Melez Tümleşik Devrelerden Oluşan Ses
Transkript
Melez Tümleşik Devrelerden Oluşan Ses
MELEZ TÜMLESIK DEVRELERDEN OLUSAN SES-FREKANSLI GÜÇ YÜKSELTEÇLERI (AUDIO POWER AMPLIFIERS CONSISTING OF HYBRID INTEGRATED CIRCUITS) Eren BASARAN Elektronik Yüksek Mühendisi ( i.t.ü.) Bogazköy Girne e-posta:erenbasaran@yahoo.com OM931 ve OM961 tipi tümlesik devreler melez olarak çalistiklarindan bunlara “Melez Tümlesik Devreler” de denmektedir.Ses Frekansli Güç Yükselteçleri olarak seçilen Ry yük empedansi ve batarya besleme gerilimine bagli olarak 60 W ile 75 W mertebelerinde çikis güçü verebilmektedirler. Bunlarin dalgalilik söndürmeleri iyi sayilmaktadir.Karmasik (kompleks) yükler için kararliliklari iyidir.Kendi içlerinde kisa-devre koruma düzenleri vardir.Geçici rejim ve harmonik distorsiyonlari düsüktür. Çizelge 1’de belirli çalisma sartlarinda bellibasli teknik özellikleri verilmistir.Sekil 2’de fiziksel görünüsünün resmi görülmektedir. Sekil 3’de önden ve yandan olmak üzere iki kesiti gösteriliyor.Fiziksel boyutlar (mm) biriminde verilmistir.Sekil 3’de OM931 ve OM961 tipi melez tümlesik devrelerin “ses frekansli güç yükselteçleri” olarak kullanilabilmesi için devre semasi verilmistir.Çizelge 2’de liste halinde bilesenlerin alacagi degerler verilmistir. Bu makale “PHILIPS GENERAL CATALOGUE- ELECTRONIC COMPONENTS AND MATERIALS N.V.PHILIPS GLOEILAMPENFABRIEKEN EINDHOVEN HOLLAND” adli katalogdaki “Uygulama Bilgileri” ( Application Information-s.A61 ) baslikli kisimdan yararlanilarak hazirlanmistir.(Kaynakça 1-s.A61) . Bu konularda daha ayrintili bilgi edinmek isteyenlerin ilgili firmaya veya acentelerine veya bayilerine basvurmalari gerekir. Çizelge 1 Tümlesik devrelerin bellibasli özellikleri OM931 OM961 Po gücü tipik 40 W tipik 75 W Ry = 4 Ω iken ve dtop = % 0.7 iken Güç bandgenisligi (-3dB) * 20 Hz’den 40 kHz’e kadar 20 Hz’den 40 kHz’e kadar Po = 1 W , f = 1 kHz iken tipik tipik toplam distorsiyon miktari % 0.02 % 0.02 ( dtop ) Ry= 8 Ω ve toplam distorsiyon Vbb besleme gerilimi ± 23 volt Vbb besleme gerilimi ± 31 volt miktari (dtop) < % 0.2 iken iken >30 W olmaktadir. iken >60 W olmaktadir. Ry= 4 Ω ve toplam distorsiyon Vbb besleme gerilimi ± 26 volt Vbb besleme gerilimi ± 35 volt miktari (dtop) < % 0.2 iken iken >30 W olmaktadir. iken >60 W olmaktadir. *Yükseltecin frekans yanitsamasi egrisinde güç kazancinin ( -3 dB ) düstügü frekans degerleri Sekil 1 Tümlesik devrenin görünüsünün resmi yukarida verilmistir. 26 Sekil 2 Tümlesik devrenin önden ve yandan görünüsü yukarida görülüyor. Sekil 3 HOLLANDA’daki PHILIPS firmasinca üretilen “melez tümlesik devreler”den OM931 ve OM961tiplerininin Ses Frekansli Güç Yükselteçleri olarak kullanilmalarina iliskin uygulama devresi . 27 Çizelge 2. Bilesenlerin Listesi ( Kullanilan Devre Elemanlari Listesi ) R1= 10 kΩ ( 0.25 W ) R2= 4.7 kΩ ( 0.25 W ) R3= 300 Ω ( 0.25 W ) R4= 680 Ω ( 0.25 W ) R5 = 10 kΩ ( 0.25 W ) R6 = 22 Ω ( 0.5 W ) R7 = 2.2 Ω ( 0.25 W ) R8 = 10 Ω ( 0.5 W ) L = 4 µH C1= 47 µF ( 10 V ) C2 = 270 pF ( %10 toleransli ) C3= 120 pF ( %10 toleransli ) C4 = 100 µF C5 = 470 µF C6 = 100 nF C7 = 10 µF ( 63 V ) C8 = 10 µF ( 63 V ) C9 = 10 µF ( 63 V ) Ry = 4 veya 8 Ω ( Yük Direnci ) ( Hoparlör Empedansi ) Not : µF mikrofarad ; pF pikofarad ; nF nanofarad 1 nF = 1000 pF ; 1 µF = 1000 nF 1 H = 1000 mH = 1000 000 µH dtop : toplam distorsiyon miktari Vbb : besleme gerilimi ( sasiye göre + ve - ) Çizelge 2’deki L=4 µH degerindeki bobini hesaplayabilmek için Sekil 3’deki Nagaoka förmülü kullanilabilir. D=1.8cm ve bobin boyu δ=0.7cm ve sarim sayisi N=14 alinarak tarafimdan L=4.3 µH olarak bulunmustur. ( Kaynakça 2- Sayfa 689-691 ) Sekil 3.Siki-sarilmis tek-tabakali bobinin endüktansini veren NAGAOKA FÖRMÜLÜ . Kaynakça 2.SES FREKANS TEKNIGI Eren BASARAN Yayimlayan : TC Milli Egitim Bakanligi 1981, Temel Ders Kitabi, Istanbul , Türkiye 1. PHILIPS GENERAL CATALOGUE, ELECTRONIC COMPONENTS AND MATERIALS ( Sayfa : A 6 1 ) N.V.PHILIPS Gloeilampenfabrieken , Eindhoven , Hollanda 28