5. Sınıf BT Kitabı
Transkript
5. Sınıf BT Kitabı
1 İÇİNDEKİLER Bilişim Teknolojilerine Giriş …………………………………………………………………………………………………………………………………Sayfa 3 Bilgisayara Giriş ………………………………………………………………………………………………………………………………………..………..Sayfa 4 yazılım …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………Sayfa 5 Donanım ve Donanımların Tanıtılması…………………………………………………………………………………………………………………Sayfa 5-9 Bağlantı Noktaları ve Bağlantı Uçları ……………………………………………………………………………………………………………………Sayfa 10-11 Bilgisayarı açma ve kapatma………………………………………………………………………………………………………….…………………….Sayfa 11 Fare veTuşlarının Görevleri…………………………………………………………………………………………………………………………..……..Sayfa 12-13 Windowsta Pencereler…………………………………………………………………………………………………………………………………………Sayfa 14-15 Masaüstü Ekranı ve Ögeleri…………………………………………………………………………………………………………………….……………Sayfa 16 Kısayol, Dosya ve Klasör kavramı……………………………………………………………………………………………………………………..…..Sayfa 17 Dosya isim ve uzantıları……………………………………………………………………………………………………………………………..…………Sayfa 17-18 Kısayol oluşturmak için………………………………………………………………………………………………………………………………………….Sayfa 19-20 Dosya kes-kopyala ve yapıştırma…………………………………………………………………………………………………………………………..Sayfa 21-22 Silme İşlemi: Yeni Klasör Oluşturmak…………………………………………………………………………………………………………………….Sayfa 23 Klasör ve Dosya Özellikleri. Silinmiş Dosya Ve Klasörleri Geri Alma, Dosya ve Klasör Adlarını Değiştirmek……….…..Sayfa 24 klavye tuşları ve görevleri……………………………………………………………………………………………………………………………….…….Sayfa 25-26 Denetim masası ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..…..Sayfa 27 Ressim oluşturmak ………………………………………………………………………………………………………………………………………………Sayfa 28-30 Resim dosyası işleme (İnternetten program indirme ve kurma)……………………………………………………….…………………..Sayfa 30-43 Forum…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..Sayfa 44 Ekran görüntüsünü kopyalamak(paint programı tanıtılarak)…………………………………………………………………………………Sayfa 45 Program kurma……………..……………………………………………………………………………………………………………………………………..Sayfa 46-50 dosya sıkıştırma ve sıkışmış dosyayı açma……………………………………………………………………………………………………………Sayfa 51-52 Program kaldırma ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..Sayfa 53-54 Bilgisayara kullanıcı şifresi koymak………………………………………………………………………………………………………………………..Sayfa 55-57 Bilgisayara yazıcı vb ek dodanım yüklemek………………………………………………………………………………………………………..….Sayfa 58-59 Bilgisayarda Belge ve Program arama…………………………………………………………………………………………………………………..Sayfa:60 Taşınabilir Bellekler(CD-DVD- Flash Bellek, Harici Hdd)…………………………………………………………………………………………Sayfa 61-62 Kayıt Ortamlarında Kapasite Ölçüleri……………………………………………………………………………………………………………….Sayfa 62-63 Office Programları ……………….………………………………………………………………………………………………………………………….…..Sayfa 64 Kelime İşlemci Programının Kullanımı…………………………………………….………………………………………………………………..…..Sayfa 65-72 2 BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNE GİRİŞ Bilginin toplanması, işlenmesi, saklanması ve iletilmesini sağlayan teknolojilerin bütününe bilişim teknolojisi denir. Teknoloji alanında çok hızlı ilerleyen ülkemiz,genç nüfus olmasının etkisiyle teknoloji alanında dünyanın lider ülkeler arasına girmeyi hedeflemektedir. Robot teknolojisinden tutun uzay teknolojisine kadar birçok alanda çalışmalar yapılmaktadır. Bilim adamları çağa damgasını vuracak buluşlar yapmaktadırlar. Robot teknolojisine baktığımızda, bugün birçok alanda kullanılmaktadır. Ameliyathanelerde kullanılan robotlar, mayın aramada kullanılan robotlar, deniz altında maden arayan robotlar, savaş robotları, insan görünümlü robotlar vs.. robot teknolojisine örnektir. Gelecekteki Teknolojiye Bakış : Teknolojinin her geçen gün hızla ilerlediği günümüzde ,bilim kurgu filmlerinden gördüğümüz teknolojileri gelecekte görecek gibiyiz. Yüzyıllar önceki insanlar belki de bizim şuan sahip olduğumuz teknolojiyi hayal bile edememişlerdi.Bizde aynen yüzyıl sonra gelecek olan teknolojiyi hayal etmekte zorlanıyor olabiliriz. Ama bugün teknolojiye hakim olanlar ( yani sizin gibi teknolojiye meraklı öğrencilerimiz ) gelecekteki teknoloji kullanmada, üretmekte ve hayata uyum sağlamada hiç zorluk yaşamayacaktır. 3 BİLGİSAYARA GİRİŞ Farklı amaçlar için üretilmiş farklı bilgisayar türleri vardır. Okullarda, evlerde, iş yerlerinde genellikle görmeye alıştığımız bilgisayarlar kişisel bilgisayarlardır(Masaüstü, Laptop, Tablet vb.). Ancak, bazı uluslararası şirketlerde veya büyük araştırma merkezlerinde yüzlerce kullanıcının aynı anda kullanabildiği ve çok yüksek miktarda veriyi depolayabilen ana bilgisayarlar (mainframe computers) veya milyarlarca işlemi inanılmaz bir hızla gerçekleştiren süper bilgisayarlar (supercomputers) da kullanılmaktadır. Bunlar bir dolap veya oda büyüklüğünde, çok pahalı ve dünyada az sayıda bulunan bilgisayar türleridir. Ülkemizde de bir tane süper bilgisayar vardır. Bilgisayar genel olarak 2 bileşenden oluşur; bunlar donanım ve yazılımdır. 4 Bilgisayarların ve teknolojinin canlılardan esinlendiği ve canlıları taklit ettiği düşünülürse; donanımı bedenimize, yazılımı ise bedenimize hayat ve canlılık veren ruhumuza benzetebiliriz. Yazılım(Software); İnsanların bilgisayarlara yüklediği donanımın çalışmasını sağlayan komutlar topluluğudur. Yazılım konusu çok kapsamlı bir konu olduğundan dolayı yazılım konusu “Bilişim Teknolojileri 7” kitaplarında daha ayrıntılı işlenecektir. Donanım ( Hardware): Bilgisayarın bünyesinde bulunan her türlü mekanik ve elektronik cihazları (donanım) oluşturur . Bilgisayarların fiziksel kısımlarına donanım denilmektedir. Elle tutulabilirler. Bilgisayar donanımları Şunlardır; Anakart (Mainboard): Bilgisayarın tüm parçalarının direk veya dolaylı olarak üzerine bağlandığı parçadır. Tüm birimlerin kendi aralarında iletişim kurmasını ve uyumlu çalışmasını sağlar. Bilgisayarlardaki temel devre ve bileşenleri üzerinde bulundurur. Ana kart üzerinde CPU, BIOS, bellek, depolama aygıtı arabirimleri, seri ve paralel portlar, genişleme yuvaları ve ekran, klavye gibi çevre ünitelerinin denetleyicilerini bulundurur. 5 İşlemci (Processor- CPU): Bilgisayarda işlemleri gerçekleştiren birimdir, Ana İşlem Ünitesi, Merkezi İşlemci ya da kısaca işlemci. Bilgisayarın program komutlarını bellekten aldıktan sonra kodlarını çözen ve karşılığı olan işlemleri yerine getiren merkez birimi.. Bu nedenle bir bilgisayarın işlem yeteneği ve hızı işlemcisinin yeteneği ve hızıyla doğrudan ilgilidir. Sabit Disk (Harddisk): Bilgisayarda bilgilerin kalıcı olarak depolandığı hafızadır, bilgisayarın fişi çekilse dahi bilgiler harddiskte kayıtlı kalır, biz silmediğimiz sürece silinmez. Ram(Random Acces Memory): Harddiskte kayıtlı olan bir Dosya yada program çalıştırıldığı zaman(fare ile üzerine çift tıklanmak sureti ile) o bilgi harddiskten önce ram a taşınır ramdan da ekrana gönderilir ekranda gördüğünüz bilgiler Ram içerisindedir, bu yüzden Ekran hafızası olarakta adlandırılır. Açık olan bilgiyi kapattığınız zaman ( ) bilgi ramdan silinir, ancak yine harddiskte kayıtlı durumdadır. 6 Rom : Sadece okunur bellektir. İçerdiği verilerin üzerine sadece bir kere yazıldığı ve bir daha değiştirilemediği bellek tipi. ROM'lar bilgisayarlarda hiç değişmeyecek ancak sürekli kullanılan bazı programları saklamak için kullanılır. Bilgisayarın yüklenmesini sağlayan ana program gibi... Ekran Kartı (Graphics Card): İşlemci içerisinde üretilen görüntüleri ekran tarafından kullanılabilecek hale getirir. Ekran kartı anakarta monte edilir ve ekran kartının çıkışı VGA kablo ile monitöre bağlanır. Bazı anakartların üzerinde Ekran kartı dahil olduğu için ayrıca bu kartlardan takmaya gerek kalmaz. VGA Kablo Ses Kartı (Sound Card): Bilgisayarın sesi işlemesini sağlayan genişleme kartı. Bir ses kartı olmadan bilgisayar sadece bip sesleri ve oldukça mekanik melodiler çıkarabilir. Ses kartları anakarta monte edilir hoparlörler aracılığıyla ses elde edilmesini sağlar. Bazı anakartların üzerinde ses kartı ve ekran kartı dahil olduğu için ayrıca bu kartlardan takmaya gerek kalmaz. 7 Modem: Modem Telefon hattından gelen bilgisayarımızın anlayacağı sinyale sinyali çevirir Ethernet(Ağ)Kartı: Ethernet kartı, Bigisayarımızın internete yada diğer bilgisayarlara bağlanmasını sağlayan karttır. Ethernet kartı anakarta monte edilir. İnternete bağlanırken ; Türk Telekom tarafından telefon hattı evimize kadar çekilir ve bu hat kablolarla modem denilen bir cihaza bağlanır. Modem Telefon hattından gelen sinyali bilgisayarımızın anlayacağı sinyale çevirir ve bu sinyal kablolar aracılığı ile bilgisayarda Ethernet kartına iletilir. Bazı anakartların üzerinde ağ kartı dahil olduğu için ayrıca bu kartlardan takmaya gerek kalmaz. Günümüzde birçok donanım anakart üzerinde yer almaktadır. Örneğin, ses kartı, ağ kartı, ekran kartı gibi. Bu şekilde ayrıca takılmasına gerek duyulmayan, anakart üzerinde gelen donanımlara tümleşik donanım adı verilir. CD-DVD Sürücü : CD ve DVD diskleri bilgisayarda kullanabilmek için CD sürücü ve DVD sürücü kullanılır. Sadece okuyan sürücülere CD-DVD okuyucu, kayıt da yapabilen sürücülere ise yazıcı(Writer) da denir. Örneğin CD Writer(okuyucu), DVD Writer (yazıcı) gibi. Bilgisayarınızdaki CD-DVD Sürücünüzün yazma (Write) işlemi yapıp yapamayacağını sürücünüzün üzerindeki DVD-WR(Kayıt yapabilir) ve DVD-R(Kayıt yapmaz sadece okur.) yazılarından anlayabilirsiniz. 8 Tarayıcı (Scanner): Ekran (Monitör): Güç kaynağı: Kağıt veya başka materyaller üzerinde yer alan metin veya resimleri bilgisayar ortamına dijital olarak aktarmaya yarayan cihazdır. Bilgisayarda bulunan bilgilerin görülmesini sağlayan cihazdır. Şehir şebekesinden gelen 220 V değerindeki elektriği 12-24 V değerine düşürerek Kasa içerisindeki donanımların çalışması için gerekli olan elektrik enerjisini sağlar. 9 Bağlantı Noktaları ve Bağlantı Uçları (Ports and Connectors) : İhtiyaç duyulan çevre birimlerini sistem birimine bağlayabilmek için bilgisayarın kasasında bağlantı noktaları (portlar) bulunur. Her cihaz kablosunun ucunda bağlantı noktalarından birine uygun bir bağlantı ucu (connector) bulunur. Bunların bir kısmı belli bir cihaza özelken, bir kısmı da hemen her türlü cihazın takılabilmesine imkan tanır. Şekil ve renk farkları sayesinde kullanıcının doğru bağlantı noktasına doğru bağlantı ucunu takması kolaylaştırılir. Bazı bağlantı noktaları ve bağlantı uçları örnek olarak aşağıda açıklanmıştır. PS/2: Klavye ve farenin bilgisayara bağlantısı için kullanılır. Kullanımı azalmakta ve yerini USB'ye bırakmaktadır. USB: En yaygın kullanılan bağlantı şeklidir. Bilgisayar çalışır durumdayken bağlantı yapılmasına olanak sunması en önemli özelliklerinden birisidir. Yazıcı, klavye, fare, USB bellek, dijital fotoğraf makinesi ve daha pek çok cihazın kullandığı bağlantı şeklidir. Ağ Bağlantısı (Network Port - RJ45): Bir bilgisayar ağına bağlanmak için kullanılır. 10 Modem Bağlantısı (Modem Port - RJ11): Bilgisayara telefon hattının bağlanması için kullanılan bağlantı şeklidir. VGA: Ekran veya projeksiyonun bilgisayara bağlantısı için kullanılır. MiniJack: Hoparlör, kulaklık veya mikrofonun bilgisayara bağlantısı için kullanılır. Bilgisayarı Açma ve Kapama : Bilgisayar Donanımları 4 temel donanımdan oluşmuştur, bunlar Fare, Klavye, Kasa ve Monitördür. Bunlardan Fare ve Klavye enerjilerini bağlı bulundukları bilgisayar kasasından almaktadır, Kasa ve monitör ise her biri ayrı ayrı enerjilerini şehir şebekesinden almaktadır, bu yüzden bilgisayarı açıp kapatırken kasa ve monitör ayrı ayrı düşünülmelidir. Yani bilgisayarı açarken hem kasanın hem monitörün üzerindeki Power(Güç) düğmesine basılır. Kapatırken yine aynı işlem uygulanır. Kasayı kapattığımız zaman bilgisayarı kapatmış oluruz, ancak monitörü kapatmak bilgisayarı kapatmak değildir, monitörü kapatmak insanın gözünü kapatmak gibidir sadece görüntü kaybolur ama bilgisayar çalışır durumdadır. Bazen bilgisayar veya bazı programlar donma yada kilitlenme yapabilir bu tür durumlarda Ctrl+Alt+Del tuşlarına basarak görev yöneticisi penceresi alçarak yanıt vermeyen program seçilerek Görevi sonlandır düğmesine basılır, eğer Görev Yöneticisi de açılmıyorsa, kapatmak için kasadaki Power(Güç) düğmesine yaklaşık 5 saniye boyunca basılı tutmak gerekir. 11 Masaüstü Ekranı: Bilgisayar ilk açıldığı anda karşımıza gelen ekran Masaüstü ekranıdır. Masaüstünde “Bilgisayarım”, “Geri Dönüşüm Kutusu”, “Görev Çubuğu”, “İnternet tarayıcıları” vb. ögeler bulunur. 12 Görev Çubuğu : Bilgisayar ik açıldığında ekranın en altında bulunan şerit şeklindeki bölümdür. O an aktif olarak çalışan program ve belgeler bu çubuk üzerinde görüntülenir. Başlat Düğmesi : Bilgisayarımızda bulunan programları buradan açarız. Geri Dönüşüm Kutusu : Bilgisayarımızdan sildiğimiz Dosyaların bulunduğu bölümdür. Ağ Bağlantılarım : İki veya dahafazla bilgisayarın birbirine bağlanması ile oluşan bilgisayar topluluğuna ağ denir. Ağ Bağlantılarım ögesi bu bağlantıların ayarlarını yapabildiğimiz, ağdaki diğer bilgisayarlara ulaşabileceğimiz bölümdür. Bilgisayarım Ögesi : Bilgisayarımızın ayarlarını yapabileceğimiz ve bilgisayarımızda bilgilerimizi sakladığımız hafızamıza ulaşabileceğimiz bölümdür. Hafızamız “Yerel Disk: (C)” ve “Yerel Disk: (D)” gibi isimler alır. Genelde “Yerel Disk: (C)” sistem Dosyalarının bulunduğu hafızadır, bu birimi fazla kullanmamalıyız, bilgilerimizi saklamak için dahaçok “Yerel Disk: (D)” birimini kullanmalıyız. İnternet Tarayıcıları : İnternette Gezinmemizi sağlayan programlardır. Denetim Masası : Denetim Masası, Windows'u, (Bilgisayarı) yapılandırmak için kullanabileceğiniz araçlar sağlar. Bilgisayarınızdaki bütün ayaları ayarlayabileceğimiz menüdür. Pencereler : Bilgisayarda çift tıklayarak bir öge açtığınızda karşınıza o öge ile ilgili işlem yapabileceğiniz dikdörtgen şeklinde bir alan gelir, buna pencere denir, pencerenin ismi pencerenin üstünde görüntülenir. Örneğin Masaüstünde bulunan Bilgisayarım ögesini çift tıkladığımızda Bilgisayarım penceresi açılır. : Penceremizin en üst en sağında bulunan simgeler sırasıyla, 1. penceremizi görev çubuğuna küçültmek, 2. Penceremizi ekranın belli bir bölümünde görüntülemek 3. Penceremizi ekranın tamamına sığdırarak görüntülemek İçin kullanılır. 13 Kaydırma çubuğu: Eğer penceremizdeki bilgiler ekrana sığmayacak kadar fazla ise ekranımızın en sağında yukarıdan aşağıya doğru uzanan bir şerit ve bi düme belirir, bu şerit aşağıdaki bilgilere ulaşmamızı sağlar, farenin sol tuşunu düğmenin üzerinde basılı tutarak düğmeyi yukarıdan aşağı doğru sürükleyerek ekranımızın alt tarafında kalan bilgilere ulaşabiliriz. Pencerelerin Kenarlıkları ve Köşeleri: Pencerenin boyutunu değiştirmemizi sağlar, farenin sol tuşunu penceremizin köşesine getirdiğimiz zaman fare imleci çift yönlü ok şeklinde değişecektir, değişince farenin sol tuşunu basılı tutup sürükleyeek pencere boyutunu ayarlayabiliriz. Fare(Mouse) ve Tuşları : Fare ya da mouse, genellikle avuç içinde tutulan, hareketleri bilgisayar ekranındaki imlecin hareketlerini kontrol eden, bilgi giriş aygıtıdır. Fare modeline göre üzerinde bir veya daha fazla sayıda tuş ve tekerlek bulunabilir. Farenin doğru şekilde tutulması önemlidir, doğru tutuş şekli resimde gösterilmektedir, orta parmağımız ile sağ tuştu işaret parmağımız sol tuştu tıklamalıyız. 14 Tekerlek: Eğer bir pencere veya web sayfası ekrana sığmayıp aşağı doğru devam ediyorsa sayfayı alt kısımlara kaydırmak için tekerleği yada Kaydırma Çubuğunu kullanırız. Çift Tıklama : Farenin sol tuşuna işaret parmağımızla arka arkaya 2 kere basma işlemidir, dosya ve klasörleri açmak için kullanılır. Tek Tıklama :Farenin sol tuşuna 1 kere basma işlemidir, inrenet , dosya ve klasörleri seçme işlemi yapar. Sağ tıklama : Sağ tıklandığı dosya yada yerin özeliklerini görebileceğimiz yada kesme kopyalama yapıştırma, sıkıştırma vb. işlemler yapabileceğimiz alt işlemler menüsü(Sol taraftaki resimde gördüğümüz menüdür.) dediğimiz menünün açılmasını sağlar. 15 Klasör(Dizin) : Ortak bir özelliğe sahip Dosyaları bir arada bulunduran birimlere Klasör (dizin) denir.Klasörleri günlük hayatımızda kullandığımız Dosya Klasörlerine benzetebiliriz. Kısayol : Bilgisayarımızda sürekli kullandığımız Dosya, Klasör ve programlarımıza dahakolay ve çabuk ulaşmamızı sağlayan gerçek Dosya, Klasör ve programlarımızı menülere girmeden yada Dosyaların bulunduğu bölümleri açmadan kolayca açmamızı sağlayan bir ögedir. Kısayol simgelerinin sol alt köşesinde bir ok simgesi bulunur. Asıl Dosyayı silerseniz, Kısayol artık işe yaramaz, bunun için Kısayolu da silmeniz gerekir. Kısayolu silerseniz, asıl Dosyada herhangi bir değişiklik olmaz. Bir Kısayol artık gerekmiyorsa, onu silebilirsiniz. Dosya : Bir diske (harddisk, flash veya CD-Rom)kayıt edilmiş bilgilere Dosya adı verilir. Yazı Dosyası Video Dosyası Resim Dosyası Animasyon Dosyası Sıkıştırılmış Dosya 16 • Bir Dosya ismi 3 kısımdan oluşur. Dosya Adı ; Bizim Dosyayı oluştururken Dosyaya verdiğimiz isimdir. Nokta ; Dosya adı ile Dosya uzantısı ayıran işarettir. Tüm Dosyalarda bulunur. Dosya Uzantısı ; Noktadan sonraki kısımdır. Dosyanın türünü, hangi yazılım tarafından açılabileceğini gösteren kısımdır. Genellikle 3 harften oluşur. Bu harfler Dosya türünün İngilizce karşılığının kısaltmasıdır. Örneğin şiir yazdığımız bir Dosyanın uzantısı TXT’dir. TXT uzantısı TEXT kelimesinin kısaltılmış hali olup yazı anlamına gelir. Bir Dosyanın sadece uzantısına bakarak içerisindeki bilginin türünü öğrenebiliriz. Örneğin MP3 uzantılı bir Dosyada müzik, PDF uzantılı bir Dosyada bir kitap olduğunu Dosyayı açmadan anlayabiliriz. Dosya uzantısı bilgisayar tarafından otomatik olarak verilir. 17 Dosya uzantısı normal şartlarda bilgisayarda görüntülenmez ancak ayar yapılarak Dosya uzantısı görünür yapılabilr, bunun için aşağıdaki menüdeki yol izlenir. 18 Fare ile Dosya ve Klasör seçme işlemleri : Tekli Seçim: Çoklu Seçim: Seçilmek istenilen ögenin üzerine gelinerek Birden fazla simgenin sıralı seçimi için ilgili alanda farenin sol farenin sol tuşuna bir kere tıklama işlemidir. tuşu basılı iken sürüklenerek seçilecek simgeler alan içine alınır. Sıralı Olmayan Çoklu Seçim: Aynı amaç için klavyeden Shift tuşu basılı tutularak fare ile istenilen aralıktaki ilk ve son simgeler tıklanır Klavyenin Ctrl tuşunu basılı tutarak, farklı yerlerdeki simgeler farenin sol tuşu tıklanmak sureti ile tek tek seçilir. Böylece birden fazla simge seçilmiş olur 19 Kes-Kopyala-Yapıştır : Kes ve Kopyala işlemleri dosya ve klasörleri bir yerden başka bir yere taşımak için yapılır. Kes-Yapıştır işleminde dosya bir yerden başka bir yere taşınırken, Kopyala-Yapıştır işleminde dosya hem eski yerinde kalıyor hemde aynısı yapıştırdığımız yerde oluşuyor. Örneğin Belgeler klasörümde bulunan “ttnet dns” isimli metin dosyasını belgeler klasöründen Masaüstüne taşıyalım. 1.Kopyalamak istediğimiz dosyanın üstünde sağ tıklıyoruz, 2. Açılan menüden “Kes” yada “Kopyala” yı seçiyoruz, 20 3. Dosyayı yapıştıracağımız yere gidip orada faremizi sağ tıklayıp açılan menüden “Yapıştır” ı seçiyoruz. Silme İşlemi: Silmek istediğiniz klasörün üzerinde sağ tıklayıp açılacak olan menüden Sil seçeneğini seçerek silme işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Bu işlemden sonra Windows, bir hata olmasını önlemek için sizden onay isteyecektir. Açılan diyalog penceresinden "Evet" düğmesini tıklarsanız silme işlemi gerçekleşir. Emin değilseniz "Hayır" düğmesini kullanabilirsiniz. 21 Yeni Klasör Oluşturmak: Yeni bir klasör oluşturmak için klasör oluşturulmak istenilen yere gelinip,Yeni Klasör oluşturulmak istenilen yerin, öge bulunmayan boş bir yerinde sağ tıklıyoruz ve açılan alt işlemler menüsünden, Yeni -- Klasör komut sırası uygulanır. Oluşturulan klasöre isim verilirken \ / ; * ? " < > t gibi karakterler kullanılamaz. Kısayol oluşturmak; 1. Kısayol’unu oluşturmak istediğiniz öğenin bulunduğu konumu açın. 2. Kısayol’unu oluşturmak istediğiniz ögeyi sağ tıklatın ve Kısayol oluştur'u tıklatın. Yeni Kısayol gerçek öğe ile aynı yerde görünür. 3. Yeni Kısayolu istediğiniz yere taşıyabilirsiniz. 22 Yukarıda yapılan işlemden sonra “Belgeler” klasöründe “oyunlar” klasörünün kısayolu oluşmuş olacaktır, bu kısayolu masaüstüne taşıyarak oyunlarımızı hiç “Belgeler” klasörünü açmadan direk olarak masaüstünden başlatabiliriz. Bizim gerçek oyunlarımız “oyunlar” klasöründedir “oyunlar-kısayol” dosyasını oyunlar klasörünü açmaya yarayan bir düğme olarak düşünebilirsiniz. 23 Klasör ve Dosya Özellikleri Penceresi : Klasör veya dosyaya ait bilgileri görmek için ilgili alan üzerinde sağ tuş menüsünden Özellikler komutu seçilir. Açılan iletişim kutusunda ilgili klasör veya dosyanın adı, türü, boyutu, hangi alanda saklandığı, içeriği, oluşturulma ve değiştirilme tarihi ve öznitelikleri görüntülenir. Silinmiş Dosya Ve Klasörleri Geri Alma Silinmiş olan dosya veya klasörler Geri Dönüşüm Kutusuna gider. Bazı durumlarda silinen dosyalara tekrar ihtiyaç duyulabilir. Silinen dosyaları geri yüklemek için Geri Dönüşüm Kutusu açılır.Yeniden kullanılmak istenilen dosya veya klasör ün üzerinde sağ tıklanarak Geri Yükle komutu seçilir. Geri yüklenmek istenen dosya veya klasör birden fazla ise Tüm öğeleri geri yükle komutu seçilir. 24 Dosya ve Klasör Adlarını Değiştirmek: Oluşturulan dosyanın veya klasörün adını değiştirmek için dosyanın yada klasörün üzerinde sağ tıklanarak Yeniden Adlandır komutu seçilir. Klavye Tuşları Ve Görevleri : Esc (Escape): Verilen komutları iptal etmekte(işlemden vazgeçme), bazen de programlardan ve oyunlardan çıkışta kullanılır. Sekme (Tab): 8 Karakter boşluk bırakır, Tablo alanları ve menüler arasında geçiş yapar. Büyük Harf Kilitleme Tuşu (Caps Lock): Sürekli büyük veya küçük harf yazmakta kullanılır.Tuşa basıldığında gösterge ışığı yanar, ışık yanıksa büyük yanık değilse küçük harf yazdırma modundadır. Shift Tuşu: Yazıda Shift’e basılı tutarken bir harfe basarsak büyük harf yazar.Kelimenin yalnızca ilk harfini büyük yazacaksak Caps Lock yerine bu tuşu kullanmalıyız.Ayrıca birden çok karakter içeren tuşlarda üstteki karakterin yazılmasını sağlar, örneğin % işareti yazabilmemiz için Shift tuşu basılı tutularak 5 tuşuna basarız. Kontrol (Ctrl) Tuşu:Tek başına bir görevi yoktur, başka tuşlarla birlikte kullanılır, Örneğin Ctrl+Alt+Delete tuşlarının üçüne aynı anda basarsak görev yöneticisi penceresi açılır, görev yöneticisi penceresini bir program kapatılamıyorsa bilgisayar donmuşsa kapatılamayan programları kapatmak için yada donmaya sebep olan programı kapatmak için kullanabiliriz. 25 Windows Tuşu: Başlat mönüsünün açılmasını sağlar. Alt: Açık pencerenin mönülerinin açılmasını sağlar, örneğin Word programı açıkken Alt tuşu ile birlikte menülerin ilk harfine basılırsa o menü açılır, mesela Alt+G Görünüm menüsünü açar veya Alt+D Dosya menüsünü açar. Boşluk Çubuğu (Space Bar) : Yazıda iki kelime arasında boşluk bırakmaya yarar. Alt Gr :Birden çok karakter içeren tuşlarda alttaki karakterin yazılmasını sağlar, örneğin # işareti yazabilmemiz için Shift tuşu basılı tutularak 3 tuşuna basarız. @ işaretide Altgr+Q harfine basılarak yapılır, F klavyede ise Altgr+F harfi ile @ işareti yapabiliriz. Enter: Yapılan işlemi onaylamaya yarar. Yazıda bir alt satıra geçmeye yarar. Ayrıca seçili dosya ve klasörleri açar. Back Space: Yazıda imlecin solundaki karakteri silmeye yarar. Delete : Yazıda imlecin sağındaki karakteri siler.Ayrıca seçili dosya ve klasörleri silmeye yarar. Insert : Araya yazdırma modunu açar. Bu tuşa basıldığında yazılan karakter imlecin sağındaki karakteri siler ve onu yerine geçer. Bu modu iptal etmek için tekrar insert tuşuna basılır. Home : İmleci bulunulan satırın başına götürür.Ctrl+Home İmleci ilk sayfanın ilk satırın başına götürür. End : İmleci bulunulan satırın sonuna götürür. Ctrl+End İmleci son sayfanın son satırının sonuna götürür. Page Up : Yazıda imleci bir ekran veya bir sayfa yukarı götürür. Page Down : Yazıda imleci bir ekran veya bir sayfa yukarı götürür. Num Lock : Sayı tuşlarının sayı yazması ile yön tuşu olarak kullanılması arasında geçiş yapmasını sağlar. Eğer Numlock ışığı yanıyor ise sayı yazdırma modunda, ışık sönük ise yön tuşları kullanma modundadır. Print Screen : Ekranı kopyalar o an ekranda açık ne varsa bilgisayar hafızasına kopyalar ardından paint programında Düzen-Yapıştır menüsü yardımı ile Ekran resmi üzerinde işem yapılabilir. 26 Resim Oluşturmak : Bilgisayarda resim çizme, düzenleme, resim üzerine yazı yazma vb işlemleriniz için Paint programını kullanabilirsiniz. Paint programını Başlat düğmesi , Programlar, Donatılar ve ardından Paint'i tıklatarak Paint'i açabilirsiniz. Araç Kutusu: Yapmak istediğiniz işlemi araç kutusundan seçebilirsiniz : Kesilecek bölgenin seçimi için kullanılır. Bölge seçildikten sonra seçili bölge üzerinde sağ tıklanıp kes seçeneği seçilir ve nereye isteniyorsa oraya gidip sağ tıklanarak yapıştır seçeneği seçilerek yapıştırma işlemi yapılır. : Kapalı bölgelerin içini doldurmak için kullanılır. : Ekran üzerinden renk seçmek için kullanılır. düğmeye bastıktan sonra ekran üzerinde nereye fare ile sol tıklarsanız oranın rengini seçmiş olacaksınız. : Belirli bir bölgeyi büyük göstererek daha hassas çicim ve boyama yapılmasını sağlar. 27 : Silme işlemi yapar, Ctrl ve Artı(+) tuşlarına birlikte basılarak silgi büyültülebilir yada Ctrl Eksi(-) tuşları ile küçültülür. : Çizgi çizme ve boya yapma işleri için kullanılırlar aynen silgide olduğu gibi kalem ve boya ucları büyültülüp küçültülebilirler. : Resim Üzerinde Yazı Yazabilmemizi sağlar, düğmeye bastıktan sonra ekranda bir yazım alanı belirlenir ve yazı o bölgeye yazılır. : Pastel boya ile boyama yapılmasını sağlar(püskürterek) : Kıvrımlı çizgi, düz çizgi, dikdörtgen vb şekiller çizmemizi sağlar. Arkaplan düğmeleri : Eğer kesme işlemi yapacaksanız keseceğiniz bölgeyi arkaplanı ile birlikte almak istiyorsanız üstteki arkaplansız kesmek istiyorsanız alttaki düğmeyi kullanabilirsiniz. Renk kutusu : Yapmak istediğiniz işleminizi(çizim, boyama vb.) hangi renkte uygulamak istiyorsanız o rengi sçebilirsiniz. Aktif renk : Üstteki kutucuk seçili olan çizim ve boyama rengini, Alttaki renk silginin ve sağ tuşun rengini gösterir. Renk kutusundan herhangi bir rengin üzerinde sağ tıklarsanız silginin rengini sol tıklarsanız boyama rengini seçebilirsiniz. Menü çubuğu : Dosyamızı kaydedeceğimiz ve paint programı ile ilgili ayarlar yapabileceğimiz bölümdür. Çizdiğimiz veya düzenlediğimiz resmimizi kaydetmek için Dosya menüsünden Farklı Kaydet seçeneğini seçip ardından 28 dosyamızı kaydetmek istediğimiz yeri seçtikten sonra(Masaüstü vb.) dosyamızın adını ve kayıt etmek istediğimiz türü(Jpeg vb.) seçtikten sonra Kaydet düğmesine basarak resmimizi kaydedebiliriz. Eğer araç çubuğu veya renk kutusu kaybolduysa Menülerden Görünüm menüsünden kaybolan araç çubuğunu seçerek kaybolan araç çubuğunu tekrar görünür yapabiliriz. 29 Resim Boyutu küçültmek : Tarayıcıdan taranan yada Dijital fotoğraf makinesinde çekilmiş fotoğrafların boyutları ve hafızada kapladığı alanlar çok büyüktür, bazen bunların küçültülmesi gerekebilir, bu tür durumlar için “Microsoft Office Picture Menager “ yada “High Quality Photo Reziser” programları kullanılabilir. Bu programların kullanımına bir göz atalım; Mesela Masaüstünde bulunan Klavye isimli resim dosyasını “Microsoft Office Picture Menager “programı ile boyutunu küçültelim. İlk olarak Fare imlecimizi Klavye isimli resmin üzerine getiriyoruz ve sağ tıklıyoruz, açılan pencereden birlikte aç seçeneğini seçip, açılan pencereden “Microsoft Office Picture Menager” programını seçiyoruz. Yandaki resimdeki işlemleri yaptıktan sonra klavye resmi “Microsoft Office Picture Menager” programında aşağıdaki resimdeki gibi açılacaktır. 30 Açılan pencereden Kırmızı elips şeklinde işaretlenmiş olan “Resmi Düzenle” yazısına tıklıyorz, aşağıdaki gibi bir ekran açılacak; Kırpma işlemi Resmin içerisinden sadece gerekli bölümü elde etmek için uygulanır, mesela sadece Caps Lock tuşunu alabiliriz. Yeniden Boyutlandırma işlemi ise Klavye resminin uzunluğunun ve genişliğinin azaltılması işlemidir. Şimdi öncelikle Klavye resminin içerisinden sadece Caps Lock tuşunu alalım, ardından tüm Klavye resmini boyutlarını azaltalım. Önce kırpma işlemi; 31 Kırp : Bunun için şimdi “Kırp”yazısına tıklıyoruz ve aşağıdaki ekran açılacak. Kırmızı renkli elips daireler ile işaretlenmiş olan çizgilerin üzerine fare imlecini getiriyoruz, ardından farenin sol tuşunu basılı tutarak çizgileri Caps Lock tuşunun etrafına kadar çekiyoruz. 32 Yalnız burada dikkat edilmesi gereken bir nokta var, “Kaydet” tuşuna bastığımız için Masaüstü’ müzde bulunan Klavye resmi yerine Caps Lock tuşunu gösteren resim kaydedilmiş oluyor, yani artık Klavye resmimiz yok olacak, eğer Klavye resmi daha sonra lazım olacak ise kaydet değil “Farklı Kaydet” seçeneğinin seçilmesi gerekiyor. 33 Yeniden Boyutlandır : 17. Sayfada altta bulunan resimde önce kırp işlemini yaptık, şimdi ise Yeniden boyutlandırma işlemini yapacağız. 17. Sayfada altta bulunan resimdeki ekrandan sonra Yeniden Boyutlandır yazısı seçilirse aşağıdaki ekran açılacak. Yukarıda kırmızı elips ile gösterilen % lik yerden istediğiniz oranda resmi küçülttükten sonra sırasıyla “Tamam” ve “Kaydet “ düğmelerine basılır. Yine buradada eğer büyük boyutlu Klavye resmi daha sonra tekrar kullanılacaksa “Kaydet “ yerine “Farklı Kaydet” kullanılmalıdır. Not : “Microsoft Office Picture Menager” programı Microsoft Office programları ile birlikte bilgisayarınıza yüklenir, Yani bu programı kullanabilmeniz için bilgisayarınızda yüklü Microsoft Office programları olması gerekir, eğer yüklüdeğilse kendiniz yükleyebilirsiniz, Microsoft Office programların bilgisayara kurulumu birkaç konu ileride anlatılacaktır. 34 Resmin Boyutunu küçültmek için kullanabileceğimiz bir diğer program da “High Quality Photo Resizer” programıdır, bu programıda öncelikle bilgisayarımıza indirmemiz ve kurmamız gerekmektedir. Program ücretsiz olması dolayısı ile tüm indirme sitelerinden kolaylıkla indirebilirsiniz, bunun için ilk olarak İnternet tarayıcımızı açıyoruz(İnternet Explorer, Fire Fox, Google Chrome vb.). Ardından tarayıcımızın adres satırına “www.google.com” veya “www.bing.com” adreslerini yazıp Enter tuşuna basıyoruz. Yukarıdaki Bing aramamotorunun Arama çubuğuna “High Quality Photo Resizer indir” yazıp enter tuşuna basıyoruz. Aşağıdaki ekran açılacak. 35 Gezginler yazısına tıklıyoruz ve aşağıdaki ekran açılacak. 36 Kırmızı ile işaretlenmiş “High Quality Photo Resizer indir” yazısına tıklıyoruz. Açılan pencereden “Farklı Kaydet” seçeneğini seçiyoruz. 37 Aşağıdaki pencere açılacak. Programın bilgisayarımızda nereye kaydedileceğinide seçtikten sonra(Masaüstü) “Kaydet” düğmesine basarak programı bilgisayarımıza indirmiş oluyoruz. İnternetten bilgisayarımıza indirmiş olduğumuz “High Quality Photo Resizer” kurulum dosyası. “High Quality Photo Resizer” kurulum dosyasına çift tıklayarak programı bilgisayarımıza kurmaya başlıyoruz. Masaüstüne indirdiğimiz “High Quality Photo Resizer” kurulum dosyasına çift tıklıyoruz ve sırasıyla aşağıdaki pencereler açılacak. 38 39 Şimdi programımızı kullanarak Masaüstümüzdeki Klavye isimli resmimizin boyutlarını küçültelim; Yukarıda gösterdiğimiz Masaüstümüzde bulunan Kısayol dosyamıza çift tıklayarak programımızı başlatıyoruz, sırasıyla aşağıdaki pencereler açılacak. 40 41 42 Resim 8 de hayır tuşuna basınca resmimiz masaüstünde küçültülmüş durumda kayıt edilecektir. 43 Forum Nedir ? Nasıl Kullanılır ? Forum lar kişilerin bilgilerini paylaştıkları, bir-birleri ile çeşitli paylaşımlarda bulundukları Online bir ortamdır. Bu ortamda paylaşılan bilgiler, belgeler insanların faydalanabileceği ve çevreye zarar vermeyen nitelikte olmalıdır. Forum’ u her çeşit insanın (sinirli, psikopat, aklı başında, zeki, Türk, Arap, vs) ziyaret edilebilineceğini düşünüp mesajlar dikkatli atılmalıdır. Forumda yüksek sesle konuşulmamalıdır ! Yüksek ses’ ten kastım; rahatsız edici, onur kırıcı ve başkalarının düşünce ve inançlarını umursamadan başlık açmak ve mesaj yazmaktır. Böyle yaparak hem karşıdaki insana zarar verir hem de forumdaki insanların tepkisini çekebilir forumda gruplaşmalara yol açabilirsiniz. İnsan hassas çizgilerle yaşar ve öğrenir, Forumlar insanların araştırıp öğrenebileceği kaynaklar olup, paylaşmak istediği fikirleri seviyeli bir şekilde ortaya koyacağı yerler olmalıdır. Forumda saygılı davranılmalıdır ! Forumlarda her üyeye saygılı davranmalı ve ona göre açılan başlıklara (mesajlara) cevap verilmelidir, unutmamak gerekir ki bir kullanıcı ismi altında yazı yazan kişi sizin babanız yaşında olabilir. Yada çocuğunuz yaşında olabilir. Saygı kuralları çerçevesinde hareket edilmelidir. Forumda bilgi paylaşılmalıdır ! Forumda bilgi paylaşılmalıdır, Internet’in kuruluş amacıda budur, Paylaşmak ! Yalnız, alıntı yapıp bunu kendisinin ürünü gibi göstermek çirkin bir harekettir. Daha önce aynı başlığın var olup olmadığına bakılmadan yeni konu açılmamalıdır. Forumda kavga edilmemelidir ! Kavga edilerek ne zaman iyi bir şey elde edilebilmiş ? Azeri Türkçe’sinde ‘kavga’ ‘savaş’ demek. Savaşarak hiçbir yere varılamayacağı gibi kötü söz kullanarak ta hiçbir yere varılamaz. İnsanoğlu tarih boyunca bir-biriyle kavga etmiş ama hiçbir zaman iki taraf kazanamamıştır. Sizde şimdi öğretmeninizin tavsiyeleri doğrultusunda bir foruma üye olunuz ve forum kuralları çerçevesinde birbiriniz ile iletişime geçip paylaşımlarda bulununuz.. 44 Ekran görüntüsü kopyalamak : Ekran görüntüsünü almak için, görüntüyü yakalamak istediğiniz en uygun anda klavyeden “Print Screen” yada kısaltılmış haliyle “PrtScn” tuşuna bir kere basın. 1. Daha sonra “Başlat” - “Programlar” - “Donatılar” - “Paint” isimli ikona tıklayarak programını çalıştırın. 2. Şimdi de paint program penceresinin en üstündeki Düzen menüsünden “yapıştır” butununa tıklayarak az önce çekmiş olduğunuz ekran görüntüsü resmini Paint programına yapıştırın. 3. Şimdi isterseniz resim üzerinde düzenleme işlerini yapabilirsiniz. Mesela renkli çizgiler ve işaretlerle bazı şeyleri gösterebilir ve yazılı notlar yazarak bazı şeyleri belirtebilirsiniz. Daha sonra bu resmi kaydetmek için Paint programının Dosya menüsünden “Kaydet” e tıklayın. “Farklı Kaydet” isimli pencere açılacaktır. 4. Farklı kaydet penceremizde sol tarafta bulunan, “Masaüstü” linkine tıklıyoruz. Çünkü biz kolayca bulmanız için resmi masaüstünüze kaydedeceğiz. Alt taraftaki “Dosya Adı” kısmından dosya için kafanıza göre bir isim girin. “Kayıt türü” kısmını da isterseniz jpg olarak seçin. 5. Son olarak Farklı kaydet penceremizde en alt sağ tarafta bulunan ” Kaydet” butonuna tıklayarak kaydedin ve çıkın. Şimdi masaüstünüze giderek dosyayı görebilirsiniz. 45 Program Kurma ve Kaldırma ; Program Kurma : Program kurma işlemini “High Quality Photo Resizer” resim boyutu değiştirme programını kurarken zaten anlatmıştık, kuracağınız diğer programlarda da benzer işlemleri uygulayabilirsiniz, ancak internetten indirdiğimiz birçok program ücretli olacaktır, internetten programı indirirken buna dikkat etmemiz gerekir. Eğer lisans bölümünde ; Demo yada Kullanım kısıtlamalı yazıyorsa bu tür programları kurarken lisans numarası isteyebilir, lisans numarası programı yayınlayan firmanın web sitesinden ücret karşılığında satın alınarak elde edilebilir. Microsoft Office programları bu şekilde kurulmaktadır. Microsoft Office programları bilgisayarımızda yazı yazabileceğimiz, tablo oluşturabileceğimiz, grafik oluşturabileceğimiz programları içeren programlar paketine verilen isimdir. Bu programları ilerleyen derslerimizde kullanacağız Bazende programın kurulumunda lisans istemeyim 30 gün sonra programı kullanabilmeniz için lisans numarası girmeniz gerekir şeklinde bir uyarı alabilirsiniz. Eğer lisans bölümünde Ücretsiz yada Beta yazıyorsa bu programları sınırsız kullanabilirsiniz. Winrar Kurulumu ; Winrar programını bilgisayarımıza indirip kurulumunu yapmaya çalışalım. Not : Winrar programı dosyaları sıkıştırarak tek parça haline getirmemize ve sıkıştırılmış dosyaları açmamızı sağlar, internette içerisinde birçok dosya ve belgenizin bulunduğu bir klasör paylaşmak isterseniz bu klasörü sıkıştırmanız gerekir, aksi halde klasörün içindeki her bir dosyayı ayrı ayrı internete yüklemeniz gerekir, bunun yerine klasörü sıkıştırıp tek parça haline getirerek sıkıştırılmış dosyayı paylaşabiliriz. Winrar programının kullanımı ilerleyen sayfalarda anlatılacaktır. 46 ilk olarak İnternet tarayıcımızı açıyoruz(İnternet Explorer, Fire Fox, Google Chrome vb.). Ardından tarayıcımızın adres satırına “www.google.com” veya “www.bing.com” adreslerini yazıp Enter tuşuna basıyoruz. 47 Yukarıdaki Bing arama motorunun Arama çubuğuna “Winrar indir” yazıp enter tuşuna basıyoruz. Aşağıdaki ekran açılacak. 48 Yukarıdaki kırmızı elips ile işaretli yazıya tıklıyoruz ve aşağıdaki pencere açılacak. 49 Lisans bölümüne dikkat ederseniz programı kullanmak için 40 gün süremiz var 41. Gün programa lisans girmemiz gerekecek, Şimdi İndir Yazısına tıklıyoruz. Ardından bir uyarı penceresi açılacak buradan Farklı Kaydet seçeneğini seçip, Kayıt yeri olarak Masaüstünü belirledikten sonra Kaydet düğmesine tıklayarak Winrar programının Masaüstümüze kaydedilmesini bekliyoruz. 50 Winrar kurulum dosyası Masaüstümüze indirildikten sonra kurulum dosyasına çift tıklayarak kuruluma başlıyoruz, Açılacak olan pencerelerde çıkan seçeneklerde Çalıştır, Next, İleri, Kur, İnstall vb. yazılara tıklayarak programın bilgisayarımıza kurulmasını sağlıyoruz. Winrar ile Klasör Sıkıştırma : Yukarıdada açıklandığı üzere internette klasör paylaşabilmek vb. amaçlarla bazen klasörleri sıkıştırmamız, yada sıkışmış olan klasörleri kullanabilmek için bunları sıkıştığı yerden çıkarmamız gerekebilir. Bu tür durumlar için kullanabileceğimiz programlardan birtaneside(En yaygın kullanılan) Winrar programıdır. Bir klasörü Winrar ile sıkıştırmamız için ilk olarak; Fare imlecini sıkıştırmak istediğimiz klasörün üzerine getirerek sağ tıklıyor ve açılan alt işlemler menüsünden aşağıda resimde gösterilen seçeneği seçiyoruz. 51 Sıkıştırılmış bir osyayı Winrar ile klasöre çıkarmak için ilk olarak; Fare imlecini sıkışmış dosyanın üzerine getirip sağ tıklıyoruz ve açılan alt işlemler menüsünden aşağıdaki şekilde gösterilen seçeneği işaretliyoruz 52 Program Kaldırma : Bilgisayarımızdan kullanmak istemediğimiz programları kaldırmak için; “Başlat – Denetim Masası – Program Ekle-Kaldır “ yolu izlenerek, “Program Ekle-Kaldır” penceresi açılır; 53 ardından kaldırmak istediğimiz programı seçip “Kaldır” düğmesine basarak programın kaldırılmasını bekleriz. 54 Bilgisayara Kullanıcı şifresi koymak ve kaldırmak: Eğer Bilgilerinize sizden başkalarının ulaşmasını istemiyorsanız bilgisayarınıza şifre koyabilirsiniz, koyacağınız bu şifre her bilgisayar açılışında sorulacaktır. Şifre koymak için Denetim Masasındaki Kullanıcı Hesapları aracı kullanılır. 1. Kullanıcı Hesapları aracını açmak için, Başlat menüsünden Denetim Masası'nı açın ve sonra Kullanıcı Hesapları'nı çift tıklatın. 55 2. Görev seç liste kutusunda Hesap değiştir'i tıklatın. Parola koymak istediğimiz hesabı seçiyoruz (Bu bilgisayarda PERFECT hesabını seçiyoruz, sizin bilgisayarlarınızda farklı bir isimdedir) 56 3. Kullanıcının parolasını ve parola ipucunu oluşturmak veya değiştirmek için Parola oluştur/değiştir'i tıklatın. Parola oluşturu seçtikten sonra şifrenizi belirleyebilirsininiz. 4. Parolayı kaldırmak için yine yukarıdaki adımların aynısı uygulanırz, ancak şuan Parola oluştur yazısının olduğu yerde Parola değiştir yazısına tıklıyoruz, eski parola ksımına parolamızı girip yeni parola kısmını boş bırakarak Tamam yazısına tıklıyoruz ve bu şekilde parolalı açılışı iptal ediyoruz. 57 Bilgisayara Yazıcı Eklemek : Birçok yazıcı türü vardır ancak biz bu kitabımızda bunlardan ençok kulanılan USB yazıcıları anlatacağız. Yazıcıyı bilgisayara aşağıdaki işlem sırasına göre bağlamamız gerekmektedir. Not : Dikkat etmemiz gereken nokta ; Bizden yazıcıyı bilgisayara bağlamamızı isteyene kadar yazıcımızı bilgisayarımıza bağlamıyoruz. Bize aldığımız yazıcı ile birlikte içerisinde bilgisayarımızın yazıcımızı tanımasını ve çalıştırmasını sağlayacak yazılımı barındıran bir CD verilir. 1. CD’ mizi CD sürücümüze takarak içerisinden Kur.exe, İnstal.exe, Setup.exe isimli uygulama dosyalarından hangisi varsa ona çift tıklayarak kurulum işlemini başlatalım. 58 2. Bizden yazıcıyı bağlamamızı isteyene kadar karşımıza çıkan tüm pencerelere İleri, Next, Kabul ediyorum vb. seçenekleri seçerek ilerliyoruz. 3. Bizden yazıcıyı bilgisayar bağlamamızı istediğinde önce yazıcımızın fişini şehir şebekesine bağlayıp yazıcının USB arakablosunu önce yazıcıya bağlıyoruz. ardındanda bilgisayara Kablonun bu ucu bilgisayarınızdaki USB bağlantı noktasına takılır. Kablonun bu ucu yazıcıdaki USB bağlantı noktasına takılır. 4. Yine İleri, Next, Kur vb. yazılara tıklayarak kurulumun tamamlanmasını sağlıyoruz. Not : USB noktasından bilgisayara bağlayacağımız tüm aygıtlarada ufak tefek farklılıklar dışında yukarıda yazıcı bağlarken kullandığımız yöntem kullanılır. 59 Bilgisayarda Belge ve Program arama : Başlat Düğmesi-Ara komutuna tıklanarak arama penceresi açılır. Menüden “Tüm dosya ve klasörler” seçilir. Açılacak olan pencerede Dosya adı bölümüne dosya adının tamamı ya da bir kısmı gerekirse joker karakterler kullanılarak yazılır. Ara düğmesine tıklanarak arama işlemi başlatılır. Joker Karakterler : * , ? Bilgisayarda arama yapılırken hatırlanamayan kısımlar joker karakterlerle ifade edilebilir. Bunlar “?” ve “*” sembolleridir. “?” sembolü tek bir karakteri ifade ederken “*” sembolü bir ya da birden fazla karakter yerine geçer. Yani bilinmeyen sayıdaki karakteri ifade eder. Dosyalar uzantılarına göre de aranabilir.Örneğin tüm Word 2007 dosyaları aranmak isteniyorsa programları ve dosyaları ara metin kutusuna *.docx yazmak yeterlidir. Bilgisayarda kayıtlı olan tüm Word 2007 dosyaları listelenir. 60 CD/DVD , USB Disk Kullanımı : Veri depolamak için kullanılan yan bellek birimidir. 90’lı yıllarda kalan Disketlere göre kapasiteleri çok yüksektir. CD ve DVD arasında görünüşte pek bir fark yoktur. DVD’ler CD’lere oranla kapasiteleri daha fazladır. CD’lerin kapasitesi 700MB iken DVD’lerin kapasiteleri 4,7-8 ve 17 GB olanları da vardır. CD içindeki bilgiler CD-ROM sürücüler vasıtasıyla okunabilir. DVD içindeki bilgiler için DVD-ROM’lar kullanılır. Günümüzde her ikisini okuyan donanım birimleri kullanılmaktadır. CD-DVD üzerine yazma işlemi CD/DVD-Writer aracılığıyla yapılır. CD/DVD üzerine bilgiler genellikle bir kereye mahsus olmak üzere yazılır ve kullanıcı CD/DVD-ROM sürücü vasıtasıyla bu bilgileri sadece okuyabilir. Bazı CD/DVD’lere birden fazla kez veri yazımı yapılabilir. CD-DVD içerisindeki programları kullanmak için BİLGİSAYARIM simgesi içerisinde yerel sürücülerin yanında yer alır. Genellikle E harfi ile adlandırılır. CD-DVD sürücüler “Optik Sürücü” olarak da bilinir. CD/DVD içerisindeki dosyaların bilgisayara kopyalanması normal kopyalama işlemiyle aynıdır. Ancak CD/DVD içerisine veri yazdırmak için farklı programlar kullanılır. Unutmayınız CD/DVD yazdırabilmeniz için donanım olarak sürücünüzün CD/DVD-RW olması gerekmektedir. RW olup olmadığını alırken sorabileceğiniz gibi genellikle CD-ROM kapağınız üzerinde veya Bilgisayarım içerisindeki sürücü adınızın yanında belirtilir. Taşınabilir Sabit Disk (Portable Hard Disk): Bilgisayara dıştan bağlanabildiği için harici sabit disk (external hard disk) olarak da adlandırılmaktadır. Genellikle büyük miktarlardaki bilgileri depolamak veya yedeklemek amacıyla kullanılır. Kapasitesi 250GB - 2TB arası değişen modelleri vardır. 61 USB Disk: Bilgisayara takılan taşınabilir bellekler (usb bellek, hafıza kartları, akıllı telefonlar, dijital kameralar, vb.) yeni bir sürücü olarak algılanırlar ve geçici olarak listelenir. USB diskler de sabit disk gibi bilgi depolar, ancak flash sürücüyle bu bilgileri bir bilgisayardan diğerine kolayca aktarabilirsiniz. Bilgisayarlara USB bağlantı noktasından bağlandıkları için daha çok USB Bellek ismiyle bilinirler, bundan başka birçok isimle anılabilir; Flash Disk, Flash Bellek, USB Flash vb. Kullanımları kolaydır. Bilgiler tekrar tekrar yazılıp silinebilir. Optik sürücülerde veri yazma işlemi uğraş gerektirirken(Nero vb.) USB Disklerde dosya kopyalama ve yazma işlemi normal dosyalarda olduğu gibi(Kes-KopyalaYapıştır) gerçekleştirilir. Kayıt Ortamlarında Kapasite Ölçüleri Günlük yaşantımızda bir uzunluğu, kütleyi veya süreyi ölçerken metre, gram, saniye gibi ölçü birimleri kullanılır. Miktarın büyüklüğüne bağlı olarak bu kelimelerin önüne kilo, mili, santi gibi ekler getirilir. (Örnek: kilogram, santimetre, milisaniye) Kayıt ortamlarının kapasitesini (ne kadar veri sığdığını) ölçmek için ise bit ve bayt (byte) ölçü birimleri kullanılır. Miktarın büyüklüğüne bağlı olarak bu kelimelerin önüne kilo, mega, giga gibi ekler getirilir. (Örnek: Kilobit, Megabayt, Gigabayt) 62 Bilgisayarda kullanılan en küçük ölçü birimi bit'dir. Bit sadece iki değer alabilir: 1 ya da 0. A harfi : 0 0 0 0 1 0 0 1 Toplam 8 rakam 1 bit 8 bit=1byte enter: 11110001 (8 bit=1byte) , Bu cümle, bilgisayarda sizce kaç byte yer kaplar? Bu è 2 byte + 1 byte boşluk Cümle è 5 byte , è 1 byte + 1 byte boşluk bilgisayarda è 12 byte + 1 byte boşluk sizce è 5 byte + 1 byte boşluk kaç è 3 byte + 1 byte boşluk byte è 4 byte + 1 byte boşluk yer è 3 byte + 1 byte boşluk Kaplar è 6 byte ? è 1 byte Toplam: Bit (b) Byte (B) Kilobyte (KB) Megabyte (MB) Gigabyte (GB) Terabyte (TB) = 3 byte = 5 byte = 2 byte = 13 byte = 6 byte = 4 byte = 5 byte = 4 byte = 6 byte = 1 byte = 49 byte = İkilik sayı sisteminde 1 hane = 8 Bit = 1 karakter = 1024 Byte = 1024 Kilobyte = 1024 Megabyte = 1024 Gigabyte 63 Microsoft(M.S.) Office Programları : İçerisinde Word, Excel, Power Point, Access , Resim düzenlerken kullandığımız Microsoft Office Picture Menager programınında olduğu programlar paketidir. Tüm programlar paket halinde bilgisayara kurulur yani tek kurulumla bütün programları bilgisayrımıza kumuş oluruz. Office programları ücretlidir ve Microsoft(M.S.) firması tarafından üretilir, programları kullanabilmemiz için seri numası satın almamız gerekir, M.S. Office programlarının dışında ücretsiz olarak kullanılan ve M.S. Office programlarında kulladığımız özelliklerin birçoğunu kullanabildiğimiz Libre Office adında ücretsiz program paketide vardır, Libre Office program paketini internetten ücretsiz indirebilirsiniz, ancak M.S. Office programının daha yaygın kullanılması nedeni ile kitabımızda M.S. Office paket programları tanıtılacaktır. M.S. Office kurulumuda diğer programların kurulumu gibidir, ek olarak lisans numarası istenen bir pencere çıkacaktır kurulumu bitirebilmek için bu seri numarasının kurulum sırasında girilmesi gerekmektedir. Günümüzde Microsoft Word, Microsoft Office yazılımının içerisinde gelen bir programdır. Microsoft Office Paket Programının birçok sürümü vardır. Microsoft Office 95 Microsoft Office 97 Microsoft Office 2000 1995 yılından 2003 yıllarına kadar olan sürümlerde belge uzantıları .doc olarak kaydediliyordu. Microsoft Office XP Microsoft Office 2002 Microsoft Office 2003 Microsoft Office 2007 2007 yılından sonraki sürümlerde belge uzantıları .docx olarak kaydedilmektedir. Not : Office XP de kaydedilmiş bir belgeyi Office2007 yüklü bir bilgisayarda açabiliriz, ancak Office 2007 programı ile kaydedilmiş bir belgeyi Office XP programı ile açamayız, çünkü Office XP programı sadece .doc uzantılı belgeleri açabiliyorken, Office 2007 programı hem .doc hemde .docx uzantılı belgeleri açabilmektedir. M.S. Excel : Tablo, liste, grafik ve matematiksel formülleri hesaplatabileceğimiz bir programdır. M.S. Power Point : Hazırladığımız bilgileri dinleyenlere gösteri şeklinde sunabileceğimiz bir programdır. 64 M.S. Word : Bilgisyarada yazı yazmamızı, yazıları düzenlememizi ve yazımızı kaydetmemizi sağlar, Word programını defter gibi düşünebilirsiniz. Cetveller : Belge penceresinin üst kısmında bir yatay cetvel, sol kısmında bir dikey cetvel bulunur. 65 Yazı Yazmak ve Düzeltmeler yapmak : Word programında belge içine yazı yazarken sadece paragraf sonlarında yeni paragrafa inmek için Enter, tuşuna basılır. Yani her satırın sonunda enter tuşuna basılmaz. Paragraf içinde satır sonlarına gelindiğinde, satır sonuna sığmayan sözcük otomatik olarak bir alt satıra kayar. Buna sözcük kaydırma denir. Hatalı sözcükleri düzeltme : Word programı, siz yazı yazarken yazdığınız her kelimenin Türkçe yazım kılavuzunda bulunup bulunmadığını kontrol eder. Türkçe yazım kılavuzunda bulamadığı kelimelerin altını kırmızı ile çizer. Bu çizgi sadece görsel bir uyarıdır. Belgenin yazıcıdan kağıda çıktısında bulunmaz. Altı kırmızı çizgili kelimenin hatasını fark edip imleci oraya götürerek kendimiz yazarak veya silerek hatayı elle düzeltebiliriz. Bunun yerine hatalı kelimeleri düzeltmek için şu yöntem kullanılabilir : · Fare işaretini hatalı sözcüğün üzerine götürüp farenin sağ tuşuna basın. · Hatalı sözcükle ilgi çıkan önerilerden hangisi doğru ise onu seçin. · Eğer hiçbir öneri vermemiş ise veya önerilerden hiçbirini kabul etmiyorsanız, Tümünü yoksay veya Ekle seçeneklerinden birini kullanabilirsiniz. · Yazdığınız sözcüğün o şekilde yazımı sizce doğru ise yine Tümünü yoksay veya Ekle seçeneklerinden birini seçebilirsiniz. İşlemleri geri alma : Belge üzerinde çalışırken yazma, silme, düzenleme, biçimleme gibi yaptığımız her bir işlem sırayla hafızada tutulur. Belge içinde düzeltilmesi zor veya uzun olan bir hata yaptığımızda, bir şekil üzerinde yaptığımız değişiklikleri beğenmeyip eski haline döndürmek istediğimizde Geri Al işlemi imdadımıza yetişir. Aynı şekilde geri altığımız bir işlemi tekrar uygulamak istersek bu seferde Yinele işlemini kullanabiliriz. Geri al komutu ile pek çok işlem öncesine gidilebilir. Geri al ve yinele komutları şu şekilde uygulanabilir. · Standart Araç Çubuğu üzerindeki geri al ve yinele düğmeleri ile, · Düzen menüsündeki geri al ve yinele seçenekleri ile, · Kısayol tuşları ile ( Geri al CTRL + Z - Yinele CTRL + Y ) 66 Belgeyi kaydetme : Word programında açtığımız boş belgenin adı Belge1 gibi bir ad taşır. Bu ad geçici bir addır. Belge üzerinde çalışırken onu kalıcı halde saklamak için harddiske veya diskete bir isim vererek kaydetmek gerekir. Kaydet komutunu vermek için şu yöntemler uygulanabilir : · Dosya menüsündeki Kaydet veya Farklı kaydet seçeneği · Standart araç çubuğundaki kaydet düğmesi. · Klavyeden CTRL + S tuş bileşeni. Çalıştığımız belgeyi ilk defa kaydederken her üç yöntemde de karşımıza aşağıdaki diyalog penceresi gelir. Bu pencerede; Kayıt yeri adındaki liste kutusunda belgemizi kaydedeceğimiz yeri seçebiliriz. Dosya adı adındaki yere belgeye vereceğimiz dosya ismini yazarız. Bu isim belgenin içeriğini hatırlatıcı bir isim olursa, arandığında bulmak daha kolay olur. Farklı kaydet penceresinde dosya adını verdikten sonra Kaydet düğmesine basarak belgemizi kaydederiz. 67 Kenar boşlukları : Sayfanın üst,alt,sol ve sağ kenarında ne kadar boşluk bırakılacağını; kağıdın yatay veya dikey yönlendirme ile kullanılacağını ve birden fazla sayfayı değişik şekilde kullanma seçeneklerini ayarlayabiliriz. Bunun için ; Dosya menüsü açılır. Sayfa yapısı seçeneğine girilir. Baskı Önizleme : Bir belgenin yazıcıdan çıktısını almadan önce, sayfaların kağıda nasıl çıkacağını incelemek için kullanılır. Baskı önizleme yapılınca sayfalar tam boyutlarıyla görülüp incelenebilir. Baskı önizleme görünümüne geçmek için şu yöntemler izlenebilir : · Dosya menüsü açılıp Baskı önizleme seçeneğine girilir. · Standart Araç Çubuğundaki baskı önizleme düğmesine fare ile basılır. 68 Belgeyi yazdırma : Çalıştığımız belgeyi yazıcıdan kağıda dökmek için; · Standart araç çubuğundaki yazdır düğmesi · Dosya menüsündeki Yazdır seçeneği veya, · CTRL + P tuş bileşeni kullanılabilir. veya, Sayfa aralığı bölümünde, belgemizin tümünü mü yoksa bir kısmını mı yazdıracağımızı belirleyebiliriz. Eğer belgenin tümünü yazdırmak istiyorsak Tümü seçeneğini, sadece bulunduğumuz sayfayı yazdırmak istiyorsak Geçerli sayfa seçeneğini, belgenin bir kısmını işaretleyerek yazdırmak istiyorsak Seçim seçeneğini, sayfa numaralarını vererek bir kısmını yazdırmak istiyorsak Sayfa seçeneğini kullanabiliriz. Yazdır adlı liste kutusunda Aralıktaki tüm sayfalar seçeneği görülür. Bu seçenek, sayfa aralığı bölümünde seçilen tüm sayfaların yazdırılacağını gösterir. Kullanıcı isterse yazdır liste kutusundan Tek numaralı sayfalar veya Çift numaralı sayfalar seçeneklerinden birini seçerek arkalı önlü(Kağıtların ön yüzüne tek numaralı sayfalar, arka yüzüne çift numaralı sayfalar) yazdırma yapabilir. Bütün bu seçenekler belirlendikten sonra Tamam düğmesine basılarak yazdırma işlemi başlatılır. Kes – Kopyala – Yapıştır : Kopyalama işlemi Kopyala – Yapıştır şeklinde, taşıma işlemi Kes – Yapıştır şeklinde yapılır. Yazının bir kısmını başka bir yere kopyalamak için şu adımlar izlenebilir : · Kopyalamak istediğiniz yazıyı işaretleyin. · Kopyala komutunu verin. · İmleci yapıştıracağınız yere götürün. · Yapıştır komutunu verin. 69 Sayfa numarası ekleme : Ekle menüsü açılıp Sayfa Numaraları seçeneğine girildiğinde yandaki gibi bir pencere gelir. Bu pencerede sayfa numarasının konumu (üst bilgi veya alt bilgialanı) ile hizalaması (solda, sağda, ortada, içeride, dışarıda) belirlenir. Sayfa numarasının biçiminde değişiklik yapmak istiyorsak Biçim düğmesine basılıp buradaki ilgili seçenekler görülebilir. Son olarak Tamam düğmesine basılarak işlem tamamlanır. Resim ekleme : Belgeye kendi oluşturduğunuz bir resim veya tarayıcıdan alınmış bir resim eklemek istiyorsanız bunu Ekle menüsündeki Resim seçeneği altındaki Dosyadan resim ile yapabilirsiniz. WordArt : WordArt, şekilli yazılar yazmak için kullanılır. Bir WordArt yazısı yazmak için; · Ekle menüsünden Resim seçeneğine gelip buradan WordArt komutunu seçin. · Karşımıza gelen wordart yazı şekillerinden istediğinizi seçip Tamam düğmesine basın. · Daha sonra gelen pencerede Metni buraya yazın ifadesini silip kendi istediğiniz metni yazın. (Metni yazarken yazı tipini değiştirebilir, kalın veya italik yapabilirsiniz) Tamam düğmesine basın. WordArt yazınız ortaya çıktığında bunun üzerinde de silme, boyutunu değiştirme, taşıma gibi işlemleri yine resimlerde olduğu gibi yapabilirsiniz. WordArt yazısı seçili iken WordArt araç çubuğu ortaya çıkar. Bu araç çubuğundan yararlanarak wordart yazınız üzerinde değişiklikler yapabilirsiniz. Diğer çizim nesnelerini ekleme: Word programında Çizim Araç Çubuğu üzerinde bulunan düğmeler yardımıyla bir takım basit çizimler de yapılabilir. Çizim araç çubuğundaki çizgi, ok, dikdörtgen, oval düğmeleri ile basit çizimler yapılabilir. Çizilen bu nesnelerin çizgi renkleri, dolgu renkleri, çizgi kalınlıkları, çizgi biçimleri ve ok şekilleri yine çizim araç çubuğundaki ilgili düğmeler yardımıyla değiştirilebilir. 70 Madde İmleri ve Numaralandırma : Bir metinde maddeler halinde yazılması gereken ifadeler varsa bunları numaralandırma veya madde imlerini kullanarak yazabiliriz. Numaralı veya maddeli bir listeyi yazmak için biçimlendirme araç çubuğundaki numaralandırma veya madde imleri düğmesine basarak listeyi başlatabiliriz. Ayrıca maddeli veya numaralı bir listeyi kendimiz ilk maddesini yazarak da başlatabiliriz. Bunun için ilk madde numarasını yazıp, bir boşluk verdikten sonra ilk madde metnini yazıp enter tuşuna basmak yeterlidir. Word bunu otomatik olarak algılayıp size ikinci maddeyi verir. Maddeli veya numaralı bir listeyi yazarken, son maddeden sonra kullanmayacağımız bir madde verdiğinde bu maddeyi enter tuşu ile boş geçerek yok edebiliriz. Tablo oluşturmak : Tablo menüsündeki Tablo Ekle seçeneğine girilip. Karşımıza gelen pencerede istenilen satır ve sütun sayısı yazılıp, ayrıca istenirse sütun genişlikleri de belirlenip Tamam düğmesine tıklanır. Tablo Çizmek : Tablo ve Kenarlıklar Araç Çubuğunun en başında bulunan Tablo Çiz düğmesini kullanmaktır. İlk iki yöntemde tablonun satır ve sütunları hazır olarak karşımıza gelir ve biz bu satırlar ve sütunlar üzerinde çalışırız. Ancak bu yöntemde ise satır ve sütun çizgileri tek tek elle çizilir. Bu yöntem, birleştirilmiş hücreleri çok olan karmaşık tablo çizimlerinde kullanılabilir. Tablo çiz düğmesinin yanında Silgi düğmesi ise tablo içinde hatalı çizgileri silmek için kullanılır. Satır ve sütun genişliklerini değiştirmek için bir diğer yöntem ise, istenilen satır ve sütunları seçtikten sonra Tablo menüsünden Hücre Yüksekliği ve Genişliği seçeneğine girerek buradan genişlik değerlerini yazarak değiştirebiliriz. 71 Tablodan Satır ve Sütun silmek : Bu iş şu şekilde yapılır : · Silmek istediğimiz satır veya sütunlar yukarıda anlatılan şekilde seçilir. · Tablo menüsünden veya seçili satır/sütun üzerinde farenin sağ tuşu ile açılan kısayol menüsünden Satır Sil veya Sütun Sil komutu uygulanır. Tabloya satır ve Sütun eklemek : Var olan tablomuza satır yada sütun eklemek için tablomusun son satırına yada sütununa gidilip sağ tıklanarak açılan alt işlemler menüsünden satır seçeneğinden alta satır yada sütun seçeneğinden sağa sütun seçenekleri seçilir. Hücre birleştirme ; Bu iş için birleştirilecek hücreler seçilip Tablolar ve Kenarlıklar araç çubuğundan veya tablo menüsünden Hücre uygulanır. Birleştir komutu Hücre bölme: Bu iş için bölünecek hücre veya hücreler seçilip Tablolar ve Kenarlıklar araç çubuğundan veya tablo menüsünden Hücre Böl komutu uygulanır. Bu komutla karşımıza gelen pencereden bölünecek alanın kaç sütun ve kaç satır olacağını seçeriz. 72