HAKKARİ İl Bilgi Notu
Transkript
HAKKARİ İl Bilgi Notu
T.C. Kalkınma Bakanlığı Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü İzleme, Değerlendirme ve Analiz Dairesi HAKKARİ İL RAPORU HAKKARİ İl Raporu KALKINMA AJANSLARI Ülkemizde ajanslar; kalkınmanın ülke sathında dengeli olarak yayılmasına, yerel potansiyelin harekete geçirilmesine, ilgili kesimler arası işbirliği ve ile şim ağlarının oluşturulması ve yaygınlaş rılmasına, böylece ekonomik ve sosyal kalkınmaya hizmet etmek amacıyla 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun çerçevesinde kurulmuşlardır. Ajanslar, tüzel kişiliği haiz ve 5449 sayılı Kanun ile düzenlenmemiş bütün işlemlerinde özel hukuk hükümlerine tabi kurumlar olup ajansların ulusal koordinasyonu Kalkınma Bakanlığı tara ndan sağlanmaktadır. 2009 yılında 243 olan kalkınma ajansı çalışan sayısı, 2010 yılında 795, Eylül 2011 i barıyla 865’e ulaşmış r. Kalkınma ajansları Eylül 2011 i barıyla 1,1 milyar TL’lik destekleme duyurusuna çıkmış bunların 530 milyon TL’lik kısmını sözleşmeye bağlamış olup kalan kısmın süreci devam etmektedir. Bu güne kadar sözleşmeye bağlanan tutardan 220 milyon TL’lik destekleme gerçekleş rilmiş r. Ajanslar destekleme faaliyetlerinde eş finansman yöntemiyle çalışmakta olup proje sahibi de projenin gerçekleşmesine katkıda bulunmaktadır. Eylül 2011 i barıyla kapanan ve süreci devam etmekte olan toplam 14.000 proje başvurusundan kabul edilen 2.500 proje birlikte değerlendirildiğinde ajanslar toplam 1,1 milyar TL büyüklüğünde kaynağı da harekete geçirmiş r. DOĞU ANADOLU KALKINMA AJANSI Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı kurulduğu günden bu yana Bölge’de fark yaratacak çalışmalara imza atmış r. Ajans, personel alım sürecini tamamlamasının hemen ardından 2009 KOBİ Mali Destek Programı ve 2010 KOBİ Mali Destek Programı ile Bölge işletmelerinin rekabet edebilirliğine katkı sağlamış ve 26 Kalkınma Ajansı içerisinde ilk olarak Modern Büyükbaş Hayvancılık İşletmelerinin Yaygınlaş rılması Mali Destek Programına destek vererek Bölge’de farkındalık yaratmış r. Yine 2011 yılında Doğrudan Faaliyet Desteği ve Teknik Destek Programı ile Bölge’ye etkin ve hızlı bir şekilde hizmet etmeye devam etmektedir. Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı kurulduğu günden i baren Bölge Planı çalışmalarına başlamış ilk olarak 2009 yılında Ön Bölgesel Gelişme Planı’nı oluşturmuş ve akabinde Bölge’nin potansiyel ve önceliklerini daha detaylı bir şekilde ortaya koyacak Bölge Planı’nı oluşturmak üzere, literatür taraması ve saha çalışmalarını yoğunlaş rmış, en son kullanılan güncel veriler ve Bölge’deki ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşları, meslek örgütleri, sivil toplum kuruluşları ve üniversitelerle görüşerek ka lımcı bir anlayışla DAKA 20112013 Bölge Planı’nı hazırlamış r.” DAKA Bölge Planı stratejik bir doküman olup, 2011-2013 yılları arasında TRB2 Bölgesi’nin yol haritasını çizecek r. DAKA Ön Bölgesel Gelişme Planı stratejileri çerçevesinde uygulanan 2009 KOBİ Mali Destek Programı kapsamında 549 proje başvurusu alınmış ve 71 proje destek almaya hak kazanmış r. 68 projenin sözleşmesi imzalanmış r. Bu projelerin 65’i başarıyla uygulanmış r. DAKA 2011-2013 Bölge Planı hedef ve stratejileri çerçevesinde ise uygulanan 2010 KOBİ Mali Destek Programı kapsamında 245 proje başvurusu alınmış, 51 proje destek almaya hak kazanmış, 2010 Model büyükbaş Hayvancılık İşletmelerinin Yaygınlaş rılması Mali Destek Programı kapsamında ise 215 proje başvurusu alınmış bunlardan 37 proje destek almaya hak kazanmış r. 1 / 15 HAKKARİ İl Raporu A. BEŞERİ VE SOSYAL GÖSTERGELER A.1 Demografik Göstergeler Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu Hakkâri İli’nin kırsal alanlarında yeterli is hdam olanaklarının olmaması, arazinin engebeli oluşu, terör nedeniyle güvenlik şartlarının zafiyete uğraması, miras yoluyla arazilerin bölünmesi, kan davası, yayla yasağı vb. Hakkâri dışına göçün başlıca nedenleri arasında sayılabilir. İl’in kentleşme oranı (%54) Ülke ortalamasının (%76) al nda kalmasına rağmen TRB2 Bölgesi’nin (%48,8) en yüksek kentleşme oranına sahip İli’dir. Hakkâri’nin toplam bağımlılık oranı (%72,5) olarak Ülke ortalamasının (%48,9) oldukça üstünde yer alırken, TRB2 Bölgesi’nin (%77,1) en düşük oranına sahip r. Genç nüfusun ülke ortalamasının yaklaşık iki ka kadar olması, İl’de is hdam olanaklarının ar rılmasını kaçınılmaz kılmaktadır. A.2 Eğitim 2008 2009 Sayı Yüzde Sayı Yüzde Okuma Yazma Bilmeyen Okuma Yazma Bilen Fakat Bir Okul Bitirmemiş İlkokul Mezunu İlköğretim Mezunu Ortaokul veya Dengi Okul Mezunu Lise veya Dengi Okul Mezunu Yüksekokul veya Fakülte Mezunu Yüksek Lisans Mezunu Doktora Mezunu 36.997 27,17 34.324 23,94 20.823 15,29 18.414 12,84 18.329 13,46 22.124 15,43 23.709 17,41 29.081 20,28 3.249 2,39 3.205 2,24 28.097 20,64 29.337 20,46 4.568 3,36 6.491 4,53 341 0,25 338 0,24 47 0,04 57 0,04 2 / 15 HAKKARİ İl Raporu HAKKARİ 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Mezun Öğrenci Sayısı Okuyan Öğrenci Sayısı Toplam Öğretim Elemanı Mezun Öğrenci Sayısı Okuyan Öğrenci Sayısı Toplam Öğretim Elemanı Mezun Öğrenci Sayısı Okuyan Öğrenci Sayısı Toplam Öğretim Elemanı Mezun Öğrenci Sayısı Okuyan Öğrenci Sayısı Toplam Öğretim Elemanı Mezun Öğrenci Sayısı Okuyan Öğrenci Sayısı Toplam Öğretim Elemanı Mezun Öğrenci Sayısı Okuyan Öğrenci Sayısı Toplam Öğretim Elemanı Mezun Öğrenci Sayısı Okuyan Öğrenci Sayısı Toplam Öğretim Elemanı Mezun Öğrenci Sayısı Okuyan Öğrenci Sayısı Toplam Öğretim Elemanı 234 468 23 201 557 21 248 549 21 247 632 20 230 757 19 373 624 12 328 659 12 295 742 94 TRB2 3.196 12.625 1.085 3.321 12.526 1.045 3.043 13.250 1.052 3.273 14.558 1.112 3.309 15.884 1.142 4.249 16.563 1.466 4.304 18.710 1.391 4.397 21.673 1.684 TÜRKİYE 267.791 1.798.623 76.090 289.579 1.841.546 78.804 296.113 1.969.086 82.096 316.128 2.180.836 84.785 340.599 2.291.099 89.329 378.815 2.371.112 98.766 409.009 2.756.551 100.504 447.083 3.321.081 105.427 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 3 / 15 HAKKARİ İl Raporu Okul öncesi öğrenci sayısı dikkate alındığında, Hakkâri ‰3 iken Ülke ortalamasının ‰ 1.116 oldukça al nda seyretmektedir. Hakkâri il ve ilçelerinde eği m alanında fiziki altyapı geliş rmek adına kamu ya rımları artarak devam etmesine rağmen özel sektör İl’de sınavlara hazırlık kurumları dışında varlığını göstermemektedir. A.3 Sağlık Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu Hakkâri İli’nde kişi başına düşen uzman hekim, diş hekimi, yatak sayısı ve eczane oranında Türkiye ortalamalarının al nda yer almaktadır. Hakkâri İli’ne sağlık altyapısı bakımından yeni ya rımlar yapılmasına rağmen, göçün yara ğı hızlı kent nüfusu ar ş hızı bu altyapıyı yetersiz kalmasına yol açmaktadır. Özellikle İl, sağlık personeli açısından büyük sıkın lar yaşamaktadır. A.4 Sosyal Güvenlik 2010 Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (Aktif+Pasif+Yeşilkart) 247.573 Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (Yeşil Kartlılar Hariç) 123.903 Sosyal Güvenlik Kapsamının İl Nüfus Oranı (Yeşil Kart Hariç 48,26 ) Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Kalan Nüfus 9.188 Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu Hakkâri İli’nde yeşil kart sahipliğine bakıldığında, nüfusun %48'inin yeşil kart sahibi olduğu ve bu oranın Türkiye'nin toplam 1,34'üne tekabül e ği görülmektedir. İl’de yaşayan kişilerin % 96,4'ü sosyal güvenlik kapsamındayken, sosyal güvenlik kapsamı dışında kalan % 3,6'lık kesimin yoksulluğa maruz kalma riskleri yüksek r. TRB2 Bölgesi içinde sosyal güvenlik kapsamında olan nüfus açısından en avantajlı il Hakkâri’dir. 4 / 15 HAKKARİ İl Raporu A.5 Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma 2003 Periyodik Yardımlar Sağlık Yardımı Sosyal Yardım Yatırım Yardımı Eğitim Yardımı Gıda Yardımı TOPLAM Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Yardımları (TL) 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 879.200 12.967 1.254.071 0 77.000 264.220 1.156.400 40.681 551.770 0 189.900 346.400 1.459.300 23.063 0 0 318.250 567.450 1.769.400 13.525 25.000 0 318.250 954.750 2.102.400 35.745 50.000 0 448.500 897.000 3.106.300 66.785 189.000 0 594.800 1.368.040 3.721.200 97.550 588.600 0 1.189.600 2.379.200 3.568.800 16.600 1.931.900 0 594.800 594.800 2.487.458 2.285.151 2.368.063 3.080.925 3.533.645 5.324.925 7.976.150 6.706.900 Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Yardımlarının Türkiye İçindeki Payı (Yüzde) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Periyodik Yardımlar Sağlık Yardımı Sosyal Yardım Yatırım Yardımı Eğitim Yardımı Gıda Yardımı 0,81 0,03 2,84 0 0,75 0,37 0,73 0,08 3,94 0 0,63 0,63 0,75 0,1 0 0 0,64 0,63 0,8 0,25 0,2 0 0,64 0,64 0,71 0,56 0,28 0 0,64 0,64 0,73 1,27 0,27 0 0,63 0,64 0,81 2,95 0,47 0 0,65 0,65 2010 0,66 0,47 3,13 0 0,64 0,64 Kaynak: Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Hakkâri İli’ne Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vak yardımlarının toplam tutarı yaklaşık 2,5 kat ar ş göstermiş r. Yardımlar içinde en ciddi ar ş sağlık yardımlarında yaşanmış r. Sağlık yardımı dışındaki tüm yardımlarda oran olarak düşüş gerçekleşmiş r. Hakkâri İli’nin Türkiye içindeki periyodik yardımlardan aldığı pay 2003 – 2010 döneminde yaklaşık % 19 oranında azalmış r. B. İKTİSADİ GÖSTERGELER B.1 Gayri Safi Katma Değer (GSKD) 5 / 15 HAKKARİ İl Raporu Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu TRB2 Bölgesi GSKD'si 2004 yılında yaklaşık 7,9 milyon TL iken 2008 yılında yaklaşık 9,7 milyon TL olarak gerçekleşmiş r. Ancak bu ar şa rağmen ülke GSKD içerisindeki payında 2004 ile 2008 arasında önemli bir değişiklik göstermeyerek % 1,01 civarında gerçekleşmiş r. GSKD'nin sektörel dağılımında ise; hizmetler sektöründe söz konusu yıllar arasında ar ş yaşanarak % 62,90, tarım sektörü ve sanayi sektöründe düşüş yaşanarak sırasıyla % 21,34 ve % 15,76 olarak gerçekleşmiş r ancak söz konusu değişiklikler % 4'ü aşmamaktadır. 2008 verileri için GSKD sektörel dağılımının ülke değerleri ile kıyaslama yapıldığında hizmetler sektöründe ülke oranı olan % 64,34'e yakın bir durum ortaya çıkmışken tarım ve sanayi sektöründe çok farklı bir resim ortaya çıkmaktadır. Ülke genelinde tarım sektörünün payı % 8,46 iken sanayi sektöründe % 27,20'dir. Kişi başına düşen GSKD değeri 2004 - 2008 yılları arasında 1.904 ABD Doları'ndan 3.419 ABD Doları'na ar ş göstermesine rağmen 2008 yılı ülke GSKD değeri olan 9.384 ABD Doları'nın çok al nda kalmış r. B.2 İstihdam Yapısı 6 / 15 HAKKARİ İl Raporu 7 / 15 HAKKARİ İl Raporu Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu TRB2 Bölgesi’nde 2004 – 2010 yılları arasında işsizlik oranı %10,6’dan %17’ye artmış r ve bu durum Türkiye’de yaşanan işsizlik oranındaki ar şın (2004’te %10,8’den 2010’da %11,9’a) çok üstünde seyretmektedir. Bölge’de yaşanan işsizlik 2004 – 2010 yılları arasında cinsiyete göre is hdam ve işsizlik oranları incelendiğinde Bölge’de erkek is hdam oranının ve işsizlik oranının kadın is hdam oranından ve işsizlik oranından yüksek olduğu gözlemlenmektedir. Hakkâri İli’nde 2008’de %27,3 olan is hdam oranı 2009 yılında %30,7’ye yükselmiş r. B.3 Vergi Gelirleri Kaynak: Maliye Bakanlığı TRB2 Bölgesi’ndeki illerde, Hakkari hariç olmak üzere, merkezi yöne m gelir/gider oranı 2004 – 2009 yılları arasında değişik oranlarda ar ş göstermiş r. Hakkari’de ise söz konusu oran 2004 yılında % 8,21 iken 2009 yılında % 3,30’a gerileyerek sert bir düşüş yaşamış r. Aynı şekilde vergi gelirlerinin merkezi yöne m gelirleri içindeki payı da sert bir düşüş yaşamış olup bir önceki yıl % 70,49 olan değer 2009 yılı için % 41,12 olarak gerçekleşmiş r. 8 / 15 HAKKARİ İl Raporu B.4 Bankacılık Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Hakkari İli’nin kredi miktarları 2002-2009 yılları arasında sürekli artan bir seyir izlemiş olmasına rağmen mevduat miktarları dalgalı bir seyir izlemiş r. 2002 yılında kredi miktarı 11.059 TL olarak gerçekleşirken 2009 yılına gelene kadar bu oran katlanarak 105.232 TL olarak gerçekleşmiş r. Mevduat miktarı ise dalgalı bir seyir izlemesine rağmen %35 oranında ar ş göstermiş r. B.5 Şirket Sayısı 9 / 15 HAKKARİ İl Raporu HAKKARİ TRB2 TÜRKİYE Yabancı Sermayeli Firma Sayısı (2010) 1 11 25.490 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu Hakkari’de kurulan şirket sermayelerinin Türkiye payına bakıldığında 2002-2009 yılları arasında %0,07 ile %0,16 arasında seyre ği görülmektedir. 2009 yılında ise bu oran %0,16 olarak gerçekleşmiş r. Kurulan şirket sayısı oranı ise %0,09 ile %0,13 arasında dalgalı bir seyir izlemiş r. B.6 Dış Ticaret Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 2002 – 2010 yılları arasında TRB2 Bölgesi illerinde ihraca a Bölge’de gerçekleşen eski verilere kıyasen önemli gelişim sağlanmış r. Ancak halen ihracat hacminin çok düşük düzeylerde kaldığı görülmektedir. 2002 yılında neredeyse herhangi bir ihracat bulunmazken 2010 yılında Hakkari İli’nde ihracat 271 milyon ABD Doları olarak gerçekleşmiş r. 2010 yılında ithalat ise 18 milyon ABD Doları civarında seyretmiş r. 10 / 15 HAKKARİ İl Raporu B.7 Bölgesel Gelişmişlik ve Rekabetçilik Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi (SEGE) Rekabet Edilebilirlik Endeksi (URAK) 2008 2009 2010 2003 Eğitim Sektörü Gelişmişlik Endeks Sırası (81 İl İçerisinde) İmalat Sanayii Sektörü Gelişmişlik Endeks Sırası (81 İl İçerisinde) Sağlık Sektörü Gelişmişlik Endeks Sırası (81 İl İçerisinde) Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeks Sırası (81 İl İçerisinde) TRB2Bölgesinin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeks Sırası (26 Bölge İçerisinde) 79 79 80 77 Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesi Endeksi Sıralaması Erişilebilirlik Endeksi Sıralaması Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik Endeksi Sıralaması 26 Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli Endeksi Sıralaması Genel Endeksteki Sırası Kaynak: Kalkınma Bakanlığı 81 79 77 81 81 81 80 79 80 44 51 31 80 80 81 Kaynak: URAK Hakkâri İli endeks sıralamasına göre 81 il içinde 77. sırada; TRB2 Bölge illeri arasında ise 2. sırada yer almaktadır. Hakkâri ili 81 il arasında eği m sektörü, imalat sanayi sektörü ve sağlık sektörü sıralamasında 79. ve 80. sıralarda yer almaktadır. B.8 Yenilik Kapasitesi Marka Başvuru Sayısı HAKKARİ TRB2 Patent Başvuru Sayısı HAKKARİ TRB2 TÜRKİYE Türkiye Sırası (HAKKARİ) 2006 2007 2008 2009 2010 1 0 0 0 1 2 2 0 1 6 1.099 1.844 2.268 2.588 3.250 37 63 60 66 61 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1 0 0 0 2 12 8 14 41 22 19 23 40 46 28 64 120 98 602 190 155 175 TÜRKİYE 21.156 20.256 28.478 30.469 38.491 48.917 54.712 58.666 60.597 59.838 73.142 Kaynak: Türk Patent Enstitüsü Hakkâri İli’nde 5 yıl içerisinde patent başvuru sayısı toplamda 2'dir. 2010 yılı temel alındığında patent başvurusu ile yenilikçilik kapasitesini geliş rme adına yapılan katkı il bazında Türkiye genelindeki patent başvurularının %0,03’üdür. 2005 yılı i bari ile marka başvuru sayısında önemli bir ar ş olmuş ve 2010 yılına kadar yıllık başvuru sayısı 8’in al na düşmemiş r. C. ALTYAPI GÖSTERGELERİ C.1 Organize Sanayi Bölgesi (OSB) - Küçük Sanayi Sitesi (KSS) 2010 Tahsisi Yapılan OSB Parsellerinin Sayısı Tahsisi Yapılan OSB Parsellerinin Alanı (ha) Toplam OSB Parsel Sayısı 0 KSS İşyeri Sayısı 0 KSS Ortalama Çalışan Sayısı 0 KSS İşyeri Doluluk Oranı (%) 2010 100 250 100 Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı TRB2 Bölgesi sınırları içinde kalan Hakkâri İli adına tahsis edilmiş OSB alanının tasnif edilmesi üzerine ilde herhangi bir OSB parseli bulunmamaktadır. Hakkâri ili, bölgedeki 4 il arasında KSS işyeri sayısı (100), KSS ortalama çalışan sayısı (250) ve KSS işyeri doluluk oranı (%100) açısından 4. sırada yer almaktadır. Ancak KSS işyeri doluluk oranının %100 olması ilde üre min gelişmesindeki eğilimi göstermektedir. 11 / 15 HAKKARİ İl Raporu C.2 Karayolu 2002 İl ve Devlet Yolu (km) Otoyol (km) Köy Yolu (km) 466 1.677 2003 466 1.677 2004 531 1.677 2005 2006 531 1.677 531 1.677 2007 531 1.677 2008 531 1.677 2009 573 1.677 HAKKARİ iline ait "Otoyol" verisi bulunmamaktadır. Kaynak: Karayolları Genel Müdürlüğü Hakkâri İli’ndeki özel otomobil sayısı 2007 – 2010 yılları arasında bin kişiye 10’dan 11’e yükselmiş r. Bu bağlamda incelendiğinde, 2000 - 2009 yılları arasında il ve devlet yollarında 105km’lik bir ya rım yapılması karayolu ulaşımına olan ya rımın Bölgedeki 2.büyük karayolu ya rımı olmasına karşın eksik kaldığını ve özel otomobil alımında yavaşlama yaşandığını göstermektedir. 2008 2010 yılları arasında devlet yollarını kullanan yük taşımacılığında ve taşıt sayısında yaşanan düşüş ise care e alterna f ulaşım olanaklarının değerlendirildiğini göstermektedir. Buna ek olarak, aynı dönemde il ve devlet yollarını kullanan yolcu sayısının artması ise ildeki şehirlerarası otobüs ha nın gelişmekte olduğunu göstermektedir. İldeki bin kişi başına düşen özel otomobil sayısının Türkiye ortalamasından aşağıda olması ve 2009 – 2010 yılları arasında 183 özel otomobilin artması ildeki otomobil sanayileşmesinin geri kaldığını göstermektedir. 12 / 15 HAKKARİ İl Raporu C.3 Havayolu HAKKARİ iline ait "İç Hat Yolcu Sayısı" verisi bulunmamaktadır. HAKKARİ iline ait "Dış Hat Yolcu Sayısı" verisi bulunmamaktadır. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu Hakkâri İli’ne ait “İniş Kalkış Yapan Uçak Sayısı”, “İç Hat Yolcu Sayısı” ve “Dış Hat Yolcu Sayısı” verileri bulunmamaktadır. Ancak Hakkâri ilinde havaalanı bulunmamakla birlikte Hakkâri İli Yüksekova İlçesi’nde, 2010 yılında havaalanı temel atma töreni gerçekleş rilmiş olup 2014 yılında hizmete girmesi hedeflenmektedir. Söz konusu havalimanı çalışmalarının hızlandırılarak daha önceki bir tarihte hizmete kazandırılması Hakkari’nin hem cari hem de sosyal açıdan ulusal ve uluslar arası düzeyde ile şimini ar rması açısından son derece büyük önem arz etmektedir. C.4 Demiryolu Demiryolu Hat Uzunluğu (km) HAKKARİ TRB2 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 - 243 243 243 243 243 243 256 256 TÜRKİYE 8.671 8.697 8.697 8.697 8.697 8.697 8.699 9.080 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu Hakkâri iline ait “Demiryolu Hat Uzunluğu” verisi bulunmamaktadır. 13 / 15 HAKKARİ İl Raporu C.5 Denizyolu HAKKARİ iline ait "Denizcilik" verisi bulunmamaktadır. Kaynak: Denizcilik Müsteşarlığı C.6 İletişim Kaynak: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Hakkâri İli’nde kişi başına düşen GSM abone sayısında 2007 – 2008 yılları arasında 0,06’lık bir ar ş yaşanmış r. Bu ar ş ile Bölgedeki kişi başına cep telefonu sahipliğindeki ar ş(0,05) paralellik arz etmektedir. İlde her bir kişinin bir GSM aboneliğine sahip olmadığı ve Türkiye ortalamasının al nda kaldığı görünmektedir. Bilişim teknolojilerine erişimin en yaygın yolu olan internet kullanıcılığında ise ADSL abone sayılarına göre 2006 – 2008 yılları arasında ar ş yaşanmış ve 2 yılda 4.469 abone internete ulaşmış r. D. UYGULANAN POLİTİKALAR D.1 Teşvikler Belge Sayısı (Adet) 2006 2007 2008 2009 2010 İstihdam (Kişi) 2 4 4 5 6 10 65 120 110 74 Sabit Yatırım (TL) 14.377.000 8.765.000 38.947.180 24.220.733 14.267.586 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Hakkâri İli’nde 2006 – 2010 yılları arasındaki teşvik belge sayısında genel bir ar ş eğilimi gözlenmektedir. Aynı dönemde teşvik sayısında radikal bir değişim olmamış ve il yıllık ortalama 4 adet teşvik almaktadır. Ancak sabit ya rım miktarları ve is hdam sayısı için aynı paralellikten bahsetmek mümkün değildir. 2008 yılında başlayan sabit ya rım miktarındaki azalış eğilimi devam etmektedir. 2009 – 2010 geçiş döneminde sabit ya rım miktarındaki azalış yaklaşık 10 milyon TL değerindedir. Aynı dönemde is hdam sayısında %32’lik bir küçülme gerçekleşmiş r. 14 / 15 HAKKARİ İl Raporu D.2 KÖYDES - BELDES - SODES KÖYDES Kaynak (Bin TL) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Pay (%) 3.730,5 23.403,96 28.471 7.274,67 9.176 27.151,35 7.736,76 2008 Proje SODES Destek Sayısı Tutarı İstihdam Kültür, Sanat ve Spor Sosyal İçerme 1,87 1,17 1,42 1,45 1,56 1,75 1,41 BELDES (2008-2009) Toplam Kaynak (Bin TL) Pay (%) 1.324,76 SODES 2009 Proje SODES Destek Sayısı Tutarı 2010 Proje SODES Destek Sayısı Tutarı 0,21 Yıllar Toplamı Proje SODES Destek Sayısı Tutarı - - - - 9 1.024.666,4 9 1.024.666,4 - - - - 18 1.958.857 18 1.958.857 - - - - 18 3.075.400 18 3.075.400 Kaynak: Kalkınma Bakanlığı Hakkâri İli’nde KÖYDES, BELDES ve SODES projeleri uygulanmaktadır. KÖYDES projesi ile 2005 – 2011 yılları arasında İl’e aktarılan kaynak toplamda yaklaşık 106.400 TL’dir. Hakkâri İli’ne KÖYDES projesinin yıllık toplam kaynağının %1,5’i tahsis edilmektedir. BELDES projesi ile 2008 – 2009 yılları arasında İl’e tahsis edilen kaynak projenin yıllık toplam bütçesinin %0,21’ine tekabül etmektedir. 2008 – 2010 yılları arasında uygulanmaya başlayan SODES projelerinde ise ilk iki yılda herhangi bir kaynak aktarımı ve proje gerçekleşmemiş olmasına karşın 2010 yılında uygulanmaya başlayan proje toplam sayısı 45’ r ve projelerde ağırlıklı olarak ‘kültür, sanat ve spor’ ile ‘sosyal içerme’ başlıkları öne çıkmaktadır. SODES ile 2008 – 2010 yılları arası İl’e aktarılan kaynak miktarı toplamda yaklaşık 6 milyon TL’dir. D.3 Kamu Yatırımları Kaynak: Kalkınma Bakanlığı 2000-2010 yılları arasındaki kamu ya rımları tahsisleri incelendiğinde; tahsislerin dalgalı bir seyir izlediği görülmektedir. 2006 ve 2010 yıllarında ar ş büyük bir oranda gerçekleşmişken 2003 ve 2008 yıllarında ise azalış büyük oranlarda gerçekleşmiş r. Kamu ya rımları tahsisleri açısından 2010 yılı Hakkari İli için zirve yılı olmuştur. 15 / 15