Özel dosyanın devamı
Transkript
Özel dosyanın devamı
TÜRKİYE - AZERBAYCAN KARDEŞLİĞİ DEVLET NİŞANLARI İLE TAÇLANDI ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN ALİYEV VE EŞİ ÇANKAYA’DA Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev üçüncü dönem Cumhurbaşkanı seçilmesinin hemen ardından ilk resmi ziyaretini Türkiye’ye gerçekleştirdi. Aliyev ve eşi Mehriban Aliyeva’yı, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve eşi Hayrünnisa Gül Çankaya’da ağırladı. TÜRKİYE & AZERBAYCAN ZİRVEDEKİ KARDEŞLİK G eçtiğimiz ekim ayında Azerbaycan’da gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından ilk resmi ziyaretini Türkiye’ye yapan Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Çankaya Köşkü’nde resmi törenle karşılandı. İki gün süren ziyaret kapsamında Cumhurbaşkanı Gül tarafından Azerbaycan Cumhurbaş-kanı’na ‘Devlet Nişanı’ tevcih edilirken, konuk Cumhurbaşkanı Aliyev de Abdullah Gül’e ‘Haydar Aliyev Nişanı’nı takdim etti. Çankaya Köşkü’ndeki tören milli marşların 28 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 okunmasının ardından karşılıklı nişan takdimi ile devam etti. Tevdilerin akabinde konuşan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, ‘‘Ülkemizin en yüksek nişanı olan “Devlet Nişanı”nı, Azerbaycan Cumhurbaşkanı, kıymetli dostum Sayın İlham Aliyev’e takdim etmekten büyük memnuniyet duyuyorum. Zamanında umum milli lider, büyük devlet adamı Haydar Aliyev’e de tevcih edilen “Devlet Nişanı”nı, bu defa Aliyev ailesinin bir başka saygın mensubuna takdim etmek benim için ayrı bir mutluluk kaynağıdır.’’ sözlerine yer verdi. 2003 yılından bu yana Azerbaycan’ı yöneten Cumhurbaşkanı İlham Aliyev döneminde Azerbaycan ile Türkiye arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkiler en üst düzeye çıktı. İki kardeş ülke birlikte dev projelere imza atıyor. GÜL’E AZERBAYCAN’IN EN BÜYÜK NİŞANI Azerbaycan’ın en yüksek nişanı olan “Haydar Aliyev Nişanı’nın kendisine layık görülmesinden de büyük mutluluk duyduğunu ifade eden Cumhurbaşkanı Gül, ‘‘Azerbaycan’la dostluk, kardeşlik ve iyi komşuluk bağlarına dayalı ilişkilerimizin en güçlü şekilde devamına büyük önem veriyoruz. Küresel ve bölgesel çalkantıların sürdüğü bir dönemde, Azerbaycan’ı güvenli limanlara taşıyacak bir liderin mevcudiyeti, ilişkilerimizin geleceğinin teminatı- Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e Çankaya Köşkü’nde resmi törenle “Devlet Nişanı” tevcih edilirken, Aliyev tarafından da Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e “Haydar Aliyev Nişanı” takdim edildi. Törene Başbakan Erdoğan da katıldı. dır.’’ şeklinde konuştu. Bakü-TiflisCeyhan ve Bakü-Tiflis-Erzurum enerji projelerine, Bakü-Tiflis-Kars demiryolu ve Trans Anadolu (TANAP) boru hatlarını süratle tamamlayarak, yeni başarı hikayeleri ilave etmek istediklerini kaydeden Gül, ‘‘Azerbaycan’da göreve geldiğiniz günden bu yana ülkelerimiz arasındaki kardeşlik ilişkilerinin daha da derinleşmesi için büyük çaba harcadınız. Üstün gayretlerinizle, Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin tarihinde müstesna bir yer edindiniz.’’ dedi. ALİYEV: TÜRKİYE’NİN GELİŞMİŞLİĞİNDE ‘AZİZ KARDEŞİM’İN ROLÜ BÜYÜK Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise bu ziyaretin kendisinin üçüncü resmi olmak üzere on altıncı ziyareti olduğunun altını çizerek, ‘‘Her ziyaretimde Türkiye’nin gelişmişliğine şahit olmaktan büyük mutluluk duyuyorum. Türkiye’nin bölgesel güç olması sizin kadar bizleri de gururlandırıyor.’’ şeklinde konuştu. Konuk Cumhurbaşkanı, Türkiye’nin gelişmişliğinde ‘Aziz Kardeşim’ diyerek hitap ettiği Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün büyük rolü olduğunu vurgulayarak Devlet Nişanı almasından duyduğu memnuniyeti ifade etti. Aliyev, ‘‘Türkiye bizim için en yakın dost, kardeş ve müttefik ülkedir’’ diyerek Türkiye-Azerbaycan işbirliği ve dostluğun daimi olacağını kaydetti. Çankaya Köşkü’ndeki Nişan Töreni’ne Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın yanı sıra Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız da eşli olarak iştirak etti. EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 29 ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN ASRIN PROJESİ LİDERLER İMZALADI Türkiye ve Azerbaycan’ın birlikte gerçekleştirecekleri TANAP “Asrın Projesi” olarak nitelendiriliyor. Protokol anlaşması Ankara’da gerçekleştirilen törenle Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından imzalandı. TANAP'TA İLK KAZMA 2014'TE VURULACAK Azeri doğal gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacak olan Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) projesinde imzalar atıldı. 2014 yılı başında temel atılıp projenin inşaatına başlanacak. Proje 7 milyar dolara malolacak. B aşbakan Recep Tayyip Erdoğan, Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) projesinin tarihi bir proje olduğunu belirterek, “Bu yıl sonuna kadar neticelenip, inşallah 2014 başı itibariyle temelini atıp çalışmalarına başlayacağız” dedi. Başbakan Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile ortak basın toplantısı düzenledi. TANAP Boru Hattı'nda 2014 başında temel atılıp çalışmalara başlanacağını açıklayan 30 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 Erdoğan, ayrıca Iğdır ile Nahçıvan arasında doğalgaz (hattı) görüşmelerinin de yapıldığını bildirdi. PROJE BÜYÜKLÜĞÜ 7 MİLYAR DOLAR TANAP'ın dışında atılan birçok adım olduğunu söyleyen Erdoğan, “Azeri petrolünün dünyaya Ceyhan'dan açılması projesi başarılı bir şekilde devam ediyor. Şahdeniz projesi bu proje aynen devam ediyor. Bir diğer adım yine Kars-Tiflis-Bakü demir yolu projesi. Bu proje yoğun bir şekilde devam ediyor. İnşallah bitmek üzere onunda açılışını gerçekleştirmek suretiyle adeta demir yolu ağlarıyla ülkelerimizi örüyoruz” dedi. Erdoğan, Aliyev ile Azerbaycan doğalgazının Balkanlar'da yayılabileceği ülkelerde ne tür işbirliği yapılabileceklerini de görüştüklerini açıkladı. TANAP'ta proje büyüklüğünün 6-7 milyar dolar arasında olduğu belirtiliyor. Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı -TANAP Projesi, Türkiye ve Azerbaycan’ın bugüne kadar başarı ile yürüttükleri projelerin enerji alanındaki en önemli temsilcilerinden biri. Tarihten gelen kardeşlik bağlarını bugünün koşullarında “Bir Millet İki Devlet” misyonuyla perçinleyerek sürdüren iki ülke için de büyük öneme sahip TANAP Projesi, dünya enerji piyasalarında da ses getirecek dev bir proje. Avrupa’nın ve Türkiye’nin doğalgaz ihtiyacını karşılamayı bunun yanı sıra bölgede gaz çeşitliliğinin sağlanmasını hedefleyen proje öncesinde dev yatırımlara imza atan iki kardeş ülkenin, enerji alanında Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı ve Bakü-TiflisErzurum Doğal Gaz Boru Hattı Projeleri ile ivme kazanan stratejik iş birlikleri, 2008 yılında PETKİM’in SOCAR tarafından satın alınmasıyla daha da kapsamlı hâle gelmişti. 26 Aralık 2011’de mutabakat zaptı imzalanan, 26 Haziran 2012’de de Hükümetler arası imzaların atıldığı TANAP, Türkiye ve Avrupa’nın doğal gaz arzına, Azerbaycan Şah Deniz2 sahası ve ilave kaynaklardan doğal gaz tedariğiyle büyük katkı sağlayacak. Giriş noktası Azerbaycan, Türkiye sınırı Türkgöz girişi olan 56 inçlik hattın, Avrupa’ya çıkış noktaları Yunanistan ve Bulgaristan sınırları, Türkiye içi çıkış noktaları ise Eskişehir ve Trakya bölgesi olacak. TANAP Projesi için öngörülen 4 aşamanın ilki 2018’de ilk gaz akışıyla gerçekleşecek. 2020’de yıllık 16 milyar metre küp olacak kapasitenin, 2023’te 23 milyar metreküp, 2026’da ise 31 milyar metre küp seviyesine kadar ulaşması hedefleniyor. ÇIRAĞAN SARAYI’NDA BASIN TOPLANTISI Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi SOCAR’ın Başkanı Rövnag Abdullayev, (ortada) SOCAR Türkiye Birinci Başkan Yardımcısı Samir Kerimli, (solda) TANAP Yönetim Kurulu Başkanı Vagif Aliyev (sağda) İstanbul Çırağan Saray’ında basın toplantısı düzenledi. SOCAR Başkanı Abdullayev: AVRUPA’NIN DOĞAL GAZ İHTİYACINI KARŞILAMAYA HAZIRIZ TANAP’ın, güney gaz koridorunun çok önemli bir parçası olduğunu belirten SOCAR Başkanı Rövnag Abdullayev, “Proje hem Türkiye’nin Hazar kaynaklarından gaz temin edilmesi ve hem de Avrupa’ya gazın taşınması nedeniyle büyük stratejik öneme sahip” diye konuştu. A zerbaycan devlet petrol şirketi SOCAR’ın Başkanı Rövnag Abdullayev, 21 Kasım’da İstanbul Çırağan Sarayı’nda yaptığı basın toplantısı ile Azerbaycan doğal gazının Avrupa piyasalarına taşınması ve Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı’ndaki (TANAP) son gelişmeler hakkında bilgi verdi. Enerji güvenliği alanında Azerbaycan’la Avrupa Birliği arasında karşılıklı ilişkilerin temelini “Güney Gaz Koridoru” projesinin oluşturduğunu anlatan Rövnag Abdullayev, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Avrupa Komisyonu Başkanı Manuel Barroso’nun Ocak 2011’de Bakü’de yaptıkları görüşme ve enerji sektöründe stratejik işbirliğine dair ortak deklorasyonun kabul edilmesi EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 31 ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN Avrupa’da gelecek nesillere hizmet edecek “Güney gaz koridoru”nun hayata geçirilmesi için başlangıç oluşturduğunu kaydetti. Azerbaycan’ın her zaman bu projeyi desteklediğini belirten Rövnag Abdullayev, Avrupa ile 5 sene boyunca yürütülmüş yoğun görüşmeler bu yılın Haziran ayında Avrupa doğal gaz kemeri rotasının seçilmesi ve açıklanması, Eylül ayında ise “Şahdeniz” konsorsiumu ile Avrupa’nın gaz alıcıları arasında anlaşmaların imzalanması ile sonuçlandığını hatırlattı. “ŞAHDENiZ” GAZI, 2018’DE TÜRKİYE’YE, 2019’DA AVRUPA’YA ULAŞACAK “Elde ettiğimiz bu başarılar Azerbaycan’ın Avrupa’nın itibarlı gaz tedarikçisi rolünü oynamaya hazır olduğunu bir daha göstermektedir” diyen Rövnag Abdullayev, ilk aşamada Azerbaycan gazının taşınması “Şahdeniz” gaz-kondensat yatağının işlenilmesinin ikinci fazının gerçekleştirilmesi çerçevesinde planlanlandığını belirterek, şunları söyledi: “Halihazırda ortaklarımızla birlikte bu projenin tam olarak hayata geçirilmesi programının başlaması için son hazırlık işlerini gerçekleştirmekteyiz. ‘Faz-2’ çerçevesinde bu alandan ilave yıllık gaz üretimi minimum 16 milyar metreküp olmalıdır. Mevcut plana uygun olarak, ilk aşamada biz Avrupa tüketicilerine yılda 10 milyar metreküp doğal gaz tedarik edeceğiz. Planların başarıyla hayata geçmesi ile Azerbaycan “Şahdeniz” gazının ilk bölümünü 2018 senesinde Türkiye’ye, 2019’da ise Avrupa’ya ulaştırabilecek. Alıcılarla mutabakata varıldığı gibi, gaz TAP- Transadriatik boru kemeri vasıtasıyla İtalya, Arnavutluk ve Yunanistan’a taşınacak. SOCAR Azerbaycan gazının Gürcistan ve Türkiye vasıtasıyla Avrupa’nın iç pazarlarına taşınmasında lokomotif rol üstlenmesi planlamaktadır.” BORU HATTI ÇALIŞMALARI Azerbaycan’ın zengin gaz kaynaklarına sahip olduğunu, 3 trilyon 32 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 metreküp olacaktır. Sonradan bunun 30 milyar metreküpe kadar artırılması imkanları da dikkate alınacaktır.” SOCAR Başkanı Rövnag Abdullayev metreküpten fazla ispatlanmış gaz rezervleri bulunduğunu belirten Rövnag Abdullayev, yeni işletilecek gaz kaynakları ile Azerbaycan’ın toplam ihraç potansiyelinin 2025 yılına kadar minimum 40-50 milyar metreküp gaz hacmine ulaştırılacağını da belirtti. Bu gazın büyük bölümünün Avrupa pazarına taşınabileceğini, böyle büyük hacimlerin taşınması için doğal gazın Azerbaycan’dan Avrupa’ya güvenli taşınmasına imkan sağlayacak boru hattı alt yapısına ihtiyaç duyulduğunu belirten Rövnag Abdullayev, şöyle devam etti: “Kanaatimizce, böyle bir sistem 3 bölüm şeklinde olmalı. Birinci bölüm rolünü şu anda “Şahdeniz-1” çerçevesinde üretilen gazın Gürcistan ve Türkiye’ye taşınmasını hayata geçiren Güney Kafkas gaz boru kemeri oynayacaktır. İkinci önemli ve birleştirici bölüm olarak biz Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) projesini gerçekleştireceğiz. Bu kemerin inşası Azerbaycan ve Türkiye’nin enerji güvenliği ve ihraç potansiyelinin artırılmasını temin edecektir. Bu yeni gaz boru hattının inşası 2 ülkenin ortak girişimidir ve bununla ilgili tüm hukuki prosedürler artık sonuçlandırılmıştır. SOCAR’ın operatörlüğü ile BOTAŞ ve TPAO şirketlerinden oluşan konsorsiyum oluşturulmuştur. “Şahdeniz” ortaklarının bu konsorsiyuma katılması gündemdedir. TANAP’ın transit kabiliyeti ilk aşamada 16 milyar AVRUPA’NIN GAZ İHTİYACINI TANAP KARŞILAYACAK Gelecekte bu hattın sadece Azerbaycan doğal gazını değil, aynı zamanda Orta Asya, Orta Doğu ve Doğu Akdeniz gazını da, “Güney gaz koridoru” çerçevesinde Avrupa’ya taşıma potansiyelina sahip olduğunu anlatan Rövnag Abdullayev, şunları söyledi: “Güney gaz koridoru aşamalı biçimde hayata geçirilecek ve onun birleştirici esasını TANAP oluşturacak: ilk aşamada Azerbaycan gazı, ikinci aşamada ise Hazar denizi ve diğer Doğu ülkelerinde üretilen gaz bu kemer vasıtasıyla taşınacak. Üçüncü bölüm ise TAP gaz boru hattıdır. Azerbaycan’ın geniş gaz imkanları, “Güney koridoru”nun oluşturulması yönünde elde ettiğimiz ilerleme göstermektedir ki, Avrupa pazarlarına getireceğimiz alternatif kaynaklar gelecekte İtalya, Arnavutluk ve Yunanistan pazarlarının sınırlarını aşacak. Yakın gelecekte yeni teçhizat kaynaklarının “Güney gaz koridoru” vasıtasıyla Avrupa pazarlarına aktarılması için TAP’ın potansiyel genişlenmesi, aynı zamanda Bulgaristan, Romanya ve Macaristan arazisinden Avusturya’ya doğru ikinci bir rotanın açılması ile Avrupa’ya gaz ihraç hacmi artacaktır.” GÜNEY-DOĞU AVRUPA EKONOMİLERİNİ CANLANDIRACAK 45 milyar dolar hacminde değerlendirilen bu projenin yüzde 40’ının bu üç boru hattı sisteminin inşasında kullanılacağını belirten Rövnag Abdullayev, bunun da boru hatlarının geçdiği ülkelerde yerli firmaların inşaata dahil edilmeleri, yerli iş gücünden yararlanılması yoluyla global ekonomik krizin ciddi bir biçimde etkisini gösterdiği Güney-Doğu Avrupa ülkelerinin ekonomilerinde ciddi bir canlanma yaratacağını söyledi. ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN nomik anlamda ciddi gelişmeler yaşandığı görülüyor. Son 10 yılda ülke ekonomisinin 3 katına çıkması, yoksulluk oranının yüzde 44’ten yüzde 4’e inmesi ve Azerbaycan para birimi Manat’ın dünyanın 5. değerli para birimi haline gelmesi ilk etapta öne çıkan gelişmeler olarak sıralanıyor. Ülkede bütün süreçlerin iyi yönde olduğuna dikkati çeken Cumhurbaşkanı Aliyev, halkın, son 10 yılda yapılan işleri değerlendirerek seçim yaptığını kaydetti. İktidarda olduğu son 10 yılda devletçiliğin temellerini güçlendirdiklerini söyleyen Aliyev, Azerbaycan’ın güçlü ve bağımsız politika yürüten bir devlet olduğunu, güçlü ideolojik temele dayandıklarını, bu temelin de “Azerbaycancılık” mefkûresi olduğunu vurguladı. İLK ZİYARETİNİ TÜRKİYE’YE YAPTI Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev seçim sonrasında ilk resmi ziyaretini eşi Mehriban Aliyeva ile birlikte Ankara’ya yaptı. ALİYEV, AZERBAYCAN’I DÜNYA MARKASI YAPTI Azerbaycan’da geçtiğimiz ekim ayında gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı Seçimleri’nde oyların yüzde 85’e yakınını alan İlham Aliyev 3. kez Cumhurbaşkanı koltuğuna oturdu. Seçim sonuçlarında özellikle ülkenin son 10 yılda aldığı mesafe etkili oldu. Uzmanlara göre, ekonomik boyutta ilerleme gösteren ve bunun sonucunda uluslararası arenada güçlenen Azerbaycan, devletin temellerini de oturtma noktasında oldukça iyi bir performans ortaya koyuyor. 34 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 ÜÇÜNCÜ SEÇİM ZAFERİ İlham Aliyev 9 Ekim’de yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde eşi Mehriban Aliyeva ile birlikte oy kullandı. Aliyev, üçüncü zaferini kazanarak yeniden Cumhurbaşkanı seçildi. Kardeş ülke Azerbaycan’da yapılan seçimlerde İlham Aliyev’in yeniden Cumhurbaşkanlığına seçilmesi bu dost ülkede yeni bir dönemin de başlangıcı olarak değerlendiriliyor. Geçtiğimiz ekim ayında gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı Seçimleri’nde yüzde 85’e yakın oy alarak güven tazeleyen “Aliyev ile yola devem” diyen Azerbaycan halkının bu tercihinde kalkınma hamlelerinin hayata geçirilmesinin önemli bir rol aldığı görülüyor. İlham Aliyev, sadece kendi ülkesinde değil yurt dışında da aktif bir politika yürüttü. İlham Aliyev döneminde Azerbaycan, BM Güvenlik Konseyi’ne geçici üye olarak girdi ve bu yıl konseyin geçici başkanlığını üstlendi. Bu atılımların Aliyev’e puan kazandırdığını belirten uzmanlar ekonomide sağlanan gelişmenin de halkın refah düzeyini arttırdığının, enerji eksenli politikalarda büyük başarı sağlandığının altını çiziyor. Verilere bakıldığında ülkede eko- AZERBAYCAN, DÜNYA ÇAPINDA BİR ÜLKE HALİNE GELDİ Ülke olarak bütün alanlarda ilerleme kaydettiklerini söyleyen Aliyev, uluslararası konuların çözülmesinde de Azerbaycan’ın dünya çapında önemli bir ülke haline geldiğini ifade ederek, ülkenin 2 yıl önce BM Güvenlik Konseyi’ne geçici üye olmasına ve bugün bu kuruma başkanlık yapmasına atıfta bulundu. İktidarı döneminde gerçekleştirilen ekonomik atılımlardan da bahseden Aliyev, son 10 yılda ekonominin 3,4 oranında arttığını, yoksulluk düzeyinin 10 kat azaldığını bunun da yürütülen ekonomik ve sosyal politikalar sonucunda gerçekleştiğini söyledi. Kazanılan ekonomik gücün, ülke çıkarlarını uluslararası arenada savunmak için olanak sağladığını belirten Aliyev, Azerbaycan’ın günümüzde hem bölgesel hem de küresel sorunların çözülmesinde önemli rol aldığını ve bu rolün daha da artacağını kaydetti. EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 35 ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN KALKINMA YOLUNDA HIZLA İLERLİYOR Elde edilen başarılarda esas payın Azerbaycan halkına ait olduğunu söyleyen Aliyev, bütün girişimlerinin halk tarafından desteklendiği için başarılı olduğunu ifade etti. Azerbaycan’da yürütülen enerji politikasına da değinen Aliyev, bu politikanın hem bölge hem de dünya için büyük önem taşıdığını vurgulayarak, Azerbaycan’ın rızası olmaksızın bölgede hiçbir siyasi veya ekonomik girişimin başarılı olmasının mümkün olmadığını belirtti. Bunun, bağımsız Azerbaycan’ın başarısı olduğunun altını çizen Cumhurbaşkanı Aliyev, kendisine verilen oyların, bağımsızlığa, özgürlüğe ve mutlu geleceğe verilmiş oylar olduğunu vurguladı. İktidarı boyunca bağımsız politika yürüttüklerini söyleyen Aliyev, “Benim için öncelikli konu ülkemin ve halkımın çıkarlarıdır. Bu çıkarların korunması için halk ve iktidar arasında birlik olması başlıca şarttır. Yaptığım bütün işlerde halkın desteğine güvendim ve bu destek olmasaydı hiçbir iş yapamazdım. Gelecek konusunda da çok iyimseriz. Son on yıldaki başarıları- 36 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 mız inancımızı daha da artırıyor. Önümüzdeki yıllarda yürüteceğimiz politika bellidir. Azerbaycan, bundan sonra da kalkınma yolunda ilerleyecek” dedi. “ÜLKEDEKİ REFORMLARA DEVAM” MESAJI Yapacağı reform ve yeniliklerden de bahseden Aliyev, demokrasinin yaygınlaştırılması yönünde politika yürütüleceğini, yolsuzluk ve rüşvetle şiddetli şekilde mücadele edileceğini vurguladı. Sosyal konulara da çok önem verdiklerini ifade eden İlham Aliyev, Azerbaycan’ın sosyal devlet olduğunu, yürüttükleri politikanın merkezinde vatandaşın geçimi, sorunları, güvenliği ve mutluluğu olduğunu söyledi. Önümüzdeki yıllarda Azerbaycan’ın hem ekonomik, sosyal politikalar hem de dış politika konusunda ilerleyeceğini ifade eden Cumhurbaşkanı Aliyev, konuşmasını şöyle tamamladı: “Gelecek kalkınmamız konusunda hiçbir şüphem yok. Azerbaycan bundan sonra da inançlı bir şekilde kalkınma devrini yaşayacak. Cumhurbaşkanı olarak ülkenin ulusal çıkarlarını savunacağım, halkın sosyal refah düzeyinin daha da iyileşmesini temin edeceğim. Bana verdiğiniz destek için teşekkür ederim. Birlikte daha çok büyük zaferlere imza atacağız. Yaşasın Bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti.” MODERN AZERBAYCAN’IN MİMARI Dünya Ekonomik Formu (WEF) Küresel Rekabet Gücü Raporu’nu yayınladı. Rapora göre Azerbaycan’ın büyüme hızı dikkat çekiyor. Kardeş ülke 145 ülke içinde 39.sırada bulunuyor. 2001 yılında Azerbaycan’da yoksulluk oranı yüzde 50 düzeyinde bulunurken, bu oran 2013 yılında yüzde 6’ya düşmüş bulunuyor. İki yıl içinde bu oranı yakalayabilmek kolay değil. İlham Aliyev, ülkesinin kaynaklarını çok iyi kullanarak bu oranın yakalanmasında önderlik ediyor. Bugün, Azerbaycan halkı “Aliyev ile devam” derken hiç kuşkusuz bunları da göz önüne alarak bu kararı verdi. Bugün Azerbaycan, Bakü başta olmak üzere modern bir kentin, alışveriş merkezlerinin, ticaret ve turizmin giderek geliştiği bir ülke konumuna geldi. Bütün bunların çok kısa zamanda gerçekleşmesi ise ayrıca değerlendirilmesi gereken bir başka konu. REHBER ŞEREF ÖZATA serefozata@ekovitrin.com BAKÜ 1’İNCİ AVRUPA OLİMPİYATI VE İŞGAL ALTINDAKİ KARABAĞ A zerbaycan’ın bağımsızlığından bu yana 22 yıl geçti. 1991-1993 yılları arasında sürekli istikrarsızlık yaşayan Azerbaycan 1993 yılında Haydar Aliyev’in Cumhurbaşkanı olmasıyla siyasi istikrarını sağladı. Azerbaycan’ın milli lideri Haydar Aliyev, 10 yıl Azerbaycan’ı yönetti. 70 yıl Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin esaretinde yaşadıktan sonra bağımsızlığın tadını çıkaran Azerbaycan, Haydar Aliyev’den sonra 31 Ekim 2003 tarihinde İlham Aliyev seçimle Cumhurbaşkanı olarak göreve başladı. İlham Aliyev’in yönetiminde son 10 yılda Azerbaycan birçok ilkleri başardı. Zengin petrol ve doğal gaz kaynaklarını işletime geçiren Azerbaycan, dünyanın en hızlı kalkınan ülkeleri arasında yerini alırken uluslararası birçok organizasyonda adından söz ettiriyor. 2015 yılında ilki yapılacak olan Avrupa Olimpiyatları’nın Bakü’de yapılması bunun bir kanıtı. Türkiye yıllardır dünya olimpiyatlarına ev sahipliği yapmak için çaba sarf ederken Azerbaycan sessiz sedasız Birinci Avrupa Olimpiyatları’na ev sahipliği yapacak. OLİMPİYATLARA 48 ÜLKEDEN SPORCULAR GELECEK Azerbaycan, Avrupa'nın 48 ülkesinden 18 branşta 5 bin 600 sporcunun katılacağı olimpiyat oyunlarının sorunsuz yapılabilmesi için hiçbir fedakârlıktan kaçınmıyor. Başken Bakü’nün çehresini değiştiren yeni eserlerin başında 2015 yılında yapılacak olimpiyatlara ev sahibi yapacak olan olimpiyat köyü. Bakü’de önemli bir bölümü tamamlanan olimpiyat köyünün projesinde Türk firmalarının da büyük katkısı var. Olimpiyatların yapılacağı 68 bin kişilik stadyumu Türk firması Tekfen inşa ediyor. KARABAĞ SORUNU DEVAM EDİYOR İlham Aliyev’in yönetiminde dünya ülkeleri arasında saygın bir yer edinen Azerbaycan’ın şu anda çözüm bekleyen en önemli sorunu Ermeni İşgali altındaki Dağlık Karabağ bölgesi. Ermeniler, Azerbaycan topraklarının yüzde 20’sini oluşturan Dağlık Karabağ bölgesine 1988 yılından göz koymuş, Azerbaycan devletinin kuruluş ça- 38 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 lışmalarının sürdüğü 1991 yılında bölgeyi işgale başlamış silahlı çatışmalar 1993 yılına kadar sürdü. 1993 yılında Rusya, Fransa ve ABD’nin oluşturduğu Minsk Grubu iki ülke arasında ateşkes sağlayarak barış görüşmeleri için çaba harcamaya başlamıştı. Ermenistan, Dağlık Karabağ’da işgalini sürdürürken burada bir tampon bölge oluşturarak hakimiyetini sürdürme çabasında. Dağlık Karabağ sorununu çözmek için uluslararası kamuoyunu desteğini arkasına alan İlham Aliyev, önümüzdeki kısa süreçte bu işin bitmesini arzuluyor. Bu yüzden 19 Kasım 2013 tarihinde Aliyev, Ermenistan Cumhurbaşkanı ile Viyana’da ikinci barış görüşmesini yaptı. Aliyev’le mevkidaşı Serj Sarkisyan’la Viyana görüşmesinde önemli gelişmeler sağlandığını uluslararası otoriteler tarafından da onaylanıyor. Azerbaycan topraklarının yüzde 20’sini işgal eden Ermenistan, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin kararına rağmen hala işgali sürdürüyor. Dağlık Karabağ bölgesindeki yaşam alanları 1993 yılından buyana terkedilmiş, sadece Ermeni askerlerinin bulunduğu adeta ‘Hayalet Bölge’ye dönüşmüş. O yıllarda arkasına Moskova’nın desteğini ve Rusya’nın ağır silahlarını alan Ermenistan, 1988 yılından beri tehdit ettiği Karabağ bölgesini işgal ederek bölgede yüzlerce insanı öldürerek büyük bir soykırım yapmıştı... Ermeni katliamından kurtulmak için Karabağ’ı terk eden bir milyondan fazla insan Azerbaycan’ın bazı kentlerinde oluşturulan toplama kamplarına yerleştirilmiş, Karabağ mültecileri neredeyse 23 yıldır evlerinden, topraklarından uzak yaşıyor. Türkiye’yi dünya kamuoyunda soykırımla suçlayan Ermenistan ise Karabağ da işlediği insanlık suçunu ve soykırımı dünya kamuoyundan saklayamıyor. Hatta, Karabağ’ı işgal eden komutanlardan biri olan şimdiki Serj Sarkisyan, şuanda Ermenistan’ın Cumhurbaşkanlığı koltuğunda oturuyor. Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, Viyana görüşmesinde bölgede çözüme yaklaştıklarını ifade ederken bölgenin bağımsız otonom bir yer olmasını arzuladıklarını vurguluyor. İlham Aliyev ise Dağlık Karabağ’ın Azerbaycan’ın bir parçası olduğunu ve ne pahasına olursa olsun geri alacaklarını sık sık vurguluyor. ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN Azerbaycan’,n+Ba*kent’i+Bakü+modern+ mimari+ile+tarihin+iç+içe+oldu-u+bir+*ehir. ALİYEV’İN 3’ÜNCÜ DÖNEMİ 2003 yılında Azerbaycan Cumhurbaşkanı seçilen İlham Aliyev, geçtiğimiz ekim ayında yapılan seçimlerde yüzde 85 civarında oy alarak üçüncü seçim zaferini yaşadı. İlham Aliyev yönetimindeki Azerbaycan son 10 yılda dünyanın en önemli ülkelerinden biri haline geldi. DÜNYA EKONOMİSİNİN AZERBAYCAN ÜLKE PROF‹L‹ Resmi Adı : Azerbaycan Cumhuriyeti Başkent : Bakü Yönetim Şekli : Cumhuriyet Cumhurbaşkanı : İlham Aliyev Dil : Azeri Türkçesi Nüfus : 9,1 milyon (Temmuz 2011) Din : İslam Başlıca İhraç Malları : Petrol ve gaz, makineler, pamuk, gıda maddeleri Başlıca İthal Malları : Makine ve ekipman, gıda maddeleri, metaller, kimyasallar Yüzölçümü : 86.600 Km² Başlıca şehirleri : Gence, Lenkeran, Mingeçevir, Şeki, Guba, Ali Bayramlı Kişi Başına Düşen Milli Gelir : 10.202 $ (2011, IMF) PARLAYAN YILDIZI AZERBAYCAN Dünya Bankası ve Uluslararası Finans Şirketi’nin (IFC) ortak hazırladığı iş yapma kolaylığı verilerinin yer aldığı Doing Business 2014 raporuna göre Azerbaycan 189 ülke arasında 70. sırada yer alıyor. Kaynak:EIU 40 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 41 ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN Doing Business Raporu (Azerbaycan) KONU Doing Doing Business Business 2014 2013 GÖSTERGELER İşe Başlama Yapı Ruhsatı İzni Alınması Elektrik Şebekesinin Bağlanması Mülkiyet Kaydı Kredi Alma Yatırımcının Korunması Vergi Ödeme Sınır Ötesi Ticaret SIRA 10 180 181 13 55 22 77 168 SIRA 16 179 179 11 52 21 79 169 FARK 6 -1 -2 -2 -3 -1 2 1 A zerbaycan, Dünya Bankası ve Uluslararası Finans Şirketi’nin (IFC) ortak hazırladığı iş yapma kolaylığı verilerinin yer aldığı Doing Business 2014 raporunda 189 ülke arasında 70. sırayı aldı. Sıralamada ilk sırayı, sekiz yıldır liderliğini koruyan Singapur aldı. Doing Business sıralamasında Azerbaycan Moldova (78. sıra), Rusya (92), Ukrayna (112), Tacikistan (143) ve Özbekistan’ı (146) geride bıraktı. İş Yapama Kolaylığı veri tabanı her biri eşit değerlendirilen bir iş kurmak, inşaat izinleri almak, elektrik bağlantısı edinmek, mülkiyet kaydettirmek, kredi temini, yatırımcının korunması, vergi ödemeleri, uluslararası ticaret yapmak, sözleşmelerin uygulanması ve iflasın çözülmesi olmak üzere 10 alt başlıkta toplanıyor. SON ON YILDA ÖNE ÇIKAN DİĞER VERİLER Son 10 yıl içinde devlet bütçesinin sosyal amaçlı giderleri 8,1 kat arttı. Halkın geliri 6,9 kat, ortalama aylık maaş 6,3 kat artı. Yoksulluk seviyesi 7,8 kat azaldı, 1,2 milyondan fazla yeni işyeri açıldı. İşsizlik seviyesi ise 2 kat azalarak yüzde 5,2’ye indi. Azerbaycan, dünyanın 150’den fazla ülkesi ile ticari ilişki içerisinde. Son 10 yılda dış ticaret hacmi 8,8 kat, aynı şekilde ihracat 11 kat, ithalat ise 5,8 kat arttı. Petrol dışı ihracat ise ortalama 5 kat arttı. SANAYİLEŞME POLİTİKASINI BAŞARIYLA UYGULADI AZERBAYCAN EKONOMİSİ SON ON YILDA 3 KAT BÜYÜDÜ 42 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 S on on yıl içinde Azerbaycan ekonomisinde makroekonomik gelişmeler ışığında ülke ekonomisinde kalkınma hız kazandı. Bu süre zarfında grişimciliğin gelişimine yönelik önemli iyileştirmeler yapıldı. Aynı zamanda bu dönem içinde bölgelerin eşit olarak gelişmesi sağlandı, ülke ekonomisinin rekabet seviyesi artırıldı ve ülkenin dünya ekonomisine hızlı entegrasyonu devam etti. Gerçekleştirilen bu çalışmaların sonucunda, son on yılda ülke ekonomi- si 3,4 kat, aynı şekilde petrol sektörü 4,2 kat, petrol dışı sektörler ise 2,7 kat arttı. Bu dönem içinde kişi başına düşen GSMH’nin reel hacmi 3 kat arttı, enflasyonun seviyesi aşağı seviyede tutuldu, ülkenin para birimi manatın diğer döviz kurlarıyla olan değeri sabit tutuldu. Belirtilen süre içinde ekonomik açıdan yükselmenin kalitesi ve petrol dışı sektörlerin rolü arttı. Son on yılda iletişim alanı 9,5 kat, inşaat 5,6 kat, turizm 12 kat, tarım 1,5 kat, ulaştırma 2,6 kat, ticaret 3,2 kat, petrol dışı sanayi ise 2,2 kat arttı. Son on yılda sanayileşme politikası başarıyla gerçekleştirildi. Sanayi sitelerinin oluşturulmasına başlandı. 2003-2012 yılları içinde ülkede 2000’den fazla üretim amaçlı yapı kullanıma sunularak, toplamda ise 50 binden fazla kurum faaliyete başladı. “Azerbaycan 2020: Geleceğe bakış” Gelişim Planı kabul edilmiş ve bu planda birtakım hedefler öngörüldü. Bu hedefler, GSMH’nin orta yıllık artış hızının yüzde 7’den daha fazla olmasını, kişi başına düşen petrol dışı ihracatın bin ABD dolarına ulaşmasını kapsıyor. Azerbaycan’da yatırım koşullarının çok daha fazla iyileştirilmesi sonucunda yatırımlar arttı. Son on yıl içinde ülke ekonomisine 132 milyar dolar yatırım yapıldı. Bunun da 47 milyar doları petrol sektörüne, 85 mil- yar doları ise petrol dışı sektörlerin geliştirilmesine yöneldi. Artık, Azerbaycan yatırım ihraç eden bir ülkeye dönüştü. Son on yılda ülkenin stratejik döviz kaynaklarının artırılması yoluna gidilmiş ve bu hacim takriben 30 kat artarak 50 milyar dolara ulaştı. Döviz kaynaklarının GSMH’ye oranı yüzde 70 olarak belirlendi, bu tutar dış borçtan 8 kez fazla. 2012 yılında devlet bütçesinin gelirleri 2002 yılına oranla 19 kat artarak 17,3 milyar manata, giderleri ise 18,7 kat artarak 17,4 milyar manata ulaştı. Bütçenin toplam yerli malında konumunun yüzdesi 0,3 olarak tespit edildi. Son on yıl içinde devlet bütçesinin GSMH’ye oranı uluslararası normlarda öngörülen yüzde 3’lük normdan oldukça az oldu. Son on yıl içinde uluslararası kuruluşların Azerbaycan’a ilişkin yaklaşımları iyileşti. ülkenin kredi notları yükseldi. Azerbaycan Kuzey Kafkas ülkeleri içinde yatırım notuna sahip tek ülke. “Fitch Ratings”, “Standart & Poor's” ve “Moody's” Azerbaycan’a yatırım notu verdi. EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 43 ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN 1 HAYDAR ALİYEV’LE BAŞLAYAN KALKINMA HAMLESİ Azerbaycan ekonomisinde Haydar Aliyev ile 1996 yılından itibaren başlayan büyüme 2003’te başka bir atılıma sebep oldu. Haydar Aliyev’den sonra göreve gelen İlham Aliyev Azerbaycan’ı son 10 yılda başarıdan başarıya götürdü. 44 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 991 yılında Azerbaycan’da bağımsızlık ilan edildikten sonra 1993 yılında yapılan seçimlerde deneyimli devlet adamı Haydar Aliyev’in devlet başkanı seçilmesi Azerbaycan için gerçek bir dönüm noktası oldu. Bu tarihten itibaren Azerbaycan siyasi istikrar ve önemli ülke olma yolunda adımlar attı. Azerbaycan 1991 yılında bağımsızlığını kazandıktan sonra özellikle Ermenilerin işgalci tutumu neticesinde topraklarının yüzde 20’sini kaybetti ve bunun neticesinde önemli siyasi, sosyal ve ekonomik problemlerle karşı karşıya geldi. 1991-2003 döneminde en önemli atılım ülkede siyasi istikrarın sağlanması için 20 Eylül 1994 tarihinde ‘Asrın Anlaşması’ olarak adlandırılan Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi ile dünyanın önde gelen petrol şirketleri arasında Azeri, Çırağ, Güneşli yataklarının birlikte çalıştırılması ve dağıtımı hakkında ilk anlaşma imzalanmasıyla başladı. Haydar Aliyev ile Azerbaycan ekonomisinde 1996 yılından itibaren başlayan büyüme 2003’te başka bir atılıma sebep oldu. Haydar Aliyev’den sonra göreve gelen İlham Aliyev Azerbaycan’ı son 10 yılda başarıdan başarıya götürdü. Tüm bunlar kademe kademe yapılırken dünyanın önde gelen finans kuruluşları dikkatini Azerbaycan’a çevirdi. Dünya Bankası ve uluslararası finans şirketinin 2012 raporuna göre Azerbaycan yatırım yapılacak ülkeler içerisinde geliyor ve Azerbaycan ekonomisi yaşanabilir 144 ülke arasında 46. sırada yerini alıyor. Ayrıca Dünya Ekonomi Platformu son verilerine göre Azerbaycan, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ülkeleri arasında son 4 yıldır 1. sırayı alıyor. Azerbaycan bu noktaya elbette Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in yürütmüş olduğu başarılı politikalarla geldi. Azerbaycan 21. yılın başlarından itibaren bulunduğu bölgelerin ekonomik açıdan en hızlı, dinamik gelişen ülkesine dönüştü. Temel Ekonomik Göstergeler GSYİH (milyon $) Reel GSYİH Artışı (%) İşsizlik Oranı (ortalama; %) Enflasyon (yılsonu; %) İhracat (milyon $) İthalat (milyon $) Cari İşlemler Dengesi (milyon $) Döviz Kuru Manat: ABD$ (yılsonu) Döviz Kuru Manat:€ (yıl-sonu) 2008 48.851 10,8 0,9 15,5 30.586 7.575 16.453 0,80 1,12 2009 44.292 9,3 0,9 0,6 21.097 6.514 10.175 0,80 1,16 2010 51.798 5,0 1,0 b 7,8 26.476 6.746 15.040 0,80 1,07 2011 57.773 0,1 1,0 6,6 34.495 10.166 17.146 0,79 1,02 2012c 61.204 1,8 1,0 2,1 31.921c 10.776c 12.835 0,77 1,00 2003-2013 Azerbaycan gerçeği İlham Aliyev 2003 yılında Cumhurbaşkanı seçilmesiyle Azerbaycan Cumhuriyeti’nde bölgelerin sosyoekonomik kalkınmasına dair devlet programını onayladı. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in o zaman kabul ettiği ekonomik kalkınma programı şu şekilde belirlendi: A. Bölgedeki ekonomik potansiyeli verimli kullanmak B. Petrol dışı sektörün kalkınmasını hızlandırmak C. Halkın istihdamını artırarak yoksulluk düzeyini azaltmak D. Tarım sektöründe reformların yapılması E. Altyapıyı yenilemek F. Olumlu yatırım ortamı oluşturmak G. Çağdaş işletmeler, yeni işyerleri açmak için kolaylıklar sağlamak Doğrudan yabancı yatırımlarda artış oldu Son on yıl içerisinde Azerbaycan’a yönelik gerçekleştirilen doğrudan yabancı yatırım girişleri, büyük ölçüde Azerbaycan’ın cari açıklarını finanse etti ve ekonomik büyümenin itici gücü oldu. Ülkeye doğrudan yabancı yatırım girişinin GSYİH’ye oranı 2006 yılına kadar sürekli bir artış gösterdi. Kişi başına düşen yabancı sermaye miktarı ise 2007 ve 2008 yılında görülen bir azalma sonrası 2009 yılında tekrar artış trendine geçerek 2010 yılında 987 dolara, 2011 yılında ise 1.140 dolara ulaştı. Son on yıl içerisinde Azerbaycan’a yönelik gerçekleştirilen doğrudan yabancı yatırım girişleri, büyük ölçüde Azerbaycan ’ın cari açıklarını finanse etti ve ekonomik büyümenin itici gücü oldu. AZERBAYCAN YATIRIMCI ÜLKEYE DÖNÜŞTÜ Azerbaycan ekonomisine son 15 yılda yapılan yatırımların hacmi 100 milyar dolardan fazla. Bunun önemli bölümünü iç yatırımlar oluşturuyor. Fakat şimdi Azerbaycan ülke dışında büyük yatırımlar yapan ülke. Ayrıca Azerbaycan borç alan ülkeden borç veren ülkeye dönüştü. Yabancı ülkelere yapılan yatırımlar Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) aracılığıyla yapılıyor. Azerbaycan iş adamları tarafından sadece Türkiye’ye yapılan yatırımlar 5 milyar dolar civarında. Tüm bu ekonomik başarıların sonucunda Azerbaycan hem bölgede lider devlet konumunu pekiştirecek hem de bölge dışında da söz sahibi ülkeye dönüşecek. Halihazırda Azerbaycan kendi güçlü ekonomisi sayesinde Avrupa ve Asya’yı birleştiren büyük İpek Yolu projesinin en önemli ülkelerinden biri. Azerbaycan’da oluşmuş hızlı ekonomik gelişmede önemli yer alan petrol sektörü son yıllarda yerini petrol dışı sektöre bıraktı. Ülkede inşaat, turizm, tarım, taşıma, bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe devamlı artış görülüyor. Son 8 yılda 1 milyondan fazla iş yeri kuruldu ve bunun büyük bir kısmı petrol dışı sektörden oluşuyor. Sektörlerin gelişmesi ülkenin uluslararası reytingini yükseltiyor. 2006 yılında kullanıma verilen Haydar Aliyev adına Bakü-TiflisCeyhan Petrol hattı ise ülkenin ulusal çıkarları üzerine kurulan ve bağımsızlığını pekiştiren en önemli projesi. 27 Haziran 2012 yılında yapılan Trans Anadolu Doğal Gaz boru hattı-TANAP anlaşması Azerbaycan Devleti’nin bölgede ve dünyada konumunun daha da güçlenmesine ve Avrupa için güvenli enerji trafiğine dönüşmesine fırsat yarattı. TURİZM SEKTÖRÜ Azerbaycan Cumhuriyeti’nde 2002-2005 yıllarında turizm sektörünün kalkınmasına dair devlet programının uygulanması sonucunda turizmin gelişmesi için olumlu ortam oluşturuldu, ülkenin uluslararası turizm pazarına girmesi için temeli atıldı. Her yıl Azerbaycan’da 50’ye yakın yeni otel, motel ve diğer turistik tesisler açılıyor. Turizm sektörünün karşılaştığı temel sorunlardan biri hiz- EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 45 ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN İLHAM ALİYEV VE MEHRİBAN ALİYEVA PROJELERİ YAKINDAN İNCELEDİ Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ve eşi Mehriban Aliyeva, Azerbaycan’ın 10 Yılı Sosyal ve Ekonomik Kalkınma sergisinde kalkınma hamlelerini ve projeleri yakından inceledi. met sektörü düzeyinin artırılması. Son 2 yılda ülkeye gelen yabancı turist sayısı yüzde 41 oranında arttı. Önümüzdeki yıllarda turizm sektörünün ülke ekonomisinin başlıca alanlarından biri haline dönüşmesi için kapsamlı çalışmalar yapılıyor. Son 10 yılda Azerbaycan’a gelen yabancı turistlerin sayısında 2 kat artış oldu. Zengin coğrafi yapıya sahip olan ülke tarihi ve kültürünü dünyaya tanıtmak amacıyla önemli çalışmalar yapıyor ve ülke ekonomisinde önemli yer alıyor. DÜNYANIN İLGİ ODAĞI Her yıl Azerbaycan’da yaklaşık 50’ye yakın yeni otel, motel ve diğer turistik tesisler açılıyor. Bu tesisler arasında uluslararası otel zincirleri de yer alıyor. BAKÜ HİLTON OTELİ 46 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 İNŞAAT SEKTÖRÜ 21. yy başlarında inşaat sektörünün gelişimi ile ilgili alınan önlemler sayesinde ülkede inşaat sektörü hızla ilerledi ve son yıllarda onlarca okul, hastane, olimpiyat spor tesisleri, konut projeleri, yollar, köprüler, yolcu geçitleri inşa edildi ve onlarca karayolu kullanıma açıldı. Birçok ülkede de ihaleler kazanarak projelendirme ve inşaat yapılıyor. Ülke ekonomisinde büyük önem taşıyan sektörlerden biri de inşaat sektörü olduğu kaçınılmaz. TARIM SEKTÖRÜ Ülkenin gıda temini ekonomik istikrarın ve sosyal dayanıklılığın temel şartlarından biri. Bu bakımdan Azerbaycan devleti halkın gıda teminine ilişkin çok yönlü önlemleri uyguluyor ve tarım sektörünün gelişmesine yönelik kapsamlı çalışmalar gerçekleştiriyor. Şu anda nüfusun gıda temini devletin ekonomik politikasının önemli yönlerinden birini oluşturuyor. Ayrıca ülke nüfusunun 1.5 milyon kadarının tarım sektöründe çalışması açısından da bu alanın ge- SOSYAL VE EKONOMİK KALKINMA DİKKAT ÇEKİYOR Sergi salonunu gezen İlham Aliyev, bölgelerin sosyal ve ekonomik kalkınmadaki başarısını yakından izledi. Burada kurulan stantlarda devlet programları çerçevesinde yapılan işler ayrıntılı bir şekilde yer aldı. liştirilmesi hem de petrol dışı sektörün gelişmesi işsizliğin ve yoksulluğun azaltılması açısından da önem taşıyor. BÖLGENİN EN GÜÇLÜ SİLAHLI KUVVETLERİNE SAHİP Azerbaycan 3.3 milyar doları geçen yıllık askeri bütçesi, en son teknolojilerle donatılmış savaş araçları, NATO standartları doğrultusunda eğitim görmüş silahlı kuvvetleri ile Güney Kafkasya’da lider ülke. Ayrıca Azerbaycan silahlı kuvvetlerinin göstergeleri onun eski Sovyet coğrafyasında da en güçlü ve savaş hazırlıklı ordularından biri olduğunu doğruluyor. Azerbaycan kendi ordusunun donanımında yabancı ülkelere bağımlı olmamak için ulusal askeri sanayisini de güçlendirdi. 2005 yılından itibaren savunma sanayi bakanlığınca yüzlerce askeri amaçlı ürün üretiliyor. BAKÜ, ADETA BİR AVRUPA BAŞKENTİ Azerbaycan ekonomisi, tarihi ve kültürüyle de tüm dünyanın dikkatini kazandı. Azerbaycan’daki değişimi yansıtan en temel göstergelerden biri de başkent Bakü’deki değişim. Son on yılda inanılmaz bir değişim yaşayan Bükü adeta bir Avrupa başkenti. Başkent Bakü adeta geçmişle geleceğin modern dokunuşlarla harmanlanmış gibi. Hazar Denizi kıyısında yükselen ihtişamlı binaları, göz kamaştıran kuleler Azerbaycan’ın geleceğini şekillendirirken eski mimarisiyle de tarihini ve kültürünü yansıtıyor. Yabancı Yatırımlar Ülkeler ve Ulus. Örgütler 2011 Yılı Bin $ İngiltere 1.403.569 ABD 450.822 Japonya 285.503 Norveç 159.642 Çek Cumhuriyeti 129.813 Türkiye 124.992 Fransa 57.191 Güney Kore 35.342 İsviçre 9.336 Suudi Arabistanı 3.425 İtalya 671 Lüksemburg 93 Dünya Bankası 231.845 Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası 165.358 Asya Kalkınma Bankası 75.635 “TACIS” Programı 7.973 İslam Kalkınma Bankası 2.586 Kuveyt Fonu 1.153 TOPLAM 3.144.948 Pay (%) 44,6 14,4 9,1 5,1 4,1 4,0 1,8 1,1 0,3 0,1 0,0 0,0 7,4 5,2 2,4 0,3 0,1 0,0 100,0 Kaynak: Azerbaycan İstatistik Kurumu EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 47 UZMANGÖRÜŞÜ Prof. Dr. Fatih Macit HASEN Uzmanı AZERBAYCAN’IN EKONOMİK BAŞARISININ SIRRI 2000’li yılların başında yüzde 10’ların üstünde olan işsizlik oranı bugün yüzde 5’lere kadar gerilemiş durumda. Azerbaycan’ın para birimi manat bugün dünyadaki en değerli 5 para biriminden bir tanesi. Bu da halkın satın alma gücünü arttıran bir faktör olarak karşımıza çıkıyor. A zerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in seçimlerde elde ettiği başarının ardında ekonominin çok büyük bir rolü var. Azerbaycan ekonomisinin son 10 yılına baktığımızda, özellikle 2002-2003 yılından sonraki süreçte ciddi bir biçimde ilerleme kaydettiğini görüyoruz. Bazı temel rakamlar açısından baktığımızda 2001 yılının sonunda Azerbaycan’da kişi başına düşen GSYH 700 dolar seviyelerindeyken bugün bu rakamın 7 bin dolar seviyelerine yaklaştığını görüyoruz. Yani son 10 yılda 10 kata yakın bir artış gerçekleştirilmiş oldu. Azerbaycan, petrol ve doğal gaz kaynakları açısından zengin bir ülke. 2002 yılından sonra dünyada genel olarak enerji fiyatlarında ciddi bir ivme gördük. 2002 yılında 25 dolar seviyelerinde olan petrolün varil fiyatı bugün 110 dolar seviyelerinde seyrediyor. 2006 yılından itibaren Bakü–Tiflis–Ceyhan petrol boru hattıyla Azerbaycan, petrol kaynaklarını daha ciddi bir biçimde değerlendirme imkanı buldu. Bu da ülkenin zenginleşmesini, ekonomik gücünün artması sonucunu beraberinde getirmiş oldu. Yine birkaç temel ekonomik parametre açısından baktığımızda 2000’li yılların başında yüzde 10’ların üstünde olan işsizlik oranı bugün yüzde 5’lere kadar gerilemiş durumda. Azerbaycan’ın para birimi manat bugün dünyadaki en değerli 5 para biriminden bir tanesi. Bu da halkın satın alma gücünü arttıran bir faktör olarak karşımıza çıkıyor. Yine bütün bu ekonomik büyümenin ya- 48 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 nı sıra Azerbaycan’ın enflasyonu da belli bir seviyede koruyabilmiş olması, ekonomik büyümenin halka biraz daha yansıması sonucunu getirdi. AZERBAYCAN, ENERJİDE OYUN KURUCU OLDU Bölge ülkeleriyle karşılaştırdığımızda, Türkmenistan, Kazakistan, Rusya bunlar hep doğal kaynak zengini ülkeler. Ekonomileri ciddi anlamda petrol ve doğal gaz gelirlerine bağlı durumda. Azerbaycan için bu oran yüzde 50’lere kadar çıkıyor. Petrol ve doğal gaz gelirlerinin toplam GSYH içindeki payı yüzde 50’lere varıyor. Burada 2 şey çok büyük önem arz ediyor. Bir tanesi petrol dışı sektörlerin gelişmesi… Dünyada belki önümüzde en az 30-40 yıl boyunca petrol ve doğal gaz önemini koruyacak. Ancak daha sonraki döneme hazırlıklı olmak için petrol dışı sektörlerin geliştirilmesi gerekiyor ki Azerbaycan’ın bu anlamda potansiyeli var. İkinci bir konu ise ülkedeki beşeri sermayenin güçlendirilmesi olarak karşımıza çıkıyor. İlham Aliyev döneminde Azerbaycan bu iki konuda bölge ülkelerine kıyasla daha lider bir rol üstlendi. Mesela bu yılın ekonomik büyümesinde, petrol dışı sektörlerin çok büyük bir yeri olacak Azerbaycan ekonomisinde. Azerbaycan petrolden ve doğal gazdan elde ettiği kaynakların akıllı bir şekilde değerlendirilmesi anlamında da çok büyük bir öncü rol üstlendi. Binlerce Azerbaycan petrolden ve doğal gazdan elde ettiği kaynakların akıllı bir şekilde değerlendirilmesi anlamında da bence çok büyük bir öncü rol üstlendi. Binlerce Azerbaycanlı genç, başka ülkelere eğitim için gönderildi. Bütün bunlar, ülkenin beşeri sermayesinin güçlenmesi ve ileride üretim altyapısının sağlanması açısından büyük önem arz ediyor. Azerbaycanlı genç, başka ülkelere eğitim için gönderildi. Bütün bunlar, ülkenin beşeri sermayesinin güçlenmesi ve ileride üretim altyapısının sağlanması açısından büyük önem arz ediyor. Azerbaycan’ı bölgedeki diğer ülkelerden ayıran önemli bir nokta Azerbaycan’ın artık bölgede enerji anlamında oyun kurucu rolünü üstlenmiş olması. TANAP ve TAP projeleri 90’ların başından beri konuşulan Güney Gaz Koridoru’nun ete kemiğe bürünmesi anlamına geliyor bizim için. 90’ların başında konuşulmaya başlanan Güney Gaz Koridoru’nun ana amacı Hazar Bölgesi’ndeki ve Ortadoğu’daki doğal gaz kaynaklarının Avrupa’ya ulaştırılması ve Avrupa için enerji arz çeşitliliğinin oluşturulmasıydı. Bu kapsamda, Azerbaycan ve Türkiye’nin önderliğinde önce TANAP, ardından TAP ile birlikte Avrupa pazarlarına Güney Gaz Koridoru’ndan ilk defa somut bir şekilde gaz akışı başlamış olacak. Dolayısıyla bu noktada, Azerbaycan’ın bir oyun kurucu olarak kendi enerji politikalarını kendi milli menfaatlerine fayda getirecek şekilde şekillendirmesi önem kazanıyor. Bu tabii Türkiye ile ilişkiler açısından da büyük önem arz ediyor. Çünkü biz yıllarca iki millet bir devlet dedik ama bu söylemler aslında biraz daha reel politiğe dönüşmeye başlıyor. Türkiye ciddi anlamda cari açığı olan bir ülke, yabancı tasarruflara bağlı olan bir ülke ve bu yabancı tasarrufların büyük bir çoğunluğu kısa vadeli sıcak para şeklinde gelmiş oluyor. Türkiye’nin bu anlamda doğrudan yatırım çekebilmesi gerekiyor ve doğrudan yatırım anlamında da son yıllarda Azerbaycan’ın Türkiye’deki yatırımları çok büyük önem arz ediyor. Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi SOCAR, 2019 itibariyle yaklaşık 20 milyar dolarlık yatırımla Türkiye’deki en büyük doğrudan yatırımcı olacak. Bütün bunlar Azerbaycan’daki bu siyasi istikrarın devam etmesi, ekonomik gelişmelerin devam etmesi, hem Türkiye hem de Azerbaycan açısından önemli. EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 49 ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN İŞ DÜNYASI AZERBAYCAN TOWER TÜRK DÜNYASININ YENİ SİMGESİ OLACAK Azeri iş adamı Hacı İbrahim Nehramli’nin sahibi olduğu Avesta Concern şirketi tarafından Azerbaycan’ın başkenti Bakü'nün 28 kilometre güneyinde, “Hazar Adaları” projesi çerçevesinde inşa edilecek 1.050 metre uzunluğundaki Azerbaycan Tower, Dubai'deki 828 metrelik 'Burj Halife'den 222 metre daha uzun olacak. 2018 yılında inşasına başlanacak Azerbaycan Tower, dünyanın en yüksek ve en lüks binası olan 'Burj Halife'den unvanını alacak. 50 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 PROJENİN MALİYETİ 100 MİLYAR DOLAR Avesta Concern Yönetim Kurulu Başkanı Hacı İbrahim Nehramli, "Hazar Adaları projesinin maliyeti 100 milyar dolar. İlk etap 10-12 milyar, 2'nci, 3'üncü ve 4’üncü etaplar 30’ar milyara mal olacak. Helikopter pisti, spor ve eğlence merkezleri için harcanacak" dedi. Havalimanı, restoranlar, oteller, rezidanslar, golf sahaları, konser salonları ve hipodromun bulanacağı 'Hazar Adaları' projesinin 300 ila 400 bin arası turist kapasitesine sahip olması bekleniyor. B aşta Azerbaycan olmak üzere dünyanın sayılı projelerinden biri olarak gösterilen 'Hazar Adaları, 100 milyar dolarlık maliyeti, dünyanın en uzun kulesi Azerbaycan Tower ve diğer sosyal üniteleriyle tüm dikkatleri üzerine çekiyor. Projeyle ilgili Ekovitrin’e açıklamalarda bulunan Avesta Concern Sahibi Hacı İbrahim Nehramli, “Hazar Adaları, 100 milyar dolarlık bütçesiyle dünyanın sayılı projelerinden biri. Proje üç ayrı bölümden oluşuyor. Birinci bölüm 10 milyar dolarlık hacimden oluşuyor. Bu da takriben 2018 yılında tamamlanmış olacak. Proje tamamlandığında 100 bin kişi burada yaşayacak. 2022 ile 2025 yılları arasında ikinci fa- zı bitireceğiz. O zaman da burada 500 bin kişi yaşayabilecek. 2030 yılında ise üçüncü fazı bitirmiş olacağız. Hazar Adaları projesi tamamlandığında 800 bin kişi burada yaşayacak. Bunun dışında 200 bin turist için ise gündelik konutlar hazırlıyoruz. Projenin tamamı 78 adadan oluşuyor. Bu adaları birleştiren 150 köprü var. Şu anda projenin çalışmaları sürüyor ve tamamı hazar denizinin üzerine kurulu olacağı için denizin doldurma işlemi sürüyor” dedi. EKO-ŞEHİR MODELİ İLE FARK YARATIYOR Hazar denizinin üzerine yeni bir şehir kurduklarını belirten Nehramli, denizin doldurulması işleminin son derece güvenli bir sistemle gerçekleştirildiğini ve gelecekte herhangi bir şekilde çökme olmasının mümkün olmadığını söyledi. Nehramli, açıklamalarına şöyle devam etti: “Bu konuda her türlü hesaplamalar yapıldı. Biz firma olarak bu konuda oldukça tecrübeliyiz. Projede sadece yol 150 km. Bu rakamlar projenin büyüklüğünü açık bir şekilde ortaya koyuyor. Projenin tamamı granitten bu sadece buraya özeldir. Bu kurulan şehrin ulaşımı trenle gerçekleştirilecek. 35 km’lik tramvay hattımız olacak. Trafik sorunu olmayacak burada. Bütün yolların altında iki katlı otoparklar bulunacak. Her kişi başına 2 araba yeri mevcut olacak. 1 milyon insanın yaşayacağı bu yerde EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 51 HAYALLERİN ÖTESİNDEKİ PROJE KHAZAR ISLANDS ÖZEL DOSYA AZERBAYCAN İŞ DÜNYASI en az 500 bin araçlık park yeri planlandı. Yollar birbiriyle kesişmeyecek ve trafikte bu sebeple aksaklıklar yaşanmayacak. Şehrin dört tane ana girişi olacak. Projede ticaret sokağı olacak ve o bölgede araç trafiği olmayacak. İnsanlar sadece bisikletlerle gezebilecekler. Şehrin tamamı 3 bin 500 hektar. Bunun 500 hektarında inşaat olacak sadece. 500 hektar da yollar tutacak. 2 bin 500 hektarlık alan üzerinde ise tamamen yeşil alanlar olacak. Ben buraya ‘eko-şehir’ diyorum. Aynı zamanda burası bir akıllı şehir. Bu yaşam merkezi bittiği zaman görecekler ki nasıl güzel bir şehir ortaya çıkartmışız.” “PROJE BİTTİĞİNDE AZERBAYCAN’A 20 MİLYON TURİST GELİR” Projenin Azerbaycan ekonomisi ve kalkınma adına önemli bir katkı sağlayacağını ifade eden Nehramli, “Son on yılda ülkemiz çok büyük gelişme gösterdi. On yıl sonra Bakü çok daha değişecek ve çok daha güzel bir şehir olarak ortaya çıkacak. Avrupa’nın birçok şehriyle kıyaslandığında Bakü o şehirlere göre ön planda yer alıyor. Ülkemizde herkes devletimizin yürüttüğü kalkınma politikalarını ve siyaseti sahiplenmeli. Bu açıdan da cumhurbaşkanımıza destek olmamız gerekiyor. Turizm sektöründe önemli yatırımlar yapılıyor. 5 yıl sonra Azerbaycan’a gelen turist sayısı 5-6 milyonu bulacak diye düşünüyorum. Projemiz bittiği zaman Türkiye’deki gibi biz de 20 milyon turisti burada görmemiz mümkün olacak. Ben geleceği öngörerek bu projeyi yapıyorum. Burası aynı zamanda da bir tatil bölgesi haline gelecek. Buraya gelen bir daha gitmek istemeyecek. 500 restoran yapıyoruz. Her türlü hizmeti en üst seviyede yapmayı amaçlıyoruz. 150 km’lik sahil yürüme alanı var. Projemizin her tarafında parklar yollar otoparklar olacak. Tümü granit. Yurt dışından da granit getiriyoruz fakat bu yıl bura- 52 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 Hazar Adaları’nda neler var? •Birbirlerine 150 kanalla bağlanıyor 41 yapay ada •1,050 metre yüksekliğindeki dünyanın en yüksek gökdeleni Azerbaycan Tower •Formula 1 pisti •5 Üniversite •Dünyanın en büyük camisi •Marina •Helikopter pisti •200 bin kapasitelik 18 beş yıldızlı otel •250 bin konut •50 bin dairelik rezidans •18 Hotel •600 bin kişi istihdam edilecek tüm ihtiyaçlarını karşılayabilecek. Buna sosyal ihtiyaçlar da dahil. Burada hizmet alanlarına büyük önem veriyoruz. Burada 18 otel olacak. Bu şehirde 600 bin kişi istihdam edilecek. Alışveriş merkezleri de bulunacak bu projemizde. Dünyanın en büyük kulesi burada inşa edilecek ve bu projenin içerisinde yer alacak. Bunun da turizm açısından önemli katkıları olacağını düşünüyorum” dedi. TÜRK DÜNYASININ EN YÜKSEK BİNASI Hazar Adaları projesinde bin 50 metrelik bir kule olduğunu ve bu yapının Türk dünyasının en yüksek kulesi olacağını kaydeden Nehramli sözlerine şöyle devam etti: “Kulenin en üst katında ben oturacağım ve orası bulutların üzerinde olacak. Bu sayede kulenin ne kadar güvenli olduğunun ispatlamış olacağım. Projenin tamamen bitmesi için maksimum 4 milyar dolar, minimum 2 milyar dolar gerekiyor. Projeye bugüne kadar 1 buçuk milyar dolar harcadık. Türk yatırımcıların da buraya ilgi göstereceklerini biliyorum. Burası aynı zamanda onların da ülkesi. Birbirimize güvenimiz sonsuz diye düşünüyorum. Bu projede çalışanların tümü Türk. Türk veya Azeri hiç fark etmiyor. Önemli olan başarılı olması. Projemiz çok güzel bir proje. Kar getirici bir proje. Bu projede en az yüzde 50 kar payı var.” da bir granit fabrikası kurma çalışmalarımız sürüyor ve önümüzdeki yıldan itibaren Azerbaycan granitini kullanarak hem bu projemizde hem de diğer projelerde kullanacağız. Bu şekilde yaptığımız yolar bin yıllarca bozulmadan gelecek nesillere taşınacak” diye konuştu. AZERBAYCAN’IN ADINA LAYIK BİR PROJE Avesta Concern’in bugüne kadar kaliteli işlere imza attığını söyleyen Nehramli, “Yaptığımız hiçbir çalışmada herhangi bir bozulma olması mümkün değil. Bu proje bu açıdan çok önemli. Azerbaycan’ın adına la- yık bir proje burası. Bu şehir geleceğin neslinin şehri olacak. Burada yaşayan insanlar her türlü ihtiyacını burada karşılama imkanına sahip olacak. Okul, hastane, üniversite, sosyal tesisler, spor tesisleri, yüzme havuzları gibi aklınıza gelebilecek her türlü insan ihtiyacı burada mevcut olacak. Her adanın kendi okulu hastanesi çocuk parkları kreşleri olacak. 5 üniversite, hipodrom, otomobil yarışları için bir parkur ve futbol sahaları olacak. Tenis kortları da bu projemizde mevcut olacak. Yani bir adada oturan insan başka bir adaya gitme ihtiyacı hissetmeden “AZERBAYCAN YATIRIMDA GÜVENLİ BİR ÜLKE” 1993 yılından bu yana inşaat sektörünün içerisinde faaliyet gösterdiklerini belirten Nehramli, sektörün 2000’li yıllarda gelişmeye başladığını, bu gelişimde Azerbaycan Merhum EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 53 ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN İŞ DÜNYASI Lideri Haydar Aliyev’in önemli katkılarının olduğunu söyledi. Nehramli, “2000 yılından sonra inşaat sektöründe hızlı bir gelişim görüldü. Her yerde inşaat yapılıyordu. O dönemde herkes inşaat yapmaya başladı fakat bunun ne kadar doğru olduğu tartışılıyordu. İşinin uzmanı olan, alanında isim yapmış kaliteli firmalar bu süreçte ortaya çıkmaya başladı. Yaptığımız inşaat işlerinde kalite ve güven ön planda olmalı” dedi. Nehramli, şöyle devam etti: “Şu anda Azerbaycan’daki yapılan inşaat projelerini görüyorsunuz. Ülkemizdeki mevcut yapı dışarıdan gelen yatırımcılara güven veriyor. Azerbaycan son derece güvenli bir ülke. Biz bu yıl haftada 50 konut satışı gerçekleştirdik. Bütün bunlar Azerbaycan’daki ekonomik sürecin ne kadar olumlu olduğunu gösteriyor. Tabii ki bunların en önemli nedenlerinden biri de devlet liderimizin yani ilham Aliyev’in bize öncülük etmesi. Azerbaycan, gelecek on yıl içerisinde çok önemli kalkınma hamlesi yaşayacak. Biz yatırımcılar olarak kendi ülkemizde yatırımlara ağırlık vermeliyiz. Örnek olarak Türkiye’yi vermek istiyorum, neden yabancı yatırımcılar Türkiye’yi tercih ediyor? Çünkü yatırım olanakları Türkiye’de onlara sunulmuş, şartlar çok uygun. Türkiye kendi iç dinamiklerini yabancı yatırımcıların gelmesi için oluşturmuş durumda. Türkiye’deki hizmet başka bir ülkede yok diyebiliriz. Bizim bu yatırımlarımız ileriki yıllarda Azerbaycan’daki turizmin gelişmesine çok büyük katkılar sağlayacak. Azerbaycan’daki olumlu gelişmeler sadece petrol merkezli değil. Dediğim gibi diğer birçok alanda da yatırımlar yapılıyor ve bu ülke kalkınmasına olumlu katkı sunuyor. İleriki yıllarda diyelim ki petrol artık bu ülkede kalmadı, o zaman işte petrol dışı sektörlere verdiğimiz değerin önemini çok iyi anlayacağız. Petrol olmadan da Azerbaycan güçlü bir devlet olarak yoluna devem edebilecek.” 54 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 “TÜRK YATIRIMCILARI BEKLİYORUM” Hazar Adaları Projesini inşa edecek olan Azerbaycan şirketi Avesta Concern Sahibi Hacı İbrahim Nehramli projeye bugüne kadar 1,5 milyar dolar harcadıklarını belirtiyor. Nehramli, “Türk yatırımcılarla ortaklığa hazırım diyor.” UZMANGÖRÜŞÜ İlham Aliyev’in liderliğinde Azerbaycan ekonomisi, kişi başına düşen milli gelirin 3 katına çıktığı bir müreffehlik noktasına geldi. gidiyor. Siyasi yapılanma açısından da oluşumlarını tamamlıyor. Siyasi yapılanmaya paralel olarak ekonomik ve güven eksenli süreçleri oturttuğunu ve bunun da sonuçlarını aldığını görüyoruz. Azerbaycan, 3. İlham Aliyev dönemiyle beraber ekonomisini ciddi bir şekilde oturtmuş, doğal gaz ve petrole bağlı ekonominin yanında, ekonomide çoğulculuğa line geldi. Bu alanlar aynı zamanda çatışma ve güvenlik tartışmalarını da beraberinde getirdi. Bunun benzerini 1917-24 yılları arasında Azerbaycan’ın yaşadığını görüyoruz. Ciddi bir şekilde petrolle beraber gelen bir zenginlik... Buna paralel olarak Mehmet Emin Resulzade döneminde, 1924’te Sovyetler Birliği olarak Rusya’nın bölgeye geri dönüşü… Bunu engellemenin yolu ise buradaki zenginliklerden ortak menfaat alanları oluşturmaktı. İşte Haydar Aliyev ile beraber bu süreç başladı. Türkiye–Azerbaycan ilişkilerinde de “Tek millet iki devlet” mantığından hareketle, karşılıklı çıkarı baz alan bir kazan-kazan süreci ortaya çıktı. Bakü–Tiflis–Ceyhan hattı bütün risklere rağmen son derece başarılı oldu. Burada ana aktörlerin de işin içine katılması gerekiyordu. Uluslararası şirketler de bu süreçte işin içine girdi ki, siyasi sorunlar ve güven problemleri de buna paralel olarak çözülmüş oldu. Bu konuda Haydar Aliyev ile başlayan çabaların İlham Aliyev ile devam ettiğini görüyoruz. Bu arada diğer ülkelere de yatırım alanı oluşturulmaya çalışılıyor. Gerek Gürcistan’da gerekse Türkiye’deki Azerbaycan yatırımları açısından baktığımızda, bölgeye ve sahaya bir ekonomik oyuncu olarak giren ama bunu siyasi güvenlik şemsiyelerinde oluşturmaya çalışan bir Azerbaycan karşımıza çıkıyor. Türkiye ekonomik ve siyasi olarak dünyanın en önemli ülkelerinden birisi. Ancak aynı zamanda enerjide dışarıya bağımlı. Hazar enerjisi ile Türkiye’nin siyasi enerjisi buluşmaya başladığı andan itibaren ciddi ivme yapacak olan bir yapıya doğru gidiyoruz. Şu an ikinci 20 yıllık süreçte Azerbaycan, Türkiye üstünde bu noktada ciddi bir atılıma doğru gidiyor. Yunanistan, Arnavutluk ve İtalya ayağıyla, yani TAP’ın geçtiği ülkeler açısından baktığınızda, getireceği artı değerlerin de önemli olduğunu görüyoruz. Azerbaycan’da dış siyasette “görünürlük” politikası izleniyor. Şu anda bu görünürlük daha belirgin hale gelmeye başlıyor. Çünkü ülke ekonomik olarak belli bir noktaya gelmeye başladı. Ekonomik canlanmayla birlikte istikrar da sağlandı, bu noktada güvenlik de oturtulmaya başlandı. Şu anda Azerbaycan’ın bölgesel aktörlüğe doğru kendini göstermeye başladığını görüyoruz. Uluslararası toplantılara ev sahipliği yapılması da görü- doğru giden bir ülke tablosu çiziyor. Seçim süreçleri açısından baktığınızda halkın yönetimde söz sahibi olma ve belirleyici güç yetkilerini Azerbaycan ekonomisinde, siyasetinde, kültür hayatındaki dokularda da görüyor ve bunu ülkenin yeni bir evreye geçtiğinin sinyali olarak değerlendiriyorum. Hazar Bölgesi, petrol ve doğal gaz ile beraber uluslararası güç denklemi açısından dikkat çeken alanlar ha- EKONOMİK İLİŞKİLER TANAP’LA İVME KAZANDI Bakü–Tiflis–Ceyhan’dan akış başladığı andan itibaren bölgede ekonomik canlanma da oluşmaya başladı. İkinci aşmada TANAP Projesi ile konu daha da ivme kazanıyor. Azerbaycan’da petrolün getirdiği ekonomik girdiler müreffehlik olarak halka yansıtılmaya çalışılıyor. nürlüğü arttıran bir başka etken. Hiç kuşkusuz Bakü’de düzenlenen Eurovision Şarkı Yarışması ve BM Dönem Başkanlığı’nı üstlenerek uluslararası bir organizasyonda kendisini göstermesi de önemli bir adımdı. Bu bence yeni bir evre… Bunun bir sonraki aşaması bölgede belirleyici güç olma aşamasıdır. Azerbaycan’ın ufuk çizgisine baktığımızda bölgenin gelişen bir yıldızı olduğu analizini yapabiliriz. Doç. Dr. Bekir Günay HASEN Uzmanı “GÜNEY GAZ KORİDORU’NUN FAALİYETE GEÇMESİ, AZERBAYCAN-TÜRKİYE ORTAKLIĞINI DAHA ÇOK GÜÇLENDİRECEK” T ürk dünyasında Sovyetler Birliği sonrası ikinci 20 yılı yaşıyoruz. Birinci 20 yılda, yani 1991’de başlayıp 2011’e kadar gelen dönemde genelde Sovyetler Birliği’nden gelen yapılar ve yeni rejim arayışları ekseninde geçti. Azerbaycan bu süreçte kendi dış ve iç politikasını oturtmayı başardı ve buna paralel olarak kendi ekonomi ve siyasi denklemini belli bir noktaya getir- Bakü–Tiflis–Ceyhan’dan akış başladığı andan itibaren bölgede ekonomik canlanma da oluşmaya başladı. İkinci aşmada TANAP Projesi ile konu daha da ivme kazanıyor. Hazar enerjisi ile Türkiye’nin siyasi enerjisi buluşmaya başladığı andan itibaren ciddi ivme yapacak olan bir yapıya doğru gidiyoruz. di. İlham Aliyev’in liderliğinde Azerbaycan ekonomisi, kişi başına düşen milli gelirin 3 katına çıktığı bir müreffehlik noktasına geldi. Burada halkın, bölge güven ve istikrarını destekleyen unsuru tercih ettiğini görüyoruz. İlham Aliyev ile beraber Azerbaycan güven ve istikrar noktasında kendini ispatlamış bir ülke haline geldi. Gerek demokrasi gerekse halk eksenli politikalarda Azerbaycan açık ara önde 56 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 57 UZMANGÖRÜŞÜ Doç. Dr. Toğrul İsmayil TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Öğretim Görevlisi Azerbaycan ekonomisinde petrol ve doğal gaz ihracatının çok önemli bir ağırlığı var. Dünya Bankası’nın verilerine göre 2010 yılı itibarıyla petrolden elde edilen rant, GSYİH’nin 42,6’sına denk geliyor. Doğal gazdan edilen rant ise yine GSYİH’nin 3,93’üne denk geliyor. Yani toplam ekonomik büyüklüğün neredeyse yarısı petrol ve doğal gaz üretimine dayanıyor. AZERBAYCAN-TÜRKİYE İLİŞKİLERİNDE ENERJİNİN ROLÜ Ekonomik alandaki işbirliğini geliştirmek amacıyla şimdiye kadar Türkiye-Azerbaycan arasında 23 belge imzalandı. Bu belgeler Azerbaycan ile Türkiye arasında ilişkilerin hukuki temelini teşkil etmektedir. Türkiye’nin Azerbaycan’da doğrudan yatırımları 3,8 milyar dolara ulaştı. Türkiye şirketleri Azerbaycan’da devlet adına gerçekleştirilen projelere ana yüklenici ve taşeron olarak katılıyor. Azerbaycan’ın ise dış ülkelere yaptığı yatırımlarda da birinci sırayı Türkiye alıyor... Sadece SOCAR tarafından Türkiye’ye 2018 yılına kadar 17 milyar ABD doları tutarında yatırım yapılacağı öngörülüyor. A zerbaycan Türkiye ile birlikte bugüne kadar Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) petrol ve Bakü-TiflisErzurum (BTE) doğal gaz boru hatları ile BaküTiflis-Kars (BTK) demiryolu gibi dev projeleri hayata geçirdi. Şimdi ise taraflar Trans Anadolu Gaz Boru Hattı Projesi (TANAP) ile Türkiye’yi baştanbaşa geçerek Avrupa’yı Bakü’ye bağlayacak büyük bir hattı gerçekleştiriyor. Her iki ülke bir yandan BTC, BTE, BTK gibi uluslararası projelere imza atarken, diğer yandan dış politikalarında da ortak hareket ederek uluslararası kamuoyunda birçok sorunu birlikte göğüslüyor. Azerbaycan Kafkasların, ekonomik ve ticari açıdan, en hızlı büyüyen ülkesi konumunda. Azerbaycan ekonomisinde petrol ve doğal gaz ihracatının çok önemli bir 58 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 ağırlığı var. Dünya Bankası’nın verilerine göre 2010 yılı itibarıyla petrolden elde edilen rant, GSYİH’nin 42,6’sına denk geliyor. EKONOMİK BÜYÜKLÜĞÜN YARISI PETROL VE DOĞAL GAZ ÜRETİMİNDEN Doğal gazdan edilen rant ise yine GSYİH’nin 3,93’üne denk geliyor. Yani toplam ekonomik büyüklüğün neredeyse yarısı petrol ve doğal gaz üretimine dayanıyor. Hazar vasıtasıyla doğu ile ilişkisi de dikkate alındığında Azerbaycan’ın, Kafkasların uluslararası bir koridora dönüşebilmesinde ana aktör konumunda olduğu söylenebilir. Türkiye’nin bu dönüşümdeki rolü göz ardı edilemez. 2010 yılında Azerbaycan ile Türkiye arasında ticaret hacmi 2,5 milyar dolar oldu. 2012 yılında bu hacim 5 milyar dolara ulaştı. 2002 yılında Azerbaycan’ın yaptığı toplam ithalatta Türkiye’nin payı yüzde 7.2 düzeyinde iken 2011 sonu itibariyle bu oran yüzde 12,99 seviyesine yükseldi. Nitekim 2002 yılında Türkiye’nin toplam ihracatı içerisinde Azerbaycan’ın payı yüzde 0,64 seviyesinde iken bu oran 2011 sonu itibariyle yüzde 1.53’e çıktı. Ekonomik alandaki işbirliğini geliştirmek amacıyla şimdiye kadar iki devlet arasında 23 belge imzalandı. Bu belgeler Azerbaycan ile Türkiye arasında ilişkilerin hukuki temelini teşkil etmektedir. Hâlihazırda Azerbaycan’da 2000’den fazla Türk şirketi, Türkiye’de ise bin 100 civarında Azerbaycan şirketi faaliyet gösteriyor. Azerbaycan’daki yabancı şirketlerin yüzde 36’sını Türk şirketleri oluşturuyor ki, bu göstergeye göre Türkiye birincidir. Ankara Ticaret Odası’nın verilerine göre, Türkiye’nin Azerbaycan’da doğrudan yatırımları 3,8 milyar dolara ulaştı. Türkiye şirketleri Azerbaycan’da devlet adına gerçekleştirilen projelere ana yüklenici ve taşeron olarak katılıyor. Azerbaycan’da Türk şirketleri tarafından 2,1 milyar ABD doları tutarında sermaye yatırımı yapılmıştır ki, bu tutarın 1,5 milyar doları petrol sektörünün payına düşüyor. DIŞ YATIRIMLARDA TÜRKİYE İLK SIRADA Azerbaycan’ın dış ülkelere yaptığı yatırımlarda da birinci sırayı Türkiye alıyor.. Sadece SOCAR tarafından Türkiye’ye 2018 yılına kadar 17 milyar ABD doları tu- tarında yatırım yapılacağı öngörülüyor. Büyük projelere örnek olarak, Petkim’in varlıklarının alınması, Star petrol rafinerisini belirtebiliriz. Bununla birlikte, iki ülke arasında ekonominin çeşitli alanlarında ilişkilerin daha da geliştirilmesi için büyük potansiyel mevcut. Türkiye, bugün Azerbaycan gazının en büyük alıcısı. Ülkenin en büyük gaz yatağı olan "Şahdeniz" gazının ana bölümü Türkiye’ye ihraç ediliyor. Geçtiğimiz yıl Azerbaycan ile Türkiye arasında imzalanan gaz anlaşması sadece iki ülke arasında gerçekleştirilen gaz işlemlerinin net fiyatını belirlemekle kalmamış, bununla birlikte, Azerbaycan gazının Avrupa pazarına istikrarlı çıkışının da önünü açtı. 2010 yılında Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi SOCAR ile Türkiye’nin BOTAŞ şirketi arasında imzalanan anlaşmayla Azerbaycan gazı Türkiye’ye ve Avrupa’nın diğer ülkelerine satılıyor. Bu projeler hem Türkiye’nin, hem de Avrupa’nın ve diğer bölgelerin enerji güvenliğinin sağlanmasında önemli bir rol oynuyor. Diğer ülkelerden ithal edilen doğal gaz fiyatları ile karşılaştırıldığında Azerbaycan gazı Türkiye’ye daha ucuza getiriliyor. İki kardeş ülke arasındaki ilişkilerin bozulmasını isteyen bazı çevrelerin sözde Azerbaycan’dan aldığı doğal gazın fiyatının pahalı olması nedeniyle Türkiye’nin 150 milyon ABD doları tutarında zarar göreceği gibi önyargılı bilgilerin aksine, Azerbaycan ile gaz anlaşmasının Türkiye için büyük avantajlar vereceği iddia ediliyor, BOTAŞ şirketinin ise bu anlaşmadan yılda 1,7 milyar dolar tutarında gelir elde edeceği öngörülüyor. EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 59 ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN - GÖRÜŞLER Avusturya eski Başbakanı Alfred Gusenbauer TÜSİAB Başkanı Murat Bakır “AZERBAYCAN’IN KALKINMADAKİ BAŞARISI ALİYEV İLE DEVAM EDİYOR” Azerbaycan’ın son on yılda sosyal ve ekonomik anlamda büyük bir değişim yaşadığını kaydeden Avusturya eski Başbakanı Alfred Gusenbauer, Haydar Aliyev’den sonra göreve gelen İlham Aliyev’in başarılı bir devlet adamı olduğunu ve Azerbaycan’daki kalkınma hamlesini başarı ile sürdürdüğünü vurguluyor. A zerbaycan’ın başkenti Bakü’ye daha önce de birkaç kez gelme fırsatı bulduğunu, son olarak Cumhurbaşkanlığı Seçimleri dolayısıyla Bakü’ye geldiğini söyleyen eski Avusturya Başbakanı Alfred Gusenbauer, “Bakü’de büyük bir gelişim ve değişim var. Daha önceki gelişimle bugünkü gelişimi kıyaslıyorum ve aradaki farkı açık bir şekilde görebiliyorum. Azerbaycan geride bıraktığımız 20 yıllık süreçte çok büyük bir gelişme kaydetti. Ülkedeki ekonomik ve sosyal gelişim başta Avrupa olmak üzere diğer dünya ülkeleriyle ikili ilişkilerin gelişmesine katkı sağladı. Avrupa şirketleri son dönemde Azerbaycan’a 60 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 daha fazla ilgi gösteriyor. Azerbaycan, dış dünyaya açık bir ülke haline geldi. Bu durumu çok olumlu buluyorum. Avusturya’nın başkenti Viyana’da birçok Türk vatandaşı yaşıyor. Avusturyalılar tarafından çok da seviliyorlar. Orada kendi iş yerleri var ve hayatından memnunlar” diye konuştu. Azerbaycan’ın son on yılda yaşadığı değişime vurgu yapan Avusturya eski Başbakanı Alfred Gusenbauer, Haydar Aliyev’den sonra göreve gelen İlham Aliyev’in başarılı bir devlet adamı olduğunu ve Azerbaycan’daki kalkınma hamlesini başarı ile sürdürdüğünü vurguluyor. AVRUPA OLİMPİYATLARI’NA EV SAHİPLİĞİ YAPACAK Birinci Avrupa Olimpiyatları’nın 2015 yılında Azerbaycan’da yapılıyor olmasını son derece olumlu bulduğunu belirten Alfred Gusenbauer, “Avrupa Olimpiyat Komitesi, Azerbaycan'ın ev sahipliğini yapacağı 1. Avrupa Olimpiyat Oyunları hazırlıkları tüm hızıyla davam ediyor. Bu durum oldukça memnuniyet verici. İnanıyorum ki Azerbaycan en güzel şekliyle olimpiyatlara ev sahipliği yapacak” dedi. 2007 yılından 2008 yılına kadar Avusturya şansölyesi olan Alfred Gusenbauer, 2000 yılından 2008 yılına kadar Avusturya Sosyal Demokrat Partisi’nin başkanlık görevlerini yürütmüştü. “AZERBAYCAN EKONOMİSİNDEKİ BAŞARI TESADÜF DEĞİL” Azerbaycan Türk Sanayici ve İş Adamları Derneği (TÜSİAB) Başkanı Murat Bakır, Azerbaycan ile Türkiye arasındaki ilişkilerin her geçen gün daha da iyiye doğru ilerlediğini söylüyor. A zerbaycan ile Türkiye arasındaki ilişkilerin üst seviyede olduğunu söyleyen Azerbaycan Türk Sanayici ve İş Adamları Derneği (TÜSİAB) Başkanı Murat Bakır, “Her iki ülke arasındaki ikili ilişkiler o kadar üst seviyede ki bunu daha yukarı taşımak neredeyse imkansız. Bu durum her iki ülke ilişkilerinin ne kadar güçlü olduğunu, birbirine ne kadar bağlı olduğunu gösteriyor. Azerbaycan ile Türkiye ilişkileri her zaman çok iyi. Her geçen gün de üzerine biraz daha koyarak devam ediyor. Bununla birlikte İlham Aliyev’in üçüncü kez cumhurbaşkanı olarak seçilmesi bizi haliyle mutlu ediyor. 17-18 yılını Azerbaycan’da tamamlamış bir işadamı olarak şunu belirtmekte yarar var; Azerbaycan her gün bir basamak daha yukarı çıkıyor. Her alanda bir gelişme oluyor. Aklınıza gelebilecek her konuda ciddi ilerlemeler kaydediyor. Peki bu gelişim kimin sayesinde oluyor? Dolayısıyla üçüncü kez İlham Aliyev’in cumhurbaşkanı olarak seçilmesi tesadüf değil. Bu bir başarı öyküsü. Bir şeyler yapılıyor ki insanlar tercih ediyor. Bunun başka bir açıklaması yok. Sayın İlham Aliyev’in üçüncü kez cumhurbaşkanı olarak seçilmesi Türkiye ile ilişkiler açısından da çok önemli. Azerbaycan’da çok büyük ölçekte projelere imza atılıyor. Başlanmış projeler de var…” diye konuştu. AZERBAYCAN BÖLGEDE PARLAYAN BİR YILDIZ Azerbaycan’da yaşayan Türk işadamlarına Azerbaycan halkının ve Azerbaycan yönetiminin de kucak açtığını ifade eden Bakır, “Burada Türk iş adamları her zaman iyi karşılandı. Bizler artık Azerbaycan’ın bir parçası haline geldik. Azerbaycan bölgede parlayan bir yıldız. Ekonomik anlamda dünyanın en çok ilgisini çeken ülkelerden biri haline geldi. Bu başarının bir parçası olmaktan gurur duyuyoruz” dedi. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in ilk ziyaretinin Türkiye’ye olduğunun ve bunun çok anlamlı bir ziyaret olduğunu söyleyen Bakır, “Sayın Cumhurbaşkanımız Abdullah Gül de ilk ziyaretini Azerbaycan’a yapmıştı. Türkiye ve Azerbaycan’ın öncelikleri aynı. Azerbaycan’ın önceliği her zaman Türkiye’dir. Bu durum bizi mutlu ediyor” dedi. EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 61 ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN - GÖRÜŞLER Azerbaycan İşverenler Konfederasyonu (ASK) Başkanı Memmed Musayev “AZERBAYCAN İLE TÜRKİYE ARASINDA BÜYÜK BİR İŞBİRLİĞİ VAR” Azerbaycan İşverenler Konfederasyonu Başkanı Memmed Musayev, “Türkiye’nin Azerbaycan’a yaptığı yatırımlar 7 milyardan fazla. Azerbaycan’ın yaptığı yatırımlar 10 milyar doları geçti. Bu şunu gösteriyor; Azerbaycan ile Türkiye arasında büyük bir işbirliği var ve bu işbirliği her geçen gün artıyor” diyor. A zerbaycan İşverenler Konfederasyonu (ASK) Başkanı Memmed Musayev, Azerbaycan ile Türkiye arasındaki ekonomik işbirliği ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. ASK Başkanı Memmed Musayev, “Bugün Türkiye’de yaklaşık bin 700 Azeri işadamı çalışıyor. Azerbaycan’da ise bu sayı 2 bini geçmiş durumda. Türkiye’nin Azerbaycan’a yaptığı yatırımlar 7 milyardan fazla. Azerbaycan’ın yaptığı yatırımlar 10 milyar doları geçti. Bu şunu gösteriyor ki Azerbaycan ile Türkiye arasında büyük bir işbirliği var ve bu işbirliği daha da artıyor” dedi. 62 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 TİCARET HACMİ 10 MİLYAR DOLAR Ticaret hacminin 10 milyarı geçmesinin beklendiğini ifade eden Musayev, “Gelecekteki ticari hacminin 10 milyarı geçmesi bekleniyor. Bir millet iki devlet, bugün bu bunun bariz göstergesi. Cumhurbaşkanlarının katkısı kadar diğer iş kuruluşlarının katkısı çok büyük. Bu işte hem DEİK'in hem de TOBB'un ve biz Azerbaycan iş adamları teşkilatları milli konfederasyonunun büyük hizmetleri var. Biz Azerbaycan iş adamları Türkiye merakı ve sevgisi var. Türkiye’de çok güzel ilişkiler kuruyorlar” diye konuştu. “AZERBAYCAN’IN HEDEFLERİ BÜYÜK” “Azerbaycan’ın yeni hedefleri var” diyen Musayev, şunları söyledi: “Azerbaycan’da yalnız petrol alanında değil, birçok alanda yatırımlar devam ediyor. Bugün sadece iç pazarda değil uluslararası alanda da yatırımlar gerçekleştiriliyor. Azerbaycan İşverenler Konfederasyonu olarak Türkiye ve Rusya gibi birçok ülkede işbirliği yapmaya gayret gösteriyoruz. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve TÜSİAB’la işbirliklerimiz var. Strateji hedefimiz Azerbaycan ürünlerini Türk pazarına da taşımak. Bu anlamda kaliteli ürünler için cumhurbaşkanımız çok güzel çalışmalar yapıyor. Gıda ve tarım sektörünün daha da büyümesi için çok az vergilerle kredi desteği veriliyor. Hedeflerimiz çok büyük.” ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN İŞ DÜNYASI Şirin Çikolata Yönetim Kurulu Başkanı Tahir Aliyev ŞİRİN ÇİKOLATA, DÜNYA MARKASI OLMAYI HEDEFLİYOR Şekerleme ve çikolata sektöründe 2006 yılından bu yana Bakü’de faaliyetini sürdüren Şirin Çikolata, üretimini gerçekleştirdiği ürünleri başta Rusya olmak üzere Kafkasya ve Orta Asya’daki ülkelere ihraç ediyor. Şirin Çikolata Yönetim Kurulu Başkanı Tahir Aliyev, hedeflerinin Şirin Çikolata’yı dünyanın tanıdığı bir marka haline getirmek olduğunu söylüyor. Ş irin Çikolata, 2006 yılından bu yana son teknolojiye sahip makine ve ekipmanlarıyla şekerleme ve çikolata sektöründe faaliyet gösteriyor. Önceliklerinin ürettikleri kaliteli ürünleri başta Azerbaycan’daki tüketiciler olmak üzere yurt dışındaki tüketicilerin beğenisine sunmak olduğunu söyleyen Şirin Çikolata Yönetim Kurulu Başkanı Tahir Aliyev, “Amacımız; kaliteli ürünler üreterek bu ürünleri hem Azerbaycan içinde hem de yurt dışındaki müşterilere sunarak ülkemizin kalkınmasında katkıda bulunmak. Şirin Çikolata olarak kalitemizi ispatlamış durumdayız. Bu yıl içinde 64 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 GENÇ VE BAŞARILI İŞ ADAMI Tahir Aliyev, 2006 yılında kurduğu Şirin Çikolata’yı kısa sürede kendi sektöründe zirveye taşıdı. Genç ve başarılı iş adamının hedefi Şirin Çikolata’yı bir dünya markası haline getirmek... Geliştirdiğimiz bu ürünleri çok yakın bir zamanda müşterilerimizin beğenisine sunacağız.” Moskova’da yapılan bir organizasyonda kalitemiz tescillendi. Çeşitli ödüller aldık. Bir Azerbaycan firması olarak ödüle görülmek bizi onurlandırdı. Bu aynı zamanda Azerbaycan halkının da bir sevincidir. Kaliteli ürünlerle müşterilerimize hitap ediyoruz” diyor. RUSYA’DAKİ PAZAR PAYI YÜZDE 70 Üretimini gerçekleştirdikleri ürünlerin dünyanın birçok ülkesine ihraç edildiğini belirten Tahir Aliyev, “Son dönemde ihracatımızda önemli bir artış oldu. Rusya’daki pazar payımızın gelişmesi hem bizim hem de Azerbaycan ekonomisi adına se- vindirici bir gelişme oldu. İhracatımızı yüzde 70 oranında artırmayı başardık. Hedeflerimizin gerçekleşmesi bizim daha kaliteli ürünlerle piyasada olmamızın çok açık bir göstergesi. Büyümemizi sürdürülebilir ve kalıcı hale getirmek istiyoruz. En önemli hedeflerimizden biri de Şirin Çikolata’yı dünyanın tanıdığı bir marka haline getirmek” diye konuşuyor. Ürün yelpazeleri ile ilgili bilgi veren Tahir Aliyev, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Bugün itibarıyla 75 farklı ürün çeşidimiz var. Yeni ürünlerin üretilmesi ve tüketicilerin beğenisine sunulması konusundaki çalışmalarımız tüm hızıyla devam ediyor. İHRACATTA YÜZDE 37 ARTIŞ İhracat rakamları ile ilgili de bilgi veren Tahir Aliyev, 2013 yılının ilk dokuz aylık döneminde yüzde 37 ihracat artışı sağladıklarını ifade ederek şunları söylüyor: “Bu artış bizim için son derece önemli bir artış oldu. Rusya ağırlıklı ihracatımız devam ediyor. Bunun dışında Gürcistan, Özbekistan, Türkmenistan, Moğolistan gibi ülkelere de ihracatımız var. Satışlarımızın büyük bir bölümü Rusya’ya pazarına yapılıyor. Elde ettiğimiz bu başarı sadece Şirin Çikolata’nın başarısı değil. Bu aynı zamanda Azerbaycan’ın da başarısı. Son on yılda devlet tarafından yapılan yatırımlar sayesinde Azerbaycan dünyanın önde giden ülkelerinden biri haline geldi. Ülkemizde yaşanan bu olumlu gelişmeler bizim gibi üretim yapan firmalara olumlu yansıyor. Ülkemizin kalkınmasına paralel olarak Şirin Çikolata olarak biz de gelişim hızımızı devam ettirmeyi ve ülke ekonomisinin gelişimindeki katkımızı artırmayı amaçlıyoruz.” “DEVLETİMİZ BİZİ DESTEKLİYOR” Azerbaycan’daki gelişim sürecini değerlendiren Tahir Aliyev, bu konuda şunları söylüyor: “Azerbay- 1.500 KİŞİ ÇALIŞIYOR Şirin Çikolata’nın bin 500 kişiyi doğrudan, 5 bin kişiyi ise dolaylı istihdam ettiğini söyleyen Tahir Aliyev, 2014 yılı için büyük yatırımlar planladıklarını, dolayısıyla çalışan sayılarının da bu doğrultuda artacağını belirtiyor. can’daki gelişim ve kalkınma hamlesi merhum Haydar Aliyev’in liderliğinde başladı. Bu kalkınma bugün de başarılı bir şekilde sürdürülüyor. Cumhurbaşkanımız İlham Aliyev’in kalkınmada çizdiği yol ve belirlediği stratejilerle dünyanın önde gelen devletleri arasında olma yolundaki hedefe doğru ilerliyor. Yaşanan bu gelişmeler bizi çok mutlu ediyor. Azerbaycan, güçlü bir devlet ve halkı da bu anlamda güçlü bir halk. Devletimizin ortaya koyduğu ekonomik politikaların hayata geçirilmesiyle birlikte ülkemizin kalkınması da hızlandı. Yeni yollar, yeni okullar, yeni hastaneler, yeni iş sahaları, farklı farklı sektörlerde yeni yeni şirketler açılıyor... Bunların tümü Sayın İlham Aliyev ve ekibinin çalışmalarının bir sonucu. Biz iş adamları olarak devletimizin bize verdiği desteklerden memnunuz. Devlet kurumları biz iş adamlarını arıyor ve sorunlarımızı dinliyor. Kendilerine sorunlarımızı anlatıyoruz. Çözüm bulma yolunda önemli adımlar atılıyor. Bütün bunlar Cumhurbaşkanımız İlham Aliyev önderliğinde gerçekleşiyor. Biz de ülkemizin kalkınmasına katkıda bulunuyoruz.” EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 65 ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN İŞ DÜNYASI HAZAR KIYISINDAKİ DÜNYA CENNETİ Azerbaycan turizminin yeni yatırımlarla her geçen gün daha da geliştiğini ifade eden Atlant Ailevi İstirahat ve Eğlence Merkezi Müdürü Kadashov Tahir Arzimanoğlu, “Merkezimizin bulunduğu arazi doğal bir tabiat örtüsüne ve eşsiz bir manzaraya sahip. Doğanın tüm güzelliklerini misafirlerimize sunuyoruz” diyor. ATLANT EĞLENCE MERKEZİ 45 FARKLI EĞLENCE VE AKTİVİTE SEÇENEĞİ A zerbaycan'ın kuzeyindeki turizm bölgesi Haçmaz’ın, Nabran kasabasında misafirlerini ağırlayan Atlant’ın 2002 yılında hizmete girdiğini söyleyen Atlant Ailevi İstirahat ve Eğlence Merkezi Müdürü Kadashov Tahir Arzimanoğlu, “Merkezimizin bulunduğu arazi doğal bir tabiat örtüsüne ve eşsiz bir manzaraya sahip. Buraya gelenler buradaki doğal yapıdan etkilenerek bir daha gelmek istiyorlar. Çeşitli bitkilerle zengin bir ormana sahip olan Atlant, Hazar Denizi’nin kayısında yer alıyor. 66 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 Doğanın tüm güzelliklerini misafirlerimize sunuyoruz. Misafirlerimiz düzenlenen orman gezileri sırasında ormanın ferah havası ve doğayla doğrudan temas etme imkanı elde ediyorlar. Denizin sesi, yaprakların hışırtısı, kuşların cıvıltısı insanlara ayrı bir mutluluk ve keyif veriyor” diyor. DENİZ VE DOĞA MANZARALI Bakü’de birçok inşaat projesine imza attıklarını belirten Arzimanoğlu, 2000 yılından bu yana Azerbaycan’da petrol dışı sektörlerde yatırım yap- tıklarını, Azerbaycan turizm sektörüne destek sağlaması amacıyla Bakü’nün Nabran kasabasında Atlant tatil kompleksini inşa ettiklerini ifade etti. Kadashov Tahir Arzimanoğlu, Atlant’la ilgili şunları söylüyor: “Bir tarafı orman bir tarafı deniz manzaralı kompleksimiz dünyanın birçok ülkesinden gelen turistlere hizmet veriyor. Bu bölgeye yatırım yapmadan önce bölgenin durumu çok iyi değildi. Rusya bölgesinden gelen insanlar burada çadırlar kurup tatil yapıyorlardı. Bizim yaptığımız yatırımlarla bu bölge hızlı bir kalkınma sağladı.” Nabran bölgesinin Azerbaycan’ın sayılı turizm ve tatil bölgeleri arasındaki yerini aldığını söyleyen Arzimanoğlu sözlerini şöyle sürdürüyor: “Bölgede şu anda büyük oteller yapılıyor. Bu çalışmalar iki yıldır sürüyor. Yaz aylarında Şah Dağı’nda eriyen karlar çok güzel görünümlü şelaleler oluşturuyor. Biz Atlant projesi için bu bölgenin bütün alt yapısını elektriğinden yollarına kadar tüm alt yapıyı elden geçirdik ve yeniden inşa ettik. Bu yatırımların tamamlanması hiç de kolay olmadı. Sadece alt yapısı iki yıl süren projemiz 2002 yılında kısmı olarak hizmete açıldı. Takip eden yıllarda inşaat yatırımlarımız devam etti. Bu bölgede 600 kişilik otelimizi hizmete açtık. Ailelerin rahatlıkla gelebileceği bir kompleks oldu. Her yaş grubuna hitap eden bir kompleks. 19 dönüm arazi üzerine inşa edilen tatil kompleksimiz turizm açısından önemli bir yatırım. Kompleks bünyesinde 45 farklı alternatifte eğlence ve aktiviteler bulunuyor. Her şey dahil sistemiyle çalışan bir kompleks aynı zamanda. Bir gece konaklamak isteyen bir kişi burada 45 manat veriyor geceliğine, yani 45 avro. Bu kalitede bir kompleks için bu fiyat çok cazip. Bunu da zaten tesise gelen ziyaretçi sayısından görebiliyoruz. Amacımız burada yerli turistler değil sadece, dünyanın dört bir yanından turistleri de buraya getirebilmek ve Azerbaycan turizm sektörüne katkıda bulunmak istiyoruz. Şu anda yerli turist sayısı yabancı turistlere göre biraz fazla ve biz bu durumu değiştirmek istiyoruz.” EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 67 ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN İŞ DÜNYASI TÜRK FİRMASI TURMAKS’TAN AZERBAYCAN’A SAHRA HASTANESİ Turmaks, tasarımı ve üretimi kendileri tarafından yapılan 44 yataklı mobil sahra hastanelerini geçtiğimiz aylarda Azerbaycan Savunma Bakanlığı'na teslim etti. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Savunma Bakanı Sefer Abiyev'in ziyaret ettiği hastaneler, ağırlıklı olarak yoğun bakım, travma ve cerrahi üniteleriyle afet durumlarında hizmet vermek üzere tasarlandı. T ürkiye’de ilk mobil hastane üretimi gerçekleştiren ve sağlık sektörüne çözümler sunan Turmaks, hızlı kuruluma sahip sahra hastaneleri ile Türkiye ve yurt dışındaki başarılı çalışmalarını sürdürmeye devam ediyor. Türkiye’nin bir afet bölgesi olduğunu söyleyen Turmaks Genel Müdürü Dr. Ali Kemaloğlu, “Türkiye, bugüne kadar yaşadığı tecrübeler sonucunda önemli bir deneyim elde etti. Ülkemiz 17 Ağustos 1999 tarihinde Marmara depremi ile çok büyük bir doğal afeti geride bıraktı. Buradan çok acı tecrübeler elde ettik” diye konuştu. Kemaloğlu, “O günden bu yana okul düzeyinde bilinçlendirmeler yapılıyor. Birçok kurum bu alanda çalışmalar yapıyor. Türkiye artık kurtarma çalışmalarında önde gelen ülkeler arasında sayılıyor” dedi. 68 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 TURMAKS Genel Müdürü Dr. Ali KEMALOĞLU CUMHURBAŞKANI ALİYEV’İN TAKDİRİNİ KAZANDI Turmaks’ın 1997 yılında kurulduğunu ve son 5 yıldır mobil sağlık hizmetleri konusunda uzmanlaştığını ifade eden Kemaloğlu, “Şimdiye kadar Afrika’da, Balkanlar’da, Türk Cumhuriyetleri’nde, Kuzey Afrika’da ve daha birçok yerde gezici araçlar şeklinde veya tam teşekküllü sahra hastaneleri gibi tasarımı tamamen yerli malzemelerle ürettiğimiz hastaneler var. Birleşmiş Milletler’e, Sağlık Bakanlığı’na ve sivil toplum kuruluşlarına hizmet veriyoruz. Son olarak Azerbaycan’a iki adet hastane teslim ettik. Bu hastaneler 45 saatlik bir süre içinde 10 kişilik bir ekiple kurulabilecek tam teşekküllü, 44 yataklı, yoğun bakım ünitesi ve ameliyathanesi olan bir hastane. Çok çabuk kuruluyor ve çok çabuk toparlanıp başka bir yere nakledilebiliyor. Azerbaycan’da hastaneleri teslim ederken Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de ziyaret etti ve hayranlıklarını ifade ettiler. Sanıyorum bundan sonra da daha gelişmiş hastaneleri dünyanın çeşitli ülkelerinde yaygınlaştıracağız” diye konuştu. EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 69 ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN İŞ DÜNYASI ANT İNŞAAT SEKTÖRÜN ÖNCÜ İSMİ OLDU Son on yılda ekonomik anlamda önemli bir başarı performansı sergileyen Azerbaycan, inşaat sektöründe de hızlı bir gelişme kaydediyor. Sektörün öne çıkan firmalarından biri olan ANT İnşaat, gerçekleştirdiği projelerle dikkat çekiyor. Projelerinin daha temel aşamasındayken satıldığını söyleyen ANT inşaat Yönetim Kurulu Başkanı Azad İbrahimov bu başarının altındaki en önemli unsurun şirketlerine duyulan güven olduğunu ifade ediyor. ANT İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Azad İbrahimov, gerçekleştirdiği projelerle Azeri halkına ve Azerbaycan devletine hizmet etmekten gurur duyduğunu ifade ediyor. A NT İnşaat, 2002 yılından bu yana Azerbaycan inşaat sektöründe faaliyet gösteriyor. Firma, günün koşullarına uygun son teknolojilerle modern yapılar inşa ediyor. Azerbaycan’da geride kalan son on yılda inşaat sektöründe yatırımcılara ciddi destekler sağlandığını Bakü Spor Kompleksi 70 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 YÜZDE 75’İ TEMEL ATILMADAN SATILIYOR ifade eden ANT İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Azad İbrahimov, istikrarlı siyasetin, gelişen ve başarılar elde eden bu ülkenin bir vatandaşı olmaktan gurur duyduğunu belirterek, bir iş adamı olarak Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in ortaya koyduğu siyasi başarının sonucunda kalkınma politikalarının des- tekçisi olduğunu ve ülke ekonomisindeki ve bulundukları sektördeki başarıda devlet liderinin büyük katkısı olduğunu söylüyor. İbrahimov’un ofisinde Cumhurbaşkanı Aliyev ile çekilmiş fotoğraflar yer alıyor. Bir başka fotoğraf ise Azerbaycan’ın tanınmış ve hayırsever işadamı Hacı Zeynelabidin Tağıyev’e ait. ANT İnşaat’ın yapmış olduğu projelere Azerilerin yoğun ilgi gösterdiğini ifade eden İbrahimov, “ANT İnşaat olarak müşterilerimize kaliteli ve konforlu konutlar sunuyoruz. Satışına başladığımız konutların yüzde 75’ini daha temel atmadan satmış oluyoruz. ANT İnşaat her yönüyle inşaat sektöründe güven kazanmış bir şirket” diye konuşuyor. ANT İnşaat, Azerbaycan’da inşaat sektöründe faaliyet gösterdiği gibi yurt dışında da yatırım yeni yatırımlar hedefliyor. HAYDAR ALİYEV DÖNEMİNDE EĞİTİM DESTEĞİ ALDI ANT İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Azad İbrahimov, eğitimini Moskova’da inşaat üzerine tamam- ladı. 1970-1980 yıllarında Merhum Haydar Aliyev’in liseyi başarıyla bitiren öğrencilere Rusya’nın önemli üniversitelerinde eğitim alma imkanı sunmasından yararlanan isimlerden biri. Azad İbrahimov, Milli Lider Haydar Aliyev’in amacının Azer-baycan’a yüksek eğitimli insanlar kazandırmak olduğunu belirtiyor. Harp Okulu EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 71 ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN İŞ DÜNYASI Azpetrol Yönetim Kurulu Başkanı Huseyinaga Rahimov AZPETROL, AKARYAKIT PAZARINDA HEDEF BÜYÜTTÜ Azpetrol Yönetim Kurulu Başkanı Huseyinaga Rahimov Azerbaycan’ın en önemli akaryakıt şirketlerinden biri olan Azpetrol, istikrarlı bir şekilde büyümeye devam ediyor. Ülkenin 36 kentinde, 81 istasyonla hizmet veren firma Azerbaycan petrol pazarının yüzde 50’sinden fazlasını elinde bulunduruyor. Azpetrol, yeni açmayı planladığı istasyonlarla pazar payını artırmayı hedefliyor. A zpetrol, faaliyetlerine 1997 yılında Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de ilk akaryakıt istasyonunu açarak başladı. Otomobiller için akaryakıtın perakende ve toptan satışını gerçekleştiren Azpetrol’ün ülke genelindeki istasyonlarının sayısı bugün itibarıyla 81’e ulaştı. Bunların 20’si Bakü’de, diğerleri ise Azerbaycan’ın çeşitli kentlerinde hizmet veriyor. Azpetrol, Azerbaycan’da 36 kentinde akaryakıt istasyonları ile faaliyetlerini sürdürüyor. Firma öncelikli olarak Azerbaycan ekonomisindeki mevcut yerini korumayı ve daha fazla başarılı sonuçlar elde ederek ülke ekonomisinin gelişmesine katkıda bulunmayı amaçlıyor. PAZARIN YÜZDE 50’SİNE SAHİP Modern tesislerinde standartlara uygun 7 bin ton petrol deposuna sahip olan Azpetrol, akaryakıt ürünlerini 103 adet özel araçla bayilerine ulaştırıyor. Firma faaliyet alanı- 72 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 nı genişletmeyi ve Azerbaycan’da hizmet vermediği noktalara da ulaşmayı hedefliyor. Hizmet ağı ve satılan ürünlerin kalitesi sayesinde Azpetrol, Azerbaycan petrol pazarının yüzde 50’sinden fazlasını elinde bulunduruyor. Azpetrol, Azerbaycan’ın en çok tanınan ve tercih edilen markalarından biri olarak dikkat çekiyor. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in uyguladığı kalkınma politikaları ülke ekonomisinin gelişiminde önemli bir rol oynuyor. Uygulanan bu politikalar sonucunda 2009-2013 yılları arasında Azerbaycan sosyoekonomik anlamda önemli bir başarı elde etti. HAYIRSEVERLİK VE SOSYAL SORUMLULUK GELENEĞİNİ BAŞARIYLA SÜRDÜRÜYOR Eğitim, kültür ve spora maddi ve manevi destekte bulunan Azpetrol, bu alanların maddi ve teknik altyapısının güçlendirilmesine yönelik yardım etmeyi bir yükümlülük olarak görüyor. Azerbaycan’ın edebi ve kültürel mirasının korunup muhafaza edilmesine ve geliştirilmesine de önem veren Azpetrol, sosyal sorumluluk projelerinde de sıkça yer alıyor. Azerbaycan, hayırseverlik geleneklerine sadık bir millet. Firma, edindiği misyon üzerine şehit ve yoksul aileleri, gazileri ve malulleri, göçmen ve kendi topraklarından sürülenleri, aynı şekilde yardım talebinde bulunan, sosyoekonomik durumu kötü olan insanlara destekte bulunmayı bir borç olarak görüyor. Desteğe ihtiyaç duyan insanların karşılaştıkları maddi ve diğer problemlerin çözümü için desteğini esirgemeyen Azpetrol, bu çabalarla ülkede yoksulluğun azaltılması ve halkın sosyal refahının artırılması amacıyla devletin gerçekleştirdiği çeşitli programlara katkıda bulunmayı kendi yükümlülüklerinin en önde gelenlerinden birisi olarak kabul ediyor. ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN İŞ DÜNYASI Paşa Hayat Sigorta Genel Müdürü MÜRSEL RÜSTEMOV “AZERBAYCAN’DA SİGORTA SEKTÖRÜ BÜYÜMEYE DEVAM EDİYOR” Azerbaycan sigortacılık sektörüyle ilgili değerlendirmelerde bulunan Paşa Hayat Sigorta Genel Müdürü Mürsel Rüstemov, özellikle son on yılda sigortacılık sektöründe hızlı bir gelişme yaşandığını belirterek, bu durumun aynı zamanda Azerbaycan’daki iktisadi gelişmenin bir sonucu olduğunu söylüyor. A zerbaycan’da bugün hem bankaların hem de sigorta şirketlerinin daha sağlam bir yapıya sahip olduklarını söyleyen Paşa Hayat Sigorta Genel Müdürü Mürsel Rüstemov, “Özellikle iki yıl önce sigorta şirketlerinin gelir vergisi ödemelerinde yapılan düzenlemeler sektörün gelişimi için yararlı oldu. Bu düzenleme banka ve sigorta şirketlerinin gelişmesini sağladı. Artık bu şirketlerimiz geleceğe daha sağlıklı bakıyor. Sektörde karlılık seviyeleri arzu edilen noktaya geldi. Azerbaycan bankacılık ve sigortacılık sektörünün dünyaya açılması ve dünya sistemleriyle entegre olması da çok önemli katkı sağladı. Paşa Hayat Sigorta olarak Türkiye ve dünyadaki büyük şirketlerle çalışıyoruz. Türkiye’de Anadolu 74 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 Hayat ile çok önemli iş birlikteliğimiz var. Yine Almanya’da bir firmayla çalışmalarımız var. Azerbaycan Maliye Bakanlığı’nın sigortacılık sektörüne olan ilgi ve katkısının sektörün daha ileriye gitmesi ve gelişiminde çok önemli katkıları var” diye konuştu. Türkiye’de devletin sigortacılık sektörüne destek olduğunu belirten Rüstemov, “Devlet vatandaşın daha fazla tasarruf yapması için teşvikte bulunuyor” dedi. Azerbaycan’da da buna benzer bir sistemin mevcut olduğunu söyleyen Rüstemov, “Bizim gibi faaliyet gösteren sigorta şirketlerinin de Azeri vatandaşlara çeşitli kampanyaları ve uygulamaları var. Müşterilerimizin menfaatlerini koruyarak hazırlanan birçok uygulamamız var. Bu anlamda oldukça yoğun talep görüyoruz” şeklinde konuştu. Azerbaycan’da 28 sigorta şirketinin faaliyet gösterdiğini ifade eden Rüstemov, bu şirketlerin sadece 3’ünün hayat sigortası ürünleriyle müşterilerine hizmet verdiğini söyledi. ÖNÜMÜZDEKİ ÜÇ YIL İÇİNDE BÜYÜME HEDEFİ Azerbaycan’da sigorta sektörünün geleceğiyle ilgili bilgiler veren Rüstemov, sözlerini şöyle tamamladı: “Sektörde önümüzdeki yıllarda çok olumlu gelişmelerin yaşanacağını düşünüyorum. Devletimiz bize önemli ölçüde destek sağlıyor. Şirket olarak önümüzdeki üç yıllık gelişme hareketlerimizi belirledik. Sektördeki konumumuzu önümüzdeki üç yıl içerisinde çok daha iyi seviyelere taşımayı ve sektördeki payımızı artırmayı amaçlıyoruz.” ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN İŞ DÜNYASI Yapı Kredi Azerbaycan Genel Müdürü ALTAN ŞENTÜRK “EKONOMİLERİN GELİŞMESİNDE BANKALARIN ROLÜ BÜYÜK” Yapı Kredi Azerbaycan Genel Müdürü Altan Şentürk, ülke ekonomilerinin gelişmesinde bankaların önemli bir role sahip olduğunu, yüzde 100 Türk sermayeli bir banka olarak Azerbaycan’da faaliyet gösteren firmalara finans kaynağı sağlamaktan büyük bir memnuniyet duyduklarını belirtiyor. A zerbaycan’daki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin tamamlanması ile birlikte halkın oyunu istikrardan yana kullandığını ifade eden Yapı Kredi Azerbaycan Genel Müdürü Altan Şentürk, “Sayın İlham Aliyev üçüncü kez cumhurbaşkanı seçilerek 5 yıl daha Azerbaycan’ın inkişafına önemli katkılar sağlayacak. Seçim sonuçlarını aynı zamanda ekonomideki istikrarın da devamı yönünde çok önemli bir gelişme olarak değerlendirilmesi gerekir. Bankacılık sektörü olarak istikrarın devam ediyor olmasından dolayı mutluyuz” dedi. Yapı Kredi Azerbaycan olarak bugüne kadar yaptıkları çalışmalar ve ileriye dönük plan ve hedefler hakkında bilgiler veren Şentürk şunları söyledi: “Yapı Kredi Azerbaycan’da şubeleşmeye devam ediyoruz. Şu an itibariyle 15 şube ile hizmet veriyoruz. 16. şubemizi çok yakında açıyoruz. Ardından bir yeni şube daha açmak istiyoruz. 2013 yılını 17 şubeyle tamamlamayı hedefliyoruz. Yılsonu iti- 76 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 bariyle aktif büyüklüğümüzü yüzde 37 arttıracağız. En önemli aktivitemiz geçtiğimiz Azerbaycan pazarına getirmiş olduğumuz Worldcard. Bu yıl birinci yılını doldurdu. Bu konuda çok başarılıyız. ‘İki devlet, bir millet, bir kart’ diyorum. Türkiye’ye giden 500 bin Azeri kardeşimiz burada kullandıkları Worldcard’la orada taksit yapma imkanı bulacaklar. Bunun çalışmasını yapıyoruz. En önemli kazanımlardan biri de ekim ayı sonunda çalışmalarını tamamladığımız internet bankacılığının birinci fazı oldu. Bu hizmet 2014 başında devreye girecek. Hem mobil bankacılık hem internet bankacılığını Azerbaycan bankacılık sistemine kazandıracağız. Şubeleşmeye devam edeceğiz. Dünya ölçeğinde bankacılık hizmetini Azerbaycan’daki sisteme vermekten mutluluk duyuyoruz.” “YÜZDE 100 TÜRK SERMAYELİ BİR BANKAYIZ” Azerbaycan sanayisinin ve ekonominin gelişmesi amacıyla mevcut finans kaynaklarını uzun vadede müş- terilerinin hizmetine sunduklarını belirten Şentürk, “Yüzde 100 Türk sermayeli bir bankayız. Ama müşterilerimizin yüzde 99’u Azeri firmalarından oluşuyor. Dolayısıyla Azerbaycan ekonomisine katkımız devam edecek. Ekonomilerin gelişmesinde bankaların çok önemli rolleri var. Devletlerin gelişmesinde bankacılık sektörü çok önemli. Bankacılık sektörü içerisinde biz de yerimizi alıyoruz ve bundan da mutluyuz” diyor. BAKÜ, 2015’TE DÜNYANIN YILDIZI OLACAK 2015 yılında Bakü'de yapılacak ilk 'Avrupa Olimpiyat Oyunları' için çalışmaların tüm hızıyla devam ettiğini belirten Şentürk, sözlerini şöyle noktaladı: “Havaalanına giderken görmüşsünüzdür yeni binalar yapılıyor. Bence Bakü, 2015 yılında dünyanın yıldızı olacak. 14 aydır buradayım ve burada çalışmaktan gurur duyuyorum. Herkesin kardeş ülke Azerbaycan’a daha farklı bir gözle bakmasını diliyorum. Çünkü Azerbaycan bunu hak ediyor.” ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN İŞ DÜNYASI ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN İŞ DÜNYASI ASB Genel Müdürü HÜSEYİN ÖZMEN “PETROL DIŞI SEKTÖRLERE YATIRIM HIZLANDI” Azerbaycan Sanayi Bankası (ASB) Genel Müdürü Hüseyin Özmen, bankacılık sektörünün çok önemli bir değişim ve dönüşüm yaşadığını belirtiyor. Özmen, Azerbaycan’da ekonominin gelişmesi adına birçok alanda yeni yatırım hamlelerinin gerçekleştirildiğini, petrol dışı sektörlere yatırımın hızlandığını söylüyor. H üseyin Özmen, 1996 yılından bu yana Azerbaycan bankacılık sisteminin içinde yer alan ve sektörü yakından takip eden isimlerden biri. Azerbaycan bankacılık sektörünü dünya sistemine uyarlamak için çok önemli çalışmalar yapıldığını belirten Azerbaycan Sanayi Bankası (ASB) Genel Müdürü Hüseyin Özmen, Azerbaycan Merkez Bankası’nın bankacılık sektörünün bugünkü seviyeye gelmesinde çok önemli katkıları olduğunu söylüyor. Bu çalışmaların sektöre ışık tutacak düzeyde olduğunu ifade eden Özmen, “Azeri bankaların yeniden yapılanmasını gerçekleştirdiler ve bankaların mali yönden daha stabil hale gelmesi için sermaye artırımı çalışmaları hayata geçirildi. Birçok banka bu değişimi başarı ile tamamladı. Azerbaycan Sanayi Bankası (ASB) olarak sermayemizi 60 milyon manata çıkarttık. 78 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 Gelecekte bunu daha da yukarılara taşıyacağız” diyor. “PETROL DIŞI SAHALARA ÖNCELİK TANINIYOR” Azerbaycan’da son yıllarda özellikle sanayileşmede çok büyük yatırımlar yapıldığını söyleyen Özmen şunları söylüyor: “Azerbaycan hükümetinin çalışma programı petrol dışı sahalara kaydırılmış durumda. Kalkınma planlarına göre çalışmalar sürdürülüyor. Petrol dışı sahalara öncelik tanınıyor. Azerbaycan Sanayi Bankası olarak biz holding bünyesinde faaliyet gösteren bir bankayız. Sanayiye olduğu kadar tarımsal sektöre de büyük hizmetler veriyoruz. Yılda ortalama 2 bin 500 üreticiye tarımsal kredi kullandırıyoruz. Ayrıca holding bünyesinde kurulan ve gıda sektöründe faaliyet gösteren üretim tesislerimiz var. Bu tesislerin büyük bir kısmını ASB olarak biz finanse ediyoruz. Bu tesisler Azerbaycan gı- da sektöründe en ön sıralarda yer alıyor. Azerbaycan halkına en kaliteli ürünü en uygun fiyatta üretebilmek için en son teknoloji kullanılıyor.” “EĞİTİMLİ VE DONANIMLI BİR GENÇLİK GELİYOR” Azerbaycan’ın bugün geçmişe nazaran daha iyi eğitimli ve donanımlı bir gençliğe sahip olduğunu belirten Özmen, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Azerbaycan’da gerçekten iyi yetişen bir gençlik var. Gençler hedefli, planlı, eğitimli; çağın gereklerine uygun bir şekilde kendilerini hazırlıyorlar. Bu tablo bize gurur veriyor. Kendilerini istenilen niteliklere haiz hale getiriyorlar. Azerbaycan’da eskiden pazar ekonomisi vardı. Dolayısıyla gereksinimlerine göre yetişmiş eleman bulmak çok zordu. Fakat son yıllarda yabancı uzmanlara da ihtiyaç duymayacak şekilde yetişen bir genç nesil var. Bugünkü yapının ileride daha da artacağını düşünüyorum.” Ünlü erkek giyim markası Giovane Gentile, 10 yıldır Azerbaycan’da faaliyet gösteriyor. Başkent Bakü’nün en işlek noktalarında iki mağaza ile hizmet veren Giovane Gentile, tüketiciler tarafından en çok tercih edilen markalardan biri olarak öne çıkıyor. Cüneyt Cüneyt MUTKAN MUTKAN Azerbaycan modasına Giovane Gentile damgası G iovane Gentile erkek giyimde en çok tercih edilen markalardan biri. Özellikle yurt dışında tüketiciler tarafından büyük bir ilgi gördüklerini söyleyen Giovane Gentile Yönetim Kurulu Üyesi Cüneyt Mutkan, markalarının yakaladığı başarıyı şöyle anlatıyor: “Biz bu işe on yıl önce başladık. Satışlarımızı ağırlıklı olarak yurt dışına gerçekleştirdik. Bunda en önemli detay kalite ve koleksiyonlarımızın bütünlüğüydü. Çorabından ayakkabısına kadar, gömleğinden kravatına kadar bir koleksiyonun tüm detaylarını doğru bir şekilde birleştirdiğimiz için ve bunları yaparken de dünya modasına ve dünya insanının isteklerine uygun koleksiyonlar gerçekleştirdik.” “DÜNYANIN BİRÇOK ÜLKESİNDE VARIZ” Bugün dünya genelinde 60 adet konsept mağazaya sahip olduklarını belirten Mutkan, bu mağazaların 30’unun Rusya’da, 5’inin Türkiye’de, 2’sinin Azerbaycan’da, 5’inin İran’da, 4’ünün Ukrayna’da bulunduğunu söylüyor. Azerbaycan’daki siyasi istikrarın ticareti olumlu yönde etkilediğini ifade eden Mutkan, “Azerbaycan’ı farklı bir ülke olarak görmüyoruz. Her zaman söylediğimiz bir söz var, “Tek millet, iki devlet…” Bu bizim ticari hayatımıza da yansıyor. Azerbaycan’daki mağazalarımız başarılı işler ortaya koyuyor. Marka çizgimizi çok iyi bir şekilde müşteriye yansıtıyor. Azerbaycan bizim için çok önemli bir pazar. Geniş bir koleksiyona sahibiz. Bunun içinde yine çok fazla renk se- çeneklerimiz var. Giydirdiğimiz erkekler de seçeneklerin fazla olmasından gayet memnunlar. Günümüz erkeği artık günümüzde kendi kafasındaki marjinal giyinmek istiyor. Kendi kafasındaki modelleri satın almak istiyor. Giovane Gentile’nin geniş koleksiyonları olduğu için onlara iyi bir hizmet verebiliyoruz” diyor. “GIOVANE GENTILE 10 YILDIR AZERBAYCAN’DA” Azerbaycan’ın en işlek noktalarından Torgovi Sokağı’nda ve Bülbül Caddesi’nde hizmet verdiklerini söyleyen Giovane Gentile Azerbaycan Mağaza Müdürü Emil Gabiyev, mağazalarında sergiledikleri ürünlerin gerek kalite gerekse fiyat bakımından Azeri müşterilerin büEmil Gabiyev yük beğenisi ile karşılandığını Giovane Gentile Azerbaycan Mağaza Müdürü belirtiyor. 10 yıldır Azerbaycan’da olduklarını ifade eden Gabiyev, “Giovane Gentile Azerbaycan’ın önde gelen erkek giyim markalarından biri. Her yaş grubuna hitap eden bir markayız. Ürünlerimizde ünlü İtalyan firmalarının kumaşları kullanılıyor. Bireysel tüketicilerin yanı sıra şirketlere de hizmet veriyoruz” diye konuşuyor. EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 79 ÖZEL DOSYA / AZERBAYCAN ATXEM Başkanı İlham İsmayilov: Haber / Yegane GULİYEVA “TÜRKİYE İLE SEVİNCİMİZ DE KADERİMİZ DE BİR” Azerilerin ve Diğer Türk Dili Konuşan İnsanların İşbirliği Merkezi (ATXEM) Başkanı İlham İsmayilov, dünya üzerinde yaşayan ve Türk dilini konuşan insanların ortak değerlere sahip olduğunu ifade ederek, Azerbaycan’ın gerçek tarihini tüm dünyaya anlatmak için çalıştıklarını söylüyor. A zerilerin ve Diğer Türk Dili Konuşan İnsanların İşbirliği Merkezi olarak dünyanın diğer ülkelerindeki diasporalarla işbirlikleri içerisinde olduklarını ifade eden ATXEM Başkanı İlham İsmayilov. “Öncelikli amacımız Azerbaycan’ı dünyaya tanıtmak, yanlış olarak bilinen birtakım bilgileri doğru bir şekilde insanlara anlatmak. Yine bunun yanında yapılan soykırımları da yine aynı şekilde dünyaya anlatmaya çalışıyoruz. Her şeyi devletten beklemenin doğru olmadığını düşünüyorum. Düşünceleri aynı olan insanlarımızı bir çatı altında bir- 80 EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 AVRUPA’DA ETKİNLİKLER DÜZENLİYOR Azerilerin ve Diğer Türk Dili Konuşan İnsanların İşbirliği Merkezi (ATXEM) Türk kültürünün, Türk medeniyetinin korunarak bir araya gelmesini sağlıyor. ATXEM, Azerbaycan’da yaşananları duyurmak amacıyla Avrupa kentlerinde etkinlikler düzenliyor. leştirdik. Daha sonrasında Türkiye ile irtibatlarımızı artırarak bu yönde çalışmalarımızı sürdürdük. Sonrasında da Türk dili konuşan diğer ülkelerle ilişkilerimizi sürdürdük ya da yeni bir ilişki kurduk” diye konuştu. “TÜRKİYE İLE BİRBİRİMİZE DESTEK OLMALIYIZ” Azerbaycan halkının barıştan yana olduğunu belirten İsmayilov, şunları söyledi: “Azerilerin ve Diğer Türk Dili Konuşan İnsanların İşbirliği Merkezi Türk kültürünün, Türk medeniyetinin korunarak bir araya gelmesini sağlıyor. Türk dünyasının da ortak ekonomi birliği olması lazım ve bu anlamda bir araya gelmeli. Bu yönde de devlet liderlerinin önemli çalışmaları var, Avrupa’dan bize gelen destek aslında Türkiye’nin bize olan desteğinin bir sonucu ve göstergesi. Bizim Azerbaycan halkı olarak hiçbir zaman yenilmeden dimdik ayakta durmamız gerekiyor. Türkiye ile birbirimize her konuda daima destek olmayız. Türkiye ile sevincimiz de kederimiz de bir ve bu hep böyle kalacak.” Bilim adamlarını bir araya getirdiklerini ve yaşanan sorunlara çözüm bulmak için çeşitli çalışmalar gerçekleştirdiklerini söyleyen İsmayilov, “Sovyet Rusya’sının dağılmasıyla birçok yerde soykırım yapıldı. O dönemlerde Osmanlı da kötü durumda olmasına rağmen Azerbaycan’da yapılan bu soykırımlara engel olmak için Nuri Paşa’yı göndererek destek olmuş. Azerbaycan’da bugün herkes Nuri Paşa’yı tanır. Türk tarihinin unutulmamasını sağlamaya çalışıyoruz. Bu konuda Türkiye’deki sivil toplum kuruluşlarıyla çok yakın ilişkilerimiz var. Ankara’da yaptığımız son toplantımızda 150’yi aşkın sivil toplum kuruluşu katıldı ve orada bir anlaşma imzaladık. Artık problemlerimizi Avrupa’ya duyurmaya karar verdik. Bu toplantıda bu konuda önemli adımlar attık. Fransa, soykırımı kabul etmediği dönemde büyükelçiliğimizin orada toplanarak bu duruma itiraz ettik ve sesimizi duyurduk. Orada Fransız senatosuna hitaben bir mektup yazdık ve gerçekleri görmeleri için gerekenleri belirttik. Gerçekleri göz ardı etmemeleri gerektiğini dile getirdik. Bu çalışmalarımız esnasında orada birçok dost kazandık” dedi. AZERBAYCAN’IN TÜRKİYE’DEN BAŞKA GERÇEK DOSTU YOK “Azerbaycan’ın Türkiye’den başka gerçek dostu yoktur. Bu durum birçok ülkeyi de rahatsız ediyor. Biz sadece Ermenistan ile karşı karşıya değiliz. Sadece Ermenistan ile karşı karşıya kalmış olsaydık bu işi bu güne kadar çoktan çözmüştük fakat biz Azerbaycan olarak çok daha farklı güçlerle karşı karşıyayız. Azerbaycan, bugünkü gücüyle çok kısa bir sürede Ermenistan’ı işgal edebilir. Fakat biz savaş yapmak, şehitler vermek istemiyoruz. Fransa soykırım konusunda Ermenistan’ı desteklemesi gerektiğine inanıyor. Çünkü Hristiyan oldukları için Türklerin Ermenileri katlettiğini düşünüyor. Dini bir anlayışla yorumluyorlar. Ama biz bu durumu hak ve adalet yoluyla halletmek istiyoruz, kimsenin zarar görmeden çözülmesi için adımlarımızı atıyoruz. Bu çalışmalarımızda bize destek olan tüm kişi veya kuruluşlara çok teşekkür ediyoruz.” “AVRUPA’DA SOYKIRIMI ANLATIYORUZ” Azerbaycan’da yaşanan soykırımı duyurmak amacıyla her 26 Şubat’ta Avrupa’da etkinlikler düzenlediklerini söyleyen İsmayilov, sözlerine şöyle devam etti: “Bir zamanlar soykırımı kesinlikle kabul etmeyenler bugün, “Evet siz de soykırım yapmışsınız, onlar da” demeye başladılar. Demek ki birkaç yıl sonra bu çalışmalarımıza devam edersek onların suçlu olduğunu da artık görebilecekler. Biz bu konuyu somut delillerle ülkelerdeki bilim adamlarını ülkemize çağırarak onlara gösteriyoruz ve soykırımı anlatıyoruz. Çocuk, yaşlı demeden katliamları gerçekleştiren Ermenilere mahsus bir katliam şeklidir. Bu konularda Avrupa’daki sivil toplum kuruluşları da büyük çalışmalar yaparak bizi destekliyorlar. Her gittiğimiz yerde 7’den 70’e herkes mitinglerimize destek vererek bizleri mutlu ediyorlar. Miting alanlarımıza Ermeniler de gelerek provoke etmeye çalışıyorlar fakat bizim kalabalığa karşı hiçbir şey yapamıyorlar.” EKOV‹TR‹N ARALIK 2013 81