yoksun bırakmıştır. - Müzik Eğitimcileri Sitesi
Transkript
yoksun bırakmıştır. - Müzik Eğitimcileri Sitesi
Bildiriler – 8. Ulusal Müzik E itimi Sempozyumu, 23–25 Eylül 2009, OMÜ SAMPLE SES TEKNOLOJ N MÜZ K E NDE KULLANILAB RL r. Gör. Adil Levent YÜKSEL SDÜ.GSF. Müzik Bölümü Günümüzde teknoloji, bireylerin mesleksel ya ant lar na, dolayl veya dolays z olarak yenilikler, kolayl klar ve olumlu katma de erler sunabilmektedir. Özellikle 1990’l y llardan sonra ki isel bilgisayar teknolojisine yönelik, sürekli olarak kendisini yenileyen donan m (hardware) ve yaz m (software) üreticileri, rekabetçi küresel ekonomi içerisinde bili im sektörü alan olu turmu tur. Bili im sektörü içerisinde yer alan üretici firmalar, ki isel bilgisayar kullan lar na yönelik, bireyin mesleksel alan ndaki bilgi ve uzmanl k alanlar , teknoloji dünyas n getirmi oldu u yenilikler ile sentezlemesine f rsat verebilmektedir. Böylelikle teknoloji ürünlerindeki her türlü yeni olu umlar, bireylerde merak etme, tan ma, kullanma ve takip etme güdüsü ile içinde ya ad enformatik ça n gerektirdi i disiplinler aras çal ma alanlar n bir ere i olarak; yeni davran biçimlerini de kendisinde olu turma, bulu turma ve yaratma zorunlulu unu getirmi tir. Son y llarda müzik teknolojisi alan ndaki h zl de imi ve geli meleri, mevcut müzik itimcisi yeti tirme misyon ve vizyonuna sahip e itim fakülteleri, güzel sanatlar e itimi bölümü, müzik e itimi anabilim dal lisans programlar çerçevesinde, müzik ö retmeni adaylar na, zorunlu alan dersleri içerisinde kazand rabilecek müzik teknolojileri derslerinin bulunmamas dikkat çekmektedir. itim Fakülteleri; G.S.E.B.-M.E.A.B.D. lisans program 2’nci ve 3’ncü y llar nda toplam 9 kredi olarak yer alan; NC YIL III. YARIYIL KODU DERS N ADI GK Bilgisayar 1 T 2 U 2 K 3 KODU GK IV. YARIYIL DERS N ADI Bilgisayar 2 T 2 U 2 K 3 ÜÇÜNCÜ YIL V.YARIYIL KODU MB DERS N ADI retim Teknolojileri ve Materyal Tasar T 2 U 2 K 3 Bilgisayar 1, Bilgisayar 2 ile Ö retim Teknolojileri ve Materyal Tasar dersleri müzik ö retmeni adaylar na, bili im teknolojileri altyap n olu turulmas ile GK (genel kültür dersleri) ve MB (ö retmenlik meslek bilgisi) düzeyinde davran lar kazand lmas aç ndan yeterli görülebilir. Ancak, mesleki müzik e itimi kurumlar olan M.E.A.B.D. kendi meslek ya ant lar na yönelik, müzik teknolojisi alan derslerinin bulunmay , müzik retmeni adaylar na dünyada olup bitmekte olan teknolojik yenilikleri tan ma kültüründen yoksun rakm r. Müzik ö retmeni adaylar na, bu dersleri (Bilgisayar 1, Bilgisayar 2, Ö retim Teknolojileri ve Materyal Tasar ) içeriklerinde belirlenen amaçlar do rultusunda genellikle di er bölümlerden görevlendirilen ö retim elemanlar yürütmektedir. Bu derslerin içerikleri ve kredi durumlar a daki tabloda verilmi tir. 1 www.muzikegitimcileri.net Bilgisayar I (2-2-3) Bili im teknolojileri, yaz m ve donan m ile ilgili temel kavramlar, genel olarak i letim sistemleri, kelime i lemci programlar , elektronik tablolama programlar , veri sunumu, e itimde nternet kullan , bili im teknolojilerinin sosyal yap üzerindeki etkileri ve e itimdeki yeri, bili im sistemleri güvenli i ve ilgili etik kavramlar . Bilgisayar II (2-2-3) Bilgisayar destekli e itim ile ilgili temel kavramlar, ö eleri, kuramsal temelleri, yararlar ve rl klar , uygulama yöntemleri, bilgisayar destekli ö retimde kullan lan yayg n formatlar, ders yaz mlar n de erlendirilmesi ve seçimi, uzaktan e itim uygulamalar , veri taban uygulamalar , bilgisayar ve internetin çocuklar/gençler üzerindeki olumsuz etkileri ve önlenmesi. retim Teknolojileri ve Materyal Tasar (2-2-3) retim Teknolojisi ile ilgili kavramlar, çe itli ö retim teknolojilerinin özellikleri, ö retim teknolojilerinin ö retim sürecindeki yeri ve kullan , okulun ya da s n teknoloji ihtiyaçlar n belirlenmesi, uygun teknoloji planlamas n yap lmas ve yürütülmesi, ö retim teknolojileri yoluyla iki ve üç boyutlu materyaller geli tirilmesi ö retim gereçlerinin geli tirilmesi (çal ma yapraklar , etkinlik tasarlama, tepegöz saydamlar , slaytlar, görsel medya (VCD, DVD) gereçleri, bilgisayar temelli gereçler), e itim yaz mlar n incelenmesi, çe itli nitelikteki ö retim gereçlerinin de erlendirilmesi, nternet ve uzaktan e itim, görsel tasar m ilkeleri, ö retim materyallerinin etkinlik durumuna ili kin ara rmalar, Türkiye’de ve dünyada ö retim teknolojilerinin kullan m durumu. Dolay yla G.S.E.B.-Müzik E itimi Ana Bilim Dallar nda müzik teknolojilerini kullanma yeterli ine sahip ö retim elemanlar , lisans program ndaki alan dersleri boyutunda, müzik teknolojileri içeri ine sahip dersler olmad ndan ötürü, müzik ö retmeni adaylar na bu alandaki deneyimlerini aktarma f rsat genellikle bulamamaktad r. Tüm bunlar n do al bir sonucu olarak; mevcut lisans program nda müzik teknolojileri alan derslerinin bulunmamas ; bu alanlardaki geli menin, kültürel endüstriyelle menin h z kazand günümüz dünyas nda sanat e itimi alan bireylerin yarat enerjilerinin aç a ç kart lmas , sanat yöntemlerini geli tirilmesi, geleneksel de erlere sahip ç kman n yan s ra geli meye, dönü meye aç k yeni aray lar içine girebilmesi, ülkenin sayg nl na sanat yoluyla katk sa lama ve uluslararas sanat arenas nda varl k gösterebilmesi gibi nedenlerden dolay , önemli bir eksiklik olarak da ifade edilebilmektedir. Doç. Dr. Süleyman TARMAN’ n Ulusal Müzik E itimi Sempozyumu Bildirisi (26–28 Nisan 2006, Pamukkale Ünv. E t. Fak. Denizli) kapsam nda sunmu oldu u “KEND CD’N KEND N YAP: MÜZ K Ö RETMENLER N KULLANI LI ÇÖZÜMLER” konulu bildirisinde; “Bugünkü müzik ö retmeni yeti tirme program , adaylar n dört y l süresince bir çalg n e itimini ve üç y l süresince de piyano e itimi almalar na olanak sa lamaktad r. Okul çalg lar olarak nitelendirilen çalg lar n her biri ise programda sadece bir dönem yer almaktad r. Böylece müzik ö retmeni en uzun süre e itimini ald bireysel çalg ile -burada say lmaya gerekli görülmeyen çe itli bilindik nedenlerle- etkili bir e lik yapamamakta, üç y l boyunca e itimini ald piyanoyu ço u okulda bulamamakta ve daha çok sadece bir dönem itimini ald okul çalg lar kullanmak zorunda kalmaktad r. Ba ka bir ifadeyle okuldayken en az süreyle ö renilen çalg lar, meslek ya am nda en çok kullan lan çalg lar haline gelmektedir. O zaman müzik ö retmenlerine mezun olurken beraberlerinde götürebilecekleri ve derslerinde bir CD çalar arac yla kullanabilecekleri e lik CD’leri verelim, veremiyorsak da bunlar yapmay ö retelim. Bunlar hem kullan m kolayl , hem maliyet ve hem de ta nabilirlik aç ndan herkesin eri ilebilece i materyallerdir.” 2006 y nda TARMAN’ n dikkat çekmi oldu u müzik ö retmeni adaylar n üç y l süresince piyano e itimi almalar na kar n; üç y l boyunca e itimini ald piyanoyu ço u okulda bulamad belirtmi tir. Asl nda bu kötümser tabloyu en iyimser bir tabloya nas l 2 Bildiriler – 8. Ulusal Müzik E itimi Sempozyumu, 23–25 Eylül 2009, OMÜ dönü türebiliriz sorusunun cevab 2009 y verilebilmektedir. müzik teknolojisinin geldi i bir noktadan Bu bildiride müzik ö retmenlerinin, halen görev yapmakta olduklar ilkö retim okullar nda e itim müzi i repertuar na e lik yapabilmelerine yönelik bulamad klar tam kuyruklu, istenilen frekans akordunda kullan labilen, akort yap lma ihtiyac bulunmayan YAMAHA C3 konser piyanosuna nas l kavu abilecekleri anlat lmakla yetinilmeyip, stiklâl Mar n senfonik orkestra düzenlemesinin sample ( ses perdeleri örneklendirilmi çalg modellemeleri ) teknolojisi’nin kullan lar na sa lam oldu u imkânlar dahilin de, istenilen metronomda ve istenilen tonalitede; aç Bir adet ki isel bilgisayar (PC/Laptop), Bir adet taray (scanner), Bir adet MIDI kablosu, Bir adet ana kart PCI yuvas na tak labilen dahili veya USB 2.0 veya 1.1 ba lant protokolü üzerinden çal an harici (externel) ses kart , Bir adet MIDI ç na sahip 49, 61, 76 veya 88 tu lu keyboard, ki adet pasif veya aktif monitör/hoparlör. donan mlar ile uyumlu çal abilen müzik yaz mlar üzerinden, müzik teknolojisi boyutunda uygulamal sunum biçiminde gerçekle tirilecektir. HER OKULA BASAMAKLARI TAM KUYRUKLU P YANO KAZANDIRMA LEM Günümüzde müzik teknolojisi, tam kuyruklu bir piyanoyu ki isel bilgisayarlar n oldu u her yere rahatl kla ta yabilmektedir. Ancak bu imkânlar kullanabilmek için, müzik teknolojisi üretici firmalar ’n n ki isel bilgisayar kullan lara yönelik yap land rm olduklar donan m ve yaz mlara sahip olmak gerekmektedir. Bu yaz mlar ve donan mlar kullanabilme yeterli i, çok basit bir anlamda, kelime i lem tabanl Microsoft Office-Word yaz Q/F klavye, yaz ve taray donan mlar ile bir arada çal rmaya benzemektedir. Frans z MODARTT firmas , fiziksel ses örneklemeleri ile bu alana yönelik bilgi birikimlerini, sanat ve teknoloji alanlar için multi disipliner çal ma prensibiyle PIANOTEQ yaz olu turmu tur. Haz rlam olduklar PIANOTEQ yaz 2008 y nda 2 ödülde kazanm r. . PIANOTEQ yaz ( http://www.pianoteq.com ); letim sistemleri içinde tek ba na çal abildi i gibi, herhangi bir müzik yaz içerisinden VST enstrüman modundan ça larak da kullan labilmektedir. Bu yaz n tam verimli olarak çal abilmesi için bilgisayarlar n ana kart PCI yuvas na tak lan dahili veya USB 3 www.muzikegitimcileri.net 2.0 / USB 1.1/ IEEE 1394 ba lant protokolü üzerinden çal an harici ses kartlar n, ASIO 2 (Audio Stream Input/Output) sürücülerine sahip olmas gerekmektedir. ASIO sürücüleri, MIDI tabanl olarak keyboard üzerindeki tu lar ile gönderilen MIDI sinyallerini en dü ük gecikme süreleriyle ça rabilmemize f rsat vermektedir. Dahili veya harici ses kartlar n ASIO sürücülerine sahip olmas , ki isel bilgisayarlar n i lemci ve RAM kullan da minimum seviyede tutmas aç ndan faydal olacakt r. Pianoteq yaz ki isel bilgisayarlar n ana kart üzerinde WDM sürücülerine sahip olan on-board ses kartlar üzerinde de çal labilmesi için, http://www.asio4all.com web sayfas ndan ASIO4ALL 2.9 (373 KB=382.756 bayt) sürümü’nün yüklenmesi gerekmektedir. Ülkemizin bili im dergilerinden olan “Chip Ocak 2001” say n Bilgisayarla Müzik bölümünde Murat AY, sample ( ses perdeleri örneklendirilmi çalg modellemeleri ) hakk nda u bilgileri vermi tir: “Gerçek anlamda profesyonel sample sesler elde etmek oldukça zahmetli bir i tir. Çok hassas ve özel mikrofonlar n kullan lmas ve titiz bir çal mayla, seslerin kaydedilip filtrelerden geçirildikten sonra, klavye düzeni içinde seslerin tu lara atanmas gerekmektedir. Örne in, bir piyano sesi birkaç Kbyte’l k bir sample’dan, birkaç Gbyte’l k bir sample’a kadar boyutlanarak, çok de ik kalitede sample olu turulabilir. Piyanonun tüm tu lar , her vuru için ayr ayr birden fazla alt kay ttan olu turulup, tek tek kay tlan rsa, ortaya oldukça gerçekçi ama büyük boyutlu bir sample ses ç kar. E er sadece bir tu un sesi kaydedilir ve yaln zca bu ses kullan larak sample olu turulursa, ortaya ç kacak olan ses, az yer kaplayan, ancak tam olarak da piyano sesine benzemeyen bir sample olacakt r. Tamamen sizin karar za ve zaman za ba olan bu kay t süreci, i in en önemli k sm r ve ne kadar titiz yap rsa o derece kaliteli sample sesler elde edersiniz.” MODARTT firmas ’n n sample tam kuyruklu piyano seslerini PIANOTEQ yaz içerisinde yap land rma mant da, yukar daki metinde anlat lan i leyi s ras na göre olu turulmu tur. Yaz olu turan ekipteki 4 ki inin disiplinler aras çal mas da, iyi bir örnek olarak verilebilir. Günümüz müzik teknolojisi’nin uygulama alanlar ndan olan PIANOTEQ yaz (veya bu yaz ma benzeyen di erleri) sayesinde; ülkemizin ilkö retim, ortaö retim ve yüksek retim kurumlar n da, tam kuyruklu piyano’nun yoklu unu, eksikli ini veya mevcut piyanolar n akort bozuklu unu tamamen ortadan kald labilecek potansiyele sahiptir. Kald ki genel müzik e itimcisi olarak görev yapmakta olan müzik ö retmenleri, okullar nda mutlaka bulunan bir bilgisayar arac ile yoklu unu ya ad , e itim müzi i da ar na e lik 2 Asio: Dijital ses i lemlerinin dü ük gecikme süreleriyle (low latency) çal abilmesini sa layan protokoldür. 4 Bildiriler – 8. Ulusal Müzik E itimi Sempozyumu, 23–25 Eylül 2009, OMÜ yapamad piyanoyu, çok daha dü ük maliyetlerde kullanabileceklerdir. Mesleki müzik itimi kurumlar aç ndan hareket edilir ise, duvar piyanolar ’n n ortalama her ö retim y ba nda akort ile genel bak mlar Devlet Konservatuarlar , A.G.S.L, G.S.F, M.E.A.B.D için maliyet unsuru ta maktad r. Bu yaz n akort edilme ihtiyac bulunmad gibi, herhangi bir duvar piyanosunun s k kullan mdan dolay olu abilecek genel bir bak ma ihtiyac da yoktur. PIANOTEQYAZILIMI’NIN DONANIM GEREKS MLER Bir adet ki isel bilgisayar (PC/Laptop), Bir adet MIDI kablosu, Bir adet ana kart PCI yuvas na tak labilen dahili veya USB 2.0 veya 1.1 ba lant protokolü üzerinden çal an harici (externel) ses kart , Bir adet MIDI ç na sahip 49, 61, 76 veya 88 tu lu keyboard, 2+1 ses sistemi ( pasif veya aktif monitör/hoparlör ). 1. Ki isel Bilgisayar 2. PCI veya USB Ses Kart 3. MIDI kablosu 5 www.muzikegitimcileri.net 4. MIDI Keyboard 5. Aktif veya pasif 2+1 Hoparlör sistemi 1. Yaz 2. Yaz n arayüzü 3. stenilen frekansta kullanma 5. Kaydedilen veya yüklenen midi dosyas 6 n audio ve midi ayarlar 4. Midi dosyalar yükleme *.wav biçiminde kaydetme Bildiriler – 8. Ulusal Müzik E itimi Sempozyumu, 23–25 Eylül 2009, OMÜ ST KLAL MAR IMIZIN B LG SAYAR CRASI ÜZER NE YAKLA IMLAR NDEK SENFON ORKESTRASI LE 2005 y nda talyan IK Multimedia Production firmas , Çek Cumhuriyeti Miroslav senfoni orkestras ndaki tüm yayl , nefesli ve vurmal çalg seslerini, Dvorak konser salonunda sample olarak örneklendirmi tir. Daha sonra ar iv haline getirilen sample ses kütüphaneleri “Philharmonik MIROSLAV Orchestra&Choir Workstation” Versiyon 1.1 yaz na dönü türülerek, tüm dünyadaki müzik teknolojisi kullan lar na sunulmu tur. Bu yaz m; ki isel bilgisayarda gerekli donan mlar n olmas durumunda, koskoca bir senfoni orkestras ’n n tüm çalg lar , elimizdeki 49, 61, 78 veya 88 tu lu keyboard’un tu lar üzerinden, herhangi bir müzik yaz ( Cakewalk Sonar, Cubase v.b.) içinde MIDI protokolünü kullanarak, istedi imiz her türlü müziksel çalma davran (legato, staccato, deta e, marcato, pizz. V.b.) gerçekle tirmektedir. Bu teknolojik imkânlar dâhilinde öncelikle stiklâl Mar n orkestra partisyonu Milli Kütüphane Müzik Bölümü’de A4 ka da fotokopi çektirilmi tir. stiklâl Mar n5 sayfal k orkestra partisyonu’nun her bir sayfas , taray dan TIFF format nda elde edildikten sonra, MIDI dosyas na dönü türülmü tür. K sacas ; partisyon içerisindeki partiler, Finale veya Finale nota yaz m programlar benzerleri içerisinde, nota yazmak yöntemiyle olu turulmam r. Finale nota yaz m program yerine, çok daha küçük boyutlarda çal an SharpEye versiyon 2.68 kullan lm r. Bu yaz n i leyi mant da; program n kendi içerisinde sunulan taray menüsü, notay tarad ktan sonra, taranan TIFF format ndaki resim dosya türünü, okuyarak kullan n istekleri do rultusunda (metronom de erleri ve velocity); MIDI, NIFF, Music XML dosyalar na dönü türmek ve kay t etmektir. Yaz n toplam boyutu 3 Megabayt’t r. Bu özelli i sayesinde Gigabayt’l k nota yaz mlar ile rekabet etmektedir. Bu konuya ili kin bir örnek verilecek olursa; mesleki müzik e itimi alan nda bulunan herkes için, ar ivinde bulunan piyano e liklerini, SharpEye yaz i lemleri sonucunda ortaya ç kartt klar MIDI dosyas , PIANOTEQ yaz içerisinden ça rmas (Load midi file) yöntemiyle; kendi sanal piyano e likçilerini yaratabileceklerdir. de stiklâl Mar n sol minör ve mi minör tonunda 2006 y nda icra edilmi dört ik versiyonu, T.C, Kültür ve Turizm Bakanl ’n n web sitesinde yay nlanm r. 7 www.muzikegitimcileri.net stiklâl Mar n mi minör tonunda Cumhurba kanl Senfoni Orkestras taraf ndan icra edilmesi, özellikle sesleri mutasyon dönemindeki genç ses topluluklar n tiz seslerde zorlanmadan söyleyebilmeleri aç ndan sevindirici bir geli medir. Ancak bu ses kay incelendi inde, metronom de erlerinin : 112~114 civar nda olmas ise; toplu söyleme/seslendirme aç ndan, olumsuz bir durumu olu turmu tur. Ayr ca; stiklâl Mar n 1938 y nda Türk Spor Kurumu taraf ndan afak Bas mevi taraf ndan bas lan orijinal orkestra partisyonu ve tüm çalg partilerin de metronom de erinin çok net bir biçimde; : 60 olarak verilmesi, ulusal mar n uluslararas yabanc resmi devlet kar lama törenlerinde icra eden müzik topluluklar taraf ndan niçin yava icra edilmektedir sorusunun cevab vermektedir. stiklal Mar n ulusal ve uluslar aras çal nda orijinal partisyona nas l ba ml oluyor isek, ef partisyonu ve partilerinde bize verilmi olan metronom de erine de sad k kalmal m z? Çok net bir biçimde : 60 olarak belirlenen metronom de erine sad k kal namayacak ise metronom de erini yükseltme yetkisi ve sorumlulu u hangi kurum veya kurumlar da olmaktad r? T.S.K bünyesinde bulunan bandolar z taraf ndan stiklal Mar n icras nda metronom de eri : 96 olarak belirlenmesine kar n; genel müzik itimcileri’nin ortakla a kabul ettikleri metronom de eri nedir? Ulusal mar n hangi metronom de erinde ö retilmesi, söyletilmesi ve söylenilmesi davran lar n, beraberinde getirdi i çözüme ula amam sorunlar , do al olarak problem cümlesini de ortaya ç kartmaktad r. Bu problem cümlesi genel müzik e itimcisi yeti tiren kurumlar n bilir ki ili inde veya bilir ki ili inde oldu unu sanmakta olan ancak; bilmez ki ili inde olan akademisyenlerine b rak ld takdirde, zorunlu 8 y ll k ilkö retim sürecinde bulunan ( ulus-devlet modeline sahip üniter devlet yap z içinde ya amakta olan tüm Türkiye Cumhuriyeti vatanda lar na ) ulusal mar n hangi metronom de erinde ve hangi tonalitede ö retilmesi gerekti i, 2023 y nda Cumhuriyetimizin 100’ üncü y na yakla makta oldu umuz bu sempozyum içerisinde de hâla cevab bulamam ise, sekizincisi u anda yap lmakta olan ve kendisinden öncede yap lm Ulusal Müzik E itimi Sempozyumlar dü e yaz lm r. Tüm bu sorunsall k boyutlar na ula z u andan itibaren, müzik teknolojisinin bizlere sunmu oldu u imkânlar dâhilinde stiklâl Mar n senfonik altyap e li ini ilgili tüm birimlere, internet arac ile müzik ö retmenlerimize ula rabilmemiz için, sizlere u anda dinletilmekte ve gösterilmekte olan eklinden hareket ederek, ülkemizin müzik e itimi camias na kazand rabilmekten dolay mutluluk duymaktay m. Bu bildiri Konfüçyus’un; “ Söyle bana, unutay m. Göster bana, hat rlayay m. B rak ben yapay m, o zaman akl mda kal r.” görü ünden ivmelenerek hayata geçirilmi tir. 8