UDK 621 .753 .12 :744.4 TURK STANDARD[ TS 1980
Transkript
UDK 621 .753 .12 :744.4 TURK STANDARD[ TS 1980
UDK 621 .753 .12 :744 .4 TURK STANDARD[ TS 1980-1 GENEL TOLERANSLAR BOLUM 1- TOLERANSI VERILMEMI$ UZUNLUK VE Acl OLcULERi IciN TOLERANSLAR GiRi§ Imal edilen pargalarin §ekil elemanlari daima olgUlere ve bir geometrik §ekle sahiptir. OlgU sapmalarindan ve geometrik ozelliklerinden (§ekil . dogrultu ve konum) sapmalarindan dolayi imal edilen parganin fonksiyonu igin toleranslar gereklidir ; bunlara uyulmadiginda fonksiyon bozulur . BUtun §ekil elemanlannin geometrisini ve olgulerini garanti altina almak igin teknik resimde toleranslar tam olmalidir : Ba§ka bir deyi§le anla§ilmaz olmamali veya atelyenin karanna veya muayene edenin inisiyatifine birakilmamalidir. OIgu, ~ekil ve konumlar igin gene) toleranslarin kullanilmasi suretiyle sozkonusu prtlar gergekle§tirilerek i§lem basitle§tirilir. 1-AMAX ISO 2768'in bu bolumu, toleransi verilmeyen uzunluk ve agi olgUlerinin dort sinif iginde toleranslarini belirterek teknik resimlerin basitle§tirilmesini amaglar . NOT 1 - Uzunluk ve agi olgUlerinin genel toleranslarina ait tasanmlar Ek A'da verilmi§tir . Bu toleranslar, tala~ kaldirmak veya bigimini degi§tirmek suretiyle imal edilen metalden yan mamOllerin ~ekil elemanlari igin kullanilabilir. NOT 2 - Bu toleranslar, metal olmayan i§ pargalarinda da kullanilabilir . NOT 3 - Mevcut ve hazirlanmakta olan miletler arasi standardlarin (mesela dok(im pargalar igin ISO 8062 ve buna tekabul eden TS 5080) uygulandigi yerlerde bu standard uygulanmaz . ISO 2768'in bu bolumu, sadece toleransi verilmemi§ asagidaki olg(jlere uygulanir : a) Uzunluk olgulerine (mesela did ve ig gikinti OlgUleri, gaplar, yan gaplar, aralik olg0leri, kinlmi~ kenarlarin kavis yan gaplari He pah ve havp yukseklikleri (cizelge 1 ve cizelge 2), b) Agi olgulerine (Bu standardin 2 . b6lUmunde ele alinan dik agilar (90=) He esit agile gokgenlerin agilan gibi mutat olarak olgUlendirilmemi§ agilar da dahil (C~izelge 3) . c) Montajda temasta bulunan i~lenmi~ y(jzeylerin uzunluk ve agi olgulerine . ISO 2768'in bu bolumu a) Genel toleranslar diger standardlarda yer clan uzunluk ve agi olgulerine, b) Parantez igindeki yardimci olgUlere, c) Dikdortgen gergeve igindeki teorik Olg0lere uygulanmaz . 2 - GENEL Tolerans sinifi segilirken, ilgili atelyenin mutat tamligi goz onune alinir . Munferit bir Sekil elemani igin daha kuguk toleranslar gerektiginde veya daha buyugU gegerli ve ekonomik oldugunda bu toleranslar dogrudan dogruya ilgili anma Olgulerinin yaninda verilmelidir . Uzunluk ve age Olguleri igin genel toleranslar, teknik resim veya ilgili dokumanlarda bu standarda atif yapilarak belirtilmelidir . Ba§ka miletler arasi standardlardaki ba~ka yerlere uygulanacak genel toleranslar gerektiginde, teknik resim ve ilgili dokumanlarda onlara atif yapilmalidir . Mesela dokum veya dogme yan mamUl pargalarn biri iglenmi§ ve digeri i~lenmemis kar~ilikli iki yuzeyi arasindaki toleransi verilmemi~ bir olgude, ozel tlerans verilmeyip, soz konusu her iki gene) toleranstan en buyuk olani mesela dokum pargalar igin olani (TS 5080) kullanilmalidir . 1 UDK 621 .753 .12 :744 .4 TURK STANDARD TS 1980-1 3 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR Bu standarda atif yapilan standardlarin numaralan ve adlan a~agida verilmi~tir : ISO 2768-2 : 1989 Genel Toleranslar -BOlum 2 : Toleransi verilmemi§ §ekil elemanlan icin Sekil ve Konum Toleranslar ISO 8015 :1985 Teknik Resim : Toleranslamanin Esasi 4 - GENEL TOLERANSLAR 4 .1 - UZUNLUK OLcuLERI Uzunluk olculeri icin gene) toleranslar ( ;izelge 1 ve cizelge 2 ye uygun olmalidir . 4 .2 -AEI OLCz ULERI Aci birimiyle tespit edilmi~ genel toleranslar, yuzeylerin ~ekil sapmalarni deli . sadece cizgi veya cizgi elemanlarinin genel dogrultusunu kapsar. Gercek yuzeyin genel dogrultusu (gercek cizgi), geometrik ideal §eklin temas . .zgisi dogrultusudur. Temas cizgisi ile gercek cizgi arasindaki en buyuk aralik . mumkun olan en kucuk degerde olmak zorundadir (ISO 8015) . Aci olculerinin sinir sapmalar cizelge 3'de verilen degerlere uygun olmalidir . (;iZELGE 1 - Kinlmi~ Kenarlar Haric Uzunluk olculeri Icin Sinir Sapmalan (Yar Yukseklikleri Cizelge 2'de dir) Tolerans Sinifi Sembol Adi f Ince m Orta c Kaba v cok Kaba >_0,5 1) >3 _ <_3 ±0,05 <_6 ±0,05 ±0,2 ±0,3 ±0,1 Anma ±0,1 - Olcusu >6 <<30 -0,1 ±0,5 De erler mm'dir. -2000 30 --120 120 -400 -400 _1000 -1000 -2000 -4000 -0 .3 -0 .5 -0,8 -1,2 ±2 -6 ±8 -0 .2 -0 .8 -1 olculeri ve Pah/Hav~a Alanlari !gin Sinir Sapmalan >0 .15 -0,2 a -1 .2 -1 .5 -0,3 -2 -2 .5 -4 -0,5 -3 - ±4 1) 0 .5 mm'nin altindaki anma olculeri icin sinir sapmalar dogrudan dogruya ilg . anma olcusunun yaninda verilir. O,IZELGE 2 - Kirilmi§ Kenarlar Icin Sinir Sapmalan (Yari cap olculeri ve PahfHa, sa Yukseklikleri) Degerler mm'dir . Tolerans Sinifi Sembol f m c Adi Ince Anma Olcusu Alanlar !gin Sinir Sapmalan >_0,5"<-3 >3±6 +0,2 Orta Kaba v 0 .5 ±1 ± 0 .4 Co ok Kaba 2 1) 0 .5 mm'nin altindaki anma olculeri icin sinir sapmalan dogrudan dogruya ilgi i anma olcusunun yaninda verilir. CIZELGE 3 - Aci olculeri !gin Sinir Sapmalari Tolerans Sinifi Sembol Adi I f m c v I Ince Orta Kaba cok Kaba Ilgili Acinin Kisa Kolu !gin mm Olarak Uzunluk Alanlarina Gore S : nir Sapmalan -, 50 120 > 400 -- 10 > 10 400 50 <_ 120 ±1° ±0=30' -0°10' +0 - 5' ±0°20' +1 0 30' ±3° 5 Teknik Resimlerin Olculendirilmesi 2 - 1 ±0°30' ±1° -0'15' ±0=10' -0±0 = 20' UDK 621 .753 .12 :744 .4 TURK STANDARD] TS 1980-1 Genet toleranslar ISO 2768'in bu botumune uygun olarak teknik resim yazi atani icinde vela yaninda a) "ISO 2768", b) ISO 2768'in bu botumune uygun toterans sinifirn betirterek Ornek : ISO 2768-m §ektinde lazitmatidir . 6 Ret Ba~kaca betirtitmedikge ve fonksilonu da bozmadigi surece genel toleranstarini ihtiva etmelen i~ pargatan hemen reddeditmez (Ek A .4) . 3
Benzer belgeler
GEOMETRÎK KOMPOZÏSYONLARIN ÇÔZÙMLENMESINE BÎR
ôrneklerle zenginleserek devam etmistir. Hemen her malzemeyle ve bezemenin her alamnda uygulamasim gôrdiigumùz geometrik kompozisyonlar, ôteki siisleme konulari olan bitkisel, yazi ve figurlû kompo...
Detaylı