sunstream yağmurlama sulama sistemleri detaylı bilgi için lütfen
Transkript
sunstream yağmurlama sulama sistemleri detaylı bilgi için lütfen
SUNSTREAM SULAMA SİSTEMLERİ SUNSTREAM YAĞMURLAMA SİSTEMLERİ POLİETİLEN MANDALLI (63, 75, 90, 110) İSKO PLASTİK VE KALIP SAN. TİC. A.Ş. Hazırlaya : )ir. Yük. Müh. Yüksel KARACA 1 SUNSTREAM YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMLERİ Sunstream Yağ urla a Sula a Siste leri İle Arazi Tesviyesi e Gerek Duyul az. Şartları da Tevsiye Yapıl ada Kulla ıla ilir. Tüm Arazi Yüze sula a ö te le i de eği li, yüksek ve dalgalı topog af alı gi i a azi şa tla ı da tesvi e apıl ası a ge ek du ul ada ağmurlama sulama sistemleri ile sulanabilir. Su strea Yağ urla a Sula a Siste i İle Az ve Yek esak Su Uygula ası Yapıla ilir. Yağ u la a, tohu la ı çi le di il esi, fidele i e değişti e ve se etil e işle le i içi sık sık, az miktarda ve yeknesak su u gula ası apıla ile ö te di . Özellikle ağı ü eli top akla da ku aklık ede i le gö üle çi le e güçlüğü ağ u la a sula a ile gide il ektedi . Sunstream Yağ urla a Sula a Siste i, Arazi i Her Yeri e Eşit ve Ta i Şekli e Uygu Su Dağılı ı Sağla ır. A azi i eli li ölgele i e e leşti ile ağ u la a aşlıkla ı su u eşit dağılı ı ı sağla a ak üze sulama yöntemlerinden beklenmesi mümkün olmayan ava tajla ı sağla aktadı . Su strea Yağ urla a Sula a Siste leri ile Su Kulla a Ra dı a ı Yükselir. Yağ u la a sula a ö te i de sula a su u u ta la a u gula ası da de i e sız a, ileti ve üze akış olu ile su ka ıpla ı ol a ası ede le i ile su kulla a a dı a ı üksek ol akta ve u a ağlı ola ak, özellikle sula a su u u kıt olduğu ö ele de daha ge iş ala la ı sula ası a ola ak sağla aktadı . Su strea Yağ urla a Sula a Siste leri Çok Eği li Arazilerde Dahi Kulla ıla ili ir. Yüzey sulama yönte le i de eği li a azile de apıla sula ala da itki i geliş esi içi ge ekli ola ve ve i i i doğ uda ilgile di e o ga ik top ak apısı ı za a la aşı dığı gö ül üştü . Yağ u la a sula a ile o ga ik top ak apısı ı ok ol ası ı ö ü e geçili . Sunstrea Yağ urla a Sula a Siste i Dre aj Soru u Yarat az. Yağ u la a ile ko t ollü su ve il esi ede i le oğu ol a a sulama i ka ı va dı . Bu sayede d e aj so u u aşa a ölgele de ta a su u u daha fazla üksel esi ve a ku lu çakıllı top akla da aşı ı su ka ı ö le ektedi . Su strea Yağ urla a Sula a Siste i Erozyo Tehlikesi Yarat az. Eği i üksek ta ı ala la ı da üze sula a ö te le i ile apıla sula a so u u da oluşa üze akış, iddi e oz o so u la ı e da a geti ekte ve e oz o ko t olü de sa ısız güçlükle ile ka şılaşıl aktadı . Yağ u la a sula a ile u itelikteki ala la da e oz o so u u a at ada aşa ı ile uygulanabilmektedir. Su strea Yağ urla a Sula a Siste i İle Daha Fazla Arazi İşle e Ola ağı Verir. Yağ u la a sula a ö te i de sula a ka alla ı da ve ta la içi a kla ı a ge ek ol adığı da ekile ile a azi ala ı a ta ağı da ü eti de a tış sağla ı . Su strea Yağ urla a Sula a Siste i İşçilik ve )a a da Tasarruf Sağlar. Yağ u la a sula a ö te i, üze sel sula a ö te le i ile kı aslanamayacak oranda sulama işçiliği de tasa uf sağla aktadı . 2 Su strea Yağ urla a Sula a Siste i İle İlk Yılda Üreti Sağla ır. Yüze sula a ö te le i de, o ta ve ağı tesvi ede so a ve i a ak uzu ılla so a tek a eski düze i e ulaş aktadı . Yağ u la a sula a ö te i de tesvi e ge ek ol adığı da ilk ılda aşla a ak ta ü eti sağla aktadı . Su strea Yağ urla a Sula a Siste i, Sula a Suyu İle Gü rele e Yapıl ayı Sağlar. Yağ u la a sula a siste i de e i e ili su i gü ele veya sıvı gü eler sulama suyu ile birlikte tek iği e uygun olarak bitkilere verilebilir. Su strea Yağ urla a Sula a Siste i, Toprak Hazırla ada Kolaylık Sağlar. Eki ve diki işle le i içi ge çekleşti il ektedir. Su strea ge ekli ola tav su u ağ u la a sula a ile e u gu içi de Yağ urla a Sula a Siste i, Tarı sal Faaliyetlerin Aksa ada Yürütül esi i Sağlar. Yağ u la a Sula ada, ka ık, tava, dip aç a gi i a azi ekip a la ı ı çalış ala ı ı güçleşti i i engeller yoktur. Su strea Yağ urla a Sula a Siste i, Toprakta Sürekli Tuz Yıka ası ı Sağlar. Top ak p ofili de i ike tuzla , ağ u la a sula a ile etki içi de ıka a il ektedi . Yağ u la a sula a siste i ile düşük ağ u la a hızı da u gula a su, klasik gölle di e ö te le i e gö e daha fazla tuz ıka aktadı . A ı a, su u gölle esi i sağla a seddele e ge ek oktu ve eği li a azile de de tuz ıka ası ola aklıdı . Su strea Yağ urla a Sula a Siste i, Yapraklarda Tuz ve Birikimini Önler. Özellikle de ize akı ö ele de üzga la taşı a tuzlu sula ı ap akla da ı aktığı tuz ze ele i ile yapraklarda biriken tuzla itki e za a ve ede ağ u la a sula a ile kola a ıka a ili . Su strea Yağ urla a Sula a Siste i ile Sığ Topraklarda Sula a Yapıla ilir. Tesviye edilmesi sakı alı ola sığ üzlek top akla da ağ u la a sula a ö te i kulla ıla ili . Su strea Yağ urla a Sula a Siste i ile Sula a İşçiliği E Aza İ er. Yağ u la a sula a siste i, üze sel sula a işçiliği de tasa uf sağla aktadı . Su strea ö te le i ile kı asla a a a ak o a da sula a Yağ urla a Sula a Siste i, Bitkileri Do ve Sı akta Korur. Yağ u la a sula a siste i ile özellikle se a, se ze, a e i e, ağ ve diğe e velikle kış ve ilk aha a la ı a ka şılaşıla do ola la ı da kola lıkla ve e i etle ko u a il ektedi . A ı a, za a za a etkisi i göste e sı ak ve ku u üzga la ı e da a geti diği sü gü ku u ala ı za a ı da apıla ağ u la a sula a siste i ile ö le e il ektedi . Su strea Yağ urlama Sulama Sistemi, Yapraklarda Biriken Toz Ve Zararlıları Uzaklaştırır. Topraktan ya da rüzgârla ap akla a gele toz a da za a lıla ap akla da uzaklaştı ılı . ağ u la a sula a ile ıka a ak 3 YAĞMURLAMA SULAMA YÖNTEMİ Yağ u la a sula a ö te i, su u ka akta eli li i ası çta alı a ak kapalı bir sistem ile tarlaya kada iletildiği ve at osfe e da la ıkla hali de püskü tülüğü ö te di . Bu ö te çok değişik özelliklere ve sistem kapasitesine sahip olduğu da i çok itki içi sula a ili itelikteki he top akta kulla ıla il ektedi . Yağ u la a sula a ö te i kulla ıl ası ı sağla ak içi ge ekli ola tü siste u su la ı kısa a Yağ u la a Sula a Siste i ola ak adla dı ılı . Yağ u la a sula a siste i içi ge ekli pa çala ı sağla a ili liği, u gula a sı ası da de etle e ili ol ası sistemin tü dü ada a gı ola ak kulla ıla ili ol ası ı sağla aktadı . YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMİNİN UNSURLARI Yağ u la a sula a siste le i eş a a ü itede oluş aktadı . Bu la sı ası la; Pompaj ünitesi, Ana boru ünitesi, Lateral boru ünitesi, Yağ u la a aşlıkla ı sp i kle , Bağla tı aksesua la ı. 4 çok kullanılan sistemlerdir. İşletmelerde bilirli bitkilerin kritik Tarla sistemlerinden çiftlik sistemlerine geçiş sistemleri: İşetmede esas sistemlerdir. çiftlik yapmak amacıyla kullanılan taşınabilir sistemleridir. Bu biçimde olmayıp planlama yapılır.sadece Parasal yetersizliklerden dolayı uygulamaya kullanıla yağmurlama belirli zamanlarda peyderpey geçilir. Dolayısıyla yeterli kaynak bulununcaya kadar tarla, kaynak bulunduktan yağmurla Çiftlik sistemleri: İşletmede temel yöntem sonra çiftlik sistemleri uygulanır. ve leri araziye kurulur. Yarı sabit veya taşınabilir Yağplanlanır urla a Sula a Siste Tipleri hizmet fazlai işletmeye eden komplike sistemlerdir. Bir çok çiftlik çok kullanılan sistemlerdir. sistemini kapsar. Basınçlı boru hatları ile alana getirilen sulama suyu her bir işletmenin Yağ Tarla u la a sula a sistemlerinden siste le i, late alle i çalıştı ıl a çiftlik şekille i e gö e sistemlerine ıfla dı ıl aktadı . Bazı geçiş istifade edeceği şekilde hidrantlar aracılığı ile işletmelere verilir. Hersı bir işletmede kendi lateraller ıl oiçin u gerekli a sa it olan ola akBu e ibir debiçimde kalıkaynağı , azıla ıkullanmadan he planlama sula adaalır.so a e yapılır. değişti i , diğe leParasal i y çi sistemleridir. temi suyu güç de su u ve gulaİşletme ke süDurumuna ekli geçilir. ola ak ha eket et ektedi . Yağ u la a yeterli sula a siste kaynak le i i esas tipi peyderpey Dolayısıyla bulununc 2. Tesis Göre va dı . Bu la :sistemler: sonra çiftlikSistem sistemleri uygulanır. Taşınabilir unsurların tümü hareketlidir (Şekil 6.4 a). Bazı koşullarda 4 b). İlk yatırım masrafları düşük işletme giderleri yüksektir. fazla işletmeye hizmet eden k 1.Taşı a ilir sistemler: Portatif Siste ler:birimi ve ana boru hattı sabit lateral ve başlıklar hareketlidir (6 Yarı sabit Pompa sistemini kapsar. Basınçlı boru hatları ile alana getiri 4 c).istifade Bir durakta sulama süresi tamamlandıktan sonra lateral bir diğer konuma taşınır. Böylece işletme Portatif siste le de,edeceği a a ve late alşekilde o u hatla ı hidrantlar i ko u da diğe iaracılığı e taşı ı . Küçük ile ta la taşınabilir sistemlere oranla ilk yatırım masrafı yüksek, çi temi için gerekli olan suyu bir güç kaynağı kull pa selle i i sula ası da a gı ola ak kulla ıl aktadı . Siste ali eti e düşüktü . Taşı a ili işletme giderleri düşüktür. siste2.le Tesis po paj ü ve itesi de late al o u hatla ı a kada po tatif Göre o ula da oluş aktadı . Po paj İşletme Durumuna Sistem unsurlarının tamamı sabittir. Ana boru hatları genelde ü itesi sa it ve a taşı a ili olasistemler: il ektedi . Tü ü ile taşı a ili sistemlerde pompaj ünitesigömülü ve bütün Taşınabilir Sistem unsurların tümü hareke lateraller gömülü veya leyüzeyde başında o ula poise tatifti . Bu siste ta la içeolabilir isi de (6 i –oktada). Başlıklar diğe4 i eb). vesulama a İlk i tamevsimi lada diğe ta la a yatırım masraflar takılır, yatırım giderleri düşüktür. taşı a ilsonunda ektedi . sökülür. Taşı a ili İlk siste le , masrafı ağ u la yüksek, a sula aişletme ı u gula dığı heise eçok de kulla ıl akla Yarı sabit sistemler: Pompa birimi ve ana boru hattı sa Rekreasyon alanların sistemler e a e do ve sı akta sulanmasında ko u a işle kullanılan le i içi u gu değildibu . tiplerdir. 4 c). Bir durakta sulama süresi tamamlandıktan sonra lat taşınabilir sistemle Yağmurlama başlığı işletme giderleri düşüktür. Yağmurlama başlığı Sistem unsurlarının tamamı sabittir lateraller ise gömülü veya yüzeyde (6 – ) Lateral olabilir boru hattı Lateral boru hattı takılır, sonunda sökülür. İlk yatırım masrafı yüksek, Ana boru hattı Rekreasyon alanların sulanmasında kullanılan sistemler b Pompa Pompa Su kaynağı Kanal a) Taşınabilir (Pompa hareketli) 2.Yarı Taşı a ilir Yarı Portatif Siste ler: Yağmurlama başlığı b) Taşınabilir (Pompa sabit) Lateral boru hattı başlığı so a A a o u hattı sa it ve çoğu lukla gö ülüdü . Late alle , i ko u da sula aYağmurlama ta a la dıkta diğe ko u a taşı ı . GeLateral ellikle,boru ü ük sula boru ası hattı da kulla ılı . Dünyada en çok hattıta la pa selle i iLateral Yağmurlama başlığı kulla ıla ağ u la a te tip şeklidi . Bitki geliş e dev esi o u a sula a a ge eksi i du ula yörelerAna içinboru çokhattı uygundur. Özellikle, ta la itkile i, se ze, ça ı ve e ve ahçele i sula ası da a gı Ana boru hattı ola ak kulla ıl aktadı . a) Taşınabilir (Pompa hareketli) c) Yarı sabit Su kaynağı Su kaynağı Şekil 6.4. Tesis ve işletme durumuna göre yağmurlama sulama sistem tipleri Yağmurlama başlığı La Lateral boru hattı Ana boru hattı c) Yarı sabit Pompa Su kaynağı Şekil 6.4. Tesis ve işletme durumuna göre yağmurlama s 5 Lateral boru hattı Ana boru hattı 3.Sa it Taşı a aya Siste ler: Ana ve lateral o u hatla ı sa itti ve u o u hatla ıSu ı , gö ülü ol ası te ih edili . Siste ali eti kaynağı üksekti . Bu ede le, ta la itkile i i sula ası da pek kulla ıl az. Bu sistemler özellikle tu u çgille ve e ve ahçele i de ağla da sü ekli ça ı la da ve do ko t olü de kulla ıl aktadı . b) Taşınabilir (Pompa sabit) Yağmurlama başlığı Lateral boru hattı Ana boru hattı Pompa Su kaynağı d) Sabit YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMLERİNİN PROJELENDİRİLMESİ yağmurlama tipleri Yağ u la asulama sula a siste le isistem den beklenen fa da ı elde edilebilmesi için projelendirme oldukça önemlidir. Sistemin projelendirilmesi için; bitki, su, toprak ve iklim gibi yö esel ka ak ve koşulla ı ili esi, işlet e düze i ve siste i e u gu şekilde a azi e e leşti esi ve mühendislik - hidrolik hesaplamalar ile söz ko usu ola aktı . YÖRE KAYNAK VE KOŞULLARINA İLİŞKİN Ö)ELLİKLER: I. 1.Toprak ve Topoğrafya Özellikleri: Yağ u la a sula a siste i, ku lu top akla da killi top akla a kada he tü lü top ak ü e sı ıfı da ta a su u a da geçi i siz kat a ı akı da olduğu sığ üzlek top akla da, tuzlu top akla da, düz a da eği li a azide, dalgalı topog af a a sahip a azilerde emniyetle uygulanabilir. Tuzlu top akla ı i ileşti il esi ıslahı içi , ek ıka a su u ve ede ideal i ö te di . Diğe i a latı la, ağ u la a ö te i i u gula ası ı e gelle e ek he ha gi i top ak a da topog af a kısıtı söz ko usu değildi . A ak, sula a ak a azi i topog afik koşulla ı a u gu siste te ti i i apıl ası ge eki . Sula a siste i p ojesi i oluştu ul ası içi aşağıdaki ilgile i - ili esi ge eklidi : Toprak bünyesi, Top ağı su al a hızı i filt as o hızı , Top ağı su tutma kapasitesi, Toprak profili özellikleri. Top ak ü e sı ıfı a gö e i filtas o ve su tut a kapasitele i aşağıdaki ta lo ’de göste il işti . 6 Tablo 1.: Fa klı Bü eli Top akla ı Kulla ıla ili Su Tut a Kapasitele i (mm/m) ve Su Al a Hızla ı (mm/h) Toprak Bünyesi Kulla ıla ili Su Tutma Kapasitesi Çok kaba bünyeli kum Ka a ü eli ku , i e ku ve tı lı ku Kaba ü eli ku lu tı ve i e ku lu tı O ta ü eli çok i e ku lu tı ve tı İ e ü eli killi tı ve siltli killi tı İ e ü eli ku lu kil, siltli kil ve kil Sı ı la 33 - 62 60 - 80 85 - 125 125 - 190 145 - 210 135 - 210 Ort. 40 70 105 160 175 170 Su Al a Hızı Toprak Bünyesi Kumlu Kumlu - tı lı Tı lı Killi - tı lı Siltli - killi Killi Sı ı la 25.0 – 250.0 13.0 – 76.0 8.0 – 20.0 2.5 – 15.0 0.3 – 5.0 0.1 – 1.0 Ort. 50.0 25.0 13.0 8.0 2.5 0.5 2.Bitki Özellikleri: Yağ u la a sula a ö te i tü ta la itkile i ile i çok se ze i sula ası da kulla ıla ili . Özellikle, seke pa a ı, patates, o a, uğda , havuç gi i itkile i sula ası da idealdi . Yal ız, ap ak a da e vele i ısla ası da ka akla a hastalıkla a du a lı ola do ates, fasul e, çilek gi i se zele ile agi sula ası da ağ u la a e i e, da la sula a ö te i i, e ve ağaçla ı ı sula ası da ise da la a da ağaç altı ik o ağ u la a sula a ö te i i te ih et ek daha doğ u olur. Bitkiler normal geliş ele i içi ge ekli ola su u % i i kökle de al aktadı . Kökle i su aldığı u de i liğe etkili kök de i liği denir. Etkili kök de i liği sula ada ıslatıla ak top ak de i liği i oluştu u ve itki çeşidi e gö e ge ellikle -180 santimetre arası da değişiklik göste i . Ta lo ’de göste il işti . Tablo 2.: Bazı Bitkile i i Olgu laş a Dö e i e ilişki Etkili Kök De i likle i Bitki cinsi Aspir A çiçeği Bağ Bezelye Biber Ça ı Çilek Domates Enginar Fasulye Havuç Hı a Hububat Ispanak Kabak Karpuz Kavun Kuşko az Etkili kök de i liği (cm) 90 90 120 90 60 90 60 90 90 60 60 60 90 60 60 90 90 180 Bitki cinsi Keten Lahana Marul Me ve ağaçla ı Mısı Muz Pamuk Patates Patates tatlı Patlı a Soğa taze Sorgum Soya Şeke pa a ı Turunçgiller Tütün Ye fıstığı Yonca Etkili kök de i liği 90 45 45 120 90 60 90 60 90 60 45 90 90 90 120 90 60 90 7 3.Su Kay ağı: Yağ u la a sula a ö te i de he tü lü su ka ağı da a a la ıla ili . Yağ u la a sula a siste le i i etki şekilde çalış ası içi ise sü ekli su ka ağı a ve su u itelikli ol asına gerek va dı . Su u de isi, de ideki evsi lik değiş ele , su u e ede ve e şekilde alı a ağı eli le elidi . Su kalitesi i ili ediği du u la da ise sula a su u u ki asal a alizlerinin apıl ası ge ek ektedi . 4.İkli Özellikleri: Yağmurlama sulama yönteminde, rüzgâr hızının ya da sıcaklığın çok yüksek olduğu yörelerde, sulamaların gece saatlerine kaydırılması önerilmektedir. Sürekli rüzgarların hakim olduğu yörelerde rüzgar hızı ve yönü belirlenmelidir. Topraktaki suyun bitki tarafından kullanılması bir çok iklim faktörüne bağlıdır. İklim faktörlerine göre bitki su tüketimleri aşağıda verilmiştir. Tablo 3.: Bazı Bitkile i Gü lük Ma . Su Tüketi Bitki Adı A tep fıstığı Armut Bağ Biber Çilek Domates Elma Fasulye Kavun – Karpuz Su İhti a ı 9.3 8.5 6.5 5.75 5.5 6.5 8.8 4.75 5.5 /gü Değe le i Bla e -Criddle denklemine göre) Bitki Adı Mısı Muz Nar Narenciye Patates Salatalık Şeftali Şeke Pa a ı Zeytin Su İhti a ı 7.0 8.6 8.0 8.24 6.5 5.0 5.5 7.25 8.6 /gü 5.Diğer Bilgiler: P ojele e ve islet e i etkile e ek diğe ilgile de le elidi . Ö eği , çiftçi i gü de kaç saat sula a ap ak istediği, p oje ala ı ı çev esi de elekt ik olup ol adığı, ta ı sal işle le içi ge ekli ola ak iş gü ü ü asıl sağla a ağı gi i ilgile elirlenmelidir. 8 II. YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMİNİN TERTİP BİÇİMİ Yağ u la a siste i i ideal ola ak p oje ala ı a e leşti il esi i çok etke e ağlıdı . A azi i ü üklüğü ve şekli, su ka ağı ı e i ve de isi, a azi sü ü ö ü gi i i çok etken söz konusudur. Bu u la i likte aşağıda ve ile ge el ku alla a dikkat edil eli ve e u gu te tip eli le elidi . o o o o o o o o III. A a o u hattı haki eği ö ü de e leşti il elidi . Late al o u hatla ı ü kü olduğu a tesvi e eğ ile i e pa alel e leşti il elidir. Late al o u hatla ı haki üzga ö ü e dik ola ak e leşti il elidi . Late al o u hattı o u a ası ç değişi i işlet e ası ı ı % ’si i aş a alıdı . Late al o u hatla ı ı kısa ol ası ho oje su u gula ası ı, küçük o u çapı ve değişti e işle le i gi i kola lıkla sağla a aktı . Çalıştı ıla ak late al o u hattı sa ısı ı i de fazla ve a ı a da ol ası du u u da, late al o u hatla ı a ı çap ve a e fazla iki a ı çapta kulla ıl alıdı . Late al o u hatla ı ı aşla gıç pozisyonuna tekra geti e sı ası da, za a ala taşı a işle le i i ge ekti e e leşti e düze le i de kaçı ıl alıdı . Bası ç düze le ele i de kola lık sağla ak içi o u çapla ı da değişi , a a o u hattı da apıl alıdı . E eko o ik o u çapla ı ı seç ek içi ola akla ölçüsü de po paj ü itesi sula a ala ı ı o tası a e leşti il elidi . YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMİNİN MÜHENDİSLİK VE HİDROLİK PROJELENDİRİLMESİ Yağ u la a sula a siste i i p ojele e aşa ası da apıla işle le sı ası la aşağıda eli til işti . 1. Her sulamada uygula a ak et sula a suyu iktarı : Şa et sula a ak itki sa ısı fazla ise, bitkiler içerisinde su tüketimi en yüksek olan bitki için tasa ı apıl aktadı . Su tüketi i e üksek ola itki i de fazla ise, etkili kök de i liği e yüksek olan bitki seçilir. dn = dk. D. P dk: Kulla ıla ili su tut a kapasitesi / D: Etkili kök de i liği P: Yağ u la a sula ada, ıslatıla ak top ak de i liği deki kulla ıla ili su tut a kapasitesi i % si tüketildiği de sula a a aşla ı p = . . 2. Her sulamada uygulanacak toplam sulama suyu miktari (mm): dt = dn / Ea Ea: Yağ u la a sula a ö te i de p ojele e aşa ası da su u gula a a dı a ı, Ea = % = . alı a ili . 3. Proje sula a aralığı gü : SA = dn / ET ET: Bitkinin günlük en yüksek su tüketimi (mm/gün) 9 4. Sulama süresi (saat): Ta = dt / Iy I : Yağ u la a hızı /h Sula a ala ı top ağı i filtas o hızı aşlık ağ u la a hızı da ü ük ol alıdı . 5. Lateral ve aşlık aralığı: Sula a ala ı üze i de ho oje su dağılı ı sağla ak içi late al o u hatla ı ile ağ u la a aşlıkla ı u gu i şekilde e leşti il elidi . Ka e, dikdö tge ve üçge te tip içimi u gula ada e sık kulla ılı . Rüzgar hızı ı fazla olduğu ö ele de u a alıkla azaltıla ak su dağılı ı ı ho oje liği sağla ı . 6. Toplam lateral durak sayısı (adet): Toplam lateral durak sa ısı = L/Sl L: Late al uzu luğu Sl: Late al a alığı 7. Günlük lateral durak sayısı (adet/gün): Gü lük Late al Du ak Sa ısı = Topla late al du ak sa ısı / Tg Tg: Günlük sulama süresi (saat) 8. Her durakta sulama süresi (saat): Her durakta sulama süresi: dt/Iy 9. Bir lateral üzeri deki aşlık sayısı adet : Bir late al üze i deki aşlık sa ısı = L/S2 S2: Başlık a alığı 10. Topla aşlık sayısı adet : N = Bi late al üze i deki aşlık sa ısı * Late al ge eksi i i 11. Bir lateral’i de isi 3/saat): l= Topla aşlık sa ısı : Yağ u la a aşlığı de isi 3/saat) 12. Sistemin toplam debisi (m3/saat): Q=qx NxK K: Çalışa late al sa ısı adet Siste de ge ek du ula de i a ı za a da i sula adaki topla o a tılı ola ak değiş ektedi . işlet e sü esi ile te s A dt SA Q = Tg A: Alan (dekar) Böylece, bitkinin en üksek su ge eksi esi i ka şıla ak a a ı ile topla hesapla a ak so i düze le e apıl ış ol aktadı . siste de isi 10 13. Lateral oru çapı ı seçi i: Ql = q x N : Yağ u la a de isi 3/saat) N: Yağ u la a aşlığı sa ısı adet Lateral o u hatla ı da ası ç ka ı ge el ku al ola ak ağ u la a aşlıkla ı ı o tala a işlet e ası çla ı ı üzde ’si de fazla ol a alıdı . hl = 0,2 x hs hs: Yağ u la a aşlıkla ı ı işlet e ası ı Late al o u hattı o u a eşit a alıkla la e leşti il iş ola aşlıkla da su ka ı ve a late al so u a gidildikçe o u içe isi de geçe su ikta ı da azal a ol ası ede i le ük ka ıpla ı ı ve ile çizelgele a dı ı la düzelt e apıl ası ge ek ektedi Tablo 5). Tablo ’de ise u a aç içi kulla ıla düzeltme faktörlerini (F) vermektedir. hl= j x L hl: Eği siz late al o u hattı daki ası ç ka ı j: Yük ka ı / L: Late al uzu luğu Hl = hl x F Hl: Late al o u hattı daki ge çek ası ç ka ı F: Düzeltme faktörü 14. Toplam pompaj yüksekliği: Hm = hm+Hl+h1+h2+h3 H : Topla ası ç üksekliği ve a di a ik ükseklik h1: P oje ala ı da sula a ak e üksek okta ile su ka ağı daki se est su üze i a ası daki ükseklik fa kı h2: Late al o u hattı ve a late alle üze i de ulu a e uzak ağ u la ı ıdaki ası ç , h3’ü üstü de h1’i altı da ola ak h3: Ye sel ka ıpla h2 = O tala a İşlet e Bası ı – Late al ası ç ka ı/4 15. Güç gereksinimi: �� = QxH 75 x 1 HP: Motor için gerekli olan beygir gücü Q: Pompa Debisi = Sistem debisi (L/sn) n1: Po pa a dı a ı Po pa a dı a ı, kulla ıla po pa ı katalogundan alı a ili ya da ortalama olarak 0.70 – . değe i ka ul edile ili . 11 Tablo 4.: Late al Bo u Hatla ı da Yük Ka ıpla ı içi F Düzelt e Faktö leri Lateral üzerindeki aşlık sa ısı F Faktörü Lateral üzerindeki aşlık sa ısı F Faktörü 8 0.415 20 0.376 10 0.402 25 0.371 12 0.394 30 0.368 14 0.387 40 0.364 16 0.382 50 0.361 18 0.379 100 ve fazla 0.356 12 Tablo 5.: SUNSTREAM Ma dallı Bo ula da Yük Ka ı* D (mm) 63 Q (L/sn) 75 V J 1.50 0.56 0.0061 2.00 0.75 2.50 90 V J 0.0104 0.53 0.0043 0.94 0.0157 0.66 0.0066 3.00 1.13 0.0220 0.79 3.50 1.32 0.0292 4.00 1.50 5.00 110 V J V J 0.0092 0.55 0.0038 0.92 0.0122 0.64 0.0051 0.0374 1.05 0.0157 0.73 0.0065 0.49 0.0024 1.88 0.0566 1.31 0.0237 0.92 0.0098 0.61 0.0037 6.00 2.26 0.0793 1.58 0.0332 1.10 0.0137 0.73 0.0052 7.00 2.63 0.1055 1.84 0.0441 1.28 0.0183 0.86 0.0069 8.00 2.10 0.0565 1.47 0.0234 0.98 0.0088 9.00 2.37 0.0703 1.65 0.0291 1.10 0.0109 10.00 2.63 0.0854 1.83 0.0354 1.22 0.0133 12.00 2.20 0.0496 1.47 0.0186 15.00 2.75 0.0750 1.84 0.0281 18.00 2.20 0.0394 20.00 2.45 0.0479 1.00 1.30 Yük ka ıp ta lola ı hazı la ı ke Haze – Willia s fo ülü kulla ıl ıştı . D: Dış çap , V: Su hızı /s , Q: De i L/s , J: Yük ka ı / 13 YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMLERİNİN İŞLETME VE BAKIMI Soğuğa, gü eş ışığı a ve sı aklığa ka şı daha da a ıklı hale geti ile Su st ea Yağ u la a Siste le i i i kulla ıl ala ı şa tı la ılla a sizle e hiz et ede ile ek özellikle e sahipti . Bu u te i i içi aşağıda ulu a tavsi ele e u ul ası a a lı ola aktı . 1. Ekip a la ı uzu ö ü lü ol ası ı sağla ak, ta i ve değişti il ele i de i i u ali et içi ağ u la a sula a siste i dikkatli i şekilde çalıştı ılıp, ko u alıdı . 2. Siste ö e küçük de ide çalıştı ılıp late al ve a a o u hatla ı su ile doldu ulup, kö tapa açık ı akıla ak siste i te izle esi sağla alıdı . 3. Ya a ı addele i gi e esi ve ağ u la ı ıla ı tıka a ası içi po pa e e o usu a süzgeç takıl alıdı . 4. Baze aşlıkla ı çalış ası es ası da ası ç ölçül elidi . Çü kü fa klı ası çla da fa klı ıslat a desenleri meydana gelir. 5. Late alle i e değişti e za a ı utlaka eli le elidi . Yağ u la a dağılı ı ı u gu ol ası içi üzgâ du u u a gö e late alle i ko u la ı i i a a la alıdı . 6. Rüzgâ lı havala da u gu su dağılı ı ol a a ağı da siste çalıştı ıl az. A ak e u i du u la da a a hatta i o u çıka a ak Late alle a ası ı da alta ak su dağılı ı ı ü ifo ol ası sağla ı . 7. Eğe siste de ö ede gü e u gula ası apıl ış ise sistem iyice temizlenmelidir. 8. Bo ula takılıp sökülü ke , zo la ı ı ha eketle apıl a alıdı . Bo ula ı o tala ı ı tak ada ö e o ta uvala ı utlaka te izle elidi . 9. Dö e ağ u la a aşlıkla ı ve o u ağla ı ıla ı daki lastik o tala gi i za a la ıp a a ile pa çala , pe i odik ola ak ko t ol edil eli ve ge ektiği de değişti il elidi . 10. Bo ula da ve aşlıkla da, a a ı pa ça ıkla ı tuta ağı içi g es ağı kulla ıl a alıdı . 11. Özellikle ikli i soğuk ola e le de, siste e ait pa çala ı özellikle o tala ı do ada dola ı za a gö ele i i ö le e il ek içi dikkatli i şekilde ku u ola ak depola alıdı . 12. Bo ula ı taşı ası çok dikkatli şekilde apıl alı, o ula a ve ağla tı pa çala ı a za a verilmemelidir. Borular sürükle e eli ve üksekte atıl a alıdı . 13. Sa it ve a a ı sa it ağ u la a siste le i de o u gö e de i liği, ılı a ölgele de cm de , kışı şiddetli don yapan bölgelerde de 8 de aşağı ol a alıdı . A ı a, o ula ta ı işle e aletlerinden zara gö e e ek de i liğe e leşti il elidi . 14. Sa it ve a a ı sa it ağ u la a siste le i de ası ç de e esi apıl ada o ula ı üstü kapatıl a alıdı . . Pla la a itki çeşidi i değişti il esi hali de siste çalış a sü esi i ve sula a a alığı ı utlaka hesaplattı ı ız. 16. Sula a evsi i so u da, alze ele i kışlık ko u a e le i e e leşti ede ö e, siste i he ha gi i e i de ev ut ola ile ek ıp a a ve aşı a ı gö ek a a ı la, tü pa çala ko t ol edilmelidir. Böylece, sulama mevsiminden ö eki oş za a la da, ta i edil esi ve a değişti il esi ge eke pa çala üze i de ge ekli çalış ala ı ahatlıkla apıl ası sağla ış olu . 17. Sula a o ula ı, ku u i e de afla üze i e sı ala hali de e leşti il eli, he sı a a ası a tahtalar konula ak o ula a ası a i hava si külas o u te i edil elidi . Yağ u la a aşlıkla ı he ha gi i aşı a ve ıp a a a ka şı ko t ol edil eli ve so a kutula a ve a a a a e leşti il elidi . 18. Özellikle sabit sistemlerde sezon sonunda sistemdeki su tama e oşaltıl alı. 19. Siste i a dı a lı çalışa il esi içi u gu po pa seçil elidi . Güç ka ağı ola ak elekt ik oto u kulla ılı o sa utlaka top ak hattı ı aptı ıl ası ge eklidi . 20. Fa klı i du u a da so u la ka şılaş a ız hali de te eddüt et ede SUNSTREAM ta ı uz a lığı a aşvu u uz. 14 Güve le kulla ıla ile SUNSTREAM Yağ u la a siste le i PE ha üretilmektedir. addede Ma dallı ola ak SUNSTREAM YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMLERİNİN ÜSTÜNLÜKLERİ Ma dallı ağla tı siste i kola sökülüp takıl a ı sağla . A ı çaptaki a dallı PE o ula i geçiş pa çası ı ge ekti ede i i i e o te edile ili . Bo u ve ek pa ça aşla ı daki ağla tı ı sağla a a dalla ağı kulla a şa tla ı da dahi kı ıl az. O tası da tutula ak kaldı ıla SUNSTREAM ağ u la a o ula ı kavisle ediği de ta lada ulu a itkile e hiç i za a ve e ekte ve kola taşı aktadı . SUNSTREAM; ağ u la a o u ve aksesua la ı ı ke di la o atua la ı da e so tek oloji ile testte ta i tutup, kalite o a ı ı a dı da satışa su aktadı . SUNSTREAM; PE ağ u la a o ula ı gü eş ışığı ı a sıtı ı i e kte ve gü eş ışığı a ka şı özel bir formülle imal edilmektedir. SUNSTREAM; ağ u la a siste le i i Na ık Ke al Ü ive sitesi ve Çanakkale 18 Mart Ü ive sitesi Bi osiste Mühe disliği La o atua la ı da testi apıl ış olup u gu luğu ve kalitesi eli le işti . Hazı la a : )i . Yük. Müh. Yüksel Ka a a 15