katılım öncesi mali destek programı ipa
Transkript
katılım öncesi mali destek programı ipa
TÜRKĠYE’NĠN KATILDIĞI FONLAR KATILIM ÖNCESĠ MALĠ DESTEK PROGRAMI ĠPA Avrupa Komisyonu, 2007–2013 yılları arasında aday ülkelere yapacağı mali yardımların çerçevesini belirlemek üzere yeni bir düzenlemeye gitmiş ve daha önceden farklı programlar altında yürütülen mali yardımlar tek bir program altına düzenlenmiştir. Katılım Öncesi Mali Araç (IPA) olarak adlandırılan bu yeni düzenleme ile AB, aday ülkeleri tam üyeliğe hazırlamayı amaçlamaktadır. 2003 yılı içinde Türkiye’ye 300 milyon Avro olan mali yardım, 2005 yılında 500 milyona çıkmış olup, IPA’dan 2007–2013 yılları arasında tüm aday ülkelere ayrılması beklenen miktar 10 milyar Avro dolayındadır. 2007 – 2010 dönemi için Türkiye’nin bileşenler itibari ile kullanabileceği kaynak aşağıdaki tabloda gösterilmektedir. % 2007 (milyon Avro) Bölgesel Kalkınma 100 167,5 Rekabet Edebilirlik OP 25 41,9 25 43,5 30 54,8 Çevre OP 40 67,0 40 69,5 38 Ulaştırma OP 35 58,6 33 56,5 İnsan Kaynakları OP - 50,2 - Toplam - 217,7 - BileĢen 2008 (milyon Avro) % 2010 (milyon Avro) Toplam (milyon Avro) 238,1 762,1 30 71,4 211,6 68,5 38 89,3 294,3 33 59,4 33 77,4 251,9 52,9 - 55,6 - 63,4 222,1 226,7 - 238,3 - 301,5 984,2 % 173,8 2009 (milyon Avro) % 182,7 Bu kaynağın etkin kullanılması amacıyla yeni bir düzenlemeye ihtiyaç duyulmuştur. Mevcut durum itibariyle, AB’nin Türkiye’ye yaptığı mali yardımlar çerçevesinde yürütülen projelerin programlanması konusunda ABGS ve DPT; ihale edilmesi, sözleşmeye bağlanması ve yürütülmesi konusunda ise tek yetkili kurum Hazine’ ye bağlı bir birim olarak faaliyet gösteren Merkezi Finans ve İhale Birimidir. Yeni dönemde programlamaya ilişkin sorumluluklar program otoritesi olarak atanan Bakanlıklara devredilmiştir. Bölgesel Rekabet Edebilirlik alanında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Çevre alanında Çevre ve Orman Bakanlığı, Ulaştırma alanında Ulaştırma Bakanlığı ve İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi alanında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı sorumlu bakanlıklar olarak belirlenmiştir. Uygulamaya ilişkin olarak kurulması gereken birimler içinse bir geçiş dönemi öngörülmektedir. Bu süreçte MFİB bu görevi yürütmeye devam edecektir, ilgili bakanlıklar da yeterli kapasite oluşturulduktan sonra kurulacak olan birimlere bir yetki devri söz konusu olacaktır. Hem programlama hem uygulamaya ilişkin kurulacak olan birimlerin akredite edilmesi gerekmektedir. IPA’nın toplamda beş bileşeni bulunmaktadır. 1- Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi 2- Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği 3- Bölgesel Kalkınma 4- İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi 5- Kırsal Kalkınma Kurumsal Kapasitenin GeliĢtirilmesi: AB müktesebatının benimsenmesi, politik ve ekonomik kriterlerin yerine getirilebilmesi amacıyla kurumların kapasitelerinin artırılması, ilgili birimler arasında koordinasyon ve işbirliğinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. AB Müktesebatına uyum, kurumsal yapılanma, sivil toplumun geliştirilmesi konularıyla ilgili açılacak olan hibe programları Türkiye genelinde uygulanacaktır; 1. İstanbul Kültür Başkenti Hibe Programı (Sadece Ġstanbul katılıyor.) 2. Okul Öncesi Eğitimin Güçlendirilmesi Hibe Programı 3. Sivil Toplum Diyalogu: Kültür Sanat Hibe Programı (Ġstanbul hariç tüm Türkiye’de uygulanacaktır.) 1 4. Sivil Toplum Diyalogu: Tarım ve Balıkçılık Hibe Programı 5. Meslek Standartlarının Güçlendirilmesi Hibe Programı 6. Kadının Ekonomik ve Sosyal Hayata Kazandırılması Hibe Programı (Doğu Karadeniz, Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu Bölgelerinde uygulanacaktır.) 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Sivil Toplumun Desteklenmesi Hibe Programı Türkiye- AB kültürlerarası Diyalogun Geliştirilmesi- Kültür-Sanat Hibe Programı Türkiye- AB Kültürlerarası Diyalogun Geliştirilmesi- Müzecilik Hibe Programı Demokrasi insan Hakları ve Vatandaşlık Eğitimi Hibe Programı Kadına Karşı Şiddetin Engellenmesi Hibe Programı Engellilerin Topluma Kazandırılması Hibe Programı Türkiye-AB Odalar Forumu Bölgesel ve Sınır Ötesi ĠĢbirliği: Bu bileşen altında, Avrupa’nın iç sınırları arasındaki işbirliği kastedilmekte olup AB ülkelerinin 3. ülkelerle olan sınır ilişkileri kapsam dışındadır. Çeşitli projeler aracılığı ile AB’nin sınırdaş ülkeleri arasında işbirliğinin geliştirilmesi, sınır bölgelerinde istikrarlı ve sürdürülebilir ekonomik ve sosyal kalkınmanın sağlanması, çevre, halk sağlığı ve organize suç örgütlerine karşı mücadele konusunda işbirliği yapılması, etkin ve güvenli sınırlar oluşturulması hedeflenmektedir. Türkiye - Yunanistan ile sınırdaş olan Çanakkale, Balıkesir, İzmir, Aydın, Muğla illerini ve Türkiye – Bulgaristan ile sınırdaş olan illeri kapsamaktadır. Türkiye –Bulgaristan’la olan işbirliği aktiftir ancak Yunanistan’la olan işbirliği programı aktif olmadığından dolayı bir çalışma gerçekleştirilmemektedir. Bölgesel Kalkınma: Aday ülkelerin, bölgeleri arasındaki gelişmişlik farklılıklarını gidermeleri, özellikle ulaştırma ve çevre alanında projeler geliştirmeleri amaçlanmaktadır. Hibe Programının Çevre Program otoritesi Çevre ve Orman Bakanlığı, Ulaştırma Program otoritesi Ulaştırma Bakanlığı, Bölgesel Rekabet Edebilirlik Program Otoritesi Sanayi ve Ticaret Bakanlığıdır. İzmir ilini kapsamamaktadır. Ġnsan Kaynaklarının GeliĢtirilmesi: Söz konusu bileşenin amacı, aday ülkeleri Avrupa İstihdam Stratejisi ve Lizbon Stratejisi çerçevelerinde Avrupa Sosyal Fonuna hazırlamak, bu amaçla uygun yapıları ve sistemleri kurmaktır. Bunlar yapılırken Topluluğun istihdam, kadın – erkek eşitliği, sosyal içerme ve eğitim alanındaki ilkelerinin gözetilmesi öngörülmektedir. Hibe Programları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından duyurulacak ve uygulanacaktır. Uygulama kapsamında toplam 12 Düzey-II bölgesi, 43 il ve 15 cazibe merkezi bulunmaktadır ve İzmir ilini kapsamamaktadır. Kırsal Kalkınma: Bu bileşen altında, tarımsal işletmelere destek verilmesi, tarımsal mamullerin işlenmesi ve pazarlanması, ekonomik faaliyetlerin çeşitlendirilmesi ve üretici birliklerine teknik destek verilmesi amaçlanmaktadır. Hibe Programları Tarım Bakanlığı bünyesinde oluşturulan” Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu” tarafından duyurulacak ve uygulanacaktır. Programın uygulanacağı il sayısı toplamda 42’dir ve İzmir bu illerden birisi değildir. Hâlihazırda AB’ne aday ülke konumunda olan Türkiye ve Hırvatistan, yukarıda belirtilen bileşenlerin tamamından yararlanabilecektir. 2007–2013 döneminde AB’ne aday olabilecek ülkeler ise sadece ilk iki bileşen altında destek alabileceklerdir. İPA’ nın Bölgelere göre dağılımını gösteren haritaları ve detaylı bilgiyi aşağıdaki tablolarda görebilmekteyiz. ĠSTATĠSTĠKÎ BÖLGE BĠRĠMLERĠ SINIFLANDIRMASI Türkiye'nin uyum süreci doğrultusunda, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) ve Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) 22 Eylül 2002 günü tarihli Resmi Gazete'de yayınlanmış Bakanlar Kurulu kararnamesiyle üç ayrı düzeyde istatistiki bölge (NUTS) oluşturulmuştur. AB'nin bölgesel politikalarının uygulanmasında kullanılan yapısal fonların aktarılacağı bölgelerin seçilmesi açısından İBBS gerekli olan altyapıdır. 2 Türkiye'de üç istatistikî bölge yaratılmıştır. • Düzey 3 bölgesi: 81 il • Düzey 2 bölgesi: Bazı iller birleştirilip 26 istatistiki bölge oluşturulmuştur. • Düzey 1 bölgesi: 12 istatistiki bölge olarak hazırlanmıştır Kaynak: DPT ÇERÇEVE PROGRAMI Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı (2007 - 2013) Avrupa Birliği bünyesinde 1984 yılından beri devam eden Çerçeve Programına Türkiye, 6. Çerçeve Programının (2002 - 2006) yarısından sonra dahil olmuştur. Çerçeve Programları özellikle Avrupa ülkeleri arası araĢtırma ve geliĢtirme faaliyetlerini destekleyerek, ülkeler arası işbirliğini teşvik etmeye yönelik bir hibe programıdır. Yedinci Çerçeve programı dört programdan oluşmaktadır; - İşbirliği - Kişiyi Destekleme - Fikirler - Kapasiteler Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) AB 7. Çerçeve Programı Ulusal Koordinasyon Ofisi Türkiye'nin programa katılımına dair Avrupa Birliği araştırma ağına katılımı için gerekli olan altyapısını sunmakta her türlü iletişim ve bilgi destek hizmeti vermekte ve etkinlikler organize etmektedir. Bu konuda ayrıntılı bilgiye Ulusal Koordinasyon Ofisi'nin http://www.fp7.org.tr/ adresinden ulaşılabilir. AB EĞĠTĠM VE GENÇLĠK PROGRAMI AB Eğitim ve Gençlik Programlarının Türkiye'deki ilgili tüm yararlanıcılara tanıtılması ve bu amaçla gerekli insan gücü, bilgi, fiziki ve hukuki alt yapının oluşturulması ve geliştirilmesi, programlara dair bilgi sağlanması, başvuru işlemlerinin desteklenmesi vb gibi konularda her türlü konuda ihtiyaç 3 duyulan destek TC Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkez Başkanlığına bağlı olarak çalışan Ulusal Ajans tarafından sağlanmaktadır. AB tarafından Ulusal Ajans aracılığı ile sağlanan Hayatboyu Öğrenme programlarına dair kısa bir derleme bulunmaktadır. Bu programlar kapsamında yatırıma dönük hiçbir proje desteklenmemektedir. Her program başlığının tarif edilmiş bir hedef kitlesi vardır. TC Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı Türk Ulusal Ajansı http://www.ua.gov.tr/ Hayat Boyu Öğrenme Programı (Lifelong Learning Programme*) Üye devletlerin eğitim ve öğretim sistemlerinin Lizbon stratejisi kapsamında uyumlarının sağlanması için öngörülmüş programlardır. Birey ve kuruluşlara bireysel hareketlilik ve ortaklık faaliyetleriyle Avrupa boyutu kazandırmayı amaçlar. Hayat Boyu Öğrenme Programı; Sektörel Programlar (Comenius, Erasmus, Leonardo da Vinci, Grundtvig) ve Ortak Konulu Program ve Jean Monnet Programı'ndan oluşur. COMENIUS COMENIUS, Avrupa Birliği kültür, dil ve değer farklılıkları kapsamında öğrenciler ve eğitim personeli arasında bilgi ve anlayış gelişimini destekleyen bir programdır. Program ayrıca, gençlerin kişisel gelişimlerini de desteklemektedir. Comenius Programı'nın başlıca amacı; eğitim alanındaki eylem programı olan Socrates kapsamında, "Okul Eğitimi" alanında Avrupa ülkeleriyle işbirliği yaparak eğitimde kaliteyi artırmak ve kültürel diyalogu sağlayarak dil öğrenimini teşvik etmektir. Bu program, okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim alanlarını kapsamaktadır. Daha ayrıntılı bilgi için bakınız; • http://www.ua.gov.tr • http://ec.europa.eu/education/index_en.html ERASMUS Erasmus programı, Avrupa’da bulunan yükseköğretim kurumlarının birbirleri ile işbirliği yapmalarını sağlamaktadır. Kurumların ortak projeler üretmeleri ile kısa süreli öğrenci ve personel değişimi için karşılıksız mali destek sağlanır. Bununla birlikte, yükseköğretim kurumlarıyla iş dünyası arasındaki işbirliğini geliştirmek ve üniversite mezunlarının iş dünyasında istihdam edilebilirliğini arttırmak amacıyla yükseköğretim kurumları ile çalışma çevreleri arasındaki ilişkilerin ve işbirliğinin arttırılmasını da teşvik etmektedir. Erasmus, Ulusal Ajans bünyesinde desteklenmektedir. Bu kapsamda; öğrencilere öğrenim ve staj hareketliliği, yoğun dil kursları, personele ders verme ve personel eğitimi hareketliliği ile hem öğrenci hem de öğretim elamanlarına çeşitli konularda eğitilmelerini sağlayan yoğun program destekleri sunmaktadır. Daha ayrıntılı bilgi için bakınız; http://www.ua.gov.tr//index.cfm?action=detay&bid=9 LEONARDO DA VINCI Leonardo da Vinci; Avrupa Birliği Mesleki Eğitim programıdır. Tüzel kişilik sahibi tüm resmi ve özel kurum ve kuruluşlar, eğitim kurumları ile Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler, Sivil Toplum Kuruluşları ve yerel idareler bu programa başvurabilmektedirler. Daha ayrıntılı bilgi için bakınız; http://www.ua.gov.tr//index.cfm?action=detay&bid=10 GRUNDTVIG Grundtvig Programı; Yetişkinlere hayatları boyunca kendilerini geliştirme imkânları sunarak istihdam olanaklarının artırılmasına ve çağdaş yaşam koşullarına uyum sağlamalarına yardımcı olur. Daha ayrıntılı bilgi için bakınız; • http://ec.europa.eu/education/index_en.html • http://www.ua.gov.tr 4 AB KÜLTÜREL PROGRAMI Avrupa Komisyonunun Topluluk programlarından biri olan ve 2007-2013 yılları arasını kapsayacak Kültür Programı, Türkiye'de Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Bu doğrultuda Bakanlık, bir Kültürel Temas Noktası oluşturmuştur. Program; - Kültürlerarası diyalogun artırılmasını, kültür sektöründe çalışanların ve sanatçıların sınır ötesi dolaşımının geliştirilmesini ve kültür ve sanat ürünlerinin ve sanat çalışmalarının uluslar arası dolaşımının geliştirilmesini hedeflemektedir. Kültür Programı iki destek alanında oluşmaktadır; 1. Kültürel Eylemler Desteği - Çok Seneli İşbirliği Projeleri - İşbirliği Ölçekleri - Edebi Çeviri - Özel Projeler (Kültürel miras alanında yıllık Avrupa Birliği ödül şemasının organizasyonu ve uygulanması) 2. Kültürel Organizasyonlar Desteği Detaylı bilgi için Kültürel Temas Noktası iletişim http://ccp.kultur.gov.tr/ sayfasından yararlanılabilir. * Bu sayfalar ilgili kurumların internet sitelerinden yararlanılarak tamamen bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin herhangi bir katkısı ya da sorumluluğu bulunmamaktadır. 5 BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI KALKINMA AJANSI NEDĠR? Kalkınma Ajanslarının amacı; kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek suretiyle, ulusal kalkınma planı ve programlarda öngörülen ilke ve politikalarla uyumlu olarak bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, sürdürülebilirliğini sağlamak, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmaktır. (DPT, Kalkınma ajansları ile İlgili Kanun, 2006) Günümüzde Türkiye’de 26 adet Kalkınma Ajansı mevcuttur. İlk olarak 2006’da; Bakanlar Kurulu 2006/10550 kararıyla Adana ili merkez olmak üzere Adana ve Mersin illerini kapsayan düzey 2 Bölgesi TR 62 olan Çukurova Kalkınma Ajansı ve İzmir ili merkez olmak üzere düzey 2 Bölgesi TR 31 olan İzmir Kalkınma Ajansı kurulmuştur. Bu iki ajansı 2008 yılında 8, 2009 yılında 16 adet olmak üzere 24 ajans izlemiştir.* Avrupa Birliği'ne tam üyelik süreci ve küreselleşme ile birlikte bölgelerin sosyo-ekonomik dönüşümünün başarı ile gerçekleştirilmesi için bölgesel gelişmede Kalkınma Ajanslarının etkin rol üstlenmesi gerekmektedir. * 25.01.2006 tarih ve 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkındaki Kanun 08.02.2006 tarih ve 26074 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. (Yasa için ltfn bknz www.dpt.gov.tr/bgyu/kalkinmaajans/5449SayiliKanun.pdf) Ayrıca ajansların kapsadıkları bölge ve liste için http://www.dpt.gov.tr/bgyu/kalkinmaajans/ajans.html ĠZMĠR KALKINMA AJANSI İzmir Kalkınma Ajansı'nın, 2009-2013 Bölgesel Gelişme Planı'nda belirtilen vizyonu; "Koruyarak Gelişen, Üreterek Büyüyen, Yenilikçi İzmir" şeklinde belirlenmiştir. Bu vizyona ulaşırken Eşitlik ve Sosyal İçerme, Sürdürülebilir Kalkınma ve Katılımcılık ilkelerini temel alacaktır. Ayrıntılı bilgi için http://www.izka.org.tr/ 6 TÜRKĠYE AB ĠLĠġKĠLERĠ KRONOLOJĠSĠ Hazırlık dönemi 1964 -1970 Türkiye’nin Birlik ile ilişkileri 31 Temmuz 1959 tarihinde Avrupa Ekonomik Topluluğu’na (AET) yapmış olduğu ortaklık başvurusu sonucunda imzalanan 12 Eylül 1963 tarihli Ankara Anlaşması ile başlamıştır. Bu anlaşma ile o dönemde AET olarak teşkilatlanmış olan Avrupa Birliği ile ilişkiler sadece Türkiye’nin AET ülkeleri ile Ortak Pazar özelliklerinden faydalanarak, herhangi bir kısıtlama olmadan ticaret yapabilmesine olanak tanımaktaydı. Anlaşma ile Türkiye AET arasındaki ekonomik farklılıkların giderilmesi ve iyileştirilmesi hedeflenmekteydi. Türkiye’nin AB Ortak Pazarı’na, kurulacak bir gümrük birliği vasıtasıyla kademeli olarak katılımı için aşağıda belirtilen iki aşamayı öngörmekteydi. GeçiĢ dönemi 1973 -1995 1973 sonunda iki taraf arasında gümrük vergilerinin kaldırılmasını amaçlayan bir Ek Protokol benimsendi. Bu protokole göre AB, Türk kökenli sanayi malları üzerindeki gümrük vergilerini geçiş döneminin en başından itibaren kaldırırken, Türkiye’nin AB sanayi malları üzerindeki gümrük vergilerini kaldırması kademeli olarak gerçekleşecekti. Türkiye'nin Gümrük Birliği'nin uygulamaya konmasını tamamlaması için 22 yıllık bir süre öngörülmüştü. 1986 12 Eylül 1980 sonrası dondurulmuş bulunan Türkiye – AET ilişkilerinin yeniden başlatılması süreci 1987 Türkiye’nin tam üyelik başvurusu 1993 AB ve Türkiye Gümrük Birliği müzakerelerinin başlangıcı 1995 Türkiye-AB Ortaklık Konseyi Kararının Avrupa Parlamentosu tarafından onaylanması 1995 yılında, geçiş döneminin tamamlanmasından sonra, Gümrük Birliği Kararı kabul edilerek Türkiye, AB sanayi mallarına uygulanan gümrük vergilerini kaldırdı. Karar 1996 itibarı ile yürürlüğe girmiştir. Son dönem 1996 sonrası 1996 Türkiye ve AB arasındaki Gümrük Birliği'nin yürürlüğe girmesi 1999 Avrupa Konseyi’nin Helsinki'de yapılan zirve toplantısında: Türkiye'ye AB aday ülke statüsünün verilmesi 2000 4 Temmuz'da Başbakanlığa bağlı olarak çalışması öngörülen Avrupa Birliği Genel Sekreterliği kurulmuştur. Genel Sekreterliğin kurulmasının amacı, "Türkiye'nin AB üyeliğine hazırlanmasına yönelik faaliyetler çerçevesinde kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları hazırlık ve çalışmalarda iç koordinasyon ve uyumun plân ve programlara uygun olarak yönlendirilmesi ve yürütülmesini sağlamaktır." 2001 Avrupa Birliği Konseyi, 8 Mart tarihinde AB tarafından Türkiye Katılım Ortaklığının kabul edilmesi. 19 Mart'ta Türk Hükümeti tarafından, Müktesebatın Üstlenilmesi için Ulusal Program (NPAA) kabul edilmiştir. 2002 AB ile Türkiye arasında Topluluk programlarına katılımın genel ilkelerini belirlemek üzere imzalanan Çerçeve Anlaşma, 28 Haziran tarihi itibari ile yürürlüğe girmiştir. Aralık'ta Türkiye AB Komisyonu ile Leonardo, Socrates ve Gençlik programlarının her biri için Hazırlık Tedbirleri Anlaşmaları ve Socrates Programı Pilot Uygulamaları Anlaşmasını imzalamıştır 2003 24 Temmuz'da Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı yürürlüğe girmiştir. 2004 Avrupa Birliği Konseyi tarafından 17 Aralık'ta Türkiye ile üyelik görüşmelerinin başlatılmasına karar verilmiştir. 2005 03 Ekim'de Türkiye’nin AB’ye katılım müzakerelerine başlanılmıştır. Aynı zamanda "Tarama Süreci" 35 başlık altında başlanılmıştır. Aralık'ta, Avrupa Birliği Konseyi Türkiye için yeni Katılım Ortaklığı Belgesini kabul edilmiştir. 2006 17 Ocak'ta Türkiye Cumhuriyeti ile Katılım Ortaklığında Yer Alan "İlkeler, Öncelikler ve Koşullara İlişkin Konsey Kararı" 17 Ocak 2006 tarih ve 15671/05 sayı ile kabul edilmiştir. 2006 31 Temmuz’da Katılım Öncesi Mali Yardım aracı (IPA) tüzüğü Resmi Gazete’de yayımlandı. 200712 Haziran’da IPA uygulama tüzüğü Resmi Gazete’de yayımlandı. 2007 06 Kasım'da Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan son İlerleme Raporu yayımlanmıştır. 2008 31 Aralık’ta Avrupa Birliği Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı ile bunun uygulanması, koordinasyonu ve izlenmesine dair karar Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. 2009 Avrupa Birliği makamları ile yapılacak tüm üyelik müzakerelerini yürütmek üzere yeni “Baş müzakereci” görevlendirildi. 7 AVRUPA BĠRLĠĞĠ MÜKTESEBATI Avrupa Birliği Müktesebatı (AB mevzuatı - acquis communautaire), temel Avrupa Birliği anlaşmalarında ve diğer yardımcı hukuk kaynaklarında yer alan kural ve kurumlar bütününü ifade etmektedir. Müzakereler müktesebat olarak bilinen AB yasaları bütününün benimsenmesi ve uygulanmasıyla ilgilidir. - AB anlaşma içerikleri, ilkeleri ve siyasi amaçları - AB anlaşmaları ile bağlantılı mevzuat ve kararları - Birlik içinde kabul edilmiş kurumlar arası anlaşmalar ve kararlar - Ortak dış ve güvenlik politikası ile ilgili eylem planları, ortak görüş bildiren kararlar vb. - Ortak Adalet ve İçişleri ile ilgili eylem planları, konvansiyonlar vb. - Birlik tarafından imzalanan uluslar arası anlaşmalar Avrupa Birliği müktesebatı beş ana bölümden oluşmaktadır. Birincil mevzuat İkincil Mevzuat Uluslararası antlaşmalar İdare hukukunun genel ilkeleri Üye devletler arasındaki sözleşmeler Avrupa Birliği Müktesebat Başlıkları aşağıdaki gibidir: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. Malların Serbest Dolaşımı İşçilerin Serbest Dolaşımı Yerleşme Hakkı ve Hizmet Sunma Serbestisi Sermayenin Serbest Dolaşımı Kamu İhaleleri Şirketler Hukuku Fikri Mülkiyet Hukuku Rekabet Politikası Mali Hizmetler Bilgi Toplumu ve Medya Tarım ve Kırsal Kalkınma Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı Politikası Balıkçılık Ulaştırma Politikası Enerji Vergilendirme Ekonomik ve Parasal Politika İstatistik Sosyal Politika ve İstihdam İşletme ve Sanayi Politikası Trans-Avrupa Ağları Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu Adli Konular ve Temel Haklar Adalet, Özgürlük ve Güvenlik Bilim ve Araştırma Eğitim ve Kültür Çevre Tüketicinin ve Tüketici Sağlığının Korunması Gümrük Birliği Dış İlişkiler Dışişleri, Güvenlik ve Savunma Politikası Mali Kontrol Mali ve Bütçesel Hükümler Kurumlar 8 35. Diğer Bir aday ülke olarak Türkiye'nin, mevzuatının önemli bir kısmını AB yasalarına uygun hale getirmesi gerekmektedir. Bu, ülkedeki tüm sektör ve kesimleri yakından ilgilendiren yasal ve temel toplumsal değişikliklerin yapılması demektir. Her aday ülke 35 başlık altında yer alan kuralların tümünü kabul etmek durumundadır. Müzakereler sürecinde, aday ülkenin kuralları değiştirme talebi olamaz, sadece hangi zaman diliminde ve ne şekilde uygulanacaklarına dair koşullar müzakere edilmektedir. Bu süreç aday ülkenin her anlamda AB standartlarına yükseltmesini beraberinde getirmektedir. Süreç sonu katılımın gerçekleşmesi halinde müktesebatın uygulanabilirliğini daha etkin kılmaktadır. Müzakereler başlamadan önce her aday ülke genelde bir yıl kadar süren bir tarama süreci geçirir. Bu süreç, ileride müzakere edilecek olan 35 alandaki hazırlık seviyesinin tespiti için gereklidir. Düzenlenen gerekli hükümetler arası toplantıların ardından ortaya çıkan neticeler sonucunda aday ülkenin uygulaması gereken uyumlaştırma planları belirlenir. Komisyon her bir fasıl için tarama raporu hazırlar ve taslak bir Ortak Pozisyon Belgesi'ni AB Konseyine (Bakanlar Konseyi) sunar. Ortak pozisyon belgesi, aday ülkenin belli fasıllarda yapılacak olan müzakerelerin başlamasından önce yerine getirmesi gereken kıstasları belirler. Müzakereler esnasında, üzerinde anlaşmaya varılan fasıl geçici olarak kapanır. AB müktesebatı kendini sürekli yenilediğinden ileride fasılların yeniden açılması da gerekli olabilir. Müzakereler sürecinde Komisyon aday ülkenin üyelik hazırlıklarını ve gelişimini takip eder. Bu izlemenin sonunda, yıllık "İlerleme Raporu" yayımlanır. Fasılların bütünü üzerinde anlaşmaya varıldığında neticeler, "Katılım Antlaşması" başlığı altında belirlenir. Gereğinde ek süre sağlanarak, Topluluk Müktesebatı'nın iç hukuka aktarılması ile müzakereler sonuçlandırılır. Katılım Antlaşması'nın imzalanmasından önceki aşamalar; - Komisyon aday ülkenin üyelik başvurusu ile ilgili olarak son görüşünü bildirir - Avrupa Parlamentosu’nun onayı gereklidir - Avrupa Birliği Konseyi başvuruyu oybirliği ile kabul etmelidir. Katılım Antlaşması'nın imzalanmasından sonra, yürürlüğe girebilmesi için; - Anlaşma hem AB üyesi ülkelerin hem de katılan ülkenin parlamentoları tarafından onaylanması gerekmektedir. TR – AB Müzakere Yürütücüleri; Türkiye tarafı toplantılarda Baş Müzakereci, Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış tarafından temsil edilmektedir. Türkiye’nin AB nezdindeki Daimi Temsilciliği Selim Kuneralp tarafından yürütülmektedir. AB tarafında ise çalışmalar Komisyon Üyesi Štefan Füle başkanlığındaki Genişleme Genel Müdürlüğü tarafından koordine edilmektedir. TR – AB Müzakere Süreci; - 03 Ekim 2005’te Türkiye ile üyelik müzakereleri başlamıştır. - Tarama toplantılarının Ekim 2006’da tamamlanmasıyla Komisyon her bir fasılla ilgili raporu hazırladı. - İlk fasıl olarak 25. fasıl müzakereye (Bilim ve Araştırma) açıldı ve 12 Haziran 2006 tarihinde geçici olarak kapandı. - AB Konseyi 14–15 Aralık 2006 tarihinde Türkiye’nin aşağıda yer alan sekiz başlık altında sürdürdüğü müzakereleri askıya aldı; 1. Fasıl Malların serbest dolaşımı 3. Fasıl İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi 9. Fasıl Mali hizmetler 11. Fasıl Tarım ve kırsal kalkınma 13. Fasıl Balıkçılık 14. Fasıl Ulaştırma politikası 9 29. Fasıl Gümrük Birliği 30. Fasıl Dış İlişkiler Ayrıca Konsey tarafından Türkiye’nin AB-Türkiye Ortaklık Anlaşması Ek Protokolü kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmediği sürece hiç bir faslın geçici olarak kapatılmayacağı kararı da alınmıştır. Ancak 2007 itibarı ile müzakereler, aşağıda belirtilen askıya alınmamış fasıllar ile yeniden ardı ardına başlamıştır; 20. Fasıl Girişimcilik ve Sanayi Politikası 18. Fasıl İstatistik 32. Fasıl Mali Kontrol 21. Fasıl Trans Avrupa Ağları 28. Fasıl Tüketicinin ve Sağlığının Korunması Diğer Fasılların mevcut müzakere durumu: 25. Bilim ve Araştırma (açılan ve geçici olarak kapatılan fasıl) 17. Ekonomik ve Parasal Politika (açılış kriteri belirlenmeyen, açılması beklenen fasıl) 26. Eğitim ve Kültür (açılış kriteri belirlenmeyen, açılması beklenen fasıl) 4. Sermayenin Serbest Dolaşımı (açılış kriterleri belirlenen, açılması beklenen fasıl) 5. Kamu Alımları (açılış kriterleri belirlenen, açılması beklenen fasıl) 6. Şirketler Hukuku (açılış kriterleri belirlenen, açılması beklenen fasıl) 7. Fikri Mülkiyet Hukuku (açılış kriterleri belirlenen, açılması beklenen fasıl) 8. Rekabet Politikası (açılış kriterleri belirlenen, açılması beklenen fasıl) 16. Vergilendirme (açılış kriterleri belirlenen, açılması beklenen fasıl) 9. Sosyal Politika ve İstihdam (açılış kriterleri belirlenen, açılması beklenen fasıl) 12. Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı (görüşülmesi süren fasıllar) 15. Enerji (görüşülmesi süren fasıllar) 22. Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu(görüşülmesi süren fasıllar) 24. Adalet, Özgürlük ve Güvenlik (görüşülmesi süren fasıllar) 27. Çevre (görüşülmesi süren fasıllar) 10. Bilgi Toplumu ve Medya (görüşülmesi süren fasıllar) 23. Yargı ve Temel Haklar 33. Mali ve Bütçesel Hükümler 2. İşçilerin Serbest Dolaşımı 31. Dış, Güvenlik ve Savunma Politikaları 10 PROJE VE HĠBE DUYURULARI AB'nin projelere yönelik hibe duyurularının yanı sıra diğer ülkelerin ve kurumların hibe duyurularına aşağıda yer alan başlıklardan erişebilirsiniz. GENEL AB VE DĠĞER KURUMLARIN PROJE HĠBE DUYURULARI MFİB – Merkezi Finans ve İhale Birimi / T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı www.mfib.gov.tr) İzmir Kalkınma Ajansı http://www.izka.org.tr/ TÜBİTAK – Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı Sekretaryası www.fp7.org.tr Avrupa Birliği Kültürel İrtibat Noktası Türkiye / T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı http://ccp.kultur.gov.tr Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı – Türk Ulusal Ajansı / T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı www.ua.gov.tr Kültürel Miras Hibe Programı www.euromedheritage.net EuropeAid https://webgate.ec.europa.eu/europeaid/online-services/index.cfm?do=publi.welcome EAHC Avrupa Birliği Sağlık ve Tüketici Ajansı (eski adı PHEA) http://ec.europa.eu/eahc/ Avrupa Birliği Genel Sekreterliği http://www.abgs.gov.tr/ Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu www.avrupa.info.tr Bölgesel Çevre Merkezi http://www.rec.org.tr/ TÜBİTAK Kamu Destekleri http://www.tubitak.gov.tr/ Birleşmiş Milletler (kadın) http://www.bmkadinhaklari.org/unjp/web/gozlem.aspx?sayfaNo=1 Dünya Bankası Küçük Hibeler Programı www.worldbank.org/smallgrantsprogram İzmir Kalkınma Ajansı, www.izka.org.tr Sivil Toplum Geliştirme Merkezi (STGM) www.stgm.org.tr/fon.php SGP-GEF Küçük Destekleme Programı Türkiye 11 www.gefsgp.net KAGİDER Türkiye Kadın Girişimciler Derneği www.kagider.org Japonya Büyükelçiliği, Ankara http://www.tr.emb-japan.go.jp Hollanda Büyükelçiliği, Ankara http://www.nl.org.tr Avustralya Büyükelçiliği, Ankara Kalkınma İşbirliği Programı http://www.turkey.embassy.gov.au/ankaturkish/Development_cooperat.html İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı http://www.salaida.se/portal/en AÇIK OLAN PROJE ÇAĞRILARI CIP ICT PSP (Avrupa Birliği Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Çerçeve Programı) http://www.bilgitoplumu.gov.tr İPA-AB-Türkiye Kültürlerarası Diyalog - Müzeler Hibe Programı http://www.mfib.gov.tr/news.php?action=show&id=761&lng=tr 12