Turkce Twido Software 1
Transkript
Turkce Twido Software 1
Twido Programlanabilir Kontrolörler Yazýlým Referans Kýlavuzu 31003914 00 TWD USE 10AT Sürüm 1.0 2 TWD USE 10AT 02/2003 Ýçerik Güvenlik Bilgileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Kitap Hakkýnda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Kýsým I Twido Yazýlýmýnýn Tanýmý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Bölüm 1 Twido Yazýlýmýna Giriþ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 TwidoSoft'a Giriþ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Twido Dillerine Giriþ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Bölüm 2 Twido Dil Nesneleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Dil Nesne Geçerliliði . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Bit Nesneleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Word Nesneleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Bit Nesnelerinin Adreslenmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Word Nesnelerinin Adreslenmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Giriþ/Çýkýþ'larýn Adreslenmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Network Adreslemesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Fonksiyon Bloðu Nesneleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Yapýlandýrýlmýþ Nesneler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Endekslenmiþ Word 'ler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Nesnelerin Sembolize Edilmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Bölüm 3 Kullanýcý Belleði . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Kullanýcý Belleði Yapýsý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Bölüm 4 Kontrolör Çalýþma Modlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Çevrimsel Tarama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Periyodik Tarama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tarama Süresinin Kontrol Edilmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Çalýþma Modlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . TWD USE 10AT 02/2003 45 46 48 51 52 3 Enerji Kesintisi ve Yeniden Enerji Gelmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Ilýk Baþlatma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Soðuk Baþlatma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Kontrolörü Ýlk-deðerleme (Initialization) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Kýsým II Özel Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Bölüm 5 Haberleþme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Haberleþme Genel Bakýþ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 TwidoSoft ile Kontrolör Arasý Haberleþme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Uzak Uç Linki Haberleþmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 ASCII Haberleþmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Modbus Haberleþmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 Standart Modbus Ýstekleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Bölüm 6 Dahili Analog Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Potansiyometreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 Analog Kanal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 Bölüm 7 Analog Modüllerin Kullanýlmasý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Analog Modül Genel Bakýþ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 Analog Giriþ ve Çýkýþ'larýn Adreslenmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 Analog Giriþ ve Çýkýþ'larýn Konfigüre Edilmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Analog Modüllerin Kullaným Örnekleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 Bölüm 8 Operatör Ekraný Çalýþmasý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 Operatör Ek raný . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 Kontrolör Kimliði ve Durum Bilgisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 Sistem Nesneleri ve Deðiþkenleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 Seri Port Ayarlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 Gün Zamaný Saati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 Gerçek-Zaman Düzeltme Katsayýsý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 Kýsým III Twido Dillerinin Tanýmý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 Bölüm 9 Ladder Dili . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 Ladder Diyagramlarýna Giriþ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 Ladder Diyagramlarý için Programlama Prensipleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 Ladder Diyagram Bloklarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 4 TWD USE 10AT 02/2003 Ladder Dili Grafik Elemanlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Özel Ladder Komutlarý OPEN ve SHORT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Programlama Tavsiyesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ladder/List Dönüþtürülebilirliði . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ladder/List Dönüþtürülebilirliðinin Ana Noktalarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Program Dokümantasyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bölüm 10 147 150 151 156 157 159 Komut List Dili . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 List Programlarýna Genel Bakýþ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 List Komutlarýnýn Çalýþmasý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 List Dili Komutlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 Parantezlerin Kullanýmý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 Yýðýn Komutlarý (MPS, MRD, MPP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172 Bölüm 11 Grafcet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 Grafcet Komutlarýnýn Tanýmý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176 Grafcet Program Yapýsýnýn Tanýmý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 Grafcet Adýmlarýyla Ýliþkilendirilmiþ Aksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 Kýsým IV Komutlarýn ve Fonksiyonlarýn Tanýmý . . . . . . . . . . . . . 185 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 Bölüm 12 12.1 12.2 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 Bool Ýþleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 Bool Ýþlemeye Giriþ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 Bool Komutlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 Bool Komutlarýný Tanýmlamak için Gerekli Formatý Anlamak . . . . . . . . . . . . . . . 192 Yükleme (Load) Komutlarý (LD, LDN, LDR, LDF) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 Saklama (Store) Komutlarý (ST, STN, R, S) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 Lojik AND Komutlarý (AND, ANDN, ANDR, ANDF) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 Lojik OR Komutlarý (OR, ORN, ORR, ORF) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 Exclusive OR Komutlarý (XOR, XORN, XORR, XORF) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202 NOT Komutu (N) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204 Ana Fonksiyon Bloklarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205 Ana Fonksiyon Bloklarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 Ana Fonksiyon Bloklarý için Programlama Prensipleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208 Zamanlayýcý (Timer) Fonksiyon Bloðu (%TMi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210 TOF Tipi Zamanlayýcý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 TON Tipi Zamanlayýcý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 TP Tipi Zamanlayýcý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 Zamanlayýcýlarý Programlama ve Konfigüre Etme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 Yukarý/Aþaðý Sayýcý Fonksiyon Bloðu (%Ci) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218 5 12.3 12.4 Bölüm 13 13.1 13.2 6 Sayýcýlarý Programlama ve Konfigüre Etme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222 Shift (Kaydýrma) Bit Register Fonksiyon Bloðu (%SBRi) . . . . . . . . . . . . . . . . . 223 Adým Sayýcý Fonksiyon Bloðu (%SCi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 Nümerik Ýþlemler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 Nümerik Ýþlemlere Giriþ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 Nümerik Komutlara Giriþ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231 Atama Komutlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 Karþýlaþtýrma Komutlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 Aritmetik Komutlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 Lojik Komutlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242 Kaydýrma Komutlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 Çevirme Komutlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246 Program Komutlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248 Program Komutlarýna Giriþ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248 END Komut larý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249 NOP Komutlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251 Atlama (Jump) Komutlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252 Subroutine (Altrutin) Komutlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253 Ýleri Komutlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255 Ýleri Fonksiyon Bloklarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 Ýleri Fonksiyon Bloklarý ile Ýliþkilendirilmiþ Bit ve Word Nesneleri . . . . . . . . . . . . 257 Ýleri Fonksiyon Bloklarý için Programlama Prensipleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 LIFO/FIFO Register Fonksiyon Bloðu (%Ri) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 LIFO Çalýþmasý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265 FIFO Çalýþmasý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266 Register'larý Programlama ve Konfigüre Etme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267 Darbe Geniþlik Modülasyonu Fonksiyon Bloðu (%PWM) . . . . . . . . . . . . . . . . . 270 Darbe Jeneratör Çýkýþý Fonksiyon Bloðu (%PLS) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274 Tambur Denetleyici Fonksiyon Bloðu (%DR) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277 Tambur Denetleyici Fonksiyon Bloðunun Çalýþmasý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279 Tambur Denetleyicilerin Programlanmasý ve Konfigürasyonu . . . . . . . . . . . . . 281 Hýzlý Sayýcý Fonksiyon Bloðu (%FC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283 Çok Hýzlý Sayýcý Fonksiyon Bloðu (%VFC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 Mesajlarýn Ýletimi/Alýmý - Exchange (Deðiþ-tokuþ) Komutu (EXCH) . . . . . . . . . 302 Exchange Kontrol Fonksiyon Bloðu (%MSG) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303 Saat Fonksiyonlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306 Saat Fonksiyonlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307 Takvim Bloklarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308 Zaman/Tarih Gösterimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311 Tarih ve Zaman Ayarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313 TWD USE 10AT 02/2003 Bölüm 14 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317 Özet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317 Sistem Bitleri (%S) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318 Sistem Word'leri (%SW) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325 Sözlük . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333 Dizin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345 TWD USE 10AT 02/2003 7 8 TWD USE 10AT 02/2003 Güvenlik Bilgileri § Önemli Bilgi DÝKKAT Bu yönergeleri dikkatlice okuyunuz ve cihazý daha yakýndan tanýyabilmek için, montaj, iþletim veya bakým yapmadan önce, cihazýn parçalarýný inceleyiniz. Aþaðýdaki özel mesajlar, bu doküman boyunca ya da ekipman üzerinde, potansiyel tehlikeleri haber vermek ya da bir prosedürü açýklýða kavuþturan veya basitleþtiren bilgiye dikkat çekmek icin yer alabilir. Bu sembolün, bir Tehlike ya da Dikkat güvenlik etiketine eklenmesi, yönergeler izlenmediði takdirde, kiþisel yaralanma ile sonuçlanacak bir elektriksel tehlikenin mevcut olduðunu iþaret eder. Bu, güvenlik uyarýsý sembolüdür. Sizi, potansiyel kiþisel yaralanma tehlikelerine karþý uyarmak için kullanýlýr. Olasý yaralanma veya ölümden sakýnmak için, bu sembolü izleyen tüm güvenlik mesajlarina uyunuz. TEHLÝKE TEHLÝKE, sakýnýlmadýðý takdirde, ölüm, ciddi yaralanma veya ekipman hasarý ile sonuçlanacak, yakýn tehlikeli bir durumu iþaret eder. DÝKKAT DÝKKAT, sakýnýlmadýðý takdirde, ölüm, ciddi yaralanma veya ekipman hasarý ile sonuçlanabilecek, potansiyel tehlikeli bir durumu iþaret eder. UYARI UYARI, sakýnýlmadýðý takdirde, yaralanma veya ekipman hasarý ile sonuçlanabilecek, potansiyel tehlikeli bir durumu iþaret eder. TWD USE 10AT 02/2003 9 Güvenlik Bilgileri DÝKKAT Elektriksel ekipmanýn servisi, yalnýzca kalifiye personel tarafýndan yapýlmalýdýr. Schneider Electric tarafýndan, bu ürünün kullaným talimatlarýna uyulmamasý halinde meydana gelebilecek hiçbir sonuç için sorumluluk üstlenilmemektedir. Bu doküman, eðitilmemiþ kiþiler için bir kullaným elkitabý deðildir. TWD USE 10AT, Twido Donaným Referans Kýlavuzu'nda, montaj ve kurulum talimatlarýna yer verilmiþtir. © 2003 Schneider Electric Her Hakký Saklýdýr Ek Güvenlik Bilgisi Bu ürünün uygulanmasý, yerleþtirilmesi ya da kullanýlmasýndan sorumlu olanlar, gerekli tasarým faktörlerinin her bir uygulamaya; yürürlükteki yasalara, performans ve güvenlik kriterlerine, yönetmeliklere, kodlara ve standartlara tamamen baðlý kalýnarak dahil edilmesini temin etmek ile yükümlüdürler. 10 TWD USE 10AT 02/2003 Güvenlik Bilgileri Genel Uyarýlar DÝKKAT PATLAMA TEHLÝKESÝ l Cihaz parçalarýnýn deðiþtirilmesi, Class I, Div2 uyumluluðuna uygunluðu olumsuz yönde etkileyebilir. l Elektrik enerjisini kesmeden ya da çalýþma alanýnda patlama tehlikesi olmadýðýndan emin olmadan, hiçbir parçayý sökmeyiniz. Bu önleme uyma konusundaki baþarýsýzlýk, þiddetli yaralanma ya da ekipman hasarý ile sonuçlanabilir. DÝKKAT AMAÇLANMAYAN EKÝPMAN KULLANIMI l Kurma, sökme, baðlantý veya bakým iþlemlerinden önce enerjiyi kesin. l Bu ürünün, güvenlik açýsýndan kritik makine iþlevlerinde kullanýlmasý l l l l l amaçlanmamýþtýr. Kiþisel açýdan veya ekipman açýsýndan tehlike arz eden yerlerde, doðrudan baðlanan güvenlik kilitlerini kullanýnýz. Modülleri parçalarýna ayýrmayýn, onarmayýn veya modifiye etmeyin. Bu kontrolör, bir kabin içinde kullanýlmak üzere tasarlanmýþtýr. Modüllerin montajýný, tanýmlanan çalýþma ortam þartlarýnda yapýnýz. Sensör güç kaynaðýný, yalnýzca, modüle baðlý sensörlere enerji saðlamak için kullanýnýz. Gerilim ve akým gereksinimlerini karþýlayabilmek için, güç giriþinde ve çýkýþ devresinde IEC60127-onaylý bir sigorta kullanýnýz. Tavsiye edilen sigorta: 5x20 mm yavaþ sönümlü 218000 serisi /Tip T. Bu önleme uyma konusundaki baþarýsýzlýk, þiddetli yaralanma ya da ekipman hasarý ile sonuçlanabilir. TWD USE 10AT 02/2003 11 12 TWD USE 10AT 02/2003 Kitap Hakkýnda Özet Doküman Kapsamý Bu, Twido programlanabilir kontrolörler için Yazýlým Referans kullaným elkitabýdýr ve aþaðýdaki baþlýca bölümleri kapsamaktadýr: l Twido programlama yazýlýmýnýn tanýmý ve Twido kontrolörlerin programlanmasý için gerekli temel bilgilere bir giriþ. l Haberleþmenin tanýmý, analog G/Ç kullanýmý ve diðer özel fonksiyonlar. l Twido programlarýnýn yaratýlmasýnda kullanýlan yazýlým dillerinin tanýmý. l Twido kontrolörlerin komutlarýnýn ve fonksiyonlarýnýn tanýmý. Geçerlilik Notu Bu kullaným elkitabýndaki bilgiler, yalnýzca Twido programlanabilir kontrolörlere uygulanabilir. Ürünle Ýlgili Uyarýlar Schneider Electric, bu dokümanda bulunabilecek hiçbir hata için sorumluluk kabul etmemektedir. Bu dokümanýn hiçbir kýsmý, Schneider Electric'in yazýlý izni alýnmaksýzýn, elektronik yöntemi de içeren hiçbir þekil veya teknikle çoðaltýlamaz. TWD USE 10AT 02/2003 13 14 TWD USE 10AT 02/2003 Twido Yazýlýmýnýn Tanýmý I Özet Genel Bakýþ Bu kýsýmda, Twido programlanabilir kontrolörler için kontrol programlarý yaratýlmasý için gerekli yazýlým dilleri tanýtýlmýþ ve gerekli temel bilgiye yer verilmiþtir. Bu Kýsýmda Neler Var? Bu kýsým, aþaðýdaki bölümlerden meydana gelmiþtir: TWD USE 10AT 02/2003 Konu Bölüm Adý Sayfa 1 Twido Yazýlýmýna Giriþ 17 2 Twido Dil Nesneleri 23 3 Kullanýcý Belleði 41 4 Kontrolör Çalýþma Modlarý 45 15 Twido Yazýlýmý 16 TWD USE 10AT 02/2003 Twido Yazýlýmýna Giriþ 1 Özet Genel Bakýþ Bu bölümde, Twido kontrolörler için programlama ve konfigürasyon yazýlýmý olan TwidoSoft ve kontrol programlarýnýn yaratýlmasýnda kullanýlan List, Ladder ve Grafcet programlama dilleri kýsaca tanýtýlmýþtýr. Bu Bölümde Neler Var? Bu bölüm, aþaðýdaki konularý kapsar: TWD USE 10AT 02/2003 Konu Sayfa TwidoSoft'a Giriþ 18 Twido Dillerine Giriþ 19 17 Twido Yazýlým Dilleri TwidoSoft'a Giriþ Açýklama TwidoSoft, Twido programlanabilir kontrolörler için uygulamalarýn yaratýlmasý, konfigürasyonu ve bakýmý için bir grafiksel geliþtirme ortamýdýr. TwidoSoft, TwidoSoft Ladder veya List program editörlerini kullanarak, kontrol programlarý girmenize ve sonrasýnda programý, bir kontrolör üzerinde çalýþtýrmak için transfer etmenize olanak saðlar. TwidoSoft TwidoSoft, Microsoft Windows 98 Second Edition veya Microsoft Windows 2000 Professional iþletim sistemleri ile çalýþan bir kiþisel bilgisayar (PC) için, 32-bit Windows-tabanlý bir programdýr. TwidoSoft'un ana yazýlým özellikleri: l Standart Windows kullanýcý arayüzü l Twido kontrolörleri programlama ve konfigüre etme l Kontrolör haberleþmesi ve kontrolü Detaylar için, bkz. TwidoSoft Ýþletim Kýlavuzu. 18 TWD USE 10AT 02/2003 Twido Yazýlým Dilleri Twido Dillerine Giriþ Açýklama Bir programlanabilir kontrolör, giriþleri okur, çýkýþlara yazar ve bir kontrol programýna dayanan lojiði çözer. Bir Twido kontrolör için bir kontrol programý yaratýlmasý, Twido programlama dillerinden birinde bir komutlar dizisi yazýlmasý demektir. Twido Dilleri Aþaðýdaki diller, Twido kontrol programlarý yaratmak için kullanýlabilirler: l Komut List dili Bir Komut List programý, sýralý (ardýþýl) Bool komutlarý þeklinde yazýlmýþ bir dizi lojik ifadedir. l Ladder diyagramlarý Bir Ladder diyagramý, bir lojik ifadenin grafiksel gösterim aracýdýr. l Grafcet Twido, Grafcet list komutlarýnýn kullanýmýný destekler; grafiksel Grafcet'i desteklemez. Bir kiþisel bilgisayarý (PC), bu programlama dilleri aracýlýðýyla Twido kontrol programlarýný yaratmak ve düzenlemek için kullanabilirsiniz. List/Ladder dönüþtürülebilirlik özelliði, bir programý, Ladder'dan List'e ve List'ten Ladder'a kolayca dönüþtürmenize olanak saðlar. Komut List Dili Komut List dilinde yazýlmýþ bir program, kontrolör tarafýndan sýrayla icra edilen (execute) bir komutlar dizisinden oluþur. Aþaðýda, bir List program örneði verilmiþtir. 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TWD USE 10AT 02/2003 BLK %C8 LDF %I0.1 R LD %I0.2 AND %M0 CU OUT_BLK LD D AND %M1 ST %Q0.4 END_BLK 19 Twido Yazýlým Dilleri Ladder Diyagramlarý Ladder diyagramlarý, röle kontrol devrelerini temsil etmekte kullanýlan röle lojik diyagramlarýna benzer. Bobinler, kontaklar ve bloklar gibi grafik elemanlarý, komutlarý temsil eder. Aþaðýda, bir Ladder diyagramý örneði verilmiþtir. %I0.1 %C8 N R E %M1 %Q0.4 S ADJ Y D %C8.P 777 %I0.2 %M0 CU F CD 20 TWD USE 10AT 02/2003 Twido Yazýlým Dilleri Grafcet Dili Grafcet, herhangi bir ardýþýl kontrol sistemini, bir adýmlar dizisine (iliþkilendirilmiþ aksiyonlar, geçiþler ve durumlara sahiptir) böler. Aþaðýdaki resimde, sýrasýyla List ve Ladder programlarýnda, Grafcet komutlarýna örnekler verilmiþtir. 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 -*LD # # -*LD # -*LD # ... 3 %M10 4 5 4 %I0.7 6 5 %M15 7 –*–3 %M10 4 # 5 # –*–4 %I0.7 6 # –*–5 %M15 7 # TWD USE 10AT 02/2003 21 Twido Yazýlým Dilleri 22 TWD USE 10AT 02/2003 Twido Dil Nesneleri 2 Özet Genel Bakýþ Bu bölümde, Twido kontrolörlerin programlanmasýnda kullanýlan dil nesneleri hakkýnda detaylar verilmiþtir. Bu Bölümde Neler Var? Bu bölüm, aþaðýdaki konularý kapsar: TWD USE 10AT 02/2003 Konu Sayfa Dil Nesne Geçerliliði 24 Bit Nesneleri 25 Word Nesneleri 27 Bit Nesnelerinin Adreslenmesi 29 Word Nesnelerinin Adreslenmesi 30 Giriþ/Çýkýþ'larýn Adreslenmesi 31 Network Adreslemesi 33 Fonksiyon Bloðu Nesneleri 34 Yapýlandýrýlmýþ Nesneler 35 Endekslenmiþ Word'ler 37 Nesnelerin Sembolize Edilmesi 39 23 Twido Dil Nesneleri Dil Nesne Geçerliliði Açýklama Word ve bit nesneleri, kontrolördeki bellek alanlarýna tahsis edilmiþlerse geçerlidir. Bunu yapmak için, bunlar kontrolöre download edilmeden önce, uygulama içerisinde kullanýlmalýdýr. Örnek Geçerli nesnelerin aralýðý, sýfýrdan, o nesne tipi için maksimum referansa kadardýr. Örneðin, eðer bellek word'leri için, uygulamanýzýn maksimum referansý %MW9 ise, %MW0 'dan %MW9 'a kadar alan tahsis edilir. Bu örnekte, %MW10 geçerli deðildir ve dahili ya da harici olarak eriþilemez. 24 TWD USE 10AT 02/2003 Twido Dil Nesneleri Bit Nesneleri Açýklama TWD USE 10AT 02/2003 Bit nesneleri, yazýlým deðiþkeni bitleridir. Bu bitler, operandlar olarak kullanýlabilen ve Bool komutlarý tarafýndan test edilebilen tek (single) veri bitleridir. Bit nesneleri listesi: l G/Ç bitleri l Dahili bitler (bellek bitleri) l Sistem bitleri l Adým bitleri l Word'lerden çýkarýlan bitler 25 Twido Dil Nesneleri Operand Bitlerinin Listesi Tip Aþaðýdaki tablo, Bool komutlarýnda operand olarak kullanýlan ana bit nesnelerinin tamamýný listelemekte ve tanýmlamaktadýr. Taným Adres veya Deðer Maksimum adet Yazma eriþimi1 Anlýk deðerler 0 veya 1 (Yanlýþ veya Doðru) 0 veya 1 - - Giriþler Çýkýþlar Bu bitler, G/Ç'lerin elektriksel durumlarýnýn "lojik görüntüleri"dir. Bunlar, veri belleðinde saklanýr ve program lojiðinin her bir taramasý sýrasýnda güncellenir. %Ix.y.z2 Not4 Hayýr Evet Dahili (Bellek) Dahili bitler, bir program çalýþýrken ara deðerleri saklamak için kullanýlan dahili bellek alanlarýdýr. Not: Kullanýlmayan G/Ç bitleri, dahili bit olarak kullanýlamaz. %Mi 128 TWDLCAA10DRF, Evet TWDLCAA16DRF 256 Diðer tüm kontrolörler Sistem Sistem bitleri (%S0 - %S127), kontrolörün doðru çalýþmasý kadar, uygulama programýnýn doðru icrasýný izlemek için de kullanýlýr. %Si 128 i'ye baðlý Fonksiyon bloklarý Fonksiyon bloðu bitleri, fonksiyon bloklarýnýn çýkýþlarýna karþýlýk gelir. Bu çýkýþlar, direkt baðlanabileceði gibi, bir nesne olarak da kullanýlabilir. %TMi.Q, %Ci.P, vb. Not4 Hayýr3 Dönüþtürüle- Dönüþtürülebilir programlama fonksiyonlarý bilir fonksiyon BLK, OUT_BLK ve END_BLK kullanýlarak bloklarý programlanan fonksiyon bloklarýdýr. E, D, F, Q, TH0, TH1 Not4 Hayýr Word'lerden çýkarýlanlar Bazý word'lerdeki 16 bitten biri, operand biti olarak çýkarýlabilir. Deðiþir Deðiþir Deðiþir Grafcet adýmlarý %X1 ile %Xi arasý bitler, Grafcet adýmlarý ile iliþkilendirilir. Karþýlýk gelen adým aktive edildiðinde, adým biti Xi, 1 yapýlýr. Bu adým deaktive edildiðinde ise Xi, 0 yapýlýr. %X21 62 TWDLCAA10DRF, TWDLCAA16DRF 94 TWDLCAA24DRF, Modüler Kontrolörler Evet %Qx.y.z2 Notlar: 1. Program tarafýndan veya Animasyon Tablo Editörü aracýlýðýyla yazýlýr. 2. G/Ç Adreslemesi'ne bakýnýz. 3. %SBRi.j ve %SCi.j haricindeki bitler yazýlýp okunabilir. 4. Adet, kontrolör modeli tarafýndan belirlenir. 26 TWD USE 10AT 02/2003 Twido Dil Nesneleri Word Nesneleri Açýklama Veri belleklerinde saklanan ve -32768 ile 32767 arasýnda bir tamsayý deðer alabilen (0 ile 65535 arasýnda deðer alabilen hýzlý sayýcý fonksiyon bloðu hariç) 16-bit word'ler þeklinde adreslenen word nesneleridir. Word nesnelerine örnekler: l Anlýk deðerler l Dahili word'ler (%MWi) (bellek word'leri) l Sabit word'ler (%KWi) l G/Ç exchange word'leri (%IWi, %QWi) l Sistem word'leri (%SWi) l Fonksiyon bloklarý (konfigürasyon ve/veya runtime verisi) Word Formatlarý Word'lerin içerikleri veya deðerleri, aþaðýdaki anlaþma gereði, 16-bit ikili (binary) kodlar içinde (2'nin tümleyeni lojiðiyle), kullanýcý belleðinde saklanýr: Bit pozisyonu F E D C B A 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 |+ 16348 8192 4096 2048 1024 512 256 128 64 32 16 8 4 2 1 0 1 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 1 0 1 Bit durumu Bit deðeri Ýþaretli ikili notasyonda, bit 15, anlaþma gereði, kodlanmýþ deðerin iþaretine tahsis edilmiþtir: l Bit 15, 0 ise: word'ün içeriði bir pozitif deðerdir. l Bit 15, 1 ise: word'ün içeriði bir negatif deðerdir (negatif deðerler, 2'nin tümleyeni lojiði ile ifade edilir). Word'ler ve anlýk deðerler, aþaðýdaki format ile girilebilir ve geri alýnabilir: l Decimal (onluk sistem) Min: -32768, Maks: 32767 (örneðin, 1579) l Hexadecimal (onaltýlýk sistem) Min: 16#0000, Maks: 16#FFFF (örneðin, 16#A536) Alternatif sözdizimi: #A536 TWD USE 10AT 02/2003 27 Twido Dil Nesneleri Word Nesnelerinin Aþaðýdaki tablo, word nesnelerini tanýmlamaktadýr. Tanýmý Word'ler Taným Adres veya deðer Anlýk deðerler Bunlar, 16-bit word'ler ile ayný formatta tamsayý deðerlerdir. Bu, deðerlerin word'lere atanmasýna olanak saðlar. 10 tabaný -32768 ila 32767 16 tabaný 16#0000 ila 16#FFFF Maksimum adet Yazma eriþimi1 - Hayýr Dahili (Bellek) Veri belleðindeki operasyon sýrasýnda deðerleri saklamak için, %MWi "çalýþan" word'ler olarak kullanýlýr. %MW0 ila %MW255 word'ler, program tarafýndan direkt olarak okunabilir ve yazýlabilir. 1500 Evet Sabitler Sabitleri veya alfanümerik mesajlarý saklar. Ýçerikleri yalnýzca, konfigürasyon esnasýnda TwidoSoft kullanýlarak yazýlabilir veya deðiþtirilebilir. %KW0 ile %KW63 arasý sabit word'ler, program tarafýndan salt-okunabilir. 64 Evet, yalnýzca TwidoSoft kullanýlarak 128 i'ye göre Sistem Bu 16-bit word'lerin çeþitli fonksiyonlarý vardýr: %SWi %SWi word'lerinin okunarak, direkt olarak kontrolörden gelen veriye eriþim saðlanmasý (örneðin, potansiyometreler) l Uygulama üzerinde operasyonlar gerçekleþtirilmesi (örneðin, takvim bloklarý). l Fonksiyon bloklarý Bu wordler, fonksiyon bloklarýnýn güncel (mevcut) parametrelerine ya da deðerlerine karþýlýk gelir. G/Ç Exchange word'leri Uzak Uç Linkleri olarak baðlý kontrolörlere atanýr. Bu word'ler, kontrolörler arasýndaki haberleþme için kullanýlýr. Çýkarýlan bitler %KWi %TM2.P, %Ci.P, vb. Giriþler %IWi.j Çýkýþlar %QWi.j Evet Not2 Hayýr 2 Not Evet Evet Aþaðýdaki word'lerin 16 bitinden birinin çýkarýlmasý mümkündür: Dahili %MWi:Xk 1500 Sistem %SWi:Xk 128 i'ye baðlý Sabitler %KWi:Xk 64 Hayýr Giriþ %IWi.j:Xk Not2 Hayýr Çýkýþ %QWi.j:Xk Not2 Evet Not: 1. Program tarafýndan veya Animasyon Tablo Editörü aracýlýðýyla yazýlýr. 2. Adet, kontrolör modeli tarafýndan belirlenir. 28 TWD USE 10AT 02/2003 Twido Dil Nesneleri Bit Nesnelerinin Adreslenmesi Format Taným Dahili, sistem ve adým bit nesnelerini adreslemek için aþaðýdaki formatý kullanýnýz: % M, S veya X i Sembol Nesne tipi Numara Aþaðýdaki tablo, adresleme formatýndaki elemanlarý tanýmlamaktadýr. Grup Eleman Taným Sembol % Yüzde sembolü, daima bir yazýlým deðiþkeninden önce gelir. Nesne tipi M Dahili bitler, bir program çalýþýrken, ara deðerleri saklar. S Sistem bitleri, kontrolörün durum ve kontrol bilgisini saðlar. X Adým bitleri, adým aktivitelerinin durumunu saðlar. i Maksimum numara deðeri, konfigüre edilmiþ nesne adedine baðlýdýr. Numara Bit nesne adreslerine örnekler: l %M25 = 25 no'lu dahili bit l %S20 = 20 no'lu sistem biti l %X6 = 6 no'lu adým biti Word'lerden Çýkarýlan Bit Nesneleri Word'lerin 16 bitinden birinin çýkarýlmasý için TwidoSoft kullanýlýr. Sonrasýnda word'ün adresi, aþaðýdaki sözdizimine göre, çýkarýlan bit satýrý tarafýndan tamamlanýr: WORD Word adresi :X k Pozisyon k = word adresindeki 0-15 bit sýrasý. Örnekler: l %MW5:X6 = dahili word %MW5'in 6 no'lu biti l %QW5.1:X10 = çýkýþ word'ü %QW5.1'in 10 no'lu biti TWD USE 10AT 02/2003 29 Twido Dil Nesneleri Word Nesnelerinin Adreslenmesi Açýklama Giriþ/Çýkýþ (bkz. Giriþ/Çýkýþ'larýn Adreslenmesi, s. 31) ve fonksiyon bloklarý (bkz. Fonksiyon Bloðu Nesneleri, s. 34) haricindeki word nesnelerinin adreslenmesi aþaðýda tanýmlanan formata göre olur. Format Dahili, sabit ve sistem word'lerini adreslemek için aþaðýdaki formatý kullanýnýz. Taným % M, K veya S W i Sembol Nesne tipi Format Numara Aþaðýdaki tablo, adresleme formatýndaki elemanlarý tanýmlamaktadýr. Grup Eleman Taným Sembol % Yüzde sembolü, daima bir dahili adresten önce gelir. Nesne tipi M Dahili word'ler, bir program çalýþýrken, ara deðerleri saklar. K Sabit word'ler, sabit deðerleri veya alfanümerik mesajlarý saklar. Ýçerikleri, yalnýzca TwidoSoft tarafýndan yazýlabilir veya deðiþtirilebilir. S Sistem word'leri, kontrolörün durum ve kontrol bilgisini saðlar. Format W 16-bit word. Numara i Maksimum numara deðeri, konfigüre edilmiþ nesne adedine baðlýdýr. Word nesne adreslemesine örnekler: l %MW15 = 15 no'lu dahili word l %KW26 = 26 no'lu sabit word l %SW30 = 30 no'lu sistem word'ü 30 TWD USE 10AT 02/2003 Twido Dil Nesneleri Giriþ/Çýkýþ'larýn Adreslenmesi Açýklama Bir Twido konfigürasyonunda, her bir giriþ/çýkýþ (G/Ç) noktasýnýn ayrý bir adresi vardýr: örneðin, "%I0.0.4" adresi, spesifik bir giriþe atanýr. G/Ç adresleri, aþaðýdaki donaným için atanabilir: l Uzak Uç Linki Master olarak konfigüre edilmiþ kontrolör l Uzak Uç G/Ç olarak konfigüre edilmiþ kontrolör l G/Ç geniþletme modülleri Bir Çýkýþ veya Bobin için Çoklu Referanslar Bir programda, tek bir çýkýþa veya bobine, çoklu referanslarýnýz olabilir. Donaným çýkýþlarý üzerinde, yalnýzca son çözülenin sonucu güncellenir. Örneðin, %Q0.0.0, bir program içinde birden çok sayýda kullanýlabilir ve çoklu kullanýmlar için bir uyarý olmayacaktýr. Dolayýsýyla hangi çýkýþýn, amaçlanan çalýþmaya yol açacaðýnýn saptanmasý önemlidir. UYARI Amaçlanmayan Çalýþma Ayný çýkýþýn birden çok kullaným kontrolü ya da uyarýlarý saðlanmamýþtýr. Çýkýþlarýn veya bobinlerin kullanýmýný, uygulamanýzda onlar üzerinde deðiþiklik yapmadan önce gözden geçiriniz. Bu önleme uyulmasý konusundaki baþarýsýzlýk, yaralanma veya ekipman hasarý ile sonuçlanabilir. Format TWD USE 10AT 02/2003 Giriþ/Çýkýþ'larý adreslemek için aþaðýdaki formatý kullanýnýz. % I, Q Sembol Nesne tipi x Kontrolör pozisyonu y G/Ç tipi z Kanal numarasý 31 Twido Dil Nesneleri Taným Örnekler 32 Aþaðýdaki tablo, G/Ç adresleme formatýný tanýmlamaktadýr. Grup Eleman Deðer Taným Sembol % - Yüzde sembolü, daima bir dahili adresten önce gelir. Nesne tipi I - Giriþ. Bir kontrolör veya G/Ç geniþletme modül giriþinin elektriksel durumunun "lojik imajý". Q - Çýkýþ. Bir kontrolör veya G/Ç geniþletme modül çýkýþýnýn elektriksel durumunun "lojik imajý". Kontrolör pozisyonu x 0 1-7 Master kontrolör (Uzak Uç Linki master). Uzak Uç kontrolörü (Uzak Uç Linki slave). G/Ç tipi y 0 1-7 Ana G/Ç (kontrolördeki lokal G/Ç). G/Ç geniþletme modülleri. Kanal numarasý z Bir kontrolör veya G/Ç geniþletme modülündeki G/Ç kanal numarasý. Mevcut G/Ç noktalarýnýn adedi, kontrolör modeline veya G/Ç geniþletme modül tipine baðlýdýr. Aþaðýdaki tabloda, G/Ç adreslemesine bazý örnekler verilmiþtir. G/Ç nesnesi Taným %I0.0.5 Ana kontrolör üzerindeki 5 no'lu giriþ noktasý (lokal G/Ç). %Q0.3.4 Ana kontrolör için 3 no'lu gemiþletme adresindeki G/Ç geniþletme modülü üzerindeki 4 no'lu çýkýþ noktasý (geniþletme G/Ç). %I0.0.3 Ana kontrolör üzerindeki 3 no'lu giriþ noktasý. %I3.0.1 3 no'lu uzak uç linki adresindeki uzak uç G/Ç kontrolörü üzerindeki 1 no'lu giriþ noktasý. %I0.3.2 Ana kontrolör için 3 no'lu adresteki G/Ç geniþletme modülü üzerindeki 2 no'lu giriþ noktasý. TWD USE 10AT 02/2003 Twido Dil Nesneleri Network Adreslemesi Açýklama Uygulama verisi, peer kontrolörler ile bir Twido Uzak Uç Linki network'ü üzerindeki master kontrolör arasýnda, network word'leri %INW ve %QNW kullanýlarak exchange (deðiþ-tokuþ) edilir. Ayrýntýlý bilgi için, bkz. Haberleþme, s. 63. Format Network adreslemesi için aþaðýdaki formatý kullanýnýz. Format Tanýmý Örnekler TWD USE 10AT 02/2003 % IN, QN Sembol Nesne tipi W Format x j Kontrolör pozisyonu Word Aþaðýdaki tablo, network adresleme formatýný tanýmlamaktadýr. Grup Eleman Deðer Taným Sembol % - Yüzde sembolü, daima bir dahili adresten önce gelir. Nesne tipi IN - Network giriþ word'ü. Master'dan peer'e veri transferi. QN - Network çýkýþ word'ü. Peer'den master'a veri transferi. Format W - Bir 16-bit word. Kontrolör pozisyonu x 0 1-7 Master kontrolör (Uzak Uç Linki master). Uzak Uç kontrolörü (Uzak Uç Linki slave). Word j 0-3 Her bir peer kontrolör, master kontrolör ile veri exchange'i için bir ila dört word kullanýr. Aþaðýdaki tablo, network adreslemesinin bazý örneklerini göstermektedir. Network nesnesi Taným %INW3.1 3 no'lu uzak uç kontrolörünün 1 no'lu network word'ü. %QNW0.3 Ana kontrolörün 3 no'lu network word'ü. 33 Twido Dil Nesneleri Fonksiyon Bloðu Nesneleri Açýklama Fonksiyon bloklarý, program tarafýndan eriþilebilen bit nesneleri ve spesifik word'ler saðlar. Bir Fonksiyon Bloðu Örneði Aþaðýda, bir sayýcý fonksiyon bloðu görülmektedir. %Ci R S CU CD E ADJ Y %Ci.P 9999 D F Yukarý/aþaðý sayýcý bloðu Bit Nesneleri Bit nesneleri, blok çýkýþlarýna karþýlýk gelir. Bu bitlere, aþaðýdaki iki metottan biri kullanýlarak Bool test komutlarý tarafýndan eriþilebilir: l Direkt olarak (örneðin, LD E) - dönüþtürülebilir programlamada, eðer bloða baðlý iseler - (bkz. Ana Fonksiyon Bloklarýnýn Programlama Prensipleri, s. 208). l Blok tipi belirtilerek (örneðin, LD %Ci.E). Giriþlere, komutlar formunda eriþilebilir. Word Nesneleri Word nesneleri, aþaðýdaki gibi belirtilmiþ parametrelere ve deðerlere karþýlýk gelir: l Blok konfigürasyon parametreleri: Bazý parametrelere program tarafýndan eriþilebilir iken (örneðin, ön-seçim parametreleri), bazýlarýna ise eriþilemez (örneðin, zaman tabaný). l Mevcut deðerler: örneðin, %Ci.V, mevcut sayýcý deðeri. Program Tarafýndan Eriþilebilir Nesneler Program tarafýndan eriþilebilir nesnelerin bir listesi için aþaðýdaki kýsýmlara bakýnýz. l Ana Fonksiyon Bloklarý için, bkz. Ana Fonksiyon Bloklarý, s. 206. l Geliþmiþ Fonksiyon Bloklarý için, bkz. Geliþmiþ Fonksiyon Bloklarý ile Ýliþkilendirilmiþ Bit ve Word Nesneleri, s. 257. 34 TWD USE 10AT 02/2003 Twido Dil Nesneleri Yapýlandýrýlmýþ Nesneler Açýklama Yapýlandýrýlmýþ nesneler, basit nesnelerin kombinasyonlarýdýr. Twido, aþaðýdaki tiplerde yapýlandýrýlmýþ nesneleri destekler: l Bit String'leri l Word Tablolarý Bit String'leri Bit string'leri, ayný tipte ve tanýmlanmýþ bir uzunlukta (L), bir bitiþik nesne bitleri dizisidir. Örnek: Bit string'i %M8:6 %M8 %M9 %M10 %M11 %M12 %M13 Not: %M8:6 kabul edilebilir (8, 8'in bir katýdýr) iken, %M10:16 kabul edilemez (10, 8'in bir katý deðildir). Bit string'leri, Atama komutu ile birlikte kullanýlabilir (bkz. Atama Komutlarý, s. 232). Mevcut Bit Tipleri Bit string'leri için, mevcut bit tipleri: Tip Adres Maksimum boyut Yazma eriþimi Ayrýk giriþ bitleri %I0.0:L veya %I1.0:L1 0<L<17 Hayýr Ayrýk çýkýþ bitleri %Q0.0:L veya %Q1.0:L1 0<L<17 Evet Sistem bitleri %Si:L i, 8'in katý olmak üzere 0<L<17 ve i+L-128 i'ye baðlý Grafcet Adým bitleri %Xi:L i, 8'in katý olmak üzere 0<L<17 ve i+L-95 Evet (program tarafýndan) Dahili bitler %Mi:L i, 8'in katý olmak üzere 0<L<17 ve i+L-256 Evet Not: (1) Yalnýzca, 0...L-1 adreslenebilir. Bit string'lerinde, bazý G/Ç'ler adreslenemez. TWD USE 10AT 02/2003 35 Twido Dil Nesneleri Word Tablolarý Word tablolarý, ayný tipte ve tanýmlanmýþ bir uzunlukta (L), bir bitiþik word'ler dizisidir. Örnek: Word tablosu %KW10:7 %KW10 16 bit %KW16 Word tablolarý, Atama komutlarý ile birlikte kullanýlabilir (bkz. Atama Komutlarý, s. 232). Mevcut Word Tipleri 36 Word tablolarý için, mevcut word tipleri: Tip Adres Maksimum boyut Yazma eriþimi Dahili word'ler %MWi:L 0<L<256 ve i+L< or = 1500 Evet Sabit word'ler %KWi:L 0<L ve i+L-64 Hayýr Sistem word'leri %SWi:L 0<L ve i+L-128 i'ye baðlý TWD USE 10AT 02/2003 Twido Dil Nesneleri Endekslenmiþ Word'ler Açýklama Endekslenmiþ bir word, endekslenmiþ bir nesne adresli bir dahili ya da sabit word'dür. Ýki tip nesne adresleme vardýr: l Direkt adresleme l Endekslenmiþ adresleme Direkt Adresleme Bir nesnenin direkt adresi, program yazýlýrken ayarlanýr ve tanýmlanýr. Örnek: %M26, direkt adresi 26 olan bir dahili bittir. Endekslenmiþ Adresleme Bir nesnenin endekslenmiþ adresi, o nesnenin direkt adresine bir endeks ekleyerek, adresin deðiþtirilmesi için bir metot saðlar. Endeksin içeriði, nesnenin direkt adresine eklenir. Endeks, bir dahili word olan %MWi tarafýndan tanýmlanýr. "Endeks word'leri"nin sayýsý sýnýrlandýrýlmamýþtýr. Örnek: %MW108[%MW2], direkt adres 108 artý %MW2 word'ünün içeriðinden ibaret bir adrese sahip olan bir word'dür. Eðer %MW2 word'ünün deðeri 12 ise, %MW108[%MW2]'e yazmak, %MW120'ye (108 artý 12) yazmaya eþdeðerdir. Endekslenmiþ Adresleme için Mevcut Word'ler Aþaðýdakiler, endekslenmiþ adresleme için mevcut olan word tipleridir. Tip Adres Maksimum boyut Yazma eriþimi Dahili word'ler %MWi[MWi] 0-i< = %MWj<1500 Evet Sabit word'ler %KWi[%MWj] 0-i<%MWj<64 Hayýr Endekslenmiþ word'ler, Atama komutu ile birlikte (bkz. Atama Komutlarý, s. 232) ve Karþýlaþtýrma komutlarý ile birlikte (bkz. Karþýlaþtýrma Komutlarý, s.236) kullanýlabilir. Bu tip adresleme, program aracýlýðýyla, endeks word'ünün içeriðini deðiþtirerek, ayný tipteki nesne dizilerinin (dahili word'ler ve sabitler gibi) ardýþýl olarak taranmasýna olanak saðlar. TWD USE 10AT 02/2003 37 Twido Dil Nesneleri Endeks Taþmasý Sistem Biti %S20 Bir endeks taþmasý, bir endekslenmiþ nesnenin adresi, ayný tipteki nesneleri içeren bellek bölgesinin sýnýrlarýný aþtýðýnda meydana gelir. Kýsacasý: l Nesne adresi artý endeksin içeriði, 0'dan daha küçük. l Nesne adresi artý endeksin içeriði, uygulama içinde direkt olarak referanslanan en büyük word'den daha büyük. Maksimum sayý 1499 (%MWi word'leri için) veya 63 (%KWi word'leri için). Bir endeks taþmasý olayýnda, sistem, sistem biti %S20'yi 1 yapar ve nesneye, endeks deðeri olarak 0 atanýr. Not: Kullanýcý, herhangi bir taþmayý izlemekle yükümlüdür. %S20 biti, kullanýcý tarafýndan, olasý iþleme için okunmalýdýr. Kullanýcý, bu bitin tekrar 0 yapýlmasýný saðlamak zorundadýr. %S20 (ilk durum = 0): l Endeks taþmasýnda: sistem tarafýndan 1 yapýlýr. l Taþmanýn doðrulanmasý: Endeks deðiþtirildikten sonra, kullanýcý 0 yapar. 38 TWD USE 10AT 02/2003 Twido Dil Nesneleri Nesnelerin Sembolize Edilmesi Açýklama Twido yazýlým dil nesnelerini, ad veya özelleþtirilmiþ mnemonic'ler ile adreslemek için Semboller kullanabilirsiniz. Sembollerin kullanýmý, program lojiðinin çabuk bir þekilde sýnanmasýna ve analizine olanak saðlar ve bir uygulamanýn geliþtirilmesini ve test edilmesini büyük ölçüde kolaylaþtýrýr. Örnek Örneðin, WASH_END, bir wash (yýkama) çevriminin sonunu temsil eden bir zamanlayýcý fonksiyon bloðunun tanýlanmasý için kullanýlabilecek bir semboldür. Bu adýn yeniden çaðrýlmasý, %TM3 gibi bir program adresinin rolünü hatýrlamaya çalýþmaktan daha kolay olacaktýr. Sembollerin Tanýmlanmasý için Ana Kurallar Aþaðýda, sembollerin tanýmlanmasý için ana kurallar: l Maksimum 32 karakter. l Harfler (A-Z), rakamlar (0 -9) veya altçizgiler (_). l Ýlk karakter, bir alfabetik ya da vurgulu (accented) karakter olmalýdýr. Yüzde iþareti (%)'yi kullanamazsýnýz. l Boþluklar veya özel karakterler kullanmayýnýz. l Büyük-küçük harf ayrýmý yoktur. Örneðin, Pump1 ve PUMP1 ayný semboldür ve bir uygulama içinde yalnýzca bir kez kullanýlabilir. Sembollerin Düzenlenmesi Semboller, Sembol Editörü'ndeki dil nesneleri ile tanýmlanýr ve iliþkilendirilir. Semboller ve açýklamalarý, uygulama ile PC sabit diskinde saklanýr; kontrolörde saklanmaz. Bu yüzden, bunlar, uygulama aracýlýðýyla kontrolöre transfer edilemez. Sembollerin kullanýmý konusunda daha ayrýntýlý bilgi için, bkz. TwidoSoft Ýþletim Kýlavuzu. TWD USE 10AT 02/2003 39 Twido Dil Nesneleri 40 TWD USE 10AT 02/2003 Kullanýcý Belleði 3 Kullanýcý Belleði Yapýsý Açýklama Kullanýcý uygulamasý tarafýndan eriþilebilir kontrolör belleði, iki farklý gruba bölünmüþtür: l Bit deðerleri l Word deðerleri (16-bit iþaretli (signed) deðerler) Bit Belleði Bit belleði, kontrolöre entegre edilmiþ dahili RAM bellekte saklanýr. Bit belleði, 1280 bit nesnesinin haritasýný içerir. Word Belleðinin Rolü Word belleði (16 bit) aþaðýdakilere destek verir: l Veri: dinamik uygulama verisi ve sistem verisi. l Program: tanýmlayýcýlar ve görevler için icra edilebilir (executable) kod. l Sabitler: sabit word'ler, ilk deðerler ve giriþ/çýkýþ konfigürasyonu. Bellek Tipleri Aþaðýda, Twido kontrolörler için farklý bellek tiplerinden bahsedilmiþtir. l Dahili RAM (entegre edilmiþ) Bu, entegre edilmiþ kontrolör RAM belleðidir. Dahili RAM belleðinin ilk 10 KB'lýk bölümü, hýzlý RAM iken, sonraki 32 KB'lýk bölümü ise standart RAM'dir. Dahili RAM, program, sabitler ve veri içerir. l Dahili EEPROM Bir uygulamanýn, bir kontrolördeki dahili yedeðini saðlayan entegre edilmiþ bir 32 KB EEPROM'dur. Uygulamayý, batarya arýzasýndan ya da 30 günden uzun süren enerji kesintisinden kaynaklanabilecek bozulmadan korur. Program ve sabitler içerir. l Harici yedekleme bellek kartuþu Bir uygulamanýn yedeklenmesi veya daha büyük bir uygulamanýn mümkün olmasý için, bir opsiyonel harici EEPROM kartuþudur. Kontrolör RAM'indeki uygulamanýn güncellenmesi için kullanýlabilir. Program ve sabitler içerir fakat veri içermez. TWD USE 10AT 02/2003 41 Kullanýcý Belleði Harici Bellek Kartuþsuz Yapý Aþaðýdaki diyagram, bir harici bellek kartuþunun bulunmadýðý durumdaki bellek yapýsýný ortaya koymaktadýr. Dahili RAM Veri Program Sabitler Dahili EEPROM Program ve sabitlerin kaydedilmesi %MW'nin kaydedilmesi Dahili EEPROM, kontrolöre entegre edilmiþtir ve aþaðýdakiler için 32 KB bellek saðlar: l Uygulama programý (32 KB) l 512 dahili word (%MWi) Harici Bellek Kartuþlu Yapý Opsiyonel harici bellek kartuþu, programlar ve sabitler için yedekleme imkaný saðladýðý gibi, daha büyük uygulamalar için geniþletilmiþ bellek saðlar. Aþaðýdaki diyagram, harici bellek kartuþunun bulunduðu durumdaki bellek yapýsýný ortaya koymaktadýr. Dahili RAM Veri Dahili EEPROM Bu alan kullanýlamaz %MW'nin kaydedilmesi Harici EEPROM kartuþu Program Sabitler Dahili 32 KB EEPROM, 512 dahili word (%MWi) kaydedebilir. 42 TWD USE 10AT 02/2003 Kullanýcý Belleði Belleðin Kaydedilmesi Kontrolör dahili belleði, aþaðýdakilerden biri ile kaydedilebilir: l Dahili batarya (30 güne kadar) l Dahili EEPROM (maksimum 32 KB) l Opsiyonel harici bellek kartuþu (maksimum 64KB) Uygulamanýn dahili EEPROM bellekten RAM belleðe transfer edilmesi, uygulama RAM'den kaybolduðunda (kaydedilmediðinde ya da batarya yoksa) otomatik olarak yapýlýr. TwidoSoft kullanýlarak, manuel transfer de gerçekleþtirilebilir. Bellek Aþaðýdaki tabloda, Twido kontrolörler ile olasý bellek konfigürasyonlarý verilmiþtir. Konfigürasyonlarý Kompakt Kontrolörler Modüler Kontrolörler Bellek tipi 10DRF 16DRF 24DRF 20DUK 20DTK 20DRT 40DUK 40DTK Dahili RAM 10KB 32KB 32KB 32KB 32KB 32KB 64KB 64KB Kullanýlabilir geniþletilmiþ bellek* Maksimum uygulama boyutu 10KB 32KB 32KB 32KB 32KB veya 32KB veya 64KB* 64KB* Maksimum harici yedekleme 32KB 32KB 32KB 64KB 32KB veya 32KB veya 64KB 64KB Not: *TWDLMDA20DRT, TWDLMDA40DUK ve TWDLMDA40DTK kontrolörler için, opsiyonel 64 KB harici bellek kartuþu yerleþtirilerek, belleði 64 KB'a geniþletme imkaný vardýr. Uygulamanýn çalýþtýrýlmasý ve yedeklenmesi için, kartuþun yerinden çýkarýlmamasý gerekir. TWD USE 10AT 02/2003 43 Kullanýcý Belleði 44 TWD USE 10AT 02/2003 Kontrolör Çalýþma Modlarý 4 Özet Genel Bakýþ Bu kýsýmda, kontrolör çalýþma modlarý ile çevrimsel ve periyodik icra tanýtýlmýþtýr. Enerji kesintileri ve enerjinin yeniden gelmesi hakkýnda ayrýntýlar da bulunmaktadýr. Bu Bölümde Neler Var? Bu bölüm, aþaðýdaki konularý kapsar: Konu Çevrimsel Tarama TWD USE 10AT 02/2003 Sayfa 46 Periyodik Tarama 48 Tarama Süresinin Kontrol Edilmesi 51 Çalýþma Modlarý 52 Enerji Kesintisi ve Yeniden Enerji Gelmesi 54 Ilýk Baþlatma 56 Soðuk Baþlatma 58 Kontrolörü Ýlk-deðerleme (Initialization) 60 45 Kontrolör Çalýþma Modlarý Çevrimsel Tarama Açýklama Çevrimsel tarama, kaçýnýlmaz sistem iþlemesi haricinde hiçbir þey için beklemeksizin, master görev çevrimlerini birbiri ardýna baðlar. Çýkýþ güncellemesini (görev çevriminin üçüncü fazý) etkiledikten sonra, sistem, belirli bir sayýda kendi görevlerini icra eder ve hemen diðer görev çevrimini tetikler. Not: Kullanýcý programýnýn tarama süresi, kontrolör watchdog zamanlayýcýsý tarafýndan izlenir ve 150 ms'yi aþmamalýdýr. Aksi halde, kontrolörün, HALT (DURDURMA) modunda hemen durmasýna neden olan bir hata oluþur. Bu modda, çýkýþlar, varsayýlan geri çekilme (fallback) durumlarýna dönmeye zorlanýr. Çalýþma Aþaðýdaki çizim, çevrimsel tarama süresinin çalýþan (running) fazlarýný göstermektedir. Programýn iþlenmesi Programýn iþlenmesi I.P. %I %Q I.P. Tarama n süresi Çalýþma Fazlarýnýn Tanýmý 46 %I %Q Tarama n+1 süresi Aþaðýdaki tabloda, çalýþma fazlarý tanýmlanmýþtýr. Adres Faz Taným I.P. Dahili iþleme Sistem dolaylý olarak, kontrolörü izler (sistem bitlerinin ve word'lerinin yönetilmesi, mevcut zamanlayýcý deðerlerinin güncellenmesi, RUN/STOP anahtarlarýnýn saptanmasý, vb.) ve TwidoSoft'tan gelen istekleri (deðiþiklikler ve animasyon) iþler. %I Giriþlerin alýnmasý Belleðe, görevle iliþkilendirilmiþ, ayrýk ve uygulamaya özel modül giriþlerindeki durum bilgisinin yazýlmasý. - Program iþlemesi Kullanýcý tarafýndan yazýlmýþ uygulama programýnýn çalýþtýrýlmasý. %Q Çýkýþlarýn Uygulama programý tarafýndan tanýmlanmýþ duruma göre, güncellenmesi görevle iliþkilendirilmiþ ayrýk ve uygulamaya özel modüllerle iliþkilendirilmiþ çýkýþ bitlerinin ve word'lerinin yazýlmasý. TWD USE 10AT 02/2003 Kontrolör Çalýþma Modlarý Çalýþma Modu Kontrolör RUN modunda, iþlemcinin gerçekleþtirdikleri: l Dahili iþleme l Giriþlerin alýnmasý l Uygulama programýnýn iþlenmesi l Çýkýþlarýn güncellenmesi Kontrolör STOP modunda, iþlemcinin gerçekleþtirdikleri: l Dahili iþleme l Giriþlerin alýnmasý Resim Aþaðýdaki resimde, çalýþma çevrimleri gösterilmiþtir. Dahili Ýþleme Giriþlerin Alýnmasý RUN STOP Programýn Ýþlenmesi Çýkýþlarýn Güncellenmesi Kontrol Çevrimi TWD USE 10AT 02/2003 Kontrol (Check) çevrimi, watchdog tarafýndan gerçekleþtirilir. 47 Kontrolör Çalýþma Modlarý Periyodik Tarama Açýklama Bu çalýþma modunda, giriþlerin alýnmasý, uygulama programýnýn iþlenmesi ve çýkýþlarýn güncellenmesi, konfigürasyon sýrasýnda tanýmlanan süreye göre (2-150 ms) periyodik olarak yapýlýr. Kontrolör taramasýnýn baþlangýcýnda, deðeri, konfigürasyon sýrasýnda tanýmlanan bir periyotta ilk deðerine getirilen bir zamanlayýcý, geri sayýma baþlar. Kontrolör taramasý, zamanlayýcý sonlanmadan ve yeni bir taramayý yeniden baþlatmadan önce bitmelidir. Çalýþma Aþaðýdaki çizim, periyodik tarama süresinin çalýþma (running) fazlarýný göstermektedir. Programýn iþlenmesi %I Programýn iþlenmesi %Q I.P. Bekleme %I periyodu Tarama n süresi I.P. Bekleme periyodu %Q Tarama n+1 süresi Periyot Çalýþma Fazlarýnýn Tanýmý 48 Aþaðýdaki tablo, çalýþma fazlarýný tanýmlamaktadýr. Adres Faz Taným I.P. Dahili iþleme Sistem dolaylý olarak, kontrolörü izler (sistem bitlerinin ve word'lerinin yönetilmesi, mevcut zamanlayýcý deðerlerinin güncellenmesi, RUN/STOP anahtarlarýnýn saptanmasý, vb.) ve TwidoSoft'tan gelen istekleri (deðiþiklikler ve animasyon) iþler. %I Giriþlerin alýnmasý Belleðe, görevle iliþkilendirilmiþ, ayrýk ve uygulamaya özel modül giriþlerindeki durum bilgisinin yazýlmasý. - Program iþlemesi Kullanýcý tarafýndan yazýlmýþ uygulama programýnýn çalýþtýrýlmasý. %Q Çýkýþlarýn Uygulama programý tarafýndan tanýmlanmýþ duruma göre, güncellenmesi görevle iliþkilendirilmiþ ayrýk ve uygulamaya özel modüllerle iliþkilendirilmiþ çýkýþ bitlerinin ve word'lerinin yazýlmasý. TWD USE 10AT 02/2003 Kontrolör Çalýþma Modlarý Çalýþma Modu TWD USE 10AT 02/2003 Kontrolör RUN modunda, iþlemcinin gerçekleþtirdikleri: l Dahili iþleme emri l Giriþlerin alýnmasý l Uygulama programýnýn iþlenmesi l Çýkýþlarýn güncellenmesi Periyot sona ermediyse, dahili iþleme periyodunun bitiþine kadar, iþlemci kendi çalýþma çevrimini tamamlar. Çalýþma (operating) süresi, periyoda tahsis edilmiþ süreden daha uzun ise, kontrolör, görev sistem biti %S19'u 1 yaparak periyodun aþýlmýþ olduðunu gösterir. Ýþlem (process) devam eder ve tam olarak çalýþýr (run) (bununla birlikte, bu süre, watchdog süre limitini aþmamalýdýr). Yürümekte olan taramanýn çýkýþlarýnýn dolaylý olarak yazýlmasýndan sonra, bir sonraki tarama, link edilir. Kontrolör STOP modunda, iþlemcinin gerçekleþtirdikleri: l Dahili iþleme l Giriþlerin alýnmasý 49 Kontrolör Çalýþma Modlarý Resim Aþaðýdaki resim, çalýþma çevrimlerini göstermektedir. Periyot baþý Dahili iþleme Giriþlerin alýnmasý RUN STOP Program iþlemesi Çýkýþlarýn güncellenmesi Dahili iþleme Periyot sonu Kontrol Çevrimi 50 Ýki kontrol (check) gerçekleþtirilir: l Periyot taþmasý l Watchdog TWD USE 10AT 02/2003 Kontrolör Çalýþma Modlarý Tarama Süresinin Kontrol Edilmesi Genel Noktalar Master görev çevrimi, Tmax (master görev çevriminin azami süresi) adý verilen bir watchdog zamanlayýcýsý tarafýndan izlenir. Bu, uygulama hatalarýnýn (sonsuz döngüler, vb.) gösterimine izin verir ve çýkýþ tazelemesi için bir azami süreyi saðlar. Yazýlým WatchDog'u (Periyodik veya Çevrimsel Çalýþma) Periyodik veya çevrimsel çalýþmada, watchdog'un tetiklenmesi bir yazýlým hatasýna neden olur. Uygulama, bir HALT durumuna girer ve %S11 bitini 1 yapar. Görevin yeniden baþlatýlmasý; hatanýn nedeninin analiz edilmesi, hatanýn düzeltilmesi için uygulamanýn modifiye edilmesi amacýyla TwidoSoft'a bir baðlantýyý ve INIT ile RUN isteklerini zorunlu kýlar. Not: HALT durumu, bir tarama overrun'ý gibi bir uygulama yazýlýmý hatasýndan dolayý, uygulama hemen durdurulduðunda olan durumdur. Veri, hatanýn nedeninin analizine olanak saðlayan güncel (mevcut) deðerlerini korur. Görevlerin tamamý, o andaki komutta durdurulur. Kontrolör ile haberleþme mümkündür. Periyodik Çalýþmanýn Kontrolü Periyodik çalýþmada, periyodun aþýlmasýný saptamak için, ilave bir kontrol (check) kullanýlýr: l %S19 , periyodun aþýlmýþ olduðunu gösterir. %S19 sistem biti; l Tarama süresi, görev periyodundan daha büyük iken, sistem tarafýndan 1 yapýlýr. l Kullanýcý tarafýndan 0 yapýlýr. l %SW0 , periyot deðerini (0-150 ms) içerir. Bu sistem word'ü; l Soðuk baþlatma sonrasýnda, konfigürasyonda set edilen deðer ile ilk-deðerlenir. l Kullanýcý tarafýndan deðiþtirilebilir. Master Görev Aþaðýdaki sistem word'leri, kontrolör tarama çevrim süresi hakkýnda bilgi için Çalýþma Süresinin kullanýlýr: Kullanýlmasý l %SW11 , maksimum watchdog süresinin (10 ila 500 ms) baþlangýç deðerini atar. l %SW30 , son kontrolör tarama çevriminin icra süresini içerir. l %SW31 , son soðuk baþlangýçtan beri, en uzun kontrolör taramasýnýn icra süresini içerir. l %SW32 , son soðuk baþlangýçtan beri, en kýsa kontrolör taramasýnýn icra süresini içerir. Not: Bu farklý bilgilere, konfigürasyon editöründen de eriþilebilir. TWD USE 10AT 02/2003 51 Kontrolör Çalýþma Modlarý Çalýþma Modlarý Açýklama Üç ana çalýþma modu grubunu hesaba katmak için, TwidoSoft kullanýlýr: l Denetleme (Checking) l Çalýþma veya üretim l Durma Not: Bu çalýþma modlarý, Applied Industrial Automation Development Agency tarafýndan oluþturulmuþ "Çalýþma ve Durma Modlarý için Tasarým Kýlavuzu"nda tanýmlanmýþtýr. Grafcet Aracýlýðýyla Baþlama 52 Bu farklý çalýþma modlarý, Grafcet aracýlýðýyla aþaðýdaki metotlar kullanýlarak elde edilebilir veya baþlatýlabilir: l Grafcet ilk-deðerlemesi l Adýmlarýn ön-ayarlanmasý (presetting) l Bir durumun sürdürülmesi l Chart'larýn dondurulmasý Ön iþleme ve sistem bitlerinin kullanýmý, kullanýcý programýný karmaþýk hale getirmeksizin ve programa aþýrý yük bindirmeksizin, etkin çalýþma modu yönetimi saðlar. TWD USE 10AT 02/2003 Kontrolör Çalýþma Modlarý Grafcet Sistem Bitleri %S21, %S22 ve %S23 bitlerinin kullanýmý, sadece ön iþleme için ayrýlmýþtýr. Bu bitler, sistem tarafýndan otomatik olarak reset edilir. Bunlar, sadece Set (Ayar) Komutu S tarafýndan yazýlmalýdýr. Aþaðýdaki tablo, Grafcet ile ilgili sistem bitlerini sunmaktadýr: Bit Fonksiyon Taným %S21 GRAFCET ilk-deðerleme %S22 GRAFCET RESET Normalde 0'a set edilmiþtir, yalnýzca ön-iþlemede program tarafýndan 1 yapýlabilir. Sonuçlarý: l Tüm aktif adýmlarýn deaktivasyonu. l Ardýþýl iþleme taramasý durdurulur. %S23 GRAFCET 'in ön-ayarý ve dondurulmasý Normalde 0'a set edilmiþtir, yalnýzca ön-iþlemede program tarafýndan 1 yapýlabilir. l %S22'yi 1 yaparak, Grafcet'i reset ediniz. l Bir dizi S Xi komutlarý aracýlýðýyla, aktive edilecek adýmlarýn ön-konumlandýrmasýný yapýnýz. Normalde 0'a set edilmiþtir, 1 yapýlmasý; Bir soðuk restart tarafýndan, %S0=1. Yalnýzca ön iþleme program kýsmýnda, bir Set Komutu S %S21 veya bir set bobini -(S)- %S21 tarafýndan. Sonuçlarý: l Tüm aktif adýmlarýn deaktivasyonu. l Tüm ilk (initial) adýmlarýn aktivasyonu. l l l %S23'ü 1 yaparak, ön-konumlandýrmayý olanaklý kýlýnýz. l %S23'ün 1 olmasýnýn sürdürülmesi ile belirlenen durumda. Bir durumun dondurulmasý: l Ýlk hal durumunda: program tarafýndan, %S21'in 1 olmasýnýn sürdürülmesi ile. l "Boþ" durumda: program tarafýndan, %S22'nin 1 olmasýnýn sürdürülmesi ile. TWD USE 10AT 02/2003 53 Kontrolör Çalýþma Modlarý Enerji Kesintisi ve Yeniden Enerji Gelmesi Resim Aþaðýdaki resim, sistem tarafýndan saptanan, enerjinin yeniden geldiði farklý durumlarý göstermektedir. Eðer kesinti süresi, güç kaynaðý filtreleme süresinden (Bir AC akým kaynaðý için 10 ms civarýnda veya bir DC akým kaynaðý için 1ms civarýndadýr) daha kýsa ise, bu, normal þekilde çalýþan program tarafýndan farkedilmez. Run Uygulamayý çalýþtýr Enerji kesintisi Standby enerjisi Enerji düzelmesi BEKLE Enerji kesintisi saptandý mý? Evet Oto-test Hayýr Ýçeriðin kaydedilmesi OK Hayýr Evet Bellek kartlarý ayný mý? Hayýr Evet Programýn normal icrasý Ilýk baþlatma Soðuk baþlatma Not: Ýçerik, bir batarya ile yedeklenmiþ RAM'e kaydedilir. Enerjilendirmede, sistem, bir ýlýk baþlatma olup olmayacaðýna karar vermek için bataryanýn durumunu ve kaydedilmiþ içeriði kontrol eder. 54 TWD USE 10AT 02/2003 Kontrolör Çalýþma Modlarý Run/Stop Giriþ Biti, Auto Run'a Karþý Run/Stop giriþ bitinin, Scan Mode (Tarama Modu) diyalog kutusunda mevcut olan Run seçeneðindeki Automatic Start'a (Otomatik Baþlatma) göre önceliði vardýr (bkz. TwidoSoft Ýþletim Kýlavuzu). Run/Stop biti set edilmiþse, enerji yeniden geldiðinde, kontrolör Run Modu'nda yeniden baþlayacaktýr. Kontrolör modu, aþaðýdaki gibi belirlenir: Run/Stop Giriþ Biti Run'da Auto Start Meydana Gelen Durum Sýfýr Sýfýr Durdu Sýfýr Bir Durdu Yükselen kenar Önemsiz Çalýþýyor Bir Önemsiz Çalýþýyor Yazýlýmda konfigüre edilmemiþ Sýfýr Durdu Yazýlýmda konfigüre edilmemiþ Bir Çalýþýyor Not: Tüm Kompakt tip kontrolörler için, enerji kesildiði sýrada, kontrolör Run modunda ve Scan Mode diyalog kutusundan, "Automatic Start in Run" bayraðý set edilmemiþ ise, enerji yeniden geldiðinde, kontrolör Stop modunda yeniden baþlayacaktýr. Not: Tüm Modüler tip kontrolörler için, enerji kesildiði sýrada kontrolörün içindeki batarya normal olarak çalýþýyor ise, kontrolör, enerji kesildiði anda etkin olan modda yeniden baþlayacaktýr (start-up). Scan Mode diyalog kutusundan seçilmiþ olan "Automatic Start in Run" bayraðýnýn, enerji yeniden geldiðinde etkin olacak mod üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Çalýþma Aþaðýdaki tablo, enerji kesintileri için iþleme fazlarýný tanýmlar. Faz Taným 1 TWD USE 10AT 02/2003 Enerji kesintisi meydana geldiðinde, sistem, uygulama içeriðini ve kesintinin zamanýný saklar. 2 Fallback durumundaki tüm çýkýþlarý, güvenlik parametrelerinin bir fonksiyonu olarak (%S9) set eder. 3 Enerji yeniden geldiðinde, kaydedilmiþ olan içerik, yürürlükte olan içerik ile karþýlaþtýrýlýr. Bu karþýlaþtýrmanýn sonucu, baþlatma tipini belirler: l Eðer uygulama içeriði deðiþmiþ ise (sistem içeriðinin kaybý veya yeni uygulama), kontrolör uygulamayý ilk haline getirir; soðuk baþlatma yapar. l Eðer uygulama içeriði ayný ise, kontrolör veriyi ilk-deðerlemeksizin yeniden baþlar: ýlýk baþlatma. 55 Kontrolör Çalýþma Modlarý Ilýk Baþlatma Ilýk Baþlatmanýn Nedenleri Ilýk baþlatmanýn ortaya çýkabildiði durumlar: l Enerji, uygulama içeriði kaybý olmaksýzýn geri geldiðinde, l %S1 biti, program tarafýndan 1 durumuna set edildiðinde, l Kontrolör STOP modunda iken, Operatör Ekranýndan. Not: Kompakt kontrolörler, daima soðuk baþlatma ile enerjilenir. Modüler kontrolörler ise, daima ýlýk yeniden baþlatma ile baþlar. Resim Aþaðýdaki çizim, RUN modundaki bir ýlýk yeniden baþlatma çalýþmasýný tanýmlar. BEKLE RUN Giriþlerin alýnmasý Ýþlemciyi durdur Uygulama içeriðini kaydet Programýn icrasý ÜST %S1=1 ise, olasý ýlýk yeniden baþlatma iþlemi Enerjinin yeniden gelmesi Kýsmi konfigürasyon oto-testleri Enerji kesintisinin saptanmasý > Mikro enerji kesintisi Evet Sadece bir çevrim için %S1 bitini 1 yap Hayýr ALT %S1 bitini 0 yap Çýkýþlarý güncelle 56 TWD USE 10AT 02/2003 Kontrolör Çalýþma Modlarý Program Ýcrasýnýn Yeniden Baþlatýlmasý Aþaðýdaki tablo, bir ýlýk baþlatma sonrasýnda bir programýn çalýþtýrýlmasý için yeniden baþlatma fazlarýný tanýmlamaktadýr. Faz Taným 1 Program icrasý, enerji kesintisinin öncesinde hangi elemanda bulunuyorsa, çýkýþlarý güncellemeksizin o elemandan yeniden baþlar. Not: Kullanýcý kodundan yalnýzca ayný eleman yeniden baþlatýlýr. Sistem kodu (örneðin, çýkýþlarýn güncellenmesi) yeniden baþlatýlmaz. 2 Yeniden baþlatma çevriminin sonunda, sistem: l Uygulama daha önce rezerve edilmiþse, rezervasyonu iptal eder (ve hata ayýklama sözkonusu ise bir STOP uygulamasýnýn baþlamasýna neden olur). l Mesajlarý, yeniden ilk-deðerler (initialize). 3 Sistem, bir yeniden baþlatma çevrimi yürütür ve bu çevrimde: Görevi, 1'e set edilmiþ %S1 (ýlýk baþlatma bayraðý) ve %S13 (RUN'daki ilk çevrim) bitleri ile yeniden baþlatýr. l Ýlk görev çevriminin sonunda, %S1 ve %S13 bitlerini 0'a reset eder. l Bir Ilýk Baþlatmanýn Ýþlenmesi Bir ýlýk baþlatma durumunda, özel bir uygulama iþlemi gerekiyor ise, görev çevriminin baþlangýcýnda %S1 biti test edilmelidir ve karþýlýk gelen program çaðrýlmalýdýr. Enerji Kesintisi Sonrasýnda Çýkýþlar Bir enerji kesintisi saptanýr saptanmaz, çýkýþlar, bir fall-back (varsayýlan) 0 durumuna set edilir. Enerji yeniden geldiðinde, çýkýþlar, görev tarafýndan yeniden güncelleninceye kadar, en son durumundadýr. TWD USE 10AT 02/2003 57 Kontrolör Çalýþma Modlarý Soðuk Baþlatma Soðuk Baþlatmanýn Nedenleri Soðuk baþlatmanýn ortaya çýkabildiði durumlar: l RAM'e yeni bir uygulama yüklendiðinde, l Enerji, uygulama içeriði kaybý ile geri geldiðinde, l %S0 biti, program tarafýndan 1 durumuna set edildiðinde, l Kontrolör, STOP modunda iken, Operatör Ekranýndan. Not: Kompakt kontrolörler, daima soðuk baþlatma ile enerjilenir. Modüler kontrolörler ise, daima ýlýk yeniden baþlatma yapar. Resim Aþaðýdaki çizim, RUN modundaki bir soðuk yeniden baþlatma çalýþmasýný tanýmlar. RUN BEKLE Giriþlerin alýnmasý Programýn icrasý ÜST %S0=1 ise, olasý soðuk yeniden baþlatma iþlemi Ýþlemciyi durdur Uygulama içeriðini kaydet Enerjinin yeniden gelmesi OTO-TESTLER Enerji kesintisinin saptanmasý Evet >Mikro enerji Konfigürasyon oto-testlerinin tamamlanmasý kesintisi Hayýr Uygulamanýn (initialize) ilk-deðerlenmesi ALT %S0 bitini 1 yap %S0 bitini 0 yap Çýkýþlarý güncelle 58 TWD USE 10AT 02/2003 Kontrolör Çalýþma Modlarý Çalýþma Aþaðýdaki tablo, bir soðuk yeniden baþlatma sonrasýnda bir programýn çalýþtýrýlmasý için yeniden baþlatma fazlarýný tanýmlamaktadýr. Faz Taným 1 2 3 Baþlangýçta (start-up), kontrolör RUN'dadýr. Bir HATA'dan dolayý, bir durma sonrasýnda, sistem, bir soðuk yeniden baþlatmayý zorlar. Program icrasý, çevrim baþlangýcýnda yeniden baþlar. Sistem: Dahili bitleri ve word'leri ve G/Ç imajlarýný, 0'a reset eder. Sistem bitleri ve word'lerini baþlangýç deðerlerine atar. Konfigürasyon verisinden, fonksiyon bloklarýný ilk-deðerler. l l l Ýlk yeniden baþlatma çevrimi için, sistem; Görevi, 1'e set edilmiþ %S0 (soðuk baþlatma bayraðý) ve %S13 (RUN'daki ilk çevrim) bitleri ile yeniden baþlatýr. l Ýlk görev çevriminin sonunda, %S0 ve %S13 bitlerini 0'a reset eder. l Bir Soðuk Baþlatmanýn Ýþlenmesi Bir soðuk baþlatma durumunda, özel bir uygulama iþlemi gerekiyor ise, ilk görev çevrimi sýrasýnda %S0 biti (1'de kalan) test edilmelidir. Enerji Kesintisi Sonrasýnda Çýkýþlar Bir enerji kesintisi saptanýr saptanmaz, çýkýþlar, bir fall-back (varsayýlan) 0 durumuna set edilir. Enerji düzelmesinde, çýkýþlar, görev tarafýndan yeniden güncelleninceye kadar 0'dadýr. TWD USE 10AT 02/2003 59 Kontrolör Çalýþma Modlarý Kontrolörü Ýlk-deðerleme (Initialization) Açýklama Kontrolörler, TwidoSoft tarafýndan sistem bitleri %S0 (soðuk yeniden baþlatma) ve %S1 (ýlýk yeniden baþlatma) bitleri yeniden set edilerek ilk-deðerlenebilir. Soðuk Baþlatma Ýlk-deðerlemesi Bir soðuk baþlatma ilk-deðerlemesi için, sistem biti %S0, 1 yapýlmalýdýr. %S0 ve %S1 Kullanýlarak Ilýk Baþlatma Ýlk-deðerlemesi Bir ýlýk baþlatma ilk-deðerlemesi için, sistem bitleri %S1 ve %S0, 1 yapýlmalýdýr. Aþaðýdaki örnek, sistem bitleri kullanýlarak, bir ýlýk yeniden baþlatma ilk-deðerlemesinin nasýl programlanacaðýný göstermektedir. %S1 %S0 LD %S1 Eðer %S1 = 1 (ýlýk restart) ise, kontrolörü ilk-deðerlemek için %S0'ý 1 yapýn. ST %S0 Bu iki bit, bir sonraki taramanýn sonunda, sistem tarafýndan 0'a reset edilir. Not: %S0'ý, birden çok kontrolör taramasý için 1 yapmayýnýz. INIT Komutu Kullanýlarak Ilýk Baþlatma Ýlk-deðerlemesi 60 Bir ýlýk baþlatma ilk-deðerlemesi, bir INIT komutu kullanýlarak da talep edilebilir. INIT komutu, kontrolörü IDLE (faal olmayan) duruma ve uygulama verisinin yeniden ilk-deðerlenmesi ile görev durumunu, STOPPED (durmuþ) duruma sevk eder. TWD USE 10AT 02/2003 Özel Fonksiyonlar II Özet Genel Bakýþ Bu kýsýmda, Twido kontrolörler için haberleþmeye, dahili analog fonksiyonlara ve analog G/Ç'lerin kullanýlmasýna yer verilmiþtir. Bu Kýsýmda Neler Var? Bu kýsým, aþaðýdaki bölümlerden oluþur: TWD USE 10AT 02/2003 Bölüm Bölüm Adý 5 Haberleþme Sayfa 6 Dahili Analog Fonksiyonlar 111 7 Analog Modüllerin Kullanýlmasý 115 8 Operatör Ekraný Çalýþmasý 123 63 61 Özel Fonksiyonlar 62 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme 5 Özet Genel Bakýþ Bu bölüm, Twido kontrolörler ile mevcut olan haberleþmenin konfigürasyonu, programlanmasý ve yönetilmesi hakkýnda genel bir bakýþ sunmaktadýr. Bu Bölümde Neler Var? Bu bölüm, aþaðýdaki konularý kapsar: Konu 64 TwidoSoft ile Kontrolör Arasý Haberleþme 65 Uzak Uç Linki Haberleþmesi 67 ASCII Haberleþmesi 79 Modbus Haberleþmesi 90 Standart Modbus Ýstekleri TWD USE 10AT 02/2003 Sayfa Haberleþme Genel Bakýþ 106 63 Haberleþme Haberleþme Genel Bakýþ Genel Bakýþ Twido; uzak uç kontrolörler, peer kontrolörler veya genel harici cihazlar ile haberleþme için kullanýlan bir veya iki adet seri haberleþme portu sunmaktadýr. Eðer mevcutsa, her iki port da, yalnýzca birinci port kullanýlarak gerçekleþtirilebilen TwidoSoft ile haberleþme haricinde, herhangi bir servis için kullanýlabilir. Her bir Twido kontrolörde üç farklý protokole destek verilmiþtir. Uzak Uç Linki, ASCII veya Modbus (modbus master veya modbus slave). Uzak Uç Linki Uzak uç linki, master kontrolör ile yedi adede kadar uzak uç (slave) kontrolörleri arasýnda az miktarda bir veri haberleþmesi için tasarlanmýþ yüksek hýzlý bir master/slave bus'týr. Uygulama veya G/Ç verisi, uzak uç kontrolörlerinin konfigürasyonuna baðlý olarak transfer edilir. Uzak uç kontrolör tiplerinin bir karmasý mümkündür. Bu karmada, bazýlarý uzak uç G/Ç olabilirken, bazýlarý da peer'lar olabilir. ASCII ASCII protokolü, basit bir cihaza/cihazdan (printer veya terminal), bir karakter string'i iletimi ve/veya alýmý için kullanýlan, basit bir half-duplex, karakter modlu protokoldür. Bu protokol, yalnýzca "EXCH" komutu aracýlýðýyla desteklenir. Modbus Modbus protokolü, bir ve yalnýz bir master'ýn slave'lerden yanýtlar talep etmesine veya bu talebe dayalý olarak harekete geçmesine olanak saðlayan bir master/slave protokolüdür. Master, slave'leri tek tek adresleyebileceði gibi, tüm slave'lere birden, bir broadcast mesajý da yollayabilir. Slave'ler, tek kendilerine yönlendirilen sorgulara karþýlýk bir mesaj (yanýt) döndürür. Master'dan gelen broadcast sorgularýna karþýlýk yanýtlar döndürülmez. Modbus Master - Modbus master modu, Twido kontrolörün, bir modbus sorgusunun iletimini, bir modbus slave'den beklenen bir yanýt ile birlikte baþlatmasýný olanaklý kýlar. Modbus master modu, yalnýzca "EXCH" komutu aracýlýðýyla desteklenir. Modbus master modunda, hem Modbus ASCII hem de RTU desteklenmektedir. Modbus Slave - Modbus slave modu, Twido kontrolörün, bir modbus master'dan gelen modbus sorgularýna yanýt vermesine olanak saðlar. Bu, eðer herhangi bir haberleþme konfigürasyonu yapýlmamýþsa, varsayýlan haberleþme modudur. Twido kontrolör, standart modbus verisini ve nesne eriþimi için kontrol fonksiyonlarý ve servis geniþletmelerini saðlamaktadýr. Modbus slave modunda, Modbus ASCII ve RTU desteklenmiþtir. Not: Bir RS-485 network'ü üzerinde, adresleri 1-247 aralýðýnda olabilen 32 adede kadar (1 master ve 31 adede kadar slave) düðüm (node) bulunabilir. 64 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme TwidoSoft ile Kontrolör Arasý Haberleþme Genel Bakýþ Her bir Twido kontrolörün kendisinin, dahili güç kaynaklý, içine yerleþik EIA RS-485 terminal portu vardýr. TwidoSoft programlama paketi ile haberleþmek için Port 1'i kullanmalýsýnýz. Bu baðlantý için, ne opsiyonel kartuþ ne de haberleþme modülü kullanýlabilir. UYARI BEKLENMEYEN EKÝPMAN HASARI TwidoSoft, TSXPCX1031 haberleþme kablosu, bir ilk kontrolörden fiziksel olarak çýkarýlýp hemen bir ikinci kontrolöre takýldýðýnda, bir baðlantý kesilmesi algýlamayabilir. Bu durumdan sakýnmak için, kabloyu çýkarmadan önce, baðlantýyý kesmek için TwidoSoft'u kullanýnýz. Bu önleme uyma konusundaki baþarýsýzlýk, yaralanma veya ekipman hasarý ile sonuçlanabilir. Kablo Baðlantýsý Kiþisel bilgisayarýnýzýn EIA RS-232C Portu, kontrolörün Port 1'ine, TSXPCX1031 çok-fonksiyonlu haberleþme kablosu kullanýlarak baðlanýr. Bu kablo, EIA RS-232 ve EIA RS-485 arasýnda sinyalleri çevirir. Bu kablo, farklý çalýþma modlarýný seçmek için bir 4-konumlu dönen anahtar ile donatýlmýþtýr. Anahtar, bu dört konumu "0-3" olarak tayin eder ve TwidoSoft'tan Twido kontrolöre baðlantý için uygun ayar, 2 konumudur. Bu baðlantý, aþaðýdaki diyagramda resmedilmiþtir. Port 1 RS485 TSXPCX1031 PC Seri Portu EIA RS-232 2 3 1 0 Not: DPT sinyali, topraða baðlanmaz. Bu sinyal, dahili olarak çekilir ve bu, bunun bir TwidoSoft baðlantýsý olduðunu firmware executive'e gösterir. TWD USE 10AT 02/2003 65 Haberleþme Erkek ve Diþi Konnektörlerin Pin Uçlarý Aþaðýdaki þekil, bir erkek 8-pin miniDIN konnektörün pin uçlarýný göstermektedir. Pin uçlarý 1 2 3 4 5 6 7 8 6 7 8 3 4 5 1 2 RS-485 A (+) B (-) NC /DE DPT NC 0V 5V Aþaðýdaki þekil, bir diþi 9-pin subD konnektörün pin uçlarýný göstermektedir. 66 1 6 5 9 Pin uçlarý 1 2 3 4 5 6 7 8 9 RS-232 DCD RX TX DTR SG NC RTS CTS NC TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Uzak Uç Linki Haberleþmesi Açýklama Uzak uç linki, master kontrolör ile yedi adede kadar uzak uç (slave) kontrolörleri arasýnda az miktarda bir veri haberleþmesi için tasarlanmýþ yüksek hýzlý bir master/slave bus'týr. Uygulama veya G/Ç verisi, uzak uç kontrolörlerinin konfigürasyonuna baðlý olarak transfer edilir. Uzak uç kontrolör tiplerinin bir karmasý mümkündür. Bu karmada, bazýlarý uzak uç G/Ç olabilirken, bazýlarý da peer'lar olabilir. Not: Master kontrolör, bir uzak uç G/Ç'in adresi hakkýnda bilgiye sahiptir. Hangi spesifik kontrolörün o adreste bulunduðunu bilmez. Bu yüzden, master, kullanýcý uygulamasýnda kullanýlan uzak uç giriþ ve çýkýþ'larýn tümünün birden gerçekten mevcut olup olmadýðýný doðrulayamaz. Bu uzak uç giriþ ve çýkýþ'larýn gerçekten mevcut olmasýna dikkat ediniz. Not: Kullanýlan uzak uç G/Ç bus'ý ve protokolü tescillidir ve network üzerinde diðer (third party) cihazlara müsaade edilmemiþtir. UYARI BEKLENMEYEN EKÝPMAN ÇALIÞMASI l Uzak uç linki üzerinde yalnýzca bir master kontrolör bulunduðundan ve her bir slave'in tek (unique) bir adresi olduðundan emin olunuz. Bu önleme uyma konusundaki baþarýsýzlýk, bozulmuþ veriye veya beklenmeyen ve muðlak (ambiguous) sonuçlara yol açabilir. l Tüm slavelerin tek (unique) adresleri olduðundan emin olunuz. Ýki slave birden, ayný adrese sahip olmamalýdýr. Bu önleme uyma konusundaki baþarýsýzlýk, bozulmuþ veriye veya muðlak sonuçlara yol açabilir. Bu önleme uyma konusundaki baþarýsýzlýk, yaralanma veya ekipman hasarý ile sonuçlanabilir. Not: Uzak uç linki, bir EIA RS-485 baðlantýsý gerektirir ve ayný anda yalnýzca bir haberleþme portu üzerinde çalýþabilir. TWD USE 10AT 02/2003 67 Haberleþme Donaným Konfigürasyonu Uzak uç linki, en az bir 3-telli EIA RS-485 port kullanmalýdýr. Bu, linkin, ya ilk ya da mevcut ise bir opsiyonel ikinci portun kullanýmý için konfigüre edilebilmesi demektir. Not: Yalnýzca bir haberleþme portu, bir uzak uç linki olarak konfigüre edilebilir. Aþaðýdaki tablo, kullanýlabilen cihazlarý listelemektedir: Cihaz Port Karakteristikler TWDCAA10/16/24DRF, TWDLMDA20/40DUK, TWDLMDA20/40DTK, TWDLMDA20DRT 1 Bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-485'i destekleyen ana kontrolör. TWDNOZ232D 2 Bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-232'yi destekleyen haberleþme modülü. Not: Bu modül, yalnýzca Modüler kontrolörler için mevcuttur. Modül monte edildiðinde, kontrolöre bir Operatör Ekraný geniþletme modülü monte edilemez. TWDNOZ485D 2 Bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-485'i destekleyen haberleþme modülü. Not: Bu modül, yalnýzca Modüler kontrolörler için mevcuttur. Modül monte edildiðinde, kontrolöre bir Operatör Ekraný geniþletme modülü monte edilemez. TWDNOZ485T 2 Bir terminal konnektörü kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-485'i destekleyen haberleþme modülü. Not: Bu modül, yalnýzca Modüler kontrolörler için mevcuttur. Modül monte edildiðinde, kontrolöre bir Operatör Ekraný geniþletme modülü monte edilemez. TWDNAC232D 2 Bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-232'yi destekleyen haberleþme adaptörü. Not: Bu adaptör, yalnýzca Kompakt 16 ve 24 G/Ç kontrolörler ve Operatör Ekraný geniþletme modülü için mevcuttur. TWDNAC485D 2 Bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-485'i destekleyen haberleþme adaptörü. Not: Bu adaptör, yalnýzca Kompakt 16 ve 24 G/Ç kontrolörler ve Operatör Ekraný geniþletme modülü için mevcuttur. TWDNAC485T 2 Bir terminal konnektörü kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-485'i destekleyen haberleþme adaptörü. Not: Bu adaptör, yalnýzca Kompakt 16 ve 24 G/Ç kontrolörler ve Operatör Ekraný geniþletme modülü için mevcuttur. TWDXCPODM 2 Ya bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-232'yi veya EIA RS-485'i ya da bir terminal konnektörü kullanýlarak EIA RS-485'i destekleyen Operatör Ekraný geniþletme modülü. Not: Bu modül, yalnýzca Modüler kontrolörler için mevcuttur. Modül monte edildiðinde, kontrolöre bir Haberleþme geniþletme modülü monte edilemez. Not: Port 2 konfigürasyonu (mevcudiyeti ve tipi), yalnýzca enerjilenme veya reset esnasýnda kontrol edilir. 68 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Her bir Cihaza olan Kablo Baðlantýsý Not: Bir uzak uç linki haberleþmesini iþaret etmek üzere, 5 no'lu pin üzerindeki DPT sinyali, 7 no'lu pin üzerindeki topraða baðlanmalýdýr. Ya master ya da slave olan Twido kontrolör, bu sinyal topraða baðlanmadýðý takdirde, TwidoSoft ile haberleþme saðlama çabasýyla varsayýlan (default) moda döner. Her bir cihazýn kablo baðlantýlarý aþaðýda resmedilmiþtir. Master Uzak Uç Uzak Uç ... Kontrolör Kontrolör Kontrolör A(+) B(-) GND DPT A(+) B(-) GND DPT A(+) B(-) GND DPT Not: DPT ile GND arasýndaki baðlantý, yalnýzca, bir ana kontrolöre Port 1 üzerinden baðlý iseniz gereklidir. TWD USE 10AT 02/2003 69 Haberleþme Yazýlým Konfigürasyonu Bir uzak uç linki üzerinde, yalnýzca bir adet tanýmlý master kontrolör bulunmalýdýr. Ek olarak, her bir uzak uç kontrolörü, bir tek (unique) slave adrese sahip olmalýdýr. Ayný adresleri kullanan birden çok master veya slave'ler, ya bozuk iletilere yol açar ya da muðlaklýk (belirsizlik) yaratýr. UYARI Beklenmeyen Ekipman Çalýþmasý Uzak uç linkinde, yalnýzca bir master kontrolör bulunduðundan ve her bir slave'in tek bir adresi olduðundan emin olunuz. Bu önleme uyma konusundaki baþarýsýzlýk, bozulmuþ veriye veya beklenmeyen ve muðlak sonuçlara yol açabilir. Bu önleme uyma konusundaki baþarýsýzlýk, yaralanma veya ekipman hasarý ile sonuçlanabilir. Master Kontrolör Konfigürasyonu Master kontrolör, yedi adede kadar uzak uç kontrolörün bir uzak uç linki network'ünü yönetmek için, TwidoSoft kullanýlarak konfigüre edilir. Master, uzak uç linki üzerinde her iki uzak uç kontrolörün (uzak uç G/Ç ya da peer kontrolörler) heterojen bir karmasýný destekler. Master'ýn adresi, TwidoSoft kullanýlarak, 0 adresi olarak konfigüre edilir. Uzak Uç Kontrolör Konfigürasyonu Uzak uç kontrolörlerin her biri, ya bir uzak uç G/Ç ya da bir peer kontrolör olarak kullanýlabilir. Bunlar, TwidoSoft aracýlýðýyla, 1'den 7'ye kadar adres atanarak konfigüre edilir (0'ýn uzak uç linki master olarak ayrýldýðýna dikkat ediniz). Aþaðýdaki tablo, uzak uç kontrolör konfigürasyonlarýnýn her bir tipi için farklýlýklarý ve kýsýtlamalarý özetlemektedir: Tip Uygulama Programý Veri Eriþimi Uzak uç G/Ç Hayýr %I ve %Q Basit bir "END" ifadesi bile yok Uzak uç kontrolör üzerinde yalnýzca lokal G/Ç'ye eriþilebilir. (geniþletme G/Ç'ye yok) Evet %INW ve %QNW Run modu, Master'ýnki ile eþlenmemiþtir Her bir peer'e/peer'dan, maksimum 4 giriþ word'ü ve 4 çýkýþ word'ü iletilebilir. Peer kontrolör 70 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Uzak Uç Kontrolör Taramasýnýn Senkronizasyonu Uzak uç linkinin güncelleme çevrimi, master kontrolörün taramasý ile senkronize deðildir. Uzak uç kontrolörler ile haberleþme, master kontrolörün taramasýnýn çalýþmasý ile paralel bir arka plan görevi olarak gerçekleþir ve kesme (interrupt) ile sürülür. Tarama çevriminin sonunda, bir sonraki çözüm için kullanýlmak üzere, en güncel veri deðerleri, uygulama verisine okunur. Bu iþlem, uzak uç G/Ç ve peer kontrolörler için aynýdýr. Herhangi bir kontrolör, sistem biti %S111'i kullanarak genel link aktivitesini kontrol edebilir. Fakat senkronizasyonun elde dilmesi için, bir master ya da peer, sistem biti %S110'u kullanmak zorunda olacaktýr. Bir tam güncelleme çevrimi gerçekleþtiðinde, bu bit 1 yapýlýr. Bu bitin tekrar 0 yapýlmasý, uygulama programýnýn sorumluluðundadýr. Master, sistem biti %S112'yi kullanarak uzak uç linkini açabilir veya kapatabilir. Kontrolörler, %S113'ü kullanarak uzak uç linkini, uygun konfigürasyon ve saðlýk yönünden kontrol edebilirler. Port 1 üzerindeki DPT sinyali (TwidoSoft'un baðlý olup olmadýðýný saptamak için kullanýlýr), %S100 üzerinde algýlanýr ve rapor edilir. Bütün bunlar, aþaðýdaki tabloda özetlenmiþtir: Sistem Biti Durum Anlam %S100 0 master/slave: DPT aktif deðil (TwidoSoft kablosu baðlý DEÐÝL) 1 master/slave: DPT aktif (TwidoSoft kablosu baðlý) %S110 0 master/slave: uygulama tarafýndan reset edilmiþ 1 master: tüm uzak uç linki exchange'leri tamamlandý(sadece uzak uç G/Ç) 0 master: tek uzak uç linki exchange'i tamamlandý slave: tek uzak uç linki saptandý 1 master: tek uzak uç linki exchange'i aktif slave: tek uzak uç linki exchange'i saptandý 0 master: uzak uç linki iptal edildi 1 master: uzak uç linki açýldý 0 master/slave: uzak uç linki konfigürasyonu/operasyonu OK 1 master: uzak uç linki konfigürasyonu/operasyonu hatasý slave: uzak uç linki operasyonu hatasý slave: master ile exchange tamamlandý %S111 %S112 %S113 Master Kontrolörün Yeniden Baþlamasý TWD USE 10AT 02/2003 Eðer bir master kontrolör yeniden baþlarsa, aþaðýdaki olaylardan biri gerçekleþir: l Bir soðuk baþlatma (%S0 = 1), haberleþmenin yeniden ilk-deðerlenmesini zorlar. l Bir ýlýk baþlatma (%S1 = 1), haberleþmenin yeniden ilk-deðerlenmesini zorlar. l Stop modunda, master, slaveler ile haberleþmeye devam eder ve Run/Stop biti durmayý iþaret etmek için set edilir. 71 Haberleþme Slave Kontrolörün Bir slave kontrolör yeniden baþladýðýnda, aþaðýdaki olaylardan biri gerçekleþir: Yeniden l Bir soðuk baþlatma (%S0 = 1), haberleþmenin yeniden ilk-deðerlenmesini zorlar. Baþlamasý l Bir ýlýk baþlatma (%S1 = 1), haberleþmenin yeniden ilk-deðerlenmesini zorlar. l Stop modunda, slave, master ile haberleþmeye devam eder. Eðer master, bir Stop (Durma) istendiðini gösteriyor ise: l Stop, uzak uç G/Ç'yi etkiler. l Bir peer kontrolör o anda mevcut olan durumunu sürdürür. Uzak Uç G/Ç Veri Eriþimi Uzak uç G/Ç olarak konfigüre edilmiþ bir uzak uç kontrolörü, kendi uygulama programýna sahip olamaz. Uzak uç kontrolörün ana dijital giriþleri ve çýkýþlarý, master kontrolörün basit bir geniþletmesidir. Uygulama, yalnýzca, saðlanmýþ olan tam üç haneli adresleme mekanizmasýný kullanmalýdýr. Not: Uzak uç G/Ç için, modül numarasý daima sýfýrdýr. Uzak Uç Kontrolör Adresi Modüler Numara Kanal Numarasý %Q2.0.2 %I7.0.4 Uzak uç G/Ç ile haberleþmek için, master kontrolör, %I ve %Q standart giriþ ve çýkýþ notasyonunu kullanýr. Adres 2'de konfigüre edilmiþ uzak uç G/Ç'nin üçüncü çýkýþ bitine eriþmek için, master %Q2.0.2'yi set edecektir. Benzer þekilde, 7 adresinde konfigüre edilmiþ uzak uç G/Ç'nin beþinci giriþ bitini okumak için, master %I7.0.4'ü yükleyecektir. Not: Master, yalnýzca uzak ucun lokal G/Ç'sinin bir parçasý olan dijital G/Ç'ye eriþmesi ile kýsýtlanmýþtýr. Peer haberleþme kullanmýyorsanýz, hiçbir analog veya geniþletme G/Ç transfer edilemez. 72 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Uzak Uç Linki Master Kontrolör Adres 0 TWD USE 10AT 02/2003 Uzak Uç G/Ç Adres 2 %I2.0.0 ... %I2.0.x %I0.0.0 ... %I0.0.x %Q2.0.0 ... %Q2.0.x %Q0.0.0 ... %Q0.0.x Uzak Uç G/Ç Adres 4 %I4.0.0 ... %I4.0.x %I0.0.0 ... %I0.0.x %Q4.0.0 ... %Q4.0.x %Q0.0.0 ... %Q0.0.x 73 Haberleþme Peer Kontrolör Veri Eriþimi Peer kontrolörler ile haberleþmek üzere, master, veri alýþ-veriþi (exchange) yapmak için %INW ve %QNW network word'lerini kullanýr. Network üzerindeki her bir peer'a, onun uzak uç adresi "j" ile, %INWj.k ve %QNWj.k word'leri kullanýlarak eriþilir. Network üzerindeki her bir peer kontrolör, master üzerindeki veriye eriþmek için, %INW0.0 ila %INW0.3 ve %QNW0.0 ila %QNW0.3 kullanýr. Kontrolörler, RUN veya STOP modunda olduðunda, network word'leri otomatik olarak güncellenir. Aþaðýdaki örnekte, bir master'ýn, konfigüre edilmiþ iki peer kontrolör ile exchange'i resmedilmiþtir. Uzak Uç Linki Master Kontrolör Adres 0 Peer Kontrolör Adres 1 %INW1.0 ... %INW1.x %QNW0.0 ... %QNW0.x %QNW1.0 ... %QNW1.X %INW0.0 ... %IWN0.x %INW3.0 ... %INW3.X %INW3.0 ... %INW3.X Peer Kontrolör Adres 3 %QNW0.0 ... %QNW0.x %INW0.0 ... %INW0.X Uzak uç linki içerisinde, peer-to-peer mesajlaþma olanaðý bulunmamaktadýr. Network word'leri ile baðlantýlý olarak uygulama programlarý, master'ý bir köprü olarak kullanarak, uzak uç kontrolörleri arasýnda bilgi transferi için kullanýlabilir. 74 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Durum Bilgisi Daha önce açýklanmýþ olan sistem bitlerine ek olarak, master, uzak uç kontrolörlerin mevcudiyet ve konfigürasyon durumunun bakýmýný yapar. Bu, sistem word'leri %SW111 ve %SW113 ile baþarýlýr. Uzak uç ya da master'dan birisi, uzak uç linki ile sistem word'ü %SW112 üzerinden haberleþirken, oluþan son hatanýn deðerini elde edebilir. Aþaðýdaki tabloda, bunlar ayrýntýlý olarak yer almaktadýr: Sistem Kullaným Word'leri %SW111 Uzak Uç Linki durumu: her bir uzak uç kontrolör için iki bit (sadece master) x0-5 0 - Uzak Uç kontrolör 1-6 mevcut deðil 1 - Uzak Uç kontrolör 1-6 mevcut x6 0 - Uzak Uç kontrolör 7 mevcut deðil 1 - Uzak Uç kontrolör 7 mevcut x8-13 0 - Uzak uç kontrolör 1-6'da uzak uç G/Ç saptandý 1 - Uzak uç kontrolör 1-6'da peer kontrolör saptandý x14 0 - Uzak uç kontrolör 7'de uzak uç G/Ç saptandý 1 - Uzak uç kontrolör 7'de peer kontrolör saptandý %SW112 Uzak Uç Linki konfigürasyonu/operasyonu hata kodu: 0 - operasyonlar baþarýlý 1 - timeout (zaman aþýmý) saptandý (slave) 2 - checksum hatasý saptandý (slave) 3 - konfigürasyon uyumsuzluðu (slave) %SW113 Uzak Uç Linki konfigürasyonu: her bir uzak uç kontrolör için iki bit (sadece master) x0-5 0 - Uzak Uç kontrolör 1-6 konfigüre edilmemiþ 1 - Uzak Uç kontrolör 1-6 konfigüre edilmemiþ x6 0 - Uzak Uç kontrolör 7 konfigüre edilmemiþ 1 - Uzak Uç kontrolör 7 konfigüre edilmemiþ x8-13 0 - Uzak uç kontrolör 1-6 olarak konfigüre edilmiþ uzak uç G/Ç 1 - Uzak uç kontrolör 1-6 olarak konfigüre edilmiþ peer kontrolör x14 0 - Uzak uç kontrolör 7 olarak konfigüre edilmiþ uzak uç G/Ç 1 - Uzak uç kontrolör 7 olarak konfigüre edilmiþ peer kontrolör TWD USE 10AT 02/2003 75 Haberleþme Uzak Uç Linki Örneði Bir Uzak Uç Linkini konfigüre etmek için aþaðýdakileri yapmalýsýnýz: 1. Donanýmý konfigüre et. 2. Kontrolör kablajýný baðla. 3. PC ile kontrolörler arasýnda haberleþme kablosu baðla. 4. Yazýlýmý konfigüre et. 5. Bir uygulama yaz. Aþaðýdaki diyagramlar, uzak uç G/Ç ve bir peer kontrolör ile oluþturulmuþ uzak uç linkinin kullanýmýný göstermektedir. Adým 1: Donanýmý Konfigüre Et: I0.0 Master Kontrolör Uzak Uç G/Ç I0.1 Q0.0 Peer Kontrolör Q0.1 Donaným konfigürasyonu, herhangi bir tipte üç ana kontrolördür. Bir dual modda port 1 kullanýlýr. Bir mod, uygulama programýný TwidoSoft ile konfigüre ve transfer etmek içindir. Ýkinci mod, Uzak Uç Linki network'ü içindir. Eðer mevcutsa, herhangi bir kontrolör üzerinde bir opsiyonel Port 2 kullanýlabilir fakat bir kontrolör, yalnýzca tek bir Uzak Uç Linkini destekler. Not: Bu örnekte, Uzak Uç G/Ç üzerindeki ilk iki giriþ, çýkýþlarýna doðrudan baðlýdýr. Adým 2: Kontrolör Kablajýný Baðla: Master Kontrolör A(+) B(-) GND DPT Uzak Uç Kontrolör Peer Kontrolör ... Adres 1 Adres 2 A(+) B(-) GND DPT A(+) B(-) GND DPT D(+) ve D(-) sinyal kablolarýný biribirine baðlayýnýz. Ve her bir kontrolörde, DPT sinyali, topraða baðlanýr. Port 2 (opsiyonel kartuþ veya haberleþme modülü) üzerinde bir uzak uç linki ile kullaným için, sinyalin topraða baðlanmasý gerekmiyorsa da, bu iyi bir alýþkanlýktýr. 76 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Adým 3: PC ile Kontrolörler Arasýnda Haberleþme Kablosu Baðla: Master Kontrolör Uzak Uç G/Ç Peer Kontrolör TSXPCX1031 2 PC Seri Portu EIA RS-232 3 1 0 TSXPCX1031 çok fonksiyonlu programlama kablosu, üç ana kontrolörden her biri ile haberleþmek için kullanýlýr. Kablonun, anahtar konumu 2'de olduðundan emin olunuz. Her bir kontrolörün programlanmasý için, her bir kontrolör ile bir point-to-point haberleþmenin saðlanmasý gerekecektir. Bu haberleþmenin saðlanmasý için: ilk kontrolörün Port 1'ine baðlanýn, konfigürasyon ve uygulama verisini transfer edin ve kontrolörü run durumuna ayarlayýn. Her bir kontrolör için bu iþlemi tekrarlayýn. Not: Her bir kontrolör konfigürasyonundan ve uygulama transferinden sonra, kablo çýkarýlmalýdýr. Her üç kontrolör de programlanýr programlanmaz, Uzak Uç Linki network'ü üzerindeki kontrolörleri, Adým 2'de anlatýldýðý gibi baðlayýnýz. Adým 4: Yazýlýmý Konfigüre Et: Controller Comm Setup Type: Remote Link Address: 0 (Master) Controller Comm Setup Type: Remote Link Address: 1 Controller Comm Setup Type: Remote Link Address: 2 Add Remote Controllers Controller Usage: Remote I/O Remote Address: 1 Controller Usage: Peer Remote Address: 2 Her üç kontrolör, bir konfigürasyon ve mümkünse uygulama programý yaratmak için TwidoSoft kullanýr. Master kontrolör için, protokolü "Uzak Uç Linki"ne (Remote Link) ve Adresi "0 (Master)"a set etmek üzere, kontrolör haberleþmesi ayarýný (controller communication setup) düzenleyiniz. Not: Bir Uzak Uç Linkinde, sadece bir kontrolör, master olarak konfigüre edilebilir. TwidoSoft'ta, "1" adresine bir "Remote I/O" (Uzak Uç G/Ç) ve "2" adresine bir "Peer controller" (Peer kontrolör) ilave ediniz. Uzak uç G/Ç olarak konfigüre edilmiþ kontrolör için, kontrolör haberleþmesi ayarýnýn "Remote Link"e ve adresin "1"e set edilmiþ olduðunu doðrulayýnýz. Peer kontrolör olarak konfigüre edilmiþ kontrolör için, kontrolör haberleþmesi ayarýnýn "Remote Link"e ve adresin "2"ye set edilmiþ olduðunu doðrulayýnýz. TWD USE 10AT 02/2003 77 Haberleþme Adým 5: Bir Uygulama Yaz: LD 1 [%MW0 := %MW0 +1] [%QNW2.0 := %MW0] [%MW1 := %INW2.0] LD 1 [%QNW0.0 := %INW0.0] LD %I0.0 ST %Q1.0.0 LD %I1.0.0 ST %Q0.0 LD %I0.1 ST %Q1.0.1 LD %I1.0.1 ST %Q0.1 Bu örnekte, master uygulamasý, bir dahili bellek word'ünü arttýrýr ve bunu, bir peer kontrolöre, tek bir network word'ü kullanarak iletir. Peer kontrolör, master'dan gelen word'ü alýr ve geri yansýtýr. Master'da, farklý bir bellek word'ü, bu iletiyi alýr ve saklar. Uzak uç G/Ç kontrolörü ile haberleþme için, master kendi lokal giriþlerini, uzak uç G/Ç'lerin çýkýþlarýna yollar. Uzak uç G/Ç'nin harici G/Ç doðrudan baðlantýsý ile, sinyaller master tarafýndan geri döndürülür ve yeniden elde edilir. Not: Bu haberleþme, master uygulamasýnýn altýnda gerçekleþir. Uzak uç kontrolörün içinde, uygulama bulunmamaktadýr. 78 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme ASCII Haberleþmesi Açýklama TWD USE 10AT 02/2003 ASCII protokolü, basit bir cihaza/cihazdan, veri iletimi ve/veya alýmý için kullanýlan, basit bir half-duplex, karakter modlu protokoldür. Bu protokol, EXCHx komutu kullanýlarak desteklenmekte ve %MSGx fonksiyon bloðu kullanýlarak denetlenmektedir. ASCII Protokolü ile üç tip haberleþme olasýdýr: l Yalnýzca Ýletim l Ýletim/Alým l Yalnýzca Alým EXCHx komutu kullanýlarak iletilen ve/veya alýnan frame'lerin maksimum boyutu, 128 byte'týr. 79 Haberleþme Donaným Konfigürasyonu Bir ASCII linki, ya EIA RS-232 ya da EIA RS-485 port üzerinde kurulabilir ve ayný zamanda, iki adede kadar haberleþme portu üzerinde çalýþabilir. Aþaðýdaki tablo, kullanýlabilen cihazlarý listelemektedir: Cihaz Port Karakteristikler TWDCAA10/16/24DRF, TWDLMDA20/40DUK, TWDLMDA20/40DTK, TWDLMDA20DRT 1 Bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-485'i destekleyen ana kontrolör. TWDNOZ232D 2 Bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-232'yi destekleyen haberleþme modülü. Not: Bu modül, yalnýzca Modüler kontrolörler için mevcuttur. Modül monte edildiðinde, kontrolöre bir Operatör Ekraný geniþletme modülü monte edilemez. TWDNOZ485D 2 Bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-485'i destekleyen haberleþme modülü. Not: Bu modül, yalnýzca Modüler kontrolörler için mevcuttur. Modül monte edildiðinde, kontrolöre bir Operatör Ekraný geniþletme modülü monte edilemez. TWDNOZ485T 2 Bir terminal konnektörü kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-485'i destekleyen haberleþme modülü. Not: Bu modül, yalnýzca Modüler kontrolörler için mevcuttur. Modül monte edildiðinde, kontrolöre bir Operatör Ekraný geniþletme modülü monte edilemez. TWDNAC232D 2 Bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-232'yi destekleyen haberleþme adaptörü. Not: Bu adaptör, yalnýzca Kompakt 16 ve 24 G/Ç kontrolörler ve Operatör Ekraný geniþletme modülü için mevcuttur. TWDNAC485D 2 Bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-485'i destekleyen haberleþme adaptörü. Not: Bu adaptör, yalnýzca Kompakt 16 ve 24 G/Ç kontrolörler ve Operatör Ekraný geniþletme modülü için mevcuttur. TWDNAC485T 2 Bir terminal konnektörü kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-485'i destekleyen haberleþme adaptörü. Not: Bu adaptör, yalnýzca Kompakt 16 ve 24 G/Ç kontrolörler ve Operatör Ekraný geniþletme modülü için mevcuttur. TWDXCPODM 2 Ya bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-232'yi veya EIA RS-485'i ya da bir terminal konnektörü kullanýlarak EIA RS-485'i destekleyen Operatör Ekraný geniþletme modülü. Not: Bu modül, yalnýzca Modüler kontrolörler için mevcuttur. Modül monte edildiðinde, kontrolöre bir Haberleþme geniþletme modülü monte edilemez. Not: Port 2 konfigürasyonu (mevcudiyet ve tip), yalnýzca enerjilenme veya reset esnasýnda, firmware executive tarafýndan kontrol (check) edilir. 80 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Nominal Kablaj Nominal kablo baðlantýlarý, hem EIA RS-232 tipi hem de EIA RS-485 tipi için aþaðýda gösterilmiþtir. Not: Twido kontrolör üzerinde Port 1 kullanýldýðý takdirde, DPT sinyalinin GND'ye baðlanmasý zorunludur. Bu, Twido kontrolöre, Port 1 aracýlýðýyla olan haberleþmenin ASCII olduðunu ve TwidoSoft yazýlýmý ile haberleþmek için kullanýlan protokol olmadýðýný iþaret eder. Belirli bazý uzak uç cihazlarý, ilave sinyallerin kullanýmýný gerektirebilir (DTR, DSR, vb.). Her bir cihazýn kablo baðlantýlarý aþaðýda resmedilmiþtir. EIA RS-232 Kablosu Twido Kontrolör TXD RXD GND Uzak Uç Cihazý TXD RXD GND EIA RS-485 Kablosu Twido Kontrolör A(+) B(-) GND DPT Uzak Uç Uzak Uç Cihazý Cihazý ... A(+) B(-) GND A(+) B(-) GND Not: DPT ile GND arasýndaki baðlantý, yalnýzca, bir ana kontrolöre Port 1 üzerinden baðlý iseniz gereklidir. Yazýlým Konfigürasyonu ASCII protokolü kullanýlarak karakterlerin gönderilmesi ve alýmý için bir seri baðlantýnýn kullanýmý amacýyla, kontrolörü konfigüre etmek için yapmanýz gerekenler: Etap TWD USE 10AT 02/2003 Taným 1 TwidoSoft'u kullanarak, seri portu ASCII için konfigüre ediniz. 2 EXCHx komutunu kullanmak üzere, uygulamanýzda ASCII için bir iletim/alým tamponu (transmit/receive buffer) yaratýnýz. 81 Haberleþme Portun Konfigüre Edilmesi Ýletim/Alým Tamponunun ASCII için Konfigüre Edilmesi Bir Twido kontrolör, ASCII protokolünü kullanmak için, kendi birincil port 1'ini veya opsiyonel olarak konfigüre edilmiþ bir port 2'yi kullanabilir. Bir seri portu konfigüre etmek için: Adým Eylem 1 Ana kontrolöre fiziksel olarak konfigüre edilmiþ tüm modülleri ve ilave opsiyon kartuþlarý tanýmlayýnýz. 2 Portun üzerine sað týklayýnýz ve Edit Controller Comm Setup... týklayýnýz ve seri port tipini, "ASCII" olarak deðiþtiriniz. 3 Ýliþkilendirilmiþ haberleþme parametrelerini set ediniz. Ýletilen ve/veya alýnan frame'lerin maksimum boyutu, 128 byte'týr ve EXCHx komutu ile iliþkilendirilmiþ word tablosu, hem iletim hem de alým tablolarýndan oluþmaktadýr. Kontrol word'leri Ýletim tablosu En Anlamlý Byte En Az Anlamlý Byte Komut Uzunluk (Tx/Rx) Ayrýlmýþ (0) Ayrýlmýþ (0) Ýletilen Byte 1 Ýletilen Byte 2 ... ... ... Ýletilen Byte n Ýletilen Byte n+1 Alým tablosu Alýnan Byte 1 Alýnan Byte 2 ... ... ... Alýnan Byte p Alýnan Byte p+1 82 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Kontrol Parametreleri Uzunluk (Length) byte'ý, iletilen uzunluðu içerir. Bu byte, alým talep edilmiþse, alýmýn sonunda alýnmýþ olan karakterlerin adedi ile yeniden yazýlýr. Komut (Command) byte'ý, aþaðýdakilerden birini içermelidir: l 0: Sadece Ýletim l 1: Ýletim/Alým l 2: Sadece Alým Ýletim/Alým Tablolarý Sadece Ýletim modunda iken, EXCHx komutunun icrasýnýn öncesinde, Kontrol ve Ýletim tablolarý doldurulur ve %KW veya %MW tipinde olabilir. Sadece Ýletim modunda karakterlerin alýmý için alan (space) gerekmez. Tüm byte'lar iletilir iletilmez, %MSGx.D'nin durumu 1'e set edilir ve yeni bir EXCHx komutu icra edilebilir. Ýletim/Alým modunda iken, EXCHx komutunun icrasýnýn öncesinde, Kontrol ve Ýletim tablolarý doldurulur ve %MW tipinde olmalýdýr. Ýletim tablosunun sonunda 128 alým byte'ýna kadar bir alan gereklidir. Tüm byte'lar iletilir iletilmez, Twido kontrolör, alým moduna döner ve byte'larý almak için bekler. Sadece Alým modunda iken, EXCHx komutunun icrasýnýn öncesinde, Kontrol tablosu doldurulur ve %MW tipinde olmalýdýr. Kontrol tablosunun sonunda 128 alým byte'ýna kadar bir alan gereklidir. Twido kontrolör, derhal alým moduna girer ve byte'larý almak için bekler. Frame-sonu byte'ý alýndýðýnda veya Alým tablosu dolduðunda, alým durdurulur. Eðer sýfýr-olmayan bir time out konfigüre edilmiþse, time out tamamlandýðýnda, alým durur. Eðer bir sýfýr time out deðeri seçilmiþ ise, alým time out'u olmaz; bu yüzden, alýmý durdurmak için, %MSGx.R giriþi aktive edilmelidir. ASCII protokolü ile iliþkilendirilmiþ, ona özgü bir adresleme bulunmaz. Bunun istisnasý, basit cihazýn, protokole gömülü olarak buna sahip olmasýdýr. Fakat Twido kontrolör, bunu desteklemez. Mesaj Exchange'i Twido kontrolör, karakter modundaki mesajlarýn gönderilmesi ve/veya alýmý için konfigüre edilebilir. Dil, bunun için iki servis sunmaktadýr: l EXCHx komutu: mesajlarý iletmek/almak için l %MSGx fonksiyon bloðu: mesaj exchange'ini kontrol etmek için Twido kontrolör, bir EXCHx komutunun iþlenmesi sýrasýnda, o port için konfigüre edilmiþ protokolü kullanýr. Not: Her bir haberleþme portu, farklý protokoller veya ayný protokol için konfigüre edilebilir. Her bir haberleþme portu için EXCHx komutu veya %MSGx fonksiyon bloðuna, port numarasý (1 veya 2) eklenerek eriþilir. TWD USE 10AT 02/2003 83 Haberleþme EXCHx Komutu EXCHx komutu, Twido kontrolörün, ASCII cihazlara bilgi göndermesine ve/veya bu cihazlardan bilgi almasýna olanak saðlar. Kullanýcý, kontrol bilgisini ve gönderilecek ve/veya alýnacak veriyi (iletimde ve/veya alýmda 64 veri word'üne kadar) içeren bir word tablosu (%MWi:L veya %KWi:L) tanýmlar. Word tablosunun formatý, daha önce anlatýlmýþtý. Bir mesaj exchange'i, EXCHx komutu kullanýlarak gerçekleþtirilir: Sözdizimi: [EXCHx %MWi:L] veya [EXCHx %KWi:L] burada: x = port numarasý (1 veya 2) L = word tablosundaki word'lerin sayýsý Twido kontrolör, ikincisi baþlatýlmadan önce, ilk EXCHx komutundan gelen exchange'i sona erdirmek zorundadýr. Birkaç mesaj gönderildiðinde, %MSGx fonksiyon bloðu kullanýlmalýdýr. EXCHx list komutunun iþlemesi, kesme (interrupt) kontrolü altýnda baþlayan herhangi bir iletim (veri alýmý da kesme kontrolü altýndadýr) ile, hemen olur. Bu, arka plan iþlemesi addedilir. 84 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme %MSGx Fonksiyon Bloðu Kýsýtlamalar %MSGx fonksiyon bloðunun kullanýlmasý opsiyoneldir; veri exchange'lerini yönetmek için kullanýlabilir. %MSGx fonksiyon bloðunun üç amacý vardýr: l Haberleþme hata denetimi Hata denetimi, EXCHx komutu ile programlanmýþ blok uzunluðunun (word tablosu), yollanacak mesajýn uzunluðunu içerebilecek kadar büyük olduðunu doðrular. (Bu, word tablosunun ilk word'ünün en az anlamlý byte'ýnda programlanmýþ uzunluk ile karþýlaþtýrýlýr). l Birden çok mesajýn koordinasyonu Birden çok mesaj yollanýrken, koordinasyonu saðlamak üzere, %MSGx fonksiyon bloðu, daha önceki bir mesajýn ne zaman tamamlandýðýný belirlemek için gerekli bilgiyi saðlar. l Öncelik (priority) mesajlarýnýn iletimi %MSGx fonksiyon bloðu, acil bir mesajýn hemen gönderilmesine olanak saðlamak için, o andaki mesaj iletiminin durdurulmasýna olanak saðlar. %MSGx fonksiyon bloðu, kendisiyle iliþkilendirilmiþ bir giriþ ve iki çýkýþa sahiptir: Giriþ/Çýkýþ Taným Açýklama R Reset giriþi 1 durumunda: haberleþmeyi yeniden baþlatýr veya bloðu reset eder (%MSGx.E = 0 ve %MSGx.D = 1) %MSGx.D Haberleþme tamam 0: Ýstek devam ediyor. 1: haberleþme tamamlandý; iletim sonu veya sonlandýrma karakteri alýndý veya hata veya bloðun reset'i %MSGx.E Hata 0: Mesaj uzunluðu OK ve link OK. 1: yanlýþ komut veya tablo hatalý konfigüre edilmiþ veya hatalý karakter alýndý (hýz, parite, vb.) veya alým tablosu dolu. Aþaðýdaki kýsýtlamalara dikkat etmek önemlidir: Port 2 mevcudiyeti ve tipi, yalnýzca enerjilenmede veya reset'te kontrol edilir TwidoSoft baðlandýðýnda, Port 1 üzerindeki tüm mesaj iþlemesi iptal edilir l l l l l l l l TWD USE 10AT 02/2003 EXCHx veya %MSG, Uzak Uç Linki olarak konfigüre edilmiþ bir port üzerinde iþlenemez EXCHx, aktif Modbus Slave iþlemesini iptal eder (TwidoSoft için iþleme hariç) Bir hata durumunda, EXCHx komutlarýnýn iþlemesi yeniden denenmez R %MSGx, EXCHx komutu alýmý iþlemesini iptal etmek için kullanýlabilir EXCHx komutlarý, alýmý iptal etmek için, bir time out ile konfigüre edilebilir Birden çok (multiple) mesaj, %MSGx.D aracýlýðýyla kontrol edilir 85 Haberleþme Hata ve Çalýþma Modu Koþullarý EXCHx komutu kullanýlýrken bir hata oluþtuðunda, %MSGx.D ve %MSGx.E bitleri 1'e set edilir ve sistem word'ü %SW63, Port 1'in hata kodunu içerirken, sistem word'ü %SW64 ise, Port 2'nin hata kodunu içerir. Sistem Word'ü Kullanýmý Master/Slave Kontrolörün Yeniden Baþlamasý 86 %SW63 EXCH1 hata kodu: 0 - operasyon baþarýlýydý 1 - iletim tamponu, olmasý gerekenden büyük (> 128) 2 - iletim tamponu, olmasý gerekenden küçük 3 - word tablosu, olmasý gerekenden küçük 4 - alým tablosu taþtý 5 - time-out geçti 6 - iletim hatasý (yanýt olarak hata alýndý) 7 - tablo içinde yanlýþ komut 8 - seçilen port konfigüre edilmemiþ/mevcut deðil 9 - alým hatasý 10 - %KWi tablosu yasaklandý 11 - iletim offset'i, iletim tablosundan daha büyük 12 - alým offset'i, alým tablosundan daha büyük 13 - kontrolör, EXCH iþlemesini durdurdu %SW64 EXCH2 hata kodu. Bkz. %SW63. Bir master/slave yeniden baþlarsa, aþaðýdaki olaylardan biri gerçekleþir: l Bir soðuk baþlatma (%S0 = 1), haberleþmenin yeniden baþlatýlmasýný zorlar. l Bir ýlýk baþlatma (%S1 = 1), haberleþmenin yeniden baþlatýlmasýný zorlar. l Stop modunda, kontrolör, tüm ASCII haberleþmesini durdurur. TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme ASCII Link Örneði Bir ASCII Linki konfigüre etmek için aþaðýdakileri yapmalýsýnýz: 1. Donanýmý konfigüre et. 2. ASCII haberleþme kablosunu baðla. 3. Portu konfigüre et. 4. Bir uygulama yaz. 5. Animasyon Tablo Editörü'nü ilk-deðerle (initialize). Aþaðýdaki diyagram, ASCII haberleþmenin bir PC üzerindeki bir Terminal Emülatörü ile kullanýmýný göstermektedir. Adým 1: Donanýmý Konfigüre Et: Twido Kontrolör Port 2 EIA RS-232 Seri COM 2 Donaným konfigürasyonu, PC'den, bir opsiyonel EIA RS-232 Port 2'si olan bir Twido kontrolöre iki seri baðlantýdýr. Bir Modüler kontrolör üzerinde, opsiyonel Port 2, bir TWDNOZ232D'dir. Kompakt kontrolör üzerinde ise, opsiyonel Port 2 bir TWDNAC232D'dir. Bu kontrolörü konfigüre etmek için, TSXPCX1031 kablosunu (gösterilmemiþ) Twido kontrolörün Port 1'ine baðlayýnýz. Daha sonra, kabloyu PC üzerindeki Port 1'e baðlayýnýz. Anahtarýn 2 konumunda olduðundan emin olunuz. Son olarak, PC'nin COM 2 portunu, Twido kontrolör üzerindeki opsiyonel EIA RS-232 Port 2'ye baðlayýnýz. Pin baðlantýlarý bir sonraki adýmda sunulmuþtur. Adým 2: ASCII Haberleþme Kablosunu (EIA RS-232) Baðla: Twido Kontrolör TXD RXD GND Kiþisel Bilgisayar TXD RXD GND ASCII haberleþme kablosunun baðlantýsý için minimum gereksinim, basit bir 3-telli baðlantýdýr. Ýletim ve alým sinyallerini çaprazlayýnýz. Not: El sýkýþmayý (handshaking) saðlamak için, kablonun PC tarafý üzerinde, ilave baðlantýlara (Data Terminal Ready ve Data Set Ready gibi) ihtiyaç duyulabilir. Twido kontrolör için herhangi bir ilave baðlantý gerekli deðildir. TWD USE 10AT 02/2003 87 Haberleþme Adým 3: Portu Konfigüre Et: Hardware -> Add Option TWDNOZ232D Hardware => Controller Comm. Setup Port: 2 Type: ASCII Baud rate: 19200 Data: 8 Bit Parity: None Stop: 1 Bit End of Frame: 65 Response Timeout: 100 x 100 ms Terminal Emulator on a PC Port: Baud rate: Data: Parity: Stop: Flow Control: COM2 19200 8 Bit None 1 Bit None Basit bir port konfigürasyonunu konfigüre etmek ve herhangi bir akýþ kontrolü olmamasýný saðlamak için, PC üzerinde basit bir Terminal Emülatörü uygulamasý kullanýnýz. Kontrolörün portunu konfigüre etmek için TwidoSoft'u kullanýnýz. Ýlk olarak, donaným (hardware) opsiyonu konfigüre edilir. Bu örnekte, TWDNOZ232D, Modüler ana kontrolöre ilave edilmiþtir. Ýkinci olarak, Controller Communication Setup, PC üzerindeki Terminal Emülatörü ile tamamen ayný parametre ayarlarý ile ilk-deðerlenir. Bu örnekte, büyük harf "A", giriþ alým tamponunu sona erdirmek üzere, "End of Frame" (Frame Sonu) karakteri olarak seçilmiþtir. "Response Timeout" (Yanýt Zaman Aþýmý) parametresi olarak 10 saniyelik bir time out seçilmiþtir. Hangisinin ilk olarak gerçekleþtiðine baðlý olarak, bu iki parametreden yalnýzca biri yardýma çaðrýlýr. Adým 4: Bir Uygulama Yaz: LD 1 [%MW10 := 16#0104 ] [%MW11 := 16#0000 ] [%MW12 := 16#4F4B ] [%MW13 := 16#0A0D ] LD 1 AND %MSG2.D [EXCH2 %MW10:8] LD %MSG2.E ST %Q0.0 END Baþlýca üç bölümden oluþan bir uygulama programý yaratmak için TwidoSoft'u kullanýnýz. Ýlk olarak, EXCH komutu için kullanmak üzere, kontrol ve transfer tamponunu ilk-deðerleyiniz. Bu örnekte, hem veri göndermek hem de almak için bir komut set edilmiþtir. Gönderilecek veri miktarý, 4 byte'a ayarlanmýþ ve þu karakterlere ilk-deðerlenmiþtir: "O", "K", CR, LF. Daha sonra, %MSG2 ile iliþkilendirilmiþ Done (Tamam) bitini kontrol ediniz ve EXCH2 komutunu, sadece port hazýr ise kullanýnýz. EXCH2 komutu için, 8 karakterli bir deðer belirtilmiþtir. 2 kontrol word'ü (%MW10 ve %MW11), iletim bilgisi için kullanýlan 2 word (%MW12 ve %MW13) ve veri almak için 4 word (%MW14 ila %MW17) vardýr. 88 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Son olarak, %MSG2'nin hata durumu algýlanýr ve lokal ana kontrolör G/Ç üzerindeki ilk çýkýþ biti üzerinde saklanýr. Bunu daha saðlýklý kýlmak için, %SW64 kullanýlarak ilave hata denetimi de eklenebilir. Adým 5: Animasyon Tablo Editörü'nü Ýlk-deðerle: Address Current Retained Format 1 %MW10 0104 0000 Hexadecimal 2 %MW11 0000 0000 Hexadecimal 3 %MW12 4F4B 0000 Hexadecimal 4 %MW13 0A0D 0000 Hexadecimal 5 %MW14 TW 0000 ASCII 6 %MW15 ID 0000 ASCII 7 %MW16 O 0000 ASCII 8 %MW17 A 0000 ASCII Son adým, bu uygulamayý kontrolöre download etmek ve çalýþtýrmaktýr. Bir Animasyon Tablo Editörü'nü, %MW10 ile %MW17 arasý word'leri canlandýrmak ve göstermek için ilk-deðerleyiniz. Terminal Emülatörü üzerinde, "O"-"K"-CR-LF karakterleri görüntülenir. EXCH bloðu time out'larýnýn sayýsýna baðlý olarak, bunlardan çok sayýda olabilir ve yeni biri yayýmlanýr. Terminal Emülatörü'nde, "T"-"W"-"I"-"D"-"O"-" "-"A" yazýnýz. Bu, Twido kontrolör ile exchange edilir ve Animasyon Tablo Editörü'nde gösterilir. TWD USE 10AT 02/2003 89 Haberleþme Modbus Haberleþmesi Açýklama 90 Modbus protokolü, bir ve yalnýz bir master'ýn slave'lerden yanýtlar istemesine veya bu isteðe dayalý olarak harekete geçmesine olanak saðlayan bir master/slave protokolüdür. Master, slave'leri tek tek adresleyebileceði gibi, tüm slave'lere birden, bir broadcast mesajý da yollayabilir. Slave'ler, tek kendilerine yönlendirilen sorgulara karþýlýk bir mesaj (yanýt) döndürür. Master'dan gelen broadcast sorgularýna karþýlýk yanýtlar döndürülmez. TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Donaným Konfigürasyonu Bir Modbus linki, ya EIA RS-232 ya da EIA RS-485 port üzerinde kurulabilir ve ayný zamanda, iki adede kadar haberleþme portu üzerinde çalýþabilir. Aþaðýdaki tablo, kullanýlabilen cihazlarý listelemektedir: Cihaz Port Karakteristikler TWDCAA10/16/24DRF, TWDLMDA20/40DUK, TWDLMDA20/40DTK, TWDLMDA20DRT 1 Bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-485'i destekleyen ana kontrolör. TWDNOZ232D 2 Bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-232'yi destekleyen haberleþme modülü. Not: Bu modül, yalnýzca Modüler kontrolörler için mevcuttur. Modül monte edildiðinde, kontrolöre bir Operatör Ekraný geniþletme modülü monte edilemez. TWDNOZ485D 2 Bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-485'i destekleyen haberleþme modülü. Not: Bu modül, yalnýzca Modüler kontrolörler için mevcuttur. Modül monte edildiðinde, kontrolöre bir Operatör Ekraný geniþletme modülü monte edilemez. TWDNOZ485T 2 Bir terminal konnektörü kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-485'i destekleyen haberleþme modülü. Not: Bu modül, yalnýzca Modüler kontrolörler için mevcuttur. Modül monte edildiðinde, kontrolöre bir Operatör Ekraný geniþletme modülü monte edilemez. TWDNAC232D 2 Bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-232'yi destekleyen haberleþme adaptörü. Not: Bu adaptör, yalnýzca Kompakt 16 ve 24 G/Ç kontrolörler ve Operatör Ekraný geniþletme modülü için mevcuttur. TWDNAC485D 2 Bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-485'i destekleyen haberleþme adaptörü. Not: Bu adaptör, yalnýzca Kompakt 16 ve 24 G/Ç kontrolörler ve Operatör Ekraný geniþletme modülü için mevcuttur. TWDNAC485T 2 Bir terminal konnektörü kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-485'i destekleyen haberleþme adaptörü. Not: Bu adaptör, yalnýzca Kompakt 16 ve 24 G/Ç kontrolörler ve Operatör Ekraný geniþletme modülü için mevcuttur. TWDXCPODM 2 Ya bir miniDin konnektör kullanýlarak bir 3-telli EIA RS-232'yi veya EIA RS-485'i ya da bir terminal konnektörü kullanýlarak EIA RS-485'i destekleyen Operatör Ekraný geniþletme modülü. Not: Bu modül, yalnýzca Modüler kontrolörler için mevcuttur. Modül monte edildiðinde, kontrolöre bir Haberleþme geniþletme modülü monte edilemez. Not: Port 2 konfigürasyonu (mevcudiyet ve tip), yalnýzca enerjilenme veya reset esnasýnda, firmware executive tarafýndan kontrol (check) edilir. TWD USE 10AT 02/2003 91 Haberleþme Nominal Kablaj Nominal kablo baðlantýlarý, hem EIA RS-232 tipi hem de EIA RS-485 tipi için aþaðýda gösterilmiþtir. Not: Twido kontrolör üzerinde Port 1 kullanýldýðý takdirde, DPT sinyalinin GND'ye baðlanmasý zorunludur. Bu, Twido kontrolöre, Port 1 aracýlýðýyla olan haberleþmenin Modbus olduðunu ve TwidoSoft yazýlýmý ile haberleþmek için kullanýlan protokol olmadýðýný iþaret eder. Belirli bazý uzak uç cihazlarý, ilave sinyallerin kullanýmýný gerektirebilir (DTR, DSR, vb.). Her bir cihazýn kablo baðlantýlarý aþaðýda resmedilmiþtir. EIA RS-232 Kablo Twido Kontrolör TXD RXD GND Uzak Uç Cihazý TXD RXD GND EIA RS-485 Kablo Twido Kontrolör A(+) B(-) GND DPT Uzak Uç Uzak Uç Cihazý Cihazý ... A(+) B(-) GND A(+) B(-) GND Not: DPT ile GND arasyndaki baðlantý, yalnýzca, bir ana kontrolöre Port 1 üzerinden baðlý iseniz gereklidir. Yazýlým Konfigürasyonu Modbus protokolü kullanýlarak karakterlerin gönderilmesi ve alýmý için bir seri baðlantýnýn kullanýmý amacýyla, kontrolörü konfigüre etmek için yapmanýz gerekenler: Etap 92 Taným 1 TwidoSoft'u kullanarak, seri portu Modbus için konfigüre ediniz. 2 EXCHx komutunu kullanmak üzere, uygulamanýzda Modbus için bir iletim/alým tamponu (transmit/receive buffer) yaratýnýz. TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Portun Konfigüre Edilmesi Modbus Master Bir Twido kontrolör, Modbus protokolünü kullanmak için, kendi birincil port 1'ini veya opsiyonel olarak konfigüre edilmiþ bir port 2'yi kullanabilir. Bir seri portu konfigüre etmek için: Adým Eylem 1 Ana kontrolöre fiziksel olarak konfigüre edilmiþ tüm modülleri ve ilave opsiyon kartuþlarý tanýmlayýnýz. 2 Portun üzerine sað týklayýnýz ve Edit Controller Comm Setup... týklayýnýz ve seri port tipini, "Modbus" olarak deðiþtiriniz. 3 Ýliþkilendirilmiþ haberleþme parametrelerini set ediniz. Modbus master modu, Twido kontrolörün, bir modbus sorgusunun iletimini, bir modbus slave'den beklenen bir yanýt ile birlikte baþlatmasýný olanaklý kýlar. Modbus master modu, yalnýzca "EXCH" komutu aracýlýðýyla desteklenir. Modbus master modunda, hem Modbus ASCII hem de RTU desteklenmektedir. Ýletilen ve/veya alýnan frame'lerin maksimum boyutu, 128 byte'týr ve EXCHx komutu ile iliþkilendirilmiþ word tablosu, hem iletim hem de alým tablolarýndan oluþmaktadýr. Kontrol word'leri Ýletim tablosu En Anlamlý Byte En Az Anlamlý Byte Komut Uzunluk (Tx/Rx) Rx Offset Tx Offset Ýletilen Byte 1 Ýletilen Byte 2 ... ... ... Ýletilen Byte n Ýletilen Byte n+1 Alým tablosu Alýnan Byte 1 Alýnan Byte 2 ... ... ... Alýnan Byte p Alýnan Byte p+1 TWD USE 10AT 02/2003 93 Haberleþme Control Parameters 94 Uzunluk (Length) byte'ý, iletilen uzunluðu içerir. Bu byte, alým talep edilmiþse, alýmýn sonunda alýnmýþ olan karakterlerin adedi ile yeniden yazýlýr. Bu parametre, iletim tablosunun byte cinsinden uzunluðudur. Tx Offset parametresi 0'a eþit ise, bu parametre, frame uzunluðunun kendisi eksi 2 CRC byte'ýna eþit olacaktýr. Tx Offset parametresi 0'a eþit deðilse, tamponun bir byte'ý (offset deðeri tarafýndan iþaret edilir) iletilmeyecektir ve bu parametre, frame uzunluðunun kendisi artý 1'e eþittir. Komut (Command) byte'ý, Modbus RTU isteði olmasý durumunda (broadcast hariç), daima 1'e eþit olmalýdýr (Tx ve Rx). Tx Offset byte'ý, paketin iletimi sýrasýnda ihmal etmek için, Ýletim Tablosundaki offset'i (ilk byte için 1, ikinci byte için 2, vb.) içerir. Bu, Modbus protokolü içerisindeki byte/word deðerleri ile iliþkilendirilmiþ konularý ele almak için kullanýlýr. Örneðin, bu byte 3 içeriyor ise, üçüncü byte ihmal edilir; tablodaki dördüncü byte, iletilecek üçüncü byte yapýlýr. Rx Offset byte'ý, paketin iletimi sýrasýnda eklemek için, Alým Tablosu'ndaki offset'i (ilk byte için 1, ikinci byte için 2, vb.) içerir. Bu, Modbus protokolü içerisindeki byte/word deðerleri ile iliþkilendirilmiþ konularý ele almak için kullanýlýr. Örneðin, bu byte 3 içeriyor ise, tablodaki üçüncü byte bir SIFIR ile doldurulacaktýr ve gerçekte üçüncü alýnmýþ olan byte, tablodaki dördüncü yere girilecektir. TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Ýletim/ Alým Tablolarý Hangi mod kullanýlýrsa kullanýlsýn (Modbus ASCII veya Modbus RTU), Ýletim Tablosu, EXCHx komutunun icrasýndan önceki istek ile doldurulur. Ýcra anýnda, kontrolör, Veri Baðý Katmaný'nýn (Data Link Layer) ne olduðunu belirler ve iletim ve yanýt iþlemleri için gerekli bütün dönüþümleri gerçekleþtirir. Baþlangýç, bitiþ ve kontrol (check) karakterleri, Ýletim/Alým tablolarýnda saklanmaz. Bütün byte'lar iletilir iletilmez, kontrolör, alým moduna döner ve byte'larý almak için bekler. Alým, birkaç yoldan biri ile tamamlanýr: ASCII modunda frame-sonu karakteri alýnmasý; bir karakter veya frame hakkýnda time out saptanmasý; Alým tablosunun dolu olmasý. Ýletilen Byte X (Transmitted Byte X) giriþleri, iletilecek Modbus protokolü (RTU kodlama) verisini içerir. Haberleþme portu, Modbus ASCII için konfigüre edilmiþse, doðru framing (çerçeveleme) karakterleri, iletime eklenir. Ýlk byte, cihaz adresini (belirli veya broadcast), ikinci byte, fonksiyon kodunu ve geri kalanlar, fonksiyon kodu ile iliþkilendirilmiþ bilgiyi içerir. Not: Bu, tipik bir uygulamadýr ama olasýlýklarýn tümünü tanýmlamamaktadýr. Ýletilmekte olan veri için herhangi bir doðrulama gerçekleþtirilmeyecektir. Alýnan Byte X (Received Byte X) giriþleri, alýnacak Modbus protokolü (RTU kodlama) verisini içerir. Haberleþme portu, Modbus ASCII için konfigüre edilmiþse, doðru framing (çerçeveleme) karakterleri, yanýttan çýkarýlýr. Ýlk byte, cihaz adresini, ikinci byte, fonksiyon kodunu (veya yanýt kodu) ve geri kalanlar, fonksiyon kodu ile iliþkilendirilmiþ bilgiyi içerir. Not: Bu, tipik bir uygulamadýr ama olasýlýklarýn tümünü tanýmlamamaktadýr. Alýnmakta olan veri için, checksum haricinde herhangi bir doðrulama gerçekleþtirilmeyecektir. TWD USE 10AT 02/2003 95 Haberleþme Modbus Slave Modbus slave modu, kontrolörün, bir Modbus master'dan gelen sorgulara yanýt vermesine olanak saðlar. Kontrolör, standart Modbus Veri ve Kontrol fonksiyonlarýný ve konfigürasyon ve nesne eriþimi için UMAS geniþletmelerini destekler. TSXPCX1031 kablosu, kontrolöre takýldýðýnda, portta Modbus Slave modu haberleþmesi baþlatýlýr. Bu esnada, kablo baðlanmadan önce çalýþmakta olan haberleþme modu, geçici olarak iptal edilir. Modbus Protokolü, iki Veri Baðý Katmaný formatýný destekler: ASCII ve RTU. Her biri Fiziksel Katman uygulamasý (implementation) ile tanýmlanýr; ASCII 7 veri biti kullanýrken, RTU 8 veri biti kullanýr. Modbus ASCII modu kullanýlýrken, mesaj içindeki her bir byte, iki ASCII karakter olarak gönderilir. Modbus ASCII frame'i, bir baþlangýç karakteri (’:’) ile baþlar ve iki sonlandýrma karakteri (CR ve LF) ile sona erer. Frame-sonu karakteri, default (varsayýlan) olarak 0x0A (hat beslemesi) 'dýr. Modbus ASCII frame için kontrol (check) deðeri, baþlangýç ve sonlandýrma karakterleri dýþarda býrakýlarak elde edilen frame'in basit bir 2 tümleyenidir. Modbus RTU modu, mesajý, iletim öncesinde yeniden formatlamaz; bununla birlikte, CRC olarak adlandýrýlan farklý bir checksum hesaplama modu kullanýr. Modbus Veri Baðý Katmaný aþaðýdaki sýnýrlamalara sahiptir: l Adres: 1-247 l Bitler: 128 bit (Modbus açýk istekleri kullanýlarak yapýlan isteklerde) l Word'ler: 16 bitlik 64 word (Modbus açýk istekleri kullanýlarak yapýlan isteklerde) Mesaj Exchange'i Twido kontrolör, karakter modundaki mesajlarýn gönderilmesi ve/veya alýmý için konfigüre edilebilir. Dil, bunun için iki servis sunmaktadýr: l EXCHx komutu: mesajlarý iletmek/almak için l %MSGx fonksiyon bloðu: mesaj exchange'ini kontrol etmek için Twido kontrolör, bir EXCHx komutunun iþlenmesi sýrasýnda, o port için konfigüre edilmiþ protokolü kullanýr. Not: Her bir haberleþme portu, farklý protokoller veya ayný protokol için konfigüre edilebilir. Her bir haberleþme portu için EXCHx komutu veya %MSGx fonksiyon bloðuna, port numarasý (1 veya 2) eklenerek eriþilir. 96 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme EXCHx Komutu EXCHx komutu, Twido kontrolörün, ASCII cihazlara bilgi göndermesine ve/veya bu cihazlardan bilgi almasýna olanak saðlar. Kullanýcý, kontrol bilgisini ve gönderilecek ve/veya alýnacak veriyi (iletimde ve/veya alýmda 64 veri word'üne kadar) içeren bir word tablosu (%MWi:L veya %KWi:L) tanýmlar. Word tablosunun formatý, daha önce anlatýlmýþtý. Bir mesaj exchange'i, EXCHx komutu kullanýlarak gerçekleþtirilir: Sözdizimi: [EXCHx %MWi:L] veya [EXCHx %KWi:L] burada: x = port numarasý (1 veya 2) L = word tablosundaki word'lerin sayýsý Twido kontrolör, ikincisi baþlatýlmadan önce, ilk EXCHx komutundan gelen exchange'i sona erdirmek zorundadýr. Birkaç mesaj gönderildiðinde, %MSGx fonksiyon bloðu kullanýlmalýdýr. EXCHx list komutunun iþlemesi, kesme (interrupt) kontrolü altýnda baþlayan herhangi bir iletim (veri alýmý da kesme kontrolü altýndadýr) ile, hemen olur. Bu, arka plan iþlemesi addedilir. TWD USE 10AT 02/2003 97 Haberleþme %MSGx Fonksiyon Bloðu Kýsýtlamalar %MSGx fonksiyon bloðunun kullanýlmasý opsiyoneldir; veri exchange'lerini yönetmek için kullanýlabilir. %MSGx fonksiyon bloðunun üç amacý vardýr: l Haberleþme hata denetimi Hata denetimi, EXCHx komutu ile programlanmýþ blok uzunluðunun (word tablosu), yollanacak mesajýn uzunluðunu içerebilecek kadar büyük olduðunu doðrular. (Bu, word tablosunun ilk word'ünün en az anlamlý byte'ýnda programlanmýþ uzunluk ile karþýlaþtýrýlýr). l Birden çok mesajýn koordinasyonu Birden çok mesaj yollanýrken, koordinasyonu saðlamak üzere, %MSGx fonksiyon bloðu, daha önceki bir mesajýn ne zaman tamamlandýðýný belirlemek için gerekli bilgiyi saðlar. l Öncelik (priority) mesajlarýnýn iletimi %MSGx fonksiyon bloðu, acil bir mesajýn hemen gönderilmesine olanak saðlamak için, o andaki mesaj iletiminin durdurulmasýna olanak saðlar. %MSGx fonksiyon bloðu, kendisiyle iliþkilendirilmiþ bir giriþ ve iki çýkýþa sahiptir: Giriþ/Çýkýþ Taným Açýklama R Reset giriþi 1 durumunda: haberleþmeyi yeniden baþlatýr veya bloðu reset eder (%MSGx.E = 0 ve %MSGx.D = 1) %MSGx.D Haberleþme tamam 0: Ýstek devam ediyor. 1: haberleþme tamamlandý; iletim sonu veya sonlandýrma karakteri alýndý veya hata veya bloðun reset'i %MSGx.E Hata 0: Mesaj uzunluðu OK ve link OK. 1: yanlýþ komut veya tablo hatalý konfigüre edilmiþ veya hatalý karakter alýndý (hýz, parite, vb.) veya alým tablosu dolu. Aþaðýdaki kýsýtlamalara dikkat etmek önemlidir: l Port 2 mevcudiyeti ve tipi, yalnýzca enerjilenmede veya reset'te kontrol edilir l TwidoSoft baðlandýðýnda, Port 1 üzerindeki tüm mesaj iþlemesi iptal edilir l EXCHx veya %MSG, Uzak Uç Linki olarak konfigüre edilmiþ bir port üzerinde iþlenemez l EXCHx, aktif Modbus Slave iþlemesini iptal eder (TwidoSoft için iþleme l l l l 98 hariç) Bir hata durumunda, EXCHx komutlarýnýn iþlemesi yeniden denenmez R %MSGx, EXCHx komutu alýmý iþlemesini iptal etmek için kullanýlabilir EXCHx komutlarý, alýmý iptal etmek için, bir time out ile konfigüre edilebilir Birden çok (multiple) mesaj, %MSGx.D aracýlýðýyla kontrol edilir TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Hata ve Çalýþma Modu Koþullarý EXCHx komutu kullanýlýrken bir hata oluþtuðunda, %MSGx.D ve %MSGx.E bitleri 1'e set edilir ve sistem word'ü %SW63, Port 1'in hata kodunu içerirken, sistem word'ü %SW64 ise, Port 2'nin hata kodunu içerir. Sistem Word'ü Kullanýmý Master/Slave Kontrolörün Yeniden Baþlamasý TWD USE 10AT 02/2003 %SW63 EXCH1 hata kodu: 0 - operasyon baþarýlýydý 1 - iletim tamponu, olmasý gerekenden büyük (> 128) 2 - iletim tamponu, olmasý gerekenden küçük 3 - word tablosu, olmasý gerekenden küçük 4 - alým tablosu taþtý 5 - time-out geçti 6 - iletim hatasý (yanýt olarak hata alýndý) 7 - tablo içinde yanlýþ komut 8 - seçilen port konfigüre edilmemiþ/mevcut deðil 9 - alým hatasý 10 - %KWi tablosu yasaklandý 11 - iletim offset'i, iletim tablosundan daha büyük 12 - alým offset'i, alým tablosundan daha büyük 13 - kontrolör, EXCH iþlemesini durdurdu %SW64 EXCH2 hata kodu. Bkz. %SW63. Bir master/slave yeniden baþlarsa, aþaðýdaki olaylardan biri gerçekleþir: l Bir soðuk baþlatma (%S0 = 1), haberleþmenin yeniden baþlatýlmasýný zorlar. l Bir ýlýk baþlatma (%S1 = 1), haberleþmenin yeniden baþlatýlmasýný zorlar. l Stop modunda, kontrolör, tüm Modbus haberleþmesini durdurur. 99 Haberleþme Modbus Link Örneði 1 Bir Modbus Linki konfigüre etmek için aþaðýdakileri yapmalýsýnýz: 1. Donanýmý konfigüre et. 2. Modbus haberleþme kablosunu baðla. 3. Portu konfigüre et. 4. Bir uygulama yaz. 5. Animasyon Tablo Editörü'nü ilk-deðerle. Aþaðýdaki diyagramlar, bir slave'in çýkýþ word'lerini okumak için Modbus fonksiyon kodu 3'ün kullanýmýný göstermektedir. Bu örnekte, iki Twido kontrolör kullanýlmýþtýr. Adým 1: Donanýmý Konfigüre Et: Kontrolör 1 Modbus Master Port 1 EIA RS-485 Kontrolör 2 Modbus Slave Port 1 EIA RS-485 Port 2 EIA RS-485 Seri COM 1'e TSXPCX1031 2 1 3 0 Port 2 EIA RS-485 Donaným konfigürasyonu, iki Twido kontrolördür. Bir tanesi, Modbus Master olarak ve diðeri de Modbus Slave olarak konfigüre edilmiþtir. Not: Bu örnekte, her bir kontrolör, Port 1 üzerinde EIA RS-485 ve bir opsiyonel EIA RS-485 Port 2 kullanmak üzere konfigüre edilmiþtir. Bu opsiyonel Port 2, bir Modüler kontrolör için, ya bir TWDNOZ485D ya da bir TWDNOZ485T olabilirken, bir Kompakt kontrolör için, ya bir TWDNAC485D ya da TWDNAC485T olabilir. Her bir kontrolörü konfigüre etmek için, TSXPCX1031 kablosunu, ilk kontrolörün Port 1'ine baðlayýnýz. Not: TSXPCX1031 kablosu, yalnýzca EIA RS-485 Port 1 üzerine olmak üzere, ayný anda yalnýzca bir kontrolöre baðlanabilir. Daha sonra, kabloyu PC'nin COM 1 portuna baðlayýnýz. Anahtarýn 2 konumunda olduðundan emin olunuz. Her bir uygulamayý download ediniz ve izleyiniz. Bu iþlemi, ikinci kontrolör için de tekrarlayýnýz. 100 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Adým 2: Modbus Haberleþme Kablosunu Baðla: Twido Modbus Master A(+) B(-) GND Twido Modbus Slave A(+) B(-) GND Bu örnekteki baðlantý, basit bir noktadan noktaya (point-to-point) baðlantýdýr. Diyagrama göre üç adet sinyalin ( A(+), B(-) ve GND sinyalleri) baðlantýsý yapýlmýþtýr. Twido kontrolörün Port 1'i kullanýlýyor ise, DPT sinyali topraða baðlanmalýdýr. DPT için olan bu koþul, TwidoSoft'un baðlý olup olmadýðýný saptamaya yarar. Topraða baðlandýðýnda, kontrolör, haberleþme tipini saptamak için uygulama içindeki port konfigürasyon setini kullanacaktýr. Adým 3: Portu konfigüre et: Hardware -> Add Option TWDNOZ485- Hardware -> Add Option TWDNOZ485- Hardware => Controller Comm. Setup Port: 2 Type: Modbus Address: 1 Baud rate: 19200 Data: 8 Bit Parity: None Stop: 1 Bit End of Frame: 65 Response Timeout: 10 x 100 ms Frame Timeout: 10 ms Hardware => Controller Comm. Setup Port: 2 Type: Modbus Address: 2 Baud rate: 19200 Data: 8 Bit Parity: None Stop: 1 Bit End of Frame: 65 Response Timeout: 100 x 100 ms Frame Timeout: 10 ms Hem master hem de slave uygulamalarýnda, opsiyonel EIA RS-485 portlarý kullanýlýr. Modbus adreslerini veya Port 2'yi farklý iki adrese ilk-deðerlemek üzere, kontrolör haberleþmesini deðiþtirdiðinizden emin olunuz. Bu örnekte, master, 1 adresine ve slave ise 2 adresine set edilmiþtir. Modbus RTU modunu kullanacaðýmýzý iþaret etmek üzere, bitlerin sayýsý 8'e set edilmiþtir. Eðer bu deðer 7 olsaydý, Modbus-ASCII modunu kullanacak olurduk. Bunlarýn dýþýnda yapýlan tek deðiþiklik, response timeout'un (yanýt zaman aþýmý) varsayýlan deðerinden farklý olarak, 1 saniye yapýlmasýdýr. Not: Modbus RTU modu seçildiði için, "End of Frame" (frame sonu) parametresi ihmal edilmiþtir. TWD USE 10AT 02/2003 101 Haberleþme Adým 4: Bir Uygulama Yaz: LD 1 [%MW0 := 16#0106 ] [%MW1 := 16#0300 ] [%MW2 := 16#0203 ] [%MW3 := 16#0000 ] [%MW4 := 16#0004 ] LD 1 AND %MSG2.D [EXCH2 %MW0:11] LD %MSG2.E ST %Q0.0 END LD 1 [%MW0 := 16#6566 ] [%MW1 := 16#6768 ] [%MW2 := 16#6970 ] [%MW3 := 16#7172 ] END TwidoSoft kullanýlarak, hem master hem de slave için bir uygulama programý yazýlýr. Slave için, basitçe, bazý bellek word'lerini bilinen bir takým deðerlere ilk-deðerleriz. Master'da, exchange bloðu, Modbus adresi 2'deki slave'den, %MW0 konumundan baþlayarak 4 word okumak üzere ilk-deðerlenir. Not: Modbus master'ýn %MW1'indeki RX offset ayarýnýn kullanýmýna dikkat ediniz. Offset üç, tablonun alým alanýndaki üçüncü pozisyona bir byte (deðer=0) ekleyecektir. Bu, master'daki word'leri, word sýnýrlarý üzerine doðru olarak düþecek þekilde sýraya koyar. Bu offset olmasaydý, her bir veri word'ü, exchange bloðundaki iki word arasýnda paylaþýlýrdý (split). Bu offset, kolaylýk için kullanýlýr. EXHC2 komutu icra edilmeden önce, uygulama, %MSG2 ile iliþkilendirilmiþ Done (Tamam) bitini kontrol (check) eder. Son olarak, %MSG2'nin hata durumu algýlanýr ve lokal ana kontrolör G/Ç üzerindeki ilk çýkýþ biti üzerinde saklanýr. Bunu daha saðlýklý kýlmak için, %SW64 kullanýlarak ilave hata denetimi de eklenebilir. Adým 5: Animasyon Tablo Editörü'nü Ýlk-deðerle: Address Current Retained Format 1 %MW5 0203 0000 Hexadecimal 2 %MW6 0008 0000 Hexadecimal 3 %MW7 6566 0000 Hexadecimal 4 %MW8 6868 0000 Hexadecimal 5 %MW9 6970 0000 Hexadecimal 6 %MW10 7172 0000 Hexadecimal Download'dan ve her bir kontrolörün çalýþmasý için ayarlanmasýndan sonra, master üzerindeki animasyon tablosunu açýnýz. Yanýt kodunun 3 olduðunu ve doðru sayýda byte'ýn okunduðunu kontrol etmek için, tablonun yanýt kýsmýný inceleyiniz. Bu örnekte ayný zamanda, slave'den okunan word'lerin (%MW7'den baþlanarak), master'daki word sýnýrlarý ile doðru þekilde sýralandýðýna dikkat ediniz. 102 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Modbus Link Örneði 2 Aþaðýdaki diyagramda, çýkýþ word'lerini bir slave'e yazmak için Modbus fonksiyon kodu 16'nýn kullanýmý gösterilmiþtir. Bu örnekte, iki Twido kontrolör kullanýlmýþtýr. Adým 1: Donanýmý Konfigüre Et: Kontrolör 1 Modbus Master Port 1 EIA RS-485 Kontrolör 2 Modbus Slave Port 1 EIA RS-485 Port 2 EIA RS-485 Seri COM 1'e TSXPCX1031 2 1 3 0 Port 2 EIA RS-485 Donaným konfigürasyonu, önceki örnektekinin aynýsýdýr. Adým 2: Modbus Haberleþme Kablosunu Baðla: Twido Modbus Slave A(+) B(-) GND Twido Modbus Master A(+) B(-) GND Modbus haberleþme kablosu, önceki örnektekinin aynýsýdýr. Adým 3: Portu Konfigüre Et: Hardware -> Add Option TWDNOZ485- Hardware -> Add Option TWDNOZ485- Hardware => Controller Comm. Setup Port: 2 Type: Modbus Address: 1 Baud rate: 19200 Data: 8 Bit Parity: None Stop: 1 Bit End of Frame: 65 Response Timeout: 10 x 100 ms Frame Timeout: 10 ms Hardware => Controller Comm. Setup Port: 2 Type: Modbus Address: 2 Baud rate: 19200 Data: 8 Bit Parity: None Stop: 1 Bit End of Frame: 65 Response Timeout: 100 x 100 ms Frame Timeout: 10 ms Port konfigürasyonlarý, önceki örnektekiler ile aynýdýr. TWD USE 10AT 02/2003 103 Haberleþme Adým 4: Bir Uygulama Yaz: LD 1 [%MW0 := 16#010C ] [%MW1 := 16#0007 ] [%MW2 := 16#0210 ] [%MW3 := 16#0010 ] [%MW4 := 16#0002 ] [%MW5 := 16#0004 ] [%MW6 := 16#6566 ] [%MW7 := 16#6768 ] LD 1 AND %MSG2.D [EXCH2 %MW0:11] LD %MSG2.E ST %Q0.0 END LD 1 [%MW18 := 16#FFFF ] END Twidosoft kullanýlarak, hem master hem de slave için bir uygulama programý yaratýlýr. Slave için, tek bir bellek word'ü %MW18'i ilk-deðerleyiniz. Bu, slave üzerinde, %MW0'dan %MW18'e kadar olan bellek adresleri için bir alan tahsis edecektir. Alan tahsis edilmeseydi, exchange bloðu, slave üzerinde var olmayan yerlere yazmaya çalýþýrdý. Master'da, exchange bloðu, Modbus adresi 2'deki slave'e %MW16 (10 hexadecimal) konumundan itibaren, 12 (0C hexadecimal) word yazmak üzere ilk-deðerlenir. Not: Modbus master'ýn uygulamasýnda %MW1'deki TX offset ayarýnýn kullanýmýna dikkat ediniz. Offset yedi, altýncý word'ün en üstteki byte'ýný bastýracaktýr (%MW5'teki 00 hexadecimal deðeri). Bu, exchange bloðunun iletim tablosundaki veri deðerlerini, word sýnýrlarý üzerine doðru olarak düþecek þekilde sýralamaya yarayacaktýr. EXHC2 komutu icra edilmeden önce, uygulama, %MSG2 ile iliþkilendirilmiþ Done (Tamam) bitini kontrol (check) eder. Son olarak, %MSG2'nin hata durumu algýlanýr ve lokal ana kontrolör G/Ç üzerindeki ilk çýkýþ biti üzerinde saklanýr. Bunu daha saðlýklý kýlmak için, %SW64 kullanýlarak ilave hata denetimi de eklenebilir. 104 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Adým 5: Animasyon Tablo Editörü'nü Ýlk-deðerle: Address Current Retained Format 1 %MW0 010C 0000 Hexadecimal 2 %MW1 0007 0000 Hexadecimal 3 %MW2 0210 0000 Hexadecimal 4 %MW3 0010 0000 Hexadecimal 5 %MW4 0002 0000 Hexadecimal 6 %MW5 0004 0000 Hexadecimal 7 %MW6 6566 0000 Hexadecimal 8 %MW7 6768 0000 Hexadecimal 9 %MW8 0210 0000 Hexadecimal 10 %MW9 0010 0000 Hexadecimal 11 %MW10 0004 0000 Hexadecimal Address Current Retained Format 1 %MW16 6566 0000 Hexadecimal 2 %MW17 6768 0000 Hexadecimal Download'dan ve her bir kontrolörün çalýþmasý için ayarlanmasýndan sonra, bir animasyon tablosu açýnýz. %MW16 ve %MW17'deki iki deðer, slave'e yazýlýr. Master'da, animasyon tablosu, exchange verisinin alým tablosu kýsmýný incelemek için kullanýlabilir. Bu veri; slave adreslerini, yanýt kodunu, ilk yazýlan word'ü ve yukarýdaki örnekte %MW8'den itibaren yazýlmýþ word'lerin sayýsýný gösterir. TWD USE 10AT 02/2003 105 Haberleþme Standart Modbus Ýstekleri (Requests) Açýklama Modbus Master: N Çýkýþ ve Giriþ Biti Oku Bu istekleri, bit ve word bilgisine eriþmek üzere, cihazlar arasýnda veri exchange'i için kullanabilirsiniz. RTU ve ASCII modlarý için ayný tablo formatý kullanýlýr. Format Referans Bit %Mi, 0x veya 1x register'lar Word %MWi, 3x veya 4x register'lar Bu tablo, Ýstek 01 (Request 01) ve Ýstek 02'yi (Request 02) temsil etmektedir. Kontrol Ýletim tablosu Alým tablosu (yanýt sonrasýnda) Tablo En Anlamlý Byte Endeksi En Az Anlamlý Byte 0 01 (Tx/Rx) 06 (Uzunluk Tx) 1 00 (Rx Offset) 00 (Tx Offset) 2 Slave@(1..247) 01 (Ýstek kodu) 3 Okunacak ilk bitin numarasý 4 N = Okunacak bit adedi 5 Slave@(1..247) 6 Ýletilen veri byte'ý adedi (1 byte by bit) 01 (Yanýt kodu) 7 Okunan ilk byte (deðer=00 veya 01) 8 Okunan üçüncü byte Okunan ikinci byte (N>1 ise) ... (N/2)+6 106 Okunan N. byte (N>1 ise) TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Modbus Master: N Çýkýþ ve Giriþ Word'ü Oku Bu tablo, Ýstek 03 (Request 03) ve Ýstek 04'ü (Request 04) temsil etmektedir. Kontrol Ýletim tablosu Alým tablosu (yanýt sonrasýnda) Tablo Endeksi En Anlamlý Byte En Az Anlamlý Byte 0 01 (Tx/Rx) 06 (Uzunluk Tx) 1 03 (Rx Offset) 00 (Tx Offset) 2 Slave@(1..247) 03 (Ýstek kodu) 3 Okunacak ilk word'ün numarasý 4 N = Okunacak word adedi 5 Slave@(1..247) 03 (Yanýt kodu) 6 00 (Rx Offset etkisi ile eklenen byte) 2*N (okunan byte adedi) 7 Ýlk okunan word 8 Ýkinci okunan word (N>1 ise) ... N+6 N. okunan word (N>2 ise) Not: Rx Offset=3, alým tablosundaki üçüncü pozisyona bir byte (deðer=0) ekleyecektir. Bu tabloda, okunan byte'larýn numarasýnýn ve okunan word'lerin deðerlerinin düzgün yerleþmesini saðlayýnýz. TWD USE 10AT 02/2003 107 Haberleþme Modbus Master: 1 Çýkýþ Biti Yaz Bu tablo, Ýstek 05'i (Request 05) temsil etmektedir. Kontrol Ýletim tablosu Alým tablosu (yanýt sonrasýnda) Tablo Endeksi En Anlamlý Byte En Az Anlamlý Byte 0 01 (Tx/Rx) 06 (Uzunluk Tx) 1 00 (Rx Offset) 00 (Tx Offset) 2 Slave@(1..247) 05 (Ýstek kodu) 3 Yazýlacak bitin numarasý 4 Yazýlacak bit deðeri 5 Slave@(1..247) 6 Yazýlan bitin numarasý 7 Yazýlan deðer 05 (Yanýt kodu) Not: l Bu istek, offset'in kullanýmýna ihtiyaç duymamaktadýr. l Burada (normal bir durumda), yanýt frame'i, istek frame'i ile aynýdýr. l Bir bit için 1 yazmak için, iletim tablosundaki ilgili word, FF00H deðerini içermelidir. Bir bit deðeri için 0, 0'dýr. Modbus Master: 1 Çýkýþ Word'ü Yaz Bu tablo, Ýstek 06'yý (Request 06) temsil etmektedir. Tablo Endeksi Kontrol Ýletim tablosu Alým tablosu (yanýt sonrasýnda) En Anlamlý Byte En Az Anlamlý Byte 0 01 (Tx/Rx) 06 (Uzunluk Tx) 1 00 (Rx Offset) 00 (Tx Offset) 06 (Ýstek kodu) 2 Slave@(1..247) 3 Yazýlacak word'ün numarasý 4 Yazýlacak word deðeri 5 Slave@(1..247) 6 Yazýlan word'ün numarasý 7 Yazýlan deðer 06 (Yanýt kodu) Not: l Bu istek, offset'in kullanýmýna ihtiyaç duymamaktadýr. l Burada (normal bir durumda), yanýt frame'i, istek frame'i ile aynýdýr. 108 TWD USE 10AT 02/2003 Haberleþme Modbus Master: N Çýkýþ Biti Yaz Bu tablo, Ýstek 15'i (Request 15) temsil etmektedir. Tablo Endeksi Kontrol Ýletim tablosu En Anlamlý Byte En Az Anlamlý Byte 0 01 (Tx/Rx) 8 + byte adedi (Tx) 1 00 (Rx Offset) 07 (Tx Offset) 2 Slave@(1..247) 15 (Ýstek kodu) 3 Yazýlacak ilk bitin numarasý 4 N1 = Yazýlacak bit adedi 5 00 (gönderilmeyen byte, offset etkisi) adedi 6 Ýlk byte'ýn deðeri Ýkinci byte'ýn deðeri 7 Üçüncü byte'ýn deðeri N2 = Yazýlacak veri byte'ý ... 6+(N2/2) Alým tablosu (yanýt sonrasýnda) N2nci byte'ýn deðeri Slave@(1..247) 15 (Yanýt kodu) Yazýlan ilk bitin numarasý Yazýlan bit adedi (= N1) Not: l Tx Offset=7, gönderilen frame'deki 7nci byte'ý bastýracaktýr. Ýletim tablosunda, word deðerlerinin uygunluðunu saðlayýnýz. TWD USE 10AT 02/2003 109 Haberleþme Modbus Master: N Çýkýþ Word'ü Yaz Bu tablo, Ýstek 16'yý (Request 16) temsil etmektedir. Kontrol Ýletim tablosu Tablo Endeksi En Anlamlý Byte En Az Anlamlý Byte 0 01 (Tx/Rx) 8 + (2*N) (Uzunluk Tx) 1 00 (Rx Offset) 07 (Tx Offset) 2 Slave@(1..247) 16 (Ýstek kodu) 3 Yazýlacak ilk word'ün numarasý 4 N = Yazýlacak word adedi 5 00 (gönderilmeyen byte, offset etkisi) 6 Yazýlacak ilk word deðeri 7 Yazýlacak ikinci word deðeri 2*N=Yazýlacak byte adedi ... Alým tablosu (yanýt sonrasýnda) N+5 Yazýlacak N. word deðeri N+6 Slave@(1..247) N+7 Yazýlan ilk word'ün numarasý N+8 Yazýlan word adedi (= N) 16 (Yanýt kodu) Not: Tx Offset=7, gönderilen frame'deki 5nci MMSB byte'ý bastýracaktýr. Ýletim tablosunda, word deðerlerinin uygunluðunu saðlayýnýz. 110 TWD USE 10AT 02/2003 Dahili Analog Fonksiyonlar 6 Özet Genel Bakýþ Bu bölümde, dahili analog kanalýn ve potansiyometrelerin nasýl kullanýlacaðý anlatýlmýþtýr. Bu Bölümde Neler Var? Bu bölüm, aþaðýdaki konularý kapsar: TWD USE 10AT 02/2003 Konu Sayfa Potansiyometreler 112 Analog Kanal 114 111 Dahili Analog Fonksiyonlar Potansiyometreler Açýklama Programlama 112 Twido kontrolörlerin potansiyometre sayýlarý: l TWDLCAA10DRF ve TWDLCAA16DRF kontrolörlerde bir potansiyometre l TWDLCAA24DRF kontrolörde iki potansiyometre Potansiyometre 1 ve potansiyometre 2 tarafýndan saðlanan analog deðerlere karþýlýk gelen, Potansiyometre 1 için, 0'dan 1023'e kadar, potansiyometre 2 için ise 0'dan 511'e kadar olan nümerik deðerler, aþaðýdaki iki sistem word'ü içinde tutulur: l %IW0.0.0 potansiyometre 1 için (en soldaki) l %IW0.0.1 potansiyometre 2 için (en saðdaki) Bu word'ler, aritmetik iþlemlerde kullanýlabilir. Bunlar, her tip ayarlama için; örneðin, bir zaman-gecikmesi veya sayýcý ön-ayarlamasý, darbe jeneratör frekansýnýn veya makine ön ýsýtma süresinin ayarlanmasý için kullanýlabilir. TWD USE 10AT 02/2003 Dahili Analog Fonksiyonlar Örnek Bir zaman-gecikmesinin süresini, potansiyometre 1'i kullanarak 5 s'den 10 s'ye ayarlamak: Bu ayarlama için, pratik olarak, potansiyometre 1'in, 0 ila 1023 ayarlama aralýðýnýn tamamý kullanýlýr. 10s 5s 0 1023 Aþaðýdaki parametreler, %TM0 zaman-gecikmesi bloðunun konfigürasyonu sýrasýnda seçilir: l Tip TON l Zaman tabaný TB : 10 ms Zaman gecikmesinin ön ayar deðeri, potansiyometrenin ayarlama deðerinden þu denklem ile hesaplanýr: %TM0.P := 2*%SW112+500. Yukarýdaki örneðin kodu: %MW0:=2*%SW112 %TM0.P:=%MW0+500 %I0.2 %TM0 IN %Q0.0 Q LD 1 [%MW0:=2*%SW112] [%TM0.P:=%MW0+500] BLK %TM0 LD %I0.0 IN OUT_BLK LD Q ST %Q0.0 END_BLK ................... END TWD USE 10AT 02/2003 113 Dahili Analog Fonksiyonlar Analog Kanal Açýklama Tüm Modüler kontrolörler (TWDLMDA20DTK, TWDLMDA20DUK, TWDLMDA20DRT, TWDLMD40DTK ve TWDLMD40DUK), bir dahili analog kanala sahiptir. Gerilim giriþi aralýðý, 0'dan 10 V'a ve sayýsallaþtýrýlmýþ sinyal ise 0'dan 511'e kadardýr. Analog kanal, sekiz örnek üzerinde ortaya çýkan basit bir ortalama alma düzeninden yararlanýr. Prensip Bir analog/dijital çevirici, 0 ila 10 V'luk bir gerilim deðerini, 0 ile 511 arasýnda bir dijital deðere çevirir. Bu deðer, sistem word'ü %IW0.0.1'de saklanýr. Bu deðer, tüm aralýk boyunca doðrusaldýr, böylece her bir sayým (count) yaklaþýk olarak 20 mV'tur (10 V / 512). Giriþ sinyalinin maksimum deðerinin aþýlýp aþýlmadýðýný saptamak için, okunan deðer olarak 511 kullanýlýr. Programlama Örneði Bir fýrýnýn sýcaklýðýnýn kontrol edilmesi: Piþirme sýcaklýðý, 350°C'ye ayarlanmýþtýr. +/- 2.5°C'lik bir deðiþim, çýkýþlar %Q0.1 ve %Q0.2'nin sýrasýyla çekmesine neden olmaktadýr. Pratik olarak, bu örnekte, analog kanalýn 0'dan 511'e kadar olan olasý ayarlama aralýðýnýn tamamý kullanýlmýþtýr. Sýcaklýk ayar noktalarý için analog ayarlar: Sýcaklýk (°C) Gerilim Sistem Word'ü %IW0.0.1 0 0 0 347.5 7.72 395 350 7.77 398 352.5 7.83 401 450 10 511 Yukarýdaki örneðin kodu: %Q0.0 %IW0.0.1 = 395 %Q0.1 %IW0.0.1 <= 398 LD ST [%IW0.0.1 = 395] %Q0.0 LD ST [%IW0.0.1 <= 398] %Q0.1 LD ST [%IW0.0.1 >= 401] %Q0.2 %Q0.2 %IW0.0.1 >= 401 114 TWD USE 10AT 02/2003 Analog Modüllerin Kullanýlmasý 7 Özet Genel Bakýþ Bu bölüm, Twido kontrolörler için analog modüllerin kullanýlmasý hakkýnda genel bir bakýþ ortaya koymaktadýr. Bu Bölümde Neler Var? Bu bölüm, aþaðýdaki konularý kapsar: Konu Analog Modül Genel Bakýþ TWD USE 10AT 02/2003 Sayfa 116 Analog Giriþ ve Çýkýþ'larýn Adreslenmesi 117 Analog Giriþ ve Çýkýþ'larýn Konfigüre Edilmesi 119 Analog Modüllerin Kullanýlmasýna Örnek 121 115 Analog Modüllerin Kullanýlmasý Analog Modül Genel Bakýþ Açýklama Dahili 10-bit potansiyometre ve 9-bit analog kanala ek olarak, geniþletme G/Ç destekleyen Twido kontrolörlerin tamamý, analog G/Ç modüllerini de konfigüre edebilir ve bu modüllerle haberleþebilir. Bu analog modüller þunlardýr: Ad Kanallar Sinyal Aralýðý Kodlama TWDAMI2HT 2 Giriþ 0 - 10 Volt veya 4 - 20 mA 12 Bit TWDAM01HT 1 Çýkýþ 0 - 10 Volt veya 4 - 20 mA 12 Bit TWDAMM3HT 2 G, 1 Ç 0 - 10 Volt veya 4 - 20 mA 12 Bit TWDALM3LT 2 G, 1 Ç 0 - 10 Volt, Giriþler Th veya RTD, Çýkýþlar 4 - 20 mA 12 Bit Analog Modüllerin Giriþ ve çýkýþ word'leri (%IW veya %QW), kullanýcý uygulamasý ile analog kanallardan Çalýþtýrýlmasý herhangi biri arasýnda veri exchange'i için kullanýlýr. Bu word'lerin güncellenmesi, RUN modu sýrasýnda, kontrolör taramasý ile eþzamanlý olarak yapýlýr. UYARI Beklenmeyen Ekipman Çalýþmasý Kontrolör STOP moduna ayarlandýðýnda, analog çýkýþ kendi geri çekilme (fallback) pozisyonuna ayarlanýr. Bu durum bir dijital çýkýþ için sözkonusu ise, geri çekilme pozisyonu, sýfýrdýr. Bu önleme uyma konusundaki baþarýsýzlýk, yaralanma veya ekipman hasarý ile sonuçlanabilir. 116 TWD USE 10AT 02/2003 Analog Modüllerin Kullanýlmasý Analog Giriþ ve Çýkýþ'larýn Adreslenmesi Açýklama TWD USE 10AT 02/2003 Analog kanallarýn adresleri, bu kanallarýn, geniþletme (expansion) bus'ý üzerindeki yerlerine baðlý olarak atanýr. 117 Analog Modüllerin Kullanýlmasý Analog G/Ç Adresleme Örneði Bu örnekte, bir dahili 10-bit potansiyometresi ve bir 9-bit dahili analog kanalý olan TWDLMDA40DUK yer almaktadýr. Geniþletme bus'ý üzerinde, bir TWDAMM3HT analog modül, bir TWDDMM8DRT giriþ/çýkýþ dijital röle modülü ve bir ikinci TWDAMM3HT analog modül konfigüre edilmiþtir. Modül 1 Ana Modül 2 Modül 3 Aþaðýdaki tablo, her bir çýkýþýn adreslemesinin ayrýntýlarýný vermektedir. Taným Ana Potansiyometre 1 %IW0.0.0 Dahili analog kanal veya Potansiyometre 2 %IW0.0.1 Analog giriþ kanalý 1 118 Modül 1 Modül 2 %IW0.1.0 Modül 3 %IW0.3.0 Analog giriþ kanalý 2 %IW0.1.1 %IW0.3.1 Analog çýkýþ kanalý 1 %QW0.1.0 %QW0.3.0 Dijital giriþ kanallarý %I0.2.0 - %I0.2.3 Dijital çýkýþ kanallarý %Q0.2.0 -%Q0.2.3 TWD USE 10AT 02/2003 Analog Modüllerin Kullanýlmasý Analog Giriþ ve Çýkýþ'larýn Konfigüre Edilmesi Açýklama Bu kýsým, analog modülün giriþ ve çýkýþ'larýnýn konfigüre edilmesi hakkýnda bilgi sunmaktadýr. Analog G/Ç'ýn Konfigüre Edilmesi Configure Module (Modülü Konfigüre et) diyalog kutusu, analog modüllerin parametrelerinin deðiþtirilmesi için kullanýlýr. Not: Bir kontrolöre baðlandýðýnýzda, parametreleri yalnýzca çevrimdýþý (offline) olarak deðiþtirebilirsiniz. Analog kanallarýn adresleri, bu kanallarýn, geniþletme bus'ý üzerindeki yerlerine baðlý olarak atanýr. Bir programlama yardýmý olarak, uygulamanýzdaki veriyi manipüle etmek için, daha önceden tanýmlanmýþ sembolleri de atayabilirsiniz. TWDAM01HT, TWDAMM3HT ve TWDALM3LT'ýn tek çýkýþ kanallarýnýn kanal tipini, aþaðýdakilerden seçim yaparak konfigüre edebilirsiniz: l Not used (Kullanýlmýyor) l 0 - 10 V l 4 - 20 mA TWDAMI2HT ve TWDAMM3HT'ýn iki giriþ kanallarýnýn kanal tiplerini, aþaðýdakilerden seçim yaparak konfigüre edebilirsiniz: l Not used (Kullanýlmýyor) l 0 - 10 V l 4 - 20 mA UYARI Beklenmeyen Ekipman Hasarý Giriþinizi, bir gerilim ölçmesi için baðladýysanýz ve TwidoSoft'u, akým tipli bir konfigürasyon için konfigüre ederseniz, analog modüle kalýcý bir zarar verebilirsiniz. Baðlantýnýn, TwidoSoft konfigürasyonu ile uyum içinde olmasýný saðlayýnýz. Bu önleme uyma konusundaki baþarýsýzlýk, yaralanma veya ekipman hasarý ile sonuçlanabilir. TWD USE 10AT 02/2003 119 Analog Modüllerin Kullanýlmasý TWDALM3LT’ýn iki giriþ kanalý, aþaðýdaki tiplerde konfigüre edilebilir: Not used (Kullanýlmýyor) Thermocouple K (Termokupl K) Thermocouple J (Termokupl J) Thermocouple T (Termokupl T) PT 100 Bir kanal konfigüre edildiði zaman, aþaðýdaki tabloya göre, giriþlerin birimlerini atamak için seçim yapabilir ve giriþlerin aralýðýný belirleyebilirsiniz. l l l l l 120 Aralýk Birim Taným Normal None minimum 0'dan maksimum 4095'e kadar olan sabit aralýk. Custom None minimum -32768'den maksimum 32767'ye kadar olan kullanýcý tanýmlý aralýk. Celsius 0.1°C Uluslararasý termometrik ölçü birimi. Bu, yalnýzca TWDALM3LT giriþ kanallarý için mevcuttur. Fahrenheit 0.1°F Suyun kaynama noktasýnýn, 212°F (100°C) ve donma noktasýnýn, 32°F (0°C) olduðu termometrik ölçü birimi. Bu, yalnýzca TWDALM3LT giriþ kanallarý için mevcuttur. TWD USE 10AT 02/2003 Analog Modüllerin Kullanýlmasý Analog Modüllerin Kullanýlmasýna Örnek Açýklama Bu kýsýmda, Analog modüllerin kullanýlmasýna bir örnek verilmiþtir. Örnek Bu örnek, analog giriþ sinyalini, beþ farklý eþik deðer ile karþýlaþtýrmaktadýr. Analog giriþin bir karþýlaþtýrmasý yapýlmakta ve bu, eþikten küçük ise, ana kontrolör üzerindeki bir bit set edilmektedir. %Q0.0 LD [%IW1.0 <= 16] ST %Q0.0 %Q0.1 LD [%IW1.0 <= 32] ST %Q0.1 %IW1.0 <= 16 %IW1.0 <= 32 %Q0.2 LD [%IW1.0 <= 64] ST %Q0.2 LD [%IW1.0 <= 128] ST %Q0.3 %IW1.0 <= 64 %Q0.3 LD [%IW1.0 <= 256] ST %Q0.4 %IW1.0 <= 128 %Q0.4 %IW1.0 <= 256 TWD USE 10AT 02/2003 121 Analog Modüllerin Kullanýlmasý 122 TWD USE 10AT 02/2003 Operatör Ekraný Çalýþmasý 8 Özet Genel Bakýþ Bu bölümde, opsiyonel Twido Operatör Ekraný'nýn kullanýlmasý anlatýlmýþtýr. Bu Bölümde Neler Var? Bu bölüm, aþaðýdaki konularý kapsar: TWD USE 10AT 02/2003 Konu Sayfa Operatör Ekraný 124 Kontrolör Kimliði ve Durum Bilgisi 127 Sistem Nesneleri ve Deðiþkenleri 129 Seri Port Ayarlarý 134 Gün Zamaný Saati 134 Gerçek-Zaman Düzeltme Katsayýsý 136 123 Operatör Ekraný Çalýþmasý Operatör Ekraný Açýklama Operatör Ekraný, uygulama verisini ve çalýþma durumu ile Gerçek-Zaman Saati (GZS) gibi bazý kontrolör fonksiyonlarýný görüntülemek ve kontrol etmek için bir arayüz saðlayan bir Twido opsiyonudur. Bu opsiyon, Kompakt kontrolörler için bir kartuþ olarak (TWDXCPODC) , Modüler kontrolörler için ise, bir geniþletme modülü olarak (TWDXCPODM) mevcuttur. Operatör Ekraný, iki çalýþma moduna sahiptir: l Ekran modu: yalnýzca veri görüntüler. l Düzenleme modu: veriyi deðiþtirmenize olanak saðlar. Not: Operatör ekraný, kontrolör tarama çevriminin belirli bir aralýðýnda güncellenir. Bu, %PLS veya %PWM darbeleri için adanmýþ çýkýþlarýn ekranýnýn yorumlanmasýnda karýþýklýða neden olabilir. Bu çýkýþlar örneklendiði sýrada, deðerleri daima sýfýr olacak ve bu deðer görüntülenecektir. Gerçek adanmýþ çýkýþýn, kontrol eden fonksiyon bloðu tarafýndan manipüle edilmesini saðlayýnýz. Ekranlar ve Fonksiyonlar Operatör Ekraný, her bir ekran için gerçekleþtirebileceðiniz iliþkilendirilmiþ fonksiyonlar ile, aþaðýdaki ayrý görüntüleri (display) saðlar. l Kontrolör kimliði ve Durum Bilgisi Firmware revision'ý ve kontrolör durumunu görüntüleyin. Kontrolör durumunu; Run, Initial ve Stop komutlarý ile deðiþtirin. Hata kodlarýný, Halted durumda görüntüleyin. l Sistem nesneleri ve deðiþkenleri Uygulama verisini adresi aracýlýðýyla seçin: %I, %Q ve ana kontrolör üzerindeki diðer tüm yazýlým nesneleri. Seçilmiþ bir yazýlým veri nesnesinin deðerini izleyin ve deðiþtirin. l Seri port ayarlarý Haberleþme portu ayarlarýný görüntüleyin ve konfigüre edin. l Gün zamaný saati Güncel tarih ve zamaný görüntüleyin ve konfigüre edin (GZS yerleþtirilmiþ ise). l Gerçek-Zaman düzeltme katsayýsý Opsiyonel GZS için GZS Düzeltme deðerini görüntüleyin ve deðiþtirin. Not: Gün zamaný saati ve gerçek-zaman düzeltmesi, yalnýzca Gerçek-Zaman Saati (GZS) opsiyon kartuþu (TWDXCPRTC) yerleþtirilmiþ ise mevcuttur. 124 TWD USE 10AT 02/2003 Operatör Ekraný Çalýþmasý Resim Aþaðýdaki, bir ekran alaný ve dört push-buton giriþ tuþundan oluþan Operatör Ekranýnýn basitleþtirilmiþ bir diyagramýdýr. Ekran alaný T V M 1 2 3 1 2 3 4 MOD/ ENTER ESC Giriþ tuþlarý Ekran Alaný Operatör Ekraný, iki satýr karakter görüntüleme yeteneði olan bir LCD ekran sunmaktadýr. l Ekranýn ilk satýrý, üç 13-parça karaktere ve dört 7-parça karaktere sahiptir. l Ýkinci satýr, bir 13-parça karaktere, bir 3-parça karaktere (bir artý/eksi iþareti) ve 7-parça karaktere sahiptir. Giriþ Tuþlarý Dört giriþ push-butonun fonksiyonlarý, Operatör Ekraný moduna baðlýdýr: Tuþ Ekran Modunda ESC Düzenleme (Edit) Modunda Deðiþiklikleri iptal et ve bir önceki ekrana dön. O anda düzenlenen elemaný ardýl deðere deðiþtir. MOD/ ENTER TWD USE 10AT 02/2003 Bir sonraki ekrana ilerle. Bir sonraki düzenlenen elemana ilerle. Düzenleme moduna gir. Deðiþiklikleri kabul et ve bir önceki ekrana dön. 125 Operatör Ekraný Çalýþmasý Ekranlarý Seçmek ve Ekranlarda Gezinmek 126 Operatör Ekranýnýn ilk halindeki ekraný, kontrolör kimliðini ve kontrolör durum bilgisini gösterir. Her bir ekrandan sýrayla geçmek için, push-butonuna basýnýz. Kontrolör üzerinde, opsiyonel GZS kartuþu (TWDXCPRTC) saptanmadýysa, Gün Zamaný Saati veya Gerçek-Zaman Düzeltme Katsayýsý için olan ekranlar görüntülenmez. Bir kýsayol olarak, ilk haldeki görüntüleme ekranýna dönmek için ESC tuþuna basýnýz. Ekranlarýn çoðu için, ESC tuþunu basýlý durumdan çýkarmak, Kontrolör Kimliði ve Durum Bilgisi ekranýna döndürecektir. Yalnýzca, ilk haldeki giriþ (%I0.0.0) olmayan bir Sistem Nesneleri ve Deðiþkeni düzenlenirken, ESC tuþuna basmak, sizi ilk veya initial sistem nesne giriþine götürecektir. Bir nesne deðerini deðiþtirmek için, push-butonuna basmak yerine, ilk deðer hanesine (digit) gidiniz, MOD/ENTER'e bir daha basýnýz. TWD USE 10AT 02/2003 Operatör Ekraný Çalýþmasý Kontrolör Kimliði ve Durum Bilgisi Açýklama Twido opsiyonel Operatör Ekranýnýn ilk haldeki ekraný, Kontrolör Kimliði ve Durum Bilgisi'ni gösterir. Örnek Aþaðýda görüldüðü gibi, firmware revision'ý, ekran alanýnýn sað-üst ve kontrolör durumu ise, sol-üst köþesinde görüntülenmektedir: R U N Kontrolör durumu TWD USE 10AT 02/2003 1 2 3 Firmware revision 127 Operatör Ekraný Çalýþmasý Kontrolör Durumlarý Olasý kontrolör durumlarý, aþaðýda verilmiþtir: l NCF: Not Configured (Konfigüre Edilmemiþ) l l l l l Kontrolör Durumlarýný Görüntülemek ve Deðiþtirmek 128 Bir uygulama yüklenene kadar, kontrolör, NCF durumundadýr. Bir uygulama programý yüklenene kadar, baþka herhangi bir duruma izin verilmez. G/Ç'yi sistem biti S8'i deðiþtirerek test edebilirsiniz (bkz. Sistem Bitleri (%S), s. 318). STP: Stopped (Durmuþ) Kontrolörde bir uygulama mevcut olur olmaz, durum STP'ye veya Stopped duruma deðiþir. Bu durumda, uygulama çalýþmamaktadýr. Giriþler güncellenir ve dahili veri, en son deðerlerinde tutulur. Bu durumda, çýkýþlar güncellenmez. INI: Initial (Ýlk hal) Kontrolörü, INI veya ilk hal durumuna deðiþtirmeyi, yalnýzca STP durumundan seçebilirsiniz. Uygulama çalýþmamaktadýr. Kontrolörün giriþleri güncellenir ve veri deðerleri, ilk hal durumundaki deðerlere ayarlanýr. Bu durumda, çýkýþlar güncellenmez. RUN: Running (Çalýþýyor) RUN veya çalýþýyor durumunda iken, uygulama çalýþmaktadýr. Kontrolörün giriþleri güncellenir ve veri deðerleri, uygulamaya göre set edilir. Bu, çýkýþlarýn güncellendiði yegane durumdur. HLT: Halted (Durdurulmuþ) (Kullanýcý Uygulamasý Hatasý) Kontrolör bir ERR veya hata durumuna girmiþse, uygulama durdurulur. Giriþler güncellenir ve veri deðerleri, en son deðerlerinde tutulur. Bu durumda, çýkýþlar güncellenmez. Bu modda, hata kodu, Operatör Ekranýnýn sað-alt bölümünde iþaretsiz bir onluk (decimal) deðer olarak görüntülenir. NEX: Not Executable (Ýcra Edilemez) Kullanýcý lojiðine, uygulamanýn artýk icra edilemez olmasýna neden olan, bir çevrim içi (online) deðiþiklik yapýlmýþtýr. NEX durumuna yol açan tüm nedenler ortadan kaldýrýlana dek, PLC'deki uygulama, icra edilebilir duruma geri dönmeyecektir. Operatör Ekranýný kullanarak, STP durumundan INI durumuna veya STP'den RUN'a veya RUN'dan STP'ye deðiþtirebilirsiniz. Kontrolörün durumunu deðiþtirmek için aþaðýdakileri yapýnýz: Adým Eylem 1 Operasyonlar Ekraný görülene dek, tuþuna basýnýz (veya ESC'e basýnýz). Güncel kontrolör durumlarý, ekran alanýnýn sol-üst köþesinde görüntülenir. 2 Düzenleme moduna girmek için, MOD/ENTER tuþuna basýnýz. 3 Bir kontrolör durumunu seçmek için, 4 Deðiþtirilmiþ deðeri kabul etmek için, MOD/ENTER tuþuna basýnýz. Veya düzenleme modunda iken yapýlmýþ deðiþiklikleri iptal etmek için, ESC tuþuna basýnýz. tuþuna basýnýz. TWD USE 10AT 02/2003 Operatör Ekraný Çalýþmasý Sistem Nesneleri ve Deðiþkenleri Açýklama Opsiyonel Operatör Ekraný, uygulama verisini izlemek ve ayarlamak için þu özellikleri sunar: l Uygulama verisini, adresi aracýlýðýyla (%I veya %Q gibi) seçebilirsiniz. l Seçilmiþ bir nesne/deðiþken'in deðerini izleyebilirsiniz. l O anda görüntülenen veri nesnesinin deðerini (zorlayýcý giriþ ve çýkýþ'lar dahil) deðiþtirebilirsiniz. Sistem Nesneleri ve Deðiþkenleri Aþaðýdaki tablo, Operatör Ekraný tarafýndan görüntülenebilen ve deðiþtirilebilen sistem nesnelerini ve deðiþkenlerini, eriþildikleri sýrada listelemektedir. TWD USE 10AT 02/2003 Nesne Deðiþken/Özellik Taným Eriþim Giriþ %I.x.y.z Deðer Okuma/Zorlama Çýkýþ %Q.x.y.z Deðer Okuma/Yazma/Zorlama Zamanlayýcý %TMX.V %TMX.P %TMX.Q Mevcut Deðer Ön-ayar Deðeri Tamam Okuma/Yazma Okuma/Yazma Okuma Sayýcý %Cx.V %Cx.P %Cx.D %Cx.E %Cx.F Mevcut Deðer Ön-ayar Deðeri Tamam Boþ Dolu Okuma/Yazma Okuma/Yazma Okuma Okuma Okuma Bellek Biti %Mx Deðer Okuma/Yazma Bellek Word'ü %MWx Deðer Okuma/Yazma Sabit Word %KWx Deðer Okuma Sistem Biti %Sx Deðer Okuma/Yazma Sistem Word'ü %SWx Deðer Okuma/Yazma Analog Giriþ %IW.x.y.z Deðer Okuma Analog Çýkýþ %QW.x.y.z Deðer Okuma/Yazma Hýzlý Sayýcý %FCx.V %FCx.P %FCx.D Mevcut Deðer Ön-ayar Deðeri Tamam Okuma/Yazma Okuma/Yazma Okuma 129 Operatör Ekraný Çalýþmasý Nesne Deðiþken/Özellik Taným Eriþim Çok Hýzlý Sayýcý %VFCx.V %VFCx.P %VFCx.U %VFCx.C %VFCx.S0 %VFCx.S1 %VFCx.F %VFCx.M %VFC.T %VFC.R %VFC.S Mevcut Deðer Ön-ayar Deðeri Sayma Yönü Yakalama Deðeri Eþik Deðeri 0 Eþik Deðeri 1 Taþma Frekans Tamam Zaman Tabaný Refleks Çýkýþ Ýzni Refleks Giriþ Ýzni Okuma/Yazma Okuma/Yazma Okuma Okuma Okuma/Yazma Okuma/Yazma Okuma Okuma/Yazma Okuma/Yazma Okuma/Yazma Okuma/Yazma Giriþ Network Word'ü %INWx.z Deðer Okuma/Yazma Çýkýþ Network Word'ü %QNWx.z Deðer Okuma/Yazma Grafcet %Xx Adým Biti Okuma Darbe Jeneratörü %PLS.N %PLS.P %PLS.D %PLS.Q Darbe Sayýsý Ön-ayar Deðeri Tamam Güncel Çýkýþ Okuma/Yazma Okuma/Yazma Okuma Okuma Darbe Geniþlik Modülatörü %PMW.R %PMW.P Oran Ön-ayar Deðeri Okuma/Yazma Okuma/Yazma Tambur Denetleyici %DRx.S %DRx.F Güncel Adým Numarasý Okuma Dolu Okuma Adým Sayýcý %SCx.n Adým Sayýcý Biti Okuma/Yazma Register %Rx.I %Rx.O %Rx.E %Rx.F Giriþ Çýkýþ Boþ Dolu Okuma/Yazma Okuma Okuma Okuma Shift Bit Register %SBR.x.yy Register Biti Okuma/Yazma Mesaj %MSGx.D %MSGx.E Tamam Hata Okuma Okuma Notlar: 1. Deðiþkenler, Twido'nun dinamik bellek tahsisi kullanmasýndan dolayý, uygulamada kullanýlmamýþlarsa görüntülenmeyecektir. 2. %MW'nin deðeri, +32767'den daha büyük veya -32787'den daha küçük ise, operatör ekraný yanýp sönmeye devam edecektir. 3. %SW0 ve %SW11 haricinde, %SW'nin deðeri, 65535'den daha büyük ise, operatör ekraný yanýp sönmeye devam edecektir. Bu sýnýrdan daha büyük bir deðer girildiði takdirde, bu deðer, konfigüre edilmiþ deðere set edilir. 4. %PLS.P için, sýnýrdan daha büyük bir deðer girildiði takdirde, bu deðer, doymaya set edilecektir. 130 TWD USE 10AT 02/2003 Operatör Ekraný Çalýþmasý Nesneleri ve Deðiþkenleri Görüntülemek ve Deðiþtirmek Veri Deðerleri ve Ekran Formatlarý TWD USE 10AT 02/2003 Her bir tip sistem nesnesine, Giriþ Nesnesi (%I) ile baþlanarak, sýra takip edilip Mesaj Nesnesi'ne (%MSG) gidilerek ve Giriþ Nesnesi'ne (%I) geri dönülerek eriþilir. Bir sistem nesnesini görüntülemek için: Adým Eylem 1 Veri Görüntüleme Ekraný görülünceye kadar, tuþuna basýnýz. Giriþ nesnesi ("I"), ekran alanýnýn sol üst köþesinde görüntülenecektir. "I" karakteri (veya bir önceki nesne adý) yanýp sönmez. 2 Düzenleme moduna girmek için, MOD/ENTER tuþuna basýnýz. Giriþ nesnesi ("I"), karakteri (veya bir önceki nesne adý) yanýp sönmeye baþlar. 3 Nesne listesi boyunca ardýþýl olarak yürümek (step) için, 4 Bir nesne tipi alaný boyunca, ardýþýl olarak adým adým ilerlemek için, tuþuna basýnýz ve bu alanýn deðeri aracýlýðýyla artým yapmak için, tuþuna basýnýz. Görüntülenen nesnenin tüm alanlarýný gezmek ve deðiþtirmek için, tuþunu ve tuþunu kullanabilirsiniz. 5 Adým 3 ve 4'ü, düzenleme iþlemi tamamlanýncaya kadar tekrarlayýnýz. 6 Deðiþtirilmiþ deðerleri kabul etmek için, MOD/ENTER tuþuna basýnýz. Not: Nesne adý ve adresi, herhangi bir deðiþikliði kabul etmeden önce onaylanmalýdýr. Baþka bir deyiþle, bunlar, operatör ekraný kullanýlmadan önce, kontrolör konfigürasyonunda var olmak zorundadýr. Düzenleme modunda yapýlmýþ deðiþiklikleri iptal etmek için, ESC tuþuna basýnýz. tuþuna basýnýz. Genelde, bir nesne veya deðiþken için veri deðeri, ekran alanýnýn sað-alt kýsmýnda, iþaretli veya iþaretsiz bir tamsayý olarak gösterilir. Ek olarak, tüm alanlar, görüntülenen deðerler için baþta gelen sýfýrlarý gizler. Her bir nesnenin adresi, Operatör Ekraný üzerinde, aþaðýdaki altý formattan birinde görüntülenir: l G/Ç formatý l Fonksiyon bloðu formatý l Basit format l Network G/Ç formatý l Adým sayýcý formatý l Shift bit register formatý 131 Operatör Ekraný Çalýþmasý Giriþ/Çýkýþ Formatý Giriþ/Çýkýþ nesneleri (%I, %Q, %IW ve %QW), %IX.Y.Z gibi üç-parçalý adreslere sahiptir ve aþaðýdaki gibi görüntülenir: l Nesne tipi ve kontrolör adresi, sol-üstte l Geniþletme adresi, orta-üstte l G/Ç kanalý, sað-üstte Basit bir giriþ (%I) ve çýkýþ (%Q) olmasý durumunda, ekranýn sol-alttaki kýsmý, ya zorlanmamýþ için "U" veya zorlanmýþ bir bit için "F" olan bir karakter görüntüleyecektir. Zorlama deðeri, ekranýn sað-altýnda görüntülenir. Çýkýþ nesnesi %Q0.3.11, ekran alaný üzerinde aþaðýdaki gibi görünür: Q 0 F Fonksiyon Bloðu Formatý 1 M V 1 2 3 1 2 3 4 %M, %MW, %KW, %S, %SW ve %X nesneleri için basit bir format, aþaðýdaki gibi kullanýlýr: l Nesne numarasý, sað-üstte l Nesneler için iþaretli deðerler, alt kýsýmda Aþaðýdaki örnekte, 67 numaralý bellek word'ü, +123 deðerini içerir. M W + 132 1 1 Fonksiyon bloklarý (%TM, %C, %FC, %VFC, %PLS, %PWM, %DR, %R ve %MSGj), bir nesne numarasý ve bir deðiþkeni veya özellik (attribute) adý içeren iki-parçalý adreslere sahiptir ve aþaðýdaki gibi görüntülenir: l Fonksiyon bloðu adý, sol-üstte l Fonksiyon bloðu numarasý (veya instance), sað-üstte l Deðiþken veya özellik (attribute), sol-altta l Özellik (Attribute) deðeri, sað-altta Aþaðýdaki örnekte, 123 numaralý zamanlayýcýnýn anlýk deðeri, 1234'e set edilmiþtir. T Basit Format 3 6 7 1 2 3 TWD USE 10AT 02/2003 Operatör Ekraný Çalýþmasý Network Giriþ/ Çýkýþ Formatý Network giriþ/çýkýþ nesneleri (%INW and %QNW), ekran alanýnda aþaðýdaki gibi görünür: l Nesne adý, sol-üstte l Kontrolör adresi, orta-üstte l Nesne numarasý, sað-üstte l Nesne için iþaretli deðer, alt kýsýmda Aþaðýdaki örnekte, uzak uç adresi #2'de konfigüre edilmiþ olan uzak uç kontrolörün ilk giriþi veya network word'ü, -4 deðerine set edilmiþtir. M N W 2 Adým Sayýcý Formatý 4 Adým sayýcý (%SC) formatý, nesne numarasýný ve adým sayýcý bitini aþaðýdaki gibi görüntüler: l Nesne adý ve numarasý, sol-üstte l Adým sayýcý biti, sað-üstte l Nesne deðeri, ekranýn alt kýsmýnda Aþaðýdaki örnekte, 3 numaralý adým sayýcýnýn 129 numaralý biti, -1'e set edilmiþtir. S C 3 1 2 9 Shift Bit Register Formatý 1 1 Shift bit register (%SBR) formatý, bir nesne numarasýný ve register bitini aþaðýdaki gibi görüntüler: l Nesne adý ve numarasý, sol-üstte l Register biti, sað-üstte Aþaðýdaki örnek, 4 numaralý shift bit register'ýn görüntülenmesini göstermektedir. S B R 4 9 1 TWD USE 10AT 02/2003 133 Operatör Ekraný Çalýþmasý Seri Port Ayarlarý Açýklama Seri Port Ayarlarýný Görüntülemek ve Deðiþtirmek Operatör Ekranýný kullanarak, protokol ayarlarýný görüntüleyebilir ve deðiþtirebilirsiniz. Seri portlarýn maksimum sayýsý ikidir. Aþaðýdaki örnekte, ilk port, adresi 123 olan Modbus protokolü olarak konfigüre edilmiþtir. Ýkinci seri port, adresi 5 olan bir Uzak Uç Linki olarak konfigüre edilmiþtir. M 1 2 3 R 4 Twido kontrolörler, iki adede kadar seri port destekleyebilir. Seri port ayarlarýný, operatör ekranýný kullanarak görüntülemek için: Adým Eylem 1 Haberleþme Ekraný görülene dek, tuþuna basýnýz. Ýlk seri portun protokol ayarýnýn ilk harfi ("M", "R" veya "A"), operatör ekranýnýn sol üst köþesinde görüntülenecektir. 2 Düzenleme moduna girmek için, MOD/ENTER tuþuna basýnýz. 3 Deðiþtirmek istediðiniz alana gelene dek, 4 O alanýn deðerini arttýrmak için, 5 Adým 3 ve 4'e, Seri Port Ayarlarý tamamlanana dek devam ediniz. 6 Deðiþtirilmiþ deðerleri kabul etmek için, MOD/ENTER tuþuna basýnýz veya düzenleme modundayken yapýlmýþ deðiþiklikleri iptal etmek için, ESC'e basýnýz. tuþuna basýnýz. tuþuna basýnýz. Gün Zamaný Saati Açýklama Eðer GZS opsiyon kartuþ (TWDXCPRTC), Twido kontrolörünüzün üzerine yerleþtirilmiþ ise, tarihi ve zamaný, operatör ekranýný kullanarak deðiþtirebilirsiniz. Ay, HMI Ekranýnýn sol-üst tarafýnda görüntülenir. Geçerli bir zaman girilene dek, ay alaný, "RTC" deðerini içerecektir. Ayýn günü, ekranýn sað-üst köþesinde görüntülenecektir. Günün zamaný, askeri formattadýr. Saatler ve dakikalar, ekranýn sað-alt köþesinde gösterilir ve birbirinden "h" harfi ile ayrýlýr. Aþaðýdaki örnek, GZS'nin, 28 Mart, 2:22 PM'e ayarlanmýþ olduðunu göstermektedir. M A R 2 8 1 4 h 2 2 134 TWD USE 10AT 02/2003 Operatör Ekraný Çalýþmasý Gün Zamaný Saatini Görüntülemek ve Deðiþtirmek TWD USE 10AT 02/2003 Gün Zamaný Saatini görüntülemek ve deðiþtirmek için: Adým Eylem 1 Zaman/Tarih Ekraný görülene dek, tuþuna basýnýz. Ay deðeri ("JAN", "FEB"), ekran alanýnýn sol-üst köþesinde görüntülenecektir. Eðer hiçbir ay ilk-deðerlenmediyse, sol-üst köþede "RTC" deðeri görüntülenecektir. 2 Düzenleme moduna girmek için, MOD/ENTER tuþuna basýnýz. 3 Deðiþtirmek istediðiniz alana gelene dek, 4 O alanýn deðerini arttýrmak için, 5 Adým 3 ve 4'e, Gün Zamaný deðeri tamam olana dek devam ediniz. 6 Deðiþtirilmiþ deðerleri kabul etmek için, MOD/ENTER tuþuna basýnýz veya düzenleme modundayken yapýlmýþ deðiþiklikleri iptal etmek için ESC'e basýnýz. tuþuna basýnýz. tuþuna basýnýz. 135 Operatör Ekraný Çalýþmasý Gerçek-Zaman Düzeltme Katsayýsý Açýklama Gerçek-Zaman Düzeltme Katsayýsýný, operatör ekranýný kullanarak görüntüleyebilir ve deðiþtirebilirsiniz. Her bir Gerçek-Zaman Saati (GZS) Opsiyon modülü, GZS modülünün kristalindeki kusurlar için düzeltme imkaný veren bir GZS Düzeltme Katsayýsý deðerine sahiptir. Düzeltme katsayýsý, 0'dan 127'ye kadar, iþaretsiz bir 3-haneli tamsayýdýr ve ekranýn sað-alt köþesinde görüntülenir. Aþaðýdaki örnek, deðeri 127 olan bir düzeltme katsayýsý göstermektedir. R T C C o r r 1 2 7 GZS Düzeltmesini Gerçek-Zaman Düzeltme Katsayýsýný görüntülemek ve deðiþtirmek için: Görüntülemek Adým Eylem ve Deðiþtirmek 136 1 GZS Katsayýsý Ekraný görülene dek, tuþuna basýnýz. Operatör ekranýnýn üstteki satýrýnda, "RTC Corr" görüntülenecektir. 2 Düzenleme moduna girmek için, MOD/ENTER tuþuna basýnýz. 3 Deðiþtirmek istediðiniz alana gelene dek, 4 O alanýn deðerini arttýrmak için, tuþuna basýnýz. tuþuna basýnýz. 5 Adým 3 ve 4'e, GZS katsayýsý deðeri tamam olana dek devam ediniz. 6 Deðiþtirilmiþ deðerleri kabul etmek için, MOD/ENTER tuþuna basýnýz veya düzenleme modundayken yapýlmýþ deðiþiklikleri iptal etmek için ESC'e basýnýz. TWD USE 10AT 02/2003 Twido Dillerinin Tanýmý III Özet Genel Bakýþ Bu kýsýmda, Twido programlanabilir kontrolörler için kontrol programlarý yaratmak için gerekli olan Ladder, List ve Grafcet programlama dillerinin kullanýmý hakkýnda açýklamalar sunulmuþtur. Bu Kýsýmda Neler Var? Bu kýsým, aþaðýdaki konularý kapsamaktadýr: TWD USE 10AT 02/2003 Bölüm Bölüm Adý Sayfa 9 Ladder Dili 139 10 Komut List Dili 161 11 Grafcet 175 137 Twido Dillerinin Tanýmý 138 TWD USE 10AT 02/2003 Ladder Dili 9 Özet Genel Bakýþ Bu bölümde, Ladder dili ile programlama anlatýlmýþtýr. Bu Bölümde Neler Var? Bu bölüm, aþaðýdaki konularý kapsar: TWD USE 10AT 02/2003 Konu Sayfa Ladder Diyagramlarýna Giriþ 140 Ladder Diyagramlarý için Programlama Prensipleri 142 Ladder Diyagram Bloklarý 144 Ladder Dili Grafik Elemanlarý 147 Özel Ladder Komutlarý OPEN ve SHORT 150 Programlama Tavsiyesi 151 Ladder/List Dönüþtürülebilirliði 156 Ladder/List Dönüþtürülebilirliðinin Ana Noktalarý 157 Program Dokümantasyonu 159 139 Ladder Dili Ladder Diyagramlarýna Giriþ Açýklama Ladder diyagramlarý, röle kontrol devrelerini temsil eden röle lojik diyagramlarýna benzer. Bu ikisi arasýndaki ana farklar, Ladder programlamanýn, röle lojik diyagramlarýnda bulunmayan aþaðýdaki özelikleridir: l Tüm giriþler, kontak sembolleri ( ) tarafýndan temsil edilir. l Tüm çýkýþlar, bobin sembolleri ( ) tarafýndan temsil edilir. l Nümerik iþlemler, grafiksel Ladder komut setinde dahil edilmiþtir. Röle Devrelerinin Ladder Eþdeðerleri Aþaðýdaki resimde, bir röle devresinin basitleþtirilmiþ bir baðlantý diyagramý ve eþdeðer Ladder diyagramý gösterilmiþtir. LS1 PB1 CR1 LS2 SS1 M1 LS1 %I0.0 PB1 %I0.2 CR1 %I0.4 LS2 %I0.1 SS1 %I0.7 M1 %Q0.4 Röle lojik devresi Ladder diyagramý Yukarýdaki örnekte, röle lojik diyamýndaki bir anahtarlama cihazý ile iliþkilendirilmiþ tüm giriþlerin, Ladder diyagramýnda kontaklar olarak gösterildiðine dikkat ediniz. Röle lojik diyagramýndaki M1 çýkýþ bobini, Ladder diyagramýnda bir çýkýþ bobin sembolü ile temsil edilmiþtir. Ladder diyagramýndaki her bir kontak/bobin sembolünün üzerinde görünen adres numaralarý, kontrolöre gelen harici giriþ/çýkýþ baðlantýlarýnýn yerlerine yapýlan referanslardýr. 140 TWD USE 10AT 02/2003 Ladder Dili Ladder Satýrlarý Ladder dilinde yazýlan bir program, iki dikey potansiyel çubuðu arasýna çizilmiþ grafiksel komut setleri olan satýrlardan (rung) oluþur. Satýrlar, kontrolör tarafýndan sýra ile icra edilir. Grafiksel komut seti, aþaðýdaki fonksiyonlarý temsil eder: l Kontrolör giriþ/çýkýþ'larý (push butonlar, sensörler, röleler, pilot ýþýklar, ...) l Kontrolör fonksiyonlarý (zamanlayýcýlar, sayýcýlar, ...) l Aritmetik ve lojik iþlemler (toplama, bölme, AND, XOR, ...) l Karþýlaþtýrma operatörleri ve diðer nümerik iþlemler (A<B, A=B, shift, rotate, ...) l Kontrolördeki dahili deðiþkenler (bitler, word'ler, ...) Bu grafiksel komutlar, nihai olarak bir veya birkaç çýkýþa ve/veya aksiyona giden düþey ve yatay baðlantýlar ile yerleþtirilir. Bir satýr, baðlantýlý komutlarýn bir grubundan daha fazlasýný destekleyemez. Ladder Satýrlarý Örneði Aþaðýdaki diyagram, iki satýrdan oluþan bir Ladder program örneðidir. %I0.1 %M42 Örnek Satýr 1 %I0.3 %M42 %Q1.2 Örnek Satýr 2 %M22:=%MW15+%KW1 TWD USE 10AT 02/2003 141 Ladder Dili Ladder Diyagramlarý için Programlama Prensipleri Programlama Izgarasý (Grid) Her bir Ladder satýrý (rung), aþaðýdaki resimde gösterildiði gibi, iki bölgeye organize edilmiþ olan, 7 sýra 11 sütun'luk bir ýzgaradan (grid) ibarettir. 1 2 3 4 5 Sütunlar 6 7 8 9 10 11 Sýra 1 2 3 4 5 Izgara Hücreleri Potansiyel Çubuklarý 6 7 Test Bölgesi Aksiyon Bölgesi Izgara Bölgeleri 142 Ladder diyagram programlama ýzgarasý, iki bölgeye ayrýlmýþtýr: l Test Bölgesi Aksiyonlarý gerçekleþtirmek için test edilen koþullarý içerir. 1-10 arasý sütunlardan oluþur ve kontaklar, fonksiyon bloklarý ve karþýlaþtýrma bloklarý içerir. l Aksiyon Bölgesi Çýkýþý veya Test Bölgesindeki koþullarýn test sonuçlarýna göre gerçekleþtirilecek olan operasyonu içerir. 8-11 arasý sütunlardan oluþur ve bobinler ve operasyon bloklarý içerir. TWD USE 10AT 02/2003 Ladder Dili Izgarada Komutlarý Girmek Bir Ladder satýrý, ýzgaranýn sol-üst köþesindeki ilk hücrede baþlayan bir 7x11 programlama ýzgarasý saðlar. Programlama, komutlarýn, ýzgara hücrelerine girilmesinden ibarettir. Test komutlarý, karþýlaþtýrmalar ve fonksiyonlar, test bölgesine girilir ve sola hizalanmýþtýr. Test lojiði; bobinler, nümerik iþlemler ve program akýþ kontrolü komutlarýnýn girildiði aksiyon bölgesine süreklilik saðlar ve saða hizalanmýþtýr. Satýr, ýzgara içinde yukarýdan aþaðýya ve soldan saða doðru çözülür ve icra edilir (testler yapýlýr ve çýkýþlar atanýr). Satýr Baþlýklarý Satýra ek olarak, satýrýn tam üzerinde bir satýr baþlýðý (rung header) görünür. Satýrýn lojik amacýný belgelemek için, satýr baþlýðý kullanýnýz. Satýr baþlýðý, aþaðýdaki bilgileri içerebilir: l Satýr numarasý l Etiketler (Labels) (%Li) l Altrutin (Subroutine) deklarasyonlarý (SRi:) l Satýr temasý (title) l Satýr açýklamalarý (comments) Programlarýnýzý belgelemek için satýr baþlýðý kullanýmý konusunda daha ayrýntýlý bilgi için, bkz. Program Dokümantasyonu, s. 159. TWD USE 10AT 02/2003 143 Ladder Dili Ladder Diyagram Bloklarý Açýklama Ladder diyagramlarý, program akýþýný ve fonksiyonlarý temsil eden bloklardan oluþur. Bu bloklar aþaðýda verilmiþtir: l Kontaklar l Bobinler l Program akýþ komutlarý l Fonksiyon bloklarý l Karþýlaþtýrma bloklarý l Ýþlem bloklarý Kontaklar, Bobinler ve Program Akýþý Kontaklar, bobinler ve program akýþ (jump ve call) komutlarý, ladder programlama ýzgarasýnda bir tek hücre iþgal eder. Fonksiyon bloklarý, karþýlaþtýrma bloklarý ve iþlem bloklarý birden çok hücre iþgal eder. Aþaðýda, bir kontak ve bir bobin örneði verilmiþtir. Kontak 144 Bobin TWD USE 10AT 02/2003 Ladder Dili Fonksiyon Bloklarý Fonksiyon bloklarý, programlama ýzgarasýnýn test bölgesine yerleþtirilir. Blok, ilk sýrada (row) görünmelidir; fonksiyon bloðunun üstünde ve altýnda, herhangi bir ladder komutu veya süreklilik çizgisi görünmemelidir. Ladder test komutlarý, fonksiyon bloðunun giriþ tarafýna gider ve test komutlarý ve/veya aksiyon komutlarý, bloðun çýkýþ tarafýna doðru yer alýr. Fonksiyon bloklarý, dikey olarak yönlendirilmiþtir ve programlama ýzgarasýnýn iki sütuna dört sýra'lýk (row) bir kýsmýný iþgal eder. Aþaðýda, bir sayýcý fonksiyon bloðu örneði verilmiþtir. %C0 R E S ADJ Y %C0.P 9999 D CU F CD TWD USE 10AT 02/2003 145 Ladder Dili Karþýlaþtýrma Bloklarý Karþýlaþtýrma bloklarý, programlama ýzgarasýnýn test bölgesine yerleþtirilir. Blok, komutun tüm uzunluðu test bölgesi içinde kaldýðý sürece, test bölgesi içinde herhangi bir sýra veya satýrda görünebilir. Karþýlaþtýrma bloklarý, yatay olarak yönlendirilmiþtir ve programlama ýzgarasýnýn iki sütuna bir sýra'lýk bir kýsmýný iþgal eder. Aþaðýda, bir karþýlaþtýrma bloðu örneði verilmiþtir. %MW0=%SW50 Ýþlem Bloklarý Ýþlem bloklarý, programlama ýzgarasýnýn aksiyon bölgesine yerleþtirilir. Blok, aksiyon bölgesi içinde herhangi bir sýrada görünebilir. Komut saða-hizalýdýr; saðda görünür ve son sütunda sonlanýr. Ýþlem bloklarý, yatay olarak yönlendirilmiþtir ve programlama ýzgarasýnýn dört sütuna bir sýra'lýk bir kýsmýný iþgal eder. Aþaðýda, bir iþlem bloðu örneði verilmiþtir. %MW120 := SQRT (%MW15) 146 TWD USE 10AT 02/2003 Ladder Dili Ladder Dili Grafik Elemanlarý Açýklama Ladder diyagramlarýndaki komutlar, grafik elemanlardan oluþur. Bu kýsýmda, Twido Ladder komutlarýnda kullanýlan grafik elemanlar listelenmiþ ve tanýmlanmýþtýr. Twido Ladder programlarýnda, bu grafik elemanlarýn kullanýmý hakkýnda daha ayrýntýlý bilgi için, Bkz. TwidoSoft Ýþletim Kýlavuzu. Kontaklar Kontak grafik elemanlarý, test bölgesinde programlanýr ve bir hücrelik (bir sütuna bir sýra'lýk) yer tutar. Ad Baðlantý Elemanlarý TWD USE 10AT 02/2003 Grafik eleman Komut Fonksiyon Normalde açýk kontak LD Kontrol eden bit nesnesi, 1 durumunda iken geçen kontak. Normalde kapalý kontak LDN Kontrol eden bit nesnesi, 0 durumunda iken geçen kontak. LDR Yükselen kenar: Kontrol eden bit nesnesinin 0'dan 1'e deðiþiminin saptanmasý. LDF Düþen kenar: Kontrol eden bit nesnesinin 1'den 0'a deðiþiminin saptanmasý. Bir yükselen kenarý saptamak için kontak P Bir düþen kenarý saptamak için kontak N Grafik baðlantý elemanlarý, test ve aksiyon grafik elemanlarýný baðlamak için kullanýlýr. Ad Grafik eleman Fonksiyonlar Yatay konnektör Test ve aksiyon grafik elemanlarýný, iki potansiyel çubuk arasýnda seri baðlar. Düþey konnektör Test ve aksiyon grafik elemanlarýný, paralel baðlar (bir düþey baðlantý). 147 Ladder Dili Bobinler Bobin grafik elemanlarý, aksiyon bölgesinde programlanýr ve bir hücrelik (bir sütuna bir sýra'lýk) yer tutar. Ad Komut Fonksiyonlar Direkt bobin ST Ýliþkilendirilmiþ bit nesnesi, test bölgesi sonucunun deðerini alýr. Evrik bobin STN Ýliþkilendirilmiþ bit nesnesi, test bölgesi sonucunun evrik deðerini alýr. S Ýliþkilendirilmiþ bit nesnesi, test bölgesi sonucu 1 olduðunda, 1'e set edilir. R Ýliþkilendirilmiþ bit nesnesi, test bölgesi sonucu 1 olduðunda, 0'a set edilir. JMP SR Etiketlenmiþ bir komuta baðlan, akýþ-yukarý veya akýþ-aþaðý. Set bobin Reset bobin Jump veya Altrutin çaðrýsý Geçiþ koþulu bobini Bir altrutinden geri dön (return) Grafik eleman S R ->>%Li ->>%SRi Grafcet dilinde saðlanmýþtýr; geçiþler ile iliþkilendirilmiþ geçiþ koþullarýnýn programlanmasý, bir sonraki adýma geçiþe neden olduðunda kullanýlýr. # RET Ana programa geri dönmek için, altrutinlerin bitimine yerleþtirilir. END Programýn bitiþini belirler. <RET> Programý durdur <END> 148 TWD USE 10AT 02/2003 Ladder Dili Fonksiyon Bloklarý Fonksiyon bloklarýnýn grafik elemanlarý, test bölgesinde programlanýr ve sekiz hücrelik (iki sütuna dört sýra'lýk) yere ihtiyaç duyar. Ýstisna olarak, çok hýzlý sayýcýlar, on hücrelik (iki sütuna beþ sýra'lýk) yer tutar. Ad Grafik eleman Zamanlayýcýlar, sayýcýlar, register'lar, vb. Ýþlem ve Karþýlaþtýrma Bloklarý TWD USE 10AT 02/2003 Fonksiyon Fonksiyon bloklarýnýn her biri, diðer grafik elemanlara baðlantýlara olanak saðlayan giriþ ve çýkýþ'larý kullanýr. Not: Fonksiyon bloklarýnýn çýkýþlarý, birbirlerine baðlanamaz (düþey kýsa devreler). Karþýlaþtýrma bloklarý, test bölgesinde programlanýr ve iþlem bloklarý, aksiyon bölgesinde programlanýr. Ad Grafik eleman Fonksiyon Karþýlaþtýrma bloðu Ýki operandý karþýlaþtýrýr, sonuç kontrol edildiðinde çýkýþ 1'e deðiþir. Boyut: iki sütuna bir sýra Ýþlem bloðu Aritmetik ve lojik iþlemleri gerçekleþtirir. Boyut: dört sütuna bir sýra 149 Ladder Dili Özel Ladder Komutlarý OPEN ve SHORT Açýklama OPEN ve SHORT komutlarý, Ladder programlarýnda hata ayýklama (debugging) ve arýza giderme (troubleshooting) için kullanýþlý bir metot saðlar. Bu özel komutlar, bir satýrýn sürekliliðini ya kýsa devre ederek (short) ya da açýk devre ederek (open), bir satýrýn lojiðini, aþaðýdaki tabloda açýklandýðý þekilde deðiþtirir. Komut Taným List Komutu OPEN En son lojik iþlemin sonucunu dikkate almaksýzýn, bir ladder satýrýnýn sürekliliðini bozar. AND 0 SHORT En son lojik iþlemin sonucunu dikkate almaksýzýn, satýrýn sürekliliðini saðlar. OR 1 List programlamada, OR ve AND komutlarýndan sonra kullanýlan, sýrasýyla 1 ve 0 deðerleri, OPEN ve SHORT komutlarýný yaratýr. Örnekler Aþaðýda, OPEN ve SHORT komutlarýný kullanan örneklere yer verilmiþtir. %I0.1 %M3 %Q0.1 OPEN %Q1.5 %I0.9 %Q1.6 LD OR ANDN AND ST LD OR ST %I0.1 %Q1.5 %M3 0 %Q0.1 %I0.9 1 %Q1.6 SHORT 150 TWD USE 10AT 02/2003 Ladder Dili Programlama Tavsiyesi Program Atlamalarý Program atlamalarýný (jumps), tarama süresini arttýrabilen uzun döngülerden sakýnmak için, ihtiyatlý bir þekilde kullanýnýz. Akýþ-yukarý'da bulunan komutlara atlamalardan sakýnýnýz (Bir akýþ-yukarý komut satýrý (line), bir program içinde bir atlamadan (jump) önce görünürken, bir akýþ-aþaðý komut satýrý ise, sonra görünür). Çýkýþlarý Programlamak Bir çýkýþ biti veya dahili bit, bir program içerisinde yalnýzca bir defa kontrol edilebilir. Çýkýþ bitleri sökonusu ise, çýkýþlar güncellendiðinde, yalnýzca en son taranan bit hesaba katýlýr. Doðrudan-Baðlý Acil Durum Stop Sensörlerini Kullanmak Direkt olarak, acil durum durmalarý (stop) için kullanýlan sensörler, kontrolör tarafýndan iþlenmemelidir. Bunlar, karþýlýk gelen çýkýþlara doðrudan baðlanmalýdýr. Enerji Gelmesini Ele Almak Enerji yeniden gelmesini, bir manuel çalýþmada koþullu yapýnýz çünkü tesisatýn otomatik bir yeniden baþlatma yapmasý, beklenmeyen ekipman çalýþmasýna neden olabilir (sistem bitleri %S0, %S1 ve %S9'u kullanýnýz.). Zaman ve Takvim Bloðu Yönetimi Takvim bloðu hatalarýný iþaret eden sistem biti %S51'in durumu, kontrol edilmelidir. Sözdizimi ve Hata Denetimi Bir program girildiðinde, TwidoSoft; komutlarýn, operandlarýn ve bunlarýn birbirleriyle iliþkisinin sözdizimini denetler. Daha ayrýntýlý bilgi için, bkz. TwidoSoft Ýþletim Kýlavuzu. TWD USE 10AT 02/2003 151 Ladder Dili Parantezlerin Kullanýmý Hakkýnda Ek Notlar Atama komutlarý, parantezler içine yerleþtirilmemelidir: %I0.0 %I0.1 %I0.2 %Q0.1 %I0.3 LD AND OR( ST AND ) ST %I0.0 %I0.1 %I0.2 %Q0.0 %I0.3 %Q0.1 %Q0.0 Ayný fonksiyonu gerçekleþtirmek için programlama aþaðýdaki gibi olmalýdýr: %I0.0 %I0.1 %I0.2 %I0.2 152 %Q0.1 %I0.3 %Q0.0 LD MPS AND( OR( AND ) ) ST MPP AND ST %I0.0 %I0.1 %I0.2 %I0.3 %Q0.1 %I0.2 %Q0.0 TWD USE 10AT 02/2003 Ladder Dili Birkaç kontak paralel olarak yerleþtirilmiþse, bunlar ya bir diðeri ile içiçe koyulmalý ya da birbirlerinden tamamen iliþkisiz hale getirilmelidir: %I0.0 %I0.0 TWD USE 10AT 02/2003 %I0.1 %I0.5 %I0.2 %I0.3 %I0.6 %I0.7 %I0.1 %I0.5 %I0.2 %I0.4 %Q0.1 %Q0.1 153 Ladder Dili Aþaðýdaki þemalar, programlanamaz: %I0.0 %I0.1 %I0.2 %Q0.1 %I0.3 %I0.4 %I0.0 %I0.1 %I0.2 %I0.5 %Q0.1 %I0.3 %I0.4 154 TWD USE 10AT 02/2003 Ladder Dili Bir önceki sayfadaki þemalar, icra edilmek isteniyorsa, aþaðýdaki eþdeðer þemalarda görülen deðiþiklikler yapýlmalýdýr: %I0.0 %I0.2 %I0.4 %I0.0 %I0.3 %I0.3 %I0.1 %I0.2 %I0.2 TWD USE 10AT 02/2003 %Q0.1 %I0.1 %I0.5 %I0.3 %I0.4 %Q0.1 LD AND( OR( AND ) ) OR( AND ) ST %I0.0 %I0.1 %I0.2 %I0.3 LD AND( OR( AND ) AND OR( AND ) ) ST %I0.0 %I0.1 %I0.2 %I0.3 %I0.4 %I0.3 %Q0.1 %I0.5 %I0.2 %I0.4 %Q0.1 155 Ladder Dili Ladder/List Dönüþtürülebilirliði Açýklama Dönüþtürülebilirliði Anlamak Program dönüþtürülebilirliði, uygulama programlarýnýn Ladder'dan List'e ve List'ten Ladder'a (geri) dönüþtürülmesini saðlayan bir TwidoSoft programlama yazýlýmý özelliðidir. Programýn varsayýlan görünümünü ya List ya da Ladder formatýna ayarlamak (user preferences'ý ayarlayarak) ve List ve Ladder görünümleri arasýnda geçiþ yapmak için TwidoSoft'u kullanýnýz (ayrýntýlý bilgi için, bkz. TwidoSoft Ýþletim Kýlavuzu). Program dönüþtürülebilirlik özelliðini anlamanýn anahtarý, bir Ladder satýrý (rung) ve ilgili komut List sýrasýnýn iliþkisini incelemektir: l Ladder satýrý: Bir lojik ifadeyi meydana getiren bir Ladder komutlarý topluluðudur. l List sýrasý (sequence): Ladder komutlarýna karþýlýk gelen ve ayný lojik ifadeyi temsil eden bir List programlama komutlarý topluluðudur. Aþaðýdaki resimde, bir Ladder satýrý ve bunun, bir sýra halinde List komutlarý olarak ifade edilmiþ eþdeðer programý gösterilmiþtir. %I0.5 %I0.4 %Q0.4 LD OR ST %I0.5 %I0.4 %Q0.4 Bir uygulama programý, programýn Ladder dilinde ya da List dilinde yazýldýðýna bakýlmaksýzýn, List komutlarý halinde dahili olarak saklanýr. TwidoSoft, iki dil arasýndaki program yapýsý benzerliðinden yararlanýr ve seçilmiþ kullanýcý tercihine baðlý olarak programýn bu dahili List imajýný, List veya Ladder görüntüleyicilerde veya editörlerde, ya bir List programý (temel form) ya da grafiksel olarak bir Ladder diyagramý þeklinde görüntülemek için kullanýr. Dönüþtürülebilirliði Ladder'da yaratýlmýþ bir program, her zaman List'e dönüþtürülebilir ama bazý List Saðlamak lojiði, Ladder'a dönüþtürülemeyebilir. List'ten Ladder'a dönüþtürülebilirliði saðlamak için, Ladder/List Dönüþtürülebilirliðinin Ana Noktalarý, s.157 'de verilen bilgileri uygulayýnýz. 156 TWD USE 10AT 02/2003 Ladder Dili Ladder/List Dönüþtürülebilirliðinin Ana Noktalarý Dönüþtürülebilirlik List dilindeki bir dönüþtürülebilir fonksiyon bloðu yapýsý, aþaðýdaki komutlarýn için Gerekli kullanýlmasýný gerektirir: l BLK , blok baþlangýcýný iþaret eder; baþlangýç satýrýný ve bloða giriþ kýsmýnýn Komutlar baþlangýcýný tanýmlar. l OUT_BLK , bloðun çýkýþ kýsmýnýn baþlangýcýný iþaretler. l END_BLK , bloðun ve satýrýn sonunu iþaretler. Dönüþtürülebilir fonksiyon bloðu komutlarýnýn kullanýmý, düzgün çalýþan bir List programý için zorunlu deðildir. Dönüþtürülebilir olmayan bazý komutlar için, List'te programlama mümkündür. Standart fonksiyon bloklarýnýn dönüþtürülemeyen List programlamasý hakkýnda açýklama için, bkz. Ana Fonksiyon Bloklarý için Programlama Prensipleri, s. 208. Sakýnýlacak, Ladder diyagramlarýnda eþdeðerleri bulunmayan belirli bazý List komutlarýný veya Eþdeðeri Olmayan komutlarýn ve operandlarýn belirli bazý kombinasyonlarýný kullanmaktan kaçýnýnýz. Komutlar Örneðin, N komutunun (Bool akümülatördeki deðeri evirir) Ladder eþdeðeri bulunmamaktadýr. Aþaðýdaki tablo, Ladder'a dönüþmeyen bütün List programlama komutlarýný göstermektedir: TWD USE 10AT 02/2003 List Komutu Operand Taným JMPCN %Li Jump Conditional Not N yok Negation (Not) ENDCN yok End Conditional Not 157 Ladder Dili Koþulsuz Satýrlar Koþulsuz satýrlarý programlamak da, List'ten Ladder'a dönüþtürülebilirliði saðlamak için List programlama ana noktalarý'ný izlemeyi gerektirir.Koþulsuz satýrlarýn testleri veya koþullarý yoktur, çýkýþlar veya aksiyon komutlarý daima enerjilendirilir veya icra edilir. Aþaðýdaki diyagram, koþulsuz satýr örneklerini ve eþdeðer List sýrasýný (sequence) saðlar. %Q0.4 %MW5 := 0 LD 1 ST %Q0.4 LD 1 [%MW5 := 0] JMP %L6 >>%L6 JMP komutu haricinde, her bir koþulsuz List sýrasýnýn bir load komutu (ve bunu takip eden 1 ile birlikte) ile baþladýðýna dikkat ediniz. Bu kombinasyon, programýn her taramasýnda Bool akümülatör deðerini 1'e set eder ve böylece, bobini (store komutu) 1'e set eder ve %MW5'i 0'a set eder. Ýstisna olan koþulsuz jump List komutu (JMP %L6), akümülatör deðerine bakýlmaksýzýn icra edilir ve akümülatörün 1'e set edilmesine ihtiyaç duymaz. Ladder List Satýrlarý 158 Eðer tam olarak dönüþtürülebilir olmayan bir List programý dönüþtürülürse, dönüþtürülebilir kýsýmlar, Ladder görüntüsünde (view) gösterilir ve dönüþtürülemez kýsýmlar, Ladder List satýrlarýnda (rungs) gösterilir. Bir Ladder List satýrý, ayný küçük bir List editörü gibi çalýþýr, kullanýcýya bir Ladder programýnýn dönüþtürülemez kýsýmlarýný görme ve deðiþtirme olanaðý sunar. TWD USE 10AT 02/2003 Ladder Dili Program Dokümantasyonu Programý Belgelemek Programýnýzý, List ve Ladder editörlerini kullanarak açýklamalar (comments) girmek suretiyle belgeleyebilirsiniz (bu editörleri kullanma hakkýnda ayrýntýlý bilgi için, bkz. TwidoSoft Ýþletim Kýlavuzu): l Programýnýzý, List Satýr (Line) Açýklamalarý ile belgelemek için List Editörü'nü kullanýnýz. Bu açýklamalar, programlama komutlarý ile ayný satýrda bulunabileceði gibi, kendi müstakil satýrlarýnda da bulunabilir. l Programýnýzý, satýrlarýn (rung) direkt üzerinde bulunan satýr baþlýklarýný (rung header) kullanarak belgelemek için Ladder Editörü'nü kullanýnýz. TwidoSoft programlama yazýlýmý, bu açýklamalarý, dönüþtürülebilirlik için kullanýr. Bir programý List'ten Ladder'a dönüþtürürken, TwidoSoft, List açýklamalarýnýn bazýlarýný bir satýr baþlýðý bina etmek için kullanýr ve List sýralarý (sequences) arasýna yerleþtirilen açýklamalar ise satýr baþlýklarý için kullanýlýr. List Satýr Açýklamalarý Örneði Aþaðýda, List Satýr Açýklamalarý bulunan bir List program örneði verilmiþtir. TWD USE 10AT 02/2003 ---- ( * THIS IS THE TITLE OF THE HEADER FOR RUNG 0 * ) ---- ( * THIS IS THE FIRST HEADER COMMENT FOR RUNG 0 * ) ---- ( * THIS IS THE SECOND HEADER COMMENT FOR RUNG 0 * ) 0 LD % I0. 0 ( * THIS IS A LINE COMMENT *) 1 OR %I0. 1 ( * A LINE COMMENT IS IGNORED WHEN REVERSING TO LADDER * ) 2 ANDM %M10 3 ST M101 ---- ( * THIS IS THE HEADER FOR RUNG 1 * ) ---- ( * THIS RUNG CONTAINS A LABEL * ) ---- ( * THIS IS THE SECOND HEADER COMMENT FOR RUNG 1 * ) ---- ( * THIS IS THE THIRD HEADER COMMENT FOR RUNG 1 * ) ---- ( * THIS IS THE FOURTH HEADER COMMENT FOR RUNG 1 * ) 4 % L5: 5 LD %M101 6 [ %MW20 := %KW2 * 16 ] ---- ( * THIS RUNG ONLY CONTAINS A HEADER TITLE * ) 7 LD %Q0. 5 8 OR %I0. 3 9 ORR I0. 13 10 ST %Q0.5 159 Ladder Dili List Açýklamalarýný List komutlarý, bir Ladder diyagrama dönüþtürüldüðünde, List Satýr Açýklamalarý, Ladder'a Ladder Editörü'nde aþaðýdaki kurallara göre görüntülenir: Dönüþtürmek l Kendi müstakil satýrý üzerinde bulunan ilk açýklama, satýr baþlýðý olarak atanýr. l Ýlkinden sonra gelen tüm açýklamalar, satýrýn gövdesi (rung body) olur. l Baþlýðýn gövde satýrlarý dolar dolmaz, List sýralarý arasýndaki satýr açýklamalarýnýn geriye kalanlarý, ayný zamanda list komutlarýný içeren satýrlarda (line) bulunan tüm açýklamalar gibi ihmal edilir. Satýr Baþlýðý Açýklamalarý Örneði Aþaðýdaki, satýr baþlýðý açýklamalarý içeren bir Ladder program örneðidir. Ladder Açýklamalarýný List'e Dönüþtürmek Bir Ladder diyagramý, List komutlarýna dönüþtürüldüðünde, satýr baþlýðý açýklamalarý (rung header comments), List Editörü'nde aþaðýdaki kurallara göre görüntülenir: l Herhangi bir satýr baþlýðý, iliþkilendirilmiþ List sýralarý (sequence) arasýna yerleþtirilir. l Herhengi bir etiket (%Li:) veya altrutin deklarasyonu (SRi:), baþlýðý takip eden bir sonraki satýr (line) üzerine ve List sýra baþlangýcýnýn hemen öncesine yerleþtirilir. l List, Ladder'a dönüþtürülürse, daha önce ihmal edilmiþ tüm açýklamalar, List Editörü'nde yeniden görünecektir. 160 TWD USE 10AT 02/2003 Komut List Dili 10 Özet Genel Bakýþ Bu bölüm, Komut List dilinde programlamayý anlatmaktadýr. Bu Bölümde Neler Var? Bu bölüm, aþaðýdaki konularý içermektedir: TWD USE 10AT 02/2003 Konu Sayfa List Programlarýna Genel Bakýþ 162 List Komutlarýnýn Çalýþmasý 164 List Dili Komutlarý 165 Parantezlerin Kullanýmý 169 Yýðýn Komutlarý (MPS, MRD, MPP) 172 161 Komut List Dili List Programlarýna Genel Bakýþ Açýklama List dilinde yazýlmýþ bir program, kontrolör tarafýndan ardýþýl olarak icra edilen bir komut dizisinden oluþur. Her bir List komutu, tek bir program satýrý ile temsil edilir ve üç öðeden oluþur: l Satýr Numarasý (Line Number) l Komut Kodu l Operand(lar) Bir List Program Örneði Aþaðýdaki, bir List program örneðidir. 0 1 2 3 4 5 6 7 LD ST LDN ST LDR ST LDF ST %I0.1 %Q0.3 %M0 %Q0.2 %I0.2 %Q0.4 %I0.3 %Q0.5 0 LD %I0.1 Operand(lar) Komut Kodu Satýrlar Satýr Numarasý Satýr numaralarý, bir komut girildiðinde otomatik olarak üretilir. Boþ satýrlar ve Açýklama satýrlarýnýn numarasý yoktur Komut Kodu Komut kodu, operand(lar) kullanýlarak gerçekleþtirilecek iþlemi tanýlayan bir operatör için bir semboldür. Tipik operatörler, Bool ve nümerik iþlemleri belirtir. Örneðin, yukarýdaki örnek programda, LD, LOAD komutunun kýsaltmasýdýr. LOAD komutu, %I0.1 operandýnýn deðerini, akümülatör denen bir dahili register'a yerleþtirir (yükler). Temelde iki tip kod vardýr: l Test komutlarý Bunlar, bir aksiyonu gerçekleþtirmek için gerekli koþullarý kurar veya test eder. Örneðin, LOAD (LD) ve AND. l Aksiyon komutlarý Bunlar setup koþullarýnýn sonuçlarýna göre, aksiyonlarý gerçekleþtirir. Örneðin, STORE (ST) ve RESET (R) gibi atama komutlarý. 162 TWD USE 10AT 02/2003 Komut List Dili Operand TWD USE 10AT 02/2003 Operand, programýn bir komut içerisinde manipüle edebileceði (kendi çýkarlarý doðrultusunda deðiþtirebileceði) bir numara, adres veya semboldür. Örneðin, yukarýdaki örnek programda, %I0.1 operandý, kontrolörün bir giriþinin deðerine atanmýþ bir adrestir. Bir komut, komut kodunun tipine baðlý olarak, 0'dan 3 adede kadar operanda sahip olabilir. Operandlar, aþaðýdakileri temsil edebilir: l Sensörler, push butonlar ve röleler gibi kontrolör giriþ ve çýkýþ'larý. l Zamanlayýcýlar ve sayýcýlar gibi ön-tanýmlý sistem fonksiyonlarý. l Aritmetik, lojik, karþýlaþtýrma ve nümerik iþlemler. l Bitler ve word'ler gibi kontrolör dahili deðiþkenleri. 163 Komut List Dili List Komutlarýnýn Çalýþmasý Açýklama List komutlarý, yalnýz bir açýk (explicit) operanda sahiptir, diðer operand dolaylýdýr. Dolaylý operand, Bool akümülatörün deðeridir. Örneðin, LD %I0.1 komutunda, %I0.1, açýk operanddýr. Dolaylý operand, akümülatörde saklanmaktadýr ve %I0.1'in deðeri, akümülatörün deðeri olur. Çalýþma Bir List komutu, akümülatörün ve açýk operandýn içeriklerine baðlý olarak belirli bir iþlem gerçekleþtirir ve akümülatörün içeriðini, sonuçla deðiþtirir. Örneðin, AND %I1.2 iþlemi, akümülatörün içeriði ve 1.2 giriþi arasýnda bir lojik AND iþlemi gerçekleþtirir ve akümülatörün içeriðini, bu sonuçla deðiþtirecektir. Bütün Bool komutlarý (Load, Store ve Not haricinde), iki operand ile çalýþýr. Bu iki operandýn deðeri, Doðru (True) veya Yanlýþ (False) olabilir ve programýn icrasý, tek bir deðer üretir; Doðru veya Yanlýþ. Load (Yükleme) komutlarý, operandýn deðerini, akümülatörde saklý tutar, Store komutlarý, akümülatörün deðerini, operanda transfer eder. Not komutunun, açýk operandý yoktur ve akümülatörün durumunu evriðine (tersine) çevirir. Desteklenen List Komutlarý 164 Aþaðýdaki tablo, desteklenen List komut tiplerinin bir özetidir. Komut Tipi Örnek Fonksiyon Bit komutu LD %M10 %M10 dahili bitini okur Blok komutu IN %TM0 %TM0 zamanlayýcýsýný baþlatýr Word komutu [%MW10 := %MW50+100] Toplama iþlemi Program komutu SR5 Altrutin #5'i çaðýrýr Grafcet komutu -*-8 Adým #8 TWD USE 10AT 02/2003 Komut List Dili List Dili Komutlarý Açýklama List dili, aþaðýdaki komut tiplerini içerir: l Test komutlarý l Aksiyon komutlarý l Fonksiyon bloðu komutlarý Bu kýsým, List programlama için Twido komutlarýný tanýlar ve tanýmlar. Test Komutlarý Aþaðýdaki tablo, List dilindeki test komutlarýný tanýmlamaktadýr. Ad Fonksiyon LD Bool sonuç, operandýn durumu (status) ile ile aynýdýr. LDN Bool sonuç, operandýn durumunun evriði (deðili) ile aynýdýr. LDR LDF P Bool sonuç, operandýn 0'dan 1'e (yükselen kenar) geçiþinin saptanmasý ile 1 olur. N Bool sonuç, operandýn 1'den 0'a (düþen kenar) geçiþinin saptanmasý ile 1 olur. AND Bool sonuç, bir önceki komutun Bool sonucu ile operandýn durumu arasýndaki AND lojiðine eþittir. ANDN Bool sonuç, bir önceki komutun Bool sonucu ile operandýn durumunun evriði arasýndaki AND lojiðine eþittir. ANDR ANDF OR TWD USE 10AT 02/2003 Eþdeðer grafik eleman P Bool sonuç, bir önceki komutun Bool sonucu ile operandýn yükselen kenarýnýn saptanmasý (1= yükselen kenar) arasýndaki AND lojiðine eþittir. N Bool sonuç, bir önceki komutun Bool sonucu ile operandýn düþen kenarýnýn saptanmasý (1= düþen kenar) arasýndaki AND lojiðine eþittir. Bool sonuç, bir önceki komutun Bool sonucu ile operandýn durumu arasýndaki OR lojiðine eþittir. 165 Komut List Dili Ad Eþdeðer grafik eleman Fonksiyon AND( Lojik AND (8 parantez düzeyi (level)) OR( Lojik OR (8 parantez düzeyi) XOR, XORN, XORR, XORF XOR Exclusive OR XORN XORF XORF MPS MRD MPP N 166 Bobinlere geçme (switching) - Evrikleme (NOT) TWD USE 10AT 02/2003 Komut List Dili Aksiyon Komutlarý Aþaðýdaki tablo, List dilindeki aksiyon komutlarýný tanýmlamaktadýr. Ad Eþdeðer grafik eleman Fonksiyon ST Ýlgili operand, test bölgesi sonucunun deðerini alýr. STN Ýlgili operand, test bölgesi sonucunun evriðinin deðerini alýr. S S Ýlgili operand, test bölgesi sonucu 1 ise, 1'e set edilir. R Ýlgili operand, test bölgesi sonucu 1 ise, 0'a set edilir. R JMP ->>%Li SRn Koþulsuz olarak, akýþ-yukarý veya akýþ-aþaðýdaki etiketlenmiþ bir satýra gidilir. Numarasý verilmiþ bir altrutine gidilir. ->>%SRi RET Bir altrutinden dön (return). <RET> END Program sonu. <END> ENDC <ENDC> Bool sonucun 1 olmasý durumunda, koþullu bir programýn sonu. <ENDCN> Bool sonucun 0 olmasý durumunda, koþullu bir programýn sonu. ENDCN TWD USE 10AT 02/2003 167 Komut List Dili Fonksiyon Bloðu Komutlarý Aþaðýdaki tablo, List dilindeki fonksiyon bloklarýný tanýmlamaktadýr. Ad Zamanlayýcýlar, sayýcýlar, register'lar, vb. 168 Eþdeðer grafik eleman Fonksiyonlar Her bir fonksiyon bloðu için, bloðu kontrol etmeye yarayan komutlar bulunmaktadýr. Blok giriþ ve çýkýþ'larýnýn doðrudan baðlantýsýný yapmak için, yapýlandýrýlmýþ bir form kullanýlýr. Not: Fonksiyon bloklarýnýn çýkýþlarý, birbirine baðlanamaz (düþey kýsa devreler). TWD USE 10AT 02/2003 Komut List Dili Parantezlerin Kullanýmý Açýklama Ladder diyagramlarýndaki paralel kollarýný (branches) iþaret etmek üzere, AND ve OR lojik komutlarýnda parantezleri kullanýnýz. Parantez açma ve kapama, komutlar ile aþaðýdaki gibi iliþkilendirilmiþtir: l Parantez açma, AND ve OR komutuyla iliþkilendirilmiþtir. l Parantez kapama, her bir açýk parantez için gerekli bir komuttur. AND Komutunu Kullanan Örnek Aþaðýdaki diyagramlar, AND komutunun parantez ile kullanýmýna örnek olarak verilmiþtir: AND(...). %I0.0 %I0.1 %Q0.0 %I0.2 %I0.0 %I0.1 %Q0.1 %I0.2 OR Komutunu Kullanan Örnek %I0.0 %I0.1 %I0.2 %Q0.0 LD AND( OR ) ST %I0.0 %I0.1 %I0.2 %Q0.1 Aþaðýdaki diyagramlar, OR komutunun parantez ile kullanýmýna örnek olarak verilmiþtir: OR(...). %I0.0 %I0.1 %I0.2 %I0.3 TWD USE 10AT 02/2003 LD AND OR ST %Q0.0 LD AND OR( AND ) ST %I0.0 %I0.1 %I0.2 %I0.3 %Q0.0 169 Komut List Dili Deðiþtiriciler (Modifiers) Ýçiçe Parantezler 170 Aþaðýdaki tablo, parantezlere uygulanabilen deðiþtiricileri listelemektedir. Deðiþtirici Fonksiyon Örnek N Evrikleme (Negation) AND(N veya OR(N F Düþen kenar AND(F veya OR(F R Yükselen kenar AND(R veya OR(R [ Karþýlaþtýrma Bkz. Karþýlaþtýrma Komutlarý, s. 236 Ýçiçe sekiz adede kadar parantez kullanmak mümkündür. Ýçiçe parantezler kullanýlýrken, aþaðýdaki kurallara uyulmalýdýr: l Her bir açýk paranteze karþýlýk, bir kapalý parantez bulunmalýdýr. l Etiketler (%Li:), altrutinler (SRi:), jump (atlama) komutlarý (JMP) ve fonksiyon bloðu komutlarý, parantezler arasýndaki ifadelerin içine yerleþtirilmemelidir. l Store (saklama) komutlarý ST, STN, S ve R, paranrezler arasýnda kullanýlamaz. l Yýðýn komutlarý MPS, MRD ve MPP, parantezler arasýnda kullanýlamaz. TWD USE 10AT 02/2003 Komut List Dili Ýçiçe Parantezlere Örnekleri Aþaðýdaki diyagramlar, içiçe parantez örnekleri sunmaktadýr. %I0.0 %I0.1 %I0.2 %I0.1 %M3 %I0.2 %I0.3 %I0.5 %I0.6 %I0.7 %I0.8 TWD USE 10AT 02/2003 %Q0.0 %I0.4 %Q0.0 LD AND( OR(N AND ) ) ST %I0.0 %I0.1 %I0.2 %M3 LD AND( AND OR( AND ) AND OR( AND ) ) ST %I0.1 %I0.2 %I0.3 %I0.5 %I0.6 %Q0.0 %I0.4 %I0.7 %I0.8 %Q0.0 171 Komut List Dili Yýðýn Komutlarý (MPS, MRD, MPP) Açýklama Yýðýn komutlarý, bobinlere (çýkýþlara) yönlendirmeyi gerçekleþtirmek için kullanýlýr. MPS, MRD ve MPP komutlarý, 8 adet Bool ifadesine kadar depolama yapabilen yýðýn (stack) adý verilen geçici bir depolama alaný kullanýr. Not: Bu komutlar, parantezler arasýndaki ifadeler içinde kullanýlamaz. Yýðýn Komutlarýnýn Çalýþtýrýlmasý 172 Aþaðýdaki tablo, üç yýðýn komutunun çalýþmasýný tanýmlamaktadýr. Komut Taným Fonksiyon MPS Yýðýna deðer yazýmý (Memory Push onto stack) En son lojik komutun deðerini (akümülatörün içeriði) yýðýnýn en tepesine koyar (push) ve diðer deðerleri, yýðýnýn altýna doðru kaydýrýr. MRD Yýðýndan deðer okunmasý Yýðýnýn en tepesindeki deðeri, akümülatöre okur. MPP Yýðýndan deðer alýmý (Memory Pop from stack) Yýðýnýn en tepesindeki deðeri, akümülatöre kopyalar ( pop) ve diðer deðerleri, yýðýnýn tepesine doðru kaydýrýr. TWD USE 10AT 02/2003 Komut List Dili Yýðýn Komutlarýna Örnekler Yýðýn Çalýþmasýna Örnekler Aþaðýdaki diyagramlar, yýðýn komutlarýný kullanan örneklerdir. %I0.0 %I0.1 %Q0.0 MPS %I0.2 %Q0.1 MRD %I0.3 %Q0.2 MPP %I0.4 %Q0.3 %M1 %I0.0 %M1 %I0.1 %Q0.0 %I0.2 %Q0.1 %I0.3 %Q0.2 %I0.4 %Q0.3 Aþaðýdaki diyagramlar, yýðýn komutlarýnýn nasýl çalýþtýðýný gösterir. %I0.0 %I0.1 %I0.3 %Q0.0 %M0 %M1 %I0.4 %M10 TWD USE 10AT 02/2003 LD AND MPS AND ST MRD AND ST MRD AND ST MPP AND ST %Q0.1 %Q0.2 %Q0.3 LD MPS AND MPS AND( OR ) ST MPP ANDN ST MRD AND ST MPP AND ST %I0.0 %I0.1 %I0.3 %M0 %Q0.0 %M1 %Q0.1 %I0.4 %Q0.2 %M10 %Q0.3 173 Komut List Dili 174 TWD USE 10AT 02/2003 Grafcet 11 Özet Genel Bakýþ Bu bölüm, Grafcet dili ile programlamayý tanýmlamaktadýr. Bu Bölümde Neler Var? Bu bölüm, aþaðýdaki konularý kapsamaktadýr: TWD USE 10AT 02/2003 Konu Sayfa Grafcet Komutlarýnýn Tanýmý 176 Grafcet Program Yapýsýnýn Tanýmý 180 Grafcet Adýmlarýyla Ýliþkilendirilmiþ Aksiyonlar 183 175 Grafcet Grafcet Komutlarýnýn Tanýmý Açýklama 176 Twidosoft'taki Grafcet komutlarý, bir kontrol sýrasýný (sequence) çevirmek için basit bir yöntem sunar (Grafcet chart). Grafcet adýmlarýnýn maksimum adedi, Twido kontrolörün tipine baðlýdýr. Herhangi bir zamanda aktif olan adým adedi, yalnýz toplam adým adedi ile sýnýrlýdýr. TWDLCAA10DRF ve TWDLCAA16DRF için 1'den 62'ye kadar adýmlar mevcuttur. 0. adým ve 63. adým, ön- (pre-) ve sonra-iþleme (post-processing) için ayrýlmýþtýr. Diðer kontrolörler için, 1'den 95'e kadar adýmlar mevcuttur. TWD USE 10AT 02/2003 Grafcet Grafcet Komutlarý Aþaðýdaki tablo, bir Grafcet chart'ýný programlamak için gerekli tüm komut ve nesneleri listeler: Grafik gösterim (1) Ýlk adým Geçiþ Adým Xi Xi S Xi TwidoSoft Dilindeki karþýlýðý Rol =*= i Ýlk adýmýn baþlatýlmasý (2) #i O anki adýmýn deaktivasyonundan sonra, i. adýmýn aktive edilmesi -*- i i. adýmýn baþlatýlmasý ve ilgili geçiþin geçerli hale koyulmasý (2) # Diðer adýmlarý aktive etmeksizin, o anki adýmýn deaktivasyonu #Di i. adýmýn ve o anki adýmýn deaktivasyonu =*= POST Sonra-iþlemenin baþlatýlmasý ve ardýþýl iþlemenin sonlandýrýlmasý %Xi i. adým ile iliþkilendirilmiþ bit, test edilebilir ve yazýlabilir (adýmlarýn maksimum adedi, kontrolör tipine baðlýdýr). LD %Xi, LDN %Xi i. adýmýn aktifliðini test eder AND %Xi, ANDN %Xi, OR %Xi, ORN %Xi XOR %Xi, XORN %Xi S %Xi i. adýmý aktifleþtir R %Xi i. adýmý deaktive et R (1) Grafiksel Grafcet, desteklenmemektedir. (2) =*=i veya -*-i olarak yazýlan ilk adým, ardýþýl (sequential) iþlemenin baþladýðýný ve böylece ön-iþlemenin (pre-processing) sona erdiðini iþaret eder. TWD USE 10AT 02/2003 177 Grafcet Grafcet Örnekleri Doðrusal sýra: 1 =*=1 %I0.1 %I0.1 2 # -*-2 2 %I0.2 %I0.2 3 # =*= LD # 1 %I0.1 2 -*LD # 2 %I0.2 3 3 Desteklenmemektedir Alternatif sýra: Twido Ladder programý Twido List programý -*-4 4 %I0.3 %I0.3 # %I0.4 %I0.4 6 5 %I0.5 5 6 # %I0.6 -*-5 %I0.5 7 -*LD # LD # 4 %I0.3 5 %I0.4 6 -*LD # 5 %I0.5 7 -*LD # 6 %I0.6 7 # 7 -*-6 %I0.6 7 # Desteklenmemektedir 178 Twido Ladder programý Twido List programý TWD USE 10AT 02/2003 Grafcet Eþzamanlý sýra: 8 -*-8 %I0.7 %I0.7 9 # 10 10 9 %I0.8 %I0.9 # -*-9 %I0.8 11 11 12 %M0 # - * - 10 %I0.9 8 %I0.7 9 10 -*LD # 9 %I0.8 11 -*LD # 10 %I0.9 12 -*LD AND #D # 11 %M0 %X12 12 13 -*LD AND #D # 12 %M0 %X11 11 13 12 13 # - * - 11 %M0 -*LD # # %X12 12 #D 13 # - * - 12 %M0 %X11 11 #D 13 # Desteklenmemektedir Twido Ladder programý Twido List programý Not: Bir Grafcet chart'ýnýn çalýþabilir olmasý için, =*=i komutu (ilk adým) kullanýlarak deklare edilen en az bir aktif adým olmalýdýr veya chart, sistem biti %S23 ve S %Xi komutu kullanýlarak ön-iþleme sýrasýnda ön-konumlanmalýdýr. TWD USE 10AT 02/2003 179 Grafcet Grafcet Program Yapýsýnýn Tanýmý Açýklama Ön-iþleme Bir TwidoSoft Grafcet programý, üç kýsýmdan oluþur: l Ön-iþleme (Preprocessing) l Ardýþýl iþleme (Sequential processing) l Sonra-iþleme (Post-processing) Ön-iþleme, aþaðýdakilerden oluþur: l Enerjinin geri gelmesi l Hatalar l Çalýþma modu deðiþiklikleri l Grafcet adýmlarýnýn ön-konumlanmasý l Giriþ lojiði Aþaðýdaki ön-iþleme örneðinde (Ýlk Grafcet adýmýndan önceki bölümde), %I0.6 giriþinin 0 durumu, sistem biti %S22'yi 1 yaparak Grafcet chart'ýný resetler. Bu, aktif adýmlarý deaktive eder. %I0.6 giriþinin yükselen kenarý, X1 adýmýnýn chart'ýný ön-konumlar. Sonunda, %S21 sistem bitinin kullanýmý, Grafcet ilk-deðerlemesini (initialization) zorlar. %I0.6 %S22 / S %M0 %I0.6 %S21 P S 000 001 002 003 004 LDN S ST LDR S %I0.6 %S22 %M0 %I0.6 %S21 Ön-iþleme, programýn ilk satýrýyla baþlar ve "= * =" veya "- * -" komutunun ilk ortaya çýkýþýyla birlikte sona erer. Üç sistem biti, Grafcet kontrolü için kullanýlýr: %S21, %S22 ve %S23. Bu sistem bitlerinin her biri, uygulama tarafýndan (gerekirse) 1 yapýlýr ki bu normalde ön-iþlemede olur. Ýliþkilendirilmiþ fonksiyon, sistem tarafýndan ön-iþleme sonunda çalýþtýrýlýr ve bundan sonra, sistem biti, sistem tarafýndan 0'a reset edilir. 180 Sistem Bit Adý Taným %S21 Grafcet Ýlk-deðerlemesi Tüm aktif adýmlar, deaktive edilir ve ilk adýmlar, aktive edilir. %S22 Grafcet Reset Tüm adýmlar, deaktive edilir. %S23 Grafcet Önkonumlanmasý Eðer %Xi'ler, ön-iþlemede uygulama tarafýndan açýk olarak yazýlmýþ ise bu bit 1 yapýlmalýdýr. Eðer bu bit, ön-iþleme tarafýndan, %Xi nesnelerinde herhangi bir açýk deðiþiklik olmadan 1 yapýlmýþsa, Grafcet dondurulur (hiçbir güncelleme hesaba katýlmaz). TWD USE 10AT 02/2003 Grafcet Ardýþýl Ýþleme Ardýþýl iþleme, chart'ta yer alýr (chart'ý temsil eden komutlar): l Adýmlar l Adýmlar ile iliþkilendirilmiþ aksiyonlar l Geçiþler l Geçiþ koþullarý Örnek: =*= 1 %I0.2 %I0.3 %I0.3 2 / # %I0.2 3 / # -*- 2 %I0.4 1 # -*- 3 %I0.5 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 =*= LD ANDN # LD ANDN # -*LD # -*LD # 1 %I0.2 %I0.3 2 %I0.3 %I0.2 3 2 %I0.4 1 3 %I0.5 1 1 # Ardýþýl iþleme, "= * = POST" komutunun icrasý ile veya program sonu ile sona erer. TWD USE 10AT 02/2003 181 Grafcet Sonra-iþleme Sonra-iþleme, aþaðýdakilerden oluþur: l Çýkýþlarý kontrol etmek için ardýþýl iþlemeden gelen komutlar l Çýkýþlara özel güvenlik kilitleri Örnek: %X1 %Q0.1 %X2 %Q0.2 %X2 %Q0.3 %M1 %I0.2 %I0.7 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 =*= LD ST LD ST LD OR( ANDN AND ) ST POST %X1 %Q0.1 %X2 %Q0.2 %X3 %M1 %I0.2 %I0.7 %Q0.3 / 182 TWD USE 10AT 02/2003 Grafcet Grafcet Adýmlarýyla Ýliþkilendirilmiþ Aksiyonlar Açýklama Bir TwidoSoft Grafcet programý, adýmlar ile iliþkilendirilmiþ aksiyonlarý programlamak için iki yol sunar: l Sonra-iþleme kýsmýnda l Adýmlarýn kendilerinin List komutlarý veya Ladder satýrlarý içinde Sonra-Ýþleme'de Aksiyonlarýn Ýliþkilendirilmesi Güvenlik veya çalýþma modu kýsýtlamalarý mevcutsa, aksiyonlarýn, Grafcet uygulamasýnýn sonra-iþleme kýsmýnda programlanmasý tercih edilir. Grafcet adýmlarýný (%Xi) aktive etmek için, Set ve Reset List komutlarýný kullanabilir veya bir Ladder programýnda, bobinleri enerjilendirebilirsiniz. Örnek: Bir Uygulamadaki Aksiyonlarýn Ýliþkilendirilmesi %X1 %Q0.1 %X2 %Q0.2 %X2 %Q0.3 018 019 020 021 022 023 024 =*= LD ST LD ST LD ST POST %X1 %Q0.1 %X2 %Q0.2 %X3 %Q0.3 List komutlarý veya Ladder satýrlarýndaki adýmlar ile iliþkilendirilmiþ aksiyonlarý programlayabilirsiniz. Bu durumda, List komutu veya Ladder satýrý, adým aktif olmadýðý sürece taranmaz. Bu, Grafcet'i kullanmanýn en etkili ve verimli yoludur. Örnek: -*- 3 %Q0.5 S 4 # -*- 4 %Q0.5 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 -*LD S LD # -*LD R ... ... 3 1 %Q0.5 %M10 4 4 1 %Q0.5 R TWD USE 10AT 02/2003 183 Grafcet 184 TWD USE 10AT 02/2003 Komutlarýn ve Fonksiyonlarýn Tanýmý IV Özet Genel Bakýþ Bu kýsýmda, Twido dilleri için ana ve ileri komutlar ile sistem bitleri ve word'leri hakkýnda ayrýntýlý tanýmlara yer verilmiþtir. Bu Kýsýmda Neler Var? Bu bölüm, aþaðýdaki bölümleri içermektedir: TWD USE 10AT 02/2003 Bölüm Bölüm Adý Sayfa 12 Ana Komutlar 187 13 Ýleri Komutlar 255 14 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri 317 185 Komutlarýn ve Fonksiyonlarýn Tanýmý 186 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar 12 Özet Genel Bakýþ Bu bölüm, Twido kontrolörler için basit (ana) kontrol programlarý yaratmak için kullanýlan komutlar ve fonksiyon bloklarý hakkýnda ayrýntýlara yer vermektedir. Bu Bölümde Neler Var? Bu bölüm, aþaðýdaki kýsýmlarý içerir: TWD USE 10AT 02/2003 Kýsým Konu 12.1 Bool Ýþleme Sayfa 12.2 Ana Fonksiyon Bloklarý 205 12.3 Nümerik Ýþleme 230 12.4 Program Komutlarý 248 188 187 Ana Komutlar 12.1 Bool Ýþleme Bool Ýþlemeye Giriþ Genel Bakýþ Bu kýsým, Bool iþlemeye, Bool komutlarý için programlama ana hatlarý ve tanýmlarýný içeren bir giriþ saðlar. Bu Kýsýmda Neler Var? Bu kýsým, aþaðýdaki konularý kapsamaktadýr: 188 Konu Sayfa Bool Komutlarý 189 Bool Komutlarýný Tanýmlamak için Gerekli Formatý Anlamak 192 Load (Yükleme) Komutlarý (LD, LDN, LDR, LDF) 194 Store (Saklama) Komutlarý (ST, STN, R, S) 196 Lojik AND Komutlarý (AND, ANDN, ANDR, ANDF) 198 Lojik OR Komutlarý (OR, ORN, ORR, ORF) 200 Exclusive OR Komutlarý (XOR, XORN, XORR, XORF) 202 NOT Komutu (N) 204 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Bool Komutlarý Açýklama Bool komutlar, aþaðýdaki tabloda özetlendiði gibi, Ladder dili elemanlarýyla karþýlaþtýrýlabilir. Element Komut Örnek Test elemanlarý Load (LD) komutu, bir açýk kontaða eþdeðerdir. Aksiyon elemanlarý Store (ST) komutu, bir bobine eþdeðerdir. Taným LD %I0.0 Kontak, kontrol biti 1 durumunda ise kapalý olur. ST %Q0.0 Ýliþkili bit nesnesi, bit akümülatörünün (önceki lojiðin sonucu) lojik deðerini alýr. Test elemanlarýnýn Bool sonucu, aksiyon elemanlarýna, aþaðýdaki komutlar ile gösterildiði gibi uygulanýr. LD %I0.0 AND %I0.1 ST %Q0.0 Kontrolör Giriþlerinin Testi Bool test komutlarý, kontrolör giriþleri üzerindeki yükselen veya düþen kenarlarýn saptanmasýnda kullanýlabilir. "(n-1). tarama" ile o anki "n. tarama" arasýnda, bir giriþin durumunun deðiþmesi ile bir kenar saptanýr ve bu kenar, o anki tarama boyunca saptanmýþ olarak kalýr. Yükselen Kenar Saptama LDR komutu (Load Rising Edge), bir yükselen kenar saptama kontaðýna eþdeðerdir. Yükselen kenar, kontrol eden giriþlerin 0'dan 1'e deðiþmesi ile saptanýr. Bir pozitif geçiþ algýlama kontaðý, aþaðýdaki diyagramda görüldüðü gibi, bir yükselen kenarý saptamak için kullanýlýr. %I0.0 LDR %I0.0 TWD USE 10AT 02/2003 P P: Pozitif geçiþ algýlama kontaðý 189 Ana Komutlar Düþen Kenar Saptama LDF komutu (Load Falling Edge), bir düþen kenar saptama kontaðýna eþdeðerdir. Düþen kenar, kontrol eden giriþin 1'den 0'a deðiþmesiyle saptanýr. Bir negatif geçiþ algýlama kontaðý, aþaðýdaki diyagramda görüldüðü gibi, bir düþen kenarý saptamak için kullanýlýr. %I0.0 LDF %I0.0 Kenar Saptama Zamanlamasý N N: Negatif geçiþ algýlama kontaðý Aþaðýdaki tablo, yükselen ve düþen kenarlarý test etmede kullanýlan komutlarý ve bunlarýn zamanlamasýný özetlemektedir. Kenar Test Komutu Yükselen Kenar LDR %I0.0 Ladder Diyagramý Zamanlama Yükselen kenar %I0.0 P Bool sonuç Düþen Kenar 1 kontrolör zaman taramasý LDF %I0.0 Düþen kenar %I0.0 N %I0.2 Bool sonuç 190 zaman %I0.2 zaman 1 kontrolör taramasý zaman TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Kenar Saptama için Dahili Bitlerin Kullanýlmasý Yükselen kenar veya düþen kenar ile ilgili komutlar %I giriþine uygulanýr ama iki dahili bit kullanarak, diðer tüm bitler üzerinde (veya Bool sonuç üzerinde) kenarlarý saptamak mümkündür. Aþaðýdaki örnekte, bit %M11, bit %M0'daki yükselen kenarý kaydeder. %M0 %M0 %M10 %M11 %M10 LD ANDN ST LDN ST %M0 %M10 %M11 %M0 %M10 Not: Soðuk ve ýlýk yeniden baþlatmada, giriþ 1 durumunda kalmýþ olsa bile, uygulama yükselen kenarý saptar. Bu, programýn LD %S1 ve ENDC komutlarý aracýlýðýyla baþlatýlmasý suretiyle maskelenebilir. Not: Yükselen ve düþen kenarlarý doðrudan saptama, yalnýzca giriþ bitleri (%Ii) kullanýlarak yapýlabilir. TWD USE 10AT 02/2003 191 Ana Komutlar Bool Komutlarýný Tanýmlamak için Gerekli Formatý Anlamak Açýklama Bu kýsýmdaki her bir Bool komut, aþaðýdaki sýraya uyularak tanýmlanmýþtýr: l Kýsa taným l Komut için örnek ve karþýlýk gelen ladder diyagram l Ýzin verilen operandlarýn listesi l Zamanlama diyagramý Aþaðýdaki açýklamalar, Bool komutlarýn bu kýsýmda nasýl tanýmlandýðý hakkýnda daha fazla ayrýntý saðlamaktadýr. Örnekler Aþaðýdaki diyagramlar, her bir komut için örneklerin nasýl verildiðini göstermektedir. %I0.1 %Q0.3 %M0 %Q0.2 %I0.1 %Q0.4 P %I0.3 %Q0.5 N Ladder diyagram eþdeðeri Ýzin Verilen Operandlar 192 LD ST LDN ST LDR ST LDF ST %I0.1 %Q0.3 %M0 %Q0.2 %I0.1 %Q0.4 %I0.3 %Q0.5 List komutlarý Aþaðýdaki tablo, Bool komutlar için izin verilen operand tiplerini tanýmlamaktadýr. Operand Taným 0/1 Anlýk deðer, 0 veya 1 %I Kontrolör giriþi %Ii.j %Q Kontrolör çýkýþý %Qi.j %M Dahili bit %Mi %S Sistem biti %Si %X Adým biti %Xi %BLK.x Fonksiyon bloðu biti (örneðin, %TMi.Q) %•:Xk Word biti (örneðin, %MWi:Xk) [ Karþýlaþtýrma ifadesi (örneðin, [%MWi<1000]) TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Zamanlama Diyagramlarý Aþaðýdaki resim, her bir komut için, zamanlama diyagramlarýnýn nasýl gösterildiðini göstermektedir. LD Giriþ durumu %I0.1 Giriþ durumu %Q0.3 LD komutu için zamanlama diyagramý TWD USE 10AT 02/2003 LD LDN LDR LDF %I0.1 %M0 %I0.2 %I0.3 %Q0.3 %Q0.2 %Q0.4 %Q0.5 Dört tip Load komutu için zamanlama diyagramlarý bir arada verilmiþtir. 193 Ana Komutlar Load (Yükleme) Komutlarý (LD, LDN, LDR, LDF) Açýklama Load komutlarý LD, LDN, LDR ve LDF, sýrasýyla açýk, kapalý, yükselen kenar ve düþen kenar kontaklarýna karþýlýk gelir (LDR ve LDF, yalnýzca kontrolör giriþleri için kullanýlýr). Örnekler Aþaðýdaki diyagramlar, Load komutlarýna örnek olarak verilmiþtir. %I0.1 %Q0.3 %M0 %Q0.2 %I0.2 %Q0.4 P %I0.3 %Q0.5 N Ýzin Verilen Operandlar LD ST LDN ST LDR ST LDF ST %I0.1 %Q0.3 %M0 %Q0.2 %I0.2 %Q0.4 %I0.3 %Q0.5 Aþaðýdaki tablo, Load komut tiplerini, Ladder eþdeðerleri ve izin verilen operandlarý ile birlikte listeler. List Komutu Ladder Eþdeðeri Ýzin Verilen Operandlar LD 0/1,%I,%Q,%M,%S,%X,%BLK.x,%•:Xk,[ LDN %I,%Q,%M,%S,%X,%BLK.x,%•:Xk,[ LDR %I P LDF %I N 194 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Zamanlama Diyagramý TWD USE 10AT 02/2003 Aþaðýdaki diyagram, Load komutlarý için zamanlamayý gösterir. LD LDN LDR LDF %I0.1 %M0 %I0.2 %I0.3 %Q0.3 %Q0.2 %Q0.4 %Q0.5 195 Ana Komutlar Store (Saklama) Komutlarý (ST, STN, R, S) Açýklama Store komutlarý ST, STN, S ve R, sýrasýyla direkt, ters (evrik), set ve reset bobinlere karþýlýk gelir. Örnekler Aþaðýdaki diyagramlar, Store komutlarýna örnek olarak verilmiþtir. %Q0.3 %I0.1 LD ST %I0.1 %Q0.3 STN S %Q0.2 %Q0.4 LD R %I0.2 %Q0.4 %Q0.2 / %Q0.4 S %Q0.4 %I0.2 R Ýzin Verilen Operandlar Aþaðýdaki tablo, Store komut tiplerini, Ladder eþdeðerleri ve izin verilen operandlarý ile birlikte listeler. List Komutu Ladder Eþdeðeri Ýzin Verilen Operandlar ST %Q,%M,%S,%BLK.x,%•:Xk STN %Q,%M,%S,%BLK.x,%•:Xk S %Q,%M,%S,%X,%BLK.x,%•:Xk S R %Q,%M,%S,%X,%BLK.x,%•:Xk R 196 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Zamanlama Diyagramý TWD USE 10AT 02/2003 Aþaðýdaki diyagram, Store komutlarý için zamanlamayý gösterir. ST STN S R %I0.1 %I0.1 %I0.1 %I0.2 %Q0.3 %Q0.2 %Q0.4 %Q0.4 197 Ana Komutlar Lojik AND Komutlarý (AND, ANDN, ANDR, ANDF) Açýklama Örnekler AND komutlarý, operand (veya operandýn evriði veya yükselen ya da düþen kenar) ve bir önceki komutun Bool sonucu arasýnda lojik bir AND iþlemi gerçekleþtirir. Aþaðýdaki diyagramlar, lojik AND komutlarýna örnek olarak verilmiþtir. %I0.1 %M1 %Q0.3 %M2 %I0.2 %Q0.2 %I0.3 %I0.4 %Q0.4 P S %I0.5 %Q0.5 N S %M3 Ýzin Verilen Operandlar LD AND ST LD ANDN ST LD ANDR S LD ANDF S %I0.1 %M1 %Q0.3 %M2 %I0.2 %Q0.2 %I0.3 %I0.4 %Q0.4 %M3 %I0.5 %Q0.5 Aþaðýdaki tablo, AND komut tiplerini, Ladder eþdeðerleri ve izin verilen operandlarý ile birlikte listeler. List Komutu Ladder Eþdeðeri Ýzin Verilen Operandlar AND 0/1,%I,%Q,%M,%S,%X,%BLK.x,%•:Xk, [ ANDN %I,%Q,%M,%S,%X,%BLK.x,%•:Xk, [ ANDR %I P ANDF %I N 198 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Zamanlama Diyagramý TWD USE 10AT 02/2003 Aþaðýdaki diyagram, AND komutlarý için zamanlamayý gösterir. AND ANDN ANDR ANDF %I0.1 %M2 %I0.3 %M3 %M1 %I0.2 %I0.4 %I0.5 %Q0.3 %Q0.2 %Q0.4 %Q0.5 199 Ana Komutlar Lojik OR Komutlarý (OR, ORN, ORR, ORF) Açýklama OR komutlarý, operand (veya operandýn evriði veya yükselen ya da düþen kenar) ve bir önceki komutun Bool sonucu arasýnda lojik bir OR iþlemi gerçekleþtirir. Örnekler Aþaðýdaki diyagramlar, lojik OR komutlarýna örnek olarak verilmiþtir. %I0.1 %Q0.3 %M1 %M2 %I0.4 P %I0.6 N 200 LD ORN ST %M2 %I0.2 %Q0.2 LD ORR S %M3 %I0.4 %Q0.4 LDF ORF S %I0.5 %I0.6 %Q0.5 %Q0.4 S %I0.5 N %I0.1 %M1 %Q0.3 %Q0.2 %I0.2 %M3 LD OR ST %Q0.5 S TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Ýzin Verilen Operandlar Aþaðýdaki tablo, OR komut tiplerini, Ladder eþdeðerleri ve izin verilen operandlarý ile birlikte listeler. List Komutu Ladder Eþdeðeri Ýzin Verilen Operandlar OR 0/1,%I,%Q,%M,%S,%X,%BLK.x,%•:Xk ORN %I,%Q,%M,%S,%X,%BLK.x,%•:Xk ORR %I P ORF %I N Zamanlama Diyagramý TWD USE 10AT 02/2003 Aþaðýdaki diyagram, OR komutlarý için zamanlamayý gösterir. OR ORN ORR ORF %I0.1 %M2 %M3 %I0.5 %M1 %I0.2 %I0.4 %I0.6 %Q0.3 %Q0.2 %Q0.4 %Q0.5 201 Ana Komutlar Exclusive OR Komutlarý (XOR, XORN, XORR, XORF) Açýklama XOR komutlarý, operand (veya operandýn evriði veya yükselen ya da düþen kenar) ve bir önceki komutun Bool sonucu arasýnda exclusive (seçici) OR iþlemi gerçekleþtirir. Örnekler XOR komutlarý, aþaðýdaki örneklerde gösterildiði gibi kullanýlabilir. %M1 %I0.1 %Q0.3 LD XOR ST %Q0.3 LD ANDN OR( ANDN ) ST XOR Ýzin Verilen Operandlar 202 %I0.1 %M1 %M1 %I0.1 %I0.1 %M1 %Q0.3 %I0.1 %M1 %M1 %I0.1 %Q0.3 Aþaðýdaki tablo, XOR komut tiplerini, izin verilen operandlarý ile birlikte listeler. List Komutu Ýzin Verilen Operandlar XOR %I,%Q,%M,%S,%X,%BLK.x,%•:Xk XORN %I,%Q,%M,%S,%X,%BLK.x,%•:Xk XORR %I XORF %I TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Zamanlama Diyagramý Aþaðýdaki diyagram, XOR komutlarý için zamanlamayý gösterir. XOR %I0.1 %M1 %Q0.3 Özel Durumlar Aþaðýdakiler, XOR komutlarýný Ladder programlarýnda kullanýrken uyulmasý gereken özel önlemlerdir: l XOR kontaklarýný, bir satýrýn (rung) ilk pozisyonuna yerleþtirmeyiniz. l XOR kontaklarýný, diðer ladder elemanlarýna paralel olarak yerleþtirmeyiniz (bkz. aþaðýdaki örnek.) Aþaðýdaki örnekte gösterildiði gibi, bir elemaný, bir XOR kontaðý ile paralel olarak yerleþtirmek, bir geçerlilik hatasý (validation error) üretecektir. %M13 %I1.5 %Q1.10 XOR %M10 TWD USE 10AT 02/2003 203 Ana Komutlar NOT (Deðil) Komutu (N) Açýklama NOT (N) komutu, bir önceki komutun Bool sonucunu evirir. Örnek Aþaðýda, NOT komutunun kullanýmý için bir örnek verilmiþtir. LD OR ST N AND ST %I0.1 %M2 %Q0.2 %M3 %Q0.3 Not: NOT komutu, dönüþtürülemez. Ýzin Verilen Operandlar Bulunmamaktadýr. Zamanlama Diyagramý Aþaðýdaki diyagram, NOT komutu için zamanlamayý gösterir. NOT %I0.1 %M2 %Q0.2 %M3 %Q0.3 204 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar 12.2 Ana Fonksiyon Bloklarý Özet Genel Bakýþ Bu kýsým, ana fonksiyon bloklarýný kullanmak için tanýmlamalar ve programlama ana hatlarýný saðlamaktadýr. Bu Kýsýmda Neler Var? Bu kýsým, aþaðýdaki konularý kapsar: TWD USE 10AT 02/2003 Konu Sayfa Ana Fonksiyon Bloklarý 206 Ana Fonksiyon Bloklarý için Programlama Prensipleri 208 Zamanlayýcý (Timer) Fonksiyon Bloðu (%TMi) 210 TOF Tipi Zamanlayýcý 212 TON Tipi Zamanlayýcý 213 TP Tipi Zamanlayýcý 214 Zamanlayýcýlarý Programlama ve Konfigüre Etme 215 Yukarý/Aþaðý Sayýcý Fonksiyon Bloðu (%Ci) 218 Sayýcýlarý Programlama ve Konfigüre Etme 222 Shift (Kaydýrma) Bit Register Fonksiyon Bloðu (%SBRi) 223 Adým Sayýcý Fonksiyon Bloðu (%SCi) 226 205 Ana Komutlar Ana Fonksiyon Bloklarý Açýklama Fonksiyon bloklarý, programlar tarafýndan kullanýlan bit nesneleri ve belirli bazý word'ler için olan kaynaklardýr. Ana fonksiyon bloklarý, zamanlayýcý ve yukarý/aþaðý sayma gibi basit fonksiyonlarý saðlar. Bir Fonksiyon Bloðu Örneði Aþaðýdaki resim, bir yukarý/aþaðý Sayýcý fonksiyon bloðu örneðidir. %Ci R S CU CD E ADJ Y %Ci.P 9999 D F Yukarý/aþaðý sayýcý bloðu Bit Nesneleri Word Nesneleri Bit nesneleri, blok çýkýþlarýna karþýlýk gelir. Bu bitlere, aþaðýdaki iki metottan biri kullanýlarak Bool test komutlarý tarafýndan eriþilebilir: l Direkt olarak (örneðin, LD E) - dönüþtürülebilir programlamada, eðer bloða baðlý iseler - (bkz. Ana Fonksiyon Bloklarýnýn Programlama Prensipleri, s. 208). l Blok tipi belirtilerek (örneðin, LD %Ci.E). Giriþlere, komutlar formunda eriþilebilir. Word nesneleri, aþaðýdaki gibi belirtilmiþ parametrelere ve deðerlere karþýlýk gelir: l Blok konfigürasyon parametreleri: Bazý parametrelere program tarafýndan eriþilebilir iken (örneðin, ön-seçim parametreleri), bazýlarýna ise eriþilemez (örneðin, zaman tabaný). l Mevcut deðerler: örneðin, %Ci.V, mevcut sayýcý deðeri. 206 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Eriþilebilen Bit ve Word Nesneleri Aþaðýdaki tablo, program tarafýndan eriþilebilen Ana fonksiyon bloðu bit ve word nesnelerini tanýmlar. Ana Sembol Aralýk (i) Fonksiyon Bloðu Nesne Tipi Taným Adres Yazma Eriþimi Zamanlayýcý Word Mevcut deðer %TMi.V hayýr %TMi 0 - 127 Bit Yukarý/ Aþaðý Sayýcý TWD USE 10AT 02/2003 %Ci 0 - 31 Word Bit Ön-ayar deðeri %TMi.P evet Zamanlayýcý çýkýþý %TMi.Q hayýr Mevcut deðer %Ci.V hayýr Ön-ayar deðeri %Ci.P evet Alttan-taþma çýkýþý (boþ) %Ci.E hayýr Ön-ayar çýkýþýna eriþildi %Ci.D hayýr Üstten-taþma çýkýþý (dolu) %Ci.F hayýr 207 Ana Komutlar Ana Fonksiyon Bloklarý için Programlama Prensipleri Açýklama Ana fonksiyon bloklarýný programlamak için, aþaðýdaki yöntemlerden birini kullanýnýz: l Fonksiyon bloðu komutlarý (örneðin, BLK %TM2): Ladder dili için bu dönüþtürülebilir programlama yöntemi, blok üzerinde gerçekleþtirilecek iþlemlerin, programda tek bir yerde yapýlmasýna izin verir. l Spesifik komutlar (örneðin, CU %Ci): Bu dönüþtürülemeyen yöntem, bloðun giriþleri üzerinde gerçekleþtirilecek iþlemlerin, programýn birkaç yerinde yapýlmasýna izin verir. (örneðin, line 100 CU %C1, line 174 CD %C1, line 209 LD %C1.D). Dönüþtürülebilir Programlama Dönüþtürülebilir programlama için, BLK, OUT_BLK ve END_BLK komutlarýný kullanýn: l BLK: Bloðun baþlangýcýný belirtir. l OUT_BLK: Blok çýkýþlarýný doðrudan baðlamak için kullanýlýr. l END_BLK: Bloðun sonunu belirtir. Baðlý Çýkýþlý Örnek Aþaðýdaki örnek, baðlý çýkýþlý bir sayýcý fonksiyon bloðunun dönüþtürülebilir programlanmasýný göstermektedir. %I1.1 N R %C8 E %M1 %Q0.4 S ADJ Y D %I1.2 %M0 CU %Ci.P 9999 CD 208 F BLK %C8 LDF %I1.1 R LD %I1.2 AND %M0 CU OUT_BLK LD D AND %M1 ST %Q0.4 END_BLK Giriþ Ýþleme Çýkýþ Ýþleme TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Çýkýþlarý Baðlý Olmayan Örnek Bu örnek, baðlý çýkýþlarý olmayan bir sayýcý fonksiyon bloðunun dönüþtürülebilir programlanmasýný göstermektedir. %I1.1 N R %C8 E S %I1.2 %M0 ADJ Y D CU %Ci.P 9999 CD %C8.D %M1 F %Q0.4 BLK %C8 LDF %I1.1 R LD %I1.2 AND %M0 CU END_BLK LD %C8.D AND %M1 ST %Q0.4 Giriþ Ýþleme Çýkýþ Ýþleme Not: Sadece ilgili bloktaki test ve giriþ komutlarý, BLK ve OUT_BLK komutlarý arasýna yerleþtirilebilir (veya OUT_BLK programlanmadýðýnda, BLK ve END_BLK arasýna). TWD USE 10AT 02/2003 209 Ana Komutlar Zamanlayýcý (Timer) Fonksiyon Bloðu (%TMi) Açýklama Üç tip zamanlayýcý fonksiyon bloðu vardýr: l TON (Timer On-Delay): On-gecikmeli aksiyonlarý kontrol etmek için kullanýlýr. l TOF (Timer Off-Delay): Off-gecikmeli aksiyonlarý kontrol etmek için kullanýlýr. l TP (Timer - Pulse): Belirli süresi olan bir darbe yaratmak için kullanýlýr. Bu gecikmeler ve darbe periyotlarý programlanabilir ve TwidoSoft kullanýlarak deðiþtirilebilir. Resim Aþaðý þekilde, zamanlayýcý fonksiyon bloðu gösterilmiþtir. %TMi Q IN TYPE TON TB 1min ADJ Y %TMi.P 9999 Zamanlayýcý fonksiyon bloðu 210 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Parametreler Zamanlayýcý fonksiyon bloklarý, aþaðýdaki parametrelere sahiptir: Parametre Etiket Deðer Zamanlayýcý numarasý %TMi 0 - 63 Kompakt Kontrolör 0 - 127 Modüler Kontrolörler Tip TON • on-gecikmesi (varsayýlan) TOF • off-gecikmesi TP • darbe (tek-kararlý) Zaman tabaný TB 1 dk (default), 1s, 100ms, 10ms, 1ms (TM0 ve TM1 için). Mevcut deðer %TMi.V Zamanlayýcý çalýþtýðýnda, 0'dan %TMi.P'ye artan word. Program tarafýndan okunup test edilebilir fakat yazýlamaz. %TMi.V, Veri Editörü kullanýlarak deðiþtirilebilir. Ön-ayar deðeri %TMi.P 0 - 9999. Program tarafýndan okunabilen, test edilebilen ve yazýlabilen word. Varsayýlan deðeri, 9999'dur. Periyot veya üretilen gecikme, %TMi.P x TB'ye eþittir. Veri Editörü (Data Editor) Y/N Y: Evet, ön-ayar %TMi.P deðeri, Veri Editörü kullanýlarak deðiþtirilebilir. N: Hayýr, ön-ayar %TMi.P deðeri deðiþtirilemez. Set giriþi (veya komutu) IN Zamanlayýcýyý, yükselen kenarda (TON ve TP tipleri) veya düþen kenarda (TOF tipi) baþlatýr. Zamanlayýcý çýkýþý Q Gerçekleþtirilen fonksiyona (TON, TOF veya TP) baðlý olarak, iliþkilendirilmiþ bit %TMi.Q, 1 yapýlýr. Not: Ön-ayar deðeri ne kadar büyükse, zamanlayýcý doðruluðu da o kadar artar. TWD USE 10AT 02/2003 211 Ana Komutlar TOF Tipi Zamanlayýcý Açýklama Off-gecikmeli aksiyonlarý kontrol etmek için, TOF tipi zamanlayýcý kullanýnýz. Bu gecikme, TwidoSoft kullanýlarak programlanabilir. Zamanlama Diyagramý Aþaðýdaki zamanlama diyagramý, TOF tipi zamanlayýcýnýn çalýþmasýný gösterir. (1) (1) (3) IN (2) (5) Q %TMi.P (4) %TMi.V Çalýþma Aþaðýdaki tablo, TOF tipi zamanlayýcýnýn çalýþmasýný tanýmlamaktadýr. Evre 212 Taným 1 Mevcut deðer %TMi.V, IN giriþindeki yükselen kenarda, 0'a set edilir (zamanlayýcý halen çalýþýyor olsa bile). 2 %TMi.Q çýkýþ biti, N giriþinde bir yükselen kenar saptandýðýnda 1 yapýlýr. 3 Zamanlayýcý, IN giriþinin düþen kenarýnda baþlar. 4 Mevcut deðer %TMi.V, TB zaman tabanlý her bir darbe için, bir birim artým ile %TMi.P'ye kadar yükselir. 5 %TMi.Q çýkýþ biti, mevut deðer, %TMi.P'ye ulaþtýðýnda 0'a reset edilir. TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar TON Tipi Zamanlayýcý Açýklama TON tipi zamanlayýcý, on-gecikmeli aksiyonlarý kontrol etmek için kullanýlýr. Bu gecikme, TwidoSoft kullanýlarak programlanabilir. Zamanlama Diyagramý Aþaðýdaki zamanlama diyagramý, TON tipi zamanlayýcýnýn çalýþmasýný gösterir. (1) IN (3) Q (5) (4) %TMi.P (2) %TMi.V Çalýþma Aþaðýdaki tablo, TON tipi zamanlayýcýnýn çalýþmasýný tanýmlamaktadýr. Evre TWD USE 10AT 02/2003 Taným 1 Zamanlayýcý, IN giriþinin yükselen kenarýnda baþlar. 2 Mevcut deðer %TMi.V, TB zaman tabanlý her bir darbe için, bir birim artým ile %TMi.P'ye kadar yükselir. 3 %TMi.Q çýkýþ biti, mevcut deðer, %TMi.P'ye ulaþtýðýnda 1 yapýlýr. 4 %TMi.Q çýkýþ biti, IN giriþi 1 durumunda iken, 1'de kalýr. 5 IN giriþinde bir düþen kenar saptandýðýnda, zamanlayýcý %TMi.P'ye ulaþmamýþ olsa bile durdurulur ve %TMi.V, 0'a set edilir. 213 Ana Komutlar TP Tipi Zamanlayýcý Açýklama TP tipi zamanlayýcý, belirli süreli darbeleri yaratmak için kullanýlýr. Bu gecikme, TwidoSoft kullanýlarak programlanabilir. Zamanlama Diyagramý Aþaðýdaki zamanlama diyagramý, TP tipi zamanlayýcýnýn çalýþmasýný gösterir. (1) IN (2) (6) (4) Q %TMi.P %TMi.V Çalýþma (5) Aþaðýdaki tablo, TP tipi zamanlayýcýnýn çalýþmasýný tanýmlamaktadýr. Evre 214 (3) Taným 1 Zamanlayýcý, IN giriþinin yükselen kenarýnda baþlar. Zamanlayýcý henüz baþlatýlmamýþsa, mevcut deðer %TMi.V, 0'a set edilir. 2 %TMi.Q çýkýþ biti, zamanlayýcý baþladýðýnda 1 yapýlýr. 3 Zamanlayýcýnýn mevcut deðeri %TMi.V, TB zaman tabanlý her bir darbe baþýna, bir birim artým ile 0'dan %TMi.P'ye kadar yükselir. 4 %TMi.Q çýkýþ biti, mevcut deðer, %TMi.P'ye ulaþtýðýnda 0 yapýlýr. 5 Mevcut deðer %TMi.V, %TMiV=%TMi.P ve IN giriþi yeniden 0 olduðunda, 0'a set edilir. 6 Bu zamanlayýcý, reset edilemez. %TMi.V =%TMi.P ve IN giriþi 0 olur olmaz, %TMi.V, 0'a set edilir. TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Zamanlayýcýlarý Programlama ve Konfigüre Etme Açýklama Zamanlayýcý fonksiyon bloklarý (%TMi), nasýl kullanýlacaklarýna bakýlmaksýzýn ayný þekilde programlanýr. Zamanlayýcý fonksiyonu (TON, TOF veya TP), konfigürasyon sýrasýnda seçilir. Örnekler Aþaðýda, bir zamanlayýcý fonksiyon bloðu ve dönüþtürülebilir ve dönüþtürülemez programlama örnekleri yer almaktadýr. %I0.1 %Q0.3 %TMi IN Q TYPE TON TB 1min ADJ Y %TMi.P 9999 Dönüþtürülebilir programlama BLK %TM1 LD %I0.1 IN OUT_BLK LD Q ST %Q0.3 END_BLK Konfigürasyon TWD USE 10AT 02/2003 Dönüþtürülemez programlama LD IN LD ST %I0.1 %TM1 %TM1.Q %Q0.3 Aþaðýdaki parametreler, konfigürasyon sýrasýnda girilmelidir: l Timer type (Zamanlayýcý tipi): TON, TOF veya TP l Time base (Zaman tabaný) (TB): 1 min (dk), 1s, 100 ms, 10 ms veya 1 ms l Preset value (Ön-ayar deðeri) (%TMi.P): 0 ila 9999 l Adjust (Ayarla) : Evet veya Hayýr (Y veya N) 215 Ana Komutlar Özel Durumlar 1 ms Zaman Tabanlý Zamanlayýcýlar 216 Aþaðýdaki tablo, zamanlayýcý programlama ve konfigüre etme özel durumlarýnýn bir listesini içermektedir. Özel Durum Taným Bir soðuk yeniden baþlatmanýn (%S0=1) etkisi Mevcut deðeri 0'a zorlar. Çýkýþ %TMi.Q'yu, 0'a set eder. Ön-ayar deðeri, konfigürasyon sýrasýnda tanýmlanan deðere reset edilir. Bir ýlýk yeniden baþlatmanýn (%S1=1) etkisi Zamanlayýcýnýn mevcut ve ön-ayar deðeri üzerinde etkisi yoktur. Mevcut deðer, bir enerji gidiþi (outage) sýrasýnda deðiþmez. Bir kontrolör durmasýnýn etkisi Kontrolörün durdurulmasý, mevcut deðeri deðiþtirmez. Bir program atlamasýnýn etkisi Zamanlayýcý bloðunun üzerinden atlamak, zamanlayýcýyý durdurmaz. Zamanlayýcý, ön-ayar deðerine (%TMi.P) ulaþýncaya kadar artýma devam edecektir. Bu noktada, zamanlayýcý bloðunun Q çýkýþýna atanmýþ Tamam biti (%TMi.Q), durum deðiþtirir; bununla birlikte, blok çýkýþýna doðrudan baðlý, iliþkilendirilmiþ çýkýþ aktive edilmez ve kontrolör tarafýndan taranmaz. %TMi.Q (tamam (done) biti) aracýlýðýyla test %TMi.Q bitini, program içerisinde yalnýzca bir defa test etmek makuldur. Ön-ayar %TMi.P'yi deðiþtirmenin etkisi Ön-ayar deðerini, bir komut kullanarak veya deðeri ayarlayarak deðiþtirmek, etkisini yalnýzca zamanlayýcýnýn bir sonraki aktivasyonunda gösterir. 1 ms zaman tabaný, yalnýzca %TM0 ve %TM1 zamanlayýcýlarda mevcuttur. Dört sistem word'ü %SW76, %SW77, %SW78 ve SW79, "kum saatleri" olarak kullanýlabilir. Pozitif bir deðerleri var ise, bu dört word, sistem tarafýndan her milisaniyede ayrý ayrý azaltýlýr. Çoklu zamanlama, bu word'lerden birinin ardarda yüklenmesiyle veya ara deðerler test edilerek baþarýlabilir. Eðer bu dört word'den herhangi birinin deðeri, 0'dan az ise, bu word deðiþtirilmeyecektir. Bir zamanlayýcý, karþýlýk gelen 15. bit, 1'e set edilerek "dondurulabilir" ve sonra bu bit, 0'a reset edilerek yeniden harekete geçirilebilir. TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Programlama Örneði Aþaðýdaki örnekte, bir zamanlayýcý fonksiyon bloðu programlanmýþtýr. LDR %I0.1 [%SW76:=XXXX] LD %I0.2 ST %SW76:X15 LD [%SW76=0] ST %M0 .............. (%I0.1'in yükselen kenarýnda, zamanlayýcýyý baþlatmak) (XXXX = istenen deðer) (donmanýn opsiyonel yönetimi, I0.2 giriþi donar) (zamanlayýcý son reset) %I0.1 P %SW76:=XXXX %I0.2 %SW76:X15 %M0 %SW76=0 TWD USE 10AT 02/2003 217 Ana Komutlar Yukarý/Aþaðý Sayýcý Fonksiyon Bloðu (%Ci) Açýklama Sayýcý fonksiyon bloðu (%Ci), olaylarý yukarý ve aþaðý saymaya yarar. Bu iki iþlem, eþzamanlý olarak yapýlabilir. Resim Aþaðýdaki, bir yukarý/aþaðý Sayýcý fonksiyon bloðu resmidir. R S CU CD %Ci E D ADJ Y %TMi.P 9999 F Yukarý/aþaðý sayýcý fonksiyon bloðu 218 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Parametreler Sayýcý fonksiyon bloðu, aþaðýdaki parametrelere sahiptir: Parametre Etiket Deðer Sayýcý numarasý %Ci 0 ila 31 Mevcut deðer %Ci.V Word, CU ve CD giriþlerine (veya komutlarýna) göre arttýrýlýr veya azaltýlýr. Program tarafýndan okunabilir ve test edilebilir fakat yazýlamaz. %Ci.V'yi deðiþtirmek için, Veri Editörünü kullanýnýz. Ön-ayar deðeri %Ci.P 0 - %Ci.P-9999. Word okunabilir, test edilebilir ve yazýlabilir (varsayýlan deðer: 9999). Veri Editörü Y/N kullanarak düzenleme l Reset giriþi (veya komutu) R 1 durumunda: %Ci.V = 0. Set giriþi (veya komutu) S 1 durumunda: %Ci.V = %Ci.P. Yukarý sayma giriþi (veya komutu) CU Bir yükselen kenarda, %Ci.V'yi arttýrýr. Aþaðý sayma giriþi (veya komutu) CD Bir yükselen kenarda, %Ci.V'yi azaltýr. Alttan-taþma çýkýþý E (Empty) Aþaðý sayýcý %Ci.V, 0'dan 9999'a deðiþtiðinde, ilgili bit %Ci.E=1 olur (%Ci.V, 9999'a ulaþtýðýnda, 1'e set olur ve eðer sayýcý, aþaðý saymaya devam ederse, 0'a reset edilir). Çýkýþýn ön-ayarýna ulaþýldý D (Done) Üstten-taþma çýkýþý TWD USE 10AT 02/2003 F (Full) l Y: Evet (yes), ön-ayar deðeri, Veri Editörü kullanýlarak deðiþtirilebilir. N: Hayýr (no), ön-ayar deðeri, Veri Editörü kullanýlarak deðiþtirilemez. %Ci.V=%Ci.P olduðunda, ilgili bit %Ci.D=1 olur. %Ci.V, 9999'dan 0'a deðiþtiðinde, ilgili bit %Ci.F=1 olur (%Ci.V, 0'a ulaþtýðýnda, 1'e set olur ve eðer sayýcý, yukarý saymaya devam ederse, 0'a reset edilir). 219 Ana Komutlar Çalýþma Aþaðýdaki tablo, yukarý/aþaðý sayýcý çalýþmasýnýn ana safhalarýný tanýmlar. Çalýþma Eylem Sonuç Yukarý sayma Yukarý sayma giriþi CU'da bir yükselen kenar görünür (veya CU komutu aktive edilir). Mevcut deðer %Ci.V, bir birim arttýrýlýr. %Ci.V mevcut deðeri, %Ci.P ön-ayar deðerine eþittir. D çýkýþýna atanmýþ "ön-ayara ulaþýldý" çýkýþ biti %Ci.D, 1 durumuna deðiþir. %Ci.V mevcut deðeri, 9999'dan 0'a deðiþir. Çýkýþ biti %Ci.F (Yukarý sayma üstten-taþmasý), 1 durumuna deðiþir. Sayýcý, yukarý saymaya devam ederse. Çýkýþ biti %Ci.F (Yukarý sayma üstten-taþmasý), 0'a reset edilir. Aþaðý sayma giriþi CD'de bir yükselen kenar görünür (veya CD komutu aktive edilir). Mevcut deðer %Ci.V, bir birim azaltýlýr. %Ci.V mevcut deðeri, 0'dan 9999'a deðiþir. Çýkýþ biti %Ci.E (alttan-taþma), 1 durumuna deðiþir. Sayýcý, aþaðý saymaya devam ederse. Çýkýþ biti %Ci.E (alttan-taþma), 0'a reset edilir. Aþaðý sayma 220 Yukarý/aþaðý sayma Yukarý sayma ve aþaðý sayma fonksiyonlarýnýn her ikisini de eþzamanlý kullanmak için (veya CU ve CD komutlarýnýn her ikisini de kullanmak için), karþýlýk gelen iki giriþ CU ve CD kontrol edilmelidir. Bu iki giriþ, ardarda taranýr. Ýkisi de 1 durumunda ise, mevcut deðer deðiþmeden kalýr. Reset R giriþi, 1 durumuna set edilir (veya R komutu aktive edilir). Set S giriþi 1 durumundaysa (veya S %Ci.V mevcut deðeri, %Ci.P deðerini alýr ve %Ci.D çýkýþý, 1'e set edilir. komutu aktive edilmiþse) ve reset giriþi 0'da ise (veya R komutu, aktif deðil ise). Mevcut deðer %Ci.V, 0'a zorlanýr. Çýkýþlar %Ci.E, %Ci.D ve %Ci.F, 0'dadýr. Reset giriþinin önceliði vardýr. TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Özel Durumlar Aþaðýdaki tablo, sayýcýlarýn programlanmasý ve konfigüre edilmesinin özel durumlarýný içerir. Özel Durum Taným Bir soðuk yeniden baþlatmanýn (%S0=1) etkisi l l l TWD USE 10AT 02/2003 Mevcut deðer %Ci, 0'a set edilir. Çýkýþ bitleri %Ci.E, %Ci.D ve %Ci.F, 0'a set edilir. Ön-ayar deðeri, konfigürasyon sýrasýnda tanýmlanan ilk deðerine getirilir. Bir ýlýk yeniden baþlatmanýn (%S1=1) etkisi, kontrolör durmasýnýn etkisi Sayýcýnýn mevcut deðeri (%Ci.V) üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Ön-ayar %Ci.P'nin deðiþtirilmesinin etkisi Ön-ayar deðerini, bir komut aracýlýðýyla veya ayarlayarak deðiþtirmek, etkisini, blok, uygulama tarafýndan iþlendiðinde (giriþlerden birinin aktivasyonu) gösterir. 221 Ana Komutlar Sayýcýlarý Programlama ve Konfigüre Etme Açýklama Aþaðýdaki örnek, 5000'e kadar sayma saðlayan bir sayýcýdýr. %I1.2 giriþindeki her bir darbe (%M0 dahili biti, 1'de iken), %C8 sayýcýsýný, son ön-ayar deðerine kadar arttýrýr (bit %C8.D=1). Sayýcý, %I1.1 giriþi tarafýndan reset edilir. Programlama Örneði Aþaðýdaki þekil, dönüþtürülebilir ve dönüþtürülemez programlama örnekli bir sayýcý fonksiyon bloðudur. %I1.1 R %C8 E S %I1.2 %M0 CU ADJ Y D %Ci.P 9999 CD F %C8.D %Q0.0 Ladder diyagramý BLK %C8 LD %I1.1 R LD %I1.2 AND %M0 CU END_BLK LD %C8.D ST %Q0.0 Dönüþtürülebilir programlama Konfigürasyon 222 LD R LD AND CU LD ST %I1.1 %C8 %I1.2 %M0 %C8 %C8.D %Q0.0 Dönüþtürülemez programlama Aþaðýdaki parametreler, konfigürasyon sýrasýnda girilmelidir: l Preset value (Ön-ayar deðeri) (%Ci.P): bu örnekte, 5000'e set edilmiþtir l Adjust (Ayarla): Yes (Evet) TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Shift Bit Register Fonksiyon Bloðu (%SBRi) Açýklama Shift (Kaydýrma) Bit Register fonksiyon bloðu (%SBRi), ikili (binary) veri bitlerinin (0 veya 1) sola veya saða kaymasýný saðlar. Resim Aþaðýdaki resim, bir Shift Register fonksiyon bloðu örneðidir. %SBRi R CU CD Parametreler Shift Bit Register fonksiyon bloðu, aþaðýdaki parametrelere sahiptir. Parametre TWD USE 10AT 02/2003 Etiket Deðer Register numarasý %SBRi 0 ila 7 Register biti %SBRi.j Shift register'ýn 0'dan 15'e bitleri (j = 0'dan 15'e), bir Test komutu tarafýndan test edilebilir ve bir Atama komutu kullanýlarak yazýlabilir. Reset giriþi (veya komutu) R Bir yükselen kenarda, 0 ila 15 register bitleri %SBRi.j'yi 0'a set eder. Sola kaydýrma giriþi (veya komutu) CU Bir yükselen kenarda, bir register bitini sola kaydýrýr. Saða kaydýrma giriþi (veya komutu) CD Bir yükselen kenarda, bir register bitini saða kaydýrýr. 223 Ana Komutlar Çalýþma Aþaðýdaki resim, bir kaydýrma iþlemi öncesi ve sonrasýnda bir bit þablonunu gösterir. Çalýþma ilk hal durumu 1 1 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 1 1 0 Bit 15 0 Bit 0 CU %SBRi, sola doðru bir kaydýrma gerçekleþtirir 1 Bit 15 kayýp 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 1 Bit 15 1 0 0 0 Bit 0 Bu, bir bitin, CD komutu kullanýlarak saða kaydýrýlmasý (Bit 15, Bit 0'a) isteði için de ayný þekildedir. Bit 0 kaybedilir. Bir 16-bit register yeterli deðilse, programý, birkaç register'ý kaskad (ardarda) baðlamak için kullanmak da mümkündür. Programlama Aþaðýdaki örnekte, Bit 0, Bit 15'in ters (evrik) deðerini alýrken, bir bit her saniye sola kaydýrýlýr. Dönüþtürülebilir programlama %SBR0.15 %SBR0.0 / %SBR0 LDN %SBR0.15 ST %SBR0.0 BLK %SBR0 LD %S6 CU END_BLK R %S6 CU CD 224 Dönüþtürülemez programlama LDN ST LD CU %SBR0.15 %SBR0.0 %S6 %SBR0 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Özel Durumlar TWD USE 10AT 02/2003 Aþaðýdaki tablo, Shift Bit Register fonksiyon bloðunu programlamak için özel durumlarýn bir listesini içerir. Özel Durum Taným Soðuk yeniden baþlatma (%S0=1) Register word'ünün tüm bitlerini 0 yapar. Ilýk yeniden baþlatma (%S1=1) Register word bitleri üzerinde hiçbir etkisi yoktur. 225 Ana Komutlar Adým Sayýcý Fonksiyon Bloðu (%SCi) Açýklama Bir Adým Sayýcý fonksiyon bloðu (%SCi), aksiyonlarýn atanabileceði bir adýmlar dizisi saðlar. Bir adýmdan diðerine hareket etmek, harici veya dahili olaylara baðlýdýr. Bir adýmýn aktif olduðu her zaman, iliþkilendirilmiþ bit, 1 yapýlýr. Bir adým sayýcýnýn, bir anda, yalnýzca bir aktif adýmý olabilir. Resim Aþaðýdaki, bir Adým Sayýcý fonksiyon bloðu örneðidir. %SCi R CU CD Parametreler Adým Sayýcý fonksiyon bloðu, aþaðýdaki parametrelere sahiptir. Parametre 226 Etiket Deðer Adým sayýcý numarasý %SCi 0 ila 7 Adým sayýcý biti %SCi.j 0'dan 255'e adým sayýcý bitleri (j = 0 ila 255), bir Load lojik iþlemi tarafýndan test edilebilir ve bir Atama komutu tarafýndan yazýlabilir. Reset giriþi (veya komutu) R Bir yükselen kenarda, adým sayýcýyý reset eder. Arttýrma giriþi (veya komutu) CU Bir yükselen kenarda, adým sayýcýyý bir adým arttýrýr. Azaltma giriþi (veya komutu) CD Bir yükselen kenarda, adým sayýcýyý bir adým azaltýr. TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Zamanlama Diyagramý Aþaðýdaki diyagram, Adým Sayýcý fonksiyon bloðunun çalýþmasýný gösterir. CU giriþi CD giriþi N aktif deðil TWD USE 10AT 02/2003 0 1 2 3 2 1 0 227 Ana Komutlar Programlama Aþaðýdaki, bir Adým Sayýcý fonksiyon bloðu örneðidir. l Adým Sayýcý 0, giriþ %I0.2 tarafýndan arttýrýlýr. l Adým Sayýcý 0, giriþ %I0.3 tarafýndan veya adým 3'e vardýðýnda 0'a reset edilir. l Adým 0 çýkýþ %Q0.1'i, adým 1 çýkýþ %Q0.2'yi ve adým 2 %Q0.3'ü kontrol etmektedir. Aþaðýdaki resim, bu örnek için hem dönüþtürülebilir hem de dönüþtürülemez programlamayý göstermektedir. Dönüþtürülebilir programlama BLK %SC0 LD %SC0.3 OR %I0.3 R LD %I0.2 CU END_BLK LD %SC0.0 ST %Q0.1 LD %SC0.1 ST %Q0.2 LD %SC0.2 ST %Q0.3 %SC0.3 %SC0 %I0.3 R %I0.2 CU CD %SC0.0 228 %Q0.1 %SC0.1 %Q0.2 %SC0.2 %Q0.3 Dönüþtürülemez programlama LD OR R LD CU LD ST LD ST LD ST %SC0.3 %I0.3 %SC0 %I0.2 %SC0 %SC0.0 %Q0.1 %SC0.1 %Q0.2 %SC0.2 %Q0.3 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Özel Durumlar TWD USE 10AT 02/2003 Aþaðýdaki tablo, Adým Sayýcý fonksiyon bloðunu programlamak için özel durumlarýn bir listesini içerir. Özel Durum Taným Soðuk yeniden baþlatma (%S0=1) Adým sayýcýyý ilk deðerine getirir. Ilýk yeniden baþlatma (%S1=1) Adým sayýcý üzerinde hiçbir etkisi yoktur. 229 Ana Komutlar 12.3 Nümerik Ýþleme Nümerik Ýþlemeye Giriþ Genel Bakýþ Bu kýsým, tanýmlar ve programlama ana noktalarýný kapsamakta ve Nümerik Ýþlemeye bir giriþ sunmaktadýr. Bu Kýsýmda Neler Var? Bu kýsým, aþaðýdaki konularý kapsar: Konu Nümerik Komutlara Giriþ 230 Sayfa 231 Atama Komutlarý 232 Karþýlaþtýrma Komutlarý 236 Aritmetik Komutlar 238 Lojik Komutlar 242 Kaydýrma Komutlarý 244 Çevirme Komutlarý 246 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Nümerik Komutlara Giriþ Genel Bakýþ TWD USE 10AT 02/2003 Nümerik komutlar, genellikle 16-bit'lik word'lere uygulanýr (bkz. Word Nesneleri, s. 27) ve köþeli parantezler arasýna yazýlýr. Eðer bir önceki lojik iþlemin sonucu doðru (true) ise (Bool akümülatörü = 1), nümerik komut icra edilir. Eðer bir önceki lojik iþlemin sonucu yanlýþ (false) ise (Bool akümülatorü = 0), nümerik komut icra edilmez ve operand deðiþmeden kalýr. 231 Ana Komutlar Atama Komutlarý Açýklama Atama komutlarý, Op2 operandýný, Op1 operandýna yüklemek için kullanýlýr. Atama Atama komutlarý için sözdizimi. [Op1:=Op2] <=> Op2 -> Op1 Atama iþlemleri, aþaðýdakiler üzerinde gerçekleþtirilebilir: l Bit string'leri l Word'ler l Word tablolarý Bit String'lerinin Atanmasý Ýþlemler, aþaðýdaki bit string'leri üzerinde gerçekleþtirilebilir (bkz. Yapýlandýrýlmýþ Nesneler, s. 35): l Bit string'i -> bit string'i (Örnek 1) l Bit string'i -> word (Örnek 2) l Word -> bit string'i (Örnek 3) l Anlýk deðer -> bit string'i Örnekler Bit string'i atamalarýna örnekler. %Q0:8:=%MW64:8 LD 1 [%Q0:8:=%M64:8] (Ex. 1) %MW100:=%I0:16 LD %I0.2 [%MW100:=%I0:16] (Ex. 2) %MW104:16:=%KW0 LDR %I0.3 [%M104:16:=%KW0] (Ex. 3) %I0.2 %I0.3 P Kullaným kurallarý: l Bit string'i -> word atamasý için: String içindeki bitler, word'e saðdan baþlayarak (string içindeki ilk bit, word'deki bit 0'a) transfer edilir ve transfere dahil olmayan word bitleri (uzunluk<16), 0'a set edilir. l Word -> bit string'i atamasý için: Word bitleri, saðdan (Word biti 0, string içindeki ilk bit'e) transfer edilir. 232 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Bit String'i Atamalarý Bit string'i atamalarý için sözdizimi. Operatör Sözdizimi Operand 1 (Op1) Operand 2 (Op2) := [Op1: = Op2 ] %MWi,%QWi, %SWi %MWi[MWi], %Mi:L, %Qi:L, %Si:L, %Xi:L Anlýk deðer, %MWi, %KWi, %IW, %INWi, %QW, %QNWi, %SWi, %BLK.x, %MWi[MWi], %KWi[MWi], %Mi:L,%Qi:L, %Si:L, %Xi:L, %Ii:L Operand 1 (Op1), operand 2'nin (Op2) deðerini alýr Not: %BLK.x kýsaltmasý (örneðin, %C0.P), herhangi bir fonksiyon bloðu word'ünü tanýmlamak için kullanýlýr. Word'lerin Atanmasý Atama komutlarý, aþaðýdaki word'ler üzerinde gerçekleþtirilebilir: l Word -> word (Örnek 1) l Endekslenmiþ word -> word l Anlýk deðer -> word (Örnek 3) l Bit string'i -> word l Word -> endekslenmiþ word l Endekslenmiþ word -> endekslenmiþ word (Örnek 2) l Anlýk deðer -> endekslenmiþ word l Word -> bit string'i Örnekler Word atamalarýna örnekler. %SW112:=%MW100 %I0.2 %MW0[%MW10]:=%KW0[%MW20] LD 1 [%SW112:=%MW100] (Ex. 1) LD %I0.2 [%MW0[%MW10]:=] %KW0[%MW20] (Ex. 2) %I0.3 P TWD USE 10AT 02/2003 %MW10:=100 LDR %I0.3 [%MW10:=100] (Ex. 3) 233 Ana Komutlar Sözdizimi Word atamalarý için sözdizimi. Operatör Sözdizimi := [Op1: = Op2 ] Operand 1 (Op1), operand 2'nin (Op2) deðerini alýr Operand 1 (Op1) %BLK.x, %MWi, %QWi, %SWi %MWi[MWi], %Mi:L, %Qi:L, %Si:L, %Xi:L Operand 2 (Op2 ) Anlýk deðer, %MWi, %KWi, %IW, %QW, %SWi, %MWi[MWi], %KWi[MWi], %INW, %Mi:L, %Qi:L, %QNW, %Si:L, %Xi:L, %Ii:L Not: %BLK.x kýsaltmasý (örneðin, R3.I), herhangi bir fonksiyon bloðu word'ünü tanýmlamak için kullanýlýr. %Mi:L, %Si:L ve %Xi:L bit string'leri için, bit string'inin ilkinin temel adresi, 8'in bir katý olmalýdýr (0, 8, 16, ..., 96, ...). Word Tablolarýnýn Atanmasý Atama iþlemleri, aþaðýdaki word tablolarý üzerinde gerçekleþtirilebilir (bkz. Word Tablolarý, s. 36): l Anlýk deðer -> word tablosu (Örnek 1) l Word -> word tablosu (Örnek 2) l Word tablosu -> word tablosu (Örnek 3) Tablo uzunluðu (L), her iki tablo için ayný olmalýdýr. Örnekler Word tablo atamalarýna örnekler: %MW0:10:=100 %I0.2 %MW0:10:=%MW11 %I0.3 P 234 %MW10:20:=%KW30:20 LD 1 [%MW0:10:=100] (Ex. 1) LD %I0.2 [%MW0:10:=%MW11] (Ex. 2) LDR %I0.3 [%MW10:20:=%KW30:20] (Ex. 3) TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Sözdizimi Word tablo atamalarý için sözdizimi: Operatör Sözdizimi Operand 1 (Op1) Operand 2 (Op2 ) := [Op1: = Op2 ] Operand 1 (Op1), operand 2'nin (Op2) deðerini alýr %MWi:L, %SWi:L %MWi:L, %SWi:L, Anlýk deðer, %MWi, %KWi, %IW, %QW, %SWi, %BLK.x Not: %BLK.x kýsaltmasý (örneðin, R3.I), herhangi bir fonksiyon bloðu word'ünü tanýmlamak için kullanýlýr. Bit string'leri %Mi:L, %Si:L ve %Xi:L için, bit string'inin ilkinin temel adresi, 8'in bir katý olmak zorundadýr (0, 8, 16, ..., 96, ...). TWD USE 10AT 02/2003 235 Ana Komutlar Karþýlaþtýrma Komutlarý Açýklama Karþýlaþtýrma komutlarý, iki operandý karþýlaþtýrmak için kullanýlýr. Aþaðýdaki tablo, Karþýlaþtýrma komutu tiplerini listeler. Komut Yapý Fonksiyon > Operand 1, operand 2'den büyük mü, test et >= Operand 1, operand 2'den büyük mü veya operand 2'ye eþit mi, test et < Operand 1, operand 2'den küçük mü, test et <= Operand 1, operand 2'den küçük mü veya operand 2'ye eþit mi, test et = Operand 1, operand 2'ye eþit mi, test et <> Operand 1, operand 2'den farklý mý, test et Karþýlaþtýrma, LD, AND ve OR komutlarýný takip eden köþeli parantezler içerisinde icra edilir. Ýstenen karþýlaþtýrma doðru (true) olduðunda, sonuç 1'dir. Karþýlaþtýrma komutlarýna örnekler. %Q0.3 LD ST %MW10>100 %M0 %Q0.2 LD %M0 AND [%MW20 < %KW35] ST %Q0.2 %Q0.4 LD OR ST %MW20<%KW35 %I0.2 [%MW10 > 100] %Q0.3 %I0.2 [%MW30>=%MW40] %Q0.4 %MW30>=%MW40 236 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Sözdizimi Karþýlaþtýrma komutlarý için sözdizimi. Operatör Sözdizimi Operand 1 (Op1) Operand 2 (Op2) >, >=, <, <=, =, <> LD [Op1 Operator Op2] AND [Op1 Operator Op2] OR [Op1 Operator Op2] %MWi, %KWi, %INWi, %IW, %QNWi, %QWi, %QNWi, %SWi, %BLK.x Anlýk deðer, %MWi, %KWi, %INWi, %IW, %QNWi, %QW, %SWi, %BLK.x, %MWi [%MWi], %KWi [%MWi] Not: Karþýlaþtýrma komutlarý, parantezler içerisinde kullanýlabilir. Karþýlaþtýrma komutunun parantezler içerisinde kullanýmýna bir örnek: LD %M0 AND( [%MW20 > 10] OR %I0.0 ) ST %Q0.1 TWD USE 10AT 02/2003 237 Ana Komutlar Aritmetik Komutlar Açýklama Yapý Aritmetik komutlar, iki operand arasýnda veya bir operand üzerinde aritmetik iþlemler gerçekleþtirmek için kullanýlýr. Aþaðýdaki tablo, aritmetik komut tiplerini listelemektedir. Komut Fonksiyon + Ýki operandý topla - Ýki operandý birbirinden çýkar * Ýki operandý çarp / Ýki operandý böl REM Ýki operandýn bölümünden kalan SQRT Bir operandýn karekökü INC Bir operandý arttýr DEC Bir operandý azalt Aritmetik iþlemler, þu þekilde gerçekleþtirilir: %M0 %MW0:=%MW10+100 %I0.2 %MW0:=SQRT(%MW10) %I0.3 P 238 INC %MW100 LD %M0 [%MW0:=%MW10 + 100] LD %I0.2 [%MW0:=SQRT(%MW10)] LDR %I0.3 [INC %MW100] TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Sözdizimi Sözdizimi, aþaðýdaki tabloda gösterildiði gibi, kullanýlan operatörlere baðlýdýr. Operatör Sözdizimi Operand 1 (Op1) Operandlar 2 ve 3 (Op2 & 3) +,-,*,/,REM [Op1: = Op 2 Operatör Op3] %MWi, %QWi, %SWi Anlýk deðer (2), %MWi, %KWi, %INW, %IW, %QNW, %QW, %SWi, %BLK.x SQRT (1) [Op1: = SQRT(Op2)] INC, DEC [Operatör Op1] Not: (1) SQRT ile birlikte kullanýldýðýnda, Op2 anlýk deðer olamaz. TWD USE 10AT 02/2003 239 Ana Komutlar Taþma ve Hata Koþullarý Toplama l Ýþlem sýrasýnda taþma Eðer sonuç, -32768 veya +32767 sýnýrlarýný aþarsa, %S18 (taþma) biti, 1'e set edilir. Bu durumda, sonuç kendi içinde doðru deðildir (bkz. sonraki sayfada Örnek 1). Kullanýcý programý, %S18 bitini yönetir. l Sonucun mutlak taþmasý (iþaretsiz arimetik) Belirli bazý hesaplamalar sýrasýnda, bir operandý iþaretsiz aritmetikte yorumlamak gerekebilir (o durumda, bit 15, 32768 deðerini temsil eder). Bir operand için maksimum deðer, 65535'tir. Sonucu 65535'ten büyük olan iki mutlak deðerin (iþaretsiz) toplanmasý, taþmaya neden olur. Bu, %S17 (elde) sistem biti, 1'e deðiþtirilerek iþaret edilir ve bu bit, 65536 deðerini temsil eder. Çýkarma l Negatif sonuç Bir çýkarmanýn sonucu 0'dan az ise, sistem biti %S17, 1'e set edilir. Çarpma l Ýþlem sýrasýnda taþma Sonuç, sonuç word'ünün kapasitesini aþarsa, %S18 (taþma) biti, 1'e set edilir ve sonuç anlamsýzdýr. Bölme/Kalan l 0 ile bölme Bölen 0 ise, bölme mümkün deðildir ve sistem biti %S18, 1'e set edilir. O durumda sonuç yanlýþtýr. l Ýþlem sýrasýnda aþma Bölüm, sonuç word'ünün kapasitesini aþarsa, sistem biti %S18, 1'e set edilir. Karekök alma l Ýþlem sýrasýnda taþma Karekök alma, sadece pozitif deðerler üzerinde gerçekleþtirilir. Bu yüzden, sonuç daima pozitiftir. Karekök operandý negatif ise, sistem biti %S18, 1'e set edilir ve sonuç yanlýþtýr. Not: Kullanýcý programý, sistem bitleri %S17 ve %S18'i yönetmekten sorumludur. Bu bitler, kontrolör tarafýndan 1'e set edilir ve yeniden kullanýlabilmeleri için program tarafýndan reset edilmelidir (örnek için önceki sayfaya bakýnýz). 240 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Örnekler Örnek 1: toplama sýrasýnda taþma. %M0 LD %M0 [%MW0:=%MW1 + %MW2] %MW0:=%MW1+%MW2 %S18 / LDN %S18 [%MW10:=%MW0] %MW10:=%MW0 %S18 LD %S18 [%MW10:=32767] R %S18 %MW10:=32767 %S18 R Eðer %MW1 =23241 ve %MW2=21853 ise, gerçek sonuç (45094), bir 16-bit word içinde ifade edilemez, %S18 biti, 1'e set edilir ve elde edilen sonuç (-20442) yanlýþtýr. Bu örnekte, sonuç 32767'den büyük olduðunda, deðeri 32767'de sabitlenmektedir. Örnek 2: [%MW2:=%MW0 + %MW1] burada %MW0 =65086, %MW1=65333'tür. %MW2 word'ü, 64883 sayýsýný içerir. %S17 biti, 1'e set edilir ve 65536 deðerini temsil eder. Ýþaretsiz aritmetik sonuç; 65536 + 64883 =130419'a eþittir. Örnek 3: [%MW2:=%MW0 + %MW1] burada %MW0 =45736 (yani, -19800'ün iþaretli deðeri), %MW1=38336 (yani, 27200'ün iþaretli deðeri). Ýki sistem biti %S17 ve %S18, 1'e set edilir. Ýþaretli aritmetik sonucu, (+18536) yanlýþtýr. Ýþaretsiz aritmetikte, sonuç (18536 + %S17'nin deðeri, yani 84072) doðrudur. TWD USE 10AT 02/2003 241 Ana Komutlar Lojik Komutlar Açýklama Yapý Lojik komutlar, iki word operandý arasýnda veya bir word operandý üzerinde bir lojik iþlem gerçekleþtirmek için kullanýlýr. Aþaðýdaki tablo, Lojik komut tiplerini listeler. Komut Fonksiyon AND Ýki operand arasýnda lojik AND iþlemi (bit olarak) OR Ýki operand arasýnda lojik OR iþlemi (bit olarak) XOR Ýki operand arasýnda Exclusive OR iþlemi NOT Bir operandýn lojik tümleyeni (bit olarak) Lojik iþlemler, aþaðýdaki gibi gerçekleþtirilir: %M0 %MW0:=%MW10 AND 16#FF00 LD %M0 [%MW0:=%MW10 AND 16#FF00] %MW0:=%KW5 OR %MW10 LD 1 [%MW0:=%KW5 OR %MW10] %MW102:=NOT (%MW100) LD %I0.3 [%MW102:=NOT(%MW100)] %I0.3 242 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Sözdizimi Sözdizimi, kullanýlan operatörlere baðlýdýr: Operatör Sözdizimi Operand 1 (Op1) Operands 2 ve 3 (Op2 & 3) AND, OR, XOR [Op1: = Op 2 Operatör Op3] NOT [NOT(Op2)] %MWi, %QWi, %SWi Anlýk deðer (1), %MWi, %KWi, %IW, %QW, %SWi, %BLK.x Not: (1) NOT ile birlikte kullanýldýðýnda, Op2 anlýk deðer olamaz. Örnek TWD USE 10AT 02/2003 Aþaðýdaki, bir lojik AND komutu örneðidir: [%MW15:=%MW32 AND %MW12] 243 Ana Komutlar Kaydýrma (Shift) Komutlarý Açýklama Kaydýrma komutlarý, bir operandýn bitlerini belirli bir sayýda (pozisyon) saða veya sola kaydýrmak için kullanýlýr. Aþaðýdaki tablo, Kaydýrma komut tiplerini listelemektedir. Komut Fonksiyon Lojik kaydýrma SHL(op2,i) i pozisyon sola doðru lojik kaydýrma. F i pozisyon saða doðru lojik kaydýrma. F 0 %S17 SHR(op2,i) 0 %S17 Döner kaydýrma ROL(op2,i) ROR(op2,i) i pozisyon sola doðru döner kaydýrma. i pozisyon saða doðru döner kaydýrma. F 0 %S17 F 0 %S17 244 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Yapý Kaydýrma iþlemleri, aþaðýdaki gibi gerçekleþtirilir: %I0.1 P %MW0:=SHL(%MW10.5) %I0.2 P Sözdizimi LDR %I0.2 [%MW10 :=ROR(%KW9.8)] Sözdizimi, aþaðýdaki tabloda gösterildiði gibi, kullanýlan operatörlere baðlýdýr. Operatör Sözdizimi Operand 1 (Op1) Operand 2 (Op2) SHL, SHR [Op1: = Operatör (Op2,i)] %MWi, %QWi, %SWi %MWi, %KWi, %IW, %QW, %SWi, %BLK.x ROL, ROR TWD USE 10AT 02/2003 %MW10:=ROR(%KW9.8) LDR %I0.1 [%MW0 :=SHL(%MW10.5)] 245 Ana Komutlar Çevirme Komutlarý Açýklama BCD Kodunun Gözden Geçirilmesi Çevirme komutlarý, sayýlarýn farklý gösterimleri arasýnda çevirme (dönüþtürme) gerçekleþtirir. Aþaðýdaki tablo, Çevirme komut tiplerini listeler. Komut Fonksiyon BTI BCD --> Binary (ikili) çevirme ITB Binary --> BCD çevirme Binary Coded Decimal (Ýkili Kodlanmýþ Onluk) (BCD), dört binary biti kodlayarak bir onluk rakam (0-9) temsil eder. Bir 16-bit word nesnesi, dört hanede (0000-9999) ifade edilen bir sayý içerebilir. Bir çevrim sýrasýnda, deðer BCD deðilse, sistem biti %S18, 1'e set edilir. Bu bit, program tarafýndan test edilmeli ve 0'a reset edilmelidir. Onluk sayýlarýn BCD gösterimi: Onluk BCD 0 0000 1 0001 2 0010 3 0011 4 0100 5 0101 6 0110 7 0111 8 9 1000 1001 Örnekler: l %MW5 word'ü, þu ikili deðere karþýlýk gelen "2450" BCD deðerini ifade eder: 0010 0100 0101 0000 l %MW12 word'ü, þu ikili deðere karþýlýk gelen "2450" onluk deðerini ifade eder: 0000 1001 1001 0010 %MW5 word'ü, %MW12 word'üne, BTI komutu kullanýlarak çevrilir. %MW12 word'ü, %MW5 word'üne, ITB komutu kullanýlarak çevrilir. Yapý Çevirme iþlemleri, aþaðýdaki gibi gerçekleþtirilir: %M0 %MW0:=BTI(%MW10) %I0.2 %MW10:=ITB(%KW9) 246 LD %M0 [%MW0 :=BTI(%MW10)] LD %I0.2 [%MW10 :=ITB(%KW9)] TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Sözdizimi Uygulama Örnekleri TWD USE 10AT 02/2003 Sözdizimi, aþaðýdaki tabloda gösterildiði gibi, kullanýlan operatörlere baðlýdýr. Operatör Sözdizimi Operand 1 (Op1) Operand 2 (Op2) BTI, ITB [Op1: = Operatör (Op2,i)] %MWi, %QWi, %SWi %MWi, %KWi, %IW, %QW, %SWi, %BLK.x BTI komutu, BCD kodlanmýþ tekerlek kodlayýcýlar (thumbwheels) aracýlýðýyla, kontrolör giriþlerinde bir ayar noktasý (setpoint) deðeri iþlemek için kullanýlýr. ITB komutu, BCD kodlanmýþ göstergelerde nümerik deðerleri (örneðin, bir hesaplama sonucu, bir fonksiyon bloðunun mevcut deðeri) görüntülemek için kullanýlýr. 247 Ana Komutlar 12.4 Program Komutlarý Program Komutlarýna Giriþ Genel Bakýþ Bu kýsým, Program komutlarýna bir giriþ saðlar. Bu Kýsýmda Neler Var? Bu kýsým, aþaðýdaki konularý kapsar: 248 Konu Sayfa END Komutlarý 249 NOP Komutlarý 251 Jump (Atlama) Komutlarý 252 Altrutin (Subroutine) Komutlarý 253 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar END Komutlarý Açýklama End komutlarý, bir program taramasý icrasýnýn sonunu tanýmlar. END, ENDC ve ENDCN Üç farklý end komutu mevcuttur: l END: programýn koþulsuz bitimi l ENDC: Bir önceki test komutunun Bool sonucu 1 ise, programýn bitimidir. l ENDCN: Bir önceki test komutunun Bool sonucu 0 ise, programýn bitimidir. Default (varsayýlan) olarak (normal modda), program bitimi aktive edildiði zaman çýkýþlar güncellenir ve sonraki tarama baþlatýlýr. Tarama periyodik ise, periyot bitimine ulaþýldýðý zaman çýkýþlar güncellenir ve sonraki tarama baþlatýlýr. TWD USE 10AT 02/2003 249 Ana Komutlar Örnekler Koþulsuz bir END komutu örneði. %M1 %Q0.1 %M2 %Q0.2 LD ST LD ST %M1 %Q0.1 %M2 %Q0.2 ................... END END Koþullu bir END komutu örneði. %M1 %Q0.1 %M2 %Q0.2 LD ST LD ST %M1 %Q0.1 %M2 %Q0.2 ................... %I0.2 END %M2 LD %I0.2 ENDC LD %M2 ST %Q0.2 %Q0.2 ................... END 250 %I0.2 = 1 ise, program taramasýnýn bitimi %I0.2 = 0 ise, yeni END komutuna kadar program taramasýný devam ettirir END TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar NOP Komutu NOP TWD USE 10AT 02/2003 NOP komutu, herhangi bir iþlem gerçekleþtirmez. Bir programda satýrlarý (lines) "ayýrmak" (reserve) için kullanýnýz, böylece daha sonra, satýr numaralarýný deðiþtirmeksizin komutlarý yerleþtirebilirsiniz. 251 Ana Komutlar Jump (Atlama) Komutlarý Açýklama Jump komutlarý bir programýn icrasýnýn hemen kesilmesine ve %Li (i = 0-15) etiketini taþýyan program satýrýndan sonraki satýrdan devam edilmesine neden olur. JMP, JMPC ve JMPCN Üç farklý Jump komutu mevcuttur: l JMP: koþulsuz program atlamasý l JMPC: Bir önceki lojiðin Bool sonucu 1 ise program atlamasý l JMPCN: Bir önceki lojiðin Bool sonucu 0 ise program atlamasý Örnekler Jump komutlarýna örnekler. 000 LD %M15 001 JMPC %L8 002 LD [%MW24>%MW12] 003 ST %M15 004 JMP %L12 005 %L8 006 LD %M12 007 AND %M13 008 ST %M12 009 JMPCN %L12 010 OR %M11 011 S %Q0.0 012 %L12 013 LD %I0.0 Ana noktalar %M15 1'de ise %L8 etiketine atlama %L12 etiketine koþulsuz atlama %M2 0'da ise %L12 etiketine atlama l Jump komutlarýnýn, parantezler arasýnda bulunmasýna izin verilmez ve bunlar AND(, OR(, ve bir kapa parantez komutu ")" arasýna yerleþtirilmemelidir. l Etiket, yalnýzca bir LD, LDN, LDR, LDF veya BLK komutundan önce yerleþtirilmelidir. l %Li etiketinin etiket numarasý, program içinde sadece bir kere tanýmlanmalýdýr. l Program atlamasý, akýþ-aþaðý veya akýþ-yukarý olan bir programlama satýrýna ger- çekleþtirilir. Atlama akýþ-yukarý olduðunda program tarama süresine dikkat edilmelidir. Aþýlan tarama zamaný, watchdog zamanlayýcýnýn süresinin sona ermesine neden olabilir. 252 TWD USE 10AT 02/2003 Ana Komutlar Altrutin (Subroutine) Komutlarý Açýklama Altrutin komutlarý, bir programýn bir altrutin gerçekleþtirmesine ve sonrasýnda ana programa geri dönmesine neden olur. SRn, SRn: ve RET Altrutinler üç adýmdan oluþur: l SRn komutu, bir önceki Bool komutunun sonucu 1 ise, SRn etiketi ile referanslanmýþ altrutini çaðýrýr. l Altrutin, SRn etiketiyle referanslanýr: TWDLCAA10DRF, TWDLCAA16DRF için n=0-15; diðer tüm Kontrolörler için n=0-63 arasýnda deðer alabilir. l Bir altrutinin bitimine yerleþtirilen RET komutu, program akýþýný ana programa geri döndürür. Örnek Altrutin komutlarýna örnekler. 000 LD %M15 001 AND %M5 002 ST %Q0.0 003 LD [%MW24>%MW12] 004 SR8 005 LD %I0.4 006 AND M13 007 _ 008 _ 009 _ 010 END 011 012 013 014 015 010 TWD USE 10AT 02/2003 SR8: LD IN LD ST RET 1 %TM0 [%TM0.Q] %M15 253 Ana Komutlar Ana noktalar l Bir altrutin, baþka bir altrutin'i çaðýrmamalýdýr. l Altrutin komutlarýnýn, parantezler arasýnda bulunmasýna izin verilmez ve bunlar AND(, OR(, ve bir kapa parantez komutu ")" arasýna yerleþtirilmemelidir. l Etiket, sadece bir LD veya bir Bool denkleminin (veya rung) baþlangýcýný iþaret eden bir BLK komutundan önce yerleþtirilebilir. l Bir altrutin çaðrýsýný takip eden bir atama komutu bulunmamalýdýr çünkü altrutin, Bool akümülatörün içeriðini deðiþtirebilir. Bu yüzden geri dönüþte, akümülatör çaðrý öncesindeki deðerinden farklý bir deðere sahip olabilir. Aþaðýdaki örneði inceleyiniz. Bir altrutin programlama örneði. %I0.0 LD SR0 ST %I0.0 LD ST SR0 %I0.0 %Q0.0 %Q0.0 >>%SR0 %Q0.0 254 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar 13 Özet Genel Bakýþ Bu bölüm, Twido programlanabilir kontrolörler için, ileri (advanced) kontrol programlarý yaratmak için kullanýlan komutlar ve fonksiyon bloklarý hakkýndaki ayrýntýlarý verir. Bu Bölümde Neler Var? Bu bölüm, aþaðýdaki kýsýmlarý içerir: TWD USE 10AT 02/2003 Kýsým Konu 13.1 Ýleri Fonksiyon Bloklarý Sayfa 256 13.2 Saat Fonksiyonlarý 306 255 Ýleri Komutlar 13.1 Ýleri Fonksiyon Bloklarý Özet Genel Bakýþ Bu kýsým, programlama örneklerini de içererek, ileri fonksiyon bloklarýna bir giriþ saðlamaktadýr. Bu Kýsýmda Neler Var? Bu kýsým, aþaðýdaki konularý kapsar: Konu Ýleri Fonksiyon Bloklarý ile Ýliþkilendirilmiþ Bit ve Word Nesneleri 256 Sayfa 257 Ýleri Fonksiyon Bloklarý için Programlama Prensipleri 260 LIFO/FIFO Register Fonksiyon Bloðu (%Ri) 263 LIFO Çalýþmasý 265 FIFO Çalýþmasý 266 Register'larý Programlama ve Konfigüre Etme 267 Darbe Geniþlik Modülasyonu Fonksiyon Bloðu (%PWM) 270 Darbe Jeneratör Çýkýþý Fonksiyon Bloðu (%PLS) 274 Tambur Denetleyici Fonksiyon Bloðu (%DR) 277 Tambur Denetleyici Fonksiyon Bloðunun Çalýþmasý 279 Tambur Denetleyicileri Programlama ve Konfigüre Etme 281 Hýzlý Sayýcý Fonksiyon Bloðu (%FC) 283 Çok Hýzlý Sayýcý Fonksiyon Bloðu (%VFC) 286 Mesajlarýn Ýletimi/Alýmý - Exchange (Deðiþ-tokuþ) Komutu (EXCH) 302 Exchange Kontrol Fonksiyon Bloðu (%MSG) 303 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Ýleri Fonksiyon Bloklarý ile Ýliþkilendirilmiþ Bit ve Word Nesneleri Açýklama TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri fonksiyon bloklarý, ana fonksiyon bloklarý ile benzer tipte adanmýþ word'ler ve bitler kullanýr fakat ana fonksiyon bloklarýna göre daha fazla programlama deneyimi gerektirir. Ýleri fonksiyon bloklarý aþaðýdakileri kapsar: l LIFO/FIFO Register'lar (%R) l Tambur denetleyiciler (%DR) l Hýzlý sayýcýlar (%FC) l Çok hýzlý sayýcýlar (%VFC) l Darbe geniþlik modülasyonu çýkýþý (%PWM) l Darbe jeneratör çýkýþý (%PLS) l Shift bit register'ý (%SBR) l Kaydýrma (Shift) sayýcý (%SC) l Mesaj kontrol bloðu (%MSG) 257 Ýleri Komutlar Program tarafýndan Eriþilebilir Nesneler Aþaðýdaki tablo, çeþitli ileri fonksiyon bloklarý ile iliþkilendirilmiþ word'ler ve bitlere genel bir bakýþ sunar. Lütfen, aþaðýdaki tablodaki yazma eriþiminin, konfigürasyon sýrasýnda seçilen "Adjustable" ayarýna baðlý olduðuna dikkat ediniz. Bunu ayarlamak, bu word'lere TwidoSoft veya operatör arayüzü ile eriþilmesine izin verir veya reddeder. Ýleri Fonksiyon Bloðu Ýliþkili Word'ler ve Bitler Adres Yazma Eriþimi %R Word Register'a eriþim %Ri.I Evet Word Register çýkýþý %Ri.O Evet Bit Register çýkýþý dolu %Ri.F Hayýr Bit Register çýkýþý boþ %Ri.E Hayýr %DR %FC %VFC %PWM %PLS 258 Word Mevcut adým numarasý %DRi.S Evet Bit Son adým, mevcut adýma eþit %DRi.F Evet Word Mevcut Deðer %FCi.V Hayýr Word Ön-ayar Deðeri %FCi.P Evet Bit Tamam (Done) %FCi.D Hayýr Word Mevcut Deðer %VFCi.V Hayýr Word Ön-ayar Deðeri %VFCi.P Evet Bit Sayma Yönü %VFCi.U Hayýr Word Catch Deðeri %VFCi.C Hayýr Word Eþik 0 Deðeri %VFCi.SO Evet Word Eþik 0 Deðeri %VFCi.S1 Evet Bit Taþma %VFCi.F Hayýr Bit Frekans tamam %VFCi.M Evet Bit Refleks Çýkýþý 0 Ýzni %VFCi.R Evet Bit Refleks Çýkýþý 1 Ýzni %VFCi.S Evet Bit Eþik Çýkýþý 0 %VFCi.TH0 Hayýr Bit Frekans Ölçme Zaman Tabaný %VFCi.T Evet Word 1 durumundaki darbenin %PWMi.R toplam periyoda oraný (yüzdesi) Evet Word Ön-ayar periyodu Evet %PWMi.P Word Darbelerin sayýsý %PLSi.N Evet Word Ön-ayar Deðeri %PLSi.P Evet Bit Mevcut çýkýþ izinlendi %PLSi.Q Hayýr Bit Üretim tamam %PLSi.D Hayýr %SBR Bit Register Biti %SBRi.J Hayýr %SC Bit Adým sayýcý Biti %SCi.J Evet TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Fonksiyon Bloðu Ýliþkili Word'ler ve Bitler Adres Yazma Eriþimi %MSG Bit Tamam (Done) %MSGi.D Hayýr Bit Hata (Error) %MSGi.E Hayýr 259 Ýleri Komutlar Ýleri Fonksiyon Bloklarý için Programlama Prensipleri Genel Bakýþ Tüm Twido uygulamalarý, Ladder Editöründe yazýlmýþ olsalar bile, List programlarý formunda saklanýr. Bu yüzden, Twido kontrolörler, List "makinalarý olarak adlandýrýlabilir. "Dönüþtürülemezlik" terimi, TwidoSoft'un, bir List uygulamasýný Ladder olarak temsil etme ve daha sonra yeniden geri alma yeteneðine gönderme yapar. Ana fonksiyon bloklarýndaki gibi, ileri fonksiyon bloklarý da, dönüþtürülebilirlik kurallarýný dikkate almak zorundadýr. List dilindeki dönüþtürülebilir fonksiyon bloklarýnýn yapýsý, aþaðýdaki komutlarýn kullanýmýný gerektirir: l BLK: Blok baþlangýcýný ve fonksiyon bloðunun giriþ kýsmýný iþaret eder l OUT_BLK: Fonksiyon bloðunun çýkýþ kýsmýnýn baþlangýcýný iþaret eder l END_BLK: Fonksiyon bloðunun sonunu iþaret eder Not: Bu dönüþtürülebilir fonksiyon bloðu komutlarýnýn kullanýmý, düzgün çalýþan bir List programý için zorunlu deðildir. Bazý komutlar için, List dilinde, dönüþtürülebilir olmaksýzýn programlama mümkündür. 260 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Adanmýþ Giriþler ve Çýkýþlar Hýzlý Sayýcý, Çok Hýzlý Sayýcý, PLS ve PWM ileri fonksiyonlarý, adanmýþ (dedicated) giriþ ve çýkýþ'lar kullanýr ama bu bitler, herhangi tek (single) bir blok tarafýndan kullanýlmasý için özel olarak ayrýlmamýþtýr. Dolayýsýyla, bu adanmýþ kaynaklarýn kullanýmý, yönetilmelidir. Bu ileri fonksiyonlarý kullanýrken, bu adanmýþ giriþ ve çýkýþ'larýn nasýl tahsis edileceðini belirlemelisiniz. TwidoSoft, bu kaynaklarý konfigüre etmek için, giriþ ve çýkýþ konfigürasyon detaylarýný görüntüleyerek ve eðer bir adanmýþ giriþ veya çýkýþ, bir konfigüre edilmiþ blok tarafýndan daha önceden kullanýlmýþ ise, uyarý görüntüleyerek yardýmcý olur (Bkz. TwidoSoft Ýþletim Kýlavuzu). Aþaðýdaki tablolar, adanmýþ giriþ ve çýkýþ'lara ve belirli özel fonksiyonlara baðýmlýlýðý özetler. Sayma fonksiyonlarý ile kullanýlýrken: Giriþler Kullaným %I0.0.0 %VFC0: Yukarý/Aþaðý yönetim veya B fazý %I0.0.1 %VFC0: Darbe giriþi veya A fazý %I0.0.2 %FC0: Darbe giriþi veya %VFC0 ön-ayar giriþi %I0.0.3 %FC1: Darbe giriþi veya %VFC0 yakalama (capture) giriþi %I0.0.4 %FC2: Darbe giriþi veya %VFC1 yakalama giriþi %I0.0.5 %VFC1 ön-ayar giriþi %I0.0.6 %VFC1: Yukarý/Aþaðý yönetim veya B fazý %I0.0.7 %VFC1: Darbe giriþi veya A fazý Sayma fonksiyonlarý veya özel fonksiyonlar ile kullanýlýrken: Çýkýþlar Kullaným %Q0.0.0 %PLS0 veya PWM0 çýkýþý %Q0.0.1 %PLS1 veya PWM1 çýkýþý %Q0.0.2 %VFC0 için Refleks çýýþý %Q0.0.3 %Q0.0.4 %VFC1 için Refleks çýkýþý %Q0.0.5 TWD USE 10AT 02/2003 261 Ýleri Komutlar Adanmýþ Giriþ ve Çýkýþ'larý Kullanmak TwidoSoft, adanmýþ giriþ ve çýkýþ'larý kullanmak için aþaðýdaki kurallarý uygular. l Adanmýþ G/Ç kullanan her bir fonksiyon bloðu, konfigüre edilmeli ve sonrasýnda uygulama içinde referanslanmalýdýr. Adanmýþ G/Ç, yalnýzca, bir fonksiyon bloðu konfigüre edildiðinde ve bir program içinde referanslanmadýðýnda tahsis edilir. l Bir fonksiyon bloðu konfigüre edildikten sonra, adanmýþ giriþ ve çýkýþ, uygulama tarafýndan veya baþka bir fonksiyon bloðu tarafýndan kullanýlamaz. Örneðin, eðer %PLS0'ý konfigüre ederseniz, %Q0.0.0'ý, %DR0'da (tambur denetleyici) veya uygulama lojiðinde (yani, ST %Q0.0.0) kullanamazsýnýz. l Eðer bir fonksiyon bloðu tarafýndan ihtiyaç duyulan adanmýþ giriþ veya çýkýþ, hali hazýrda, uygulama tarafýndan veya baþka bir fonksiyon bloðu tarafýndan kullanýlmaktaysa, bu fonksiyon bloðu konfigüre edilemez. Örneðin, eðer %FC0'ý, bir yukarý sayýcý olarak konfigüre ederseniz, %VFC0'ý, %I0.0.2'yi yakalama giriþi olarak kullanmasý için konfigüre edemezsiniz. Not: Adanmýþ G/Ç'nin kullanýmýný deðiþtirmek için, nesne tipini "not used"a (kullaným dýþý) ayarlayarak fonksiyon bloðunu konfigüre edilmemiþ hale getiriniz ve sonra uygulamanýzdaki, fonksiyon bloðuna dair referanslarý kaldýrýnýz. 262 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar LIFO/FIFO Register Fonksiyon Bloðu (%Ri) Açýklama Bir register, 16-bitlik 16 Word'e kadar depolama (saklama) yapabilen bir bellek bloðudur. Bunu iki farklý yolla yapar: l Kuyruk (Queue), FIFO (First In, First Out- ilk giren ilk çýkar) olarak bilinir. l Yýðýn (Stack), LIFO (Last In, First Out- son giren ilk çýkar) olarak bilinir. Resim Aþaðýda görülen, bir register fonksiyon bloðu resmidir. %Ri R E I F TYPE FIFO O Register fonksiyon bloðu TWD USE 10AT 02/2003 263 Ýleri Komutlar Parametreler 264 Register fonksiyon bloðu, aþaðýdaki parametrelere sahiptir: Parametre Etiket Deðer Register numarasý %Ri 0 ila 3 Tip FIFO LIFO Kuyruk (Queue) (varsayýlan seçim) Yýðýn (Stack) Giriþ word'ü %Ri.I Register giriþ word'ü. Okunabilir, test edilebilir, yazýlabilir. Çýkýþ word'ü %Ri.O Register çýkýþ word'ü. Okunabilir, test edilebilir, yazýlabilir. Saklama Giriþi (veya komutu) (store) I (In) Bir yükselen kenarda, %Ri.I word'ünün içeriðini, register'a saklar (store). Alým Giriþi (veya komutu) (retrieval) O (Out) Bir yükselen kenarda, bir veri word'ünü %Ri.O word'üne yükler. Reset Giriþi (veya komutu) R (Reset) 1 durumunda, register'ý ilk durumuna getirir. Boþ Çýkýþý E (Empty) Ýliþkili bit %Ri.E, register'ýn boþ olduðunu gösterir. Test edilebilir. Dolu Çýkýþý F (Full) Ýliþkili bit %Ri.F, register'ýn dolu olduðunu gösterir. Test edilebilir. TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar LIFO Çalýþmasý Açýklama Çalýþma LIFO çalýþmasýnda (son giren ilk çýkar), girilen son veri, ilk alýnacak olandýr. Aþaðýdaki tablo LIFO çalýþmasýný tanýmlar. Adým 1 2 3 Taným Bir depolama isteði alýndýðýnda (I giriþinde yükselen kenar veya I komutunun aktivasyonu), %Ri.I giriþ word'ünün içeriði (çoktan yüklenmiþ durumda) yýðýnýn entepesine depolanýr (Þekil-a). Yýðýn dolduðunda (çýkýþ F=1), daha fazla depolama yapýlamaz. Bir alým (retrieval) isteði alýndýðýnda O giriþinde yükselen kenar veya O komutunun aktivasyonu), en yukarýdaki veri word'ü (son girilen word) %Ri.O word'üne yüklenir. (Þekil-b). Register boþaldýðýnda (çýkýþ E=1) daha fazla alým yapýlamaz. Örnek %Ri.I nýn içeriðinin yýðýnýn en tepesinde depolanmasý 20 %Ri.I (a) 20 80 50 Yýðýnýn en tepesindeki veri word'ünün alýmý. 20 80 50 %Ri.O 20 (b) Çýkýþ word'ü %Ri.O deðiþmez ve son deðerini korur. Yýðýn, herhangi bir anda (R giriþinde 1 durumu veya R komutunun aktivasyonu) 80 50 resetlenebilir. Sonrasýnda pointer tarafýndan iþaret edilen eleman, yýðýnýn en tepesindekidir. TWD USE 10AT 02/2003 265 Ýleri Komutlar FIFO Çalýþmasý Açýklama FIFO çalýþmasýnda (ilk giren ilk çýkar), girilen ilk veri, alýnacak ilk veridir. Çalýþma Aþaðýdaki tablo FIFO çalýþmasýný tanýmlar. Adým 1 2 3 266 Taným Bir depolama isteði alýndýðýnda (I giriþinde yükselen kenar veya I komutunun aktivasyonu), giriþ word'ü %Ri.I' nýn içeriði (çoktan yüklenmiþ durumda), kuyruðun en tepesine depolanýr (þekil-a). Kuyruk dolduðunda (çýkýþ F=1, daha fazla depolama yapýlamaz. Bir alým isteði alýndýðýnda (O giriþinde yükselen kenar veya O komutunun aktivasyonu), kuyruðun en arkasýndaki veri word'ü, çýkýþ word'ü %Ri.O' ya yüklenir ve register' ýn içeriði, kuyrukta bir yer aþaðýya kaydýrýlýr (þekil-b). Register dolduðunda daha fazla depolama yapýlamaz. Çýkýþ word'ü %Ri.O, deðiþmez ve deðerini korur. Kuyruk, herhangi bir anda (R giriþinde 1 durumu veya R komutunun aktivasyonu) resetlenebilir. Örnek %Ri.I' nýn içeriðinin, kuyruðun tepesinde depolanmasý. 20 %Ri.I (a) 20 80 50 Daha sonra %Ri.O' ya yüklenen ilk verinin alýmý 20 80 50 (b) %Ri.O 50 20 80 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Register'larý Programlama ve Konfigüre Etme Açýklama TWD USE 10AT 02/2003 Aþaðýdaki programlama örneði, bir bellek word'ünün (%MW34), bir register'a (%R2.I) yüklenmesini gösterir. Bu iþlem, %I0.2 depolama isteði üzerine, eðer %R2 register' ý dolu deðil (%R2.F=0) ise yapýlmaktadýr. Register' daki depolama isteði, %M1 tarafýndan yapýlýyor. Alým isteði, %I0.3 giriþi tarafýndan yapýlmakta ve %R2.O, %MW20 'ye, eðer register boþ deðilse (%R2.E=0) yüklenmektedir. 1. Register'daki bir depolama isteði, %M1 tarafýndan yapýlmaktadýr. 2. Bir bellek word'ü (%MW34), register'a (%R2.I) yüklenmektedir. 3. Bu iþlem, %I0.2'de bir depolama isteði üzerine %R2 register'ý dolu deðilse (%R2.F=0) gerçekleþtirilmektedir. 267 Ýleri Komutlar Programlama Örneði Aþaðýda, bir register fonksiyon bloðu, dönüþtürülebilir ve dönüþtürülemez programlama örnekleri ile birlikte sunulmuþtur. R E %R2 %M1 I F TYPE FIFO %I0.3 O %I0.3 %R2.E %MW20:=%R2.0 %I0.2 %R2.F %R2.1:=%MW34 %M1 Ladder diyagramý BLK %R2 LD %M1 I LD %I0.3 O END_BLK LD %I0.3 ANDN %R2.E [%MW20:=%R2.0] LD %I0.2 ANDN %R2.F [%R2.1:=%MW34] ST %M1 Dönüþtürülebilir program 268 LD %M1 I %R2 LD %I0.3 O %R2 ANDN %R2.E [%MW20:=%R2.0] LD %I0.2 ANDN %R2.F [%R2.1:=%MW34] ST %M1 Dönüþtürülemez program TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Konfigürasyon Konfigürasyon sýrasýnda girilmesi gereken yegane parametre, register tipidir: l FIFO (varsayýlan), veya l LIFO Özel Durumlar Aþaðýdaki tablo register' larý programlama ve konfigüre etmenin özel durumlarýnýn bir listesini içerir. TWD USE 10AT 02/2003 Özel Durum Taným Bir soðuk yeniden baþlatmanýn (%S0=1) etkisi Register'ýn içeriðini ilk hale getirir. Çýkýþ E ile iliþkilendirilmiþ çýkýþ biti %Ri.E, 1 yapýlýr. Bir kontrolör durmasýnýn ýlýk yeniden baþlatmasýnýn (%S1=1) etkisi Ne Register'ýn mevcut deðeri üzerine ne de çýkýþ bitlerinin durumu üzerinde herhangi bir etkisi yoktur. 269 Ýleri Komutlar Darbe Geniþlik Modülasyonu Fonksiyon Bloðu (%PWM) Açýklama Darbe Geniþlik Modülasyonu (%PWM) fonksiyon bloðu, adanmýþ çýkýþ kanallarý %Q0.0 veya %Q0.1 üzerinde bir kare dalga üretir. %PWM, ya sinyal geniþliðini ya da duty cycle'ý deðiþtirmenize olanak saðlar. Bu iki kanal için, röle çýkýþlý kontrolörler, bir frekans kýsýtlamasýndan dolayý bu fonksiyonu desteklememektedir. Ýki %PWM bloðu mevcuttur. %PWM0, %Q0.0.0 adanmýþ çýkýþýný kullanýrken; %PWM1 %Q0.0.1 adanmýþ çýkýþý kullanýr. %PLS fonksiyon bloðu da ayný adanmýþ çýkýþlarý kullanmaya çalýþýr, dolayýsýyla bu iki fonksiyon arasýnda seçim yapmanýz gerekmektedir. Resim PWM bloðu ve zamanlama diyagramý: %PWM0 IN programlanabilir geniþlik Tp TB %PWMi.P konfigüre edilebilir sabit periyot T 270 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Parametreler Aþaðýdaki tablo PWM fonksiyon bloðu parametrelerini listeler. Parametre Etiket Taným Zaman tabaný TB 0.1ms1, 10ms, 1s (varsayýlan deðer) Ön-ayar Periyodu %PWMi.P 0 < %PWMi.P <= 32767; 10 ms veya 1 sn zaman tabaný 0 < %PWMi.P <= 255; 0,57 ms veya 0,142 ms zaman tabaný 0 = Fonksiyon kullanýmda deðil Darbe Oraný (Duty cycle) %PWMi.R Bu deðer, 1 durumundaki bir sinyalin bir periyoda oranýný (yüzdesini) verir. Böylece Tp geniþliði aþaðýdakine eþittir: Tp = T * (%PWMi.R/100). Kullanýcý uygulamasý, %PWMi.R deðerini yazar. Geniþlik modülasyonunu kontrol eden word budur. T tanýmý için, bkz. "periyotlarýn aralýðý". Varsayýlan deðer 0'dýr. Ve 100'den daha büyük deðerler 100'e eþit kabul edilir. Darbe üretim giriþi IN 1 durumunda, darbe geniþlik modülasyonu sinyali, çýkýþ kanalýnda üretilir. 0 durumunda, çýkýþ kanalý 0'a set edilir. Not: 1. Bu zaman tabaný, röle çýkýþlý Twido kontrolörler için tavsiye edilmez. Periyotlarýn aralýðý Ön-ayar deðeri ve zaman tabaný, konfigürasyon sýrasýnda deðiþtirilebilir. Bunlar, sinyal periyodu T=%PWMi.P * TB 'yi sabitlemek için kullanýlýr. Daha düþük yüzdelerin elde edilmesi için, seçilen %PWMi.P'nin daha büyük olmasý gerekir. Mevcut periyot aralýklarý: l l l l TWD USE 10AT 02/2003 0.142 ms ila 36.5 ms , 0.142 ms adýmlarda (27.4Hz - 7kHz) 0.57 ms ila 146 ms , 0.57 ms adýmlarda (6.84Hz - 1.75kHz) 20 ms ila 5.45 dakika , 10 ms adýmlarda 2s ila 9.1 saat , 1 s adýmlarda 271 Ýleri Komutlar Çalýþma Çýkýþ sinyalinin frekansý, zaman tabaný TB ve ön-ayarlanmýþ %PWMi.P seçilerek ayarlanýr. Programda %PWMi.R oranýný deðiþtirmek sinyalin geniþliðini modüle eder. Aþaðýda, deðiþken duty cycle'lý PWM fonksiyon bloðu için bir darbe diyagramý verilmiþtir. PWM fonksiyon bloðu için darbe diyagramý Giriþ IN 80% 50% 20% Yüzde Adanmýþ Çýkýþ Programlama ve Konfigürasyon Bu örnekte, sinyal geniþliði, program tarafýndan, kontrolör giriþleri %I0.0.0 ve %I0.0.1'in durumuna göre deðiþtirilir. Eðer %I0.0.1 ve %I0.0.2, 0'a set edilmiþ ise %PWM0.R oraný %20 ye ayarlanýr. 1 durumundaki sinyal süresi þöyle hesaplanýr: 20% x 500 ms = 100 ms. Eðer %I0.0.0, 0'a ve %I0.0.1, 1'e set edilmiþ ise, %PWM0.R oraný %50'ye ayarlanýr (süre 250 ms). Eðer %I0.0.0 ve %I0.0.1 1'e set edilmiþ ise, %PWM0.R oraný %80'e ayarlanýr (süre 400 ms). Programlama örneði: %I0.0 %I0.1 / / %I0.0 %I0.1 %PWM0.R:=20 %PWM0.R:=50 / %I0.0 %I0.1 %PWM0.R:=80 %I0.2 %PWM0 IN LDN %I0.0 ANDN %I0.1 [%PWM0.R:=20] LD %I0.0 ANDN %I0.1 [%PWM0.R:=50] LD %I0.0 AND %I0.1 [%PWM0.R:=80] BLK %PWM0 LD %I0.2 IN END_BLK TB %PWMi0.P 272 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Özel Durumlar TWD USE 10AT 02/2003 Aþaðýdaki tablo PWM fonksiyon bloðunu programlamak için özel durumlarýn bir listesini verir. Özel Durum Taným Bir soðuk yeniden baþlatmanýn (%S0=1) etkisi %PWMi.R oranýný 0'a set eder. Ek olarak, %PWMi.P'nin deðeri, konfigüre edilmiþ deðerine resetlenir ve bu, Animasyon Tablo Editörü veya opsiyonel Operatör Ekraný ile yapýlmýþ deðiþikliklerin yerini alýr. Ilýk yeniden baþlatma (%S1=1) Hiçbir etkisi yoktur 0.142ms veya 0.57ms zaman tabaný kullanmak Çýkýþ %Q0.0.0'ý veya %Q0.0.1'i bir programlama cihazý kullanarak zorlamak, sinyal üretimini durdurmaz. 273 Ýleri Komutlar Darbe Jeneratör Çýkýþý Fonksiyon Bloðu (%PLS) Açýklama %PWM fonksiyon bloðu, adanmýþ çýkýþ kanallarý %Q0.0 veya %Q0.1 üzerinde bir kare dalga üretir. %PWM, ya sinyal geniþliðini ya da duty cycle'ý deðiþtirmenize olanak saðlar. Bu iki kanal için, röle çýkýþlý kontrolörler, bir frekans kýsýtlamasýndan dolayý bu fonksiyonu desteklememektedir. Ýki %PWM bloðu mevcuttur. %PWM0, %Q0.0.0 adanmýþ çýkýþýný kullanýrken; %PWM1, %Q0.0.1 adanmýþ çýkýþý kullanýr. %PLS fonksiyon bloðu da ayný adanmýþ çýkýþlarý kullanmaya çalýþýr, dolayýsýyla bu iki fonksiyon arasýnda seçim yapmanýz gerekmektedir. Gösterim %PLS0 IN Q Programlanabilir Tp TB %PLSi.P Adjust R 274 D T Konfigüre edilebilen sabit periyot TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Karakteristikler Aþaðýdaki tablo, PLS fonksiyon bloðunun karakteristiklerini içerir: Fonksiyon Nesne Taným Zaman tabaný TB 0.142 ms, 0.57 ms, 10ms, 1saniye Ön-ayar periyodu %PLSi.P %PLS1 çýkýþý, %PLS1.N'ye ulaþýldýðýnda darbe üretimini durdurmaz. Bu yalnýzca %PLS0 için geçerlidir. 10 ms veya 1 saniye zaman tabaný ile 0 < %PLSi.P <= 32767; 0.57 ms veya 0.142 ms zaman tabaný ile 0< %PLSi.P <= 255; 0 = Fonksiyon kullanýlmýyor. Darbelerin sayýsý %PLSi.N T periyodunda üretilecek darbelerin sayýsý, sýnýrlý olabilir. (0 < %PLSi.N < 32767). Varsayýlan deðer, 0'a set edilir. Sýnýrsýz sayýda darbe üretmek için, %PLSi.N'yi sýfýra set ediniz. Darbelerin sayýsý, Adjustable (Ayarlanabilir) ayarýndan baðýmsýz olarak her zaman deðiþtirilebilir. Adjustable Y/N Y'ye set edilmiþse, ön-ayardeðeri %PLSi.N'yi, HMI veya Animasyon Tablo Editörü aracýlýðýyla deðiþtirmek mümkündür. N'ye set edilmiþse, ön-ayara eriþim yoktur. Darbe üretim giriþi IN 1 durumunda, adanmýþ çýkýþ kanalýnda, darbe üretimi gerçekleþtirilir. 0 durumunda, çýkýþ kanalý 0'a set edilir. Reset giriþi R 1 durumunda, %PLSi.Q ve %PLSi.D çýkýþlarýnýn darbe sayýsýný 0'a reset eder. Mevcut darbe çýkýþ üretimi %PLSi.Q 1 durumunda, darbe sinyalinin, konfigüre edili adanmýþ çýkýþ kanalýnda üretildiðini gösterir. %PLSi.D Darbe üretimi tamam çýkýþý 1 durumunda, sinyal üretimi tamamlanmýþtýr. Ýstenilen sayýda darbeye ulaþýlmýþtýr. Periyotlarýn aralýðý Ön-ayar deðeri ve zaman tabaný, konfigürasyon sýrasýnda deðiþtirilebilir. Bunlar, sinyal periyodu T=%PLSi.P * TB 'yi sabitlemek için kullanýlýr. Daha düþük yüzdelerin elde edilmesi için, seçilen %PLSi.P'nin daha büyük olmasý gerekir. Mevcut periyot aralýklarý: l l l l TWD USE 10AT 02/2003 0.142 ms ila 36.5 ms , 0.142 ms adýmlarda (27.4Hz - 7kHz) 0.57 ms ila 146 ms , 0.57 ms adýmlarda (6.84Hz - 1.75kHz) 20 ms ila 5.45 dakika , 10 ms adýmlarda 2 s ila 9.1 saat , 1 s adýmlarda 275 Ýleri Komutlar Çalýþma Aþaðýda, %PLS fonksiyon bloðunun darbe diyagramý verilmiþtir. Giriþ IN Adanmýþ Çýkýþlarýn Sayýsý %PLSi.Q %PLSi.D Özel Durumlar Özel durum Taným Soðuk yeniden baþlatma (%S0=1) %PLSi.P'yi konfigürasyon sýrasýnda tanýmlanmýþ deðere set eder. 276 Ilýk yeniden baþlatmanýn (%S1=1) etkisi Hiçbir etkisi yoktur Bir kontrolör durmasýnýn etkisi Çýkýþ %Q0.0.0 veya %Q0.0.1, sistem biti %S8'in durumuna bakýlmaksýzýn 0'a set edilir. Ön-ayarý (%PLSi.P) deðiþtirmenin etkisi Etkisini hemen gösterir. 0.142ms veya 0.57ms Zaman tabaný kullanmak Çýkýþ %Q0.0.0 veya %Q0.0.1'i, bir programlama cihazý kullanarak zorlamak, sinyal üretimini durdurmaz. TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Tambur Denetleyici fonksiyon bloðu (%DR) Açýklama Tambur denetleyici, dýþ olaylara göre adým deðiþtiren bir elektromekanik tambur denetleyiciye benzer bir prensiple çalýþýr. Her bir adýmda kam milinin yüksek noktasý, kontrol sistemi tarafýndan icra edilen bir komut verir. Tambur denetleyici için bu yüksek noktalar herbir adým için 1 durumu ile sembolize edilir ve kontrol bitleri olarak bilinen çýkýþ bitleri %Qi.j'ye veya dahili bitler %Mi'ye atanýr. Resim Aþaðýdaki resimde, bir tambur denetleyici fonksiyon bloðu gösterilmiþtir. %DRi R F U STEPS 8 Tambur Denetleyici Fonksiyon Bloðu TWD USE 10AT 02/2003 277 Ýleri Komutlar Parametreler Tambur denetleyici fonksiyon bloðu, aþaðýdaki parametrelere sahiptir: Parametre Etiket Deðer Numara %DRi 0-3 Kompakt Kontrolör; 0-7 Modüler Kontrolör Mevcut adým numarasý %DRi.S 0-%DRi.S-7. Okunabilen ve yazýlabilen word. Yazýlan deðer, bir onluk (decimal) anlýk deðer almak zorundadýr. Yazýldýðýnda, fonksiyon bloðunun bir sonraki icrasýnda etkisini gösterir. Adým 0'a dön giriþi (veya komutu) R (Reset) 1 durumunda, tambur denetleyiciyi adým 0'a set eder. Ýlerle giriþi (veya komutu) U (Up) Yükselen kenar tambur denetleyicinin bir adým ilerlemesine neden olur ve kontrol bitlerini günceller. Çýkýþ F (Full) Mevcut adýmýn son tanýmlanan adýma eþit olduðunu belirtir. Ýliþkilendirilmiþ %DRi.F test edilebilir. (örneðin, %DRi.F=1, eðer %DRi.S= konfigüre edilen adým sayýsý -1 ise) Adým sayýsý Kontrol bitleri 278 1 ila 8 (varsayýlan) Adýmla ilgili ve Konfigürasyon Editöründe tanýmlanmýþ çýkýþlar ve dahili bitler (16 kontrol biti) TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Tambur Denetleyici Fonksiyon Bloðunun Çalýþmasý Açýklama Tambur denetleyici aþaðýdakilerden oluþur: l Sekiz adýmda (0-7) organize edilmiþ bir sabit veri matrisi ve 0'dan F'ye kadar numaralanmýþ sütunlarda düzenlenmiþ 16 veri biti (adýmýn durumu). l Ya %Q0.i veya %Q1.i çýkýþlarýna ya da %Mi dahili bitlerine karþýlýk gelen bir kontrol bitleri listesi. Mevcut adým sýrasýnda, kontrol bitleri bu adým için tanýmlanmýþ ikili (binary) durumlarý alýr. Aþaðýdaki tablodaki örnek, tambur denetleyicinin ana karakteristiklerini özetler. 1 2 D E F Kontrol Bitleri %Q0.1 Sütun 0 %Q0.3 %Q1.5 %Q0.6 %Q0.5 %Q1.0 Adým 0 0 0 1 1 1 0 Adým 1 1 0 1 1 0 0 Adým 5 1 1 1 0 0 0 Adým 6 0 1 1 0 1 0 Adým 7 1 1 1 1 0 0 Çalýþma Yukarýdaki örnekte, adým 5, mevcut adýmdýr, kontrol bitleri %Q0.1, %Q0.3 ve %Q1.5, 1 durumuna; kontrol bitleri %Q0.6, %Q0.5 ve %Q1.0, 0 durumuna set edilmiþtir. Mevcut adým numarasý, U giriþindeki her bir yükselen kenarda (veya U komutunun aktivasyonunda) bir arttýrýlýr. Mevcut adým, program tarafýndan deðiþtirilebilir. Zamanlama Diyagramý Aþaðýdaki diyagram, tambur denetleyici çalýþmasýnýn zamanlamasýný gösterir. TWD USE 10AT 02/2003 Giriþ U: Giriþ R: Adým No. %DRi.S Çýkýþ %DRi.F 0 1 2 3 L-1 0 1 2 0 1 279 Ýleri Komutlar Özel Durumlar Aþaðýdaki tablo tambur denetleyici çalýþmasý için özel durumlarýn bir listesini içerir. Özel Durum Taným Bir soðuk yeniden baþlat- Tambur denetleyiciyi, adým 0'a reset eder (Kontrol bitlerini güncelleyerek). manýn (%S0=1) etkisi Bir ýlýk yeniden baþlatma- Mevcut adýmdan sonra kontrol bitlerini günceller nýn (%S1=1) etkisi 280 Bir program atlamasýnýn etkisi Eðer tambur denetleyici taranmýyorsa kontrol bitleri 0'a reset edilmez. Kontrol bitlerini güncellemek Yalnýzca, bir adým deðiþikliði olduðunda veya bir ýlýk veya soðuk yeniden baþlatma durumunda gerçekleþir. TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Tambur Denetleyicileri Programlama ve Konfigüre Etme Açýklama Aþaðýdaki, bir tambur denetleyiciyi programlamak ve konfigüre etmek için bir örnektir. %I0.1 giriþinin 1 yapýldýðý her zaman, ilk 6 çýkýþ (%Q0.0 ila%Q0.5) ardarda aktive edilir. I0.0 giriþi, çýkýþlarý 0'a reset eder. Programlama Örneði Aþaðýdaki resim, bir tambur denetleyici fonksiyon bloðu ile birlikte dönüþtürülebilir ve dönüþtürülemez programlama örneklerini verir. %I0.0 %Q0.8 %DR1 R F %I0.1 U STEPS 6 Ladder diyagramý BLK %DR1 LD %I0.0 R LD %I0.1 U OUT_BLK LD F ST %Q0.8 END_BLK Dönüþtürülebilir program TWD USE 10AT 02/2003 LD R LD U LD ST %I0.0 %DR1 %I0.1 %DR1 %DR1.F %Q0.8 Dönüþtürülemez program 281 Ýleri Komutlar Konfigürasyon Aþaðýdaki bilgi, konfigürasyon sýrasýnda tanýmlanýr: l Adýmlarýn sayýsý: 6 l Her bir tambur denetleyici adýmý için çýkýþ durumlarý (kontrol bitleri). 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Step 1 : 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Step 2 : 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Step 3 : 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Step 4 : 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Step 5 : 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Step 6 : 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 l Kontrol bitlerinin atanmasý 282 1 : %Q0.0 4 : %Q0.1 2 : %Q0.2 5 : %Q0.3 3 : %Q0.4 6 : %Q0.5 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Hýzlý Sayýcý Fonksiyon Bloðu (%FC) Açýklama Hýzlý sayýcý fonksiyon bloðu (%FC), ya bir yukarý sayýcý ya da bir aþaðý sayýcý olarak hizmet eder. Dijital giriþlerin yükselen kenarlarýný, 5 kHz frekansa kadar sayabilir. Hýzlý sayýcýlar, belirli donaným kesmeleri tarafýndan yönetildiði için, maksimum frekans örnekleme deðerlerinin korunmasý, spesifik uygulamanýza ve donaným konfigürasyonunuza baðlý olarak deðiþkenlik gösterebilir. Kompakt kontrolörler, maksimum üç adet hýzlý sayýcý kullanmak üzere konfigüre edilebilirken; Modüler kontrolörler için bu adet, maksimum ikidir. Hýzlý sayýcý fonksiyon bloklarý %FC0, %FC1, ve %FC2 sýrasýyla adanmýþ giriþler %I0.0.2, %I0.0.3 ve %I0.0.4'ü kullanýr. Bu bitler kendi özel kullanýmlarý için ayrýlmýþtýr. Bu adanmýþ kaynaklar için bu bitlerin tahsisi, diðer fonksiyon bloklarýnýn kullanýmý ile birlikte, göz önünde bulundurulmalýdýr. Resim Aþaðýdaki, bir Hýzlý Sayýcý fonksiyon bloðu örneðidir. %FC0 IN D TYPE ADJ %FC0.P R TWD USE 10AT 02/2003 283 Ýleri Komutlar Parametreler Aþaðýdaki tablo, Hýzlý Sayýcý fonksiyon bloðu için olan parametreleri listeler. Parametre Etiket Taným Yön TYPE Konfigürasyonda ayarlanýr. Ya yukarý-sayma ya da aþaðý-saymaya ayarlanabilir. Ön-ayar deðeri %FCi.P Ýlk deðer, 1 ile 65535 arasýnda set edilir. Y/N Adjustable (Ayarlanabilir) Y'ye set edilmiþse, ön-ayar deðeri %FCi.P'yi ve %FCi.V'yi, Operatör Ekraný veya Animasyon Tablo Editörü ile deðiþtirmek mümkündür. N'ye set edilmiþse, ön-ayara eriþim yoktur. Mevcut deðer %FCi.V Mevcut deðer, seçilen yukarý veya aþaðý sayma fonksiyonuna göre, artým ve azalým sayar. Yukarý sayma için, mevcut deðer 0'a reset olur ve 65536'ya kadar yukarý sayabilir. Aþaðý sayma için, mevcut deðer, ön-ayar deðeri %FCi.P'ye reset olur ve 0'a kadar aþaðý sayabilir. Ýzin Giriþi IN 1 durumunda, mevcut deðer, fiziksel giriþe uygulanan darbelere göre güncellenir. 0 durumunda, mevcut deðer, son deðerinde tutulur. Reset %FCi.R Bloðu ilk-deðerlemek için kullanýlýr. 1 durumunda, mevcut deðer; yukarý-sayýcý olarak konfigüre edilmiþse, 0'a reset edilir veya aþaðý-sayýcý olarak konfigüre edilmiþse, %FCi.P'ye set edilir. Tamam biti %FCi.D, kendi varsayýlan deðerine yeniden set edilir. Tamam (Done) %FCi.D Bu bit, 1'e set edilir: Bir yukarý-sayýcý olarak konfigüre edilmiþse, %FCi.V, %FCi.P'ye ulaþmýþtýr veya bir aþaðý sayýcý olarak konfigüre edilmiþse, %FCi.V, 0 'a ulaþmýþtýr. Bu salt-oku bit, yalnýzca %FCi.R 1'e set edilerek reset edilebilir. Özel not Eðer ayarlanabilir olarak konfigüre edilmiþse, uygulama, ön-ayar deðeri %FCi.P'yi ve mevcut deðer %FCi.V'yi herhangi bir anda deðiþtirebilir. Fakat yeni bir deðer, yalnýzca giriþ reseti aktif ise veya %FCi.D çýkýþýnýn yükselen kenarýnda ise hesaba katýlýr. Bu, bir tek darbe kaybý olmaksýzýn ardýþýl farklý saymalara olanak saðlar. Çalýþma Yukarý sayýcý olarak konfigüre edilmiþse, adanmýþ giriþte bir yükselen kenar göründüðünde, mevcut deðer, bir arttýrýlýr. Deðer ön-ayar deðeri %FCi.P'ye eþit olduðunda, Tamam çýkýþ biti %FCi.D, 1 yapýlýr ve mevcut deðer %FCi.V'ye sýfýr yüklenir. Aþaðý sayýcý olarak konfigüre edilmiþse, adanmýþ giriþte bir yükselen kenar göründüðünde, mevcut deðer bir azaltýlýr. Deðer sýfýr olduðunda, Tamam çýkýþ biti %FCi.D, 1 yapýlýr ve ön-ayar deðeri %FCi.P, mevcut deðer %FCi.V'ye yüklenir. 284 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Konfigürasyon ve Programlama Bu örnekte uygulanan, %I1.1'e set edilmiþken, 5000'e kadar yukarý sayar. %FC0 için giriþ, adanmýþ giriþ %I0.0.2'dir. Ön-ayar deðerine ulaþýldýðýnda, %FC0.D; %FC0.R, %I1.2 ve %M0'ýn "AND'lenmesi" nin sonucu tarafýndan reset edilinceye kadar, "on" konumuna gelir ve orada kalýr. %I1.1 I1.2 Özel Durumlar %Q0.0 IN %FC0 R TYPE UP ADJY %FC0.P 5000 %M0 BLK %FC0 LD %I1.1 IN LD %I1.2 AND %MO R OUT_BLK LD D ST %Q0.0 END_BLK Aþaðýdaki tablo, %FC fonksiyon bloðunun programlanmasý için özel durumlarýn bir listesini içermektedir. Özel Durum TWD USE 10AT 02/2003 D Taným Soðuk yeniden baþlatmanýn (%S0=1) etkisi Tüm %FC özelliklerini, kullanýcý veya kullanýcý uygulamasý tarafýndan konfigüre edilmiþ deðerler ile resetler. Ilýk yeniden baþlatma (%S1=1) Hiçbir etkisi yoktur. Kontrolör durmasýnýn etkisi %FC, kontrolörün durdurulduðu anda etkili olan özellik (attribute) ayarlarý ile saymaya devam eder. 285 Ýleri Komutlar Çok Hýzlý Sayýcý Fonksiyon Bloðu (%VFC) Açýklama 286 Çok Hýzlý Sayýcý fonksiyon bloðu (%VFC), TwidoSoft kullanýlarak konfigüre edilebilir ve aþaðýdaki fonksiyonlardan herhangi birini gerçekleþtirir: l Yukarý/Aþaðý Sayýcý l Yukarý/Aþaðý Ýki-Fazlý Sayýcý l Tek Yukarý Sayýcý l Tek Aþaðý Sayýcý l Frekansmetre %VFC, dijital giriþlerin, 20 kHz frekanslara kadar sayýlmasýný saðlar. Kompakt kontrolörler, bir adet çok hýzlý sayýcý konfigüre edebilirken, Modüler kontrolörler iki adede kadar çok hýzlý sayýcý konfigüre edebilir. TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Adanmýþ G/Ç Atamalarý Çok Hýzlý Sayýcý fonksiyon bloklarý, adanmýþ giriþleri ve yardýmcý giriþ ve çýkýþ'larý kullanýr. Bu giriþ ve çýkýþ'lar, kendi özel kullanýmlarý için ayrýlmamýþtýr. Bunlarýn tahsisi, diðer fonksiyon bloklarýn bu adanmýþ kaynaklar için kullanýmý ile göz önünde bulundurulmalýdýr. Aþaðýdaki tablo, bu atamalarý özetler: Ana giriþler %VFC Yardýmcý giriþler Refleks çýkýþý Ön-ayar Giriþi Ipres Yakalama Giriþi Ica Ýlk Refleks Çýkýþý Ýkinci Refleks Ç Seçilen Kullaným Ýlk Giriþ (darbeler) IA Ýkinci Giriþ (darbeler veya Yuk./Aþ.) IB Yukarý/Aþaðý sayýcý %I0.0.0 %I0.0.2 (Gösterir Yuk.=1/ Opsiyonel Aþ.=0) %I0.0.3 Opsiyonel %Q0.0.2 Opsiyonel %Q0.0.3 Opsiyonel Yukarý/Aþaðý Ýki- %I0.0.1 Fazlý sayýcý (Darbeler) %I0.0.0 (darbe faz B) %I0.0.2 Opsiyonel %I0.0.3 Opsiyonel %Q0.0.2 Opsiyonel %Q0.0.3 Opsiyonel Tek Yukarý sayýcý %I0.0.1 (Darbeler) Kullanýlmaz %I0.0.2 Opsiyonel %I0.0.3 Opsiyonel %Q0.0.2 Opsiyonel %Q0.0.3 Opsiyonel Tek Aþaðý sayýcý %I0.0.1 (Darbeler) Kullanýlmaz %I0.0.2 Opsiyonel %I0.0.3 Opsiyonel %Q0.0.2 Opsiyonel %Q0.0.3 Opsiyonel Frekans sayýcý %I0.0.1 (Darbeler) Kullanýlmaz Kullanýlmaz Kullanýlmaz Kullanýlmaz Kullanýlmaz Yukarý/Aþaðý sayýcý %I0.0.7 (Darbeler) %I0.0.6 %I0.0.5 (Gösterir Yuk.=1/ Opsiyonel Aþ.=0) %I0.0.4 Opsiyonel %Q0.0.4 Opsiyonel %Q0.0.5 Opsiyonel Yukarý/Aþaðý Ýki- %I0.0.7 Fazlý sayýcý (Darbeler) %I0.0.6 (darbe faz B) %I0.0.5 Opsiyonel %I0.0.4 Opsiyonel %Q0.0.4 Opsiyonel %Q0.0.5 Opsiyonel Tek Yukarý sayýcý %I0.0.7 (Darbeler) Kullanýlmaz %I0.0.5 Opsiyonel %I0.0.4 Opsiyonel %Q0.0.4 Opsiyonel %Q0.0.5 Opsiyonel Tek Aþaðý sayýcý %I0.0.7 (Darbeler) Kullanýlmaz %I0.0.5 Opsiyonel %I0.0.4 Opsiyonel %Q0.0.4 Opsiyonel %Q0.0.5 Opsiyonel Frekansmetre %I0.0.7 (Darbeler) Kullanýlmaz Kullanýlmaz Kullanýlmaz Kullanýlmaz Kullanýlmaz %I0.0.1 (Darbeler) Açýklamalar: Yuk./Aþ.=Yukarý/Aþaðý Ops. Kul.=Opsiyonel kullaným Kullanýlmadýðýnda, giriþ veya çýkýþ, uygulama tarafýndan ana çevrimde yönetilmek üzere bir normal mevcut dijital G/Ç olarak kalýr. %I0.0.2, kullanýlýrsa, %FC0 mevcut deðildir. %I0.0.3, kullanýlýrsa, %FC2 mevcut deðildir. %I0.0.4, kullanýlýrsa, %FC3 mevcut deðildir. TWD USE 10AT 02/2003 287 Ýleri Komutlar Resim Aþaðýdaki, Çok Hýzlý Sayýcýnýn bir blok gösterimidir. %VFC0 IN F TYPE T_OUT0 U T_OUT1 ADJ %VFC0.P TH0 S 288 TH1 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Parametreler Aþaðýdaki tablo, çok hýzlý sayýcý karakteristiklerini listeler. Fonksiyon Taným Deðerler ÇHS Kul.4 Mevcut Deðer Mevcut deðer, seçilen fiziksel giriþlere ve 0 -> 65535 CM (%VFCi.V) fonksiyona göre arttýrýlan veya azaltýlan güncel deðer. Bu deðer, Set giriþi (%VFCi.S) kullanýlarak set ya da reset edilebilir. Okuma Ön-ayar Deðeri (%VFCi.P) Yalnýzca yukarý/aþaðý sayma fonksiyonu 0 -> 65535 CM veya Okuma ve tek yukarý veya aþaðý sayma tarafýndan FM ve kullanýlýr. Yazma1 Yakalama Deðeri Yalnýzca yukarý/aþaðý sayma fonksiyonu ve tek 0 -> 65535 CM Sayma yönü (%VFCi.U) Sistem tarafýndan set edilir, bu bit, yukarý/ 0 (Aþaðý) aþaðý sayma fonksiyonu tarafýndan, sayma 1 (Yukarý) yönünü iþaret etmek üzere kullanýlýr. 1'e set edildiðinde sayma yukarýya ve 0'a set edildiðinde sayma aþaðýya doðru yapýlýr. Bir tek faz yukarý veya aþaðý sayýcý olarak, %I0.0.0, %VFC0'ýn yönüne, %I0.0.6 ise %VFC1'in yönüne karar verir. Bir iki-fazlý yukarý/aþaðý sayýcý için, yönü belirleyen, iki sinyal arasýndaki faz farkýdýr. %VFC0 için; %I0.0, IB için ve %I0.1 ise IA için adanmýþtýr. %VFC1 için; %I0.6, IB için ve %I0.7 ise IA için adanmýþtýr. Okuma yukarý veya aþaðý sayma tarafýndan kullanýlýr. Refleks Çýkýþý Refleks Çýkýþý 0'ý izinle 0'ý (%VFCi.R) izinle 0 (Ýptal et) 1 (Ýzinle) Refleks Çýkýþý Refleks Çýkýþý 1'i izinle 1'i (%VFCi.S) izinle 0 (Ýptal et) 1 (Ýzinle) CM Okuma CM Okuma ve Yazma2 CM Eþik Deðeri Bu word, eþik 0'ýn deðerini içerir. Anlamý, 0 -> 65535 CM S0(%VFCi.S0) fonksiyon bloðunun konfigürasyonu sýrasýnda tanýmlanýr. Bu deðerin %VFCi.S1'den daha küçük olmasý gerektiðine dikkat ediniz. TWD USE 10AT 02/2003 Runtime Eriþimi Okuma ve Yazma2 Okuma ve Yazma2 289 Ýleri Komutlar Fonksiyon Taným Deðerler ÇHS Kul.4 Runtime Eriþimi Eþik Deðeri S1 (%VFCi.S1) Bu word eþik 1'in deðerini içerir. Anlamý, 0 -> 65535 CM fonksiyon bloðunun konfigürasyonu sýrasýnda tanýmlanýr. Bu deðerin, %VFCi.S0'dan daha büyük olmasý gerektiðine dikkat ediniz. Okuma ve Frekans Ölçümü Geçerli (%VFCi.M) Kontrolörün, bir frekans ölçümünü tamamlayýp tamamlamadýðýný belirlemek için kullanýlan bit. 0 (Geçersiz) FM 1 (Geçerli) Okuma ve Yazma Frekans Ölçümü 100 veya 1000 milisaniye zaman tabaný için konfigurasyon parametresi. 1000 veya FM 100 Okuma ve Zaman Tabaný Yazma1 Yazma1 (%VFCi.T) Ayarlanabilir (Y/N) Seçildiðinde, kullanýcýya, çalýþma (running) 0 (Hayýr) sýrasýnda, ön-ayar, eþik ve frekans ölçümü 1 (Evet) zaman tabaný deðerlerini deðiþtirme olanaðý saðlayan konfigüre edilebilir parametre CM veya Hayýr FM Ýzin Giriþi (IN) O anki fonksiyonu onaylamak veya engellemek için kullanýlýr. CM veya Okuma FM ve 0 (Hayýr) Yazma3 290 Set Giriþi (S) Konfigürasyona baðlý olarak, 1 durumunda: 0 veya 1 l Yukarý/Aþaðý veya Aþaðý Sayma: Mevcut deðeri ön-ayar deðerine ayarlar. l Tek yukarý sayma: Mevcut deðeri 0 yapar. Ek olarak, bu ayný zamanda eþik çýkýþlarýnýn çalýþmasýný ilk hale getirir ve Operatör Ekraný veya kullanýcý program tarafýndan eþik deðerlerine yapýlmýþ kullanýcý deðiþikliklerine hesaba katar. CM veya Okuma FM ve Yazma Taþma Çýkýþý (F) %VFCi.V, 0'dan 65535'e geçerse 1'e set edi- 0 veya 1 lir. Bu deðer, bir ön-ayar deðerini, bir dijital giriþ kullanarak ayarlama ile veya S komutu veya bir soðuk yeniden baþlatma ile silinir. CM Okuma TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Fonksiyon Taným Deðerler Kul.4 ÇHS Runtime Eriþimi Eþik Biti 0 Mevcut deðer, eþik deðeri %VFCi.S0’a 0 veya 1 (%VFCi.TH0) eþit veya bu deðerden daha büyükse, 1’e set edilir. Bu bit, gerçek zamanda güncellendiðinden dolayý, bunun program içinde yalnýz bir kez test edilmesi önerilir. Kullanýcý uygulamasý, bu deðerin kullanýldýðý anda geçerli olmasýndan sorumludur. CM Okuma Eþik Biti 1 Mevcut deðer, eþik deðeri %VFCi.S1'e 0 veya 1 (%VFCi.TH1) eþit veya bu deðerden daha büyükse, 1'e set edilir. Bu bit, gerçek zamanda güncellendiðinden dolayý, bunun program içinde yalnýz bir kez test edilmesi önerilir. Kullanýcý uygulamasý, bu deðerin kullanýldýðý anda geçerli olmasýndan sorumludur. CM Okuma Not: 1. Yalnýzca eðer Adjust (Ayarla) 1'e set edilmiþse yazýlabilir. 2. Eriþim, yalnýzca eðer konfigüre edilmiþse mümkündür. 3. Okuma ve yazma eriþimi, yalnýzca uygulama aracýlýðýyla saðlanýr; Operatör Ekraný veya Animasyon Tablo Editörü aracýlýðýyla saðlanamaz. 4. CM = Sayma Modu ; FM = Frekansmetre Modu. TWD USE 10AT 02/2003 291 Ýleri Komutlar Sayma Fonksiyonu Tanýmý Fonksiyon Çok hýzlý sayma fonksiyonu, 20 kHz'lik bir maksimum frekansa kadar, 0'dan 65535'e kadar bir aralýkta çalýþýr. Sayýlacak darbeler, aþaðýdaki þekilde uygulanýr: Taným %VFC0 IA ... IB IA ... IB IA ... IB Yukarý/Aþaðý Sayýcý Darbeler, fiziksel giriþe uygulanýr. Mevcut operasyon (artma/azalma), fiziksel giriþ IB'nin durumu tarafýndan verilir. %I0.0.1 %I0.0.0 %I0.0.7 %I0.0.6 Yukarý/Aþaðý 2-Fazlý Sayýcý Kodlayýcýnýn 2 fazý, fiziksel giriþler IA ve IB'ye uygulanýr. %I0.0.1 %I0.0.0 %I0.0.7 %I0.0.6 Tek Yukarý Sayýcý Darbeler, fiziksel giriþ IA'ya uygulanýr. (IB kullanýlmaz). %I0.0.1 Yok %I0.0.7 Yok Tek Aþaðý Sayýcý Darbeler, fiziksel giriþ IB'ye uygulanýr. (IB kullanýlmaz). %I0.0.1 Yok %I0.0.7 Yok Fonksiyon Bloklarý hakkýnda Notlar Artma ve azalma operasyonlarý, yalnýzca eðer sayma fonksiyonu izinlenmiþ ise, darbelerin yükselen kenarýnda gerçekleþtirilir. Sayma modunda kullanýlan iki opsiyonel giriþ mevcuttur: ICa ve IPres. ICa, mevcut deðeri (%VFCi.V) yakalamak için kullanýlýr ve %VFCi.C'de saklanýr. ICa giriþleri, %VFC0 için, %I0.0.3 ve eðer mevcutsa %VFC1 için, %I0.0.4 olarak belirlenir. IPres giriþi aktif olduðunda, mevcut deðer aþaðýdaki yollarla etkilenir: l, %VFCi.V, 0'a reset edilir. l Aþaðý-sayma için, %VFCi.V, %VFCi.P'ye set edilir. l Frekans sayma için, %VFCi.V ve VFCi.M, 0'a set edilir. Ayný zamanda, %VFCi.F'nin sýfýra reset edileceðine dikkat ediniz. IPres giriþleri, %VFC0 için, %I0.0.2 ve eðer mevcutsa %VFC1 için, %I0.0.5 olarak belirlenir. Fonksiyon Bloðu Çýkýþlarý hakkýnda Notlar Tüm fonksiyonlar için, mevcut deðer, iki eþik ile (%VFCi.S0 ve %VFCi.S1) karþýlaþtýrýlýr. Bu karþýlaþtýrma sonucuna göre, bu iki bit nesnesi (%VFCi.TH0 ve %VFCi.TH1), eðer mevcut deðer, karþýlýk gelen eþikten büyük veya eþiðe eþit ise 1'e set edilir; veya aksi durumda 0'a reset edilir. Refleks çýkýþlarý (konfigüre edilmiþse), bu karþýlaþtýrmalara uygun olarak set edilir. Hiçbir (0), 1 veya 2 çýkýþýn konfigüre edilebileceðine dikkat ediniz. %VFC.U, FB'nin bir çýkýþýdýr, iliþkilendirilmiþ sayýcý deðiþmesinin yönünü verir (Yukarý için 1, Aþaðý için 0). 292 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Sayma Fonksiyonu Diyagramý IA = yukarý sayýcý giriþi (Tek sinyal veya faz 1) & IN %VFCi %VFCi.U + Sayma Yönü ÇHS Sayýcý IB = (Yu/Aþ bayraðý veya faz 2) - & %VFCi.F Taþma Çýkýþý %VFCi.P IPres = (Ön-ayar giriþi) >1 %VFCi.V Mevcut Deðer Mevcut Deðer S %VFCi %ICa = Catch Giriþi Oku %VFCi.V Komut %VFCi.S0 Eþik Deðeri 0 %VFCi.S1 Eþik Deðeri 1 %VFCi.R veya %VFCi.S Ýzinle TWD USE 10AT 02/2003 VFCiC Yakalama Deðeri >1 %VFCi.TH0 Karþýlaþtýrma %VFCi.TH1 & %Q0.0.x Refleks Çýkýþý 0 & %Q0.0.y Refleks Çýkýþý 1 293 Ýleri Komutlar Tek Yukarý Sayýcý Çalýþmasý Aþaðýdaki, %VFC'nin bir tek yukarý sayýcý modunda kullanýmýna bir örnektir. Bu örnek için þu konfigürasyon elemanlarý set edilmiþtir: %VFC0.P ön-ayar deðeri, 17'dir. %VFC0.S0 aþaðý eþik deðeri, 14'tür ve %VFC0.S1 yukarý eþiði 20'dir. Refleks Çýkýþý <%VFC.S0 %Q0.0.2 %Q0.0.3 %VFC0.S0 <= < %VFC0.S1 >= %VFC0.S1 X X X Aþaðýda bir zamanlama çizelgesi görülmektedir: %VFC0.P = 17 %VFC0.S0 = 14 %VFC0.S1 = 20 1 2 3 4 IN S 65535 20 17 14 %VFC0.V 0 F TH0 TH1 Refleks çýkýþý 0 Refleks çýkýþý 1 294 1 : %VFC0.U = 1 çünkü VFC, bir yukarý sayýcýdýr 2 : %VFC0.S1'i 17'ye deðiþtir 3 : S giriþi aktif, yeni S1 eþik deðerinin, bir sonraki saymada kabul edilmesini saðlar 4 : Mevcut deðer yakalandý (catch), dolayýsýyla %VFC0.C = 17 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Tek Aþaðý Sayýcý Çalýþmasý Aþaðýdaki, %VFC'nin bir tek aþaðý sayýcý modunda kullanýmýna bir örnektir. Bu örnek için þu konfigürasyon elemanlarý set edilmiþtir: %VFC0.P ön-ayar deðeri, 17'dir. %VFC0.S0 aþaðý eþik deðeri, 14'tür ve %VFC0.S1 yukarý eþiði 20'dir. Refleks Çýkýþý <%VFC.S0 %Q0.0.2 %Q0.0.3 TWD USE 10AT 02/2003 %VFC0.S0 <= < %VFC0.S1 >= %VFC0.S1 X X X 295 Ýleri Komutlar %VFC0.P = 17 %VFC0.S0 = 14 %VFC0.S1 = 20 1 2 3 4 5 IN S 65535 20 17 14 %VFC0.V 0 F TH0 TH1 Refleks çýkýþý 0 Refleks çýkýþý 1 296 1 : %VFC0.U = 1 çünkü VFC, bir aþaðý sayýcýdýr 2 : %VFC0.P'yi 20'ye deðiþtir 3 : %VFC0.S1'i 17'ye deðiþtir 4 : S giriþi aktif, yeni S1 eþik deðerinin, bir sonraki saymada kabul edilmesini saðlar 5 : Mevcut deðer yakalandý (catch), dolayýsýyla %VFC0.C = 17 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Yukarý/Aþaðý Sayýcý Çalýþmasý Aþaðýdaki, %VFC'nin bir yukarý-aþaðý sayýcý modunda kullanýmýna bir örnektir. Bu örnek için þu konfigürasyon elemanlarý set edilmiþtir: %VFC0.P ön-ayar deðeri, 17'dir. %VFC0.S0 aþaðý eþik deðeri, 14'tür ve %VFC0.S1 yukarý eþiði 20'dir. Refleks Çýkýþý <%VFC.S0 %VFC0.S0 <=< %VFC0.S1 %Q0.0.2 X %Q0.0.3 TWD USE 10AT 02/2003 X %VFC0.S1 X 297 Ýleri Komutlar %VFC0.P = 17 %VFC0.S0 = 14 %VFC0.S1 = 20 1 2 3 4 5 IN S 65535 20 17 14 %VFC0.V 0 F U TH0 TH1 Refleks çýkýþý 0 Refleks çýkýþý 1 1 298 : %VFC0.U = 1 çünkü VFC, bir aþaðý sayýcýdýr 2 : %VFC0.P'yi 20'ye deðiþtir 3 : %VFC0.S1'i 17'ye deðiþtir 4 : S giriþi aktif, yeni S1 eþik deðerinin, bir sonraki saymada kabul edilmesini saðlar 5 : Mevcut deðer yakalandý (catch), dolayýsýyla %VFC0.C = 17 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Frekansmetre Fonksiyonunun Tanýmý %VFC'nin frekansmetre fonksiyonu, IA giriþi üzerinde bir periyodik sinyalin Hz cinsinden ölçülmesi için kullanýlýr. Ölçülebilen frekans aralýðý 10Hz ile 20KHz arasýndadýr. Kullanýcý iki zaman tabaný arasýnda seçim yapabilir. Bu seçim, yeni bir nesne, %VFC.T (zaman tabaný) aracýlýðý ile yapýlýr. 100=100ms'lik zaman tabaný, 1000=1s'lik zaman tabaný (time base) Zaman Tabaný Ölçme Aralýðý Duyarlýk Güncelleme 100 ms 100 Hz ila 20 KHz 20KHz için %0.05 100Hz için %10 Saniyede 10 defa 1s 10 Hz ila 20 KHz 20KHz için %0.005 10Hz için %10 Saniyede 1 defa %VFC.M (Frekans Ölçümü Geçerli) nesnesi ölçmenin tamamlandýðýný göstermek üzere 1 yapýlýr. TWD USE 10AT 02/2003 299 Ýleri Komutlar Frekansmetre Fonksiyonu Diyagramý Aþaðýdaki, bir frekansmetre fonksiyonu diyagramýdýr: IA Ölçülecek sinyal + & ÇHS (VFC) Sayýcý IN %VFCi %VFCi.F Taþma Çýkýþý S %VFCi Mevcut deðeri 0'a set et Mevcut Deðer %VFCi.M %VFCi.T Zaman tabaný seç 300 %VFCi.V Frekans ölçüldü (Güncelleme bayraðý) 1000 ms 100 ms TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Frekansmetre Çalýþmasý Aþaðýdaki, %VFC'nin frekansmetre modunda kullanýmýna ait bir zamanlama diyagramý örneðidir. 1 2 3 4 5 IN S Zaman-tabaný %VFC0.V f1 f2 0 f3 0 f3 f4 f5 %VFC0.M Özel Durumlar TWD USE 10AT 02/2003 1 : Ýlk frekans ölçmesi, burada baþlar. 2 : Mevcut frekans deðeri güncellenir. 3 : S giriþi aktif, %VFC0.V'yi 0 yapar. 4 : %VFC0.T'yi 100 ms'e deðiþtir: bu deðiþiklik, mevcut ölçümü iptal eder ve bir baþkasýný baþlatýr. 5 : %VFC0.M, kullanýcý tarafýndan 0'a set edilir. Aþaðýdaki tablo, %VFC fonksiyon bloðunun programlanmasý için özel durumlarýn bir listesini içerir: Özel Durum Taným Bir soðuk yeniden baþlatmanýn (%S0=1) etkisi masý tarafýndan konfigüre edilmiþ deðerlere reset eder. Tüm %VFC özelliklerini, kullanýcý veya kullanýcý uygula- Ilýk yeniden baþlatma (%S1=1) Hiçbir etkisi yoktur. Kontrolör durmasýnýn etkisi %VFC, çalýþmasýný durdurur ve çýkýþlar mevcut durumlarýnda kalýr. 301 Ýleri Komutlar Mesajlarýn Ýletimi/Alýmý - Exchange (deðiþ-tokuþ) komutu (EXCH) Açýklama Bir Twido kontrolör, Modbus slave cihazlar ile haberleþmek için konfigüre edilebilir veya (ASCII) karakter modunda mesaj gönderebilir ve/veya alabilir. TwidoSoft, bu haberleþmeler için aþaðýdaki fonksiyonlarý saðlar: l Mesajlarý iletmek/almak için EXCH komutu l Veri exchange'lerini kontrol etmek için exchange kontrol fonksiyon bloðu (%MSG) Twido kontrolör, bir EXCH komutunu iþlerken, belirtilmiþ port için konfigüre edilmiþ protokolü kullanýr. Her bir haberleþme portu için EXCH komutuna veya %MSG fonksiyon bloðuna, port numarasý (1 veya 2) eklenerek eriþilir. EXCH Komutu EXCH komutu, bir Twido kontrolörün, ASCII cihazlara bilgi göndermesine ve/veya bu cihazlardan bilgi almasýna olanak saðlar. Kullanýcý, gönderilecek ve/veya alýnacak veriyi (iletimde ve/veya alýmda 64 veri word'üne kadar) içeren bir word tablosu (%MWi:L veya %KWi:L) tanýmlar. Word tablosunun formatý her bir protokol hakkýndaki paragraflarda açýklandý. Mesaj exchange'i, EXCH komutu kullanýlarak gerçekleþtirilir. Sözdizimi Aþaðýdaki, EXCH komutu için formattýr: [EXCHx %MWi:L] veya [EXCHx %KWi:L Burada: x = port numarasý (1 veya 2); L = Word tablosundaki word sayýsý. Dahili word tablosundaki deðerler i+L - 255 gibidir. Twido kontrolör, bir ikinci exchange komutu baþlatýlmadan önce, ilk EXCH komutundan gelen exchange'i bitirmek zorundadýr. Birkaç mesaj yollanacaðý zaman, %MSG fonksiyon bloðu kullanýlmalýdýr. 302 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Exchange Kontrolü Fonksiyon Bloðu (%MSG) Açýklama %MSG fonksiyon bloðu, veri exchange'lerini yönetir ve üç fonksiyona sahiptir: l Haberleþme hata denetimi Hata denetimi, EXCHx komutu ile programlanmýþ blok uzunluðunun (word tablosu), yollanacak mesajýn uzunluðunu içerebilecek kadar büyük olduðunu doðrular. (Bu, word tablosunun ilk word'ünün en az anlamlý byte'ýnda programlanmýþ uzunluk ile karþýlaþtýrýlýr). l Birden çok mesajýn koordinasyonu Birden çok mesaj yollanýrken, koordinasyonu saðlamak üzere, %MSGx fonksiyon bloðu, daha önceki bir mesajýn ne zaman tamamlandýðýný belirlemek için gerekli bilgiyi saðlar. l Öncelik (priority) mesajlarýnýn iletimi %MSGx fonksiyon bloðu, acil bir mesajýn hemen gönderilmesine olanak saðlamak için, o andaki mesaj iletiminin durdurulmasýna olanak saðlar. %MSG fonksiyon bloðunun programlanmasý opsiyoneldir. Resim Aþaðýdaki, bir %MSG fonksiyon bloðu örneðidir. %MSG R D E TWD USE 10AT 02/2003 303 Ýleri Komutlar Parametreler Aþaðýdaki tablo, %MSG fonksiyon bloðunun parametrelerini listeler. Parametre Etiket Deðer Reset giriþi (veya komutu) R 1 durumunda, haberleþmeyi yeniden baþlatýr. %MSG.E=0 ve %MSG.D=1. Haberleþme tamam çýkýþý %MSG.D Hata (Error) çýkýþý %MSG.E 1 durumu, haberleþme tamamlandý. Eðer: Ýletim sonu (eðer iletim varsa) Alým sonu (sonlandýrma karakteri alýndý) Hata Bloðu reset et 0 durumu, istek devam ediyor. l l l l 1 durumu, haberleþme tamamlandý. Eðer: Hatalý komut Tablo yanlýþ konfigüre edilmiþ Hatalý karakter alýndý. (hýz,parite,vb.) Alým tablosu dolu (güncellenemedi) 0 durumu, mesaj uzunluðu OK, link OK l l l l Bir EXCH komutu kullanýlýrken bir hata oluþursa, %MSG.D ve %MSG.E bitleri,1 yapýlýr ve Sistem Word'ü %SW63, Port 1 için ve %SW64 ise Port 2 için hata kodunu içerir. Bkz.Sistem Word'leri (%SW), s.325. Reset Giriþi (R) Reset giriþi, 1'e set edildiðinde: l Ýletilmekte olan tüm mesajlar durdurulur. l Hata (Error) çýkýþý, 0'a reset edililr. l Tamam (Done) biti, 1 yapýlýr. Þimdi yeni bir mesaj gönderilebilir. Hata (Error) Çýkýþý (%MSG.E) Hata çýkýþý, ya bir haberleþme programlama hatasý ya da bir mesaj iletim hatasýndan dolayý 1'e set edilir. Hata çýkýþý, EXCH komutu ile iliþkilendirilmiþ veri bloðunda tanýmlanmýþ byte'larýn sayýsý (word 1, en az anlamlý byte), 128'den (80 hex) büyükse 1'e set edilir. Hata çýkýþý; bir Modbus cihazýna bir Modbus mesajý göndermede bir problem çýkarsa da 1'e set edilir. Bu durumda, kullanýcý, baðlantýyý ve alýcý (destination) cihazýn Modbus haberleþmeyi desteklediðini kontrol (check) etmelidir. Haberleþme Tamam(Done) Çýkýþý (%MSG.D) Tamam çýkýþý 1'e set edildiðinde, Twido kontrolör, baþka bir mesaj göndermeye hazýrdýr. Çoklu mesajlar gönderildiðinde, %MSG.D bitinin kullanýlmasý önerilir. Kullanýlmazsa, mesajlar kaybedilebilir. 304 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Ardarda Birkaç Mesajýn Ýletimi EXCH komuunun icrasý, uygulama programýndaki bir mesaj bloðunu aktive eder. Mesaj bloðu, hali hazýrda aktif deðil ise (%MSG.D=1), mesaj iletilir. Ayný çevrimde birkaç mesaj gönderilirse, yalnýzca ilk mesaj iletilir. Kullanýcý, program aracýlýðýyla birkaç mesajýn iletimini yönetme konusunda sorumludur. Ýki mesajýn ardarda iletimine bir örnek: %I0.0 %MSG.D EXCH%MW2:4 P %M0 S %MSG.D %M0 EXCH%MW8:3 LDR %I0.0 AND %MSG.D [EXCH %MW2:4] S %M0 LD %MSG.D AND %M0 [EXCH %MW8:3] R %M0 %M0 R Exchange'leri Yeniden Ýlk-deðerlemek (Reinitializing) Bir exchange, R giriþi (veya komutu) aktive edilerek iptal edilebilir. Bu giriþ, haberleþmeyi ilk duruma getirir ve %MSG.E çýkýþýný 0'a ve %MSG. D çýkýþýný 1'e reset eder. Bir hata saptanýrsa, bir exchange'in yeniden baþlatýlmasý mümkündür. Bir exchange'in yeniden baþlatýlmasý örneði: %M0 BLK %MSG LD %M0 R END_BLK %MSG R D E Özel Durumlar TWD USE 10AT 02/2003 Aþaðýdaki tablo, %MSG fonksiyon bloðunun programlanmasý için özel durumlarý listeler. Özel Durum Taným Soðuk yeniden baþlatma (%S0=1) Haberleþmenin yeniden baþlatýlmasýný zorlar. Ilýk yeniden baþlatma (%S1=1) Hiçbir etkisi yoktur. Kontrolör durmasýnýn etkisi Bir mesaj iletimi devam etmekteyse, kontrolör bu transferi durdurur, çýkýþlar %MSG.D ve %MSG.E yeniden ilk-deðerlenir. 305 Ýleri Komutlar 13.2 Saat Fonksiyonlarý Özet Genel bakýþ Bu kýsým, Twido kontrolörleriçin, zaman yönetimi fonksiyonlarýný tanýmlamaktadýr. Bu Kýsýmda Neler Var? Bu kýsým, aþaðýdaki konularý kapsar: 306 Konu Page Saat Fonksiyonlarý 307 Takvim Bloklarý 308 Zaman/Tarih Damgalama (Stamping) 311 Tarih ve Saati Ayarlamak 313 TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Saat Fonksiyonlarý Açýklama Twido kontrolörler, Gerçek-Zaman Saati opsiyonu (GZS) gerektiren bir gün zamaný saati fonksiyonuna sahiptir ve aþaðýdakileri saðlar: l Takvim bloklarý, önceden tanýmlý zamanlarda aksiyonlarý kontrol etmek için kullanýlýr. l Zaman/tarih damgalama (stamping) zaman ve tarihleri, olaylara atamak ve olay süresini ölçmek için kullanýlýr. Twido gün zamaný saatine, TwidoSoft Software (Yazýlým) menüsündeki Schedule Blocks (Takvim Bloklarý) seçilerek eriþilebilir. Ek olarak, gün zamaný saati, bir program tarafýndan ayarlanabilir. Eðer batarya, kontrolör kapatýlmadan önce, en az altý saat boyunca þarj edilmiþ ise, kontrolör kapatýldýðýnda, saat ayarlarý 30 güne kadar çalýþmaya devam eder. Gün zamaný saati, 24-saat formatýndadýr ve artýk yýllarý da hesaba katar. GZS Düzeltmesi Deðeri TWD USE 10AT 02/2003 GZS Düzeltmesi deðeri, GZS'nin doðru çalýþmasý için gereklidir. Her bir GZS ünitesi, ünite üzerine yazýlmýþ kendi düzeltme deðerine sahiptir. Bu deðer, TwidoSoft'ta Controller Operation diyalog kutusundaki Configure RTC (GZS'yi Konfigüre Et) opsiyonu kullanýlarak konfigüre edilebilir. 307 Ýleri Komutlar Takvim Bloklarý Açýklama Takvim Bloklarý, önceden tanýmlý bir ay, gün ve zamandaki aksiyonlarý kontrol etmek için kullanýlýr. Maksimum 16 takvim bloðu kullanýlabilir ve herhangi bir program giriþine ihtiyaç duymaz. Not: Sistem biti %S51'i, Gerçek-Zaman Saati (GZS) opsiyonunun yerleþtirilmiþ olduðunu doðrulamak için kontrol ediniz (bkz. Sistem Bitleri (%S), s. 318). Takvim bloklarýnýn kullanýlmasý için GZS opsiyonu gereklidir. Parametreler 308 Aþaðýdaki tablo, bir takvim bloðu için parametreleri listeler. Parametre Format Fonksiyon/Aralýk Takvim bloðu numarasý n n = 0 ila 15 Konfigüre edilmiþ Check kutusu Seçilen takvim bloðu numarasýný konfigüre etmek için bu kutuya check iþareti koyunuz. Çýkýþ biti %Qx.y.z Çýkýþ atamasý, takvim bloðu tarafýndan aktive edilir: %Mi ve %Qj.k . Bu çýkýþ, güncel tarih ve zaman, aktif periyot baþlangýcý ayarý ve aktif periyot sonu ayarý arasýnda olduðunda 1'e set edilir. Baþlangýç ayý Ocak ila Aralýk Takvim bloðunun baþlatýlacaðý ay. Bitim ayý Ocak ila Aralýk Takvim bloðunun sonlandýrýlacaðý ay. Baþlangýç tarihi 1-31 Takvim bloðunun baþlatýlacaðý ayýn günü. Bitim tarihi 1-31 Takvim bloðunun sonlandýrýlacaðý ayýn günü. Baþlangýç zamaný hh:mm Takvim bloðunun baþlatýlacaðý gün zamaný; saatler (0 ila 23) ve dakikalar (0 ila 59). Durma zamaný hh:mm Takvim bloðunun sonlandýrýlacaðý gün zamaný; saatler (0 ila 23) ve dakikalar (0 ila 59). Haftanýn günü PazartesiPazar Takvim bloðunun aktivasyonu için haftanýn günü tanýlayan check kutularý. TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Takvim Bloklarýný Ýzinlemek Sistem word'ü %SW114'ün bitleri 16 takvim bloðunun her birinin çalýþmasýný izinler (bit, 1'e set edilir) veya iptal eder (bit 0'a set edilir). %SW114'deki takvim bloklarýnýn atanmasý: %SW114 Takvim Takvim bloðu #15 bloðu #0 Default olarak (veya bir soðuk yeniden baþlatmadan sonra) bir sistem word'ünün tüm bitleri, 1'e set edilir. Program tarafýndan bu bitlerin kullanýmý opsiyoneldir. Takvim Bloklarýnýn Çýkýþý TWD USE 10AT 02/2003 Ayný çýkýþ (%Mi veya %Qj.k) birkaç blok tarafýndan atanmýþsa, bu nesneye son olarak atanan, bu bloklarýn herbirinin sonucunun "OR'lanmýþýdýr" (ayný çýkýþ için birkaç "çalýþma aralýðý" olmasý mümkündür). 309 Ýleri Komutlar Örnek Aþaðýdaki tablo, bir yaz ayý sulama programý örneði için parametreleri göstermektedir: Parametre Deðer Taným Takvim bloðu 6 Takvim bloðu numarasý 6 Çýkýþ biti %Qx.y.z Çýkýþ %Qx.y.z'yi aktive et Baþlangýç ayý June (Haziran) Aktiviteyi, Haziran'da baþlat Bitim ayý September (Eylül) Aktiviteyi, Eylül'de durdur Baþlangýç tarihi 21 Aktiviteyi, Haziran'ýn 21. gününde baþlat Bitim tarihi 21 Aktiviteyi, Eylül'ün 21. gününde durdur. Haftanýn günü Monday, Wednesday, Friday Aktiviteyi, Pazartesi, Çarþamba ve Cuma günleri çalýþtýr (run). Baþlatma zamaný 21:00 Aktiviteyi, 21:00'da baþlat Durma zamaný Aktiviteyi, 22:00'da durdur 22:00 Takvim bloðu, aþaðýdaki program kullanýlarak, bir anahtar veya %I0.1 giriþine baðlý bir nem dedektörü aracýlýðýyla iptal edilebilir. %I0.1 %SW114:X6 LD ST %I0.1 %SW114:X6 Aþaðýdaki zamanlama diyagramý, %Q0.2 çýkýþýnýn aktivasyonunu gösterir. %I0.1 21 Haziran %Q0.2 M W F Program aracýlýðýyla Zaman Tarihleme 310 M W F M W F Tarih ve zamanýn her ikisi birden, sistem word'leri%SW50 ila %SW53'te mevcuttur (bkz. Sistem Word'leri (%SW), s. 325). Bu yüzden, güncel tarih ve zaman ile anlýk deðerler veya ayar noktalarýný (setpoints) içerebilen wordler %MWi (veya %KWi) arasýnda aritmetik karþýlaþtýrmalar yaparak, kontrolör programý içinde zaman ve tarih damgalama gerçekleþtirmek mümkündür. TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Zaman/Tarih Damgalama Açýklama Sistem word'leri %SW50 ila %SW53; bir çevresel (peripheral) cihaz üzerinde görüntüleme için veya cihaza iletim için yararlý olan güncel tarih ve zamaný BCD formatýnda içerir (bkz. BCD Kodun Gözden Geçirilmesi, s. 246). Bu sistem word'leri, bir olayýn zaman ve tarihini saklamak için kullanýlabilir (bkz. Sistem Word'leri (%SW), s. 325). Not: Tarih ve zaman, opsiyonel Operatör Ekraný kullanýlarak da ayarlanabilir (bkz. Gün Zamaný Saati, s. 134). Bir Olayý Tarihlemek Bir olayý tarihlemek için; atama operasyonlarý kullanmak, sistem word'lerinin içeriðini dahili word'lere transfer etmek ve daha sonra bu dahili word'leri iþlemek yeterlidir. (örneðin, birimi görüntülemek için EXCH komutu aracýlýðýyla iletim). Programlama Örneði Aþaðýdaki örnek, %I0.1 giriþi üzerindeki bir yükselen kenarýn nasýl tarihleneceðini gösterir. %I0.1 P %MW12:4 := %SW50:4 LDR %I0.0 [%MW12:4 := %SW50:4] Bir olay saptandýðýnda, word tablosu aþaðýdakileri içerir: Kodlama En anlamlý byte En az anlamlý byte %MW12 Saniye Haftanýn günü (1) %MW13 Saat Dakika %MW14 Ay Gün %MW15 Yüzyýl Yýl Not: (1) 0 = Pazartesi, 1 = Salý, 2 = Çarþamba, 3 = Perþembe, 4 = Cuma, 5 = Cumartesi, 6 = Pazar. TWD USE 10AT 02/2003 311 Ýleri Komutlar Word Tablosu Örneði Son Durmanýn Tarih ve Zamaný 312 19 Nisan 2002, Pazartesi, 13:40:30 için örnek veri: Word Deðer (hex) Anlam %MW12 3000 30 saniye, 00 = Pazartesi %MW13 1340 13 saat, 40 dakika %MW14 0419 04 = Nisan, Ayýn 19'u %MW15 2002 2002 Sistem word'leri %SW54 ila %SW57, son durmanýn (stop) tarih ve zamanýný içerir ve %SW58 word'ü, son durmanýn nedenini BCD formatýnda gösteren kodu içerir (bkz. Sistem Word'leri (%SW), s. 325). TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Tarih ve Zamaný Ayarlamak Açýklama Tarih ve zaman ayarlarý, aþaðýdaki yöntemlerden biri kullanýlarak güncellenebilir: l TwidoSoft Set Time (Zamaný Ayarla) diyalog kutusunu kullanýnýz. Bu diyalog, Controller menüsünden Controller Operations (Kontrolör Ýþlemleri) seçilerek görüntülenen Controller Operations diyalog kutusunda mevcuttur (bkz. TwidoSoft Ýþletim Kýlavuzu). l Sistem wordleri %SW50 ila %SW53 sistem word'lerini veya sistem word'ü %SW59'u kullanýnýz. Tarih ve zaman ayarlarý, yalnýzca kontrolör üzerinde GZS opsiyon kartuþu (TWDXCPRTC) kurulu olduðunda güncellenebilir. %SW 50 ila %SW53'ü Kullanmak Sistem word'leri %SW50 ila %SW53'ü, tarih ve zamaný ayarlamak için kullanmak için, %S50 biti, 1'e set edilmelidir. Bu iþlem, aþaðýdakilere yol açar: l %SW50 ila %SW53 word'lerinin, dahili saat aracýlýðýyla güncellenmesini iptal eder. l %SW50 ila %SW53 word'lerine yazýlmýþ deðerleri, dahili saate iletir. Programlama örneði: %S50 %S50 R LD R %S50 %S50 %I0.1 P LDR %I0.1 [%SW50 := %MW10] [%SW51 := %MW11] [%SW52 := %MW12] [%SW53 := %MW13] S %S50 %SW50 := %MW10 %SW51 := %MW11 %SW52 := %MW12 %SW53 := %MW13 %S50 S TWD USE 10AT 02/2003 313 Ýleri Komutlar Word'ler %MW10 ila %MW13; yeni tarih ve zamaný, BCD formatýnda içerecektir (bkz. BCD Kodunun Gözden Geçirilmesi, s. 246) ve word'ler %SW50 ila %SW53'ün kodlamasýna karþýlýk gelecektir. Word tablosu, yeni tarih ve zamaný içermek zorundadýr: Kodlama En anlamlý byte En az anlamlý byte %MW10 Saniye Haftanýn günü (1) %MW11 Saat Dakika %MW12 Ay Gün %MW13 Yüzyýl Yýl Not: (1) 0 = Pazartesi, 1 = Salý, 2 = Çarþamba, 3 = Perþembe, 4 = Cuma, 5 = Cumartesi, 6 = Pazar. 19 Nisan 2002, Pazartesi için veri örneði: %SW59'u Kullanmak 314 Word Deðer (hex) Anlam %MW10 3000 30 saniye, 00 = Pazartesi %MW11 1340 13 saat, 40 dakika %MW12 0419 04 = Nisan, Ayýn 19'u %MW13 2002 2002 Tarih ve zamaný güncellemek için bir baþka yöntem, sistem biti %S59'u ve tarih ayarlama sistem word'ü %SW59'u kullanmaktýr. %S59 bitini 1 yapmak, mevcut tarih ve zamaný, %SW59 word'ü aracýlýðýyla ayarlamaya olanak saðlar (bkz. Sistem Word'leri (%SW), s. 325). %SW59, tarih ve zaman bileþenlerinin herbirini, bir yükselen kenarda arttýrýr veya azaltýr. TWD USE 10AT 02/2003 Ýleri Komutlar Uygulama Örneði Aþaðýdaki ön panel, dahili saatin (clock) saatini (hour), dakikalarýný ve saniyelerini deðiþtirmek için yaratýlmýþtýr. Saat Dakika Saniye 13 40 Saatler 30 Dakikalar + - Saniyeler Kontrollerin tanýmý: l Saatler/Dakikalar/Saniyeler anahtarý, sýrasýyla %I0.2, %I0.3 ve %I0.4 giriþlerini kullanarak, deðiþtirilecek zaman göstergesini seçer. l Push buton "+"; seçilen zaman göstergesini, %I0.0 giriþini kullanarak arttýrýr. l Push buton "-"; seçilen zaman göstergesini, %I0.1 giriþini kullanarak azaltýr. Aþaðýdaki program, panelden giriþleri okur ve dahili saati ayarlar. %S59 %M0 %I0.2 %I0.0 %SW59:X3 P %I0.2 %I0.1 %SW59:X11 P %I0.3 %I0.0 %SW59:X2 P %I0.3 %I0.1 %SW59:X10 P %I0.4 %I0.0 %SW59:X1 P %I0.4 %I0.1 LD ST LD ANDR ST LD ANDR ST LD ANDR ST LD ANDR ST LD ANDR ST LD ANDR ST %M0 %S59 %I0.2 %I0.0 %SW59:X3 %I0.2 %I0.1 %SW59:X11 %I0.3 %I0.0 %SW59:X2 %I0.3 %I0.1 %SW59:X10 %I0.4 %I0.0 %SW59:X1 %I0.4 %I0.1 %SW59:X9 (Saat) (Dakika) (Saniye) %SW59:X9 P TWD USE 10AT 02/2003 315 Ýleri Komutlar 316 TWD USE 10AT 02/2003 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri 14 Özet Genel Bakýþ Bu bölüm, Twido kontrolörler tarafýndan kontrol programlarý yaratmak için kullanýlabilen sistem bitleri ve sistem word'lerine genel bir bakýþ getirmektedir. Bu Bölümde Neler Var? Bu bölüm, aþaðýdaki konularý kapsar: TWD USE 10AT 02/2003 Konu Sayfa Sistem Bitleri (%S) 318 Sistem Word'leri (%SW) 325 317 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri Sistem Bitleri (%S) Açýklama Bu kýsým, sistem bitlerinin fonksiyonu ve nasýl kontrol edildikleri hakkýnda ayrýntýlý bilgi sunmaktadýr. Ayrýntýlý Taným Aþaðýdaki tablo, sistem bitleri ve bunlarýn nasýl kontrol edildikleri hakkýnda genel bir bakýþ saðlar: Sistem Biti Fonksiyon Taným Ýlk Kontrol Durum %S0 Soðuk baþlatma Normalde 0'dadýr. 1'e set edildiði durumlar: 0 l Veri kayýplý enerji yeniden gelmesi (batarya hatasý) l Kullanýcý programý veya Animasyon Tablo Editörü l Operatör Ekraný Bu bit, ilk tam tarama sýrasýnda 1'e set edilir. Bir sonraki taramadan önce sistem tarafýndan 0'a reset edilir. S veya U->S %S1 Ilýk Baþlatma Normalde 0'dadýr. 1'e reset edildiði durumlar: 0 S veya U->S l l Verinin kaydedildiði enerji düzelmesi Kullanýcý Programý veya Animasyon Tablo Editörü l Operatör Ekraný Tam taramanýn bitiminde, sistem tarafýndan 0'a reset edilir. %S4 %S5 %S6 %S7 Zaman tabaný: 10 ms Zaman tabaný: 100 ms Zaman tabaný: 1 s Zaman tabaný: 1 min Bu bitlerin durumundaki deðiþiklikler, dahili saat tarafýndan kontrol edilir. Bunlar, kontrolör taramasý ile senkronize edilmemiþtir. Örnek: %S4 S 5ms 5ms %S8 318 Çýkýþý dondur Ýlk deðer olarak 1'dedir. Program tarafýn- 1 dan veya terminal tarafýndan (Animasyon Tablo Editöründe) 0'a set edilebilir. l 1 durumunda, NO CONFIG durumu sýrasýnda çýkýþlarý temizler (clear). l 0 durumunda, NO CONFIG durumu sýrasýnda baðlantý testlerine izin verir. U TWD USE 10AT 02/2003 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri TWD USE 10AT 02/2003 Sistem Biti Fonksiyon Taným %S9 Çýkýþlarý reset et Normalde set edilmemiþtir. Program 0 veya terminal tarafýndan (Animasyon Tablo Editöründe) 1'e set edilebilir: l 1 durumunda, kontrolör RUN modunda olduðunda, çýkýþlar 0'a zorlanýr. l 0 durumunda, çýkýþlar normal olarak güncellenir. U %S10 G/Ç hatasý Normalde 1'dedir. Bir G/Ç hatasý saptan- 1 dýðýnda sistem tarafýndan 0'a set edilir. S %S11 Watchdog taþmasý Normalde 0 durumundadýr. Program icra 0 süresi (tarama süresi), maksimum tarama süresini (yazýlým watchdog'u) aþtýðýnda, sistem tarafýndan 1'e set edilir. Watchdog taþmasý, kontrolör modunun HALT moduna deðiþmesine neden olur. S %S12 Kontrolör çalýþýyor Bu bit, kontrolörün çalýþma durumunu yansýtýr. Kontrolör çalýþtýðýnda, sistem, bu biti 1'e set eder. Stop, init veya baþka bir durum için 0'a set edilir. 0 S %S13 Ýlk tarama Normalde 0'dadýr. Kontrolör RUN modu- 1 na geçtikten sonraki ilk tarama sýrasýnda, sistem tarafýndan 1'e set edilir. S %S17 Elde taþmasý Normalde 0'dadýr. Sistem, bunu 1 yapar: 0 Bir iþaretsiz aritmetik iþlemi sýrasýnda elde taþmasý (kalan) durumunda l Bir döndürme veya kaydýrma iþlemi sýrasýnda, bu bit, 1 durumundaki bir bitin çýkýþýný iþaret eder. Taþma riski bulunan her bir iþlemden sonra, kullanýcý programý tarafýndan test edilmelidir; bir taþma oluþursa kullanýcý tarafýndan 0'a reset edilmelidir. S->U l Ýlk Kontrol Durum 319 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri Sistem Biti Fonksiyon Taným Kontrol Ýlk Durum %S18 Aritmetik taþma veya hata Normalde 0'dadýr. 16-bit'lik bir iþlem gerçekleþtirildiðinde bir taþma olmasý durumunda 1'e set edilir, yani: l +32767' den daha büyük veya -32768'den daha küçük bir sonuç l 0'a bölme l Bir negatif sayýnýn karekökü l BRI veya ITB çevrimi anlamlý deðil: BCD deðeri sýnýrlar dýþýnda Taþma riski bulunan her bir iþlemden sonra, kullanýcý programý tarafýndan test edilmelidir; bir taþma olursa kullanýcý tarafýndan 0'a reset edilmelidir. 0 S->U %S19 Tarama periyodu Normalde 0'dadýr. Bir tarama periyodu over- 0 aþýrý çalýþmasý overrun'ý durumunda (tarama süresi; konfi(periyodik tarama) gürasyonda kullanýcý tarafýndan tanýmlanmýþ S->U veya %SW0'da programlanmýþ periyottan büyükse), sistem tarafýndan 1'e set edilir. Bu bit, kullanýcý tarafýndan 0'a reset edilir. 320 %S20 Endeks taþmasý Normalde 0'dadýr. Endekslenmiþ nesnenin 0 adresi, 0'dan daha küçük veya bir nesnenin maksimum boyutundan daha büyük olduðunda 1'e set edilir. Taþma riski bulunan her bir iþlemden sonra, kullanýcý programý tarafýndan test edilmelidir; bir taþma oluþursa, kullanýcý tarafýndan 0'a reset edilmelidir. S->U %S21 GRAFCET ilk-deðerlemesi Normalde 0'dýr. 1'e set edildiði durumlar: 0 l Soðuk yeniden baþlatma, %S0=1 l Kullanýcý programý, yalnýzca ön-iþleme program parçasýnda; bir Set komutu (S %S21) veya -(S)- %S21 kullanýlarak l Terminal 1 durumunda, bu bit, GRAFCET ilkdeðerlemesine neden olur. Aktif adýmlar deaktive edilir ve ilk hal adýmlarý aktive edilir. GRAFCET ilk-deðerlemesi sonrasýnda, sistem tarafýndan 0'a reset edilir. U->S TWD USE 10AT 02/2003 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri Sistem Biti Fonksiyon %S22 GRAFCET RESET Normalde 0'dadýr. Yalnýzca program ta- 0 rafýndan ön-iþlemede 1'e set edilir. 1 durumunda, bu bit GRAFCET' in bütün aktif adýmlarýnýn deaktive edilmesine neden olur. Ardýþýl iþlemenin icrasýnýn baþlangýcýnda, sistem tarafýndan 0'a reset edilir. U->S Normalde 0'dadýr. Yalnýzca program 0 tarafýndan ön-iþlemede 1'e set edilebilir. 1 durumunda, bu bit, GRAFCET chart'ýnýn ön-ayarlarýnýn geçerliliðini belirler. Bu bitin 1 durumunda olmasýnýn sürdürülmesi GRAFCET'i (chart'ý) dondurur. Chart'ýn dondurulmuþ bir durumdan devam etmesini saðlamak için, ardýþýl iþlemenin icrasýnýn baþlangýcýnda sistem tarafýndan 0'a reset edilir. U->S %S23 Ýlk Kontrol Durum GRAFCET'i ön-ayarla ve dondur TWD USE 10AT 02/2003 Taným %S24 Operatör Ekraný Normalde 0'dadýr. Bu bit, kullanýcý 0 tarafýndan 1'e set edilebilir. l 0 durumunda, Operatör Ekraný normal olarak çalýþmaktadýr. l 1 durumunda, Operatör Ekraný dondurulur, mevcut ekranda kalýr, yanýp sönme iptal edilir ve giriþ tuþ iþlemesi durdurulur. U->S %S50 %SW50 ila 53 Normalde 0'dýr. Bu bit, program veya Ope- 0 word'leri aracýlýðýyla ratör Ekraný tarafýndan 1 veya 0 yapýlabilir. l 0 durumunda, tarih ve zaman tarih ve zamanýn okunabilir. güncellenmesi l 1 durumunda, tarih ve zaman güncellenebilir. U->S 321 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri Fonksiyon %S51 Gün zamaný saatinin durumu Normalde 0'dýr. Bu bit, program veya Ope- 0 ratör Ekraný tarafýndan 1 veya 0 yapýlabilir. l 0 durumunda, tarih ve zaman ayarlanýr. l 1 durumunda, tarih ve zaman, kullanýcý tarafýndan ayarlanmalýdýr. Bu bit 1'e set edildiðinde, gün zamaný saati, geçerli deðildir. Tarih ve zaman daha önce hiç konfigüre edilmemiþ, batarya düþük seviyede veya kontrolör düzeltme sabiti geçersiz olablir. 1 durumundan 0 durumuna geçiþ, GZS'nin düzeltme sabitinin yazýlmasýný zorlar. U->S %S59 %SW59 word'ü kullanýlarak tarih ve zamanýn güncellenmesi Normalde 0'dýr. Bu bit, program veya Ope- 0 ratör Ekraný tarafýndan 1 veya 0 yapýlabilir. l 0 durumunda, tarih ve zaman deðiþmeden kalýr. l 1 durumunda, tarih ve zaman, %SW59'daki kontrol bitlerine göre artýrýlýr veya azaltýlýr. U Kullanýcý STAT 0 durumunda, STAT LED'i, kapalýdýr. 1 durumunda, STAT LED'i açýktýr. 0 U 0 S->U %S69 Ýlk Durum LED göstergesi 322 Taným Kontrol Sistem Biti %S70 AS-i bus'ý üzerindeki verinin tazelenmesi Bu bit, sistem tarafýndan her bir kontrolör çevriminin bitiminde veya AS-i bus tarama çevriminin bitiminde 1'e set edilir. Enerjilenmede, bu bit, tüm verinin en az 1 kere tazelenmiþ olduðunu gösterir ve bu yüzden önemlidir. Bu bit kullanýcý tarafýndan 0'a reset edilmelidir. %S73 AS-i bus'ýnda korunmuþ moda geçilmesi Normalde 0'dadýr. Bu bit, kullanýcý 0 tarafýndan AS-i bus'ýnda korunmuþ moda geçiþ için 1'e set edilir. Geçiþten önce, bu bit, 1 durumuna gelmiþ olmalýdýr. Bu bit, yalnýzca baðlantý sistem testinde kullanýlýr ve kontrolör içerisinde hiçbir uygulamasý yoktur. S TWD USE 10AT 02/2003 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri TWD USE 10AT 02/2003 Taným Ýlk Kontrol Sistem Biti Fonksiyon %S74 As-i bus'daki konfigürasyonun kaydedilmesi Normalde 0'dýr. Bu bit, As-i bus'taki mevcut konfigürasyonu kaydetmek için kullanýcý tarafýndan 1'e set edilir. Bu bit, yalnýzca baðlantý sistem testinde kullanýlýr ve kontrolör içerisinde hiçbir uygulamasý yoktur. 0 S %S96 Yedekleme programý OK Bu bit herhangi bir anda (program tarafýn- 0 dan veya ayarlama yaparken), özellikle bir soðuk baþlatma veya bir ýlýk yeniden baþlatmadan sonra okunabilir. l 0 durumunda, yedekleme programý geçersizdir. l 1 durumunda, yedekleme programý geçerlidir. S %S97 %MW'nin kaydý OK Bu bit herhangi bir anda (program tarafýn- 0 dan veya ayarlama yaparken), özellikle OK: tamam bir soðuk baþlatma veya bir ýlýk yeniden baþlatmadan sonra okunabilir. l 0 ise: %MW'nin kaydý OK deðildir. l 1 ise: %MW'nin kaydý OK'dir. S %S100 TwidoSoft haberleþme kablosu baðlantýsý TwidoSoft haberleþme kablosunun baðlý olup olmadýðýný gösterir. l 1 durumunda, ya TwidoSoft haberleþme kablosu takýlmamýþtýr ya da TwidoSoft baðlý deðildir. l 0 durumunda, TwidoSoft Uzak Uç Linki kablosu baðlýdýr. S %S110 Uzak uç linki exchange'leri (alýþ-veriþ) Bu bit, program tarafýndan veya terminal 0 tarafýndan 0'a reset edilir. l Bir master için 1 durumunda, tüm uzak uç linki exchange'leri (sadece uzak uç G/Ç) tamamlanmýþtýr. l Bir slave için 1 durumunda, master ile exchange tamamlanmýþtýr. Durum - S->U 323 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri Sistem Biti Fonksiyon Taným %S111 Tek uzak uç linki exchange'i l l l l %S112 %S113 Uzak uç linki baðlantýsý l Uzak Uç Linki konfigürasyonu/ çalýþmasý l l l l Tanýmlanmýþ Tablo Kýsaltmalarý 324 Ýlk Kontrol Durum Bir master için 0 durumunda, bir tek (single) 0 uzak uç linki exchange'i tamamlanmýþtýr. Bir slave için 0 durumunda, tek uzak uç linki exchange'i saptanýr. Bir master için 1 durumunda, tek uzak uç linki exchange'i aktiftir. Bir slave için 1 durumunda, tek uzak uç linki exchange'i saptanýr. S 0 U Bir master için 0 durumunda, uzak uç linki iptal edilmiþtir. Bir master için 1 durumunda, uzak uç linki izinlenmiþtir. Bir master veya slave için 0 durumun- 0 da, uzak uç linki konfigürasyonu/ çalýþmasý OK. Bir master için 1 durumunda, uzak uç linki konfigürasyonu/çalýþmasýnda bir hata vardýr. Bir slave için 1 durumunda, uzak uç linki konfigürasyonu/çalýþmasýnda bir hata vardýr. S->U %S118 Uzak uç G/Ç hatasý Normalde 1'dedir. Uzak uç linki üzerinde 1 bir G/Ç hatasý saptandýðýnda, 0'a set edilir. S %S119 Lokal G/Ç hatasý Normalde 1'dedir. Lokal G/Ç (ana veya geniþletme) üzerinde bir G/Ç hatasý saptandýðýnda 0'a set edilir. %SW118, hatanýn doðasýný saptar. Hata ortadan kalktýðýnda, 1'e reset edilir. S 1 Kýsaltma Description S Sistem tarafýndan kontrol edilir. U Kullanýcý tarafýndan kontrol edilir. U->S Kullanýcý 1'e set eder, sistem 0'a reset eder. S->U Sistem 1'e set eder, kullanýcý 0'a reset eder. TWD USE 10AT 02/2003 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri Sistem Word'leri (%SW) Açýklama Aþaðýdaki kýsým, sistem word'lerinin fonksiyonu ve nasýl kontrol edildikleri hakkýnda ayrýntýlý bilgi sunmaktadýr. Ayrýntýlý Taným Aþaðýdaki tablo, sistem word'lerinin fonksiyonu ve nasýl kontrol edildikleri hakkýnda ayrýntýlý bilgi sunmaktadýr. TWD USE 10AT 02/2003 Sistem Word'ü Fonksiyon Taným Kontrol %SW0 Kontrolör tara- Konfigürasyonda tanýmlanmýþ kontrolör taramasý masý periyodu periyodunu, Animasyon Tablo Editöründeki (periyodik görev) kullanýcý programý aracýlýðýyla deðiþtirir. U %SW6 Kontrolör modu (state) Kontrolör modu: 0 = NO CONFIG 2 = STOPPED 3 = RUN 4 = HALT S %SW7 Kontolör durumu Bit [0] Yedekleme/geri alma (restore) devam ediyor. S Bit [1] Kontrolör konfigurasyonu OK Bit [3..2] EEPROM durum bitleri: l 00 = Kartuþ yok l 01 = 32 KB EEPROM l 10 = 64 KB EEPROM kartuþu l 11 = Gelecekteki kullaným için ayrýlmýþ Bit [4] RAM'deki uygulama, EEPROM' dakinden farklý (1 = evet) Bit [5] RAM'deki uygulama, kartuþtakinden farklý (1= evet) Bit [6] Bazý cihaz görevleri, STOP modunda Bit [7] Kontolör rezerve edilmiþ Bit [8] Uygulama, yazma koruma modunda Bit [9] Kullanýlmaz Bit [10] Ýkinci seri port yerleþtirilmiþ (kurulu) Bit [11] Ýkinci port tipi (0 = EIA RS-232, 1 = EIA RS-485) Bit [12] Dahili bellekte, geçerli uygulama (1=evet) Bit [13] Kartuþta geçerli uygulama (1 = evet) Bit [14] RAM'de geçerli uygulama (1 = evet) Bit [15] Çalýþmaya hazýr %SW11 Yazýlým watch- Maksimum watchdog süresine ilk-deðerlenir. Bu dog süresi deðer (10 ila 500 ms), konfigürasyonda tanýmlanýr. U 325 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri Sistem Word'ü Fonksiyon Taným %SW18%SW19 100 ms mutlak 100 ms mutlak zamanlayýcý sayýcý zamanlayýcý %SW18 en az anlamlý byte'ý temsil eder ve sayýcý %SW19 en anlamlý byte'ý temsil eder. S ve U %SW30 Son tarama süresi Son kontrolör taramasý çevriminin icra süresini (ms) olarak gösterir. Not: Bu süre, bir tarama çevriminin baþlangýcý (giriþlerin alýnmasý) ve sonu (çýkýþlarýn güncellenmesi) arasýnda geçen süreye karþýlýk gelir. S %SW31 Maks. tarama süresi Son soðuk baþlatmadan beri en uzun kontrolör tara- S masý çevriminin icra süresini (ms) olarak gösterir. Not: Bu süre, bir tarama çevriminin baþlangýcý (giriþlerin alýnmasý) ve sonu (çýkýþlarýn güncellenmesi) arasýnda geçen süreye karþýlýk gelir. %SW32 Min. tarama süresi Son soðuk baþlatmadan beri en kýsa kontrolör tara- S masý çevriminin icra süresini (ms) olarak gösterir. Not: Bu süre, bir tarama çevriminin baþlangýcý (giriþlerin alýnmasý) ve sonu (çýkýþlarýn güncellenmesi) arasýnda geçen süreye karþýlýk gelir. Sistem Word'ü Fonksiyon Taným %SW49 %SW50 %SW51 %SW52 %SW53 Takvim bloðu süresi Takvim bloðu (GZS) fonksiyonu: Mevcut tarih ve S ve U zaman deðerlerini (BCD deðerlerini) içeren word'ler: %SW49 Kontrol Kontrol xN Haftanýn günü (N=0 Pazartesi için) %SW50 00SS Saniye %SW51 HHMM Saat ve Dakika %SW52 MMDD Ay ve Gün %SW53 CCYY Yüzyýl ve Yýl Bu word'ler, %S50 biti 0'da iken, sistem tarafýndan kontrol edilir. %S50 biti 1'e set edildiðinde, bu word'ler kullanýcý programý veya terminal tarafýndan yazýlabilir. 326 TWD USE 10AT 02/2003 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri Sistem Word'ü Fonksiyon Taným Kontrol %SW54 %SW55 %SW56 %SW57 Takvim bloðu fonksiyonu Takvim bloðu (GZS) fonksiyonu: Son enerji kesintisinin veya kontrolör durmasýnýn tarih ve zamanýný (BCD) içeren sistem word'leri: S %SW58 SS Saniye %SW55 HHMM Saat ve Dakika %SW56 MMDD Ay ve Gün %SW57 CCYY Yüzyýl ve Yýl Son durmanýn Son durmanýn nedenini veren kodu gösterir: kodu 1= Run/Stop giriþ kenarý 2= Yazýlým hatasýnda durma (stop) (kontrolör taramasý aþýmý) 3= Stop komutu 4= Enerji kesintisi 5= Donaným hatasýnda durma S Sistem Word'ü Fonksiyon Taným %SW59 Mevcut tarihi ayarla Mevcut tarihi ayarlar. U Mevcut tarihi ayarlamak için iki set halinde 8-bit'ler içerir. Ýþlem daima, bitin yükselen kenarýnda gerçekleþtirilir. Bu word, %S59 biti tarafýndan izinlenir. %SW60 TWD USE 10AT 02/2003 %SW54 GZS düzeltmesi deðeri Kontrol Artým Azalým Parametre bit 0 bit 8 Haftanýn günü bit 1 bit 9 Saniye bit 2 bit 10 Dakika bit 3 bit 11 Saat bit 4 bit 12 Gün bit 5 bit 13 Ay bit 6 bit 14 Yýl bit 7 bit 15 Yüzyýl Gerçek-Zaman Saati (GZS) düzeltmesi deðeri U 327 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri 328 Sistem Word'ü Fonksiyon Taným %SW63 EXCH1 bloðu hata kodu EXCH bloðu kullanýrken bir hata oluþursa, çýkýþ bit- S leri %MSG.D ve %MSG.E, 1 olur. Bu sistem word'ü, hata kodunu içerir. Olasý deðerler aþaðýdadýr: l 0: Hata yok, exchange düzgün l 1: Ýletim tamponu aþýrý büyük l 2: Ýletim tamponu aþýrý küçük l 3: Tablo aþýrý küçük l 4: Alým tablosu taþmasý l 5: Time - out (zaman aþýmý) gerçekleþti l 6: Ýletim hatasý l 7: Hatalý ASCII komut (yalnýzca ASCII modunda) l 8: Seçilen port konfigüre edilemez/mevcut deðil l 9: Alým hatasý (yalnýzca ASCII modunda) l 10: %KWi tablosu yasaklandý l 11: Ýletim offset'i, iletim tablosundan daha büyük. l 12: Alým offset'i alým tablosundan daha büyük l 13: Kontrolör, EXCH iþlemesini durdurdu EXCH bloðunun kullanýldýðý her zaman, bu word 0'a set edilir. %SW64 EXCH2 bloðu hata kodu %SW63 ile ayný S %SW67 Kontrolör fonksiyonu ve tipi Aþaðýdaki bilgiyi içerir: l Kontrolör tipi bitleri [0 -11] l 8B0 = TWDLCAA10DRF l 8B1 = TWDLCAA16DRF l 8B2 = TWDLMDA20DUK/DTK l 8B3 = TWDLCAA24DRF l 8B4 = TWDLMDA40DUK/DTK l 8B6 = TWDLMDA20DRT l Bit 12 kullanýlmýyor = 0 l Uzak uç linki adres bitleri [13-15] l 000 = master kontrolör l 001 - 111 = uzak uç kontrolör 1-7 l 001 = adres 1 l 111 = adres 7 S Kontrol TWD USE 10AT 02/2003 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri Sistem Word'ü Fonksiyon Kontrol %SW76 ila Aþaðý sayýcýlar %SW79 1-4 Bu 4 word, 1 ms'lik zamanlayýcýlar olarak hizmet S ve U eder. Deðerleri pozitif ise, her ms'de sistem tarafýndan ayrý ayrý azaltýlýrlar. Bu, 4 aþaðý sayýcýya, 1 ms ila 32767 ms'lik bir çalýþma aralýðýnda ms olarak aþaðý sayma olanaðý verir. Bit 15'i, 1'e set etmek, azaltýmý durdurabilir. %SW96 Bit [0] Bu bit, Kullanýcý Lojiði tarafýndan, bellek word'leri %MWi'nin EEPROM'da saklanmasý gerektiðini göstermek için set edilir. %MW saklama iþlemi baþladýðýnda (iþlem sona erdiðinde deðil), executive, bu biti yeniden 0'a set eder. Bit [1] Bu bit, kaydýn tamamlandýðýný göstermek için firmware tarafýndan set edilir. Yani, bu bit 1 olduðunda, EEPROM'a yapýlan tüm kayýt istekleri tamamlanmýþtýr. EEPROM'a yapýlan bir sonraki kayýt isteði üzerine, bu bit 0'a set edilir. Bit [2] Bu bit 1'e set edildiðinde, bu, son kayýt veya geri alým isteði sýrasýnda bir hata oluþmuþ olduðunu gösterir. Ek bilgi için bkz. bitler 8, 9, 10 ve 14. Bit [6] Kontrolör, geçerli bir uygulama içeriyor. (1 = evet). Bit [8] %SW97'de tanýmlý %MW'larýn sayýsý, TwidoSoft tarafýndan izin verilen maksimum bellek word'ü sayýsýndan daha büyük (1 = evet). Bit [9] %SW97'de tanýmlý %MW'larýn sayýsý, TwidoSoft tarafýndan izin verilen maksimum bellek word'ü sayýsýndan daha büyük (1 = evet). Bit [10] Dahili RAM ve dahili EEPROM arasýnda farklýlýk (1 = evet). Bit [14] EEPROM'a yazma hatasý oluþtu (1 = evet). Uygulama programýnýn ve %MW'nin kayýt/geri alým (save/restore) fonksiyonu için komut ve/veya testler TWD USE 10AT 02/2003 Taným 329 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri 330 Sistem Word'ü Fonksiyon Taným Kontrol %SW97 Kayýt/Geri Alým Bu deðer, sadece dahili EEPROM'a kaydedile- U fonksiyonu için cek bellek word'leri %MW'larýn fiziksel sayýsýný komut ve testler temsil eder. Bellek word'lerinin geri alýmý için kullanýlmaz. Bu sayý 0 ise, bellek word'leri saklanmayacaktýr. Kullanýcý, kullanýcý lojiði programýna set etmek zorundadýr. Aksi taktirde aþaðýdaki durum haricinde, kontrolör uygulamasýnda bu sayý 0'a set edilecektir: Soðuk baþlatmada, dahili Flash EEPROM, kaydedilmiþ bellek word'ü %MW dosyasý içermiyorsa bu word -1'e set edilir. Dahili Flash EEPROM'un bir bellek word'ü %MW dosyasý içerdiði bir soðuk baþlatma durumunda, dosyada kaydedilmiþ bellek word'lerinin sayýsýnýn deðeri, bu sistem word'ü %SW97'de set edilmelidir. Sistem Word Fonksiyon Taným %SW111 Uzak uç linki durumu Her bir uzak uç kontrolör için iki bit (yalnýzca S master): x0-5:0 - uzak uç kontrolörü 1-6 mevcut deðil 1- uzak uç kontrolörü 1-6 mevcut x6:0 - uzak uç kontrolörü 7 mevcut deðil 1 - uzak uç kontrolörü 7 mevcut x8-13:0 - uzak uç kontrolörü 1-6'da uzak uç G/Ç saptandý 1 - uzak uç kontrolörü 1-6'da peer kont. saptandý 1-6x14:0 - uzak uç kontrolörü 7'de uzak uç G/Ç saptandý 1 - uzak uç kontrolörü 7'de peer kont. saptandý %SW112 0 - iþlemler baþarýlý Uzak uç linki konfigürasyon/ 1 - timeout (zaman aþýmý) saptandý (slave) iþlem hata kodu 2 - checksum hatasý saptandý (slave) 3 - konfigürasyon uyumsuzluðu (slave) Bu sistem tarafýndan set edilir ve kullanýcý tarafýndan reset edilmelidir. Kontrol S TWD USE 10AT 02/2003 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri TWD USE 10AT 02/2003 Sistem Word'ü Fonksiyon Taným Kontrol %SW113 Uzak uç linki Her bir uzak uç kontrolörü için iki bit (yalnýzca S konfigürasyonu master): x0-5:0 - uzak uç kontrolörü 1-6 konfigüre edilmedi 1 - uzak uç kontrolörü 1-6 konfigüre edildi x6:0 - uzak uç kontrolörü 7 konfigüre edilmedi 1 - uzak uç kontrolörü 7 konfigüre edildi x8-13:0 - uzak uç kontrolörü 1-6, uzak uç G/Ç olarak konfigüre edildi 1 - uzak uç kontrolörü 1-6, peer kontrolör olarak konfigüre edildi x14:0 - uzak uç kontrolörü 7, uzak uç G/Ç olarak konfigüre edildi 1 - uzak uç kontrolörü 7, peer kontrolör olarak konfigüre edildi %SW114 Takvim bloklarýnýn (GZS) çalýþmasýný, kullanýcý programý S ve U Takvim bloklarýný (GZS) veya Operatör Ekraný aracýlýðý ile izinler veya iptal eder, Bit 0: 1 = takvim bloðu #0'ý izinler izinle Bit 15: 1 = takvim bloðu #15'i izinler Baþlangýçta tüm takvim bloklarý izinlenmiþtir, ilk durum 0'dýr. Hiçbir takvim bloðu konfigüre edilmemiþse, o zaman varsayýlan deðer FFFF'dir. %SW118 Ana kontrolör durumu word'ü %SW120 G/Ç geniþletme Modül baþýna bir bit. modülü saðlýklý Adres 0 = Bit 0 1 = Saðlýksýz 0 = OK Master kontrolörde saptanan hatalarý gösterir. S Bit 9: 0= harici hata veya haberleþme hatasý Bit 12: 0= GZS yerleþtirilmemiþ. Bit 13: 0= konfigürasyon hatasý (G/Ç geniþletmesi konfigüre edilmiþ fakat mevcut deðil veya arýzalý). Bu word'ün diðer tüm bitleri, 1'e set edilir ve rezerve edilir. Arýzalý olmayan bir kontrolör için, bu word'ün deðeri FFFFh'dir. S 331 Sistem Bitleri ve Sistem Word'leri Tanýmlanmýþ Tablo Kýsaltmalarý 332 Kýsaltma Taným S Sistem tarafýndan kontrol edilir U Kullanýcý tarafýndan kontrol edilir TWD USE 10AT 02/2003 Sözlük ! % Program deðiþkenleri, sabitler, G/Ç vb. için deðerleri saklamak üzere kullanýlan kontrolördeki dahili bellek adreslerini tanýlayan önek. A Açýklama Satýrlarý List programlarýnda, açýklamalar komutlardan ayrý satýrlarda girilebilir. Açýklama satýrlarýnýn (Comment lines) satýr numaralarý yoktur ve açýklama satýrlarý, parantezler arasýna yerleþtirilmelidir. Örnek: (*ACIKLAMALAR BURAYA*). Açýklamalar Açýklamalar (Comments), bir programýn amacýný belgelemek için girdiðimiz metinlerdir. Ladder programlarý için, satýrýn amacýný belgelemek üzere, Satýr Baþlýðýnda üç satýra kadar metin giriniz. Her bir satýr, 1 ila 64 karakterden oluþur. List programlarý için, n numaralanmamýþ satýrda metin giriniz. Açýklamalar, parantezler ve asteriskler arasýna yerleþtirilmelidir. Örnek: (*ACIKLAMALAR BURAYA*). Adým Bir Grafcet adýmý, bir ardýþýl otomasyon iþleminin durumunu isimlendirir. Adresler Program deðiþkenleri, sabitler, G/Ç vb. için deðerleri saklamak üzere kullanýlan kontrolördeki dahili register'lar. Adresler, bir yüzde sembolü (%) öneki ile tanýlanýr. Örneðin, %I0.1, giriþ kanalý 1'in deðerini içeren kontrolör RAM belleðinin içindeki bir adresi belirtir. TWD USE 10AT 02/2003 333 Sözlük Analyze Program Bir programý derleyen (compile) ve program hatalarý (sözdizimi ve yapý hatalarý, karþýlýk gelen adresleri olmayan semboller, mevcut olmayýp program tarafýndan kullanýlan kaynaklar ve programýn mevcut kontrolör belleðine uymamasý) açýsýndan denetleyen bir komut. Hatalar, Program Errors Viewer'da görüntülenir. Animasyon Tablo Editörü TwidoSoft uygulamasýnda Animasyon Tablolarýný görüntülemek ve yaratmak için özelleþtirilmiþ bir pencere. Animasyon Tablosu Bir dil editöründe veya bir çalýþma ekranýnda (operating screen) yaratýlan tablo. Bir PC, kontrolöre baðlandýðýnda, kontrolör deðiþkenlerin bir görüntüsünü saðlar ve hata ayýklarken zorlanacak deðerlere izin verir. Ayrý bir dosya olarak .tat uzantýsý ile kaydedilebilir. ASCII American Standard Code for Information Interchange. Harfleri, sayýlarý, bazý grafiksel karakterleri ve kontrol karakterlerini içeren alfanümerik karakterleri göstermek için yedi bit kullanan bir haberleþme protokolü. Auto Line Validate List komutlarý yerleþtirildiðinde veya deðiþtirildiðinde, bu opsiyonel ayar, Program satýrlarý için, her bir satýr girildikçe hatalar ve çözümlenmemiþ semboller açýsýndan doðrulama (validation) saðlar. Satýrdan çýkýlmadan önce, her bir eleman düzeltilmelidir. Auto Load Her zaman izinlenmiþ (enabled) olan ve kayýp veya bozuk bir uygulama olmasý durumunda, bir uygulamanýn, bir yedekleme kartuþundan kontrolör RAM'ine otomatik transferini saðlayan bir özelliktir. Enerjilenme sýrasýnda kontrolör, halihazýrda kontrolör RAM'inde bulunan uygulamayý, (eðer yerleþtirilmiþse) opsiyonel yedekleme kartuþundaki uygulama ile karþýlaþtýrýr. Eðer bir fark varsa, yedekleme kartuþundaki kopya, kontrolöre ve dahili EEPROM'a kopyalanýr. Yedekleme kartuþu yerleþtirilmemiþ ise, dahili EEPROM'daki uygulama, kontrolöre kopyalanýr. B Backup Kontrolör RAM'indeki uygulamayý, hem kontrolör dahili EEPROM'una hem de (eðer yerleþtirilmiþse) opsiyonel yedekleme bellek kartuþuna kopyalayan bir komut. Bellek Kartuþu Bir uygulamayý (program ve konfigürasyon verisi) yedeklemek ve geri almak için kullanýlabilen opsiyonel yedekleme bellek kartuþlarý. Ýki büyüklükte mevcuttur: 32 KB ve 64 KB. 334 TWD USE 10AT 02/2003 Sözlük Bellek Kullaným Göstergesi TwidoSoft ana penceresindeki Durum Çubuðunun, bir uygulama tarafýndan kullanýlan kontrolör belleðinin yüzdesini gösteren bir kýsmý. Bellek azaldýðýnda bir uyarý verir. Bobin (Coil) Kontrolörden bir çýkýþý temsil eden bir Ladder diyagramý elemaný. C Cross References Viewer TwidoSoft uygulamasýnda çapraz referanslarý görüntülemek için özelleþtirilmiþ bir pencere. Ç Çalýþma Durumlarý TwidoSoft'un durumunu gösterir ve Durum Çubuðunda görüntülenir. Dört çalýþma durumu vardýr: Initial, Offline, Online ve Monitor. Çapraz (Cross) Referanslar Uygulamalarýn yaratýlmasý ve yönetilmesini kolaylaþtýrmak için, bir uygulamada kullanýlan operandlar, semboller, line/rung numaralarý ve operatörlerin bir listesinin üretimi. Çok Hýzlý Sayýcýlar Sayýcýlar ve Hýzlý Sayýcýlar fonksiyon bloklarý ile mümkün olandan daha hýzlý saymayý saðlayan bir fonksiyon bloðu. Çok Hýzlý Sayýcý, 20 kHz'lik bir deðere kadar sayabilir. Çözümlenmemiþ Sembol Deðiþken (variable) adresi bulunmayan bir sembol. D Deðiþken Bir program tarafýndan deðiþtirilebilen ve adreslenebilen bellek birimi. Dönüþtürülebilir Komutlar Komutlarýn, dönüþümlü olarak List komutlarý veya Ladder satýrlarý þeklinde görülmesine olanak saðlayan bir programlama metodu. TWD USE 10AT 02/2003 335 Sözlük E EEPROM Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory. Twido'nun bir dahili EEPROM'u ve bir opsiyonel harici EEPROM bellek kartuþu vardýr. Erase Bu komut, uygulama depo alanýný (storage) siler. Ýki opsiyonu vardýr: kontrolör RAM'inin, kontrolör dahili EEPROM'unun ve yerleþtirilmiþ bir opsiyonel yedekleme kartuþunun içeriðini siler; veya yalnýzca yerleþtirilmiþ bir opsiyonel yedekleme kartuþunun içeriðini siler. Eþik Çýkýþlarý Konfigürasyon sýrasýnda yapýlmýþ ayarlara göre, direkt olarak çok hýzlý sayýcý (%VFC) tarafýndan kontrol edilen bobinler. Executive Loader Yeni bir Firmware Exexutive programý, bir Twido kontrolöre download etmek için kullanýlan bir 32-bit Windows uygulamasýdýr. F FIFO First In, First Out (Ýlk Giren, Ýlk Çýkar). Kuyruk (queue) iþlemleri için kullanýlan bir fonksiyon bloðu. Firmware Executive Firmware Executive, uygulamalarýnýzý icra eden ve kontrolör çalýþmasýný yöneten iþletim sistemidir. Fonksiyon Bloðu Bir zamanlayýcý veya bir sayýcý gibi tanýmlý bir fonksiyona dayalý olarak, çýkýþ deðerlerini hesaplamak için organize edilmiþ giriþler ve deðiþkenlerden oluþan bir program birimi. G G/Ç Geniþletme Modülleri Opsiyonel G/Ç Geniþletme Modülleri, bir Twido kontrolöre G/Ç noktalarý ilave etmek için mevcuttur (Bazý kontrolör modelleri, geniþletmeye elveriþli deðildir). Geniþletme Bus'ý G/Ç Geniþletme Modülleri, ana kontrolöre, bu bus kullanýlarak baðlanýr. 336 TWD USE 10AT 02/2003 Sözlük Gerçek-Zaman Saati Kontrolör, sýnýrlý bir süre boyunca enerjilendirilmediðinde bile, zamaný tutacak bir opsiyon. Grafcet Grafcet dilinde yazýlan bir program, ardýþýl otomasyon iþleminin grafiksel ve yapýlandýrýlmýþ bir tanýmýný içeren adýmlardan oluþur. Adýmlarýn sýrasýnýn tanýmlanmasý için, basit grafik semboller kullanýlýr. GZS Bkz. Gerçek-Zaman Saati H Hýzlý Sayýcýlar Sayýcýlar fonksiyon bloðu ile mevcut olan yukarý/aþaðý saymaya göre daha hýzlý saymayý saðlayan bir fonksiyon bloðu. Bir hýzlý sayýcý, 5 kHz'lik bir deðere kadar sayabilir. I-Ý Ilýk Yeniden Baþlatma Bir enerji kaybýndan sonra, kontrolör tarafýndan, uygulama deðiþmeksizin yapýlan enerjilenme. Kontrolör, enerji kaybý öncesindeki duruma geri döner ve ilerlemiþ taramayý tamamlar. Uygulama verisinin tümü korunur. Bu özellik, sadece modüler kontrolörlerde mevcuttur. Ýlk hal durumu (Initial State) TwidoSoft baþlatýldýðýnda veya herhangi bir açýk uygulamaya sahip olmadýðýnda, Durum Çubuðunda görüntülenen TwidoSoft çalýþma durumu. Init Tüm veri deðerlerini ilk hallerine set eden bir komut. Bunun için, kontrolör, Stop veya Error modunda olmalýdýr. Instance Bir programda, fonksiyon bloðunun spesifik bir tipine ait olan tek (unique) bir nesne. Örneðin, %TMi zamanlayýcý formatýnda, i, instance'ý temsil eden bir numaradýr. K Kaynak Yöneticisi TWD USE 10AT 02/2003 Bir uygulamanýn bellek gereksinimlerini, yazýlým nesnelerine uygulama tarafýndan yapýlmýþ olan referanslarýn izini sürerek, programlama ve konfigürasyon sýrasýnda izleyen bir TwidoSoft bileþeni. Bir nesne, eðer list komutunda veya Ladder 337 Sözlük satýrýnda bir operand olarak kullanýlýyorsa, bu nesnenin uygulama tarafýndan referanslandýðý düþünülür. Kullanýlan bellek yüzdesi hakkýndaki durum bilgisini görüntüler ve bellek azalýyorsa, bir uyarý saðlar. Bkz. Bellek Kullaným Göstergesi. Kompakt Kontrolör Basit, sýnýrlý geniþletmeli, hepsi-birarada (all-in-one) konfigürasyon saðlayan Twido kontrolör tipi. Modüler, Twido kontrolörün diðer tipidir. Komut List Dili Komut List dilinde yazýlan bir program, kontrolör tarafýndan sýralý olarak icra edilen bir komutlar dizisinden oluþur. Her komut, bir satýr numarasý, bir komut kodu ve bir operand'dan oluþur. Konfigürasyon Editörü Donaným ve yazýlým konfigürasyonunu yönetmek için kullanýlan özelleþtirilmiþ TwidoSoft penceresi. Kontak Kontrolöre bir giriþi temsil eden bir ladder diyagramý elemaný. Kontrolör Twido programlanabilir kontrolör. Ýki tip kontrolör vardýr: Kompakt ve Modüler. Koruma Uygulama korumasýnýn iki farklý tipine iþaret eder; eriþim kontrolü saðlayan þifre korumasý, ve yetkilendirilmemiþ görmeyi ve bir uygulamanýn kopyalanmasýný önleyen kontrolör uygulama korumasý. L Ladder Dili Ladder dilinde yazýlan bir program, bir kontrolör tarafýndan ardýþýl olarak icra edilen bir dizi satýrdaki kontaklar, bobinler ve bloklar için sembolleri olan bir kontrolör programýnýn komutlarýnýn grafiksel gösteriminden oluþur. Ladder Editörü Bir Ladder programýný düzenlemek için kullanýlan özeleþtirilmiþ TwidoSoft penceresi. Ladder List Satýrý (Rung) Bir List programýnýn Ladder diline dönüþtürülemeyen parçalarýný görüntüler. Latching Giriþi Gelen darbeler, uygulama tarafýndan daha sonraki inceleme için yakalanýr (capture) ve kaydedilir. LIFO Last In, First Out (Son Giren, Ýlk Çýkar). Yýðýn iþlemleri için kullanýlan bir fonksiyon bloðu. 338 TWD USE 10AT 02/2003 Sözlük List Editörü Bir List programýný yaratmak ve düzenlemek için kullanýlan basit bir program editörü. M Master Kontrolör Bir uzak uç linki network'ünde Master olmasý için konfigüre edilmiþ bir Twido kontrolör. Modbus Bir tek master'ýn, slave'lerden yanýtlar istemesine olanak saðlayan bir master-slave haberleþme protokolüdür. Modüler Kontrolör Geniþletme olanaklarý olan, esnek konfigürasyon sunan Twido kontrolör tipi. Kompakt, Twido kontrolörün diðer tipidir. Monitor Durum Bir PC, kontrolöre yazýlamaz modda baðlandýðýnda Durum Çubuðunda görüntülenen TwidoSoft çalýþma durumu. O Offline Çalýþma Kontrolöre, bir PC baðlanmadýðýnda ve PC belleðindeki uygulama, kontrolör belleðindeki uygulama ile ayný olmadýðýnda TwidoSoft'un çalýþma modu. Bir uygulamayý, offline (çevrim-dýþý) çalýþmada yaratýr ve geliþtirirsiniz. Online Çalýþma Bir PC, kontrolöre baðlandýðýnda ve PC belleðindeki uygulama, kontrolör belleðindeki uygulama ile ayný olduðunda TwidoSoft'un çalýþma modu. Bir uygulamayý online (çevrim-içi) çalýþmada ayarlar ve hata ayýklama yaparsýnýz. Online Durum Bir PC, bir kontrolöre baðlandýðýnda Durum Çubuðunda görüntülenen TwidoSoft çalýþma durumu. Operand Bir programýn bir komutta manipüle edebileceði bir deðeri temsil eden bir sayý, adres veya sembol. Operatör Bir komut tarafýndan gerçekleþtirilecek iþlemi belirleyen bir sembol veya kod. P PC TWD USE 10AT 02/2003 Personal Computer (Kiþisel Bilgisayar). 339 Sözlük Peer Kontrolör Bir uzak uç linki network'ü üzerinde slave olarak konfigüre edilmiþ bir Twido kontrolör. Bir uygulama, Peer kontrolör belleðinde icra edilebilir ve program, lokal ve geniþletme G/Ç verisinin her ikisine de eriþebilir ama G/Ç verisi, Master kontrolöre geçilemez. Peer kontrolörde çalýþan program, network word'lerini (%INW ve %QNW) kullanarak bilgiyi Master kontrolöre geçer. PLS Darbe Üretimi. % 50 on ve % 50 off duty cycle'lý bir kare dalga üreten bir fonksiyon bloðu. Preferences List ve Ladder program editörlerinin kurulumu için, seçilebilir opsiyonlu bir diyalog kutusu. Program Errors Viewer Program hatalarýný ve uyarýlarýný görüntülemek için kullanýlan özelleþtirilmiþ TwidoSoft penceresi. Programlanabilir Kontrolör Bir Twido kontrolör. Ýki tip kontrolör vardýr: Kompakt ve Modüler. PWM Darbe Geniþlik Modülasyonu. Bir program tarafýndan ayarlanabilen deðiþken duty cycle'lý bir kare dalga üreten bir fonksiyon bloðu. R RAM Random Access Memory (Rasgele Eriþilir Bellek). Twido uygulamalarý, icra edilmek üzere, dahili uçucu (volatile) RAM'e download edilir. Refleks Çýkýþý Bir sayma modunda, çok hýzlý sayýcýnýn mevcut deðeri (%VFC.V), bu adanmýþ çýkýþlarýn durumunu saptamak için konfigüre edilmiþ eþik deðerlere karþý ölçülür. Register'lar Kontrolörün, LIFO/FIFO fonksiyon bloklarýna adanmýþ olan dahili özel kayýtlarý (register). RTU Remote Terminal Unit (Uzak Uç Terminal Ünitesi). Bir kontrolör ve bir PC arasýndaki haberleþme için kullanýlan, 8-bit kullanan bir protokol. Run Kontrolörün, bir uygulama programýný çalýþtýrmasýna yol açan bir komut. 340 TWD USE 10AT 02/2003 Sözlük S Sabitler Ýçerikleri, icra edilmekte olan program tarafýndan deðiþtirilemeyen bir bit veya word gibi bir bellek birimi. Satýr (Rung) Bir satýr, bir ýzgarada (grid) iki potansiyel çubuk arasýna girilir ve birbirine yatay ve düþey baðlantýlar ile baðlanmýþ bir grup grafiksel elemandan oluþur. Bir satýrýn maksimum boyutlarý, yedi satýr ve on bir sütundur. Satýr Baþlýðý Direkt olarak bir Ladder satýrýnýn üzerinde görünen bir panodur ve satýrýn amacýný belgelemek için kullanýlabilir. Sayýcý Olaylarý saymak (yukarý veya aþaðý) için kullanýlan bir fonksiyon bloðu. Sembol Bir sembol, maksimum 32 alfanümerik karakterden oluþan bir string'tir; ilk karakter alfabetik olmak zorundadýr. Bu, bir kontrolör nesnesini kiþiselleþtirmenize olanak saðlayarak, uygulamanýn bakýmýný kolaylaþtýrýr. Sembol Tablosu Bir uygulamada kullanýlan sembollerin tablosu. Sembol Editöründe görüntülenir. Soðuk Baþlatma veya Yeniden Baþlatma Kontrolör tarafýndan, tüm veriler varsayýlan deðerlerine ilk-deðerlenmiþ ve tüm deðiþkenler temizlenmiþ olarak en baþtan baþlayan program ile yapýlan baþlatma. Tüm yazýlým ve donaným ayarlarý, ilk deðerlerine getirilir. Bir soðuk yeniden baþlatma, güç kesintisi tarafýndan otomatik olarak (sadece Kompakt kontrolörler) veya kontrolör RAM'ine yeni bir uygulama yüklenerek gerçekleþtirilebilir. Tüm Kompakt kontrolörler ve batarya yedeklemesi olmayan herhangi bir kontrolör daima Soðuk Baþlatma ile enerjilenir. T Takvim Bloklarý Olaylarý kontrol etmek üzere, Tarih ve Zaman fonksiyonlarýný programlamak için kullanýlan bir fonksiyon bloðu. Gerçek-Zaman Saati opsiyonunu gerektirir. Tambur (Drum) Denetleyici Dýþ olaylara göre adým deðiþtiren elektromekanik tambur denetleyiciye benzer bir prensiple çalýþan bir fonksiyon bloðu. Tarama Bir kontrolör, bir programý tarar ve esas olarak üç ana fonksiyonu gerçekleþtirir. Ýlk olarak, giriþleri okur ve bu deðerleri belleðe yerleþtirir. Sonra, uygulama programýný bir seferde bir komut olacak þekilde icra eder ve sonuçlarý bellekte saklar. Son olarak, çýkýþlarý güncellemek için, bu sonuçlarý kullanýr. TWD USE 10AT 02/2003 341 Sözlük Tarama Modu Bir kontrolörün, bir programý nasýl taradýðýný belirler. Ýki tip tarama modu vardýr; Normal (Çevrimsel): kontrolör sürekli tarar veya Periyodik: kontrolör, diðer bir taramayý baþlatmadan önce, seçilmiþ bir süre boyunca (2-150 ms) tarar. Tarih/Saat Fonksiyonlarý Ay, ayýn günü ve günün zamaný bazýnda olaylarý kontrol etmeye olanak saðlar. Bkz. Takvim Bloklarý. Twido Ýki tip kontrolör (Kompakt ve Modüler), G/Ç noktalarý ilave etmek için Geniþletme Modülleri ve Gerçek-Zaman Saati, haberleþme, operatör ekraný ve yedekleme bellek kartuþlarý gibi opsiyonlardan oluþan bir Schneider Electric kontrolörler serisi. TwidoSoft Twido kontrolörleri konfigüre etmek ve programlamak için bir 32-bit Windows grafiksel geliþtirme yazýlýmý. U Uygulama Bir TwidoSoft uygulamasý; bir program, konfigürasyon verisi, semboller ve dokümantasyondan oluþur. Uygulama Dosyasý Twido uygulamalarý, .twd dosya tipinde saklanýr. Uygulama Tarayýcýsý TwidoSoft'ta özelleþtirilmiþ bir pencere. Bir uygulamanýn bir grafiksel aðaç (tree) benzeri görüntüsünü verir. Bir uygulamanýn kolay konfigürasyonunu ve görülmesini saðlar. Uzak Uç Kontrolör Bir Uzak Uç network'ünde bir Master kontrolör ile haberleþmek için konfigüre edilmiþ bir Twido kontrolör. Uzak Uç Linki Bir Master Kontrolör ve yedi adede kadar uzak uç kontrolörü (slave'ler) arasýnda az miktarda bir veri haberleþmesi için tasarlanmýþ yüksek hýzlý bir master/slave bus. Bir Master kontrolöre veri transfer etmek için konfigüre edilebilen uzak uç kontrolörlerinin iki tipi mevcuttur: uygulama verisi transfer edebilen bir Peer kontrolör veya G/Ç verisi transfer edebilen bir uzak uç G/Ç kontrolör. Bir uzak uç linki network'ü, bu iki tipin bir karmasýný içerebilir. 342 TWD USE 10AT 02/2003 Sözlük V Veri Deðiþkeni Bkz. Deðiþken Z Zamanlayýcý Bir olayý kontrol etmek için bir zaman süresi (time duration) seçmek için kullanýlan bir fonksiyon bloðu. Zorlama Gerçek deðerleri farklý olsa bile, kontrolör giriþ ve çýkýþ'larýný, 0 veya 1 deðerlerine kasten ayarlama. Bir programý canlandýrýrken, hata ayýklama için kullanýlýr. TWD USE 10AT 02/2003 343 Sözlük 344 TWD USE 10AT 02/2003 B AC Dizin Semboller %Ci, 218 %DR, 277 %FC, 283 %INW, 33 %MSG, 303 %PLS, 274 %QNW, 33 %S, 318 %S0, 318 %S1, 318 %S10, 319 %S100, 323 %S11, 319 %S110, 323 %S111, 324 %S112, 324 %S113, 324 %S118, 324 %S119, 324 %S12, 319 %S13, 319 %S17, 319 %S18, 320 %S19, 320 %S20, 320 %S21, 53, 320 %S22, 53, 321 %S23, 53, 321 %S24, 321 %S4, 318 %S5, 318 TWD USE 10AT 02/2003 %S50, 321 %S51, 322 %S59, 322 %S6, 318 %S69, 322 %S7, 318 %S70, 322 %S73, 322 %S74, 323 %S8, 318 %S9, 319 %S96, 323 %S97, 323 %SW, 325 %SW0, 325 %SW11, 325 %SW111, 330 %SW112, 330 %SW113, 331 %SW114, 331 %SW118, 331 %SW120, 331 %SW18, 326 %SW19, 326 %SW30, 326 %SW31, 326 %SW32, 326 %SW49, 326 %SW50, 326 %SW51, 326 %SW52, 326 %SW53, 326 345 Dizin %SW54, 327 %SW55, 327 %SW56, 327 %SW57, 327 %SW58, 327 %SW59, 327 %SW6, 325 %SW60, 327 %SW63, 328 %SW64, 328 %SW67, 328 %SW7, 325 %SW76, 329 %SW77, 329 %SW78, 329 %SW79, 329 %SW96, 329 %SW97, 330 %TMi, 215 %VFC, 286 A Adým sayýcý, 226 Adresleme Endekslenmiþ, 37 Aksiyon bölgesi, 142 Altrutin (subroutine) komutlarý, 253 Ana fonksiyon bloklarý, 206 AND komutlarý, 198 Analog G/Ç modüllerini adresleme, 117 Analog kanal, 114 Analog modül Örnek, 121 Analog Modül Çalýþtýrmak, 116 Analog modüller Adresleme, 117 Analog Modüller G/Ç larý konfigüre etme, 119 Aritmetik komutlar, 238 Artým (increment), 238 ASCII Donaným konfigürasyonu, 80 346 Haberleþme, 64 Haberleþmeler, 79 Port'u konfigüre etme, 82 Yazýlým konfigürasyonu, 81 ASCII Linki Örnek, 87 Atama komutlarý nümerik, 232 Azalým (decrement), 238 B Bellek bitleri, 25 Bellek wordleri, 27 Bellek Yapýsý, 41 Bir kontrolörü ilk-deðerleme, 60 Bit nesneleri, 257 Adresleme, 29 Genel bakýþ, 25 Bit string'leri, 35 BLK, 157 Bloklar Ladder diyagramlarýnda, 144 Bobinler, 144 Grafik elemanlarý, 148 Bool akümülatörü, 164 Bool komutlarý, 189 Bu el kitabýnda kullanýlan formatý anlamak, 192 Or, 200 Store, 196 Bölme, 238 Ç Çalýþma modlarý, 52 Çarpma (multiply), 238 Çevirme komutlarý, 246 Çýkarma, 238 Çok hýzlý sayýcýlar fonksiyon bloðu, 286 TWD USE 10AT 02/2003 Dizin D Darbe geniþlik modülasyonu, 270 Darbe üretimi, 274 Direkt adresleme, 37 Dönüþtürülebilir programlama, 260 Dönüþtürülebilirlik açýklama, 156 ana noktalar, 157 Dönüþtürülemeyen programlama, 260 Düþey kýsa devre, 147 Düþey konnektör, 147 E Eklemek, 238 END komutlarý, 249 END_BLK, 157 Endeks taþmasý, 38 Enerji kesintisi, 54 EXCH komutu, 302 EXCH, 302 Exchange fonksiyon bloklarý, 303 Exclusive OR komutlarý, 202 F FIFO Açýklama, 263 Çalýþmasý, 266 Fonksiyon Bloklarý PWM, 270 Fonksiyon bloklarý Adým sayýcý (%SCi), 226 Ana fonksiyon bloklarýna genel bakýþ, 206 Ana fonksiyon bloklarýný programlama, 208 Grafik elemaný, 149 Programlama ýzgarasýnda, 145 Register'lar, 263 Sayýcýlar, 218 Shift Bit Register (%SBR), 223 Takvim bloklarý, 308 Tambur denetleyici, 277, 281 Zamanlayýcýlar, 210, 215 TWD USE 10AT 02/2003 G G/Ç adresleme, 31 G/Ç Adresleme, 31 Gerçek-Zaman düzeltme katsayýsý, 136 Grafcet elemanlarý ardýþýl iþleme, 181 iliþkilendirilmiþ aksiyonlar, 183 komutlar, 176 ön-iþleme, 180 örnekler, 178 GZS düzeltmesi, 307 H Haberleþme kablosu baðlantýsý, 65 Haberleþme ASCII, 79 Modbus, 90 Uzak Uç Linki, 67 Haberleþmeye genel bakýþ, 64 Hata, 240 Hýzlý sayýcý fonksiyon bloðu, 283 I Ilýk yeniden baþlatma, 56 Ý Ýleri fonksiyon bloklarý bit ve word nesneleri, 257 Programlama prensipleri, 260 J JMP, 252 Jump (atlama) komutlarý, 252 K Kalan, 238 Karekök, 238 347 Dizin Karþýlaþtýrma bloðu Grafik elemaný, 149 Karþýlaþtýrma bloklarý, 146 Karþýlaþtýrma komutlarý, 236 Kaydýrma komutlarý, 244 Kenar saptama Düþen, 190 Yükselen, 189 Komutlar AND, 198 aritmetik, 238 çevirme (conversion), 246 Load (yükleme), 194 lojik NOT, 204 XOR, 202 Komutlar END, 249 karþýlaþtýrma, 236 NOP, 251 RET, 253 SR, 253 Konfigüre etme ASCII için bir port, 82 ASCII için iletim/alým tamponu, 82 Modbus için bir port, 93 Kontaklar, 144 Grafik elemaný, 147 Kontrol parametreleri ASCII, 83 Modbus, 94 Kontrolör ilk-deðerleme (initialization), 60 Koþulsuz satýrlar, 158 Kuyruk (queue), 263 L Ladder diyagramlarý Açýklama, 140 bloklar, 144 Grafik elemanlarý, 147 OPEN ve SHORT, 150 programlama prensipleri, 142 Ladder List Satýrý, 158 348 Ladder programý List'e dönüþtürme, 156 Ladder satýrlarý, 141 LD, 194 LDF, 190, 194 LDN, 194 LDN, 194 LDR, 189, 194 LIFO Açýklama, 263 Çalýþmasý, 265 Link elemanlarý grafik elemanlarý, 147 List Dili genel bakýþ, 162 List komutlarý, 165 List Satýr Açýklamalarý, 159 Lojik komutlar, 242 M Master görev (task) çevrimi, 51 Mesajlarý alma, 302 Mesajlarý iletme, 302 Modbus Linki Örnek 1,100 Örnek 2,103 Modbus Donaným konfigürasyonu, 91 Haberleþme, 64 Haberleþmeler, 90 Master, 64 Port'u konfigüre etme, 93 Slave, 64 Standart istekler (requests), 106 Yazýlým konfigürasyonu, 92 MPP, 172 MPS, 172 MRD, 172 N Nesne geçerliliði, 24 TWD USE 10AT 02/2003 Dizin Nesneler Bit nesneleri, 25 Fonksiyon bloklarý, 34 Wordler, 27 Yapýlandýrýlmýþ (Structured), 35 Network Adresleme, 33 NOP komutu, 251 NOP, 251 NOT komutu, 204 Nümerik iþleme Genel bakýþ, 231 Nümerik komutlar Atama, 232 kaydýrma, 244 O OPEN, 150 Operandlar, 164 Operate (iþlem) bloklarý, 146 grafik elemaný, 149 Operatör ekraný Genel bakýþ, 124 Gerçek-Zaman düzeltmesi, 136 Gün zamaný saati, 134 Kontolör kimliði ve durumlar, 127 Seri port ayarlarý, 134 Sistem nesneleri ve deðiþkenleri, 129 OR komutu, 200 OUT_BLK, 157 P Parametreler, 211 Parantezler deðiþtiriciler, 170 içiçe, 170 programlarda kullanma, 169 Pin uçlarý Diþi haberleþme kablo konnektörü, 66 Erkek haberleþme kablo konnektörü, 66 Potansiyometreler, 112 Programlama Programý belgelemek, 159 TWD USE 10AT 02/2003 Programlama dilleri Genel bakýþ, 19 Programlama ýzgarasý (grid), 142 Programlama Prensipleri, 260 Programlama tavsiyesi, 151 Protokoller, 64 R Register'lar FIFO, 266 LIFO, 265 Programlama ve konfigüre etme, 267 RET, 253 Run/Stop biti, 55 S Saat fonksiyonlarý Genel bakýþ, 307 Gün ve zamaný ayarlama, 313 Takvim bloklarý, 308 Zaman ve gün damgalama, 311 Saklama (Store) komutlarý, 196 Satýr Baþlýðý (Rung Header), 143 açýklamalar (comments), 160 Satýrlar Koþulsuz, 158 Sayýcýlar, 218 Programlama ve konfigüre etme, 222 Sembolize etme, 39 Shift bit register, 223 SHORT, 150 Sistem bitleri, 318 Sistem word'leri, 325 Soðuk baþlatma, 58 SR, 253 T Tambur denetleyici fonksiyon bloðu, 277 Tambur denetleyiciler Çalýþmasý, 279 Programlama ve konfigüre etme, 281 349 Dizin Tarama Çevrimsel, 46 Periyodik, 48 Tarama süresi, 51 Tarama süresini kontrol etme, 51 Taþma endeks, 38 Taþma, 240 Test Bölgesi, 142 TOF tipi zamanlayýcý, 212 TON tipi zamanlayýcý, 213 TP tipi zamanlayýcý, 214 TwidoSoft Açýklama, 18 U Y Yazýlým watchdog'u, 51 Yeniden enerjilenme, 54 Yýðýn (Stack), 263 Yýðýn komutlarý, 172 Z Zamanlayýcýlar, 211 Açýklama, 210 Programlama ve konfigüre etme, 215 TOF tipi, 212 TON tipi, 213 TP tipi, 214 Zaman tabaný (1 ms), 216 Uzak uç linki Haberleþme, 64 Uzak Uç Linki Donaným konfigürasyonu, 68 Haberleþme, 67 Master kontrolör konfigürasyonu, 70 Örnek, 76 Uzak uç G/Ç veri eriþimi, 72 Uzak uç kontrolör konfigürasyonu, 70 Uzak uç kontrolör taramasýnýn senkronizasyonu, 71 Yazýlým konfigürasyonu, 70 W Word nesneleri Adresleme, 30 Genel bakýþ, 27 Word Nesneleri, 257 Word tablolarý, 35 X XOR, 202 350 TWD USE 10AT 02/2003