tamam - Türkiye Sigorta Birliği
Transkript
tamam - Türkiye Sigorta Birliği
ISSN: 13057839 Ocak - Mart 2010 SAYI: 19 BIRLIK’ten TÜRK‹YE S‹GORTA VE REASÜRANS fi‹RKETLER‹ B‹RL‹⁄‹ YAYINIDIR ‹stihdam 50 Bin Kifliyi Aflt› Sigorta sektöründe istihdam edilen kifli say›s› 18 bin 841 kifliye ulaflt›. Bu say›ya acenteleri, broker flirketleri ve eksperleri de dâhil etti¤inizde sektörün 50 bin’den fazla kifliye ifl imkân› yaratt›¤› ortaya ç›k›yor. BIRLIK’ten Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i yay›n›d›r 3 ayda bir yay›nlan›r Para ile sat›lmaz ISSN: 13057839 ‹mtiyaz Sahibi Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i Ad›na Hulusi TAfiKIRAN Genel Yay›n Yönetmeni Erhan TUNÇAY ‹çin d e k i l e r GÖRÜfi Baflkan’dan ........................................................................................................................ 1 Bize Göre ............................................................................................................................2 Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü ................................50 B‹RL‹K’TEN HABERLER Q15 4 Çal›fltay› ................................................................................................................3 Bay Hoop Evde fiamata Anadolu Turnesinde ................................................4 K›y› Tesisleri Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta Toplant›s› .................. 6 Yol Güvenli¤i fiart› ........................................................................................................7 ‹NCELEME - ARAfiTIRMA Sorumlu Yaz› ‹flleri Müdürü Gamze D‹LER Yay›n Kurulu Erhan TUNÇAY Zihni METEZADE Mehmet KALKAVAN Gamze D‹LER Yay›n Dan›flman› Noyan DO⁄AN Grafik Tasar›m ILGIN BALA Çizer Serdar GÜNB‹LEN Yönetim Yeri Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i Adres: Büyükdere Cad. Büyükdere Plaza No: 195/1–2 34394 Levent / ‹STANBUL Tel: 0212 324 19 50 Faks: 0212 325 61 08 E-posta: birlikten@tsrsb.org.tr B‹RL‹K’ten dergisinde yay›mlanan yaz› ve foto¤raflar›n tüm haklar› Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i’ne aittir. Kaynak gösterilerek kullan›labilir. Dergide yeralan köfle yaz›lar›ndan do¤abilecek hukuki sorumluluk, yazarlar›n kendisine aittir. Bask› Ömür Matbaac›l›k A.fi. Haramidere Beysan Sanayi Sitesi Birlik Cad. No: 20 34524 Büyükçekmece - ‹stanbul info@omur.com.tr Sigortac›l›kta Kriz Yönetimi ................................................................................. 11 Mevzuat Sorunlar ve Yarg› Kararlar› ; Yarg›tay Kararlar›nda Sigortac›n›n Sorumlulu¤unun Bafllamas› ....................................................17 Sigorta ‹statistikleri ...................................................................................................32 AB ve S‹GORTA Sistemik Riskler ve Sigorta Sektörü ................................................................21 Avrupa Yol Güvenli¤i Eylem Plan› ...................................................................25 AB Blok Muafiyet Düzenlemesinde Yeni Dönem .....................................28 TSEV Sigorta Sektöründe ‹stihdam›n Niteli¤inin ve Say›s›n›n Art›r›lmas› ................................................................................................ 39 TSEV Seminerler Dizisi ve Profesyoneller ................................................... 42 Türk Sigorta Sektörü 2. Bowling Ligi ............................................................. 46 2010 Y›l› Mevzuat E¤itimleri Tamamland› ..................................................47 Çanakkale 18 Mart Üniversite’sine Sigorta Bilinci Semineri ........... 48 TSEV’den iki yeni Yay›n .......................................................................................... 49 HABERLER SEGEM .............................................................................................................................. 30 GÜVENCE HESABI ..................................................................................................... 51 S‹GORTA B‹LG‹ MERKEZ‹ ..................................................................................... 53 DASK ..................................................................................................................................60 TARS‹M .............................................................................................................................64 DIfi BASIN ‹SPANYA AB Dönem Baflkan› ..............................................................................70 Euro Bölgesinde ‹flsizlik Oran› Artt› ................................................................ 71 Sa¤l›k Hizmetlerinde Yolsuzluk ......................................................................... 72 Avrupa Finans Piyasalar›n›n Bütünleflmesi Raporu ............................. 74 Yeni Avrupa Komisyonu Güvenoyunu Ald› ................................................75 RÖPORTAJ IAA Uluslar aras› Reklamc›lar Derne¤i “ Risk ve Sigorta Bilinci” ............................................................................................................. 78 BAfiKAN’dan De¤erli Meslektafllar›m, 2009 y›l›n›n sektörümüz aç›s›ndan en olumsuz y›llardan biri oldu¤u hepimiz için gerçek. Gerek global kriz, gerek bizlerin bu dönemi kan›mca iyi yönetememifl olmam›z sonucu hemen hemen tüm flirketlerimiz için bir önceki y›l ve y›llara göre daha olumsuz geçen bir y›l› geride b›rakt›k. Bu bulgu bilanço ve kar zarar hesaplar›na bakt›¤›m›zda zaten ortada. Yine de, gerek 2009 y›l›n›n sektörel geliflimini, gerek teknik zarar›n alt›ndaki gerçekleri baz› di¤er veriler ›fl›¤›nda yorumlamakta yarar görüyorum. Hayat d›fl› sektörün prim geliflmesi enflasyonun alt›nda kalm›fl oldu¤una göre sat›fllar›m›zda reel küçülme oldu¤unu söylüyoruz. Ama öte yandan poliçe say›s›na bakt›¤›m›zda ise %5’lik bir art›fl görüyoruz. Yani küçülme sat›fllar›n TL karfl›l›¤›nda olmufl ama satt›¤›m›z ürün say›s›, yani ulaflt›¤›m›z sigortal› menfaat konusu artm›fl. Di¤er sektörlerin kendilerini büyüme veya küçülme aç›s›ndan irdelerken sat›fllar›n›n adet veya ton olarak bir önceki y›la nazaran geliflmesini k›stas ald›¤›n› düflünürsek, “iki senedir küçülüyoruz” yorumlar› kan›mca sektörümüzün kamuoyunda alg›lanmas›nda olumsuz bir yönlendirme oluyor diye düflünüyorum. Teknik sonuçlar›n kötüleflmesinin alt›ndaki sebepleri incelerken, dikkati çeken hususlar›n bafl›nda, yeterli prim almam›fl olmam›z de¤il, ödenen hasar›n enflasyonun çok üzerinde artm›fl oldu¤u gerçe¤i geliyor. Hayat d›fl› branfllarda, ödenen hasardaki büyüme 2009’da %20’yi afl›yor. Ödenen dosya say›s›ndaki art›fl ise %31’in üzerinde. Sa¤l›k branfl›n›n tazminat elleflleme prati¤indeki farkl›l›¤› dikkate alarak, bu branfltaki art›fl› (%45,2) d›flar›da tutsak dahi, dosya say›s›ndaki art›fl %10’a yak›n. Poliçe say›s› %5 artarken, ödenen dosya say›s› %10 tazminat toplam› %21’e yak›n art›yor ki; san›r›m bu rakamlar 2009 faaliyet sonuçlar›m›z› kolayl›kla yorumluyor. Bu rakamlar› dikkate al›rsak, hayat d›fl› branfllarda yeterli olmad›¤›n› iddia etti¤imiz primi en fazla %5’e kadar artt›rma flans›m›z oldu¤unu, buna ra¤men ödenen hasardaki büyümeyi karfl›lamam›z›n mümkün olmad›¤›n› görüyoruz. 2009’da bu tabloyu branfllar baz›nda inceledi¤imizde, evrensel bir do¤ru olan “ekonomik krizde insanlar sa¤l›k sorunlar›n› daha fazla hisseder veya kendileriyle daha çok ilgilenir” tespitini kolayl›kla yap›yoruz. Sa¤l›k branfl›nda poliçe say›s›nda bir kay›p var iken, ödenen hasardaki art›fl %20’ye yak›n. ‹kitelli sel hasar›n›n kar/zararlar›m›za etkisi zaten biliniyor. Bu sebeple dosya say›s› yang›n branfl›nda %10 artm›fl, teknik sonuçlarda da 150 Milyon gibi net bir etki var. En çarp›c› göstergelerin biri de, tabii ki trafik sigortalar›. Dosya say›s›ndaki art›fl %23,3, ödenen hasardaki art›fl ise %17,3 ki ekonomik kriz ortam›nda bu hasar tablosunu karfl›layabilecek primi müflteriden tahsil edebilmek gerçekten zor. Kasko sigortalar›ndaki tablo da ortalama primin en az %5 artmas› gere¤ini iflaret ediyor. Zaten bu tespitler, hasardaki afl›r› art›fl›n ve poliçelerde eksik al›nan primin, 2009 y›l›nda 600 Milyon civar›nda bir sapma yaratt›¤›n› gösteriyor. Zaten toplam bilanço kar›m›z bu rakam kadar fazla bir seviyede gerçekleflmifl olsayd›, 2009 y›l›n› memnuniyetle iyi bir y›l olarak geçmiflin raflar›nda yerine koyard›k. 2010 y›l›n›n üçte biri tamamland›. Geçen seneki zarar noktalar›m›z›n do¤ru tespiti, 2010 ve 2011 y›llar› faaliyet sonuçlar›n›n olumluya çevrilebilmesi aç›s›ndan çok önemli. Bu sebeple, gerek sektörün büyümesini yorumlarken, gerek teknik sonuçlar› incelerken sektör verilerinin daha mikro bazda irdelenmesi yararl› olacakt›r görüflündeyim. Sevgilerimle, Hulusi TAfiKIRAN Baflkan B‹ZE GÖRE De¤erli Okurlar, Birlikten Dergimizin bu say›s›nda gerek Türk Sigorta sektöründeki geliflmeler gerek dünyadan haberlerle sizlere ulaflaca¤›z. ‹lk olarak ülkemizdeki faaliyetlerimizden bahsedecek olursak, ‹stanbul Barosu Sigorta Hukuk Komisyonu ile Havac›l›k ve Uzay Hukuku Komisyonunca ortaklafla düzenledi¤imiz Havayolu Tafl›mac›l›¤›nda Mesuliyet Sigortalar› konulu paneli gerçeklefltirdik. Y›l›n bafl›nda K›y› tesisleri Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortas›n›n 1 Ocak tarihinde Resmi Gazete’de yürürlü¤e girmesinin ard›ndan, tarife ile ilgili uygulamada ortaya ç›kan sorunlar›n ele al›n›p görüflüldü¤ü toplant›ya ev sahipli¤i yapan Birli¤imiz yine ‹stanbul’da Grand Cevahir Kongre Merkezinde düzenlenen “Sivil Toplum ile Yeni AB Stratejisi ve Üyelik Müzakere Süreci” toplant›s›na kat›ld›. Çeflitli sivil toplum kurulufl temsilcilerinin bulundu¤u bu toplant›da AB Genel Sekreterli¤i , AB Ülkeleri Büyükelçileri, ile Devlet Bakan› ve Bafl müzakereci Egemen Ba¤›fl’ta bulundu. Bu toplant›n›n hemen ard›ndan, Birlik olarak BASEL’de Uluslar aras› Sigorta Denetçileri Birli¤i’nin toplant›s›na kat›ld›k. “Sigortac›n›zdan Mektup Var” bilgilendirme kutusu ile ulusal bas›nda bilinçlendirme çal›flmalar›m›za bir yenisini daha ekledik. Mart ay›ndan bafllayarak Akflam, Milliyet Radikal, Sabah, Star, Vatan, Yeniflafak gazetelerinde y›lsonuna kadar bir proje ile sigortal›lar›n ya da sigorta yapt›racaklar›n en çok merak ettikleri konulara aç›kl›k getiriyoruz. Uzun ve yo¤un geçen bir dönemin stresini atmak için sigorta sektörünü ‘geleneksel sektör yeme¤inde bir araya getirdik. Yemek Sait Halim Pafla Yal›s›’n›n büyüleyici atmosferinde gerçekleflti. Sektör temsilcilerini buluflturan bu birliktelik Anadolu Sigorta’n›n baflar›l› orkestras› katk›lar›yla keyifli görüntülere sahne oldu. Sigorta sektörünün 2009 y›l›n›n de¤erlendirildi¤i Türk sigorta sektöründe yaflanan geliflmeler hakk›nda da bilgiler verilen bas›n toplant›m›z ise 25 Mart tarihinde gerçeklefltirildi. Birli¤imizin 2010 y›l› için açt›¤› yarat›c› çal›flmalar ve sigorta bilinçlendirme konulu konkuru ise ‹lanc›l›k Reklam Ajans› kazand›. 14 kreatif reklam ajans›n›n davet edildi¤i konkurda önce ilk 4'e giren ‹lanc›l›k, ikinci aflaman›n sonucunda konkurun galibi oldu. ‹lanc›l›k Birli¤in bütün stratejik ve kreatif reklam çözümlemeleri y›l boyu sürdürecek. Dünyadaki sigorta ve finans sektöründeki geliflmeleri de sizlerle paylaflt›¤›m›z bu say›m›zda, her zamanki gi- 02 bi DASK faaliyetlerinden, Sigortac›l›k E¤itim Merkezi’nce gerçeklefltirilen yasa ve yönetmeliklerle belirtilen acente e¤itimi ve s›navlar sonucu 29 ili kapsayan çal›flmalardan söz ettik. Bu arada Güvence Hesab›m›zda son befl y›lda % 718 artan baflvuru say›s›n› bizim bu konudaki çabalar›m›z›n olumlu bir göstergesi olarak karfl›n›za ç›kar›yoruz. Sigorta Bilgi Merkezi sayesinde oluflturulan de¤erli bilgi ve istatistikler sektöre sa¤lanacak hizmetlere en büyük veriyi oluflturuyor. Tüm sektörel çal›flmalar›m›z› bir sayfadan özetlemek yerine gelin Dergimizin yapraklar›n› çevirerek sigorta sektöründeki ilerlemelere, geliflmelere ve gündemine sizleri de ortak edelim. Esenlikler dilerim… Erhan TUNÇAY Genel Sekreter B‹RL‹K’TEN HABERLER QIS 4 ile ‹lgili Çal›fltay Düzenlendi olvency II'ye iliflkin geliflmelerin takip edilmesi ve Türkiye'nin Solvency II ile ilgili olarak izlemesi gereken yol haritas›n›n belirlenmesi amac›yla kurulan Solvency II ‹htisas Komitesi çal›flmalar›na devam ediyor. Bu kapsamda, say›sal etki çal›flmas›n› (QIS 4) yürüten flirketlerin temsilcileri için 8-9 Aral›k 2009 tarihlerinde Birlik Konferans salonunda bir çal›fltay düzenlendi. S Ernst & Young ‹stanbul öncülü¤ünde organize edilen çal›fltayda Ernst & Young Amsterdam, Londra ve Atina ofislerinden gelen konunun uzmanlar› taraf›ndan hayat ve hayat-d›fl› faaliyetlere iliflkin QIS 4 tablolar›n›n doldurulmas›na yönelik bilgiler verildi. Çal›fltay sonunda kat›l›mc›lar taraf›ndan yönlendirilen sorular yan›tlanarak vaka analizi gerçeklefltirildi. “Havayolu Tafl›mac›l›¤›nda Mesuliyet Sigortalar›” Paneli irlik, 19 Aral›k 2009 tarihinde ‹stanbul Barosu Sigorta Hukuku Komisyonu ile Havac›l›k ve Uzay Hukuku Komisyonu taraf›ndan ortaklafla düzenlenen “Havayolu Tafl›mac›l›¤›nda Mesuliyet Sigortalar›” konulu panele kat›ld›. Panelde Birlik Hukuk ve Mevzuat Uzman› Av. Hüseyin Arslan taraf›ndan temsil edildi. Panelin ilk oturumunda söz alan Hudson Sky International S. A. Türkiye Müdürü Tülin Yurdakul, hava tafl›mac›l›¤›nda mesuliyet sigortalar› hakk›nda bilgi verdi. Panelin ikinci oturumunda ise Av. Burak Kepkep, “AB Hukukunda Hava Tafl›mas›ndaki Liberalleflme Çal›flmalar›”, Av. Nazl› Can ise “AB Hukukunda Hava Tafl›mas›ndaki Sigorta Nev'ileri” bafll›kl› sunumlar gerçeklefltirdi. B 03 B‹RL‹K’TEN HABERLER Çocuklara Sigorta Bilinci!... 45 günde 65 bin kifli, Ülkemizde sigorta bilincinin geliflmesini sa¤lama vizyonu do¤rultusunda çocuklara sigorta bilincini afl›lamak üzere Birlik talebi ile BKM taraf›ndan yaz›l›p sahnelenen “Bay Hooop Evde fiamata” adl› oyun, yola ç›kt›¤› Anadolu turnesinde hem çocuklar hem de veliler taraf›ndan yo¤un ilgiyle karfl›lan›yor. 04 26.000 kilometre! fiu ana kadar baflta ‹stanbul'un birçok ilçesinde olmak üzere Edirne, Tekirda¤, Bal›kesir, Çanakkale, ‹zmit, Bursa, Denizli, Antalya, ‹zmir, Konya, Kayseri, Adana, Gaziantep, Malatya, Elaz›¤, Trabzon ve Samsun'da perdelerini açan oyun toplam 12.000 km yol kat ederek 38.000 çocuk ve veliye ulaflmay› baflard›. Oyun, çocuklar›n yan› s›ra velilerden de tam not al›yor. Birli¤in sponsorlu¤unda haz›rlanan ve çocuklara hem e¤lenceli hem de keyifli bir gösteri sunan “Bay Hooop Evde fiamata” adl› oyun Erzurum, Erzincan, Kütahya, Eskiflehir, Kars, fianl›urfa, Mardin, Hatay, ‹skenderun ve Ankara'dan sonra 23 Nisan 2010 tarihinde ‹stanbul Bostanc› Gösteri Merkezi'nde sahnelenecek final gösterimi ile bu sezonu kapatacak. 05 B‹RL‹K’TEN HABERLER K›y› Tesisleri Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortas› ile ‹lgili Toplant› ›y› Tesisleri Deniz Kirlili¤i Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortas› Tarife ve Talimat›n›n 6 Kas›m 2009 tarih ve 27398 say›l› Resmî Gazete'de yay›mlanarak 1 Ocak 2010 tarihinde yürürlü¤e girmesinin ard›ndan ilgili taraflar›n tarifeye iliflkin uygulamada yaflanan sorunlar›n ele al›nabilmesi amac›yla bir araya gelmeleri planland›. K Bu kapsamda Birlik, 15 Ocak 2010 tarihinde konuya iliflkin toplant›ya ev sahipli¤i yapt›. Toplant›da Çevre Orman Bakanl›¤›'ndan Daire Baflkan› Veysel Aslan, Afire Sever ve Serpil Durak, Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü'nden ise Selamet Yaz›c› konuya iliflkin mevzuat hakk›nda kat›l›mc›lara bilgi verdi. Birlik nezdinde faaliyet gösteren Sorumluluk Sigortalar› ‹nceleme Araflt›rma Komitesi Baflkan› Alper Tan ise uluslararas› uygulamalar ile ilgili örnekler vererek ülkemizdeki uygulamada karfl›lafl›lan konulara iliflkin görüfllerini ifade etti. Toplant› kat›l›mc›lar›n sorular›n›n yan›tlanmas› ile sona erdi. Hazine Müsteflarl›¤›’n›n fiirketlere Yönelik Mobil ‹mza Süreci Toplant›s› irlik, Hazine Müsteflarl›¤› yetkilileri taraf›ndan 22 Ocak 2010 tarihinde flirket temsilcilerine yönelik olarak mobil imza uygulamas› hakk›nda düzenlenen e¤itime ev sahipli¤i yapt›. fiirketlerin muhasebe müdürlerinin B kat›ld›¤› toplant›da, Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan flirketler nezdinde uygulanmas›na karar verilen mobil imza sürecine iliflkin geliflmeler ele al›narak bilgi ifllem altyap›s› ve uygulama flekline iliflkin bilgilendirmede bulunuldu. IAIS Toplant›s› irlik, 24-26 fiubat 2010 tarihlerinde Uluslararas› Sigorta Denetçileri Birli¤i'nin (IAIS) y›lda üç kez düzenledi¤i toplant›lar kapsam›nda Basel'de gerçeklefltirdi¤i ilk toplant›ya kat›ld›. IAIS üyeleriyle gözlemcilerine aç›k toplant›lara IAIS'in gözlemci üyesi s›fat›yla kat›lan Birli¤i, Mali ve Finansal Düzenlemeler Sorumlusu Onur Acar temsil etti. ‹ki B 06 gün süren toplant›lar boyunca Birlik, solvency, finansal istikrar ve sigorta gruplar›yla ilgili bilgilendirme oturumlar›na kat›ld›. Birlik taraf›ndan IAIS üyeleri ve gözlemcileri aras›nda sistemik riskler ve finansal kriz sonras›nda sigorta sektöründe daha etkin düzenleme ve denetleme konular›n›n tart›fl›ld›¤› özel oturuma da kat›l›m sa¤land›. Avrupa Yol Güvenli¤i fiart› ‹nternet Sitemizde irlik, “Avrupa Yol Güvenli¤i fiart›”na Kas›m 2009'da taraf olmas›n›n ard›ndan ülke genelinde yol güvenli¤inin sa¤lanmas› ve kamu bilincinin artt›r›lmas›na yönelik verdi¤i taahhütler kapsam›nda Türkçe ve ‹ngilizce internet sitesi arac›l›¤›yla Avrupa Yol Güvenli¤i fiart›'n› tan›tmaya bafllad›. B Buna göre Birlik internet sitesinde Avrupa Yol Güvenli¤i fiart› bafll›¤› alt›nda “Avrupa Yol Güvenli¤i fiart› (ERSC) Hakk›nda” ve “Birlik ve ERSC Çal›flmalar›” bölümleri yer al›yor. Söz konusu bölümler kapsam›nda Avrupa yol güvenli¤i konusunda çeflitli kurumlar taraf›ndan haz›rlanan orijinal dokümanlar ile Birlik taraf›ndan ERSC hakk›nda haz›rlanan çal›flmalara eriflim sa¤lanmas› mümkün. “Sivil Toplum ile Yeni AB Stratejisi ve Üyelik Müzakere Sürecimiz” Toplant›s› irlik, Avrupa Birli¤i Genel Sekreterli¤i (ABGS) taraf›ndan 13 fiubat 2010 tarihinde ‹stanbul Grand Cevahir Otel ve Kongre Merkezi'nde gerçeklefltirilen “Sivil Toplum ile Yeni AB Stratejisi ve Üyelik Müzakere Sürecimiz” Toplant›s›na kat›ld›. Devlet Bakan› ve Bafl müzakereci Egemen Ba¤›fl, Avrupa Birli¤i Genel Sekreterli¤i (ABGS), AB ülkeleri büyükelçileri ile sivil toplum kuruluflu temsilcilerinin kat›ld›¤› toplant›da Birli¤i Uluslararas› ‹liflkiler Uzman Yard›mc›s› Müge Soysal temsil etti. B Toplant›da Devlet Bakan› ve Bafl müzakereci Egemen Ba¤›fl ve di¤er konuflmac›lar taraf›ndan gerçeklefltirilen aç›fl konuflmalar›n›n ard›ndan ABGS Genel Sekreteri Büyükelçi Volkan Bozk›r taraf›ndan “Yeni AB Stratejisi ve Üyelik Müzakere Süreci” konusunda bilgilendirme yap›ld›. Bilgilendirme kapsam›nda yeni AB Stratejisinin bafll›ca 4 platform (I.Resmi Müzakere Süreci, II. Ask›ya Al›nan Fas›llar, III. Siyasi Kriterler ve IV. ‹letiflim Stratejisi) üzerine kuruldu¤u ifade edilerek söz konusu platformlara iliflkin k›sa aç›klamalarda bulunuldu. Türkiye'nin AB ile yürüttü¤ü müzakere sürecinde sivil toplum kurulufllar›n›n oynad›¤› önemli rolün ifade edildi¤i toplant›n›n ikinci bölümünde ise sivil toplum kuruluflu temsilcileri taraf›ndan “Yeni AB Stratejisi”ne iliflkin görüfl ve talepler iletildi. Toplant› Devlet Bakan› ve Bafl müzakereci Egemen Ba¤›fl taraf›ndan yap›lan de¤erlendirme ve kapan›fl konuflmas› ile sona erdi. 07 B‹RL‹K’TEN HABERLER Sait Halim Pafla Yal›s›nda 2010 Y›l› Sektör Yeme¤i igorta sektörü ‘geleneksel sektör yeme¤i’nde bir araya geldi. TSRfiB taraf›ndan her sene düzenlenen ‘geleneksel sektör yeme¤i’ bu sene Sait Halim Pafla Yal›s›’n›n büyüleyici atmosferinde gerçekleflti. Sektör temsilcilerini buluflturan yemek keyifli görüntülere sahne oldu. 12 Mart Cuma akflam› Sait Halim Pafla Yal›s›’nda gerçeklefltirilen sektör yeme¤inde bir araya gelen sektör yöneticileri yo¤un geçen bir senenin yorgunlu¤unu att›. Sigorta flirketlerinin genel müdür ve üst düzey yöneticilerinin kat›l›m gösterdi¤i gece, yemek öncesinde verilen kokteylle bafllad›. Sait Halim Pafla Yal›s›’n›n büyüleyici atmosferinde gerçekleflen kokteylde flirket yöneticileri sohbet etme f›rsat›na sahip oldu. S Geleneksel sektör yeme¤inin aç›l›fl konuflmas›n› Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel Müdürü Ahmet Genç ve TSRfiB Baflkan› Hulusi Taflk›ran yapt›. Aç›l›fl konuflmalar›n›n ard›ndan bafllayan yemekte, Anadolu Sigorta çal›flanlar›n›n oluflturdu¤u amatör müzik grubu ‘Anadolu Sigorta Orkestras›’ sahne ald›. Birbirinden güzel flark›larla geceye renk katan orkestraya gecenin ilerleyen saatlerinde Anadolu Sigorta Ge- 08 nel Müdürü Mustafa Su da dahil oldu ve geceye kat›lanlara benzersiz bir müzik ziyafeti yaflatt›. Türk sigorta sektörünün üst düzey yöneticilerini bir araya getiren bu özel yemek gecenin ilerleyen saatlerine kadar sürdü. TSRfiB, 2009 Y›l›nda Sigorta Sektöründe Yaflanan Geliflmeleri Bas›n Mensuplar›yla Paylaflt› Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i (TSRfiB) 25 Mart 2010 Perflembe günü düzenledi¤i bas›n toplant›s›nda bas›n mensuplar›yla bir araya geldi. Ceylan Intercontinental’de gerçeklefltirilen bas›n toplant›s›nda TSRfiB Baflkan› Hulusi Taflk›ran, Türk sigorta sektörünün 2009 y›l›n› de¤erlendirdi ve 2010 y›l›yla ilgili beklentilerini paylaflt›. Sigorta sektörünün 2009 y›l›n›n de¤erlendirildi¤i bas›n toplant›s›nda konuflan TSRfiB Baflkan› Hulusi Taflk›ran, sektörün 2009 y›l›nda toplam 12.278 milyon TL prim üretimi gerçeklefltirdi¤ini ancak ekonomik krizin etkisi nedeniyle sektörün reel anlamda yüzde 2,2 oran›nda küçüldü¤ünü ifade etti. Taflk›ran konuflmas›nda, Türk sigorta sektörünün 2009 y›l›nda hayat d›fl› branfllarda 10.471 milyon TL, hayat branfl›nda 1.807 milyon TL ve toplamda 12.278 milyon TL prim üretimi gerçeklefltirdi¤ini ifade etti. Sektörün 2008 y›l› prim üretimine göre yüzde 4, 23 oran›nda büyüme kaydetti¤ini söyleyen Taflk›ran, 2009 y›l›nda sektörün reel anlamda yüzde 2,2 oran›nda küçüldü¤ünü belirtti. Sektörün kâr tablosundan da söz eden Taflk›ran, 2009 y›l›nda sektörün teknik kâr›n›n yüzde 65. 98, mali kâr›n›n yüzde 27.73 ve vergi sonras› bilanço kâr›n›nsa yüzde 45.98 oran›nda düfltü¤ünü ifade etti. Taflk›ran, 2009 y›l› sonu itibariyle sigorta sektöründe istihdam edilen kifli say›s›n›n 18.841 kifliye ulaflt›¤›n›, sektörde faaliyet gösteren acente, broker ve eksperler de dikkate al›nd›¤›nda sigorta sektörünün 50.000’den fazla kifliye istihdam sa¤lad›¤›n› sözlerine ekledi. 2009 y›l›nda Türk sigorta sektöründe yaflanan geliflmeler hakk›nda da bilgi veren TSRfiB Baflkan› Hulusi Taflk›ran, Kaza Tespit Tutana¤›, Tamamlay›c› Sa¤l›k Sigortas›, Sigorta Tahkim Komisyonu gibi uygulamalardan söz etti. Taflk›ran ayr›ca TSRfiB’nin 2009 y›l›nda sigorta bilincinin yayg›nlaflt›r›lmas› amac›yla bafllatt›¤› reklam çal›flmas› ve "Bay Hooop Evde fiamata" adl› bilgilendirici çocuk tiyatrosu hakk›nda da görüfllerini ifade etti. TSRfiB Baflkan› Hulusi Taflk›ran sunumunun ard›ndan bas›n mensuplar›n›n sorular›n› yan›tlad›. 09 B‹RL‹K’TEN HABERLER Birlik’in Reklam Konkuru Sonuçland› TSRfiB ‘nin 2010 y›l› için açt›¤› yarat›c› çal›flmalar ve sigorta bilinçlendirme konulu konkuru ‹lanc›l›k Reklam Ajans› kazand›. 14 kreatif reklam ajans›n›n davet edildi¤i konkurda önce ilk 4'e giren ‹lanc›l›k, ikinci aflaman›n sonucunda konkurun galibi oldu. ‹lanc›l›k Birli¤in bütün stratejik ve kreatif reklam çözümlemeleri y›l boyu sürdürülecek. ar” V p u t ek M n a d ›n›z c usu a t t u r K o g e i “S irm d n e l i Bilg kflam, A k a r lerinde a e y t a l e fl z a a b g iflafak y›ndan n a e Y t r , sigorta a n a a M t d , a k i l a V r i y , r B l›k ah, Sta tal›lar›n r b o a a aç›k g r i S s , a l l e u a l i k n i t Rad ir proje ikleri ko t b t r e a Milliye k d a imiz y›l a r k ¤ e i t a m ç n e k u ndirici n ço ay› g e y›lson e l i m n g a › l l i r u b a l g cak oluflan r bir uy n e z a n yapt›ra d e u en çok or. B 0 sor e 6 d e n i v s getiriy a n eb site en yol afllata d w b n i n r i e l e i ¤ l i i l Tv Bir rta bilg o Uzman tlar› ile g › i n›yor. s y a a l n fl k e a n o b vide n derle maya a n a d l r u a l g u y sor lerde u e t sorulan e z a kg ç›k›lara 10 ‹NCELEME ARAfiTIRMA Sigortac›l›kta Kriz Yönetimi -1Doç. Dr. M. Akif ÖZER Gazi Ün. ‹‹BF Kamu Yönetimi Böl. Ö¤retim Üyesi ugün gerek literatürde gerekse de uygulamada kriz sürecinde görülen yönetim modelinin, beklenmedik dönemlerde ortaya ç›kan, ola¤an dönemlerden farkl› özellikler gösteren, özel nitelikli uygulama yap›lmas›n› gerektiren bir yönetim modeli olarak kriz yönetimi (Aykaç, 2001: 5) fleklinde adland›r›ld›¤›n› görüyoruz. B Bu süreçte edinilen tecrübeler krizlerden en az etkilenmenin veya k›sa sürede ç›kman›n yolunun kriz yönetimden geçti¤ini göstermektedir. Bu aç›dan kriz yönetimi içinde birçok dinamik bar›nd›ran çok boyutlu bir yönetim fleklidir. Önceleri yaflanan durgunluk yerini zamanla gerilemeye b›rakmakta, sonras›nda ise çöküfl yaflanmaktad›r. Krize ilk tepkiler, kabul etmeme, sahiplenmeme, önemsememe, flaflk›nl›k ve kontrolsüz davran›fl sergileme olarak görülebilir. Kriz yönetiminden söz edilmemesi durumunda uyar› sinyallerinin dikkate al›nmas›, krizin karfl›lanmas› ve çözülmesi genelde mümkün olmamaktad›r. Krizleri aflabilmek için öncelikle nedenlerin ortadan kald›r›lmas› ve yap›sal problemleri çözülmesi gerekmektedir. Bunlar› yapmay›p krizin etkileri ve sonras›nda neler yap›lmas› gerekti¤ine yo¤unlaflmak veya d›fl kaynak ile krizlerin afl›laca¤›n› düflünmek (Bozgeyik, 2006:1) örgütü kriz yönetiminde baflar›s›zl›¤a götürecektir. Krizler mevcut durumda kontrol edilemeyen güçler taraf›ndan oluflturulan radikal de¤ifliklikler demektir. Bu yönüyle krizler örgüt yap›s›n› tümüyle etkileyen bir özelli¤e sahiptirler. Bundan dolay› finansal kaynaklarda ve örgüt itibar›nda önemli düflüfllere neden olurlar. Ölüm, yaralanma ve çevre kirlili¤i gibi zararlara yol açabilirler. Gelecek kuflaklar›n yaflam›n› tehlikeye sokabilirler. Tüm bu durumlarla karfl›laflmamak için uygulamaya sokulan kriz yönetimi, her fleyden önce krize haz›rl›kl› olmay› gerektirmektedir. Krizin önce fark edilmesi, mevcut durumun ve hasar›n saptanmas›, seçenekler belirlenmesi, seçeneklerin en uygununun seçilmesi ve bunlar yap›l›rken çok h›zl› hareket edilmesi etkili bir kriz yönetiminin temelini oluflturmaktad›r (Arslan, 2001:41). Kriz yönetiminin en çok ihtiyaç duyuldu¤u alanlar; deprem, sel, volkan patlamalar› gibi do¤al afetler, nükleer santraller, uçak-tren kazalar› gibi teknolojik felaketler ve 1990’lardan itibaren daha çok Avrupa’da görülen karmafl›k ve çok boyutlu, insan yaflam›n› do¤rudan etkileyen felaketler ve olaylard›r (Alderslade, 2004:9). Bu konuda uluslar aras› kriz yönetimi giriflimleri yap›lmaktad›r. Örgütlerle ilgili olarak da çok çeflitli faktörler krizlere yön açabilmekte ve bireysel olarak örgüt yönetimleri karfl› karfl›ya kald›klar› bu krizlere kendi bafllar›na çare bulmaya çal›flmaktad›rlar. NED‹R KR‹Z YÖNET‹M‹! Kriz yönetimi en genel flekliyle; çal›fl›lan alana ve gelece¤e yönelik olas› sorun ve tehlike etmenlerinin belirlenmesini, uygun tepki ve savafl›m türlerinin saptanmas›n›, örgütün krizle bafla ç›kacak önlemleri uygulamas›n› ve tepkileri de¤erlendirmesini kapsayan bir süreç olarak tan›mlanmaktad›r (Bozkurt vd., 1998:154). Kavramla ilgili; “özel uzmanl›k gerektiren, gelece¤e yönelik, önemli iliflkileri bozabilecek olaylar› tahmin etmeye çal›flan bir süreç”, “bir yöneti- 11 ‹NCELEME ARAfiTIRMA cinin muhtemel tehlike durumlar›nda kendi amaçlar›n› kabul edilebilir bir maliyetle karfl›lamaya çal›flma süreci”, “örgüt yöneticisinin en az maliyetle denge durumuna ulaflma çabas›” (Cener, 2007:5) fleklinde tan›mlamalar yap›lmaktad›r. . Tüm bu tan›mlardan da anlafl›ld›¤› üzere, kriz yönetimi uzun bir süreci kapsamaktad›r. Bunun yan›nda ortak bir nokta da, düflük maliyetle denge durumuna ulaflmak olarak belirtilebilir. Burada en önemli unsur ise, örgütleri tehdit edecek olaylar› önceden tahmin ederek onlar› ortadan kald›rmaya yönelik olmas›d›r (Cener, 2007:4-5). Bunun için kriz yönetimi, sistematik olarak verilecek kararlar›, bu kararlar› uygulayacak ekibi oluflturmay›, uygulama sonuçlar›n› h›zla alarak yeni kararlar vermeyi gerektirir (Tüz, 2004:85). Kriz yönetimi krizi tahmin etmek, gerekli önlemleri almak ve krizi örgüt lehine sonuçlar yaratmas›na çal›flmay› kapsar. Kriz yönetiminde en çok rastlanan hatalar listesinde de örgütlerin kendilerine hizmet eder gözükmeleri bulunmaktad›r. Oysaki halk, onlar›n ne kadar önemli oldu¤unu duymak yerine kendilerine nas›l bir sorumluluk anlay›fl›yla yaklaflt›klar›n› bilmek ister (Görpe, 2004:229). Kriz yönetiminin en zararl› yönü, örgütün tüm kademelerinde çal›flanlar›n gerginleflmesi, buna paralel olarak geliflen yayg›n bir koordinasyonsuzluk nedeniyle, verimlili¤in ve ifl kalitesinin azalarak, örgütün imaj›n›n giderek zay›flamas›d›r. Bu dönemlerde zaman›n ço¤u, ortaya ç›kan yeni sorunlar› bast›rmakla veya onlara yeni çözüm aray›fllar› ile geçer (Tutar, 2004:66). Krizleri en iyi yönetenler daha kriz ç›kmadan niçin var olduklar›na karar vermifl örgütlerdir. Kendilerini çevreleyen her fley çöküyor gibi görünürken, arkalar›n› dayayabilecekleri ilkeleri vard›r (Augustine, 2000:31). Krizlere sistemli yaklaflan bu tür örgütlerde kriz yönetimi sisteminin kurulabilmesi için öncelikle iyi kriz yöneticilerine ihtiyaç duyulmaktad›r. Kiflilerin kriz yönetimi e¤itimi almalar› ve bu konuda tam donan›ml› olmalar› da gerekmektedir. Ayr›ca bu kiflilerin 12 do¤ru görevlere getirilmeleri gerekir (Savafl, 2004:17). E¤er kriz yönetimi herhangi bir kriz öncesi bafllat›lm›flsa, gelece¤e yönelik baz› de¤erlendirmelerin yap›lmas› büyük önem tafl›maktad›r. Buna risk de¤erlendirmesi denilmektedir. Baz› temel psikolojik unsurlar risk olgusu ile birlikte de¤erlendirilmelidir. Öncelikle risk de¤erlendirmesinde alg›lar büyür rol oynar. Çünkü kifliler alg›lamalar›na ve geçmifl tecrübelerine göre hareket ederler (Mumcu, 2004:39). Ancak kriz yönetimini, risk ve sorun yönetiminden ay›rmak da gerekir. Risk yönetimi, bireyleri ve örgütleri ayd›nlatmak suretiyle çok çeflitli kaynaklardan gelebilecek risklere karfl› uyarmaya ve alanlardaki denetimi art›rmaya yönelik önlemler dizisi olarak anlafl›l›rken, sorun yönetimi ise potansiyel bir tak›m problemlerin örgütsel anlamda kriz boyutuna ulaflmadan denetim alt›na al›nmas› çabalar›n› kapsayan bir uygulamad›r (Bozkurt vd; 1998:154-155). Bu aç›dan kriz yönetimine bakarsak, yöntemi, çal›fl›lan alana ve gelece¤e yönelik olas› sorun ve tehlike etmenlerinin belirlenmesini, uygun tepki ve savafl›m türlerinin saptanmas›n›, örgütün krizle bafla ç›kacak önlemleri uygulamas›n› ve tepkileri de¤erlendirmesini kapsayan bir süreç olarak görebiliriz. Kriz yönetimi, bir örgütün sayg›nl›¤›n› korumak için kullan›lan beceri ve tekniklerin de¤erlendirilmesi olarak alg›lanan riski yönetiminin bir ö¤esidir. Ancak son zamanlarda bir yönetim dal› olarak görülmeye bafllanm›flt›r (Arslan, 2001:41). Kriz yönetimi, olas› bir kriz durumuna karfl›l›k, kriz belirtilerinin elde edilerek de¤erlendirilmesi ve örgütün kriz durumunu en az kay›pla atlatabilmesi için gerekli önlemlerin al›nmas› ve uygulanmas› süreci olarak ifade edilebilir. Bu yönüyle kriz yönetimi, h›zl› ve etkin karar almay› ve uygulanan kararlarda ortaya ç›kan sapmalar›n bir an önce düzeltilmesini zorunlu k›lar. Kriz yönetiminde, örgütün varl›¤›n› tehdit eden, faaliyetlerini olumsuz yönde etkileyen durumlara karfl›, örgütün etkin ve h›zl› hareket etme yete- ne¤i önemlidir. Bu nedenle, kriz yönetiminde, örgütün faaliyet alan›, çevresel flartlar, mali olanaklar, örgütsel yap›, yönetim anlay›fl›, iletiflimin etkinli¤i, örgüt iklimi gibi. pek çok unsur belirleyici olabilmektedir (Karakaya, 2007:3). Kriz durumu, örgütler için her fleyden önce örgütün beklemedi¤i ve önceden tahmin edemedi¤i bir durumdur. Bilindi¤i gibi kriz, çabuk ve acele cevap verilmesi gereken, oluflturdu¤u karmafl›kl›k ile örgütün mevcut yürütme sistemlerine zarar veren, her fleyden önce de örgütün mevcut de¤erlerini, amaçlar›n› ve varl›¤›n› devam ettirebilmesini tehdit eden bir durum olarak kabul edilmektedir. Kriz yönetimi konusu, henüz çok yenidir ve sonuç olarak ne tam olarak anlafl›lm›fl ne de tam olarak kabul edilmifltir. Gelifltirilmifl ve yenilenmifl kriz yönetimi programlar›n›n, meydana gelmeden önce bütün örgütsel krizleri önleyebilece¤i de söylenememektedir. Gerçekte tam olarak önlem alma, kriz yönetiminin amac› de¤ildir. Bununla beraber, etkili kriz yönetiminin örgütü daha h›zl› eski haline getirdi¤i ve krizlerden etkili sonuçlar ç›karmaya yard›mc› oldu¤u ispatlanm›flt›r (Cener, 2007:4-5). Kriz yönetiminde krizin boyutlar› ve etki derecesi dikkate al›narak, sektörün özelliklerine en uygun uygulanabilir önlemlerin al›nmas› etkili sonuç verecektir. ‹flte kriz yönetiminin amaçlar›ndan biri de, kriz dönemlerinde, hangi önlemlerin al›nmas›n›n ve hangi yöntemlerin uygulanmas›n›n sonuç verece¤inin önceden belirlenmeye çal›fl›lmas›d›r (Aykaç, 2001: 8). Bu aç›klamalardan hareketle kriz yönetiminin amaçlar›n› flu flekilde s›ralayabiliriz: ❖ Karar vericiyi etkileyebilecek kriz türlerinin çeflitlili¤i ve krizin içinde bulundu¤u süreç hakk›nda yöneticilere bilgi sa¤lamak, ❖ Yöneticilere krizi tan›ma ve de¤erlendirme yetene¤i kazand›rmak, ❖ Krizden kaç›nma planlar› gelifltirmede yöneticilere çeflitli teknikler sa¤lamak, ❖ Mümkün olan en iyi flekilde, krizin yönetilebilmesi için gerekli olan yetene¤in yöneticilere kazand›r›lmas›n› sa¤lamak. Bu amaçlar› ile kriz yönetimi, belirli özelliklerdeki çeflitli türdeki krizlerin ortadan kald›r›lmas›nda veya önlenmesinde yöneticilere yard›mc› olmaktad›r (Cener, 2007:4). Kriz ortaya ç›kmadan önce bir tak›m belirtilerle kendini hissettirir. Bu belirtiler daha çok örgütle ilgili süper, üst ve alt sistemlerinde oluflan aksamalard›r. Yönetim krizin belirtilerini önceden tahmin edebildi¤i ölçüde baflar›l› olacakt›r. Bu nedenle örgüt, kriz belirtileri ortaya ç›kmaya bafllad›¤›ndan itibaren, krizi önleyici veya etkilerini azalt›c› sistemli faaliyetler bütünü olan kriz yönetimini uygulamal›d›r. Kriz yönetiminde, krizin neden oldu¤u yo¤un belirsizlik ve rekabet ortam›nda hayatta kalma çabas›n› belirleyen en etkili unsurlardan birisi olan, uygun stratejilerin seçimi ve uygulanmas› stratejik öneme sahip oldu¤undan, stratejik yönetim yaklafl›m›n›n kullan›lmas› gerekmektedir. Kriz yönetiminin en belirgin özelli¤i, çevredeki ani ve h›zl› de¤iflimin neden oldu¤u yo¤un belirsizliktir. Belirsizli¤i azaltman›n tek bilimsel yolu ise, belirsizlik ortam› ile ilgili bilgi düzeyini yükseltmektir. Özellikle kriz yönetiminde istenen baflar›n›n elde edilebilmesi, üst düzey yönetimin elde edece¤i stratejik bilgilere ba¤l›d›r. Stratejik bilgilerin ortaya ç›kar›larak gereksinimi olanlara sunulmas› stratejik bilgi sistemini gerektirmektedir. Bu nedenle üst düzey yöneticilerin etkin bir stratejik bilgi sistemi ile desteklenmesi zorunludur (Karakaya, 2007:3-4). Örgütler günümüzde, geçmiflte ifllediklerinden daha az sosyal suç ifllemektedirler. Hatta, kazalardan ve felaketlerden korunma konusunda daha baflar›l›d›rlar. Örgütler, ürün güvenli¤i ve üründen beklenen ahlaki standartlar konusunda daha bilinçli ve bilgili hale gelmektedirler. Buna ra¤men devaml›l›klar›n› tehdit edebilecek kriz durumlar›yla da s›k s›k karfl›laflmaktad›rlar. Devam Edecek 13 KAPAK KONUSU Sigorta Sektörü 2009 Y›l›n› Nas›l Geçirdi? ORANSAL DE⁄ERLEND‹RMELER Ülkemizde sigorta sektörünün ifade etti¤i büyüklü¤ü do¤ru de¤erlendirebilmek için baz› k›yaslamalar yapmam›z gerekmektedir. Bu k›yaslamalar› özellikle dünyadaki rakamlarla yapacak olursak bulundu¤umuz konum daha iyi alg›lanabilir. En son 2008 y›l› verilerine göre sigorta sektörü dünyada 4.3 Trilyon USD prim büyüklü¤üne sahiptir. Bunun 3.8 Trilyon Dolar› geliflmifl ülkeler, 513 Milyar Dolar› geliflmekte olan ülkelerden sa¤lanmaktad›r. Türkiye ise 9.1 Milyar Dolar prim üretimi gerçeklefltirmifltir. Reel prim art›fllar› ise geliflmifl Ülkerlerde % 3.4 azal›fl gösterirken, geliflmekte olan ülkelerde %11.1 art›fl sa¤lam›fl, Türkiye’de ise bu oran %2 azal›fl olarak ortaya ç›km›flt›r. Dünyadaki primlerin Gayri Safi Yurt içi Has›laya oran› %7.1 iken, bu oran geliflmifl ülkelerde %8.8, geliflmekte olan ülkelerde % 2.7 olmufltur. Birkaç ülkeye bakacak olursak, bu oran ABD’de %8.7, ‹ngiltere’de %15.7, ‹sviçre’de % 9.9, Japonya’da % 9.8 iken Türkiye’de %1.2 dir. Dünyada kifli bafl›na düflen prim büyüklü¤ü ise ortalamada 634 USD’dir. Bu tutar geliflmifl ülkelerde 3.655 Dolar, geliflmekte olan ülkelerde 89 Dolar, yine ülke baz›nda bir de¤erlendirme yapacak olursak; ABD’de 4.078 Dolar, ‹ngiltere’de 6.858 Dolar, ‹sviçre’de; 6.379 Dolar iken Türkiye’de 129 Dolard›r. 2009 y›l› sonu itibariyle ülkemizde 58 sigorta flirketi, 2 reasürans flirketi faaliyet göstermek- 14 te olup, aktif olarak bu say› 54 sigorta ve 1 adet reasürans flirketidir. Sigorta flirketlerinin 22 tanesi Hayat Sigortalar› branfl›nda, 36’s› da hayat d›fl› branfllarda çal›flmaktad›r. Sektörün istihdam edilen kifli say›s› 18.841 kifliye ulaflm›flt›r. Bu say›ya acenteleri, broker flirketleri ve eksperleri de dâhil etti¤inizde rahatl›kla sigorta sektörünün 50.000 den fazla kifliye ifl imkân› yaratt›¤›n› söyleyebiliriz. Di¤er taraftan Bireysel Emeklilik sistemi verilerine de bakacak olursak; 2009 y›l› sonu itibariyle; toplam kat›l›mc› say›s› 1.988.322 kifliye ulaflm›fl ve toplam fon büyüklü¤ü 9.000.212.294 olmufltur. Bir önceki y›la oranla kat›l›mc› say›s›nda %13.92 art›fl sa¤lan›rken bu art›fl›n fon büyüklü¤üne yans›mas› % 41.23 olmufltur. 2009 YILINDA TÜRK S‹GORTA SEKTÖRÜNDE YAfiANAN GEL‹fiMELER Kaza Tespit Tutana¤› Uygulamas› 2008 y›l›nda bafllayan bu uygulamaya sektör büyük destek vermektedir. 2009 y›l› sonu verilerine göre maddi hasarl› kazalar›n %81’inde kaza tespit tutana¤› kazaya kar›flanlar taraf›ndan tutulmufl, %9’unda ise anlaflma sa¤lanamad›¤›ndan kolluk kuvvetleri ça¤r›lm›flt›r. Ancak kaza tespit tutana¤› uygulamas› devreye girdikten sonra suiistimallerin artt›¤› gözlenmifltir. Bunun sonucu olarak sigorta flirketlerinin maliyetleri art›fl, bu maliyet art›fl› sigortal›lara da yans›m›flt›r. Yaflanan deneyimler Kaza Tespit Tutana¤› uygulamas›n›n gözden geçirilmesi gerekti¤ini düflündürmektedir. Sel Felaketi Yaflanan sel felaketi sonras›nda yap›lan hasar ihbarlar› neticesinde 10.016 adet hasar dosyas› aç›lm›fl, yaklafl›k 637 Milyon TL tutar›nda hasar söz konusu olmufltur. Sel felaketi sonras›nda sektörce yürütülen çal›flmalar sigorta sektörünün güvenilirli¤ini teyit etmifltir. Ancak daha hasar tespit çal›flmalar›n›n ilk bafllad›¤› tarihlerde bas›nda yer alan haberler ve bir tak›m görüfller gösterilen performans› gölgelemifltir. Tamamlay›c› Sa¤l›k Sigortas› Sa¤l›k sigortalar›nda 2009 y›l›nda 1.2 Milyar TL tazminat ödenmifltir. Özel Sa¤l›k sigortalar›n›n tamam›na yak›n›n›n sosyal güvenlik flemsiyesi alt›nda oldu¤u düflünüldü¤ünde bu tutar›n tamam›n›n SGK taraf›nda oluflacak maliyeti azaltma fonksiyonunu yerine getirdi¤i aç›kt›r. Tamamlay›c› Sa¤l›k Sigortas›n›n yürürlü¤e girmesini takiben çok daha yüksek tutarlara ulaflacak bu deste¤in kamu sa¤l›k kurulufllar› taraf›nda yo¤unlu¤u azaltarak, daha kaliteli hizmetinde önünü açaca¤› rahatl›kla ifade edilebilir. Hizmet Kalitesinin Art›r›lmas› Sigortac›l›k Hizmetlerinde daha yüksek kaliteye ulaflabilmek amac›yla, 5684 Say›l› Sigortac›l›k Kanunu ile Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i nezdinde kurulan Sigortac›l›k E¤itim Merkezi ( SEGEM ) taraf›ndan e¤itimlere bafllanm›fl ve yo¤un bir flekilde e¤itim ve s›nav faaliyetleri devam etmektedir. 2009 y›l› içerisinde SEGEM taraf›ndan yaklafl›k 40.000 adaya Acente Teknik Personeli e¤itimi düzenlenmifltir. Eksperlik e¤itimi için ise yine yaklafl›k 10.000 kifli, Aktüerlik s›navlar›na 163 kifli kat›lmak için baflvurmufltur. 5.700 kifli ise e¤itimcilerin e¤itimi için baflvurmufltur. Sigorta Tahkim Komisyonu Sigorta Tahkim Komisyonu 13 A¤ustos 2009 tarihi itibariyle sigorta ile ilgili konulardaki uyuflmazl›klarla ilgili yap›lan baflvurular› kabul etmeye bafllam›flt›r. Sigorta Tahkim Komisyonu’nda 10’u hayat branfl›nda, 91’i hayat d›fl› branfllarda olmak üzere toplam 101 hakem görev yapmaktad›r. Çal›flmalar neticesinde 31 Ocak 2010 y›l› itibariyle 195 baflvuru yap›lm›fl olup, bu baflvurular›n 7 adedi hayat sigortalar›na, 188 adedi hayat d›fl› sigorta branfllar›na aittir. Sigorta Sektörüne Yönelik Genel Reklam Kampanyas› Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i, Türkiye’de sigorta bilincinin belirlenmesi ve yap›lacak çal›flmalar ile bu bilincin gelifltirilerek insanlar›n sigortaya olan güveninin tazelenmesi amac›yla yapt›rd›¤› Sigorta Tutum ve Davran›fl Araflt›rmas› ile elde etti¤i sonuçlardan yola ç›karak 2009 y›l›nda bir reklam kampanyas› bafllatm›flt›r. “Sigortas›z bir yaflam›n bedelinin fark›nda m›s›n?” slogan›yla yola ç›kan “Bedeller” kampanyas›, televizyon, sinema, dergi, radyo ve internette yay›nlanm›flt›r. Kuruluflundan bugüne kadar geçen sürede ilk kez halka sesini duyuran Birlik bu çal›flmalar› ve devam edecek di¤er tan›t›m çal›flmalar› ile Türkiye’de sigorta bilinci konusunda fark›ndal›k yaratmay› ve sigortal›l›k oran›n› art›rmay› hedeflemektedir. Sigorta Bilincinin Yayg›nlaflt›r›lmas› Çal›flmalar› 2009 y›l› içinde Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i gelece¤in teminat› çocuklar›m›za sigorta bilinci kazand›rmak amac›yla BKM Oyuncular›’n›n katk›s›yla bir oyun haz›rlatm›fl, tüm çocuklar›n ücretsiz olarak izleyebilece¤i, e¤lendirirken düflündüren "Bay Hooop Evde fiamata" isimli oyun, 11 Ekim’de gerçeklefltirilen Gala ile gösterime bafllam›flt›r. 2009 y›l›nda 12 ilde 41 kez sahnelenmifl olan “Bay Hooop Evde fiamata”, 2010 y›l›nda da 17 ilde toplam 54 kez toplamda 95 oyun 29 ile ulaflm›fl olacakt›r. 15 MEVZUAT - SORUNLAR - YARGI KARARLARI Yarg›tay Kararlar›nda Sigortac›n›n Sorumlulu¤unun Bafllamas› Zihni METEZADE TSRfiB Yönetim Kurulu Müflaviri ürk Ticaret Kanununa göre bir prim karfl›l›¤›nda di¤er kimsenin para ile ölçülebilir bir menfaatine zarar veren bir rizikonun meydana gelmesi halinde sigortac› bir tazminat vermeyi veya muayyen bir mebla¤› ödemeyi üzerine almaktad›r. Maddenin ifadesinden sigorta sözleflmesinin teflekkülü için bir primin al›nmas› gere¤i aç›kt›r. T Ticaret Kanunun 1266. Maddesinde primin tutar› ile ödeme zaman› ve yerinin poliçede yaz›lmas› gerekti¤i belirtilmifltir. Poliçe ayr›ca Hazine Müsteflarl›¤›nca onaylanan genel flartlar› içermelidir. 5684 Say›l› Kanunun 11. Maddesine göre sigorta sözleflmelerinin genel flartlara uygun olmas› gerekli olup, poliçeye Türk Ticaret Kanununun emredici hükümlerine ayk›r› ve sigortal› aleyhine olmamak üzere özel flartlar›n derci de mümkündür. Primin ayn› kanununun 1295 inci maddesi gere¤ince poliçenin teslimi karfl›l›¤›nda ödenmesi as›ld›r. Ancak taraflar aralar›nda taksitle ödemeyi de kararlaflt›rabilirler. Yürürlükte bulunan Sigorta ve Reasürans fiirketlerinin Kurulufl ve Çal›flma Esaslar› Yönetmeli¤inin 24. Maddesine göre sözleflme süresi sona ermeden primin tahsil edilmesi kayd› ile prim tahsiline iliflkin usul ve esaslar taraflarca belirlenir. Özel kanunlardaki hükümler sakl›d›r. Sigorta poliçelerine iliflkin genel flartlara bak›ld›¤›nda sigorta ücretinin tamam›n›n veya taksitle ödenmesi kararlaflt›r›lm›fl ise ilk taksitin poliçenin tanziminde ve kalan taksitlerin de poliçede belirtilen tarihlerde nakden ödenmesi yolunda hükümlerin yer ald›¤› görülmektedir. Kaideden, sigortac›n›n sorumlulu¤u primin ödenmesi ile bafllamaktad›r. Bu nedenle sigortac›n›n sorumlulu¤unun primin veya ilk taksitin ödendi¤i tarihte bafllayaca¤›na dair Türk Ticaret Kanununun 1295.ci maddesi hükmü hem sigortal› hem de sigortac› bak›m›ndan önemlidir. Uygulamada primin zaman›nda ödenmemesi veya sigorta ettirenin riziko tahakkuk etti¤inde hemen prim ödeyerek tazminat talep etmesi, taraflar aras›nda sorunlara neden olmakta; sigortal›n›n prim ödememifl olmas›na ra¤men sigorta poliçesinin bulunmas› veya sigortal›ya prim tahsil edilmeden poliçenin verilmifl olmas› sorunlar›n do¤mas›nda ana etkenlerden biri olmaktad›r. Prim al›nmadan sigorta poliçesinin flirketçe sigortal›ya sigorta ettirene verilmifl olmas›, primin veya ilk taksitinin sigortac› taraf›ndan al›nd›¤› ve poliçenin de bu nedenle verildi¤i kan›s›n› vermekle beraber, sözleflmede, primin ister tümü, ister ilk taksiti olsun, sorumlulu¤un primin ödenmesi ile bafllad›¤› yolunda hüküm var ise, sorumlulu¤un ödeme ile bafllad›¤›n› kabul etmek gerekir. Nitekim Yarg›tay özel dairesinin 10 Eylül 1990 tarihinde ald›¤› bir kararda da poliçede bu yolda bir kay›t var ise poliçenin davac›ya teslim edilmifl 17 MEVZUAT - SORUNLAR - YARGI KARARLARI olmas›n›n primin peflin tahsil edildi¤i kaidesini ortadan kald›rd›¤› ve sorumlulu¤un bafllamayaca¤› belirtilmifltir. Yarg›tay Hukuk Genel Kurulu karar›nda da bu husus aç›kça vurgulanmaktad›r. Nitekim Yarg›tay Hukuk Genel Kurulunun 12 Kas›m 1997 tarihli, 1997/910 say›l› karar›nda “Ticaret Kanunun 1295.ci maddesi 3.cü f›kras›na göre sigortac›n›n sorumlulu¤u primin veya ilk taksitin ödendi¤i tarihte bafllar. Dava konusu olayda riziko gerçekleflmifl ancak prim ödenmemifltir. Sigortac›n›n poliçeyi davac› sigortan›n iflyerine kadar götürü pirimi orada tahsil etme sorumlulu¤u yoktur. Tacir olan davac›n›n en az›ndan prim ödeme yükümlülü¤ünü yerine getirmesi gerekti¤ini bilmesi ve davac› için külfet teflkil etmeyecek bir ifllem olan ve hatta verilecek bir talimatla dahi yap›labilecek olan prim ödeme ifllemini yerine getirmesi gerekirdi. Bu aç›klama ve tespitlerin ›fl›¤› alt›nda taraflar aras›nda sigorta akdinin olufltu¤u ancak sigorta primi ödenmedi¤inden Türk Ticaret Kanununun 1295.ci maddesi gere¤ince olay tarihinde sigortac›n›n sorumlulu¤unun bafllamad›¤› anlafl›lmaktad›r. Bu nedenle davan›n reddine karar verilmesi gerekir.” denilmifltir. PR‹M TAKS‹TLER‹NDEN B‹R‹ ÖDENMEZSE NE OLACAKTIR? Türk Ticaret Kanunu, sigorta ettirenin prim ödenmesindeki temerrüdü halinde poliçenin feshine imkân tan›m›flt›r ancak bu husustaki 1297. Maddenin birinci f›kras›nda, 1 y›ldan uzun süreli can sigortalar› için aç›k hükümler sevk edilmiflken, maddenin can sigortalar› d›fl›ndaki sigortalar ile ilgili 2. ci f›kras› hükmü anayasan›n 11 Mart 1997 tarihli, 997/35 say›l› karar› ile iptal edilmifltir. Ancak, sigorta priminin ödenmesi, sigortac›n›n sorumlulu¤unun bafllamas› ve sigorta ettirenin temerrüdü ile ilgili olarak sigorta genel flartlar›na hazine müsteflarl›¤›nca eklenen madde ile “mal ve sorumluluk sigortalar›na iliflkin genel flartlar›n temerrüde iliflkin bölümünün; hayat, ferdi kaza ve hastal›k sigortas› genel flartlar›n›n süresi 1 y›l ve 1 y›ldan k›sa süreli sigortalarda uygulanan te- 18 merrüdü düzenleyen k›sm›n›n, prim ödemesi borcunda temerrüde düflülmesi halinde Borçlar Kanunu hükümleri uygulan›r” fleklinde de¤ifltirilmesi uygun bulunmufltur. Konuya iliflkin olarak afla¤›da yer alan Yarg›tay kararlar›nda bu hususa ve uygulamada do¤an sorunlara aç›kl›k getirilmeye çal›fl›lm›flt›r. Yarg›tay 11. Hukuk Dairesinin 03 Mart.2006 tarihli, 2006/2191 say›l› karar›nda Türk Ticaret Kanuna göre sigorta iliflkisi kurulsa bile sigortac›n›n sorumlulu¤u primin veya ilk taksitin ödenmesi ile bafllar. Eldeki dava primin rizikonun gerçekleflmesinden sonra ödendi¤i gerekçesi ile reddedilmifltir karar usul ve yasaya uygundur” yolunda karar verilmifltir. Mevzuata göre sigorta acenteleri taraf›ndan tahsil edilen primlerin acentesi bulunan sigorta flirketine intikali gereklidir. Esasen acentelik sözleflmesinin hükümleri de bu yoldad›r. Prim acente kay›tlar›na intikal etmedi¤i sürece, primin sigorta flirketine ödeme yap›ld›¤› fleklinde kabulü mümkün de¤ildir. Yarg›tay 11. Hukuk Dairesinin konuya iliflkin 18 Ekim 1999 tarihli, 1999/8001 say›l› karar›na göre yerel mahkeme, davac›n›n poliçe priminin 1. taksitini daval› acentenin eleman›na, onun da tahsil etti¤i primi acenteye ödemeyi, ancak acentenin sigorta flirketine yazd›¤› yaz›da poliçe primi taksitini hasardan sonra poliçe çeki ile gönderildi¤ini bildirdi¤i; acentenin kendi eleman›n›n yapt›¤› ifllemlerden sorumlu oldu¤u, böylece ilk prim taksitinin süresinde acenteye ve dolay›s› ile sigorta flirketine ödendi¤inin kabulü gereklili¤ine dayanarak davay› kabul etmifltir. Yarg›tay karar›nda “daval› acente çal›flan›n›n tahsil etti¤i paray› zimmetine geçirmesi, daval› flirket aç›s›ndan ödeme olarak kabul edilemeyece¤i gibi, ondan da önemlisi dosyadaki tarihsiz acente yaz›s›ndan tahsil olunan paran›n rizikonun gerçekleflmesinden önce acente kay›tlar›na intikal etmedi¤i de anlafl›lmaktad›r. Bu nedenle mahkeme Türk Ticaret Kanunun 1297/2.ci maddesi uyar›nca sözleflmenin fesih edildi¤inin kabulü ile davan›n reddine karar verilmesi gerekirken yanl›fl gerekçe ile durumun reddine karar verilmesi do¤ru olmam›flt›r” yolunda görüfl belirtmifltir. Yarg›tay karar›nda de¤inilen 1295/2.ci madde yukar›da da de¤indi¤imiz gibi anayasa mahkemesinin 11 Mart 1997 tarihli karar› ile iptal edilmifl ise de, taraflar›n hak ve yükümlülüklerini belirleyen poliçenin hükümleri karfl›s›nda davan›n reddi yerinde olmufltur. Yarg›tay 11. Hukuk dairesinin 27 Nisan 2000 tarihli, 2000/3578 say›l› bir baflka karar›nda, “dava konusu uyuflmazl›kta 23 Kas›m 1997 vade tarihli ilk prim taksiti vadesinde ödenmedi¤inden 23 Aral›k 1997 tarihinde poliçenin fesih edilmifl say›lmas› gerekir ise de peflinat ödenmekle sigortac›n›n sorumlulu¤unun bafllamas›na ve sonraki primlerin toplam› kadar mebla¤ içeren çekin keflide edilerek 23 Ocak 1998 tarihinde sigortac›ya verildi¤ine, çeki almakla sigortac›n›n dairemiz uygulamas›na göre ödeme plan›n› dolay›s› ile vadeleri zimmen de¤ifltirmifl olmas›na, çekin Türk Ticaret Kanunun 707.ci maddesi uyar›nca görüldü¤ünde ödenece¤ine ve keflide günü olarak gösterilen günden önce ödenmek üzere ibraz olunan çekin dahi ibraz›nda ödemesi gerekmesine, çekin bir ödeme arac› oldu¤una, dolay›s›yla çekin keflide ile verildi¤i anda sigortal›n›n ödeme yapm›fl say›lmas›n›n gerekmesine, çekin karfl›l›ks›z ç›kmas›n›n bu olguyu de¤ifltirmeyece¤ine, ilk çek yerine verilen sonraki çekin de rizikodan sonra olsa tahsil edilip sigortac› taraf›ndan benimsendi¤ine göre tahsil öncesi gerçekleflen riziko nedeniyle sigortac›n›n sorumlulu¤u bulunmaktad›r” denmifltir. Yarg›tay yine benzer bir olayda, davac›n›n gecikmeyle de olsa sigorta prim taksitini yat›rm›fl oldu¤u, daval› sigortac›n›n bu ödemeyi kabul ve tahsil etti¤i anlafl›ld›¤›na; rizikoda bu tarihten sonra gerçekleflece¤ine göre sözleflmenin geçerlili¤ini korudu¤unu kabul gerekti¤ini belirtmifltir. Dava konusu olayda, daval› sigorta flirketi pri- minin ilk taksitinin 21 Ekim 1966 tarihinde tahsil edildi¤ini, ödeme plan›na göre 25 Kas›m 1996 tarihinde ödenmesi gereken ikinci taksitin 07 fiubat 1997 tarihinde ödendi¤ini, prim taksiti zaman›nda ödenmedi¤inden poliçenin münfesih say›ld›¤›n› ileri sürmüfltür. Yerel mahkeme de bu görüfle kat›larak davac› hasar›n› teminat d›fl› kalaca¤› gerekçesi ile davan›n reddine karar vermifltir. Yarg›tay 11. Dairesinin bu konudaki 13 May›s 1999 tarihli, 1999/3556 say›l› karar›nda “davan›n aç›ld›¤› tarihte yürürlükte bulunan Türk Ticaret Kanunun 1295 ve 1297.ci madde hükümlerinde sigorta primlerinin ne flekilde ödenece¤i düzenlenmifl ve vadelerinde ödenmemesi halinde sigorta sözleflmesinin hükümsüz kalaca¤› öngörülmüfltür. Ne var ki somut olaya bak›ld›¤›nda davac› yan›n an›lan kanun hükümlerinde öngörülen sürelerin bitiminden sonra gecikmeyle de olsa prim taksitini yat›rm›fl oldu¤u, daval› sigortac› da bunlar› kabul ve tahsil etmifl olup rizikonun bu tarihten sonra gerçekleflmifl bulunmas›na göre sözleflmenin geçerlili¤ini sürdürmekte oldu¤u kabul edilerek, bu sonuç çerçevesinde hüküm kurulmas› gerekirken yaz›l› flekilde davan›n reddi do¤ru görülmemifltir” denilmifltir. Kararda sigortal›n›n prim ödemesinin amac› üzerinde durulmufl, riziko oluflmadan ödenen primin sigortac› taraf›ndan kabul edilmesi, sigortac›n›n sözleflmeyi devam ettirme niyetini muhafaza etti¤i yolunda yorumlanm›flt›r. Görülüyor ki Yarg›tay kararlar›na göre sigorta sözleflmesinin fesih edilmifl say›laca¤› dönemde gecikme ile de olsa sigorta primi yat›r›lm›fl ve sigortac› da bunu kabul etmiflse sigortac›n›n hasar hukukunda, sigorta tazminat›n› ödemeden kaç›nmayaca¤›n› kabul etmek gerekmektedir. Bu halde yap›lacak ifl ne olmal›d›r? Yap›lacak 19 MEVZUAT - SORUNLAR - YARGI KARARLARI ifl primin geç yat›r›lmas› halinde sigortac›n›n primi iade edip ihtar tebli¤i ile sigorta sözleflmesini feshetmesidir. Nitekim örne¤in Yarg›tay 11. Hukuk Dairesinin 19 Ocak 2009 say›l›, 2009/286 say›l› karar›nda bu husus aç›kça belirtilmifltir. Bu karara göre sigorta primlerinin geç yat›r›lmas› halinde sigortac›n›n, ihtarname göndererek sözleflmeyi fesih etmesi ve ald›¤› primleri iade etmesi gerekir. Sigorta iliflkisinin ihtar ile sonland›r›lmas› gere¤ine ayk›r› olarak poliçedeki düzenlemeye itibar edilerek, poliçenin kendili¤inden münfesih oldu¤u yaz›l› flekilde karar verilmesi hatal›d›r” denilmifltir. Sigorta ettiren ile sigortac› aras›ndaki uyuflmazl›klardan biri de sigorta ettirenin primi zaman›nda ödememifl olmas›na ra¤men kendisinin sigortal› oldu¤u kan›s›na varacak bulgular karfl›s›nda tazminat isteminde bulunmas› ve bunun sigortac› taraf›ndan reddedilmesidir Ancak bu kan›n›n oluflmas›nda taraflar›n durumu ve tutumu önemlidir. Bilindi¤i üzere Sigorta sözleflmesi Türk Ticaret Kanunu hükümleri yan›nda Borçlar Kanunu hükümlerine de dayanmaktad›r. Bu nedenle, Borçlar Kanunu ve Medeni Kanun da dikkate al›narak sigortal›n›n böyle bir kan›ya sahip olup olmad›¤›n›n araflt›r›lmas› gereklidir. Yarg›tay 11. Hukuk dairesinin karar› konuya aç›kl›k getirmifltir. Nitekim dairenin 27 Ocak 1997 tarihli karar›na göre davac›n›n daval› sigorta flirketinin yetkili acentesine baflvurmak suretiyle 1 y›ll›k iflyeri h›rs›zl›k sigortas› yapt›rd›¤› ve acente ile davac› aras›ndaki anlaflmaya göre nakit al›nd› makbuzu düzenlenmekle beraber davac›dan prim borcuna karfl›l›k çeflitli vadeli bono al›nd›¤› ve bunlar›n acente arac›l›¤› ile daval› flirket merkezine intikal ettirildi¤i; al›nan senetlerin rizikonun gerçekleflme tarihinden k›sa bir süre önce peflin ödeme yap›lmad›¤›ndan bahisle acenteye iade edildi¤i ve rizikonun gerçekleflmesini müteakip acenteye talimat verilerek senetlerin davac›ya iadesi gerekti¤inin bildirildi¤i anlafl›lmaktad›r. Yarg›tay karar›nda “Türk Ticaret Kanununun de¤iflik 1295/3.cü maddesine göre sigortac›n›n sorumlulu¤u primin veya ilk taksitinin ayn› kanunun 1294/2.ci hükmü uyar›nca nakit ödenmesi an›ndan bafllar. Senetle ödeme yap›lm›flsa senet bedelinin tahsil edildi¤i tarihte prim ödeme- 20 sinin yap›ld›¤›n› kabul gerekir. Ne var ki somut olayda daval› sigorta flirketi bu hükümlere ra¤men acente arac›l›¤› ile kendisine gönderilen senetleri kabul etmeyerek hemen iade etmemifl ve riziko gününe kadar nezdinde tutarak davac› sigorta ettirende primin tahsil edildi¤ine iliflkin kan› uyand›rm›fl bulunmaktad›r. Böyle bir durumda senetle prim tahsil etmek isteyen sigortac›n›n basiretli bir tacir gibi davranarak senetleri derhal sigorta ettirene iadesi gerekirdi. Ancak bu flekilde davac› sigorta ettirenin, yerini sigorta güvencesine ald›rmak için yeni bir giriflimine imkân tan›m›fl olabilirdi. Daval› sigortac›n›n bu gere¤i yerine getirmeyerek, sigorta ettirende iflyerinin sigortal› oldu¤u kan›s›n› uyand›rd›ktan ve rizikonun gerçekleflmesinden sonra, sigorta poliçesinin iptal edilmifl oldu¤unu bildirerek sigorta tazminat›n› ödemekten kaç›nmas›, Medeni Kanunun ikinci maddesinde öngörülen haklar›n kullan›lmas›nda iyi niyetle hareket etmek yükümlülü¤üne ayk›r› düfler ki böyle bir davran›fl›n hukuken korunmas› mümkün de¤ildir. Ne var ki, davac› sigorta ettiren de bir tacir olup, ifllem ve davran›fllar›nda Ticaret Kanununun 20/2ci maddesi uyar›nca basiretli bir tacir gibi davranmakla yükümlüdür. Kendi iflyerini sigorta ettiren tacirin de, bir sigorta iflleminde tabi oldu¤u yükümlülükleri araflt›r›p yükümlülü¤ünü buna göre yerine getirmesi kendinden beklenen bir davran›fl olmal›d›r. Böyle bir ifllemde, di¤er taraf›n davran›fllar›na kendisini teslim eden bir tacirin zarar›n oluflumunda daval› sigortac› ile birlikte kusurlu oldu¤unun kabulü ve Borçlar Kanununun 44/1.ci maddesi hükmü uyar›nca tazminattan gerekli indirimin de yap›lmas› hakkaniyet ilkesi gere¤idir” denilerek yerel mahkeme karar› davac› lehine bozulmufltur. Yarg›tay kararlar›ndan da anlafl›laca¤› üzere sigorta priminin ödenmesi, sigortac›n›n sorumlulu¤unun bafllamas› ve sigorta ettirenin temerrüdünde mevzuat hükümlülü¤ü yan›nda sigorta sözleflmesi ile sahip olunan haklar›n kullan›lmas›nda, yükümlülüklerin yerine getirilmesinde taraflar›n durum ve tutumlar›, sözleflmenin geçerlili¤inin belirmesinde dikkate al›nmal› ve hüsniyet kaideleri göz önünde tutulmal›d›r. ■ AVRUPA B‹RL‹⁄‹ VE S‹GORTA Sistemik Riskler ve Sigorta Sektörü Onur AVCI AB ve Sigorta ünyada finansal ürünleri sigorta eden ve mortgage sigortas› yapan flirketler d›fl›nda, sigorta flirketlerinin finansal krizden do¤rudan etkilenmedi¤i görülmektedir. Ancak, flirketler gerek finansal kriz sonras›nda piyasa de¤erlerindeki ve yat›r›m portföylerindeki düflüfller nedeniyle gerekse krizin ekonomik kriz halini almas› sonras›nda prim hacminde yaflanan düflüfller nedeniyle krizden olumsuz etkilenmifl, karl›l›k oranlar› azalm›flt›r. Ayr›ca, önemli ölçüde bankac›l›k faaliyeti bulunan bir finansal grubun parças› olan sigorta flirketleri di¤er grup flirketlerindeki olumsuzluklardan etkilenebilmektedir. Bunlara ra¤men, sigorta flirketlerinin yat›r›m stratejilerinin güçlü oldu¤u ve maruz kal›nan sigortal› kay›plar›n bafla ç›k›labilir oldu¤u görülmektedir. D Türkiye’de de 2009 y›l›nda hayat prim üretiminin yüzde 15, hayat d›fl› prim üretiminin yüzde 3 ve toplam prim üretiminin yüzde 4,5 büyüdü¤ü dikkate al›nd›¤›nda, prim üretiminde reel olarak küçülme yafland›¤› görülmektedir. Özellikle hayat d›fl› branfllar›n birço¤unda teknik karl›l›k oranlar› düflmüfl, 2008 y›l›nda sektörde 484 Milyon TL teknik kâr görülürken, yaflanan yo¤un rekabetin de etkisiyle 2009 y›l›nda teknik kâr 165 Milyon TL’de kalm›flt›r. Mali piyasalardaki olumsuzluklar ve faiz oranlar›n›n düflmesi gibi nedenlerle mali kârda da ciddi azalmalar yaflanm›flt›r. Asl›nda tüm bu süreç, sigorta sektörünün finansal krizin sorumlusu de¤il, krizden etkilenen taraf oldu¤unu bize göstermektedir. Üstelik sigorta sektörü di¤er finansal hizmet Finansal krizlerin sorumlusu olmayan ve sistemik risk yaratmayan sigorta, reasürans ve emeklilik flirketleri, di¤er finansal hizmet sa¤lay›c›lar›yla ayn› kat› düzenleme ve denetleme kurallar›na tabi olmamal›d›r. sa¤lay›c›lar›yla karfl›laflt›r›ld›¤›nda göreceli olarak finansal krizden daha az etkilenmifllerdir. Bunun yan›nda, reel sektöre de s›çrayan krizin etkilerinin azalt›lmas›nda sigorta ve reasürans flirketleri önemli rol üstlenmifltir. Bu gerekçelerle, kriz sonras›nda yeni finansal düzenleme ve denetleme ortam›nda sigorta, reasürans ve emeklilik flirketleri, bankalar ve di¤er finansal hizmet sa¤lay›c›lar›yla ayn› koflullarda de¤erlendirilmemelidir. S‹GORTA SEKTÖRÜ NEDEN F‹NANSAL KR‹ZDEN GÖRECEL‹ OLARAK DAHA AZ ETK‹L‹? Sigorta flirketleri ciddi problemlere neden olacak finansal faaliyetler yürütmekten kaç›nd›klar› sürece di¤er finansal kurulufllar kadar likidite riskine maruz kalmamaktad›r. Ayr›ca, sigorta flirketleri nispeten sabit bir prim ak›fl› ile fon sa¤lamaktad›r. Böylece, genellikle k›sa dönemli finansmana ba¤›ml› olmamalar› sayesinde bankalar› daha fliddetli etkileyen likidite riskinden etkilenmemektedirler. Ayr›ca, sigorta flirketleri genellikle nakit ak›fl› ve risk profilleri iyi belirlenmifl ürünlere yat›r›m yaparak poliçe sahiplerine verdikleri 21 AVRUPA B‹RL‹⁄‹ VE S‹GORTA taahhütlerini karfl›lamak üzere büyük oranda yat›r›mlar›n›n risk profilini s›n›rlamakta ve aktif-pasif yönetimine önem vermektedir. Sonuç olarak, sa¤lam nakit ak›fllar› ve uzun vadeli yat›r›m stratejileri sayesinde krizden di¤er finansal sektör oyuncular›na k›yasla çok daha az etkilenen sigorta flirketleri, finansal kriz boyunca fiyatlama ve tazminat ödemeleri konusunda sorun yaflamam›flt›r. Nitekim ABD’de 2009 y›l› ortas› itibar›yla 592 banka devletten 245 Milyar dolar destek al›rken, sadece büyük ölçüde bankac›l›k faaliyeti de olan 3 sigorta flirketi devlet deste¤ine ihtiyaç duymufltur. Devlet deste¤i talep eden sigorta flirketlerinin oran› küresel hayat-d›fl› ve hayat branfl› prim hacminin yüzde 3’ünden az›n› oluflturmaktad›r. Sigorta ve reasürans flirketleri finansal krizin ortaya ç›kmas›ndan ve yay›lmas›ndan sorumlu olmamakla beraber, bankalarla olan iliflkileri ve ekonomik daralma nedeniyle krizden etkilenmeleri ve ifl hacimlerinde düflüfl yaflamalar› normal de¤erlendirilmelidir. Ancak, bunun ötesinde, sektörün bozulan finansal istikrar›n düzeltilmesine katk›da bulundu¤u unutulmamal›d›r. Sigorta flirketleri ürettikleri uzun vadeli poliçeler sayesinde olumsuz piyasa koflullar›nda esneklik göstererek ve uzun dönemli bir perspektife sahip kurumsal birer yat›r›mc› olarak piyasadaki dalgalanmalar›n etkisini azalt›c› rol üstlenmifllerdir. Sigorta sektörü, finansal istikrar›n gelifltirilmesi, üretime dönük yat›r›mlar›n ve yenilikçi ürünlerin teflvik edilmesi, tasarruflar›n yat›r›ma yönlendirilmesi ve sermayenin verimli kullan›m›n› sa¤lamas› gibi ekonomide üstlendi¤i roller sayesinde finansal krizin etkilerinin en k›sa sürede giderilmesine katk›da bulunmaktad›r. S‹GORTA SEKTÖRÜ NEDEN DAHA KATI DÜZENLEMELERE TAB‹ TUTULMAMALI? Sigorta flirketlerinin bankalarla benzer hizmetler sundu¤u ve finansal istikrara yönelik benzer tehditler teflkil etti¤i gibi yanl›fl bir var- 22 say›m›ndan hareket edilmesi, sigorta flirketlerinin afl›r› sermaye yeterlili¤i düzenlemeleriyle karfl› karfl›ya kalmas›na yol açabilecektir. Sunduklar› hizmetler, ifl modelleri ve bunlara iliflkin riskleri bankalardan önemli ölçüde farkl›l›k gösteren sigorta flirketlerinin bankalarla ayn› düzenlemelere ve sermaye gereklili¤ine tabi tutulmas›, sadece flirketlerin ve sigortal›lar›n de¤il ayn› zamanda ekonominin de zarar görmesine neden olabilir. Nisan 2009 tarihinde Londra’da düzenlenen G-20 toplant›s› sonras›nda yeniden yap›land›r›lan ve finansal sistemin yeniden imar edilmesi çal›flmalar›n› üstlenen Finansal ‹stikrar Kurulu (FSB) finansal aktörlerin finansal istikrar› bozmayacak ve yeni krizler yaratmayacak flekilde faaliyet göstermelerini teminen daha kat› düzenleme ve denetleme çerçevesi çizmektedir. Üst yönetimin ücretlendirme politikalar›, ifl hacminin s›n›rland›r›lmas› ve daha fleffaf denetim gibi konulara odaklanan bu çal›flmalar finansal aktörlerin sistemik risk yaratarak tüm ekonomiyi etkilemelerinin önüne geçmeyi hedeflemektedir. Ancak, sigorta sektörü sistemik risk yaratmad›¤› gerekçesiyle, bu kat› kurallar›n büyük ölçüde d›fl›nda kalmas› gerekti¤ini, ancak al›nacak her tür karar›n kendilerini de etkileyece¤i için karar alma mekanizmalar›nda temsil edilmesi gerekti¤ini savunmaktad›r. Sigorta sektörünün önde gelen düflünce kurulufllar›ndan Geneva Association, finansal istikrar›n korunmas›nda sigorta sektörünün rolüne iliflkin Mart 2010 tarihinde kapsaml› bir rapor yay›mlam›flt›r. Küresel finansal piyasalarda ve finansal krizlere etkisinde bankalar›n ve sigorta flirketlerinin birbirinden ayr›flt›¤› belirtilen raporda, sigorta ve reasürans flirketlerinin ana faaliyetlerinin sistemik risk yaratmad›¤› gerekçeleriyle aç›klanmaktad›r. FSB sistemik riskleri, finansal sistemin bir k›sm›nda veya tamam›nda meydana gelen de¤er kayb› nedeniyle reel ekonomi üzerinde ciddi olumsuz sonuçlar do¤uracak flekilde finansal hizmetlerde dalgalanmaya yol açma riski olarak tan›mlamaktad›r. Buradan anlafl›laca¤› üzere, bir finansal kuruluflun baflar›s›zl›¤› veya iflas› finansal sistemde ve/veya reel ekonomide ciddi de¤er düflüklü¤üne yol açmal›d›r. FSB bir kuruluflun sistemik risk yarat›p yaratmad›¤›n› ölçmek için “büyüklük”, “ba¤lant›l› olma”, “ikame edilebilirlik” olarak özetlenebilecek üç kritere bakmaktad›r. Uluslararas› Sigorta Denetçileri Birli¤i (IAIS) bu kriterlere “zamanlama” kriterini de eklemifltir. Söz konusu raporda, sigorta ve reasürans flirketleri bu kriterler baz›nda incelenerek, sistemik risk yaratmad›klar› vurgulanmaktad›r. S‹GORTA fi‹RKETLER‹ NEDEN S‹STEM‹K R‹SK YARATMAZ? Büyüklük (size): Finansal sistemin tek bir unsuru taraf›ndan sa¤lanan finansal hizmetlerin hacmini ifade etmektedir. Büyük sigorta flirketlerinin bankalarla karfl›laflt›r›ld›¤›nda risklerini çeflitlendirdikleri görülmektedir. Bu nedenle, tüm kuruluflun büyüklü¤ü yerine her bir faaliyetin büyüklü¤ü de¤erlendirilerek, bu faaliyetler sonucu üstlenilen risklere dikkat edilmelidir. Sigorta flirketleri farkl› co¤rafyalarda farkl› risklerle karfl› karfl›ya oldu¤u için ve farkl› branfllarda da farkl› risklerle karfl› karfl›ya kald›¤› için, risklerini uygun flekilde çeflitlendirebilmektedir. Oysa hem ticari hem bireysel bankalar›n faaliyetleri büyük ölçüde kredi riskine, bir miktar da piyasa riskine maruz kalmaktad›r. Ayr›ca, sigorta flirketlerinin karfl› karfl›ya kald›¤› riskler bankalara k›yasla birbiriyle daha az ba¤lant›l›d›r. Piyasa riskleriyle mortalite riskinin veya do¤al afet riskinin ayn› anda gerçekleflmesi veya birbirini tetiklemesi beklenemez. Bütün bunlar›n yan›nda, sigorta flirketlerinin verdikleri teminatlar›n büyüklü¤ü de sistemik risk yaratmalar›na neden olmamaktad›r. Katrina kas›rgas›n›n büyük sigortal› kay›plar›na neden oldu¤u 2005 y›l›nda bile do¤al afetlerden kaynakl› kay›plar›n 120 Milyar dolara ulaflt›¤› ancak tek bafl›na Lehmann’›n finansal sektöre etkisinin 155 Milyar dolar oldu¤u dikkate al›nd›¤›nda, sigortal› kay›plar›n›n çok büyük de¤erlere ulaflmad›¤› görülmektedir. Nitekim, büyük depremler veya Katrina gibi kas›rgalar sonucu oluflan sigortal› kay›plar› sigorta ve reasürans flirketleri taraf›ndan bugüne kadar hem kolayl›kla karfl›lanabilmifl hem de oluflan kay›plar›n reel ekonomiyi etkilemesi engellenmifltir. Ba¤lant›l› olma (interconnectedness): Finansal sistemin di¤er unsurlar›yla olan ba¤lant›y› ifade etmektedir. Bir kuruluflun finansal sistem için risk teflkil edebilmesi için di¤er kurulufllar› da etkileme kapasitesi olmas› gerekmektedir. Sigorta flirketleri ile bankalar›n risk transfer sistemleri incelendi¤inde, reasürans ifllemlerinin sigorta flirketi ile riskini devretti¤i reasürans flirketi aras›nda, kredi temerrüt swaplar›n›n (CDS) ise tüm bankalar aras›nda yap›ld›¤› görülmektedir. Reasürans ifllemleri özünde riski da¤›tarak sistemik risklerin azalt›lmas›n› sa¤larken, kredi piyasas›na iliflkin bir türev ürünü olan CDS ifllemleri sistemik riskleri art›r›c› etki yapmakta olup, bir bankadaki ödeme güçlü¤ü di¤er tüm bankalar›n ifllemlerini olumsuz etkilemektedir. Ayr›ca, büyüklük olarak bak›ld›¤›nda da, sigorta flirketlerinin reasürans flirketlerine yapt›klar› devirler aktiflerinin küçük bir k›sm›n› olufltururken, kriz öncesinde CDS ifllemleri bankalar›n toplam aktif de¤erinin yar›s›na yaklaflmaktayd›. ‹kâme edilebilirlik (substitutability): Baflar›s›zl›k durumunda ayn› hizmetlerin finansal sistemin di¤er unsurlar› taraf›ndan ne ölçüde sa¤lanabilece¤ini ifade etmektedir. Hiçbir sigorta branfl›nda monopol piyasa bulunmamaktad›r. Ayr›ca, sigorta flirketleri d›fl sermaye dâhil bir çok farkl› kaynaktan kapasite elde etmektedir. Reasürans flirketleri ise sisteme nihai kapasite sa¤lamakta olup, sigorta flirketlerine kapasite sa¤lad›klar› ölçüde flirketler de prim üretmeye devam etmektedir. Reasürans piyasas›nda kapasite kolayl›kla ikame edilebilmektedir. Bir do¤al afet sonras› reasürans kapasitesi düflmekte ve bunun neticesinde reasürans fiyatlar› artmaktad›r. Bu art›fl reasürans piyasas›na taze kaynak ak›fl›n› sa¤- 23 AVRUPA B‹RL‹⁄‹ VE S‹GORTA lamaktad›r. Bu sermaye art›fl› tabii ki do¤al afetin hemen sonras›nda gerçekleflmemekle birlikte, ikame edilme ihtiyac› da hemen ertesi gün kendini göstermedi¤i için sermayenin belli bir zaman süreci içerisinde yeniden elde edilmesi sorun yaratmamaktad›r. Zamanlama (timing): Finansal sistem ve reel ekonomi üzerindeki olumsuz etkilerin ne kadar sürede ortaya ç›kt›¤›n› göstermektedir. Bankac›l›kta olaylar çok h›zl› geliflirken, sigortac›l›kta süreç çok daha yavaflt›r ve olas› olumsuz etkiler kendisini uzun bir süreç içerisinde yavafl yavafl göstermektedir. Ödemeler poliçe sahiplerinin talebine ba¤l› olarak de¤il, sigortalanan rizikonun gerçekleflmesiyle mümkün olabilir. Üstelik tazminat ödemeleri de an›nda yap›lmamakta, belli bir süreç gerektirmektedir. Örne¤in, ABD’de 11 Eylül 2001 sald›r›lar›ndan 2 sene sonra sigortal› kay›plarla ilgili ifllemlerin ancak yar›s› tamamlanm›flt›r. Bu nedenlerle, bir bankan›n iflas etmesi h›zla tüm bankac›l›k sisteminin zarar görmesine neden olabilirken, sigorta flirketlerinin tasfiye süreci daha düzenli ve yavafl flekilde gerçekleflti¤i için daha kolay ikame edilebilmekte ve böylece sektörün kapasite ve sermaye bulmas› için gereken zaman kazan›lm›fl olmaktad›r. Böylece, bankac›l›k sektöründe yafland›¤› gibi, flirketlerin iflas›na göz yumulamama sorunu da kendili¤inden çözülmüfl olmaktad›r. Sonuç olarak, sigorta ve reasürans flirketlerinin büyüklüklerinin göreceli olarak s›n›rl› kalmas›, olumsuz etkilerinin yavafl yay›lmas› sayesinde bu etkilerin giderilmesi için gereken zaman›n kazan›lmas› ve olumsuz etkilerinin di¤er finansal hizmet sa¤lay›c›lar›na çok fazla yay›lmamas› gibi nedenlerle sistemik risk yaratmad›klar› söylenebilir. ÖNER‹LER Dünyada sigortac›lar, sistemik riskleri gidermek gerekçesiyle reform ad› alt›nda hatal› kararlar al›nmas› halinde, bundan sadece sigorta sektörünün de¤il ayn› zamanda eko- 24 nominin de ciddi zarar görebilece¤ini özellikle vurgulayarak, sistemik risk yaratmayan sigorta sektörünün bankalar baflta olmak üzere di¤er finansal hizmet sa¤lay›c›lardan farkl› de¤erlendirilmesi gerekti¤ini savunuyor. Bu çerçevede, ülkemizde de geliflmeleri takip edilen Solvency II düzenlemeleri, flirketlerin en do¤ru sermaye yeterlili¤inin hesaplanmas›, kurumsal yönetim ilkelerine uygun flekilde hareket etmesi ve kamuya ve denetçilere fleffaf raporlama yapmas› aç›s›ndan büyük önem tafl›yor ve sigorta sektörünün tüm faaliyetlerini kapsayan modern ve yeterli düzenlemeler olarak de¤erlendiriliyor. Bunun ötesinde, daha s›k› sermaye yeterlili¤i kurallar› öngörülmesinin ne flirketlere, ne sigortal›lara ne de ülke ekonomisine fayda sa¤lamayaca¤› düflünülüyor. Bunun yan› s›ra, Dünya sigorta sektöründe finansal krizden gerekli derslerin ç›kar›larak, finansal istikrar› güçlendirmek ve uygulamadaki boflluklar› gidermek üzere afla¤›daki ad›mlar›n at›lmas› gereklili¤i üzerinde duruluyor: ❖ Sigorta gruplar›n›n, sigortac›l›k faaliyetleri d›fl›ndaki faaliyetlerini de içerecek flekilde kapsaml› flekilde denetlenmesi için ilke bazl› düzenlemelerin yap›lmas› ❖ fiirketlerin olas› k›sa vadeli fonlama ihtiyaçlar› da dikkate al›narak, likidite riski yönetiminin güçlendirilmesi ❖ Geleneksel sigortac›l›k faaliyetlerinden daha farkl› olan finansal garanti sigortalar›yla ilgili mevzuat›n gelifltirilmesi ❖ Makro düzeydeki risklerin de takip edilebilmesi amac›yla, sigorta sektörünün de söz hakk› olaca¤› yeni bir denetim ve gözetim yap›lanmas› oluflturulmas› ❖ Geçmifl deneyimler de dikkate al›narak, sektörde risk yönetimi uygulamalar›n›n güçlendirilmesi ■ AVRUPA B‹RL‹⁄‹ VE S‹GORTA Avrupa Yol Güvenli¤i Eylem Plan› (2003-2010) Müge SOYSAL TSRfiB, AB ve Uluslararas› ‹liflkiler rafik kazalar› ve kazalar sonucu meydana gelen ölümler Avrupa Birli¤i gündeminde önemli bir yere sahiptir. Bu kapsamda Avrupa Birli¤i’nin Avrupa Ulafl›m Politikas›na iliflkin olarak yay›nlad›¤› Beyaz Kitap1’ta 2010 y›l› itibariyle AB genelinde yol kazalar› sonucu meydana gelen ölümlerin yar› yar›ya azalt›lmas› önerilmifltir. Konuya iliflkin olarak Avrupa Komisyonu taraf›ndan haz›rlanan Tebli¤ kapsam›nda ise yol güvenli¤indeki olumsuzluklar›n giderilmesi, yeni yol ve güvenlik teknolojilerinin tesis edilmesi ile sürücü davran›fllar›n›n gelifltirilmesi için bir “Avrupa Yol Güvenli¤i Eylem Plan›” sunulmufltur. T 2010 y›l›na kadar geçerli olmas› öngörülen Avrupa Yol Güvenli¤i Eylem Plan› afla¤›da yer alan bafll›klarda ilerleme kaydetmeyi hedeflemifltir: SÜRÜCÜ DAVRANIfiLARININ GEL‹fiT‹R‹LMES‹ Avrupa Yol Güvenli¤i Eylem Plan›, sürücü davran›fllar›n›n mevcut mevzuata uyumlu hale getirilmesi, özel ve profesyonel sürücülere sürekli ve temel e¤itim verilmesi ile fark›ndal›k yaratan kampanyalar›n gelifltirilmesini amaçlamaktad›r. Plan kapsam›nda bu konuda al›nacak tedbirler aras›nda kask ve emniyet kemeri kullan›m›, sürücü davran›fllar›n› olumsuz etkileyecek alkol ve ilaç tüketi- minin belirlenmesi, uluslararas› nakliye tafl›mac›l›¤› için cezalar›n uyumlu hale getirilmesi ve iyi uygulama örneklerinin gelifltirilmesi yer almaktad›r. ARAÇ EMN‹YET‹N‹N SA⁄LANMASI Avrupa Yol Güvenli¤i Eylem Plan› kapsam›nda teknik destek ile araç emniyetinin sa¤lanmas› da büyük önem teflkil etmektedir. Bu kapsamda kaza fliddetini azaltan araçlar›n gelifltirilmesi, a¤›r yük tafl›yan araçlarda kör noktalar›n bertaraf edilmesi, motosiklet kullan›c›lar›n›n güvenli¤inin artt›r›lmas› ve araçlarda kullan›lan çocuk koltuklar› konusunda uluslararas› sistemlerin teflvik edilmesi ele al›nacak baz› tedbirler aras›nda bulunmaktad›r. Bu çerçevede Avrupa Komisyonu, yeni araçlar›n uyumlu test protokollerine uygun olarak test edildi¤ini garanti etmek, tüketicileri bilgilendirmek ve tüketicilerin konuya iliflkin fark›ndal›¤›n› yükseltmek amac›yla Avrupa Yeni Araç De¤erlendirme Plan›na (Euro NCAP) destek vermifltir. Buna ek olarak Komisyon ve motorlu tafl›t sektörü taraf›ndan e-Güvenlik giriflimi de hayata geçirilmifltir. YOL ALTYAPILARININ GEL‹fiT‹R‹LMES‹ Kazalara sebep olan tehlikeli noktalar›n tespit edilmesi ve yol altyap›lar›n›n gelifltirilmesi de Avrupa Yol Güvenli¤i Eylem Plan› kapsam›nda önemli bir hedef olarak yer almaktad›r. Zira yol altyap›lar›n›n gelifltirilmesi yol kazalar›n›n fliddeti ve ciddiyetinin azalt›lmas›nda önemli katk› sa¤lamaktad›r. Anormal tra- 1 Beyaz Kitaplar, Avrupa Komisyonu taraf›ndan haz›rlanan, belli bir konudaki AB eylemine yönelik somut öneriler içeren dokümanlard›r. Beyaz Kitaplar, baz› durumlarda Yeflil Kitaplar›n bir uzant›s› fleklinde ortaya ç›kmakta ve Yeflil Kitapta var›lan sonuçlar› önerilere dönüfltürmektedir. 25 AVRUPA B‹RL‹⁄‹ VE S‹GORTA fik flartlar›n›n erken tespit edilmesi ve konuya iliflkin bilginin sürücülere iletilmesi yine yol güvenli¤inin sa¤lanmas›nda yard›mc› unsurlard›r. Bu kapsamda sürücülere Avrupa uydu konumlama sistemi Galileo arac›l›¤›yla trafik ve zararl› madde tafl›yan araçlar hakk›nda bilgi sa¤lanmas› hedeflenmifltir. Avrupa Yol Güvenli¤i Eylem Plan› çerçevesinde ayr›ca “ak›ll› yollar” gelifltirilmesine yönelik araflt›rmalar›n yürütülmesi, tünellerdeki güvenli¤in artt›r›lmas›, güvenlik yönetimi ve h›z ölçüm teknikleri ile denetim metotlar› konusunda ilkelerin oluflturulmas› amaçlanm›flt›r. 26 GÜVENL‹ MAL VE YOLCU ULAfiIMININ SA⁄LANMASI A¤›r yük tafl›yan araç trafi¤inin artmas› ile birlikte “Trans Avrupa A¤›” güvenli¤inin sa¤lanmas› da büyük önem kazanm›flt›r. Ayr›ca a¤›r yük tafl›yan araç kullanman›n oldukça tehlikeli bir ifl kolu olmas› ile birlikte ticari sürücülerin çal›flma standartlar› ile uyumlu bir çal›flma ortam›na sahip olmalar› da hedeflenmektedir. Bu kapsamda Avrupa Yol Güvenli¤i Eylem Plan›, a¤›r yük tafl›yan araçlar›n maruz kald›¤› kaza say›s›n›n azalt›lmas›, ticari sürücülere yö- nelik e¤itim düzenlenmesi ve sürüfl ve istirahat sürelerine uyum sa¤lanmas›n› amaçlamaktad›r. Böylece ticari sürücülerin çal›flma koflullar›na iliflkin mevzuat›n kat›laflt›r›lmas›, ticari araçlara h›z ölçümü say›c›s› (takograf) yerlefltirilmesi, tehlikeli madde tafl›maya iliflkin Birlik mevzuat›na uyum sa¤lanmas›, a¤›r yük tafl›yan araçlarda emniyet kemeri kullan›m›n›n zorunlu hale getirilmesi ve araçlardaki emniyetin gelifltirilmesi Avrupa Yol Güvenli¤i Eylem Plan› kapsam›nda al›nmas› öngörülen tedbirler aras›nda yer almaktad›r. AC‹L YARDIM H‹ZMET‹ VE YOL KAZASI MA⁄DURLARINA YÖNEL‹K BAKIM Yol kazalar› sonras› müdahale ve bak›m›n daha da gelifltirilmesi hiç kuflkusuz Avrupa Birli¤i’nde binlerce daha hayat›n kurtar›lmas›na yard›mc› olacakt›r. Avrupa Birli¤i genelinde 112 acil yard›m kodu arac›l›¤›yla acil yard›m ça¤r›lar›na destek sa¤lanmaktad›r. Ancak yaralanmalar›n azalt›lmas› ve acil t›bbi bak›m performans›n›n ölçülebilmesi için yaralanma fliddeti hakk›nda detayl› bilgi edinilmesi gerekmektedir. Bu nedenle Avrupa Yol Güvenli¤i Eylem Plan›, acil yard›m sa¤lamaya iliflkin projelerin yürütülmesi ve kaza sonras› bak›ma iliflkin iyi uygulama örneklerinin incelenmesini öngörmektedir. KAZA VER‹LER‹N‹N TOPLANMASI, ANAL‹Z‹ VE PAYLAfiIMI Kazalar›n önlenmesi veya etkilerinin azalt›lmas› için kazalar›n neden ve sonuçlar›n›n iyi flekilde anlafl›lmas› gerekmektedir. Bu nedenle ulusal düzeydeki yöntemler ile birlikte kapsaml› ba¤›ms›z incelemelerin yürütülmesi önem kazanm›flt›r. Bu kapsamda Avrupa Komisyonu taraf›ndan Komisyon bünyesinde bir “Avrupa Yol Güvenli¤i Gözlemevi” kurulmas› hedeflenmifltir. Bu çerçevede Avrupa Yol Güvenli¤i Eylem Plan›nda hastane verileri ve ulusal düzeydeki yol kaza istatistiklerinin ba¤lant›l› hale getirilmesi için bir sistem gelifltirilmesi ile polis raporlar›ndan oluflan bir Avrupa Yol Kaza Veritaban› (CARE) oluflturulmas› ve yol kazalar› hakk›nda ba¤›ms›z incelemeler yap›lmas› amaçlanm›flt›r. AVRUPA YOL GÜVENL‹⁄‹ fiARTI Avrupa Komisyonu, yol güvenli¤inin gelifltirilmesi konusu ile yak›ndan ilgilenen ulafl›m flirketleri, araç ve yedek parça üreticileri, sigorta flirketleri, altyap› operatörleri ile yerli ve bölgesel otoriteleri Yol Güvenli¤i fiart›’na taraf olmaya davet etmektedir. Avrupa Yol Güvenli¤i fiart’› çerçevesinde her imza sahibinin yol güvenli¤i konusunda çeflitli taahhütlerde bulunmas› beklenmektedir. Plan kapsam›nda taahhütlerin di¤er ilgililerin de faydalanmas› amac›yla ilân edilmesi ve taahhütlerin uygulanmas›na iliflkin takip yap›lmas› öngörülmüfltür. Avrupa Yol Güvenli¤i fiart›, mevcut durumda tüm Avrupa Birli¤i üye devletlerini kapsayan en genifl yol güvenli¤i platformudur. Bu nedenle Avrupa Komisyonu’nun Enerji ve Ulaflt›rma Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan 2004 y›l›nda bafllat›lan “Avrupa Yol Güvenli¤i Eylem Plan›”n›n önemli bir parças›n› oluflturmaktad›r. Bu kapsamda Avrupa Yol Güvenli¤i fiart›, flirketler, kamu mercileri ve sivil toplum kurulufllar›n› bir araya getirerek yol kazalar›nda ölüm oranlar›n›n azalt›lmas› için eylemler gerçeklefltirilmesi ve al›nacak önlemler hakk›nda bilgi al›flveriflinde bulunulmas› konusunda f›rsatlar sunmaktad›r. AVRUPA YOL GÜVENL‹⁄‹ EYLEM PLANI (2011-2020) Mevcut Avrupa Yol Güvenli¤i Eylem Plan›’n›n 2010 y›l› itibariyle ömrünü tamamlayacak olmas› ile birlikte Avrupa Birli¤i genelinde yeni bir Avrupa Yol Güvenli¤i Eylem Plan› (2011–2020) için çal›flmalara bafllanm›flt›r. Bu kapsamda yeni planda öncelikli olarak ele al›nmas› gereken konular hakk›nda Avrupa vatandafllar› ile ulusal ve bölgesel düzeydeki paydafllara yönelik bir istiflare süreci bafllat›lm›flt›r. Söz konusu istiflare süreci sonucunda elde edilen bulgular›n önümüzdeki 9 y›l boyunca uygulanacak yeni bir “Yol Güvenli¤i Eylem Program›”n›n içeri¤ini tayin etmesi beklenmektedir. ■ 27 AVRUPA B‹RL‹⁄‹ VE S‹GORTA AB Blok Muafiyet Düzenlemesinde Yeni Dönem Hüseyin ARSLAN TSRfiB, Hukuk ve Mevzuat vrupa Birli¤i Komisyonu taraf›ndan, Avrupa Birli¤inin ‹flleyifline ‹liflkin Ant1 laflman›n 101/3 maddesi çerçevesinde sigortac›l›k sektöründeki anlaflma, karar ve uyumlu eylem kategorilerini netlefltirmek üzere yay›mlanan 358/2003 no.lu Blok Muafiyet Karar›n›n geçerlilik süresi 31 Mart 2010 itibariyle sona ermifl bulunuyor. Geçen y›l, Komisyon taraf›ndan haz›rlanan, bu karar›n 2 uygulanmas›n›n de¤erlendirildi¤i bir rapor Konseye ve Parlamentoya sunulmufltu. Yap›lan de¤erlendirmeler neticesinde, Komisyon 24 Mart 2010 tarihinde, 1 Nisan 2010 ve 31 Mart 2017 tarihleri aras›nda yürürlükte 3 olacak yeni bir karar yay›mlad› . A Bu düzenleme ile daha önceki kararda muafiyet tan›nan dört bafll›ktan ikisi için muafiyetin devam etmesi öngörülmektedir. Bu iki bafll›k k›saca ortak tablolar haz›rlanmas› ve çal›flmalar yürütülmesi ile ortak risk havuzu oluflturulmas› olarak özetlenebilir. Riskin hesaplanabilmesi tüm sigortac›l›k ürünlerinin fiyatland›r›lmas›nda kullan›lan te- 1 mel bir unsur olup gerçekleflen hasarlara iliflkin istatistik bilgilerine eriflimin sa¤lanmas›, teknik fiyatland›rman›n yap›labilmesi için oldukça önemlidir. Hiç flüphesiz, bu husus sigortac›l›¤› di¤er finans sektörlerinden ay›rmaktad›r. Buradan hareketle, eski düzenlemede, baz› koflullar›n varl›¤›na ba¤l› olarak, belli bir riskin teminat alt›na al›nmas›na iliflkin ortalama maliyetlerin hesaplanmas› ve bir sermaye unsuru iliflkin sigortalarda mortalite tablolar› ile hastal›k, kaza ve maluliyete iliflkin hasar s›kl›¤›n› gösteren tablolar›n haz›rlanmas›na iliflkin ortakl›k ve iflbirli¤ine yönelik anlaflmalar bak›m›ndan muafiyet tan›nmaktayd›. Komisyon bu konuda tan›nan muafiyetin kald›r›lmas›n›n rekabet art›r›c› iflbirli¤inin azalmas›na neden olaca¤›n› dikkate alarak, muafiyetin devam›na karar vermifltir. Ancak, yeni düzenlemede bu muafiyet konusunda baz› de¤ifliklikler yap›lm›flt›r. Öncelikle, ortak hesaplamalar (joint calculations) yerine bu hesaplamalar› da kapsayan ancak daha genifl bir anlam tafl›yan ortak derlemeler (joint compilations) terimi tercih edilmifltir. Bilgi de¤iflimine iliflkin hüküm ise yaln›zca bu tür bir iflbirli¤inin gerekli olmas› kofluluna ba¤lanm›flt›r. Ayr›ca paylafl›lan ve- AT Anlaflmas›n›n eski 81’inci maddesi Report from the Commission to the European Parliament and the Council on the functioning of Commission Regulation (EC) No 358/2003 on the application of Article 81(3) of the Treaty to certain categories of agreements, decisions and concerted practices in the insurance sector {SEC(2009) 364} 3 Commission Regulation (EU) No 267/2010 of 24 March 2010 on the application of Article 101(3) of the Treaty on the Functioning of the European Union to certain categories of agreements, decisions and concerted practices in the insurance sector (Text with EEA relevance) 2 28 rilere, kamu güvenli¤ine iliflkin baz› istisnalar d›fl›nda, tüketici örgütleri için eriflim sa¤lanmas›na olanak tan›nmaktad›r. ‹kinci olarak, eski muafiyet düzenlemesi koasürans ve koreasürans yoluyla baz› risklerin teminat alt›na al›nmas› için ortak havuz kurulmas›na ve bu havuzun iflletilmesine, baflta pazar pay› oranlar› olmak üzere baz› koflullara ba¤l› olarak, olanak tan›yordu. Ad› geçen de¤erlendirme raporunda Komisyon nükleer tehlikeler, çevre felaketleri ve terörist eylemler gibi belli baz› risklerin sigorta teminat› alt›na al›nmas›n›n çok önemli oldu¤unu ancak sigorta flirketlerinin tek bafl›na böyle büyük riskler için teminat vermekte isteksiz olduklar›, hatta bazen böyle bir teminat› tek bafllar›na vermelerinin mümkün olmad›¤› tespitini yapm›flt›r. Bu durum di¤er sektörlerden farkl› ve sigortac›l›k sektörüne özgü bir durum oldu¤undan söz konusu muafiyetin devam ettirilmesine ihtiyaç oldu¤u kabul edilmifltir. Bu bafll›k bak›m›ndan da eski düzenlemeden iki temel farkl›l›k bulunmaktad›r. ‹lk fark, pazar pay› hesaplamas›nda öngörülmüfl ve di¤er genel ve sektörel rekabet kurallar›na paralel olarak, havuza dâhil olan flirketlerin yaln›zca havuzdan elde ettikleri brüt prim geliri de¤il, havuz d›fl›ndaki prim gelirleri de hesaba kat›lm›flt›r. Ancak, bu yenilik Avrupa Sigorta ve Reasürans Federasyonu, CEA, taraf›ndan 24 Mart 2010 tarihinde yay›mlanan bildiride, bu hesaplama yönteminin, küçük sigorta flirketlerinin büyük sigorta flirketlerle iflbirli¤i yapmas›n› engelleyece¤i savunularak elefltirilmektedir. Sigorta havuzlar› bak›m›ndan getirilen ikinci fark ise yeni riskler tan›m›n›n geniflletilmifl olmas›ndad›r. Eski düzenlemede yer alan ancak yeni düzenlemede yenilenmesi gerekli görülmeyen iki muafiyet bafll›¤› ise flunlard›r: standart poliçe koflullar› ve güvenlik cihazlar›. Komisyon taraf›ndan yay›mlanan Tebli¤’de4 bunun nedeni, her fleyden önce, söz konusu bafll›klar›n yaln›zca sigorta sektörüne özgü olmamas› nedeniyle bir blok muafiyet tan›nmas›na gerek olmad›¤›, aksi halde bu tür hukuki bir arac›n öngörülmedi¤i di¤er sektörler aleyhine bir ayr›mc›l›k ortaya ç›kaca¤› olarak aç›klanmaktad›r. Ayr›ca ad› geçen de¤erlendirme raporunda da bu muafiyetin tüketiciler lehine getirdi¤i olumlu sonuçlar›n yan›nda rekabete iliflkin olumsuz etkileri olabilece¤i sonucuna da var›lm›fl ve konunun öz de¤erlendirmeye b›rak›lmas› uygun görülmüfltür. Blok muafiyetin bu flekilde k›smi olarak yenilenmesini elefltiren Avrupa Sigorta ve Reasürans Federasyonu, yenilenmeyen bafll›klar bak›m›ndan hukuki belirsizlik ortaya ç›kabilece¤i ve sigortac›lar aras›ndaki iflbirli¤inin, tüketiciler aleyhine, azalabilece¤i yönünde uyar›larda bulunmufltur. Komisyon taraf›ndan yay›mlanan Tebli¤’de, bu konunun dikkate al›nd›¤›, sigortac›l›k sektörü bak›m›ndan ortaya ç›kabilecek hukuki belirsizli¤in bu konuda bir blok muafiyet düzenlemesi bulunmayan di¤er sektörlerden fazla olmayaca¤›n›n de¤erlendirildi¤i ifade edilmifltir. Bu itibarla, ilgili flirketlerin madde 101(3) kapsam›nda öz de¤erlendirme yaparken, flu anda revize edilmekte olan Yatay K›lavuz ‹lkelere ve AT Antlaflmas›n›n (Eski) 81’inci Maddesinin Uygulanmas›na ‹liflkin K›lavuz ‹lkelere uygun hareket etmesi gerekecektir. ■ 4 Communication from the Commission on the application of Article 101(3) of the Treaty on the Functioning of the European Union to certain categories of agreements, decisions and concerted practices in the insurance sector (Text with EEA relevance) (2010/C 82/02) 29 SEGEM SEGEM, Sigorta Eksperli¤i E¤itimini Bafllatt› Doç. Dr. Fuat ERDAL SEGEM Müdürü igortac›l›k E¤itim Merkezi’nin Sigorta Eksperleri Dayan›flma ve E¤itim Vakf› ile birlikte organize etti¤i Sigorta Eksperli¤i I. Ön Al›m Kursu, Ankara, Diyarbak›r, ‹stanbul, ‹zmir ve Trabzon olmak üzere befl il merkezinde 13 Mart 2010 tarihinde bafllad›. S ‹stanbul’da yap›lan aç›l›flta, SEGEM Müdürü Doç. Dr. Fuat Erdal, Sigorta Eksperleri ‹cra Komitesi Baflkan› Yalç›n KAYA, Sigorta Eksperleri Derne¤i Baflkan› Tayfun Ermetin, Sigorta Eksperleri Dayan›flma ve E¤itim Vakf› Baflkan› Sait Sürmeli, Sigorta Eksperleri ‹cra Komitesi Üyesi E¤itim Koordinatörü Fikret Gülbahar ve E¤itim Koordinatörü Engin Özayd›n aç›l›fl konuflmas› yaparak, kat›l›mc›lara baflar› dileklerinde bulundular. Di¤er illerde SEGEM, SE‹K, SED ve SEDEV ‘‹N temsilcileri adaylara aç›l›fl konuflmas› sonras› baflar› dileklerini sundular. Bu e¤itim çerçevesinde, adaylar, 6 hafta temel e¤itim ald›ktan sonra yaklafl›k 6 hafta süreyle branfl e¤itimleri alacaklar. Sektörün teorisyen ve uygulamac› uzmanlar› taraf›ndan verilecek olan dersler, cumartesi günleri 9.00 18.00 saatleri aras›nda (8 saat), pazar günleri ise 9.00 - 13.00 saatleri (4saat) aras›nda gerçekleflirilecek. Daha önce duyurusu yap›lan, tüm branfllar›n birlikte alaca¤› Temel E¤itimler Ankara, Diyarbak›r, ‹stanbul, ‹zmir ve Trabzon illerinde; Kara Araçlar› ‹le Yang›n, Do¤al Afet, Kaza ve H›rs›z- 30 l›k Branfl e¤itimleri Ankara, ‹stanbul ve ‹zmir ‹llerinde, Mühendislik, Hava, Deniz Demiryolu Araçlar› ve Emtia ve K›ymete ‹liflkin Nakliyat branfl e¤itimleri ise yaln›zca ‹stanbul ilinde verilecek. SEGEM Yönetim Komitesinde Görev De¤iflimi 15 Ekim 2008 tarihinden bu güne e¤itim ve s›nav organizasyonlar› ile Türk Sigortac›l›k Sektörü’ne hizmet sunan Sigortac›l›k E¤itim Merkezi’nin Yönetim Komitesi'nde üye de¤iflikli¤i gerçekleflti. Türkiye Odalar ve Borsalar Birli¤i temsilcisi fiadan Eren’in ayr›lmas›yla boflalan üyeli¤e, TOBB Yönetim Kurulu Üyesi ve Ege Bölgesi Sa- nayi Odas› Yönetim Kurulu Baflkan› Ender YORGANCILAR geldi. Ayr›lan üye fiadan EREN’e, Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel Müdürü ve SEGEM Yönetim Komitesi Baflkan› Dr. Ahmet Genç taraf›ndan katk›lar›ndan dolay› teflekkür plaketi verildi. Sigorta Acenteleri Teknik Personel Sertifikalar› Da¤›t›lmaya Devam Ediyor Sigortac›l›k E¤itim Merkezi (SEGEM) taraf›ndan organize edilen, Birinci (22 May›s – 14 Kas›m 2009) ve ‹kinci Dönem (16 Ekim - 23 Kas›m 2009) e¤itimlerde, Sigorta Acenteleri Teknik Personel E¤itimini tamamlay›p s›navda baflar›l› olan adaylar›n sertifikalar›n›n, baflvuru formunda belirtilen isim ve adreslere gönderilme ifllemleri tamamland›. Üçüncü dönem e¤itimini tamamlayanlar›n sertifikalar› gönderilmeye devam ediyor. Ancak, adres yanl›fll›¤›, adres de¤iflikli¤i, flirketin kapanmas›, kiflinin iflten ayr›lmas›, adres bölümüne e-posta adresinin yaz›lmas› gibi nedenlerle iade edilen sertifikalar›n yer ald›¤› gönderiler SEGEM’‹N web sitesinden tespit edilebilir. Herhangi bir nedenle sertifikas› eline ulaflmayan kiflilerin, 30 Nisan 2010 tarihine kadar www.segem.org.tr sitesindeki bilgiler do¤rultusunda SEGEM Merkezi’ne baflvurmalar› gerekmektedir. Son Acente Teknik Personel E¤itimleri Tamamland› Bilindi¤i üzere Sigortac›l›k E¤itim Merkezi (SEGEM) taraf›ndan düzenlenen, “Sigorta Acenteleri Teknik Personel E¤itimi”, 22 May›s – 14 Kas›m 2009 tarihlerinde ilk e¤itim olarak ve 16 Ekim – 23 Kas›m 2009 tarihlerinde de ek e¤itim olarak gerçeklefltirildi. Sigorta Acenteleri Yönetmeli¤inin Geçici 1’ inci maddesi uyar›nca 31 Aral›k 2009 tarihine kadar tamamlanmas› gereken e¤itimin öngörülen sürede al›nmamas› durumunda ortaya ç›- kabilecek hak kay›plar›n›n önlenebilmesi amac›yla 14 Aral›k – 31 Aral›k 2009 tarihleri aras›nda, çeflitli mazeretlerinden dolay› e¤itime kat›lamayan kifliler için yeniden baflvuru al›nd›. Adana, Ankara, Erzurum, ‹stanbul ve ‹zmir merkezli olmak üzere befl ilde düzenlenen e¤itimler, 14 Mart 2010 tarihi itibariyle tamamlanarak baflar›l› olan adaylara sertifikalar› gönderilmeye baflland›. 31 S‹GORTA ‹STAT‹ST‹KLER‹ Sigorta Sektörünün 2009 Y›l› De¤erlendirmesi Mehmet KALKAVAN TSRfiB Genel Sekreter Yard›mc›s› ergimizin bu say›s›nda Sigorta Sektörünün 2009 y›l› genel de¤erlendirmesini yapaca¤›z. Bunu yaparken, her zaman oldu¤u gibi bir önceki dönem verilerini karfl›laflt›rarak trendler hakk›nda fikir sahibi olmaya çal›flaca¤›z. D I- HAYAT DIfiI fi‹RKETLER A- B‹LANÇO 1- Aktif Cari Varl›klar Nakit Ve Nakit Benzeri Varl›klar Fin. Varl. ‹le Riski Sig. Ait Fin. Yat. Esas Faaliyetlerden Alacaklar ‹liflkili Taraflardan Alacaklar Di¤er Alacaklar Gelecek Aylara Ait Giderler Di¤er Cari Varl›klar Cari Olmayan Varl›klar Esas Faaliyetlerden Alacaklar ‹liflkili Taraflardan Alacaklar Di¤er Alacaklar Finansal Varl›klar Maddi Varl›klar Maddi Olmayan Varl›klar Gelecek Y›llara Ait Giderler Di¤er Cari Olmayan Varl›klar AKTIF TOPLAMI 32 2009-12 Aktifeki Pay›(%) 2008-12 Aktifeki Pay›(%) De¤iflim % 12.683.217.225 3.409.314.947 5.183.386.839 3.102.622.224 55.928.665 38.917.175 809.971.273 83.076.102 2.260.382.384 13.605.047 1.136.759 828.611 1.248.769.177 571.300.297 355.809.584 10.109.161 58.823.748 14.943.599.609 85 23 35 21 0 0 5 1 15 0 0 0 8 4 2 0 0 100 10.456.140.977 3.526.364.312 3.004.162.172 2.954.059.999 99.349.747 39.390.695 716.442.330 116.371.723 2.576.411.006 3.393.452 1.500 392.746 1.932.607.190 541.817.119 56.597.332 1.974.528 39.627.138 13.032.551.983 80 27 23 23 1 0 5 1 20 0 0 0 15 4 0 0 0 100 21,30 -3,32 72,54 5,03 -43,71 -1,20 13,05 -28,61 -12,27 300,92 75683,92 110,98 -35,38 5,44 528,67 411,98 48,44 14,66 Hayat D›fl› branfllarda faaliyet gösteren sigorta flirketlerinin Aktif Toplam› geçen y›l›n ayn› dönemine göre yaklafl›k %15 oran›nda bir art›fl göstererek 14.944 Milyon TL’ye ulaflm›flt›r. Cari Varl›klar %21 oran›nda artarken, Cari Olmayan Varl›klarda %12 oran›nda bir azal›fl meydana gelmifltir. Cari Varl›klar›n aktif içerisindeki pay› 5 puanl›k bir art›fl göstererek %85’e yükselirken, Cari Olmayan Varl›klar›n aktifteki pay› ise %20’den %15’e gerilemifltir. Cari varl›klardaki art›fl›n temel nedeni Finansal Varl›klar ile Riski Sigortal›lara Ait Finansal Yat›r›mlar kalemi olmufltur. 810 Milyon TL tutar›ndaki “Gelecek Aylara Ait Giderler” kaleminin 772 Milyon TL’si “Ertelenmifl Komisyon Giderleri”nden oluflmaktad›r. “Cari Olmayan Varl›klar” taraf›nda ise; “Finansal Varl›klar” kaleminin 1.026 Milyon TL’si “‹fltirakler”den, 204 Milyon TL’si ise “Ba¤l› Ortakl›klar”dan meydana gelmektedir. “Maddi Varl›klar” kaleminin 211 Milyon TL’si “Yat›r›m Amaçl› Gayrimenkuller”den oluflurken, “Kullan›m Amaçl› Gayrimenkuller”in tutar› ise 334 Milyon TL’dir. Yat›r›m amaçl› gayrimenkullerin %29’una tekabül eden 62 Milyon TL’lik k›sm› arsalardan oluflmaktad›r. 2- Pasif 2009-12 Pasifteki Pay›(%) 2008-12 Pasifteki Pay›(%) De¤iflim % K›sa Vadeli Yükümlülükler 7.571.493.896 51 7.194.517.956 55 5,24 Finansal Borçlar Esas Faaliyetlerden Borçlar ‹liflkili Taraflardan Borçlar Di¤er Borçlar Sigortac›l›k Teknik Karfl›l›klar› Ödenecek Vergi Vb. Yüküm. Di¤er Risklere ‹liflkin Karfl›l›klar Gelecek Aylara Ait Gelirler Di¤er K›sa Vadeli Yükümlülükler 4.598.984 676.230.503 24.869.408 143.581.358 6.225.955.470 137.108.563 35.631.182 293.123.114 30.395.314 0 5 0 1 42 1 0 2 0 4.101.852 738.435.697 29.723.797 108.769.810 5.775.035.227 197.347.806 28.548.433 288.932.825 23.622.510 0 6 0 1 44 2 0 2 0 12,12 -8,42 -16,33 32,00 7,81 -30,52 24,81 1,45 28,67 Uzun Vadeli Yükümlülükler 209.828.872 1 223.754.710 2 -6,22 Finansal Borçlar Esas Faaliyetlerden Borçlar ‹liflkili Taraflara Borçlar Di¤er Borçlar Sigortac›l›k Teknik Karfl›l›klar› Di¤er Yükümlülükler ve Karfl›l›klar Di¤er Risklere ‹liflkin Karfl›l›klar Gelecek Y›llara Ait Gelir ve Gider Tah. Di¤er Uzun Vadeli Yükümlülükler 324.147 9.911.524 60 2.661.199 147.846.528 2.189.694 40.628.221 2.773.633 3.493.866 0 0 0 0 1 0 0 0 0 733.368 8.183.810 5 2.656.752 96.597.503 1.462.832 41.487.054 1.028.436 71.604.951 0 0 0 0 1 0 0 0 1 -55,80 21,11 1097,80 0,17 53,05 49,69 -2,07 169,69 -95,12 Özsermaye 7.162.276.840 48 5.614.279.317 43 27,57 Ödenmifl Sermaye Sermaye Yedekleri Kar Yedekleri Geçmifl Y›llar Kârlar› Geçmifl Y›llar Zararlar›(-) Dönem Net Kâr› 3.480.177.073 547.866.310 3.360.775.729 44.771.424 - 453.124.263 181.810.567 23 4 22 0 -3 1 3.218.912.364 148.271.992 1.986.886.843 58.024.041 393.770.054 595.954.130 25 1 15 0 -3 5 8,12 269,50 69,15 -22,84 15,07 -69,49 13.032.551.983 100 14,66 PASIF TOPLAMI 14.943.599.609 100 33 S‹GORTA ‹STAT‹ST‹KLER‹ Özsermaye bir önceki y›l›n ayn› dönemine göre %28’lik bir art›flla 7.162 Milyon TL’ye ulaflm›flt›r. Bu art›flla birlikte, söz konusu kalemin Pasif Toplam› içerisindeki pay›nda 5 puanl›k bir art›fl meydana gelmifltir. K›sa Vadeli Yükümlülüklerin pasif içerisindeki pay› 4 puanl›k azal›flla %51’e, toplam teknik karfl›l›klar›n pay› ise %44’ten %43’e gerilemifltir. 2009 y›l› sonunda, sektör 182 Milyon TL net kar elde etmifl olup bu tutar geçen y›l›n ayn› dönemine k›yasla %69 oran›nda bir azal›fla isabet etmektedir. “K›sa Vadeli Yükümlülükler” içindeki 676 Milyon TL tutar›ndaki “Esas Faaliyetlerden Borçlar” ka- leminin en büyük kalemi 450 Milyon TL tutar›ndaki “Sigortac›l›k Faaliyetinden Borçlar” kalemidir. Bu kalemin 248 Milyon TL’si reasürörlere iliflkin iken, arac›lara iliflkin borç tutar› ise 102 Milyon TL, sigorta flirketlerine borçlar ise 92 Milyon TL’dir. Bu bölümde yer alan “Sigortac›l›k Teknik Karfl›l›klar›”n›n 3.740 Milyon TL’si “Kazan›lmam›fl Primler Karfl›l›¤›”ndan, 2.370 Milyon TL’si ise “Muallak Hasar ve Tazminat Karfl›l›¤›”ndan oluflmaktad›r. “Gelecek Aylara Ait Gelirler”in 255 Milyon TL’si “Ertelenmifl Komisyon Gelirleri”nden oluflmaktad›r. Özsermaye alt›nda yer alan 3.361 Milyon TL tutarl› “Kar Yedekleri”nin %62’sine isabet eden 2.099 Milyon TL ise “Finansal Varl›klar›n De¤erlemesi”nden gelmektedir. B- KÂR/ZARAR HESABI 1- Teknik Sonuçlar YAZILAN PR‹MLER Yang›n DASK Nakliyat Kaza Mühendislik Tar›m Sa¤l›k Seyahat Sa¤l›k Hukuksal Koruma Ferdi Kaza Kredi KMA Mali Soruml. Hayat D›fl› Toplam Trafik Kasko 2008-12 De¤iflim% 2009-12 2008-12 De¤iflim(%) 1.658.585.594 317.951.636 370.962.531 3.196.265.774 623.005.282 122.423.893 1.390.157.525 25.008.875 36.693.364 502.489.404 27.711.707 2.203.110.187 10.474.365.771 1.971.735.149 2.632.269.343 1.596.779.129 272.824.680 413.600.680 3.330.869.729 535.217.981 125.111.095 1.305.007.060 21.118.446 32.412.600 467.501.881 40.944.611 2.062.285.307 10.203.673.199 1.815.027.519 2.850.270.696 3,87 16,54 -10,31 -4,04 16,40 -2,15 6,52 18,42 13,21 7,48 -32,32 6,83 2,65 8,63 -7,65 195.801.759 -3.914.283 113.914.184 -238.031.411 25.878.428 -3.124.866 -121.658.950 4.724.348 20.969.049 232.143.298 -1.900.772 -116.077.241 108.723.542 -296.056.160 -364.350.572 224.992.406 -2.200.001 102.242.170 112.049.574 47.539.608 -3.558.999 24.640.557 1.069.065 21.315.809 216.387.886 -15.392.273 -324.732.777 404.353.024 -467.280.599 75.117.367 -12,97 77,92 11,42 -312,43 -45,56 -12,20 -593,73 341,91 -1,63 7,28 -87,65 -64,25 -73,11 -36,64 -585,04 Elemanter branfllarda yaz›lan primlerde bir önceki y›la göre %2,65 oran›nda bir art›fl sa¤lanm›fl ve prim üretim tutar› 10.474 Milyon TL’ye yükselmifltir. Sektörün elemanter branfllardaki teknik kar› ise geçen y›l›n ayn› döneminde 404 Milyon TL iken bu y›l %47 oran›nda bir azal›flla 109 Milyon TL’ye gerilemifltir. Burada dikkati çeken husus, 2009 y›l›n›n Eylül ay› sonunda 190 Milyon tutar›nda olan teknik kar›n, y›l›n son üç ay›nda 81 Milyon TL gerilemifl olmas›d›r. 2008 y›l› toplam prim üretiminin %33’ünü oluflturan kaza branfl›nda, 2009 y›l›nda bir daralma meydana gelmifl ve toplam içindeki pay› %31’e 34 TEKN‹K KÂR 2009-12 gerilemifltir. Ayr›ca, bu branflta, geçen y›l›n ayn› döneminde 112 Milyon TL olan teknik kar bu dönemde 238 Milyon TL zarara dönüflmüfltür. 2008 y›l› kaza branfl› prim üretiminin %86’s› kasko alt branfl›ndan elde edilmekteyken, bu oranda 4 puanl›k bir düflüfl meydana gelmifl ve %82 olarak gerçekleflmifltir. Kasko branfl›nda prim üretimi %8 azal›rken, teknik sonuçlar %585 oran›nda gerileyerek 364 Milyon TL zararla sonuçlanm›flt›r. 2009 y›l› boyunca öngörmüfl oldu¤umuz üzere, teknik sonuçlar üzerinde en büyük negatif etki yapan unsur kasko olmufltur. Kaskoda görülen bu endiflelendirici gidiflat maalesef 2009 y›l› sonu itibariyle de mevcut olup, hasar prim oran›n› düzeltmek üzere flirketlerce gerekli tedbirlerin al›nmamas› halinde zarar›n artarak devam edece¤ini söylemek zor de¤ildir. Sektör prim üretimine kaza branfl›ndan sonra en fazla katk›y› sa¤layan branfl KMA mali sorumluluk branfl›d›r. Bu branfltaki üretimin %90’›n› trafik poliçeleri oluflturmaktad›r. Geçti¤imiz y›l meydana gelen zarar bu y›l gerçekleflmemifl ve geçen y›la oranla zarar miktar› %37 oran›nda gerileyerek 296 Milyon TL olarak gerçekleflmifltir. Kasko ve trafik branfl›ndaki 2009 sonu itibariyle gerçekleflen teknik zarar toplam›, hayat d›fl› flirketlerin özsermaye toplamlar›n›n %9,22’sine tekabül etmektedir. 2009 Eylül sonu itibariyle bu oran›n %6,34 oldu¤u düflünülürse, son çeyrekte bu iki sigorta türünde sektör özkaynaklar›n›n %2,88’i kaybedilmifltir. 2- Mali Sonuçlar Yat›r›m Gelirleri 2009-12 2008-12 De¤iflim(%) 1.008.611.978 1.367.850.126 -26,26 Finansal Yat›r›mlardan Elde Edilen Gelirler 588.293.532 614.721.420 -4,30 Finansal Yat›r›mlar›n Nakde Çevr. Elde Edilen Karlar 116.285.017 59.712.424 94,74 Finansal Yat›r›mlar›n De¤erlemesi 102.580.639 103.497.059 -0,89 Kambiyo Karlar› 121.475.536 400.902.330 -69,70 57.002.656 137.715.072 -58,61 ‹fltiraklerden Gelirler Ba¤l› Ortak. Ve Müflterek Yönetime Tabi Tefleb. Gel. 1.149.918 3.588.175 -67,95 20.780.760 44.890.908 -53,71 552.703 1.162.800 -52,47 Di¤er Yat›r›mlar 298.500 1.659.938 -82,02 Hayat Teknik Bölümünden Aktar›lan Yat›r›m Gel. 192.718 0 - -852.498.618 -959.324.110 -11,14 Yat›r›m Yönetim Giderleri (-) -17.245.154 -13.006.043 32,59 Yat›r›mlar De¤er Azal›fllar› (-) -5.847.515 -10.610.966 -44,89 Yat›r›mlar›n Nakte Çevr.Oluflan Zararlar (-) -6.361.902 -6.725.202 -5,40 -644.411.549 -699.798.989 -7,91 -1.500 -8.980.000 -99,98 Arazi, Arsa ‹le Binalardan Elde Edilen Gelirler Türev Ürünlerden Elde Edilen Gelirler Yat›r›m Giderleri Hayat D›fl› Teknik Böl. Aktar›lan Yat›r›m Gelirleri (-) Türev Ürünler Sonucunda Oluflan Zararlar (-) Kambiyo Zararlar› (-) -117.224.473 -176.009.869 -33,40 Amortisman Giderleri (-) -58.329.750 -40.941.864 42,47 Di¤er Yat›r›m Giderleri (-) -3.076.777 -3.251.178 -5,36 Di¤er Faaliyetlerden Gelir &Giderler(+/-) -33.051.526 -74.927.361 -55,89 Karfl›l›klar Hesab› (+/-) -58.305.848 -82.346.068 -29,19 Reeskont Hesab› (+/-) 20.530.414 -1.041.350 -2071,52 2.348.637 2.970.695 -20,94 0 0 0,00 Ertelenmifl Vergi Varl›¤› Hesab› (+/-) 20.546.226 35.299.573 -41,79 Ertelenmifl Vergi Yükümlülü¤ü Gideri (-) -14.421.789 -5.457.527 164,26 Di¤er Gelir Ve Kârlar 20.960.971 41.681.306 -49,71 Di¤er Gider Ve Zararlar (-) -23.313.774 -64.855.755 -64,05 Zorunlu Deprem Sigortas› Hesab› (+/-) Enflasyon Düzeltmesi Hesab› (+/-) Önceki Y›l Gelir Ve Kârlar› Önceki Y›l Gider Ve Zararlar›(-) Net Dönem Kar› Veya Zarar› 425.418 265.962 59,95 -1.821.781 -1.444.197 26,14 123.061.834 333.598.655 -63,11 35 S‹GORTA ‹STAT‹ST‹KLER‹ 1.009 Milyon TL’lik yat›r›m gelirlerine karfl›l›k 853 Milyon TL’lik yat›r›m giderleri ve 33 Milyon TL’lik di¤er faaliyetlerden kaynaklanan giderler sonucunda, 2009 y›l› sonunda 123 Milyon TL mali kar elde edilmifltir. Bu tutar geçen y›l›n ayn› dönemine göre %63 oran›nda bir azal›fl› ifade etmektedir. Yat›r›m gelirlerinde %26 oran›nda bir azal›fl meydana gelmifl olup “Kambiyo Karlar›” kalemi bu azal›fl›n temel belirleyicisi olmufltur. “Fi- nansal Yat›r›mlardan Elde Edilen Gelirler” kaleminin 294 Milyon TL’si devlet tahvillerinden, 250 Milyon TL’si ise vadeli mevduat hesab›ndan gelmektedir. Ayn› dönemde yat›r›m giderlerinde %11 oran›nda bir azal›fl meydana gelmifltir. Bu azal›fl›n en büyük sebebi ise “Hayat D›fl› Teknik Bölüme Aktar›lan Yat›r›m Gelirleri” kalemindeki %8 oran›ndaki azal›flt›r. Bu oran yat›r›m gelirlerindeki azal›fl oran›n›n %31’ine tekabül etmektedir. II- HAYAT - EMEKL‹L‹K fi‹RKETLER‹ A- B‹LANÇO 1- Aktif Cari Varl›klar Nakit Ve Nakit Benzeri Varl›klar Fin. Varl. ‹le Riski Sigort. Ait Fin. Yat. Esas Faaliyetlerden Alacaklar ‹liflkili Taraflardan Alacaklar Di¤er Alacaklar Gelecek Aylara Ait Giderler Di¤er Cari Varl›klar Cari Olmayan Varl›klar Esas Faaliyetlerden Alacaklar ‹liflkili Taraflardan Alacaklar Di¤er Alacaklar Finansal Varl›klar Maddi Varl›klar Maddi Olmayan Varl›klar Gelecek Y›llara Ait Giderler Di¤er Cari Olmayan Varl›klar AKT‹F TOPLAMI 2009-12 Aktifeki Pay›(%) 2008-12 Aktifeki Pay›(%) De¤iflim % 12.098.308.367 1.174.567.375 5.773.116.491 4.971.162.619 6.468.653 5.581.870 128.042.952 39.368.408 4.212.727.066 4.038.633.508 140.635 16.822.909 110.841.139 24.559.741 7.892.586 13.836.548 16.311.035.433 74 7 35 30 0 0 1 0 26 25 0 0 0 1 0 0 0 100 10.040.619.764 986.986.418 5.297.590.163 3.612.636.591 2.285.065 4.318.834 92.648.206 44.154.488 3.021.121.561 2.853.085.892 109.897 10.502.187 113.541.016 14.974.850 8.543.474 20.364.245 13.061.741.326 77 8 41 28 0 0 1 0 23 22 0 0 0 1 0 0 0 100 20,49 19,01 8,98 37,60 183,08 29,24 38,20 -10,84 39,44 41,55 27,97 60,18 -2,38 64,01 -7,62 -32,05 24,88 Hayat ve Emeklilik branfllar›nda faaliyet gösteren sigorta flirketlerinin Aktif Toplam› geçen y›la oranla yaklafl›k %25 oran›nda bir art›fl göstererek 16.311 milyon TL’ye ulaflm›flt›r. Cari Varl›klar %20 oran›nda artarken, Cari Olmayan Varl›klarda %39 oran›nda bir art›fl meydana gelmifltir. Cari Varl›klar ile Cari Olmayan Varl›klar›n aktif içindeki paylar› s›ras›yla %74 ve %26 oran›nda gerçekleflmifltir. 36 4.971 Milyon TL tutar›ndaki “Esas Faaliyetlerden Alacaklar” tutar›n›n 4.673 Milyon TL’si “Emeklilik Faaliyetinden Alacaklar” alt›ndaki “Saklay›c› fiirketten Alacaklar” kaleminden gelmektedir. “Cari Olmayan Varl›klar” alt›nda yer alan 4.039 Milyon TL tutar›ndaki “Esas Faaliyetlerden Alacaklar” kaleminin 3.912 Milyon TL tutar›ndaki k›sm› da ayn› flekilde Emeklilik Faaliyetinden Alacaklar alt›ndaki “Saklay›c› fiirketten Alacaklar” kaleminden oluflmaktad›r. 2- Pasif K›sa Vadeli Yükümlülükler Finansal Borçlar Esas Faaliyetlerden Borçlar ‹liflkili Taraflardan Borçlar Di¤er Borçlar Sigortac›l›k Teknik Karfl›l›klar› Ödenecek Vergi Vb. Yüküm. Di¤er Risklere ‹liflkin Karfl›l›klar Gelecek Aylara Ait Gelirler Di¤er K›sa Vadeli Yükümlülükler Uzun Vadeli Yükümlülükler Finansal Borçlar Esas Faaliyetlerden Borçlar ‹liflkili Taraflara Borçlar Di¤er Borçlar Sigortac›l›k Teknik Karfl›l›klar› Di¤er Yükümlülükler ve Karfl›l›klar Di¤er Risklere ‹liflkin Karfl›l›klar Gelecek Y›l. Ait Gelir ve Gider Tah. Di¤er Uzun Vadeli Yükümlülükler Özsermaye Ödenmifl Sermaye Sermaye Yedekleri Kar Yedekleri Geçmifl Y›llar Kârlar› Geçmifl Y›llar Zararlar›(-) Dönem Net Kâr› PASIF TOPLAMI 2009-12 Pasifteki Pay›(%) 2008-12 Pasifteki Pay›(%) De¤iflim % 7.942.297.277 2.378.755 4.923.993.380 11.379.955 32.339.517 2.833.253.244 57.537.874 26.688.783 33.954.468 20.771.303 6.709.937.313 31.652 3.911.856.627 145.494 2.759.359.457 2.856.535 11.458.932 24.228.616 1.658.800.843 998.627.630 132.384.837 426.915.244 83.689.419 -256.510.624 273.694.337 16.311.035.433 49 0 30 0 0 17 0 0 0 0 41 0 24 0 0 17 0 0 0 0 10 6 1 3 1 -2 2 100 5.877.443.130 2.948.601 3.362.845.110 12.053.279 35.569.553 2.329.644.089 78.505.479 19.238.526 19.611.030 17.027.463 5.776.885.351 55.202 2.851.702.409 146.281 2.890.251.349 2.194.827 10.156.084 140.656 22.238.543 1.407.412.845 940.633.399 115.889.149 237.005.318 73.825.029 - 205.208.925 245.268.874 13.061.741.326 45 0 26 0 0 18 1 0 0 0 44 0 22 0 0 22 0 0 0 0 11 7 1 2 1 -2 2 100 35,13 -19,33 46,42 -5,59 -9,08 21,62 -26,71 38,73 73,14 21,99 16,15 -42,66 37,18 -0,54 -4,53 30,15 12,83 -100,00 8,95 17,86 6,17 14,23 80,13 13,36 25,00 11,59 24,88 Özsermaye bir önceki döneme göre %18 oran›nda art›fl göstererek 1.659 Milyon TL’ye yükselmifltir. Özsermayenin Pasif Toplam› içindeki pay› 2008 y›l›na k›yasla 1 puan gerilemifl ve %10 olarak gerçekleflmifltir. K›sa vadeli yükümlülüklerin pasif içerisindeki pay› 2009 y›l›nda 4 puan artarak %49’a yükselmifl; bir önceki döneme k›yasla %35 oran›nda artarak 7.942 Milyon TL’ye ulaflm›flt›r. Uzun Vadeli Yükümlülüklerin Pasif Toplam› içindeki pay› ise 2008 y›l›na göre %3 oran›nda gerileyerek %41 olarak gerçekleflmifl; bir önceki y›la göre %16’l›k bir art›fl kaydederek 6.710 Milyon TL’ye yükselmifltir. Bir önceki dönemde Toplam Pasif içindeki pay› %40 olan K›- sa ve Uzun Vadeli Sigortac›l›k Teknik Karfl›l›klar›, %6 gerileyerek %34 olarak gerçekleflmifltir. 2009 y›l sonu itibariyle, sektör 274 Milyon TL tutar›nda net kar elde etmifl olup bu tutar geçen y›la k›yasla %12 oran›nda bir art›fl› ifade etmektedir. Pasif taraf›ndaki kalemlere dikkat etti¤imizde, k›sa ve uzun vadeli yükümlükler aras›nda yer alan ve pasif taraf›n büyüklük anlam›nda ilk iki kalemini oluflturan “Esas Faaliyetlerden Borçlar” kalemlerinin tamam›na yak›n› “Emeklilik Faaliyetlerinden Borçlar” kalemi alt›ndaki “Kat›l›mc›lara Borçlar”dan meydana gelmektedir. K›sa ve uzun vadeli yükümlülükler alt›nda yer alan ve s›ras›yla 37 S‹GORTA ‹STAT‹ST‹KLER‹ B- KÂR/ZARAR HESABI 1- Teknik Sonuçlar Hayat Yaz›lan Primler Hayat Net Teknik Kâr Emeklilik Teknik Kâr Hayat/Emeklilik Mali Kâr Kâr Hayat D›fl› Faaliyet Kâr› Vergi Hayat Toplam Kâr (Vergi öncesi) Hayat Net Kâr 2009-12 2008-12 1.807.022.698 97.188.036 11.047.986 258.478.227 366.714.250 -11.047.986 -81.971.927 355.666.263 273.694.337 1.576.208.875 56.233.998 2.003.666 266.494.743 324.732.407 -2.003.666 -77.459.866 322.728.741 245.268.875 2.833 Milyon TL ile 2.759 Milyon TL olan “Sigortac›l›k 14,64 Teknik Karfl›l›klar›”n›n k›sa 72,83 451,39 vadeli yükümlükler taraf›n-3,01 daki tutar›n 2.246 Milyon 12,93 TL’si, uzun vadeli yükümlü451,39 5,83 lükler taraf›ndaki tutar›n ise 10,21 2.476 Milyon TL’si hayat 11,59 matematik karfl›l›klar›ndan oluflmaktad›r. De¤iflim% 2- Mali Sonuçlar Yat›r›m Gelirleri Finansal Yat›r›mlardan Elde Edilen Gelirler Finansal Yat›r›mlar›n Nakde Çevr. Elde Edilen Kârlar Finansal Yat›r›mlar›n De¤erlemesi Kambiyo Kârlar› ‹fltiraklerden Gelirler Ba¤l› Ort. ve Müflt. Yön. Tabi Tefleb. Gel. Arazi, Arsa ‹le Binalardan Elde Edilen Gelirler Türev Ürünlerden Elde Edilen Gelirler Di¤er Yat›r›mlar Hayat Teknik Böl. Aktar›lan Yat›r›m Gel. Yat›r›m Giderleri Yat›r›m Yönetim Giderleri Yat›r›mlar De¤er Azal›fllar› Yat›r›mlar›n Nakte Çevr.Oluflan Zararlar Hayat D›fl› Teknik Böl. Akt. Yat›r›m Gelirleri Türev Ürünler Sonucunda Oluflan Zararlar Kambiyo Zararlar› Amortisman Giderleri Di¤er Yat›r›m Giderleri Di¤er Faaliyetlerden Gelir &Giderler(+/-) Karfl›l›klar Hesab› (+/-) Reeskont Hesab› (+/-) Zorunlu Deprem Sigortas› Hesab› (+/-) Enflasyon Düzeltmesi Hesab› (+/-) Ertelenmifl Vergi Varl›¤› Hesab› (+/-) Ertelenmifl Vergi Yükümlülü¤ü Gideri (-) Di¤er Gelir Ve Kârlar Di¤er Gider Ve Zararlar (-) Önceki Y›l Gelir Ve Kârlar› Önceki Y›l Gider Ve Zararlar›(-) Net Dönem Kâr› Veya Zarar› 38 2009-12 2008-12 De¤iflim(%) 330.010.118 155.461.767 332.079.603 160.667.660 -0,62 -3,24 61.748.437 68.227.962 13.622.451 3.301.845 0 3.117.239 985.965 5.918.339 17.626.114 -61.814.218 -2.918.819 -4.325.683 -2.566.196 -7.747.972 0 -13.017.962 -30.876.615 -360.970 -9.717.673 -8.596.894 1.759.919 0 0 -1.169.795 -478.190 10.148.450 -11.260.662 78.841 -199.342 258.478.227 53.799.566 50.105.052 24.849.792 1.316.191 0 6.578.281 116.808 1.249.341 33.396.912 -57.843.695 -1.876.418 -11.626.780 -6.170.997 -5.938.174 -232.805 -8.006.277 -23.165.008 -827.236 -7.741.166 -3.061.429 -27.852 0 127.255 2.329.033 -97.143 8.230.233 -14.240.877 46.715 -1.047.101 266.494.743 14,77 36,17 -45,18 150,86 -52,61 744,09 373,72 -47,22 6,86 55,55 -62,80 -58,42 30,48 -100,00 62,60 33,29 -56,36 25,53 180,81 -6418,75 -100,00 -150,23 392,25 23,31 -20,93 68,77 -80,96 -3,01 Hayat branfl› prim üretiminde bir önceki y›l›n ayn› dönemine göre %15 oran›nda bir art›fl gerçekleflmifl ve prim üretimi 1.807 Milyon TL olarak gerçekleflmifltir. Hayat branfl› Teknik Kar› %73 oran›nda artarak 97 Milyon TL’ye yükselmifltir. Emeklilik branfl›nda ise bir önceki y›l sonunda 2 Milyon TL tutar›nda teknik kar mevcut iken, bu y›l sonunda 11 Milyon TL teknik kâra ulafl›lm›flt›r. Mali kârdaki art›fl ile beraber hayat/emeklilik flirketlerinin flirketlerin brüt bilanço kar› %10 oran›nda artarak 356 Milyon TL’ye ulaflm›flt›r. 330 Milyon TL yat›r›m gelirlerine karfl›l›k 62 Milyon TL yat›r›m giderleri ve 10 Milyon TL tutar›nda di¤er faaliyetlerden kaynaklanan giderler sonucunda, 2009 y›l› sonunda 258 Milyon TL mali kâr yarat›lm›flt›r. Bu tutar geçen y›la göre %3 oran›nda bir azal›fl› ifade etmektedir. Yat›r›m gelirlerinde %0,62 azal›fl meydana gelirken, yat›r›m giderlerinde %6,86 oran›nda bir art›fl meydana gelmifltir. Mali sonuçlar›n negatif seyri, kambiyo kâr ve zararlar›ndaki menfi geliflimden kaynaklanmaktad›r. ■ TSEV “Sigorta Sektöründe ‹stihdam›n Niteli¤inin ve Say›s›n›n Artt›r›lmas› Çal›flmalar›” Prof Dr. Suna ÖZYÜKSEL Türk Sigorta Enstitüsü Vak›f Müdürü ürkiye’nin en önemli sorunlar›ndan biri iflsizlik. Türkiye ‹statistik Kurumu’nun (TÜ‹K) verilerine göre ülkemizde iflsizlik oran› yüzde 14 seviyelerinde. Türkiye’de iflsizli¤in önlenmesi için her sektörde istihdam›n art›r›lmas› büyük önem tafl›yor. T Türk Sigorta Enstitüsü Vakf›’n›n (TSEV), sigorta sektöründe istihdam›n say›s›n›n ve niteli¤inin art›r›lmas› amac›yla yapt›¤› çal›flmalar› bir eylem plan› alt›nda toplad›¤›n› belirten Vak›f Müdürü Prof. Dr. Suna Özyüksel, “Çal›flma Bakanl›¤› taraf›ndan yap›lan çal›flmalarda iflsizlik sorununu çözmede finans sektörü, en etkin sektörlerden biri olarak öne ç›k›yor. Geliflmifl ülkelerdeki finans sektörlerinin büyüklükleri incelendi¤inde Türkiye’deki bankac›l›k ve özellikle de sigortac›l›k sektörünün bu ülkelerin büyüklüklerine henüz ulaflamam›fl olmas›, sektörün büyüme potansiyelini çok aç›k ortaya koyuyor” dedi. ‹NG‹LTERE-TÜRK‹YE KARfiILAfiTIRMASI Nüfusu hemen hemen ayn› olan, ‹ngiltere ve Türkiye’deki finans sektörlerinin durumu konusunda bir karfl›laflt›rma yapan Prof. Dr. Özyüksel flunlar› söyledi: “Bank Of England’›n verilerine göre Avrupa’n›n en geliflmifl finans sektörüne sahip ülkelerinden biri olan ‹ngiltere’de finans sektörünün aktif büyüklü¤ü 7.7 Trilyon Euro (6.97 trilyon GBP) iken, Türk finans sektörünün büyüklü¤ü 483,6 Milyar Euro (1,06 Trilyon TL) ile bu ülkenin yüzde 6’s›na karfl›l›k geliyor. ‹ngiltere’de finans sektörü 1.2 milyon kifliye istihdam sa¤larken, Türkiye’de finans sektöründe 248.000 kifli çal›fl›yor. ‹ki sektördeki istihdam oranlar› aras›nda 1.000.000 kiflilik bir fark söz konusu. Rakamlar, Türk finans sektörünün istihdam potansiyelini ve iflsizli¤e nas›l çare olabilece¤ini çok aç›k biçimde gösteriyor.” Finans sektörünün içerisinde, gerek son y›llarda büyük art›fl gösteren yabanc› sermaye oran›, gerekse Avrupa Birli¤i’ne uyum sürecinde yeni ç›kan mevzuatla geliflime aç›k bir altyap›ya ka- 39 TSEV vuflan sigortac›l›k sektörünün, istihdam› en çok destekleyecek sektörlerin bafl›nda geldi¤ini vurgulayan Özyüksel, “Sigorta sektörü, özellikle 2001 krizinden bu yana altyap›s›n› güçlendirerek geliflimini sürdüren bankac›l›k sektöründen farkl› olarak, alt yap›s›n› henüz 2007 y›l›nda ç›kar›lan Sigortac›l›k Kanunu ile yeni yeni güçlendirmeye bafllad› ve önemli bir büyüme potansiyeline sahip. Bu büyüme ayn› oranda nitelikli yeni personel istihad›m›n› da gerektirecektir ” fleklinde konufltu. TSEV’‹N ÇALIfiMALARI TSEV’in, sektörün bu geliflim sürecinde, sektörün büyümesindeki temel faktörlerden olan istihdam›n niteli¤inin ve say›s›n›n artt›r›lmas› amac›yla yapt›¤› tüm çal›flmalar› bir Eylem Plan› içerisinde toplad›¤›n› belirten Prof. Dr. Özyüksel, bu plan çerçevesinde bugüne kadar gerçeklefltirilen çal›flmalar› flöyle s›ralad›: 1. Mevcut Personelin Niteli¤inin Art›r›lmas›: TSEV, Hazine Müsteflarl›¤›’n›n önderli¤inde ve SEGEM’in organizasyonunda, TOBB ile iflbirli¤i yaparak, Türkiye’nin tarihindeki en büyük e¤itim projesi olan “Zorunlu Acente Teknik Personel E¤itimi”ni gerçeklefltirdi. Bu e¤itimler, sigorta sektörünün büyümesi, verimlili¤inin artt›r›lmas› ve tüketiciye daha kaliteli hizmet sunulabilmesi için daha bilinçli, bilgili ve e¤itimli acentelerin kazand›r›lmas› amac›yla, Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan yönetmelikle zorunlu hale getirildi. Yaklafl›k 40 bin kifliye Türkiye’nin 18 ilinde, efl zamanl› olarak verilen e¤itimlerde ihtiyaç duyulan 70’e yak›n e¤itimcinin temin edilmesinde, Vakf›n ö¤retim elemanlar›n›n yan›s›ra, sigorta flirketleri, sigorta eksperleri ve üniversitelerin yapt›¤› iflbirli¤i, sektörün istihdam›n›n niteli¤inin art›r›lmas› konusundaki büyük dayan›flmas›n› ortaya koyan çok önemli bir örnek. Di¤er taraftan bu e¤itimlerin bir di¤er önemli özelli¤i, e¤itimlere kat›lan kiflilerin yüzde 90’› taraf›ndan son derece baflar›l› bulunmufl olmas›. Sigorta flirketleri ile brokerlik ve eksperlik flirket- 40 leri çal›flanlar›n›n niteliklerinin art›r›lmas› için ise, her y›l yaklafl›k 1000 personele e¤itim veriliyor. Ayr›ca ‹stanbul d›fl›ndaki illerde çal›flan sigortac›lara ise, e-e¤itim programlar› ile ulafl›l›yor. 2. Sektörün E¤itime Ay›rd›¤› Kaynak Maliyetinin Azalt›labilmesi ve Nitelikli Gençlerin Sektöre Kat›lmas›n›n Sa¤lanmas›: TSEV sektörde çal›flmak isteyen gençlere Milli E¤itim Bakanl›¤› onay›yla açt›¤› “Özel Sigortac›l›k Kursu” ile sigorta e¤itimi vererek, gençlerin hem çok kolay ifl bulabilmelerine, hem de ifle bafllar bafllamaz üretken olabilmelerine destek sa¤l›yor. Sektörün geliflimine destek olacak bu kurstan mezun olacak gençlerin, yabanc› sermayeli flirketlerin çok say›da bulundu¤u sektöre, AB standard›nda hizmet sunabilmeleri için ise, Kurs program›, Avrupa Finansal Belgelendirme Organizasyonu – eficert ile de akredite edildi. Üniversite-sektör iflbirli¤ini sa¤lama misyonuna sahip köprü bir kurum olarak TSEV, sigorta sektöründe çal›flacak ve bu alanda e¤itim almakta olan ö¤rencilerle sektörün uygulamac›lar›n› buluflturmak ve ihtiyaçlar› olan bilgileri aktarmak amac›yla Türkiye’nin Erzurum, Kütahya, Ordu, Nevflehir, Van, Sivas, Antalya, Kayseri, Uflak, Afyon gibi illerindeki üniversitelerinde, bugüne kadar 22 e¤itim semineri düzenledi ve bu seminerlerde yaklafl›k 2000 ö¤renciye ulafl›ld›. TSEV ayr›ca, üst düzey yöneticilerle yapt›¤› anket çal›flmalar›yla, sektörün e¤itim ile ilgili beklentilerini tespit ederek, sektörün ihtiyaçlar›na yönelik eleman yetifltirilmesi için sorun ve öneriler içeren raporlar haz›rlad› ve YÖK’e sundu. Türkiye’nin ilk sektör ve üniversite temsilcilerinin bir araya getirildi¤i “E¤itim Zirvesi”ni düzenleyerek, istihdam ve e¤itim sorunlar›n›n tart›fl›laca¤› bir platform oluflturdu ve ortak olarak haz›rlanan Rapor YÖK’e gönderildi. 3. Sigorta Sektörünün Mesleki Yeterliliklerinin Belirlenmesi: Sigortac›l›¤› bir meslek olarak tercih edenlerin kendilerini özellikli hissetmeleri, kamuoyunun da sigortac›l›¤› herkesin yapabilece¤i bir meslek olarak görmemeleri sigortan›n gelece¤i için çok önemli bir faktör. Sektörün mesleki yeterliliklerinin belirlenmesi amac›yla, Avrupa Birli¤i taraf›ndan 23 Nisan 2008 y›l›nda kabul edilen “European Qualifications Framework (Avrupa Yeterlilik Çerçevesi)” ve yine Nisan 2008 y›l›nda ‹ngiltere’de Financial Services Skills Council taraf›ndan tamamlanan Sector Qualifications Strategy Prof. Dr.Suna Özyüksel Ulusal ‹stihdam Çal›fltay›’na kat›ld› Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl›¤› Çal›flma Genel Müdürlü¤ü’nce, ülkemizin ulusal istihdam stratejisinin belirlenmesi ve bu stratejinin hayata geçirilmesine yönelik eylem plan›n›n haz›rlanmas› amac›yla oluflturulan ‹stihdam Dan›flma Kurulu’nun, ulusal istihdam stratejisi çal›flmalar›na katk› sa¤lamak üzere, 19-21 fiubat 2010 tarihlerinde Antalya Miracle Resort Otel’de düzenledi¤i çal›fltay toplant›s›na, TSEV Müdürü Prof. Dr. Suna Özyüksel, davetli olarak kat›l›m gösterdi. ‹lgili kamu kurum ve kurulufllar›n›n, özel sektör ve sivil toplum örgütlerinin temsilcileri ile akademisyenler ve bas›n mensuplar›n›n kat›l›m gösterdi¤i çal›fltayda, Prof. Dr. Özyüksel’in yer ald›¤› finans sektörünün istihdam politikalar›na iliflkin stratejilerinin belirlenmesi amac›yla oluflturulan Sektörel Politikalar Finans Komitesi’nde, AKP milletvekili, akademisyenler, DPT temsilcisi, baz› bankalar›n temsilcileri ve Türkiye Bankalar Birli¤i Genel Sekreteri Ekrem Keskin de yer ald›. (Sektör Nitelikleri Stratejisi) incelenerek, Mesleki Yeterlilik Kurumu ile iflbirli¤i içerisinde çal›flmalar sürdürülüyor. Bu konudaki ilk toplant› 30 Mart tarihinde, TSEV, TSRfiB, Çal›flma Bakanl›¤› ve Bankalar Birli¤i’nin de kat›l›m›yla ‹stanbul’da yap›lacak. TSEV’‹N D‹⁄ER PROJELER‹ I- “Sigorta Sektörü ‹K ve E¤itim Birimleri ‹flbirli¤i Projesi” TSEV, kriz döneminde sigorta flirketlerinin E¤itim ve ‹K Birimlerine, maliyetleri düflürecek ve verimlili¤i artt›racak faaliyetlerle destek vermek amac›yla, E¤itim ve ‹K Platformlar› düzenleyerek, flirketlerin ilgili birimlerinde çal›flan profesyonellerinin deneyim ve görüfllerini birbirleriyle paylaflabilece¤i ortamlar oluflturuyor ve flirket çal›flanlar›n›n faydalanabilmesi amac›yla Bowling Ligi, TSEV Türk Müzi¤i Korosu, Do¤a Foto¤rafç›l›¤› Kursu gibi etkinliklerle sigorta flirketlerinin ‹K birimleri taraf›ndan yürütülen sosyal aktivitelerini tek elde toplayarak söz konusu birimlere destek oluyor. Ayr›ca, flirket içi terfi s›navlar› düzenliyor, ihtiyaç duyulan konularda araflt›rma ve yay›nlar haz›rl›yor, organize etti¤i seminerlerle sektör çal›flanlar›n›n bilgilerini tazeliyor. II- DASK “Olas› Bir ‹stanbul Depremi ‹çin Gönüllü Eksper Yetifltirme Projesi” Olas› bir ‹stanbul depreminde mevcut sigorta eksperlerinin konut hasarlar›n› tespit etmekte say›ca yetersiz kalaca¤› düflüncesinden hareketle, Do¤al Afet Sigortalar› Kurumu (DASK) taraf›ndan yürütülen ve finanse edilen, inflaat mühendisleri ve mimarlardan oluflacak gönüllü bir eksper havuzunun oluflturulmas›na yönelik projede e¤itim konusunda çal›fl›l›yor. III- “Kaza Tespit Tutana¤› Uygulamas›n›n Etkinlefltirilmesi Projesi” TSEV’in iflbirli¤i yapt›¤› bir di¤er kurulufl ise Trafik Sigortalar› Bilgi Merkezi (TRAMER). TSEV, Kaza Tespit Tutanaklar›n›n en k›sa sürede TRAMER’e ulaflt›r›lmas› ve de¤erlendirmeye al›nabilmesi amac›yla, kurum ile iflbirli¤i içerisinde bir e-e¤itim projesi yürütüyor. 41 TSEV TSEV Seminerler Dizisi ‹le Alan›nda Ses Getiren Profesyoneller Sigorta Sektörüyle Birarada Türk Sigorta Enstitüsü Vakf› taraf›ndan ilk olarak 2007 –2008 akademik y›l›nda gerçeklefltirilen TSEV Seminerler Dizisi bu y›l üçüncü kez gerçeklefltirildi. Vakf›n Temel Sigortac›l›k E¤itim Program› kapsam›nda, ö¤rencilerinin vizyonunu zenginlefltirmek amac›yla, 7 farkl› konu bafll›¤›nda düzenlenen ve sektörün talebiyle, genel kat›l›ma da aç›lan seminerler, 2010 y›l›nda da alan›n›n önde gelen uzmanlar›n› sigorta sektörüyle buluflturdu. TSEV seminerler dizisinin üçüncüsü 9 fiubat’ta bafllad›. ‹lk seminerin aç›l›fl konuflmas›n› yapan tsev müdürü prof. Dr. Suna Özyüksel, sektörün genel kat›l›m›na da aç›k olan seminerler dizisi ile sigorta sektörünün, Türkiye’nin alan›nda uzman, ses getiren profesyonelleri ile tan›flmalar›n› sa¤lad›klar›n› söyle- 42 di. TSEV ö¤rencilerinin birbirinden ilgi çekici konu bafll›klar› ile seminerler sonunda farkl› bir vizyon kazanmalar›n› amaçlad›klar›n› ifade eden Özyüksel, üç y›ld›r bunu baflar›yla gerçeklefltirdiklerini belirtti. k›nda bilgiler veren Ar›o¤lu, Türkiye’nin ekonomik ve mali düzenlemelerine iliflkin bilgileri paylaflt›. Ar›o¤lu, seminerin sonunda kat›l›mc›lar›n sorular›n› yan›tlad›. Can Baydarol’dan Türkiye-AB iliflkilerine elefltirel bir bak›fl TSEV Seminerler Dizisi’nin ilk konuflmac›s› AB Uzman› Dr. M. Can Baydarol, 1945 tarihli Yalta Konferans›’ndan günümüze kadar geçen süreçte, dünyan›n de¤iflen ekseni çerçevesinde Türkiye’nin yeni konumunu de¤erlendirdi. ‘Gecikmifl Geçifl Döneminin Türkiye-AB ‹liflkilerine Faturas›’ konulu seminer, kat›l›mc›lar taraf›ndan ilgiyle dinlendi. Ercan Tutal’dan Engelsiz Yaflam ve Sürdürülebilirlik 19 fiubat’ta gerçekleflen “Engelsiz Yaflam ve Sürdürülebilirlik” konu bafll›kl› üçüncü seminerin konuflmac›s›, Alternatif Yaflam Derne¤i’nin kurucusu Ercan Tutal oldu. Tutal sunumunda, engelsiz yaflam serüvenini kat›l›mc›larla paylaflt›. Osman Ar›o¤lu’ndan Türk Vergi Sistemi 11 fiubat’ta gerçeklefltirilen ikinci seminerin konuflmac›s›, Gelir ‹daresi eski Baflkan› Osman Ar›o¤lu oldu. Kat›l›mc›lara Türk Vergi Sistemi hak- Ercan Tutal, engellilerin sosyal hayata daha aktif kat›lmalar›n› sa¤lamak amac›yla yap›lan projelerden biri olan Alternatif Kamp’›n tan›t›m filminin gösterimi ile sunumuna bafllad›. Türkiye’deki engellilerin say›lar› ile ilgili çarp›c› örnekler vererek sunumuna devam eden Tutal, engellilere yönelik olarak Alternatif Yaflam Derne¤i taraf›ndan sürdürülen projeler ve üretilen çözümler hakk›nda kat›l›mc›lara bilgiler verdi. 43 TSEV ‹nteraktif olarak gerçeklefltirilen seminerde Güner, içeri¤i zengin bir anlat›mla farkl› örneklemelerle, gerçeklik ve kuantum mekani¤i konular›n› derinlemesine irdeleyerek, kat›l›mc›lar›n bugüne kadar ö¤rendiklerini, bildiklerini ve yaflad›klar›n› yeniden sorgulamalar›n› sa¤lad›. TOBB Bünyesinde Eksperlerin ve Acentelerin Yap›lanmas› 22 fiubat’ta gerçeklefltirilen dördüncü seminerin konuflmac›s›, TOBB Sektörler ve Giriflimcilik Daire Baflkan› Cihat Alagöz oldu. Alagöz, “Sigortac›l›k Mevzuat› Çerçevesinde Eksperler ve Acentelerin TOBB Bünyesinde Yap›lanmas›” konu bafll›kl› sunumuna TOBB’un genel yap›s› ve teflkilatlanmas› hakk›nda bilgiler vererek bafllad›. Alagöz sunumunda, TOBB’un, sigorta eksperleri ve sigorta acentelerini çat›s› alt›nda toplayarak ald›¤› insiyatifin Türkiye’de bir ilki teflkil etti¤ini belirtti. Cihat Alagöz, söz konusu teflkilatlanma modelinin, ba¤›ms›z meslek gruplar›n›n TOBB çat›s› alt›nda, nas›l kendi kendini yönetebilece¤i, kendi kaynaklar›n› ve çat› örgütün kaynaklar›n› kullanarak sektörde nas›l bir farkl›l›k oluflturulabilece¤inin en güzel örne¤i oldu¤unu ifade etti. Sunumuna sigorta eksperlerinin ve acentelerinin yap›lanmas› ile ilgili bilgiler vererek devam eden Alagöz, kat›l›mc›lar›n sorular›n› da yan›tlad›. Kaotik bir ortamdan gelece¤e sigorta sektörü Aviva Sigorta Genel Müdürü Ertan F›rat, TSEV Seminerler Dizisi kapsam›nda 4 Mart’ta gerçeklefltirdi¤i “Kaotik Bir Ortamdan Nas›l Bir Gelece¤e ve Olas› Kariyer F›rsatlar›” konu bafll›kl› sunumunda, sigorta sektörünün içinde bulundu¤u mevcut durumu ve gelece¤e yönelik beklentileri profesyonel bir yönetici gözüyle de¤erlendirdi. Gerçeklik nedir? 26 fiubat’ta THYMOS’un kurucu yöneticisi, profesyonel konuflmac› Güven Güner taraf›ndan verilen “Gerçeklik ve De¤iflim” konu bafll›kl› seminer, kat›l›mc›lar› al›fl›lm›fl düflünce kal›plar›n›n d›fl›na ç›kard›. Türkiye’nin ekonomik ve siyasi aç›l›m› TSEV Seminerler Dizisi’nin son konuflmac›s›, ekonomi bas›n›n de¤erli kalemi Meliha Okur oldu. Okur, keyifli anlat›m›yla, “Türkiye’nin Ekonomik ve Siyasi Aç›l›m›”n› Türkiye’nin gündemindeki konular› ele alarak kat›l›mc›larla birlikte de¤erlendirdi. 44 Sektörün E¤itim ve ‹K Yöneticileri Bir Arada TSEV taraf›ndan 5’incisi düzenlenen, E¤itim ve ‹nsan Kaynaklar› Platformu, 21 sigorta flirketinin e¤itim ve insan kaynaklar› yöneticilerinin kat›l›m› ile 7 fiubat’ta sabah kahvalt›s› eflli¤inde gerçeklefltirildi. Swissotel’de yap›lan platform toplant›s›nda, sektörel e¤itim sorunlar›, e¤itim ve insan kaynaklar› aç›s›ndan tart›fl›ld› ve de¤erlendirildi. Vak›f Müdürü Prof. Dr. Suna Özyüksel taraf›ndan aç›lan toplant›da, e¤itim ve insan kaynaklar› yöneticileri, güncel konu bafll›klar›nda aç›lan TSEV E¤itim Programlar›n›n, y›ll›k olarak duyurulmas›n›n e¤itim planlamalar›na önemli oranda kolayl›k getirdi¤ini söylediler. Kat›l›mc›lar sektörel e¤itim-istihdam sorunlar›na iliflkin yaflanan sorunlarda, kamu ve di¤er özel kurum-kurulufllarla arac› konumda gördükleri TSEV’den taleplerini dile getirdiler. “S‹GORTA SEKTÖRÜ B‹LG‹YE VE VER‹YE DAYALI B‹R SEKTÖRDÜR” Prof. Dr. Suna Özyüksel, toplant›da, gerçeklefltirilen platformlarda sektörün sorunlar›na yönelik çözüm odakl› kararlar al›nd›¤›n› ve TSEV’in çal›flmalar›n›, üç y›ld›r platform toplant›lar›nda al›nan kararlar› da dikkate alarak sürdürdü¤ünü belirtti. Özyüksel, yurtd›fl›ndaki sigorta flirketlerinin kurmufl olduklar› araflt›rma merkezlerinin çal›flmalar›ndan örnekler vererek, TSEV’in de sahip oldu¤u uzman kadrosunun yan› s›ra, iflbirli¤i yapt›¤› bürokratlar ve akademisyenlerden oluflan teknik ekibi ile flirketlere anket çal›flmas›, sektörel araflt›rmalar, proje haz›rlanmas› ve dan›flmanl›k hizmetleri gibi benzer hizmetler sunabilece¤ini ifade etti. Sigorta sektörünün di¤er sektörlerin aksine bilgiye ve veriye dayal› bir sektör oldu¤unu söyleyen Özyüksel, hem geçmiflin çok iyi izlenmesi gerekti¤ini hem de gelece¤e yönelik çok iyi bir öngörü yap›lmas› gerekti¤inin her türlü riskin çeflitli uzmanlar taraf›ndan de¤erlendirilip takip ediliyor olmas›n›n önemi üzerinde durdu. Prof. Dr. Özyüksel, bu do¤rultuda, sektörün vak›fla iflbirli¤i içinde çal›flmalar yapabilece¤ini belirtti. 45 TSEV Liderlik Kavram›na Farkl› Bir Bak›fl Aç›s› TSEV taraf›ndan “THYMOS iflbirli¤i ile aç›lan Kiflisel Geliflim E¤itim Programlar›” kapsam›nda “Modern Yönetim ve Liderlik” e¤itim program›, 21 sigorta flirketinin e¤itim-insan kaynaklar› ve ilgili di¤er birim yöneticilerinin kat›l›m› ile TSRfiB toplant› salonunda 25 ve 26 Mart tarihlerinde gerçeklefltirildi. Bugüne kadar pek çok farkl› sektörde çok say›da e¤itim veren, Güven Güner taraf›ndan verilen e¤itim, kat›l›mc›lar›n liderlik kavram›na iliflkin bak›fl aç›lar›na çok farkl› bir derinlik kazan- d›rd›. Ak›c› bir anlat›m ve düflünmeye sevk eden zengin bir içerikle sunulan e¤itim program› sonunda, kat›l›mc›lara sertifikalar› da¤›t›ld›. Türk Sigorta Sektörü 2. Bowling Ligi Bafllad› TSEV’in düzenlemifl oldu¤u Türk Sigorta Sektörü 2. Bowling Ligi, Ocak ay›nda yap›lan ilk at›fllarla bafllad›. Sektör kurumlar› ve kurulufllar›ndan 17 tak›m›n kat›ld›¤› ligde, tak›m oyuncular›n›n yan› s›ra tak›mlar›n› desteklemek üzere gelen izleyicilerin de coflkusu görülmeye de¤erdi. Korukent Bowling Salonu’nda gerçekleflen lige, Ak Sigorta A.fi., Anadolu Anonim Türk Sigorta fiirketi, Axa Sigorta A.fi., Eureko Sigorta A.fi., HDI Sigorta A.fi., Hür Sigorta A.fi., Liberty Sigorta A.fi., Mapfre Genel Yaflam Sigorta A.fi., Generali Sigorta A.fi., Neova Sigorta A.fi., Ray Sigorta A.fi., SFS, Turba¤ Sigorta Arac›l›k Hizmetleri, Türk Sigorta Enstitüsü Vakf›, Yap› Kredi Sigorta Grubu, Zurich Sigorta A.fi., flirket tak›mlar› kat›ld›. 46 18 May›s’taki final oyunlar› sonunda tak›mlar birincisine 18 saatlik TSEV K›sa Süreli E¤itim Programlar›na kat›l›m hakk› ödül olarak verilecek. Ayr›ca 85 oyuncunun k›yas›ya rekabet edece¤i bireysel kategoride ise, ilk üçe giren ve high score -high strike yapan oyunculara da çeflitli ödüller verilecek. Prof. Dr. Suna Özyüksel, Kayseri’deki Acentelere “AB ve Avrupa Tek Sigorta Piyasas›” Konulu Bir Seminer Sundu Kayseri Ticaret Odas› Avrupa Birli¤i Bilgi Merkezi’nin davetlisi olarak, Kayseri’ye giden Vak›f Müdürü Özyüksel, sigorta acentelerine verdi¤i seminerde, AB tarihçesi, AB kurumlar›, AB hukuk kaynaklar›, AB’ne üyelik, AB tek sigorta piyasas›n› anlatt›. 16 Ocak 2010 tarihinde Kayseri Ticaret Odas› (KTO)’nda düzenlenen seminerde, aç›l›fl konuflmas›n› yapan Kayseri Ticaret Odas› Baflkan› Hasan Ali Kilci, oda bünyesinde faaliyet gösteren AB Bilgi Bürosu'nun çal›flmalar›na önem verdiklerini ve bu kapsamda çeflitli konularda e¤itim programlar› düzenlediklerini belirtti. Daha sonra söz alan, KTO Sigortac›l›k Meclis Üyesi Mümtaz Be¤en ise, sigorta arac›lar›na iliflkin mevzuat konusunda kat›l›mc›lar› bilgilendirdi. Seminer Özyüksel’in sunumu ve kat›l›mc›lar›n sorular›n›n cevaplanmas›n› takiben sona erdi. 2010 ‹lk dönem Mevzuat E¤itimleri Baflar› ile Tamamland› TSEV Mevzuat Uyum E¤itim Programlar›’n›n Ocak – fiubat aylar›n› kapsayan ilk dönemi baflar›yla tamamland›. Ocak ay› içerisinde gerçeklefltirilen “Yeni Düzenlemeler Ifl›¤›nda Hayat Sigortalar› Mevzuat›” ile fiubat ay› içerisinde gerçeklefltirilen “Kredi Ba¤lant›l› Sigorta Uygulamalar› Yönetmeli¤i Ifl›¤›nda Getirilen Düzenlemeler” e¤itim prog- ramlar› Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü Daire Baflkan› N. fierif Çak›rsoy taraf›ndan verildi. Yo¤un ilgi gören Mevzuat Uyum E¤itim Programlar›, sigorta sektörünü etkileyen yeni düzenlemeler ›fl›¤›nda, ilgili kamu kurum ve kurulufllar› ile yak›n iflbirli¤i içerisinde önümüzdeki dönemlerde de sektörün ilgisine sunulacak. 47 TSEV Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Ö¤rencilerine “Sigorta Bilinci” Semineri Sigorta bilincini art›rma amac›yla düzenlenen seminerlerin alt›nc›s› Çanakkale 18 Mart Üniversitesi’nde Finans Emeklilik ve Hayat Sigorta A.fi. sponsorlu¤u ile 7 Ocak’ta gerçeklefltirildi. Biga ‹ktisadi ve ‹dari Bilimler Fakültesi “Yetkinliklere Dayal› ‹nsan Kaynaklar› Toplulu¤u” kulübünün organizasyonuyla gerçeklefltirilen seminere, fakülte ö¤rencileri ve ö¤retim elemanlar› yo¤un ilgi gösterdi. Seminerde, Finans Emeklilik ve Hayat A.fi. Kurumsal Sat›fl Yönetmeni Özlem Baydar “Yeni Bir Sistem, Yeni Bir 48 F›rsat: Bireysel Emeklilik Sistemi”, TSRfiB E¤itim, Araflt›rma ve ‹nceleme Komitesi Baflkan Yard›mc›s› Cem Yalç›n Bayer “Sigorta ve Biz”, TSEV Tan›t›m ve ‹letiflim Birim Yöneticisi Nurhan Sütlafl “Türk Sigorta Sektörü Kurumlar› ve TSEV” konu bafll›kl› sunumlar›n› yapt›lar. Konuflmac›lar sunumun sonunda ö¤rencilerin, sigorta sektöründeki ifl olanaklar› ve bireysel emeklilik sistemi ile ilgili sorular›n› yan›tlad›lar. ‹stanbul Ar-El Üniversitesi Ö¤rencilerine Sigortac›l›k Mesle¤i Tan›t›ld› Türk Sigorta Enstitüsü Vakf›, ‹stanbul Ar-El Üniversitesi’nin davetiyle, Kariyer Günleri kapsam›nda üniversite ö¤rencilerine Sigorta Sektörünü ve Sigortac›l›k Mesle¤ini tan›tt›. 17 Mart’ta gerçeklefltirilen seminerde, TSEV Tan›t›m ve ‹letiflim Birim Yöneticisi Nurhan Sütlafl ile birlikte TSEV’in konuk konuflmac› olarak davet etti¤i AEGON Emeklilik ve Hayat Sigorta fiirke- ti ‹nsan Kaynaklar› Yönetmeni Özgür Kayserilio¤lu ve E¤itim Yönetmeni Murat Gümüfl konuflmac› olarak yer ald›. Sütlafl’›n TSEV hakk›ndaki sunumu sonras›, Kayserlio¤lu ve Gümüfl AEGON ve sektördeki kariyer f›rsatlar›n› içeren sunumlar›n› gerçeklefltirdiler. Konuflmac›lar, seminer sonunda ö¤rencilerin sigorta sektörü ve BES hakk›ndaki sorular›n› yan›tlad›lar. TSEV’den iki yeni yay›n daha “Mikro Finansman Modelinde Sigortac›l›k” TSEV taraf›ndan Sigorta Araflt›rma ve ‹nceleme Yay›nlar› kapsam›nda ç›kar›lan ve serinin 17. yay›n› olan “Mikro Finansman Modelinde Sigortac›l›k” kitab›, yoksullukla mücadelede önemli bir yer edinen mikro finansman kapsam›nda sigortac›l›k hizmetine iliflkin temel bilgileri aktarmaktad›r. Doç. Dr. Serhan Oksay taraf›ndan haz›rlanan çal›flman›n birinci bölümünde, mikro finansman›n kapsam›, ikinci bölümde mikro finansman kurumlar›, üçüncü bölümde dünyadaki mikro sigorta uygulamalar› ve son bölümde ise mikro sigortan›n gelece¤i incelenmektedir. 6. Sigorta Araflt›rmalar› Dergisi Akademisyen ve uygulamac›lar›n teorik ve teknik bilgilerinin yer ald›¤› ve sektörün gündemindeki teknik ve/veya teorik konular›n incelendi¤i bir kaynak niteli¤inde olan, Sigorta Araflt›rmalar› Dergisi’nin (SAD) 6. say›s› yay›mland›. Sigortac›l›k konusundaki ilk ve tek akademik ve hakemli dergi olma özelli¤ini koruyan SAD-Sigorta Araflt›rmalar› Dergisi, makale sahiplerine, kamu kurumlar›na, üniversitelere ve ilgili kurulufllar›n kütüphanelerine ücretsiz olarak gönderilmektedir. 49 HAZ‹NE MÜSTEfiARLI⁄I S‹GORTACILIK GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü Hazine Görevini Yapt›, S›ra Sektörde ›llard›r tart›fl›lan afl›r› rekabet konusuna nihayet s›n›rl› da alsa Hazine Müsteflarl›¤› el koydu. Y Müsteflarl›k, kasko, trafik, sa¤l›k branfllar› ile katastrofik risklerde fiyatlama konusunda bir Genelge ile kurallar getirdi. Ayr›ca, bu kurallar›n uygulanmas›n› takip edece¤ini deklere etti. ‹htiyari deprem sigortas› tarifelerinde de, tarife d›fl› uygulamalar› tespit etti¤inde gerekli yasal süreci bafllatan. Hazinenin 2010 y›l›nda bu uygulamas›n›n etkilerinin yavafl yavafl hissedilmeye baflland›¤› görülmektedir. Hazinenin afl›r› rekabete iliflkin tedbirleri yaln›zca bununla s›n›rl› kalmam›flt›r. Zorunlu trafik sigortas›nda, riski yüksek araç türleri, iller ve flirketler baz›nda minimum primlerin oluflturulmas› al›nan bir baflka tedbirdir. Nitekim 2009 y›l›nda, özellikle y›l›n ikinci yar›s›nda al›nan tedbirler çerçevesinde trafik sigortas›nda poliçe bafl›na primin artt›¤› ve teknik zarar›n az›ld›¤› gözlenmifltir. Tüm di¤er tedbirlerin yan›nda, 2009 y›lsonu sermaye yeterliliklerinde eksik görünen flirketlerden de bu eksiklerini y›lsonunu beklemeden Haziran sonuna kadar tamamlamalar› istenmifltir. Bunun nedeni, 2010 y›l›n›n büyüme y›l› olmas›na ra¤men, 2009’dan gelen baz› olumsuzluklar› da bar›nd›rmas›d›r. Mali gelirlerde beklenen düflüfl e¤ilimi nedeniyle, teknik kârl›l›k ve sermaye yeterlili¤i ön plana geçmifl olup, Hazine Müsteflarl›¤› bu konuda erken tedbir alma yoluna gitmifl bulunmaktad›r. 2010 y›l›n›n ilk aylar›nda gerçeklefltirilen bir baflka Hazine çal›flmas› ise, sigorta flirketi yöneticileri ile yap›lan görüflmeler olmufltur. Bu görüflmelerde dile getirilen sorunlar toparlanarak tüm flirketlerle paylafl›lacak, bu çerçevede yap›lan çal›flmalardan da sektör bilgi sahibi k›l›nacakt›r. Kamu otoritesi, her zaman oldu¤u gibi flirket mali yap›lar›n› sürekli olarak izlemeye devem etmektedir. Bununla birlikte, talep edilen tedbirlerin uygulamaya konulmas›, sigortac›l›¤›n icaplar›na uyulmas›, k›sa vadenin de¤il orta ve uzun vadenin göz önünde tutulmas› da sektörün görevi olmaktad›r. Sektörün, bu ilkelere uyum gösterdi¤i takdirde önümüzdeki y›llarda çok daha büyümüfl, geliflmifl ve itibarl› olaca¤›na flüphe yoktur. 50 GÜVENCE HESABI Güvence Hesab›na Baflvurularda Art›fl... A. Kadir KÜÇÜK Güvence Hesab› Müdürü üvence Hesab›’na son 5 y›lda 27.497 baflvuru olmufltur. 2005 y›l›nda 1.696 adet olan baflvuru say›s› 2009 y›l›nda 10.489 adede yükselmifltir. Yani son 5 y›lda Güvence Hesab›’na yap›lan baflvurular yüzde 718 artm›flt›r. Yap›lan baflvurular›n yaklafl›k yüzde 40’› 2009 y›l›nda gerçekleflmifltir. G Ancak bütün bu art›fllara ra¤men yaflanan trafik kazalar›na bakt›¤›m›zda yap›lan baflvurular›n yetersiz kald›¤›n› görmek mümkündür. ‹statistiklere göre ölüm hadiselerinde yüzde 50, yaralanmalarda yüzde 90 civar›nda baflvuru yap›lmad›¤› ortaya ç›kmaktad›r. Emniyet Genel Müdürlü¤ü’nden al›nan istatistiklere göre son 5 y›lda 4 milyon 159 bin trafik kazas› meydana gelmifltir. Bu kazalarda 22 bin 681 kifli hayat›n› kaybetmifl, 897 bin kifli yaralanm›flt›r. SON 5 YILIN KAZA ‹STAT‹ST‹KLER‹ Y›llar Kaza Say›s› Ölü Say›s› Yaral› Say›s› 2005 ................620.789 ................4.505 ..............154.086 2006 ................728.755 ................4.633 ..............169.080 2007 ................825.561 ................5.007 ..............189.057 2008 ................950.120 ................4.236 ..............184.468 2009 .............1.034.435 ................4.300 ..............200.405 4.159.660 ..............22.681 ..............897.096 Yine Tramer’den (Trafik Sigortalar› Bilgi Merkezi) al›nan verilere göre Türkiye çap›nda yaklafl›k 3 bin 510 adet arac›n Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortas› (Trafik Sigortas›) yapt›r›lmam›flt›r. Yaklafl›k yüzde 25 civar›nda bir sigortas›zl›k oran› mevcuttur. Yani trafi¤e ç›- “Son 5 y›lda güvence hesab›’na yap›lan baflvurular yüzde 718 artt›. Ancak bu art›fla ra¤men yap›lan baflvurular yaflanan trafik kazalar› karfl›s›nda yetersiz kalmaktad›r.” kan her 4 araçtan birisi sigortas›zd›r ve bu araçlar her gün trafikte dolaflmaktad›r. Bu verilerden hareket ederek sigortas›z araçlar›n neden olduklar› zararlar› ve bunlara iliflkin yap›lan baflvurular› hesaplamaya çal›flal›m. Örne¤in, istatistiklere göre 2008 y›l›nda yaklafl›k 950 bin trafik kazas› meydana gelmifltir. Bu kazalarda 4 bin 236 kifli hayat›n› kaybetmifl, 184 bin 468 kifli yaralanm›flt›r. Sigortas›zl›k oran› dikkate al›nd›¤›nda, 4 bin 236 adet ölüm hadisesinin yaklafl›k yüzde 25’fli ( 1.050 adedi) ve 184 bin 468 yaralama hadisesinin yaklafl›k 46 bin adedi sigortas›z araçlar nedeniyle meydana gelmifl oldu¤u kabul edilebilir. Bunlar her ne kadar tahmini rakamlar olsa da gerçe¤e yak›nd›r. 2008 y›l›nda meydana gelen kazalar nedeniyle 2008 ve 2009 y›llar›nda Güvence Hesab›’na toplam 519 adet ölüm hadisesi için baflvuru yap›lm›flt›r. Oysa istatistiklere göre 2008 y›l›nda sigortas›z araçlardan kaynakla- 51 GÜVENCE HESABI nan ölüm hadisesi say›s›n›n yaklafl›k 1.050 oldu¤unu yukar›da hesaplam›flt›k. Bu duruma göre 2008 y›l›nda meydana gelen ölüm hadiselerinin yaklafl›k yüzde 50’si için Güvence Hesab›’na baflvuru yap›lm›fl, ancak di¤er yüzde 50’si için herhangi bir baflvuru yap›l- katlanmak zorunda olduklar› bu giderleri ilgili kurumlardan talep etmeleridir. Güvence Hesab› ayda yaklafl›k 3 Milyon TL civar›nda ödeme yapmak suretiyle 2009 y›l›nda toplam 34 Milyon 675 Bin TL ödeme gerçeklefltirmifltir. Toplam ödeme tutar› ise 93 Milyon SON 5 YILDA GÜVENCE HESABI’NA YAPILAN BAfiVURULAR 266 Bin TL.’ ye ulaflm›flt›r. Y›llar Ölüm Maluliyet Tedavi TOPLAM Art›fl Oran› % 2005 ................800 .................164.............732 ..........1.696 ...............50 2006 .............1.026 .................397..........1.172 ..........2.595 ...............53 2007 .............1.054 .................493..........4.084 ..........5.631 .............117 2008 .............1.150 .................658..........5.278 ..........7.086 ...............26 2009 .............1.368 .................960..........8.161 ........10.489 ...............48 Toplam......5.398 ............2.672 ......19.427.......27.497 mam›flt›r. Yaralanma hadiselerinde ise bu oran çok daha yüksektir. Zira 2008 y›l›nda yaflanan 184 bin 468 yaralanma hadisesinin yüzde 25’lik k›sm›n›n, yani yaklafl›k 46 bin yaralanma hadisesinin yine sigortas›z araçlar nedeniyle olufltu¤u varsay›labilir. Bu hadiselerden ancak sadece 5 bin 400 adedi, yani di¤er bir ifade ile yüzde 11’i Güvence Hesab›’na baflvuruda bulunmufltur. Geriye kalan büyük bir k›sm›, yani yüzde 89’u baflvuruda bulunmam›fl veya bulunamam›flt›r. Zira muhtemelen bu kifliler yapm›fl olduklar› tedavi harcamalar›n›n araçlar›n trafik sigortalar›n› yapan sigorta flirketlerinden veya sigortas› yoksa Güvence Hesab›’ndan karfl›lanaca¤›n› bilmiyorlard›. Bunlardan bir k›sm›n›n küçük harcamalar, de¤mez diyerek talep edilmedi¤ini düflünsek bile geri kalan ciddi k›sm›n›n haklar›n› tam olarak bilmedi¤inden alamad›¤› bir gerçektir. Tabi bu insanlar harcamalar›n› ceplerinden karfl›lamak zorunda kalm›fllard›r. Sonuç olarak, yap›lan tahmini hesaplamalara göre, ölüm hadiselerinde yüzde 40, yaralanmalarda yüzde 90 civarlar›nda baflvuru yap›lmad›¤› ortaya ç›kmaktad›r. Temennimiz bu insanlar›n bir an önce haklar›n› ö¤renmeleri ve kusurlu olmad›klar› halde 52 Güvence Hesab›, Karayollar› Trafik Kanunu gere¤i yapt›r›lmas› zorunlu oldu¤u halde, motorlu araçlar›n iflletilmesi s›ras›nda Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortas›n›n (Trafik Sigortas›n›n) yapt›r›lmam›fl olmas› veya kazaya neden olan arac›n tespit edilememifl olmas› veya arac›n çal›nt› olmas› durumunda bir kimsenin ölümüne, yaralanmas›na veya sakat kalmas›na sebebiyet vermifl olmas›ndan dolay› meydana gelen bedeni zararlar› söz konusu sigorta mevzuat› çerçevesinde, araç sürücüsünün kusuru nispetinde ve kaza an›nda geçerli poliçe limitleri ve flartlar› dâhilinde karfl›lamaktad›r. SON 5 YILDA GÜVENCE HESABI’NA YAPILAN ÖDEMELER Toplam Art›fl Oran› Y›llar Adet TL TL 2005 ........................567 ..........8.897.207...................238 2006 .....................1.183 ........12.116.507.....................36 2007 .....................2.655 ........15.464.845.....................28 2008 .....................4.686 ........22.111.695.....................43 2009 .....................7.846 ........34.675.816.....................57 Toplam ...........16.937 ......93.266.070 Temennimiz trafik kazalar›nda bedenen zarara kimselerin haklar›n› bilmeleri ve bu haklar›n› aramalar›d›r. Geçmifl y›llardaki baflvurulara bakt›¤›m›zda, bu gün gelinen nokta bir hayli sevindiricidir. Baflvurular son 5 y›lda yüzde 718 artm›flt›r. Ancak bu yeterli de¤ildir. Yeterli olmas› için zarar görenlerin tamam›n›n haklar›n› almalar›d›r. ■ S‹GORTA B‹LG‹ MERKEZ‹ Trafik Sigortas› 2009 Üretim Verileri Mehmet Üst Sigorta Bilgi Merkezi Müdürü rafik Sigortalar›nda Poliçe Prim Üretimini; ❖ 2008 y›l›nda 1 Milyar 702 Milyon TL ile kapatan sigorta sektörü, ❖ 2009 senesinde yaklafl›k 1 Milyar 917 Milyon TL prim üretimi gerçeklefltirerek önceki y›la göre yüzde 12.61’lik bir büyüme sa¤layarak enflasyonun üzerinde bir büyüme sa¤lam›flt›r. T ❖ Poliçe adetleri ise bir önceki y›la göre yüzde 5.12 artarak, iki y›l aras›ndaki poliçe adedi fark› 560 bine ulaflm›flt›r. ❖ Poliçe bafl›na prim tutar› ise 166.6 TL olarak gerçekleflmifltir. ❖ 2009 y›l› içerisinde 1,917 Milyar TL prim üretimine karfl›l›k 1,893 Milyar TL hasar ödemesi yap›lm›flt›r. ❖ Bu durumda, komisyon ve iflletme giderleri de düflünülecek olursa (Ortalama yüzde 25) sektörün 2009 y›l› içerisinde 455 Milyon TL zarar etti¤i aç›kça görülmektedir. Tablo 1.A: 2008 / 2009 Y›l› Tarife Basama¤› Baz›nda Tarfik Sigortas› Poliçe Adetleri ve Prim Üretimi Fark› (Ocak-Aral›k Kümülatif) - Bin TL 2008 BASAMAK 1. Basamak 2. Basamak 3. Basamak 4. Basamak 5. Basamak 6. Basamak 7. Basamak Genel Toplam 2009 Fark Poliçe Adedi Poliçe Primi Poliçe Adedi Poliçe Primi Adet Fark Adet Yüzde Prim Fark Prim Yüzde 359.978 400.787 523.611 3.421.518 2.104.688 1.286.482 2.846.091 10.943.155 65.968 75.517 102.025 539.985 329.679 195.783 393.585 1.702.541 43.892 280.202 436.971 3.557.997 2.321.150 1.621.417 3.242.368 11.503.991 25.271 62.526 104.166 599.589 380.069 267.204 478.448 1.917.272 -316.086 -120.585 -86.640 136.473 216.462 334.935 396.277 560.836 -87.81% -30.09% -16.55% 3.99% 10.28% 26.03% 13.92% 5.12% -40.697 -12.992 2.142 59.604 50.390 71.421 84.863 214.731 -61.69% -17.20% 2.10% 11.04% 15.28% 36.48% 21.56% 12.61% Not: Poliçe adedi ve Prim üretimi poliçe bafllang›ç tarihine göre ilgili cari y›la ait bilgilerdir. 2009- 2010 Y›l› Tarife Basama¤› Baz›nda Trafik Sigortas› Poliçe Adetleri ve Prim Üretimi Fark› (Ocak-Mart Kümülâtif) - Bin TL Tablo 1.B: 2009 BASAMAK 1. Basamak 2. Basamak 3. Basamak 4. Basamak 5. Basamak 6. Basamak 7. Basamak Genel Toplam 2010 Fark Poliçe Adedi Poliçe Primi Poliçe Adedi Poliçe Primi Adet Fark Adet Yüzde Prim Fark Prim Yüzde 12.314 96.456 106.386 787.230 579.196 319.785 779.268 2.680.725 5.851 19.306 24.072 118.433 92.192 50.601 108.354 418.809 8.300 24.053 102.450 1.077.556 503.118 44.052 848.736 3.004.265 6.518 9.645 25.149 196.484 85.463 75.483 134.584 533.327 -4.014 -72.493 -3.936 290.326 -76.078 120.267 69.468 323.540 -32.60% -75.09% -3.70% 36.88% -13.14% 37.61% 8.91% 12.07% 667 -9.660 1.077 78.051 -6.729 24.883 26.230 114.519 11.39% -50.04% 4.47% 65.90% -7.30% 49.17% 24.21% 27.34% Not: Poliçe adedi ve Prim üretimi poliçe bafllang›ç tarihine göre ilgili cari y›la ait bilgilerdir. 53 S‹GORTA B‹LG‹ MERKEZ‹ ❖ 2009 y›l› ilk çeyre¤inde 418 Milyon TL prim üreten sektörümüz, ❖ 2010 y›l› ayn› döneminde yüzde 27.34 lük bir art›flla yaklafl›k 534 Milyon TL prim üretimi gerçeklefltirmifltir. ❖ Poliçe adetleri ise bir önceki y›l›n ayn› dönemine göre yüzde 12.07 artarak, iki 114.519 adetlik bir fark oluflmufltur. ❖ Poliçe bafl›na prim tutar›n›n ise 2010’un ilk üç ay›nda 177,5 TL olarak gerçekleflti¤i görülmektedir. 2009 Aral›k sonu itibariyle sigortas›zl›k oran› tablosu afla¤›da yer almaktad›r. (Bkz. Tablo 2) Araç Türleri Baz›nda Trafik Sigortas› Poliçe Adedi ve Sigortas›zl›k Oran› Tablo 2: Araç Grubu OTOMOB‹L M‹N‹BÜS OTOBÜS KAMYONET KAMYONET TRAKTÖR MOTOS‹KLET VEYÜK MOTOS‹KLET‹ ÖZEL AMAÇLI TAfiIT Toplam Motosiklet ve Traktör Hariç 54 Poliçe Adedi Yürürlükteki Poliçe Adedi Tescilli Araç Adedi Sigortas›zl›k Oran› 7.062.402 334.894 169.415 2.049.399 599.049 489.354 742.621 12.775 11.459.909 10.227.934 6.549.188 317.708 157.676 1.938.372 569.905 482.981 728.72 14.032 10.758.534 9.546.881 7.093.964 384.053 201.033 2.204.951 727.302 1.368.032 2.303.261 34.104 14.316.700 10.645.407 7,68% 17,27% 21,57% 12,09% 21,64% 64,70% 68,36% 58,86% 24,85% 10,32% Y›llar Baz›nda Trafik Sigortas› Poliçe Üretimi ve Ödenen Birikimli Hasar Tazminat Tutar› Da¤›l›m› - Bin TL (Poliçe Y›l› - UWY baz›nda) Tablo 3: Ödeme Durumu Y›l H/P 1. Y›l H/P 2. Y›l H/P 3. Y›l H/P 4. Y›l H/P 2003 526.845 MUALLAK ÖDENEN 5.414 86.619 17,47% 16.625 327.745 65,37% 20.809 380.879 76,24% 23.499 394.007 79,25% 26.607 403.948 2004 900.450 MUALLAK ÖDENEN 9.667 140.202 16,64% 34.011 494.629 58,71% 41.875 566.639 67,58% 47.441 585.636 70,31% 2005 1.096.785 MUALLAK ÖDENEN 31.299 194.718 20,61% 86.797 678.491 69,78% 100.946 770.371 79,44% 108.329 798.788 82,71% 2006 1.264.864 MUALLAK ÖDENEN 40.631 233.857 21,70% 116.127 825.803 74,47% 139.813 932.270 84,75% 152.328 973.143 2007 1.486.031 MUALLAK ÖDENEN 71.288 292.271 24,47% 217.925 1.012.948 82,83% 247.414 1.143.210 93,58% 273.692 1.185.715 2008 1.702.541 MUALLAK ÖDENEN 123.773 371.199 29,07% 305.370 1.270.587 92,56% 365.415 106,55% 404.226 111,99% 442.783 116,70% 477.888 120,95% 519.852 125,19% 1.448.633 1.502.494 1.544.133 1.581.286 1.611.498 2009 1.917.272 MUALLAK ÖDENEN 267.921 404.163 35,05% 792.572 1.429.130 115,88% 948.416 134,45% 1.049.147 142,87% 1.149.221 150,53% 1.240.333 157,46% 1.349.249 164,91% 1.629.393 1.689.975 1.736.809 1.778.598 1.812.580 Y›l Prim Üretimi TRAF‹K S‹GORTASI HASAR VER‹LER‹ Hasar verilerini daha detayl› inceleyecek olursak, sektör genelinde, 2003 y›l›nda üretilen poliçelere ait 2009 y›lsonuna kadar geçen toplam yedi y›l içinde ödenen hasar toplam tutar› 453,187 TL’ye ulaflarak birikimli hasar/prim oran› (yaz›m y›l› esas›na göre) yüzde 86,02’ye ulaflm›flt›r. 2004 y›l›nda üretilen poliçelere ait 2009 y›lsonuna kadar geçen toplam alt› y›l içinde ödenen hasar toplam tutar› 671.561 TL’ye ulaflarak hasar/prim oran› yüzde74,58’e ulaflm›flt›r. 2005 y›l›nda üretilen poliçelere ait 2009 y›lsonuna kadar geçen toplam befl y›l içinde ödenen hasar toplam tutar› 938.335 TL’ye ulaflarak hasar/prim oran› yüzde 85,55 olmufltur. 2006 y›l›nda üretilen poliçelere ait 2009 y›lsonuna kadar geçen toplam dört y›l içinde ödenen hasar toplam tutar› 1.125.471 TL’ye ulaflarak hasar/prim oran› yüzde 88,98 olmufltur. 2007 5. Y›l H/P 6. Y›l 81,72% 28.79 84,04% 413.961 31.317 421.870 85,02% 51.531 602.037 72,58% 55.476 74,58% 616.085 60.347 627.856 76,43% 115.661 822.674 85,55% 124.831 88,19% 842.468 135.792 858.564 90,66% 88,93% 166.858 1.000.112 92,26% 180.87 95,21% 195.900 1.024.175 1.043.743 98,01% 98,21% 299.798 102,18% 323.567 105,75% 351.980 109,27% 1.218.575 1.247.895 1.271.737 y›l›nda üretilen poliçelere ait 2009 y›lsonuna kadar geçen toplam üç y›l içinde ödenen hasar toplam tutar› 1.390.624 TL’ye ulaflarak hasar/prim oran› yüzde 93,58 olmufltur. 2008 y›l›nda üretilen poliçeler için 2009 y›lsonu itibariyle elde edilen hasar/prim oran› yüzde 92,56, 2009 y›l›nda üretilen poliçeler için ise yüzde 35,05 olarak gerçekleflmifltir. (Bkz. Tablo 3) “Chain Ladder” metodu ile yap›lan tahminler do¤rultusunda, 2008 y›l›nda üretilen poliçeler için 2015 y›l›nda hasar/prim oran›n›n yüzde 125,19 civar›nda, 2009 y›l› bafllang›çl› poliçeler için ise 2016 y›l›nda yüzde 164,91 olaca¤› öngörülmüfltür. 2009 bafllang›çl› poliçelerde hasar/prim oran›n›n bu derecede yüksek ç›kmas›n›n sebebi muallâk hasarlar›n olmas› gerekti¤inden çok daha yüksek görünmesindendir. (Bkz. Tablo 3) Bu oran muallâk hasarlar›n düfltü¤ü oranda düflecektir. 55 S‹GORTA B‹LG‹ MERKEZ‹ Sektör Prim Üretimi ve Hasar Tablosu (Ocak-Mart 2009-2010 Y›l› Karfl›laflt›rmas›) Tablo 4: 2009 OCAK - MART Sektör Toplam› Hasar Poliçe Adedi Poliçe Üretimi (Bin TL) Adet Tutar Adet Tutar Adet Tutar Hasar / Prim Oran› 2.680.725 418.806 233.852 388.362 43.262 70.827 277.114 459.189 109,64% Ödenen Muallak Toplam 2010 OCAK - MART Sektör Toplam› Hasar Poliçe Adedi Poliçe Üretimi (Bin TL) Adet Tutar Adet Tutar Adet Tutar Hasar / Prim Oran› 3.004.265 533.329 111.312 169.908 126.282 227.121 237.594 397.029 74,44% Ödenen Muallak Tablo 4 incelendi¤inde, 2009 y›l›n›n ilk çeyre¤inde üretilen toplam poliçe adedinin 2.680.725 oldu¤u görülmekte olup toplam 459.189TL’lik hasar ödemesine karfl›l›k üretim toplam›n›n 418.806TL oldu¤u görülmektedir. 2010 senesinin ilk çeyre¤indeki rakamlar ise 3.004.265 poliçe adedi ve 397.029TL’lik hasar ödemesine karfl›l›k üretim toplam›n›n 533.329TL fleklinde gerçekleflmifltir. Ancak 2009 verilerinin sonuçlanan rakamlardan, 2010 senesinin ise gerçekleflen, yani bugünün tarihi itibariyle görünen rakamlar oldu¤u göz ard› edilmemelidir. ye’de meydana gelen maddi hasarl› kazalarla ilgili çok yönlü ve önemli bir veri taban› oluflturmaktad›r. 1 Nisan’dan itibaren merkezimize iletilen kaza tespit tutanaklar›ndan elde etti¤imiz istatistiklere göre, günde yaklafl›k 1.900 adet tutanak sisteme girilmekte ve bu tutanaklar ortalama 1,5 gün içerisinde, kusur durumlar› tespit edilip taraflar›n uzlaflma süreçleri dâhil olmak üzere, sonuçlanmaktad›r. KAZA TESP‹T TUTANA⁄I UYGULAMASI 1 A¤ustos 2008 tarihinden itibaren ‘Yeflil Kart Sigortalar›’ da sisteme dâhil edilmifltir. ‘Maddi Hasarl› Kaza Tespit Tutana¤›’ uygulamas› için Merkezimiz web uygulamalar› ile 24 saat kesintisiz hizmet vermeye devam etmektedir. TRAMER, kaza tespit tutanaklar›n› ve kaza resimlerini veritaban›na depolayarak Türki- Veri taban›m›za kaydedilen kaza tutanaklar›na göre, 2009 y›lsonu itibariyle en çok kazan›n gerçekleflti¤i il 279.338 kaza ile ‹stanbul olurken, en az kazan›n gerçekleflti¤i il sadece 149 kaza ile Ardahan olmufltur. ‹llere Göre Maddi Hasarl› Kaza Tespit Tutanak Adetleri Da¤›l›m› (06.04.2010 tarihi itibariyle) Grafik 1: 56 Toplam Sigorta Bilgi Merkezi’ndeki Geliflmeler ❖ EGM’ DEN ARAÇ TESC‹LLER‹N‹N ALINMASI ‹Ç‹N ÇALIfiMALAR DEVAM ETMEKTED‹R. ‹lave alanlara yönelik haz›rlanan ek protokol EGM ile imzalanm›flt›r. EGM’ den tescil verileri gerçek ortamdan al›nmaya bafllanm›fl olup test çal›flmalar› devam etmektedir. ❖ ZKYTMS VE ZKFKS S‹GORTALARININ ONL‹NE HALE GET‹R‹LMES‹ ÇALIfiMALARI YAZILIM AfiAMASI DEVAM ETMEKTED‹R. Zorunlu Karayollar› Tafl›mac›l›k Mali Sorumluluk Sigortas›’n›n (ZKYTMS) ve Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortas› (ZKFKS) poliçelerinin TRAMER’ den online olarak düzenlenmesine yönelik analiz çal›flmalar› tamamlanm›flt›r. Yaz›l›m çal›flmalar› devam etmektedir. ❖ SA⁄LIK BAKANLI⁄I 112 VE HASTANE VER‹LER‹N‹N S‹GORTA fi‹RKETLER‹NE TRANSFER‹ ‹Ç‹N GEREKL‹ ÇALIfiMALAR DEVAM ETMEKTED‹R. Sa¤l›k Bakanl›¤›’ndan sigorta flirketlerine posta yolu ile gönderilen “Hastane” ve “112 Acil Servis” dokümanlar›n›n, sigorta flirketlerine daha erken bildirilmesi amac› ile SBM alt yap›s› üzerinden elektronik ortamda gönderilmesine yönelik analiz çal›flmalar› tamamlanarak yaz›l›m aflamas›nda sona gelinmifltir. ❖ MOTAPORT – MOTORLU TAfiIT PORTALI TEST ORTAMINA AÇILMIfiTIR. Motorlu araçlar al›m ve sat›m›nda tüm al›c› ve sat›c›lar› internet platformunda buluflturmay› hedefleyen Motaport, ayr›ca kullan›c›lar›na ve ifl ortaklar›na Türkiye’de baflka hiç bir kurum veya kuruluflta bulunmayan “Hasar Sorgulama, Araç Geçmifli Sorgulama ve Pert Araç Sorgulama” gibi eflsiz bir veriden oluflan servisler sunmaktad›r. 2.el bir araç almak veya satmak isteyenlerin baflvurdu¤u en güvenilir online “bilgi ve sorgu kayna¤›” olan Motaport, sahip oldu¤u bu önemli servisler ile baflta sigortac›l›k olmak üzere hem otomotiv sektörüne hem de kullan›c›lar›na önemli katma (Ocak-Mart 2010) de¤erler sa¤lamay› hedeflemektedir. Ba¤l› bulundu¤u SBM yap›s›n›n önemli bir temel tafl› olan Motaport, otomotiv, sigorta ve ilgili sektörlerdeki tüm marka ve kurulufllara eflit mesafede durarak, güçlü bayi-galeri a¤› ve yüz binlerce kullan›c›s› ile Türkiye 2.el araç pazar›n›n kurumsallaflmas›na ve büyümesine katk› sa¤lamaktad›r. 2.el araçta do¤ru ve güncel bilginin tek kayna¤› olan ve bu nedenle rakiplerinden uzak ara önde olan Motaport, SBM güvencesiyle, online otomotiv pazar›n›n lider kuruluflu olmay› hedeflemektedir. ❖ ACENTE LEVHA NUMARALARININ S‹STEME ALINMASI ÇALIfiMASI BAfiLATILMIfiTIR. Acentelerin levha numaralar› sisteme al›n›p, levha numaras› olmayan acentelerin sisteme girifli engellenmesi çal›flmas› 1 Nisanda devreye al›nacak flekilde bafllat›lm›flt›r. ❖ SAGMER 1.FAZ GÜNLÜK VER‹ TRANSFER‹ fi‹RKET TESTLER‹NE AÇILMIfiTIR Veri transferi projesinde; poliçe/ sigortal› ve ek bilgileri, hasar, teminat ve geçifl bilgileri ayr› fazlar halinde projelendirilmifl olup, her faz, toplu ve günlük veri transferi için ayr› ayr› kurgulanmaktad›r. 09 fiubat 2010 tarihinde TSRfiB’ DE yap›lan sektör sunumu ile toplu veri aktar›m› ifl ak›fl›, kullan›lacak servisler gibi konularda bilgi paylafl›m›nda bulunulmufltur. 26 Mart 2010 tarihinde yap›lan sektör sunumunda ise günlük veri yap›lar› tan›t›lm›fl, örnek xml'ler kullan›larak servislerin paylafl›m› gerçeklefltirilmifltir ‹lk faz toplu ve günlük veri transferinin analiz ve yaz›l›m çal›flmalar› tamamlanm›fl, toplu veri transferi testlerinin 01 fiubat 2010 tarihinde; günlük veri transferi testleri ise 09 Mart 2010 tarihinde flirket testlerine aç›lm›flt›r. ❖ SAGMER 1.FAZ TOPLU DATA TRANSFER‹ CANLI S‹STEME GEÇM‹fiT‹R Planland›¤› gibi ilk faz toplu veri transferi 05 Ni- 57 S‹GORTA B‹LG‹ MERKEZ‹ san 2010 itibariyle gerçek ortama al›nm›fl ve flirketler poliçe, sigortal› ve sa¤l›k bilgileri verilerinin SAGMER veritaban›na transferine bafllam›fllard›r. ❖ MORB‹D‹TE PROJES‹ S‹TES‹ Morbidite projesi ile elde edilen hastal›k baz›nda morbidite tablolar›n›n yüklenece¤i ve yetkili kullan›c›lara sunulaca¤› uygulama teste aç›lm›flt›r. Ayr›ca morbidite kavram›yla ilgili genel bilgiler, örnek tablolar, tablo kullan›m alanlar›, bugüne kadar yap›lan akademik çal›flmalar ve yurtd›fl›ndaki çal›flmalar›ndan örnekler ve proje ile ilgili genel bilginin sunulaca¤› bir web sitesi haz›rlanmaktad›r. Bu sitenin yay›n› için www.morbidite.org ve www.morbidite.net domainleri al›nm›fl olup, www.morbidite.org. tr domainin al›nmas› için gerekli çal›flmalara bafllanm›flt›r. Bahsi geçen web siteleri ile tasar›m süreci bafllam›flt›r. ❖ MORB‹D‹TE PROJES‹ ÇALIfiMALARI Sigorta Bilgi Merkezi taraf›ndan belirlenen hastal›klar üzerinde çal›flmalar h›zla devam etmekte ve ifl ilerleme ile ara rapor sunumlar› düzenli olarak yap›lmaktad›r. Bu çerçevede ODTÜ ve Bona Finans’la karfl›l›kl› görüflmeler devam etmektedir. 2. Ara Rapor toplant›s› 9 Aral›k 2009 tarihinde ODTÜ'de SBM, Bona Finans, ODTÜ ve Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü'nden kat›l›mc›lar ile gerçeklefltirilmifltir. Üçüncü ara rapor 09 Mart 2010 tarihinde yay›nlanm›fl, 18 Mart 2010 tarihinde Ara Rapor Toplant›s› SBM’de ODTU, Bona Finans ve TSRSB’ N‹N kat›l›m›yla gerçeklefltirilmifltir. Morbidite projesi kapsam›nda sektör ve kullan›c›lar için 14 May›s tarihlerinde ‹stanbul’da bir sektör sunumu düzenlenmesi planlanmaktad›r. Sunum iki oturumda gerçekleflecek, ilk bölümde sektördeki kullan›c›lar› bilgilendirmeye, ikinci bölümde ise sektörün ihtiyaçlar› ve geri dönüfllerine yönelik olacakt›r. Ekim ay›nda genifl kat›l›ml› bir çal›fltay› yap›lmas› hedeflenmektedir. 58 ❖ FERD‹ KAZA TAR‹FELER‹N‹N HAYMER S‹STEM‹NE ALINMASI ÇALIfiMASI. 01 Ocak 2010 ve sonras› ferdi kaza tarifelerinin HAYMER sistemine yüklenmesi için gelifltirilmekte olan uygulama tamamlanm›fl ve kullan›ma aç›lm›flt›r. Di¤er taraftan Hayat Tarifeleri uygulamas›nda, Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan yay›nlanan 21 A¤ustos 2009 tarih ve 2009/13 say›l› genelge çerçevesinde, 01 Ocak 2010 tarihinden itibaren düzenlenecek olan Ferdi Kaza Tarife ve Zeyilnamelerinin Merkezimize gönderilmesi hususu do¤rultusunda, 18 Ocak 2010 (Pazartesi) günü güncelleme yap›larak, flirketlerin Tarife ‹fllemleri > Tarife Yükleme menüsüne Ferdi Kaza Tarifesi Girifli, Ferdi Kaza Zeyil Girifli ad›mlar› eklenmifltir. ❖ AKTÜERYA RAPORU UYGULAMASI 15 Ekim 2009 tarih ve 2009/17 say›l› genelge çerçevesinde, Hayat Sigortalar› Aktüerya Raporu'nun Merkezimize gönderilmesine iliflkin gerekli çal›flmalar son aflamaya gelmifltir. Uygulama tamamland›¤› tarihte konu ayr›ca duyurulacak ise de flirketlerin/aktüerlerin varsa gerekli ön çal›flmalar› yapmas› amac›yla Aktüerya Raporu içeri¤i sektöre aç›klanm›flt›r. ❖ MORTAL‹TE TABLOSU ÇALIfiMASI Hayat Sigortas› Bilgi Merkezi, BNB Dan›flmanl›k, Hacettepe Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi ile ortaklafla gerçeklefltirilen Türkiye Mortalite tablolar› çal›flmalar› devam etmektedir. 05 Mart 2010 tarihinde sektör tan›t›m toplant›s› yap›lmas› planlanmaktad›r. ❖ B‹REYSEL KRED‹ BA⁄LANTILI S‹GORTALAR ‹STAT‹ST‹KLER‹ 2009/4 say›l› Hazine Müsteflarl›¤› genelgesi ile içeri¤i belirlenen “Bireysel Kredi Ba¤lant›l› Sigortalar ‹statistikleri’ nin, 2009/16 say›l› genel- ge ile 01 Ocak 2010 tarihinden itibaren elektronik ortamda Sigorta Bilgi Merkezine gönderilmesi gerekti¤i tüm sektöre duyurulmufltur. Bu kapsamda istatistiklerin HAYMER taraf›ndan al›nmas› için gerekli analiz tamamlanm›fl olup, çal›flma yaz›l›m aflamas›ndad›r. ❖ HAYMER HAYAT S‹GORTASI POL‹ÇE VE HASAR VER‹ YAPISI ÇALIfiMALARI HAYMER’e sigorta flirketlerince gönderilen bilgilendirme formlar›, örnek poliçe listeleri ve veri yap›lar› incelenmekte olup, ortak bir veri yap›s› oluflturulmas› çal›flmalar› devam etmektedir. ❖ HAYMER HAYAT S‹GORTASI AYLIK SEKTÖR ‹STAT‹ST‹KLER‹ Hayat sigortas› ayl›k sektör istatistikleri flirketlerden al›nmaya bafllam›fl, ancak bu istatistiklerde yo¤un flekilde problem yaflanmas› sebebiyle, yaflanan sorunlar›n paylafl›m› için 24 Mart 2010’da TSRfiB Konferans Salonunda bir sektör toplant›s› yap›lm›fl, sorunlar›n giderilmesi için gerekli kararlar al›nm›flt›r. Daha önce Excel dosyas› olarak al›nan istatistiklerin XML olarak al›nmas› için gerekli çal›flmalar bafllat›lm›flt›r. ❖ HAYMER UYGULAMALARI ALTYAPI DE⁄‹fi‹KL‹⁄‹ ÇALIfiMALARI Uzun süredir devam eden HAYMER Uygulamalar› altyap› de¤iflikli¤i çal›flmas› yaz›l›m ve test aflamalar› tamamlanm›fl, yeni altyap› de¤iflikli¤i, son kontrollerin gerçeklefltirilmesinden sonra kullan›ma aç›lacakt›r. ❖ KAR PAYI TEKN‹K ESASLARININ HAYMER S‹STEM‹NE ALINMASI ÇALIfiMASI. 01 Ocak 2010 ve sonras› kar pay› teknik esaslar›n›n HAYMER sistemine yüklenmesi için gelifltirilmekte olan uygulama tamamlanm›flt›r. Uygulama, HAYMER Uygulamalar› altyap› de¤iflikli¤i çal›flmas› tamamland›ktan sonra kullan›ma aç›lacakt›r. ❖ KSIST - "S‹GORTALI TARAFINDAN EKSPER ATAMA VE ‹ZLEME S‹STEM‹" PROJES‹NE YÖNEL‹K ÇALIfiMALAR SÜRDÜRÜLMEKTED‹R. “Eksper Atama ve ‹zleme Sistemi", sigortac›l›k faaliyetleri kapsam›nda hasar an›nda sigortal›lar›n ve sigorta flirketlerinin yasadan do¤an serbestçe eksper atama haklar›n›n daha etkin kullan›labilmesi amac›yla planlanm›fl bir projedir. Bu projenin kapsam› ayr›ca, eksper faaliyetlerinin yasal çerçevede ve istenen standartlarda yap›l›p yap›lmad›¤›n›n Kamu ve eksperler meslek örgütü olan SE‹K taraf›ndan izlenebilmesini de içermektedir. Bu proje ile, sigortal›lar›n ve sigorta flirketlerinin serbestçe eksper atamalar›na ortak platform oluflturacak bir uygulama gelifltirilmesi hedeflenmifltir. Bu uygulama web tabanl› olup, merkezi bir yap›da kurulaca¤›ndan, atamalara iliflkin izleme ve raporlama sistemlerine de imkân sa¤layacakt›r. Projeye iliflkin ayr›nt›lar ile sistemin iflleyifline yönelik standartlar olgunlaflt›r›lm›fl olup, proje bafllat›lm›flt›r. ❖ S‹SB‹S - 'S‹GORTA SAHTEKÂRLI⁄I B‹LG‹ S‹STEM‹' PROJES‹NDE TEST AfiAMASINA GEL‹NM‹fiT‹R. "Sigorta Sahtekârl›¤› Bilgi Sistemi", Hazine Müsteflarl›¤›'n›n 22 Aral›k 2009 tarihli 2009/34 say›l› sektör duyurusu gere¤i, sigorta sahtekarl›¤› flüphesi tafl›yan durumlar›n gerçek zamanl› ihbar girifllerinin yap›labilmesi amac› ile planlanm›fl bir projedir. Sigorta sahtekârl›¤› flüphesi tafl›yan durumlar›n gerçek zamanl› ihbar giriflleri, bu girifllere iliflkin güncellemeler ve sigorta flirketlerinin de¤erlendirmesine yönelik çal›flmalar sonuçland›r›lmak üzere olup, proje test aflamas›ndad›r. ■ 59 DASK Dask’›n Yapt›rd›¤› ‘Deprem ve Dask” Konulu Kamuoyu Araflt›rmas›ndan Çarp›c› Sonuçlar... o¤al Afet Sigortalar› Kurumu’nun (DASK), halk›n depreme yaklafl›m›n›, kurumla ve zorunlu deprem sigortas›yla ilgili bilgi ve düflüncelerini saptamak için 1250’den fazla kiflinin kat›l›m›yla yapt›rd›¤› araflt›rma çarp›c› sonuçlar›yla dikkat çekiyor. ‹stanbul’da yaflayan kat›l›mc›lar›n hepsi, flehrin farkl› risk bölgelerinde oturmalar›na ra¤men evlerinin kayal›k zemin üzerinde infla edildi¤ini düflünüyor . D Do¤al Afet Sigortalar› Kurumu’nun (DASK), TNS Global araflt›rma flirketine yapt›rd›¤› “Deprem ve DASK” konulu kamuoyu araflt›rmas›, halk›n depreme yaklafl›m›na iliflkin çarp›c› sonuçlar ortaya ç›kard›. Yaklafl›k 1250 kiflinin kat›ld›¤› araflt›rmada hem anket hem de grup tart›flmas› yöntemiyle Türkiye halk›n›n depreme yönelik alg›s› incelendi. Grup tart›flmalar›nda bulunan, yaklafl›k 30 ‹stanbullu kat›l›mc›n›n hepsinin, farkl› semtlerde oturmalar›na ra¤men evlerinin kayal›k zemin üzerinde infla edildi¤ini iddia etmeleri araflt›rman›n en dikkat çekici sonuçlar› aras›nda yer ald›. Ülke halk›n›n depreme karfl› gerekli önlemleri almakta maalesef yeterli özeni göstermedikleri ortaya ç›kt›. Bilimsel verilere dayanmaks›z›n, apartman görevlisinin, mahallelinin verdi¤i kulaktan dolma bilgilere, genel d›fl görünüme güvenerek evlerinin depreme dayan›kl› oldu¤unu düflünen halk›n Avc›lar’da oturan›n da, 60 Bo¤az’da oturan›n da ‘Benim evim kayal›k zemin üzerinde’ demesi bu konudaki bilgi eksikli¤inin ciddi boyutta oldu¤unu gösteriyor. Araflt›rma, 17 A¤ustos 1999 Marmara depreminde yaflanan travman›n ard›ndan kat›l›mc›lar›n deprem karfl› ald›klar› çanta haz›rlama, yat›lan yerin yak›n›nda su bulundurma, deprem e¤itimi alma, ev içindeki eflyalar› sabitleme, buluflma yeri planlama gibi önlemlerin zaman içinde azald›¤›n› da gösterdi. Bununla birlikte araflt›rmaya kat›lanlar›n ço¤u, depreme uykuda yakalanma riskine karfl› yatarken giydikleri k›yafetlere özen gösterdiklerini ifade ettiler. Araflt›rmaya kat›lan zorunlu deprem sigortas› poliçesi sahiplerinin yüzde 48’i yak›n gelecekte büyük bir deprem olaca¤›n› düflünürken poliçe sahibi olmayanlarda bu oran yüzde 30’da kald›. Poliçe sahiplerinin yüzde 44’ü olas› bir depremde konutlar›n büyük oranda zarar görmesini beklerken poliçe sahibi olmayanlarda bu oran yüzde 38 oldu. Araflt›rma, zorunlu deprem sigortas›n›n bilinirli¤inin potansiyel müflteriler aras›nda 2009’da yüzde 88’e yükseldi¤ini ortaya koydu. “Zorunlu deprem sigortas›n›n olas› bir depremde yarar sa¤layaca¤›n› düflünüyor musunuz?” sorusuna ise ankete kat›lan potansiyel müflterilerin yüzde 71’i, mevcut müflterilerin yüzde 88’i “evet” yan›t›n› verdi. Mevcut müflterilerin yüzde 74’ü DASK’› finansal aç›dan güçlü bir kurum olarak tan›mlarken yüzde 63’ü kurumun iyi bir itibara sahip oldu¤unu ifade etti. DASK, ELAZI⁄ DEPREM‹’N‹N ARDINDAN DEPREMZEDELER‹N YANINDAYDI 08 Mart 2010 tarihinde Elaz›¤/Karakoçan/Baflyurt bölgesinde meydana gelen 6,0 büyüklü¤ündeki depremden dolay› bölgedeki konutlarda a¤›r ve az olmak üzere birçok hasar meydana geldi. Depremin ard›ndan DASK Yönetim Kurulu Baflkan› ‹dris SERDAR ve DASK Genel Sekreteri Serpil ÖZTÜRK YAKUT Elaz›¤ iline giderek, hasar›n boyutunu yerinde gözlemleyip yap›labilecek ifllemler hakk›nda bölgedeki ilgili makamlar ile karfl›l›kl› görüflmeler gerçeklefltirdiler. Zorunlu Deprem Sigortas› bulunan konutlarda depremin vermifl oldu¤u hasar neticesinde 310 adet hasar dosyas› aç›ld›. Eksperler depremin hemen ard›ndan Elaz›¤ ve depremden etkilenen di¤er çevre illere giderek, hasar ihbar›nda bulunan zorunlu deprem sigortal› konutlarda inceleme yapmaya bafllad›lar. Hasar ihbarlar›n›n yaklafl›k %90’›n›n ekspertizi tamamlanm›fl oldu. Deprem sonras› derhal harekete geçen DASK k›sa zamanda hasar dosyalar›n›n ifllemlerini tamamlayarak, depremin 15. gününden itibaren sigortal›lara tazminat ödemelerini yapmaya bafllad›. Daha önce de yaflnd›¤› gibi bu son Elaz›¤ depremi de “Zorunlu Deprem Sigortas›n›n” önemini bir kez daha hat›rlatm›flt›r. Depremle birlikte bölgedeki zorunlu deprem sigortal› konutlar›n say›s›nda art›fl yaflanm›flt›r. Ödeme yap›lan sigortal›lar›n konutlar›nda genel olarak k›smi hasarlar bulunmaktad›r. Zorunlu deprem sigortas› bulunan konut sahipleri hem k›smi hem tam hasarlarda ödemelerini h›zl›ca alarak hayata devam edebilme avantaj›n› yakalam›fllard›r.. Depremin konutlar üzerinde yaratt›¤› maddi zarar› teminat alt›na alan zorunlu deprem si- 61 DASK POL‹ÇE ÜRET‹M ADETLER‹ Ocak fiubat Mart Nisan May›s Haziran Temmuz A¤ustos gortas›, yaln›zca y›k›m durumunda de¤il, irili ufakl› pek çok hasarda tazminat› da ödemektedir. DASK’›n bugüne kadar yapt›¤› 20 Milyon TL’ye yak›n hasar ödemesinin yüzde 97’si k›smi hasar ödemelerinden oluflmaktad›r. Elaz›¤’da zorunlu deprem sigortas› kapsam›na giren yaklafl›k 88 bin konuttan 15 bin 500’ünün poliçesi bulunuyor. Elaz›¤, yaklafl›k yüzde 18’lik sigortal›l›k oran›yla Türkiye genelinde 41., Do¤u Anadolu Bölgesi’nde 3. s›rada geliyor. Do¤u Anadolu Bölgesi, yaklafl›k yüzde 14’lük sigortal›l›k oran›yla bölgeler aras›nda 6. s›rada yer al›yor. SON DEPREMLER: ELAZI⁄ 08 Mart 2010 ve 24 Mart.2010 tarihlerinde Elaz›¤’›n Baflyurt ve Gökdere ilçelerinde meydana gelen 6,0 ve 5,1 büyüklü¤ündeki depremlerde flu ana kadar 310 adet hasar dosyas› aç›ld›. YILLARA GÖRE HASAR ÖDEMELER‹ (30.03.2010) YIL 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 TOPLAM 62 DEPREM SAYISI DOSYA SAYISI 1 17 21 20 31 41 22 42 43 31 1 270 6 338 1.558 2.504 587 3.488 499 981 473 218 25 10.677 ÖDEME(TL) 23.022 127.497 2.284.835 5.203.990 768.927 8.107.968 1.296.871 1.372.685 559.921 312.041 31.951 20.089.707 (01.04.2010 itibari ile) Eylül Ekim Kas›m Aral›k BASINDA DEPREMLE ‹LG‹L‹ ÇIKAN HABER KÜPÜRLER‹ > 63 TARS‹M Sel ve Su Bask›nlar›n›n Tar›m Sigortas› Kapsam›nda De¤erlendirmesi M. Haflim ALTINÖZLÜ Tar›m Sigortalar› Havuz ‹flletmesi A.fi. Genel Müdür Yard›mc›s› ar›m, özellikle Türkiye gibi geliflmekte olan ülkelerde nüfusun önemli bir k›sm›n› oluflturan kitleye istihdam olana¤› sa¤lamas› ve insanlar›n temel ihtiyaç maddelerini karfl›lamas› nedeniyle sosyal ve ekonomik aç›dan stratejik bir öneme sahiptir. ‹klim koflullar›ndan ve do¤al afetlerden do¤rudan etkilenmekte olan tar›m sektörü; kurakl›k, dolu, don, f›rt›na, sel ve su bask›n› gibi risklerin tehdidi alt›ndad›r. Bu durum hem üreticinin gelir istikrar›n› bozmakta hem de ülke ekonomisini olumsuz etkilemektedir. T Tar›msal üretimde genellikle büyük hasarlara -felaketlere- yol açan bu meteorolojik kaynakl› risklerin bireysel olarak kontrol alt›na al›nmas› çok zor olup, ço¤u zaman imkâns›zd›r. Taflk›n, seylâp, feyezan olarak da adland›r›labilen sel ve su bask›n›, do¤al afetler aras›nda en y›k›c› olanlardan birisidir. Normal bir hidrometeorolojik olay olan sel ve su bask›n›, küresel ›s›nma ve iklim de¤iflikliklerine ba¤l› olarak ortaya ç›kan olumsuzluklar›n da etkisiyle zaman zaman bir afete dönüflerek her y›l önemli can ve mal kay›plar›na neden olmaktad›r. 1990'l› y›llarda sel-su bask›n› hasarlar› sonucunda dünyada meydana gelen maddi kay›plar›n 250 Milyar $'dan fazla oldu¤u ifade edilmektedir. [1] Dünya genelinde ki do¤al afetler ele al›n›nca, 31 çeflit do¤al afetin 28 tanesini meteorolojik afetlerin oluflturdu¤u görülür.[2] 64 Tar›msal aç›dan bak›ld›¤›nda, sel ve su bask›n›, ekili alanlarda bulunan ürünlerin yok olmas›na, veriminin azalmas›na veya kalitesinin düflmesine neden olmaktad›r. Türkiye'nin her bölgesinde ani ve afl›r› ya¤›fllar sonucunda s›k s›k sel veya su bask›nlar› meydana gelmektedir. Ülkemizde 1970 - 1997 y›llar› aras›nda 626 adet büyük hasar veren sel olay› meydana gelmifl ve 28 y›lda toplam yaklafl›k 6 milyon dekar ekili alan etki alt›nda kalm›flt›r. [3] Belirtilen y›llarda meydana gelen tar›msal maddi zarar›n boyutu 2009 fiyatlar›na göre yaklafl›k 300 Milyon TL civar›ndad›r. Bir afet olay›n›n frekans› ne kadar düflük olursa, tehdit alt›ndaki insanlar›n bu tehlikelerden korunma ve gerekli önlemleri alma gibi sorumluluklar›n› genel olarak kamu otoritelerine b›rakma e¤ilimi de o ölçüde artmaktad›r. Bununla beraber baz› toplumlarda bu konuda sorumlulu¤un bireylerde olmas› tercih edilmektedir. Bu her iki tutum da ideal bir çözüm olarak görülmemektedir. Günümüzde; do¤an›n bu y›k›c› güçleriyle bafla ç›kabilmek için en ideal yöntemin; üretici, devlet ve sigorta sektörü aras›nda iflbirli¤inin sa¤lanabilmesi olarak görülmekte olup, bu üç taraf›n kat›l›m›n›n oldu¤u bir bütünsel yaklafl›m›n gelifltirilmesi büyük önem arz etmektedir. (fiekil: 1) Di¤er önemli bir husus da; afetin önlenmesi, riskin ve hasar›n azalt›lmas› için taraflar aras›nda görev paylafl›m›n›n etkin bir flekilde yap›larak, en uygun stratejilerin belirlenmesidir. Kamu otoritesi taraf›ndan al›nacak önlemlerin yan› s›ra, kamu otoritesi, üreticileri ve sigorta sektörünü ortak noktada birlefltiren en önemli risk yönetim unsurlar›ndan biri sigorta sistemidir. Sel-su bask›n› gibi do¤al afetlerin önlenmesinin, hasarlar›n ve toplam maliyetin azalt›lmas›n›n bu flekilde üç taraf›n güç ve çabalar›n›n birlefltirilmesiyle mümkün olabilece¤i düflünülmektedir. Bir sigorta sisteminde; sigorta kapsam›ndaki risk nedeniyle meydana gelen hasar olaylar›n›n birbirinden ba¤›ms›z olmalar› yani aralar›nda yüksek düzeyde pozitif bir korelâsyonun olmamas› istenir. Çünkü ayn› risk nedeniyle hasar olaylar› aras›nda yüksek bir pozitif korelâsyonun bulunmas› halinde sigortac›l›k için çok önemli olan “büyük say›lar kanunu” ifllemez. Bu durumda, tek bir olay nedeniyle genifl bir co¤rafi alanda ola¤anüstü hasarlar›n meydana gelmesi sigortac›n›n tek bafl›na yükümlülü¤ünü yerine getirebilmesini zora sokar. Ancak maliyetlerin azalt›lmas› her zaman hasar›n azalt›lmas› anlam›na gelmemektedir. Maliyet, afet önleme ve kontrol yap›lar› için gerekli olan finansal araçlar› da kapsamaktad›r ve bu alt yap› masraflar›n›n maliyeti oldukça yüksektir. Bu nedenle beklenen hasar ile alt yap› maliyeti aras›nda fayda-maliyet analizinin yap›lmas› gerekmektedir. Ancak, do¤al afetlerin insan yaflam›n› da tehdit etmesi nedeniyle konuya otoritelerin sadece fayda-maliyet yönünden bakarak hesap yapmalar› ve karar vermeleri güçleflmektedir. Do¤al afetlerin olumsuz etkilerinin önlenmesi, azalt›lmas› ve maliyetlerin paylafl›lmas› konusunda yukar›da say›lan üç taraf aras›nda sorumluluklar›n paylafl›lmas› gerekmektedir. Barajlar, biriktirme hazneleri, göletler, yan duvarlar, sedde ve drenaj kanallar› gibi taflk›n koruma yap›lar›, arazi kullan›m›, iyilefltirme çal›flmalar›, tahmin, izleme, erken uyar› sistemleri, e¤itim ve bilinçlendirme gibi konular› yukar›da belirtilen üç taraf›n belki de en önemli aya¤› olan kamu otoritesinin sorumluluklar› aras›nda yer alan çal›flmalar olarak özetleyebiliriz. 1954 y›l›nda yürürlü¤e giren 6200 say›l› Devlet Su ‹flleri (DS‹) Kurulufl Kanununa göre, DS‹, taflk›n sular› ve sellere karfl› koruyucu tesisler meydana getirmek, bu tesislerin çal›flt›rma, bak›m ve onar›m dâhil iflletmesini sa¤lamak ile görevlendirilmifltir. Bu çerçevede DS‹ taraf›ndan bugüne kadar infla edilen barajlar›n 37 adet taflk›n koruma maksatl›d›r. Bunun yan› s›ra 4364 adet taflk›n koruma tesisi infla edilerek 1 milyon hektar alan taflk›ndan korunmufltur.[4] Bu nedenle; kamu otoritesi, üretici ve sigorta sektörünü bir araya getirme düflüncesinden yola ç›k›larak, üreticilerimizi tüm do¤al afetlere karfl› güvence alt›na almak, gelirlerinde istikrar› sa¤layabilmek amac›yla; genifl kapsaml›, sürdürülebilir bir tar›m sigortas› sisteminin temeli 14 Haziran 2005 tarihli 5363 say›l› “Tar›m Sigortalar› Kanunu” ile at›lm›flt›r. Kanun kapsam›na al›nan riskler ile ilgili olarak yap›lacak sigorta sözleflmelerinde standard›n sa¤lanmas›, riskin en iyi koflullarda transferi için uygun ortam oluflturulmas›, oluflacak hasarlarda tazminat›n tek merkezden ödenmesi ve tar›m sigortalar›n›n gelifltirilmesi, yayg›nlaflt›r›lmas› için sigorta havuzu kurulmufltur. Ayr›ca, havuza iliflkin tüm ifl ve ifllemler, Tar›m Sigortalar› Havuz ‹flletmesi A.fi. taraf›ndan yürütülmesi kararlaflt›r›lm›flt›r. DEVLET DESTEKL‹ TARIM S‹GORTALARINDA SEL-SU BASKINI TEM‹NATI Üreticimizin ma¤duriyetine yol açacak riskleri maksimum düzeyde önlemeyi ilke edinen TARS‹M, iki y›l› aflk›n süredir üzerinde çal›flt›¤› sel ve su bask›n› riski için istatistikî ve teknik altyap› çal›flmalar›n› 2009 y›l› sonlar›nda tamamlam›flt›r. Bunun sonucu olarak gerekli prosedür uygulan›p, 21 Aral›k 2009 tarihindeki Bakanlar Kurulu Karar› 65 TARS‹M ile 01 Ocak 2010 tarihinden geçerli olmak üzere sel ve su bask›n› riski Devlet Destekli Tar›m Sigortalar› kapsam›na al›nm›flt›r. Bir bölgenin co¤rafi özellikleri, topografik ve iklim yap›s›, meteorolojik risklerin s›kl›¤›n› ve fliddetini belirleyen önemli faktörlerdendir. Bununla beraber, günümüzde küresel ›s›nma ve iklim de¤iflikli¤i de meteorolojik risklerin s›kl›¤›n› ve fliddetini farkl› bölgelerde farkl› flekillerde ve genel olarak olumsuz yönde etkilemektedir. Sel-Su Bask›n› felaketi Türkiye'de meydana gelen do¤al afetlerde depremden sonra en fazla etki alan›na sahip ve hayat› olumsuz etkileyen afettir. Türkiye'de 1970-1997 y›llar› aras›nda toplam 5.775.910 dekar ekili alan etki alt›nda kalm›flt›r. [3] Türkiye'de arazi kullan›m› yönünden bak›ld›¤›nda, ilk ça¤lardan günümüze kadar, baflta ormanlar olmak üzere, do¤al bitki örtüsünün büyük bölümü yok edilmifltir. Bitki örtüsü tahrip edilen alanlarda, e¤im ve erozyon nedeniyle tar›m yap›lamaz hale geldi¤inden, kültür bitkileri yönünden de fakirleflen yamaçlar, sel oluflumunu h›zland›ran bir etken haline gelmifltir.[6] Bununla birlikte, ülkemizin muhtelif bölgelerinde yer alan meteorolojik istasyonlardaki ölçüm sonuçlar›na göre, günlük ya¤›fl yo¤unlu¤u artmaktad›r. Hatta Ege ve ‹ç Anadolu'da y›ll›k toplam ya¤›fl› azalan 30 adet istasyonda bile günlük ya¤›fl yo¤unlu¤unun artt›¤› gözlenmifltir. fiiddetli ya¤›fll› gün say›lar› özellikle Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinde artmaktad›r ve genellikle afl›r› sel olaylar›na neden olmaktad›r. Özet olarak; genellikle ülke boyunca maksimum ve minimum s›cakl›klar› da etkileyen bir ›s›nma trendi ve ya¤›fltaki de¤iflimde çok kar›fl›k desenler söz konusudur. Ortalama y›ll›k toplam ya¤›fl miktar› azalsa bile bir günlük maksimum ya¤›fl miktarlar› artmaktad›r.[7] Ülkemiz tar›m sektörünü tehdit eden bu olumsuz geliflmeler ile birlikte, "Tar›m Sigortalar› Kanunu" kapsam›nda risklerin transferini sa¤layan yeni sigorta sisteminin as›l amac›n›n, ülkemiz tar›m sektörünün temel dire¤i çiftçimizin/üreticimizin; 66 ❖ Gelece¤ini tehlikeye sokacak risklerden korkmadan yaflama, çal›flma, ❖ Büyük tehlikeleri, asgari kay›p ile atlatabilme, ❖ Üretimini art›r›c› yeni faaliyetlere girebilme, olanaklar›n› art›rmak oldu¤u söylenebilir. Befl ayr› branflta hizmet veren TARS‹M, hizmete bafllamas›ndan bugüne üç y›l gibi k›sa say›labilecek bir dönem geçmesine ra¤men, dünyada uygulanan benzer sistemleri k›skand›racak bir performans göstermifltir. Devlet Destekli Tar›m Sigortalar›n›n befl alt branfl›ndan biri olan Bitkisel Ürün Sigortas›'nda dolu, f›rt›na, hortum, yang›n, heyelan ve deprem risklerine ilave olarak tüm meyveler için don riskini de teminat kapsam›na dâhil etmifltir. Bu çal›flmalarda öncelikli hareket noktas›; bir sigorta program›n›n baflar›l› ve kal›c› olmas› için sigorta edilecek risklerin yap›s› hakk›nda yeterli bilgi sahibi olunmas›n› gerekti¤idir. Çiftçiler her zaman kendi parsellerinin potansiyel ürün verimlerini ve risk durumunu sigortac›dan daha çok bilirler ve sigortac›n›n parsel baz›nda bilgi edinmesi son derece zordur. Bir riskin sigortalanabilir olmas›n›n en önemli koflullar›ndan birinin, rastlant›sal olarak meydana gelmesi oldu¤unu belirtmifltik. Bu aç›dan bak›ld›¤›nda; sel-su bask›n› riskinin daha çok akarsu kenarlar›nda gerçekleflece¤inin kesin olmas› sigortalanabilirli¤ini zorlaflt›ran bir etken oldu¤u görülecektir. Yani, sel-su bask›n› riskine maruz kalan araziler üretici taraf›ndan bilinir iken sigortac› taraf›ndan bilinmemektedir. Bu durum, “anti seleksiyona” yol açaca¤›ndan gerekli teknik alt yap› çal›flmalar›n›n di¤er bir ifadeyle tar›m arazilerinin risk haritas›n›n olabildi¤ince gerçekçi haz›rlanmas›, sel- su bask›n› teminat›n›n tar›m sigortalar›nda baflar›l› bir flekilde sürdürülmesinin önemli bir unsuru olacakt›r. Bu asimetrik bilgi sahipli¤i durumu sigortac›n›n çözmesi gereken temel problemidir. Çünkü sigortac›, bir lokasyonda riskin meydana gelme s›kl›¤›n› ve büyüklü¤ünü do¤ru bir flekilde tahmin edemez ise sigortan›n sürdürülebilirli¤ini sa¤lamas› mümkün de¤ildir. Potansiyel riski yüksek olan bir üretici, ortalama bir prim fiyat› cazip gelece¤i için sigortay› sat›n alacak, fakat potansi- Tablo 2: Y›llar ‹tibariyle Taflk›n Say›lar› ve Yol Açt›¤› Hasarl› Alanlar (da) YIL 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1994 1995 1996 1997 ORTALAMA TAfiKIN SAYISI HASARLI ALAN (da) 8 29 118 21 40 62 29 27 44 16 10 14 12 7 7 24 10 26 23 14 9 20 4 1 22 12.706 259.628 128.724 56.119 191.003 367.099 62.629 33.368 695.826 559.342 291.000 20.846 291.369 6.452 5.607 39.097 94.998 74.509 157.639 1.613 6.352 2.010.838 109.680 13.900 204.507 yel riski düflük olan di¤er üreticiler almayacakt›r. Bu olgu, sigortac›n›n tipik olarak do¤rudan prim fiyat›n› art›rarak reaksiyon göstermesine neden olmakta ve sadece çok riskli duruma sahip bireyler sigortay› sat›n almaya devam edece¤inden durum daha da kötüleflmektedir. Bu nedenle, sigortac›, ancak risk hakk›nda do¤ru bilgi sahibi oldu¤u takdirde riski do¤ru s›n›fland›rabilecek ve prim fiyatlar›n› co¤rafi birim baz›nda daha do¤ru belirleyerek daha genifl kitlelere daha yayg›n bir flekilde sigortay› satabilece¤inden sigortan›n sürdürülebilirli¤i de sa¤lanm›fl olacakt›r. Sigorta prensiplerine uygunlu¤u aç›s›ndan, primlerin belirlenebilmesi için ürün türleri baz›nda hasar frekans›n›n ve ortalama hasar büyüklü¤ünün tahmin edilebilir olmas› gerekir. Katastrofik sonuçlar› olan, düflük frekansl› potansiyel riskler için prim fiyat›n› sa¤l›kl› olarak hesaplamak zordur. Bu nedenle ortalama hasar tahminlerinin ve prim hesab›n›n do¤ru yap›labilmesi, co¤rafi birim baz›n- da her ürün için, bir zaman serisinde üretim ve hasar verilerinin kullan›labilir nitelikte ve büyüklükte olmas›na ba¤l›d›r. Di¤er taraftan, devlet deste¤i sa¤lanm›fl olsa bile sigorta masraflar›n›n yüksekli¤i sigorta sisteminin sürdürülebilirli¤ini tehlikeye sokmaktad›r. Tar›m sigortalar›nda devletin yo¤un biçimde dâhil oldu¤u sistemlerde yap›lan sigorta masraflar›na ve hasar prim oranlar›na bak›ld›¤›nda sigorta programlar›n›n performans›n›n yetersiz kald›¤› görülmektedir. Örne¤in, Brezilya, Kostarika, Japonya, Meksika, Filipinler ve ABD'de kümülatif hasar prim oranlar›n›n orta vadede yüzde 242 ile yüzde 574 [8] aras›nda olmas› bu ülkelerde bu dönemlerde uygulanan sigorta programlar›n›n baflar›l› olmad›¤›n› ve uzun vadede sürdürülebilir olmad›¤›n› göstermektedir. Yani, sadece devlet deste¤inin sa¤lanm›fl olmas› tar›m sigortas›nda baz› riskler için teminat›n bafllat›lmas› ve sürdürülebilir olmas› için yeterli olmamaktad›r. Bu nedenle, yeterli devlet deste¤inin yan› s›ra, bir sigorta program›n›n baflar›l› ve kal›c› olmas› için sigorta program›n›n da do¤ru tasarlanmas› ve en uygun sigorta koflullar›n›n belirlenmesi gerekmektedir. Özellikle konuyu ülkemize indirgedi¤imizde, Kanun ile kurulan Tar›m Sigorta Havuzunun mali yap›s›n›n kuvvetlenmesi gerekti¤i bir gerçektir. Bu gerçe¤in yan› s›ra Devlet Destekli Tar›m Sigortalar›nda sa¤lanan baflar›n›n süreklili¤inin devam› için unutulmamas› gereken en önemli nokta, hiçbir kayna¤›n s›n›rs›z olmad›¤› gibi, Devletin ve Devletin destekledi¤i sigortac›l›k sisteminin de kaynaklar›n›n s›n›rs›z olmad›¤›d›r. Özellikle 2009 y›l›nda Ülkemizi tehdit eden sel ve su bask›n› olaylar›, asl›nda yukar›da dikkat çekti¤imiz, “Sigortac›l›k Sistemi” uzun y›llar istatistikî verilerin varl›¤› ve bu verilerin do¤ru analizi ile sa¤l›kl› bir flekilde yürür tezimizi do¤rular niteliktedir. Di¤er bir konu ise, çal›flmada kullan›lacak istatistikî verilerin varl›¤› ve güvenilir olmas›d›r. TARS‹M taraf›ndan sel ve su bask›n› riskinin teminat kapsam›na al›nabilmesi için yap›lan çal›flmada, öncelikle; DS‹' nin 1970-1997 y›llar› aras›nda 28 y›ll›k ve de¤erli bir çal›flma sonucu oluflturdu¤u 8 cilt- 67 TARS‹M Grafik 1:Y›llar ‹tibariyle Meydana Gelen Taflk›n Say›lar›[3] Grafik 2:Meydana Gelen Taflk›nlar›n Ay Baz›nda Da¤›l›m›[3] ten oluflan Taflk›n y›ll›klar›ndan ve Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤›, Koruma Kontrol Genel Müdürlü¤ünün 1983-2003 y›llar›n› kapsayan 21 y›l›k istatistiki kay›tlar›ndan faydalan›lm›flt›r. Üreticimizin ma¤duriyetine yol açacak riskleri maksimum düzeyde önlemeyi ilke edinen TARS‹M, iki y›l› aflk›n süredir üzerinde çal›flt›¤› sel ve su bask›n› riski için altyap› ve istatistikî çal›flmalar›n› sonuçland›rarak, eldeki k›s›tl› kaynaklardan maksimum fayda sa¤lamaya çal›flm›flt›r. Çal›flmalar sonucunda 21 Aral›k 2009 tarihindeki Bakanlar Kurulu Karar› ile 01 Ocak 2010 tarihinden geçerli olmak üzere y›l›nda Devlet Destekli Tar›m Sigortalar› kapsam›na al›nm›flt›r. Devlet Destekli Tar›m Sigortalar› kapsam›na al›nan sel ve su bask›n› teminat›; tüm bitkisel ürünlerde geçerli olup, Dolu Paketi içinde yer almaktad›r. Sera sigortas›nda ise risk inceleme sonucuna ba¤l› olarak pakete dâhil edilmifltir. Sel- su bask›n› riskinin teminat kapsam›na al›nmas› için yap›lan detayl› çal›flmalar› kaynak baz›nda afla¤›daki yer ald›¤› gibi özetleyebiliriz. 68 DS‹'nin Türkiye Akarsu Havzalar› Taflk›n Y›ll›klar› [3] ❖ 1970-1997 y›l›nda meydana gelen hasarlar havzalar ve y›llar baz›nda derlenmifl, ❖ Y›l ve olay baz›nda yer alan istatistikler, elektronik ortama aktar›lm›fl, ❖ Y›l baz›nda yer alan hasar tutarlar›, ayn› y›la ait Bitkisel Üretim de¤erleri ile efllefltirilmifl olup, y›llar itibari ile taflk›n say›s› ve hasarl› alanlar›n büyüklü¤ü afla¤›da gösterilmifltir. Genel olarak Türkiye Akarsu Havzalar› Taflk›n Y›ll›klar›n›n genel de¤erlendirilmesi sonucunda 1970-1997 y›llar› aras›nda; ❖ 626 adet sel ve su bask›n› olay›n›n en çok 118 adet ile 1972 y›l›nda, ❖ En fazla sel-su bask›n› olaylar›n›n ise Haziran ve Temmuz aylar›nda, ❖ Zarar gören en çok tar›msal alan›n 2.010.838.Da. ile 1995 y›l›nda, ❖ En büyük tar›msal maddi zarara yol açan selsu bask›n› olay›n›n 1982 y›l›nda meydana geldi¤i tespit edilmifltir. Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤›'n›n Koruma ve Kontrol Genel Müdürlü¤ü Kay›tlar› [9] su bask›n› teminat›n›n tan›m› afla¤›daki flekilde oluflturulmufltur. Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤› Koruma Kontrol Genel Müdürlü¤ü'nün 1983-2003 döneminde tar›msal alanlarda meydana gelen 705 adet sel-su bask›n› verisi incelenerek, 705 olaya ait köy baz›nda 13.979 adet hasarl› alan kayd› düzenlenmifl ve analiz edilmifltir. Sel-Su Bask›n› Teminat›: Çok yo¤un ya¤›fl veya kar erimesi sonucunda vadi, göl, nehir, çay, dere yataklar› ve kanallar›n büyük su kütlesi ile yüklenerek taflmas› ile meydana gelen ve beklenmeyen ani su ak›nt›lar›n›n etkisiyle, sigortal› parselde hasat edilmemifl ürünlerde do¤rudan meydana gelen miktar kay›plar›n› kapsar. Bu analizler sonucunda; 89 adet sel ve su bask›n› olay› ile en fazla sel ve su bask›n› olay›n›n 1998 y›l›nda meydana geldi¤i ve bunun sonucu 2.179.731 Da tar›msal alan›n zarar gördü¤ü tespit edilmifltir. Bu tespitler sonucunda, 1983-2003 y›llar› sel ve su bask›n› hasar›na u¤ram›fl tar›msal alanlar (da) afla¤›da gösterilmifltir Tablo 3: 1983-2003 Y›llar› Sel-Su Bask›n›na U¤ram›fl Tar›msal Alanlar (Da) Hasarl› Alan (Da) 2.129.731 5.378 450.841 Y›l 1998 (Maks.) 1987 (Min.) Ortalama (1983-2003) Toplam Ekili Alan (Da) [10] 187.510.000 187.810.000 176.688.000 Ayn› verilerden; en fazla hasar gören ürünler afla¤›da gösterilmifltir. SONUÇ Devlet Destekli Tar›m Sigorta Sistemini 2006 y›l›ndan itibaren baflar›l› bir flekilde yürüten TARS‹M, sigorta sistemi kapsam›nda teminat alt›na ald›¤› ve üreticilerimiz taraf›ndan sat›n al›nan Dolu, F›rt›na, Heyelan, Don gibi meteorolojik risklerin alt yap›s›n› haz›rlad›¤› tecrübe Sel-Su bask›n› Teminat›n› da 2010 y›l›ndan itibaren üreticimizin hizmetine sunulmufltur. Tar›m›n Sigortas› TARS‹M; üreticimizi finansal aç›dan ma¤dur eden di¤er riskleri de Sigorta Sistemi kapsam›na dâhil etmek için çal›flmalar›na yo¤un bir flekilde devam etmektedir. Bu noktada TARS‹M' in güvencesi; Sürdürülebilir Tar›m Sigorta Sisteminin olmazsa olmaz›, uzun y›llar ve güncel istatistikî verilerin elektronik ortamda ilgili kurum ve kurulufllar aras›nda yak›n iflbirli¤i ile paylafl›laca¤›na olan inanc›d›r. KAYNAKLAR Grafik 3: En Fazla Hasar Gören Ürünler [1]Kron,W, Flood Defence '2002, Wu et al.(eds) 2002 Science Press, NEW York Ltd., ISBN 1 - 880132-54-0 Patates %1 Üzüm %1 Ayçiçe¤i %2 fieker Pancar› %1 k lti Çe 1 % Karpuz %1 Nohut %1 Tütün %0 M›s›r %2 Zeytin %3 [2] Kad›o¤lu, M., “Sel ve Ç›¤ için Risk Yönetimi” JICA Türkiye Ofisi Yay›nlar› No:2, Ankara, 2008 [3] “Türkiye Akarsu Havzalar› Taflk›n Y›ll›¤›”, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl›¤› Devlet Su ‹flleri Genel Müdürlü¤ü, Ankara, 1998 [4] Faaliyetler www.dsi.gov.tr [5] Tar›m Sigortalar› Havuzu A.fi. Sigorta ‹statistikleri Pamuk %11 Bu¤day %62 [6]http://cografyadersanesi.blogspot.com/2008/07/sel-ve-subaskinlari.html (Eriflim Tarihi: Aral›k 2009) Arpa %14 [7]http://www.dmi.gov.tr/FILES/iklim/turkiye_iklim_indisleri.pdf (Eriflim Tarihi: Eylül 2009) [8] Hazell, P.B.R. “The Appropriate Role of Agricultural Insurance in Developing Countries”, Journal of International Development, Türkiye Akarsu Havzalar› Taflk›n Y›ll›klar› ve Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤›'n›n Koruma ve Kontrol Genel Müdürlü¤ü Kay›tlar›n›n detayl› incelenmesi ve analizi sonucunda, Devlet Destekli Bitkisel Ürünler Sigortas› kapsam›nda uygulanacak sel- 4(6): 567-81, 1992 [9] Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤›, Koruma Kontrol Genel Müdürlü¤ü 1983-2003 y›llar›n› kapsayan istatistiki bilgiler-Arfliv [10] “Tar›m ‹statistikleri Özeti”, T.C. Baflbakanl›k Devlet ‹statistik Enstitüsü, ISBN.975-19-3616-0, Ankara, 2004. 69 DIfi BASIN Spanish Prime Minister Jose Luis Zapatero European Council President Herman Van Rompuy European Commission President Jose Manuel Barroso ‹spanya AB Dönem Baflkanl›¤› Görevini Devrald› spanya, Avrupa Birli¤i Dönem Baflkanl›¤› görevini 1 Ocak 2010 tarihi itibariyle ‹sveç’ten devrald›. Daha önce 4 kez AB Dönem Baflkanl›¤› görevini yürüten ‹spanya, Lizbon Anlaflmas› ile yürürlü¤e giren üçlü baflkanl›k sisteminin ilk parças› olacak. ‹spanya’n›n Avrupa Birli¤i Dönem Baflkanl›¤› görevi s›ras›nda Lizbon Anlaflmas›n›n etkin bir biçimde uygulanmas›, iklim de¤iflikli¤i ile mücadele, finansal sistemin denetimi, ekonomik iyileflme ile Avrupa Birli¤i’nin küresel bir güç haline getirilmesi ve AB vatandafllar›n›n haklar›n› geniflletecek politikalar öne ç›kacak bafll›klar olacak. ‹ 70 AB Dönem Baflkanl›¤› görevini üstlenen ‹spanya’n›n nas›l bir performans gösterece¤i ise flimdiden merak konusu oldu. Zira Lizbon Anlaflmas› kapsam›nda AB Konsey Baflkan›, D›fl Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi ve AB Dönem Baflkanl›¤› görevini üstlenen ülkenin uyumlu bir çal›flma içerisinde olmas› gerekiyor. ‹spanya taraf›ndan belirlenen önceliklere ek olarak geniflleme stratejisi ve komfluluk politikas›n›n tutarl› bir flekilde uygulanmas› da ‹spanya’n›n görev süresi boyunca ilgilenece¤i konular olarak s›ralan›yor. (Kaynak: ‹KV E-bülten, 1–8 Ocak 2010) Euro Bölgesi’nde ‹flsizlik Oran› Artt› vrupa Birli¤i (AB) istatistik kurumu Eurostat, Euro bölgesindeki iflsiz kifli say›s›n›n Kas›m 2009’da 102,000 civar›nda artarak 15,7 Milyon’a ulaflt›¤›n› kaydetti. Uzmanlar ise iflsizlik oran›n›n y›l›n geri kalan bölümünde de etkili olmas›n› bekliyor. azalman›n gayri safi yurt içi hâs›lada (GSY‹H) daralmaya neden oldu¤u belirtiliyor. Uzmanlar, finans sektöründeki olumsuzluklar, kredi koflullar›n›n s›k›laflt›r›lmas› ve küresel büyümenin de sekteye u¤ramas› ile birlikte Euro bölgesindeki büyümenin önümüzdeki dönemde olumsuz etkilenece¤ini belirtiyor. Euro bölgesinde tüketici taleplerinde görülen (Kaynak: EurActiv-tr, 12 Ocak 2010) A Danimarka’da Terörist Sald›r›lara Karfl› Devlet Garanti Teminat Plan› Onayland› vrupa Komisyonu, Danimarka’n›n terörist sald›r›lar sonucu meydana gelen kay›plar›n belli bir s›n›r› geçmesi durumunda devlet taraf›ndan sigorta teminat› verilmesi plân›na onay verdi. Komisyon taraf›ndan kabul edilen plâna göre nükleer, biyolojik, kimyasal ve radyoaktif içerikli terörist sald›r›lara teminat sa¤layan yerli ve yabanc› hayat-d›fl› sigorta flirketleri belirlenen teminat s›n›r› için sorumlu olacak. Buna göre Danimarka hükümeti 5 Milyon Danimarka Kronu olarak belirlenen teminat s›n›r›na ilave olarak 15 Milyon Danimarka Kronu daha için garanti teminat› sa¤layacak. A Danimarka pazar›ndaki mevcut teminat miktar›na göre yeniden gözden geçirilece¤i ifade edildi. Plân kapsam›nda sigorta flirketleri mevcut durumdaki garanti miktar›n›n yüzde 0,15’i de¤erinde bir teminat bedeli ödeyecek. (Kaynak: Business Insurance, 13 Ocak 2010) Komisyon taraf›ndan yap›lan aç›klamada terörist sald›r›lar sonucu meydana gelen hasara yönelik teminat s›n›r›n›n her y›l 71 DIfi BASIN “Küresel Riskler 2010” Yay›mland› ünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) “Küresel Riskler 2010” bafll›kl› raporu yay›mland›. Raporda özellikle riskler aras›nda ba¤›ml›l›k oldu¤u ve risk yönetimi anlay›fl›nda kökten de¤iflikliklerin yap›lmas› gerekti¤ine vurgu yap›l›yor. Sigorta sektörünün de katk›da bulundu¤u raporda riskler aras›ndaki ba¤lant›n›n riskin kendisinden daha önemli oldu¤u ifade ediliyor. WEF raporu, ekonomik riskler, altyap›daki yat›r›m yetersizlikleri ve kronik hastal›klar› en fazla olumsuz etki yaratan riskler olarak s›ral›yor. D Raporda ayr›ca s›n›rlar ötesi suç ve yolsuzluk, bio-çeflitlilik kayb›, bilgi sistemleri ile siber sorumluluk da yine göz ard› edilmemesi gereken riskler olarak tan›mlan›yor. Rapora katk›da bulunan Swiss Re Risk Yönetici Raj Singh ise enerji, iklim de¤iflikli¤i, su ve g›da güvenli¤i gibi uzun dönemli risklerin ise gereken ilgiyi görmedi¤ini savunuyor. Raporda söz konusu risklerin altyap› yat›r›mlar› gerektirdi¤ini ancak hükümetlerin bu yat›r›mlara karfl› ilgisiz kald›¤› ifade ediliyor. (Kaynak: Business Insurance, 14 Ocak 2010) Sa¤l›k Hizmetlerinde Yolsuzluk Artt› vrupa Sa¤l›k Sahtecilik ve Yolsuzluk A¤› (EHFCN) ile ‹ngiltere’deki Portsmouth Üniversitesi’nin Yolsuzluk Karfl›t› Hizmetler Merkezi taraf›ndan haz›rlanan çal›flma, y›ll›k küresel sa¤l›k harcamalar›n›n yüzde 5,59’unun yanl›fl uygulama ya da yolsuzluklar nedeniyle bofla gitti¤ini ortaya koydu. Çal›flma, sa¤l›k hizmetleri konusundaki yolsuzluk ve yanl›fl uygulamalar› ortaya ç›karmak üzere 6 ülkede 33 kuruluflta yap›lan uygulamalar› mercek alt›na ald›. A Uzmanlar ‹ngiltere, ABD, Yeni Zelanda, Fransa, Belçika ve Hollanda gibi geliflmifl ülkelerde yap›lan incelemeler sonucunda sa¤l›k hizmetleri harcamalar›nda yolsuzlu¤a giden miktar›n 180 Milyar Euro (260 Milyar Dolar) civar›nda oldu¤unu ortaya koydu. Çal›flmada yer alan uzmanlar sa¤l›k hizmetlerinde yolsuzluk nedeniyle kaybolan her kuruflun 72 baz› bireylerin gerekli bak›m› temin edememesine, hastal›k sürelerinin artmas›na ve hatta ölümlere sebep oldu¤una dikkat çekiyor. ‹laç flirketlerinin fiyat kartelleri oluflturmas›, doktorlar›n fazladan seyahat masraf› talep etmesi ve devlet yard›mlar›n› kötüye kullanmas› ile hastalar›n hileli sigorta tazminat talepleri sa¤l›k hizmetleri harcamalar›nda yap›lan baz› yolsuzluk örnekleri olarak s›ralan›yor. (Kaynak: Business Insurance, 18 Ocak 2010) IAIS Sigorta Gruplar›n›n Denetmine ‹liflkin Plân› Destekledi luslararas› Sigorta Denetleyicileri Birli¤i (IAIS) uluslararas› düzeydeki sigorta gruplar›n› ve bu gruplar›n risklerini daha iyi denetleyecek bir çerçeveye iliflkin tavsiyeleri onaylad›¤›n› aç›klad›. Söz konusu tavsiyeleri içeren plân, sigorta grup yap›s› ile risk ve önlemleri tan›mlamak üzere grup içi ifllemlerin denetimine yönelik yaklafl›mlar› kaps›yor. U Denetleyici çerçeve, uluslararas› düzeyde faaliyet gösteren sigorta gruplar›n› eflit düzeyde tutarak yerli ve yabanc› denetleyicilerin bu gruplar› daha iyi denetlemelerine imkân tan›yacak. IAIS ‹cra Kurulu Baflkan› Peter Braumüller, denetleme çerçevesinin finansal istikrar›n gelifltirilmesine yönelik çabalara önemli bir katk› sa¤layaca¤›n› vurgulad›. (Kaynak: Business Insurance 19 Ocak 2010) AB, Türkiye ve Bat› Balkan Ülkelerine Denetleme Kurallar› Hakk›nda E¤itim Verecek vrupa Komisyonu ve Avrupa Merkez Bankas›, bat› Balkan ülkeleri ile Türkiye’de makro ve mikro denetlemenin artt›r›lmas›na yönelik 2,65 Milyon Euro de¤erindeki iki y›ll›k bir program üzerinde uzlaflma sa¤lad›. Avrupa Merkez Bankas›’ndan yap›lan aç›klamaya göre Avrupa Birli¤i’ne kat›lmay› bekleyen ülkelerden 150 denetçi Birli¤in mevcut finansal denetleme kurallar› konusunda e¤itim alacak. A Buna göre H›rvatistan, Makedonya, Arnavutluk, Bosna Hersek, Karada¤, S›rbistan, Kosova ve Türkiye’deki merkez bankalar› ile denetleme kurumlar› fondan yararlanacak kurumlar olacak. Söz konusu ülkelerdeki denetlemenin artt›r›lmas›n› amaçlayan program AB üyeli¤ine aday ve potansiyel aday olan ülkelerin bankac›l›k ve finansal denetlemelerinin mevcut AB ve uluslararas› standartlar› ile uyumlu hale getirilmesi ve bu ülkelerin orta dönemde finansal krize yönelik dayan›kl›l›¤›n› artt›rmay› amaçl›yor. Söz konusu program kriz sonras› finansal denetleme konusunda AB ve uluslararas› düzeyde karar alma sürecine dâhil olan kurulufllar› da kapsayacak. Avrupa Merkez Bankas›’ndan yap›lan aç›klamaya göre bölgedeki bankalara Basel Bankac›l›k Denetleme Komitesi, Avrupa Bankac›l›k Denetleme Komitesi ve Finansal ‹stikrar Enstitüsü gibi düzenleme ve denetleme konular›nda uzman kurulufllar taraf›ndan finansal denetlemeye iliflkin geliflmeler hakk›nda bilgi verilecek. (Kaynak: EurActiv, ing, 21 Ocak 2010) 73 DIfi BASIN Genifllemeden Sorumlu Yeni Komisyon Üyesi Göreve Bafllad› eni Avrupa Komisyonu bünyesinde Genifllemeden Sorumlu Komisyon üyeli¤ine Çek Stefan Füle aday olarak gösterildi. Genifllemeden Sorumlu eski Komisyon Üyesi Olli Rehn’in yerine geçen Füle di¤er üyeler gibi görevine 1 fiubat 2010 tarihinde resmen atand›. Avrupa Parlamentosu D›fl ‹liflkiler Komitesi’nde söz alan Stefan Füle, geniflleme politikas›, aday ve potansiyel aday ülkelere iliflkin yöneltilen sorular› yan›tlad›. flekilde de¤erlendirilmesi yönünde görüfl belirtti. Füle, Türkiye ile müzakerelerin sürdürülmesi ve Türkiye’ye verilen taahhütlerin yerine getirilmesi gerekti¤ini belirterek Türkiye’nin özellikle enerji ve medeniyetler dialo¤u aç›s›ndan önemli bir ülke oldu¤unu ifade etti. Genifllemeden Sorumlu yeni Komisyon üyesi Türkiye’nin de üzerine düflen sorumluluklar› yerine getirmesi gerekti¤ini vurgulayarak Fransa ve Almanya’n›n öne sürdü¤ü “imtiSTEFAN FÜLE yazl› ortakl›k” fikrinin söz konusu Füle, geniflleme politikas›n›n devam› ve Ko- olmad›¤›n› sözlerine ekledi. penhag kriterleri kapsam›nda her aday›n eflit (Kaynak: ‹KV E- bülten, 8–15 Ocak 2010) Y “Avrupa Finans Piyasalar›n›n Bütünleflmesi Raporu 2009” Aç›kland› vrupa Komisyonu, “Avrupa Finans Piyasalar›n›n Bütünleflmesi Raporu 2009” u yay›mlad›. Rapor kapsam›nda finansal krizin etkileri inceleniyor. Raporda ayr›ca finansal sistemde risklerle bafla ç›kmak üzere Birlik genelinde yap›lan çal›flmalar da s›ralan›yor. Buna göre bankac›l›k, sigortac›l›k ve menkul k›ymetler alanlar›nda Avrupa Sistemik A 74 Riskler Komitesi kurulmas› ve finansal denetim sisteminin reformu, kredi derecelendirme kurulufllar›, hedge fonlar ve giriflim sermayesi operatörlerinin faaliyetlerinin düzenlenmesi ve bankalara daha s›k› sermaye yeterlili¤i kurallar› getirilmesi AB genelinde yap›lan düzenlemeler aras›nda yer al›yor. (Kaynak: ‹KV E- bülten, 16–22 Ocak 2010) CEIOPS, ‹sviçre Reasürans Rejimini De¤erlendirdi vrupa Sigorta ve Emeklilik Denetleyicileri Komitesi (CEIOPS) ‹sviçre reasürans denetleme rejiminin Avrupa Birli¤i’nde geçerli olan AB reasürans direktifi ile eflde¤er oldu¤unu tespit etti. 2009 y›l› boyunca ‹sviçre Finansal Piyasalar Denetleme Otoritesi taraf›ndan sa¤lanan verilere dayal› olarak ‹sviçre’nin reasürans düzenlemelerini inceleyen CEIOPS, ‹sviçre’deki reasürans denetlemesinin Avrupa Birli¤i’ndeki reasürörlerin tabi ol- A du¤u düzenlemeler kadar kapsaml› oldu¤u sonucuna ulaflt›. Buna karfl›n CEIOPS, ‹sviçre reasürans rejiminin AB’deki düzenlemelere eflde¤er olmas› ile birlikte ayn› tespitin ‹sviçre’deki düzenlemelerin 2012’de yürürlü¤e girecek Solvency II’ye uyum konusunda geçerli olmayaca¤›n› ifade etti. (Kaynak: Business Insurance, 2 fiubat 2010) Yeni Avrupa Komisyonu Güvenoyu Ald› Ekim 2014 tarihine kadar görev yapacak olan yeni Avrupa Komisyonu, Avrupa Parlamentosu’ndan güvenoyu ald›. ‹kinci kez Komisyon Baflkan› olan Barossa’ya da siyasi çevrelerden büyük destek geldi. Buna göre Avrupa Parlamentosu’nda yap›lan oylama sonucunda Barosso liderli¤indeki yeni Avrupa Komisyonu 488 parlamenterden destek oyu, 137 parlamenterden ise aleyhte oy ald›. 31 Catherine Ashton Hristiyan Demokratlar, Barosso’nun yeni ekibinde ço¤unlu¤u oluflturuyor. Komisyon’daki kad›n üye say›s› ise 9 oldu. AB çevreleri Barosso ve ekibini zorlu bir dönemin bekledi¤ini belirtiyor. Özellikle ekonomik krizin sonuçlar› Barosso ve ekibi için acil eylem gerektiren konu olarak öne ç›k›yor. Lizbon Anlaflmas› ile birlikte gelen yeni yap›lanmayla birlikte Komisyon Baflkan Yard›mc›s› olarak görevlendirilen ‹ngiliz üye Catherine Ashton ayn› zamanda Avrupa Birli¤i D›fliflleri Bakan› olarak da rol üstlenecek. (Kaynak: EurActiv, 11 fiubat 2010) 75 DIfi BASIN Lloyd’s 2010 - 2012 Stratejisini Aç›klad› loyd’s, piyasa koflullar›n›n de¤erlendirilmesine yönelik olarak 50’nin üzerinde broker, acente ve birli¤in görüfllerinin al›nmas› ve incelenmesinin ard›ndan 2010–2012 Stratejisini aç›klad›. Buna göre Lloyd’s’un yeni stratejisi Lloyd’s piyasas›n›n gelifltirilmesine odakl› olacak. Bu kapsamda Londra’n›n rekabetçi bir finansal hizmet merkezi olmas› ve Lloyd’s’un mevcut faaliyet L çerçevesinin gelifltirilmesi hedefleniyor. Lloyd’s’un CEO’su Richard Ward, Lloyd’s’un ekonomik krizlerden zarar görmeden ç›kt›¤›n› belirterek kurumun güçlü konumunu sürdürece¤ini ve 2010 y›l›n›n sigortalama, risk yönetimi ve Solvency II’ye yönelik haz›rl›k yap›lmas›na odakl› olaca¤›n› vurgulad›. (Kaynak: Insurance Journal, 8 fiubat 2010) Fransa, Emeklilik Sistemi Reformuna Odakland› ransa Cumhurbaflkan› Nicolas Sarkozy, iflveren birlik ve federasyon liderleri ile görüflmesinin ard›ndan mevcut maliyetli emeklilik sisteminin reforme edilmesi için karar tasla¤›n›n Eylül ay›nda haz›r olaca¤›n› aç›klad›. Sarkozy, emeklilik sisteminin kurtar›lmas› için art›k kararlar›n ertelenmemesi gerekti¤ini belirterek yeni emeklilik sistemine iliflkin müzakerelerin Nisan ay› itibariyle bafllayaca¤›n› sözlerine ekledi. F OECD verilerine göre, Euro bölgesinde elde edilen gayrisafi yurtiçi hâs›lan›n ortalama yüzde 11,1’i emeklilik sistemine giderken Fransa’da gayrisafi yurtiçi hâs›lan›n yüzde 12,4’ü emeklilik sistemine harcan›yor. Sarkozy, emeklilik harcamalar›n› azaltmak üzere emeklilik ödemelerinin düflürülmesi seçene¤ini reddetti. Emeklilik harcamalar›n›n azalt›lmas› için önerilen di¤er seçenekler aras›nda ise 60 yafl olan mevcut emeklilik yafl› ve bireylerin emekli maafl› alabilmesi için gerekli çal›flma y›l say›s›n›n yükseltilmesi yer al›yor. Buna 76 Nicolas Sarkozy karfl›n birlikler her iki seçene¤e de karfl› ç›karak daha fazla vergi ödenmesini talep ediyor. Emeklilik sisteminin reformunu 2012 y›l›nda yap›lacak cumhurbaflkanl›¤› seçimi sonras›na ertelemeyi planlayan Sarkozy’ yi küresel ekonomik kriz erken eylem almaya zorlad›. (Kaynak: Business Insurance, 16 fiubat 2010) Alman Sigorta fiirketleri ‹ran’daki Faaliyetlerini Durdurdu ünyan›n en büyük reasürans flirketi Munich Re, ‹ran’daki sigorta faaliyetlerini durdurdu¤unu aç›klad›. Munich Re taraf›ndan yap›lan aç›klamada ‹ran’›n nükleer silah program›na yönelik olarak artan uluslararas› ekonomik yapt›r›mlar nedeniyle ‹ran’daki sigorta flirketleri ile ifl iliflkisini kesti¤i bilgisi yer ald›. Buna göre Munich Re, Siemens A.G.’den sonra ‹ran’la ifl iliflkisini kesen ikinci Alman flirketi oldu. D Petrol ürünlerinin sevkiyat›nda kargo reasürans hizmeti veren Munich Re, ‹ran’daki faaliyetlerinin durdurulmas› ile y›ll›k prim hacminin 10 Milyon Euro civar›nda gerileyece¤ini aç›klad›. Av- rupa’n›n büyük sigorta flirketi Allianz da bu ülkeden gelen prim hacminin göz ard› edilebilir oldu¤unu belirterek ‹ran’daki reasürans hizmetlerini yenilemeyece¤ini duyurdu. Alman Sigorta fiirketleri Birli¤i (GDV) ise ‹ran’a karfl› yürütülen ekonomik yapt›r›mlar›n anlafl›l›r oldu¤unu ifade ederek yapt›r›mlar›n sigorta sektörü taraf›ndan desteklendi¤ini aç›klad›. GDV ayr›ca ‹ran’a karfl› yürütülen yapt›r›mlar› yak›ndan takip etti¤ini belirterek flirketlerin birbiri ile çeliflen yapt›r›m gereklilikleri ile karfl› karfl›ya b›rak›lmamas› konusunda uyar›da bulundu. (Kaynak: Business Insurance, 18 fiubat 2010) ‹zlanda, AB Kat›l›m Müzakerelerine Bafllamak Üzere Onay ald› vrupa Birli¤i Komisyonu, 23 Temmuz 2009 tarihinde üyelik baflvurusunda bulunan ‹zlanda'n›n kat›l›m müzakerelerine bafllayabilece¤i müjdesini verdi. Komisyon taraf›ndan yap›lan aç›klamada ‹zlanda’n›n mevcut demokrasi, insan haklar› ve piyasa ekonomisiyle üyelik müzakerelerine haz›r oldu¤u belirtildi. A Hâlihaz›rda AB müktesebat›n›n büyük bölümüne uyum sa¤layan ‹zlanda’n›n çevre politikalar›, tar›m ve bal›kç›l›k ile ekonomik politikalar aç›s›ndan gerçeklefltirmesi gereken baz› reformlar bulunuyor. ‹zlanda’n›n AB’ye kat›l›m müzakerelerinin 1 ilâ 2 sene sürece¤i tahmin ediliyor. Buna karfl›n ‹zlanda üyelik baflvurusuna Komisyon’dan en k›sa zamanda yan›t alan ülke olarak tarihe geçti. ‹zlanda, bugüne kadar AB üyeli¤ine s›cak bakmazken geçti¤imiz y›l yaflanan finansal kriz ülkenin AB üyeli¤i için baflvurmas›na neden oldu. (Kaynak: EurActiv, 25 fiubat, 2010) Do¤u Avrupa Ülkelerinin Euro Bölgesi’ne Geçifli Zorlaflacak unanistan’da ç›kan ekonomik krizin AB’yi olumsuz etkilemesi nedeniyle Euro bölgesine kat›lmay› bekleyen Polonya, Çek Cumhuriyeti, Romanya ve Estonya gibi Do¤u Avrupa ülkelerinin Euro hayalleri ertelendi. Zira art›k Euro bölgesine kabul edilecek ülkelerin Maastricht Kriterlerini çok s›k› olarak yerine getirmeleri gerekecek. Y Avrupa Birli¤i, Yunanistan örne¤inde oldu¤u gibi ekonomisi zay›f Do¤u Avrupa ülkelerinin Birli¤in ekonomik istikrar›n› olumsuz yönde etkilemesinden endifle duyuyor. Bu nedenle AB ekonomistleri Do¤u Avrupa ülkeleri için alternatif senaryolar üzerinde çal›flma bafllatt›. (Kaynak: EurActiv, 17 fiubat 2010) 77 RÖPORTAJ IAA, Bu kez “Risk ve Sigorta Bilinci“ dedi... Gamze D‹LER TSRfiB Bas›n Reklam ve Halkla ‹liflkiler Yönetmeni ❖ IAA’ y› bize tan›t›r m›s›n›z? IAA (International Advertising Association) Türkiye Bölümü'nü kurma çal›flmalar› 1972 y›l›nda bafllam›fl ve 1976’da faaliyete geçen Reklamc›l›¤› Gelifltirme Derne¤i de IAA üye yap›s›n› esas alm›flt›r. IAA ile yak›n iliflki içinde çal›flan bu dernek, di¤er dernekler gibi 1980’de kapat›lm›fl ve bu derne¤in IAA üyesi reklamc› üyeleri de Reklamc›lar Derne¤i’nin kuruluflunda öncülük etmifltir. IAA Türkiye Bölümü "Uluslararas› Reklamc›l›k Derne¤i" ise, yasal de¤iflikliklerden sonra, Bakanlar Kurulu karar› ile ancak1988’de kurulabildi. Dernek, bugün reklamveren, reklam ajans›, yaz›l› ve görsel medya, medya sat›n alma, planlama, halkla iliflkiler ve araflt›rma flirketlerinden 147 üyeye sahip bulunuyor. Ba¤l› oldu¤u IAA Global gibi, IAA Türkiye de, pazarlama iletiflimi konular›nda yasal düzenlemelerine etkin olarak katk›da bulunur, reklam›n ifllevinin daha iyi anlafl›lmas›, düzeyinin yükseltilmesi, ticari iletiflim özgürlü¤ünün korunmas› için çal›fl›r. Üniversitelerle, benzer amaçlarla kurulmufl ulusal derneklerle iflbirli¤i içinde de çal›fl›r. Bu amaçlarla, konferans dizileri, toplant›lar düzenler, e¤itim ve arafl- 78 t›rma çal›flmalar› gerçeklefltirir ve destekler. Üyelerini uluslararas› geliflmeler hakk›nda devaml› olarak bilgilendirir, çal›flma ve ilgi alanlar›ndaki geliflmeleri duyurur. 78 ülkede, pazarlama iletifliminin de¤iflik alanlar›ndaki 5000’e yak›n üyesi ile faaliyet gösteren IAA, Birleflmifl Milletler’e de akredite bir kurulufltur. Geçen y›l sonu Kopenhag’da BM’nin düzenledi¤i Dünya Çevre Konferans›’n›n uluslararas› reklam kampanyas› da IAA taraf›ndan organize edilmifltir. ❖Üniversiteleraras› Reklam Yar›flmas› nedir? Üniversiteleraras› Reklam Yar›flmas›, IAA'nin bütün dünyada uygulad›¤› ö¤renci reklam yar›flmas›n›n (Student Advertising Competition, InterAd) bir yerel uygulamas›. Üniversitelerde okuyan lisans ö¤rencilerinin, gerçek hayattaki gibi, bir model reklam ajans› yap›s›na uygun görev da¤›l›m› yapm›fl tak›mlar›, briefi verilmifl bir konu üzerinde, stratejisinden yarat›c› çal›flmas›na, aktivite planlamas›ndan medya plan›na kampanya çal›flmas› yaparlar. Bir bütünleflik pazarlama iletiflimi çal›flmas›d›r. Amaç, hem ö¤rencilerin akademik çal›flmalar›n d›fl›nda, gerçek dünyada iletiflim tecrübeleri edinmelerini sa¤lamak, hem de reklam›n sosyal amaçl› kullan›m›n› örneklemektir. ❖Üniversiteler bu tarz yar›flmalara s›cak bak›yor mu ? ‹lgi çok yüksek. Her y›l, Türkiye’nin dört bir yan›ndan yaklafl›k 60-70 tak›m yar›flmaya kat›l›yor. fiöyle bir kural›m›z var; her fakülteden en fazla Ajans› ile yürüttü¤ümüz ‹stanbul 2010 Avrupa Kültür Baflkenti konulu yar›flman›n ard›ndan, bu y›l da Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i’nin sponsorlu¤unda düzenledi¤imiz yar›flman›n konusu “Sigorta Bilinci ve Risk ” oldu. ❖ Risk ve Sigorta Bilinci konusunu seçme nedeniniz ne oldu? Son dönemlerdeki sigorta ile ilgili hareketlilik dikkatimizi çekti. Medyada, gerek Birli¤in gerekse sigorta flirketlerinin reklamlar› yer al›yor, oldukça yo¤un haberler yap›l›yor. Bu konuda yapt›¤›m›z araflt›rmada da gördük ki; Türk halk›n›n sigortaya bak›fl aç›s›nda ve sigortal›l›k oran›nda bat›l› ülkelerin çok gerisindeyiz. Daha net bilgilere ulaflmak ve konu hakk›nda fikir al›flveriflinde bulunmak için, Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i ile görüflmenin do¤ru olaca¤›na inand›k ve sizle temasa geçtik. Bu sonuçtan hareketle, sizin çal›flmalar›n›z›n büyük bir parças› oldu¤unu ö¤rendi¤imiz; Türkiye’de sigorta sahiplili¤inin ve sigorta bilincinin art›r›lmas›n› hedefleyen stratejiniz do¤rultusundaki uzun soluklu iletiflim plan› içerisinde bizim çal›flmalar›m›z da yer alm›fl oldu. Gençlerimize ulaflmak ve onlara sigorta bilincini afl›lamak için, IAA ile gerçeklefltirilen bu projenin de etkili olaca¤›na biz de inan›yoruz. 3 tak›m kat›labiliyor. Bu nedenle birçok fakülte ilk olarak kendi içinde elemelerini yap›yor, yar›flmaya kat›lacak tak›mlar› belirliyor. ❖Bugüne kadar hangi konular üzerinde çal›flmalar yap›ld›? Konular çok çeflitli, "Kan Ver, Hayat Kurtar", “ K›zlar›m›z› Okula Gönderelim", "Genç Evlilikler ve Genç Anneliklerin Önlenmesi" ,"Denizlerimiz Bo¤uluyor, Onlar› Kurtaral›m" , “Sporda fiiddet ve Holiganizme Hay›r", “ Turizm'de Yabanc›lar› Kazanal›m" , “Can Güvenli¤iniz ‹çin Emniyet Kemeri Tak›n", “Reklam›n Reklam›" “Çocuklar›m›z› Dövmeyelim”, gibi konular›n yan› s›ra “Haydi Çocuklar Süt ‹çelim”, "Sa¤l›k ‹çin Tuvalet K⤛d› Bilinci” konular› da bu güne kadar ifllenen konular aras›nda. Bunlar›n bir k›sm›, ulusal medyada yay›nland› da. Geçen y›l AKB ❖Kat›l›m yeterlimiydi ? Toplam 25 üniversiteden 73 tak›m kat›ld›. Ön eleme süreci oldukça zorlu geçti.10 kifliden oluflan ön jüri tüm çal›flmalar› büyük bir titizlikle inceledi ve 11 tak›m finale kald›. Finalistler çal›flmalar›n› iletiflim sektörünün tüm taraflar›ndan oluflan bir jüriye sundular. Kazananlar, 15 Haziran 2010’da. Bahçeflehir Üniversitesi’nin ev sahipli¤inde yapaca¤›m›z ödül töreninde aç›klanacak. Kazanan tak›m her y›l oldu¤u gibi bu y›l da Slovenya’da düzenlenen “Golden Drum” Reklam festivaline götürülecek. Bu da asl›nda e¤itimin bir parças›. Ö¤renciler de¤iflik ülkelerden gelen çal›flmalar› incelemek ve bak›fl aç›lar›n› gelifltirme olana¤› bulacaklar. ■ 79