PDF ( 9 )
Transkript
PDF ( 9 )
Marmnrailetigim 'iNs'AN. '. ,, 'ii'iii ''i KAYNAKLARI V'6r*r.at,iMiNnn i .,' : nrriN itnri$iMi IGERQEKLE$TIRME KO$ULLO*t '''.''''' iRrg.Giir. Emet,Giilei .:i .... 'r : ' YILMAZ* " ., t"... ' ... . igletmelerdeki insan kaynaklan y6netiminin dcjrt temel fonksiyonu vardr. Bunlar iEletmede insanrn kalitesinin sallanmasr, mtigteri tatmininin elde edilmesi, iqletme amaglannln gergeklegmesi ve iqletmenin sosyal sorumluluk anlayrqrnrn yerine getirilmesidir. insanrn kalitesi, teknolojik yeniliklere iglerlik kazandtracak olan insan kaynafirntn etkin kullammr igin bu kaynaltn motive edilmesini, viinlendirilmesini ve beceri diizeyleiini ytiks"ltici efitimlerini ifade eder. Mtigteri tatmini, p^zar paylarrnr korumak ve rekabete karqr iistiinliik sallamak isteyen igletmelerin, tirettikleri mal ve hizmetin kalitesini elde etmede, miigterilerin ve hizmeti veren gahEanlann gdriiqleri arastnda kuvvetli bir ba[ olugturmalan sonucunda elde edilir. iqletme amaglanntn gergekleqmesi, di.inya rekabeti igerisinde yer alan iqletmelerin, klasik amaglan drqrnda yeni arayrglar ve yeni ydntemler peEinde kogup, k0rhhklanm korumak, devamhhklarrnr sallamak, igletme kapasitesini artttrmak, silrekli de!iEim ve dinamizmi sallamak konusundaki yeni stratejileri uygulamalannr igerir. IEletmelerin sosyal sorumluluk anlayrglannt yerine getirmeleri ise, ig ve drE miiqterinin tatmin edilmesi, faaliyette bulunduklarl topluma ve gevreye kargr duyarh olmalan, igg6renler igin istihdam gi.ivencesi ve ig ya$amlnln kalitesinin elde edilmesiyle agrklanrr. * M.U:,Iletiqim',Fatuttesi igletmelerde insan kaynaklan yti357 MarmnrailetiSim uygulanmasrnda etkin iletigimin gergekleqmesi ise yukarrda l"Iryi4.L belirledilimiz amaglara ula$abilme deiecesini ifide eder. Bu ddrt fonksiyonu gergeklegtirebilen insan kaynaklan ydnetimi baEanh sayilrr. igletmelerdeki insan kaynaklarr ycinetiminin baganya ulaEmasr, yalnrzca elitilmig insan, standartlara uygun kalitede m1t ve hizmet tireiimi ya da stirekli geligim igin en son teknblojik yeniliklerle donatrlmayr de!il, aynr zamanda ti.im. bu- uygulamalann-dziinti oluEturan iletiEim 6tunliklerinden sonuna kadar baganh bir gekilde yararlanrlmasr ile miimki.in- dtir. ins an.kaynaklan ycinetiminin me kogullan gunlardrr. baE ansr igin etkin iletiqimi gergekleEtir- l. Etkin iletiEim kanallannrn ? 4q* olugturulmasr ve Eeffaf yonetim anlayryrrun gergeklegtirilmesi 3. Kaulmcr yrjnetim anlayrgr 4. I9 hedef gruplann bilgilendirilmesi 5. Iggdrenin e[itilmesi ve yabancrla$manln dnlenmesi insan Kaynaklarr Yiinetimi Yiiniinden IEletmelerde iletiEimin Onemi uluslararasr ekonomik iliqkiler sonucu ortaya grkan rekabet, klasik ydnetim anlayrgrnrn artrk ihtiyaglan tatmin etmeoigi sonucunu ortaya grkarmrgtrr. 2000-'li yrllann yaEandrlr bu gtinlerde, diinyanrn degiqeir kbgullarrna gerelli uyum.un sallanmasrnda, iEletmelere diigen gEEltti 96revler vardr. Bunlar igletmelerin uluslararasr rekabete trazrr trite seti;ilmesi, pazar paylannrn kgrynmql veya arttnlmasr, teknolojik yeniliklerin sallanmasl ins_anlarla ilgili ortaya grkan sorunldrrn- q6zi.ime ulaEtrrrlmasr v. b'dir( 1 ) igletmenin performansrnrn geliEtirilmesinde en dnemli faktor olarak insanr g.ore1 ve rekabette kahcr olmarun iyi egitilmiq, iEletme ile cizdeqlegmiq, katrhmcr, yenilikgi ve siirekli insan gtici.iyle-mtimktin oldulunu yiinetimi, bu sistem iginde insanlarr.de[igtirmek igin kullanrlan rek unsurun iletigim oldulunu kabul eder. ihsiriara toplam kalite yrinetimi felsefesini benimsetmek, ancak onlan inandrrmakla, bu da ancak iletigimle mtimkiindiir. igletmedeki etkin bir iletiqim defigimin-temel koguludur. verilen mesajlann tam olarak anla5rlmasi ve bu mesajlann insanlan harekere gegirm"esi etkin bir iletigimli sallanrr (2) sav.ula.n insan kaynaklan - DLpl.amryla iletigim; "etkilegimde bulunmak igin kullamlan bir arag olup(3)" bireyler arasr duygu, dtigi.ince ve bilgi ahgverigi olarak tanrmlanabilir. 358 MarmnrailetiSim olugturan Genig anlamryla iletiqim ise-, "toplumsal yaprnrn temelini saflayp-!11 diizenli yaptttln y'tinetsel ve lSleyigini bi.;irlJ", tiigtiti"f t,ireylel davrairqlarr gOitinrtileyen ve erkileyen bir teknik(4)" "i".-r" ;i;i"k d;";iianabilir. Buanlairda iletigim i'letmenin bi.itiinliiEi'inii sa[layan bir olgudur. es3jlarrn yt1n9!i m$en, i S-g91,:nl"t"' iS g6iletiqim,ve sagi*tr bir biEimde geti Uegteme anca\ gyygn ortamrnda gerEek]qqiTilebitir' lqletifu$im, insanlann biibirleriy,le ilgili olmasr, birbirlerine dikkat iletiqi m, i gletme iEeri sinde ,"nr.id.r=tr vorietime tJit."q. ili;itk1 ;i;;a; m * fy9t.l etmesi ve saygr gcistermesi demektir(5)' iletigim ile-6lgii1Gi.ini.imi.izde iSletmelerin baqansr, gerEeklegtirdikleri *"kdi;. g,.";niOr u. hizmettb rekaSetih giicti iletigim olm.ugtur' Ydne- yatay ya da ffiilt;l31rsr; iEgl;renler ve tist diizey yoneticiler arasrndaki Baqka gdsterir' Ji["n otusan if.i vOnfti iletiqimin gtittiyle eqdeferlilik asr, ffi ;iyiifiiii ig#" iiii* iqle'tmede-is gdienler ve y dnetimle.payla-lrlm lerek gYng.l]k delerlendiri L1! 1_ var olan rletqtmrn yaplsml igletmede yansrtrlmasr, hiZmete ma 1iriin ve iii"ri i'ir.ji i,' daf"rtrlm asr ve' bu h i l g ile-rin ortaya koyar(6). gekilde igl-efislermelerinde iletigimin iinemi, "igletmenin diizenli bir gerek iEgti iizere rm ek i n am aEl an nr gerEekle .i i-;;;i";;;;iii"*en gevresl aradl$ " ttlusturan bOltimler arastnda, gerekse iqletme ile i"m.v] oluqturulmasm;;;J;A;t$tt"n stirekli bir bilgi ve diigtince ahqveriEinin da" t'lrtaya grkar(7). insana ddniik bir yijnetim tarztnr benimseyen iqletmelerin vizyonu; i"ro"lu" n yeteneklerihi en i yi big im.de d.eferlendi ren, m ligteri tatmin i ni tirt rtiizeyde lutan, ortaklar arasr-iligkilerde kusursuzlufu yakllay.a.n sahip. bir "" tii tUfiii. u6 btiytr bir ktiltiirti destekleme ve si.irdiirme_gilc1ine felsefesinin nupin* oluSturulmastdrr. Bunu baqarmak, ancak yeni bir.i9 sa!i,ili';..air"in her agamasrnda topyekiin deligimin ve iyileqmeninkalite iun.uuyf u mtimktindtir. Bu ned-enle organizasyonlarda.t?.Pllm vi;n.tlrni ve buna balh felsefenin nasrl uygulandrfrnl ve de[igime u[radrfrnr, iletigimin kalitesi belirler(8). Verimlilik ve buna balh olarak kalite dtiqiini.ildtifi.inde iletigimil ii1 clit acrsrndan iinemi daha fazla hissedilmektedir. Sdzlii ve yazrh iletietmektedir. Ancak bilgi ii*, inrott kaynaklafl geliqiminin temelini teEkil itetildigi zaman Eahganlarla etkili bir iletiEim kurulabilir. Qahqanlann yapacaklin iSleri bilrneleri iEin onlarla etkili bir iletigim kurulmasr gerekinektedir. brgtit iginde etkili bir iletigim, tirgtiti.in hedeflerine kolayca varrnaslnl, tritreAeneri geligtirmesini ve ttim bunlarrn tlrgtitte galqanlar tarafindan daha kolay anlagrlm asrna yardtmcr olmaktadrr(9). iqletmelerde var olan etkin iletigim sayesinde iggiirenler ve yonetim 359 Marmarailetisim neyin cinemli oldufunu, nelerin bekrenildilini, deligimin nedenlerini, nelerin doqry ya da yantrs olabirecelinr ye qrg.aryzasyonun nasrl gahgtriledeim, i'ritmererd{biG ilil'i'ril'eyi ve g.riie r*l :il=irrer _Av.ca olrenimi, Drnlglnrn saglanmaslnr, rehber olmayi, dinlemeyi ',," vermeyi saflar. ;;;p i$.gcirenler.drgiit igerisinde, kenrrirerinden neyin yaprrmasrnrn ,e1{igini bek_ ve bunu yapmala' gerektifini,'riitrJ.iili" lggerl bekledigini, difer.b<iliimteidi ve igtefie o,g,f;oa f onrardan ne L"nliiir"rtvr" rall n.ef9ri.1 olup biuilini bilmeklsrerler(iol.c" o" iiJiiii;i" ilgili ora_ fri.uyr. mtimki.indiir. .. iigorenler-arasmda ilerigimin iyilegtirilmesi.ig.leuneyi iyile$rrcbileceEi gibi b.titiin gahgantar igin hayatr ciaha mutlu riaie gLii,ilJr.t"o,,. efi: 12i. -uL-iiiyuprrrr. iyi iletieim ile q:.lq"ye$r.Fle:, daha Do_ 5:; lql"-gr.pr9: giu olaraK cra, rnsanl.a.r.pu tt{ igletmelerin sadrk mi.iqterileri oiacak u. gi_ lqantar da daha verimri ve iqy"erinde sergekte; til;Jr.iro" goiil_ cakl ardrr. B u nedenle biirtin gah$anlaiarppda iyi ilisfilei r, as, is_ J 5----- i.uru -^i letme igin son derece rjnemli-bir hedeftir(l I ). ;;ii; diler insanlan, ttrtn d,T:.T:l:i drgti.rleri, d1; diinyayr. tanryabilmesi, olayran isin i.tisi*, dr".i"" il,iiyre'""i_ l:drr. l$lermererin:ltlvtp de drg diinya ile anlamh bir btittinlrik icinde algr layabilmesi i buiuriabil_ mesi igin iyi ig-l9y91ve_ag* ireti$im kanar.rannrn or"stu'*rrasr gerekir. Iq leun ele rd e e tkin bi1 19 n-eqm, .s agl ft h b i r i I eti gi m ; ui.;i" J;yanm ak r.a_ dr. Krsaca fetisim iqletme fadiyJtlerinin temeiini ;il$il;;hdrr. Katr_ hmcr yd netim. bigimlerinde, kaiarrarrn o lug turulm u.r'0. m g ah g_ malannda "l*t"t stjreciS.sitgt arasr fikir, bilgi ve duygularrn at,n,p ueritmesi igletmedeki iletigimin geligtirilmesi agrsrnd'an gtir"iui.',i-"[ii<rzl. .. insan l.uyrll* gdyle srralayabiliriz: yrinetimi yiintinden igletmelerde iletiEimin dnemini l . iletiqim igletmede, ki$iler ve-gruplar arasrnda gerekli iligkilerin kurulmasma ve bir-btittin olarak iql-eunenin fadilet gdstermesine imkan tanlma ve i$Ptrne igerisinde ortak bir anliyrE'yararma yriniinden cjnemlidir(13). 2. iletigim iqletmede, birden fazla insanrn bir amag etrafinda toplanmasrnr sallamak ve bir ar.ay-a.gelel insanlann gtiguir[gi yafarak drgtit_amaglan yrini.inde etkili bir bigimde gahgabiheleri igin, aralarrnda igbirlili ve uyumu gergekleEtirme y-riniinden rin"emlidir (14). 3. iletigim, her igletmenin etkin bir bigimde ydnetilmesine yardrm eden. bir ycinetim aracrdrr. Yonetim gdrevlerinin yerine getirilmesi ve igletme amaglannm gergekleEtirilmesi yciniinden iletlgim rinem taqr(15). 4. Iletigim, igletmelerde ydneticilerin dofru kararlar almalanna yar360 Mannarailetisim drm eden temel bir cifedir. Ozellikle y(ineticilerin yetki boyutlannrn diler iEgdrenlere oranla genig olmasr ve alacalt kararlann iqletmenin gelecefini dolrudan etkileyecek olmast, y<ineticilere verilen bilgilerin do!ru olmasmt gerekli krlmaktadtr. Aksi halde ydneticilere verilecek yanhq ve eksik bilgiler iqletmede gahgan tiim iEgiirenlerin Eakgmalannr bozacalt gibi igletmeyi de olumsuz ytinde etkiler(16). O halde iletigim, yalntzca bir ydnetici sorumlululu defildir. Bir kurulugtaki her elemanrn iletigim sorumlululu vardrr. Agrk ve etkili bir iletigim organizasyonun rekabet gi.iciini.i arttrr. Bu durum qahganlann yaptrklan ige motive olmalan, <;ahqtrklan igletmeye kargr ilgili ve esnek oluglan ile kendini gdsterir. Yukanda belirttifimiz oneminden 6ttiri.i igletmelerde insan kaynaklan ydnetiminin baqanst igin etkin iletigimi gergekleEtirme kogullanru gu gekilde aqrklayabiliriz. 1. Etkin iletiqim Kanallarrnrn Oluqturulmasr insan kaynaklan ytinetiminde amag, iggorenlerin iqlerini en verimli ve en tatmin edici qekilde yapabilecekleri gahgma kogullarrnt saptayrp, bunlan igletme baqansma elverigli hale getirmektir. IEletme ydnetiminde insan faktijrtine verilen tinem artttkga, orada iggiicti verimi, iqin kalitesi ve igletme igin yaprlan fedakarhklar da artacaktrr. Bu da bir ydnetim felsefesi olarak iqletmede insana saygryl ve insan iligkilerinin onemini ortaya koyar(17). insan iligkileri, insan kaynaklan yonetiminin en zor ve en iinemli iglevidir. insan kaynaklarr ydnetiminin iqletmede etkinlilini saflamak ve amaglannda baEanya ulagrlmak isteniyorsa, orgtit iginde insan iliqkilerini geliqtirici kogullarr saptama zorunlulufu vardtr. Qiinkii insan kaynaklarr ytinetimi, iggdrenler arastnda ve iEgdrenlerle yonetim arastnda kurulacak olan iyi iligkiler aracrhlr ile , insan gticiini.in igletme amaglannr gerEekleqtirmesini saflamaktadrr( I 8). insan kaynaklan ycinetimi. iqletme ycinetimi ile iggorenlerin iligkilerini birleqtirici bir tutum sergiler. Iggdrenlerle iligkiler yaklagrmrnda en dnemli yeri bilgi yamnda anlayrgrn da iletildili iki ydnli.i iletigim tutmaktadrr(19). Bu yaklagrm gahganlann i$letmeye olan ba[liltlrnr sallamaya yilneliktir. O halde insan kaynaklan ydnetiminin baqarrsr ve iqletmelerin etkinlili iizerinde rol oynayan en cinemli si.ireg iletiEim stirecidir diyebiliriz. iletigim stirecinin igletmelerdeki rolii ve 0nemini ise, "Kan dolagrm sisteminin insan vticudunda oynadrlr rol ve tinem"(20) ile benzegtirebi- linz. 361 Marmrtra iletisim uygulamalan iEin temel koguldur ve insan kaynak.laniletigim,.ydnetim ydneticisinin, iq yaptrrmak igin kullandrlr en dnemli aragtr. insanlarla iletigim kurmadan yiineticilikten bahsedilemez iletigim bir mesaj ahq-verigidir ve iletigim si.ireci olmadan igletmelerin varhklanndan s6Z edilemez. Biitiin ydnetim faaliyetlerinin bagansr, iletigim siirecinin etkin iqlemesine balhdrr. Qtinkii ydnetim ile ilgili olarak verilen biittin kararlar, ula;rlan sonuglar, geligmeler, iqletmedeki ilgili kiEi ve gruplara aktarrlmadrkga fazla,bir gey ifade etmezler. Bu da ydneticinin astlan ile eksiksiz ve problemsiz bir iletiqim iginde bulunmasrnr gerekli krlar. Dolal olarak aynr siirecin, iggdrenlerin kendi aralannda da devam etmesi gereklidir. iletigim, kurallanna uyulmazsa iqletme igin yaprcr olmaktan gok ykrcr bir rcll oynar. Bunun sonucu da yaprlan iqte gecikme, performans dtiEi.ikliifii, kayrp, zarar vs Eekillerinde kendini g6sterir(21). Dolal olarak iEletmelerde insan kaynaklan ydnetiminin fonksiyonlanm etkinleEtirmede, temel kogul olan iletigim siirecini gerEeklegtirmenin ilk gartr, etkin iletigim kanallarrnr sallamaktrr. Iqletmelerdeki iletigim kanallannr da , yukandan agalrya iletiEim kanallan, agalrdan yukanya iletiqim kanallan, ya[ay iletigim kanallan ve infcrrmel iletiEim kanallan olarak gruplandrrabiliriz. insan kaynaklan ytineticisinden kaynaklanan, insanrn kalitesini arttrve miigteri tatminini sallayrcr mesajlar yukandan agafr do!ru indikge genigleyen iletiqim kanallarrndan geEerek iggrirenlere iletilir. Ancak ncl insan kaynaklarr yOnetimi ydniinden bu kanallar yalnrzca yukarrdan aEalrya emredici mesajlann iletilmesi igin kullanrlmamah, aynt zamanda alt basamakta yer alan iggrjrenlere ihtiyag duyduklan konularda bilgi vermek igin de agft tutulmaldtr(2Z).Insan kaynaklan ycinetimi yoniinden yukarrdan agafrya iletigimin amacr; iqgrirenleri geligtirmek, e!itmek, rehberlik vermek, yOniendirmek ve kontrol etmektir. Bu durumu, toplantrlarda, elitim programlannda ve etkin performans igin deferlendirme ve feedbacklerde gcirmekteyiz. insan kaynaklarr ydnetiminde, otorite aktgmrn tersi olan ve iggorenden ydnetimi bilgilendirmeyi amaglayan, agalrdan yukarrya iletigimi saflayan kanallar da vardrr. Bunun amacr da, iEletme igerisinde feedback saflamaktrr. Agalrdan yukanya igleyen iletigim kanallan aracrhfiryla, yukandan agalrya iletigimin anlagrhp anlagrlmadrfirnr, kontrol edebiliriz. Insan kaynaklan yoneticileri igin gergeklegtirdikleri ig takibinde, iqletmede iggdrenler, ortaklar, sendikalar ve tiiketioiler ile problemlerin gdziimi,inde, bu iletigim kanallan gok hassas ve dnemli bir halkayr olugturmaktadr(23). igletmelerde aynl organizasyon diizeyindeki, farkh birimler ya da iq gruplanndaki iiyeler arasrnda da mesaj akqrnt saflayan iletigim kanallan vardrr. Insan kaynaklan ydnetimi ydniinden bu iletigim kanallan otorite JOZ Marmnrailetisim kanallarrnr aqarak bilgilerin akmasmr ve gruplann ortaya grkan konularda birlikte qahqmalanna izin verir. Bu qekilde a,yq b-akrg aqrcl ve becerileri paylaSan giuplar problemlerin srkhk ve giddet derecelerini de azalttr. bt:n"jin [a[ie gemberleri igletmelerde problem gozme ve 96ziim iiretme konusunda en 6nemli unsundur. Saflrkh bir igletme yaplslna sahip-olan i$letmelerde kuruluqa olan baf1ligr tegvik eden Uii s6syal y?pl glqygy ka$a1 aynl zamanda, dedikolulain iqlemesine ve iggiiienlerin birtigini zedeleyen Eegitli aynmlann oluqtulu di giiriilebilir. iggtirenler arasrnda, otorite kanallan drqrnda.ortakiaiyaprtin Uitgi ahq-verigi informel iletigimin.karakteristik ornelidir ve bu it6tiEim istesik de istemesek de daima var olacak ve igletmede tam (24). o lm ay an iieti gim in boqlu !u nu do lduracak tt Krsaca belirtmek gerekirse, ttim igletmelerde do_rt g_eqit iletiqim kanah bulunur. Bunlann hei Uiri bir amaca hizmet eder. Sallfth bir organizasyon, her bir kanahn agrk tutulmasl ve bilginin engelsiz bir Eekilde akrqt ile tanrmlanr. Dolayrsryla igletmelerde etkin iletiqim kanallannrn safilanmasr , insan kaynaklan ytinetiminin etkinli[i lg.rs-r.r.rdan bi.iyiik cinem taqrr. Etkin iletigim kanallirrnrn sallanmastyla birlikte iggdrenlerin o kuruluqu- n-asrl e$rdtiEii, kuruluq amaglannrn ne oldu[u. iEletmenin sosyal sorumlulukiannr iggcirenlerin nasil yorumladftlarr, i$letmenin iggdrenlere olan yaklagrmrnil ne oldulu krsaca insan kaynaklan ytinetiminin stratejisi ortaya grkar. Etkin itetiEim kanallan, iletiqimi iki ydnlti bir stireg haline getirir ve insan kaynaklan ycinetiminin etkinlilini arttrnr. Btiylece iSletrne Eahganlanrun aynr delerleri paylagtrklan, iEletmeye olan katkrlan artar, iqletmeyle iiideglegmeleri sonucu ortaya grkar(25). iqletmedeki iletigim kanallannrn safLkh iqlemesiyle birlikte, iqletmenin amaqlan dofirultusunda altnan kararlann etkin bigimde uygulanrp uygulanmadrfr anlagrhp deferlendirilir. Ycjnetici astlannl tanlylp onlann ihtiyaglannr dfrenebilir. Katrlmah karar alma ve katrlmah ydnetim gerqekleqebilir. iEgdrenlerle ydnetim arasrndaki iletiqimin dengesi saflantr. Biiylelikle iggdrenlerle ydnetici arasrndaki mesafeler krsalabilir(26). 2. Agrk ve $effaf Yiinetim Anlayrqrnrn Gergeklegtirilmesi ihsan kaynaklan ydnetiminin iqletmede etkinlilini sa$amak ve amaglarrnda baEarrya ulagmak isteniyorsa, igletme igerisinde yiinetim faaliyetleri geffaf olmak zorundadrr. Insan kaynaklan yrinetimi, iEletmedeki uygulamalarryla iggdrenlere gtiven, baflrltk ve adalet hissi vermelidir. Bdylece ydnetim iggorenin igletme igerisinde daha aktif, katrhmcr olmasrnr saflarken, iEletmeye olan ba$rhlmr arttlrmakta ve iEgdrenin iglet- JOJ MarmnraitetiSim me ydnetimini kendisine yakrn bulmasrnr, bu nedenle de sorunlarrnrn gdziimti igin farkh yerlerdeki arayrqlannr dnlemiE bulunmaktadn. . inr?l kaynaklarr yrinetimi, igletme ydnetimi ile iggcirenler arasrnda karqrhkh gilven-hissini a$rlar..!tiyf9c.e iqletmenin ig!"orenlerle iiigkileri.nde en oL..rylir{i; .fa1g{kh bilgi akiEr yanrnda"fargrlfth troglcirriniin de iletildifi, gift ytinlti iletigimin sallandrgr agrk ve Eeffaf ytin'etim anlayrEr tutar. o halde galdag igletme, geffaf olmahdrr. yijnetimin iqgiirenlere ve iEgorenlerin de ycinetime.\argr daima agrk, samimi davr-a-nrqlan huzurlu bir gahgma ortamrnr sa!lar-..Gi.zlilik igletmede bagansrzhlrir ortaya gftmasma neden olabilmektedir. Igletmenin gizli tutmasr geieken birtakrm stratelileri. vardrr. Ancak insan.kayneklan ydnetimi ycininden i$letmenin kalitesi, mtigteri tatmini, iEletmenin amaglan ve sosyal sorumlu.i1s.an luklan konulanndaki iEgrirenin katkrsrnr arttlra-cak birtakrm noktalann g.izli tutulmasmrn anlamryoktur. Eler iggdrenler igletme igerisinde nelerin olup bittigini- bilmiyorlarsa, insan kaynaklan yrjnetiminin amaglanna ula;masr y6ntinden etkili ve verimli olmalan da beklenemez. insan kaynSt.-r ydnetimi, iggOrenlerin yeteneklerine, karqrhkh gi.ivene, kendi iglerine kar6r tagrdrklan sorumlulula, ekip gahEmasrna ve kiqiye. say grya dayanmaktadrr. B u yd nerim sekli, iqletrii eierd-e ydnetim de agfthlr ve geffafhgr zorunlu krlmaktadrr(27). Gtiniimtizde iEgdrenler kendilerini, ilgilendiren her ti.irlti kararlann goriiEiilmesine ve sonuglandrnlmasrna aktif olarak katrhp, diigtincelerini ifade etmek ve bu konularda fikirlerini belirtmek istemektedirler. Artrk iqgilren tragkalarr tarafindan ytinetilen bir arag olmak istememektedir (28). AErk gahgma orrammrn getirdigi iligki velletigimde agrkhk , i$grjrenlerin dtigi.incelerini rahatlftla beyan edebildigi gahgma ortamrnl i$-g6renlere sevgiyle benimsetilebilmektedir. Bunun igin de iqletme yoneiilni tarafindan iggrirenlerin aktif katrhmryla gergeklegen konugma[ar, igg6renlerin diigiincelerini beyan edebildili formlar vs. gibi kurum iginde bir taklm faaliyetler dlizenlenmelidir. Biiylece iqgdrenin igin baqansrna y6nelik tiim gabayr sarf etmesi sallanabilmektedir. Bu nedenle iqletme iggrirenlerinin yaptrklarr ige uygun bilgi, beceri ve yeteneklerinin stirekli olarak elitim ve benzeri ile geligtirilmesi gerekti[i de unutulmamahdr. Biiylece iggorenlerin igletmenin baqarrsr igin yapttklan ijneriler uzun ve krsa diinemli planlarda kullanrlmaktadrr. Agrk ve geffaf olmayan igletmelerde iggdrenlerin yaratrcl gi.iglerinden faydalanrlamamaktadrr. Qtinkti mesaj akrgr yukandan aqa[rya do[ru iglemekte ve feedback altnamamaktadtr. Bu durum iggorenlerin ig ortamurdan ve yaptrklan iqten solumalanna neden olmaktadrr. Aynca iggcirenlerin i$letmeye olan balhhklarr azalabilecefi gibi verimliliklerinin diiqmesi gibi ciddi problemlerle de karqrlaqtlabilmektedir. Jr)4 Marnrura iletisim - - ohaldeagftVeqeffafyiinetimanlayrgrsayesindeiqletmelerde(29): artar' L iqgOrenlerin kendilerine ve i$letmeye olan g0venleri 2. Giidiilenme artar. artar' 3. Ust vdnetimin saygrnhlr ve otontesr ;. 6;;ii-; problem iozrne y9!".n"gigelieir'. j. i;;;;"i.'rin iqleuneve naltrt* 9.flS.vi vi'ikselir' 6. iEEOrenlerin i5 kalitesi ve verimliltit artar' Krsacabelirtmekgerekirsegiftytinltiiletigim$rsrn1{ayarrarraqrkve iqletme btinYesinde oJuJseffaf bir ytinerim ,i;;,$^ d;"iirsemeden, y(rnetimi hiriminin baganl oimast ve sagffi;.rk 61,. inrun tuytiuf.fo" mtimkiin defildir' itfAt Uiilf"tigim ortamrnrn oluqmast 3. Katrhmcr Yiinetim AnlaYtEt ve iggorenlerle si'ireci, iggtirenler "dluq -qf:ras igletmelerde sallrklr iqleyen iletigim as r n r s allar' v 6n eti ciler urur rnOu luti,q; a,le* 'ily'ili;to*t"t y"ittf.i"" isin in turulm fikirlerini ve iinerilerini {ist vdne- !Ste.itgiti toplam kalitenin oluqmast ve time aktarmu r,rrurrL'utuUiHrtir kilbu da riglanmust agrsrndan btiyiik insan kaynaklan y6;;;ili"i" "*lntiginin cjnem tagrr(3O). fikir alr$-verisinde bulunabilen, ydnetimle stirekti defiqim ve gelicift yrjnrri ileriqim il"rili;;-i$gdirn,igrrtrnedeki ve geliqime uyarlamar.Jioiii'ii bu defieim ;*d"kilkfi;rk;;r;"., katrl m r iql etmelerde taktm g altq m ast ntn iS'gti*ierin i;;; irlfi;;"irur. Tartrgabilen, konugabilen, ;;tffi; t onusunla da onemli bir etkendir' Katrlma,iqgdrenlerinigletmeamaglarrdofrultusunda,galrqtrkianiq- f Ortimti.igin,fikir destefinf"r""ii "" yafukla. 9i eri<i leyen.f sorunl annydnetimi igin kaulma siireci: de bulunmafu' stir".iit"-J.ni(f i.-isfetme karqrl aqtrklan sog(irenleri n igf"mJ,ii n !"""i o* iqt * dofrultusunda, ve aldrklan bu kararlarr ;:"?i;;ffi;iri'"G" "" fianukh karar alm-alan iEin kullanrlan bir aragtrr i is ;;;;ilff qekitde uygutamatannr sallamak (32). ifade renlerin kattltm t, s o rum lulut p ay laqrmrru l-"- qn:tliilii lii bu j ]gtetmeye eder.katrtrmcr yrineiim iEgOrenlerden ve yonetimden',p91 sogeligtirebilirim" nastl organizasyonu Uu bul;;bitltir] noiii to*tOa motiige iurono sormalannr bekle(i3). Bi;-ylece i$g6renleri n"yaptrklan saglanrrken, teiknoloiik yenilikler ve idari konularda iggtirenIere inisiyatif verilmig olur(34). ig gd ;;;ilrl* iqgiirenlerin katrhmrnr pagfry$, kargrlagtrklan sorunlar hakkrnda ya da ya-puklan igle ilgili inisiyalflerini ve yaratrctltklannt kullanmalatt agf.rniuit oldukEi 6nJm[dir. Bu da o igletmede safhkh bir iletigim sistemi365 Marmnrailetisim nin kurulmasrvla m.timki.indiir. B.ylece igg.renrer fikirlerini iinerilerini gitt ytinlti isreven bir iletrgim i,;#rdo rartrEabilmekb, kararlara karrra_ b l m e i m kan r b u r abir m.ekie; i; d;;. is re rmede ["r i9iJ,'.."ilffi i," veri m I i I ik arrrsr elde edi lmeft iil ciil"gin ""n', sayesin _ i$;;;;;i#;"r.ui,r, de. igletme biinvesinde., i$gd;";l;;;raircr gictinii hare-kete geEiren ve igletme amagranyra kisi;ei;h;toEri" irr araya getiren karite gemberreri oluqturulmaktadrr. t i; Kalite gemberreri garrganrarrn y(inerime katrrrg bigimi orup, iqre irgili surunlann ruorung:gt:.:::.:p,.rjlgi've gciziime uf agt.,iO,g,,"ve rggorenle_ rin kendi gdriis leri n i uygul aya eid Kr saca ber rrti.i;; ;tff;ffi fiiii rl. irtmek gelekirse ; t'agda$ i gretmererde. am ag, stirekr i ger iE im ve degiqimdir. isretme bu amagta-nnig"rE"r.r"ffi,Eilil;e baganrr sa_ yrlrr. Bu basarrnrn en on"mri iati'i';ru"ise, erkin vJsalirkh igreyen bir im s iire-c idir. r.{<r is r"y*,ri,i H;;; i$i8,# bunyes i nde $* herkes bir dilerinila$r uilgiteno'i#r"nin oti"ri"i u'n'"[t,]ii.'Bunun igin de iisr vdnerimin katrhmcr, agrk ve aemotratit bir i letiq il; t;;;ril'fi9l.ini semig olmasr gerekmektedir. benim_ a. ig Hedef Gruplarrnrn Bilgitendirilmesi iEg0renlerin igretrne amagr arr n rn gergekregtirirmesi nde baga'r r olup 9jg1,r.iii$r;il; isremedigine ve isgrirenlerin olmamaia', brivrik drsiide iririsir rure*cgr" ne bafhdr. konuvia'giliylieirlliiig'r"i-'1,p uriiiiJ""a-lmemeleri_ ileriqimin srnrr rarumadr!r g.k ve yaygrn ordulu gliniimtizde, iggtirenlerin garrgrrkJan i$reune ite l,r$.gn itgiti meydana geren defi$im ve yeni_ den yaprlanma sebeprerini cilrenmik istemeteri dolardrr ve bu konuda orraya grkan ihtivacr n karq r la-n m as l to pram kar i teni n-b&;; igi n garrtr r. B u nedenle igretmede" olup bi o;E; rt'iJ.,naa iEgrirenleri bil g ilend irmek gerekir. Ig tetrn ede g i zri kap akr t uveui a, uluJr'fq".i"rt"il"ri i g gciren ve vdnetim .rasrndakiiletig im i, b" .ieEt,, u" hareketi _ 3i iEin hagrnda 9ls^e]l1r: nu nedenie'i.glermg iggorenrere karqr" orabildi_ grnce aErk ve qeffaf davranarak, y(inetim ve iggdren uiuri"o" iliioiv"r"i orramr olugrurulmahdrr. Bu diyaioc icinde itllr"n. niE,n'iJgisi,n. ir,ii_ yag duyuldulu. ya da.b.u igi nigin laptrttari"trongi konusu oldu.fu ve nasrl gergeklegtigi a-nrarrh'p iggcirenin 6'" k";;i;;a hirgilen_ mesi saflanmahdr. Bciylece igletmenii-ger.gek ou*runun ne oldulu tiim Erplakhlr ile ortayl konmahdrr. Bu da"etkiti ili iletisim iiirecine ze_ min h;zrrlayacafrndan in san kaynaklan ycinetim inin ;dligini . agr a*u_ da rjnem kazanrr(36) y.nloliifi;i;il *io.,iio, igletmenin almrg oldulu kararlar ve yap.mr$ ya da yapacak oldulu ig gcirenleri bilgilendirm-eji veritfu dt< is renen mesajm deligiklile ulramadan ig grirenler tarafindan algrlanmasrna neden u ygu lamalar konusunda 366 Marmnrailetigim gi.iven ortamroiur. Qiinkii iggdrenlerle iletiqimin temel \levi karqrhkh hakkrnda konular nin n,rluufrnaJ,-dn ue iqgdrenlor bilgilenmeli istedikleri edinme voluna itilirlerse ffi ii.d^a;1"; t"d^ iirttt t oyna[lardan.bilgi ya$anmasr kabu giiven ortammm sarsrlmasive kurum igi fatrqmalarln Ermlmazdr. 5. iqgiirenlerin Efitilmesi ve Yabancrlaqmanrn Onlenmesi ik gel iqmenin y.agandrfr endiistri ltJ:* ?-t":"de' iq goBu ne,."n ,uilun ,arnan kuiiandrlr iireiim aracrna yenik diigmektedir. amaglarrna nusundaki ko strekli Oi g5lm v.e S.el,{me ar"f r,- tSf "t*.nin Geniq iglltmelerdeki aqrrr iq b61ilmti; gofu zaman o"ritolmaktadrr. ""t algrlayamamasma neden olur' Iqiffiffi;iltgt iqin n"y" yutadrfrnr bir siire sonra. yaptrlr iEin ;&;;t;i;;ilirt i'i onto*mr yrtrnr ue 'q-gtiten "k;nusunda kendisiyle Ye zyn* fr;;il;"; J;ifftuir;n" furuitotraca[r z yarg I ar i.irermeye h3;lar' Ig 96ffi ;;;;rin"o"ti ins anlarl a o I ums-u g-etiren' von-t-!t-lT:k ve denet;;ffi's;;, yiinetimin rrer d9Q1$ry yenrie yoksun yaratrcrlktan lenmek isteyen, yaptr[r igle ilgilifikir tiretemeyen, Yofun tekn ol oj r traiini.airr. i"utinOai gelen mesajlara feedback very.rgz sade.ce Iqi""r.i"t-fiilyapttgt iqin koqullaitna uymasa bile emirleri tatbik eder' katrlakararlara altnan ilgili i.tr* tti"VJrii-t0""f."'nOiiiyie ve yaptigt.iqle [izmet eden bir arag halini U,,qt ita.tntti ainiqtattn" yonetiminin amaaloi iS gfit"n ; giintimilz iq letmelerinde fu s1n_ kaynaklan t,i.lnr* ;;t;;iSf"m"O" ijnemlisi . rn*'O-tstnOilt"nOl t"tidisine, E ahEtrEr igletm eye, ye glla -da Yabancrlaqma,-i9gelir' iuof ur" tursiyabancrlaqan hir insan duru"muna ;di"]1il1.n]itni *,'isr"t11e ve Eevres i iie o lan iletlEimini en gelledifinden k;i;;kiarr yonetiminin etkinliginin saganmasrnda fri;il;il;; (inemli hir engeldir(37). tjlinsan kaynaklarr yiinetimi; iqgiirenin_bilgisini.ve.yaratlcl-gtictilii i9g(lrenin iSletmede yani i5' slirce iirettiEi i.irtine yansltmaslnl amaglar, kogullannda fiil;"t';"f&rlsiiiAlgi bir aragtrr. oysa olumsuz galgma B u koqu-llar az. .lam aracr bir t"",it"i g?r9eklegii1*e.s gin yi.izden.yalnrz Bu zorla,9a19rr. oftti.t"Ou iggoren yaprE; igie goitillti 9"gil, tii"ttiei ii-run" ue'tirJtim stirecine de[1] di[er iggtirenlere, ydneticilere, gtireni n kendi ne yabancr I agnr Ur e?i trt" ve hatta kendine yabanc rlagrr. i! yaptrfr eylemleri denetlekapamasrna, riim iletiqim kanallannr yememesine neden olur(38). il$g,jdff ;ill;;; ilgiireni <ince gahgtrlr igletmeye daha sonra kendisine- yabancrlagtrran etk#lerden biri de tjtiotoilt geligmedir. insan kaynaklan ydnetimi iqgijreni geli$en teknoloji kaiqrsrnda etkin hale getirmeyi amaqlar. Bunu ba iqgtiiene stirekli yehilenen teknoloji karqrsrndaki yaratrcr ve yaprcr gti*ilii ortaya koyabilecefi bir ortam yaratarak gerqeklegtirir. Bu da ileiiSl-in gticd ite rti-ttindtir. Bu ortam ise,iggorenin kendini etkileyen u" ltgil""nOiren konularda ahnacak kararlara katrhmryla saflanrr' Iggdren bi;ylE bir gahgma ortamrnda yaptrF igte bedensel gtictinti oftaya koyarJO/ Mannarailetisim -- ken aynr zamanda diigtinsel giictinden.cr.e yararlanrldrlrnr gdrecek ve biiyl ece ge. ve i gr etm eye karg"r yaban., t[,i u ;;;;;"k .i r acakrrr. Yaptrfr iq de anlam kazanacalrndan, iggrir"n tg "rru iiletme amagtanyta daha gabuk b [irtinle$ecektir(39). iqlermeler.yalnrz ilerlemek ve degiqmek- igin delil hayatta kalabilmek ve fzualiyerlerini stirdiirebirmek igin iiiramik ve stirikli o'egiqime agft ol_ mak zorundadrrlar. Neden ne oiursa orsun bu ;il".;:rizayrflamasr igletmeyi zora sokar. Bu nerrenre- igletmeler i$g6;;,rG;;iemotojik ge_ ilecek cr iizcyd" y"risiii..Ti ru.Lln ve d i.izen r i l-tq_l :lqf Drr $eKrlcle egrtrm BI1S11"IT organize edilm-etiOir. eunkii egir,rn say._ s i nde i nsan lar vasrfsr 2,, beceri ksizl pasif varr ft r;;;;utr u.or. islti_ melerin. hrzla deli gen d tinyada.degiqiryr.gre. 3v-\ "vd"fu uJi i nron,n "gi rimi ve kalitesinin artrrnlmasryla ririimktinotii. ctiritimti-rlolrg*,nrn ya_ paca!r haralar kariteri rirerimi biiyiik orgiicle 'git,i pudur, makinalara ve ekipman a da zarur u"r"."ktir. "Gi;i;;;JE'r u vy.T sall ava b i;; Bu noktada elitim, iggdrenlerin niteri[ini ve kalitesini arturma yo_ oldulu kaclar, ig kazala.irn azalmasr .lnleil;i;i$ giivenlilinin sallanmasrve igg6renin y.lplrer ig" ,." tuiLnOrg, "; nrugilii .. ni.inden iinemli yabancrlaEmamasr agrsrndan tjnem ta$ri(ab)." , Sonug olarak ill:!ii-"]:.9e, insan kaynaklan lafl nda ba$anva ul aq rlmak .isten iyorsa yukanda gim erkinlikJehnin yonetiminin uygulama_ lGil b;ift girn'iz iteti- sigt*tt trir qe[itcte ,ituqturut*as, t agrn,t nar,t,.. KAYNAKEA Artan sing-l, "iEletmelerde iletigim", EskiEehir iktisadi ve Tica_ ri ilimrer Akademisi D-ergisi, cili 13, ]H'.,iiin lgll. Agrkrllu_ Merar, rEgiiren iErevreiinin ir.tiEi- buaantrra', Eskigehir Anadoru universitesi. Ki.itahy:i ntrroo?u" io*i bi_ limleri Faktiltesi 15. yrl Armafanr, 19g9. Aydrn Isft Deliorman, "Hawlett-packird riirkiyede Biz "Kaliteyi Mtiqterinin Tanrmlqdrlrna " inanryoruz", Topram Kalirc yone tim inde Tiirkiye_ perspektiti, " iii rk iye Uyg u ram al o. ",b"- fiEen Katire A1t1V5i ve Toptam'faiiie yiinetimi Sempozyumu, Eyliil, t9ll, fstanbul, KALDER iuyrn_ lan. Bag i. Melih, "verimlilik yiinetimine Sistem yakla$rmr,,, verimrilik Dergisi, MPM yayrnr, 199214. Bagaran Ibrahim Ethem, ytinetimde insan itiqkiteri, Ankara, Gtil Yayrnevi, L992. BaysalAyge Q_an, QahEma yaEamrnda insan, istanbul, Avcrol Basrm Yavrn. 1993. Bramham J, Human Recources planning, Lonrjon, Institute of Personnel Management, 1989. 368 Monnnrailet$im DincerOmer,"BirOrgiitselDavran-rqTarzrOlarakKararlaraK'atrlma: ulrYvr universitesi I.I.I).F. wii.r"r.a il;;;1 ei?-ilI;d"f;, l-?, 1987' ii"tliti' Cilt. IV, SaY-r' Ko_ntrol Cemberleri ve UyguXifit. gtif ismaiflXi".tit. E;isa' Uludaf 0 niversitesi B asrmevi' lamadan ot;;ittt;: orgiitlerdt .ItgtiEiT' Qev' Yrlmaz Btiviikerqen Eonh"l?1iliu*r, "ou' *";.d ^ei[iq"ttit,,{nado u Un iversi tesi Yavrnlart' ; ;' oRgivt EgqT ve Kiiltiir MerkeErkmenol Adnan, " ;ik;'iili$ito zi22-25 arJrk 1992 tirifrinde.sunulan teblif' 'Yiinetimi Kayniklan i"san Haldun, Ersen I I";iil-K"Ht. "." 1996' ililkili' ista"nbul, Yijn Matbaacrhk' Kurallar' IstaniginAltrn BaEan Vti""iimde Ctimuifriusiufu, --'^--i;i, Alfa ilasrm Yayrm Dafrtrm' 1995' Ti;lkl;Gf.ifeiue Uretici Tiiketici iliqkisinde Iletigim DerKalite vtinrtiiii;, ivti-.*u." universitesi gisi. SaYr.7. Temmuz' l99i',-. Aksan' Gisela, Vf"Ii""tV"n El Kitabt'-E-eJ' Giiktuf Hagemann '^*u"^'iriunt,"i, Giin Funda Savaq, n,ltu Yayrn Yaprm Tanrtrm' 1995' ;' gdR'da. Toplam Kali_te.[iiltiirii ", To pKaradeniz Kemal, 6 Odn V y:- Vlgula" lam Kalite Vtl *ti*i"Ot Tiirkiye Fers pektifi TUtr Kalite Toplam nftuvllt ye malarr", D;Effi Kuiitt sunulan tarihinde 1994' ryrdi Yiinetimi Sempozyumu' i"utig, istanbul, kALDPR YayJnlan' Ztman Arasrndaki Karakoc Nihat' "o;;;;;l Gtigim ve-brg'tsel hlazlran' iliEkiler"' Kurgu Dergisi, Sayt'6' Yayrnlan' 1982' Kazancr Metin, fikil hiqkiie.r,-+'nkara' S.av3$ Basrm Yavtm Beta istanbul' ii;;i- Til;., iqretme Yittt"ti"itiSi, Dalrum,1993. Baqanfirn, "br!*i,asyonlarda Topl4m Kalite An^layjgrnrn Marsan "'*^'*titlXt", 1995'. Ozel V"ti*tiiit oergisi, tay:' riEntreprise' La de Siciale Pathologie Robert' Metqnrez ^""'o"'6-ri;;;;itF;ctidn de Direction'Paris' GautherVillars, 1971. psikotojisi, Bursa, uludaf UniSabuncuoli u'zeyfat, Qahqml veriitesi Basrmevi, 1987. "ropru* rofite Yiinetimi ve Endiistriyel iligkiler", Ahmet, Taner *^-''O;;;'xaiiie ^ Dergisi, KALDER Yaymlarr, Sayr'6' ocak' 1994. Thompson Philip C., Quality C-i-rcles: How to Make Them ^Work in Ameriia, New York, AMACOM,1982' Kalite Ydnetimi Ara$trrnra Komitesi, "Toplam Kalitenin Tonlam -Kapsamr", Toplam fante Yonetiminde Tyttiy" Perspektifi, "Ttirkiye Uylulamalan", Deliqen Kalite Artla-ytqt -v-e Yiinetimi Simpozyumu, Eyliil, 1994, Toplam istanbul, KALDER Yayrnlan. r filite 369 Marrnnra iletiSim Tosun 5gr.-ul bul yiinetim ve iEtetme po_ritikasr, istanbul, " Universites i igletme'pattifiesi Vuy,.u- q9il.' " i isran_ DIPNOTLAR I _ 2 ismair Efir, yiinetimd-e Karite K_ontror uygutamadan o-rnekr"., eui.o, uffiE eemberreri ve riniutiri,"ri eosrmevi, 1994, s.17. Karadeniz Kemar,-"GooDyEAR'da Kalite Kiilti.irii,,, Toplam Kalite ycinetimindtiiirkit" Tplam pJr;;aifriirirr.iye gulamala'", Deligen raite airruyiEi'ne-'ioorl^ uy_ Kari_ te yiinetimi g".fi::v_t-u, Eytrir iq6a, ,o.ihii'ol ,unuron vir*tor,. r, teblig, istanbul, fAlO"gn r_ rvrustafa G[imlig, yiinetimde i]a$arr i"g^in,Artrn . _ isranbul, Alff b3fi y.ffi dug,urn, 1995, s.l I l. Kuratar, 4 5_ 6 Zey.yat Sabunc,oftu, g"i,E-u-F:iu;"irJi,"iiurro, Uludag Universitesi Basrmevi, tgilz, ,. t tz. Gisela HAGEMANN, Moti-nu.yon E-l Kitabr,eev. Aksan, istan_bul, yay,n i"ap,, ran,t,ri, 'idqi, Griktu! _Roia r.so Fu nda Savaq Gii n, ;' Har,kr u iiisll.i' ur!;;il;i i;rJt-i i' irieri ri n _ de Kalite y{inerimi", Maimara u"i"".rit"J"iiiirEi----"' ^'""'' Dergisi, Sayr.7, Temmuz, tqba, s.gti. 1/ Jrnan ^. Anan, "Igletme"lerde rretigim", EskiEehir universitesi rktisadi ve Ticari irimrer i;;;ff;; cilt.l3, Haziran, 1977, s.64. -8 Akrn Marqap, ',Organizasyonlarda Topjam Anlaylgrnrn Baqarrlmasr", verimritir. o".giri, o;;i {alite s"vll"r'g9;, 9 Haldun Flr-gl,.Joplan.r ${ite ?e Insan Kaynaktans. I3g. yii_ netimi lriskisi, istanbur, yon Matbaactitt, l'g96'r.ill. 19 $.qgg*unn, A.g.".,.S.s0. I Williams Ee.g!4q, Qrgiitterde itetigim,. eev. yrlmaz Briyri_ kergen v.d, Eskigehir, Anadolu Uniir:riritJ.i V"yr"ffi, s.12. 12 Ersen, A.g.e., s.133. l3 Artan, A.g.m., s.65. 14 Ni!$ K.arakog, "orgtitsel iletiqim ve orgtitsel zarnanArasrndaki Iligkiler", Kurgu Dergisi, Sayr.6, Fi;ti;;, ffi:-" _ l5 _Meral_Agrkollu, IEgtirei iqtevtl,rini" iletfji- ri"nanfitaEs kigeh i r, An ad ol u U n i vers i tes i K ti rah ya'ikt ir;Ji;; il;; Ir,. Bilimler Faktiltesi 15. yrl Armalanr, 19g9, s.6j. l6 Artan, A.g.m., s.65. 17 Toplam Kalite Ytinetimi Ara$tlrma Komitesi, "Toplam Kalitenin yrinetim inde Tiirkiy6 F"i, p"nifi, lfps.apr ",_Top lam Kali te Tiirkiye _Uy_gulamalan", Defigen Kalite Anlayrfi ve Xalite Yiinetimi Sempozyumu, Eyli.it,' tgg4, fopl"T KALDER yayrnlan, s.18. Istanbul, . l8 ibrahim Ethem Bagaran, yiinetimde insan iliqkiteri, Ankara, Gtil Yayrnevi, 1992, s.ll. ir"i.",i.i I 370 Marmnrailetisim London' InstituJ. Bramham, Human Recources !!annin^g'.I 09' ;" ;Ti;;;;lnn"r Management, 1989' s' 108- Beta Bastm Ya20 Tamer Kogel, rsr.tJ.Ttintii"itigi'ittunbul' vrm DaErtlm, t993, s'292' 19 " 2l A.L."., s2gl. 22 Robert Mergnrez, Fatholo-gie-Sociale de L'Entreprise' La Gauther- Crise de la Fo;;i;; dt Direction'Paris' Villars. L97l, s.25. Kiilttir EEiti oRHiM. Isltl i leti s im'', gRHiNl ir,';i*lnm lle1isiry.', #llt"r#J;;r,';Bir. 1 =ves.42. Merkezi ZZ-25 nraf*-f 0g2 i-lttlnd. sunularitebli!, 24 Erkmenol, A.g.k., s'43' insan' istanbul' 25 Ayge can B^v;;i; fui'q-a^voqamrnda Avclol Baslm YaYrn, 1993' ss'79-80' a.g.e'. ss',t2 t - t22 .il,ffi 26Sahuncuollu, tz r\a[5rz .lYe oe u Lydrn, " Hawlett-Packard Tiirktle'de ;ilffi ;f i;$,t+1*"'.*l**:9,lYj5t+?.*lt,-'?^[1" [-O"fi6t*un fi Kallte ioplam , r frna, t ;ift6;;tdian rm rad 1 i : : PlT p*'?ekti "l"3llyi.T t -lv"-9t g."-t"T "tl f r' i,' riiru I'i.irkrye Y iinetiminde' tii'[ V#;Hiil" v" rerspeKur X91 "K"Jit" "' 'l'oplam ri"if l"f r ('utrr'u h'allreTti ve Anlavrsl Kalite- 4$u.vlp, Defiigen Katite;;tifi ::LllT nFp vqrrrnrnrr "g Yaytnlarr' ^r Sempozyumu, r,yrtil,--igi6+, istan6ul' KALDER s.122. Komitesi' a'g'm" s'16' 28 fopiuto kulite Ydnetimi Araqtrrma 29 Haidun Ersen, a.g.e., s'134' ytinetimi (atite ve Endtistriyel iliqkiler", 30 AhmetTaner, '"^6;;; i;itt""toptam ri..eiti KALDER Yavrnlan' Savt'6' ocak' Iyy+,s.L>" 1994, :_ r_.^-L,-i ve iEletme Politikasr' istanbul' IsYiinetim 3l Kemal -";;;i,,rTosun, "tj 990, s' 5 33-?2' rn t' el,9 Yayrnr, t"ii Yav f'anittesl t".*-i-isl.etrn" Futtit ffi ; i't,,;;;.r"'"i ;;;ii$ I :'-1 s.19" ;; ^ 32 ;t" 1 o'i#ffi"i ;;'itsi;"o;sd;Jqqyi^#ura11b|ylf.KararraraKaModel", Marmara tiniversitesi i:t#ffi;#;ib";cilt.IV, Savr'1-2. Savr'-l-2. s'432' t-!2' , i.i:il.i'. o".eiii, .1987, .1e97t s'17' a'g'm" Araqtrrma.Komitesi' Y"dnetimi 33 fopi* fulite "' V e' ytrnetimine a$rmt Yaklagrmr"' akl Sistem Y V;;*litik i ii""ti* i"?. P:1t:T Bus, "v"ii*rilik 14 i.f."ililiii, B;,"" 34 4, 3,6 MPV Yavrnr, iiiliirrr.'n""giti --c. ^19 92.1 3s phirip s Thga^psr, g""titi q:::1"':."1o.y^#, I #io' 982' ifr'"r"' w"?i. id n"i""i"u, N6w York, AMACOM' s" 3. 36 Metin Kazanct, Halkla iliEkiler, Ankara' Savaq Yayrnlarr' 1982. ss.l39-140. Sabuncuoflu, a.g.e., s. 156. 38 Baqaran, A.g.e., s.228. 19 Sabuncuollu, a.g.e., s.156. 40 Ersen, A.g.e., s.ll8. 37 37r