Gozlemci_Formu_Rehberi

GÖZLEMCİ FORMU DOLDURMA REHBERİ
1 – BAŞ HAKEM – YARDIMCI HAKEM VE İLLERİ : Baş ve Yardımcı hakemin adı ve ili yazılacaktır.
2 - TV YAYINI : Televizyon yayını yapılmışsa VAR kutucuğunun içi, yapılmamışsa YOK kutucuğunun içi (X)
ile işaretlenecektir.
3- ŞEHİR : Maçın oynandığı şehrin adı yazılacaktır.
4 – SALON : Maçın oynandığı salonun veya spor kompleksinin adı yazılacaktır.
5 – TARİH : Maçın oynandığı tarih yazılacaktır.
6 – MAÇ SAATİ : Maçın programdaki başlama saati yazılacaktır.
7 – MAÇ NO : Maçın programdaki “TÜR” bilgisi yazılacaktır.
8 – KATEGORİ :
- “ERKEK” VEYA “BAYAN” kutucuğunun içi (X) ile işaretlenecektir,
- Hangi lig maçı ise (1 LİG – 2 LİG – 3 LİG – BL. LİG – GENÇ – YILDIZ – YAŞ GRUPLARI – DİĞER)
ilgili kutucuğunun içi (X) ile işaretlenecektir,
9 – TEKNİK HEYETİN KIYAFETİ : Takımların teknik heyetinin giydiği kıyafetlerin “TEKTİP” (Serbest kıyafet),
“ELBİSE” (pantolon+ceket+kravat) ve EŞOFMAN kutucuklarından uygun olanının içi (X) ile işaretlenecektir.
10 – TAKIMLAR - BAŞLANGIÇ DİZİLİŞLERİ – OYUNCU DEĞİŞİKLİKLERİ – MOLALAR : Müsabaka cetvelinde
uygulandığı gibi ;
- Maç programındaki sıraya göre takımların adları yazılacak, (Fikstürde ilk yazılan takım “A Takımı” dır),
- Takımların her set için başlangıç dizilişi yazılacak,
- Alınan molalar ilgili takımın hanesine yazılacak,
- Oyuncu değişikliğinde giren oyuncunun numarası ilgili haneye yazılacak ancak değişiklik anındaki skor
yazılmayacaktır.
11 – SONUÇ BİLGİLERİ :
SAYILAR : Her biten setin skoru, takımların yazılış sırasına göre (önce A Takımının skoru sonra B takımının
skoru) yan taraftaki sütuna yazılacaktır.
SÜRE : Her biten setin süresi, sayılar sütununun yanındaki “SÜRE” sütununa yazılacaktır.
TOPLAM : Takımların tüm maç boyunca aldıkları sayıların ve set sürelerinin toplamı yazılacaktır.
12 –KAZANAN VE SONUÇ : Kazanan takımın adı ve kazandığı sonuç yazılacaktır.
13 – MAÇIN ZORLUK DERECESİ : Maçın zorluk derecesine göre “KOLAY”, “NORMAL”, “ZOR”
kutucuklarından uygun olanın içi (X) ile işaretlenecektir.
14 – FORMA VE ŞORTLARDAKİ REKLAMLAR : Takımların eşofmanlarında, forma ve şortlarında herhangi bir
reklam olup olmadığı belirlenmeli ve ilgili (VAR veya YOK) kutucuklara (x) işareti konulmalıdır. Bunun dışında
Takımların karşısına gelen boşluklara reklamların isimleri yazılmalıdır.
15- DÜŞÜNCELER VE NOTLAR : Bu bölüme,
- Oyuncuların ve teknik heyetin kıyafetleri ile ilgili notlar, (forma, şort, çorap, siyah tabanlı ayakkabı)
- Maç zamanında başlayamamışsa nedenleri,
- Olağan dışı meydana gelen olaylar,
- İstisnai değişiklikler,
- Yaptırım (sadece diskalifiye) ile ilgili açıklamalar,
- Yaptırılan anonslar (hangi set ve sayıda, kimler tarafından ve ne tür bir centilmenlik dışı hareket nedeniyle)
16 – DEĞERLENDİRME KONULARI :
1. OYUN HAZIRLIĞI
1.1 MAÇA GELİŞ (ZAMANINDA UYGUN KILIK VE KIYAFETLE) : Hakemlerin maçın oynanacağı salona
maçın başlangıç saatinden en az 1 saat önce, erkekler sakal traşı olmuş bir şekilde, kendisine saygı duyulacak
düzgün bir kıyafetle (takım elbise ya da kumaş pantolon+ceket ile kravatlı bir şekilde ve maçta giymeyeceği
temiz bir ayakkabıyla) gelmelerinin, bayanların da kendisine saygı duyulacak düzgün bir kıyafetle (takım elbise
ya da kumaş etek veya pantolon ve maçta giymeyeceği temiz bir ayakkabıyla) ve dikkat çekmeyecek derecede
makyaj ve saç modeliyle gelmelerinin değerlendirilmesidir.
GÖZLEMCİ FORMU DOLDURMA REHBERİ
1
1.2 MAÇ ÖNCESİ HAZIRLIK (FİLE – FORMA - TOP VB. KONTROLU) : Baş ve yardımcı hakemin maç
öncesinde, oyun sahasının genel kontrolunu, fileyi ve yüksekliğini, hakem kulesinin ayarını, oyuncu değiştirme
tabelalarını, takımların forma renklerini, liberoların formalarını, topları ve bayrakları ve oyun için gerekli diğer
malzemelerin yeterliliğini kontrol edip etmediklerinin değerlendirmesidir.
1.3 OYUN PROTOKOLÜ UYGULAMASI – ZAMANA UYGUNLUK – KIYAFET : Oyun protokolünün doğru bir
şekilde sırasıyla ve belirtilen zaman periyotlarına uygun olarak uygulanması ve maça tam zamanında
başlanmasının değerlendirilmesidir. Ayrıca baş ve yardımcı hakemin genel görünüşlerinin düzgün ve abartısız,
kıyafetlerinin de resmi hakemlik kıyafetine uygun olup olmadığının değerlendirilmesidir.
2. SERVİS VE OYUNCULARIN POZİSYONU
2.1 SERVİS ATMA HATASI (BÖLGE DIŞINDAN – DİP ÇİZGİYE TEMAS – 8 sn) :
- Servis atan oyuncunun, servis bölgesi dışına veya dip çizgiye temas ederek servis vuruşunu yapmasının veya
sıçramasının,
- Serviscinin baş hakemin düdüğünden itibaren 8 sn içinde servis vuruşunu yapamamasının veya 8 sn
dolmadan hakem tarafından hata düdüğü çalınmasının,
- Servis atacak oyuncu serbest bölge dışına çıkıp servis atma pozisyonu aldığında baş hakemin oyuncuyu
servis bölgesi içine davet etmeden servis atma işareti vermesinin,
değerlendirilmesidir.
2.2 POZİSYON HATASI VE POZİSYON KONTROLU : Takım tarafından yapılan bir pozisyon hatasının
hakemler tarafından belirlenememesi veya kurallara uygun dizilişteki bir takıma pozisyon hatası yaptığı
gerekçesiyle hata düdüğü çalınmasının değerlendirilmesi ile takımın doğru dizilişe getirilmesi uygulamasının
tereddütsüz yapılıp yapılamadığının değerlendirilmesidir.
POZİSYON KONTROLU : Ayrıca maçta oyundaki kaptanın talebi durumunda veya 5. sette takımlar alan
değiştirince, takımların dizilişlerinin tereddütsüz ve seri bir şekilde yapılıp yapılamadığının değerlendirilmesidir.
2.3 DÖNÜŞ HATASI VE PERDELEME : Yanlış oyuncunun attığı servis ile yapılan bu hatanın belirlenmesi ve
kurallara göre doğru uygulamanın (hatalı takımın dizilişi düzeltilir, rakibe bir sayı ve servis atma hakkı verilir, hata
yapan takımın hata yaptığı süreçte aldığı sayılar iptal edilir) yapılıp yapılmadığının değerlendirilmesidir.
PERDELEME :Servis atan takım oyuncularının perdeleme yapıp yapmadığının değerlendirilmesidir.
3. TOPLA OYNAMA
3.1 TUTULMUŞ TOP : Topa, hatalı temas eden oyuncunun bu temasının hata olarak değerlendirilmemesi
veya kurallara uygun olan bir top temasının hatalı temas kararı ile değerlendirilmesidir.
3.2 BİRİNCİ VURUŞ VE İSTİSNALARI : Takımın 1. vuruşlarının değerlendirilmesi ve tek bir harekette olması
kaydıyla topun oyuncuya art arda temasının hata olarak değerlendirilmesidir.
3.3 – İKİNCİ VURUŞ (OYUNCU NORMAL VEYA ZOR POZİSYONDA) : Oyuncunun pas atma esnasındaki
pozisyonunun durumuna (zor veya normal) göre top temasının değerlendirilmesidir. Ayrıca topun, pasöre geliş
durumuna göre (kendi çevresinde dönerek veya dönmeden durağan bir şekilde) pasörün attığı pasın
değerlendirilmesidir.
3.4 ÇİFT VURUŞ – DÖRT VURUŞ :
- Aynı oyuncunun topa iki kez temas etmesi veya parmak paslarda kurallara uygun olarak yapılan vuruşların çift
vuruş olarak ya da çift vuruş olarak değerlendirilmesi gereken vuruşların kurallara uygun olarak
değerlendirilmesidir.
- Takımın rakip alana göndermeden önce topa 4 kez temas etmesine rağmen bu durumun değerlendirilememesi
veya kurallara uygun olarak 3 kez temas edilmesine rağmen bunun 4vuruş olarak değerlendirilmesidir.
3.5 – FİLE ÜZERİNDEKİ TOPA AYNI ANDA YAPILAN TEMASLAR : İki rakip oyuncunun file üst kenar
seviyesinin üzerinde ve filenin ortasındaki topa aynı anda teması neticesinde topun düştüğü yere göre doğru
veya hatalı değerlendirilmesidir.
3.6 TOPUN BLOĞA VEYA BAŞKA OYUNCUYA TEMAS ETMESİ VEYA ETMEMESİ (ELDEN GİDEN TOP) :
Bloğa çıkan veya arka taraftaki başka bir oyuncuya temas eden topun, “temas etmedi (out)” veya temas
etmeyen topun da “temas etti (elden)” olarak değerlendirilmesidir.
3.7 TOPUN ZEMİNE – TAVANA – ANTENE VEYA BAŞKA CİSME TEMASI : Filenin antenler dışındaki
kısmına, antene, zemine, tavana veya başka bir cisme temas eden topun, “temas etmedi” veya temas etmeyen
topun da “temas etti” olarak değerlendirilmesidir.
3.8. DAHİL VEYA HARİÇ TOP : Dahil topun “Hariç” olarak veya hariç topunda “Dahil” olarak
değerlendirilmesidir. Baş hakemin, çizgi hakeminin kararının hatalı olduğunu görmesine rağmen, çizgi
hakeminin kararına uymasıdır.
GÖZLEMCİ FORMU DOLDURMA REHBERİ
2
4. FİLEDEKİ OYUN
5 . HÜCUM VURUŞU
6. BLOK
4.1 TOPUN GEÇİŞ BOŞLUĞU DIŞINDAN GEÇMESİ VEYA GEÇMEMESİ : Geçiş boşluğu dışından geçen
topun, hata olarak değerlendirilmemesi veya geçiş boşluğu içinden geçen topun da hata olarak
değerlendirilmesidir.
4.2 – SERBEST BÖLGE İÇİNDEN VEYA DIŞINDAN TOPUN ÇEVRİLMESİ : Rakibin oyun alanı tarafındaki
serbest bölgenin dışına giden bir topun geri çevrilmesi ile kendi oyun alanı tarafında serbest bölgenin dışına
giden bir topun geri çevrilmesinin değerlendirilmesidir.
4.3 TOPUN BÜTÜNÜYLE FİLE ALT BOŞLUĞUNDAN GEÇMESİ : Topun bütünüyle file alt boşluğundan
geçmesinin hata olarak değerlendirilmemesi veya geçiş boşluğu dışından geçen bir topun, file alt boşluğundan
geçmiş gibi hata olarak değerlendirilmesidir.
4.4 FİLE TEMASI : Oyuncunun fileye hatalı temas etmesinin hata olarak değerlendirilmemesi veya kurallara
uygun olarak yapılan file temasının hata olarak değerlendirilmesidir.
4.5 ORTA ÇİZGİ İHLALİ : Oyuncunun ayağının orta çizgiye temas etmeden bütünüyle rakip oyun alanına
temas etmesinin hata olarak değerlendirilmemesi veya ayağın bir kısmının orta çizgiye temas ederek rakip
oyun alanına temas etmesinin hata olarak değerlendirilmesidir. Bunun dışında rakibin oyununa engel olmamak
kaydıyla, vücudun herhangi bir parçasının rakip oyun alanına temas etmesinin hata olarak değerlendirilmesidir.
5. HÜCUM VURUŞU :
5.1 RAKİP OYUN BOŞLUĞUNDAKİ TOPA MÜDAHALE - HÜCUM VURUŞU : Oyuncunun, rakip oyun
boşluğunda ve rakibin oynama hakkı olan bir topa, hatalı olarak temas ederek, rakibin oyununa engel
olmasının değerlendirilmesidir.
RAKİP OYUN BOŞLUĞUNDAKİ TOPA HÜCUM VURUŞU : Oyuncunun, rakip oyun boşluğundaki topa hücum
vuruşu yapmasının değerlendirilmemesi veya file üzerindeki topa kurallara uygun olarak yapılan hücum
vuruşunun hatalı olarak değerlendirilmesidir.
5.2 GERİ HAT OYUNCUSU VEYA LİBERONUN HÜCUM VURUŞU : Geri hat oyuncusunun ön bölgeye temas
ederek, file üst kenar seviyesinin bütünüyle üzerindeki topa, hücum vuruşu tamamlamasının
değerlendirilmemesi veya file üst kenar seviyesinin bütünüyle üzerinde olmayan bir topa, ön bölgeye temas
ederek kurallara uygun olarak tamamlanan hücum vuruşunun hata olarak değerlendirilmesidir.
Liberonun kendi oyun alanı ve sahasının neresinden olursa olsun, file üst kenar seviyesinin bütünüyle
üzerindeki topa, hücum vuruşu tamamlamasının değerlendirilmemesi, veya file üst kenar seviyesinin bütünüyle
üzerinde olmayan bir topa, kurallara uygun olarak tamamlanan hücum vuruşunun hata olarak
değerlendirilmesidir.
5.3 LİBERONUN ÖN BÖLGEDEN ATTIĞI PARMAK PASA HÜCUM VURUŞU : Liberonun kendi ön bölgesine
temas ederek attığı parmak pasından gelen topa, file üst kenar seviyesinin bütünüyle üzerindeyken herhangi
bir oyuncunun kendi oyun alanı veya serbest bölgesinden hücum vuruşu tamamlamasının değerlendirilmemesi
veya file üst kenar seviyesinin bütünüyle üzerinde olmayan bir topa, kurallara uygun olarak tamamlanan hücum
vuruşunun hata olarak değerlendirilmesidir.
6. BLOK
6.1 RAKİP OYUN BOŞLUĞUNDAKİ TOPA HATALI BLOK : Oyuncunun, rakibin hücum vuruşundan önce
veya aynı anda, rakibinin oyun boşluğundaki topa değmesinin değerlendirilmemesi veya 1. veya 2. vuruştan
sonra, bütünüyle rakip oyun boşluğunda olan topa 3. vuruşu yapabilecek bir oyuncu varken bu topa blok
yapılmasının değerlendirilmesidir.
6.2 GERİ HAT OYUNCUSUNUN BLOĞU : Geri hat oyuncusunun blok tamamlaması veya tamamlanmış bir
bloğa katılmasının değerlendirilmemesidir ya da file üst kenar seviyesinin altında ellerini kaldırarak yaptığı topu
engelleme hareketinin blok olarak değerlendirilmesidir.
6.3 LİBERONUN BLOK TEŞEBBÜSÜ VEYA BLOĞA KATILMASI : Liberonun blok teşebbüsünde
bulunmasının veya tamamlanmış bir bloğa katılmasının değerlendirilmemesidir.
6.4 FİLEDEN AÇIKTA, ANTEN DIŞI VEYA SERVİSE BLOK YAPMA: Oyuncuların fileden açıkta (1 – 1,5 m)
blok hareketi ile topu engellemesinin veya anten dışından top bütünüyle rakip oyun boşluğundayken anten
dışından bloğun tamamlanmasının, ya da servisten direkt gelen top ön bölgedeyken ve bütünüyle file üst kenar
seviyesi üzerindeyken yapılan hücum vuruşunun değerlendirilmesidir.
GÖZLEMCİ FORMU DOLDURMA REHBERİ
3
7. OYUNUN YÖNETİMİ
7.1 KOORDİNASYON (HAKEMLERLE İŞBİRLİĞİ) : Baş hakemin, yardımcı, yazı, skor ve çizgi hakemleriyle
yardımcı hakeminde yazı ve skor hakemleriyle işbirliği yaparak ve onların kararlarını dikkate alarak veya
işbirliği yapmadan ve kararlarını dikkate almadan maçı yönetmelerinin değerlendirilmesidir.
7.2 DURUŞ – POZİSYON İZLEME - YER DEĞİŞTİRME – POZİSYON ALMA : Hakemlerin maç esnasındaki
duruşları, pozisyonları izlerken odaklandıkları yerler, dikkat ve konsantrasyonları, yardımcı hakemin defans
yapan takım tarafından maçı izlemesi, taraf değiştirmedeki çabukluğu ve öne ve arkaya deplase hareketleri ile
topun konumuna doğru açıda pozisyon alıp almadığının değerlendirilmesidir.
7.3 HATALI DAVRANIŞ YAPTIRIMI : Yaptırım uygulanmaması gereken davranışlara, yaptırım
uygulanmasının veya yaptırım uygulanması gereken hatalı davranışlara, bu davranışın karşılığı olan doğru
yaptırımın, zamanında ve prosedüre göre uygulanmamasının değerlendirilmesidir.
7.4 TAKIM MENSUBLARININ ETKİSİNDE KARAR VERMEK VEYA KARAR DEĞİŞTİRMEK : Hakemlerin,
seyircilerin veya takım üyelerinin ( teknik heyet veya oyuncular) etkisinde kalarak karar vermeleri veya vermiş
oldukları bir kararı, takım üyelerinin ( teknik heyet veya oyuncular) etkisinde kalarak değiştirmelerinin
değerlendirilmesidir.
7.5 KARAR VERMEK - KARARI İLAN ETMEK VE RESMİ EL İŞARETLERİ: Hakemin, kararlarını ilan ederken
nasıl bir tavır sergilediğinin (sakin, kendinden emin ve kararlı ya da aceleci ve tereddütlü) veya resmi el
işaretlerini zamanında, sırasıyla ve doğru olarak yapıp yapmadığının değerlendirilmesidir.
7.6 OYUN DURAKLAMALARI (MOLA – OYUNCU DEĞİŞİKLİĞİ – TKN. MOLA) VE SET ARALARI : Koç ve
kaptanların mola ve oyuncu değişikliği taleplerinin zamanında tesbit edilerek kabul veya red edilmesinin ve
sürelerinin doğru tutulmasının değerlendirilmesidir. Mola ve oyuncu değişikliği sayılarının zamanında ve doğru
olarak koçlara ve baş hakeme bildirilmesinin değerlendirilmesidir.
7.7 KURALLARA UYGUN OLAMAYAN DURAKLAMA TALEPLERİ VE OYUNU GECİKTİRMELER :
Kurallara uygun olmayan duraklama taleplerinin kabul veya red edilmesi ve sonrasında yapılan uygulamaların
değerlendirilmesidir. Bunun dışında isteyerek veya istemeyerek oyunun geciktirilmesi ile ilgili hareketlerde
yapılan uygulamaların değerlendirilmesidir.
7.8 LİBERO DEĞİŞİM HATALARI : Libero değişim hataları ;
* Değişimin servis düdüğü sonrasında yapılması,
* Değişimin kurallarda belirtilen yerden (hücum çizgisi ile dip çizgi arası) yapılmaması,
* Aynı rally aralığında iki değişim (liberonun oyundan çıkması ve tekrar oyuna girmesi) yapılması,
* Liberonun değişilen oyuncunun dışında başka bir oyuncuyla değişim yapılması,
değerlendirilmesidir,
7.9 TAKIM SIRALARININ VE ISINMA SAHASININ KONTROLU :
* Takım sıralarındaki oturma düzenlerinin (koç ayakta ise sandalyesinin boş kalması),
* Oyun oynanırken takım sırasındaki üyelerin ayağa kalkmasının,
* Isınma sahası ve takım sırasındaki üyelerin rally bitimlerinde coşkuyla da olsa serbest bölgeye girmesinin,
* Takım sırası ve ısınma sahasındaki üyelerin hakem kararlarına söz ve el kol işaretleriyle itiraz etmelerinin,
* Takım sırasındaki ve ısınma sahasındaki üyelerin diğer takım üyeleri ve seyircilerle centilmenlik dışı
diyaloglar içine girmelerinin,
* Isınma sahasındaki oyuncuların ısınma sahası sınırları dışına çıkarak maçı izlemelerinin,
değerlendirilmesidir,
7.10 MAÇA HAKİMİYET - KARARLILIK - YETKİ KULLANIMI - KABUL GÖRME : Hakemin;
* Maça (oyuna, takım üyelerine, hakemlere) hakim ve gelişen olayların farkında olup olmadığının,
* Diğer hakemlerin hatalı karar verdiği durumlarda sorumluluk alarak bu kararları düzeltip düzeltmediği ve
verdiği kararlardaki isabet durumu,
* Verdiği karar veya yaptığı uygulamalarda her iki takımada aynı kararlılığı gösterip göstermediğinin,
* Yetkisini zamanda ve her iki tarafa da aynı olacak şekilde tarafsızca kullanıp kullanmadığının,
* Verilen kararların ve yapılan uygulamaların oyuna katılanlar tarafından kabul görüp görmediğinin,
değerlendirilmesidir.
7.11 SET VE MAÇ SONUCUNA ETKİ ETMEK : Hakemlerin verdikleri kararlar ve maç içinde yaptıkları
uygulamalarla set veya maç sonucuna etki etmeleridir.
17- HAKEM DEĞERLENDİRME PUANI : Baş ve Yardımcı hakemin formun sağ tarafındaki değerlendirme
neticesinde aldığı puanlar ilgili bölümlere yazılacaktır.
18- GÖZLEMCİ – İMZA : Gözlemcinin adı – soyadı yazılacak yan bölüme de imza atılacaktır.
GÖZLEMCİ FORMU DOLDURMA REHBERİ
4