indir - İLEM
Transkript
indir - İLEM
2015 RAPOR 3 Uluslararası İLEM Yaz Okulu (International ILEM Summer School) İslam Dünyasının sorunlarını dert edinen ve bu alanda araştırmalar yapan farklı coğrafyalardan genç araştırmacı ve akademisyenleri bir araya getirerek ortak bir paylaşım zemini oluşturmayı amaçlıyor. Bu sayede bir araya gelen katılımcıların etkileşim içinde olmaları ve tecrübe paylaşımı sayesinde geniş bir iletişim zemininin kurulmasını hedefleniyor. Bu çerçevede Uluslararası İLEM Yaz Okulu, İslam Dünyasında ortak paydalara sahip kurumların ve kişilerin, birlikte hareket etmesi ve ortak projeler gerçekleştirmesi konusunda yürütülecek çalışmalar için çığır açıcı bir çalışma niteliğindedir. 1 3 III. ULUSLARARASI İLEM YAZ OKULU 1-10 AGUSTOS 2015 1-10 Austos 2015 tarihleri arasında Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı’nın (YTB) desteği ile Konya’da gerçekleşen III. Uluslararası İLEM Yaz Okulu’nda, İslam dünyasının meselelerini İslam dünyasının entelektüel ve akademisyenleri ile birlikte ele alındı. Her yıl düzenlenen ve ilgili konu çerçevesinde uluslararası akademik paylaşımlara katkı sağlamayı hedefleyen Uluslararası İLEM Yaz Okulu yine özgün bir içerikle, “İslam Dünyasında Sosyal Adalet ve Yoksulluk” teması çerçevesinde 1-9 Ağustos tarihleri arasında Konya’da gerçekleştirildi. Dünyanın birçok ülkesinden 36 akademisyenin katıldığı Uluslararası İLEM Yaz Okulu kapsamında 10 gün süren yoğunlaştırılmış programda Hamid Dabashi, Ozay Mehmet ve Adeel Malik gibi önemli isimlerin verdiği derslerin yanısıra gerçekleştirilen atölyelerde katılımcılar, İslam Dünyası’nda sosyal adalet ve fakirlik konusunu derinlemesine tartışma imkanı buldu. 2 3 ORGANİZASYON Düzenleyen Kurumlar İlmi Etüdler Derneği Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı Konya Büyükşehir Belediyesi Destekleyen Kurumlar Medeniyet Okulu Selçuk Üniversitesi Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi Selçuklu Düşünce Akademisi (SADAM) Organizasyon Kurulu Lütfi Sunar, İstanbul Üniversitesi Murat Çemrek, Necmettin Erbakan Üniversitesi Metin Aksoy, Selçuk Üniversitesi Ümit Güneş, Yıldız Teknik Üniversitesi Muhammet Hüseyin Mercan, Erciyes Üniversitesi Ahmet Toklucuoğlu, İlmi Etüdler Derneği Zekai Eroğlu, İlmi Etüdler Derneği 3 3 AÇILIŞ PROGRAMI İslam dünyasında “sosyal adalet” ve “yoksulluk” olgusunun irdelendiği Uluslararası İLEM Yaz Okulu, Kılıçarslan Gençlik Merkezinde gerçekleştirilen açılış konuşmalarıyla başladı. 20’yi aşkın ülkeden 60’ın üzerinde akademisyenin katıldığı Uluslararası İLEM Yaz Okulu açılışında Zaytuna College’ın kurucularından Şeyh Hamza Yusuf uluslararası yaz okulu öğrencileriyle buluştu. Konya Millet Vekili Leyla Şahin Usta’nın, Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek’in de katıldığı açılış programında İlmi Etüdler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Sunar, Necmettin Erbakan Üniversitesi Öğretim Üyesi Murat Çemrek, Selçuk Üniversitesi Öğretim Üyesi Metin Aksoy uluslararası yaz okulu öğrencileriyle bir araya geldi. Açılış programının ardından yaz okulunun ilk dersinde geçildi. Dersin ardından gerçekleştirilen atölye çalışmalarında ise Uluslararası İLEM Yaz Okulu öğrencileri kendi makalelerini sunarak sosyal adalet ve fakirlik konusunda münazaralar gerçekleştirdiler. 4 3 DERSLER III. Uluslararası İLEM Yaz Okulu bünyesinde, alanında uluslararası camiada önde gelen 4 akademisyen tarafından, birbirini tamamlayacak seri derslerden oluşan toplamda 30 saatlik dersler verildi. Bu derslerde ‘İslam Dünyasında Sosyal Adalet ve Yoksulluk’ konusu, hukuktan ekonomiye kadar tüm yönleriyle irdelenmeye çalışıldı. İslam düşüncesinde sosyal adaletin kökenleri Social Justice in Contemporary Muslim World (Çağdaş Müslüman Dünyasında Sosyal Adalet) dersi ile incelenirken Social Justice in the Muslim World Today (Günümüz Müslüman Dünyasında Sosyal Adalet) dersinde ise İslam ekonomik ve siyasi düşüncesi derinlemesine tartışıldı. Diğer yandan Growth, Distribution and Social Justice in Muslim Societies (Müslüman Toplumlarda Büyüme, Dağılım ve Sosyal Adalet) dersinde gelir dağılımındaki adaletsizliğin nedenleri ve sonuçları sorgulandı ve sosyal adaletin merkezi konumunda yer alan “ekonomik gelişme” ise Growth, Moral Economy and Development (Hukuk, Ahlaki Ekonomi ve Gelişme) başlıkları çerçevesinde ele alındı. Social Justice in Contemporary Muslim Tought Halil İbrahim Yenigün, İstanbul Ticaret Üniversitesi Social Justice in the Muslim World Today Hamid Dabashi, Columbia University Growth, Distribution and Social Justice in Muslim Societies: A Critical Review Ozay Mehmet, Carleton University Law, Moral Economy and Development Adeel Malik, Oxford University 5 3 Social Justice in Contemporary Muslim Tought Çağdaş Müslüman Dünyasında Sosyal Adalet Halil İbrahim Yenigün, İstanbul Ticaret Üniversitesi Bu derste İslamcı düşüncenin hangi çizgide ilerleyerek sosyal adalet çizgisine yaklaşıldığı üzerine duruldu. Güncel ve politik İslamcı düşüncenin oluşumundan, Kuzey Afrika düşünürleri ve medeniyet tasavvurlarından Cemaleddin Afgânî’ye gelen süreçte, Müslümanların içinde bulundukları fakirliğin hangi şartlarda gündeme gelmesi ve nihayet 20. Yüzyılda sosyal bir harekete dönüştüğü konuşuldu. Çalışma alanları arasında Siyaset Ontolojisi, Siyaset Teolojisi, Çağdaş İslâm Siyaset Teorisi özelinde Karşılaştırmalı Siyaset Teorisi gibi konular bulunan Yenigün hâlen İstanbul Ticaret Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde öğretim üyesi olarak çalışmakta, ayrıca İstanbul Düşünce Evi’nin (İDE) genel koordinatörlüğünü yürütmektedir. 6 “ Kuran’da Allah’a ittiba edenlerin ileride akıbetinin ne olacağı yazıyorken Müslümanlar bugün nasıl geride olabilir? Bu soruna genel olarak iki farklı çözüm ortaya atıldı: Etnik çözüm ve İslamı medenileşmenin bir yolu ve aracı olarak öngören İslamcı çözüm. Afgani’ye kadar sosyal adalet, fakirlik gibi konular İslamcıların gündeminde olmadı. Adaletsizlik ve dolayısıyla fakirlik İslam dünyasında oldukça yaygın olmasına rağmen onların temel problemi gelişme, medeniyeti ortaya çıkarma ve özgürlüğü sağlamaktı. ” Sonuç olarak İslamcı düşüncede Afgani öncesi fundamentalist bir dönem olsa da 20. yüzyılla birlikte sosyal adalet endişesi yer almaya başladı... 3 Social Justice in The Muslim World Today Günümüz Müslüman Dünyasında Sosyal Adalet Hamid Dabashi, University of Columbia Dr. Hamid Dabâşi, ekonomik adalat(sizlik) ve sosyal adalet(sizlik) kavramlarını irdeleyerek sözlerine başladı. Yalnız ülkeler bazında değil, tüm dünya Müslümanlarının bu dünyanın neresinde bulundukları, kapitalizmin ve sömürünün onları nasıl etkilediğini ve Müslümanların bunlara hangi yollarla karşı geldikleri sorularıyla da devam etti. Ekonomik ve diğer türlü maruz kaldığımız adaletsizliklere çözümlerin de öne sürüldüğü derste gönüllülük bilincine vurgular yapıldı. Nihayet kimi çağdaş filozofların düşüncelerinin de bu minvalde ele alındığı ders İslamofobi tartışmalarıyla nihayet buldu. 1951’de İran’ın Ahvaz şehrinin güneybatısında dünyaya geldi. Akademik çalışmalarıyla tüm dünyaca bilinen ve takdir edilen Dabashi’nin kitap ve makaleleri birçok farklı dile tercüme edildi. Dabashi halen, New York Columbia Üniversitesi’nde İran Araştırmaları ve Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü’nde profesör olarak görev yapmaktadır. 8 “ Adalet/Adl” sorusu İslam siyasal düşüncesinin merkezindedir. ‘İslam Dünyasında Sosyal Adalet’i küresel bir strateji ile konuşabilmek için “Adalet/Adl” nedir sorusuna kuşatıcı cevaplar ile başlanmalıdır. Ekonomik adalet sosyal adaletin merkezi konumunda yer almaktadır. İslam dünyasının ve çağdaş dünyanın gerçeklikleri, global kapitalizm ile birleşerek ciddi bir karşılaşma içine girmiştir… ” 3 Growth, Distribution and Social Justice in Muslim Societies Müslüman Toplumlarda Büyüme, Dağılım ve Sosyal Adalet Ozay Mehmet, University of Carleton Dr. Ozay Mehmet, adaletsizliğin göstergelerinden ve bu adaletsizliklere insanoğlunun tarih boyunca ortaya koyduğu çözümlerden bahsettikten sonra sosyal adaletin tesisi için uygulanması gerekenin bir devrim değil ancak merkezden çevreye doğru hareket eden bir reform olduğunu dile getirdi. Bu teorik arka planlardan sonra Tayvan, Türkiye, Pakistan, Singapur vs. gibi farklı değerlerde bulunan ülkeleri birbirlerinden kıyaslama yoluna gitti. Buna göre gelişim tarımla başlayarak sanayi ile devam etmeliydi ve bu makul bir yolla devletin kırsala olan teşvikleriyle gerçekleşecekti. Ozay Mehmet, Kıbrıslı Türk bir ailede dünyaya geldi. İlk eğitimine Kıbrıs’ta başlayan Mehmet, Toronto Üniversitesi’nde ekonomi alanında master ve doktorasını tamamladı. İktisadi gelişme alanında uzmanlaşmış, özellikle Türkiye ve Kıbrıs üzerine çalışmalar yürüten Mehmet’in 21 kitabı ve 100’den fazla makalesi bulunmaktadır. 10 “ Ekonomik büyüme ile ilişki içerisinde sosyal adalet, belirli bir zaman içerisinde çıktıların eşit bir şeklide dağıtılması demektir. İnsanlar yaratıcıdan gelen kaynakları almışken ve her şey eşit bir şekilde paylaşılabilecekken, neden insanlar arasında adaletsizlik vardır? Bunun cevabı hiç şüphesiz, bazılarının bu paydan çok az alırken bazılarının çok fazla almasıdır. İhtiyacımız olan şey merkezden çevreye doğru hareket edecek olan bir reform hareketidir. Ancak bu yolla sosyal adalete dair amaçlarımız sonucuna ulaşabilir. İdeal ekonomi modellerinin çoğu zaman İslam ekonomik düşüncesine çok yakındır ve Orta Doğu’daki mevcut durumda ve yaşanan problemlerde bu durumun birçok örneği de açıkça görülmektedir… ” 3 Law, Moral Economy and Development Hukuk, Ahlaki Ekonomi ve Gelişme Adeel Malik, Oxford University Adeel Malik, batılılarca Ortadoğu olarak adlandırılan Müslüman coğrafyanın geri kalma sebebi olarak Kur’an ve şeriatın gösterilmeye çalışıldığı yaklaşımlara yine bu tezler üzerinden eleştiriler getirdi. Osmanlı’yı ele alırken bir sabite olmadığını, bunun için mahkeme kayıtlarına bakmak gerektiğini, yine ulemanın bağımsız olmayıp sultana bağlı olduğunu ve çoklu hukuk sistemi gereğince farklı yerlerde farklı kanunların uygulandığını, haliyle tek ve sabit bir İslam hukukundan bahsedilmesinin de pek mümkün olmadığını dile getirdi. Adeel Malik, Oxford Üniversitesi Kalkınma Ekonomisi’nde İslam Merkezi öğretim üyesidir. Doktorasını Oxford Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nde 2004’te tamamlayan Malik, Halen Oxford Üniversitesi’nde kurumlar ve kalkınma ekonomi politiği ile Orta Doğu ve Kuzey Afrika’nın ekonomi politiği üzerine dersler vermektedir. Uzun vadeli gelişme, politik ekonomi ve ekonomi tarihi alanlarında çalışmalar yürütmeye de devam etmektedir. 12 “ Politik ekonomi literatüründe İslam dünyasındaki sosyal ve ekonomik adaletle alakalı meseleler açıklanmaya çalışılırken, İslam’ın bir gerekçe olarak sunulduğu söylem hakimdir. Oysaki İslam, ekonomik gelişme ile sosyal adaleti birlikte yapılandırmaktadır. Buna göre ekonomik gelişme sosyal adaletsizliği değil sosyal adaleti oluşturmaktadır. ” İslam hukukunda, ekonomik gelişmeye engel oluşturacak hiç bir durum bulunmamaktadır. İslam hukuku ile ekonomik gelişme söz konusu olduğunda Osmanlı’nın uyguladığı çoklu hukuk sistemi metodu dikkat çekicidir… 3 ATÖLYELER Uluslararası İLEM Yaz Okulu’nda atölyeler, katılımcıların sunumları ile konuların derinlemesine analizi ve tartışılmasına imkân tanımaktadır. III. Uluslararası İLEM Yaz Okulu kapsamında üst başlıkla bağlantılı olan üç atölye çalışması gerçekleştirildi. Atölyelerde, katılımcılar sosyal adalet ve yoksulluk olgusunu ele aldıkları sunumlarında yer yer kendi ülkelerinin tecrübelerini de göz önünde bulundurarak bahsi geçen olgunun İslam dünyasındaki karşılığını ve temel yansımalarını da ele aldılar ve önerilerini de sundular. Bu atölyelerde, Yoksulluk Problemi, Sosyal Adalet, Sosyo Ekonomik Eşitsizlikler ve Toplumsal Sınıflar başta olmak üzere bir çok konu tartışıldı. Problems of Poverty in Muslim World Murat Çemrek , Necmettin Erbakan Üniversitesi Redefining Social Justice in Muslim World M. Hüseyin Mercan, Erciyes Üniversitesi Socio-Economic İnaqualities and Stratification in Muslim World Metin Aksoy , Selçuk Üniversitesi 14 3 Problems of Poverty in Muslim World İslam Dünyasında Yoksulluk Problemi Murat Çemrek, Necmettin Erbakan Üniversitesi İslam dünyasında yoksulluk probleminin temel sebeplerinin tartışıldığı atölyede, İslam’ın sosyal adalet çerçevesinde zekat ve benzeri uygulamaları konuşuldu. Bu kapsamda, hayırseverliğin (İnfak) sosyal adaletin tesisine katkısı, zekatın kurumsallaşmasının imkanı ve zekatın yoksulluğu önlemedeki rolü gibi konulara değinildi. Daha çok İslam’ın klasik kaynakları ve temel İslam öğretilerinin evrenselliği üzerinde durulan bu atölyede, İslam’ın ekonomik ve iktisadi adaleti sağlamak konusunda yeterliliği de değerlendirildi. ODTÜ Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nden 1996’daki mezuniyetinden sonra doktorasını Bilkent Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nde 2002’de tamamladı. Türkiye Yazarlar Birliği üyesi de olan Çemrek, aynı zamanda Stratejik Düşünce Enstitüsü’nde uzman ve bu kurumun çıkardığı kendisinin de Yayın Kurulu Üyesi olduğu Stratejik Düşünce Dergisi’nde de yazmaktadır. 15 3 Redefining Social Justice in Muslim World İslam Dünyasında Sosyal Adaleti Yeniden Tanımlamak M. Hüseyin Mercan, Erciyes Üniversitesi Bu atölyede genel olarak İslam’ın temel kavramları arasında yer alan “Adl”, “Mizan” ve “Zulm” kavramları irdelendi. 11 sunumun gerçekleştiği atölye boyunca katılımcılar farklı perspektiflerden sosyal adalet kavramının nasıl tanımlanması gerektiği üzerinde durdular. İslam’ın temel öğretilerinin ve İslam tarihi boyunca uygulamaları hasebiyle sosyal adaletin tesisine yönelik hususlar katılımcılarca derinlemesine ele alındı. Atölyede yapılan sunumlarda öne çıkan tartışmalardan bazıları şu şekilde oldu: 1)Sosyal adaleti, insanın özgürlüğü ve düşünsel bağımsızlığı yönünden ele alan sunumda zekâtın toplumsal önemi ve işlevi de aktarıldı. 2)Atölyede bir diğer katılımcı ise Makasıdü’ş Şeria’da zikredilen 6 temel ilke kapsamında sosyal adalet konusunu değerlendirdi. Toplumsal ihtiyaçların tespiti ve karşılanması ile sosyal adaletin yeniden düşünülmesi noktasında şeriat tartışıldı. 3)Sosyal adalet kavramını konu edinen bir diğer katılımcı ise özgür bilinç ve insanoğlunun irdelendiği bir sunum gerçekleştirdi. 2008 yılında Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler (İng) Bölümü’nü bitiren Mercan, İstanbul Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde doktorasına devam etmektedir. Mercan’ın ilgi alanları arasında Türk Dış Politikası, Türk Siyasal Hayatı, Uluslararası İlişkilerde Orta Doğu bulunmaktadır. 16 3 Socio-Economic Inaqualities and Stratification in Muslim World İslam Dünyasında Sosyo Ekonomik Eşitisizlikler ve Toplumsal Tabakalaşma Metin Aksoy, Selçuk Üniversitesi Toplamda 7 sunumun gerçekleştiği atölyede, temel olarak İslam dünyasındaki toplumsal ve ekonomik eşitsizliklerin kaynakları ve yol açtıkları sorunlar teorik bağlamda ve spesifik ülke incelemeleri üzerinden ele alındı. Bu atölye kapsamında İslam dünyasındaki eğitim probleminin, iş-işveren ilişkisinin, kolonyalizmin bıraktığı olumsuz tesirlerin Müslüman toplumlardaki eşitsizlik ve tabakalaşmanın oluşmasında önemli rol oynadığı, yapılan sunumlar sonucunda ulaşılan çıkarımlardan bazısına örnek olarak gösterilebilir. Ayrıca katılımcılar sunum ve tartışmalar boyunca eşitsizliklerin nasıl giderileceği yönündeki önerilerini ülke tecrübeleri ve teorik arkaplanları üzerinden sıraladılar. Metin Aksoy, 1999’da Avusturya Viyana Üniversitesi’nde başladığı Siyaset Bilimi Bölümü’nü 2003’te tamamladı. 2005’te aynı üniversitenin Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı’nda doktora eğitimini tamamladı. Halen Selçuk Üniversitesi’nde Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde öğretim üyesidir. 17 3 SOSYAL FAALİYETLER Yaz Okulu’nun akademik gündemi yanında katılımcıların hem bulundukları mekânın güzellilerini görmeleri hem de kültürel olarak edindikleri tecrübenin zenginleşmesi için çeşitli sosyal faaliyetler tertip edilmiştir. Katılımcıların kaynaşması, işbirliklerinin çoğalması ve daha fazla paylaşımda bulunması için faaliyet bünyesinde çeşitli sosyal etkinliklere (Gezi ve ziyaretler) yer verilmiştir. Bu gezi mekânlarının başında projeye ev sahipliği yapan Konya ve çevresi yer almıştır. Bu kapsamda ilk olarak Mevlana Müzesi ile mini şehir turu yapılmış ve katılımcıların şehri bir nebze de olsa görmeleri sağlanmıştır. Türkiye’nin en çok yerli ve yabancı turist çeken merkezlerinden biri olan Kapadokya, sadece tarihî geçmişi ile değil yemekleri ve eşine az rastlanır sosyal aktiviteleri ile de ziyaretçi toplamaktadır. Bu gerekçeyle günübirlik olarak gerçekleştirilen Kapadokya Gezisi katılımcıların yüksek düzeyde memnuniyetlerini sağlamış ve motivasyonlarını artırmıştır. Ayrıca sosyal faaliyetler kapsamında Sema Gösterisi ve Mevlana Uluslararası Öğrenci Derneği Ziyareti de gerçekleştirilmiştir. Akyokuş Açılış Programı Yemeği Kapadokya Gezisi Mevlana Uluslararası Öğrenci Derneği Ziyareti Mevlevi Sema Programı Kapanış Programı Yemeği 18 3 Akyokuş Açılış Programı Yemeği Uluslararası Yaz Okulu katılımcıları, programın açılış gününde Açılış Yemeğinde bir araya geldiler. Eşsiz Konya manzarası eşliğinde gerçekleşen yemek uluslararası katılımcıların tanışması ve kaynaşması için de imkan oluşturdu. Kapadokya Gezisi Uluslararası İLEM Yaz Okulu’nun 5. gününde tüm katılımcılarla birlikte günübirlik Kapadokya Gezisi gerçekleştirildi. Ürgüp ve Göreme seyahatinin yanısıra Yeraltı şehri de ziyaret edildi. Mevlana Uluslararası Öğrenci Derneği Ziyareti Katıımcılar, Konya’da faaliyet gösteren Mevlana Uluslararası Öğrenci Derneği ziyareti ile bu alandaki Konya’da gerçekleşen çalışmalar hakkında bilgi almakla birlikte Konya’da öğrenim gören uluslararası öğrencilerle de tanışma fırsatı buldular. Mevlevi Sema Programı Sosyal Etkinlikler kapsamında son olarak katılımcılar, Konya’nın önemli bir kültürel öğesi de olan Mevlevi Sema Programı’na katıldılar. Kapanış Programı Yemeği Uluslararası Yaz Okulu Katılımcıları, programın kapanış yemeği için Kandil Etli Ekmekte bir araya geldiler. Konya’nın yöresel lezzetlerinden “etli ekmek” ikramının ardından katılımcılar Mevlevi Sema Gösterisi’ne katılarak Konya’nın manevi iklimini de teneffüs ettiler. 19 3 KATILIMCILAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 20 Ahmed Ehtesham Uddin Ahmet Göksel Uluer Ali Karimi Amirul Hasan Ayaz Asadov Behar Sadriu Bilal Ahmad Malik Didid Haryadi Elis Gjevori Ertuğrul Gazi Aksoy Faisal Mohamed Fasseh Ahmed Fatimah Azzahra Fatma Nur Zagralı Fouapon Alassa Haerul Anwar Iskandar Ibrahim Mehmet Alkış Mehraj Ud Din Butt Mohammad Dawood Sofi Mohd Iqbal Rather UCL London’s Global University Konya Necmettin Erbakan University McGill University State Islamic University Jakarta Qatar Faculty of Islamic Studies SOAS, University of London University of Kashmir Istanbul University University of London Selcuk University Kampala International University University of Karachi Uludag Universitesi Bagazici University University of Yaounde I Universiti Teknologi Malaysia University of Malaya Dicle University University of Kashmir Aligarh Muslim University Aligarh Muslim University England Turkey Canada Indonesia Qatar England India Indonesia England Turkey Uganda Pakistan Turkey Turkey Cameroun Malaysia Malaysia Turkey India India India 3 KATILIMCILAR 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 Mohd Yaseen Gada Morteza Shirzad Muhammad Asadullah Muhammed Emre Aksoy Mukerem Miftah Mushtaq Ul Haq Ahmad Sikander Nabila Idris Nabila Yasmin Obydullah Al Marjuk Peyman Eshaghi Rahma Al Kalbani S. M. Mehboobul Hassan Bukhari Samira Vakilha Segah Tekin Shima Vezvaei Showkat Ahmad Dar Shyikh Mahdi Sibbir Ahmad Sumaiyah Ahmed Syed Mohammad Raghib Aligarh Muslim University University of Essex Simon Fraser University Selcuk University Fatih Sultan Mehmet Waqf University Kashmir University Communication University of China Universiti Teknologi Malaysia University of Dhaka Ankara University Sultan Qaboos University University of Karachi Tehran Azad University Konya Necmettin Erbakan University Limkokwing University of Creative Technology Aligarh Muslim University University of Dhaka University of Dhaka Jawaharlal Nehru University Jawaharlal Nehru University India England Canada Turkey Turkey India China Malaysia Bangladesh Turkey Oman Pakistan Iran Turkey Malaysia India Bangladesh Bangladesh India India 42 Zakiyuddin Baidhawy State Institute of Islamic Studies (IAIN) Salatiga Indonesia 21 3 NE SÖYLEDİLER Tahir Akyürek, Konya Büyükşehir Belediye Başkanı İlmî çalışmaların önemine değinen Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek, kadîm bir ilim şehri olan Konya’da bu geleneğin devam ettirildiğini söyledi. Şehir merkezinin 3’te 1’inin öğrencilerden oluşmasının yanı sıra 20 binden fazla ilk ve ortaokul öğrencisiyle birlikte kendilerinin de bilginin yanında ruhun ve karakterin de geliştirilmesine çalıştıkları bir yaz okulu tertip ettiklerini ilave etti. Murat Çemrek, Necmettin Erbakan Üniversitesi “Dünya geneline baktığımızda ne yazikki fakirlikle boğuşan ülkelerin çoğunluklu İslam ülkeleri olduğunu görüyoruz. Burada, dünyanın her yerinden bu konuda çalışan akademisyenlerle bir araya geliyor, akademik bir zeminde ve politik ve bürokratik zeminlerde tartışıldığında özgürce konuşulamayan konuları özgürce konuşuyor ve tartışıyoruz.” M. Hüseyin Mercan, Erciyes Üniversitesi Dünyanın birçok bölgesinden İslam ülkelerinin problemleri konusunda duyarlı akademisyenler bu yıl üçüncü defa bir araya geldiler. Sosyal Adalet ve Yoksulluk konusunu masaya yatırdığımız bu yılki programda alanında uzman hocaların ve akademisyenlerin 9 gün boyunca gerçekleştirdikleri dersler ve yürüttükleri nitelikli tartışmalarla İslam Dünyasının problemlerini konuşup, tartıştı. 22 3 NE SÖYLEDİLER Hamza Yusuf, Zaytuna College “Varlıklı insanlar fakirlere karşı sorumluluklarını yerine getirmeleri gerektiğini vaktinde düşünmezler ve hatırlamazlarsa, İslam her ne kadar fakirleri korusa da zaman fakirlerin ve fakirliğin devam etmesine neden olacaktır. Eğer fakirliği vaktinde ve yerinde hatırlamaz ve çözmezseniz durumlar kötüleştiğinde isyan başlar ve fakirliği mecburen konuşmak ve çözmek zorunda kalırsınız. Evet, sosyal adaletin sağlanması fakirlik konusu elbette önemli ancak ondan daha önemli ve en önemlisi de fakirliğin sebeplerini ve kaynaklarını konuşmamız gerekiyor.” Hamid Dabashi, University of Columbia “Sosyal adaletin tesisi için gönüllü birliktelikler yani sivil toplum kuruluşları ve sivil hareketler sosyal adaletin sağlanmasında önemli rolü vardır. Bir yönüyle bu program da buna hizmet ediyor. Bu konu politik yahut medyatik platformalar veya başka platformlarda da konuşulup tartışılabilirdi ancak akademik platform bilgiyle donatılmış bir ilgi ve endişe ile konuştuğu için diğer platformlar üzerinde bir katalizör etkisi yapabilir.” 23 3 SUNUMLARDAN ÖNE ÇIKANLAR Amirul Hasan, Endonezya Yoksulluk Endonezya başta olmak üzere İslam âlemi için en önemli problemlerden birisidir. Zira modern dünyanın iktisadi sistemi zenginler ve yoksullar arasındaki uçurumu arttırmaktadır. İslam yoksula yardım etmeyi İlahi kanattan gelen bir farz olarak öne sürdüğü için farklı bir modeli mümkün kılar. Örneğin zekât üç adımda sosyal adaletin tesisini mümkün kılar. Bunun birinci adımı yardımlaşma ayağıdır. İkinci adımı toplumsallığın güçlenmesi üçüncü adımı ise savunma bilincinin oluşmasıdır. Amirul Hasan buradan yola çıkarak toplumun yoksulluğu yenmesi ve refahın sağlanmasındaki rolünün önemini vurgulamaktadır. Samira Vakilha, İran Tamamlayıcı bir yaklaşımla 57 Müslüman ülke arasında yapılacak bir işbirliği ile bu ülkelerde fakirliğin ortadan kaldırılabileceğini belirtti. Tamamlayıcı yaklaşımı açıkladıktan sonra bu yaklaşımın ve yapılacak işbirliği alanlarını politik, ekonomik ve kültürel olarak tanımladı. Vakilha, sunumunu bu yaklaşımla Müslüman ülkelerde barışın da sağlanabileceğini ekleyerek bitirdi. 24 3 S. M. Mehboobul Hassan Bukhari, Pakistan John Rawls’ın bireyi özgür bir ahlaki ajan olarak tanımlayan ve adalet hususunda ulus-devlete yaslanan teorisini, Gilles Deleuze’un günümüz toplumunu Kontrol Toplumu olarak ve Antonio Negri ile Michel Hardthave’ın da benzeri biçimde imparatorluk olarak tanımlaması doğrultusunda eleştiriye tabi tuttu. Bukhari, İslam dünyası sekülerlerinin, modernistlerinin ve gelenekçi veya revizyonist Müslümanlarının fikri tabanlarını bu bağlamda yeniden gözden geçirme zorunluluklarını vurguladı. Mehmet Alkış, Türkiye Batı merkezci düşünce sisteminin, kendi ürettiği değerleri evrensel kabul ettiğinin ve Müslüman toplumları bu değerler doğrultusunda incelediğinin tespitini yaptı. Alkış’a göre, sermaye birikimi üzerine kurulmuş olan kapitalist sistemin aksine İslam hukuku miras düzenlemeleri gibi işlemlerle sermaye birikiminin önüne geçmekte ve sosyal adaleti ön plana çıkarmaktadır. Alkış, sunumunu, Batı merkezci düşünce sisteminin ürettiği modellerin sömürgeci Batı’ya hizmet ettiği eleştirisi ile sona erdirdi. 25 3 DEĞERLENDİRMELER III. Uluslararası İLEM Yaz Okulu “İslam Dünyasında Sosyal Adalet ve Yoksulluk/Social Justice and Poverty In Muslim World” teması ile açılan başvuruya 54 ülkeden toplam 228 başvuru alınmıştı. Başvuruların hemen hepsinin nitelikçe güçlü olduğu metinler arasından programa, 13 farklı ülkeden 45 katılımcı Kabul edilebildi. 9 gün süren program boyunca alanında uzman 4 ismin verdiği derslerle genel tema etrafında derinlikli analizler yapıldı. Atölyelerde ise 3 farklı başlıkta toplam 10 oturumda katılımcıların sunumları dâhilinde tartışmalar gerçekleştirildi. Konya Kılıçarslan Gençlik Merkezi’nde gerçekleştirilen Açılış Programı’nda İlmi Etüdler Derneği başkanı Dr. Lütfi Sunar’ın açılış konuşmalarının ardından Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek de konuşmasında Konya’da yaşanan yoksulluk sorunları hakkında yaptıkları çalışmalarla ilgili açıklamalarda bulundu. Ayrıca açılış programı katılımcıları arasında yeralan Şeyh Hamza Yusuf da bir selamlama konuşması gerçekleştirdi. Konyanın tarihi mekânlarına yönelik ziyaretlerin de olduğu programda, katılımcılar bir yandan aka26 3 demik birikimlerini artırırken öte yandan da ülkemizin, Konya ve çevresinin doğal ve kültürel zenginliklerini tanıma fırsatı buldular. Programın yarattığı akademik gündem ve tartışma bağlamı, akademik mecranın dikkatini celbetmiş; programın kapalı formatına rağmen birçok akademisyenden programa katılım yönünde talep geldi. Uluslararası İLEM Yaz Okulu’nda İLEM; İslâm dünyasının farklı dillerini, kültürlerini, geleneklerini ve fikir dünyalarını taşıyan insanların bir araya getirilmesi amacıyla katılımcıları hassas bir şekilde seçmekte ve İslâm dünyasının çeşitliliği ve farklılığını da buluştıurmayı amaçlamaktadır. İLEM’in fikir öncülüğü üstlendiği bu program muadilleri arasında söz konusu olabilecek akademik üretim noktasında önemli bir boşluğu doldurmaktadır. İLEM düzenlemiş olduğu bütün projelerde akademik üretim ve gelişimi önceleyerek çalışmalarını sürdürmektedir. Duygu Öksünlü, Rümeysa Firdevs Bulut, Talha Erdoğmuş, Şeyma Gül Durmuş, Abdullah Said Can, Yusuf Safa Selvi, Deniz Sena Girginel, Ömer Ağca, Ertuğrul Gazi Aksoy’a katkılarından ötürü teşekkür ederiz. 27 3 SAYILARLA III. ULUSLARARASI İLEM YAZ OKULU 54 ülkeden 228 başvuru 104 özet kabulü 45 nihai kabul katılım 45 40 saat ders atölye 10 sunum 35 28 DÜZENLEYEN KURUMLAR ilmi etüdler derneği DESTEKLEYEN KURUMLAR