Risk
Transkript
Risk
İşyerlerinde İşin Durdurulması ve RİSK DEĞERLENDİRMESİ HAYATİ TEHLİKE TESPİTİNDE İŞİN DURDURULMASI Hayati tehlike tespitinde bu tehlike giderilinceye kadar bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alanda iş durdurulacak. HAYATİ TEHLİKE TESPİTİNDE İŞİN DURDURULMASI MADDE 25: İşin durdurulması • (1) İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için HAYATİ TEHLİKE OLUŞTURAN BİR HUSUS TESPİT EDİLDİĞİNDE; BU TEHLİKE GİDERİLİNCEYE KADAR, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur. Ayrıca çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPILMAMIŞ OLMASI DURUMUNDA İŞ DURDURULUR. RİSK DEĞERLENDİRMESİ İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, Bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi Ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları ifade eder. İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği Risk Değerlendirmesinin 6331 sayılı Yasadaki Yeri • İşverenin genel yükümlülüğü MADDE 4: (1) İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede; a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar. b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar. c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. ç) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır. d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır. RİSK DEĞERLENDİRMESİ • Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini,ifade eder • Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini, • Ramak kala olay: İşyerinde meydana gelen; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olayı İşveren Yükümlülüğü • (1) İşveren; çalışma ortamının ve çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlama, sürdürme ve geliştirme amacı ile iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. • (2) Risk değerlendirmesinin gerçekleştirilmiş olması; işverenin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. Risk Değerlendirmesi Ekibi İşveren veya işveren vekili. İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri. İşyerindeki çalışan temsilcileri.İşyerindeki destek elemanları. İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar. Risk Değerlendirmesi Ekibi • Yaptığı işle ilgili risklerden haberdar olmayan işverenin, bir uzmandan yardım dahi alıyor olsa, işyerinde istenilen düzeyde bir güvenlik kültürü oluşturması beklenemez. • Risk değerlendirmesi önlem almak isteyen bir işveren için ışık tutan bir mekanizma, bir yol göstericidir. Risk Değerlendirmesi Aşamaları • Risk değerlendirmesi; tüm işyerleri için tasarım veya kuruluş aşamasından başlamak üzere tehlikeleri tanımlama, • Riskleri belirleme ve analiz etme, • Risk kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması, • Dokümantasyon, • Yapılan çalışmaların güncellenmesi • Gerektiğinde yenileme aşamaları izlenerek gerçekleştirilir. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ Risk Değerlendirmesi Aşamaları Tehlikelerin tanımlanması (1) Tehlikeler tanımlanırken çalışma ortamı, çalışanlar ve işyerine ilişkin ilgisine göre asgari olarak aşağıda belirtilen bilgiler toplanır. • • • • • • • • • • a) İşyeri bina ve eklentileri. b) İşyerinde yürütülen faaliyetler ile iş ve işlemler. c) Üretim süreç ve teknikleri. ç) İş ekipmanları. d) Kullanılan maddeler. e) Artık ve atıklarla ilgili işlemler. f) Organizasyon ve hiyerarşik yapı, görev, yetki ve sorumluluklar. g) Çalışanların tecrübe ve düşünceleri. ğ) İşe başlamadan önce ilgili mevzuat gereği alınacak çalışma izin belgeleri. h) Çalışanların eğitim, yaş, cinsiyet ve benzeri özellikleri ile sağlık gözetimi kayıtları. Tehlikelerin tanımlanması • • • • • • • • • • • (2) ı) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu. i) İşyerinin teftiş sonuçları. j) Meslek hastalığı kayıtları. k) İş kazası kayıtları. l) İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan olaylara ilişkin kayıtlar. m) Ramak kala olay kayıtları. n) Malzeme güvenlik bilgi formları. o) Ortam ve kişisel maruziyet düzeyi ölçüm sonuçları. ö) Varsa daha önce yapılmış risk değerlendirmesi çalışmaları. p) Acil durum planları. r) Sağlık ve güvenlik planı ve patlamadan korunma dokümanı gibi belirli işyerlerinde hazırlanması gereken dokümanlar. Tehlikelere ilişkin bilgiler toplanırken aynı üretim, yöntem ve teknikleri ile üretim yapan benzer işyerlerinde meydana gelen iş kazaları ve ortaya çıkan meslek hastalıkları da değerlendirilebilir. Risklerin belirlenmesi ve analizi (Derecelendirilmesi) • Tespit edilmiş olan tehlikelerin her biri ayrı ayrı dikkate alınarak bu tehlikelerden kaynaklanabilecek risklerin hangi sıklıkta oluşabileceği ile bu risklerden kimlerin, nelerin, ne şekilde ve hangi şiddette zarar görebileceği belirlenir. Bu belirleme yapılırken mevcut kontrol tedbirlerinin etkisi de göz önünde bulundurulur. • Toplanan bilgi ve veriler ışığında belirlenen riskler; işletmenin faaliyetine ilişkin özellikleri, işyerindeki tehlike veya risklerin nitelikleri ve işyerinin kısıtları gibi faktörler ya da ulusal veya uluslararası standartlar esas alınarak seçilen yöntemlerden biri veya birkaçı bir arada kullanılarak analiz edilir. • Analiz edilen riskler, kontrol tedbirlerine karar verilmek üzere etkilerinin büyüklüğüne ve önemlerine göre en yüksek risk seviyesine sahip olandan başlanarak sıralanır ve yazılı hale getirilir. Risk kontrol adımları • Riskin tamamen bertaraf edilmesi, bu mümkün değil ise riskin kabul edilebilir seviyeye indirilmesi için aĢağıdaki adımlar uygulanır. • • • 1) Tehlike veya tehlike kaynaklarının ortadan kaldırılması. 2) Tehlikelinin, tehlikeli olmayanla veya daha az tehlikeli olanla değiĢtirilmesi. 3) Riskler ile kaynağında mücadele edilmesi. • KararlaĢtırılan tedbirlerin iĢ ve iĢlem basamakları, iĢlemi yapacak kiĢi ya da iĢyeri bölümü, sorumlu kiĢi ya da iĢyeri bölümü, baĢlama ve bitiĢ tarihi ile benzeri bilgileri içeren planlar hazırlanır. Bu planlar iĢverence uygulamaya konulur. • Hazırlanan planların uygulama adımları düzenli olarak izlenir, denetlenir ve aksayan yönler tespit edilerek gerekli düzeltici ve önleyici iĢlemler tamamlanır. • Risk kontrol adımları uygulanırken toplu korunma önlemlerine, kiĢisel korunma önlemlerine göre öncelik verilmesi ve uygulanacak önlemlerin yeni risklere neden olmaması sağlanır. • Belirlenen risk için kontrol tedbirlerinin hayata geçirilmesinden sonra yeniden risk seviyesi tespiti yapılır. Yeni seviye, kabul edilebilir risk seviyesinin üzerinde ise bu maddedeki adımlar tekrarlanır. Dokümantasyon • MADDE 11 – (1) Risk değerlendirmesi asgarî aşağıdaki hususları kapsayacak şekilde dokümante edilir. • • • • • • • • • • • a) İşyerinin unvanı, adresi ve işverenin adı. b) Gerçekleştiren kişilerin isim ve unvanları ile bunlardan iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi olanların Bakanlıkça verilmiş belge bilgileri. c) Gerçekleştirildiği tarih ve geçerlilik tarihi. ç) Risk değerlendirmesi işyerindeki farklı bölümler için ayrı ayrı yapılmışsa her birinin adı. d) Belirlenen tehlike kaynakları ile tehlikeler. e) Tespit edilen riskler. f) Risk analizinde kullanılan yöntem veya yöntemler. g) Tespit edilen risklerin önem ve öncelik sırasını da içeren analiz sonuçları. ğ) Düzeltici ve önleyici kontrol tedbirleri, gerçekleştirilme tarihleri ve sonrasında tespit edilen risk seviyesi. (2) Risk değerlendirmesi dokümanının sayfaları numaralandırılarak; gerçekleştiren kişiler tarafından her sayfası paraflanıp, son sayfası imzalanır ve işyerinde saklanır. (3) Risk değerlendirmesi dokümanı elektronik ve benzeri ortamlarda hazırlanıp arşivlenebilir. Risk değerlendirmesinin yenilenmesi • MADDE 12 – (1) Yapılmış olan risk değerlendirmesi; tehlike sınıfına göre çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli işyerlerinde sırasıyla en geç iki, dört ve altı yılda bir yenilenir. • (2) Aşağıda belirtilen durumlarda ortaya çıkabilecek yeni risklerin, işyerinin tamamını veya bir bölümünü etkiliyor olması göz önünde bulundurularak risk değerlendirmesi tamamen veya kısmen yenilenir. • • • • • • • a) İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması. b) İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda değişiklikler meydana gelmesi. c) Üretim yönteminde değişiklikler olması. ç) İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay meydana gelmesi. d) Çalışma ortamına ait sınır değerlere ilişkin bir mevzuat değişikliği olması. e) Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetim sonuçlarına göre gerekli görülmesi. f) İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin ortaya çıkması. Çalışanların bilgilendirilmesi • MADDE 16 – (1) İşyerinde çalışanlar, çalışan temsilcileri ve başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar ve bunların işverenleri; işyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri ile düzeltici ve önleyici tedbirler hakkında bilgilendirilir. RİSK DEĞERLENDİRMESİ ile SAĞLIK ve GÜVENLİK PLANI İLİŞKİSİ • İnşaat sektörü dinamik bir yapıya sahip, • Genelde çok farklı işler aynı anda bir inşaat işyerinde sürebilmekte, • Riskler de işlerle beraber sürekli değişkenlik göstermekte, • Birbirinden farklı ekipler aynı anda birbirini etkileyebilecek şekilde çalışmalar yapabilmekte bu sebeple işyeri bazında çok iyi bir koordinasyon ve organizasyona ihtiyaç duyulmaktadır. • Bu koordinasyonun sağlanması için sağlık ve güvenlik planına ihtiyaç vardır. ÖRNEKLER • 1) Risk değerlendirmesinde riski derecelendirmek Risk = Olasılık X Şiddet R= O X Ş Tehlike Risk İskelenin platformlarının tam dolu olmaması Yüksekten düşme sonucu ağır yaralanma veya ölüm Barınma yerinde elektrik tesisatının yalnızca aydınlatma amaçlı yapılmasına rağmen elektrikli ısıtıcıların kullanılması Elektrik çarpılması, yangın sonucu ağır yaralanma, çok sayıda ölüm ADIM 2: Riskleri değerlendir - olasılık Olasılık Ortaya çıkma olasılığı / frekans için derecelendirme basamakları • • • • • ÇOK KÜÇÜK KÜÇÜK ORTA YÜKSEK ÇOK YÜKSEK (1) (2) (3) (4) (5) Yılda bir Üç ayda bir Ayda bir Haftada bir Her gün ADIM 2: Riskleri değerlendir - sonuç SONUÇ DERECELENDİRME • ÇOK HAFİF (1): İş saati kaybı yok, ilkyardım gerektiren • HAFİF (2): İş günü kaybı yok, ilk yardım gerektiren • ORTA (3): Hafif yaralanma, tedavi gerekir • CİDDİ (4): Ölüm, Ciddi yaralanma, meslek hastalığı • ÇOK CİDDİ (5): Birden çok ölüm, sürekli iş göremezlik EN ÇOK BİLİNEN HALİYLE RİSK MATRİSİ SONUÇ (ŞİDDET) ZARARIN AĞIRLIĞI ÇokCİDDİ Hafif ÇOK (1) Hafif CİDDİ (2) 4 Orta ORTA (3)3 HAFİF Ciddi (4) ÇOK Çok HAFİF Ciddi ÇOK Çok YÜKSEK Küçük (1) 5 Anlamsız YÜKSEK 1 Düşük YÜKSEK 2 Düşük Düşük ORTA 4 Düşük DÜŞÜK 5 25 20 YÜKSEK 3 Küçük YÜKSEK (2) Düşük YÜKSEK 2 Düşük YÜKSEK 4 Düşük ORTA 6 Orta ORTA 8 Orta DÜŞÜK 10 16 12 OLASILIK OLASILIK 5 4 Orta ORTA (3) 3 Yüksek KÜÇÜK (4) 2 ÇOK Çok KÜÇÜK Yüksek (5)1 20 Düşük YÜKSEK 3 15 Düşük 4ORTA 10 Düşük DÜŞÜK 5 5 Düşük ORTA 6 15 Orta ORTA 9 12 Orta 8ORTA 9 Orta DÜŞÜK 12 8 Orta DÜŞÜK 10 4 6 Orta DÜŞÜK 15 3 2 10 8 Orta DÜŞÜK 12 6 Yüksek DÜŞÜK 16 4 Yüksek DÜŞÜK 20 2 (5) 1 5 4 Orta DÜŞÜK 15 3 Yüksek DÜŞÜK 20 2 Tolore DÜŞÜK Edilemez 25 1 KABUL EDİLEMEZ RİSK DİKKATE DEĞER RİSK KABUL EDİLEBİLİR RİSK SONUÇ 15,16,20,25 KABUL EDĠLEMEZ RĠSK Bu risklerle ilgili hemen çalıĢma yapın 8,9,10,12 DĠKKATE DEĞER RĠSK Bu risklere mümkün olduğu kadar çabuk müdahale edin 1,2,3,4,5,6 KABUL EDĠLEBĠLĠR RĠSK ! Daha uzun vadede müdahale edilebilir. Risk = Olasılık X Şiddet Tehlike Risk Olasılık Şiddet İskelenin platformlarının tam dolu olmaması Barınma yerinde elektrik tesisatının yalnızca aydınlatma amaçlı yapılmasına rağmen elektrikli ısıtıcıların kullanılması Risk Skoru Durum Yüksekten düşme sonucu ağır yaralanma veya ölüm 1 4 4 Elektrik çarpılması, yangın sonucu ağır yaralanma, çok sayıda ölüm 2 5 10 Kabul edilebilir risk x x Dikkate değer risk ancak ciddi yaralanma veya ölümle sonuçlanan bir olay iĢyeri için KABUL EDĠLEMEZ bir risk olmalıydı… Sorun nasıl çözülür? 1- Risk derecelendirmesinde kullandığımız yöntem, yaptığımız işlerdeki riskleri doğru analiz etmemizi, önceliklerimizi doğru belirlememizi sağlayamıyor. Riskleri başka bir yöntem ile derecelendirebiliriz. 2- Risk Değerlendirmesi bir mühendislik çalışmasıdır, güvenli tarafta kalmak için ciddi yaralanma veya ölümle sonuçlanan olaylar olarak alınabilir. Diğer olaylar da aynı şekilde analiz edilmelidir, sorumluluk risk değerlendirmesi ekibindedir (işverendedir). Risk Değerlendirmesi Yönteminin Uygunluğu • Risk değerlendirmesinde uygulanan yöntemin doğru belirlenmemesi, işletmede maddi ve manevi kayıplara neden olacaktır. • Bu sebeple, yaptığımız işteki riskleri doğru derecelendirememekten kaynaklanan muhtemel hataları tek tek ayıklamaya çalışmaktansa, Yaptığımız işlerdeki riskleri doğru analiz edebilecek bir yöntem kullanıp sistemi kontrol etmek ve güncellemek daha mantıklı ve gerçekçi olacaktır. RİSK DEĞERLENDİRMESİ METODLARI (Kalitatif ve Kantitatif) Birincil risk analizi (Preliminary risk analysis) Tehlike ve iĢletilebilme çalıĢması metodolojisi (Hazard & operability studies, HAZOP) Olası hata türleri ve etkileri analizi (Failure mode effects analysis, FMEA) Olursa ne olur? (What If analysis) ĠĢ Güvenlik analizi (Job safety analysis) Hata ağacı analizi (Fault tree analysis) Olay ağacı analizi (Event tree analysis) Güvenlik bariyeri analizi (Safety barrier analysis) Kontrol listeleri (Check lists) Kinney metodu 3T metodu Bu metotlarda genel olarak risklerin derecelendirilmesi adımları değiĢiklik göstermektedir. Risk değerlendirmesinin temel mantığı ve adımları farklı yöntemlerde bile çoğunlukla aynıdır. İnşaat işlerinde risk değerlendirmesi için örnek bir yöntem: Job Safety Analysis (JSA) İş Güvenlik Analizi (JSA) İş Güvenlik Analizi PROJE BAŞLAMADAN ÖNCE: • İş akış planına göre proje aşamalara ayrılır • Aşamalarda ayrı ayrı hangi işlerin yapılacağı listelenir • İşlerde ne gibi tehlikelerin olduğu ve bunların hangi risklere yol açacağı ve kimleri etkileyeceği analiz edilir İşlerde ne gibi tehlikelerin olduğu ve bunların hangi risklere yol açacağı ve kimleri etkileyeceği analiz edilir • Beyin fırtınası, balık kılçığı diyagramı (neden sonuç ilişkisi) (JSA) İş Güvenlik Analizi PROJE BAŞLAMADAN ÖNCE: • Belirlenen riskler kendi arasında önem sırasına konur • Riskleri kontrol altına almak için gerekli tedbirler belirlenir ve tedbirler sonrasında riskler yeniden derecelendirilir • Tüm çalışmalar kayıt altına alınır (JSA) İş Güvenlik Analizi PROJENİN UYGULAMASI ESNASINDA: • Mevcut risk değerlendirmesi kapsamında çalışmalara başlanır • Risk değerlendirmesinde öngörülen tedbirler uygulanır • Öngörülemeyen tehlikeler ve riskler risk değerlendirmesine alınır ve risk değerlendirmesi güncellenir, • Güncellenen risk değerlendirmesindeki tedbirler uygulanır ve tüm tedbirlerin devamlılıkları sağlanır • Proje süresince risk değerlendirmesi sürekli güncel tutulur, gerekli düzeltme, güncelleme ve yenilemeler yapılır • Tüm çalışmalar kayıt altına alınır • Yapılan çalışmalar sürekli gözden geçirilir (JSA) İş Güvenlik Analizi AVANTAJLARI: • Proje ile ilgili çok detaylı kontrol listeleri, güvenli çalışma metotları oluşturulmuş olur (risk değerlendirmesi ile beraber güncellenir) • Yeni işe başlayan çalışanların eğitimlerinde bu dokümanlar çok faydalı olacaktır • Eğitimlerde tutarlılık sağlar • Performans değerlendirmesi sağlar • Organizasyon, insan gücü planlaması ve koordinasyonun etkili yapılabilmesini sağlar (görev tanımlarının iyi yapılması gerekir) (JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 1_ İş akış şemasına göre projenin aşamalarındaki işlerin listelenmesi • Şantiye kurulumu –… • Temel aşaması – – – – Temel kazısı Malzemelerin taşınması Temel çeliklerinin işlenmesi montajı Temel betonu dökülmesi • İnşaat aşamaları … (JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 2_ Listenen işlere göre tehlikelerin ve risklerin belirlenmesi Ġġ Tehlike Derin kazı yapılması Risk Toprağın altında kalma Çalışanlara araç çarpması Ekskavatörün çalışması Ekskavatör devrilmesi (ciddi yaralanma – ölüm) Yüksekten Düşme (ciddi yaralanma – ölüm) TEMEL KAZISI Yüksekte çalışma Malzeme düşmesi Gaz oluşumu Boğulma, patlama Kazı alanındaki tesisat Elektrik çarpılması, su baskını Toz Solunum yolu rahatsızlıkları (JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 3_ Risklerin derecelendirilmesi RİSK = Olasılık X Şiddet ŞİDDET KATEGORİLERİ Açıklama Şiddet Katego risi Katostrofik 1 Kritik 2 Ölüm, kalıcı iş göremezlik, geri döndürülemez ciddi çevresel etki, … TL yi geçen maddi zarar Kalıcı kısmi sakatlık, yaralanma veya en az 3 çalışanı etkileyecek meslek hastalığı, tersinir ciddi çevresel etki veya … TL'dan çok … TL'dan az maddi zarar 3 İşgünü kaybı ile sonuçlanan yaralanma veya meslek hastalığı, tersinir çevresel etki, … TL'dan çok … TL'dan az maddi zarar 4 İşgünü kaybına sebep olmayan yaralanma veya meslek hastalığı veya … TL'dan çok … TL'dan az maddi zarar Az İhmal edilebilir (JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 3_ Risklerin derecelendirilmesi RİSK = Olasılık X Şiddet OLASILIK SEVİYELERİ Açıklama Seviye Sık sık / Devamlı A Muhtemel B Ara sıra C Uzak D Beklenmedik E Olağanüstü F (JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 3_ Risklerin derecelendirilmesi RİSK = Olasılık X Şiddet MIL-STD-882 /11 May 2012 RİSK DEĞERLENDİRME MATRİSİ ŞİDDET OLASILIK Katostrofik (1) Kritik (2) Az (3) İhmal edilebilir (4) Sık sık / Devamlı (A) Yüksek Yüksek Yüksek Ciddi Muhtemel (B) Yüksek Yüksek Ciddi Orta Ara sıra (C) Yüksek Ciddi Orta Orta Uzak (D) Ciddi Orta Orta Düşük Beklenmedik (E ) Orta Orta Düşük Düşük Olağanüstü (F) Giderilmiş (JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 3_ Risklerin derecelendirilmesi RİSK = Olasılık X Şiddet Kabul edilemez risk İstenmeyen risk: Sadece daha fazla risk azaltımının uygulanamadığı veya maliyetin elde edilen iyileştirme ile fazlaca oransız olması durumunda kabul edilebilir Dikkate Değer Risk: Risk azaltım maliyeti elde edilen iyileşmeden fazla olacak ise kabul edilebilir Kabul edilebilir risk Giderilmiş olan risk (Kontrol tedbiri olarak eğitim, KKD, denetim vb. çalışanın insiyatifine bağlı tedbirler söz konusu ise risk asla giderilmiş olarak belirlenemez) (JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 3_ Risklerin derecelendirilmesi Risk Toprağın altında kalma Çalışanlara araç çarpması Ekskavatör devrilmesi (ciddi yaralanma – ölüm) Yüksekten Düşme (ciddi yaralanma – ölüm) RİSK = Olasılık X Şiddet Kimler Etkilenebilir Risk Olasılık ġiddet Skoru D 1 Ciddi İstenmeyen risk B 1 Yüksek Kabul edilemez risk E 1 Orta C 1 Yüksek Kabul edilemez risk Malzeme düşmesi C 1 Yüksek Kabul edilemez risk Boğulma, patlama Elektrik çarpılması, su baskını Solunum yolu rahatsızlıkları E 1 Orta B 1 Yüksek Kabul edilemez risk D 4 Düşük Kabul edilebilir risk Dikkate Değer Risk Dikkate Değer Risk Şantiye çalışanları Ziyaretçiler + çalışanlar Kazı alanındaki çalışanlar Ziyaretçiler + çalışanlar Kazı alanındaki çalışanlar Kazı alanındaki çalışanlar Kazı alanındaki çalışanlar Şantiye çalışanları (JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 4_ Kontrol Tedbirlerine Karar Verilmesi • Kontrol tedbirleri belirlenirken: 1. Riskin Ortadan Kaldırılması (Elimine Etmek) 2. Yerine Koyma (Substitusyon) 3. Kontrol ve İzolasyon 4. Mühendislik Kontrolü (tasarım, koruyucu vb.) 5. Yönetimle İlgili Kontroller (eğitm, prosed, maruz) 6. Kişisel Korunma Tedbirleri (JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 4_ Kontrol Tedbirlerine Karar Verilmesi Risk Kontrol Tedbirleri Çalışanlara araç çarpması Kabul edilemez risk Ekskavatör operatörüne gerekli eğitim verilecek Kazı esnasında kazı alanına çalışan girmesi engellenecek Ekskavatörün kazı alanına giriş çıkışı esnasında güvenlik görev yapacak, gerekli eğitimler veril. Yüksekten Düşme (ciddi yaralanma – ölüm) Kabul edilebilir risk Kazı kenarlarının 1,5 metre gerisine yönetmelikte belirtilen özelliklerde korkuluk yapılacak Malzeme düşmesi Elektrik çarpılması, su baskını Kabul edilemez risk Kabul edilemez risk İstenmeyen Risk Toprağın altında kalma Ekskavatör devrilmesi (ciddi yaralanma– ölüm) Dikkate Değer Risk Boğulma, patlama Solunum yolu rahatsızlıkları Kazı kenarı yakınına malzeme konulması engellenecek , tüm çalışanlar baret kullanılacak Kazıya başlamadan önce kazı yeri ile ilgili tüm etüd ve kontroller yapılacak Zemin etüdüne göre belirlenen şev açısı korunacak Gerekli yerlerde uygun tahkimat sağlanacak Sahaya giriş çıkışlar kontrol altına alınacak Dikkate Değer Risk Ekskavatör çalışması esnasında kazı alanına çalışan girmesi engellenecek Çalışma esnasında gaz çıkışı tespit edilirse çalışmalar durdurulup kazı alanı acilen boşaltılacak, itfaiye çağrılacak Kabul edilebilir risk Kazı esnasında görevi olmayan çalışanlar kazı alanına yaklaştırılmayacak (JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 5_ Kontrol Tedbirleri Sonrası Risklerin Tekrar Derecelendirilmesi Tedbirler Öncesi Risk Çalışanlara araç Kabul edilemez risk çarpması Yüksekten Düşme Kabul edilemez risk (Ciddi yaralanma-ölüm) Kabul edilemez risk Malzeme düşmesi Elektrik çarpılması, Kabul edilemez risk Su baskını İstenmeyen Risk Toprağın altında kalma Ekskavatör devrilmesi Dikkate Değer Risk (Ciddi yaralanma- ölüm) Dikkate Değer Risk Boğulma- patlama Solunum yolu Kabul edilebilir risk rahatsızlıkları O ġ Yeni Risk Skoru Tedbirler Sonrası (JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 6_ Kontrol Tedbirlerinin uygulanma sürecinin belirlenmesi Kontrol Tedbirleri Zemin etüdüne göre belirlenen şev açısı korunacak Gerekli yerlerde uygun tahkimat sağlanacak Sahaya giriş çıkışlar kontrol altına alınacak Ekskavatör operatörlerine ve çalışanlara gerekli eğitim verilecek Ekskavatör çalışması esnasında kazı alanına çalışan girmesi engellenecek Ekskavatör çalışması esnasında kazı alanına çalışan girmesi engellenecek Tamamlanma Süresi Kazı süresince Sorumlu Şantiye şefi Eğitim: 1 hafta İş Güvenliği Uzmanı ve Denetim: Kazı süresince Uygulama Koordinatörü Kazı süresince İş Güvenliği Uzmanı ve Uygulama Koordinatörü Kazı kenarlarının 1,5 metre gerisine yönetmelikte belirtilen Kazı yeri belirlenince ilk 2 özelliklerde korkuluk yapılacak gün İş Güvenliği Uzmanı Kazı kenarı yakınına malzeme konulması engellenecek, tüm çalışanlar baret kullanacak Kazıya başlamadan önce kazı yeri ile ilgili tüm etüd ve kontroller yapılacak Eğitim: İş Başı Denetim: Proje süresince İş Güvenliği Uzmanı Şantiye Şefi – İş Güvenliği Kazı süresince hazırlıklı Uzmanı – Uygulama olunacak Koordinatörü Projenin onaylanmasından itibaren 1 hafta içerisinde Hazırlık koordinatörü Kazı esnasında görevi olmayan çalışanlar kazı alanına yaklaştırılmayacak Kazı süresince Çalışma esnasında gaz çıkışı tespit edilirse çalışmalar durdurulup kazı alanı acilen boşaltılacak, itfaiye çağrılacak Uygulama Koordinatörü (JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 6_ Kontrol Tedbirleri uygulandıktan sonra • Etkinliği ölçme • Gözden geçirme (bir değişim olduğunda ya da periyodik olarak) (1) Yapılmış olan risk değerlendirmesi; tehlike sınıfına göre çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli işyerlerinde sırasıyla en geç iki, dört ve altı yılda bir yenilenir. (2) Aşağıda belirtilen durumlarda ortaya çıkabilecek yeni risklerin, işyerinin tamamını veya bir bölümünü etkiliyor olması göz önünde bulundurularak risk değerlendirmesi tamamen veya kısmen yenilenir. a) İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması. b) İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda değişiklikler meydana gelmesi. c) Üretim yönteminde değişiklikler olması. ç) İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay meydana gelmesi. d) Çalışma ortamına ait sınır değerlere ilişkin bir mevzuat değişikliği olması. e) Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetim sonuçlarına göre gerekli görülmesi. f) İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin ortaya çıkması Risk Değerlendirmesinin 5 Altın Anahtarı 1- Sektöre ve yapılan işe Uygunluk 2- Yapılan iş(ler)e ve işyerine özgü olma 3- Sahada uygulanması 4- Çalışma şartlarını, işyerini sürekli gözlemleyerek risk değerlendirmesinin sürekli güncel tutulması ve yeni tedbirlerin de uygulamaya geçirilmesi, gerektiğinde yenilenmesi Risk Değerlendirmesinin 5 Altın Anahtarı 5- Çalışanlara rağmen değil çalışanlarla beraber tedbirlerin devamlılığını sağlama. Önlemek ödemekten her zaman daha ucuz ve insancıldır… Teşekkürler kayhantopaloglu@gmail.com • 6331 sayılı Kanun kitapçığı www.csgb.gov.tr ana sayfadan indirilebilir. • Kanun ile ilgili detaylı sunuma • www.isggm.gov.tr sitesinden Tüm Duyurular başlığından ulaşılabilir İş Güvenliği El Kitabı www.itkb.gov.tr sitesinden YAYINLAR 2011 yayınları altından ulaş.labilir.