- KBRN (Kimyasal, Biyolojik,
Transkript
- KBRN (Kimyasal, Biyolojik,
EK-1 "SIVIL SAVUNMA GUNU'NDE igr-,nNncnx KoNULAR 28 $UBAT Sivil SAVUNMA - Kavramr, Tanrmr, Tedbirleri - ikaz-Alarm - ikaz-Alarm iqaretleri - S{mak - Gizleme Karartma - KBRN (Kimyasal, Biyolojik, Niikleer) Silahlardan Korunma Radyolojik, nK-1 2S $UBAT "SiViL SAVUNMA GUNU"NDE igr.,nxncnr KoI'{ULAR SIVI SAVUI{MA - Kavramr, Tanrmr, Tedbirleri - ikaz-Alarm - ikaz-Alarm iEaretleri - Srfrnak - Gizleme Karartma - KBRN (Kimyasal, Biyolojik, Niikleer) Silahlardan Korunma Radyoloiik, sivit, sAvUNMANtN L,\vR{Mt insa'ria'r'e topl'mlar arasrnclaki qau,smararnl. insanrarn var.ohrt'ire birrikte ba5ladrgr vc eu ilkel lo;ullardan giiniimiizain en modem imkenlarlna kadar her tiirlii vasrta!r kullanarak rc.n- hulrrradr!. ni,ir nrr:krsJir. lcli'tir.'Ibplumlann biin),eled degiqtikge istek vc ihtiyaglan arlll1rS. dolayrsryla kiijilcr ve loplurnlar arasrnda anlaSnazlrklar meydana gelmi;, bLrnlar]n qitziimii iCin gogu kez :javagln.a baSvurulnrustur. insanliL'n kendi kcndiierinc lor agirklar en-btiyi:t relitettJrden birisi oran sar,a|lar: dainra qok bll),iik acllara. slktnhlnr;. zlrrrl.rra srhcp olm.rsrnr ,e tiint insanhrrn bLmu bilnlesinc raEmen, maalcsef gihriimilzde cle dcvam etmekleclir.. siViL SAVUNM,\NIN TANIMI Silii Savunrra; diifman saldlrrlarrna kar5r, halkrn can ve tnal ltaybrntn cn az scvi\,evc indirilmcsi: irayati ajnemi ta;rvan fier tilrlLi resnti \e Jzel tcsjs rc kLrLuiu;lenn Loru,,*os, u" Iaalilctle.inin deva'rm saglal'acali;ckilde ilileqtirnrcnin yaprlmasr, sa;unma gayrctlerinin halk tarafindan en yiiksek seviyede dcsteklennlesi ve halkrn moralini yiiksek tutmak igin alx]acai( her tiirlii silahsrz, korur,ucu ve kuftanct tedbir ve f'italiletleri kapsar. siViI, sAVUNMA TEDBiRLnRj Bakanlrglnlrz Mcrkez vc Tttra Tefkilatr ile Kumm ve Okullann ani lrir cliisman taanuzllna ugrtmasl hilindc; lehlikeye kar$l dncedcn haztrlrkir olunmasr ve bazl dnentlr ledbi'lerin alr.rnrasr gerckniektcdir. Kurum re okurlarrn, can ve marrn korunmasr iqin gercken tcdibat'c malzemcyi ba'l ddneminde sa-ilamasr bir fclaket hdlinde nasrl hareket ediiccegini bilnrcsi gok iineurlidir. Sivil savunma hiz'retlcri, hem Bakanhk tarafindan hem de k.rurr=ve okullar taralindan ahnacal( tedbirlcrle gergcklef ir. Mcl'cu1 dumm Ie geli;imclcr hakktnda lelcvizyon ve raciyodan gerekli bilgilcr verileceEindcn yayrnlar izlcrunelJ, kurum vc okullarda; miilki amirlcrin sivil savururra konusundaki vayrnlarr/duyurulan eksiksiz uygulanmahdrr. l- Kurum vc okulda bir srgmak yeri yoksa kurumun/okulun ig bdliimiincle bulun.rn clveri;li mek6n srglnma ycri olarak avrrlnrah, bu yer Bakanlrk ve il Afet Kooldinasvon Miidiirliigil ile koordine saflanarak hazrrlanmarrchr- srlrnn,r ycrlerincrc br.rluncrurulniasr gerckcn yiyecck. igecek. yrkacak, aydlnlatma. ilk yardtur vc kurlarma nalzemeleri dc hlzrr b.,lrlr,lur'ulrrr.rIJrr. 2- Kurum ve okullar etrafinda odun. kilmiir. gaz, benzin. kagtt, kuru ot, krrprnt, eski eSya v.b. gibi yanrcr nraddelcr varsa bunlan binalardan uzakla$trrrp, yangur tehlikesi olnayacak emniyctli yellerdc rrruhafaza eclilmcl idir. 3- Sctcrberlik ve!a sava; hrilinde r;rklarrn sijndiiriilmesi vc kararlrna yapliacalr dikkatc airnarak tsrklarrn dr;arrdar dzelliklc giiziiknrcnresini saglamak lgin 'e muka\\.a.havacian pencerelcri drlecek silall pcrde, koyu renk l(a on. halr. balaniyc gibi malzemeleri cl allrnda bulundLlrulnraltdlr. 4- KLrmln ve okullarda savap esnasrndir grkacdk bai;langrg yangtnlarrntn siind riilmesi, yapllacak basit krnlarma !e iik var.drm i5lcrigibi gtjrev ve hiznetleri igin i$ bitliimil yaprp bina _hazlr kor-uma amiri ilc gerekli personcl (itlzriycci. ilk vardrmct, kut.tancl) segilcrek bulundululmalrdrr. IKAZ ALARM gdriilmtlftiir' Ilirinci Diinya Sava nr izleyen sa\|11 irrirq \e gtreqlL'rindc hr''lt Eelr:melcr sivil hirlka re farllr I'lrak ff""i flti"i" S"""it nuJ,tn." l"u" saldrrrlerr ilnccki sarrflrrdirn pesii savunmir l"a.n".in" olmu5i'r. BLrnun sonttctL erkctt haber alma 'e yayrna ilc "naiirtrl gelilmcler gdriildii 6nlemlcrindc -- Bu itiniinltirie killeleri bir ancla )'ok cclebilecek gliqte silahlar -raprlabilmektedir' hava J)ii$man olmalitadrr .if"ftto,,i- f.,,-tt,,',-n araq Ic Idntcnlerinclc siircltli geli'neler .lekrronik bir agd.. le iiriilmrii si\rcrni) .;l.i..j;,,r;;;.;"" haber almrnrn leknil 1.1prsr rsdrr th Lrsilca ikcT-Ncrm denir' gu';irientin tiintiln" ptken Ilaberahna ve 1 al nta Sistcmi 1':r TLirL Sil$ll Klr\'vctlerinc Yurdumuzcla aktil hava sa\'u asl giire! \e sorunrlulugu allnmasr isc Al'et *rif.i5iit. lil9n,",l f1ava salclrtrlartna kar5r h"alkrn uyanlmasr sivil orlenrlerin vc--'Acil Dulum Yainetinli uaskanhgrna vcrilni$lir' H;". aLnra ve ,\'ayma' iliaz ve alalm sisterninin kululmasrndan' galrftlrllrrlaslndan' Yijrctinli Ltrsonelin gdrevlencliriimesinden ve leti;tirilrnesintlerr. lL11 .\.cgorc\Lilerc. .lcil.,Dunrm ve sivil halka ir'""'t-i"itiir." ve tehlike g'qti holtrlerinin. hdlgcdeki vc .rahalli ilitz alam stste'ri.in iSle' du'urnda br-rlttndurulnrusrndan vali 6l;ffi;;. ;;;;;l;il;J"it. kayn'nkanlar sorumludtrr' iK,{z vE ALARx'l i$ARtrTLERi 'hara :aldrnsr ihtimali Afel ve Acil Durunl Yiiictimr Bir;krnh;r Trrulrntlln; (llrrdultrndl halkrn alacagt ufaugunaol fto"o ,"t.lo,r, 1'ra51ac|grrtda r c saldrtnrn 580 adet sircn t"JUi.i".il6"L..f*l .ygulantak uzere ytrrt gcnelirrcie i1 ve ilqelerinrizde topliun sistenli '-- kurulnlultur' arrg ve i5aretlcri' ik,rt ve alann habcrleri ve bunlarrn bildirilnrcsinde k'llanrla. ledbirlcr a$agrda q"lirf*iii" be nf,""tt fl,,ber ve iiiaretler iizeritrc )aprlacali harekctler ve allnacak linilmi5tiL. W W gKEf fSW' l;::":ii'' ikazvealarmiqaretleri,temelolarakhazlrllkvetehlike;kazlarlojmaknzereikiyeayrllll A- HAZIRLIK iKAZI: Bir utut okullanmrzln gereken son hazlrhk ijnlenlerini ikazdrr' iq;n l'tiifiinretqe gerckli gijriildilgii takdirde verilen sava$ tehlikesinde kurum ve it-"t".i i5areti: aracrltgr ile Raclyo televizyon v b. gibi yaym araglanntn verilir YAPILACAK i$LER KutuntveokLrllarclakislfrnmalerLcrinigcizdengeqirip.eksiklerilamamlayrp \e |atlaylcl maddelel turro',,'r,.''l''"r" getirilecek' binalarlrr gatrsrnda \e etralinda )onlcr, ilffi;;ti;t;;":;i, i;;artma emirlerine uvularak <lganda hig rgrk vaktlmavacakttr' B- TEHLiKE HABERLERi I) SAR] (iI.AZLARI) iI'{Z Saldrn ihtimali var anlamrndadlr' f- Ug dakika siirekli diiz scsi ile verilir'. YAPILACAK i$LItR: ve su ana anahtarlarr kapatllacak' Kurum ve Okullarda: Dolal gaz, kazan ilairesi' elcktrik Kapr vc pcnceteler kapallhp perdeler ;;;;; ;;, ttp, soba vs. vaisa sdndiiriilecektir' giJilccektir' ."i,ii"""i r,"t"" ]erlcrine gerclli malzemcler rlrnrrak 'rArnrnr "" i"i.i-"r'.-"t li'iiffi;;,r"fii" ,"ru il", iizere en yakln srglnma yerlcrine, senel srgmaklara bodr,'. Jlil'l slgrnnra) a clverilli )crlcre gidilccektir' .t""ii"i*a",,A..agtan ililecek' aqrktakiler gibi davtanrlacaktrr' 2) ALARM (KIRMIZI iI(AZ) Saldrrr tehlikcsi I ar anlamrndadrr' iqareti: fg tlakika yiiksclip alqalar, dalgah siren sesi ile verilir' YAPII-ACAK i$LTII: Kuru v€ Okulhrda: Sarr llger sa inrndaki dnlemlerden cksikler varsa tamaDlanacaktrr' en hemen ,,larak cjnlcmleri ait ikaza 'kazveLitniq ise cn krsa siirede san itaz) ik;;i; ;;;ili'"mrzi b!krolilecektir' ifrrcti tehlike ge$ti ;L; ;;e;;;;"";;l:;; gidilecek've korunrral. qalrsrlrn lerJe srgrnnrn vcrLerine (kijprii altr' d'var A';;;i;i;;; lj",i.'r v"k'n srgrna'L lerine' )oksa ;;i: "n dibi veya qukur,yerlere) saklanarak viicuduruzui aqtk yerlcrini itrtilp tehlike 3eq1i iFlelirli beklenilecektir. Ta$rt Araql.nnda: tih'erilli bir yelde durup agrktakiler gibi davranrlacaklrr. 3) R{DYOAKTiF SERPiNTi VtrYA KiMYASAI- SALDIRI TEI{LiKE iKAZ Radyoaktif scrpinti veya kinyasal saldrn var anlamrndadrr. iqarcti: I I I Kesik kesik sircn scsiyle ve radyo, tclevjzyon gibi yayrn araqlarryla verilir YAPILACAK iSLtrIT: Kurum vc Okullarda: Alam esnasrndaki tedbirleri allnlzAqrl{ Alanlarda: Ln yakrn srlrnma yerine vcya kapah bir yere gidilccck. viicudunuzun agrkta kalan yerleri dfiiilecektir. Ta$rt Araglannda: En clveri,sli yerde dumrak srErnma yerine veya kapalr bir yere gidilecek, yakmrnrzda cmin bir yer yoksa kapr ve camla kapatarak ta$]l iqinde kahnacak, \'iicudunuzun agrk yerleri drttilecektir. c. Tf,IILiKI,l GEqTi (Bry/t Z iX,tZ) :Tehlike gcqti anlamrndadrr.. i6areti: Radyo. tclcvizyon. nregalbn \,l). gibi her tair yayrrr araqlan ile duyululur. Bu ikaz verildiEinde slgrnma yerinden veya saklanrlai yerden grkrLacaktrr. GiZLEME VI] KAI{{I{IMA : Lliikiinetqe liizum gdrtildiiEii takdirde oiaEanijstii hilden itibaren t;tklarrn sdndildilmesi vc karartllmasl uygulantr. Kurunr ve okLrl binalarrnrn dr$rnda (dr$arrda) yanan rgrklarrn geceleri havadan gdziikmemesi igin tamancn sdndiiriilmesi, 1'anmasr zorunlu olanlann maskelenmcsi; binalann iqincle kLrllanrlan r$rklann geceleri dr$arrya stzl]tamasr igin koyu siyah perdeler, drtiiler gibi araglalla kapatrlmast tcdbirleri altmr. SIdINAK VE SIGINMA YERLERi Klasik ve nilkleer silahlaria, kimyasal ve biyolojik harp maddelerinin tesirlerinder insanlar ilc iilkenin, harp gucijniin devamr igin gerekli olan canl1 \'e canslz krymelle ko rmak amacryla kullamlan ve bu maksatla yaprlan ycrlere SIdINAK denir' SIGINAK Teknolojik geligmclere panlel olarak giiiiimiizdc siLah ve silah sistemlerinin giig ve yetenekleri de artmr$ bulunnraktaclrr. Buntul dolai sontcu olarak cephe ve slnlt gibi kavramlar biitiinii ile ortadan kalkmrt, tiirn -Yrtrt ve sivil halk salclrrr alanl igine girmi$tir. Brl biiyiik tchlikelelden Silahlr Kuwetlerjn aldcagl dnlernlerin ve diEor tedbirle n yanrnda sr[rnak yaprmrna 6nem verilerek kutul nabilinir. Aksi takdirde can ve mal kayblnln fazla olacagr tabiidir. il! Ancak sr!rnaklardan beklenilen yamrtn saElanabilmcsi igin srftnak yaprmrndan evvel $u 6nemli prensibirl nrutlaka gdz iiniinde bulundurulmasr gerekmektedir. 1. Srlmak yaprJacak nahallin iyi tespit edilmesi. 2. SrEmaktan yatarlanacaklann dnccden plar ann]asl, 3. Yapllacak srElnagtn ba5ka amaglarla kullamlabilir nitclikle olmasr. SIGINAK YAPIMINDA AMAq L CaLn \'e n'lal kalbml ert aza indirmek, 2. Hazrrhklr olnra imait lerilerck caydrncrltgt saglamak, 3. Az masrafla toplu koruma imkiinr yaratmak. SIGINAKTA ALINMASI GtrRBKEN TEDBiIILER l. SrEll1aklardan kin1lerin ne 5ekilde yararlanacagr (6nceden) lespit cdilmelidir. 2. Sllrnagrn havaslnl bozmatlan galt5ahilen bir aydlnlatma lenibatl bulunmalldtr' Srgrnaklar srvanmanrak ve gereksiz eSyr konnlamahdlr' 4. Dr,san ile haberleEme terlibatr sallanmalrdrr. 5. Yanglnlarii ka\i1 gerekli iinlemler ahnmahdrr. 6. Srllrraga girelkerl yelerli miktarda saElk malzenesi unutuiman]a|drr. ile gerekli arag vc gereg ahnnasr SIdINAKTA I]TJI,UNMASI GEREITEN MALZEMELER Dr5arrdaki radyoaktif serpinti ve kimyasal gaz etkisinin geqmesi igin belirli bir siire srEmakta kalorak mccburiycti hasrl olabilir. Ilu nedcnle biitiin ihtiyaglar diiiiiniilerek srgrnak iqcrisindcki hayat buna gdrc organizc edilrnclidir. Kurum ve okullarda, donatacagr srgmak veya slgrnma yerlerinde birkaq giinltlk yiyecck, iqecek ve salhk nalzemele yangln s.jndijme a1.ag. gereqleri bulunclurulmasrna dikkat edilmelidir. igcceklcrin kapalr kaplarda, yiycceklerin konserve qeklinde, saghk mdlzemelerinin de orijinal kap veya kutrrlarda bulundurulmalauna dikkat edilmelidir. , KiMY,AsAL, BiYoLoJiK, RADYoLo.IiK, Ni]KLE[,R (KBRN) SiLAHLAR KiMYASAI, SiI,AHI,AR: Kinryasal iizellili sayesinde; cjldiirticil, yaralayrcr ve tahri$ edici etkilcr gdsteren" sis ve yangrn mcydana getiren, insan, bitlii vc mctallcrc ctkili olan, katl, srvl, gaz veya acresol halindeki m,ddelere KiMYAs,\L siLAH denir r.U rl KIMYAS_A.L SAVA$ . ' . . . . . MADI)I -nRI Yakrcr gazlar l]ogucu gazlar Sinir gazlan Kan zchillevici gazlal Kusturucu gaziar Gdz yalarlrcr gazlar Llyuttllrlrcu gazlar . MLrhtelil'gazlar Tespiti: l espit cihazlanJ,la yaplllr. Belirtileri: UQaktan yayrlan bir ser?inti l,eya sis gijninmesi l):ifr"n trr,rfrrd.rr gelrn duman \c si. toriinitcsi l'ltralia fiipheli ),ag damlalan veya su biriknlesi Qevrel c deliqik kokularrn yayrlmasr Grirmedc bulanrkhk hissi Ani baS agnsr Burun akmasr ve kanama gdriilmesi CidIiisle aErr, nefes almada zorluk Deride krzarrkirk veya kabarcrklar Bulantr vc kusma Konrnma : silahlardan korunmak iqin maske takmak, koruyucu clbise giymek, terrizlenntek. - . Bu slEuiik ve diEer kapalr alanlari,r ydnelmek gereklidir. BiYOI,o.IiK sAvA$: insau, evcil hayvan vc liydalanrlan bitkilerde tili.Lrn vcya zarar mcvdana getirnlek. nralzenleyi ugratnak amacrvra mikroorganizmaia.n vcya bunlarrn toksinleriiin (zehirrerinin) krrsien kullanrlmasrdrr. hasara Biyolo.iik sa'a; amacryra kullanrran mik.ourganiznrarara ,,Biyor,o.IiK AJAN', denir.. Biyolojih silahlardln; sinsi olmalart, gclecek savallartla bu silahlann kullanrlacagr veya aqlktan bil sava| 1'okken n]emleketleri; insan gijcii ve ekonomik yi;nclcn zayflatmat anracryla yararlanrlacagr anlagthraktadrr. 'l'espiti: Vijclrtta ve or1amda olu$turdlLEu tahribatlar. Belirtiler: insanda halsizlik. bai agnsr. ciltte anormallik, karm alrrsr vb. Bitkilerde kumma. sararma. gelitenteme, hrzh geli5rne Ib. .Bi1,olo.lik alanlann bLrla;rna yolu: solunum, sindirim, do1a;rm. gdz vc tenasr:ll organlafl yolu ilc bUlaSrr. Korunrna: Gcncl sa!hk ve tenlizlik kurallanna riayet ediLnelidit. Bu kontr hakkrnda ciitimler -vaptlnlmalldrr. RADYOI-O.IiK SiLAHLAR ai DoEada mevcrit clenentlerin atomlarl ln bir krsml kararh. diger bir krsmr ise kararsrz q:ekirdeklere sahiptirler. Kararlr bir' gekirdekte, proton ile niilror ar birbi e nc niikleer kuvvetlerle o kadar srkr bafLdrtlar ki higbir parqacrk gekirclek drgrna kagamaz. Bu dururnda gekildek dengedcdir' Bu tiir qekirdck aton'tlara izolop dcnir. K:lrarsrz bir gckirdekte ise, lazla cnerjiye sahip olacakiar ve dolayrsryla parqacrklar bir arada kalamayacaklardrr. Bdyle gekir.deklcre Rudyoaktil c\.kidek yada RaLb,oizotop aci relilir. Ktsa bir silre veya ciaha rLzun bir.stire iqerisindc aeliirdektcki n6tronlar parqalanarak bu lazla cnerjilerini alfa, beta, girna gibi qe$itli rqrnlar ve fargacrklar _r'aymak suretiyle bo$altacaklar ve karar'lt halc gcanriq ohcal(lardn. ! Bir alonun gevrcsine bu Sckilde tanecikler vc lSln saqarak pargalanmasl olayrna "lladloaktivite" vcya "Radyoaktillik" bu lih nadclelere dc "Radyoaktif Madde" dcnilir' > Cevle)'e yayrlan alf'a, beta ve gana gibi parQacrklara ve r|tnlara ise "Radyasyon" adt verilmektedir. )- Radyoloii, rdntgcn rsrnlanndan istifade edilcrek viicudun ii organlarrndaki hastahklartn teqhlsi a1' r.rca riintgen. gama gibi diger iyonize radyasyon metollarl ilc de bu hastalrklann l'cdavisi'iicugragantrpilmininbildalrdrr'HastalrklarlrltcthisiiqinRarlyr;/oTl,tcdaviigin I 1.1 dy o e ru| i kLtllanll t. i Iladyasyon, maddc iizeriidc rncydlna gctirdiEi etkilere gdrc; iyonlasltrru Radyasyon yiiklcnip iyonlaimalanna (iyonizasyor) iaq'rtrgr maddcdel geqcrken atomlarn elektrik yiikti ile I l. \ oluilar. Onlem a!r'rnradl!r takdirde tiim canlllar iQin zaradr olabileccktir' (All'a Radyaslonu, Bela Radyasyonu, Gama Radl'as,vonu, X [Slnla ' Ndtron Radyasyonu, Kozmik I;rnlar) 2. iyontosnncr Otmayatt Rulfoslon Uttiaviyole, krzlldtc.si, radyo dalgalmr ve mikrodalgalann enerjilcri gok kiigiik oldugundan neclcn . cep telelonlarr. radarlar. )iiksek i)'onlaftur0r oln]a,varr ladlas,von hatlan gcrilin'r (Baz istasyonla kaynaltlirndtr.) RADYASYON K-A.YNAKLARI Radyasyon kaynaklalnl, dolal ve yapay olmak iizere, ikj srnrli ayrrabiliriz Yagamrrrrrzr siirdiirdtlumiiz diinya da, giinliik ya$arn srraslnda sijrekli olarak r0d)'asyonla birlikteyiz. Yaqarn boyunca korunamacirluntz bu radyas)on Dogal liadyasyondur' ( Kozrnik Radyasyon' Yer vc Dinalar', llava. Yiyecek vc Igecek) Dogal radyasyon kavnaklarl yanrncla yapal radyaslon kaynaklan da vardlr' (1rp1a Radlaslon Kalnaklari. Enclilslri)'cl Uygulamalar, Itad-\oalitif Serpinti. Niikleer Giig srlntrr'rlleri ltikctici iJ ritnleri) RADYOAKI'iF RiSKLIiR (-Niiklccr, teuroniii(leer.silahlar, deneyler, -Ntikleer serpinti, -Niikleer santral kazalan, -Nilkleer delizaltr kazalarr, Encliistriyel kazalar. -TrSrmacrhk kazalan. -Atrklaldan olu;iai tchlikeler. Al'etle| sonu oluqan radyolojik tehlikclcr, Terdrist tialiyetlcr) IiTKiLERi Radyoaktif kirlelicilcr iizelliklc insan, hayvan \ c tritki saglrArna olumsuz elkiler ,vaparak !evreli vc ckolojik clcngeyi bozallar-. Canhlartla gcnetik dcgi;ikliklcrc de yol aqarlar' Gdz en fazl'! etkilcncn za,vllllll. katarakl ve gdz uYumunun yavallalnastna scbcp olmaktadlrlar' Raciyaiyonun etkisi; cins, ya$ ve organa gdre degi$mektedir' Qocuklar vc biiyiime gagrndaki gcnqler en t'azla elkilcnen gumptur. Deri ise. radyasyona karlt daha dayantklrdrr. Niikleer tadyasyon, iilcuttaki hiicrelerin yaptslnl bozank iyo'ize cdcr bunun sonucturda DNA zarar gdriir ve bu dunrmda, vticul da kansere yo1 agabilecek ltaltct dcgi:;iklikler meydana gclir Kontrolsiiz hiicre organ olup; Gtinne qoEahiasl mcydirtra getirir. Aynr zamanda genleri olurnsuz etkiler' YAITATACAdI SONUqLAR Kanser olu6masr, On.rtin krsalmasr (erken ijliimler), Katarakt oluEmasr, Sakat ve 6lii doErullar vs. 5eklinde srralanabilir'. KORI N \{AK liadyasyon kdynagrndan uzak durulmalr. en ktsa silrede radyasyonlu ofiam lerk cdilmelidir. ozcl gilsilei iiur5un iinliik, aizel maske) k'lla'rlnaldrr' Radyasyonlu cihazlarla yaprlan tefhis 'c tcclaliye slk srk bal\'r.rruimamairdrr" t, Ll/ft $tu; Ciirnmesini saglrnrk NiJKLEER SiLAHLAR Atomun pargalarmasl sonucu agLga qrkan enerjiclcn yararlanarak yaprlan silahlara NiiKLtrlER SiLAHLAR dcnir. Alom - Hidrojen - Ndtron Rombasr gibi ge'itleri vardrr. NirKr.EnR siLAILARIN rlrKiLERi 1) Ani Elkilcr 2) Kalrntr ]llkilcr olarak ikiye ayrilrr. Ntiklecr infilikrn biitiin ctkilerini 100 kirbul cdersek. bu etkilerdcn: t{) - %,35'i Isr (lgrk ile birliktc gclmektedir.) - %5'i Ani Niikleer Radyasyon %45'i Basrng (13last) - % 15'i Kalntr Btki (Radyoaklil Seryinti) olarak kar$lmrza grkmaktadrr. ] ANi NTKiI,ER: lsr (l$rk) 2. Ani Ntikleer Radyasyon 1. 3. 2. Basrng LALINTI ETKILERI (Radyoaktif Serpinti): Gclocekteki savatlann tehlikclerinden belki en biiyiigii olan niikleer silahlann, yurt dlgiisiincle ka l karlg, tas ta$ korunulmasr gereken tek etkisi miiteakip tehlikedir. Bu tehlike "Kalntr Etkileri" veya "Radyoaktif Serpinli" diye de adlandrrrlabilir. Bu tehlikenin meydana gelebilmesi igin niikleer bombanrn yere vcya yere yakn infildk ettirilmesi igin en f'azla 180 melre yiikseklikte oimasl gerekir. Tcspiti: 'l espit cihdzlanyla yaprlrr. Korunma: Btilge.lerl uzaklatma, maske sr!rnala girme. takma, koruyucu giysi giyilmesi, tenizlenmc, tl EK-2 01-07 MART''DEPREM IIAFTASI'NDA igr-,nnucnrKoNULAR DEPREM HAFTASI 1- Deprem 2- YanEn DIiPREM Ycr kabuEunun dcrin kalnunlarrnrn klflllp )er degi$tirnlesj durumuna gcgmcsi ncdeniyle olu$an sarslnhiardrr. :a da yanar.diElarrn ptiskiirmc Deprclnler can vc ntal kaybrna 1ol aqmaklir. rlt yapryt bozarak insanlaln giinliik aktivitelerini srnllanakta, iilkenin ckonomik ve sosyalyaprsrnr hoznaktadrr. Dcprernlerin olacagrnl (inceden tcspit eden cihazlar vcva yijntenlcr henilz buluna1nalrllrttr. Bu nedenlc, clcpremle ig iQc ya;ayan iilkeler dcprcmin yamtacagt olunlsuz etkilere kar,sr hazrltklr olmak zorundadrrlar'. [)lkenrizin topraklarnrn 7092'si deprem riski talldrgr, niilusunluzun %95'inin bu bcilgeler iizcrinde ya5amasr ncdeniyle, gcncl olarak iilkenrizcle.6zel olarak jse Bakanltirn.llz okul ve kururnlannda ahnnrasr gcreken teclbirlcr yarlnda, depremc ydnelik elitim gahfmalafina ijnenr verilnrelidir. Deprenrin yaratacagt hasarlarr cn aza indimek antacryla: * Deprcm dncesinde. * I)epren * Deprem srrasrnda, sonlasrnda. neler yapmamrz gelektigi konusunda bilinglencrck dnceden hazrrlrkL olmahyrz. DUPITIIMDT CAN \TIi N,IAL CIIVIJNLi.Ji ACISINDAN AI,INMASI GIiRIIKEN TEDBiIILI'R I)tPRT14 6\( F\i\DI. A,LI\AC4K ONLL\,II.11R a) I)olaplar ve tlevrilcbilecek benzeri cSlalarr bi$irine vc duvam 1espi1 edilnrcli. avnca clolap iizcrine konLrlan e$ya \.c Lriiro malzemclcrin diilntesini ijnlcmek iqin plastik tutucu mitlzemelcr kullantlrrllrclrr'. b) Sobir Ve diler rsrtrctla n saglam malzenlelerce .luvara veya verc tespit edilmelidir. tl f c) Zehirli. prliayrcr. )anrcr maddeleri dii$meyccek Sekildc depolanmahdrr- bir konunda sabitlerneli vc krrrlnayacak bir d) Ci,rz kaqair ve yangrna kaLtl gaz vanaslnl vc cleklrik sigo getir-ihneli. laiah elchlrik icsisatl vc gaz baglanttlarr onanlrnaltdtr' ala nr otoolatik e) Ilir dcpretn eylem planr hazrrlaylp, bu plana gdlc nasll davnnmanlz gcrcklili zaman' hale zaman tatbil(alla denel,ll11cliclir. bu yollan e) Binada acilcn kagnlak igin kullanrlabilecck yollardaki tehlikeleri ortadan kaldrmralr' yangtn esnasrnda deprem iiaretlenreli, buralaia ger'eksiz es,va ve malzenlc konulmarnalr' nrerdivcnleri kullanrlmamahdlr' l) Kurumve ol(ullarda asansiir mevcllt iso kapr ,vanlartna "Dcprem Strasrnda Kullanllmflz" levhasrnr aSrlmahdrr. g) Ailc bireylcrine. dcpremde alrnrcak iinlemlcr \e ilk yardrrr konularrnda gcrckli olnn bilgiler vcrilmeli' beccrilen kazandrr-rlmalrdrr' h) Dcprem csnastncla tehlike yamtmamasr amacryla ev igindc giivenligi safilamak iqin "Deprcm Ciivcnlik Plani' yaprLfi ahdrr' 'r\cil r) Ilcr bilcy iqjo- acil clurunlarcla ihtiyag cluyulabjlccek malzemclerin bullndLtlu ki;isel lju.,',n Ca,ti,rsrl'hrrtrlanrp, kola,Yca ula$llabilecek bir yerdc ve her an hazrr bulundurult,tralrdu' i) Kurum vc okullarcla yaprlan clcprenl tatbikatr ve aLlnan 6 emler' sosyal tesisler i1c bireyscl olarak aile oft aInrnda trvgulanLrbilmelidir' .i) DcpreD sonrasr "Bulugna Phnl" hiutrlanmal], acil telclbn numaralarl not edilnrelidir' DEPI{E}I SIRASINDA YAPII,MASI GEREKIINLtrII r) Kurum vc Okullard{ palige kapllmamah. ?- OlrehncnleriD uyarllarnla ve konrutiarlna gtlre herekel cdilIneli. j- I'cncerelerden ve devrilebilecek e$yalardan oTak 1- Saltin olurrmaI ve chrrulmalr. iki elinizin arasrnda alarak vcva bir lior'lyucu (yashk. kilap vb) nlalzenre ile ,1- Yilziinriizii vc baStmtzr korunmaLt. 5- Dayanrklt e$yalar (qamalrr mekinesi. brLla5rk mal<inesi r'.b.) vanlna cenill pttzislonu allnlrak sarslntt gcqenc kadar korunnral:, ycr sarslntlsr dur-ana kadar saklanilan yerden 9rkr1nramalt, 6- Gazla ve clekt|ikle qallian alctler (soba. llnn. ocilk vh.) agrksa kapalllnralr. 7-,,\sansdr kesinlikle kullanrllnarnalt. vangrn qrkr;lartna vc merdivenlerine asla kof nlemall. 8- l')n 9ok hasil zcnrin katlarda oldugunclan iist kallardan zemir katlala inilnemeliclir' t4 ( b) Afrk 1- Alrnhrda : Lncrii hatlatndan, diEer binalardan vc dLrrar diplerinden. pencereletdcn, baca yakr n lar-ttldan, kirenitlcrden vc reklam ptulolatlndan uzakla$malryrz. Aqtk arazide gdlnelerek etraftan gclcn tehlikelcre kar5r hazrrlkh olmalryrz. 2- Deniz kryrsxrdan uzaklaqmahytzc) l- Arr(ta : Otoyol. l)ariyerlerden. kiiprtilerden. kavqakla|dan. cnerji hatlarLndan. alt !e iist gegitleldcr, iizerine devrilccek bina ve direklcrden uzirklaqmaLytz 2- Sarslntl duiana kadar araq iginde beklemeliyiz. j- Aririlan cqrl, alanlrla loncltmeliviz. DtrPRtrNI SONRASIND,\ YAPILMASI GtrRIIKENLIlR Biiyiik bir deprcmden sonra hafif fiddctle de olsa aft91 depremlel olacakhr' ArtQr dcpremler ek zararlai gctirebiliivc zarar g.jrmu,s yapllarrn tamamen yrkrlmalarrna neden olabilir. Buncdenle; l- Depremin arclrnclan kesinlikle panik olunmamalt. safstntl sonrasl bir-iki dakika durrmk sahinlegmcye qaltStlnrahdrr. 2- Diisnre tehljkesi olan llnk carnlara ve ycrc diigmLi$ cam parqalanna dikkat edilmelidir' 3- N,l;tlak, imalethane. Jaboutuar gibi i5 aletlerinit bulundugu yerlerde; ocali lirn ve bu gibi cihazlar liapattlmah. ddktilcbilecek trralzeme ve maddelerdcn uzaklaqrlmaltdu Blektrik, gaz ve sLl vanalatl kapahlnall, soba ve lsltlcllar'sdndiirulnelidir' 4- Mcrdiven, balkon, koridor ve gcni; sahanlr yerlcrden' kolonlardan ve pencerclerden uzakla$lLnrahdlr. 5- Kesinliklc asansdr varsa kullanrnamal. asansdrde isck kat 9rkr5 diigmesine basarak asansdr terk edilmelidir. 6- lJeFem gantasrm alarak bina tcrk edilmeli, panik yaratmadan, sdylentileie inanmadan tLrplanlna yerlerinc gidilmclidir. 7- Eukaz alturda kalrnmr| ise yardtm ckipleli gelinceye kadar cnerji sarf elmedcn sure degellendirilmeliclir. 15 YANMA Yanrcr maddenin rsr ve oksijenle birlcSmesi sonucu olugan kimyasal bir olaydrr' Bu ii9 unsur bir arada oLnadr$uda, yanma olayl meydana gelmez. Oksij Oksij en "n Isr fs r.\NT\.l\ Y O( YANI\[\YOK Yalrcr Yanrtr 1\ladde I\'Iadde ftl Isr YANI!f,{YOK Y.{NIU{ lI\R Yanmnnrn Qeqitleri: Yanma olayr ddrt ge$iite olnraktad1I 1- Yavnf Yanma; a) Yalrtcl maddenin btinyesi itibariyle yanlcr buhar veya gaz meydana getimesi, b) Yeterli rslnll] olmasl, c) Yeterli oksijenin olmast. halincle meydana gelmektedir. 2- Hrzh Y.nma: Yanmanrn biitijn beliftileri ile oluitugu bir olaydtr' Belirliler' alev, -1- 1s1, lslk ve korlafmadrr' Parlamr (Prllama :eLlindc yanma): Kola-vca aleq alan nraddelcrde gdliilen bir olaydrr. Patlama qeklinde yanma bir anda parlayarak yanan madde Qel;itli gazlar haline geimekte ve son clerecc btiyllk bir hacim geligmesine ugrayarak etraflnr zorlamakta ve patlamalar olu$maktadrr' il- Kendi kendinc yanma: Yava; yanmaltn zamanla hlzll yanmaya ddnilimesidii. t6 YANGIN yanma kontrol altlnda buluncluEuncla yararll olmakta, kontrolden glklnasl halinde ise yangrna ve mal kaybtna neden doniiqrnekte ve krsa siirede ula;trg boyutlarla afet halini alarak dolayrsryla can ol1llakta, yrllanr cserlerini ve iiriinlerini yok etmektedir' Nlcydana gelecek bir yangm olaytnt etkisiz hale getirmek iqin; yalrlcl Sogutarak siindiirmek Yanrcr maddenin yanma lsrslnrn altrnd dii$ilriilmesi (Su ile soEutma' maddeyi dafrtma, kttwelli iifleme) l. I\Iadde Oksii dt Is Y.\IitN''|]\Y OK 2. llavayr kesmek: Oksijenir azaltrlmasr. (Ortrne, bogma, oksjjeni azallma) oksii etr IIadde In Y.\NtrL{YOK yapllmasl. (Yanlcl maddeyi 3. Yanlcl maddeyi daErtmak: Yanlcl maddeti orladan kaldlrmak sutetiyle kaldulnak, rstdan aytmrak, ara boilugu olutlurmak) \Iadde Y.{I{I\-L{Y OK 1',] Yangrn fcqritlcri: Sdndiilme n]alzemesi segiminde kolayLk amaclyla yanglnlar slnlfla|dl llnl$hl-. A Srnrfi Yangrnlar: Kalr maddc vangmlarldlr. (1'ahta, kuma;, pamuk, qcip. tabii ijrtii) Bu yangrnlara qok rnaksatlt kuru kinyevi tozlu veya sulu yangrn siindiirme cihazlan ile miidahale cdilir. lJ Slmfr Yangrnhr : Yanabilen srvr maddelerden kaynaklanan yangrnlardrr. (Akaryaklt, ya!, boya vc benzeri) Bu yangrnlara kuru kimyevi lozl , karbondioksitli veya kdpiiklii yangrn sdndiime cihazlarr ilc sdndiiriiliir. Basrngh su kullanrln]az. C Srnrfi Yangrnlar: Likit pelrol g:rzr. dolal gaz, hidrojen gibi yanabiien geqitli gazlarrn scbep oldufu yangrnlardrr. KrLru kimycvi tozlu veya karbondioksitli yangrn siindiiriiciiler kullantlarak sdndiiritliir. Eleklrik tcsisatl. clektrikli tnakire ve hassas cihazlarda bu srnrfa dahil edilir. D Srnrfi Yangnlar: Yanabilen hafif netallerin !e ala$rmlann (Magnczynm. lityum, sodyum. potasvum, seryum) yatunasrndan olu$an yangrnlardtr. Bu yangrnlarda ijncelikle kuru rnetal tozll yangln s6ndiirme cihazlan bultndur'u|.rr. Hastanelerde, huzurcvlerindc, anaokulla nda v.b. yerlerde sulu voya temjz gazL yangtn sdndiirme cihazlarr tercih edilmclidir Yangln Ncdcnleri: l- Ydnelmelik, ydnerge, talinrat, direktil've genelgelerde iingdriilen korurna dnlemlerinin yeterli dilzcyde alrnnlamasl. 2- Personclin ihmal, tedbirsizlik, dikl(atsizlik ve kasrtlr hareketleri, 3- Sabotajlar, 4- Depremler, 5- Bina ve tesiste mcvcut clcktdk, dogal gaz, LPG ve lsltma tesisatlannln yanglna karfl cmniyetli olmamasl ve talimatlanna uygun klrllanllmamasr. 6- EleLtrilili rsrtrcr, ocak, soba, iilii gibi cihazlann kullanrlmasrnda, kullanma talimatrna uyulnan'las1, Ylngrnlardan Korunmn: Yangrnlarda can ve mal kaybrnrn dnlenmesi ve azalh1mas1 amaclyla, yangtnln veya yanglndan dolabilecek karrpiann cinlenmesi veya azaltrlabilmesj igin drrcelikte ynngrna neden olabilecek faktdrlerin o adan kald]]rlmasr veya yangrna hemen nliidahale cdcbilccek tcdbirlerin alrnmasr gereklnekledir. YANCI N SONDIJRME CiHAZININ KULLA.NILISI Kullanrcr: a) Yangrn stindiirmc cihazr ile birlikte yangrn ntahallinde riizgiit arkayc alarak atefe yakla$mah. b) KKT cihazrn tetili mekaniTmasrnr kilitlcl'cn pimi gckerck karboodioksit tiipiin ise vallinr sola dofru gevir€rek agmall, c) 'fetiEe sonum kadar basarak Qrkan gazr vo)a tozu ya0grnrn ballanpcrndan ileriyc dogru piiskiirtmeli, d.) Yangnnn sajndiiEiinden enrin olnradan yangrn mahalli tclk etmelucli. l8 TC' n i aEitio a.k2o!ir idlrive |t li igkr Dairesi aa{aa"lir ,,i , ,rxr.rrrr rt xt tx!;,t:! g,tmm tI , l i ffimt --'-1r: ,rx*iLl trtA? ,tr'l:TLeQi A $l"-,*-.t.* C : ,rrrrSt l9 YANGIN SONDURME CiHA.ZLARININ I]AKIM VE KONTROLTI l-sdndiirme cihazlan dr$anya dolru. gcgi5 hoyltrklrnnrn yalcnrnl ve dengcli dagrtrlardk, gilriilebilccek qekilde iqarctlenir ve her dunLrr.l.r kolaycc girilcbilir rerlere. langtn dolaplarrnrn iqine veya yakrnrna yerleqtirilir. Sondiirme cihazlanna ula5ma mesalcsi en lazla 25 m olut Sc;ndtit-e iihazlarrnur, kapr arkastnda, yangrn dolaplarr hariq kapalt dolaplarda ve derin dttvar' girintilcrincle bulundurulmamast !e lsltma cihazlarl n iistiine veya yaknlna konulmanasl gerekir. Ancak. helhangi bir scbeple sdndiimre cihazla nln dogrudan gddlimesini engellcycn lerlere konulmasr hi'llinde, yerlerinil uygun losforlu ifaretler ilc giisterilmesi garttrr'. 2- Trsrnabilir siiniiilrme cihazlrnntlr sdndiiriiciini:n dlLvara baElantr asma halkasl duvardan Lolrylrklo alrnrbilecrk gekJJdr lerleltrrilir ve 4 kg'dan daha alrr ve 12 kg'dan hafif olan ciha2lann zemindcn olan y0ksekliEi yakla$rk 90 cm'yi a;mayacak lekildc montaj yaplhr. lN 1866 ve cil'razlannrn TS 862- IJN 3 kalite belgeli olmasr Sarttr. 3- Arabah yangrn sdndilmle cihazlarrnrn TS diler la8rnabilir yangln stjndtirne .l- Yangrn sdndiinne cihazla nln pcriyodik kontrolii ve baktml lS ISO 11602-2 standardrna gcjrc le- rlrr. Sdndiirme riharlarln; bakrmlnl yapan iireticinil1 veya scrvis {irmalarlnln dolum ie .irris leterLilik bclgrsine schip oJmasr gerekir. Scrvis veren fimralar, istenildiEinde niiitflilerine belgelerjni giistermek zorundadrr. Sdndiirmc cihazlarrnrn standartlarda belirtiien hususlar dofrultusunda ylda bir kez yerinde genel kontrolleri yap1llr ve dtjrdiincii ]'thn sonunda iqindeki siindilnne naddclcri yenilenerek hidroslatik testleri yaprlrr' Cihazlar dolun igin alndrlmda, sdndumre cihazlannrn bulunduklarr yerle tehljke altrnda brakmamak iqin. servisi yapan firmalar. baktma aldtklan langtn sdndtirme cihazlarlnrn yerine, aldtklart sdndiirilcii cihazrn Szelliginde ve aynt sayrda kullanma hazrr yangrn sijndilrme cihaulannl geqici olarak brrakmak zorundadtr. 5- Ilinalara konulacak yangrn sdndiime cihazlaunln cinsi, nriktart ve yerlerinin belirlerlmesi konusunda, gelekirse mahalli itfbiye telkjlatrnln gaiiifii allnabilir." YANGIN RiSKiNI] G6RE YANGIN SONDt]RME CiHAZLARININ DA6ILIMI l- Diifiik tehLike srnrfinda her 500 m2, orta tchlike ve )iiksek tchlike stnlltnda hcr 250 m'?yapr insxat alarr igin 1 rdet olmak iizqre, uygun tipte 6 kg'hk kuru kimyevi tozlu vcya e;dege fa/lr \ cngrn sdn.liinne c,hazl.rrr hulurrdululn a.r g. rel' ir' I- Oiopiklardr. depolllrdx, tesisat dairelcrinde ve benze yerlerde aynca tckeriekli tip .dndiimlc ciharl b.rluxJLrrulrnas nrecbrrridir. 3- Motorlu cihazlar iqin: Kurum ve okullarda hizmel aracl olalak kullanllan; a) Binek olomobilletdc 2 kg'hk bir aclet Yangrn scindiinnc cihazlan bulundurulnraltdlr. b) Oturma yeli 14 ki$i)'e kadar olan otolarcla 6 kg'1tk yangrn sdndiirmc cihazlardan bir adct bulundurrrlmaLdrr. c) Otruna yeri 14 kiiidcn fazla veya lehlikcli madde ta;ryan otoLarda 6 kg'lrk iki adet "vangrn scindiirnre cihazr bulundurulmahdrr. 20 YANGIN S6NDi]RME CiHAZLARININ YtrRLE$TiRiLMNSi 1- Yangrn sdndiil.l]1e 2- Yangrn sijndiirme hii: degiqlirilmemeli, 3- Yangrn siindiirme 4- Yangrn sijndiime KURI ]\I \ I,. cihazladnln konulacagr yer, yangrn qeiidine uygLrn olmalrdrr. cihazlan, gabuk ula;rlabilir personelin gcirebileceli yerde olmal. ycrlcri cihaz ve verleri numaralandrnlmalrdrr. cihazlan. duvara asrh olmalr yerclen yiikseklili 90 cm'i gegmemelidir. cihazlafl, yangrn grkmasr olas111g1 olal1 yerlere yakn olna]rdrr. OKULL4RD^ 4LI\ACAK TNDBiItLI''I{ 1- Her bina ve tesisin "Elcktrik Planf' camh bir dolap iqinde ve elektrik sayacrna yakrn bir yerde bulundurulmalldrr. 2- Laboraluarlar. atijlyeler ve gay ocagr dr$rnda elcktrik sobasr. ocagr, tittisii, benzin, ispifio. gaz veya I-PG ocafr gibi yangrn riskiytiksek cilrazlar kullanrlmamahdrr. 3- Yanrcr. parlayrcr ve patlayrcr maddelcre kar$r dikkatli olmak, bu tiir tehlikeli maddeleritl giivenlik dnlemleri al1nmt mahallerde talimatlara uygun olarak mdhafaza etnek ve kullanrm amnda ihtiyag miktarl kadar bulundunnaktu. 4- Elektrik tesisatlannrn bakrmr, i;letilmesi, kontrolU ve iglerlili igin kurum ve okullarda kadrolu tekrik eleman bulundurulur, bu kadronun olmadr$ kurum ve okullarda mahalli elektrik illetmesi ile koordine saglanarak )dditiiliir, ytiriitmelidir. 5- Yangrn merdivcni kapr5 ,vollarr ve grkrg kaprlarrna iqaret levhalarr konularak her tiirlti cngcllcrden arrndrnlarak siirekli aark bulundurulmahdrr. 6- Bacalarrn tcmizligi. itfaiye tefkilatr tarafrndan veya itfaiyc to;kilatlnrn izin verdifi kurunrlara yaptrrrlmalrdrr. 7- Yasaklanan yerlerde sigara igmemeli,9at1 arasl yanlcr maddeierden anndnlarak temiz tutulmahdlr. 8- Qalrgma saatindcn sonra niibctgi olan ve mcsai yapan giircvlilerden baqka kimse kalmamah, galqmak zorunda olanlar ilgili anirden izin almaLdlr. 9- Mullnli ve gay ocaklannda yangrn ijnleyici tedbirier ahnmahclrrl0- Bina ve tcsislerde amirin onayr ilc mcmur. iqqi, sdzleqmeli ve hizmetli personel arasrndan, a) Stindiirme ekibi, b) Kuriarma ckibi, c) Koruma ckibi, d) ilk yardrm ekibi, te;kil eclilir. l1- Kazan daircsindc (kcimtir, fucl-oil, dolal gaz) giirevli persolelin ateilene belgesi olmalldrr. l2- Elektrik, dolal gaz, rsrtna (kalorifer dairesi, soba) ve havalandlma gibi yangxr ihtimali bLrhman mekinlarda gerekli 6nlen er alnmahdr. l3- Yardln istenilecek kurunrlarla (emni-vct, itfaiye, acil yardrm, sivil savunma birlikleri) koordinasyon ve i5birligi saElamahdrr. 14' Yangrn dolabr donatrlarrnrn (honum, r-ekor ve lanslamr) baktmh vc tcsisata baEll her an kullamma hazrr halde olmah, yangn algllama. ihbar vc alam sistemi gal$rr durumda olmah. yangrn siindiirme cihazlan iizellili arz eden yerlerde yeteri kadar bulundurulmahdrr. Yangmr ilk gijren fahls mcvcut habcr vem]c sistcmini (gan, zil. telefon \'.b.) harckete geqircrck, zarna kaybctmcdcn kurulll amirine ve ;ehir it1'aiyesine haber verilnrelidir. 2I