilir. Bir kişisel bilgisayar kullanılarak seri arayüzler üzerinden verilere erişilebilir ve bu veriler, koruma verileri işleme programı DIGSI ve grafik çözümleme programı SIGRA 4 kullanılarak işlenebilir. Sonuncusu, arıza sırasında kaydedilen verilerin grafik gösterimini sağlar ve iletilen ölçme değerlerinden güç ve efektif değerler gibi ek büyüklükleri hesaplar. Ölçüm büyüklükleri seçime göre primer veya sekonder büyüklükler olarak gösterilebilir. Ayrıca, örneğin "Başlatma", "Açma", gibi özel olayların ikili izleri de arıza kayıt resminde gösterilir. Cihaz bir seri sistem arayüzüne sahipse, arıza verilerine bunun üzerinden bir merkezi cihazdan ulaşılabilir. Arıza verilerinin değerlendirmesi, merkezi cihazda ilgili programlar tarafından gerçekleştirilir. Ölçüm büyüklükleri kendi maksimum değeriyle ilişkilendirilir, anma değerine normlandırılır ve bir grafik gösterim için hazır hale getirilir. Ayrıca, örneğin "Başlatma", "Açma", gibi özel olayların ikili izleri de arıza kayıt resminde gösterilir. Bir merkezi cihaza aktarımda seçim otomatik olarak ve hatta opsiyonel olarak korumanın her başlatmasından sonra veya bir açmadan sonra gerçekleşir. 334 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 2.22.9.2 Ayar Notları Osilografik kayıtlara ait diğer ayarlar PARAMETRE menüsünün Osilografik Arıza Kayıtları alt menüsünde gerçekleşir. Bir osilografik kayıt için, tetikleme zamanı ve kaydı saklama ölçütü arasında tercih yapılır, (901 no’lu DALGAFORMU TET. adresi). Normalinde tetikleme zamanı cihaz başlatmasıdır, yani herhangi bir fonksiyonun başlatması zaman 0'a atanır. Bu esnada kayıtı saklama kriteri cihazın çalışması (Baş.ile kayıt) veya cihazın açması (AÇMA ile kayıt) olabilir. Cihazın açması kaydı tetikleme olarak da seçilebilir (AÇMA ile Baş.), o zaman bu aynı zamanda kaydı saklama kriteridir. Bir gerçek osilografik kayıt, tetikleme zamanı öncesi başlar TET.ÖNCESİ SÜRE ( Adres904) ve kayıt ölçütünün bırakması sonrası biter OL.SONR.KAY.SÜ. (Adres 905) . Arıza kaydı başına uygun maksimum kayıt süresi, MAKS. UZUNLUK , 903 no'lu adresinde girilir. Arıza kaydı başına maksimum değer 5s’dir. Toplam 8 kayıt saklanabilir. Ancak toplam bir süre ile maksimum 5 s’yi aşamaz. Dalga formu yakalama, bir ikili giriş üzerinden veya bir PC bağlı işletim arayüzü üzerinden etkinleştirilebilir. Depolama dinamik olarak tetiklenir. Bu özel arıza kaydı tetiklemeleri için bir kaydın uzunluğunu, 906 no’lu G üz.KAY. ZM. adresi belirler (ancak en uzun MAKS. UZUNLUK, Adres 903). Ön- ve Son akış zamanları bunun içindedir. Eğer ikili giriş için süre ∞’a ayarlanmışsa, o zaman kayıt uzunluğu ikili girişin enerjilendiği sürenin (statik), en uzun MAKS. UZUNLUK (Adres 903) kadar sürer. 2.22.9.3 Ayarlar Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 901 DALGAFORMU TET. Baş.ile kayıt AÇMA ile kayıt AÇMA ile Baş. Baş.ile kayıt Dalga Formu Yakalama 903 MAKS. UZUNLUK 0.30 .. 5.00 sn 1.00 sn Maksimum Dalga Formu Kayıt Uzunluğu 904 TET.ÖNCESİ SÜRE 0.05 .. 0.50 sn 0.10 sn Tetikleme Öncesi Dalga Formu Kayıt Sü. 905 OL.SONR.KAY.SÜ. 0.05 .. 0.50 sn 0.10 sn Olay Sonrası Dalga Formu Kayıt Süresi 906 G üz.KAY. ZM. 0.10 .. 5.00 sn; ∞ 0.50 sn Giriş ile Kayıt Süresi 2.22.9.4 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi ArKay.Baş. 4 >DalgaYak.Tet. EM >Dalga Formu Yakalama tetikleme 30053 Ar.Kay. sürüyor AM Arıza kaydı sürmekte SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 IE Açıklama - Arıza Kaydı Başlatma 335 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar 2.22.10 Devreye Alma Yardımları Cihazın devreye alınması kapsamlı bir Devreye Alma- ve İzleme aracı ile desteklenir. 2.22.10.1 Web-Monitör Diferansiyel korumanın toplam sisteminin ve ölçüm büyüklüklerinin kontrolü ve izlenmesi için kapsamlı bir Devreye alma- ve İzleme aracı cihazın temel unsurlarıdır. Bu, Web-Tarayıcılı bir PC yardımıyla diferansiyel koruma değerlerinin, Ölçüm değerlerinin, Bildirimlerin ve Sistem durumunun açık gösterimine izin verir. Kullanım yazılımı cihazın bir parçasıdır, bunun için CD-ROM üzerinde DIGSI ile Çevrim İçi Yardım ve Internet üzerinden de mevcuttur. PC tarayıcısı ile cihaz arasında uygun haberleşme için bazı koşullar gereklidir. Aktarma hızının mutabık olması yanısıra bir IP-adresi verilmelidir. Böylece tarayıcı cihazı teşhis edebilir. 7UT6x 'de bu Aktarım hızı: 115 kBaud; IP-Adresi Ön operatör arayüzüne bağlantı: 192.168.1.1, Arka servis arayüzüne bağlantı (Port C): 192.168.2.1. „Web-Monitör“ kendi kullanım klavyesiyle cihaz ön yüzünü ve ekranda kendi ekranını gösterir ve PC tarafından cihazın kullanımına müsaade eder. İmleç ile cihazın kullanımı benzetilir. Ölçüm değerleri ve bundan türetilen büyüklükler, bir gösterge diyagramında grafiksel olarak görüntülenir. Ayrıca açma diyagramlarına bakılabilir, skala büyüklükleri sayısal şekilde verilir. Ölçüm değerleri genellikle Bölüm 2.22.2'ye göre, „Web-Monitör“ 'de de görüntülenebilir. Kullanım için detaylar „Web-Monitör“ 'e bağlı Çevrim İçi Yardımla alınır. 336 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.22 Yardımcı Fonksiyonlar Tanım Bu araç yardımıyla ör. bir korunan nesnenin her iki tarafı için akımlar ve onların faz açıları bir PC'de grafik olarak gösterilebilir. Ölçüm büyüklüklerinin gösterge diyagramları yanısıra sayısal değerleri de kaydedilmiştir. Aşağıdaki şekil bu fonksiyonun bir örneğini gösterir. Ayrıca diferansiyel ve tutuculuk akımının büyüklüğü ve yeri ayarlanmış olan açma karakteristiğine göre görüntülenebilir. Şekil 2-126 Sekonder ölçülen değerlerin gösterge diyagramı– Örnek SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 337 Fonksiyonlar 2.23 Ortalama Değerler, Minimum ve Maksimum Değerler 2.23 Ortalama Değerler, Minimum ve Maksimum Değerler Ortalama Değerler, Minimum ve Maksimum Değerler ve Uzun zaman değerlerinin minimum ve maksimum değerleri 7UT6x 'te hesaplanabilir ve zaman ile (Son güncellemenin tarih ve saati) okunabilir. Ortalama Değerler, Minimum ve Maksimum Değerler için belirlenen büyüklükleri kendiniz belirlersiniz ve bunun için DIGSI'de „genişletilmiş ölçüm değerleri 1-20“ menü noktasında „Fonksiyon Kapsamı (Çalışma Yöntemi)“ menüsünde 20 taneye kadar hesaplama birimi bulunur. „Giriş büyüklüğü“ parametresi, hesaplama biriminin ortalama değerleri ve minimum- ve maksimum değerleri hesaplayacağı ölçüm büyüklüğünü belirler. Seçim için ölçme noktalarının ve tarafların hat akımları, gerilimler, güç değerleri, sıfır akımlar, frekans ve diferansiyel koruma değerleri mevcuttur. Giriş büyüklüklerinin seçimi 7UT6x koruma cihazına ve projelendirme parametrelerinin ayarlarına bağlı olarak farklılık gösterir. „Genişletilmiş ölçüm değerlerinin kapsamı“ parametresiyle, hesaplama birimlerinin ortalama değerleri mi, minimum ve maksimum değerlerini mi veya uzun zaman ortalama değerlerinin minimum ve maksimum değerlerini mi veya bunların bir kombinasyonunu mu hesaplayacağına karar verilebilir. Genişletilmiş ölçüm değerlerinin kapsamı: Min/Maks Min/Maks/Ortalama Min/Maks/Ortalama + Ortalamadan Min/Maks Ortalama Ortalama + Ortalamadan Min/Maks Hesaplanmış ortalama ve minimum- maksimum değerler cihazın „Ölçüm değerleri“ menüsünde „OD-Ortalama değerleri“, „Ortalama, Min/Maks“ ve „OD, Min/Maks“ menülerinde ve DIGSI'de „Min- ve Maks değerleri“, „Ortalama değerleri“ ve „Ortalama değerlerin Min- ve Maks değerleri“ alt menüsünde „Min/Maks- ve Ortalama değerleri“, „Ölçüm değerleri“ menüsünde görünür. Hesaplama biriminin sonucu „Genişletilmiş ölçüm değerlerinin sıfırlanması gerçekleşti“ parametresinde ayarlanmış bildirim/ikili giriş bildirimi üzerinden veya DIGSI üzerinden veya dahili kullanım alanı üzerinden sıfırlanabilir. 338 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.23 Ortalama Değerler, Minimum ve Maksimum Değerler 2.23.1 Demant Ölçme Ayarlari 2.23.1.1 Ayar Notları Ortalama değer oluşturma Bir saat içinde senkronlama zamanı, zaman aralığı ve ortalamanın zaman aralığı parametre üzerinden ayarlanabilir. Ölçüm değerlerinin ortalama değer oluşumu için zaman aralığının seçimi 7611no’lu DMD Aralığı ile ilgili A'dan D'ye kadar olan parametre grubunda Ölçüm değerleri ayar. altında gerçekleşir. İlk rakam, dakika olarak ortalama alma süresinin zaman çerçevesini belirtir, ikinci rakam ise burada yapılacak güncelleme sıklığını verir. 15 dak., 3 defa anlamı örneğin: 15 dakika içerisinde ulaşan tüm ölçülen değerler için zaman ortalaması. Yani her 15/3 = 5 dakikada bir çıktı güncellenir. 7612 adresinde DMD Senk.Süresi , 7611 adresi altında seçilmiş saat başı ortalama değer oluşumunun zaman aralığı (Saat başı) veya başka bir zaman noktasıyla (SaBaş.15dk.sonr, SaBaş.30dk.sonr veya SaBaş.45dk.sonr) mı senkronlanması gerektiği belirlenebilir. Eğer ortalama değer oluşumu ayarları değiştirilirse, o zaman arabellekte depolanan ölçülen değerler silinir ve ortalama hesapları için yeni sonuçlar, ancak ayarlanmış zaman aralığı geçtikten sonra mevcut olur. 2.23.1.2 Ayarlar Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 7611 DMD Aralığı 15 dak., 1 defa 15 dak., 3 defa 15 dak.,15 defa 30 dak., 1 defa 60 dak., 1 defa 60 dak.,10 defa 5 dak., 5 defa 60 dak., 1 defa Demant Hesaplama Aralıkları 7612 DMD Senk.Süresi Saat başı SaBaş.15dk.sonr SaBaş.30dk.sonr SaBaş.45dk.sonr Saat başı Demant Senkronlama Zamanı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 339 Fonksiyonlar 2.23 Ortalama Değerler, Minimum ve Maksimum Değerler 2.23.2 Min/Maks Ölçme Ayarları 2.23.2.1 Ayar Notları Minimum- ve Maksimum değerlerin sıfırlanması önceden seçilmiş başlatma zamanı ile başlayarak döngüsel olarak da gerçekleşebilir. Bu zamana bağlı sıfırlama 7621no'lu MinMaks çevrRST adresi altında EVET ile ayarlanabilir. Sıfırlamanın olacağı zaman noktası (sıfırlamanın olacağı günün dakikası), 7622no’lu MinMa RST Zml. adresinde ayarlanır. Sıfırlama döngüsü (Günler olarak) 7623no’lu MinMaksRST.ÇEVR adresinde ve ayarlama işleminin (Günler olarak) döngüsel sürecinin başlayacağı zaman 7624 no’lu MinMaksRST.BAŞ. adresinde verilmiştir. 2.23.2.2 Ayarlar Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 7621 MinMaks çevrRST HAYIR EVET EVET Otomatik Çevrimsel Reset Fonksiyonu 7622 MinMa RST Zml. 0 .. 1439 dak 0 dak MinMaks Reset Zamanlayıcısı 7623 MinMaksRST.ÇEVR 1 .. 365 Gün 7 Gün MinMaks Reset Çevrimi Süresi 7624 MinMaksRST.BAŞ. 1 .. 365 Gün 1 Gün MinMaks Reset Çevrimini Başlatma 2.23.2.3 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama - Rst. Mi/Ma IE_W Minimum ve Maksimum Sayıcı Resetleme 11001 >Reset MinMaks EM >Min/Maks Değerleri Resetleme 340 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.24 Komut İşleme 2.24 Komut İşleme SIPROTEC 4 7UT6x cihazında bir komut işleme dahil edilmiştir, bunun yardımıyla güç sisteminde anahtarlama uygulamalarını yerine getirme fırsatı yaratılır. Kumanda, dört komut kaynağından verilebilir: • Cihazın kullanım alanı üzerinden bulunulan yerden kullanımı (kullanım alanı olmayan modeller haricinde) • DIGSI üzerinden kullanım • Kontrol merkezi tekniği üzerinden uzaktan kumanda (örneğin SICAM) • Otomatik fonksiyon (ör.ikili giriş üzerinden) Tekli ve çoklu baraya sahip şalt tesisleri desteklenir. Kumanda edilecek şalt teçhizatı sayısı, esas olarak mevcut ikili giriş ve çıkışlarla sınırlıdır. Hatalı bağlantılara karşı yüksek güvenlik kilitleme denetimi ve bağlantı türleri ve işletim türü ile ilgili büyük bir modelle sağlanır. 2.24.1 Kontrol Yetkisi 2.24.1.1 Komut Tipleri İşlem Komutları Bu, doğrudan şalt teçhizatının işletimine verilen ve işletim durumu değişikliklerine etki eden tüm komutları kapsar: • Kesicilerin (Senkron ve kapama kontrolü ile senkronlanmış veya asenkronlanmış), ayırıcıların ve topraklayıcıların kumandası için komutlar, • Örneğin trafonun kademe değiştiricisini alçaltmak ve yükseltmek için adım komutları, • Biçimlendirilebilir akış zamanı ile ayar komutları, örneğin E- bobinlerinin kumandası için. Cihaz Dahili Komutlar Bu komutlar, işletime doğrudan kumanda çıkışı yürütmezler. Bunlar, dahili fonksiyonları başlatmak, durum değişikliklerini cihaza bildirmek veya bunları kaydetmek gibi görevler yapar. • Kumanda edilen teçhizatın örneğin işlemle bağlantılarının kopması durumunda bu teçhizata ilişkin ihbarlar ve anahtarlama durumları gibi „Manüel Üzerine Yazma“ bilgilerini elle geçersiz kılma komutları. Elle geçersiz kılınan teçhizat, bilgi durumunda bu şekilde işaretlenir ve buna uygun olarak görüntülenebilir. • Dahili nesneleri ("Ayarlamak" için) tesis etmek üzere işaretleme komutları, örneğin Anahtarlama yetkisi (Uzak/Lokal), parametre seti değişikliği, veri iletimini bloklama ve ölçülen güç değerlerini silme/önkonumlama. • Dahili arabelleklerin veya veri durumlarının kurulması ve resetlenmesi için kaydetme ve resetleme komutları. • Bir anahtarlanan teçhizatın ek "Bilgi Durumu" öğesinin ayarlanması ve resetlenmesi için bilgi durumu komutları, örneğin; – Giriş Bloklama, – Çıkış Bloklama. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 341 Fonksiyonlar 2.24 Komut İşleme 2.24.1.2 Komut Sırası Komut yolundaki güvenlik mekanizmaları, bir komutun, ancak önceden belirlenen koşullar pozitif olarak sonuçlandıktan sonra uygulanmasını gerçekleştirmek için mevcuttur. Her bir işletme elemanı için ayrı ayrı kilitlemeler yapılandırılabilir. Aynı zamanda, kumanda komutu verildikten sonra, komutun gerçek uygulaması da izlenir. Bir komutun uygulama adımlarının tümü, aşağıda özet olarak verilmiştir. Bir komut görevinin denetimi Aşağıdaki noktalara dikkat edin: • Komut girişi, örneğin dahili klavye kullanılarak: – Şifre kontrolü → Erişim hakkı: – Anahtarlama modunun kontrolü (kilitli/kilitsiz) - Kilitsiz durumunun seçilmesi. • Biçimlendirilebilir komut denetimleri: – Anahtarlama yetkisi; – Anahtarlama yön kontrolü (Olmalı-Aktuel-Karşılaştırması), – Anahtarlama hata koruması, Alan kilitlemesi (CFC üzeri mantık); – Anahtarlama hata koruması, Sistem kilitlemesi (SICAM üzerinden merkezi); – Çifte çalışma kilidi (paralel anahtarlama kumandasının kilitlemesi); – Koruma bloklaması (koruma fonksiyonlarıyla anahtarlama kumandalarının bloklanması); – Bir kapama komutu öncesi senkronlama denetimi. • Sabit komut denetimleri: – Zaman aşımı izleme (komut görevi ve işlenmesi arasındaki süreyi izler); – Biçimlendirme sürmekte (ayar değişikliği sırasında, komutlar iptal edilir veya geciktirilir); – İşletme elemanı çıkış olarak mevcut; – Çıkış kilitlemesi (eğer kesici için bir çıkış kilitlemesi programlanmış ve komutun uygulanması sırasında bu kilitleme de etkinse; bu durumda komut reddedilir); – Donanım-Hata modülü; – Bu işletme elemanı için komut uygulanmakta (işletme elemanı bir defada sadece bir komut uygulanabilir, nesneye bağlı çift çalışma kilidi); – n denetimden-1’i (ortak kontak toprak potansiyeli gibi çoklu atamalı tertiplerde etkilenen çıkış rölesi veya aynı kontaktaki koruma kumandaları için, bir komutun o an başlatılmış olup olmadığı kontrol edilir. Böylece aynı anahtarlama yönüne doğru olan üst üste bindirmeler tolere edilir). Komut Uygulanmasını İzleme Aşağıdakiler izlenir: • Bir iptal komutundan dolayı bir komutun kesilmesi; • Çalışma zamanının izlenmesi (geri bildirim izleme süresi). 342 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.24 Komut İşleme 2.24.1.3 Anahtar Hata Koruması Bir Anahtar Hata Koruması, kullanıcı tanımlı mantıkla (CFC) yürütülebilir. Bir SICAM/SIPROTEC 4 sisteminde, Anahtar Hata-Kontrolleri genellikle aşağıdaki şekilde sınıflandırılır: • Bir merkezi kontrol cihazda kontrol edilen sistem kilitlemesi (bara için), • Fider cihazı ile kontrol edilen fider kilitlemeleri (fider için). • GOOSE-Uygulamalarıyla direkt Alan- ve Koruma cihazları arasında alan kapsamlı kilitlemeler (IEC 61850 girişiyle; GOOSE ile cihaz içi iletişim EN100-Modülü üzerinden olur) Sistem kilitlemesi, merkezi cihazda işlem benzetimine dayanır. Fider kilitlemesi, fider biriminin (burada bir SIPROTEC 4-rölesi) biçimlendirme sırasında belirlenen teçhizat veri tabanına (geri bildirimler) dayalıdır (SIPROTEC 4-Sistem Açıklamalarına bakın). Kilitleme kontrollerinin kapsamı, rölenin biçimlendirilmesi ve kilitleme mantığı ile belirlenir. GOOSE konusunda daha fazla bilgi için SIPROTEC 4-Sistem Açıklamalarına bakın. Bir merkezi kontrol sisteminde sistem kilitlemesine gerek duyan kontrol cihazları, (biçimlendirme matrisinde) fider birimi içerisinde özel bir parametreye atanır. Bütün komutlar için; kilitlemeli (normal mod) veya kilitlemesiz (test modu) işletim modu seçilebilir: • lokal komutlarda şifre denetimli tekrar programlama üzeri, • otomatik komutlarda komut işleminden CFC ile etkisiz kılınmış kilitlemeyi tanıma yoluyla, • lokal/uzaktan komutlar için Profibus üzerinden ek bir kilitlemeyi etkisizleştirme komutu kullanılarak. Kilitlemeli/Kilitlemesiz Anahtarlama SIPROTEC 4 cihazlarında, biçimlendirilebilir komut kontrolleri, aynı zamanda "standart kilitlemeler" olarak da adlandırılır. Bu kontroller DIGSI üzerinden etkinleştirilebilir (kilitlemeli anahtarlama /işaretleme) veya etkisiz kılınabilir (kilitlemesiz). Kilitleme kaldırılmış veya kilitlemesiz anahtarlama, biçimlendirilmiş kilitleme koşullarının kontrol edilmeyeceği anlamına gelir. Kilitlemeli anahtarlama, tüm biçimlendirilmiş kilitleme koşullarının, komut kontrol rutinleri ile denetleneceği anlamına gelir. Eğer bir koşul sağlanamamışsa, bir bilgi yanına eklenmiş bir eksi işareti ile ve uygun bir tepki bildirimiyle komut reddedilir (örneğin "BF–"). Reddetme, eğer kapamadan önce bir senkron denetimi isteniyorsa ve senkron koşulları yerine getirilmediyse de gerçekleşir. Tablo 2-18' de şalt teçhizatına gönderilen olası komutların tipleri ve bunlara dahil bildirimler görülmektedir. *) işaretli mesajlar, cihazda oluşturulmuş şekilde sadece işletim bildirimlerinde ve DIGSI 'da ani bildirimlerde gözükür. Tablo 2-18 Komut tipleri ve bunlara ait bildirimler Komut tipi Komut Sebebi Bildirim Gönderilen komut Anahtarlama CO CO+/– Elle işaretleme komutu Elle işaretleme MT MT+/– Bilgi durumu komutu, giriş kilitlemesi Giriş kilitlemesi ES ST+/– *) Bilgi durumu komutu, çıkış kilitlemesi Çıktış kilitlemesi AS ST+/– *) İptal komutu İptal AB AB+/– SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 343 Fonksiyonlar 2.24 Komut İşleme Mesajda görünen “artı” işareti, komutun yürütüldüğünün bir onayıdır: Komut işleyişi sonucu pozitif, yani beklendiği gibi. Buna uygun “eksi” işareti negatif anlamına gelir, beklenmeyen sonuç, komut reddedilmiştir. Şekil 2-127 'da, kesicinin pozitif yürüyen bir anahtarlama işleminin geri bildirimi ve komutu işletme bildirimlerinde örnek olarak gösterilmiştir. Kilitleme denetimleri, bütün anahtarlama aygıtları ve işaretlemeler için ayrı ayrı programlanabilir. Elle işaretleme veya İptal gibi diğer dahili komutlar kontrol edilmez, yani kilitlemelerden bağımsız olarak yerine getirilir. Şekil 2-127 344 Kesicinin (Q0) kapatılması sırasında çıkan bir işletme mesajı - Örnek SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.24 Komut İşleme Standart Kilitleme Standart kilitlemeler, ikili girişlerin ve çıkışların biçimlendirilmesi sırasında ayarlanmış her bir anahtarlama teçhizatının denetimlerini kapsar (bakın SIPROTEC 4 - Sistem Açıklamaları). Rölenin, kilitleme koşullarını işlemesine ilişkin genel mantık şeması, Şekil 2-128'te görülmektedir. Şekil 2-128 1) Standart Kilitlemer UZAKTAN kaynağına, LOKAL kaynağı da dahildir. (LOKAL UZAKTAN İstasyon denetçisi üzerinden komut Uzak kaynaktan ve cihaza istasyon denetçisinden gönderilen komut) Cihaz göstergesinde, biçimlendirilmiş kilitleme sebepleri okunabilir şekildedir. Bunlar, Tablo 2-19' da açıklanan harflerle işaretlenmişlerdir. Tablo 2-19 Kilitleme açma-Tanımaları Kilitleme açma-Tanımaları Tanıma (Kısaltma) Ekran Gösterge Anahtarlama yetkisi SV S İstasyon Denetçisi (Sistem Kilitlemesi) AV A Fider Kilitlemesi FV F OLMALI=AKTUEL (Anahtarlama yönü kontrolü) SI I Koruma Bloklaması SB B SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 345 Fonksiyonlar 2.24 Komut İşleme Şekil 2-129’de, Tablo 2-19 ’da gösterilen ilgili komut sembolleriyle birlikte, üç şalt teçhizatı için bütün kilitleme koşulları gösterilmiştir. Bunlar, genellikle cihazın göstergesinde çıkar. Bütün parametrelenmiş kilitleme koşulları gösterilmiştir. Şekil 2-129 Yapılandırılmış Kilitleme Koşulları - Örnek CFC üzerinden Kumanda Mantığı Alan kilitlemesi için, CFC üzerinden bir müsaade mantığı geliştirilebilir. Özel müsaade koşulları yoluyla "müsaade edilmiş" veya "fider kilitlemeli" bilgiler kullanılabilir. (Örneğin "Müsaade SİN KAPA" ve "Müsaade SİN AÇ“ aşağıdaki bilgi değerleri ile: ON/OFF). 2.24.1.4 Komut protokollendirme/-kaydetme Komutların işlenmesi sırasında, diğer ihbar atamalarından ve işlemlerinden bağımsız olarak, komut ve işlem geri bildirimleri de bildirim işleme merkezine gönderilir. Bu mesajlar, olası sebepler hakkında bilgileri içerir. İlgili atamalarla (yapılandırma), bu mesajlar olay kayıtlarında işletme mesaj raporu olarak iş görür. Dahili kullanıma komut kaydedilmesi VQ_LOKAL kumanda kaynağı ile bütün mesajlar, ilgili tepki mesajlarına dönüştürülür ve cihazın metin alanında görüntülenir. Lokal/Uzak/DIGSI'ye komut kaydedilmesi Mesajlar VQ_Lokal/Uzaktan/DIGSI sebep kaynakları ile atamadan (seri arayüzdeki biçimlendirmede) bağımsız olarak sebebe gönderilir. Komut onaylaması, dolayısıyla, lokal komut da olduğu gibi bir operatör yanıtıyla değil, sadece normal komut ve geri bildirim bilgilerinin protokollendirmesiyle yapılır. Geri bildirimlerin İzlenmesi Komut işleme, geri bildirimli bütün komut işlemleri için süreli bir izleme yürütür. Komuta paralel olarak, izleme zamanı başlatılır (komut yürütümünü izleme), bu süre izleme zamanı içerisinde istenilen nihai sonuçla şalt teçhizatının kumandasının gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini denetler. İzleme zamanı, geribildirim bilgisi tespit edilir edilmez durdurulur. Eğer hiçbir geri bildirim bilgisi ulaşmamışsa, o zaman "GB-Zaman aşımı" tepkisi verilir ve işlem sonlandırılır. İşletme bildirimlerinde komutlar ve onların geri bildirim bilgileri aynı şekilde kaydedilir. Normalde, bir komutun yürütülmesi, ilgili teçhizatın geri bildirim bilgisi (GB+) alınır alınmaz sonlandırılır veya işlem geri bildirim bilgisinin alınmaması durumunda ise komut çıkışı resetlenir. Bir geri bildirim bilgisinde görünen “artı” işareti, komutun başarıyla tamamlandığını gösterir. Bu komutun beklenildiği gibi pozitif olduğu anlaşılır. “Eksi” işareti ise negatif bir onaydır, komutun beklenilen şekilde yürütülmediğini gösterir. 346 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyonlar 2.24 Komut İşleme Komut Çıkışı/ Röle Kontrolü Anahtarlama teçhizatını açma ve kapama veya trafo kademesini alçaltma ve yükseltme için gerekli komut türleri projelendirmede belirlenmiştir, bunlar SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları'nda açıklanmıştır. 2.24.1.5 Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama - Kntrl.Yet. IE Kontrol Yetkisi - Kntrl.Yet. DM Kontrol Yetkisi - Mod UZAK IE Kontrol modu UZAK - Mod LOKAL IE Kontrol modu LOKAL - Mod LOKAL DM Kontrol modu LOKAL - KntrlDIGSI GW Kontrol DIGSI ■ SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 347 Fonksiyonlar 2.24 Komut İşleme 348 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3 Bu bölüm tecrübeli devreye alma personeli için hazırlanmıştır. Bu personel, esas olarak koruma ve kumanda sistemlerinin montaj, test ve devreye alınması ve uygulanabilir güvenlik kuralları ve güvenlik yönergeleri ile güç sisteminin işletilmesi konularında yeterli bilgiye sahip olmalıdır. Bazı durumlarda donanımın güç sistemine uyarlanması gerekebilir. Bazı ilk testlerin, korunan nesne (Hat, Trafo vb.) yük altında iken yapılması gerekmektedir. 3.1 Montaj ve Bağlantılar 350 3.2 Bağlantıların Kontrolü 392 3.3 Devreye Alma 397 3.4 Cihazın Son Hazırlıkları 439 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 349 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar 3.1 Montaj ve Bağlantılar Genel UYARI! Yanlış Nakliye, Depolama, Montaj veya Kurulum Konusunda Uyarı. Bu uyarılara uyulmaması, ölüme, yaralanmalara veya ciddi maddi hasara sebep olabilir. Bu cihazın sorunsuz ve güvenilir olarak çalışması, nakliye ve montaj işlemlerinin bu kullanım kılavuzunda yer alan tüm uyarı ve yol göstermeler doğrultusunda ve kalifiye elemanlar tarafından gerçekleştirilmesine bağlıdır. Özellikle bir yüksek gerilim ortamında çalışma için gerekli genel montaj ve güvenlik talimatları (örneğin ANSI, IEC, EN, DIN veya ulusal ve uluslararası standartlara) önemlidir. Bu düzenlemelere uyulmalıdır. 3.1.1 Konfigürasyon Bilgileri Ön Koşullar Montaj ve bağlantılar için, aşağıdaki koşullar ve sınırlandırmalar karşılanmalıdır: Anma cihaz verileri, SIPROTEC 4-Sistem Açıklamaları’nda önerildiği şekilde kontrol edilir. Bu verilerin, güç sistemi verileri ile uygunluğu doğrulanır. Bağlantı Seçenekleri Genel şemalar, Ek A.2 ’de gösterilmiştir. Akım ve gerilim trafo devreleri için bağlantı örnekleri, Ek A.3 ’te verilmiştir. Konfigürasyon parametrelerinin (Bölüm 2.1.3) ve sistem verilerinin ayarının (2.1.4) korunan nesne ile ve onun bağlantılarıyla örtüşüp örtüşmediği kontrol edilmelidir. Korunan Nesne KORUNAN NESNESİ (Adres 105) ayarı korunan nesneye karşılık gelmelidir. Hatalı ayarlar, cihazın beklenmeyen tepkilerine neden olabilir. Oto-trafoların KORUNAN NESNESİ = Ototrafo (3 faz trafo - değil) tanılandığına dikkat edin. 1 fazlı trafo bağlantısı için orta faz L2 boşta olmalıdır. Akımlar Trafo akımlarının cihaza bağlantıları, uygulama amacına bağlıdır. 3-fazlı bağlantıda her bir üç fazlı akım ölçme noktalarına atanmıştır. Bağlantı örnekleri Ek A.3 'de farklı korunan nesneler için verilmiştir. Sözkonusu cihaz için geçerli olan Ek A.2’de bulunan genel şemalara da dikkat ediniz. Farklı ölçme noktalarının korunan nesnenin taraflarına ve cihazın ölçme girişlerine doğru atanmalarına dikkat edilmelidir. Bir fazlı trafonun iki-faz (faz-faz) bağlantısında, orta faz (IL2) kullanılmayacaktır. Ek A.3’te Şekil A.3, buna ilişkin bir bağlantı şemasını göstermektedir. Sadece bir faz akım trafosu mevcut olsa bile, yine de her iki faz (IL1 ve IL3) kullanılacaktır. Sözkonusu cihaz için geçerli olan Ek A.2 ' de bulunan genel şemalara da dikkat ediniz. 1-fazlı bara korumada ölçüm girişleri her bir bara fiderine atanmıştır. Ek A.3, bir faz örneğini göstermektedir. Diğer fazlarda aynı şekilde bağlanacaktır. Sözkonusu cihaz için geçerli olan Ek A.2 ' de bulunan genel şemalara da dikkat ediniz. 350 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Son durumda, toplayıcı trafoların çıkış anma akımlarının genellikle 100 mA olduğuna dikkat edin. Cihazın ölçme girişleri buna uydurulmalıdır. 7UT612'de sadece 7, 7UT613 ve 7UT633'de sadece 9 ölçme girişi, 7UT635 için ise 12 ölçme girişi 0,1 A 'e değiştirilebilir. Farklı fider akımlarının cihazın ölçme girişlerine doğru atanmasına dikkat edilmelidir. 1-fazlı akım girişlerinin ataması kontrol edilmelidir. Bağlantılar aynı şekilde uygulamaya bağlıdır ve birkaç bağlantı örneğinde dikkate alınmıştır (Ek A.3). Sözkonusu cihaz için geçerli olan Ek A.2’de bulunan genel şemalara da dikkat ediniz. Farklı 1-fazlı ölçme noktalarının cihazın 1-fazlı ölçme girişlerine doğru atanmasına dikkat edilmelidir. Daha fazla bilgiye Bölüm 2.1.4'de ulaşılabilir. Ayrıca akım trafolarının anma verilerini ve uydurma faktörünü de kontrol edin. Koruma fonksiyonlarının taraflara atamaları tutarlı olmalıdır. Bu, özellikle kesici arıza koruma için, -ölçüm noktası izlenen kesicinin tarafında olmalıdır- geçerlidir. Gerilimler Ölçme gerilimleri sadece 7UT613 ve 7UT633 sürümlerinde ilgili modellerde mümkündür. Bu bölüm sadece, eğer ölçme gerilimleri cihaza bağlı ise ve bu konfigürasyonda 2.1.4, „Gerilim ölçme girişlerinin atanması“ paragrafına göre verilmişse geçerlidir. Ek A.3 'te gerilim trafoları için mümkün olan bağlantı örnekleri gösterilmiştir. Gerilim trafo bağlantıları Bölüm 2.1.4 'e göre (Paragraf „Gerilim ölçme girişlerinin atanması“) ayarlarla birbirini tutmalıdır. 4. Gerilim ölçme girişi U4 için bağlantı türüne, eğer bu kullanılıyorsa dikkat edilmelidir. İkili Girişler ve Çıkışlar Sisteme bağlantılar, ikili girişlerin ve çıkışların olası atamalarına, yani sisteme nasıl atandığına bağlıdır. Bir başka deyişle, cihaz bağlantıları, bu gerçek biçimlendirmeye göre yapılır. Cihazın olağan ayarları, Ek A.5 ’teki tablolarda listelenmiştir. Ayrıca, cihazın önündeki etiket bilgilerinin, atanan ihbar fonksiyonlarına karşılık olup olmadığını kontrol edin. Burada özellikle, gerekirse kesici arıza koruma için kullanılan izlenen kesicinin geri bildirimlerinin (Yardım kontakları) kesici arıza korumanın atanmış tarafına veya dinamik soğuk yük başlatmaya karşılık gelen doğru ikili girişlerle bağlı olduğu, önemlidir. Bunun benzeri zamanlı aşırı akım korumada Elle-Kapama tespiti için geçerlidir. Ayar Gruplarının Değiştirilmesi Ayar gruplarını değiştirmek için ikili girişler kullanılıyorsa, şu hususlara dikkat edin: Olası dört ayar grubunun denetimi için, 2 ikili giriş kullanıma sunulmuştur. Bunlar „>Param. Seçim1“ ve „Param. Seçim2“ ile tanımlanır ve 2 fiziksel ikili girişe biçimlendirilmelidir ve böylece kontrol edilebilir olmalıdırlar. 2 ayar grubunun kumandası için bir ikili giriş yeterlidir, bu „>Param Seçim1“, çünkü biçimlendirilmemiş ikili giriş „Param. Seçim2“ böylece enerjisiz olarak geçerli olur. Özel bir ayar grubunu etkinleştirmek için ikili girişleri denetleyecek sinyallerinin durumu, ilgili grup etkin kaldığı sürece değişmemelidir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 351 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Aşağıdaki tabloda, ikili girişler ile A - D ayar grupları arasındaki ilişki gösterilmiştir, basitleştirilmiş bağlantı örneği aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Şekilde, örnek olarak ilgili ikili giriş enerjilendiğinde (yüksek), yani gerilimde etkinleştirilmiş olarak biçimlendirilmiştir. Tablo 3-1 İkili girişler üzerinden parametre seçimi (Ayar gruplarını değiştirme) İkili Giriş Etkin Grup >Param. Seçim1 Param. Seçim2 hayır hayır Grup A evet hayır Grup B hayır evet Grup C evet evet Grup D 1) 2) hayır = enerjili değil evet = enerjili Şekil 3-1 352 İkili girişlerle ayar grubu anahtarlaması için bağlantı şeması (Örnek) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Açma Devresi Denetimi İki ikili girişin veya bir ikili girişle ve bir baypas direnci R’nin seri bağlanması gerektiğine dikkat edilmelidir. İkili girişlerin enerjilenme eşikleri, bu yüzden anma dc kontrol geriliminin yarısının oldukça altında seçilmelidir. Eğer açma devresi denetimi için iki ikili giriş kullanılacaksa, bu ikili girişler açma devresi denetimi izole olmalı, yani birbiriyle veya başka bir ikili girişle ortak potansiyeli olmamalıdır. Bir ikili girişin kullanımında bir R yardımcı direnci ilave edilmelidir. Bu R direnci ikinci kesici yardımcı kontağının (Ke/Yard2) devresinde eklenmiştir. Bu direncin değeri, kesici açık durumda (dolayısıyla KE/Yard1 açık ve KE/Yard2 kapalı) iken açma rölesi kontağı da açıksa kesici açma bobini (KAB) artık enerjilenmeyecek, ancak ikili giriş (GİR1) hala enerjili olacak şekilde boyutlandırılmalıdır. Şekil 3-2 Bir ikili girişle açma devresi denetiminin prensibi KR Röle açma kontağı KE Kesici KAB Kesici Açma Bobini KE/Yard1 Kesici yardımcı kontağı (N/A Kontak) KE/Yard2 Kesici yardımcı kontağı (N/K Kontak) UKntrl Kontrol Gerilimi (Açma Gerilimi) UGİR İkili Giriş için Giriş Gerilimi UR Köprüleme Direncindeki Gerilim R Yedek direnç Bu, direnç büyüklüğü için bir üst sınırın Rmaks ve bir alt sınırın Rmin, olmasına yol açar. Bunların aritmetik ortalamasından en uygun R değeri bulunmalıdır: İkili girişleri enerjileyecek minimum gerilimi sağlayacak, Rmaks şu formülden bulunur: SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 353 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Yukarıdaki durumda, kesici açma bobininin enerjilenmemesini sağlayacak Rmin şu formülden bulunur: IGİR (YÜKSEK) İkili giriş enerjili iken sabit akım GİR (= 1,7 mA) UGİR min İkili giriş GİR için minimum kontrol gerilimi (= 19 V anma gerilimler için fabrika çıkışı ayarı, 24/48/60 V; 73 V anma gerilimler için fabrika çıkışı ayarı, 110/125/220/250 V) UKntrl. Açma Devresi için Kontrol Gerilimi RKAB Kesici açma bobininin omik direnci UKAB (DÜŞÜK) Açmaya yol açmayacak kesici açma bobini üzerindeki maksimum gerilim Eğer hesaplama sonucunda Rmaks < Rmin çıkarsa, bu durumda hesaplama işlemi diğer en küçük anahtarlama eşiği UGİR min için tekrarlanmalı ve bu eşik, fişli köprüler kullanılarak röleye uygulanmalıdır. Direncin güç tüketimi için: Örnek IGİR (YÜKSEK) 1,7 mA (SIPROTEC 4-cihaz 7UT6x için) UGİR min 19 V fabrika çıkışı ayarında 24/48/60 V anma gerilimler için (SIPROTEC 4-cihaz 7UT6x’dan) 73 V fabrika çıkışı ayarında 110/125/220/250 V anma gerilimler için (SIPRITEC 4 cihaz 7UT6x için) UKntrl. 110 V (sistemden / açma devresinden) RKAB 500 Ω (sistemden / açma devresinden) UKAB (DÜŞÜK) 2 V (sistemden / açma devresinden) Rmaks = 53 kΩ Rmin = 27 kΩ En yakın 39 kΩ standart değeri seçildiğinde, güç için: PR ≥ 0,3 W 354 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar RTD-Kutusu Eğer açırı yük koruma soğutucu madde sıcaklığının dikkate alınmasıyla çalışırsa (Sıcak nokta hesaplamalı aşırı yük koruma), bir veya iki RTD kutusu 7XV5662-xAD servis arayüzünde (Port C) bağlı olabilir. 3.1.2 Donanım Değişiklikleri 3.1.2.1 Genel Sonradan donanımın sistem gereklerine uyumu gerekli olabilir veya istenebilir, örneğin, anma akımlarıyla ilgili, ikili girişler için kontrol gerilimi veya veriyolu yeteneği ile arayüzleri sonlandırma gibi. Donanım değişiklikleri için, bu bölümde açıklanan prosedürleri mutlaka izleyin. Yardımcı Gerilim Yardımcı gerilim için çeşitli giriş gerilim alanları vardır (bakın Sipariş verileri Ek'te). Farklı modellerin güç kaynakları DC 60/110/125 V ve DC 110/125/220/250 V, AC 115/230 V köprü konumları değiştirilerek büyük oranda birbirlerinin yerine kullanılabilir. Bu köprülerin anma gerilimi alanlarına atanması ve baskılı devre kartında uzaysal düzeni aşağıda „CPU- İşlem Kartı“ bölümünde tanımlanmıştır. Rölelerin fabrika çıkışı köprü ayarları, isim plakası etiketinde belirtildiği şekilde yapılmıştır ve bunların değiştirilmesine gerek duyulmaz. Anma Akımları Cihazın giriş trafoları 1 A veya 5 A anma akıma ayarlıdır. Köprülerin konumu, isim plakası etiketinde belirtildiği şekilde ayarlanmıştır. Eğer akım trafo seti ölçme noktalarında ve/veya 1-fazlı ölçme girişlerinde farklı sekonder anma akımlara sahipse, o zaman bu cihazda uydurulmalıdır. Aynısı 1-fazlı bara korumada çeşitli bara fiderlerinin akım trafosu için de geçerlidir. 1-fazlı bara korumada ara gerilimli toplayıcı trafo ile anma akımları genellikle 100 mA'dir. Fişli köprülerin anma akımına atanması ve köprülerin uzaysal düzeni aşağıda „Giriş-/Çıkış kartı A-I/O-3 (sadece 7UT612)“, „Giriş-/Çıkış kartı C-I/O-2“, „Giriş-/Çıkış kartı C-I/O-9 (tüm sürümler)“ ve „Giriş-/Çıkış kartı C-I/O-9 (sadece 7UT635)“ paragrafında tanımlanmıştır. Değişiklikler yapmanız gerekli ise, bunları cihaza bildirmeyi unutmamanız gerekir: • 3-fazlı-uygulamalarda ve tek fazlı transformatörlerde 3-fazlı ölçme noktaları için ilgili akım trafo verilerini kontrol edin, bakın Bölüm 2.1.4 , Paragraf „3-fazlı ölçme noktalarında akım trafo verileri“. • 3-fazlı-uygulamalarda ve tek fazlı transformatörlerde 1-fazlı yardımcı ölçme noktaları için ilgili akım trafo verilerini kontrol edin, bakın Bölüm 2.1.4 , Paragraf „1-fazlı yardımcı girişler için akım trafo verileri“. • 1-fazlı yardımcı girişlere ilişkin değişikliklerde akım trafo-dönüşüm oranlarını kontrol ediniz, bakın Bölüm 2.1.4 , Paragraf „1-fazlı yardımcı girişler için akım trafo verileri“. • 1-fazlı bara korumada ölçme noktaları için ilgili akım trafo verilerini kontrol edin, bakın Bölüm 2.1.4 , Paragraf „ 1-fazlı bara korumada akım trafo verileri“. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 355 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar İkili Girişler için Kontrol Gerilimi Cihazın fabrika çıkışında; ikili girişler, güç kaynağının anma DC gerilimine karşılık gelen bir gerilimle çalışacak şekilde ayarlanmışlardır. Eğer ikili girişler için kullanılacak anma gerilim güç sistemi kontrol geriliminden farklı ise, bunların anahtarlama eşiklerini değiştirmek gerekebilir. Bir ikili girişin anahtarlama eşiğini ayarlamak için, bir köprünün konumu değiştirilir. Köprülerin ikili girişlere atanması ve uzaysal düzenleri aşağıda „İşlemci kartı A-CPU (sadece 7UT612)“, „İşlemci kartı C-CPU-2“ ve„Giriş-/Çıkış kartı(ları) C-I/O-1 ve C-I/O-10“ paragraflarında tanımlanmıştır. Not Eğer açma devresi denetimi yapılacaksa, daha önce de açıklandığı gibi, kullanılacak olan ikili girişler (veya bir ikili giriş ve bir köprüleme direnci) birbirlerine seri olarak bağlanır. Dolayısıyla, bu girişlerin anahtarlama eşiği açma devresinin anma DC geriliminin yarısından düşük olmalıdır. İkili Çıkışlar için Kontak Modu Giriş ve çıkış kartları, kontakları N/A Kontak veya N/K Kontak olarak ayarlanabilir röleler içerirler. Bundan dolayı, bir köprü gerekebilir. Hangi rölenin hangi kart için geçerli olduğu, aşağıdaki alt bölümlerde ve “Baskılı Devre Kartlarında Bulunan Anahtarlama Elemanları” paragrafında açıklanmıştır. Arayüzleri Değiştirme Seri arayüz modülleri değiştirilebilir. Daha fazla bilgiye „’’Arayüz modülleri“ bölümünde ulaşılabilir. Veriyolu Yeteneği ile Arayüzleri Sonlandırma Eğer cihaz bir RS485 portu ile donatılmışsa; güvenilir veri iletiminin sağlanması için, bunlar, veriyolunda en son cihazda dirençlerle sonlandırılmalıdır (Sonlandırma dirençleri enerjileme). Bunun için arayüz-baskılı devre kartında ve arayüz modüllerinde, fişli köprülerle enerjilenebilen sonlandırma dirençleri öngörülmüştür, Arayüz modülünde köprülerin düzeni aşağıda „RS485-Arayüzü“ paragrafında tanımlanmıştır. Yedek Parçalar Yedek parçalar, gerilim arızasında pil-destekli RAM’lardaki verileri sürdürmek için bir arabellek pili ve dahili güç kaynağının minyatür sigortasıdır. Bunların düzeni CPU-Modülünün bakışında verilmiştir. Sigorta verileri, kart üzerinde, sigortanın yanında basılıdır (ayrıca bakın Tablo 3-5). Değiştirmede lütfen SIPROTEC Sistem Açıklamaları /1/’de „Bakım ve Düzeltici Eylemler / Onarımlar“ altındaki notlara dikkat ediniz. 356 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar 3.1.2.2 Sökme Cihazın Sökülmesi Not Aşağıdaki işlem adımlarında, cihazın çalışır durumda olmadığı varsayılmıştır. Baskılı Devre Kartlarında Çalışma DİKKAT! Cihazın anma değerlerini etkileyen köprü ayarlarını değiştirirken şunlara dikkat edin: Sipariş numarası (MLFB) ve isim plakası üzerinde yer alan anma değerleri artık gerçek cihaz özellikleri ile uyuşmaz. Eğer böyle değişiklikler gerekli ise, yapılan değişiklikler cihaz üzerinde açıkça ve tam olarak belirtilmelidir. Etiket değişikliği için, kendiliğinden yapışan etiketler mevcuttur. Baskılı devre kartları üzerinde, anahtarlama elemanlarının kontrol edilmesi veya değiştirilmesi, modüllerin değiştirilmesi gibi işlemleri gerçekleştirmek üzere herhangi bir çalışma yapılacağı zaman, aşağıdaki işlem sırasını takip edin: • Çalışma yüzeyini hazırlayın: Elektrostatik olarak hassas cihazlar (ESD) için uygun bir altlık sağlayın. Yapılacak çalışmalar için, ayrıca aşağıdaki gereçleri de yanınızda bulundurun: – 5 veya 6 mm uç genişliğinde bir tornavida, – Pz büyüklük 1’e uygun bir yıldız tornavida, – 5 mm'lik bir lokma anahtarı. • Arka panelde „A“ ve „C“ montaj konumlarındaki D-altminyatür konnektörün vidalı tutaçlarını gevşetin. Cihazın çıkma tip montaj kasası için bu işlem gerekli değildir. • Eğer „A“ ve „C“ konumlarına bitişik „B“ ve/veya „D“, konumlarında da ek arayüzler varsa, arayüzlere çapraz olarak yerleştirilmiş vidaları sökün. Cihazın çıkma tip montaj kasası için bu işlem gerekli değildir. • Ön kapakta bulunan kapak başlıklarını çıkarın ve kasanın tespit vidalarını gevşetin. • Ön kapağı çıkarın ve özenle bir kenara koyun. Fişli Konnektörler üzerinde Çalışma DİKKAT! Elektrostatik boşalmalara karşı gerekli önlemleri alın: Elektrostatik boşalmalara dikkat edilmemesi hafif kişisel yaralanmalara veya maddi hasara yol açabilir. Fişli konnektörler üzerinde bir işlem yapmadan önce, topraklı bir metal yüzeye dokunarak elektrostatik boşalmanın oluşmasını önleyin. Arayüz konnektörlerini gerilim altında yerlerinden çıkarmayın veya yerlerine takmayın! Çeşitli kasa büyüklükleri için kartların düzeni aşağıdaki şekillerden elde edilebilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 357 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Eğer fişli bağlantılarla çalışıyorsanız, aşağıdakileri gözönünde bulundurun: • İşlemci kartı A-CPU (sadece 7UT612)(1) veya C-CPU-2 (1) ve ön kapak arasındaki şerit kablonun fişli bağlantısını bundan çözün. Kabloyu çıkarmak için, önce fiş konnektörünün üst mandalını yukarı ve alt mandalını aşağı itin. Şerit kablonun fişli konnektörünü dikkatlice dışarı çıkarın. • İşlemci kartı ve Giriş/Çıkış kartları (sipariş modeline göre 1-4) arasındaki şerit kablonun fişli konnektörünü çözün. • Kartları çıkarın ve elektrostatik hasarlara karşı korumak için topraklı altlığın üzerine koyun. Mevcut fişli konnektörlerden dolayı, özellikle çıkma tip montaj biçimlerinde A-CPU veya C-CPU-2 kartının çıkarılması için biraz kuvvet uygulanması gerekir. • Aşağıdaki şekillere göre köprü konumlarını kontrol edin ve gerekirse değiştirin veya uzaklaştırın 7UT612’nin Modül Düzenlemesi Şekil 3-3 358 Ön kapak çıkarılmış durumda önden görünüm (sadeleştirilmiş ve ölçeği küçültülmüş olarak) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar 7UT613/63x’in Modül Düzenlemesi Şekil 3-4 Ön kapak çıkarılmış durumda 1/2 kasa büyüklüğü ile ön görünüş (sadeleştirilmiş ve küçültülmüş) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 359 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Şekil 3-5 360 Ön kapak çıkarılmış durumda 1/1 kasa büyüklüğü ile ön görünüş (sadeleştirilmiş ve küçültülmüş) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar 3.1.2.3 Baskılı Devre Kartlarında Bulunan Anahtarlama Elemanları İşlemci Kartı A-CPU (sadece 7UT612) İşlemci devre kartının serimi aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Mini sigortanın (F1) konumu ve arabellek pili (G1) aynı şekilde aşağıdaki şekilde görülebilir. Şekil 3-6 Ayarların kontrolü için gerekli köprülerin gösterimi ile işlemci devre kartı A-CPU SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 361 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Tablo 3-2 A-CPU işlemci kartındaki dahili akım kaynağının anma geriliminin köprü konumu Anma Gerilimi Köprü DC 24 - 48 V 2) 3) X51 kullanılamaz 1-2 2-3 kullanılamaz 1-2 ve 3-4 2-3 X53 kullanılamaz 1-2 2-3 A-CPU işlemci kartında GİR1’den GİR3’e kadar ikili girişlerin kontrol gerilimleri için köprü ayarları İkili Giriş Köprü 17 V Eşik 1) 73 V Eşik 2) 154 V Eşik 3) GİR1 X21 1-2 2-3 3-4 GİR2 X22 1-2 2-3 3-4 GİR3 X23 1-2 2-3 3-4 Anma gerilimi DC 24 - 125 V olan cihazlar için fabrika ayarları Anma gerilimi DC 110 - 220 V, AC 115 - 230 V - 250 V olan cihazlar için fabrika ayarları Sadece DC 200 V veya DC 250 V kontrol gerilimleri ile kullanılır Tablo 3-4 362 DC 110 - 250 V, AC 115 - 230 V X52 Tablo 3-3 1) DC 60 V - 125 V A-CPU işlemci kartındaki ÇIK1 ve ÇIK2 rölelerinin kontak türü için köprü konumu için Köprü ÇIK1 X41 Normal durumda açık (N/A) Normal durumda kapalı (N/K) 1-2 2-3 Fabrika Ayarı 1-2 ÇIK2 X42 1-2 2-3 1-2 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar İşlemci Kartı C-CPU- 2 Baskılı devre kartının serimi aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Dahili akım kaynağının ayarlanmış anma gerilimi, GİR1-GİR5 ikili girişlerinin seçilmiş kontrol gerilimi, canlı kontağın normal durumu ve dahili RS232/485Arayüzünün tipi aşağıdaki tablodaki özelliklere göre kontrol edilir. Dahili RS232/RS485 arayüzünü kontrol etmeden önce, gerekirse arayüz modüllerinin yerlerinden çıkarılması gerekir. Şekil 3-7 Ayarların kontrolü için gerekli köprülerin gösterimi ile C-CPU-2 işlemci kartı (arayüz modülü olmadan) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 363 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Tablo 3-5 C-CPU-2 işlemci kartındaki dahili güç kaynağının anma gerilimi için köprü ayarları Anma Gerilimi Köprü DC 24 - 48 V DC 60 - 125 V X51 kullanılamaz 1-2 X52 kullanılamaz X53 kullanılamaz kullanılamaz kullanılamaz X55 Sigorta Tablo 3-6 1) 2) 3) DC 110 - 250 V, DC 220 - 250 V, AC 115 - 230 V AC 115 - 230 V 2-3 2-3 1-2 ve 3-4 2-3 2-3 1-2 2-3 2-3 1-2 1-2 değiştirilemez birbirlerinin yerine kullanılabilir T4H250V T2H250V C-CPU-2 İşlemci kartında GİR1’den GİR5’e kadar ikili girişlerin kontrol gerilimleri için köprü ayarları İkili Giriş Köprü 17 V Eşik 1) 73 V Eşik 2) 154 V Eşik 3) GİR1 X21 1-2 2-3 3-4 GİR2 X22 1-2 2-3 3-4 GİR3 X23 1-2 2-3 3-4 GİR4 X24 1-2 2-3 3-4 GİR5 X25 1-2 2-3 3-4 Anma gerilimi DC 24 - 125 V olan cihazlar için fabrika ayarları Anma gerilimi DC 110 - 220 V, AC 115 - 230 V - 250 V olan cihazlar için fabrika ayarları Sadece DC 200 V veya DC 250 V kontrol gerilimleri ile kullanılır Tablo 3-7 C-CPU-2 işlemci kartındaki canlı kontağın normal durumu için köprü önayarları Köprü Normal durumda açık Normal durumda kapalı Fabrika Ayarı X40 1-2 2-3 2-3 Köprü konumları değiştirilerek, RS485 arayüzü bir RS232 arayüzüne dönüştürülebilir veya bunun tersi yapılabilir. X105 - X110 ’a kadar olan köprüler aynı şekilde takılmalıdır! Tablo 3-8 C-CPU-2 işlemci kartında dahili RS232/485 arayüzünün köprü ayarları Köprü RS232 RS485 X103 ve X104 1-2 1-2 X105 - X110 1-2 2-3 Sipariş edilen biçimlemeye göre köprü önayarları fabrikada yapılmıştır. RS232 arayüzü için, X111 köprüsü ile, modem iletişimi için önemli olan akış denetimi etkinleştirilir. 364 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Tablo 3-9 1) C-CPU-2 işlemci kartında CTS (Clear To Send, Akış denetimi) için köprü ayarı Köprü RS232 arayüzden /CTS /RTS ile enerjilenen /CTS X111 2-3 2-3 1) Fabrika ayarı Köprü konumu 2-3: Modeme bağlantı genellikle yıldız çoğullayıcı veya optik fiber çevirici ile yapılır. Dolayısıyla; RS232 standardı DIN 66020’ye göre modem kontrol denetim sinyalleri mevcut değildir. SIPROTEC 4-cihazlarına bağlantı her zaman yarı çift yönlü modda çalıştığı için, modem sinyalleri gerekli değildir. 7XV5100-4 sipariş numaralı bağlantı kablosunu kullanın. Köprü konumu 1-2: Bu ayar ile, modem sinyalleri hazır duruma getirilir. Yani, SIPROTEC 4 cihazı ile modem arasında doğrudan bir RS232 bağlantı için, istenirse bu ayar seçilebilir. Bu amaçla, standart bir RS232 modem bağlantı kablosu (25’e 9-luk çevirici) kullanmanız önerilir. Not RS232 arayüzü üzerinden DIGSI ile doğrudan bir bağlantı kurmak için, X111 köprüsü 2-3 konumuna takılmalıdır. Eğer sistemde harici dirençler yoksa, bir RS485 veriyolundaki en son cihaz X103 ve X104 köprüleri üzerinden konfigüre edilir. Tablo 3-10 Köprü C-CPU-2 işlemci kartında RS485 arayüzünün sonlandırma dirençlerinin köprü ayarları Sonlandırma direnci Sonlandırma direnci Fabrika ayarı enerjili enerjili değil X103 2-3 1-2 1-2 X104 2-3 1-2 1-2 Not: Her iki köprü de her zaman aynı biçimde takılı olmalıdır! Fabrika çıkışında sonlandırma dirençleri devre dışı bırakılmıştır (Köprü konumu 1-2). Sonlandırma dirençleri harici olarak da bağlanabilir (örneğin bağlantı modülüne, Şekil 3-19’de görüldüğü gibi). Bu durumda C-CPU-2 işlemci kartı seriminde bulunan sonlandırma dirençleri devre dışı bırakılmış olmalıdır. X90 köprüsünün bir fonksiyonu yoktur. Fabrika ayarı 1-2’dir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 365 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Giriş/çıkış kartı A-I/O-3 (sadece 7UT612) A-I/O-3 giriş/çıkış kartı üzerindeki giriş akım trafolarının anma akım ayarları kontrol edilmelidir. Şekil 3-8 Yapılandırma ayarlarının kontrolü için gerekli köprü ayarlarının gösterimi ile A-I/O-3 giriş/çıkış kartı Fabrika ayarında tüm köprüler (X61 - X70) birbirine uygun bir anma akımı için (cihazın sipariş işaretine bağlı) ayarlıdır. Ancak her bir giriş trafosu için anma akımlarını değiştirme imkanı mevcuttur. 366 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Bunun için aktarıcıların yanında bulunan köprüler ve yardımcı köprüler X68 - X70 uygun şekilde takılmalıdır. Aşağıdaki tablo köprülerin akım ölçme girişlerine atanmalarını göstermektedir. • Üç faz uygulamalarda ve bir faz transformatörde: Her bir Taraf için 3 ölçme girişi mevcuttur. Bir tarafa ait köprüler aynı anma akımına takılmalıdır. Ayrıca her bir ortak köprü (X68, Taraf 1 ve X69, Taraf 2 için) aynı anma akımına takılmalıdır. I7 ölçme girişi için bireysel ve ortak köprü aynı anma akımına takılır. • 1-fazlı bara korumada: Her bir giriş tek tek ayarlanabilir. Sadece eğer I1 - I3 ölçme girişleri aynı anma akımına sahipse, X68 aynı anma akımına takılır. Sadece eğer I4 - I6 ölçme girişleri aynı anma akımına sahipse, X69 aynı anma akımına takılır. Eğer giriş grupları dahilinde farklı anma akımları geçerli ise, ilgili ortak köprü „tanımsız“ takılır. Önceden anahtarlı toplayıcı trafoda 100 mA Çıkış ile köprüler tüm ölçme girişleri için ortak köprüler de dahil 0.1 A 'e takılır. Tablo 3-11 Ölçme girişlerine olan anma akımı için köprülerin atanması Uygulama Köprüler 3-fazlı 1-fazlı Bağımsız IL1T1 I1 X61 IL2T1 I2 X62 IL3T1 I3 X63 IL1T2 I4 X65 IL2T2 I5 X66 IL3T2 I6 X67 IZ1 I7 X64 X70 IZ3 I8 – – SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ortak X68 X69 367 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Giriş/Çıkış Kartı C-I/O-1 ve C-I/O- 10 (sadece 7UT633 ve 7UT635) Giriş/çıkış kartı C-I/O-1 için baskılı devre kartının serimi Şekil 3-9’da ve giriş/çıkış kartı C-I/O-10 7UT6../EE ve üstü sürümler için Şekil 3-10 ’da görülmektedir. Giriş-/Çıkış kartı C-I/O-1, sadece 7UT633 ve 7UT635 sürümlerinde mevcuttur. Şekil 3-9 368 Ayarların kontrolü için gerekli köprü ayarlarının gösterimi ile C-I/O-1 Giriş/Çıkış kartı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar 7UT633 ve 7UT635, /EE ’den başlayan gelişme durumunda sürüme bağlı olarak Konum 33 sol’da bir başka CI/O-1 veya bir C-I/O-10 mevcut olabilir. Şekil 3-10 Ayarların kontrolü için gerekli köprü ayarlarının gösterimi ile 7UT6x .../EE ve üstü sürümler için C-I/O-10 giriş/çıkış kartı Cihaz sürümüne bağlı olarak, bazı ikili çıkışların kontakları, normalde açık konumdan normalde kapalı konuma değiştirilebilir (Ek’te Bölüm A.2’ye bakın). 7UT633 sürümlerinde ÇIK9 ve ÇIK17 ikili çıkışları için geçerlidir (Şekil 3-5, Konum 33 sol ve Konum 19 sol). 7UT635 sürümlerinde ÇIK1, ÇIK9 ve ÇIK17 için geçerlidir (Şekil 3-5, Konum 5 sağ, Konum 33 sol ve Konum 19 sol). SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 369 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Tablo 3-12 Rölenin C-I/O-1 giriş/çıkış kartındaki ÇIK1, ÇIK9 ve ÇIK17 ikili çıkışları için rölenin kontak türü için köprü ayarı Cihaz 7UT633 7UT635 Modül için Köprü Yuva 33 sol taraf ÇIK9 X40 Normal durumda Normal durumda açık kapalı (N/A Kontak) (N/K Kontak) 1-2 2-3 Fabrika ayarı 1-2 Yuva 19 sol taraf ÇIK17 X40 1-2 2-3 1-2 Yuva 5 sağ taraf ÇIK1 X40 1-2 2-3 1-2 Yuva 33 sol taraf ÇIK9 X40 1-2 2-3 1-2 Yuva 19 sol taraf ÇIK17 X40 1-2 2-3 1-2 GİR6 - GİR29 ikili girişlerinin kontrol gerilimlerinin (cihaz modeline bağlı) aşağıdaki tabloya göre denetimi Tablo 3-13 C-I/O-1 veya C-I/O-10 giriş/çıkış kartındaki, GİR6 - GİR29 ikili girişlerinin kontrol gerilimlerinin köprü ayarları İkili Girişler Yuva 33 sol Yuva 19 sol Yuva 5 sağ taraf taraf 1) taraf 1) 1) 2) 3) 4) C-I/O-1 ve CI/O-10’da köprüler EE 17 V Eşik 2) 73 V Eşik 3) 154 V Eşik 4) sürümünden itibaren C-I/O10’da köprüler GİR14 GİR22 GİR6 X21/X22 X21 L M H GİR15 GİR23 GİR7 X23/X24 X23 L M H GİR16 GİR24 GİR8 X25/X26 X25 L M H GİR17 GİR25 GİR9 X27/X28 X27 L M H GİR18 GİR26 GİR10 X29/X30 X29 L M H GİR19 GİR27 GİR11 X31/X32 X31 L M H GİR20 GİR28 GİR12 X33/X34 X33 L M H GİR21 GİR29 GİR13 X35/X36 X35 L M H Sadece C-I/O-1'de Anma gerilimi DC 24 - 125 V olan cihazlar için fabrika ayarları Anma gerilimi DC 110 - 250 V ve AC 115 V olan cihazlar için fabrika ayarları Anma gerilimi DC 220 - 250 V ve AC 115 V olan cihazlar için fabrika ayarları X71 - X73 köprüler veriyolu adres ayarları için kullanılır ve değiştirilmemelidir. Aşağıdaki tabloda, köprü önayarları (fabrika çıkışı ayarları) listelenmiştir. Tablo 3-14 C-I/O-1 ve C-I/O-10 giriş/çıkış kartının veriyolu adresleri için köprü ayarları Montaj konumu Köprü 370 Yuva 19 sol taraf Yuva 33 sol taraf Yuva 5 sağ taraf X71 H L H X72 H H L X73 H H H SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Giriş/Çıkış kartı C-I/O-2 (sadece 7UT613 ve 7UT633) Giriş-/Çıkış kartı C-I/O-2 sadece 7UT613 ve 7UT633 sürümlerinde mevcuttur. Montaj konumları: 7UT613’te Yuva 19, 7UT633’de Yuva 19 sağ Şekil 3-11 Biçimlendirme ayarlarının kontrolü için gerekli köprü ayarlarının gösterimi ile 7UT6x.../EE ve üstü sürümler için C-I/O-10 giriş/çıkış kartı ÇIK6 - ÇIK8 ikili çıkışlarının kontak tipi, normalde açık konumda veya normalde kapalı konumda biçimlendirilebilir (ayrıca Ek, Bölüm A.2’e bakın). SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 371 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Tablo 3-15 1) ÇIK6 - ÇIK8 için rölenin kontak tipi için köprü ayarı İkili çıkış Köprü Normal durumda açık (N/A Kontak) 1) Normal durumda kapalı (N/K Kontak) ÇIK6 X41 1-2 2-3 ÇIK7 X42 1-2 2-3 ÇIK8 X43 1-2 2-3 Fabrika ayarı ÇIK1 - ÇIK 5 ikili çıkışları için rölelerin kontakları ortak potansiyele bağlı olabilir veya ÇIK1, ÇIK4 ve ÇIK5 için tek bağımsız röle olarak (ÇIK2 ve ÇIK3'ün burada fonksiyonu yoktur) konfigüre edilebilirler (bakın Ek A.2). Tablo 3-16 ÇIK1’den ÇIK5’e kadar olan Ortak potansiyele bağlılık (Kollara ayrılma) biçimlendirilmesi için veya Tek röle olarak ÇIK1, ÇIK4 ve ÇIK5 ayarları için köprü ayarları Köprü ÇIK1 - ÇIK5 ortak potansiyele bağlanmış (kollara ayrılmış) 1) ÇIK1, ÇIK4, ÇIK5 tek röle olarak (ÇIK2 ve ÇIK3 fonksiyonsuz) X80 1-2, 3-4 2-3, 4-5 X81 1-2, 3-4 2-3, 4-5 X82 2-3 1-2 1) Fabrika ayarı C-I/O-2 giriş/çıkış kartı üzerindeki X71, X72 ve X73’e kadar köprüler veriyolu adres ayarları için kullanılır ve değiştirilmemelidir. Aşağıdaki tabloda, fabrika önayarında köprü konumları listelenmiştir. Tablo 3-17 C-I/O-2 giriş/çıkış kartının kart adresleri için köprü ayarları Köprü Fabrika ayarı X71 1-2 (H) X72 1-2 (H) X73 2-3 (L) Ölçme akım girişlerinin anma akımları her bir giriş trafosu için baskılı devre kartı-köprüler ile belirlenebilir. Fabrika ayarında tüm köprüler birbirine uygun bir anma akımına göre için (cihazın sipariş işaretine bağlı) ayarlanmıştır. 372 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Giriş-/Çıkış kartı C-I/O-2 aşağıdaki ölçme akım girişelerini taşır: • 3-faz uygulamalarda ve tek faz transformatörlerde: 3-fazlı ölçme noktası M3 için 3 ölçme girişi mevcuttur: IL1M3, IL2M3, IL3M3. Bu ölçme noktalarına ait X61, X62, X63 köprülerinin hepsi (bağlı akım trafosunun sekonder anma akımı „1A“ veya „5A“) anma akımına takılmalıdır. Ayrıca ortak köprüler (X51 ve X60) aynı anma akımına takılmalıdır. • 1-fazlı bara korumasında: 3 ölçme noktası için 3 giriş vardır, fiderler 7 - 9: I7, I8, I9. Her giriş ayrı ayrı „1A“, „5A“ veya „0,1A“ 'e ayarlanabilir (X61, X62, X63). Sadece eğer I7 - I9 ölçme girişleri aynı anma akımına sahipse, ortak köprüler X51 ve X60 aynı anma akımına takılır. Eğer giriş grubu dahilinde farklı anma akımları geçerli ise, X51 ve X60 ortak köprülerinin ayarı istenildiği gibi olur (etki olmaksızın). • 1-fazlı yardımcı ölçme girişi IZ2: Köprü X64 istenilen anma akımına bağlı akım trafosuna göre ayarlanır: „1A“ veya „5A“. Tablo 3-18 Köprü Anma akımı veya Ölçme aralığı için köprü ayarı Anma akımı 0,1 A Anma akımı 1 A Anma akımı 5 A Ölçme Aralığı 10 A Ölçme Aralığı 100 A Ölçme Aralığı 500 A X51 2-3 1-2 1-2 X60 1-2 1-2 2-3 X61 1-5 3-5 4-5 X62 1-5 3-5 4-5 X63 1-5 3-5 4-5 X64 1-5 3-5 4-5 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 373 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Giriş/Çıkış kartı C-I/O-9 (tüm sürümler 7UT613/63x) Giriş-/Çıkış kartı C-I/O-9 7UT613’de, 7UT633 ve 7UT635’de kullanılır. Montaj konumları: 7UT613’de Yuva 33, 7UT633 ve 7UT635’de Yuva 33 sağ Şekil 3-12 Ayarların kontrolü için gerekli köprü ayarlarının gösterimi ile Giriş/Çıkış kartları C-I/O-9 giriş/çıkış kartı üzerindeki X71, X72 ve X73’e kadar köprüler veriyolu adres ayarları için kullanılır ve değiştirilmemelidir. Aşağıdaki tabloda, köprü önayarları (fabrika çıkışı ayarları) listelenmiştir. 374 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Tablo 3-19 C-I/O-9 Giriş-/Çıkış kartlarının Kart adreslerinin köprü konumu, Montaj konumu 33 7UT613'de, Montaj konumu 33 sağ 7UT633 ve 7UT635'te Köprü 7UT613 7UT633 ve 7UT635 Yuva 33 Yuva 33 sağ taraf X71 2-3 (L) 2-3 (L) X72 1-2 (H) 1-2 (H) X73 2-3 (L) 2-3 (L) Ölçme akım girişlerinin anma akımları her bir giriş trafosu için baskılı devre kartı-köprüler ile belirlenebilir. Fabrika ayarında tüm köprüler birbirine uygun bir anma akımı için (cihazın sipariş işaretine bağlı) ayarlıdır. Ölçme girişleri uygulama amacına ve cihaz modeline göre düzenlenir. Yukarıda yürütülen montaj konumları için tüm sürümlerde aşağıdakiler geçerlidir: • 3-faz uygulmalarda ve tek faz transformatörlerde: 3-fazlı ölçme noktalarının M1 ve M2 her biri için 3 ölçme girişi mevcuttur: IL1Ö1, IL2Ö1, IL3Ö1, IL1Ö2, IL2Ö2, IL3Ö2. M1 ölçme noktasına ait X61, X62, X63 köprüleri hepsi bu ölçme noktasının anma akımına (bağlı akım trafosunun sekonder anma akımı: „1A“ veya „5A“) takılmalıdır. Ayrıca ortak köprü (X82) aynı anma akımına takılmalıdır. M2 ölçme noktasına ait X65, X66, X67 köprüleri hepsi bu ölçme noktasının anma akımına (bağlı akım trafosunun sekonder anma akımı: „1A“ veya „5A“) takılmalıdır. Ayrıca ortak köprü (X81) aynı anma akımına takılmalıdır. • 3-faz uygulamalarda 7UT635'de: 1-fazlı yardımcı ölçme girişleri IZ1 ve IZ3 beşinci bir 3-fazlı ölçme noktası M5 için kulanılabilir. Bu durumda X64, X68, X83 ve X84 köprülerini ölçme noktası 5 için olan sekonder anma akımına ayarlayın: „1A“ veya „5A“. X85 ve X86'yı Konum 1-2'ye getirin. • 1-fazlı bara korumada: 6 ölçme noktası için 6 giriş mevcuttur, fiderler 1 - 6: I1, I2, I3, I4, I5, I6. Her giriş ayrı ayrı „1A“ veya „5A“ veya „0.1A“ 'e ayarlanabilir (X61, X62, X63, X65, X66, X67). Eğer sadece I1 - I3 ölçme girişleri aynı anma akımına sahipse, ortak köprü X82 aynı anma akımına takılır. Eğer sadece I4 - I6 ölçme girişleri aynı anma akımına sahipse, ortak köprü X81 aynı anma akımına takılır. Eğer giriş grupları dahilinde farklı anma akımları geçerli ise, ilgili ortak köprü „tanımsız“ takılır. Önceden anahtarlı toplayıcı trafoda 100 mA Çıkış ile köprüler tüm ölçme girişleri için ortak köprüler de dahil „0.1A“ 'e takılır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 375 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar • 1-fazlı yardımcı ölçme girişi IZ1 için: X64 ve X83 köprülerinin her ikisi de gerekli anma, bağlı akım trafosuna göre ayarlanır: „1A“ oder „5A“. Ancak: Eğer 7UT635'de bu giriş beşinci bir 3-fazlı ölçme noktası M5 için kullanılırsa, köprüler (yukarıda anlatıldığı gibi) bu ölçme noktasının sekonder anma akımına ayarlanmalıdır. • 1-fazlı yardımcı ölçme girişi IZ3 için: Eğer bu giriş „normal“ 1-fazlı ölçme girişi olarak kullanılırsa, X68 ve X84 köprülerinin her ikisi gerekli anma akımına bağlı akım trafosuna göre ayarlanır: „1A“ veya „5A“. X85 ve X86 köprülerinin her ikisi Konum 1-2'yi içerir. Eğer bu giriş „hassas“ 1-fazlı ölçme girişi olarak kullanılıyorsa, X68'in konumu herhangi biridir. Ancak X84'ü konumda „1.6A“ ayarlayın. X85 ve X86 köprüleri her ikisi Konum 2-3'ü içerir. Ancak: Eğer 7UT635'de bu giriş beşinci bir 3-fazlı ölçme noktası M5 için kullanılırsa, köprüler (yukarıda anlatıldığı gibi) bu ölçme noktasının sekonder anma akımına ayarlanmalıdır. X85 ve X86 köprüleri her ikisi Konum 1-2'yi içerir. Tablo 3-20 C-I/O-9'daki sekonder anma akımı için köprü tanımlamalarını özetler. Tablo 3-20 Ölçme girişlerine olan anma akımı için köprülerin atanması Uygulama 1) 376 Köprüler 3-fazlı 1-fazlı Bağımsız IL1Ö1 I1 X61 IL2Ö1 I2 X62 IL3Ö1 I3 X63 IL1Ö2 I4 X65 IL2Ö2 I5 X66 IL3Ö2 I6 X67 IZ1 (IL1Ö5) 1) — X64 IZ3 (IL2Ö5) 1) — X68 IZ3 (hassas) — — Ortak X82 X81 X83 X84/X85/X86 IN-0, 7UT635'de M5 ölçme noktası için uygulanabilir SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Giriş/Çıkış kartı C-I/O-9 (sadece 7UT635) 7UT635 ikinci bir C-I/O-9 kartı içerir. Montaj konumu: Yuva 19 sağ Şekil 3-13 Ayarların kontrolü için gerekli köprü ayarlarının gösterimi ile Giriş/Çıkış kartları C-I/O-9 giriş/çıkış kartı üzerindeki X71, X72 ve X73’e kadar köprüler veriyolu adres ayarları için kullanılır ve değiştirilmemelidir. Aşağıdaki tabloda, köprü önayarları (fabrika çıkışı ayarları) listelenmiştir. Tablo 3-21 Köprü C-I/O-9 Giriş-/Çıkış kartlarının veriyolu adreslerinin köprü konumu, Montaj konumu 19 sağ 7UT635’de 7UT635 Yuva 19 sağ taraf X71 1-2 (H) X72 1-2 (H) X73 2-3 (L) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 377 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Ölçme akım girişlerinin anma akımları her bir giriş trafosu için baskılı devre kartı-köprüler ile belirlenebilir. Fabrika ayarında tüm köprüler birbirine uygun bir anma akımı için (cihazın sipariş işaretine bağlı) ayarlıdır. • 3-faz uygulamalarda ve tek faz transformatörlerde: 3-fazlı ölçme noktalarının M3 ve M4 her biri için 3 ölçme girişi mevcuttur: IL1Ö3, IL2Ö3, IL3Ö3, IL1Ö4, IL2Ö4, IL3Ö4. M3 ölçme noktasına ait X61, X62, X63 köprüleri hepsi bu ölçme noktasının anma akımına (bağlı akım trafosunun sekonder anma akımı: „1A“ veya „5A“) takılmalıdır. Ayrıca ortak köprü (X82) aynı anma akımına takılmalıdır. M4 ölçme noktasına ait X65, X66, X67 köprüleri hepsi bu ölçme noktasının anma akımına (bağlı akım trafosunun sekonder anma akımı: „1A“ veya „5A“) takılmalıdır. Ayrıca ortak köprü (X81) aynı anma akımına takılmalıdır. • 3-fazlı uygulamalarda 7UT635'de: 1-fazlı yardımcı ölçme girişi IZ2 beşinci bir 3-fazlı M5 ölçme noktası için kullanılabilir. Bu durumda X64 ve X83 köprülerini ölçme noktası 5 için olan sekonder anma akımına ayarlayın: „1A“ veya „5A“. • 1-fazlı bara korumada: 6 ölçme noktası için 6 giriş mevcuttur, fiderler 7 - 12: I7, I8, I9, I10, I11, I12. Her giriş ayrı ayrı „1A“ veya „5A“ veya „0.1A“ 'e ayarlanabilir (X61, X62, X63, X65, X66, X67). Sadece eğer I7 - I9 ölçme girişleri aynı anma akımına sahipse, ortak köprü X82 aynı anma akımına takılır. Sadece eğer I10 - I12 ölçme girişleri aynı anma akımına sahipse, ortak köprü X81 aynı anma akımına takılır. Eğer giriş grupları dahilinde farklı anma akımları geçerli ise, ilgili ortak köprü „tanımsız“ takılır. Önceden anahtarlı toplayıcı trafoda 100 mA Çıkış ile köprüler tüm ölçme girişleri için ortak köprüler de dahil „0.1A“ 'e takılır. • 1-fazlı yardımcı ölçme girişi IZ2 için: X64 ve X83 köprüleri her ikisi gerekli anma akımına, bağlı akım trafosuna göre ayarlanır: „1A“ oder „5A“. Ancak: Eğer 7UT635'de bu giriş beşinci bir 3-fazlı ölçme noktası M5 için kullanılırsa, köprüler (yukarıda anlatıldığı gibi) bu ölçme noktasının sakonder anma akımına ayarlanmalıdır. • 1-fazlı yardımcı ölçme girişi IZ2 için: Eğer bu giriş „normal“ 1-fazlı ölçme girişi olarak kullanılırsa, X68 ve X84 köprülerinin her ikisi gerekli anma akımına bağlı akım trafosuna göre ayarlanır: „1A“ veya „5A“. X85 ve X86 köprüleri her ikisi Konum 1-2'yi içerir. Eğer bu giriş „hassas“ 1-fazlı ölçme girişi olarak kullanılıyorsa, X68'in konumu herhangi biridir. Ancak X84'ü konumda „1.6A“ ayarlayın. X85 ve X86 köprüleri her ikisi Konum 2-3'ü içerir. Tablo 3-22 C-I/O-9'daki sekonder anma akımı için köprü tanımlamalarını özetler. Tablo 3-22 Ölçme girişlerine olan anma akımı için köprülerin atanması Uygulama 1) 378 Köprüler 3-fazlı 1-fazlı Bağımsız IL1Ö3 I7 X61 IL2Ö3 I8 X62 IL3Ö3 I9 X63 IL1Ö4 I10 X65 IL2Ö4 I11 X66 IL3Ö4 I12 X67 IZ2 (IL3Ö5) 1) — X64 IZ4 — X68 IZ4 (hassas) — — Ortak X82 X81 X83 X84/X85/X86 7UT635’de ölçme noktası Ö5 için kullanılabilir SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar 3.1.2.4 Arayüz Modülleri Not Fiber optik bağlantılı çıkma tip montaj kasası olan cihazlarda, fiber optik arayüz modülü konsol kasasına yerleştirilmiştir. CPU-Kartında orada konsol kasasında bulunan fiber optik modülüyle elektirksel iletişim kurabilen bir RS232-Arayüz modülü bulunur. Arayüz Modüllerinin Değiştirilmesi (7UT612) Arayüz modülleri, A-CPU işlemci kartı üzerinde bulunmaktadır. Şekil 3-14 Arayüz modülleriyle İşlemci kartı A-CPU SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 379 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Not Aşağıdakilere dikkat ediniz: Bir arayüz modülünün değiştirilmesi sadece gömme tip montaj kasasında olan cihazlarda yapılır. Yüzey montaj kasası olan cihazlarda sadece üretim merkezinde değiştirilebilir. Sadece sipariş anahtarı ile cihaz fabrika tarafından ısmarlanabilir (bakın Ek) arayüz modülleri kullanılabilir. Veriyolu özellikli arayüzlerin sonlandırması sağlanmalıdır. Tablo 3-23 Arayüzler için değiştirme modülleri Arayüz Montaj konumu / Port Değiştirme modülü RS232 RS485 FO 820 nm Sistem Arayüzü PROFIBUS FMS RS485 PROFIBUS FMS Çift Buklaj PROFIBUS FMS Tek Buklaj B PROFIBUS DP RS485 PROFIBUS DP Çift Buklaj Modbus RS485 Modbus 820 nm DNP 3.0 RS485 DNP 3.0 820 nm IEC 61850 Ethernet elektriksel DIGSI/Modem Arayüzü/Thermobox RS232 C RS485 FO 820 nm Değiştirme modüllerinin sipariş numaraları, Ek'te bulunabilir. 380 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Arayüz Modüllerinin Değiştirilmesi (7UT613/63x) Arayüz modülleri sipariş edilen sürüme bağlıdır. Bunlar C-CPU-2 İşlemci kartı üzerinde bulunur. Şekil 3-15 Arayüz modülleriyle birlikte İşlemci Kartı C-CPU-2 Not Aşağıdakilere dikkat ediniz: Bir arayüz modülünün değiştirilmesi sadece cihazların montaj kasasında uygulanabilir. Yüzey montaj kasası olan cihazlarda sadece üretim merkezinde değiştirilebilir. Sadece sipariş kodu ile belirtilen arayüz modüllerinin eşini kullanın (ayrıca Ek, Bölüm A.1’e bakın). Veriyolu yeteneği özellikli arayüzlerin sonlandırması emniyete alınmalıdır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 381 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Tablo 3-24 Arayüzler için değiştirme modülleri Arayüz Montaj konumu/Port Değiştirme modülü RS232 RS485 FO 820 nm Sistem Arayüzü PROFIBUS FMS RS485 PROFIBUS FMS Çift Buklaj PROFIBUS FMS Tek Buklaj B PROFIBUS DP RS485 PROFIBUS DP Çift Buklaj Modbus RS485 Modbus 820 nm DNP 3.0 RS485 DNP 3.0 820 nm Ethernet, çift elektriksel Ethernet optik Ek (Yardımcı) Arayüzü D FO 820 nm RS485 Değiştirme modüllerinin sipariş numaraları, Ek A.1'de bulunabilir. 382 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar RS232 Arayüzü RS232-Arayüzü Şekil 3-17’ye göre bir RS485-Arayüzüne biçimlendirilir ve bunun tersi de mümkündür. Şekil 3-15’te, C-CPU-2 baskılı devre kartı üzerinde arayüz modüllerinin yerleşimi görülmektedir. Şekil 3-16 fişli köprülerin RS232-Arayüzü olarak arayüz modülündeki konfigürasyonundaki konumunu gösterir. Şekil 3-16 RS232 konfigürasyonu için fişli köprülerin konumu Sonlandırma dirençlerine burada gereksinim duyulmaz. Bunlar, daima etkisizdir. Çıkma tip montaj kasası olan optik fiber-bağlantılı cihazlarda CPU-kartı üzerinde bir RS232-Arayüz modülü bulunduğuna dikkat etmelisiniz. Bu tip uygulama için RS232-Modülü üzerinde Şekil 3-16 'daki gösterime karşı X12 ve X13 fişli köprüleri Konum 2-3'e takılıdır. X11 köprüsü ile, modemle haberleşmesi için gerekli ve önemli olan akış denetimi sağlanır. Tablo 3-25 1) Arayüz modülünde CTS (Clear To Send; Akış denetimi) köprü ayarı Köprü RS232 arayüzden /CTS /RTS ile enerjilenen /CTS X11 1-2 2-3 1) Önayar Köprü Ayarı 2-3: Modeme bağlantı genellikle yıldız çoğullayıcı veya optik fiber çevirici ile yapılır. Dolayısıyla; RS232 standardı DIN 66020’ye göre modem kontrol denetim sinyalleri mevcut değildir. SIPROTEC 4-cihazları her zaman yarı çift yönlü mod da çalıştığı için, modem sinyalleri gerekli değildir. 7XV5100-4 sipariş numaralı bağlantı kablosunu kullanın. Köprü Ayarı 1-2: Bu ayar, modem sinyallerini hazır duruma getirir. SIPROTEC 4 cihazı ile modem arasında doğrudan bir RS232 bağlantı için, istenirse bu ayar seçilebilir. Bu amaçla, standart bir RS232 modem bağlantı kablosu (25’e 9' luk çevirici) kullanmanızı öneririz. Not RS232 arayüzü üzerinden DIGSI ile doğrudan bir bağlantı kurmak için, X11 köprüsü 2-3 konumuna takılmalıdır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 383 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar RS485 Arayüzü RS485--Arayüzü bir RS232-Arayüzüne biçimlendirilir ve bunun tersi mümkündür (bakın Şekiller 3-16 ve 3-17). Veriyolu kapasitesi özellikli arayüzler, veriyoluna bağlı son cihazda bir sonlandırmaya gerek duyulur, yani sonlandırma dirençleri devreye alınmaz. Sonlandırma dirençleri C-CPU-2 İşlemci kartında bulunan ilgili arayüz modülünde bulunur. Şekil 3-15’te, CCPU-2 baskılı devre kartı üzerinde arayüz modüllerinin yerleşimi görülmektedir. RS485-Arayüzü için modül Şekil 3-17’de gösterilmiştir, Profibus-Arayüzü için ise Şekil 3-18’de gösterilmiştir. Fabrika çıkışında, köprüler, sonlandırma dirençleri bağlı olmayacak şekilde ayarlanmıştır. Bir modülün her iki köprüsü de aynı amaçla takılı olmalıdır. Şekil 3-17 RS485’in konfigürasyonu için fişli köprülerin ve sonlandırma dirençlerinin konumları Şekil 3-18 Profibus- (FMS ve DP), DNP 3.0- ve Modbus- arayüzünde sonlandırma dirençlerinin biçimlendirilmesi için fişli köprülerin konumu 384 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Sonlandırma dirençlerinin gerçekleştirilmesi, harici olarak da (örneğin bağlantı modülüne) yapılabilir. Bu durumda; RS485 veya Profibus arayüzü modülünde bulunan sonlandırma dirençleri enerjisiz bırakılmalıdır. Şekil 3-19 RS485 arayüzünün sonlandırılması (harici) 3.1.2.5 Tekrar Monte Etme (Birleştirme) Cihazın montajı, aşağıdaki işlem sırası takip edilerek yapılır: • Modülleri kasa içerisine dikkatlice yerleştirin. Montaj konumları Şekil 3-4 ve Şekil 3-5’ten anlaşılabilir. Çıkma tip pano montaj için tasarımlanmış cihaz modeli için, işlemci modülünü yerine itmek için metal kolu kullanın. Metal kol ile modülü yerine takmak daha kolaydır. • Şerit kablonun fişli konnektörlerini, önce I/O giriş/çıkış kartına (modülüne) ve sonra işlemci kartına takın. Herhangi bir bağlantı piminin bükülmemesine dikkat edin! Aşırı güç uygulamayın! • İşlemci modülü ile ön kapak arasındaki şerit kablonun fişli konnektörünü ön kapağın soketine takın. • Fişli konnektörün alt ve üst mandallarına birlikte basın. • Ön kapağı yerine takın ve vidalarla kasaya tespit edin. • Kapak başlıklarını tekrar yerlerine takın. • Cihaz kasasının arka yüzündeki arayüz modüllerini tekrar yerlerine vidalayın. Cihazın çıkma tip montaj kasası için bu işlem gerekli değildir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 385 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar 3.1.3 Montaj 3.1.3.1 Gömme Tip Pano Montajı Uygulamaya bağlı olarak, cihaz kasası 1/3, 1/2 veya 1/1 büyüklüğünde olabilir. 1/3 (7UT612) ve 1/2 (7UT613) kasa büyüklüğünde 4 Kapak ve 4 Sabitleme deliği, 1/1 (7UT633 veya 7UT635) kasa büyüklüğünde 6 Kapak ve 6 sabitleme deliği mevcuttur. • Ön kapağın köşelerinde bulunan 4 veya 6 adet kapağı yerlerinden çıkarın. Böylelikle montaj konsolundaki 4 veya 6 adet uzun tespit deliği açığa çıkar. • Cihazı pano açıklığına yerleştirip 4 veya 6 vida ile yerine tespit edin. Cihaz boyutları için, Bölüm 4.23’e bakın. • 4 veya 6 kapağı tekrar yerlerine takın. • Cihazın arka levhasındaki topraklamayı, panonun/istasyonun düşük-omik koruma toprağına bağlayın. Cihaz toprağı için en az bir M4 vida kullanın. Toprak iletken kesiti, cihaza bağlı diğer kablo kesitlerinden büyük veya en azından onlara eşit olmalıdır. Ayrıca, topraklama iletkeninin kesiti en az 2,5 mm2 olmalıdır. • Cihazın arka yüzündeki fişli veya vidalı klemenslere, panonun bağlantı şemasına göre gerekli bağlantıları yapın. Köşeli vidaları sıkarken veya vidalı klemenslere doğrudan kabloları bağlarken, pabuçların veya iletkenlerin yerleştirilmesinden önce vida başları klemens bloğuyla aynı seviyede olacak şekilde vidalar sıkılmalıdır. Vida dişi pabuç deliğine geçecek şekilde bağlantı yerindeki halkalı pabucu ortalayın. SIPROTEC 4 Açıklamalarına/1/ göre, kablo boyutu, sıkma torku, bükme çapı ve kablo boşluğu gibi bilgilere dikkat edilmelidir. Şekil 3-20 386 Bir 7UT612’nin gömme tip pano montajı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Şekil 3-21 Bir 7UT613 ’ün gömme tip pano montajı, (Kasa büyüklüğü 1/2) - Örnek Şekil 3-22 Bir 7UT633 veya 7UT635 ’in gömme tip pano montajı (Kasa büyüklüğü 1/1) - Örnek SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 387 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar 3.1.3.2 Raf Montajı ve Hücre İçine Montaj Uygulamaya bağlı olarak, cihaz kasası 1/3, 1/2 veya 1/1 büyüklüğünde olabilir. 1/3 (7UT612) ve 1/2 (7UT613) kasa büyüklüğünde 4 Kapak ve 4 Sabitleme deliği, 1/1 (7UT633 veya 7UT635) kasa büyüklüğünde 6 Kapak ve 6 sabitleme deliği mevcuttur. Bir cihazın bir pano çerçevesine veya hücre kabini içerisine monte etmek için iki montaj braketi gerekir. Sipariş bilgileri Ek A.1 altbölümünde bulunur. • İki montaj braketini, her birini 4 vida ile rafa veya kabine ilk önce gevşek şekilde tutturun. • Ön kapağın köşelerinde bulunan 4 veya 6 adet kapağı yerlerinden çıkarın. Böylelikle montaj konsolundaki 4 veya 6 adet uzun tespit deliği açığa çıkar. • 4 veya 6 adet vida ile cihazı montaj braketlerine bağlayın (Boyut 4.23’e bakın). • 4 veya 6 kapağı tekrar yerlerine takın. • Toplam 8 vida ile montaj kollarını rafa veya hücreye sıkıca tespit edin. • Cihazın arka levhasındaki topraklamayı, panonun/istasyonun düşük-omik koruma toprağına bağlayın. Cihaz toprağı için en az bir M4 vida kullanın. Toprak iletken kesiti, cihaza bağlı diğer kablo kesitlerine eşit olmalıdır. Topraklama iletkeninin kesiti en az 2,5 mm2 olmalıdır. • Cihazın arka yüzündeki fişli veya vidalı klemenslere, panonun bağlantı şemasına göre gerekli bağlantıları yapın. Köşeli vidaları sıkarken veya vidalı klemenslere doğrudan kabloları bağlarken, pabuçların veya iletkenlerin yerleştirilmesinden önce vida başları klemens bloğuyla aynı seviyede olacak şekilde vidalar sıkılmalıdır. Vida dişi pabuç deliğine geçecek şekilde bağlantı yerindeki halkalı pabucu ortalayın. İletken kesiti büyüklüğü, pabuçlar, bükme çapı (optik kablolar) vb. ile ilgili bilgileri SIPROTEC 4-Sistem Açıklamaları’nda /1/ bulabilirsiniz. Şekil 3-23 388 Bir 7UT612’nin rafa veya hücreye montajı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Şekil 3-24 Raf veya Hücrede (kasa büyüklüğü 1/2) bir 7UT613 montajı - Örnek SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 389 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar Şekil 3-25 Raf veya Hücrede (kasa büyüklüğü 1/1) bir 7UT633 veya 7UT635 montajı - Örnek 3.1.3.3 Çıkma Tip Pano Montajı Not Dikkat! 1/1 kasa büyüklüğünde nakliye emniyeti, cihaz en son kullanılacağı noktaya ulaştığında kaldırılmalıdır. Ön monte edilmiş cihazın nakliyesine devam edilmeden önce (ör. bir panoda) cihaz nakliye emniyetiyle monte edilmelidir. Bunun için cihaz nakliye emniyeti de 4 vidanın 4 somun ve plakası ile nakliye emniyeti panoda sabitlenmelidir. Diğer durumlarda 1/1 kasa büyüklüğünde nakliye emniyeti çıkartılır (aşağıda bakın „’’Nakliye Emniyetinin Çıkartılması“) • Cihazı 4 vida ile panoya tespit edin. Boyutlar için Bölüm 4.23’e bakın. • Düşük-omik koruma toprağını ve işletme toprağını cihazın alt tarafına bağlayın. Toprak iletken kesiti, cihaza bağlı diğer kablo kesitlerine eşit olmalıdır. Topraklama iletkeninin kesiti en az 2,5 mm2 olmalıdır. • Bu toprak alternatif olarak yan taraftaki topraklama yüzeyine en az bir M4 standart vida ile bağlanabilir. • Vidalı klemenslere devre şemasına göre bağlantıları yapın. Optik fiberler ve elektriksel iletişim arayüz modüller için bağlantıları kutular üzerinden yapın. İletken kesiti büyüklüğü, pabuçlar, bükme çapı (optik kablolar) vb. ile ilgili bilgileri SIPROTEC 4-Açıklamaları’nda /1/ bulabilirsiniz. Cihaz ilişiğindeki kısa açıklamada bunlara ilişkin notlar bulunmaktadır. 390 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.1 Montaj ve Bağlantılar 3.1.3.4 Nakliye Emniyetinin Çıkartılması 1 /1-Kasa büyüklüğündeki cihazlar (7UT633 ve 7UT635) çıkma tip pano montajı için bir nakliye emniyeti ile taşınırlar (Şekil 3-26). Bu emniyet, cihazın kullanılacağı en son noktaya ulaşmasında çıkartılır. Şekil 3-26 Nakliye emniyetli bir kasanın görünüşü (ön kapak ve modüller olmadan gösterilmiştir) • Ön panelde 4 kapak başlığı köşelerinde ve 2 kapak başlığı her biri orta üst ve alt alın. Böylelikle 6 uzun tespit deliği ortaya çıkar. • 6 vida (2) uzun deliklerde bollaştırılır. • Rayların (1) diğer tüm vidaları açılır ve sonra raylar yukarıdan ve aşağıdan çıkartılır. • Uzun tespit deliklerindeki 2 vidanın (4) her biri sağ ve sol taraf duvarından bollaştırılır (3) ve sonra yan duvarlar uzaklaştırılır. • Bollaştırılmış 10 vidanın hepsi tekrar sıkılır. • Dikkat! Eğer cihaz nakliye emniyetiyle ön momnte edilmiş durumdaysa, ör. bir panoda, tüm civatalar bir kerede çıkartılmaz. Bu durumda daima bir civata çıkartılır ve hemen cihaz bir vida ile bir panoda tekrar sıkı vidalanır. • Somun ve plakalar (6) 4 civatada (5) açılır ve civatalar uzaklaştırılır. • Cihaz şimdi 4 vida ile panoda sıkı vidalanabilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 391 Montaj ve Devreye Alma 3.2 Bağlantıların Kontrolü 3.2 Bağlantıların Kontrolü 3.2.1 Seri Arayüzlerin Veri Bağlantılarının Kontrolü Pin-Atamaları Aşağıdaki Tablo cihazın çeşitli seri arayüzlerinin zaman senkronlama arayüzü ve ethernet arayüzüne pinatamalarını göstermektedir. Bağlantıların konumu aşağıdaki şekilde görülebilir. Şekil 3-27 9-pin D-altminyatür dişi konnektörler Şekil 3-28 RJ45–dişi konnektörler Operatör Arayüzü Önerilen arayüz kablo hattının kullanılması durumunda (Kablonun sipariş tanımlaması için bakın Ek); SIPROTEC 4 cihazı ile PC (kişisel bilgisayar) veya Laptop (dizüstü bilgisayar) arasında doğru bağlantı otomatik olarak sağlanır. Servis Arayüzü Eğer servis arayüzü (Port C) sürekli bir bağlantıyla veya bir modem üzerinden cihazla iletişim kurmak için kullanılıyorsa, veri bağlantılarını kontrol edin. Servis arayüzünün bir ya da iki RTD kutusu için giriş olarak kullanılması durumunda, bağlantıyı Ek A.3 ’te verilen örneklere göre teyit edin. 392 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.2 Bağlantıların Kontrolü Sistem Arayüzü Bir cihaz seri arayüzü bir kontrol merkezine bağlandığında, veri bağlantısı kontrol edilmelidir. Gönderme ve alma kanallarının görsel bir kontrolünün yapılması önemlidir. RS232-Arayüzünde ve Fiber optik kablo arayüzünde her bir kanal bir iletim yönü için tahsis edilmiştir. Bu nedenle bir cihazın veri çıkışı diğer cihazın veri girişine bağlanmalıdır ve bunun tersi olmalıdır. Veri kablosu bağlantıları, DIN 66020 ve ISO 2110 standartlarına göre işaretlenmiştir. • TxD = Veri gönderme • RxD = Veri alma • RTS = Gönderme istemi • CTS = Gönderime hazırlama • GND = Sinyal / Şase Toprağı Kablo ekranı, her iki uçta topraklanmalıdır. Aşırı derecede EMC-yüklü ortamlarda, girişim bağışıklığını iyileştirmek için, toprak bağlantısı ayrı bir şiltli iletken çifti üzerinden yapılabilir. Aşağıdaki Tablo DSUB-Konnektörünün atamalarını farklı arayüzlerde gösterir. Tablo 3-26 Değişik arayüzler için konnektörlerin pin-atamaları RS232 Pin-No 1 1) RS485 Profibus FMS Bağımlı, RS485 Modbus RS485 Ethernet Profibus DP Bağımlı, RS485 DNP3.0 RS485 EN100 Kablo koruyucu ekranı (elektriksel olarak bağlı ekran uçlarıyla) 2 RxD – – 3 TxD A/A’ (RxD/TxD-N) 4 – – 5 GROUND 6 – 7 RTS – 1) 8 CTS B/B’ (RxD/TxD-P) 9 – – – Tx+ – Tx– B/B’ (RxD/TxD-P) A Rx+ CNTR-A (TTL) RTS (TTL seviyesi) — C/C’ (GROUND) C/C’ (GROUND) GROUND1 — – +5V (maks. yük <100 mA) VCC1 Rx– – – — A/A’ (RxD/TxD-N) B — – mevcut değil 7 no’lu pin, bir RS485 arayüz olarak çalıştırıldığında, RS232 seviyesinin RTS sinyalini de taşıyabilir. 7 no’lu pin, bu yüzden kullanılmamalıdır! Sonlandırma RS485 arayüzleri, C/C’ (GND) ortak referans potansiyelli A/A’ ve B/B’ sinyalleriyle yarı çift yönlü işletilebilir. Sonlandırma dirençlerinin veriyolunda sadece son cihaza bağlandığını ve veriyoluna bağlı diğer cihazların sonlandırma dirençlerinin bağlı olmadığını kontrol edin. Sonlandırma dirençleri için köprüler, arayüz modülü RS485 (Şekil 3-17) veya Profibus modülü RS485 (bakın Şekil 3-18) üzerinde bulunur. Sonlandırma dirençleri harici de gerekli olabilir (Şekil 3-19). Eğer veriyolu genişletilecekse, yine sadece veriyolundaki en son cihazın sonlandırma dirençlerinin devreye alındığından ve diğer cihazların sonlandırma dirençlerinin bağlı olmadığından emin olun. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 393 Montaj ve Devreye Alma 3.2 Bağlantıların Kontrolü Zaman Senkronlama Arayüzü 5 V, 12 V veya 24 V zaman senkronlama sinyalleri aşağıdaki tablolarda gösterilen girişlere bağlanmışsa, seçimli olarak, bu sinyalleri işlemek de mümkündür. Tablo 3-27 Zaman senkronlama arayüzünün D-altminyatür konnektörünün pin-atamaları Pin-No Tanımlama Sinyalin Anlamı 1 P24_TSIG 24 V giriş 2 P5_TSIG 5 V giriş 3 M_TSIG Dönüş hattı 4 M_TYNC Dönüş hattı 1) 1) 1) 5 EKRAN Ekran potansiyeli 6 – – 7 P12_TSIG 12 V giriş 8 P_TSYNC 1) 24 V giriş1) 9 EKRAN Ekran potansiyeli atanmış, ancak kullanılamaz Fiber Optikler UYARI Lazer Işınlarına dikkat! Fiber-optik elemanlara çıplak gözle bakmayın! Fiber optik kablolar üzerinden gönderilen sinyaller müdahaleden etkilenmez. Fiberler, bağlantılar arasında elektriksel yalıtımı sağlar. Gönderme ve alma bağlantıları, sembollerle gösterilmiştir. Fiber optik arayüz için, eylemsiz durumu karakteri ’’Sönük’’ tür. Eğer eylemsiz durumu karakteri değiştirilecekse; bu SIPROTEC 4-Sistem Açıklamalarında gösterildiği gibi, DIGSI işletim programı yardımıyla gerçekleştirilir. RTD-Kutusu Eğer bir veya iki sıcaklık ölçme cihazı 7XV5662-xAD sıcak nokta hesaplamalı aşırı yük korumada yağ sıcaklığının dikkate alınması için bağlı ise, bunun servis arayüzündeki (Port C) veya yardımcı arayüzdeki (Port D) bağlantıları kontrol edilmelidir. Sonlandırmayı da kontrol ediniz. Sonlandırma dirençleri cihazda enerjilenmiş olmalıdır (bakın paragraf „Sonlandırma“). 7XV5662-xAD ile ilgili detaylı bilgiyi işletme kılavuzundan bulabilirsiniz. Sıcaklık ölçme cihazında iletim parametrelerini kontrol ediniz. Baud hızı ve parite haricinde veriyolu numarası da önemlidir. RTD kutusunun(larının) bağlantısında: • 1 RTD kutusu 7XV5662-xAD bağlantısında: Veriyolu numarası = 0 Simplex-İşletim (7XV5662-xAD'de ayarlanır), Veriyolu numarası = 1 Duplex-İşletim (7XV5662-xAD'de ayarlanır). • 2 RTD kutusu 7XV5662-xAD bağlantısında: Veriyolu numarası = 1 1. Thermobox için (7XV5662-xAD'de RTD 1 - 6 için ayarlanır), Veriyolu numarası = 2 2. Thermobox için (7XV5662-xAD'de RTD 7 - 12 için ayarlanır). 394 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.2 Bağlantıların Kontrolü 3.2.2 Sistem Bağlantılarının Kontrolü Cihazı, ilk defa enerjilemeden önce, sıcaklığı denkleştirmek, nemi mümkün olduğunca azaltmak ve yoğunlaşmayı önlemek için, en az 2 saat süreyle en son kullanılacağı çalışma ortamında bekletin. Bağlantı kontrolleri kurulmuş cihazda, enerjisiz ve topraklı sistemde yapılmalıdır. UYARI! Tehlikeli gerilimlere dikkat! Aşağıdaki tedbire uyulmaması ölüm, kişisel yaralanma ve ciddi maddi hasarlara yol açabilir: Aşağıdaki test adımları, tehlikeli gerilimler mevcutken yapılır. Bu testler, sadece tüm güvenlik yönergelerini tam olarak bilen ve bunlara gerekli titizliği gösteren kalifiye personel tarafından yapılmalıdır. Dikkat! Cihazı, bir batarya olmaksızın doğrudan bir batarya şarj cihazı üzerinden beslemeyin Bağlı bir batarya olmaksızın cihazın sadece bir batarya şarj cihazı üzerinden beslenmesi, yüksek gerilimlerin oluşmasına ve sonuçta cihazın hasar görmesine yol açabilir. Bu yüzden, cihazı, bağlı bir batarya olmaksızın doğrudan bir batarya şarj cihazı üzerinden beslemeyin. (Sınır değerleri Teknik Veriler'de bulabilirsiniz). Akım trafo devreleri için bağlantı örnekleri Ek A.3’te verilmiştir. Lütfen terminal atamalarına da dikkat ediniz (Bakın Ek A.2). Sistem bağlantılarını kontrol etmek için aşağıdaki işlem sırasını takip edin: • Güç kaynağı ve ölçülen gerilimler için koruma anahtarları açık olmalıdır. • Akım ve gerilim trafolarının bağlantılarının sürekliliğini, sistem ve bağlantı şemalarına göre kontrol edin: – Tüm 3-fazlı akım trafo setlerinin cihaz girişlerine bağlantılar doğru mu ve topoloji ayarlarına uygun mu? – Tüm 1-fazlı akım trafo setlerinin cihaz girişlerine bağlantıları doğru mu ve topoloji ayarlarına uygun mu? – Akım trafolarının topraklaması doğru mu? – Akım trafo bağlantılarının polaritesi her trafo setinde birbirine uygun mu? – Tüm 3-fazlı akım trafo setlerinin faz atamaları doğru mu? – Tüm 1-fazlı akım girişlerinin polaritesi doğru (eğer kullanılıyorsa) mu? – Gerilim trafoları uygun şekilde topraklanmış mı (eğer kullanılmışsa)? – Gerilim trafolarının polariteleri birbirine uygun ve doğru mu (eğer kullanılmışsa)? – Gerilim trafolarının faz atamaları doğru (eğer kullanılmışsa) mu? – Gerilim girişi U4 için polarite doğru mu (eğer örneğin açık üçgen sargısı için kullanılmışsa)? • Cihazın sekonder testi için konulmuş bütün test anahtarları ve onların fonksiyonları kontrol edildiği takdirde, özellikle ayar „Test“ konumunda ise akım trafo sekonder hatları kısa-devre edilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 395 Montaj ve Devreye Alma 3.2 Bağlantıların Kontrolü • Cihazın akım devrelerini kısa-devre etme özelliği de kontrol edilmelidir. İletkenliğin kontrolü için ommetre veya diğer test aygıtları gereklidir. Terminal iletkenliğinin, akım trafoları veya bunların kısa devre köprüleri üzerinden hatalı olarak ters yönde simüle edilmediğinden emin olun. – Cihazın ön kapağını çıkarın. – Giriş-/Çıkış modülündeki şerit kablodan çözün ve modülü kasadan fişli klemenslerle temas etmeyecek şekilde dışarı çıkarın. 7UT612: A-I/O-3 Montaj konumu 19 7UT613: C-I/O-9 Montaj konumu 33 7UT633: C-I/O-9 Montaj konumu 33 sağ 7UT635: C-I/O-9 Montaj konumu 33 sağ – Cihaz terminallerinde, akım trafo sekonderlerine bağlı her biri klemens çifti için devrenin iletkenliğini kontrol edin. – Modülü tekrar yerine sıkıca yerleştirin. – Her bir akım klemensi çiftinin (gidiş/dönüş) bağlantılarını tekrar kontrol edin. – Tanımlanan işlem testlerini akım bağlantılı diğer modüllerle yürütün. 7UT613: C-I/O-2 Montaj konumu 19 7UT633: C-I/O-2 Montaj konumu 19 sağ 7UT635: C-I/O-9 Montaj konumu 19 sağ – Şerit kabloyu dikkatlice yerine takın. Herhangi bir bağlantı pininin bükülmemesine dikkat edin! Aşırı güç uygulamayın! – Ön kapağı yerine takın ve vidaları sıkıştırın. • Güç kaynağının besleme devresine bir ampermetre bağlayın. 2,5 A - 5 A ölçme aralığı ampermetre için uygundur. • Cihazın yardımcı besleme gerilimini uygulayan koruyucu minyatür şalteri kaldırın. Cihaz klemenslerindeki veya bağlantı modüllerindeki gerilimin büyüklüğünü ve polaritesini kontrol edin. • Ölçülen kalıcı durum akım, cihazın normal durum güç tüketimine karşılık olmalıdır. Ampermetrenin geçici sapması, sadece kondansatörlerin şarj akımlarını gösterir. • Koruyucu minyatür şalteri indirerek yardımcı besleme gerilimini kesin. • Bağlı tüm ölçü aletlerini devreden çıkarın; güç beslemesi bağlantılarını normale getirin. • Gerilim trafo koruma şalterini açınız (eğer kullanılıyorsa). • Cihaz klemenslerindeki faz sırasını kontrol edin. • Gerilim trafolarının ve yardımcı beslemenin minyatür koruma şalterlerini tekrar indirin. • Kesicilerin açma devrelerini kontrol edin. • Diğer cihazlarla olan bağlantıların doğruluğunu kontrol edin. • Sinyal devrelerini kontrol edin. • Koruyucu minyatür şalteri kaldırarak güç kaynağına tekrar gerilim uygulayın. 396 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma 3.3 Devreye Alma UYARI Elektrikli bir cihaz üzerinde çalışma konusunda tehlikeli gerilim uyarısı Aşağıdaki tedbirlere uyulmaması ölüm, kişisel yaralanma ve ciddi maddi hasarlara yol açabilir: Sadece tüm güvenlik adımlarını ve önleyici önlemleri alan kalifiye personel bu cihaz üzerinde çalışabilir. Uygulanabilecek tüm güvenlik talimatları ile birlikte bu kullanım kılavuzundaki tüm uyarı ve güvenlik bildirimlerini tam olarak bilinmelidir. Herhangi bir elektrik bağlantısı yapılmadan önce, cihazın topraklaması, doğrudan istasyonun koruyucu toprak iletkenine bağlanmalıdır. Güç kaynağında ve akım trafoları, gerilim trafoları ve test devreleri bağlantılarında tehlikeli gerilimler mevcut olabilir. Besleme gerilimi kesildikten sonra bile cihaz üzerinde tehlikeli gerilimler mevcut olabilir; yani (depolama kondansatörleri) hala yüklü olabilir. Yardımcı besleme gerilimi kesildikten sonra; gerilimi tekrar uygulamadan önce cihazın kalıcı başlangıç koşullarına ulaşması için en az 10 s süreyle bekleyin. Teknik Veriler bölümünde belirtilen sınır değerler -test ve devreye alma işlemleri de dahil- asla aşılmamalıdır. Röle bir sekonder test cihazı ile test edilirken, aksi belirtilmedikçe, diğer ölçme geriliminin bağlı olmadığından ve kesicilere giden açma ve kapama komutlarının bloke edildiğine emin olun. TEHLİKE Akım trafolarının sekonder devrelerindeki kesintiler sırasında tehlikeli gerilimler Aşağıdaki tedbire uyulmaması ölüm, kişisel yaralanma ve ciddi maddi hasarlara yol açabilir. Cihazın akım uçları kesilmeden önce, akım trafolarının sekonder devreleri kısa devre edilmelidir. Cihazın devreye alınmasından önce, fonksiyon testlerinin -açma/kapama testleri- de yapılması gerekir. Öngörülen testler için önkoşul, anahtarlama işlemlerinin tehlikesiz olarak yapılmasıdır. Bunların işletme kontrollerinin daha önce yapılmış olması gerekir. UYARI! Hatalı primer testlerden kaynaklanan tehlike uyarısı Aşağıdaki tedbire uyulmaması ölüm, kişisel yaralanma ve ciddi maddi hasarlara yol açabilir. Primer testler, ancak, koruma sistemlerinin devreye alınmasını, tesisin işletilmesini ve ilgili güvenlik kurallarını ve yönergelerini (anahtarlama, topraklama, vb.) bilen kalifiye personel tarafından yapılabilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 397 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma 3.3.1 Test Modu ve İletim Bloklama Eğer cihaz bir merkezi kontrol sistemine veya bir bir sunucuya bağlanmışsa, iletilen bilgi mevcut bazı protokoller ile değiştirilebilir (bakınız Tablo „Protokole Bağlı Fonksiyonlar“ Ek A.6'da). Test modunda, bir SIPROTEC 4-cihazdan ana sisteme gönderilen bütün mesajlar, -bunların gerçek arızalara ilişkin ihbar mesajları değil, sadece test sonucu çıkan mesajlar olduğunu belirten- ilave bir test biti ile işaretlenir. Ayrıca; test modunda mesaj iletimini tamamen kilitleyen bir Veri İletimini Bloklama da mevcuttur. Test modunun ve iletimi kilitlemenin nasıl etkinleştirileceği ve etkisiz kılınacağı, SIPROTEC 4-Sistem Açıklamalarında /1/ açıklanmıştır. DIGSI kullanıldığında, test özelliklerinin kullanılabilmesi için programın Online (çevrim-içi) olması gerektiğine dikkat edin. 3.3.2 Zaman Senkronlama Arayüzü Kontrolü Eğer harici zaman eşleme kaynakları kullanılacaksa, zaman kaynağının (anten veya generatör) verileri kontrol edilir (Altbölüm „Teknik Veriler“, „Zaman Senkronlama Arayüzü“ paragrafına bakın). Zaman senkronlamanın (IRIG B, DCF77) doğru çalıştığı, cihazın başlatılmasından 3 dakika sonra saat durumunun „senkronlandı“ olarak görüntülenmesi ve bunun ardından „Saat Senkr. Ha OFF“ mesajının verilmesi ile tanınır. Tablo 3-28 Zaman durumu No. Durum metni 1 –– –– –– –– 2 – – – – – – ST 3 – – – – ER – – 4 – – – – ER ST 5 – – NS ER – – 6 – – NS – – – – Gösterge: – – NS – – – – – – – – ER – – – – – – – – ST 398 Durum senkronlandı senkronlanmadı zaman geçersiz zaman arızası yaz saati SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma 3.3.3 Sistem Arayüzünün Testi Ön Açıklamalar Eğer cihaz bir sistem arayüzü ile donatılmışsa ve bu arayüz de kontrol merkezi ile iletişim için kullanılıyorsa mesajların doğru olarak iletilip iletilmediğini test etmek için DIGSI - cihaz çalışması kullanılabilir. Ancak, cihaz „aktif“ serviste ve sistem gerilim altında iken bu test seçeneğini kesinlikle kullanmayın. TEHLİKE Test fonksiyonu vasıtasıyla sistem arayüzü üzerinden mesajların alınması ve iletilmesi, SIPROTEC 4cihazı ile istasyon arasında gerçek bir bilgi alışverişidir. Kesiciler ve ayırıcılar gibi bağlı şalt teçhizatı, bu işlemlerin sonucunda çalışabilir! Aşağıdaki tedbire uyulmaması ölüm, kişisel yaralanma ve ciddi maddi hasarlara yol açabilir. Kesiciler ve ayırıcılar gibi anahtarlama teçhizatı, sadece devreye alma sırasında kontrol edilmelidir. Bu tür teçhizat, sistem arayüzü üzerinden mesajların iletildiği ve alındığı „aktif“ çalışma sırasında, test modunda asla kontrol edilmemelidir. Not Bu testin sonuçlandırılmasından sonra, cihaz yeniden başlatılmalıdır. Böylece bütün ihbar arabellekleri silinir. Gerekirse, test öncesi, DIGSI ile bu arabellekler seçilip çıkartılmalıdır. Sistem arayüzü testi, DIGSI kullanılarak Online (Çevrim-içi) işletim modunda yapılır: • İstenilen diyalog kutusunu açmak için Online dizinini çift tıklayın. Cihaz için işletim fonksiyonları çıkar. • Pencerenin sağ tarafında fonksiyon seçenekleri görünmesi için; Test’i tıklayın. • Liste görünümden Bildirimler Üret’i çift tıklayın. Bildirimler Üret diyalog kutusu açılır (Şekil 3-29’a bakın). SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 399 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Diyalog Kutusunun Yapısı Bildirim sütununda, sistem arayüzünde matris biçiminde biçimlendirilmiş bütün mesajların ekran metinleri gözükecektir. Durum OLMALI sütununda, test edilecek mesajlar için bir değer belirlenebilir. Mesajların türüne bağlı olarak, değişik giriş alanları (örneğin Bildirim ON/Bildirim OFF) sunulur. Bu alanlardan birinin üzerine tıklayarak aşağı açılır menüden istenilen değer seçilebilir. Şekil 3-29 Diyalog kutusu ile sistem arayüzünün testi: Bildirimler oluştur – örnek İşletim Durumunu Değiştirme İşlem sütunundaki alanlardan birine tıkladığınızda, sizden 6 no’lu şifreyi (Donanım-deneme menüleri için) girmeniz istenir. Doğru şifre girişinden sonra ayrı ayrı mesajlar gönderebilirsiniz. Bir mesajı göndermek için, bunun yanındaki Gönder butonuna tıklayın. İlgili mesajlar gönderilir ve SIPROTEC 4 cihazının olay kayıtlarından ve kontrol merkezinden bu mesajlar okunabilir. Diyalog kutusu açık olduğu sürece, başka testlerde yapılabilir. Mesaj Bildirimli Test Merkezi istasyona gönderilen bütün bilgiler için Durum OLMALI altında çıkan aşağı açılır menü listesinde olan tüm seçenekler test edilir: • Her bir test işleminin, herhangi bir tehlikeye yol açmaksızın dikkatlice yapıldığından emin olun (yukarıdaki TEHLİKE! uyarısını gözlemleyin). • Test edilecek fonksiyonun karşısındaki Gönder’i tıklayın ve gönderilen bilginin merkezi istasyona ulaştığını ve muhtemelen istenilen tepkinin alındığını kontrol edin. Normalde ikili girişler üzerinden bağlı veriler (ilk karakter „>“), bu işlemle aynı şekilde kontrol merkezine bildirilir. İkili girişlerin fonksiyonu, ayrı olarak test edilir. 400 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Test Modundan Çıkma Sistem arayüzü testini sonlandırmak için Kapat’ı tıklayın. Diyalog kutusu kapanacaktır. İşlemci sistemi yeniden başlatılır ve cihaz yine işletilmeye hazır durumdadır. Komut Bildirimli Test Normalde ikili girişler üzerinden bağlanan veriler (ilk karakter „>“) bu prosedürde kontrol edilir. Cihaza gönderilen komutların, merkezi istasyon tarafından verilmesi gerekir. Doğru tepki cihazda kontrol edilir. 3.3.4 İkili Giriş ve Çıkışların Anahtarlama Durumu Kontrolü Ön Açıklamalar Bir SIPROTEC 4-cihazının ikili girişleri, çıkış röleleri ve LED'leri DIGSI kullanılarak ayrı ayrı ve tamamı kontrol edilebilir. Bu özellik, örneğin İlk çalıştırma sırasında cihazdan şalt teçhizatına olan kablo bağlantısını doğrulamak için kullanılır. Ancak, cihaz „aktif“ serviste ve sistem gerilim altında iken bu test seçeneğini kesinlikle kullanmayın. TEHLİKE Test fonksiyonu vasıtasıyla anahtar durumları değiştirildiğinde SIPROTEC 4-cihazda işletim durumunun gerçekten değişmesine neden olur. Kesiciler ve ayırıcılar gibi bağlı şalt teçhizatı, bu işlemlerin sonucunda çalışabilir! Aşağıdaki tedbire uyulmaması ölüm, kişisel yaralanma ve ciddi maddi hasarlara yol açabilir. Kesiciler ve ayırıcılar gibi anahtarlama teçhizatı, sadece devreye alma sırasında kontrol edilmelidir. Bu tür teçhizat, sistem arayüzü üzerinden mesajların iletildiği ve alındığı „aktif“ çalışma sırasında, test modunda asla kontrol edilmemelidir. Not Bu donanım testinin sonuçlandırılmasından sonra, cihaz yeniden başlatılmalıdır. Böylece bütün ihbar arabellekleri silinir. Gerekirse, test öncesi, DIGSI ile bu arabellekler seçilip çıkartılmalıdır. Donanım testi, DIGSI kullanılarak Online (Çevrim-içi) işletim modunda yapılır. • İstenilen diyalog kutusunu açmak için Online dizinini çift tıklayın. Cihaz için işletim fonksiyonları çıkar. • Pencerenin sağ tarafında fonksiyon seçenekleri görünmesi için; Test’i tıklayın. • Liste görünümden Cihaz girdi ve çıktıları’nı çift tıklayın. Aynı isimli diyalog kutusu açılır (Şekil 3-30’a bakın). SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 401 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Diyalog Kutusunun Yapısı Diyalog kutusu üç gruba bölünmüştür: GİRİŞ ikili girişler için, ÇIKIŞ çıkış röleleri için, ve LED ise ışık diyotları içindir. Her grubun solunda aynı etikette bir panel mevcuttur. Bu panellere çift tıklayarak, seçilen grubun içindeki bilgiler açılabilir veya gizlenebilir. Aktüel sütununda, donanım bileşenlerinin mevcut durumları görüntülenir. Gösterim sembolik olarak gerçekleşir. İkili giriş ve çıkışlar, açık veya kapalı anahtar sembolleriyle ve ışık diyotlar karanlık veya aydınlatılmış LED sembolleriyle gösterilir. Donanım bileşenlerinin karşıt durumları, Olmalı sütununda gösterilir. Görüntüleme açık metinde gerçekleşir. En sağdaki sütun, donanım bileşenlerine biçimlendirilen (atanan) komutları veya mesajları gösterir. Şekil 3-30 İkili girişlerin ve çıkışların testi – örnek İşletim Durumunu Değiştirme Bir donanım bileşeninin işletim durumunu değiştirmek için Olmalı sütunundaki ilgili basma düğmesine tıklayınız. İşletim durumunun ilk değişikliğine müsaade edilmeden önce, 6 no’lu şifreyi (eğer biçimlendirme sırasında etkinleştirilmişse) girmeniz istenir. Doğru şifre girişinden sonra bir durum değişikliği uygulanabilir. Diyalog kutusu açık olduğu müddetçe, başka durum değişiklikleri de yapılabilir. 402 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Çıkış Rölelerinin Testi 7UT6x’in çıkış röleleriyle tesis arasındaki kablo bağlantısının kontrolü için; röleye atanan mesajın üretilmesine gerek duyulmaksızın her bir çıkış rölesi ayrı ayrı enerjilenebilir. Herhangi bir çıkış rölesinin ilk durum değişikliği tetiklendiğinde, bütün çıkış röleleri dahili cihaz fonksiyonelliğinden ayrılır ve sadece donanım test fonksiyonu ile çalıştırılabilir. Bu, bir çıkış rölesine, örneğin bir koruma fonksiyonundan bir açma faaliyeti veya operatör panelinden bir kumanda komutunun uygulanamayacağı anlamına gelir. Çıkış rölesini kontrol etmek için aşağıdaki işlemleri uygulayın: • Çıkış rölesi üzerinden anahtarlama işlemlerinin tehlikesiz yürütülmesini sağlayın (yukarıdaki TEHLİKE! ikazına bakın). • Her bir çıkış rölesi, diyalog kutusundaki ilgili OLMALI hücresi üzerinden test edilmelidir. • Daha sonraki testler sırasında istenmeyen hatalı anahtarlama işlemlerini önlemek için testi sonlandırın (“Test Modundan Çıkma“ paragrafına bakın). İkili Girişlerin Testi 7UT6x’in ikili girişleriyle tesis arasındaki bağlantıların kontrolü için, ikili girişlerin enerjilenmesine yol açan tesisteki koşullar tek tek üretilmeli ve cihazın bunlara gösterdiği tepkiler kontrol edilmelidir. İkili girişlerin mevcut fiziksel durumlarının görülmesi için Cihaz Girdi ve Çıktıları, diyalog kutusunu yeniden açın. Şifre girişi henüz gerekli değildir. İkili girişleri kontrol etmek için aşağıdaki yordamı izleyin: • İkili girişlerin enerjilenmesine yol açan tesisteki her bir durumu ayrı ayrı üretin. • Bu tepkileri, Aktüel diyalog kutusunun sütununda kontrol edin. Bunun için diyalog kutusu tekrar güncelleştirilmelidir. Seçenekler, aşağıdaki “Göstergeyi Güncelleştirme” paragrafında gösterilmiştir. • Testi tamamlayın („Test İşleminden Çıkma“ paragrafına bakın). Eğer bir ikili girişin çalışmasının, tesiste herhangi bir anahtarlama işlemi yapılmaksızın test edilmesini istiyorsanız, ilgili ikili girişi donanım test fonksiyonuyla tetiklemek de mümkündür. Herhangi bir ikili girişin ilk durum değişikliği tetiklenip 6 no’lu şifre de girildiği an, bütün ikili girişler tesisten ayrılır ve sadece donanım test fonksiyonu üzerinden etkinleştirilebilir. LED'lerin Testi LED'ler, diğer giriş ve çıkış elemanlarındaki gibi aynı şekilde test edilebilir. Herhangi bir LED’in, ilk durum değişikliği tetiklendiğinde, bütün LED’ler, dahili cihaz fonksiyonelliğinden ayrılır ve sadece donanım test fonksiyonu üzerinden denetlenebilir. Dolayısıyla, bir koruma fonksiyonundan veya LED resetleme tuşuna basılarak artık hiç bir LED aydınlatılamayacaktır. Göstergeyi Güncelleştirme Donanım-test menüleri diyalog kutusu açıldığında, donanım bileşenlerinin o andaki mevcut durumları okunur ve görüntülenir. Şu durumlarda bir güncelleme yapılır: • her bir donanım bileşeni için, eğer işletim durum değişikliği komutu başarıyla gerçekleştirilmişse, • bütün donanım bileşenleri için, eğer Güncelleştir alanı tıklanmışsa, • eğer çevrimsel olarak güncellenen bütün donanım bileşenleri için, (devir süresi 20 saniye) Devresel Güncelleme alanı işaretlenmişse. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 403 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Test Modundan Çıkma Donanım testini sonlandırmak için Kapat’ı tıklayın. Diyalog kutusu kapanacaktır. Böylece, bütün donanım bileşenleri tesis ayarlarıyla belirlenen faaliyet durumuna geri döner. İşlemci sistemi yeniden başlatılır ve cihaz yine işletilmeye hazır durumdadır. 3.3.5 Ayar Tutarlılık Kontrolleri 7UT6x cihazı, ilgili biçimlendirme parametrelerine göre koruma fonksiyonlarının ayarlarını kontrol eder. Herhangi bir tutarsızlık rapor edilir. Örneğin korunan nesnenin yıldız noktası ile topraklama elektrotu arasındaki yıldız noktası akımı için bir ölçme girişi ataması yapılmamışsa, sınırlandırılmış toprak arıza koruma devreye alınamaz. Akım trafosu-Anma akımları ve İşletme anma akımları arasındaki ilgili koruma fonksiyonlarıyla ilgili uyarlama faktörleri de kontrol edilir. Yüksek sapmalarda ve anında hassas ayarda, bu durum değişikliğini bildiren ve mümkün ayar adresleri veren bir bildirim verilir. İşletme veya doğal ihbar bildirimlerinden; herhangi bir tutarsızlık mesajı olup olmadığını kontrol edin. Tablo 3-29 Tutarsızlık Bildirimleri Mesaj No. Açıklama İlgili bölüm „Hata1A/5Ayanlış“ 192 Giriş/çıkış Kartı üzerindeki anma sekonder akım ayarları tutarsız, genel 2.1.4 3.1.2 („Baskılı Devre Kartlarında Bulunan Anahtarlama Elemanları“) „HataAT Ö1 Ttsz“ „HataAT Ö5 Ttsz“ 30097 30101 Sekonder anma akımlarının ayarı verilen ölçme akım girişi için tutarsız (3-fazlı girişler) 2.1.4 3.1.2 („Baskılı Devre Kartlarında Bulunan Anahtarlama Elemanları“) „HataAT1..3 Ttsz“ „HataAT10.12Ttsz“ 30102 30105 Sekonder anma akınlarının ayarı verilen ölçme akım girişi için tutarsız (1-fazlı bara koruma için) 2.1.4 3.1.2 („Baskılı Devre Kartlarında Bulunan Anahtarlama Elemanları“) „HataAT IX1 Ttsz“ „HataAT IX4 Ttsz“ 30106 30109 Sekonder anma akımlarının ayarı verilen ölçme akım girişi için tutarsız (3-fazlı girişler) 2.1.4 3.1.2 („Baskılı Devre Kartlarında Bulunan Anahtarlama Elemanları“) „Ar. Konf./Ayar“ 311 Konfigürasyon hatası için grup alarmları „GenHataGrupBağl“ 312 Genel: Transformatör korumada vektör grubunda hata 2.1.4 „GenHataToprakAT“ 313 Sınırlandırılmış toprak arıza korumada 1-fazlı girişte hata 2.1.4 „GenHataT.larÖlç“ 314 Tarafların ve/veya Ölçme noktalarının atanmasında hata 2.1.4 „para.çok düş:“ 30067 Verilen adreste ayar değeri çok küçük „para.çok yük:“ 30068 Verilen adreste ayar değeri çok büyük „Ayar Hatası:“ 30069 Verilen adreste ayar makul değil „Dif Uyarl.çarp.“ 5620 Diferansiyel koruma için akım trafolarının uyarlaması çok büyük ya da çok düşük 2.1.4 2.2 „Dif Ayar Hatası“ 5623 Diferansiyel koruma için ayarlar makul değil 2.2 STAK Hata Nesne 5835 Biçimlendirilmiş korunan nesnede sınırlandırılmış toprak arıza koruma mümkün değil 2.1.4 404 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Mesaj No. Açıklama İlgili bölüm STAK Fak-Trf >< 5836 Sınırlandırılmış toprak arıza koruma için akım trafolarının uyarlaması çok büyük ya da çok düşük faktör verir 2.1.4 2.3 STAK Hata S-Trf 5830 Sınırlandırılmış toprak arıza koruma için yıldız noktası 2.1.4 akımına 1-fazlı ölçme girişi atanmamış 2.2 „STA Hatalı Ayar“ 199.2493 Sınırlandırılmış toprak arıza koruma için ayarlar makul 2.1.1 değil „STA2 MevcutDeğl“ 205.2491 Biçimlendirilmiş korunan nesnede sınırlandırılmış toprak arıza koruma 2 mümkün değil 2.4.1 „STA2Uyarl.çarp.“ 205.2494 Sınırlandırılmış toprak arıza koruma 2 için akım trafolarının uyarlaması çok büyük ya da çok düşük faktör verir 2.4.1 2.3 „STA2 ATnötr Ha.“ 205.2492 Sınırlandırılmış toprak arıza koruma 2 için yıldız noktası akımı için 1-fazlı ölçme girişi atanmamış 2.4.1 2.2 „STA2 hatalıAyar“ 205.2493 Sınırlandırılmış toprak arıza koruma için ayarlar makul 2.1.1 değil U/IDMT Fz HataNes 1860 Biçimlendirilmiş korunan nesnede faz akımları için zamanlı aşırı akım koruma mümkün değil 2.1.4 „AA Konf. hatası“ 023.2493 Faz akımları için zamanlı aşırı akım koruma ayarları makul değil 2.4.2 „AA Faz2 MD“ 207.2491 Biçimlendirilmiş korunan nesnede faz akımları 2 için zamanlı aşırı akım koruma mümkün değil 2.1.42.1.6 „AA Faz2 HaAyar“ 207.2493 Faz akımları 2 için zamanlı aşırı akım koruma ayarları 2.4.2 makul değil „AA Faz3 MD“ 209.2491 Biçimlendirilmiş korunan nesnede faz akımları 3 için zamanlı aşırı akım koruma mümkün değil 2.1.42.1.6 „AA Faz3 HaAyar“ 209.2493 Faz akımları 3 için zamanlı aşırı akım koruma için ayarlar makul değil 2.4.2 U/IDMT I0 HataNes 1861 Biçimlendirilmiş korunan nesnede sıfır akım için zamanlı aşırı akım koruma mümkün değil 2.1.4 „AA 3I0 hata“ 191.2493 Sıfır akım için zamanlı aşırı akım koruma için ayarlar makul değil 2.4.2 „AA 3I0-2 MD“ 321.2491 Biçimlendirilmiş korunan nesnede sıfır akım 2 için zamanlı aşırı akım koruma mümkün değil 2.1.42.1.6 „AA3I0-2 Ha.Ayar“ 321.2493 Sıfır akım için zamanlı aşırı akım koruma 2'nin ayarları 2.4.2 makul değil „AA 3I0-3 MD“ 323.2491 Biçimlendirilmiş korunan nesnede sıfır akım 3 için zamanlı aşırı akım koruma mümkün değil „AA3I0-3 Ha.Ayar“ 323.2493 Sıfır akım için zamanlı aşırı akım koruma 3'ün ayarları 2.4.2 makul değil U/IDMT E HatAta 1862 Toprak akımı için zamanlı aşırı akım koruma ataması yok 2.1.4 „AA Toprak hata“ 024.2493 Toprak akımı için zamanlı aşırı akım koruma ayarları makul değil 2.5 „AA E2 AT Hatası“ 325.2492 Toprak akımı 2 için zamanlı aşırı akım koruma ataması 2.1.42.1.6 yok „AA E2 Hata Ayar“ 325.2493 Toprak akımı 2 için zamanlı aşırı akım koruma ayarları 2.5 makul değil DMT1faz HataAta 5981 1-fazlı zamanlı aşırı akım koruma için atama mümkün 2.1.4 değil SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 2.1.42.1.6 405 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Mesaj No. Açıklama İlgili bölüm „AA 1Faz Ayar Ha“ 200.2493 1-fazlı zamanlı aşırı akım koruma için ayarlar makul değil 2.7 „I2 mevcut değil“ 5172 Biçimlendirilmiş korunan nesnede dengesiz yük koruma mümkün değil 2.1.4 „I2 Uyarl. çarp.“ 5168 Dengesiz yük koruma için akım trafolarının uyarlaması 2.8 çok büyük ya da çok düşük faktör verir „I2 hatalı ayar“ 5180 Dengesiz yük koruma için ayarlar makul değil 2.8 AYK Hata T yok 1545 Aşırı yük koruma için (thermobox'tan) sıcaklık bilgisi alınamıyor 2.1.3 2.9.5 AYK Hat Nesne 1549 Biçimlendirilmiş korunan nesne için aşırı yük koruma mümkün değil 2.1.4 AYK Fak-Trf >< 1546 Ayırı yük koruma için akım trafolarının uyarlaması çok 2.1.4 büyük ya da çok düşük faktör verir 2.9 „A/Y2 Hata Ayar“ 204.2493 Aşırı yük koruma 2 için ayarlar makul değil 2.9 „A/Y2TermÖlç.Yok“ 204.2609 Aşırı yük koruma 2 için (ısıl kutudan) sıcaklık bilgisi alınamıyor 2.9 „A/Y2 MevcutDeğl“ 204.2491 Biçimlendirilmiş korunan nesne için aşırı yük koruma 2 2.9 mümkün değil „A/Y2Uyarl.çarp.“ 204.2494 Ayırı yük koruma 2 için akım trafolarının uyarlaması çok büyük ya da çok düşük faktör verir 2.9 „A/Y ayar hatalı“ 044.2493 Aşırı yük koruma için ayarlar makul değil 2.9 „U/f MD“ 5377 Biçimlendirilmiş korunan nesne için aşırı uyartım koruma mümkün değil 2.1.4 „U/fHata:GTA.mış“ 5376 Aşırı uyartım koruma gerilim bağlantısı olmadan mümkün değil 2.1.4 „U/f ayar hatası“ 5378 Aşırı uyartım koruma için ayarlar makul değil 2.11 „U< Nes. Hatası“ 033.2491 Biçimlendirilmiş korunan nesnede düşük gerilim koruma mümkün değil 2.14 „U< GT Hatası“ 033.2492 Düşük gerilim koruma gerilim bağlantısı olmadan mümkün değil 2.14 „U< Ayar Hatası“ 033.2493 Düşük gerilim koruma için ayarlar makul değil 2.14 „U> Nesne hatası“ 034.2491 Biçimlendirilmiş korunan nesnede aşırı gerilim koruma 2.15 mümkün değil „U> GT hatası“ 034.2492 Aşırı gerilim koruma gerilim bağlantısı olmadan mümkün değil 2.15 „U> Ayar hatası“ 034.2493 Aşırı gerilim koruma için ayarlar makul değil 2.15 „Frek. Nesne Ha.“ 5255 Biçimlendirilmiş korunan nesnede frekans koruma mümkün değil 2.16 „Frek. GT hatası“ 5254 Frekans koruma gerilim bağlantısı olmadan mümkün değil 2.16 „Frek. Ayar Ha.“ 5256 Frekans koruma için ayarlar makul değil 2.16 „Pr nes. hatası“ 5101 Biçimlendirilmiş korunan nesne için ters güç koruma mümkün değil 2.12 „Pr AT Fakt ><“ 5099 Ters güç koruma için akım trafolarının uyarlaması çok 2.12 büyük ya da çok düşük faktör verir „Pr GT hatası“ 5100 Ters güç koruma gerilim bağlantısı olmadan mümkün 2.12 değil „Pr ayar hatası“ 5102 Ters güç koruma için ayarlar makul değil 2.12 „Pf> Nesne hatas“ 5132 Biçimlendirilmiş korunan nesnede ileri güç denetimi mümkün değil 2.13 406 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Mesaj No. Açıklama İlgili bölüm „Pf> AT fakt ><“ 5130 İleri güç denetimi için akım trafolarının uyarlaması çok 2.13 büyük ya da çok düşük faktör verir „Pf> GT hatası“ 5131 İleri güç denetimi gerilim bağlantısı olmadan mümkün 2.13 değil „Pf> ayar hatası“ 5133 İleri güç denetimi için ayarlar makul değil KAK Hat Nesne 1488 Biçimlendirilmiş korunan nesnede kesici arıza koruma 2.1.4 mümkün değil 047.2493 Kesici arıza koruma için ayarlar makul değil 2.1.4 „K/A2 MevcutDeğl“ 206.2491 Biçimlendirilmiş korunan nesne için kesici arıza koruma mümkün değil 2.1.42.1.6 „K/A2 HatalıAyar“ 206.2493 Kesici arıza koruma için ayarlar makul değil 2.1.4 „ADD ProgArıza“ 6864 Açma devresi denetimi için ikili giriş sayısı doğru olarak 3.1 ayarlanmamış („Bağlantı Seçenekleri“) 2.13 Ayrıca; işletme veya doğal ihbar bildirimlerinden, cihazdan herhangi bir arıza ihbarı olup olmadığını kontrol edin. Ölçme girişlerinin uyarlama faktörleri de işletme bildirimlerinde bulunur. Eğer yukarııda tanımlanan bildirimlerden hiçbiri mevcut değilse, bu faktörlerin kontrol edilmesi önerilir. Görüntülenen faktörler: • Anma akımlarının veya anma gerilimlerinin, ölçme noktalarındaki ölçme trafosunun anma akımlarına veya anma gerilimlerine oranları. • Diferansiyel koruma için nesne anma akımının ölçme noktalarındaki akım trafosunun anma akımlarına oranı. • Sınırlandırılmış toprak arıza koruma için korunan nesnenin atanmış tarafının anma akımlarının yıldız noktasındaki akım trafosunun anma akımına oranı. Bu faktörlerden hiçbiri 8'den büyük veya 0,125'den küçük olamaz. Yüksek ölçme toleransları yoksa hesaplama gerekir. Eğer bir faktör 50'den büyük veya 0,02'den küçükse, cihazda beklenmeyen tepkileri ortaya çıkabilir. Tablo 3-30 Uyarlama Faktörlerinin Gösterimi Mesaj No. Açıklama İlgili bölüm „Genel AT-Ö1:“ „Genel AT-Ö5:“ 30060 30064 Genel: Verilen ölçme noktası için uyarlama faktörü 2.1.4 „Genel GT-U1:“ 30065 Genel: 3-fazlı ölçme gerilim girişi için uyarlama faktörü 2.1.4 „Dif AT-Ö1:“ „Dif AT-Ö5:“ 5733 5737 Diferansiyel Koruma: Verilen ölçme noktası için uyarlama faktörü (3fazlı korunan nesne) 2.1.4 „Dif AT-I1:“ „DifAT-I12:“ 5721 5732 Diferansiyel Koruma: Verilen ölçme noktası için uyarlama faktörü (1fazlı bara koruma) 2.1.4 „Dif AT-IX1:“ „Dif AT-IX4:“ 5738 5741 Diferansiyel Koruma: Verilen 1-fazlı yardımcı ölçme noktası için uyarlama faktörü 2.1.4 „STA AT y.n.:“ 199.2639 Sınırlandırılmış toprak arıza koruma 1: Yıldız noktası için uyarlama faktörü 2.1.4 „STA2 AT-Ö1:“ „STA2 AT-Ö5:“ 205.2634 205.2638 Sınırlandırılmış toprak arıza koruma 2: Verilen ölçme noktası için uyarlama faktörü 2.1.4 „STA2 AT nötr“ 205.2639 Sınırlandırılmış toprak arıza koruma 2: Yıldız noktası için uyarlama faktörü 2.1.4 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 407 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma 3.3.6 Sekonder Testler Tek tek koruma fonksiyonlarının karakteristiklere veya başlatma değerlerine ilişkin testleri gerekli değildir, çünkü bu devamlı izlenen yazılım-programının parçasıdırlar. Analog girişler korunan nesnede primer-devreye almada kontrol edilir (Bölüm 3.3 'den itibaren „Korunan Nesnede Simetrik Akım Testleri“ altında). Orada bağlantıların doğrulanması da olur, yani; sisteme eklenme. Bağımsız fonksiyonlar ve fazlar arasında ölçme büyüklüklerinin sapmaları pratikte bunun dışındadır. Sekonder testler hiçbir durumda aşağıda tanımlanan primer testler yerine konamaz, çünkü bu bağlantı hatasını kapsamaz. Ayar değerlerinin teorik kontrolü için hizmet edebilirler. Eğer sekonder testleri yürütmek istiyorsanız, aşağıdaki bilgilere dikkat ediniz. Bir sekonder test düzeneği ile testlerde, diğer ölçme büyüklüklerinin devrede olmadığına ve kesici için açma komutunun kesilmiş olduğuna dikkat edilmelidir. Testler güncel ayar değerlerinde cihaz için yapılmalıdır. Bunlar yapılmıyorsa (henüz), o zaman olağan ayarlı değerlerle test edilmelidir. Not Elde edilen ölçme doğruluğu kullanılan kontrol kaynağının elektriksel verilerine bağlıdır. Teknik Verilerde verilen doğruluklar, sadece VDE 0435/Bölüm 303 veya IEC 60255'e göre ve Doğruluk ölçüm aletlerinin kullanımına uygun olarak referans koşullarına riayet edilmesi durumunda beklenebilir. Beyan edilen toleranslar korunan nesnenin olağan ayarlı verileriyle ilişkilidir. Korunan nesnenin anma akımı (akım trafosu anma akımıyla ilişkili) cihaz anma akımından bir hayli sapma gösterirse, o zaman buna uygun daha yüksek başlatma toleranslarıyla hesaplanmalıdır. Diferansiyel Koruma Diferansiyel korumada her bir taraf tek tek kontrol edilebilir. Bu bir taraflı beslenen arızanın simulasyonuna karşılık gelir. Eğer bir Taraf birden çok ölçme noktasına sahipse, bunlar testle ilgi ölçme girişlerinde akımsız kalmaz. Başlatma değerinin kontrolü test akımının yavaş artışıyla gerçekleşir. Dikkat 4-kez cihaz anma akımının üzerindeki akımlarla testler giriş devrelerinin aşırı yüklenmesine yol açar ve sadece çok kısa süreli yürütülebilirler. Teknik Veriler'e bakın. Bundan sonra bir soğuma molası konur! 408 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Ayarlanmış başlatma değerleri 3-fazlı korunan nesnelerde simetrik 3-fazlı akımla alakalıdır. Tek faz transformatörlerde akımlar karşılıklı fazları aynı düşünülmüştür. 1-fazlı bara korumada gerekirse toplayıcı trafonun dönüşümleri dikkate alınmalıdır. Ayrıca akım ölçme girişlerinin anma akımları bir rol oynar, toplayıcı trafo üzerinden bağlantıda bu genellikle 0,1 A'dir. Test için işletme durumlu ayarlanmış parametrelerde, diferansiyel koruma için ayar değerinin korunan nesnenin anma akımıyla ilişkili olduğuna, yani formal hesaplanan primer akımına, dikkat edilmelidir. 3-fazlı nesnede ve 1-fazlı nesnede SN Nes. Korunan nesnenin anma görünür gücü UN Nes. Korunan nesnenin veya incelenen sargının anma gerilimi. Gerilim ayarlamalı bir sargıda Bölüm 2.1.5 'e göre hesaplanan gerilim geçerlidir. Transformatörlerde bir ve 2-fazlı test için gerçek başlatma değerleri transformatörün vektör grubuyla ilişkilidir, 1-fazlı testte ayrıca sargı yıldız noktası muammelesi ve onun akımının işlenmesiyle ilişkilidir. Bu, eğer uyarlama faktörü üzerinden besleniyorsa, geleneksel anahtarlamalara karşılık gelir. Gerçek başlatma değerini elde etmek için, o zaman ayar değeri bir vektör grubu faktörü kSG ile aşağıdaki formüle uygun çarpılabilir: Aşağıdaki Tablo bu faktörü kSG vektör grubuna ilişkin ve üç faz transformatörde arıza tipine ilişkin gösterir. Tablo 3-31 Düzeltme faktörü kVG vektör grubu ve arıza türüne bağlı olarak Arıza Tipi Referans sargı (Üst gerilim) çift VG-Rakam (0, 2, 4, 6, 8, 10) tek VG-Rakam (1, 3, 5, 7, 9, 11) 3-fazlı 1 1 1 2-fazlı 1 1 √3/2 ≈ 0,866 3/2 = 1,5 3/2 = 1,5 √3 ≈ 1,73 1 1 1-fazlı I0-Eliminasyonu ile 1-fazlı I0-Eliminasyonu olmadan SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 409 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Örnek: Üç fazlı trafo SN = 57 MVA Vektör grubu Yd5 Üst gerilim UN = 110 kV Akım trafosu 300 A/1 A Düşük gerilim UN = 25 kV Akım trafosu 1500 A/1 A Üst gerilim sargısı için şunlar geçerlidir: Burada pratikte Sargı anma akımı = Akım trafosu anma akımı'dır. Böylece 3- veya 2-fazlı testte başlatma değeri, cihaz anma akımıyla ilişkili olarak cihazın I-DİFE> ayar değerine (kSG = 1 ,referans sargı için) karşılık gelir. Bir faz kontrolde sıfır bileşen akım elemine edilmesiyle 1,5 kat değer başlatma değeri olarak beklenir. Düşük gerilim sargısı için şunlar geçerlidir: Bu sargının sekonder kontrolünde teoretik başlatma değeri (cihaz anma akımıyla ilişkili) Vektör grubu tek rakamı nedeniyle geçerli başlatma değerleri (Tablo ) 410 3-fazlı kVG = 1 2-fazlı kVG = √3/2 1-fazlı kVG = √3 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Esnek Fonksiyonlar Cihazda uygulanan Koruma-, İzleme- ve Ölçme fonksiyonları cihazın ürün bilgisinin parçasıdır ve aynı zamanda ''sabit bağlı'' dır, esnek fonksiyonlar ise ayrı ayrı konfigüre edilebilir (bakın Bölüm 2.1.4 , Paragraf „Esnek Fonksiyonlar“). Bu konfigürasyonların kontrolü en iyi sekonder testlerle gerçekleşir, çünkü burada dahili ilişkiler kontrol edilmelidir. İlgili sistem bağlantılarının doğrulanması daha sonraki primer-devreye almada içine alınır (Bölüm 3.3 'den itibaren „Kesici Arıza Koruma Testleri“altında). Bu sekonder testlerde birinci sırada esnek fonksiyonların analog ölçme girişlerine ve ikili Giriş- ve Çıkışlara doğru atanmalarının onaylanması yer alır. Amaca uygun her bir esnek fonksiyon tek tek kontrol edilebilir, çünkü bireysel konfigüre edilmişlerdir. Akım Fonksiyonları Akım tespitli esnek fonksiyonlar için test akımları akım ölçme girişinde veya test edilmiş esnek fonksiyon için ölçüt olan arka arkaya akım ölçme girişlerinde beslenirler. Akımların aşılmasında çalışan fonksiyonlar için test akımı (veya test akımları) fonksiyon uyarılana kadar yavaşça yükseltilir, başlatma değerinin üstündeki bir değerin altında kalınması için ise düşürülür. İlgili bir bildirimin eğer başlatma gecikmesi ayarlı ise, ilk önce gecikmeli görünebileceğine dikkat edin. DİKKAT 4-kat cihaz anma akımının üzerindeki akımlarla testler giriş devrelerinin aşırı yüklenmesine yol açar ve sadece çok kısa süreli yürütülebilirler. Teknik Veriler'e bakın. Bundan sonra bir soğuma molası konur! Başlatma değerlerinin kontrolünde şunlar gözönüne alınmalıdır: • Eğer akım fonksiyonu ana korunan nesnenin bir tarafına atanmışsa, başlatma değerleri bu tarafın anma akımına ilşkilidir (I/IN S). Burada değer faktöründen yola çıkılır. Taraf anma akımı formüller için mukayesede yukarıda ''Diferansiyel Koruma'' altında elde edilebilir. Test akımı sekonder değer olarak dönüştürülebilir. • Eğer akım fonksiyonu bir ölçme noktasına atanmış ve başlatma değerleri sekonder ayarlanmışsa, başlatma değeri direkt sekonder ayar değerine karşılık gelir. • Eğer akım fonksiyonu bir ölçme noktasına atanmış ve başlatma değerleri primer ayarlanmışsa, ayar değeri sekonder değere dönüştürülür, böylece başlatma değeri sekonder test akımında elde edilir. Dönüştürme için bu cihaz ölçme girişi için belli olan, akım trafo setinin dönüşümü ölçüttür. • Akımların Pozitif- veya Negatif bileşen sistemi için testlerin 3-fazlı simetrik test ile olanı en kolayıdır. Pozitif sisteme simetrik test akımlarıyla, negatif sisteme ise iki fazın değiş-tokuşuyla ulaşılır. I1 ve I2 ayar değerleri direkt her bir test akımının değerine karşılık gelir. 1-fazlı testte pozitif ve negatif akım her biri test akımının 1 /3 'ü kadardır. • Sıfır sistem için testleri 1-fazlı üç akım girişinin herhangi birine bağlayabilirsiniz. Sıfır akım için 3 · I0 ayarlandığından, test akımı direkt Olmalı-Başlatma değerine karşılık gelir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 411 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Gerilim Fonksiyonları Gerilim tespitli esnek fonksiyonlar için test gerilimleri 1-fazlı veya üç gerilim ölçme girişlerinde beslenmiştir. Bu bir frekans fonksiyonu olarak da geçerlidir. 3-fazlı simetrik bir gerilim kaynağı önerilir. Eğer bir 1-fazlı gerilim kaynağı ile test ediliyorsa, gerektiğinde bildirilen özel durumlara dikkat edilmelidir. Gerilimlerin aşılmasında çalışan fonksiyonlar için test gerilimleri fonksiyon uyarılana kadar yavaşça yükseltilir, başlatma değerinin üstündeki bir değerin altında kalınması için ise düşürülür. İlgili bir bildirimin eğer başlatma gecikmesi ayarlı ise, ilk önce gecikmeli görünebileceğine dikkat edin. DİKKAT Gerilim giriş terminallerindeki 170 V üstü gerilimlerle testler giriş devrelerinin aşırı yüklenmesine yol açar ve sadece kısa süreli yürütülebilir. Teknik Veriler'e bakın. Bundan sonra bir soğuma molası konur! Başlatma değerlerinin kontrolünde şunlar gözönüne alınmalıdır: • Tüm gerilimler için, sekonder ayarların Volt olarak alınması geçerlidir. Eğer primer değerler ayarlanmışsa, bunlar gerilim trafo verileri üzerinden sekonder değerlere çevrilir. • Eğer test edilen esnek fonksiyonla tek bir gerilim denetleniyorsa, ilgili gerilim ölçme girişini 1-fazlı kontrol edin. • Eğer faz-toprak-gerilimler ölçüt ise, testi 3-fazlı gerilim ölçme girişlerinde yürütün; bu 3-fazlı veya 1-fazlı (her faz için arka arkaya) gerçekleşebilir. Gerilim geri dönüşünde test test edilmemiş gerilimler başlatma değerinin üzerinde bulunmalıdır, böylece bu başlatmaya yol açmaz. • Eğer faz-faz-gerilimler ölçüt ise, 3-fazlı bir test önerilir. Aksi takdirde test geriliminin faz-faz gerilim için her iki ölçme girişleri üzerinde bulunmasını sağlayın. Gerilim geri dönüşünde testte test edilmemiş faz yeterli bir yüksek gerilim içermelidir, böylece bununla faz-faz gerilimler başlatma değerinin üzerinde bulunur. • Gerilimlerin Pozitif- veya Negatif bileşen sistemi için testlerin 3-fazlı simetrik test ile olanı en kolayıdır. Pozitif sisteme simetrik test gerilimleriyle, negatif sisteme ise iki fazın değiş-tokuşuyla ulaşılır. U1 ve U2 ayar değerleri direkt yıldız nokatsına karşı her test geriliminin değerine karşılık gelir. 1-fazlı testte pozitif ve negatif akım her biri test geriliminin 1/3 'ü kadardır. • Sıfır sistem için testleri 1-fazlı üç gerilim girişinin herhangi birine bağlayabilirsiniz. Sıfır akım için 3 · I0 ayarlandığından, test gerilimi direkt Olmalı-Başlatma değerine karşılık gelir. • Eğer esnek bir fonksiyon frekans izleme için konfigüre edilmişse, başlatma değeri sadece değişken frekanslı bir gerilim kaynağı ile kontrol edilebilir. Özel bir kontrol gereksizdir, çünkü cihaz frekansı daima üç faz gerilimlerinin pozitif sisteminden elde eder. Frekans belirleme için ölçme büyüklüklerinin yanlışlıkla hatalı bir atanması daha baştan ortadan kaldırılmış olur. 412 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Güç Fonksiyonları Güç tespitli esnek fonksiyonlar için test gerilimlere ve test akımlara ihtiyaç duyulur. Gerilimler üç gerilim ölçme girişinde yerleştirilir, akımlar ilgili akım ölçme girişlerinde beslenir, bunlara gerilimler Bölüm 2.1.4 „Gerilim Ölçme Girişlerinin Atanması“ 'na göre atanmıştır. Güç yönü için ve güç ön işareti için ölçüt: • Test büyüklüğünün polaritesi kendisi, • Testle ilgili akım ölçme yeri/taraf için polarite ayarı polarite ayarlarına göre (ör. Adres 511 Y.N.->NESNE Ö1 , ölçme noktası 1 için), • Güç-ön işareti için ayar 1107 no'lu P,Q işareti altında, Sistem Verileri 2'de. Olağan ayarlarda aktif güç 3-fazlı testte aynı fazlı akımlarla ve gerilimlerle √3 · Utest · Itest (Utest faz-faz) kadardır. Aynı fazlı test büyüklükleriyle 1-fazlı testte 3-fazlı değerin 1/9 'u olur, çünkü güçler pozitif sistemden hesaplanır, hem akımlarda hem de gerilimlerde her biri 1/3 değeri kadardır. Reaktif güç 1-fazlı sadece, eğer akım ve gerilim arasında bir faz kaydırma mümkün ise, test edilebilir. 3-fazlı test büyüklüklerle reaktif güçler,akımlar ve gerilimler arasında faz kaydırma mümkün olmasa bile, faz değiştirme ile benzetilirler. Aşağıdaki Tablo örnekleri göstermektedir. Burada Aktif- ve Reaktif güç için faktörler, S = √3 · Utest · Itest 'den elde edilen güç ile ilişkilidir. Akımlar faza sadık bağlanırlar, gerilimler çevrimsel değiştirilirler. Çevrimsel olmayan bir değiştirme (ör. L2 - L3) müsaadeli değildir, çünkü o zaman pozitif sistemler sıfır olurlar. Tablo 3-32 Faz değişimiyle reaktif güç simülasyonu Test büyüklükleri I Test büyüklükleri U Aktif Güç Reaktif Güç IL1, IL1 Girişine IL2, IL2 Girişine IL3, IL3 Girişine UL1, UL1 Girişine UL2, UL2 Girişine UL3, UL3 Girişine 1 ≈0 IL1, IL1 Girişine IL2, IL2 Girişine IL3, IL3 Girişine UL2, UL1 Girişine UL3, UL2 Girişine UL1, UL3 Girişine –0,5 0,866 IL1, IL1 Girişine IL2, IL2 Girişine IL3, IL3 Girişine UL3, UL1 Girişine UL1, UL2 Girişine UL2, UL3 Girişine –0,5 –0,866 Testin Sonlandırılması Test akımlarının sekonder beslemeleri kesici arıza koruma için aşağıdaki testlerde hala gereklidir.. Eğer kesici arıza koruma artık test edilmiyorsa, tüm sekonder test bağlatıları uzaklaştırın. Eğer sekonder testler için ayar değerlerini değiştirdiyseniz, bunları şimdi arzu edilen değerlere ayarlayın. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 413 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma 3.3.7 Kesici Arıza Koruma Testleri Eğer cihaz kesici arıza koruma ile donatılmışsa ve bu fonksiyon da kullanılıyorsa; bu fonksiyonun sistemle bütünlüğü, pratik koşullar altında test edilmelidir. Güç istasyonlarının uygulama olanaklarının ve fiziksel düzenlemelerinin çeşitliliği yüzünden; gerekli test adımlarının ayrıntılı tanımlamalarını yapmak burada mümkün değildir. Özellikle, mevcut lokal durumlar ve koruma- ve sistem-projeleri dikkate alınmalıdır. Kesici testlerine başlamadan önce, kesici çalışmasının risksiz olmasını temin etmek için, test edilen fider kesicisinin her iki taraftan yalıtılması, yani bara ve hat ayırıcılarının her ikisinin de açılması önerilir. DİKKAT Fiderin lokal kesicisinin testleri sırasında, bara için de açma komutu oluşur. Aşağıdaki tedbire uyulmaması hafif kişisel yaralanmalarına veya maddi hasara yol açabilir. Bu yüzden; her şeyden önce bitişik kesicilere (bara) ilgili açma komutları çıkışlarının açılması, örneğin kontrol gerilimlerinin minyatür şalterlerinin indirilmesi önerilir. Diğer koruma fonksiyonlarının test edilmiş kesiciye açma komutu kesilir, böylece bu sadece kesici arıza koruma tarafından açılabilir. Aşağıdaki listelerin bütün seçenekleri kapsadığı iddia edilemez. Diğer taraftan; gerçek uygulamada atlanabilecek hususlar da olabilir. Kesici Yardımcı Kontakları Eğer kesici yardımcı kontakları cihaza bağlanmış ise; bunlar, kesici arıza korumanın esas kısmını oluşturur. Doğru atamaların daha önce kontrol edildiğinden emin olun. Kesici arıza koruma için ölçülen akımların (AT’ler), test edilen kesicinin ve yardımcı kontaklarının korunan nesnenin aynı tarafına veya aynı ölçme noktasına atanmış olduğundan emin olun. Harici Başlatma Koşulları Eğer kesici arıza koruma harici koruma cihazlarından da başlatılması düşünülmüşse; harici başlatma koşullarının her biri kontrol edilmelidir. Kesici arıza koruma başlatması için, en azından cihazın test edilen fazından ve toprağından bir akım akması gerekir. Bu sekonderden enjekte edilen bir akım olabilir. • Harici korumanın açma komutu ile başlatma: Açma kayıtlarında veya doğal mesajlarda >KAK har. Baş. (FNo 1431) ikili giriş ihbarı çıkar. • Başlatmayı takiben, arıza ihbarlarında (açma kayıtları) veya doğal mesajlarda KAK har. baş. (FNo 1457) mesajı çıkar. • İki kademeli kesici arıza korumada normalinde T1 (Adres 7015) akışından sonra tekrarlanan açma komutu denetlenen şalter için gerçekleşir, hem de KAK AÇMA T1 (No 1492) bildirimi verilir. • Bir ve iki kademeli kesici arıza korumada T2 (Adres 7016) akışından sonra kesici arıza korumanın açma komutu bitişikteki kesici için görünür, hem de KAK AÇMA T2 (No 1494) bildirimi verilir. Test akımını kesin. 414 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Eğer akım akışı olmaksızın çalıştırma mümkün ise: • Her iki taraf ayırıcıları açıkken test edilecek kesiciyi kapatın. • Harici korumanın açma komutu ile başlatma: İkili giriş >KAK Start (No 1431) doğal bildirimlerde veya arıza durumu bildirimlerinde. • Başlatmayı müteakip, arıza ihbarlarında (açma kayıtları) veya doğal mesajlarda KAK har. baş. (FNo 1457) mesajı çıkar. • İki kademeli kesici arıza korumada normalinde T1 (Adres 7015) akışından sonra tekrarlanan açma komutu denetlenen şalter için gerçekleşir, hem de KAK AÇMA T1 (No 1492) bildirimi verilir. • Bir ve iki kademeli kesici arıza korumada T2 (Adres 7016) akışından sonra kesici arıza korumanın açma komutu bitişikteki kesici için görünür, hem de KAK AÇMA T2 (No 1494) bildirimi verilir. Lokal kesiciyi tekrar açın. Bara Açması Sistemde test için en önemli husus, lokal kesici arızasında açma komutlarının bitişik kesicilere doğru olarak gönderildiğinin kontrol edilmesidir. Bitişik kesiciler olarak, fider kesici arızasında arıza akımının kesilmesi/arızanın yalıtılması için açılması gereken bütün kesiciler tanımlanır. Diğer bir deyişle; bitişik kesiciler, arızalı fiderin bağlı bulunduğu aynı bara veya bara bölümünü besleyen bütün fider kesicileri demektir. Eğer yüksek gerilim taraflı izlenmesi gerekliyse, bir transformatörde bunun için düşük gerilim taraflı veya bir başka tarafta bulunan kesiciye ait olabilir, ya da tam tersi. Bitişik kesicilerin tanılanması, büyük oranda olası anahtarlama düzenlemelerine bağlıdır. Bu yüzden; genel, ayrıntılı bir test tanımlaması belirlenemez. Özellikle çok baralı tertiplerde, bitişik kesiciler için dağıtım mantığı kontrol edilmelidir. Burada, her bir bara bölümü için gözetim altındaki fider-kesicisinin bağlı olduğu ilgili bara bölümüne bağlı tüm kesicilerin açtığı ve diğer kesicilerin ise açmadığı kontrol edilir. Testin Sonlandırılması Test için bulunulan tüm geçici tedbirler, geriye döndürülür. Böylece, sistemdeki tüm anahtarlama elemanlarının, kesilen açma bağlantıları yeniden üreten ve kontrol gerilimlerini enerjileyen doğru durumda bulunması sağlanır. Testler için değiştirilmiş olası ayar değerleri, düzeltilir ve değiştirilen koruma fonksiyonları tasarlanan anahtarlama durumuna (Açık ya da Kapalı) getirilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 415 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma 3.3.8 Korunan Nesnede Simetrik Primer Akım Testi Eğer cihaza sekonder kontrol donanımları bağlı ise, bunların çıkarılmalıdır ve gerekirse mevcut olan kontrol şalterini faaliyet durumuna getirilmelidir. Not Eğer bağlantılar hatalı yapılmışsa açma olabileceği dikkate alınmalıdır. Aşağıdaki testlerin tüm ölçme büyüklüklerini PC'den Web-Monitör ile kontrol edebilirsiniz. Bu, bütün ölçülen değerlerin vektör şemaları kullanılarak görselleştirilmesiyle rahat bir okuma olanağı sağlar. Eğer Web-Monitör ile çalışmak istiyorsanız, Web-Monitöre ait yardımlara da dikkat ediniz. Tarayıcı için gerekli IP-adresi, PC’nin bağlandığı porta göre seçilir: • Ön Operatör arayüzüne bağlantı: IP-Adresi 192.168.1.1 • Arka Servis arayüzüne bağlantı: IP-Adresi 192.168.2.1 Aktarım hızı 115 kBaud'dur. Aşağıdaki tanımlamalar için, DIGSI kullanarak elde edilen çıktılara bakın. Tüm ölçme değerleri cihazda okunur. Akım Testlerinin Hazırlanması İlk devreye almada, korunan nesnenin ilk olarak enerjilenmesinden önce akım kontrolleri yapılmalıdır. Bu, gerilim uygulayarak korunan nesnenin ilk defa uyarılması sırasında bir kısa-devre koruması olarak diferansiyel korumanın çalışır durumda olup olmadığının kontrolünü sağlar. Eğer akım testlerinin sadece korunan nesne gerilim altında iken yapılması gerekiyorsa (örneğin alçak gerilim test cihazları olmadığında ve bir şebeke güç trafosunun ilk defa enerjilenmesi durumunda); en azından besleme tarafında bir artçı korumanın, örneğin zamanlı aşırı akım korumanın devrede olmasına gerek vardır. Diğer koruma aygıtlarının (örneğin Buchholz koruma) açma devreleri de çalışır durumda olmalıdır. 2'den fazla ölçme noktalı korunan nesnelerde akım testleri, korunan nesnenin tüm tarafları en az bir kez akım akış testine ilişkili olacak sıklıkta tekrarlanır. Her mümkün akım yolunu test etmek gerekli değildir. Ana korunan nesnenin M1 ölçme noktasıyla başlamak ve buna karşı diğerlerini kontrol etmek önerilir. Eğer bir taraf birden fazla ölçme noktasına sahipse, her biri en az bir kez testle ilişkilendirilmelidir. Diğer ölçme noktaları akımsız kalırlar. Eğer diğer 3-fazlı korunan nesneler mevcutsa, bunlar topolojilerine göre ayrılarak test edilirler. Test düzeni, uygulamaya göre değişir. TEHLİKE Primer ölçümler, ancak enerjisiz, yalıtılmış ve topraklanmış şalt teçhizatı üzerinde yapılmalıdır! Hayati tehlike gerilimsiz bölümlerde de diğer sistem bölümlerinin kapasitif harici açtırma yoluyla hala mevcuttur! 416 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Şebeke transformatörlerinde ve Asenkron makinelerde tamamen şebekeden yalıtılmış koruma nesnesinde bir düşük gerilim-test kaynağından akım ile kabul edilmesi için özellikle bir düşük gerilim testi yürütülür. Test akımı, simetrik test akımından koruma alanı dışında kurulmuş test akımı ile yüklenebilir kısa devre köprüsüyle veya motor yıldız noktasıyla oluşturulur. Test akım kaynağı transformatörlerde normalinde üst gerilim tarafında, kısa devre köprüsü ise düşük gerilim tarafında bağlıdır. Şekil 3-31 Alçak-gerilim kaynağı ile akım testi – Transformatör ve Motor için Örnek Blok transformatörlerde ve Senkron makinelerde testler, makinenin kendisinin test akım kaynağı olarak hizmet ettiği akım akışında yürütülür. Test akımı koruma alanı dışında inşaa edilmiş, kısa süreli generatör anma akımı ile yüklenebilir kısa devre köprüsüyle oluşturulur. Şekil 3-32 Bir güç santralinde generatörle gerilim olarak akım testi – Örnek Baralarda ve kısa hatlarda, bir alçak-gerilim test kaynağı kullanılabilir veya işletme akımıyla test edilebilir. Sonuncu durumda, artçı koruma kullanımı hakkında yukarıdaki açıklamalara muhakkak dikkat edin! İki fiderden fazla fiderin bağlandığı baralar için 1-fazlı diferansiyel korumada, simetrik akım testi gerekli değildir (tabii ki müsaadelidir). 1-fazlı akım ile test edilebilir. Ancak, akım testi olası her bir akım yolu için (ör. Fider 2 Fider 1'e karşı, Fider 1 Fider 3'e karşı, vb.) yürütülür. İlk önce Bölüm „Bara Koruma için Akım Testleri“'ndeki bilgileri okuyun. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 417 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Akım Testlerinin Gerçekleştirilmesi Birinci akım testine başlamadan önce, Adres 511 Y.N.->NESNE Ö1 vasıtasıyla Ölçme noktası 1 için doğru polarite ayarını kontrol edin ve bunu gerçek akım bağlantılarıyla kıyaslayın. Daha fazla bilgiye Bölüm 2.1.4 , Paragraf „3-fazlı Ölçme Noktalarında Akım Trafo Verileri“ 'nde ulaşabilirsiniz. Bu test özellikle gerilim girişli cihazlarda önemlidir, çünkü birbiriyle örtüşmeme durumunda diğer yanlış polariteler tanınamaz, çünkü tüm polariteler yanlış olsa bile, koruma fonksiyonları doğru çalışabilir. Gerilimli güç testinde hata farkedilir. Bu tip devreye alma testlerinde akan bir akım, her faz için en azından cihaz anma akımın % 2 mertebesinde olmalıdır. Bu testler, akım trafolarının doğru bağlantılarının gözle kontrolünün yerine geçemez. Sistemin bağlantılarının bitirilmiş kontrolü bu nedenle koşuldur. 7UT6x cihazından sunulan işletme ölçüm değerleriyle, devreye alma harici ölçü aletleri kullanılmasına gerek duyulmaksızın kısa sürede yapılabilir. Ölçülen ve gösterilen değerlerin endekslemesi aşağıdaki gibi yapılır: Formül işareti arkasında (I, ϕ) L1 ile faz işareti yer alır, bundan sonra tarafın kod numarası (yani ör. trafo sargısı) verilir, ör. IL1 T1 Akım L1 fazında S1 Tarafında, IL1 M1 Akım L1 fazında M1 Ölçme noktasında. Aşağıdaki işlemler 3-fazlı korunan nesne için belirlenir, yani M1 ölçme noktası için M2 ölçme noktası karşılık. Transformatörlerde, Taraf 1, transformatörün üst gerilim tarafı olarak verilir. Mümkün diğer akım yolları analog tarzda test edilir. • Test akımını devreye alın veya generatörü çalıştırıp anma hızına getirin ve istenilen, test akımına ikazlayın. Ölçme değeri denetimleri hiçbiri 7UT6x 'de ilgili olmamalıdır. Eğer yinede bir arıza mesajı verilirse, olay kayıtlarında veya ani bildirimlerde hangi sebeplerin söz konusu olduğu görülebilir (bakın SIPROTEC 4Sistem Açıklamaları /1/ ). – Simetri denetimlerinin bildiriminde, primer donanımda gerçekten asimetrik koşulları olması mümkündür. Eğer bu koşullar normal işletme koşullarıysa, ilgili izleme fonksiyonları daha az duyarlı yapılmalıdır (Bölüm 2.19.1’deki „Ölçüm Değerleri İzleme“ paragrafına bakın). – Faz sırası (devir alanı) genellikle saat ibresinin dönüş yönüne döner. Eğer sistem saat ibresinin tersi yönünde faz sırasına sahipse, güç sistemi verileri ayarlanırken, faz sırası ayarı buna göre yapılmış olmalıdır (Adres 271 FAZ SIRASI, bakın Bölüm 2.1.4 ,Paragraf „Faz Sırası“. Yanlış faz dönüşünde ''Ar. Faz Sıra I“ (No 175) bildirilir). Ayrıca yanlış faz sırası ile ölçme noktası verili bir bildirim de mevcuttur. Ölçme büyüklüklerinin faz ataması gerekirse ilgili ölçme noktasının test edilmesi ve devre dışı bırakılmasından sonra bildirilir. Ölçüm bu durumda tekrarlanmalıdır. • Devredeki test akımıyla değer ölçümü: Cihazdan Ölçüm değerleri →Sekonder → İşletme ölçüm değerleri sekonder altında gösterilen akımları gerçek akan akımlarla karşılaştırma: Bu test edilen akım yoluna ait tüm ölçme noktalarına aittir. Not: Web-Monitör bütün görselleştirmeli ölçme büyüklüklerinin gösterge diyagramı üzerinden rahat okunmasını sağlar (Şekil ). Ölçme toleransıyla açıklanamayan sapmalar olduğunda, bir bağlantı hatası veya test kurulumunda hata tespit edilir: – Test kaynağını ve korunan nesneyi kapatın (generatörü durdurun) ve topraklayın, – Güncel test edilen ölçme noktasının atanmasını test edin (Bölüm 2.1.4 ,Paragraf „3-fazlı Ölçme noktalarının Atanması“). – Değer uyumu için parametreyi kontrol edin (Bölüm 2.1.4 Paragraf „3-fazlı Ölçme Noktalarının Akım Trafo Verileri“). 418 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma – Bağlantılar ve Test kurulumu kontrol edilir ve düzeltme yapılır Eğer önemli miktarda bir toprak akımı 3I0 oluşmuşsa, ilgili ölçme noktasındaki tek tek fazların polaritesi hatalı seçilmiş olmalıdır: 3I0 ≈ Faz akımı → bir veya iki faz akımı eksik; 3I0 ≈ çift faz akımı → bir veya iki faz akımı yanlış kutuplanmış. – Ölçümü tekrarlayın ve büyüklükleri tekrar kontrol edin. Şekil 3-33 Sekonder ölçülen değerlerin gösterge diyagramı – Örnek SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 419 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma • Devredeki test akımıyla M1 ölçme noktası için açı ölçümü: Cihazdan Ölçüm değerleri → Sekonder → Faz açıları altında gösterilen açı, Taraf 1 için kontrol edilir. Tüm açılar IL1Ö1’e göre verilmiştir. Saat ibresi yönünde bir faz dönüşü için yaklaşık aşağıdaki sonuçlar görülür: ϕ L1 Ö1 ≈ 0° ϕ L2 Ö1 ≈ 240° ϕ L3 Ö1 ≈ 120° Eğer açılar birbirini tutmazsa, o zaman ölçme noktası M1'in tek faz akımlarının bağlantısında polarite hatası meydana gelir. – Test kaynağını ve korunan nesneyi kapatın (generatörü durdurun) ve topraklayın. – Bağlantılar ve Test kurulumu kontrol edilir ve düzeltme yapılır, – Ölçüm tekrarlanır ve ölçme değerleri yeniden kontrol edilir. • Devredeki test akımıyla M2 ölçme noktası için açı ölçümü: Cihazdan Ölçüm değerleri → Sekonder → Faz açıları altında gösterilen açı, ölçme noktası M2 için kontrol edilir. Tüm açılar IL1Ö1. Korunan nesneye doğru akan akımlar her zaman pozitif olarak tanımlanır: akan test akımında aynı fazlı akımlar ölçme noktası M2'de 180° kadar ölçme noktası M1'e karşı kaydırılır. İstisna: Çapraz diferansiyel koruma; bunda ilgili fazın akımları aynı fazlı olmalıdır. Saat ibresi yönünde bir faz dönüşü için yaklaşık aşağıdaki sonuçlar görülür: ϕ L1 Ö2 ≈ 180° ϕ L2 Ö2 ≈ 60° ϕ L3 Ö2 ≈ 300° Bir transformatör üzerinden ölçümle, vektör grubuna bağlı olarak, sonuçlar aşağıdaki tabloya göre bulunur 3-33. Tablo 3-33 Korunan nesneye bağlı (3-fazlı) açı göstergesi Generatör/Motor/ Bara/Hat Bağlantı grubu numarasıyla transformatör 1) ϕ L1Ö2 180° 180° 150° 120° 90° ϕ L2Ö2 60° 60° ϕ L3Ö2 300° 300° 270° 240° 210° 180° 150° 120° 90° Korunan nesne → Faz açısı ↓ 1) 0 1 30° 2 0° 3 4 5 6 7 60° 30° 0° 330° 300° 270° 240° 210° 8 9 10 11 330° 300° 270° 240° 210° 180° 150° 120° 90° 60° 30° 0° 330° Açı, eğer üst gerilim tarafı Taraf 1 olarak tanımlı ise, geçerlidir. Yoksa 12–x vektör grubunun açısı geçerlidir (x = ayarlanmış vektör grubu) 420 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Açılar uymuyorsa, o zaman polarite hatası veya faz değişimi Ö2 ölçme noktası bağlantısında veya test edilen ölçme noktasının diğer test edilen tarafında bulunur. • Eğer ayrı fazlarda sapmalar mevcutsa, bu faz akımlarındaki bağlantıda bir ters polarite veya çevrimsiz hatalı faz değişimleri mevcuttur. • Eğer bütün faz açıları aynı değer kadar sapıyorsa, transformatörlerde tüm üç fazın çevrimsel bir değişimi veya yanlış bir vektör grubu mevcut olur. Sonuncu durumda vektör grubu uyumunu (Bölüm 2.1.4 ,Paragraf „Transformatörlerde Nesne Verileri“) 314 adresinde Taraf 1 için, 324 ve 325 adreslerinde Taraf 2 için, 334 ve 335 adreslerinde Taraf 3 için, vb. kontrol edin. Ölçme noktalarının taraflara atanmasına ve tarafların korunan nesneye atanmasına da dikkat edin. • Eğer bütün faz açıları 180° kadar farklı ise, 2. ölçme noktası için bir akım trafo setinin polaritesi doğru değildir. Bu test ile ve gerekirse ilgili sistem parametresinin düzeltmesi ile kaldırılır (Bölüm 2.1.4 ,Paragraf „3-fazlı Ölçme Noktalarında Akım Trafo Verileri“): Adres 511 Y.N.->NESNE Ö1 ,ölçme noktası 1 için, Adres 521 Y.N.->NES. Ö2 ,ölçme noktası 2 için, vb. Bir fazlı bara koruma için, Altbölüm 2.1.4„Bir Fazlı Bara Koruma için Akım Trafosu Verileri” paragrafına bakın. Eğer bağlantı hataları olduğu tahmin edilirse: • Test kaynağını ve korunan nesneyi kapatın (generatörü durdurun) ve topraklayın. • Bağlantılar ve Test kurulumu kontrol edilir ve düzeltme yapılır. İlgili akım trafo verileri için ayarları da kontrol edin. • Ölçüm tekrarlanır ve açı değerleri yeniden kontrol edilir. Önceden tanımlanan testler, ana korunan nesne için tüm ölçme noktaları en az bir kez bir teste tabi tutulana kadar sıklıkta tekrar edilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 421 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Diferansiyel- ve Tutuculuk Akımlarını Ölçme Simetrik testleri tamamlamak için Diferansiyel- ve Tutuculuk ölçme büyüklükleri kontrol edilir. Yukarıdaki simetrik akım testleriyle bağlantı hataları büyük ölçüde tespit edilmiş düzeltilmiş olması gerekir. Yine de akım eşleme ve bağlantı grubu atamalarıyla ilgili hataların olması mümkündür. Diferansiyel- ve Tutuculuk akımları, aynı zamanda korunan nesnenin anma akımı ile ilişkilidir. Eğer test akımlarıyla karşılaştırılacaksa, buna dikkat edilmelidir. 2'den fazla tarafta korunan nesnenin anma akımı korunan nesnenin tüm taraflarının en yüksek anma akımına eşittir. • Diferansiye ve Tutuculuk akımlarını, Ölçüm → Yüzde Değerler → Ölçüm değerleri I-Dif; I-Tut altında okuyun. „Web-Monitör“ 'de diferansiyel ve tutuculuk akımının ölçümleri grafiksel olarak bir karakteristik diyagramında gösterilir (Şekil ). – Diferansiyel akımları, „Dif L1:“, „Dif L2:“, „Dif L3:“ düşük, en azından nesne içerisinden akan test akımlardan bir ölçek daha düşük olmalıdır. – Tutuculuk akımları, „Tut. L1:“, „Tut. L2:“, „Tut. L3:“ nesne içerisinden akan test akımlarının iki katına karşılık gelir. – Eğer tutuculuk akımlarının mertebelerinde diferansiyel akımları (yaklaşık nesne içerisinden akan test akımlarının iki katı) mevcutsa; bir tarafın akım trafosu veya trafoları ters polaritede olabilir. Polariteleri tekrar kontrol edin ve her altı akım trafo devreleri kısa-devre ettikten sonra, doğru ayarlayın. Eğer akım trafolarında değişiklik yapılmışsa, açı kontrolünü de tekrar yenileyin. – Eğer bütün fazlarda hemen hemen birbirine eşit diferansiyal akımları mevcutsa, ölçülen değerlerin eşlemesi hatalı olabilir. Bir güç trafosunun bağlantı grubu hatası, daha önceki faz açı kontrolleri sırasında tespit edilmiş olmalıdır. Akım eşlemesi için ayarları tekrar kontrol edin. Bunlar, esas olarak korunan nesneye (Güç Sistemi Verileri 1, Bölüm 2.1.4) ilişkin verilerdir: Transformatörlerde, yani 311, 312 adreslerinin tüm türleri, Taraf 1 için „Transformatörlerde nesne verileri“ paragrafında ve ilgili ayarlar testte olan taraf(lar) için, Adresler 512 - 513, ölçme noktası 1 için, „3-fazlı ölçme noktalarının akım trafo verileri“ 'nde ve ilgili ayarlar diğer testtle ilişkili ölçme noktaları için. Generatörlerde, Motorlarda, Reaktörlerde, 361 ve 362 adresleri „Generatörlerde, Motorlarda ve Reaktörlerde Nesne Verileri“ paragrafında 512 ve 513 ölçme noktası 1 için, ''3-fazlı Ölçme Noktalarında Akım Trafo Verileri“ paragrafında ve ilgili ayarlar diğer testtle ilişkili ölçme noktaları için. Mini baralarda (3-fazlı) 372 adresi „Mini Baralarda ve Kısa Hatlarda (3-fazlı) Nesne Verileri“ paragrafında Fider 1 için ve ilgili ayarlar testle ilgili diğer fiderler için 512 - 513 adresleri Ölçme noktası 1 için, „ 3-fazlı ölçme noktalarında akım trafo verileri“ paragrafında ve ilgili ayarlar diğer testtle ilişkili ölçme noktaları için. 1-fazlı bara korumada, 381 adresi „Baralarda nesne verileri, 1-fazlı bağlantı 6, 9 veya 12 fiderliye kadar“ ve 562 ve 563 adresleri „1-fazlı bara korumada akım trafo verileri“ paragrafında Fider 1 için ve ilgili ayarlar diğer testtle ilişkili fiderler için. Eğer ara toplayıcı akım trafoları kullanılmışsa; eşleme hataları toplayıcı AT’lerdeki hatalı bağlantılardan olabilir. • Test işlemi sonunda, test kaynağını ve korunan nesneyi tekrar kapatın (veya generatörü durdurun). • Eğer testler sırasında parametre ayar deşişiklikleri yapılmışsa; bu ayarları, işletme için gerekli olan eski ayar değerlerine getirin. Yukarıdaki testlerin her bir akım yolu için yürütüldüğü bir kez daha hatırlanmalıdır. 422 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Şekil 3-34 3.3.9 Diferansiyel- ve Tutuculuk Akımları - Makul ölçme büyüklükleri için örnek Korunan Nesnede Sıfır Bileşen Akım Testi Aşağıda tanımlanan sıfır akım testleri sadece, eğer 3-fazlı korunan nesnelerde veya tek faz transformatörlerde bir sargının veya tarafın yıldız noktası topraklanmış ise, gerekli olur. Eğer birden çok yıldız noktası topraklı ise, sıfır akım testleri topraklanmış sargıların her biri için yürütülür. Eğer yıldız noktası akımı mevcut ve 1-fazlı bir yardımcı akım ölçme-girişi üzerinden cihaza yönlendirilmiş ise, toprak akımı bağlantısı polaritesi diferansiyel korumada yıldız noktası akımının dikkate alınması ve sınırlandırılmış toprak arıza koruma için gereklidir. Yıldız noktası akımı mevcut değilse, sıfır akım testleri diferansiyal korumada sıfır akımlarının doğru işlem görmesinin doğrulanmasına hizmet ederler. Not Eğer bağlantılar hatalı yapılmışsa; hatalı açmanın olabileceğini göz önünde bulundurun. Sıfır Bileşen Akım Testlerinin Hazırlanması Sıfır bileşen akım ölçümleri, her zaman yıldız noktası topraklı taraftan veya 3-fazlı ölçme noktasından, ototrafolarda yüksek-gerilim tarafından yapılır. Transformatörlerde, bir üçgen sargı (d-sargısı veya denkleştirme sargısı) mevcut olmalıdır. Üçgen sargı akım yolu için düşük-omik bir uç sağladığından; teste dahil edilmeyen sargılar açık kalır. Test düzeni, uygulamaya göre değişir. Şekil 3-35 - 3-42 şematik olarak topraklanmış yıldız-üçgentransformatörde test hazırlığı için bir örnek göstermektedir. Yıldız noktası akımı ölçüme dahil edilir. Eğer buna erişilmiyorsa, gözönüne alınmaz (karşıl. Şekil 3-35 Şekil 3-36ile). SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 423 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma TEHLİKE! Primer tedbirler, ancak enerjisiz, yalıtılmış ve topraklanmış şalt teçhizatı üzerinde yapılmalıdır! Yine de gerilim altındaki bölümlerin sebep olacağı kapasitif etkilerden dolayı gerilimsiz şalt bölümlerinde çok tehlikeli gerilimler olabilir. 424 Şekil 3-35 Bir yıldız-üçgen-transformatörde sıfır bileşen akım ölçümü - yıldız noktası akım ölçümü olmadan Şekil 3-36 Bir yıldız-üçgen-transformatörde sıfır bileşen akım ölçümü SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Şekil 3-37 Denkleştirme sargılı bir yıldız-yıldız-transformatörde sıfır bileşen akım ölçümü Şekil 3-38 Denkleştirme sargılı bir ototransformatörde sıfır bileşen akım ölçümü Şekil 3-39 Bir zig-zag sargıda sıfır bileşen akım ölçümü SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 425 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma 426 Şekil 3-40 Korunan bölgede yapay yıldız noktalı bir üçgen-sargıda sıfır bileşen akım ölçümü Şekil 3-41 Topraklı bir seri reaktörde sıfır bileşen akım ölçümü (Reaktör, Generatör, Motor) Şekil 3-42 Bir taraflı topraklı bir fazlı transformatörde sıfır bileşen akım ölçümü SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Sıfır Bileşen Akım Testlerinin Gerçekleştirilmesi Devreye alma testleri için bir sıfır akım en az cihaz anma akımının % 2'si kadar yükseklikte her bir faz için gereklidir, yani; test akımı anma akımının en az % 6'sıdır. Bu testler, akım trafolarının doğru bağlantılarının gözle kontrolü yerine geçemez. Sistemin bitirilmiş kontrolleri bu nedenle koşuldur. • Test akımını devreye alın. • Devredeki test akımıyla değer ölçümü: Cihazdan Ölçüm değerleri → Sekonder → İşletme ölçüm değerleri sekonder altında gösterilen akımları gerçek akan akımlarla karşılaştırma: – Test edilmiş ölçme noktasının tüm faz akımları test akımının yaklaşık 1/3 'üne karşılık gelir (tek fazlı trafoda 1/2), – 3I0 test edilen anma akımı miktarı test akımına karşılık gelir, – Test edilmemiş ölçme noktasındaki faz akımları ve sıfır akım transformatörlerde yaklaşık 0'dır, – 1-fazlı yardımcı ölçme girişinin akımı - eğer ölçüme ilişkili ise- test akımına karşılık gelir. Faz akımları simetrik testler sırasıda önceden test edilmiş olduğu için, sapmalar, pratikte sadece 1-fazlı yardımcı ölçme girişi için (eğer ölçüldüyse) olabilir. Sapmalarda: – Test kaynağını ve korunan nesneyi kapatın (veya generatörü durdurun) ve topraklayın, – Güncel test edilen yardımcı ölçme girişinin atanmasını test edin (Bölüm 2.1.4 ,Paragraf „1-fazlı Yardımcı Ölçme Girişlerinin Atanması“). – Değer uyumu için parametreyi kontrol edin (Bölüm 2.1.4 Paragraf „1-fazlı Yardımcı Ölçme Girişlerinin Akım Trafo Verileri“). – Bağlantılar ve Test kurulumu kontrol edilir ve düzeltme yapılır. – Ölçümü tekrarlayın ve büyüklükleri tekrar kontrol edin. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 427 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Diferansiyel- ve Tutuculuk Akımlarını Ölçme Diferansiyel- ve Tutuculuk akımları ana korunan nesnenin test edilmiş tarafının anma akımıyla ilişkilidir, bu test edilmiş 1-fazlı ölçme girişine atanmıştır. Eğer test edilmiş 1-fazlı ölçme girişi ana korunan nesnenin bir tarafına atanmamışsa, bilakis bir başka 3-fazlı ölçme noktasına (ör. topraklanmış bir şönt reaktöre veya topraklanmış bir yıldız noktası oluşturucuya), 3-fazlı ölçme noktasının anma akımı geçerlidir, bu 1-fazlı ölçme girişine atanmıştır ve sıfır akım testinde yapılmıştır. Eğer test akımlarıyla karşılaştırılacaksa, buna dikkat edilmelidir. • Test akımını devreye alın • Sadece eğer yıldız noktası akımı mevcutsa: Diferansiyel ve Tutuculuk akımlarını I-Dife; I-Tutu , Ölçüm değerleri → Yüzde → Ölçüm değeri I-Dife, ITutu altında okuyun. – Sınırlı toprak arıza korumanın diferansiyel akımı IDif STA düşük, en azından test akımından bir birim daha küçük olmalıdır. – Tutuculuk akımı ITut STA, test akımının iki katına karşılık gelir. – Eğer bir diferansiyel akım iki kat test akımına karşılık gelirse, ilgili 1-fazlı yardımcı ölçme girişindeki yıldız noktası akım trafosunun ters bir polaritesi oluşur. Polariteyi tekrar kontrol edin ve bunu atanmış güncel yardımcı ölçme girişi için olan değerle karşılaştırın, ör. Adres 711 TOPR. IX1 BAĞL. , IZ1 yardımcı ölçme girişi için vb. (karşılaş. Bölüm 2.1.4 , „1-fazlı yardımcı girişler için akım trafo verileri“). – Eğer test akımının iki katına karşılık gelmeyen bir anma değeri diferansiyel akımı mevcutsa; tahminen güncel atanmış yardımcı girişte akımın hatalı uyumu sözkonusudur. Akım eşlemesi için ayarları tekrar kontrol edin. Bunlar, esas olarak korunan nesneye ve (bakın Bölüm 2.1.4) ve onun ölçme noktalarına ilişkin verilerdir: – Transformatörlerde 313, 323 adresleri vb. (test edilen sargı başına), Paragraf „Transformatörlerde Nesne Verileri“ ve – Bütün durumlarda 712, 713 veya 722, 723 adresleri vb. (kullanılan 1-fazlı ölçme girişi için), Paragraf „1fazlı yardımcı ölçme girirşleri için akım trafo verileri“. • Bütün durumlarda (Yıldız noktası akımı mevcut veya mevcut değil): IDife L1, IDife L2, IDife L3 diferansiyel akımlarını da kontrol edin. – Diferansiyel akımlarının düşük olması gerekir, yani test akımından en az bir büyüklük boyutu daha düşük. Eğer oldukça büyük diferansiyel akımları meydana gelmişse; yıldız noktası ayarlarını tekrar kontrol edin: – Transformatörün yıldız noktaları işlemi: Adresler 313 YIL.NOKT TAR 1, 323 YIL.NOKT TAR 2, vb. (test edilen sargıya göre) (Bölüm 2.1.4, Paragraf „Transformatörlerde Nesne Verileri“), ve – Test edilmiş 1-fazlı akım ölçme girişinde yıldız noktası akım trafosunun atanması: Adres 251, 252, vb. test edilmiş girişe göre, (Bölüm 2.1.4 ,Paragraf „1-fazlı yardımcı ölçme girişlerinin atanması)“. – Kontrol: Diferansiyel korumanın ITutuL1, ITutu L2, ITutu L3 tutuculuk akımları düşük olmalıdır. Eğer yukarıdaki tüm test sonuçları normalse; bu da sağlanmış olmalıdır. • Test işlemi sonunda, test kaynağını ve korunan nesneyi tekrar kapatın. • Eğer testler sırasında parametre ayar değişiklikleri yapılmışsa; bu ayarları, işletme için gerekli olan eski ayar değerlerine getirin. Yukarıdaki testlerin gerekirse her bir topraklanmış taraf için yürütüldüğü bir kez daha hatırlanmalıdır. 428 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma 3.3.10 Bara Koruma için Akım Kontrolleri Genel Her faz için ayrı bir röle ile bir fazlı veya toplayıcı akım trafoları ile üç fazlı bara koruma için, Altbölüm “Korunan Nesne üzerinde Simetrik Akım Testleri”nde açıklanan biçimde aynı kontroller yapılmalıdır. Bunun için aşağıdaki açıklamaları gözlemleyin: • Kontroller, çoğu kez işletme akımlarıyla veya primer test cihazlarıyla yapılır. İlgili bölümlerdeki bütün uyarıları dikkate alın ve besleme noktasında bir artçı korumaya gerek duyacağınızı unutmayın. • Kontroller, her bir mümkün akım yolu için beslenen fiderden başlayıp ayrı ayrı yapılmalıdır. • Faz başına bir cihaz kullandığınızda; kontroller, her bir faz için ayrı ayrı yapılmalıdır. Aşağıda toplayıcı akım trafoları için bazı ek bilgiler verilmiştir. • Bununla birlikte; her bir kontrol, bir akım çifti ile, yani devreden dolaşan bir test akımı ile sınırlandırılır. Vektör grubu eşleme ve açı hakkında işlemler (geçen akımın faz açısı karşılaştırılması = test edilen tarafta 180° olması hariç) veya benzerleri burada anlamlı değildir. Toplayıcı Akım Trafosu Bağlantısı Eğer toplayıcı akım trafosu kullanılıyorsa; farklı bağlantı seçenekleri mevcuttur. Aşağıda L1-L3-E normal bağlantısı ele alınmıştır. Bu bağlantı modeli ve L1-L2-L3 bağlantısı aşağıdaki şekillerde gösterilmiştir. Bir fazlı primer testler tercih edilir. Çünkü bir fazlı testler ölçülen akımlarda daha belirgin farkları çağrıştırır ve aynı zamanda toprak akım yolundaki bağlantı hatalarını da belirleyebilir. Ölçülen işletme değerlerinden okunacak ölçülen akım, eğer üç fazlı bir simetrik kontrol yapılıyorsa sadece test akımına karşılık gelir. Diğer durumlarda, test akımının bir çarpanı olarak aşağıdaki şekillerde belirtilen sapmalar mevcuttur. Şekil 3-43 Toplayıcı trafo bağlantısı L1-L3-E Şekil 3-44 Toplayıcı trafo bağlantısı L1-L2-L3 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 429 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Ölçüm toleranslarıyla açıklanamayacak sapmalar, toplayıcı akım trafolarının bağlantı hatalarından veya eşleme hatalarından kaynaklanabilir: • Test kaynağını ve korunan nesneyi kapatın ve topraklayın, • Bağlantılar ve test düzenini tekrar kontrol edin ve -hatalı bağlantıları- düzeltin. • Ölçümü tekrarlayın ve büyüklükleri tekrar kontrol edin. Her durumda faz açıları 180º olmalıdır. Diferansiyel- ve tutuculuk akımları her faz için kontrol edilir. Eğer bir fazlı primer kontroller yapılamıyorsa ve sadece simetrik işletme akımları ile kontrol edilebiliyorsa; L1L3-E toplayıcı akım trafo bağlantısının toprak akım yolunda daha önce açıklanan testlerle polarite ve bağlantı hataları tespit edilemez. Bu durumda, sekonder manipulasyon ile bir asimetriye erişilir. Bundan dolayı; L2 fazı akım trafosu kısa-devre edilir, Şekil 3-45’deki gibi. TEHLİKE! Ölçü trafoları üzerinde çalışırken, bütün önlemler alınmalıdır! Aşağıdaki tedbire uyulmaması ölüm, kişisel yaralanma ve ciddi maddi hasarlara yol açabilir. Rölenin akım devresinde herhangi bir akım ucunun açılmasından önce trafolarının sekonder uçları mutlaka kısa-devre edilmelidir! Şekil 3-45 L1-L3-E toplayıcı akım trafo bağlantısında asimetrik test Ölçülen akım, şimdi simetrik testte akım değerinin 2,65 katıdır. Bu testler, her bir toplayıcı akım trafosu için yürütülür. 430 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma 3.3.11 Atanmamış 1-fazlı Akım Girişleri için Test 1-fazlı akım ölçme girişleri ana korunan nesneye ait olan böyle sistemin 1-fazlı ölçme noktalarına atandığı kadar, yani ana korunan nesnenin bir tarafına atandığı kadar, sıfır bileşen akım testlerinde kontrol edilirler. Eğer bunlar ana korunan nesneye atanmamış ise de, ama bir başka korunan nesnenin bir 3-fazlı ölçme noktasına (ör. Başka bir topraklama reaktörü için sınırlandırılmış toprak arıza koruma), yöntem sıfır akım testinde tanımlandığı gibi geçerlidir. Bu durumda sıfır bileşen akım testleri yürütülür, eğer daha önce yürütülmediyse. 1-fazlı ölçme akım girişleri herhangi bir 1-fazlı koruma fonksiyonu için de kullanılabilir. Eğer bu böyle olursa ve böyle bir giriş aynı anda sıfır bileşen akım testinde ana korunan nesne için yıldız noktası akımı olarak test edilmediyse, bu ölçme girişlerinin ek bir testi gerekli olur. Testler önemli ölçüde bu ölçme girişinin uygulama amacına bağlıdır. Her halükarda miktar için uydurma faktörleri (Adres 712, 713, vb. ölçme girişine bağlı, bakın Bölüm 2.1.4 Paragraf „1-fazlı Yardımcı Girişler için Akım Trafo Verileri“) kontrol edilir. Ayrıca test edilecek girişin hassas bir 1-fazlı ölçme girişi olup olmadığına dikkat edilmelidir (Adres 255, IZ3 için veya 256, IZ4 için, bakın Bölüm 2.1.4, Paragraf „Yüksek hassas1-fazlı yardımcı ölçme girişleri“). Miktar ölçümünde gerekirse uyarlama faktörlerine dikkat edilmelidir (Adresler 734 veya 744). Bir polarite testi gerekmez, çünkü sadece akım değerleri kaydedilecektir. Yüksek empedans koruma olarak uygulamada akım ilgili 1-fazlı ölçme girişinde korunan nesnedeki arıza akımına karşılık gelir. Burada önemli olan ölçme girişinde ölçülen akımı dirençte besleyen tüm akım trafolarının aynı polariteye sahip olmasıdır. Bunun için, diferansiyel koruma testlerinde olduğu gibi, akmakta olan akımlar kullanılır. Her akım trafosu bir ölçüme dahil olmalıdır. Bu akım asla bir fazlı zamanlı aşırı akım korumanın başlatma değerinin yarısını aşmamalıdır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 431 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma 3.3.12 Gerilim Bağlantılarının Kontrolü ve Yön Kontrolü Gerilim ve Devir Alanı Kontrolü Cihaz gerilim trafosunda bağlı olduğu sürece, bu bağlantılar primer büyüklükler ile test edilir. Gerilim trafo bağlantısı olmayan cihazlar için bu bölümün kalan kısmı atlanabilir. Gerilim trafo bağlantıları, bunların atandığı taraf veya ölçme noktası için kontrol edilir (Adres 261, bakın Bölüm 2.1.4, Paragraf „Gerilim Ölçme Girişlerinin Atanması“). • Gerilim trafo setini devreye aldıktan sonra cihazda hiçbir ölçülen değer izlemesi çalışmamalıdır. – Eğer yine de bir arıza mesajı verilirse, bunun olası sebebi olay kayıtlarında veya ani bildirimlerde görülebilir. – Gerilim toplama hatasında 1-fazlı gerilim bağlantısının ataması ve uyarlama faktörleri de (Bölüm 2.1.4, Paragraf „Gerilim Ölçme Girişlerinin Atanması“) kontrol edilmelidir. – Simetri Denetiminden gelen bildirimde, primer donanımda gerçekten asimetrilerin bulunduğu olabilir. Eğer bu koşullar normal işletme koşullarıysa, ilgili izleme fonksiyonları daha az duyarlı yapılmalıdır (Bölüm 2.19.1.4' deki „Gerilim Simetrisi“ paragrafına bakın). Gerilimler, primer veya sekonder ölçüde ön paneldeki görüntü alanından veya bir PC'nin Kulanım ya da Servis arabirimi üzerinden okunabilir ve ayrıca gerçek ölçülen değerler ile karşılaştırabilir. Faz-toprak ve faz-faz gerilimlerin toplamı yanısıra gerilimlerin birbirine olan faz farklılıkları da gösterilir. Dolayısıyla her bir trafonun doğru faz sırası ve yanlış kutuplanması anlaşılır. Gerilimler „Web-Monitör“ ile de okunabilir (bakın Şekil). • Gerilimlerin yaklaşık aynı olması gerekir. Açılar alt alta 3-faz sistemde yaklaşık 120° olmalıdır. – Eğer ölçülen değerler makul değilse, ölçme noktası devreden çıkarıldıktan sonra bağlantılar kontrol edilip düzeltilmelidir. Eğer, örneğin, iki gerilim arasındaki faz farklılığı 120° yerine 60° ise, bunlardan biri yanlış kutuplanmış olmalıdır. Eğer faz-faz gerilimler ortaya çıkarsa ve bunlar √3-katı yerine faz gerilimlerle yaklaşık aynı ise, aynısı geçerlidir. Bu ölçümler bağlantıların düzeltilmesinden sonra tekrarlanmalıdır. – Faz sırası (devir alanı) genellikle saat ibresinin dönüş yönüne döner. Eğer sistem saat ibresinin tersi yönünde faz sırasına sahipse, güç sistemi verileri ayarlanırken bu, dikkate alınmış olmalıdır (Adres 271 FAZ SIRASI, bakın Bölüm 2.1.4, Paragraf „Faz Sırası“. Eğer faz dönüşü yanlış ise, ’’Ar. Faz Sıra U“ (No 176) mesajı verilir. Ölçme büyüklüklerinin faz ataması gerekirse ilgili ölçme noktasının test edilmesi ve devre dışı bırakılmasından sonra düzeltilir. Ölçüm bu durumda tekrarlanmalıdır. 432 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Şekil 3-46 Primer ölçülen değerlerin fazör diyagramı - Örnekler • Sekonder gerilim devresinin gerilim trafosu-koruma şalteri devre dışı bırakılır. Ölçülen işletme değerlerinde ölçülen gerilimlerin sıfıra yakın değerlerde olduklarını görün (çok küçük gerilim değerleri anlamsızdır). – Olay kayıtlarını veya ani bildirimleri dikkate alarak, gerilim trafo minyatür şalterinin attığından emin olun (Bildirim „>ARIZA:FİDER GT ON“, No 361). Bunun önşartı tabi ki Gerilim trafo minyatür şalterinin sinyal kontağının önceden bir ikili giriş üzerinden cihaza bağlanmış olmasıdır. • Gerilim trafo minyatür şalterini tekrar devreye alın: Ani bildirimlerde, yukarıdaki bildirim „OFF“ (giden) olarak görünmelidir, bu demektir ki „>ARIZA:FİDER GT“ OFF). – Eğer bu bildirimlerden biri görünmezse, bu sinyallerin devre bağlantısı ve konfigürasyonları kontrol edilmelidir. – Eğer ''ON'' ve ''OFF'' durumları yer değiştirmişse, kontak tipi (Y-etkin veya D-etkin) kontrol edilip düzeltilmelidir. • Korunan nesne veya gerilim ölçme noktası tekrar devre dışı bırakılır. Atama- ve Yön Testi Gerilimler güçlerin belirlenmesi ve enerji sayacı için de kullanılırlar. Bu nedenle, bağlı gerilimlerin güçlerin hesaplandığı akımlarla doğru ilişkide olduğu kontrol edilmelidir. Güç koruma fonksiyonlarının kullanımında (Ters Güç Koruma, İleri Güç Denetimi) doğru atama ve polarite bu koruma fonksiyonlarının doğru fonksiyonu için gerekli koşuldur. Tercihen primer bir test yapılır, çünkü sekonder bir testte trafonun polaritesi birlikte test edilmez. Yük akımı, en az işletme anma akımının % 5'i kadar gereklidir. Yön herhangi biridir, ama tanınmış olmalıdır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 433 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma • İlk önce gerilim trafo atamasına bağlı olarak, arzu edilen ölçme noktasındaki güç ölçümünü kontrol edin. Güçler daima gerilim girirşlerinin atanmış olduğu ilgili ölçme noktasındaki bağlı 3-fazlı gerilimlerden ve akımlardan hesaplanır. Gerilim girişleri birden fazla ölçme noktalı ana korunan nesnenin bir tarafına da atanmış olabilir, o zaman korunan nesneye akan akımların toplamı geçerli olur. Adres 261 GT AYARI belirleyicidir. Daha fazla bilgiye Bölüm 2.1.4 , „Gerilim Ölçme Girişlerinin Atanması“ paragrafında ulaşabilirsiniz. • Açık olan güç şalterlerinde, güçler primer veya sekonder büyüklükler olarak, ön paneldeki gösterge alanından veya bir PC'nin Operatör ya da Servis arayüzü üzerinden okunabilir. Burada da „Web-Monitör“ rahatlık getiren bir yardımdır, çünkü gösterge diyagramları akımlar ve gerilimler arasındaki atamaları da gösterir. Devresel ve devresel olmayan faz değiştirmeleri tanımlanır (bakın Şekil). • Cihazın kendisinde veya DIGSI' de güç değerlerinin güç yönüne doğru olduğu tespit edilebilir: P pozitif, eğer aktif güç korunan nesneye akıyorsa, P negatif, eğer aktif güç korunan nesneden dışarı akıyorsa, Q pozitif, eğer endüktif reaktif güç korunan nesneye akıyorsa, Q negatif, eğer endüktif reaktif güç korunan nesneden dışarı akıyorsa. Şekil 3-47 Görünür güç Güçlerin bütün işaretleri terslenmişse, bu amaçlanmış olabilir. Adres 1107 P,Q işareti 'ne bağlı olarak Güç Sistemi Verileri 2'de (bakın Bölüm 2.1.6.1 ,Paragraf „Güç-İşareti“) polaritenin terslenip terslenmediğini kontrol edin. O zaman aktif- ve reaktif güç ters işaretlerle geçerlidir. Aksi takdirde muhtemelen gerilim bağlantılarında bir polarite değiştirme olur. Eğer bu durum olmazsa ve yine de yanlış işaretler elde edilirse, tüm akım trafoları polariteleri terslenmiş olmalıdır! Eğer gerilim girişleri birden fazla ölçme noktalı bir tarafa atanmışlarsa, korunan nesnenin bir tarafına doğru akmayan, karşılıklı kaldırılan akımların ölçme noktaları aracılığıyla akması da mümkündür. O zaman güç ölçümü mümkün olmaz. Güç ölçümü için kullanılan akımların gerçekten korunan nesneye akmasını sağlayın. En iyisi bu test için sadece bir ölçme noktası kullanın. En son olarak sistemi kapatın. 434 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Açı Hatası Düzeltmesi Güç hesaplamalarında açı hatası ile akım- ve gerilim trafosu şartlı olan ölçme hataları oluşabilir. Çoğunlukla bu hatalar fazla öneme sahip değildir, ör. eğer ilk sırada şebeke uygulamalarında güç yönü sözkonusu ise, şebekeden ayrılmalardaki veya yük atma koşullarındaki gibi. Eğer aktif- ve reaktif gücün veya elektriksel aktif- ve reaktif çalışmanın doğru belirlenmesi sözkonusu ise, bu ölçme hatalarının ihmal edilmesi mümkün değildir. Özellikle eğer yüksek doğruluklu aktif güç ölçümlü ters güç koruma kullanılıyorsa, katılımcı akım- ve gerilim trafosunun açı hatasının bir düzeltmesi kaçınılmazdır, çünkü burada gerekirse (küçük cos ϕ'de) çok düşük bir aktif güç büyük bir görünür güçten bulunup hesaplanmalıdır. 7UT6x 'te açı hatası gerilim yollarında düzeltilir. Generatörlerde açı hatasının doğru tespiti makine ile primer-devreye almada kayıp gücün ölçümü ile yürütülür. Bu esnada mümkün üç ölçme noktasıyla sapmalar bulunur ve buradan ϕdüz düzeltme büyüklüğü belirlenir. Bu esnada, hangi boyutlarda aşağıdaki ölçme değerlerinin okunacağı önemsizdir, ilgili veya mutlak değerler olarak, primer veya sekonder olarak. Tabii ki tüm ölçme değerleri aynı boyutta değerlendirilmelidir. Açı hatası koruma cihazının dahili giriş akım trafosu nedeniyle üretici tarafından kompanze edilmiştir. • Generatör çalıştırılır ve şebeke ile senkronlanır. Tam tamına senkron akışta Aktif- ve Reaktif güç teorik olarak sıfırdır. • İşletici güç ayar ventili hareketle 0'a getirilir. Generatör kayıp gücünü şebekeden alır. DİKKAT Ters gücün kabulü bir turbo seti için sadece kısa süreli müsaadelidir, çünkü türbin işletimi belli bir minimum buhar geçişi (soğuk etki) olmadan türbin kanatlarının aşırı ısınmasına yol açabilir! • Reaktif güç Q = 0 olana kadar uyartım değiştirilir. Kontrol ölçümü olarak aktif güç P0 ve reaktif güç Q0 ön işarete bağlı olarak okunur ve not edilir (aşağıdaki tabloya bakın). • Uyartım yavaşça generatörün anma görünür gücünün % 30'una kadar çıkartılır (aşırı uyartılmış). – Kayıp güç P1 ön işaret ile işletme ölçüm değerlerinden okunur ve not edilir (aşağıdaki tabloya bakın). – Reaktif güç Q1 ön işaretle (pozitif) okunur ve not edilir (aşağıdaki tabloya bakın). • Uyartım yavaşça generatörün anma görünür gücünün % 30'una kadar düşürülür (düşük uyartılmış). DİKKAT Generatörün düşük uyartımında kademe dışı koruma tehlikesi oluşabilir! • Kayıp güç P2 ön işaretle (negatif) işletme ölçüm değerlerinde okunabilir ve not edilir (bakın Tablo *** 'Trafo hatasının açı düzeltmesi için Kayıp- ve Reaktif güç' on page 436 ***). – Reaktif güç Q2 ön işaretle (negatif) işletme ölçüm değerlerinde okunabilir ve not edilir (bakın Tablo *** 'Trafo hatasının açı düzeltmesi için Kayıp- ve Reaktif güç' on page 436 ***). • Generatörü tekrar boşa çalışma uyartımına getirin. Gerekirse durdurulur (eğer bir sonraki paragrafta tanımlanan deneme devam etmesi gerekli değilse). SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 435 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Şekil 3-48 ϕdüzel Düzeltme açısının belirlenmesi Tablo 3-34 Trafo hatasının açı düzeltmesi için Kayıp- ve Reaktif güç Durum Kayıp güç Reaktif Güç 1 P0 Q0 2 P1 Q1 3 P2 Q2 Okunan ölçüm değerleri P1 ve P2 için trafo hatasının açı düzeltmesi aşağıdaki gibi yapılır: Ölçülen değer çiftlerinden ilk önce bir düzeltme açısı aşağıdaki formüle göre hesaplanır: Güçler muhakkak okunan ön işaret ile yerleştirilmelidir! Aksi takdirde hatalı sonuç alınır! Bu ϕdüze açısı ters işaretle yeni düzeltme açısı olarak 803 no'lu DÜZELT. U Açı adresi altında verilir: Ayar değeri DÜZELT. U Açı = – ϕdüzelt. Generatör için Ters Güç Koruma Ayarı Eğer doğru ters güç koruma bir generatörde kullanılıyorsa, o zaman optimal ayar değerini belirleyebilirsiniz. Şebeke ile anahtarlanmış bir generatörde ters güç oluşur. • Ayar ventillerinin kapatılması, • Hızlı kapakların kapanması. Birirnci durum için kayıp güç önceden tanımlanan ölçümlerden saptanır. Ters güç korumanın başlatma değeri yaklaşık kayıp gücün yarısına karşılık gelmesi gerektiğinden, P> GERİ ters güç korumanın başlatma değeri için, 5011 (Watt olarak) veya 5012 (generatörün anma akımına ilişkili) adresinde okunan P1 ve P2 ölçüm değerlerinin toplamının bir çeyreği – aynı şekilde negatif işaretli – ayarlanır. Ventilin mümkün sızıntısı nedeniyle bir ters güç testi hızlı kapama ile yürütülmelidir. • Generatör çalıştırılır ve şebeke ile senkronlanır, eğer henüz yapılmamışsa. • Hızlı kapama kapanır. • İşletme ölçüm değerinden aktif güç için koruma ile ölçülen kayıp güç öğrenilir. • Eğer bu değer kapalı ayar ventilli ters güçten beklenilenden daha küçük ise, o zaman bu değerin % 50'si ters güç koruma için ayar değeri olarak kullanılır. • Hızlı kapama tekrar açılır. • Generatör durdurulur. 436 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma 3.3.13 Kullanıcı Tanımlı Fonksiyonların Testi Cihaz, kullanıcı tarafından, özellikle CFC mantığıyla özel fonksiyonların tanımlanmasına izin veren geniş bir yeteneğe sahiptir. Bu yolla cihaza eklenen herhangi bir özel fonksiyon veya mantık kontrol edilmelidir. Doğal olarak, genel test yordamı mevcut değildir. Bu tür fonksiyonların biçimlendirilmesinin ve bunlara ilişkin ayarlanmış koşulların önceden bilinmesi ve test edilmiş olması gerekir. Bunlardan en önemlileri, şalt teçhizatının (kesici, ayırıcı, topraklayıcı) olası kilitleme koşullarıdır. Bunlar dikkate alınmalı ve test edilmelidir. 3.3.14 Tutuculuk Testi ve Osilografik Kayıtları Tetikleme Koruma rölesinin demeraj süreçleri sırasında bile güvenirliliğini doğrulamak için, devreye alma prosesini tamamlamak için kapatma testleri uygulanabilir. Osilografik kayıtlar, korumanın davranışı hakkında maksimum bilgi sağlar. Ön Koşullar Koruma fonksiyonunun başlatması ile arıza kayıtlarının saklanabilmesine ilaveten; 7UT6x yazılım programı DIGSI, seri arayüz veya bir ikili giriş üzerinden cihaza komutlar verilerek de aynı osilografik veriler elde edilebilir. Sonuncusunda, bu ikili girişe „>DalgaYak.Tet.“ fonksiyonu atanmalıdır. Osilografik kayıt tetiklemesi, o zaman korunan teçhizatın devreye alınması sırasında bu ikili giriş enerjilenerek yapılır. Harici bir tetikleme ile (yani, bir koruma başlatması olmaksızın) başlatılan bir osilografik kayıt, cihaz tarafından normal arıza kaydı olarak işlenir. Her bir osilografik kayıt başlatma sırasında, atamanın uygun şekilde yapılmasını sağlayan ayrı bir kayıt numarasıyla yeni bir kayıt oluşturulur. Ancak harici olarak tetiklenen bu tür kayıtlar, gerçek bir arıza olayı olmadığı için, arıza ihbar kayıtlarında görüntülenmez. Osilografik Kayıt Tetiklemesini Başlatma DIGSI ile bir test ölçümü kaydını başlatmak için, pencerenin sol tarafındaki Test’i tıklayın. Kaydı başlatmak için listeden ArızaKaydı Baş. çift tıklayın (Şekil 3-49’e bakın). SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 437 Montaj ve Devreye Alma 3.3 Devreye Alma Şekil 3-49 DIGSI ile osilografik kaydı tetikleme – Örnek Osilografik kayıt derhal başlatılır. Arızanın kaydı sırasında durum çubuğunun sol kısmında bir bildirim görünecektir. İlave olarak, çubuklu kısımda, işlem ilerleme durumu da gösterilir. Osilografik kayıtları görüntülemek ve bunları çözümlemek için SIGRA veya Comtrade Viewer programı gerekir. Özellikle transformatörlerde yüksüz transformatörün enerjilenmesiyle senkronlanmış olan test kayıtları faydalıdır. Yüksek demeraj akımları (Rush akım) tek taraflı beslenen arızadaki gibi etki gösterdiğinden, ama açmaya izinli değildir, birden çok enerjileme denemeleriyle demeraj tutuculuğunun etkisi test edilebilir. Enerjileme esnasında açma komutu önlenebilir veya diferansiyel koruma DİF. KORUMA = Röle BLK olarak anahtarlanabilir (Adres 1201), böylece transformatör bir açma komutu durumunda kapanmaz. Kaydedilmiş arıza değerlerinden ve üst titreşim bileşeninden diferansiyel akımda ters bağlantılar Rush demeraj tutuculuğunun etkisine çekilir. Gerekirse demeraj tutuculuğu daha kuvvetli (= 2. Harmoniğin daha düşük değeri Adres 1271 2. HARMONİK) ayarlanabilir, eğer enerjileme denemelerinde açma olursa veya arıza değeri yazılımları, ikinci harmonik bileşeninin diferansiyel akımda ayar değerini geçmediğini (Adres 1271) gösterirse. Bir başka imkan, demeraj tutuculuğunu yükseltmek için, Çapraz blok-Fonksiyonu yüksek ayarlanmış bir etki süresi yardımıyla (Adres 1272 ÇAPR.BLK.2.HARM) devreye alınır (Daha fazla bilgi diferansiyel korumanın ayar notlarında bulunmaktadır „Harmoniklerle Tutuculuk“). Not Denemelerin sonlandırılmasından sonra, diferansiyel korumayı açmayı unutmayın (Adres 1201). 438 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Montaj ve Devreye Alma 3.4 Cihazın Son Hazırlıkları 3.4 Cihazın Son Hazırlıkları Bütün vidaları sıkıca sıkın. Kullanılmayanlar da dahil bütün klemens vidalarını sıkın. Tüm fişli konnektörleri hatasız ekleyin. DİKKAT Aşırı güç uygulamayın! Müsaade edilen sıkma tork değerleri aşılmamalıdır; aksi takdirde bağlantı telleri kopabilir veya terminal bölmeleri hasar görebilir. Ayar değerleri yeniden kontrol edilmelidir. Devre alma testleri sırasında bazı ayarlar değiştirilmiş olabileceğinden, bu husus çok önemlidir. Özellikle yapılandırma parametreleri ile devreye alınan koruma, kontrol ve yardımcı fonksiyonların doğru olarak ayarlandığını kontrol edin (Bölüm 2.1.3, Fonksiyonel Kapsam). Gerekli bütün elemanlar ve fonksiyonlar ON olarak ayarlanmış olmalıdır. Cihaz ayar değerlerinin bir kopyasını bir PC’de saklayın. Cihazın dahili saatini kontrol edin. Saatin otomatik olarak eşlenmemesi durumunda, eğer gerekliyse, saati ayarlayın/sistem saatine eşleyin. Bununla ilgili açıklamaları SIPROTEC 4–Sistem Açıklamaları'nda bulabilirsiniz /1/. İhbar arabellekleri, Ana menü → Bildirimler → Ayar/Reset altında sıfırlayın, bu sayede sonraki bildirimler, sadece gerçek olay ve durumlara ilişkin bilgileri içerecektir. İstatistik sayaçları da test öncesi değerlerine resetlenmelidir. Ölçülen işletme değerlerine ait sayaçları (örneğin, eğer mevcutsa çalışma sayaçlarını), Ana menü → Ölçüm değerleri → Reset altında resetleyin. Varsayılan ayarlara dönmek için -eğer gerekliyse- birkaç defa ESC tuşuna basın. Şimdi göstergede olağan değerler (Örneğin ölçülen işletme değerleri) görünecektir. Cihazın ön kısmındaki görüntüleri silmek için LED tuşuna basın, böylece sonraki bu bilgiler sadece gerçek sonuçlar ve durumlar üzerinden iletilir. Silme işlemi yapıldığında, enerjili durumdaki çıkış röleleri de bırakır. LED tuşuna basılması aynı zamanda bir LED testinin yapılmasını da sağlar. Bu durumda bütün LED’ler yanmış olmalıdır. Yanan herhangi bir LED, gerçek koşulları gösterecektir. Yeşil „RUN“ LED’i sürekli yanık olmalıdır. Kırmızı „ERROR“ LED’i de sürekli sönük olmalıdır. Eğer bir test anahtarı mevcutsa, bu çalışma konumuna alınmalıdır. Cihaz, şimdi çalışmaya hazır durumdadır. ■ SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 439 Montaj ve Devreye Alma 3.4 Cihazın Son Hazırlıkları 440 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4 Bu bölüm, SIPROTEC 4 7UT6x cihazının ve bağımsız fonksiyonlarının -hiçbir koşulda aşılmaması gerekli sınır değerleri de dahil- teknik verileri için öngörülmüştür. Maksimum fonksiyonel kapsamına göre elektriksel ve fonksiyonel verilerin ardından boyut çizimlerine ilişkin mekanik ayrıntılar verilmiştir. 4.1 Genel Cihaz Verileri 442 4.2 Diferansiyel Koruma 456 4.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma 463 4.4 Faz ve Artık Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım Koruma 465 4.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) 477 4.6 Zamanlı Aşırı Akım Koruma için Dinamik Soğuk Yük Başlatma 479 4.7 Bir Fazlı Aşırı Akım Koruma 480 4.8 Dengesiz Yük Koruma 481 4.9 Termal Aşırı Yük Koruma 490 4.10 Aşırı Yük Koruma için Isıl Kutular 493 4.11 Aşırı Uyartım Koruma 494 4.12 Ters Güç Koruma 496 4.13 İleri Güç Denetimi 497 4.14 Düşük Gerilim Koruma 499 4.15 Aşırı Gerilim Koruma 500 4.16 Frekans Koruma 501 4.17 Kesici Arıza Koruma 503 4.18 Harici Açma Komutları 504 4.19 İzleme Fonksiyonları 505 4.20 Kullanıcı-Tanımlı Fonksiyonlar (CFC) 506 4.21 Esnek Koruma Fonksiyonları 510 4.22 İlave Fonksiyonlar 512 4.23 Boyutlar 516 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 441 Teknik Veriler 4.1 Genel Cihaz Verileri 4.1 Genel Cihaz Verileri 4.1.1 Analog Girişler Akım Girişleri Anma Frekansı fN 50/60/16,7 Hz (ayarlanabilir) (16,7 Hz sadece 7UT613/63x için mevcut) Anma Akımı IN 1 A, 5 A veya 0,1 A (değiştirilebilir) Her bir giriş için tüketim - IN = 1 A için 7UT612 7UT613/63x yakl. 0,02 VA yakl. 0,05 VA - IN = 5 A için 7UT612 7UT613/63x yakl. 0,2 VA yakl. 0,3 VA - IN = 0,1 A için yakl. 1 mVA – Duyarlı toprak arızası tespiti için 1 A yakl. 0,05 VA Her bir giriş için akım yolu yüklenme kapasitesi - termal (efektif) 100 IN 1 s süreyle 30 IN 10 s süreyle 4 IN sürekli – dinamik (darbe akımı) 250 IN (yarım-çevrim) Hassas akım tespiti için giriş yüklenme kapasitesi 300 A 1 s süreyle – termal (efektif) 100 A 10 s süreyle 15 A sürekli – dinamik (darbe akımı) 750 A (yarım-çevrim) Gerilim Girişleri Sekonder anma gerilimi 80 V - 125 V Ölçme Aralığı Yük 0 V - 200 V 100 V için yakl. 0,3 VA Gerilim yolunda Aşırı Yüklenme Kapasitesi - termal (efektif) 442 230 V sürekli SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.1 Genel Cihaz Verileri 4.1.2 Yardımcı Gerilim DC Gerilim Dahili AC/DC dönüştürücü üzerinden Gerilim Beslemesi Anma yardımcı DC gerilim Uaux– 24/48 V– Kabul edilebilir gerilim aralıkları 19 - 58 V– Anma yardımcı DC gerilim Uaux– 60/110/125 V– Kabul edilebilir gerilim aralıkları 48 - 150 V– Anma yardımcı DC gerilim Uaux– 110/125/220/250 V– Kabul edilebilir gerilim aralıkları 88 - 300 V– Bindirilmiş AC kırışıklık gerilimi, Tepeden tepeye, IEC 60255-11 ≤ % 15 anma yardımcı gerilimin Güç tüketimi durağan 7UT612 7UT613/63x yakl. 5W yakl. 6 W Güç tüketimi enerjili 7UT612 7UT613 7UT633/7UT635 yakl. 7 W yakl. 12 W yakl. 20 W Yardımcı gerilim güç besleme arızası/kısa-devresi için ≥ 50 ms’de Uaux = 48 V ve Uaux ≥ 110 V köprüleme süresi IEC 60255-11 ≥ 20 ms’de Uaux = 24 V ve Uaux = 60 V AC Gerilim Dahili AC/DC dönüştürücü üzerinden Gerilim Beslemesi Anma yardımcı AC gerilim Uaux~ *) 115/230 V~ Kabul edilebilir gerilim aralıkları 92 - 265 V~ *) Kısıtlama: 230 V~ işletim sadece C-CPU-2; 80 MHz; 3,3 V B312–1 Maks. müsaade edilen ortam sıcaklığı +55 °C, 230 V~ ile işletimde Güç tüketimi durağan 7UT612 7UT613/63x yakl. 6,5 VA yakl. 12 VA Güç tüketimi enerjili 7UT612 7UT613 7UT633/7UT635 yakl. 8,5 VA yakl. 19 VA yakl. 28 VA Yardımcı gerilim güç besleme arızası/kısa-devresi için köprüleme süresi ≥ 50 ms SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 443 Teknik Veriler 4.1 Genel Cihaz Verileri 4.1.3 İkili Girişler ve Çıkışlar İkili Girişler Cihaz 7UT612 7UT613 7UT633 7UT635 Miktar 3 (yapılandırılabilir) 5 (yapılandırılabilir) 21 (yapılandırılabilir) 29 (yapılandırılabilir) Anma gerilim aralığı 24 V– - 250 V–, 2 aralıklı, iki kutuplu Akım tüketimi, enerjili (kontrol geriliminden bağımsız) yakl. 1,8 mA İkili Giriş başına Başlatma Eşiği Köprülerle ayarlanabilir gerilim aralığı Anma gerilimleri için 24/48 V– 60/110/125 V– Uyüksek ≥ 19 V– Udüşük ≤ 10 V– Anma gerilimleri için 110/125/220/250 V– Uyüksek ≥ 88 V– Udüşük ≤ 44 V– Anma gerilimleri için 220/250 V– Uyüksek ≥ 176 V– Udüşük ≤ 88 V– Maksimum kabul edilebilir gerilim 300 V– Giriş darbe süzgeci 220 nF, 220 V’da bir dinlenme zamanında > 60 ms İkili Çıkışlar Sinyal/Komut Röleleri 1) Cihaz 7UT612 7UT613 7UT633 7UT635 Miktar 4 (yapılandırılabilir) 8 (yapılandırılabilir) 24 (yapılandırılabilir) 24 (yapılandırılabilir) Anahtarlama kapasitesi KAPAMA 1000 W/VA Anahtarlama kapasitesi KESME 30 VA 40 W omik 25 L/R ≤ 50 ms için 25 W Alarm rölesi N/K 1 kontaklı veya N/A 1 kontaklı (anahtarlanabilir) Anahtarlama kapasitesi KAPAMA 1000 W/VA Anahtarlama kapasitesi KESME 30 VA 40 W omik 25 L/R ≤ 50 ms için 25 W Anahtarlama Gerilimi 250 V Kontak başına müsaade edilen akım 5 A sürekli 30 A 0,5 s için (N/A kontak) izin verilen toplam akım ortak yol üzerinde 5 A sürekli 30 A 0,5 s için (N/A kontak) Başlatma Süreleri Kapatıcı hızlı 5 ms Değiştirici kontaklar 8 ms Yüksek Hızlı (sadece N/A Kontak) 2) <1 ms 2 ) 7UT633, 7UT635 sipariş opsiyonunda 444 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.1 Genel Cihaz Verileri 1) 4.1.4 Aşağıdaki anma değerlerle UL-listeli: 120 VAC Pilot kullanım, B300 240 VAC Pilot kullanım, B300 240 VAC 5 A Genel Amaçlı 24 VDC 5 A Genel Amaçlı 48 VDC 0.8 A Genel Amaçlı 240 VDC 0.1 A Genel Amaçlı 120 VAC 1/6 hp (4.4 FLA) 240 VAC 1/2 hp (4.9 FLA) Pozitif sistem gerilimi U1 üzerinden frekans ölçümü Anma frekansı 50/60 Hz için frekans aralığı Alt frekans sınırı 9,25 Hz Üst frekans sınırı 70 Hz Anma frekansı 16,7 Hz için frekans aralığı (sadece 7UT613/63x) Alt frekans sınırı 9,25 Hz Üst frekans sınırı 23,33 Hz Minimum gerilim U1 sekonder 5V Açıklamalar esnek koruma fonksiyonları ile gerçekleştirilen frekans ölçüm kademeleri için de geçerlidir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 445 Teknik Veriler 4.1 Genel Cihaz Verileri 4.1.5 İletişim Arayüzleri Operatör Arayüzü Bağlantı Ön yüzde, yalıtılmamış, RS232, PC bağlantısı için 9-pin D-altminyatür dişi konnektör Çalışma DIGSI ile İletim hızı min. 4 800 Baud; maks. 115 200 Baud; Fabrika Ayarı: 115 200 Baud; Eşlik: 8E1 Azami iletim mesafesi 15 m Servis / Modem Arayüzü RS232 RS485 FO Sipariş edilen sürüme göre Veri aktarımı için yalıtılmış arayüz DIGSI ile çalışma için veya bir ısıl kutunun bağlantısı için RS232 Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı Arka pano, montaj konumu „C“, 9-pin D-alt minyatür dişi konnektör Ekranlı veri kablosu RS485 Fiber-optik (FO) Çıkma tip pano montajı kasası için bağlantı Konsol kasasında Kasanın alt kısmında; Ekranlı veri kablosu Test gerilimi 500 V; 50 Hz İletim hızı min. 4 800 Bd, maks. 115 200 Bd; Fabrika Ayarı 38 400 Bd Azami iletim mesafesi 15 m Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı Arka pano, montaj konumu „C“, 9-pin D-alt minyatür dişi konnektör Ekranlı veri kablosu Çıkma tip pano montajı kasası için bağlantı Konsol kasasında Kasanın alt kısmında; Ekranlı veri kablosu Test gerilimi 500 V; 50 Hz İletim hızı min. 4 800 Bd, maks. 115 200 Bd; Fabrika Ayarı 38 400 Bd Azami iletim mesafesi 1000 m FO konnektör tipi ST-Konnektör Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı Arka pano, montaj konumu „C“ 446 Çıkma tip pano montajı kasası için bağlantı Konsol kasasında Kasanın alt kısmında; Optik dalga uzunluğu λ = 820 nm EN 60825-1/-2’ye göre Lazer Sınıf 1 50/125 μm’lik cam fiber kullanılarak veya 62,5/125 μm’lik cam fiber kullanılarak Müsaade edilen optik sinyal zayıflaması maks. 8 dB, 62,5/125 μm’lik cam fiber ile İletim mesafesi maks. 1,5 km Karakter eylemsiz durumu Seçilebilir; fabrika ayarı „Sönük“ SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.1 Genel Cihaz Verileri Sistem Arayüzü (seçimli) IEC 60870-5-103 RS232 RS485 FO Profibus RS485 Profibus FO Sipariş edilen sürüme göre Bir kontrol uçbirimine veri aktarımı için yalıtılmış arayüz IEC 60870-5-103 Çeşitli potansiyel içermeyen sürümler mevcut RS232 Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı Arka panel, montaj konumu „B“, 9-pin D-alt minyatür dişi konnektör Çıkma tip pano montajı kasası için bağlantı Konsol kasasında Kasanın alt kısmında; Test gerilimi 500 V; 50 Hz İletim hızı min. 300 Bd, maks. 57 600 Bd Fabrika Ayarı 9 600 Bd Azami iletim mesafesi 15 m Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı Arka panel, montaj konumu „B“, 9-pin D-alt minyatür dişi konnektör Çıkma tip pano montajı kasası için bağlantı Konsol kasasında Kasanın alt kısmında; Test gerilimi 500 V; 50 Hz İletim hızı min.300 Bd, maks. 57 600 Bd Fabrika Ayarı 9 600 Bd Azami iletim mesafesi 1 km FO konnektör tipi ST-Konnektör Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı Arka panel, montaj konumu „B“ Çıkma tip pano montajı kasası için bağlantı Konsol kasasında Kasanın alt kısmında; Optik dalga uzunluğu λ = 820 nm RS485 Fiber-optik (FO) EN 60825-1/-2’ye göre Lazer Sınıf 1 50/12 μm’lik cam fiber kullanılarak veya 62,5/125 μm’lik cam fiber kullanılarak PROFIBUS RS485 (FMS ve DP) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Müsaade edilen optik sinyal zayıflaması maks. 8 dB, 62,5/125 μm’lik cam fiber ile Azami iletim mesafesi 1,5 km Karakter eylemsiz durumu Seçilebilir; fabrika ayarı „Sönük“ Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı Arka panel, montaj konumu „B“, 9-pin D-alt minyatür dişi konnektör Çıkma tip pano montajı kasası için bağlantı Konsol kasasında Kasanın alt kısmında; Test gerilimi 500 V; 50 Hz İletim hızı 1,5 MBd’a kadar Azami iletim mesafesi 1 000 m ≤ 93,75 kBd için 500 m ≤ 187,5 kBaud için 200 m ≤ 1,5 MBd için 447 Teknik Veriler 4.1 Genel Cihaz Verileri PROFIBUS FO (FMS ve DP) FO konnektör tipi ST-Konnektör FMS: tek buklaj / çift buklaj, sipariş sürümüne bağlı; DP: sadece çift buklaj mevcut Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı sadece harici OLM için; Arka panel, montaj konumu „B“ Çıkma tip pano montajı kasası için bağlantı sadece harici OLM için; Konsol kasasında Kasanın alt kısmında; İletim hızı – önerilir: 1,5 MBd’a kadar > 500 kBd Optik dalga uzunluğu λ = 820 nm EN 60825-1/-2’ye göre Lazer Sınıfı 1 50/125 μm’lik cam fiber kullanılarak veya 62,5/125 μm’lik cam fiber kullanılarak Müsaade edilen bağlantı zayıflaması maks. 8 dB, 62,5/125 μm’lik cam fiber ile Artık optik halka topolojisinde 2 modül yakl. 1,6 km 500 kBit/s için arasında maksimum köprülenebilir yakl. 530 m 1500 kBit/s için mesafe ve cam elyafı 62,5/125 μm DNP3.0 RS485 DNP3.0 FO MODBUS RS485 448 Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı Arka panel, montaj konumu „B“, 9-pin D-alt minyatür dişi konnektör Çıkma tip pano montajı kasası için bağlantı Konsol kasasında Kasanın alt kısmında; Test gerilimi 500 V; 50 Hz İletim hızı 19 200 Baud’a kadar Azami iletim mesafesi 1 km FO konnektör tipi ST-Konnektör Alıcı/Verici Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı Arka panel, montaj konumu „B“ Çıkma tip pano montajı kasası için sadece harici Dönüştürücü için; Konsol kasasında Kasanın alt kısmında; İletim hızı 19 200 Baud’a kadar Optik dalga uzunluğu λ = 820 nm EN 60825-1/-2’ye göre Lazer Sınıfı 1 50/125 μm’lik cam fiber kullanılarak veya 62,5/125 μm’lik cam fiber kullanılarak Müsaade edilen optik sinyal zayıflaması maks. 8 dB, 62,5/125 μm’lik cam fiber ile Azami iletim mesafesi 1,5 km Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı Arka panel, montaj konumu „B“ 9-pin D-alt minyatür dişi konnektör Çıkma tip pano montajı kasası için bağlantı Konsol kasasında Kasanın alt kısmında; Test gerilimi 500 V; 50 Hz İletim hızı 19 200 Baud’a kadar Azami iletim mesafesi 1 km SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.1 Genel Cihaz Verileri MODBUS FO FO konnektör tipi ST-Konnektör Alıcı/Verici Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı Arka panel, montaj konumu „B“ Çıkma tip pano montajı kasası için bağlantı sadece harici Dönüştürücü için; Konsol kasasında Kasanın alt kısmında; İletim hızı 19 200 Baud’a kadar Optik dalga uzunluğu λ = 820 nm EN 60825-1/-2’ye göre Lazer Sınıfı 1 50/125 μm’lik cam fiber kullanılarak veya 62,5/125 μm’lik cam fiber kullanılarak Müsaade edilen optik sinyal zayıflaması maks. 8 dB, 62,5/125 μm’lik cam fiber ile Azami iletim mesafesi 1,5 km Elektrikli Ethernet (EN100) IEC 61850 ve Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı DIGSI için IEC 61850 ve DIGSI için Ethernet optik (EN100) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Arka panel, montaj konumu „B“ 2 x RJ45 konnektör 100BaseT IEEE802.3 göre Çıkma tip pano montajı kasası için Konsol kasasında Kasanın alt kısmında; Test gerilimi (konnektöre göre) 500 V; 50 Hz İletim hızı 100 MBit/s İletim mesafesi 20 m FO konnektör tipi ST-konnektör Alıcı/Verici Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı Arka panel, montaj konumu „B“ Çıkma tip pano montajı kasası için teslimatı mümkün değil Optik dalga uzunluğu λ = 1350 nm İletim hızı 100 MBit/s EN 60825-1/-2’ye göre Lazer Sınıfı 1 50/125 μm’lik cam fiber kullanılarak veya 62,5/125 μm’lik cam fiber kullanılarak Müsaade edilen optik sinyal zayıflaması maks. 5 dB, 62,5/125 μm’lik cam fiber ile İletim mesafesi maks. 800 m 449 Teknik Veriler 4.1 Genel Cihaz Verileri Ek arayüz (opsiyonel) RS485 FO Sipariş edilen sürüme göre Bir RTD kutusu bağlantısı için potansiyel içermeyen arayüz RS485 Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı Arka panel, montaj konumu „D“, 9-pin D-alt minyatür dişi konnektör Çıkma tip pano montajı kasası için bağlantı Konsol kasasında Kasanın üst kısmında Test gerilimi 500 V; 50 Hz İletim hızı 9 600 Bd Azami iletim mesafesi 1000 m Fiber-optik (FO) FO konnektör tipi ST-Konnektör Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı Arka panel, montaj konumu „D“ Çıkma tip pano montajı kasası için bağlantı Konsol kasasında Kasanın üst kısmında Optik dalga uzunluğu λ = 820 nm EN 60825-1/-2’ye göre Lazer Sınıf 1 50/125 μm’lik cam fiber kullanılarak veya 62,5/125 μm’lik cam fiber kullanılarak Müsaade edilen optik sinyal zayıflaması maks. 8 dB, 62,5/125 μm’lik cam fiber ile Azami iletim mesafesi 1500 m Karakter eylemsiz durumu Seçilebilir; fabrika ayarı „Sönük“ Zaman Senkronlama Arayüzü Zaman Senkronlama DCF 77/IRIG B-Sinyal (telegram formatı IRIG-B000) Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı Arka pano, montaj konumu „A“; 9-pin D-alt minyatür dişi konnektör Çıkma tip pano montajı kasası için Alt kısımda çift sıralı klemenste Sinyal anma gerilimleri Seçilebilir 5 V, 12 V veya 24 V Test gerilimi 500 V; 50 Hz Sinyal Seviyeleri ve Yükleri DCF 77 IRIG B (Formatı IRIG-B000) Anma Sinyal Gerilimi 5V UIyüksek 6,0 V 12 V 24 V 15,8 V 31 V UIdüşük 1,0 V IIdüşük = 0,25 mA 1,4 V bei IILow = 0,25 mA 1,9 V IIdüşük = 0,25 mA IIyüksek 4,5 mA - 9,4 mA 4,5 mA - 9,3 mA 4,5 mA - 8,7 mA RI 890 Ω UI = 4 V 1930 Ω UI = 8,7 V 3780 Ω UI = 17 V 640 Ω UI = 6 V 1700 Ω UI = 15,8 V 3560 Ω UI = 31 V 450 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.1 Genel Cihaz Verileri 4.1.6 Elektriksel testler Özellikler Standartlar: IEC 60255 (ürün standartları) IEEE C37.90.0; C37.90.1 UL 508 VDE 0435 Diğer standartlar için bağımsız fonksiyonlara bakın Yalıtım Testleri Standartlar: IEC 60255-5 ve IEC 60870-2-1 Yüksek gerilim testi (rutin test) Güç kaynağı, ikili girişler, iletişim ve zaman eşitleme arayüzleri hariç bütün devreler 2,5 kV (ef), 50 Hz Yüksek gerilim testi (rutin test) Yardımcı gerilim ve ikili girişler 3,5 kV– Yüksek gerilim testi (rutin test) sadece yalıtılmış haberleşme ve zaman senkronlama arayüzleri 500 V (ef), 50 Hz Darbe gerilim testi (tip testi) Haberleşme ve zaman senkronlama arayüzleri hariç tüm devreler için, sınıf III 5 kV (tepe); 1,2/50 µs; 0,5 J; 3 poyitif ve 3 negatif darbe aralıkları 5 s Bağışıklık için EMC Testleri (tip testleri) Standartlar: IEC 60255-6 ve -22, (ürün standartları) EN 61000-6-2 (genel standart) VDE 0435 Bölüm 301, DIN VDE 0435-110 Yüksek frekans testi IEC 60255-22-1, sınıf III ve VDE 0435 Bölüm 303, sınıf III 2,5 kV (tepe); 1 MHz; τ = 15 µs; 400 darbe/s; test süresi 2 s; Ri = 200 Ω Elektrostatik boşalma IEC 60255-22-2, sınıf IV ve IEC 61000-4-2, sınıf IV 8 kV kontak deşarjı; 15 kV hava deşarjı; her iki polarite; 150 pF; Ri = 330 Ω Yüksek frekans alanlı ışınım, frekans yürütülmesi IEC 60255-22-3; sınıf III IEC 61000-4-3, sınıf III 10 V/m; 80 MHz - 1000 MHz; 10 V/m; 800 MHz - 960 MHz; 20 V/m; 1,4 GHz - 2,0 GHz; % 80 AM; 1 kHz Yüksek frekans alanlı ışınım, tek frekans IEC 60255-22-3; IEC 61000-4-3 – genlik kiplenimli sınıf III: 10 V/m – darbe kiplenimli 80/160/450/900 MHz; % 80 AM; çevrim >10 s 900 MHz, % 50 PM, tekrarlama frekansı 200 Hz Hızlı geçici bozulmalar / Burst IEC 60255-22-4 ve IEC 61000-4-4, sınıf IV 4 kV; 5/50 ns; 5 kHz; darbe süresi = 15 ms; tekrarlama hızı 300 ms; her iki polarite; Ri = 50 Ω; test süresi 1 min SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 451 Teknik Veriler 4.1 Genel Cihaz Verileri Yüksek Enerjili Darbe Gerilimleri (DARBE), IEC 61000-4-5 Montaj Sınıfı 3 – Yardımcı Gerilim Impuls: 1,2/50 µs – Ölçme Girişleri, İkili Girişler ve Röle Çıkışları ortak mod: 2 kV; 42 Ω; 0,5 µF fark modu: 1 kV; 42 Ω; 0,5 µF ortak mod: 2 kV; 12 Ω; 9 µF fark modu:1 kV; 2 Ω; 18 µF Yüksek frekanslı alanların indüklediği iletilen bozan etkiler, 10 V; 150 kHz - 80 MHz; % 80 AM; 1 kHz genlik kiplenimli IEC 61000-4-6, sınıf III Güç Sistem Frekanslı Manyetik Alan IEC 61000-4-8, sınıf IV IEC 60255-6 30 A/m sürekli; 300 A/m 3 s için; 50 Hz 0,5 mT; 50 Hz Salınımlı Akım Karşı Koyma Yeteneği IEEE Std C37.90.1 2,5 kV (tepe); 1 MHz; τ = 15 µs; 400 darbe/s; süreli; 2 s; Ri = 200 Ω Hızlı Geçici Akım Karşı Koyma Yeteneği IEEE Std C37.90.1 4 kV; 5/50 ns; 5 kHz; darbe süresi = 15 ms; tekrarlama hızı 300 ms; her iki polarite; Ri = 50 Ω; test süresi 1 min Sönümlü Salınımlar IEC 60694, IEC 61000-4-12 2,5 kV (Tepe Değer), polarite almaşık 100 kHz; 1 MHz; 10 MHz ve 50 MH; Ri = 200 Ω Gürültü Yayınımı için EMC Testleri (tip testleri) Standart: EN 61000-6–4 (genel standart) Uçlara iletilen radyo parazit gerilimi, sadece yardımcı gerilim IEC-CISPR 11 150 kHz - 30 MHz Sınır sınıf A Telsiz Girişim Alan Şiddeti IEC-CISPR 11 30 MHz - 1000 MHz Sınır sınıf A 452 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.1 Genel Cihaz Verileri 4.1.7 Mekanik Testler Sabit Çalışma Sırasında Titreşim ve Darbe Direnci Standartlar: IEC 60255-21 ve IEC 60068 Titreşim IEC 60255-21-1, sınıf 2; IEC 60068-2-6 Sinüsoidal 10 Hz - 60 Hz: ±0,075 mm Büyüklük; 60 Hz - 150 Hz: 1 g ivme Tarama hızı 1 oktav/dk, 3 dikey eksen yönünde 20 çevrim Darbe IEC 60255-21-2, sınıf 1; IEC 60068-2-27 Yarım sinüs dalga İvme 5 g, süre 11 ms, 3 dikey eksenin her iki yönünde her biri 3 darbe Sismik titreşim IEC 60255-21-3, sınıf 1; IEC 60068-3-3 Sinüsoidal 1 Hz - 8 Hz: ± 3,5 mm büyüklük; (yatay eksen) 1 Hz - 8 Hz: ± 1,5 mm büyüklük; (dikey eksen) 8 Hz - 35 Hz: 1 g ivme (yatay eksen) 8 Hz - 35 Hz: 0,5 g ivme (dikey eksen) Tarama hızı 1 oktav/dk 3 dikey eksenin her iki yönünde 1 çevrim Taşıma Sırasında Titreşim ve Darbe Direnci Standartlar: IEC 60255-21 ve IEC 60068 Titreşim IEC 60255-21-1, sınıf 2; IEC 60068-2-6 Sinüsoidal 5 Hz - 8 Hz: ±7,5 mm Büyüklük; 8 Hz - 150 Hz: 2 g ivme Tarama hızı 1 oktav/dk 20 çevrim; her 3 dikey eksen yönünde Darbe IEC 60255-21-2, sınıf 1; IEC 60068-2-27 Yarım sinüs dalga ivme 15 g, süre 11 ms, 3 dikey eksenin eksenin her iki yönünde her biri 3 darbe Sürekli darbe IEC 60255-21-2, sınıf 1; IEC 60068-2-29 Yarım sinüs dalga ivme 10 g, süre 16 ms, 3 dikey eksenin eksenin her iki yönünde her biri 1000 darbe Not: Tüm kullanım verileri fabrika çıkışlı paketler için geçerlidir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 453 Teknik Veriler 4.1 Genel Cihaz Verileri 4.1.8 İklimsel Gerilim Testleri Sıcaklıklar Standartlar: IEC 60255-6 Tip testli (IEC 60068-2-1 ve -2’ye göre, 16 saat süreyle ) –25 °C - +85 °C İşletimde geçici olarak müsaadeli (96 saat süreyle test edilmiş ) –20 °C - +70 °C (gösterge okunaklılığı +55 °C ile sınırlanmıştır) Kalıcı çalışma için önerilen (IEC 60255-6’ya göre) –5 °C - +55 °C Depolama için sınır sıcaklıkları –25 °C - +55 °C Taşıma sırasında sınır sıcaklıkları –25 °C - +70 °C Cihazın depolanması ve taşınması sırasında fabrika ambalajıyla! Nem Müsaade edilen nem oranı Yıllık ortalama ≤ % 75 bağıl nem; yılda en fazla 56 gün % 93’e kadar bağıl nem; İşletme sırasında yoğuşmadan kaçınılmalıdır! Cihazların, doğrudan güneş ışığına veya yoğuşmada olabilecek sıcaklık dalgalanmalarına maruz kalacak şekilde kurulmaması önerilir. 4.1.9 Çalışma Koşulları Koruma aygıtı, normal röle odalarında ve tesislerde kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Elektromanyetik uyumluluk sağlamak üzere, uygun kurulum prosedürleri uygulanmalıdır. Buna ek olarak; aşağıdakiler önerilmiştir: • Sayısal koruma donatısıyla aynı kabin içerisinde veya aynı röle panosu üzerinde bulunan kontaktörlerin ve rölelerin, esas olarak uygun ark/kıvılcım bastırma bileşenleri ile donatılmış olması gerekir. • 100 kV ve üzeri işletme gerilimli trafo merkezlerinde, tüm harici kablolar her iki uçtan da topraklanacak iletken bir koruyucu ekranla kaplanmış olmalıdır. Daha alçak gerilim seviyelerindeki trafo merkezleri için, özel önlemlerin alınması normalde gerekli değildir. • Koruma aygıtı enerjili iken, modülleri/kartları yerlerinden çıkarmayın ve yerlerine takmayın. Çıkarılmış durumda, bazı bileşenler elektrostatik olarak tehlikeye maruz kalır; bu sebeple elle müdahalede bulunmadan önce (elektrostatik duyarlı aygıtlar için konulmuş) ESD standartlarına uyulması gerekir. Modüller yerlerine takılı iken böyle bir tehlike söz konusu değildir. 454 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.1 Genel Cihaz Verileri 4.1.10 Mekanik Tasarım Kasa 7XP20 Boyutlar Teknik Veriler’in sonuncu bölümünde boyut çizimlerine bakın Ağırlık (maksimum eleman sayısı) yaklaşık 7UT612 Çıkma tip pano montajı için 1/3 Gömme tip pano montajı için 1/3 9,6 kg 5,1 kg 7UT613 Çıkma tip pano montajı için 1/2 Gömme tip pano montajı için 1/2 13,5 kg 8,7 kg 7UT633 Çıkma tip pano montajı için 1/1 Çıkma tip pano montajı için 1/1 1) Gömme tip pano montajı için 1/1 22,0 kg 25,3 kg 13,8 kg 7UT635 Çıkma tip pano montajı için 1/1 Çıkma tip pano montajı için 1/1 1) Gömme tip pano montajı için 1/1 22,7 kg 26,0 kg 14,5 kg IEC 60529’a göre koruma sınıfı Çıkma tip montaj kasasında işletme elemanı için IP 51 Gömme tip montaj kasasında işletme elemanı için ön IP 51 arka IP 50 İnsan güvenliği için IP 2x, kapaklı UL-onay koşulları Ön panel montajı için Tip 1 Ortam hava sıcaklığı: maks. 70°C, normal çalışma 1) Nakliye emniyeti ile SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 455 Teknik Veriler 4.2 Diferansiyel Koruma 4.2 Diferansiyel Koruma Başlatma Değerleri Diferansiyel akım IDif>/INnesne 0,05 - 2,00 0,01 artımlarla Yüksek-akım kademesi IDif>>/INnesne 0,5 - 35,0 veya ∞ (kademe etkisiz) 0,1 artımlarla 1,0 - 2,0 0,1 artımlarla Devreye almada başlatma IDif> çarpanı Dış arızalarda ek tutuculuk (ITut. > ayar değeri) Etki Süresi Iek Tut./INnesne 2,00 - 15,00 0,01 artımlarla 2 - 250 periyot 1 Periyot artımlarla veya ∞ (bırakmaya kadar etkili) Başlatma karakteristiği görüntüye bakın 4-1 Toleranslar (önayarlı karakteristik parametrelerinde, her 1 ölçüm noktasıyla 2 tarafta) IDif> kademesi ve karakteristiği ayar değerinden % 5 IDif>> kademesı ayar değerinden % 5 Gecikme Zamanları IDif> kademesinin gecikmesi TIDif> 0,00 s - 60,00 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla IDif>> kademesinin gecikmesi TIDif>> 0,00 s - 60,00 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla Zaman aşımı toleransları Ayar değerinden % 1 veya 10 ms Ayar zamanları, salt gecikme zamanlarıdır Şekil 4-1 Diferansiyel korumanın açma karakteristiği Idif Diferansiyel akım = |I1 + I2| ITut. Tutuculuk akımı = |I1| + |I2| INnesne Korunan nesnenin anma akımı 456 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.2 Diferansiyel Koruma Harmonik Tutuculuk (Trafolar) Devreye alma tutuculuğu (2’nci harmonik) I2fN/IfN % 10 - % 80 ayrıca bakın Şekil 4-2 % 1 artımlarla Tutuculuk diğer (n’inci) harmonik (seçmeli 3. veya 5.) InfN/IfN % 10 - % 80 ayrıca bakın Şekil 4-3 % 1 artımlarla Çapraz-kilitleme fonksiyonu etkinleştirilebilir / etkisiz kılınabilir Çapraz- kilitleme için maks. etki süresi 2 - 1000 periyot 1 Periyot artımlarla veya 0 (çapraz- kilitleme etkisiz) veya ∞ (bırakmaya kadar etkili) Çalışma Zamanları (Trafolar) 7UT612 Tek taraflı beslemede başlatma süresi/bırakma süresi Frekansa göre başlatma süresi 50 Hz 60 Hz IDif> ayar değerinin 1,5 katında IDif>> ayar değerinin 1,5 katında IDif>> ayar değerinin 5 katında 38 ms 25 ms 19 ms 35 ms 22 ms 17 ms Bırakma süresi, yakl. 35 ms 30 ms Bırakma oranı yakl. 0,7 7UT613/63x Tek taraflı beslemede başlatma süresi/bırakma süresi Frekansa göre başlatma süresi 50 Hz 60 Hz 16,7 Hz Hızlı röleler 30 ms 27 ms 78 ms Yüksek hızlı röleler 25 ms 22 ms 73 ms Hızlı röleler 11 ms 11 ms 20 ms Yüksek hızlı röleler 6 ms 6 ms 15 ms Bırakma süresi, yakl. 54 ms 46 ms 150 ms Bırakma oranı yakl. 0,7 IDif> min IDif>> min Trafolar için Akım Eşleştirmesi Vektör gruplarının eşleştirilmesi 0 - 11 (x 30°) Yildiz noktasini işleme topraklı ve topraksız (her bir sargı için) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 1 artımlarla 457 Teknik Veriler 4.2 Diferansiyel Koruma Çalışma Aralığı, Frekans (Trafolar) Frekans düzeltme aralığı dahilinde frekans etkisi Şekil 4-2 Idif INnesne 458 bakınız Şekil Transformatör diferansiyel korumada 2. harmoniğin tutuculuk etkisi Diferansiyel akım = |I1 + I2| Korunan nesnenin anma akımı IfN Anma frekanslı akım I2f İki kat frekanslı akım SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.2 Diferansiyel Koruma Şekil 4-3 Idif Transformatör diferansiyel korumada n’inci harmoniğin tutuculuk etkisi Diferansiyel akım = |I1 + I2| INnesne Korunan nesnenin anma akımı IfN Anma frekansı ile akım Inf n-kat frekanslı akım (n = 3 veya 4) Şekil 4-4 Idif Transformatör diferansiyel korumada frekans etkisi Diferansiyel akım = |I1 + I2| INnesne Korunan nesnenin anma akımı IXf Belirli bir aralıkta herhangi bir frekanslı akım SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 459 Teknik Veriler 4.2 Diferansiyel Koruma Çalışma Zamanları (Generatörler, Motorlar, Reaktörler) 7UT612 Tek taraflı beslemede başlatma süresi/bırakma süresi Frekansa göre başlatma süresi 50 Hz 60 Hz IDif> ayar değerinin 1,5 katında IDif>> ayar değerinin 1,5 katında IDif>> ayar değerinin 5 katında 38 ms 25 ms 19 ms 35 ms 22 ms 17 ms Bırakma süresi, yakl. 35 ms 30 ms Bırakma oranı yakl. 0,7 7UT613/63x Tek taraflı beslemede başlatma süresi/bırakma süresi Frekansa göre başlatma süresi IDif> min IDif>> min 460 50 Hz 60 Hz 16,7 Hz Hızlı röleler 30 ms 27 ms 78 ms Yüksek hızlı röleler 25 ms 22 ms 73 ms Hızlı röleler 11 ms 11 ms 20 ms Yüksek hızlı röleler 6 ms 6 ms 15 ms Bırakma süresi, yakl. 54 ms 46 ms 150 ms Bırakma oranı ca. 0,7 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.2 Diferansiyel Koruma Çalışma Aralığı, Frekans (Generatörler, Motorlar, Reaktörler) Frekans düzeltme aralığı dahilinde frekans etkisi Şekil 4-5 Idif görüntüye bakın 4-5 Generatör-/Motor diferansiyel korumada ve bara korumasında frekans etkisi Diferansiyel akım = |I1 + I2| INnesne Korunan nesnenin anma akımı IXf Belirli bir aralıkta herhangi bir frekanslı akım Diferansiyel akım izleme (baralar, kısa hatlar) Not: IN = 0,1 A’de (Karışık trafoya bağlantı) daha yüksek toleranslarla hesaplanır. Karışık trafoların ölçüm hataları ve mıknatıslama akımları cihaz toleranslarında mevcut değildir. Kalıcı durum diferansiyel akım izleme Iİzleme/INnesne 0,15 - 0,80 0,01 artımlarla 1 s - 10 s 1 s artımlarla Diferans akımda bloklama için gecikme TI-DİF(gt) İZLEME Açma müsaadesi (baralar, kısa hatlar) Fider akımıyla akım müsaadesi SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 I>Sürme/INnesne 0,20 - 2,00 0,01 artımlarla veya 0 (Müsaade daima verilir) 461 Teknik Veriler 4.2 Diferansiyel Koruma Doğal çalışma süresi (baralar, kısa hatlar) 7UT612 Tek taraflı beslemede başlatma süresi/bırakma süresi Frekansa göre başlatma süresi 50 Hz 60 Hz IDif> ayar değerinin 1,5 katında IDif>> ayar değerinin 1,5 katında IDif>> ayar değerinin 5 katında 25 ms 20 ms 19 ms 25 ms 19 ms 17 ms Bırakma süresi, yakl. 30 ms 30 ms Bırakma oranı yakl. 0,7 7UT613/63x Tek taraflı beslemede başlatma süresi/bırakma süresi Frekansa göre başlatma süresi IDif> min IDif>> min Hızlı röleler 50 Hz 60 Hz 16,7 Hz 11 ms 11 ms 18 ms Yüksek hızlı röleler 6 ms 6 ms 13 ms Hızlı röleler 11 ms 11 ms 18 ms 6 ms 6 ms 13 ms Bırakma süresi, yakl. Yüksek hızlı röleler 54 ms 46 ms 150 ms Bırakma oranı yakl. 0,7 Frekans çalışma aralığı (baralar, kısa hatlar) Frekans düzeltme aralığı dahilinde frekans etkisi 462 görüntüye bakın 4-5 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma 4.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma Ayar aralıkları Diferansiyel akım ISTA>/INnesne 0,05 - 2,00 Sınır açısı ϕSTA 110° (sabit) Başlatma karakteristiği 0,01 artımlarla görüntüye bakın 4-6 Başlatma toleransı % 5 I < 5 · IN için Ön ayarlı karakteristik parametrelerinde ve 1 (biri) üç fazlı ölçüm noktasında Zaman Gecikmesi TSTA Zaman aşımı toleransları 0,00 s - 60,00 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla Ayar değerinden % 1 veya 10 ms Ayar zamanları, salt gecikme zamanlarıdır Çalışma zamanı 7UT612 Frekansa göre başlatma süresi 50 Hz 60 Hz ISTA> ayar değerinin 1,5 katında, yakl. ISTA> ayar değerinin 2,5 katında, yakl. 40 ms 37 ms 38 ms 32 ms Bırakma süresi, yakl. 40 ms 40 ms Bırakma oranı yakl. 0,7 7UT613/63x Frekansa göre başlatma süresi 50 Hz 60 Hz 16,7 Hz ISTA> ayar değerinin 1,5 katında, yakl. Hızlı röleler 35 ms 30 ms 110 ms Yüksek hızlı röleler 30 ms 25 ms 105 ms ISTA> ayar değerinin 2,5 katında, yakl. Hızlı röleler 33 ms 29 ms 87 ms Yüksek hızlı röleler 28 ms 24 ms 82 ms Bırakma süresi, yakl. 26 ms 23 ms 51 ms Bırakma oranı yakl. 0,7 Frekans Etkisi Frekans Etkisi SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Frekans düzeltme aralığı dahilinde 463 Teknik Veriler 4.3 Sınırlandırılmış Toprak Arıza Koruma Şekil 4-6 464 3I0”/3I0' sıfır akım-Besleme oranına bağlı olarak toprak arıza diferansiyel korumanın açma karakteristiği (her iki akım birbiriyle aynı fazda + veya ters fazda –); ISTA> = Ayar değeri; IAçma = Açma akımı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.4 Faz ve Artık Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım Koruma 4.4 Faz ve Artık Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım Koruma Karakteristikler Sabit zamanlı kademeler DMT If>>, 3I0>>, If>, 3I0> Ters zamanlı kademeler (IEC veya ANSI’ya göre) IDMT IP, 3I0P 4-12’ye kadar olan şekillerdeki sağ şekil bölümünde gösterilen açma karakteristiklerinden biri seçilebilir; Kendinden belirlenebilir Açma- ve Bırakma karakteristiği ile alternatif kullanıcı karakteristiği Bırakma karakteristikleri (Disk-Benzetimli) IDMT Mümkün bırakma zaman karakteristikleri gösterimi, bakın şekiller 4-12 her biri sol şekil bölümünde If>> 0,10 A - 35,00 A 1) veya ∞ (kademe etkisiz) 0,01 A artımlarla TIf>> 0,00 s - 60,00 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla 3I0>> 0,10 A - 35,00 A 1) veya ∞ (kademe etkisiz) 0,01 A artımlarla T3I0>> 0,00 s - 60,00 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla If> 0,10 A - 35,00 A 1) veya ∞ (kademe etkisiz) 0,01 A artımlarla TIf> 0,00 s - 60,00 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla 3I0> 0,10 A - 35,00 A 1) veya ∞ (kademe etkisiz) 0,01 A artımlarla T3I0> 0,00 s - 60,00 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla IP 0,10 A - 4,00 A 1) 0,01 A artımlarla TIP 0,05 s - 3,20 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla 3I0P 0,05 A - 4,00 A 1) 0,01 A artımlarla T3I0P 0,05 s - 3,20 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla IP 0,10 A - 4,00 A 1) 0,01 A artımlarla ΔIP 0,50 s - 15,00 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla 3I0P 0,05 A - 4,00 A 1) 0,01 A artımlarla Δ3I0P 0,50 s - 15,00 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla Akım Kademeleri Yüksek Akım Kademeleri Sabit zamanlı kademeler (DMT) Ters zamanlı kademeler (IDMT-IEC) Ters zamanlı kademeler (IDMT-ANSI) DMT için toleranslar 2) Akımlar ayar değerinin % 3’ü veya anma akımın % 1’i Zamanlar ayar değerinden % 1’i veya 10 ms IDMT için toleranslar (IEC) 2) Akımlar SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 aralığında başlatma 1,05 ≤ I/IP ≤ 1,15; veya 1,05 ≤ I/3I0P ≤ 1,15 465 Teknik Veriler 4.4 Faz ve Artık Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım Koruma fN = 50/60 Hz için fN = 16,7 Hz için % 5 ± 15 ms % 5 ± 45 ms Zamanlar 2 ≤ I/IP≤ 20 ve TIP/s ≥ 1; veya 2 ≤ I/3I0P ≤ 20 ve T3I0P/s ≥ 1 için IDMT için toleranslar (ANSI) 2) % 5 ± 15 ms % 5 ± 45 ms Zamanlar fN = 50/60 Hz için fN = 16,7 Hz için 2 ≤ I/IP ≤ 20 2 ≤ I/IP ≤ 20 ve DIP/s ≥ 1; ve D3I0P/s ≥ 1 Sabit zaman ayarları salt gecikme zamanlarıdır. IN = 1 A için sekonder veriler; IN = 5 A’de akımlar 5 ile çarpılır. 2) 1 üç fazlı ölçme noktasında ve I/IN = 1 A/5 A’de 1) Sabit Zamanlı Kademelerin Çalışma Zamanları 7UT612 Faz akım kademeleri için başlatma süresi/bırakma süresi Frekansa göre başlatma süresi 50 Hz 60 Hz devreye girme tutuculuğu olmaksızın, min devreye girme tutuculuğu olmaksızın, tipik 20 ms 25 ms 18 ms 23 ms devreye girme tutuculuğu ile, min devreye girme tutuculuğu ile, tipik 40 ms 45 ms 35 ms 40 ms Bırakma süresi, tipik 30 ms 30 ms Artık akım kademeleri için başlatma süresi/bırakma süresi Frekansa göre başlatma süresi 50 Hz 60 Hz devreye girme tutuculuğu olmaksızın, min devreye girme tutuculuğu olmaksızın, tipik 40 ms 45 ms 35 ms 40 ms devreye girme tutuculuğu ile, min devreye girme tutuculuğu ile, tipik 40 ms 45 ms 35 ms 40 ms Bırakma süresi, tipik 30 ms 30 ms 7UT613/63x Faz akım kademeleri için başlatma süresi/bırakma süresi Frekansa göre başlatma süresi 50 Hz 60 Hz 16,7 Hz devreye girme tutuculuğu olmaksızın, min 11 ms 11 ms 16 ms devreye girme tutuculuğu ile, min 33 ms 29 ms 76 ms Bırakma süresi, yakl. 35 ms 35 ms 60 ms 60 Hz 16,7 Hz Artık akım kademeleri için başlatma süresi/bırakma süresi Frekansa göre başlatma süresi devreye girme tutuculuğu olmaksızın, min 21 ms 19 ms 46 ms devreye girme tutuculuğu ile, min 1) 31 ms 29 ms 56 ms Bırakma süresi, yakl. 45 ms 43 ms 90 ms 1) 466 50 Hz 1) High Speed Röle – 4,5 ms’de SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.4 Faz ve Artık Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım Koruma Bırakma/Başlatma Oranı Akım Kademeleri I/IN ≥ 0,5 için yakl. 0,95 Demeraj Tutuculuğu Devreye alma tutuculuğu (2’nci harmonik) I2fN/IfN % 10 - % 45 Alt çalışma sınırı I > 0,2 A 1) Tutuculuk için maksimum akım 0,30 A - 25,00 A1) Fazlar arasında çapraz-kilitleme fonksiyonu etkinleştirilebilir / etkisiz kılınabilir Çapraz- kilitleme için maks. etki süresi 0,00 s - 180,00 s 1) % 1 artımlarla 0,01 A artımlarla 0,01 s artımlarla Sekonder değerler IN = 1 A’e göredir.; IN = 5 A için bu değerler 5 ile çarpılmalıdır. Frekans Frekans Etkisi Frekans düzeltme aralığı dahilinde IEC’ye göre Açma Zamanı Karakteristikleri IEC 60255-3 veya BS 142’ye göre, Bölüm 3.5.2 (Ayrıca Şekil ve 4-8) I/Ip ≥ 20 için açma zamanları I/Ip = 20 açma zamanının aynısıdır Artık akım için Ip yerine 3I0p ve Tp yerine T3I0p alın; Toprak arıza için Ip yerine IEp ve Tp yerine TIEp alın Başlatma eşiği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 yakl. 1,10 · Ip 467 Teknik Veriler 4.4 Faz ve Artık Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım Koruma IEC’ye göre Geri Dönme Süresi Karakteristikleri IEC 60255-3 veya BS 142’ye göre, Bölüm 3.5.2 (Ayrıca Şekil ve 4-8) Bırakma süresi karakteristiği (I/Ip) ≤ 0,90 için geçerlidir Artık akım için Ip yerine 3I0p ve Tp yerine T3I0p alın; Toprak arıza için Ip yerine IEp ve Tp yerine TIEp alın 468 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.4 Faz ve Artık Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım Koruma Şekil 4-7 Ters zamanlı aşırı akım korumanın bırakma süresi ve açma süresi eğrileri, IEC’ye göre (faz ve toprak) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 469 Teknik Veriler 4.4 Faz ve Artık Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım Koruma Şekil 4-8 470 Ters zamanlı aşırı akım korumanın bırakma süresi ve açma süresi eğrileri, IEC’ye göre SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.4 Faz ve Artık Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım Koruma ANSI’ye göre Açma Zamanı Karakteristikleri ANSI/IEEE’ye göre (Ayrıca Şekil 4-9 - 4-12 bakın) I/Ip ≥ 20 için açma zamanları I/Ip = 20 açma zamanının aynısıdır Artık akım için Ip yerine 3I0p ve Tp yerine T3I0p alın; Toprak arıza için Ip yerine IEp ve Tp yerine TIEp alın Başlatma eşiği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 yakl. 1,10 · Ip 471 Teknik Veriler 4.4 Faz ve Artık Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım Koruma ANSI/IEEE’ye göre bırakma karakteristiği ANSI/IEEE’ye göre (Ayrıca Şekil 4-9 - 4-12 bakın) Bırakma süresi karakteristiği (I/Ip) ≤ 0,90 için geçerlidir Artık akım için Ip yerine 3I0p ve Tp yerine T3I0p alın; Toprak arıza için Ip yerine IEp ve Tp yerine TIEp alın 472 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.4 Faz ve Artık Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım Koruma Şekil 4-9 Ters zamanlı aşırı akım korumanın bırakma süresi ve açma süresi karakteristikleri, ANSI//IEEE’ye göre SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 473 Teknik Veriler 4.4 Faz ve Artık Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım Koruma Şekil 4-10 474 Ters zamanlı aşırı akım korumanın bırakma süresi ve açma süresi karakteristikleri, ANSI//IEEE’ye göre SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.4 Faz ve Artık Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım Koruma Şekil 4-11 Ters zamanlı aşırı akım korumanın bırakma süresi ve açma süresi karakteristikleri, ANSI//IEEE’ye göre SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 475 Teknik Veriler 4.4 Faz ve Artık Akımlar için Zamanlı Aşırı Akım Koruma Şekil 4-12 476 Sabit zamanlı aşırı akım korumanın açma zamanı karakteristiği ve bırakma zamanı karakteristiği, ANSI/IEEE’ye göre SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) 4.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) Karakteristikler Sabit zamanlı kademeler DMT IE>>, IE> Ters zamanlı kademeler (IEC veya ANSI’ya göre) IDMT IEP Fazlar ve sıfır akımlar için, zamanlı aşırı akımda olduğu gibi daha önceki bölümle aynı karakteristik imkanları geçerlidir Bırakma karakteristikleri Disk-Benzetimli IDMT Daha önceki bölüme göre, fazlar ve sıfır akımlar için zamanlı aşırı akımda olan aynı bırakma zaman karakteristikleri geçerlidir IE>> 0,05 A - 35,00 A 1) veya ∞ (kademe etkisiz) 0,01 A artımlarla TIE>> 0,00 s - 60,00 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla IE> 0,05 A - 35,00 A 1) veya ∞ (kademe etkisiz) 0,01 A artımlarla TIE> 0,00 s - 60,00 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla IEP 0,05 A - 4,00 A 1) 0,01 A artımlarla TIEP 0,05 s - 3,20 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla IEP 0,05 A - 4,00 A 1) 0,01 A artımlarla DIEP 0,50 s - 15,0 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla Akım Kademeleri Yüksek Akım Kademeleri Sabit zamanlı kademe (DMT) Ters zamanlı kademe (IDMT-IEC) Ters zamanlı kademe (IDMT-ANSI) DMT için toleranslar Akımlar ayar değerinin % 3’ü veya anma akımın % 1’i Zamanlar ayar değerinden % 1’i veya 10 ms IDMT için toleranslar (IEC) Akımlar Başlatma için 1,05 ≤ I/IEP ≤ 1,15; Zamanlar % 5 ± 15 ms % 5 ± 45 ms fN = 50/60 Hz için fN = 16,7 Hz için (sadece 7UT613/63x) 2 ≤ I/IEP ≤ 20 için ve TIEP/s ≥ 1 IDMT için toleranslar (ANSI) Zamanlar % 5 ± 15 ms % 5 ± 45 ms fN = 50/60 Hz için fN = 16,7 Hz için (sadece 7UT613/63x) 2 ≤ I/IEP ≤ 20 için ve DIEP/s ≥ 1 Sabit zaman ayarları salt gecikme zamanlarıdır. 1) Sekonder değerler IN = 1 A’e göredir.; IN = 5 A için bu değerler 5 ile çarpılmalıdır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 477 Teknik Veriler 4.5 Toprak Akımı için Zamanlı Aşırı Akım Koruma (Yıldız Noktası Akım) Bağımsız kademelerin doğal çalışma süreleri 7UT612 Başlatma süreleri/Bırakma süresi Frekansa göre başlatma süresi 50 Hz 60 Hz devreye girme tutuculuğu olmaksızın, min devreye girme tutuculuğu olmaksızın, tipik 20 ms 25 ms 18 ms 23 ms devreye girme tutuculuğu ile, min devreye girme tutuculuğu ile, tipik 40 ms 45 ms 35 ms 40 ms Bırakma süresi, tipik 30 ms 30 ms 50 Hz 60 Hz 16,7 Hz 7UT613/63x Başlatma süreleri/Bırakma süresi Frekansa göre başlatma süresi 1 devreye girme tutuculuğu olmaksızın, min ) 11 ms 11 ms 16 ms devreye girme tutuculuğu ile, min 1) 33 ms 29 ms 76 ms Bırakma süresi, yakl. 35 ms 35 ms 60 ms 1 ) High Speed rölede başlatma zamanları 4,5 ms kadar azalır Bırakma/Başlatma Oranı Akım Kademeleri yakl. 0,95 I/IN ≥ 0,5 için Devreye Girme Tutuculuğu Devreye alma tutuculuğu (2’nci harmonik) I2fN/IfN % 10 - % 45 Alt çalışma sınırı I > 0,2 A 1) Tutuculuk için maksimum akım 0,30 A - 25,00 A 1) 1) % 1 artımlarla 0,01 A artımlarla Sekonder değerler IN = 1 A’e göredir.; IN = 5 A için bu değerler 5 ile çarpılmalıdır. Frekans Frekans Etkisi 478 Frekans düzeltme aralığı dahilinde SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.6 Zamanlı Aşırı Akım Koruma için Dinamik Soğuk Yük Başlatma 4.6 Zamanlı Aşırı Akım Koruma için Dinamik Soğuk Yük Başlatma Zamanlama Başlatma kriteri Kesinti süresi Kesici yardımcı kontağı girişi veya akım kriteri (atanmış tarafa) TKE açık 0 s - 21600 s (= 6 saat) Etki Süresi TEtkin Süre 1 s - 21600 s (= 6 saat) 1 s artımlarla Durdurma Zamanı TDurma Zamanı 1 s - 600 s (= 10 dk) veya ∞ (Durdurma Zamanı aktif değil) 1 s artımlarla 1 s artımlarla Ayar aralıkları ve değiştirmeli değerler Başlatma akımlarının ve zaman gecikmelerinin veya zaman çarpanlarının dinamik ayarları SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ayar aralıkları ve etkilenen fonksiyonlarda olduğu gibi kademelendirmeler 479 Teknik Veriler 4.7 Bir Fazlı Aşırı Akım Koruma 4.7 Bir Fazlı Aşırı Akım Koruma Akım Kademeleri Yüksek Akım Kademeleri Sabit Zamanlı Kademe I>> 0,05 A - 35,00 A 1) 0,003 A - 1,500 A 2) veya ∞ (kademe etkisiz) 0,01 A artımlarla 0,001 A artımlarla TI>> 0,00 s - 60,00 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla I> 0,05 A - 35,00 A 1) 0,003 A - 1,500 A 2) veya ∞ (kademe etkisiz) 0,01 A artımlarla 0,001 A artımlarla TI> 0,00 s - 60,00 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla Toleranslar Akımlar Ayar değerinden % 3 veya % 1 anma akımı IN = 1 A veya 5 A için % 5 ayar değerinden veya % 3 anma akımı IN = 0,1 A için Zamanlar ayar değerinden % 1’i veya 10 ms Sabit zaman ayarları salt gecikme zamanlarıdır. Sekonder değerler IN = 1 A’e göredir.; IN = 5 A için bu değerler 5 ile çarpılmalıdır. 2) „hassas“ ölçüm girişinde sekonder veriler, cihaz anma akımından bağımsız 1) Çalışma Zamanları 7UT612 Başlatma süreleri/Bırakma süresi Frekans göre 50 Hz 60 Hz Başlatma süresi minimum Başlatma süresi tipik 20 ms 30 ms 18 ms 25 ms Bırakma süresi, tipik 30 ms 27 ms 7UT613/63x Başlatma süreleri/Bırakma süresi Frekans göre 50 Hz 60 Hz 16,7 Hz Başlatma süresi minimum 1) 14 ms 13 ms 14 ms Bırakma süresi, yakl. 25 ms 22 ms 66 ms 1) High Speed rölede başlatma zamanları 4,5 ms kadar azalır Bırakma/Başlatma Oranı Akım Kademeleri yakl. 0,95 I/IN ≥ 0,5 için Frekans Etkisi Frekans düzeltme aralığı dahilinde Frekans 480 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.8 Dengesiz Yük Koruma 4.8 Dengesiz Yük Koruma Karakteristikler Sabit zamanlı kademeler DMT I2>>, I2> Ters zamanlı kademeler (IEC veya ANSI’ya göre) IDMT I2P 4-14’ten 4-17’ye kadar olan şekillerde görüntülenen karakteristiklerden biri seçilebilir Bırakma karakteristikleri Disk-Benzetimli IDMT Mümkün bırakma zaman karakteristikleri gösterimi, 4-14’ten 4-17’ye kadar olan şekillerin her birinin sol bölümünde bakınız Çalışma Aralığı 0,1 - 4 I/InS Akım Kademeleri Yüksek Akım Kademeleri Sabit zamanlı kademe (DMT) Ters zamanlı kademe (IDMT-IEC) Ters zamanlı kademe (IDMT-ANSI) I2>> 0,10 A - 3,00 A 1) 0,01 A artımlarla TI2>> 0,00 s - 60,00 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla I2> 0,10 A - 3,00 A 1) 0,01 A artımlarla TI2> 0,00 s - 60,00 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla I2P 0,10 A - 2,00 A 1) 0,01 A artımlarla TI2P 0,05 s - 3,20 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla I2P 0,10 A - 2,00 A 1) 0,01 A artımlarla DI2P 0,50 s - 15,00 s veya ∞ (açma iptal) 0,01 s artımlarla DMT için toleranslar 2) Akımlar ayar değerinin % 3’ü veya anma akımın % 1’i Zamanlar IDMT için toleranslar (IEC) ayar değerinden % 1’i veya 10 ms 2) Akımlar Başlatma için 1,05 ≤ I2/I2P ≤ 1,15 Zamanlar % 5 ± 15 ms % 5 ± 45 ms fN = 50/60 Hz için fN = 16,7 Hz için (sadece 7UT613/63x) 2 ≤ I2/I2P ≤ 20 için ve TI2P/s ≥ 1 IDMT için toleranslar (ANSI) 2) Zamanlar % 5 ± 15 ms % 5 ± 45 ms fN = 50/60 Hz için fN = 16,7 Hz için (sadece 7UT613/63x) 2 ≤ I2/I2P ≤ 20 için ve DI2P/s ≥ 1 Sabit zaman ayarları salt gecikme zamanlarıdır. Sekonder değerler IN = 1 A’e göredir.; IN = 5 A için bu değerler 5 ile çarpılmalıdır. 2) 1 üç fazlı ölçüm noktasında 1) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 481 Teknik Veriler 4.8 Dengesiz Yük Koruma Bağımsız kademelerin doğal çalışma süreleri 7UT612 Başlatma süreleri/Bırakma süresi Frekans göre 50 Hz 60 Hz Başlatma süresi minimum Başlatma süresi tipik 50 ms 55 ms 45 ms 50 ms Bırakma süresi, yakl. 30 ms 30 ms Frekansa göre başlatma süresi 50 Hz 60 Hz 16,7 Hz minimum 1) 41 ms 34 ms 106 ms Bırakma süresi, yakl. 23 ms 20 ms 60 ms 7UT613/63x Başlatma süreleri/Bırakma süresi 1 ) High Speed rölede başlatma zamanları 4,5 ms kadar azalır Bırakma/Başlatma Oranı Akım Kademeleri I2/IN ≥ 0,5 için yakl. 0,95 Frekans Etkisi Frekans düzeltme aralığı dahilinde Frekans 482 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.8 Dengesiz Yük Koruma termal karakteristiğinin Açma zamanları Şekil 4-13 Dengesiz yük korumanın termal karakteristiğinin Açma zamanları IEC’ya göre Açma Karakteristikleri Şekil 4-14 ve 4-15’te sağ şekil bölümünde görüntülenen açma karakteristiklerinden biri seçilebilir. I2/I2p ≥ 20 için açma zamanları I2/I2p = 20 açma zamanının aynısıdır. Başlatma eşiği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 yakl. 1,10 · I2p 483 Teknik Veriler 4.8 Dengesiz Yük Koruma IEC’ya göre Disk-Benzetimli Bırakma Süresi Eğrileri Mümkün olan Bırakma eşiğinin görüntüsü, Şekil 4-14 ve 4-15 bakın Bırakma zaman karakteristikleri 0,05 ≤ (I2/I2p) ≤ 0,90 aralığı için geçerlidir 484 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.8 Dengesiz Yük Koruma Şekil 4-14 Negatif bileşen yük (dengesiz yük) korumanın ters zamanlı kademesinin bırakma süresi ve açma süresi SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 485 Teknik Veriler 4.8 Dengesiz Yük Koruma eğrileri, IEC’ya göre Şekil 4-15 Negatif bileşen yük (dengesiz yük) korumanın ters zamanlı kademesinin bırakma süresi ve açma süresi eğrileri, IEC’ya göre ANSI’ya göre Açma Karakteristikleri Şekiller 4-16 ve 4-17 da bulunan her bir şekil, sağ şekil bölümünde görüntülenen açma karakteristiği seçilebilir. I2/I2p ≥ 20 için açma zamanları I2/I2p = 20 açma zamanının aynısıdır. Başlatma eşiği 486 yakl. 1,10 · I2p SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.8 Dengesiz Yük Koruma ANSI’ya göre Disk-Benzetimli Bırakma Süresi Eğrileri Mümkün bırakma zamanı karakteristiklerinin gösterimini, 4-16 ve 4-17’nin her birinde sol şekil bölümünde bakınız Bırakma zamanı sabiti (I2/I2p) ≤ 0,90 için geçerli SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 487 Teknik Veriler 4.8 Dengesiz Yük Koruma Şekil 4-16 488 Negatif bileşen yük (dengesiz yük) korumanın ters zamanlı kademesinin bırakma süresi ve açma süresi eğrileri, ANSI’ya göre SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.8 Dengesiz Yük Koruma Şekil 4-17 Negatif bileşen yük (dengesiz yük) korumanın ters zamanlı kademesinin bırakma süresi ve açma süresi eğrileri, ANSI’ye göre SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 489 Teknik Veriler 4.9 Termal Aşırı Yük Koruma 4.9 Termal Aşırı Yük Koruma Ayar aralıkları IEC 60255-8’e göre K-Çarpanı Zaman Sabiti τ 0,10 - 4,00 0,01 artımlarla 1,0 dk - 999,9 dk 0,1 dk artımlarla Motor dururken uzatma faktörü Kτ-FAKT. 1,0 - 10,0 0,1 artımlarla Uyarı aşırı sıcaklık ΘAlarm/ΘAçma % 50 bis % 100 Açma aşırı sıcaklığına bağlantılı olarak % 1 artımlarla Akım Aşırı Yük Alarmı IAlarm 0,10 - 4,00 A 1) 0,01 A artımlarla Akış algılama IMOTOR YOLAL. 0,60 - 10,00 A 1) veya ∞ (akış algılama yok) 0,01 A artımlarla Acil başlatma-Bırakma sonrası TACİL DURUM 10 s - 15000 s 1 s artımlarla 1) Sekonder değerler IN = 1 A’e göredir. IN = 5 A için bu değerler 5 ile çarpılmalıdır. Açma Karakteristiği Bırakma/Başlatma Oranı Θ/ΘAçma ΘAçma ile bırakma Θ/ΘAlarm yakl. 0,99 I/IAlarm yakl. 0,97 Toleranslar 1 üç fazlı ölçüm noktasında k · IN için % 3, veya 10 mA 1); IEC 60255-8’e göre % 3 sınıf Açma Zamanı Sayıcısı için % 3 veya 1,2 s fN = 50/60 Hz için % 5 veya 1,2 s fN = 16,7 Hz için (sadece 7UT613/63x) I/(k·IN) > 1,25 için 1) Sekonder değerler IN = 1 A’e göredir. IN = 5 A için bu değerler 5 ile çarpılmalıdır. k á IN ile ilişkili frekans etkisi 0,9 ≤ f/fN ≤ 1,1 aralığında 490 % 1 fN = 50/60 Hz için % 3 fN = 16,7 Hz için (sadece 7UT613/63x) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.9 Termal Aşırı Yük Koruma Karakteristik Şekil 4-18 t Aşırı yük korumanın açma karakteristiği Açma zamanı τ Isınma zaman sabiti I Yük akımı Iön Ön yük akımı k IEC 60255-8’e göre ayar faktörü IN Korunan nesnenin anma akımı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 491 Teknik Veriler 4.9 Termal Aşırı Yük Koruma Sıcaklık Algılayıcıları Ölçme noktası sayısı 1 ısıl kutudan (6’ya kadar ölçme noktası) veya 2 ısıl kutudan (12’ye kadar ölçme noktası) Sıcak-nokta hesaplamaları için bir ısıl algılayıcı bağlanmalıdır. Soğutma Soğutma yöntemi ON (oil natural = konvektif soğutma) OF (oil forced = zorunlu akış) OD (oil directed = yapılan akış) Sarım eksponenti Y 1,6 - 2,0 0,1 artımlarla İzolasyon sıcaklık gradyanı Hgr 22 - 29 1 artımlarla Uyarı sıcaklığı sıcak-nokta veya 98 °C - 140 °C 208 °F - 284 °F 1 °C artımlarla 1 °F artımlarla Alarm sıcaklığı sıcak-nokta veya 98 °C - 140 °C 208 °F - 284 °F 1 °C artımlarla 1 °F artımlarla İhbar Eşikleri 492 Uyarı yaşlanma hızı 0,125 - 128,000 0,001 artımlarla Alarm yaşlanma hızı 0,125 - 128,000 0,001 artımlarla SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.10 Aşırı Yük Koruma için Isıl Kutular 4.10 Aşırı Yük Koruma için Isıl Kutular Sıcaklık Algılayıcıları Bağlanabilen RTD-Kutu Sayısı 1 veya 2 RTD-Kutusu başına Sıcaklık Algılayıcı Sayısı maks. 6 Ölçme tipi Pt 100 Ω, Ni 100 Ω veya Ni 120 Ω 2-veya 3-hat-bağlantısı seçimli Montaj Yeri „Yağ“ veya „Ortam“ veya „Sargı“ veya „Yatak“ veya „Diğer“ İşletim Ölçüm Değerleri Ölçme noktası sayısı Maksimum 12 Sıcaklık algılayıcı Sıcaklık Birimi °C veya °F, ayarlanabilir Ölçme Aralığı - Pt 100 için - Ni 100 için - Ni 120 için -199 °C - 800 °C (–326 °F - 1472 °F) –65 °C - 278 °C (–85 °F - 532 °F) –52 °C - 263 °C (–62 °F - 505 °F) Çözünürlük 1 °C veya 1 °F Tolerans ± % 0,5 ayar değerinden ± 1 Digit İhbar Eşikleri her bir ölçüm noktası için: Kademe 1 –50 °C - 250 °C –58 °F - 482 °F veya ∞ (ihbar yok) (1 °C artımlarla) (1 °F artımlarla) Kademe 2 –50 °C - 250 °C –58 °F - 482 °F veya ∞ (ihbar yok) (1 °C artımlarla) (1 °F artımlarla) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 493 Teknik Veriler 4.11 Aşırı Uyartım Koruma 4.11 Aşırı Uyartım Koruma Ayar aralıkları Başlatma Eşiği (Uyarı kademesi) 1,00 - 1,20 0,01 artımlarla Başlatma Eşiği (Kademeli karakteristiği) 1,00 - 1,40 0,01 artımlarla 0,00 - 60,00 s veya ∞ (etkisiz) 0,01 s artımlarla Zaman gecikmeleri (Uyarı- ve Kademe karakteristiği) T U/f>, T U/f>> Karakteristik değerleri çiftleri U/f 1,05/1,10/1,15/1,20/1,25/1,30/1,35/1,40 Termal karakteristik için ilgili Açma gecikmeleri t (U/f) 1 s - 20000 s 1 s artımlarla Soğuma süresi TSOĞUMA SÜRESİ 1 s - 20000 s 1 s artımlarla Zamanlar Başlatma süreleri/Bırakma süresi, Uyarı- ve Kademe karakteristiği Frekansa göre başlatma süresi 50 Hz 60 Hz 16,7 Hz (sadece 7UT613/63x) minimum 36 ms 31 ms 91 ms Bırakma süresi, yakl. 36 ms 23 ms 70 ms Bırakma/Başlatma Oranı Uyarı, Açma yakl. 0,95 Açma Karakteristiği Termal benzetim ve Kademe karakteristiği Varsayılan Ayar bakın Şekil 4-19 U/f-Başlatma Ayar değerinden % 3 Toleranslar Gecikme Süreleri T (Uyarı- ve Kademe karakteristiği) Ayar değerinin % 1’i, veya 10 ms (en az 1,5 Periyot) Termal Benzetim % 5, U/f ± 600 ms olarak Etkileyen Değişkenler Yardımcı DC Gerilim 0,8 ≤ UH/UHN ≤ 1,15 aralığında ≤%1 Sıcaklık –5 °C ≤ Θortam≤ 55 °C aralığında ≤ % 0,5/10 K Frekans 0,95 ≤ f/fN ≤ 1,05 aralığında ≤%1 Harmonik akımlar - % 10 ’a kadar 3. Harmonik - % 10 ’a kadar 5. Harmonik 494 ≤%1 ≤%1 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.11 Aşırı Uyartım Koruma Şekil 4-19 Aşırı uyartım korumanın (önayar) kademe karakteristiği ve termal grafikten sonuç olarak ortaya çıkan Açma karakteristiği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 495 Teknik Veriler 4.12 Ters Güç Koruma 4.12 Ters Güç Koruma Ayar aralıkları/Artımlar Ters güç PGeri> -3000,0 W - -1,7 W -17,00 P/SnS - -0,01 P/SnS 0,1 W artımlarla 0,01 P/SnS artımlarla Gecikme Süreleri T 0,00 s - 60,00 s veya ∞ (etkisiz) 0,01 s artımlarla Başlatma Süreleri - Ters güç PGeri> Tam doğru ölçümde: yak. 330 ms f = 50 Hz için yak. 310 ms f = 60 Hz için yak. 970 ms f = 16,7 Hz için Hızlı ölçümde: yak. 30 ms f = 50 Hz için yak. 30 ms f = 60 Hz için yakl. 70 ms f = 16,7 Hz için Bırakma Süreleri - Ters güç PGeri> Tam doğru ölçümde: yak. 330 ms f = 50 Hz için yak. 310 ms f = 60 Hz için yak. 970 ms f = 16,7 Hz için Hızlı ölçümde: yak. 30 ms f = 50 Hz için yak. 30 ms f = 60 Hz için yakl. 70 ms f = 16,7 Hz için Zamanlar Bırakma/Başlatma Oranı Ters güç PGeri> yakl. 0,6 Ters güç PGeri> ayar değerinden % 0,25 SN ± % 3 Q < 0,5 SN için (SN: Anma-Görünür Güç, Q: Reaktif Güç) Gecikme Süreleri T % 1 veya 10 ms Toleranslar Başlatma için Etkileyen Değişkenler 496 Yardımcı DC Gerilim 0,8 ≤ U/UHN ≤ 1,15 aralığında ≤%1 Sıcaklık –5 °C ≤ Θortam≤ 55 °C aralığında ≤ % 0,5/10 K Frekans 0,95 ≤ f/fN ≤ 1,05 aralığında ≤%1 Harmonik akımlar - % 10’a kadar 3. Harmonik - % 10’a kadar 5. Harmonik ≤%1 ≤%1 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.13 İleri Güç Denetimi 4.13 İleri Güç Denetimi Ayar aralıkları/Artımlar İleri Güç Pileri< 1,7 W - 3000,0 W P/SnS - 17,00P/SnS 0,1 W artımlarla 0,1 W artımlarla İleri Güç Pileri> 1,7 W - 3000,0 W P/SnS - 17,00P/SnS 0,1 W artımlarla 0,1 W artımlarla Gecikme Süreleri T 0,00 s - 60,00 s veya ∞ (etkisiz) 0,01 s artımlarla Başlatma Süreleri - Aktif Güç P<, P> Tam doğru ölçümde: yak. 330 ms f = 50 Hz için yak. 310 ms f = 60 Hz için yak. 970 ms f = 16,7 Hz için Hızlı ölçümde: yakl. 30 ms f = 50 Hz için yakl. 30 ms f = 60 Hz için yakl. 70 ms f = 16,7 Hz için Bırakma Süreleri - Aktif Güç P<, P> Tam doğru ölçümde: yak. 330 ms f = 50 Hz için yak. 310 ms f = 60 Hz için yak. 970 ms f = 16,7 Hz için Hızlı ölçümde: yak. 30 ms f = 50 Hz için yak. 30 ms f = 60 Hz için yakl. 70 ms f = 16,7 Hz için Zamanlar Bırakma/Başlatma Oranı Aktif Güç Pakt< yakl. 1,10 veya % 0,5 SN Aktif Güç Pakt> yakl. 0,90 veya % 0,5 SN Aktif Güç P<, P> ayar değerinin % 0,25 SN ±% 3 Tam doğru ölçümde: ayar değerinin % 0,25 SN ±% 3 Hızlı ölçümde: (SN: Anma-Görünür Güç) Gecikme Süreleri T % 1 veya 10 ms Toleranslar SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 497 Teknik Veriler 4.13 İleri Güç Denetimi Başlatma için Etkileyen Değişkenler 498 Yardımcı DC Gerilim 0,8 ≤ UH/UHN ≤ 1,15 aralığında ≤%1 Sıcaklık –5 °C ≤ Θortam≤ 55 °C aralığında ≤ % 0,5/10 K Frekans 0,95 ≤ f/fN ≤ 1,05 aralığında ≤%1 Harmonik akımlar - % 10’a kadar 3. Harmonik - % 10’a kadar 5. Harmonik ≤%1 ≤%1 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.14 Düşük Gerilim Koruma 4.14 Düşük Gerilim Koruma Ayar aralıkları/Artımlar Ölçme Büyüklüğü Faz-faz büyüklükler olarak faz-toprak-gerilimlerin pozitif bileşenleri Başlatma eşikleri U<, U<< 10,0 V - 125,0 V 0,1 V artımlarla Bırakma Oranı BO (sadece kademeler U<, U<<) 1,01 - 1,20 0,01 artımlarla Gecikme Zamanı T U<, T U<< 0,00 s - 60,0 s veya ∞ (etkisiz) 0,01 s artımlarla 50 Hz yakl. 30 ms 16,7 Hz yakl. 70 ms 50 Hz yakl. 30 ms 16,7 Hz yakl. 70 ms Sabit zaman ayarları salt gecikme zamanlarıdır. Çalışma Zamanları Başlatma Süreleri Bırakma Süreleri Toleranslar Başlatma eşikleri U<, U<< Ayar değerinden % 1, veya 0,5 V Gecikme Süreleri T Ayar değerinden % 1 veya 10 ms Etkileyen Değişkenler Yardımcı DC Gerilim 0,8 ≤ UH/UHN ≤ 1,15 aralığında ≤%1 Sıcaklık –5 °C ≤ Θortam≤ 55 °C aralığında ≤ % 0,5/10 K Frekans 0,95 ≤ f/fN ≤ 1,05 aralığında ≤%1 Harmonik akımlar - % 10’a kadar 3. Harmonik - % 10’a kadar 5. Harmonik ≤%1 ≤%1 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 499 Teknik Veriler 4.15 Aşırı Gerilim Koruma 4.15 Aşırı Gerilim Koruma Ayar aralıkları/Artımlar Başlatma eşikleri U>, U>> 30,0 V - 170,0 V 0,1 V artımlarla Bırakma Oranı BO (Kademeler U>, U>>) 0,90 - 0,99 0,01 artımlarla Gecikme Zamanı T U>, T U>> 0,00 s - 60,00 s veya ∞ (etkisiz) 0,01 s artımlarla 50/60 Hz ca. 30 ms 16,7 Hz ca. 70 ms 50/60 Hz ca. 30 ms 16,7 Hz ca. 70 ms Sabit zaman ayarları salt gecikme zamanlarıdır. Zamanlar Başlatma Süreleri U>, U>> Bırakma Süreleri U>, U>> Toleranslar Gerilim sınır değerleri Ayar değerinden % 1, veya 0,5 V Gecikme Süreleri T Ayar değerinden % 1 veya 10 ms Etkileyen Değişkenler Yardımcı DC Gerilim 0,8 ≤ UH/UHN ≤ 1,15 aralığında ≤%1 Sıcaklık –5 °C ≤ Θortam≤ 55 °C aralığında ≤ % 0,5/10 K Frekans 0,95 ≤ f/fN ≤ 1,05 aralığında ≤%1 Harmonik akımlar - % 10 ’a kadar 3. Harmonik - % 10 ’a kadar 5. Harmonik 500 ≤%1 ≤%1 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.16 Frekans Koruma 4.16 Frekans Koruma Frekans koruma fonksiyonlarının ölçüm aralığı Alt frekans ölçüm sınırı Anma frekansı 50/60/16,7 Hz yakl. 9,25 Hz Üst frekans ölçüm sınırı Anma frekansı 50/60 Hz yakl. 70 Hz Anma frekansı 16,7 Hz yakl. 23,33 Hz Frekans ölçümü için minimum pozitif bileşen sistem gerilimi (faz-faz gerilim) yakl. 8,6 V Frekans ölçümü için minimum pozitif bileşen sistem gerilimi (faz-faz olmayan gerilim) yakl. 5 V Ayar aralıkları/Artımlar Frekans Elemanlarının Sayısı 4; her biri f<, f<<, f<<< veya f> ayarlanabilir Başlatma Değerleri f<, f<<, f<<< Anma frekansı 50 Hz 40 Hz - 49,99 Hz veya 0 (etkisiz) Anma frekansı 60 Hz 50.00 - 59.99 Hz veya 0 (etkisiz) Anma frekansı 16,7 Hz 10.00 - 16.69 Hz veya 0 (etkisiz) Anma frekansı 50 Hz 50.01 - 66.00 Hz veya ∞ (etkisiz) Anma frekansı 60 Hz 60.01 - 69.99 Hz veya ∞ (etkisiz) Anma frekansı 16,7 Hz 60.01 - 69.99 Hz veya ∞ (etkisiz) Gecikme zamanı T f<< 0,00 s - 600,00 s veya ∞ (etkisiz) 0,01 s artımlarla Gecikme zamanı T f<, T f<<<,T f> 0,00 s - 100,00 s veya ∞ (etkisiz) 0,01 s artımlarla Düşük Gerilim Bloklama (Pozitif bileşen gerilim U1) 10,0 V - 125,0 V ve 0 V 1) (bloklamasız) 0,1 V artımlarla Başlatma Değerleri f> Sabit zaman ayarları salt gecikme zamanlarıdır. 1) Frekans ölçümü için minimum gerilim altında başlatma gerçekleşmez Zamanlar Başlatma Süreleri f>, f< Bırakma Süreleri f>, f< 50/60 Hz yakl. 100 ms 16,7 Hz yakl. 300 ms 50/60 Hz ca. 160 ms 16,7 Hz yakl. 480 ms Bırakma farkı Δf = | Başlatma Değeri – Bırakma Değeri | SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 yakl. 20 mHz 501 Teknik Veriler 4.16 Frekans Koruma Bırakma/başlatma oranı Bırakma/başlatma oranı Düşük Gerilim Bloklama için yakl. 1,10 Frekansları f>, f< Düşük Gerilim Bloklama Gecikme zamanları T(f<, f<) 10 mHz (U = UN için, f = fN) Ayar değerinden % 1 veya 0,5 V Ayar değerinden % 1 veya 10 ms Toleranslar Etkileyen Değişkenler Yardımcı DC Gerilim 0,8 ≤ UH/UHN ≤ 1,15 aralığında %1 Sıcaklık –5 °C ≤ Θortam≤ 55 °C aralığında % 0,5/ 10 K Harmonik akımlar - % 10 ’a kadar 3. Harmonik - % 10 ’a kadar 5. Harmonik 502 %1 %1 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.17 Kesici Arıza Koruma 4.17 Kesici Arıza Koruma Kesici Arıza İzleme Akım Akışı Izleme 0,04 A - 1,00 A 1) Seçilmiş taraf için Bırakma oranı yakl. 0,9 I ≥ 0,25 A için1) Tolerans Ayar değerinden % 5 veya 0,01 A 1) Kesici konumunu izleme Kesici yardımcı kontağı için ikili giriş 1) 0,01 A artımlarla Sekonder değerler IN = 1 A’e göredir. IN = 5 A için bu değerler 5 ile çarpılmalıdır. Başlatma Koşulları Kesici arıza koruma için dahili açma harici açma (ikili giriş üzerinden) Başlatma Süresi fN = 50/60 Hz için Ölçülen büyüklükler mevcutken yakl. 3 ms, Ölçülen büyüklüklerin devreye alınması sonrası yakl. 20 ms, Başlatma Süresi fN = 16,7 Hz (sadece 7UT613/63x) Ölçülen büyüklüklerin devreye alınması sonrası yakl. 60 ms Bırakma süresi fN = 50/60 Hz yakl. 25 ms Bırakma süresi fN = 16,7 Hz (sadece 7UT613/63x) yakl. 75 ms Gecikme Süresi 0,00 s - 60,00 s; ∞ Zaman aşımı toleransları ayar değerinden % 1’i veya 10 ms Zamanlar SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 0,01 artımlarla 503 Teknik Veriler 4.18 Harici Açma Komutları 4.18 Harici Açma Komutları Doğrudan açma içinİkili Girişler Sayısı 2 Çalışma süresi yakl. 12,5 ms min. yakl. 25 ms tipik Bırakma süresi yakl. 25 ms Gecikme zamanı 0,00 s - 60,00 s Aşma toleransı ayar değerinden % 1’i veya 10 ms 0,01 s artımlarla Sabit zaman ayarları salt gecikme zamanlarıdır. Transformatör bildirimleri Harici olarak verilen bildirimler 504 Buchholz Uyarı Buchholz Tank Buchholz Açma SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.19 İzleme Fonksiyonları 4.19 İzleme Fonksiyonları Ölçme Büyüklüğü Akım Simetrisi (her bir taraf için) |Imin|/|Imaks| < DENGE FAKT.I Ö1 ise Imaks/IN > DEN. I SINIR Ö1/IN SYM.FAK. I 0,10 - 0,90 0,01 artımlarla 1) DENG I SINIR 0,10 A - 1,00 A 0,01 A artımlarla Gerilim Simetrisi (eğer gerilimler mevcutsa) |Umin|/|Umaks| < DENGE FAKT. U ise |Umaks| > DENGE U-SINIR DENGE FAKT. U 0,58 - 0,90 0,01 artımlarla DENGE U-SINIR 10 V - 100 V 1 V artımlarla Gerilim Toplamı (eğer gerilimler mevcutsa) |UL1+ UL2 + UL3 – kU Uen| > 25 V Akım faz sırası IL1 ön IL2 ön IL3, saat ibresinin dönüş yönü IL1 önIL3 ön IL2, saatin ibresinin tersi eger |IL1|, |IL2|, |IL3| > 0,5 IN ise Gerilim Faz Sırası (eğer gerilimler mevcutsa) UL1 ön UL2 ön UL3, saat ibresinin dönüş yönü UL1 ön UL3 ön UL2 saatin ibresinin tersi eger |UL1|, |UL2|, |UL3| > 40 V/√ 3 ise Kopuk iletken Yanlış beklenen değer ve Ani akım kesintisi veya Eksik sıfır geçişi Ani akım kesintisi veya Eksik sıfır geçişi 1) IN = 1 A için sekonder veriler; IN = 5 A’de değerler 5 ile çarpılır. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 505 Teknik Veriler 4.20 Kullanıcı-Tanımlı Fonksiyonlar (CFC) 4.20 Kullanıcı-Tanımlı Fonksiyonlar (CFC) Fonksiyon Modülleri ve Modül Görev Seviyelerine Olası- Atamalar Fonksiyon modülü Açıklama Görev Seviyesi MW_BEARB PLC1_BEARB PLC_BEARB SFS_BEARB ABSVALUE Büyüklük Hesabı X – – – ADD Toplama X X X X ALARM Alarm Saati X X X X AND VE (AND) - Kapısı X X X X BLINK Yanıp Sönme Modülü X X X X BOOL_TO_CO Boolean' dan Kumandaya (Çevrim) – X X – BOOL_TO_DI Boolean' dan Çift Noktaya (Çevrim) – X X X BOOL_TO_IC Boolean' dan dahili SI ya Çevrim – X X X BUILD_DI DP İhbar Üretme – X X X CMD_CANCEL Komutu İptal Etme X X X X CMD_CHAIN Anahtarlama Sırası – X X – CMD_INF Komut Bilgisi – – – X COMPARE Ölçüm değeri karşılaştırma X X X X CONNECT Bağlantı – X X X COUNTER Sayıcı X X X X CV_GET_STATUS Bilgi Durumu Sayılan değer, Kod çözücü X X X X D_FF D- Flipflop – X X X D_FF_MEMO Yeniden Başlatma için Durum Belleği X X X X DI_GET_STATUS Bilgi Durumu Çift Nokta, Kod çözücü X X X X DI_SET_STATUS Durumlu çift bildirim, Encoder X X X X DI_TO_BOOL Çift Noktadan Boolean' a (Çevrim) – X X X DINT_TO_REAL Gerçek değişken - çift tamsayı, Adaptör X X X X DIST_DECODE Durumlu çift bildirim, Kod çözücü X X X X DIV Bölme X X X X DM_DECODE DP Kodu Çözme X X X X DYN_OR Dinamik VEYA X X X X LIVE_ZERO Canlı-Sıfır-İzleme, Doğrusal olmayan Karakteristik X – – – LONG_TIMER Zamanlayıcı (maks.1193sa) X X X X LOOP Geribildirim Döngüsü X X X X LOWER_SETPOINT Alt Sınır X – – – MUL Çarpma X X X X MV_GET_STATUS Bilgi Durumu Ölçme, Kod çözücü X X X X MV_SET_STATUS Durumlu ölçüm değeri, Encoder X X X X NAND Olumsuz VE (NAND) Kapısı X X X X 506 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.20 Kullanıcı-Tanımlı Fonksiyonlar (CFC) NEG Olumsuzlayıcı - Etkisiz X X X X NOR Olumsuz VEYA (NOR) Kapısı X X X X OR VEYA (OR) Kapısı X X X X REAL_TO_DINT DoubleInt ’ten sonra gerçek, Adaptör X X X X REAL_TO_UINT Gerçek değişken - İşaretsiz tamsayı, Adaptör X X X X RISE_DETECT Kenar Algılayıcı X X X X RS_FF RS- Flipflop – X X X RS_FF_MEMO Tekrar başlamada durum belleği X X X X SI_GET_STATUS Bilgi Durumu Tek Nokta, Kod çözücü X X X X SI_SET_STATUS Durumlu tek bildirim, Encoder X X X X SQUARE_ROOT Karakök X X X X SR_FF SR- Flipflop – X X X SR_FF_MEMO Tekrar başlamada durum belleği X X X X ST_AND Durumu ile VE (AND) - Kapısı X X X X ST_NOT Durumlu Negator X X X X ST_OR Durumu ile VE (OR) - Kapısı X X X X SUB Çıkarma X X X X TIMER Zamanlayıcı – X X – TIMER_SHORT Kısa Zamanlayıcı – X X – UINT_TO_REAL İşaretsiz tamsayı - Gerçek değişken, Adaptör X X X X UPPER_SETPOINT Üst Sınır X – – – X_OR X-VEYA (XOR) Kapısı X X X X ZERO_POINT Sıfır Bastırımı X – – – Genel sınırlar Tanımlama Sınır Açıklama Tüm görev seviyelerine göre bütün CFC grafiklerinin maksimum sayısı 32 Sınır aşıldığında, cihaz tarafından bir hata mesajı verilir ve cihaz izlemeye başlar. Kırmızı ERROR-LED yanar. Bir görev seviyesine göre bütün CFC grafiklerinin maksimum sayısı 16 Sadece arıza sinyali (Cihaz arıza belleğine kayıt, işlemde hata dizisi) Tüm grafiklere göre tüm CFC girişlerinin maksimum sayısı 400 Sınır aşıldığında, cihaz tarafından bir hata mesajı verilir ve cihaz izlemeye başlar. Kırmızı ERROR-LED yanar. Her bir görev seviyesi için, bir grafiğin maksimum 400 giriş sayısı (Her bir görev seviyesinin sol sınırındaki eşit olmayan bilgi adedi sayısı) sadece arıza bildirimi (Cihaz arıza belleğine kayıt); Burada her bir görev seviyesinin sol sınırındaki elementlerin miktarı sayılır. Aynı bilgi kenar çubuğunda birkaç defa gösterildiği için, sade farklı olan bilgiler sayılır. Sıfırlanmaya dayanıklı maksimum flipflop sayısı D_FF_MEMO Sınır aşıldığında, cihaz tarafından bir hata mesajı verilir ve cihaz izlemeye başlar. Kırmızı ERROR-LED yanar. 350 Aygıta Özgü Sınırlar Tanımlama Sınır Görev seviyesi başına grafik girişlerinin maksimum 50 eşzamanlı değişim sayısı Görev seviyesi başına maksimum grafik çıkışı sayısı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Açıklama Sınır aşıldığında, cihaz tarafından bir hata mesajı verilir ve cihaz izlemeye başlar. Kırmızı ERROR-LED yanar. 150 507 Teknik Veriler 4.20 Kullanıcı-Tanımlı Fonksiyonlar (CFC) Ek Sınırlar Aşağıdaki 4 CFC 1) Modülleri için Ek Sınırlar Görev Seviyesi TIMER2) 3) TIMER_SHORT2) 3) CMD_CHAIN D_FF_MEMO MW_BEARB PLC1_BEARB PLC_BEARB 15 30 20 350 SFS_BEARB 1) 2) 3) Sınır aşıldığında, cihaz tarafından bir hata mesajı verilir ve cihaz izlemeye başlar. Kırmızı ERROR-LED yanar. TIMER ve TIMER_SHORT mevcut olan Timer-Kaynakları TIMER = 2 · Sistem-timer ve TIMER_SHORT = 1 · Sistem-timer oranı olarak sınıflandırılır. Maksimum kullanılabilen Tımer sayısı için aşağidaki ek koşullar geçerlidir: (2 · TIMER Sayısı + TIMER_SHORT Sayısı) < 30. LONG_TIMER bu sınırlamaya bağlı değildir. TIMER ve TIMER_SHORT modülleri için zaman değerleri cihazın 5 ms zaman çözümlemesinden daha düşük seçilmemelidir. Aksi takdirde başlangıç impulsundaki modüller çalışmaz. Görev Seviyelerinde Maksimum TICK Sayısı Sınır TICKS olarak 1) Görev Seviyesi 7UT612 7UT613/63x MW_BEARB (Ölçülen Değer İşleme) 1200 10000 PLC1_BEARB (Yavaş PLC İşleme) 255 2000 PLC_BEARB (Hızlı PLC İşleme) 90 200 1000 10000 SFS_BEARB (Salt Teçhizatı Kilitleme) 1) 508 Bütün blokların TICK toplamı, daha önce belirtilen sınırları aştığında, CFC tarafından bir hata mesajı verilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.20 Kullanıcı-Tanımlı Fonksiyonlar (CFC) Bağımsız elemanlar için gerekli TICK işleme süreleri Öğe TICK Sayısı Blok, temel gerekler 5 Genel modüller için 3 girişin üzerindeki her bir giriş 1 Bir giriş sinyaline bağlantı 6 Bir çıkış sinyaline bağlantı 7 Her bir grafik için ek Anahtarlama Sırası 1 CMD_CHAIN 34 Yeniden Başlatma için Durum Belleği D_FF_MEMO 6 Geribildirim Döngüsü LOOP 8 DP Kodu Çözme DM_DECODE 8 Dinamik VEYA DYN_OR 6 Toplama ADD 26 Çıkarma SUB 26 Çarpma MUL 26 Bölme DIV 54 Karekök SQUARE_ROOT 83 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 509 Teknik Veriler 4.21 Esnek Koruma Fonksiyonları 4.21 Esnek Koruma Fonksiyonları Ölçüm Değerleri / Çalışma Modları Ölçme Büyüklüğü I-Ölçme noktası / I-Taraf I1 .. I12 (1 faz bara) IZ1 .. IZ4 U, P, Q, cos ?, f I-ölçüm noktası / I-Taraf / U için Ölçme Yöntemi Sade bir fazın değerlendirilmesi, Temel Bileşen, Pozitif Bileşen Sistem, Negatif Bileşen Sistem, Sıfır Bileşen Sistem Başlatma Eşik aşılması Eşik altında kalınması Ayar aralıkları/Artımlar Başlatma Eşiği Akım I-ölçme noktası IN = 1 A için IN = 5 A için Akım I-Taraf Akım I1 .. I12 Akım IZ1 .. IZ4 Akım IZ3, IZ4 Güç Q 0,01 A artımlarla 0,25 - 175,00 A 0,05 - 35,00 IN 0,01 IN artımlarla 0,01 A artımlarla für IN = 1 A için 0,05 - 35,00 A für IN = 5 A için 0,25 - 175,00 A IN = 0,1 A için 0,005 - 3,500 A 0,001 A artımlarla IN = 1 A için 0,05 - 35,00 A 0,01 A artımlarla IN = 5 A için 0,25 - 175,00 A Hassas trafo için 0,001 - 1,500 A 0,001 A artımlarla 1,0 - 170,0 V 0,1 V artımlarla 1,7 - 3000,0 W 0,1 W artımlarla Gerilim U, U4 Güç P 0,05 - 35,00 A IN (ölçme noktası) için = 1 A IN (ölçme noktası) = 5 A için 8,5 - 15000,0 W Taraf için 0,01 - 17,00 P/SnS 0,01 P/SnS artımlarla IN (ölçme noktası) = 1 A için 1,7 - 3000,0 VAR 0,1 VAR artımlarla IN (ölçme noktası) = 5 A için 8,5 - 15000,0 VAR Taraf için 0,01 - 17,00 Q/SnS 0,01 Q/SnS artımlarla -0,99 - 0,99 0,01 artımlarla fN için = 50 / 60 Hz 40,00 - 66,00 Hz 0,01 Hz artımlarla fN için = 16,7 Hz 10,00 - 22,00 Hz bırakma eğrisi >-Kademe cos ϕ dışında, f 0,70 - 0,99 bırakma eğrisi <-Kademe cos ϕ dışında, f 1,01 - 3,00 Güç faktörü cos ? Frekans cos ϕ için Bırakma farkı 0,01 artımlarla 0,015 f için Bırakma farkı 0,02 Hz Başlatma Gecikmesi 0,00 - 60,00 s 0,01 s artımlarla Komut zaman gecikmesi 0,00 - 3600,00 s Bırakma Gecikmesi 0,00 - 60,00 s 510 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.21 Esnek Koruma Fonksiyonları Çalışma Zamanları fN = 50/60 Hz fN = 16,7 Hz Başlatma Süreleri Akım yakl. 35 ms yakl. 70 ms Gerilim yakl. 50 ms yakl. 130 ms Güç Ölçme yöntemi tam Ölçme yöntemi hızlı yakl. 200 ms yakl. 120 ms yakl. 500 ms yakl. 300 ms Güç Faktörü Ölçme yöntemi tam Ölçme yöntemi hızlı yakl. 200 ms yakl. 120 ms yakl. 500 ms yakl. 250 ms Frekans yakl. 200 ms yakl. 500 ms Akım <25 ms <60 ms Gerilim <50 ms <110 ms Güç Ölçme yöntemi tam Ölçme yöntemi hızlı <120 ms <100 ms <330 ms <300 ms Güç Faktörü Ölçme yöntemi tam Ölçme yöntemi hızlı <120 ms <100 ms <400 ms <250 ms Frekans <150 ms <500 ms Bırakma Süreleri Toleranslar Başlatma Eşiği Akım ayar değerinin % 3’ü veya anma akımın % 1’i Gerilim Ayar değerinden % 1 veya 0,5 V Güç Tam ölçümde ayar değerinin % 0,25 SN ±% 3 ü Hızlı ölçümde ayar değerinin % 0,5 SN ±% 3 ü (SN: Anma-Görünür Güç) Güç Faktörü 2o Frekans 10 mHz (U = UN, f = fN için Zamanlar, genel ayar değerinden % 1’i veya 10 ms Başlatma için Etkileyen Değişkenler Yardımcı DC Gerilim 0,8 ≤ UH/UHN aralığında ≤ 1,15 %1 Sıcaklık -5 oC ≤ θortam ≤ 55 oC aralığında % 0,5/10 K Frekans 0,95 ≤ f/fN ≤ 1,05 aralığında %1 Harmonik akımlar - % 10 ’a kadar 3. Harmonik - % 10 ’a kadar 5. Harmonik %1 %1 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 511 Teknik Veriler 4.22 İlave Fonksiyonlar 4.22 İlave Fonksiyonlar Ölçülen İşletme Değerleri Not: Aşağıdaki verilerin tolerans verileri sadece bir ölçme noktasına veya 2 ölçme noktalı bir tarafa ilişkilidir. Bütün değerler ± Basamak. Ölçülen İşletme Değerleri 3-fazlı (her bir ölçüm noktası için) IL1; IL2; IL3 A primer ve sekonder olarak – IN = 1 A veya 5 A için toleranslar – IN = 0,1 A için toleranslar Ölçme değerinden % 1 veya IN’den % 1 % 2 Ölçme değerinden veya IN’den % 2 3I0; I1; I2 A primer ve sekonder olarak – Tolerans Ölçme değerinden % 2’si veya IN’in % 2’si IL1; IL2; IL3 A primer ve % IN Taraf olarak – IN = 1 A veya 5 A için toleranslar – IN = 0,1 A için toleranslar Ölçme değerinden % 1 veya IN’den % 1 % 2 Ölçme değerinden veya IN’den % 2 3I0; I1; I2 A primer ve % IN Taraf olarak – Tolerans Ölçülen İşletme Değerleri 1-fazlı Ölçme değerinin % 2 ’si veya IN’in % 2’si I1 - I12 veya IZ1 - IZ4 A primer ve sekonder ve % IN olarak – Tolerans Ölçme değerinin % 2’si veya IN’in % 2’si hassas akım girişleri için primer A olarak ve sekonder mA olarak – Tolerans Ölçme değerinden % 1 veya 2 mA Akımların faz açıları 3-fazlı (her bir ölçüm noktası için) ϕ(IL1); ϕ(IL2); ϕ(IL3) ° olarak ϕ(IL1 ‘ye ilişkili) Akımların faz açıları 1-fazlı ϕ(I1); ϕ(I12) veya ϕ(IZ1); ϕ(IZ4) ° olarak ϕ(I1 ‘ye ilişkili) – Tolerans – Tolerans Anma akımında 1° Anma akımında 1° Gerilimler için ölçülen işletme UL1-E; UL2-E; UL3-E; UL1-L2; UL2-L3; UL3-L1 kV primer ve V sekonder ve % UNÇal. değerleri – Tolerans Ölçme değerinden % 0,2 veya 0,2 V (3-fazlı, eğer gerilim U1; U2; U0 kV olarak primer ve V olarak sekonder ve % UNÇal. bağlıysa) – Tolerans Ölçme değerinden % 0,4 veya 0,4 V Gerilimler için ölçülen işletme UEN veya U4 kV primer ve V sekonder olarak ve % UNÇal. değerleri – Tolerans Ölçme değerinden % 0,2 veya 0,2 V (1-fazlı, eğer gerilim bağlıysa) Gerilimler için faz açısı (3-fazlı, eğer gerilim bağlıysa) ϕ(UL1-E); ϕ(UL2-E); ϕ(UL3-E) ° olarak ϕ(I1)‘ye ilişkili – Tolerans Gerilimler için faz açısı (1-fazlı, eğer gerilim bağlıysa) ϕ(UEN) veya ϕ(U4) ° olarak ϕ(I1 ‘ye ilişkili) Aşırı uyartım faktörü (U/f) / (UN/fN) – Tolerans – Tolerans Frekans için işletme ölçüm değerleri f, Hz olarak ve % fN olarak Aralık 10 Hz - 75 Hz – Tolerans 512 Anma geriliminde 1 ° Anma geriliminde 1 ° Ölçüm değerinin % 2 % 1, fN ± % 10 alanında I = IN’de SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.22 İlave Fonksiyonlar Güçler için işletme ölçüm değerleri (3-fazlı, eğer gerilim bağlıysa) Aktif güç P; Reaktif güç Q; Görünen güç S; kW; MW; kVA; MVA primer – Tolerans Ölçme değerinin % 1,2’si veya % 0,25 SN Güçler için işletme ölçüm S (Görünen güç); kVA; MVA primer değerleri (1-fazlı, ölçülmüş veya anma gerilimi ile) Güç faktörü için işletme ölçüm değeri (3-fazlı, eğer gerilim bağlıysa) cos ϕ Termal değer için ΘL1; ΘL2; ΘL3; Θres, Açma sıcaklığı θaçma’ya ilişkili işletme ölçüm değerleri (IEC 60255-8’e göre aşırı yük koruma) Termal değer için işletme ölçüm değerleri (IEC 60354’e göre aşırı yük koruma) ΘRTD1 - ΘRTD12 °C veya °F olarak bağıl yaşlanma aralığı, Yük rezervi Toleranslar olağan ayarlı uyarlama parametresine ilişkilidir. Akımların ve gerilimlerin uyarlama faktörlerinin büyüklüğüne bağımlı hesaplanmış değerlerde büyük sapmalar oluşabilir. Diferansiyel korumanın ölçüm değerleri IdifL1; IdifL2; IdifL3; ITutL1; ITutL2; ITutL3; İşletme nominal akımın % si – Tolerans (ön ayarda) (her 1 ölçüm noktasıyla 2 tarafta) Toprak arıza diferansiyel korumanın ölçüm değerleri Ölçme değerinden % 2 veya % 2 IN (50/60 Hz) % 3 Ölçme değerinden veya % 3 IN (16,7 Hz; sadece 7UT613/63x) IdifSTA; ItutSTA işletme anma akımının %’si olarak – Tolerans (ön ayarda) (Taraf 1’de veya Ölçme noktası 1’de) Ölçme değerinden % 2 veya % 2 IN (50/60 Hz) % 3 Ölçme değerinden veya % 3 IN (16,7 Hz; sadece 7UT613/63x) 2 taraflı ve 1 ölçüm noktalı korunan nesne için toleranslar uyarlama parametresiyle ilişkilidir. Uyarlama faktörünün yüksekliğine bağlı olarak akımların ve ölçüm noktalarının sayılarının hesaplanan değerlerinde daha büyük sapmalar oluşabilir. Arıza Olay Kaydı Son 8 arızaya ait mesajların depolanması maks. 200 mesaj Arıza yazımı Depolanan arıza kaydı sayısı maks 8 Depolama süresi yakl. 5 s her arıza durumunda 50/60 Hz’de, Toplam olarak 5 s yakl. 18 s her arıza durumunda 16,7 Hz’de, Toplam olarak 18 s (sadece 7UT613/63x için) fN = 50 Hz’de Raster fN = 60 Hz’de Raster fN = 16,7 Hz’de Raster (sadece 7UT613/63x için) 1,25 ms 1,04 ms 3,75 ms SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 513 Teknik Veriler 4.22 İlave Fonksiyonlar İstatistik Değerleri Cihazdan gönderilen kapamaların sayısı Kapama akımları toplamı Şalter kutbuna ve tarafına ayrılmış İşletme Saatlerinin Sayımı Sayma Ölçütü 7 basamağa kadar Ayarlanabilir bir akım eşiğinin aşılması Uzun-Süreli Ortalama Değerler Zaman Penceresi 5, 15, 30 veya 60 dk Güncelleştirmenin sıklığı ayarlanabilir Uzun-süreli Ortalama Değerler Akımların Aktif Gücün Reaktif Gücün Görünür Gücün IL1dmd; IL2dmd; IL3dmd; I1dmd A (kA) olarak Pdmd W (kW, MW) olarak Qdmd VAr (kVAr, MVAr) olarak Sdmd VAr (kVAr, MVAr) olarak Minimum değerler, Maksimum değerler Ölçülen Değerlerin Saklanması Tarih ve zaman etiketli Reset - Otomatik Vakit ayarlanabilir (dakika olarak, 0 - 1439 dak) zaman aralığı ve başlatma zamanı ayarlanabilir (gün olarak, 1 - 365 gün ve ∞) Reset - Elle İkili giriş üzerinden Ön klavyeden Uzaktan haberleşme kanallarından Akımlar için Min/Maks. Değerler IL1; IL2; IL3; I1 (pozitif bileşen) Gerilimler için Min/Maks. Değerler UL1-E; UL2-E; UL3-E; U1 (pozitif bileşen); UL1-L2; UL2-L3; UL3-L1 Güç için Min./Maks. Değerler S, P; Q, cos ϕ; Frekans Aşırı Yük Koruma için Min/Maks. Değerler Θ /ΘAçma Ortalamalar için Min./Maks. Değerler IL1dmd; IL2dmd; IL3dmd; I1dmd (pozitif bileşen); Sdmd; Pdmd; Qdmd Gerçek Zaman Sınıflandırma ve Arabellek Pili Olay Kayıtlarının Çözünürlüğü (İşletim Mesajları) 1 ms Açma Kayıtlarının Çözünürlüğü (Arıza Kayıtları) 1 ms Pil Lityum pil 3 V/1 Ah, Typ CR 1/2 AA Kendini boşaltma zamanı yakl. 10 yıl 514 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.22 İlave Fonksiyonlar Zaman Senkronlama Dahili RTC üzerinden dahili (önayar) IEC 60870-5-103 Sistem arayüzü üzerinden harici IEC 61850 Sistem Arayüzü üzerinden harici senkronlama (IEC 61850) Zaman sinyali IRIG B harici IRIG B üzerinden (telegram formatı IRIG-B000) Zaman sinyali DCF 77 Zaman sinyali DCF 77 üzerinden harici Zaman sinyali Senk.-Box Zaman sinyali SIMEAS-Senk. üzerinden harici Box İkili giriş üzerinden impuls İkili giriş üzerinden impuls ile harici Devreye Alma Yardımcıları Ölçülen İşletme Değerleri Kesici Testi Enerji Dört dördünlü sa WP+, WP–, WQ+, WQ– Tolerans %1 İşletme Saatlerinin Sayımı Görüntü alanı 6 basamağa kadar Sayma Ölçütü Akım, ayarlanabilir akım eşiğini (Ke I>) aştığında Açma Devresi Denetimi İzlenebilir devrelerin sayısı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 1 Bir veya iki ikili giriş ile 515 Teknik Veriler 4.23 Boyutlar 4.23 Boyutlar 4.23.1 Çıkma tip Pano Montajı (Kasa büyüklüğü 1/3) Şekil 4-20 4.23.2 Çıkma tip Pano Montajı (Kasa büyüklüğü 1/2) Şekil 4-21 516 Çıkma tip pano montajı için bir 7UT612 Çıkma Tip Pano Montajı için bir 7UT613 (kasa büyüklüğü 1/2) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.23 Boyutlar 4.23.3 Şekil 4-22 Çıkma tip Pano Montajı (Kasa büyüklüğü 1/1) Çıkma Tip Pano Montajı için bir 7UT633 veya 7UT635 (kasa büyüklüğü 1/1) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 517 Teknik Veriler 4.23 Boyutlar 4.23.4 Şekil 4-23 518 Gömme Tip Pano ve Hücre Montajı (kasa büyüklüğü 1/3) Gömme tip pano ve hücre içi montaj için bir 7UT612 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.23 Boyutlar 4.23.5 Şekil 4-24 Gömme Tip Pano ve Hücre Montajı (kasa büyüklüğü 1/2) Gömme tip pano ve hücre içi montaj için bir 7UT613 (kasa büyüklüğü 1/2) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 519 Teknik Veriler 4.23 Boyutlar 4.23.6 Şekil 4-25 520 Gömme Tip Pano ve Hücre Montajı (kasa büyüklüğü 1/1) Gömme tip pano ve hücre içi montaj için bir 7UT6 (maksimum sökme) (kasa büyüklüğü 1/1) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Teknik Veriler 4.23 Boyutlar 4.23.7 Sıcaklık Ölçme Cihazı Şekil 4-26 Sıcaklık ölçüm cihazının boyut şekli 7XV5662-*AD10-0000 ■ SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 521 Teknik Veriler 4.23 Boyutlar 522 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 A Ek Bu bölüm, esas olarak deneyimli kullanıcılar için bir referanstır. Bu bölümde cihaz modellerine ilişkin bilgiler verilir. Bu cihaz modellerinin terminal bağlantılarını gösteren bağlantı diyagramları ile cihazların birçok tipik güç sistemi konfigürasyonundaki birincil ekipmanlara uygun bağlantısını gösteren diyagramlar da sunulur. Tüm opsiyonlar ile donatılmış cihaza ilişkin tüm bilgileri ve ayarları içeren tablolar ve varsayılan ayarlar da verilmektedir. A.1 Sipariş Bilgileri ve Aksesuarlar 524 A.2 Terminal Atamaları 536 A.3 Bağlantı Örnekleri 556 A.4 Akım Trafoları Gereklilikleri 572 A.5 Varsayılan Ayarlar 576 A.6 Protokole Bağlı Fonksiyonlar 581 A.7 Fonksiyon Kapsamı 582 A.8 Ayarlar 585 A.9 Bilgi Listesi 615 A.10 Toplu Bildirimler 648 A.11 Ölçülen Değerler 650 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 523 Ek A.1 Sipariş Bilgileri ve Aksesuarlar A.1 Sipariş Bilgileri ve Aksesuarlar A.1.1 Sipariş Bilgileri A.1.1.1 Diferansiyel Koruma 7UT612, iki ölçme noktası için 7 Diferansiyel Koruma 7 U T 6 1 2 8 9 10 11 12 — 13 14 — A 0 + L Donatım Poz. 7 Anma akımı IN = 1 A 1 Anma akımı IN = 5 A 5 Yardımcı Gerilim (Güç Kaynağı, İkili Girişlerin Başlatma Eşiği) Poz. 8 DC 24 V - 48 V, İkili Giriş Eşiği 17 V 2) 2 DC 60 V - 125 V 1), İkili Giriş Eşiği 17 V 2) 4 DC 110 V - 250 V 1), AC 115 V - 230 V, İkili Giriş Eşiği 73 V 2) 1) DC 220 V - 250 V , AC 115 V - 230 V, İkili Giriş Eşiği 154 V 1) 2) 5 1) 2) 6 Fişli köprüyle 2 gerilim aralığından biri seçilebilir Her bir ikili giriş için, fişli köprüyle 2 başlatma eşiği aralığından biri seçilebilir Yapı: Kasa / İkili Giriş (GİR) ve İkili Çıkış (ÇIK) Sayıları Poz. 9 GİR: İkili Giriş, ÇIK: Çıkış Rölesi Çıkma tip montaj kasası, iki sıra klemensli, 1/3 x 19”, 3 GİR, 4 ÇIK, 1 Canlı kontak B Gömme tip montaj kasası, fişli klemensli, 1/3 x 19”, 3 GİR, 4 ÇIK, 1 Canlı kontak D Gömme tip montaj kasası, vidalı klemensli, 1/ 3 x 19”, 3 GİR, 4 ÇIK, 1 Canlı kontak Bölgeye-özgü Olağan/Dil Ayarları ve Fonksiyon Sürümleri E Poz. 10 Bölge DE, 50/60 Hz, Dil Almanca (dil değiştirilebilir) A Bölge Dünya, 50/60 Hz, Dil İngilizce (İngiltere) (dil değiştirilebilir) B Bölge US, 50/60 Hz, Dil Amerikan İngilizcesi (dil değiştirilebilir) C Bölge Dünya, 50/60 Hz, Dil İspanyolca (dil değiştirilebilir) E Sistem Arayüzü (cihazın arka, B Portu) Poz. 11 Sistem arayüzü mevcut değil 0 IEC 60870-5-103 protokol, elektriksel RS232 1 IEC 60870-5-103 protokol, elektriksel RS485 2 IEC 60870-5-103 Protokol, optik 820 nm, ST-fişli 3 Profibus FMS Bağımlı, elektriksel RS485 4 Profibus FMS Bağımlı, optik, tek buklaj, ST-konnektör 1) 5 Profibus FMS Bağımlı, optik, çift buklaj, ST-konnektör 1) 6 Diğer protokoller için, bk. Ek belirtim L 9 1) çıkma tip montaj kasaları için mümkün değildir (9. Poz. = B). Kurma için uygun elektriksel RS485-arayüzü olan bir cihazı A.1 ve „harici çeviriciler“ göre uygun donatıları sipariş edin. 524 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.1 Sipariş Bilgileri ve Aksesuarlar Diğer arayüzler için, bk. Ek bilgi L (Cihazın arka, B portu) Poz. 21 Poz. 22 (sadece eğer Poz. 11 = 9) Profibus DP Bağımlı, RS485 Profibus DP Bağımlı, optik, 820 nm, çift buklaj, ST-konnektör 1) Modbus, RS485 Modbus, optik, 820 nm, ST-Konnektör 2) DNP3.0, RS485 DNP3.0, optik, 820 nm, ST-Konnektör 2) 0 A 0 B 0 D 0 E 0 G 0 H IEC 61850, 100 Mbit Ethernet, elektriksel, çift, RJ 45–Konnektör 0 R IEC 61850, 100 Mbit Ethernet, optik, Dubleks-LC Konnektör 2) 0 S 1) 2) çıkma tip montaj kasaları için mümkün değildir (9. Poz. = B). Kurma için uygun elektriksel RS485-arayüzü olan bir cihazı A.1 ve „harici çeviriciler“ e göre uygun donatıları sipariş edin. 9. Poz. = B bağlantıda teslimatı mümkün değil İşlev Arayüzü (cihazın arka, C Portu) Poz. 12 hiçbiri 0 DIGSI/Modem/Browser, elektrik RS232 1 DIGSI/Modem/Browser/Sıcaklık ölçme cihazı, elektrik RS485 2 DIGSI/Modem/Browser/Sıcaklık ölçme cihazı, optik 820 nm, ST-Konnektör 3 Fonksiyonelliği Ölçülen Değerler Temel ölçülen değerler Poz. 13 1 Temel ölçülen değerler, trafo izleme fonksiyonları (ısıl kutu / sıcak-nokta bağlantıları / aşırı yüklenme çarpanı) 1) 3 1) Sadece 6. Poz. = 2 veya 9 ve Mxx (Ek Bilgi) Diferansiyel Koruma Diferansiyel Koruma + Temel Fonksiyonlar 1) Trafo, generatör, motor, bara diferansiyel koruması (87) 1 sargı için IEC 60354`e göre aşırı yük koruma (49) 2) Kilitleme (86) Zamanlı aşırı akım koruma fazlar (50/51): I>, I>>, Ip (Demeraj tutuculuğu) Zamanlı aşırı akım koruma 3I0 (50N/51N): 3I0>, 3I0>>, 3I0p (Demeraj tutuculuğu) Zamanlı Aşırı Akım Koruma, Toprak (50G/51G): IE>, IE>>, IEp (Demeraj tutuculuğu) Poz. 14 A B Diferansiyel Koruma + Temel Fonksiyonlar + Ek fonksiyonlar Sınırlandırılmış Toprak Arızası Koruma A.A. 1-faz, örn. Sınırlı toprak arıza koruma, yüksek empedans (87G direnç ve varistörsüz), 3) veya Tank Kaçağı Koruma, Negatif Bileşen Koruma (46) Kesici Arıza Koruması (50 BF) Açma Devresi İzleme (74TC) 1) 2) 3) 4) Varistör ve ön direnç aksesuarlardır Harici RTD-Kutusu gereklidir Harici direnç ve varistör gereklidir Sadece 16. Poz. = 1 veya 3 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 525 Ek A.1 Sipariş Bilgileri ve Aksesuarlar A.1.1.2 Diferansiyel Koruma 7UT613, üç ölçme noktası için 7 Diferansiyel Koruma 7 U T 6 1 3 8 9 10 11 12 — 13 14 15 — 0 + L/M Donatım Poz. 7 Anma akımı IN = 1 A 1 Anma akımı IN = 5 A 5 Yardımcı Gerilim (Güç Kaynağı, İkili Girişlerin Başlatma Eşiği) Poz. 8 DC 24 V - 48 V, İkili Giriş Eşiği 17 V 2) 2 DC 60 V - 125 V 1), İkili Giriş Eşiği 17 V 2) 4 DC 110 V - 250 V 1), AC 115 V - 230 V, İkili Giriş Eşiği 73 V 2) DC 220 V - 250 V 1) 2) 1), AC 115 V - 230 V, İkili Giriş Eşiği 154 V 5 1) 2) 6 Fişli köprüyle 2 gerilim aralığından biri seçilebilir Her bir ikili giriş için, fişli köprüyle 2 başlatma eşiği aralığından biri seçilebilir Yapı: Kasa / İkili Giriş (GİR) ve İkili Çıkış (ÇIK) Sayıları Poz. 9 GİR: İkili Giriş, ÇIK: Çıkış Röleleri Çıkma tip montaj kasası, iki sıra klemensli, 1/2 x 19”, 5 GİR, 8 ÇIK, 1 Canlı kontak Gömme tip montaj kasası, fişli klemensli, 1/ 2 1 x 19”, 5 GİR, 8 ÇIK, 1 Canlı kontak Gömme tip montaj kasası, vidalı klemensli, /2 x 19”, 5 GİR, 8 ÇIK, 1 Canlı kontak Bölgeye-özgü Olağan/Dil Ayarları ve Fonksiyon Sürümleri B D E Poz. 10 Bölge Dünya, Dil Almanca (dil değiştirilebilir) A Bölge Dünya, Dil İngilizce (dil değiştirilebilir) B Bölge Dünya, Dil Amerikan İngilizcesi (dil değiştirilebilir) C Bölge Dünya, Dil Fransızca (dil değiştirilebilir) D Bölge Dünya, Dil İspanyolca (dil değiştirilebilir) E Sistem Arayüzü (cihazın arka, B Portu) Poz. 11 Sistem arayüzü mevcut değil 0 IEC 60870-5-103 protokol, elektriksel RS232 1 IEC 60870-5-103 protokol, elektriksel RS485 2 IEC 60870-5-103 Protokol, optik 820 nm, ST-fişli 3 Profibus FMS Bağımlı, elektriksel RS485 4 Profibus FMS Bağımlı, optik, tek buklaj, ST-konnektör 1) 5 Profibus FMS Bağımlı, optik, çift buklaj, ST-konnektör 1) 6 Diğer protokoller için, bk. Ek belirtim L 9 1) çıkma tip montaj kasaları için mümkün değildir (9. Poz. = B). Kurma için uygun elektriksel RS485-arayüzü olan bir cihazı A.1 ve „harici çeviriciler“ göre uygun donatıları sipariş edin. 526 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.1 Sipariş Bilgileri ve Aksesuarlar Diğer arayüzler için, bk. Ek bilgi L (Cihazın arka, B portu) Poz. 21 Poz. 22 (sadece eğer Poz. 11 = 9) Profibus DP Bağımlı, RS485 Profibus DP Bağımlı, optik, 820 nm, çift buklaj, ST-konnektör 1) Modbus, RS485 2) Modbus, optik, 820 nm, ST-Konnektör DNP3.0, RS485 DNP3.0, optik, 820 nm, ST-Konnektör 2) 0 A 0 B 0 D 0 E 0 G 0 H IEC 61850, 100 Mbit Ethernet, elektriksel, çift, RJ 45–Konnektör 0 R IEC 61850, 100 Mbit Ethernet, optik, Dubleks-LC Konnektör 2) 0 S 1) 2) çıkma tip montaj kasaları için mümkün değildir (9. Poz. = B). Kurma için uygun elektriksel RS485-arayüzü olan bir cihazı A.1 ve „harici çeviriciler“ göre uygun donatıları sipariş edin. 9. Poz. = B bağlantıda teslimatı mümkün değil İşlev Arayüzü (cihazın arka, C Portu) Poz. 12 DIGSI/Modem/Browser, elektrik RS232 1 DIGSI/Modem/Browser/Sıcaklık ölçme cihazı, elektrik RS485 2 Diğer protokoller için, bk. Ek belirtim M 9 Diğer İşlev arayüzler için, Ek bilgi M Poz. 23 Poz. 24 (Cihazın arka, C ve D portu) (sadece eğer Poz. 12 = 9) C Portu: DIGSI/Modem/Browser, elektrik RS232 1 C Portu: DIGSI/Modem/Browser/Sıcaklık ölçme cihazı, elektrik RS485 2 D Portu: Sıcaklık Ölçme Cihazı, optik, 820 nm, ST-Konnektör 1) A D Portu: Sıcaklık Ölçme Cihazı, elektriksel RS485 F 1) Bir 7XV5662-xAD10 RTD-Kutusu bağlantısında bir RS485-FO Konverter 7XV5650-0xA00 gereklidir. Fonksiyonelliği Ölçülen Değerler Poz. 13 Temel ölçülen değerler 1 Temel ölçülen değerler, Ortalamalar, Min./Maks. Değerler 2 Temel ölçülen değerler, Ortalamalar, Min./Maks. Değerler, trafo izleme fonksiyonları (ısıl kutu / sıcak-nokta bağlantıları / aşırı yüklenme çarpanı) 1) 4 1) Sadece 12. Poz. = 2 veya 9 ve Mxx (Ek Bilgi) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 527 Ek A.1 Sipariş Bilgileri ve Aksesuarlar Diferansiyel Koruma Poz. 14 Diferansiyel Koruma + Temel Fonksiyonlar 1) Trafo, generatör, motor, bara diferansiyel koruması (87) 1 sargı için IEC 60354`e göre aşırı yük koruma (49) 2) Kilitleme (86) Zamanlı aşırı akım koruma fazlar (50/51): I>, I>>, Ip (Demeraj tutuculuğu) Zamanlı aşırı akım koruma 3I0 (50N/51N): 3I0>, 3I0>>, 3I0p (Demeraj tutuculuğu) Zamanlı Aşırı Akım Koruma, Toprak (50G/51G): IE>, IE>>, IEp (Demeraj tutuculuğu) A B Diferansiyel Koruma + Temel Fonksiyonlar + Ek fonksiyonlar Sınırlandırılmış Toprak Arızası Koruma A.A. 1-faz, örn. Sınırlı toprak arıza koruma, yüksek empedans (87G direnç ve varistörsüz), 3) veya Tank Kaçağı Koruma, Negatif Bileşen Koruma (46) Kesici Arıza Koruması (50 BF) Açma Devresi İzleme (74TC) Hat koruma, 16,7 Hz 4) 1) 2) 3) 4) C Varistör ve ön direnç aksesuarlardır Harici RTD-Kutusu gereklidir Harici direnç ve varistör gereklidir Sadece 16. Poz. = 1 veya 3 Ek Fonksiyonlar Gerilim Poz. 15 Gerilim fonksiyonu olmadan A Aşırı uyartım koruma ve Gerilim-/Güç ölçümü ile B Aşırı-, Düşük Gerilim Koruma, Frekans Koruma, Yönlü güç koruma, Sigorta Arızası İzleme C Ek Fonksiyonlar, Genel Poz. 16 hiçbiri Çok Koruma fonksiyonu 0 1) 1 Serbest biçimlendirilebilir koruma modülleri Çoklu koruma fonksiyonu + serbest biçimlendirilebilir koruma modülleri 1) 2 1) 3 Sadece eğer mevcut durumda 14. konum ile mevcutsa. 528 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.1 Sipariş Bilgileri ve Aksesuarlar A.1.1.3 Diferansiyel Koruma 7UT633 ve 7UT635, 3 - 5 ölçme noktası için 6 Diferansiyel Koruma 7 U T 6 3 7 8 9 10 11 12 — 13 14 15 — 0 + L/M Girişler ve Çıkışlar: Kasa / İkili Giriş (GİR) ve İkili Çıkış (ÇIK) Sayıları Poz. 6 GİR: İkili Giriş, ÇIK: Çıkış Rölesi 12 Akım Girişleri (3 x 3-fazlı, + 3 x 1-fazlı) 4 Gerilim Girişleri (1 x 3-fazlı, + 1 x 1-fazlı) Kasa 1/1 x 19”, 21 GİR, 24 ÇIK, 1 Canlı kontak 3 16 Akım Girişleri (5 x 3-fazlı, + 1 x 1-fazlı) veya (4 x 3-fazlı, + 4 x 1-fazlı) Kasa 1/1 x 19”, 29 GİR, 24 ÇIK, 1 Canlı Kontak 5 Donatım Poz. 7 Anma akımı IN = 1 A 1 Anma akımı IN = 5 A 5 Yardımcı Gerilim (Güç Kaynağı, İkili Girişlerin Başlatma Eşiği) DC 24 V - 48 V, İkili Giriş Eşiği 17 V 2) 2 DC 60 V - 125 V 1), İkili Giriş Eşiği 17 V 2) DC 110 V - 250 V 1), 4 AC 115 V - 230 V, İkili Giriş Eşiği 73 V 2) DC 220 V - 250 V 1), AC 115 V - 230 V, İkili Giriş Eşiği 154 V 2) 1) 2) Poz. 8 5 6 Fişli köprüyle 2 gerilim aralığından biri seçilebilir Her bir ikili giriş için, fişli köprüyle 2 başlatma eşiği aralığından biri seçilebilir Yapı Çıkma tip pano montajı kasası, iki sıra klemensli Poz. 9 B Gömme tip montaj kasası, fişli klemensli D Gömme tip montaj kasası, vidalı klemensli E B gibi, 5 röle ile „High-Speed-Röle“ olarak N D gibi, 5 röle ile „High-Speed-Röle“ olarak P E gibi, 5 röle ile „High-Speed-Röle“ olarak Q Bölgeye-özgü Olağan/Dil Ayarları ve Fonksiyon Sürümleri Poz. 10 Bölge Dünya, Dil Almanca (dil değiştirilebilir) A Bölge Dünya, Dil İngilizce (dil değiştirilebilir) B Bölge Dünya, Dil Amerikan İngilizcesi (dil değiştirilebilir) C Bölge Dünya, Dil Fransızca (dil değiştirilebilir) D Bölge Dünya, Dil İspanyolca (dil değiştirilebilir) E SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 529 Ek A.1 Sipariş Bilgileri ve Aksesuarlar Sistem Arayüzü (cihazın arka, B Portu) Poz. 11 IEC 60870-5-103 protokol, elektriksel RS232 1 IEC 60870-5-103 protokol, elektriksel RS485 2 IEC 60870-5-103 Protokol, optik 820 nm, ST-fişli 3 Profibus FMS Bağımlı, elektriksel RS485 4 Profibus FMS Bağımlı, optik, tek buklaj, ST-konnektör 1) 5 1) 6 Profibus FMS Bağımlı, optik, çift buklaj, ST-konnektör Diğer protokoller için, bk. Ek belirtim L 1) 9 çıkma tip montaj kasaları için mümkün değildir (9. Poz. = B). Kurma için uygun elektriksel RS485-arayüzü olan bir cihazı A.1 ve „harici çeviriciler“ Diğer arayüzler için, bk. Ek bilgi L (Cihazın arka, B portu) Poz. 21 Poz. 22 (sadece eğer Poz. 11=9) Profibus DP Slave, RS485 Profibus DP Bağımlı, optik, 820 nm, çift buklaj, ST-konnektör 1) Modbus, RS485 2) Modbus, optik, 820 nm, ST-Konnektör DNP3.0, RS485 DNP3.0, optik, 820 nm, ST-Konnektör 2) IEC 61 850, 100 Mbit Ethernet, elektriksel, çift, RJ 45–Konnektör IEC 61 850, 100Mbit Ethernet, optik, Dubleks-LC Konnektör 1) 2) 2) 0 A 0 B 0 D 0 E 0 G 0 H 0 R 0 S çıkma tip montaj kasaları için mümkün değildir (9. Poz. = B). Kurma için uygun elektriksel RS485-arayüzü olan bir cihazı A.1 ve „harici çeviriciler“ 9. Poz. = B bağlantıda teslimatı mümkün değil İşlev Arayüzü (cihazın arka, C Portu) Poz. 12 DIGSI/Modem/Browser, elektrik RS232 1 DIGSI/Modem/Browser/Sıcaklık ölçme cihazı, elektrik RS485 2 Diğer protokoller için, bk. Ek belirtim M 9 Diğer İşlev arayüzler için, Ek bilgi M Poz. 23 Poz. 24 (Cihazın arka, C ve D portu) (sadece eğer Poz. 12 = 9) C Portu: DIGSI/Modem/Browser, elektrik RS232 1 C Portu: DIGSI/Modem/Browser/Sıcaklık ölçme cihazı, elektrik RS485 2 D Portu: Sıcaklık Ölçme Cihazı, optik, 820 nm, ST-Konnektör 1) A D Portu: Sıcaklık Ölçme Cihazı, elektriksel RS485 F 1) Bir 7XV5662-xAD10 RTD-Kutusu bağlantısında bir RS485-FO Konverter 7XV5650-0xA00 gereklidir. 530 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.1 Sipariş Bilgileri ve Aksesuarlar Fonksiyonelliği Ölçülen Değerler Poz. 13 Temel ölçülen değerler 1 Temel ölçülen değerler, Ortalamalar, Min./Maks. Değerler 2 Temel ölçülen değerler, Ortalamalar, Min./Maks. Değerler, trafo izleme fonksiyonları (ısıl kutu / sıcak-nokta bağlantıları / aşırı yüklenme çarpanı) 1) 4 1) Sadece 12. Poz. = 2 veya 9 ve Mxx (Ek Bilgi) Diferansiyel Koruma Diferansiyel Koruma + Temel Fonksiyonlar Trafo, generatör, motor, bara diferansiyel koruması (87) 1 sargı için IEC 60354`e göre aşırı yük koruma (49) 2) Kilitleme (86) Zamanlı aşırı akım koruma fazlar (50/51): I>, I>>, Ip (Demeraj tutuculuğu) Zamanlı aşırı akım koruma 3I0 (50N/51N): 3I0>, 3I0>>, 3I0p (Demeraj tutuculuğu) Zamanlı Aşırı Akım Koruma, Toprak (50G/51G): IE>, IE>>, IEp (Demeraj tutuculuğu) Poz. 14 A B Diferansiyel Koruma + Temel Fonksiyonlar + Ek fonksiyonlar1) Sınırlandırılmış Toprak Arızası Koruma A.A. 1-faz, örn. Sınırlı toprak arıza koruma, yüksek empedans (87G direnç ve varistörsüz), 3) veya Tank Kaçağı Koruma, Negatif Bileşen Koruma (46) Kesici Arıza Koruması (50 BF) Açma Devresi İzleme (74TC) Hat koruma, 16,7 Hz 4) 1) 2) 3) 4) C Varistör ve ön direnç aksesuarlardır Harici RTD-Kutusu gereklidir Harici direnç ve varistör gereklidir Sadece 16. Poz. = 1 veya 3 Ek Fonksiyonlar Gerilim Poz. 15 Gerilim İşlevsiz A Aşırı uyartım koruma ve Gerilim-/Güç ölçümü ile (sadece 7UT633’te mevcut) B Aşırı-, Düşük Gerilim Koruma, Frekans Koruma, Yönlü güç koruma, Sigorta Arızası İzleme (sadece 7UT633’te C mevcut) Ek Fonksiyonlar, Genel hiçbiri Çok Koruma fonksiyonu Poz. 16 0 1) 1 Serbest biçimlendirilebilir koruma modülleri 2 Çoklu koruma fonksiyonu + serbest biçimlendirilebilir koruma modülleri 1) 3 1) Sadece eğer mevcut durumda 14. konum ile mevcutsa. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 531 Ek A.1 Sipariş Bilgileri ve Aksesuarlar A.1.2 Aksesuarlar Sıcaklık Ölçme Cihazı; (RTD kutusu) En fazla 6 sıcaklık ölçme noktası için (7UT6x’ye en fazla iki aygıt bağlanabilir) Adı Sipariş numarası Isıl kutu, UH = 24 - 60 V AC/DC 7XV5662-2AD10 Isıl kutu, UH = 90 - 240 V AC/DC 7XV5662-5AD10 Eşleştirme ve Toplayıcı akım trafosu Tek faz bara bağlantısı için Adı Sipariş numarası Eşleştirme / Toplayıcı akım trafosu IN = 1A 4AM5120-3DA00-0AN2 Eşleştirme / Toplayıcı akım trafosu IN = 5 A 4AM5120-4DA00-0AN2 Harici Çevirici Yüzey montaj kasalarında optik arayüzler Profibus, Modbus ve DNP 3.0 için mümkün değildir. Uygun elektriksel RS485-arayüzü olan bir cihazı ve ek olarak aşağıda ki tanımlanmış çeviricisi' ni sipariş edin. 532 istenilen arayüz; bunun için cihaz siparişi Ek Aksesuarlar Profibus FMS tek buklaj; Profibus FMS RS485 6GK1502-3AB10; 7XV58100BA00 Profibus FMS çift buklaj; Profibus FMS RS485 6GK1502-4AB10; 7XV58100BA00 Profibus DP çift buklaj; Profibus DP RS485 6GK1502-4AB10; 7XV58100BA00 Modbus 820 nm; Modbus RS 485 7XV5650-0BA00 DNP3.0 820 nm; DNP3.0 RS 485 7XV5650–0BA00 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.1 Sipariş Bilgileri ve Aksesuarlar Arayüz modül değişiklikleri Adı Sipariş numarası RS232 C53207-A351-D641-1 RS485 C53207-A351-D642-1 Optik 820 nm C53207-A351-D643-1 Profibus FMS RS485 C53207-A351-D603-1 Profibus FMS çift buklaj C53207-A351-D606-1 Profibus FMS tek buklaj C53207-A351-D609-1 Profibus DP RS485 C53207-A351-D611-1 Profibus DP çift buklaj C53207-A351-D613-3 Modbus RS485 C53207-A351-D621-1 Modbus 820 nm C53207-A351-D623-1 DNP 3.0 RS485 C53207-A351-D631-3 DNP 3.0 820 nm C53207-A351-D633-1 Ethernet elektriksel (EN 100) C53207-A351-D675-2 Ethernet optik (EN100) C53207-A351-D678-1 Terminal Bloğu Örtme Kapakları Klemens Bloğu Tipi Sipariş numarası 18-kutuplu gerilim kontağı veya 12-kutuplu akım kontağı C73334-A1-C31-1 12-kutuplu gerilim kontağı veya 8-kutuplu akım kontağı C73334-A1-C32-1 Kısa-Devre Bağlantıları Bağlantı köprüleri Jumper-Kit olarak Sipariş numarası 3 tane akım kontağı için + 6 tane gerilim kontağı için C73334-A1-C40-1 Fişli Konnektör Konnektör Tipi Sipariş numarası 2-pin C73334-A1-C35-1 3-pin C73334-A1-C36-1 19” - Raflar için Montaj Rayları Adı Sipariş numarası 2 Montaj Rayları C73165-A63-D200-1 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 533 Ek A.1 Sipariş Bilgileri ve Aksesuarlar Arabellek Pili Lityum pil 3 V/1 Ah, Typ CR 1/2 AA Adı Sipariş numarası VARTA 6127 101 501 Arayüz Kablosu PC ve SIPROTEC arasındaki arayüz kablosu Adı Sipariş numarası 9-pin erkek/dişi bağlantılı kablo 7XV5100-4 DIGSI 4 İşletim Yazılımı DIGSI 4 aygıtlarının ayar ve işletimi için yazılım Adı Sipariş numarası DIGSI 4, 10 bilgisayar için lisanslı temel sürüm 7XS5400-0AA00 DIGSI 4, tüm seçenek paketleriyle tam sürüm 7XS5402-0AA00 Grafik Çözümleme Programı SIGRA Arıza verilerinin grafik olarak görüntülenmesi, çözümlenmesi ve değerlendirilmesi için yazılım (DIGSI 4’ün tam sürümünün seçenek paketi) Adı Sipariş numarası SIGRA, 10 bilgisayar için lisanslı tam sürüm 7XS5410-0AA00 Grafik araçları Karakteristiklerin- veya kademe diyagramlarının grafik destekli biçimlendirilmesi için yazılım (DIGSI 4-Komple sürümü için opsiyon paketi) Adı Sipariş numarası Graphic Tools 4, 10 bilgisayar için lisanslı tam sürüm 7XS5430-0AA00 DIGSI REMOTE 4 534 Adı Sipariş numarası DIGSI kullanılarak bir modem (muhtemelen bir yıldız konnektör) üzerinden rölelerinin uzaktan işletimi için yazılım (DIGSI 4’ün tam sürümünün seçenek paketi) 7XS5440-1AA00 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.1 Sipariş Bilgileri ve Aksesuarlar SIMATIC CFC 4 Adı Sipariş numarası SIPROTEC 4 aygıtlarında kilitleme koşullarının biçimlendirilmesi ve ek fonksiyonların oluşturulması için grafik yazılım (DIGSI 4’ün tam sürümünün seçenek paketi) 7XS5450-0AA00 Varistör Yüksek empedans-Diferansiyel koruma fonksiyonunun gerilim sınırlaması için Veriler; Adlandırma Sipariş numarası 125 V (efektif), 600 A, 1S/S256 C53207-A401-D76-1 240 V (efektif), 600 A, 1S/S1088 C53207-A401-D77-1 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 535 Ek A.2 Terminal Atamaları A.2 Terminal Atamaları A.2.1 Gömme Tip Pano ve Hücre Montajı Kasası 7UT612*-*D/E Şekil A-1 536 Genel şema 7UT612*-*D/E (Gömme Tip Pano ve Hücre Montajı) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT613*-*D/E Şekil A-2 Genel şema 7UT613 (Gömme Tip Pano ve Hücre Montajı) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 537 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT633*-* D/E 538 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT633*-* D/E Şekil A-3 Genel şema 7UT633 (Gömme Tip Pano ve Hücre Montajı) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 539 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT633*-* P/Q 540 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT633*-* P/Q Şekil A-4 Genel şema 7UT633 (Gömme Tip Pano ve Hücre Montajı) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 541 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT635*-* D/E 542 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT635*-* D/E Şekil A-5 Genel şema 7UT635 (Gömme Tip Pano ve Hücre Montajı) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 543 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT635*-* P/Q 544 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT635*-* P/Q Şekil A-6 Genel Şema 7UT635 (Hücre İçine Montaj) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 545 Ek A.2 Terminal Atamaları A.2.2 Çıkma Tip Pano Montajı Kasası 7UT612*-*B Şekil A-7 546 Genel şema 7UT612*-*B (Çıkma tip pano montajı) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT613*-* B Şekil A-8 Genel Şema 7UT613 (Çıkma tip pano montajı) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 547 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT633*-* B 548 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT633*-* B Şekil A-9 Genel Şema 7UT633 (Çıkma tip pano montajı) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 549 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT633*-* N 550 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT633*-* N Şekil A-10 Genel Şema 7UT633 (Çıkma tip pano montajı) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 551 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT635*-* B 552 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT635*-* B Şekil A-11 Genel Şema 7UT635 (Çıkma tip pano montajı) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 553 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT635*-* N 554 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.2 Terminal Atamaları 7UT635*-* N Şekil A-12 Genel Şema 7UT635 (Çıkma tip pano montajı) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 555 Ek A.3 Bağlantı Örnekleri A.3 Bağlantı Örnekleri A.3.1 Akım Trafosu Bağlantı Örnekleri 556 Şekil A-13 Yıldız noktası topraksız üç fazlı bir güç trafosu için 7UT613 bağlantı örnekleri Şekil A-14 Yıldız noktası beslemesinde bulunan akım trafosu ve topraklanmış yıldız noktası ile bir üç fazlı bir transformatör için 7UT613 bağlantı örneği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.3 Bağlantı Örnekleri Şekil A-15 Yıldız noktası beslemesinde bulunan akım trafosu ve yıldız noktası oluşturuculu üç faz bir transformatörün 7UT613 bağlantı örneği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 557 Ek A.3 Bağlantı Örnekleri Şekil A-16 558 Üç sargılı transformatör için 7UT 613 bağlantı örneği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.3 Bağlantı Örnekleri Şekil A-17 Yıldız noktası beslemesinde bulunan akım trafolu topraklanmış bir ototransformatör için 7UT613 bağlantı örneği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 559 Ek A.3 Bağlantı Örnekleri Şekil A-18 560 Yıldız noktası beslemesinde bulunan akım trafolu ve oluşturulmuş ve esnek üçgen sargılı (Tersiyer sargılı) topraklanmış bir ototransformatör için 7UT613 bağlantı örneği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.3 Bağlantı Örnekleri Şekil A-19 Korunan nesne ototrafo düğümünde ayrı ayrı erişilebilir akım trafolu toprak bağlantılı ototrafo bankası için 7UT613 bağlantı örneği (M3). Toprak tarafının akım trafoları, bankanın her bir transformatörünün akım karşılaştırması için kendilerine özel bir taraf oluşturur. M3’teki akım trafosu yıldız noktası bir yardımcı giriş (IZ1) üzeri yapılmıştır, böylelikle bir toprak arıza diferansiyel koruma ve/veya Toprak-Zamanlı aşırı akım koruma sağlanabilir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 561 Ek A.3 Bağlantı Örnekleri 562 Şekil A-20 Yıldız noktası beslemesindeki akım trafolu bir tek fazlı transformatör için 7UT613 bağlantı örneği Şekil A-21 Sadece bir akım trafolu (sağ) tek fazlı transformatör için 7UT613 bağlantı örneği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.3 Bağlantı Örnekleri Şekil A-22 Şekil A-23 Generatör veya motor için 7UT613 bağlantı örneği Faz başına 2 hatlı (çile) bir generatör için çapraz diferansiyel koruma olarak 7UT613 bağlantı örneği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 563 Ek A.3 Bağlantı Örnekleri Şekil A-24 564 Yıldız noktası ile topraklama noktası arasında akım trafosu bulunan topraklı bir şönt reaktör için 7UT613 bağlantı örneği SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.3 Bağlantı Örnekleri Şekil A-25 Topraklanmış bir transformatör sargısı için yüksek empedans diferansiyel koruma olarak 7UT613 bağlantı örneği (yüksek empedans diferansiyel korumanın parça bağlantısı gösterilir); IZ3 hassas giriş olarak anahtarlanmış SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 565 Ek A.3 Bağlantı Örnekleri Şekil A-26 566 Yıldız noktası beslemesindeki akım trafolu bir üç fazlı transformatör için 7UT613 bağlantı örneği, ayrıca yüksek empedans diferansiyel koruma için bağlantı; IZ3 hassas giriş olarak anahtarlanmış SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.3 Bağlantı Örnekleri Şekil A-27 7 Fider için bir fazlı bara koruma olarak 7UT613 bağlantı örneği, L1 için gösterilmiş SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 567 Ek A.3 Bağlantı Örnekleri Şekil A-28 568 Harici karışık trafoları (KT) üzerinden bağlantılı 6 fider için bara koruma olarak 7UT613 bağlantı örneği – 1, 2 ve 6 fiderleri için kısmi gösterim SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.3 Bağlantı Örnekleri A.3.2 Gerilim Trafosu Bağlantı Örnekleri Şekil A-29 Bir yıldız-bağlı üç gerilim trafosu setine bağlı gerilim trafo bağlantıları, (sadece 7UT613 ve 7UT633) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 569 Ek A.3 Bağlantı Örnekleri Şekil A-30 570 İlave açık üçgen sargılı (e-n-sargı) bir yıldız-bağlı 3 gerilim trafosu setine bağlı gerilim trafo bağlantıları sadece 7UT613 ve 7UT633’te SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.3 Bağlantı Örnekleri A.3.3 Koruma Fonksiyonlarının Korunan Nesneye Atanması 7UT6x’nin uygulanan her bir koruma fonksiyonu, korunan nesnelerin her biri için mantıklı veya kullanılabilir değildir. Aşağıdaki tabloda, korunan nesnelerin her biri için ilgili koruma fonksiyonları listelenmiştir. (Bölüm 2.1.3’e göre), herhangi bir korunan nesnenin biçimlendirilmesi sırasında; sadece aşağıdaki tabloda belirtilen ilgili koruma fonksiyonları mevcut ve ayarlanabilir olacaktır. Şekil A-31 Korunan nesne korumaları için mevcut koruma fonksiyonları özet tablosu SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 571 Ek A.4 Akım Trafoları Gereklilikleri A.4 Akım Trafoları Gereklilikleri Kullanılan semboller/Kavramlar (IEC 60044-6’ya uygun, eğer tanımlanmışsa) Kssc = Simetrik ölçme-Kısa devre akımının faktörü (Örnek: Trafo sınıf. 5P20 → KSSC = 20) K'ssc = Simetrik kısa devre akımının efektif faktörü Ktd = geçici ölçme-boyutlandırma faktörü Iscc maks (har. = maksimum akan simetrik arıza akımı arıza) Ipn = Dönüştürücü nominal akım primer Isn = Dönüştürücü nominal sekonder akım Rct = Ω olarak 75o C 'de sekonder sargı direnci (veya başka belirtilen sıcaklık) Rb = Ω olarak omik ölçme yükü R'b = Rlead + Rrelay = Ω olarak bağlı yük Tp = primer zaman sabiti (Şebeke zaman sabiti) UDiz = Diz noktası gerilimi, V olarak (Efektif değer) Rröle = Röle yükü, Ω olarak burada: I = Akım trafosu ve cihaz arasında basit hat uzunluğu, m olarak ρ = Belirtilen direnç = 0,0175 Ω mm2/m (Bakır) 20o C’de (veya başka belirtilen sıcaklık) A Faz enine kesit, mm2 olarak Geçici Ölçüm-Boyutlandırma faktörü Ktd cihaz tipine ve primer zaman sabiti Tp’ye bağlıdır. 1/4 periyotluk doyma içermeyen zamanlı 7UT6x cihazları için Tp’nin etkisi ihmal edilebilir. Omik ölçme yükü Rb ve simetrik ölçüm- kısa devre arıza akımı Kssc’nin faktörü üzerinden tanımlanmış (ör.: 5P, 10P) akım trafoları için simetrik kısa devre arıza akımı K’ssc’nin efektif faktörü aşağıdaki formüle göre hesaplanır: Simetrik kısa devre arıza akımının istenen minimum faktörü K’ssc aşağıdaki formüle göre hesaplanır: Koşul: K’ssc (gereken) ≤ K'ssc (efektif) 572 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.4 Akım Trafoları Gereklilikleri Akım trafosu BS 3938/IEC 60044-1 (2000)’e uygun Bir IEC sınıfı P trafosunun değerleri aşağıdaki formülle yaklaşık bir IEC sınıf PX (BS sınıf X) Trafosu için değerlere dönüştürülebilir: Örnek: IEC 60044: 600/1, 5P10, 15VA, Rct = 4 Ω IEC PX veya BS cass X: Akım trafosu ANSI/IEEE C 57.13’e uygun Bu standardın C sınıf trafoyu kendi sekonder terminal gerilimiyle 20-kat anma akımında tanımlar. Hata %10’dan daha büyük olamaz. Standart klaseler C100, C200, C400 ve C800, 5A sekonder anma akımı içindir. Bu terminal gerilimi IEC değerlerinden tahminen aşağıdaki gibi hesaplanabilir: ANSI Trafo Tanımlama Us.t.maks = 20 • 5A • Rb • Kssc/20 ile: Rb = Pb/Isn2 ve Isn = 5A elde edilir Us.t.maks = Pb • Kssc/5A Örnek: IEC 60044: 600/5, 5P20, 25VA ANSI C57.13: Us.t.max = 25VA • 20/5A = 100V, sınıf C100’e uygun olarak Cihaz tipi 7UT6x Geçici boyutlandırma faktörü Ktd Transf. 3 Gereken faktör K'SSC Gereken Diz Noktası Gerilimi Bara/Hat Gen./Motor 3 5 Yukarıda yürütülen hesaplamalar hızlı ve güvenli bir akım trafosu/kontrolü yürütmek için sadeleştirilmiştir. Doğru bir hesaplama/kontrol CTDIM Siemens programı yardımıyla V3.21’den itibaren yürütülebilir. CTDIM Programının sonuçları cihaz üreticisi aracılığıyla serbestlik kazanmıştır. 7UT6x için eksik uyarlama-faktörü, (ölçümün sınırlandırılmış çözünürlüğü) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 573 Ek A.4 Akım Trafoları Gereklilikleri burada: InNes = Korunan nesnenin anma akımı (parametrelendirilmiş anma gerilimiyle ilişkili) UnNes = Korunan nesnenin parametrelendirilmiş anma gerilimi INröle = Cihaz anma akımı SNmaks = Korunan nesnenin maksimum (Anma-) gücü (transformatörler için: en yüksek (Anma-) yüklü taraf) Dikkat: Eğer bir toprak arıza diferansiyel koruma kullanılıyorsa o zaman EDS tarafının akım trafosu faz için talep: 1/4 ≤ FAdap ≤ 4, (yıldız noktası trafosu için 1/8 ≤ FAdap ≤ 8 kalır) Şekil A-32 7UT6x cihazları için trafo kontrolü Güç santralı dahilindeki KE-Ataması verilmemiştir. 574 x”d = Generatörün alt geçici seri reaktansı, p.u. olarak uk = Transformatör Kısa devre gerilimi OS Taraf - US Taraf % olarak Rröle = 0,1 Ω ile kabul edildi (Yukarıdaki cihazların 0,1 VA altında kullanımı) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.4 Akım Trafoları Gereklilikleri burada: c = Gerilim çarpanı (Generatöler için: 1,1) SNT = Trafosunun anma gücü; kVA UNT = Trafosunun anma gerilimi; kV SNG = Generatörün anma gücü; kVA UNG = Generatörün anma gerilimi; kV SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 575 Ek A.5 Varsayılan Ayarlar A.5 Varsayılan Ayarlar Fabrika çıkışı, cihazın LED göstergelerinin, ikili giriş ve çıkışlarının ve fonksiyon tuşlarının çoğunun önayarları yapılmış durumdadır. Bunlar, aşağıdaki Tablolarda özetlenmiştir. A.5.1 LED’ler Tablo A-1 7UT612 LED’ler LED1 LED2 LED3 LED4 LED5 LED6 Fonksiyon önayarları Röle AÇMA Röle BAŞLATMA >Buchholz Açma Varsayılan Ayar değil Varsayılan Ayar değil ÖzetAlarmHatası OlayÖzetiAlarmı Ar. Konf./Ayar LED7 Tablo A-2 Fonksiyon önayarları Röle AÇMA Röle BAŞLATMA >Buchholz Açma Varsayılan Ayar değil Varsayılan Ayar değil Varsayılan Ayar değil Varsayılan Ayar değil Varsayılan Ayar değil Varsayılan Ayar değil Varsayılan Ayar değil Varsayılan Ayar değil Varsayılan Ayar değil ÖzetAlarmHatası OlayÖzetiAlarmı Ar. Konf./Ayar LED14 Fonksiyon No. 511 501 392 140 160 311 Açıklamalar Röle GENEL AÇMA komutu Röle BAŞLATMA >Buchholz korumadan açma kademesi Özet alarmı ile hata Alarm Özet Olay Konfigürasyon / ayar hatası İkili Girişler Tablo A-3 Tüm cihazlar ve sipariş biçimleri için ikili giriş önayarları İkili Girişler GİR1 GİR2 576 Açıklamalar Röle GENEL AÇMA komutu Röle BAŞLATMA >Buchholz korumadan açma kademesi Özet alarmı ile hata Alarm Özet Olay Konfigürasyon / ayar hatası 7UT613/63x LED’ler LED1 LED2 LED3 LED4 LED5 LED6 LED7 LED8 LED9 LED10 LED11 LED12 LED13 A.5.2 Fonksiyon No. 511 501 392 140 160 311 Fonksiyon önayarları Fonksiyon No. >LED Reset 5 >Buchholz Açma 392 Açıklamalar >LED 'leri Resetleme >Buchholz korumadan açma kademesi SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.5 Varsayılan Ayarlar A.5.3 İkili Çıkışlar Tablo A-4 İkili Çıkış ÇIK1 ÇIK2 ÇIK3 ÇIK4 A.5.4 Tüm cihazlar ve sipariş biçimleri için çıkış rölesi önayarları Fonksiyon önayarları Röle AÇMA Röle BAŞLATMA >Buchholz Açma ÖzetAlarmHatası OlayÖzetiAlarmı Fonksiyon No. 511 501 392 140 160 Açıklamalar Röle GENEL AÇMA komutu Röle BASLATMA >Buchholz korumadan açma kademesi Özet alarmi ile hata Alarm Özet Olay Fonksiyon Tuşları Tablo A-5 Fonksiyon Tuşları F1 F2 F3 F4 Tüm cihazlar ve sipariş biçimleri Fonksiyon önayarları İşletme ihbarlarının gösterilmesi Ölçülen işletme primer değerlerinin gösterilmesi Son 8 arıza durumu bildirimine genel bakış >ÇkşGen-AÇ Tekrar kapama kilitlemenin kaydedilmesi SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Fonksiyon No. Açıklamalar - - - - - >Kilitleme iptal: Genel Açma - 577 Ek A.5 Varsayılan Ayarlar A.5.5 Olağan Gösterge 4-Satırlı ekranı olan cihazlarda aşağıdaki ana görüntüler sayfalar şeklinde çevrilebilir. Sayı değerleri örneklerdir. Sadece, uygulama durumu için bir anlam taşıyan değerler görünür. Örneğin gerilimler sadece, eğer cihaz gerilim girişlerine sahipse ve bunlar konfigure edilmişse, Faz L2 tek fazlı transformatörlerde sözkonusu olmaz. Şekil A-33 *) 578 4-Satırlı ekranda ana görüntüler Bağlı faza göre (Adres 396 FAZ SEÇİMİ) SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.5 Varsayılan Ayarlar Grafik ekranlı cihazlarda aşağıdaki şekiller görünebilir. Sadece uygulama durumu için bir anlam taşıyan değerler gösterilir. Örneğin gerilimler ve güçler sadece, eğer cihaz gerilim girişlerine sahipse ve bunlar konfigüre edilmişse, Faz L2 tek fazlı transformatörlerde sözkonusu olmaz. Şekil A-34 *) A.5.6 Grafik ekrandaki izleme ekranları Bağlı faza göre (Adres 396 FAZ SEÇİMİ) Önceden tanımlanmış CFC Grafikleri SIPROTEC 4 Cihazı tesliminde halihazırda CFC-Planları da yüklenmiştir. SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 579 Ek A.5 Varsayılan Ayarlar Şekil A-35 Veri iletimini bloklama için ve tekrar kapama kilitleme için CFC-Planları İlk plan „>VeriDurd.“ İkili girişini tekli bildirimden (SP) dahili tekli bildirime (IntSP) dönüştürür. İkinci plan, cihazın açmasından sonra elle kaydetmeye kadar kesicinin kapamasını engelleyen bir tekrar kapama kiltlemeyi gerçekleştirir. Not „Gen-AÇ Çkş 580 IE“ ayrıca bir açma rölesine biçimlendirilmelidir! SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.6 Protokole Bağlı Fonksiyonlar A.6 Protokole Bağlı Fonksiyonlar Protokol → PROFIBUS FMS PROFIBUS DP DNP3.0 Fonksiyon ↓ IEC IEC 61850 60870-5-103 Ethernet (EN100) Modbus ASCII/RTU Ek arayüzü (opsiyonel) İşletim Ölçüm Değerleri Evet (sabit değerler) Evet Evet Evet Evet Evet Evet Sayı Değerleri Evet Evet Evet Evet Evet Evet Evet Arıza yazımı Evet Evet Evet Hayır. Sadece ek servis arayüzü üzerinden Hayır. Sadece ek servis arayüzü üzerinden Hayır. Sadece ek servis arayüzü üzerinden Evet Uzaktan koruma Hayır. ayarı Sadece ek arayüzü üzerinden Hayır. Sadece ek arayüzü üzerinden Evet Hayır. Sadece ek servis arayüzü üzerinden Hayır. Sadece ek servis arayüzü üzerinden Hayır. Sadece ek servis arayüzü üzerinden Evet Kullanıcı-tanımlı Evet ihbarlar ve teçhizat anahtarlama Evet Evet CFC’de kullanıcı tanımlı bildirimler CFC’de kullanıcı tanımlı bildirimler CFC’de kullanıcı tanımlı bildirimler Evet Zaman Senkronlama Protokol üzerinden; DCF77/IRIG B; Arayüzü; İkili Giriş Protokol (NTP) üzerinden; DCF77/IRIG B; Arayüzü; İkili Giriş Protokol üzerinden; DCF77/IRIG B; Arayüzü; İkili Giriş Protokol üzerinden; DCF77/IRIG B; Arayüzü; İkili Giriş Protokol üzerinden; DCF77/IRIG B; Arayüzü; İkili Giriş DCF77/IRIG B; Arayüzü; İkili Giriş üzerinden Zaman Etiketli Mesajlar Evet Evet Evet Evet Evet Hayır Evet - Devreye Alma Yardımı Bildirim ölçme değeri kilitleme Evet Evet Evet Hayır Hayır Hayır Evet Test bildirimleri oluşturma (DIGSI) Evet Evet Evet Hayır Hayır Hayır Evet Modu Asenkron Senkron Asenkron Asenkron Asenkron Asenkron - İletilmesi-modu Devresel/Ola Devresel/Olay y Devresel/Ola Devresel y Devresel/Ola Devresel y - Baud hızı 4800 - 38400 100 MBaud’a kadar 1,5 MBaud’a 1,5 MBaud’a 2400 - 19200 2400 - 19200 2400 - 38400 kadar kadar Fiziksel özellikleri Cihazda bağlantı Elektriksel: RS232 RS485 optik:STKonnektör Ethernet TP Sıcaklık Ölçme Cihazı 7XV5662-xAD SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Elektriksel: RS485 optik:STKonnektör (tek- veya çift buklaj) Elektriksel: RS485 optik:STKonnektör (çift buklaj) Elektriksel: RS485 optik:STKonnektör Elektriksel: RS485 optik:STKonnektör Elektriksel: RS232 RS485 optik. ST-Konnektör Evet 581 Ek A.7 Fonksiyon Kapsamı A.7 Adr. Fonksiyon Kapsamı Parameter Einstellmöglichkei ten Voreinstellung Erläuterung 103 Gr.Değişt.SEÇE. Etkin Değil Etkin Etkin Değil Ayar Grubu Değiştirme Seçeneği 105 KORUNAN NESNESİ 3 faz trafo 1 fazlı trafo Ototrafo Ototrafo Düğümü Generatör/Motor 3faz Bara 1faz Bara 3 faz trafo Korunan Nesne 112 DİF. KORUMA Etkin Değil Etkin Etkin Diferansiyel Koruma 113 STA KORUMA Etkin Değil Etkin Etkin Değil Sınırlandırılmış toprak arıza koruma 114 STA KORUMA 2 Etkin Değil Etkin Etkin Değil Sınırlandırılmış toprak arıza koruma 2 117 Soğ.Yük.Baş. Etkin Değil Etkin Etkin Değil Soğuk Yük Başlatma 120 DMT/IDMT Faz Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI Kull.Ta. Baş. Kull.Ta. Reset Etkin Değil DMT / IDMT Faz 122 DMT/IDMT 3I0 Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI Kull.Ta. Baş. Kull.Ta. Reset Etkin Değil DMT / IDMT 3I0 124 DMT/IDMT Toprak Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI Kull.Ta. Baş. Kull.Ta. Reset Etkin Değil DMT / IDMT Toprak 127 DMT 1FAZ Etkin Değil Etkin Etkin Değil DMT 1Faz 130 DMT/IDMT Faz2 Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI Kull.Ta. Baş. Kull.Ta. Reset Etkin Değil DMT / IDMT Faz 2 132 DMT/IDMT Faz3 Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI Kull.Ta. Baş. Kull.Ta. Reset Etkin Değil DMT / IDMT Faz 3 582 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.7 Fonksiyon Kapsamı Adr. Parameter Einstellmöglichkei ten Voreinstellung Erläuterung 134 DMT/IDMT 3I0 2 Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI Kull.Ta. Baş. Kull.Ta. Reset Etkin Değil DMT / IDMT 3I0 2 136 DMT/IDMT 3I0 3 Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI Kull.Ta. Baş. Kull.Ta. Reset Etkin Değil DMT / IDMT 3I0 3 138 DMT/IDMT Topr 2 Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI Kull.Ta. Baş. Kull.Ta. Reset Etkin Değil DMT / IDMT Toprak 2 140 DENGESİZ YÜK Etkin Değil Sabit Zaman ZAAE IEC ZAAE ANSI SZ/Termal Etkin Değil Dengesiz Yük (Negatif Bileşen) 142 Term Aşırı Yük Etkin Değil RTDsiz TerBen. Sen.lüTerm.benz IEC354 Etkin Değil Termal Aşırı Yük Koruma 143 A. Uyartım KOR. Etkin Değil Etkin Etkin Değil Aşırı Uyartım Koruma (U/f) 144 Termal A/Y 2 Etkin Değil RTDsiz TerBen. Sen.lüTerm.benz IEC354 Etkin Değil Termal Aşırı Yük Koruma 2 150 TERS GÜÇ Etkin Değil Etkin Etkin Değil Ters Güç Koruma 151 İLERİ GÜÇ Etkin Değil Etkin Etkin Değil İleri Güç Denetimi 152 DÜŞÜK GERİLİM Etkin Değil Etkin Etkin Değil Düşük Gerilim Koruma 153 AŞIRI GERİLİM Etkin Değil Etkin Etkin Değil Aşırı Gerilim Koruma 156 FREKANS Koruma Etkin Değil Etkin Etkin Değil Aşırı / Düşük Frekans Koruma 170 KESİCİ ARIZA Etkin Değil Etkin Etkin Değil Kesici Arıza Koruma 171 Kesici Arıza 2 Etkin Değil Etkin Etkin Değil Kesici Arıza Koruma 2 180 ÖLÇ. YERİAYIRMA Etkin Değil Etkin Etkin Değil Ölçme noktasını ayırma 181 Ölç. Değ. DEN. Etkin Değil Etkin Etkin Ölçülen Değerler Denetimi 182 ADD Etkin Değil 2 Giriş İle 1 Giriş İle Etkin Değil Açma Devresi Denetimi SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 583 Ek A.7 Fonksiyon Kapsamı Adr. Parameter Einstellmöglichkei ten Voreinstellung Erläuterung 186 HARİCİ AÇMA 1 Etkin Değil Etkin Etkin Değil Harici Açma Fonksiyonu 1 187 HARİCİ AÇMA 2 Etkin Değil Etkin Etkin Değil Harici Açma Fonksiyonu 2 190 RTD-Box GRŞ. Etkin Değil Port C Port D Etkin Değil Harici Sıcaklık Girişi 191 RTD BAĞLANTI 6 RTD simplex 6 RTD HDX 12 RTD HDX 6 RTD simplex Harici Sıcaklık Girişi Bağlantı Tipi 584 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.8 Ayarlar A.8 Ayarlar Sonuna „A“ harfi eklenmiş adresler, ancak DIGS’nin „İlave Ayarları“ menüsünden değiştirilebilir. Tabloda, bölgeye özgü varsayılan ayarlar gösterilmiştir. C sütunu (yapılandırma), akıma dayalı değerlerin karşılığı olan akım trafosu sekonder anma akımını göstermektedir. Adres Parametre Fonksiyon C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 0 ÖLÇME BÜYÜKLÜĞÜ EsF I Ö Nokt./Taraf Akım I1..I12 Akım IZ1..IZ4 Gerilim P ileri P geri Q ileri Q geri Güç faktörü Frekans - Ölçülen Büyüklüğü Seçme 0 Fonks. atandı EsF Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 - Fonksiyon uygulandı 0 F başına fonks. EsF IL1..IL3 IL1 IL2 IL3 3I0(Sıfır blş.) I1 (Poz. blş.) I2 (Neg. blş.) IL1..IL3 Fonksiyonun kullandığı eleman(lar): 0 Fonks. atandı EsF I-AT 1 I-AT 2 I-AT 3 I-AT 4 I-AT 5 I-AT 6 I-AT 7 I-AT 8 I-AT 9 I-AT 10 I-AT 11 I-AT 12 - Fonksiyon uygulandı 0 Fonks. atandı EsF Yardımcı AT IX1 Yardımcı AT IX2 Yardımcı AT IX3 Yardımcı AT IX4 - Fonksiyon uygulandı 0 F başına fonks. EsF UL1T..UL3T UL1T UL2T UL3T UL12..UL31 UL12 UL23 UL31 U0 (Sıfır blş.) U1 (Poz. blş.) U2 (Neg. blş.) U4/Uen - Fonksiyonun kullandığı eleman(lar): 0 .. İLE BAŞLATMA EsF Aşma Altına Düşme Aşma Çalışma: 0A Ölçme tipi EsF doğru hızlı doğru Ölçme tipi seçimi SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 585 Ek A.8 Ayarlar Adres Parametre Fonksiyon 0 ESNEK FONKSİYON Esn 0 Başlatma eşiği Esn 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 586 Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Başlatma eşiği Esn Esn Esn Esn Esn Esn Esn Esn Esn Esn Esn Esn Esn Esn Esn Esn Esn Esn C Ayar Seçenekleri OFF ON Yalnız alarm Röle BLK Varsayılan Ayar Açıklama OFF Esnek Fonksiyon Çalışma eşiği I Ölçme noktası 1 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0.1A 0.005 .. 3.500 A 0.200 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A Çalışma eşiği I Ölçme noktası 2 Çalışma eşiği I Ölçme noktası 3 Çalışma eşiği I Ölçme noktası 4 Çalışma eşiği I Ölçme noktası 5 Çalışma eşiği I1 Çalışma eşiği I2 Çalışma eşiği I3 Çalışma eşiği I4 Çalışma eşiği I5 Çalışma eşiği I6 Çalışma eşiği I7 Çalışma eşiği I8 Çalışma eşiği I9 Çalışma eşiği I10 Çalışma eşiği I11 Çalışma eşiği I12 Çalışma eşiği IZ1 Çalışma eşiği IZ2 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.8 Ayarlar Adres Parametre Fonksiyon C Ayar Seçenekleri 0.05 .. 35.00 A Varsayılan Ayar 0 Başlatma eşiği Esn 1A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A 0 Başlatma eşiği Esn 1A 0.05 .. 35.00 A 2.00 A 5A 0.25 .. 175.00 A 10.00 A Açıklama Çalışma eşiği IZ3 Çalışma eşiği IZ4 0 Başlatma eşiği Esn 0.001 .. 1.500 A 0.100 A Çalışma eşiği IZ3 hassas 0 Başlatma eşiği Esn 0.001 .. 1.500 A 0.100 A Çalışma eşiği IZ4 hassas 0 Başlatma eşiği Esn 0.05 .. 35.00 I/InS 2.00 I/InS Çalışma eşiği I-tarafı 0 BAŞ. EŞİĞİ Esn 1.0 .. 170.0 V 110.0 V Çalışma Eşiği Çalışma Eşiği 0 BAŞ. EŞİĞİ Esn 1.0 .. 170.0 V 110.0 V 0 BAŞ. EŞİĞİ Esn 40.00 .. 66.00 Hz 51.00 Hz Çalışma Eşiği 0 BAŞ. EŞİĞİ Esn 10.00 .. 22.00 Hz 18.00 Hz Çalışma Eşiği 0 BAŞ. EŞİĞİ Esn Çalışma Eşiği 1A 1.7 .. 3000.0 W 200.0 W 5A 8.5 .. 15000.0 W 1000.0 W 0.01 .. 17.00 P/SnS 1.10 P/SnS Çalışma eşiği P-tarafı 1A 1.7 .. 3000.0 VAR 200.0 VAR Çalışma eşiği Q ölçme noktası 0 Başlatma eşiği Esn 0 Başlatma eşiği Esn 8.5 .. 15000.0 VAR 1000.0 VAR 0 Başlatma eşiği Esn 0.01 .. 17.00 Q/SnS 1.10 Q/SnS 0 BAŞ. EŞİĞİ Esn -0.99 .. 0.99 0.50 Çalışma Eşiği 0 T AÇMA GEC. Esn 0.00 .. 3600.00 sn 1.00 sn Açma Zaman Gecikmesi 0A T BAŞ. GEC. Esn 0.00 .. 60.00 sn 0.00 sn Başlatma Zaman Gecikmesi 0A T BIR. GEC. Esn 0.00 .. 60.00 sn 0.00 sn Bırakma Zaman Gecikmesi 0A SAİ İLE KİLİTLİ Esn EVET HAYIR EVET Gerilimi Kaybında Ölçme Bloklama 0A I kop.ilet. BLK Esn EVET HAYIR EVET AT devresindeki kopuk iletken için blk. 5A Çalışma eşiği Q-tarafı 0A BIRAKMA ORANI Esn 0.70 .. 0.99 0.95 Bırakma Oranı 0A BIRAKMA ORANI Esn 1.01 .. 3.00 1.05 Bırakma Oranı 0 Fonksiyon ek ÖD MinMaks Dmd Min/Maks/Dmd MiMa/Dmd+MiMaD MiMa/Dmd+MiMaD MinMaks Genişletilmiş ölçüm değerleri kapsamı 0 Giriş Ölç. Değ. ek ÖD (Uygulamaya bağlı ayar imkanları) Hiçbiri Giriş ölçülen değeri 0 Ölç. Değ. Reset ek ÖD (Uygulamaya bağlı ayar imkanları) >Reset MinMaks Sürmekte olan har. ölç. değerl. resetl. 201 LED/LCDAr.Göst. Cihaz Baş.daki hedef AÇMAdaki hedef Baş.daki hedef LED / LCD' de Arıza Gösterimi 202 SPN Ar. İhbarı Cihaz HAYIR EVET HAYIR Arıza ihbarlarının spontane gösterimi 204 İzl.Ekranı Baş. Cihaz görüntü 1 görüntü 2 görüntü 3 görüntü 4 görüntü 5 görüntü 6 görüntü 7 görüntü 1 Fabrika Ayarı Ekran Başlangıç görüntüsü 211 BağÖlç.Yeri Say GüçSis.Veriler1 2 3 4 5 3 Bağlı Ölçme Noktası sayısı 212 Ata.Ölç.YeriSay GüçSis.Veriler1 2 3 4 5 3 Atanmış Ölçme Noktası sayısı 213 TARAF SAYISI GüçSis.Veriler1 2 3 4 5 3 Taraf Sayısı SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 587 Ek A.8 Ayarlar Adres Parametre Fonksiyon C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 216 UÇ SAYISI GüçSis.Veriler1 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 6 1 Faz Bara için fider sayısı 220 ATAMA 2Ö,2T GüçSis.Veriler1 Ö1,Ö2 Ö1,Ö2 2 Ölçme Noktası / 2 Taraf atama 221 ATAMA 2Ö,2T GüçSis.Veriler1 Ö1+Ö2,Ö3 Ö1,Ö2+Ö3 Ö1+Ö2,Ö3 3 Ölçme Noktası / 2 Taraf atama 222 ATAMA 3Ö,3T GüçSis.Veriler1 Ö1,Ö2,Ö3 Ö1,Ö2,Ö3 3 Ölçme Noktası / 3 Taraf atama 223 ATAMA 4Ö,2T GüçSis.Veriler1 Ö1+Ö2,Ö3+Ö4 Ö1+Ö2+Ö3,Ö4 Ö1,Ö2+Ö3+Ö4 Ö1+Ö2,Ö3+Ö4 4 Ölçme Noktası / 2 Taraf atama 224 ATAMA 4Ö,3T GüçSis.Veriler1 Ö1+Ö2,Ö3,Ö4 Ö1,Ö2+Ö3,Ö4 Ö1,Ö2,Ö3+Ö4 Ö1+Ö2,Ö3,Ö4 4 Ölçme Noktası / 3 Taraf atama 225 ATAMA 4Ö,4T GüçSis.Veriler1 Ö1,Ö2,Ö3,Ö4 Ö1,Ö2,Ö3,Ö4 4 Ölçme Noktası / 4 Taraf atama 226 ATAMA 5Ö,2T GüçSis.Veriler1 Ö1+Ö2+Ö3,Ö4+Ö5 Ö1+Ö2,Ö3+Ö4+Ö5 Ö1+Ö2+Ö3+Ö4,Ö5 Ö1,Ö2+Ö3+Ö4+Ö5 Ö1+Ö2+Ö3,Ö4+Ö5 5 Ölçme Noktası / 2 Taraf atama 227 ATAMA 5Ö,3T GüçSis.Veriler1 Ö1+Ö2,Ö3+Ö4,Ö5 Ö1+Ö2,Ö3,Ö4+Ö5 Ö1,Ö2+Ö3,Ö4+Ö5 Ö1+Ö2+Ö3,Ö4,Ö5 Ö1,Ö2+Ö3+Ö4,Ö5 Ö1,Ö2,Ö3+Ö4+Ö5 Ö1+Ö2,Ö3+Ö4,Ö5 5 Ölçme Noktası / 3 Taraf atama 228 ATAMA 5Ö,4T GüçSis.Veriler1 Ö1+Ö2,Ö3,Ö4,Ö5 Ö1,Ö2+Ö3,Ö4,Ö5 Ö1,Ö2,Ö3+Ö4,Ö5 Ö1,Ö2,Ö3,Ö4+Ö5 Ö1+Ö2,Ö3,Ö4,Ö5 5 Ölçme Noktası / 4 Taraf atama 229 ATAMA 5Ö,5T GüçSis.Veriler1 Ö1,Ö2,Ö3,Ö4,Ö5 Ö1,Ö2,Ö3,Ö4,Ö5 5 Ölçme Noktası / 5 Taraf atama 230 ATAMA HATASI GüçSis.Veriler1 AÖNS Taraf sayısı yok Atama Hatası 241 TARAF 1 GüçSis.Veriler1 otomatik bağlı otomatik bağlı Taraf 1 ataması 242 TARAF 2 GüçSis.Veriler1 otomatik bağlı otomatik bağlı Taraf 2 ataması 243 TARAF 3 GüçSis.Veriler1 otomatik bağlı kompanzasyon Toprakl. Elekt. otomatik bağlı Taraf 3 ataması 244 TARAF 4 GüçSis.Veriler1 otomatik bağlı kompanzasyon Toprakl. Elekt. kompanzasyon Taraf 4 ataması 251 YARDIMCI AT IX1 GüçSis.Veriler1 Bağlı değil bağlı/atanmamış Taraf 1 toprak Taraf 2 toprak Taraf 3 toprak Taraf 4 toprak Ölç.Yeri 1 topr Ölç.Yeri 2 topr Ölç.Yeri 3 topr Ölç.Yeri 4 topr Bağlı değil Yardımcı AT IX1 kullanımı 252 YARDIMCI AT IX2 GüçSis.Veriler1 Bağlı değil bağlı/atanmamış Taraf 1 toprak Taraf 2 toprak Taraf 3 toprak Taraf 4 toprak Ölç.Yeri 1 topr Ölç.Yeri 2 topr Ölç.Yeri 3 topr Ölç.Yeri 4 topr Bağlı değil Yardımcı AT IX2 kullanımı 588 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.8 Ayarlar Parametre Fonksiyon 253 Adres YARDIMCI AT IX3 GüçSis.Veriler1 Bağlı değil bağlı/atanmamış Taraf 1 toprak Taraf 2 toprak Taraf 3 toprak Taraf 4 toprak Ölç.Yeri 1 topr Ölç.Yeri 2 topr Ölç.Yeri 3 topr Ölç.Yeri 4 topr Bağlı değil Yardımcı AT IX3 kullanımı 254 YARDIMCI AT IX4 GüçSis.Veriler1 Bağlı değil bağlı/atanmamış Taraf 1 toprak Taraf 2 toprak Taraf 3 toprak Taraf 4 toprak Taraf 5 toprak Ölç.Yeri 1 topr Ölç.Yeri 2 topr Ölç.Yeri 3 topr Ölç.Yeri 4 topr Ölç.Yeri 5 topr Bağlı değil Yardımcı AT IX4 kullanımı 255 YAR AT IX3 TİPİ GüçSis.Veriler1 1A/5A giriş hassas giriş 1A/5A giriş Yardımcı AT IX3 tipi 256 YAR AT IX4 TİPİ GüçSis.Veriler1 1A/5A giriş hassas giriş 1A/5A giriş Yardımcı AT IX4 tipi 261 GT AYARI GüçSis.Veriler1 Bağlı değil Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Bara Ölçme yeri 1 GT seti UL1, UL2, UL3 ataması 262 GT U4 GüçSis.Veriler1 Bağlı değil bağlı/atanmamış Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Bara Ölçme yeri 1 GT U4 ataması 263 GT U4 TİPİ GüçSis.Veriler1 Udelta trafo UL1E trafo UL2E trafo UL3E trafo UL12 trafo UL23 trafo UL31 trafo Ux trafo Udelta trafo GT U4 kullanımı 270 Anma Frekansı GüçSis.Veriler1 50 Hz 60 Hz 16,7 Hz 50 Hz Anma Frekansı 271 FAZ SIRASI GüçSis.Veriler1 L1 L2 L3 L1 L3 L2 L1 L2 L3 Faz Sırası 276 SICAKLIK BİRİMİ GüçSis.Veriler1 Celsius Fahrenheit Celsius Sıcaklık ölçme birimi 302 Değişiklik Gr. Değiştirme Grup A Grup B Grup C Grup D Girişler Protokol Grup A Başka Bir Ayar Grubuna Değiştirme 311 UN-PRİ TARAF 1 GüçSis.Veriler1 0.4 .. 800.0 kV 110.0 kV Taraf 1 Anma Primer Gerilimi 312 SN TARAF 1 GüçSis.Veriler1 0.20 .. 5000.00 MVA 38.10 MVA Trafo Anma Görünür Gücü Taraf 1 313 YIL.NOKT TAR 1 GüçSis.Veriler1 Topraklı İzole Topraklı Taraf 1 Yıldız Noktası 314 BAĞLANTI T1 GüçSis.Veriler1 Yıldız (Y) Üçgen (D) Zig-Zag (Z) Yıldız (Y) Trafo Sargı Bağlantısı Taraf 1 321 UN-PRİ TARAF 2 GüçSis.Veriler1 0.4 .. 800.0 kV 11.0 kV Taraf 2 Anma Primer Gerilimi SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 589 Ek A.8 Ayarlar Adres Parametre Fonksiyon C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 322 SN TARAF 2 GüçSis.Veriler1 0.20 .. 5000.00 MVA 38.10 MVA Trafo Anma Görünür Gücü Taraf 2 323 YIL.NOKT TAR 2 GüçSis.Veriler1 Topraklı İzole Topraklı Taraf 2 Yıldız Noktası 324 BAĞLANTI T2 GüçSis.Veriler1 Yıldız (Y) Üçgen (D) Zig-Zag (Z) Yıldız (Y) Trafo Sargı Bağlantısı Taraf 2 325 VEKTÖR GRUP T2 GüçSis.Veriler1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 0 Taraf 2 Vektör Grubu Numarası 331 UN-PRİ TARAF 3 GüçSis.Veriler1 0.4 .. 800.0 kV 11.0 kV Anma Primer Gerilimi Taraf 3 332 SN TARAF 3 GüçSis.Veriler1 0.20 .. 5000.00 MVA 10.00 MVA Trafo Anma Görünür Gücü Taraf 3 333 YIL.NOKT TAR 3 GüçSis.Veriler1 Topraklı İzole Topraklı Taraf 3 Yıldız Noktası 334 BAĞLANTI T3 GüçSis.Veriler1 Yıldız (Y) Üçgen (D) Zig-Zag (Z) Yıldız (Y) Trafo Sargı Bağlantısı Taraf 3 335 VEKTÖR GRUP T3 GüçSis.Veriler1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 0 Vektör Grubu Numarası Taraf 3 341 UN-PRİ TARAF 4 GüçSis.Veriler1 0.4 .. 800.0 kV 11.0 kV Anma Primer Gerilimi Taraf 4 342 SN TARAF 4 GüçSis.Veriler1 0.20 .. 5000.00 MVA 10.00 MVA Trafo Anma Görünür Gücü Taraf 4 343 YIL.NOKT TAR 4 GüçSis.Veriler1 Topraklı İzole Topraklı Taraf 4 Yıldız Noktası 344 BAĞLANTI T4 GüçSis.Veriler1 Yıldız (Y) Üçgen (D) Zig-Zag (Z) Yıldız (Y) Trafo Sargı Bağlantısı Taraf 4 345 VEKTÖR GR T4 GüçSis.Veriler1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 0 Vektör Grubu Numarası Taraf 4 351 UN-PRİ TARAF 5 GüçSis.Veriler1 0.4 .. 800.0 kV 11.0 kV Anma Primer Gerilimi Taraf 5 352 SN TARAF 5 GüçSis.Veriler1 0.20 .. 5000.00 MVA 10.00 MVA Trafo Anma Görünür Gücü Taraf 5 353 YIL.NOKT TAR 5 GüçSis.Veriler1 Topraklı İzole Topraklı Taraf 5 Yıldız Noktası 354 BAĞLANTI T5 GüçSis.Veriler1 Yıldız (Y) Üçgen (D) Zig-Zag (Z) Yıldız (Y) Trafo Sargı Bağlantısı Taraf 5 590 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.8 Ayarlar Adres Parametre Fonksiyon C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 355 VEKTÖR GR T5 GüçSis.Veriler1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 0 Vektör Grubu Numarası Taraf 5 361 UN GEN/MOTOR GüçSis.Veriler1 0.4 .. 800.0 kV 21.0 kV Generatör/Motor Anma Primer Gerilimi 362 SN GEN/MOTOR GüçSis.Veriler1 0.20 .. 5000.00 MVA 70.00 MVA Generatörün Anma Görünür Gücü 370 UN BARA GüçSis.Veriler1 0.4 .. 800.0 kV 110.0 kV Bara Anma Primer Gerilimi 371 I PRİMER ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Baranın Primer İşletme Akımı 372 I PRİ. T1 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Taraf 1 373 I PRİ. T2 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Taraf 2 374 I PRİ. T3 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Taraf 3 375 I PRİ. T4 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Taraf 4 376 I PRİ. T5 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Taraf 5 381 I PRİMER 1 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 1 382 I PRİMER 2 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 2 383 I PRİMER 3 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 3 384 I PRİMER 4 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 4 385 I PRİMER 5 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 5 386 I PRİMER 6 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 6 387 I PRİMER 7 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 7 388 I PRİMER 8 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 8 389 I PRİMER 9 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 9 390 I PRİ. 10 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 10 391 I PRİ. 11 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 11 392 I PRİ. 12 ÇAL. GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Uç 12 396 FAZ SEÇİMİ GüçSis.Veriler1 Faz 1 Faz 2 Faz 3 Faz 1 Faz seçimi 403 I PRİ. ÇAL. M3 GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Ölçme Noktası 3 404 I PRİ. ÇAL. M4 GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Ölçme Noktası 4 405 I PRİ. ÇAL. M5 GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A Primer İşletme Akımı Ölçme Noktası 5 408 UN-PRİMER M3 GüçSis.Veriler1 0.4 .. 800.0 kV 110.0 kV Anma Primer Gerilimi Ölçme Noktası 3 409 UN-PRİMER U4 GüçSis.Veriler1 0.4 .. 800.0 kV 110.0 kV Anma Primer Gerilimi U4 413 STA KOR. ATAMA GüçSis.Veriler1 Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 otomatik bağlı Ölç.Yeri3 A.mış Ölç.Yeri4 A.mış Ölç.Yeri5 A.mış Taraf 1 Sınırl. toprak arıza koruma ataması 414 STA KOR. 2 ATA GüçSis.Veriler1 Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 otomatik bağlı Ölç.Yeri3 A.mış Ölç.Yeri4 A.mış Ölç.Yeri5 A.mış Taraf 1 Sınırl. toprak arıza koruma 2 ataması SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 591 Ek A.8 Ayarlar Adres Parametre Fonksiyon C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 420 DMT/IDMT F Ata GüçSis.Veriler1 Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 Taraf 1 DMT / IDMT 3I0 ataması 422 DMT/IDMT 3I0 At GüçSis.Veriler1 Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 Taraf 1 DMT / IDMT Toprak ataması 424 DMT/IDMT T Ata GüçSis.Veriler1 atama Müm.Değ. Yardımcı AT IX1 Yardımcı AT IX2 Yardımcı AT IX3 Yardımcı AT IX4 Yardımcı AT IX1 DMT 1Faz ataması 427 DMT 1FAZ ATAMA GüçSis.Veriler1 atama Müm.Değ. Yardımcı AT IX1 Yardımcı AT IX2 Yardımcı AT IX3 Yardımcı AT IX4 Yardımcı AT IX1 DMT / IDMT Faz 2 ataması 430 DMT/IDMT F2 ATA GüçSis.Veriler1 Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 Taraf 1 DMT / IDMT Faz 3 ataması 432 DMT/IDMT F3 ATA GüçSis.Veriler1 Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 Taraf 1 DMT / IDMT 3I0 2 ataması 434 DMT/IDMT3I0-2 GüçSis.Veriler1 Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 Taraf 1 DMT / IDMT 3I0 3 ataması 436 DMT/IDMT3I0-3At GüçSis.Veriler1 Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 Taraf 1 DMT / IDMT Toprak 2 ataması 438 DMT/IDMT E2 ATA GüçSis.Veriler1 atama Müm.Değ. Yardımcı AT IX1 Yardımcı AT IX2 Yardımcı AT IX3 Yardımcı AT IX4 Yardımcı AT IX1 Dengesiz Yük (Neg. Blş.) ataması 592 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 Ek A.8 Ayarlar Adres Parametre Fonksiyon C Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 440 D/Y ATAMASI GüçSis.Veriler1 Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 Taraf 1 DMT / IDMT 3I0 ataması 442 Term.A/Y ATAMA GüçSis.Veriler1 Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Taraf 1 Termal Aşırı Yük Koruma ataması 444 Term A/Y2 ATAMA GüçSis.Veriler1 Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Taraf 1 Termal Aşırı Yük Koruma 2 ataması 470 K/A ATAMA GüçSis.Veriler1 Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 har. Ş.Ekip. 1 Taraf 1 Kesici Arıza Koruma ataması 471 K/A 2 Atama GüçSis.Veriler1 Taraf 1 Taraf 2 Taraf 3 Taraf 4 Taraf 5 Ölçme yeri 1 Ölçme yeri 2 Ölçme yeri 3 Ölçme yeri 4 Ölçme yeri 5 har. Ş.Ekip. 1 Taraf 1 Kesici Arıza Koruma 2 ataması 511 Y.N.->NESNE Ö1 GüçSis.Veriler1 EVET HAYIR EVET AT Y.Nokt. Ölçme Noktası 1 Nesne Yönünde 512 IN-PRİMER AT Ö1 GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akımı Ölçme Noktası 1 513 IN-SEK AT Ö1 GüçSis.Veriler1 1A 5A 1A AT Anma Sekonder Akımı Ölçme Noktası 1 521 Y.N.->NES. Ö2 GüçSis.Veriler1 EVET HAYIR EVET AT Y.Nokt. Ölçme Noktası 2 Nesne Yönünde 522 IN-PRİMER AT Ö2 GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 2000 A AT Anma Primer Akımı Ölçme Noktası 2 523 IN-SEK AT Ö2 GüçSis.Veriler1 1A 5A 1A AT Anma Sekonder Akımı Ölçme Noktası 2 531 Y.N.->NESNE Ö3 GüçSis.Veriler1 EVET HAYIR EVET AT Y.Nokt. Ölçme Noktası 3 Nesne Yönünde 532 IN-PRİMER AT Ö3 GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 2000 A AT Anma Primer Akımı Ölçme Noktası 3 533 IN-SEK AT Ö3 GüçSis.Veriler1 1A 5A 1A AT Anma Sekonder Akımı Ölçme Noktası 3 541 Y.N.->NESNE Ö4 GüçSis.Veriler1 EVET HAYIR EVET AT Y.Nokt. Ölçme Noktası 4 Nesne Yönünde 542 IN-PRİMER AT Ö4 GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 2000 A AT Anma Primer Akımı Ölçme Noktası 4 543 IN-SEK AT Ö4 GüçSis.Veriler1 1A 5A 1A AT Anma Sekonder Akımı Ölçme Noktası 4 551 Y.N.->NESNE Ö5 GüçSis.Veriler1 EVET HAYIR EVET AT Y.Nokt. Ölçme Noktası 5 Nesne Yönünde 552 IN-PRİMER AT Ö5 GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 2000 A AT Anma Primer Akımı Ölçme Noktası 5 553 IN-SEK AT Ö5 GüçSis.Veriler1 1A 5A 1A AT Anma Sekonder Akımı Ölçme Noktası 5 SIPROTEC, 7UT6x, Kullanım kılavuzu C53000-G115A-C230-1, Yayın Tarihi 02.2011 593 Ek A.8 Ayarlar Adres Parametre Fonksiyon Ayar Seçenekleri EVET HAYIR Varsayılan Ayar EVET Açıklama Y.N.->BARA I1 562 IN-PRİ AT I1 GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akımı I1 563 IN-SEK AT I1 GüçSis.Veriler1 1A 5A 0.1A 1A AT Anma Sekonder Akımı I1 571 Y.N.->BARA I2 GüçSis.Veriler1 EVET HAYIR EVET AT Yıldız Noktası I2 Bara Yönünde 572 IN-PRİMER AT I2 GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akımı I2 573 IN-SEK AT I2 GüçSis.Veriler1 1A 5A 0.1A 1A AT Anma Sekonder Akımı I2 581 Y.N.->BARA I3 GüçSis.Veriler1 EVET HAYIR EVET AT Yıldız Noktası I3 Bara Yönünde 582 IN-PRİMER AT I3 GüçSis.Veriler1 1 .. 100000 A 200 A AT Anma Primer Akımı I3 583 IN-SEK AT I3 GüçSis.Veriler1 1A 5A 0.1A 1A AT Anma Sekonder Akımı I3 591 Y.N.->BARA I4 GüçSis.Veriler1 EVET HAYIR EVET AT Yıldız Noktası I4 Bara Yönünde 592 IN-PRİMER