Terezin Nazi Kampı

Terezin Nazi Kampı - Prag
1939 – 1945 yılları arasında Avrupa, tarihindeki en büyük savaşlardan
birine şahit olur. Nazi Almanya’sı ve yaptıklarını ortalama 2 senede bir
çekilen yeni bir nazi filmi ile hatırlarız. ”Piyanist”, ”Schindler’s List”
“Hayat güzeldir” en bilinenleri olsa da en son hatırladığım 2014
yılında vizyona giren Brad Pitt’in yeni filmi “Fury” oldu.
Tabi bu konu yakın tarihimizin en dramatik olaylarını ve katliamını
içerdiği, ek olarak daha 70 yıl gibi kısa bir zaman önce yaşandığı için
hep hayretle ve nefes almadan izledik bu filmeri. Sorduk; insan insana
nasıl yapar bunları diye.
Bizim de yolumuz Prag’a düşmüşken ve araba kiralamışken, 144.000
kişinin esir tutulduğu, 88.000 kişinin diğer ölüm kamplarına
gönderildiği, ve 33.000 kişinin son nefesini verdiği bu kampı ziyaret
etmek istedik.
Terezin Nazi Kamp’ı Prag’a 60 km uzaklıkta.Otomobil kiralayarak
rahatlıkla gidebilirsiniz. Biz Prag’dan kiraladığımız araç ile günübirlik
yaptığımız Almanya Dresden turuna bir ara nokta olarak ekledik
Terezin’i.
Terezin ;Elbe ve Ohre nehirlerinin birleştiği yere surlar ile çevrili
kalenin bir bölümü olarak inşa edilmiş ve İmparatortiçe Mariya
Terzezin’in adına Terezin adı verilmiş bu küçük ama hikayesi büyük
şehre.
Prag’dan giderken henüz şehir merkezine gelmeden önce
farkettiriyor kampın devasa surları kendini. Mekan Hapishane olarak inşa edilmiş ve uzun bir süre öyle
kullanılmış. Çekoslavakya’nın 1939 senesinde Nazi işgali ile beraber Gestapo SS Hapishanesine dönüşmüş. İkinci dünya
savaşı ile beraber Rus , İngiliz , Fransız esirler burada tutulmuş. Tabi asıl trajik olan ise Yahudi esirlerin durumu oluyor o
yıllarda.
Terezin; bilinen toplama kampından ziyade daha çok bir dağıtım kampı olarak kullanılmış. Esirler yakalandıktan sonra
Terezin’e getiriliyorlar buradan başta Polonyadaki Auschwitz
kampı olmak üzere diğer kamplara gönderiliyorlarmış.
Şartlar o kadar kötüymüş ki esirler başka kamplara götürülmeden
hayatlarını kaybediyorlarmış .Açlık başta olmak üzere ,salgın
hastalıklar ve işkenceler ile ve sevk edilenler ise gittikleri yerlerde
son nefeslerini vermişler.
Terezin kampında salgın hastalıklar o kadar yayılmış ki ,
gardiyanlar çareyi kampı terketmekte bulmuşlar. Bundan sonra
Terezin’e ilk olarak mayıs 1945 ‘de Sovyet askerleri girmiş ve sağlık
ekipleri ile
esirlere ilk
müdahaleyi
yapmışlardır.
Terezin Nazi kampı girişinde 1945 senesinde Milli mezarlık
kurulmuş.Burada 10.000 kişinin mezarı burada bulunuyor.Daha
kapıdan ilk adımlarımızı atmışken biraz da araştırmanın verdiği bilgiler
ile kasvetli bir ruh haline bürünüyor insan.
Terezin Nazi Kampı kolaylıkla gezilebilir şekilde organize edilmiş. Girişte
biletleri aldıktan sonra danışmadan farklı dillerde yazılmış rehber
kitapçıklarından aldık. Ne iyidir ki Türkçesi de bulunuyor. Bu broşür,
adım adım numaralandırılmış alanların ne olduğunu özetliyor. Bu
kitapçıktan bazı alıntıları aşağıda özetledik. Bu kitapçıklara ek olarak orada gönüllü
çalışan rehberlerden de detaylı bilgi aldık. Kitapçıktan sizin ziyaretinizde bulamazsanız
bizim yazımızdan da takip edebilirsiniz.
Terezin kampına giriş için sadece kamp giriş bileti aldık ayrıca müze içinde para alınıyor
ama bu müze kampın dışında bizim için Kamp gezisi yeterli oldu ayrıca içerde Bedava
gezebileceğiniz bir Müze mevcut , Bilet alırken Türkçe broşür vermezler ise hemen
soldaki hediyelikçiden 10 cent vererek Türkçe broşür almanızı öneriyoruz.
Kampta numaralandırılmış şekilde alanlar bulunuyor. Giriş kapısında Nazi’lerin meşhur
sözü (yalanı) ” Çalışmak Özgür Kılar” karşılıyor. Bu söz ile esirler öleceklerinden
habersiz şekilde motive edilmeye çalışmış. Çalışan esirlerin serbest kalacağı ima edilmiş
ama hiç bir zaman bu söze uyulmamış. Uzmanlar bu sözü Terezin kampında olmasını
aslında garipsiyorlar. Çünkü Terezin esir dağıtım kampıydı bir toplama/ölüm kampı
değildi fakat yine de ana avluArbeit macht frei – Çalışmak Özgür Kılar yazısı ile esirler
karşılanmış.
Çalışmak Özgür Kılar
Terezin Gestapo Hapishanesi Bölümleri
1-Giriş Kapısı
2-İdari Avlu
3-Kayıt Ofisi (Geschaftzimmer): Burada mahkumların kayıtları tutulurdu içeri giriş yok
ama eski defterleri camın arkasında görebilirsiniz
4-Gardiyan Evi : Mahkumların mektupları saklanır aynı zamanda ifadelerinin alındığı
oda
5-Hapishane Müdürü Odası : Heinrich Jöckel 1946 senesinde idam edildi
6-Giysi Ambarı : Mahkumlar sivil kıyafetlerini teslim eder, Nazilerin veridiği kıyafetleri
giyerlerdi , KWachholz tarafından yönetilirdi, Wachholz Savaş sonrası 1968 de idam
edildi
7-Çalışmak Özgür kılar yazılı kapıdan 1.avluya geçilir
Avlu A ve B bloklarına ayrılır, buralarda 17 toplu hücre ve 20 tek kişilik hücre vardır.
8-Tek Kişilik Hücre
Resimde görülen tek kişilik daracık hücreler gerçekten içler acısı bir ortam insanın kanı
donuyor ,ısınma tertibatı göstermelik yatağın arkasında gördüğünüz soba borsu ile
ısıtılıyor o boru tüm hücreler uzanıyor
9-Toplu Hücreler
Toplu hücreler ise gene içler acısı Hayat güzeldir filmini hatırlıyoruz , yine bir ısınma
tertibatı bulunmuyor. Bazı toplu
hücrelerde ortada bir göstermelik
soba bulunuyor.
Bazı hücreler 60-90 kişilik olabiliyor.
Ruslar ve Yahudi esirler buralarda
tutulurmuş ve en zalim davranışlar
onlara yapılırmış. Hücre duvarlarında
yazılan notları görebilirsiniz.
10-Tabiplik
11-I. Avlu kumandanın ofisi burada. Çalışma timleri burada
yapılır ve Mahkumların kaydı tutulurmuş.
12-Tek kişilik
hücreler , Ağır
cezalıklar idamlıklar
ve ifadesi
alınmayan
mahkumlar burada
tutulurmuş.
13-İlk bakışta gaz
odasını andıran
toplu Banyo
14-Revir. Burada hastalara mahkumlar arasındaki doktorlar tarafında hizmet
veriliyormuş.
15-Örnek Traş odası, Birleşmiş Milletler denetimden geçmek için hapishanelerde
sözde hijyene önem verildiğini anlatmak için yapılmış.
16-Hastane Reviri
17- Geçiş Koridoru Bu alandan idam alanına
geçiliyor
18-Morg işkence ile ölenler buraya kaldırılmış
1942 de ise Terezin ‘deki Krematuryumda
yakılmışlar.
19-İdam Alanı Darağacında sadece 3 mahkum idam
edilmiş. Tahta yeterince hızlı bir çözüm olmamış ki
diğer bütün idamlıklar aynı alanda kurşuna dizilmişler.
20-Toplu Mezarlar burada 600 vücut çıkarılmış. ve
girişteki Milli mezarlıka defnedilmişler.
21 -Ölüm Kapısı İdama giden mahpuslar buradan geçirilirmiş.
22-Havuz, asıl amacı yangınlara kaşrı su deposu olarak kullanılacak olmasıymış. Ama
gardiyan aileleri tarafından havuz olarak kullanılmış.
23-Sinema SS subayları için yapılmış.
24-IV.Avlu
25-IV.Avlu idari binası ,
26-Toplu Hücreler bugün Galeri
olarak kullanılıyor.
27-İdam Yeri : Burada yapılan
idamlar Mahkumlara örnek
teşkil etmesi için yapılmış. 1945
senesinde başarısız birkaç firar
denemesi olmuş, firarilerden biri yakalanmış. Bu firariye ek mahkumların arasından 2
kişi tesadüfen seçilmiş ( 2 erkek , 1 kadın) ve ibret olması için herkesin önünde idam
edilmişler. Diğer 2 firari sonradan yakalanmış ve I. Avluda taşlanarak öldürülmüşler.
28-IV. Avludaki tek kişilik hücreler
29-Gestapo askerlerinin konakladığı mekan bu gün Müze olarak kullanılmakta.
30-Hapishanae müdürü ve bazı önde gelen gardiyanların kaldığı yer , Bugün Anıt ofisi
olarak kullanılmakta.
31-II.Avluda mahkumlaırn çalıştığı atölye bu bölüm ziyaretçilere kapalı.
32-Kantin Gardiyanlara hizmet verilirmiş.
33-III.Avlu Başka kamplara gönderilecek mahkumlar kalırmış. Bir dönem sadece kadınlar
kalabiliyormuş.
34- Milli Mezarlık 1945-1948 yıllarında kurulmuş. 10.000 den fazla kişinin cenazesi
bulunmakta.
Alanlar bu şekilde sona eriyor.
Vahşeti, katliamı iliklerinize
kadar hissettiriyor mekan.Biz
oradayken bir rehber yaklaşık
10 kadar Alman gence kampı
anlatıyordu. Merak edip
sordum rehbere; Onlar
atalarının bu yaptıklarını nasıl karşılıyorlar diye. “Büyük bir
pişmanlıkla atalarının yaptıklarının sorumluluklarını alıyorlar”
yanıtı aldım. Gönüllü olarak her yıl kampa gelip temizlik, bakım,
rehberlik gibi hizmetlere yardımcı oluyorlarmış o yaşlarda.
Terezin Nazi Kampını bu karamsar ve şaşkın duygular ile
ardımızda bırakıyoruz. Çok değil 70 yıl önce burada
yaşananlar tüm insanlar tarafından ibret alınmalı.
Prag tatili yapacaksanız 1 gününüzü ayırarak ziyaret
etmenizi tavsiye ediyoruz.
Terezin Nazi Kampı Girişi