Salyangoz yetiştiriciliği Salyangoz tüketimi Salyangoz eti
Transkript
Salyangoz yetiştiriciliği Salyangoz tüketimi Salyangoz eti
Salyangoz yetiştiriciliği Salyangoz tüketimi Salyangoz eti eskiden beri kültürel nedenlerle Avrupa ve Amerika başta olmak üzere pekçok ülkede tüketilmektedir. Son yıllarda sağlıklı bir besin olması da tüketimini artırmıştır. Zira salyangoz eti düşük yağ içeriğine karşın mineral, aminoasit bakımından zengin bir besindir. Ayrıca yine son yıllarda kozmetik ve tıpta salyangoz ürünlerinin kullanımı artmıştır. Salyangoz tüketiminin dünyadaki durumu Salyangozların yoğun tüketildiği (özellikle Batı Avrupa vb) ülkelerde doğadan toplamanın talebi karşılayamaması nedeniyle yüzyılın ikinci yarısında Doğu Avrupa ve Türkiye’den temin çalışmaları ve yetiştiricilik tekniklerinin geliştirilmesi ağırlık kazanmıştır. Pazar büyümekte, ancak arz yetersiz kalmaktadır. Salyangoz ülkemizde tüketilmemekle birlikte önemli bir ihraç ürünüdür. Dünyadaki pazar büyüklüğü Türkiye’deki kara salyangozları Türkiye’de şu ana dek rastlanmış 596 geçerli türe ait 710 kara salyangozu tür ve alttürü mevcutture. Bu taksonlardan %56’sı sadece ülkemizde bulunmakta, %16’sı ise ülkemiz dışında sadece birkaç noktada bulunmakta olan türlerdir. Yenebilen türlerdeki durum Türkiye’de yenebilen türlerin olduğu Helicidae familyası çevre ülkelere göre tür ve bolluk açısından oldukça zengindir. Örneğin ülkemizde 48 tür mevcut iken, salyangoz ticaretinde pay alan komşu Bulgaristan’da sadece 9’dur. Bu yüksek oran Türkiye’nin topoğrafya çeşitliliği, nemli ve kışları sert olmayan iklim şartlarının yaygın oluşu ile ilintilidir. Dünya’da ticareti yaygın salyangoz türleri Helicidae ailesindeki türlerden pekçoğunun Akdeniz ülkelerinde tüketildiği bilinmektedir. Ancak belirli türlerin ticari ağırlığı daha fazla olmaktadır. Dünyada Helix türlerinin tüketimde başat durumdadır. Yıllık üretimin en yüksek olduğu tür Helix pomatia gözükmekle birlikte, rakamlarda dünyada ve ülkemizde diğer pekçok türün de payı alması olasıdır. Türkiye’de en yaygın olan tür, H. lucorum, piyasada escargot Turc (Fransızca Türk salyangozu) ismiyle anılır olmuş ve yoğun olarak ticareti yapılmıştır. Bunun dışında yoğun olarak tercih edilen 3 türün de toplanılarak satıldığı, pazar potansiyeline sahip 3 türün mevcudiyeti bilinmektedir. Ancak son yıllarda bu türün ve diğer türlerin popülasyonlarındaki büyük azalmalar üreticiliğe ağırlık verilmesini zorunlu kılmaktadır. Yetiştiricilikte kullanılan türler H lucorum ve H. pomatia gibi büyük boyutlu türler 2 yılda erişkinliğe ulaştıkları için üretime elverişli bulunmamaktadırlar. Bu nedenle bir yılda olgunlaşması, çok ve yıl içinde birden çok yavru verebilme özellikleri nedeniyle daha çok, aynı zamanda piyasada tercih edilen bir tür olan H. aspersa tercih edilmektedir. Bu türün yetiştiriciliği için Akdeniz iklimine uyan kıyı kesimleri özellikle uygundur. Toplayıcılık-yetiştiricilik Yetiştiricilik eskiden beri Avrupa’da uygulanmaktadır. Ancak işçilik maliyetleri nedeniyle, şu dönemde yetişticilik bir zaman doğadan toplamanın yoğun olduğu Doğu Avrupa’ya kaymaya başmamıştır. Doğal potansiyelde olduğu gibi çiftçilik anlamında da avantajlı Kriter Yabani salyangoz Çiftlik salyangozu Yatırım ☺Yok Var Đşçilik verimliği (Toplama) düşük ☺ (Tam zaman) yüksek Satış fiyatı Değişken ☺Yüksek ve sabit Teslim zamanı Đlkbahar, sonbahar ☺Her zaman Teslim miktarı Değişken ☺Sabit Kalite (boyut, tadı, sağlılık) Değişken + ☺ Sabit + risksiz zehirleme riski Çevresel etki Orta~ciddi ☺Yok Mevzuat sınırları A.B. Mevzuata göre sınırlanmış ☺ Yok Kaynak: La Belle Etoile (2008) www.la-belle-etoile.eu Yetiştiricilikteki uzmanlık gereksinimi Salyangoz yetişticiliği çeşitleri Açık, yarı kapalı ve kapalı sistem olmak üzere üç tip mevcuttur. Açık tipte verim düşük olmakla birlikte maliyet düşük olduğu için, iklimce uygun olan ve tarım üretimi yoğun olan yerlerde küçük bütçeli işletmeler için tavsiye edilebilir bir sistemdir. Yarı kapalı sistemde maliyet kışları geçirmek için ve kuluçka işlemleri için kapalı mekan ve sulama vb yatırımlar nedeniyle artmakta, ancak verimlilik daha fazla olmaktadır. Kapalı sistemde açık sistemde verimlilik %25 civarına kadar ulaşabilirken %85’lere çıkmaktadır. Burada bütün şartlar kontrol altında olduğundan ölüm oranı minimize vaziyettedir. Son iki tip daha büyük ve kış şartları uygun olmayan bölgelerdeki işletmeler için tavsiye edilebilir metodlardır. Kriter Organik üretim Hasat/verimlik ☺ Düşük-orta Biolojik dönüşüm sistemi Park (‘karışık’) Kapalı Sistem sistemi ☺ Düşük – orta Orta ☺ Yüksek Kalite ☺%100 organik ☺ Sabit Đklime hassasiyet Çok Yüksek Yüksek Orta ☺ Düşük Alan ihtiyacı Çok Çok Orta ☺ Az (ama bina gerekmekte) Đşçilik ☺☺ Günlük kontrol, haftalık bakım ☺ Günlük kontrol, haftada bakım Her gün yem, Her gün yem, temizlik, bakım Đşletme giderleri ☺☺ Çok düşük Arada bitkilerin budanması ☺ Düşük Orta Arada Isıtma, bitkilerin temizleme, yem budanması Insektisid, suni gübreleme Yüksek Isıtma, temizleme, yem Gereken teknolojik bilim Yüksek Yüksek Yüksek temizlik, bakım Yüksek