TDV DIA - İslam Ansiklopedisi
Transkript
TDV DIA - İslam Ansiklopedisi
JACOB, Georg nerungen an G. J. ( ı 86 2-ı937)" , GermanoTurcica: Zur Geschichte des Türkisch-Lernensin den deutschsprachigen Landem (ed. K. Kreiser). Bamberg 1987, s. 113-118; Bibliographie der Deutschsprachigen Arabistik und lslamlcunde(ed. Fuat Sezgin). Frankfurt 1992, XV, 30-37 ; K. Kreiser, Istanbul und das Osmanische Reich, İstanbuı1995, s. 243-256; a . mıf.. "Georg }acob ( ı862-ı9 3 7) als Begründer der Bektaşi-Studien " , Turcica Revue d 'Etudes Turques, XXI-XXIII, Paris 1991, s. 115-130; Sh. lnayatullah. "Georg Jacob (ı862-ı937) " , /C, XII ( ı9 3 8). s. 368-370; "Jacob, Karl Georg" , TA , XX, 491-492; "Jacob, Karl Georg", TDEA , V, 50-51. ~ K LAUS KREISER JAESCHKE, Gotthard (1894 -1983) Türkiye Cumhuriyeti ta rihi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan L Alman tarihçisi. 8 Nisan 1894'te Silezya' nın Reichbach bölgesinde doğdu . Moravya asıllı bir aileye m ensuptur. Niesky. Potsdam ve Berlin'deki orta öğreniminde n sonra Freiburg 1Breisgau Üniversitesi'nde hukuk ve şar kiyatçı lık eğ i tim i gördü; 19 14'te de Berlin'deki Seminar für Orientalische Sp r ache n' ın Türkçe bölümünü bitirdi. ı. Dünya Savaşı' nın başlaması üzerine askere gitti ve ağır şekilde yaralandı. Tedavisinin ardından Berlin'de katıldığı hukuk imtihanını kazanıp devlet hizmetine girdi. 1917'de Greifswald Üniver sitesi'nde Die Entwieklung des osmanisehen Vertassungsstaates v on den Antdngen bi s zur Gegenwart başlıklı teziyle hukuk doktoru oldu. 1924-1926 yıllarında izmir'de. 1926-1927'de Tiflis'te konsolos yardımcı lığı yaptı. Tiflis'te bu lunduğu sırada Kafkasya. özellikle de Azerbaycan meselesiyle ilgilendi. 1927'de Ankara'da Alman Büyükelçiliği'ne elçilik katibi olarak tayin edildi; bu arada Atatürk'le tanı ştı. 1931 'de Berlin'e dönerek Seminar für Orientalische Sprachen'da Türkçe öğ retmenliğ i - Gotthard Jaeschke 568 ne başlad ı ve Rus işgali sebebiyle enstitün ün kapatı ldığı 1945'e kadar bu görevini sürdürdü. Hitler Almanyası'nda 1933 yılında gerçekleşti rilen üniver site tasfiyesine rağmen görevine devam et mesi ve resmi yayınlarda yazılar kaleme alması onun nasyonal sosyalist iktidarla uzlaşa bildiğin i göstermektedir. 1947-1959 yıl ları arasında Münster 1Westfalen Üniversitesi'nde konuk öğretim üyesi sıfatıyla Türkoloji, islamiyat, Türk hukuku ve Türk in kılapiarı konularında dersler verdi. 29 Ar alı k 1983'te Essen-Ketwig'de öldü. 1955'te Türk i nkılap Tar ihi Enstitüsü Kurulu fahri üyeliği. 1959'da Tür k Tarih Kurumu şe ref üyeliğ i payeleri ve 1981 'de 100. Yıl Atatürk kültür ödülü ver ilen Jaeschke, Osmanlıla r' ın son döneminden başlayarak 1960 ' 1ı yıllara kadar Tür kiye'deki gelişmelere hem bizzat şa hitli k yapmış hem de bunları çalışmaları nın merkezine yerleştirmiştir. Büyük bir yekün tutan, çoğu makale olmak üzere kitap, yayın tanıtımı, çeviri şeklinde ki eserlerinin hemen tamamı Osmanlı Devleti'nin son dönemi. 1. Dünya ve Kurtuluş savaşları , Atat ürk inkılapları . Türkiye'de dini. siyasi ve iktisadi hayat gibi konulara dairdir. Bir kısmı müstakil ciltler, bir kıs mı makaleler halinde yayım l anan sekiz bölümlük Türkiye kronolojisi serisi en önemli çalışması olup modern Türkiye hakkında araştırma yapmak isteyenlerin başvurmaları gereken bir kaynak niteliDanışma ğindedir. Eserleri. 1. Die Entwieklung des osmanisehen Vertassungsstaates von den Antdngen bis zur Gegenwart (Greifswald 1917; Wl, V 1191 7]. s. 5-56; geniş l etilmiş yeni baskı . Berlin 1917). 2. Die Türkei seit dem Weltkriege I. Gesehiehtskalender 1918-1928 (Erich Britsch ile birlikte. Berlin 1929; Wl, X 11929). s. 1-154). 3. Die Türkei seit dem Weltkriege Il. Türkiseher Gesehiehtskalender tür 1929 mit ne u em Naehtrag zu 1918-1928 (Berlin 1930; Wl, XII j1930J. s. 1-50) . Niyazi Recep Aksu tarafından Türkçe 'ye çevrilmiştir (1. Türk inkıla bı Tarihi Kronolojisi 1918-1923, istanbul 1939; ll, Türk inkıltibı Tarihi Kronolojisi 29.10.1923-1 .1.1930, istanbul 1941). 4. Die Türkei seit dem Weltkriege III. Gesehiehtskalender tür 1930 (Berlin 1931; ayrıca makale olarak Wl, XII 119311. s. 137-166). 5. Die Türkei in den lahren 1935-1941. Gesehiehtskalender VI (Leipzig 1943). 6. Die Türkei in denlahren 1942-1951 . Gesehiehtskalender VII (Wiesbaden ı 955). VI. bölümle birlikte Gü- !ayşe Koçak tarafından Türkçe'ye çevril(Türkiye Kronolojisi 1938-1945, Ankara ı 990) . 7. Die Türk ei in den lahren 1952-1961. Gesehiehtskalender VIII (Wiesbaden 1965). 8. Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi : Mondros'tan Mudanya'ya Kadar (30 Ekim 1918-11 Ekim 1922) (Ankara 1970). 9. Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi II: Mudanya Mütarekesinden 1923 Sonuna Kadar (11 Ekim 1922-31 Araltic 1923) (Ankara ı973) 10. Kurtuluş Savaşı ile İlgili İngiliz Belgeleri (tre. A. Cemal Köprülü , Ankara ı 97 ı) . Bu eserin sadece Türkçe'si neşre dilmiştir. 11. Der Islam in der neuen Tü rkei. Eine rechtsgesehiehtliehe Untersuehung (Leiden ı 95 ı). Hayrullah örs tarafından Türkçe'ye çevrilmiştir (Yeni Türkiye'de islam/ık, Ankara 1972). Ayrıca şu makaleleri de önemli çalışmaların dandır: "Die Tür kei seit dem Weltkriege IV. Geschichtskalender für 1931-1932" (Wl, XV 1ı 933 ı. s. ı- 33}; "Die Türkei in den Jah r en 1933 und 1934. Geschichtskalender V" (MSOS, XXXVlll 11935]. s. 105-ı42) (eserlerinin tam listesi için bk. Spuler. TTK Belleten, XLVIIl/189-192 11984). S. 312-3ı8). m iştir Bİ BLİYOGRAFYA : Bibliographie der Deutschsprachigen Arabistik und lslamkunde (ed. Fuat Sezgin), Frankfurt 1992, XV, 48-49; K. Kreiser, "Gotthard }asch- ke (ı 894-ı983) : zur Entstehung der türkisehen Zeitgeschichtsforschung", Turkologie heuteTradition und Perspektive: Materialien der dritten Deutschen Turkologen-Kon{erenz, Leipzig, 4-7 Oktober 1994 (ed. Nurettin Demir- E. Ta u be). Wiesbaden 1998, s. 185-194; B. Spuler, "Zum Geleit", Wl, XV (ı 974). s. 1-4; a.mlf., "Schriftenverzeichnis Gotthard }aschke", a.e., XV ( ı974). s. 5-25; a .mlf .. "Gotthard Jaschke ( ı 894-ı983) . Zum Gedenken", a.e. , XXIII-XXIV (ı 984), s. 498; a.mlf .. "Gotthard Jaschke" (tre. Mihin Lugal), TTKBelleten,X LVIII/189-192 (ı 984). s. 309-338; W. Schwartz. "Erganzung zum Schriftenverzichnis Gotthard Jiischke seit 1973 " , Wl, XXIll -XXIV ( 1984). s . 499-502 ; Cemil Koçak. "Gotthard Jaeschke". TT, 1 ( ı 984). s . 234-236; "Kayıplar: Prof. Dr. Gotthard }aschke", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 11/4, Ankara 1985, s . 257-275. IA,l l!l!ıl HiLAL GöRGÜN JAHN, Karl (1906- 1985) Avusturya kökenli Türkolog. Hollandalı L _j 26 Mart 1906'da Avusturya-Macaristan imparatorluğu' nun Brünn şehrinde doğdu. Silezya asıllı bir ailenin çocuğudur. Liseyi bitirdiğinde Brünn Üniversitesi'nin kimya bölümüne kaydolduysa da bir yıl