Birinci Seminer – a Bölümü – Kaliteli eğitim
Transkript
Birinci Seminer – a Bölümü – Kaliteli eğitim
Birinci Seminer: birinci gün Kaliteli eğitim - Genel bakış “Birinci Seminer”, okul müdürlerinin profesyonel uygulama (pratik) çalışmalarının hayata geçirilmesi hakkındaki standartların bazı yönlerini ele almaktadır. Seminer doğrudan aşağıda belirtilen konulara ilişkin 1, 2, 5 ve 6. Standartları ele almaktadır: 1. Standart: Yönetim ve motivasyon Değşim süreci Okul yönetiminin kaliteli eğitimdeki rolü Çocuklara yönelik kardeş okullara ait standartlar 2. Standart : Öğretim ve öğrenme kalitesi Tanımlama ve belirleyici faktörler İyi okul nedir? Yüksek kaliteli öğretim Öğrenim kültürü Kapsamlılık 5. Standart : Yasama ve toplum Eğitim hakkı Uluslararası Eğitimde Kalite Çerçevesi Kaliteli Eğitim Anlayışı Kaliteli eğitim ve ekonomik gelişme Çocuklara yönelik Kardeş Okul Standartları Okul kültürü Okul kuralları 6. Standart Profesyonel (mesleki) etik Okul yönetiminin kaliteli eğitimdeki rolü Tagdirname: AB IPA 2009 tarafından desteklenen ‘Öğretmenlerin Eğitilmesi ve Okul Müdürleri ve Belediye Kapasite Geliştirilmesi’ projesi (GIZ IS tarafından yönetilen konsorsiyumca uygulanan) Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH’ye okul müdürleri eğitimlerinin(2012) yapılmasında kullanan Programları için müteşekkirdir. Aynıca, proje, okul müdürleri eğitimi Programın müellif ve ortakları olan Dr. Hermann Scheiring, Carmen Mattheis, Selim Mehmeti, Vesel Hoda ve Sokol Elshani’ye de müteşekkirdir. Seminer malzemesi çerçevesinde, ilk bölüm olan ‘Değişim’ hariç, tüm içerik, GIZ programının 1-inci Modülünden gelir. ‘Okul Müdürleri Profesyonel Pratik Standartları’ başlıklı yeni ve yenilenen malzeme Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı (EBTB) İdari Yönetmeliğinden çıkan beklentileri göz önünde bulundurarak hazırlanmıştır. Bu seminer revize edilmiş, okul müdürleri eğitimi Programın bir bölümüdür. Yenilenmiş seminerler, bu standartları hem içerik hem pratik uygulama açısından karşılayacaktır. Seminer, okul müdürleri eğitimi için olan (EBTB tarafından 10.02.2012 tarihinde Akreditasyon ofisi sertifikalandırma protokolünde 45/12 resmi no.ile akredite edilmiş) GIZ Programına dayanmaktadır. Ayrıca, AB tarafından desteklenen ‘Öğretmenlerin Eğitimi ve Okul Müdürleri Kapasitelerinin Geliştirilmesi’ projesi içeriğinde GIZ IS adına Selim Mehmeti, Osman Buleshkaj ve David Lynn tarafından revize edilmiştir. Tam kapsamlı, revize edilmiş ve geliştirilmiş bir malzemenin oluşturulması amacıyla, bu uzmanlar, GIZ, EBTB, AB projesi olan Eğitimdeki Sektörler Arası Yaklaşım (SWAp), USAID-in Temel Eğitim Programı ve Kosova’da Öğretmenlerin Geliştirilmesi Programı (KEDP) tarafından yapılan, okul yönetimi ve idaresi ile ilgili, eğitim malzemesini seçmiş, geliştirmiş, revize etmiş ve düzenlemiştir. Not : Bu kılavuz Avrupa Birliği desteğiyle yayımlanmıştır. Bu yayımın içeriği sadece Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH’nın sorumluluğudur ve Avrupa Birliğinin görüşlerini yansımış gibi anlaşılamaz. Proje Tanımı: ‘Öğretmenlerin Eğitilmesi ve Okul Müdürleri ve Belediye Kapasite Geliştirilmesi’, IPA 2009 aracılığıyla AB tarafından desteklenen ve Kosova’da AB Ofisi tarafından yönetilen bir projedir. EBTB adına, proje (Swisscontact ve IP-consult’ı da içererek) GIZ IS tarafından yönetilen konsorsiyumca uygulanmaktadır. Proje beş bölümden oluşmaktadır: (I) etkili ve sürdürülebilir bir eğitim sisteminin oluşturulması ve uygulanması yanı sıra bir eğitim programının oluşturulması; (II) öğretmen geliştirilmesinde kaliteli programların sağlanmasındaki yükseköğretim kurumlarının kapasitelerinin geliştirilmesi; (III) belediye düzeyindeki kapasite geliştirilmesi ve belediye eğitim müdürleri kapasitelerin geliştirilmesi; (IV) okul müdürlerinin kapasitelerin gelişimi ve (V) bilgilendirme, iletişim ve dağıtım. Bu seminerin geliştirilmesi ve eğitim malzemesinin yenilenmesi, uygulayıcı ortak olarak GIZ IS ve AB desteğiyle EBTB ve ‘Öğretmenlerin Eğitilmesi ve Okul Müdürleri ve Belediye Kapasite Geliştirilmesi’ projesinin ortak girişimi ile yapılmıştır. İçerik Kısaltmalar ............................................................................................................................................................... 6 Birinci Seminer - A Bölümü - Kaliteli Eğitim - genel içeriği ............................................................... 7 1. Giriş ......................................................................................................................................................................... 7 1.1. Seminerin hedefi ............................................................................................................................................. 8 1.1. Beklenen Performans ..................................................................................................................................... 8 2. Değişim ................................................................................................................................................................. 8 2.1. Değişimi anlamak ............................................................................................................................................ 11 3. Eğitim hakkı ....................................................................................................................................................... 15 Eğitimin Dört Temel Özelliği ............................................................................................................................... 15 4. Uluslararası kaliteli eğitim çerçevesi ...................................................................................................... 16 4.1. Milenyum kalkınma hedefleri /mkh ......................................................................................................... 16 4.2. “Kerkes için eğitim “ girimişi”/hie ............................................................................................................... 17 4.3. Ab’nde eğitim ................................................................................................................................................... 17 4.3.1. Ab’nin eğitim ve eğitim kurslarının hedefleri - (2020 yılına ait standartlar) ........................... 17 4.4. Kosova’da eğitim göstergelerine ilişkin çerçeve .................................................................................. 18 5. Nicelik eğtimden kaliteli eğitime ............................................................................................................. 18 6. Kaliteli eğitim ve ekonomik kalkınma ................................................................................................... 20 7. Kaliteli eğitim : tanımlama ve belirleyici etmenler ......................................................................... 22 7.1. Kalite sisteminin önlemleri .......................................................................................................................... 23 8. Kaliteli Eğitim Anlayışı .................................................................................................................................. 8.1. Kaliteli eğitim konusunda okul yönetiminin rolü ................................................................................ 8.2. Yönetim Standartları ve Okulda Yönetim Standartları ....................................................................... 8.3. Okulun Gelişimine yönelik Kalite Alanları .............................................................................................. 25 28 29 30 Sözlük .................................................................................................................................................................... 31 Referanslar ............................................................................................................................................................... 32 Birinci Seminer – Bölüm B Kaliteli eğitim – İyi Okullar ....................................................................... 33 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Kısaltmalar İY - İdari Yönerge ÇHS - Çocuk Hakları Sözleşmesi KÇM - Kosova Müfredat Çekirdeğiı KMÇ - Kosova Müfredat Çerçevesi EBTB - Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı 6 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Birinci Seminer – A Bölümü – Kaliteli Eğitim – genel içerik 1.Giriş Herkes, eğitim hakkına sahiptir ilkesi, 1948 yılında Kabul eidlen İnsan Hakları Evrensel Byannamesi (İHEB)1 ile garanti edilmiştir. Çocuklar için Evrensel İnsan Haklarını somutlaştıran ve 1989 yılında kabul edilen Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Beyannamesi (İHB)2, eğitim hakkını özel bir konuma yerleştirmektedir. ÇHB evrensel onayına yaklaştırılmış ve böylece insane hakları konusunda uluslararası çapta en çok kabul gören bir sözleşme haline gelmiştir. Kosova Anayasası’nın 22. Maddesi3 ile İNEB ve ÇHS, Kosova’da insan haklarının doğrudan uygulanabilirliği temin edilmiştir. Üniversite öncesi eğitime ait yeni Yasa4, özel olarak 3.1 maddesi ile şunu beyan etmektedir: “hiç kimsenin eğitim hakkından yoksun bırakılmaz”. “Tüm öğrenciler eğitim hakkına sahiptir” – bu kavram, mevcut bağlamda Kosova için ne anma gelmektedir? Bazı çocuklar bu haktan maruz kalıyor mu, kimin tarafından ve nasıl? Eğitim, insan kaynaklarının kalıcı olarak gelişmesi, ekonomik refah, barış ve güvenliğin oluşturulması, evrensel değerlerin geliştirilmesi ve bireysel, ailevi, toplumsal ve küresel yaşam kalitesinin iyileştirilmesine etki eden temel factor olarak görülmektedir. Kosova ülke adına bu hakkı ve önemini tanımaktadır; öyleki Kosova, tüm çocukların eğitime katılabilmeleri için daha büyük fırsatlar yaratarak eğitimdeki mevcut durumun iyileştirimlesi çaba harcamaya kararlıdır. Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanı Sn. Ramë Buja önümüzdeki yıllarda EBTB’nın en önemli öncelikleri arasında “kalite ve kapsamı genişletme” olduğunu vurgulamıştır. Kosova’da kalite güvencesini ve kapsamı genişletme sıkıntısı Okul Müdürlerine Yönelik bu eğitim programı, Okul Müdürlerine ait Profesyonel Uygulama Standartları kapsamındaki profesyonel performansın beklentileri karşılamaya yönelik kapasitelerin geliştitilmesi üzere tasarlanmıştır (UA 04/2012; [02-05-2012]) ve Kosova okullarının kalitesini yükseltmek için önemli eylem anını (fırsatını) oluşturmaktadır. Kosova’da eğitim sistemi, değişim sürecinde bulunmaktadır. Yeni yasaları, yeni müfredatları (eğitim programları) hazırlanmış ve hazırlanmakla birlikte okulların başarısı ve öğretmen ile müdürlerin profesyonel uygulama pratiğine yönelik en yüksek beklentiler tasarlanmaktadır. Seminer en evella okul müdürlerinin uygulamaları ile bağlantılı değişim ve ilke fenomenini ele almaktadır. Bundan sonra seminer, daha büyük sorunlara dikkat çekmektedir: Kaliteli eğitim nedir? Kalite nasıl tanımlanır? Eğitim sisteminin Avrupa styandartlarını yerine getirmek için Kosova’nın nelere 1 Ek’e göz at: Ek 1:İnsan Hakları Deklarasyonu; 2 Ek’e göz at: Ek 2: Çocuk Hakları Antlaşması 3 Kosova Anayasası’nın 22 maddesi [Anlaşmaların ve Uluslararası Belgelerin doğrudan uygulanması] Devamında belişrtilen sözleşmeler ve uluslararası belgelerle garanti edilmiş insane hakları ve özgürlükleri, bu Anayasa ile garanti edilir, Kosova Cumhuriyeti’nde doğrudan uygulanır ve çatışma halinde kamu kurumlarının yasa hükümleri ve diğer akitleri karşısında önceliğe sahiptir: (1) Evrensel İnsan Hakları Deklarasyonu; (2) Avrupl İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına ait Sözleşme Ve onun Protokolleri; (3) Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi ve onun Protokolleri; (4) Ulusal Azınlıkların Korunmasına ilişkin Çerçeve Sözleşmesi; (5) Her çeşit ırk ilkesine dayalı ayrımcılığın Ortadan Kaldırılmasına ait Sözleşme; (6) Kadınlar Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesine ait Sözleşme; (7) Çocuk Hakları Sözleşmesi; (8) İşkence ve Diğer Zalimane İnsanlık Dışı ve Aşağlayıcı Muamele ve Cezalara karşı Sözleşme. 4 Ek’e göz at: Ek 5; Kosova Cumhuriyeti’nde Üniversite Öncesi Eğitim Yasası. 7 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış ihtiyacı vardır? İkinci Seminer, kaliteyi yansıtan “büyük fikirden” etkilemenin kritik konularına geçmektedir; kalitenin daha önemli olduğu konuya – okula geçmektedir. 1.1. Seminerin hedefi Değişim ve Eğitim hakkı – Kaliteli eğitim seminerinin hedefi katılımcılara, Kosova’daki eğitim ve okullar üzerinde doğrudan etkisi olan beklenti kaynakları hakkında bir izlenim sunmaktır. Aslında beklentiler, tüm öğrencilerin ırk, cinsiyet, fiziksel yetenekler, zihinsel yetenekler, etnik mensubiyet ya da toplumsal statüse bakılmaksızın kaliteli bir eğitim almalarıdır. Bu beklentilerin karşılanamsında okul müdürünün rolü kilitseldir. Onun konumu büyük ve bileşik bir makinenin motorü gibidir. Motor durusa onun diğer parçaları da çalışmaz, ancak motor güçlü ise makinenin geneli çok büyük güce sahiptir ve çok işleri gerçekleştirmeye yarar. Motor, değişimin gerçekleşmesi için makineye (ya da sisteme) büyük enerji sağlar. 1.2. Beklenen performans Eğitimde yönetime yönelik eğitim kursunda yer alan katılımcıların “bilgi” açısından aşağıda belirtilen sonuçları elde etmeleri bekleniyor: Yaplması gerekenler: 1. Değişimin anlamı hakkında temel bir anlayışı geliştirmek, 2. Yönetim pratiklerinin yükseltilmesini kolaylaştıran bilgilere sahip olmak, 3. Kaliteli eğitimin ne olduğunun özünü anlamak. 5. Kosova’nın tüm çocukları için kalitesi yüksel olan eğitimin sağlanmasına bağlı sıkıntıları belirlemek, 6. Öğretme ve öğrenmenin ana rolünü anlamak, 7. Okulda kaliteli eğitime yönelik eğitim idaresinde yönetici rolü konusunda bilgi edinmek, 8. Kendi okullarındaki zorlukları tespit etme ve anlamaya başlarlar. Katılımcılar aşağdaki konuda “becerilerini” geliştirmeye başlar: • Zorunlu değişmelere saygı göstererek değişiklikler sürecini yönetmek. 2. Değişim Kosova eğitiminde yaşanan büyük değişikliklerdir. Bu değişiklikler okul müdürleri ve diğerlerinin yönetimi altında öğrenciler için öğretme ve öğrenmenin iyileştirilmesine yönelik öğretmenlerin çabası sayesiyle, gelecek birkaç yıl içerisinde gerçekleşmesi gerekir. Neler değişiyor? Eğitim kursu ile ilgili konular Okul Müdürlerine yönelik Yeni Pratik Standartlar şu anlama gelmektedir: Okulların özerkliğine ve okul müdürlerinin otoritesine saygı göstererek yeni sorumluluklar Yönetim, idare, iletişim, ilişkiler, karar alma, işbirliği, personel idaresi ve değerlendirme ve etik standartlar Müfredatın uygulanması Müfredat (eğitim programı) Öğretmenlere eğitim kursu (mesleki eğitim) Öğretim uyulamalarındaki değişiklikler Ebeveynler ve topluluk ile iletişim Öğrenmenin değerlendirilmesi ve öğrenme için değerlendirme 8 4 çeşit değerlendirme Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Neler değişiyor? Eğitim kursları ile ilgili konular Kapsamı Geniş kapsamlı eğitimin ne olduğunu anlamak,kapsamdaki değişiklikler hakkında algılamanın keşvedilmesi ve okul pratiği ile ilgili birkaç strateji ve faaliyetler Öğretim aracı olarak teknoloji Teknoloji Yönetim aracı olarak teknnoloji İletişim aracı olarak teknoloji Örgütsel değerlendirme Okulların değerlendirilmesi Okulun geliştirilmesine yönelik planlama Okulların iç örgütlemesi Okulun yönetim kurulu Öğrenciler konseyi Ebeveynler konseyi Tüm bu değişmeler arasında en önemlileri, Kosova Müfredat Çerçevesi (KMÇ) ve Kosova Çekirdek Müfredatı ile birlikte bu politikaların sonucu olarak tüm ders değişiklikleridir. Bu değişiklikler, Kosova okullarından mezun olan öğrencilerin kalitesini artırmak için düşünülmüştür. Öğrenmek için bu yüksek beklentiler, sonuçları öğretmenlerin, öğretmenlerin, öğrencilerden beklenen yetkilerini geliştirmek için verdikleri ders yöntemini ne şekilde değiştirmelerini düşünmelerini gerekli kılmaktadır. Okul müdürleri bu süreci yönetmek zorundadır. Bu zorunlu, önemli ve erişebilir bir iştir. Değişim birkaç nedenden dolayı makul bir testtir. Öğretmenelr ve müdürler, onlar kendi mesleki pratiklerini değiştirmek zorunda olmakla birlikte, öğrenciler, ebeveynler ve topluluk da nelerin değiştiğini ve bundan öğrencilerin ve topluluğun da neden ve ne şekilde kazançlı olacağını anlamaları gerekir. Her düzeyde ana soru şudur: “Bundan benim yararım nedir?” Şimdiye kadar bu tür değişmelerin yöneticisi olark, hiçbir zaman Kosova’daki okul müdürlerinin sorumluluğu olmamıştır. Müdürlerden müfredatın her alanında uzman olmaları beklenmez; onlar okulun ve öğretmenlerin geliştirilmesi ve uygulama konusunda uzman olacaklar. Sonuç olarak müdürler, değişim sürecini ve bu kapsamda meydana gelen geçiş sürecini bilmeli ve anlamalıdırlar. DEĞİŞİM VE GEÇİŞ DÖNEMİ BERABER OLUNCA - BİRBİRİNİ TAMAMLARLAR DEĞİŞİM GEÇİŞ DÖNEMİ Değişimi yönetirken ilk iş gidilecek yerin anlaşılmasıdır. Nereye doğru gidiyoruz ve neden? Geçiş dönemin ilk işi insanlara, rahat ettikleri yerlerinden uzaklaşmaları için yardım sunmaktır! Aynı şeyi yapamayız ve yapmamalıyız. Ödev Üretim konusunda endişe Düşüşü nasıl idare etmeliyiz? Süreç İnsanlar için endişe Profesyonel güvenlerini kaybetmeden değişim riskini almaları için “İnsanlarıma” nasıl yardım edebiliriz? Faliyet #1: (Katılımcılara KMÇ özetinin bir kopyası verilecektir.) 9 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış KMÇ’ni görüşürken: 1. Öğrenci için güvenli ve dost ortamının açıklamasını yapınız. Kendi okulunuzda bu koşulların var olduğunu nasıl fark edebilirsiniz? 2. Öğrencilerin ihtiyaçları, ilgi alanları ve farklı yeteneklerine hitap ederek ve dikkate alarak genel kapsamlı eğitim ilkelerin uygulanması okulunuz için ne anlam taşır? Bunu yaparken neler değişecektir? 3. Benim öğretmenlerim için öğrenci merkezli öğretim ve öğrenmenin etkileri nelerdir? Bu gelişmelerin, benim okulum için etkileri nelerdir? Ve bundan önemlisi, 4.Bu değişim süresinde okulu yönetmek için neleri öğrenmeliyim (örnek: geniş kapsamlık nedir biliyor muyum? Öğrendiklerimi anlıyor muyum? Merkezde öğrenci ile dersi anlıyor muyum? Öğretmenimi, onların ders yöntemini değiştirmeleri için ne şekilde ikna edeceğimi biliyor muyum? Michael Fullan şunları demiştir, “En önemli şey zorunlu olamaz”. Başka bir değişle siz sadece insanlara değişim yapmalarını teklif edebilirsiniz. Neden? Ve okul müdürü olarak sizin uygulamanızda bu ne demektir? Değişimi bu kadar zor hale getiren öğretme ve öğrenmenin alanlar hangileridir? Öğretimde değişme emir (talimat) üzere yapılmaz; bu değişim öğretme ve öğrenme süreci sayesiyle gerçekleşir ve onun gerçekleşmesi için merak, çaba ve azimli olmak gerekir. Sizin okulunuzda bu kaiteyi ne şekilde geliştireceksiniz? Bu düşünceleri gözden geçiriniz. Marchita Stanton, farklı örgütlerde çalışmış olan bir araştırmacı olarak faaliyet planlarının değişimi kolaylaştırmak için aşağıda belirtilen nitelikleri ve uygulamaları içermeleri gerektiğine işaret etmektedir: Yaratıcılık – bir şeyleri yapmak için yollarını bulmak İşitmek – diğerleri ile iletişimde bulunmak çünkü onların düşünceleri değerlendirilecektir Takımı yöneltmek – işbirliği yollarının aranması Gözetim – (değişmeyi etkilemek için en güçlü nitelik olabilir) Sorumluluk – değişim başarısına sahip çıkmak, istenen davranışın modelini çıkarmak Takdir – değişimi başarılı kılmak için çabalar takdir edilir ve ödüllendirilir Takım yöneticisi olarak Stanton şunu sorardı, “Kendi okulunuzda değişim yeteneğini nasıl geliştiriyorsunuz?” Siz bir müdür olarak bunu nasıl oluştururdunuz: Çaba – Öğretmeninize, görevini tam anlamıyla yaşaması konusunda nasıl yardımcı olacaksınız? Onlara nereye doğru gittikleri ve neye dahil oldukları duygusuna sahip olmalarına nasıl yardımcı olacaksınız? Kontrol – Özgür olarak eylemde bulunmaları ve yapılması gerekenleri yapmak için öğretmenlere nasıl etki edersiniz? Çalışmaları üzerinde kendilerini kontrol sahibi hissetmek için nasıl yardımcı olursunuz? Zorluk – Öğretmenleri, öğrenmeye açık olmaları için ne şekilde faaliyete geçirirsiniz? İşletme birimi öğretmenlerin öğrenmeye açık mı? Değişim, becerileri geliştirmek ve öğrenmek bir fırsat olarak görüyor musunuz? Bağlantı – Öğretmenlerin, kendilerine yardım ve destek konusunda başkalarına kendilerine güvenmelerini nasıl sağlarsınız? 10 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Faaliyet #2 Bu soruları inceleyin ve tartışın: 1.Öğretmenlerin, okulunuzda çaba gösterme, kontrol, zorluk ve bağlantı becerilerini geliştirmeleri için ne yapmalısınız? 2.Personel kadronuz arasında bu becerileri geliştirmeniz için neleri öğrenmelisiniz? 3.Siz okul müdürü olarak herhangi bir önemli şeyi bilmediğinizi ya da anlamadığınızı Kabul etmeye hazır mısınız (örneğin KMÇ gibi)? Bu konuda size nasıl yardımcı olabiliriz? 2.1. Değişimi anlamak “Değişim zordur, çünkü insanlar sahip oldukları şeyin değerini fazla değerlendirir-ve sahip oldukları şeyden vazgeçtikleri sonucunda kazandıkları şeyin değerini hafife alırlar.” - James Belasco dhe Ralph Stayer Bualli’nin kaçışı (1994) Değişimden söz etmek kolaydır; onu yapmak bambaşka bir şeydir. Neden? Çünkü temel bir değişim”bildiğimiz” ve “yaptığımız” şeylerle ilgili inançlarımızı zorlar.” Değşim çizgisel olarak meydana gelmez, buna rağmen o aşağıda belirtilen etkileşen aşamaları içerir: Öğretmenlerin profesyonel gelişimi Öğretmenlerin bilincindeki değişiklikler Sınıfta öğretmenlerin uygulamalarındaki değişim Öğrencilerin öğretim sonuçlarındaki değişim Öğretmenlerin inançlarındaki değişim Öğretmenlerin bilgi değişimi arasında etkileşimli süreçler, öğrencilerin uygulama ve eğitim başarıları, bir sonraki sayfada grafiksel olarak açıklanmaktadır. Bilgi veya teşvik sisteminin dış kaynağı Bilgiler, inançlar ve tutumlar Profesyonel deneyler Öğrencilerin sonuçları (başarıları) 11 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Bu süreç, yeni KMÇ’nin uygulanmasıyla gerçekleşecektir. Onun etkileri şunlardır: 1.Öğrenmenin tamamen değiştirilmesini teşvik etmek için öğretmenlerin çocuklarla nasıl çalıştığına dair beklentiler. Öğretim şimdi artık sadece anlatım değil; o aynız amanda öğrenme sürecidir. 2.Artık metin müfredat değildir. 3.Öğrenmenin değerlendirilmesi ve öğrenme hakkındaki değerlendirme artık çok daha bileşik, ”daha güvenilir” ve öğrenciler için asıl uygulamadan için daha önemlidir. 4.Öğrenim sonuçları, gözlenebilir/ölçülebilinir yetkilere dayalıdır. Bunun temel argümanı ise değişimin, yeni pratiklerin öğrencilerin yararına ve öğretmen olarak kendi yararlarına olduğuna inanmalarının bir parçası olmadıkça değişim meydana gelmediğinde yatmaktadır. Bizim pratiklerimiz, inançlar tarafından yönlendirilir. Bu nedenle bilmeniz gerekenler şunlardır: • Yeni KMÇ öğretmenlerin, profesyonel iyi pratiğin ne olduğu ve öğrencilerin yararına nelerin olduğu konusunda kendi rolleri ile ilgili öğretmenlerin inançlarına meydan okur. • Birçok öğretmen için bu mücadele son derece kişiseldir. • İnançlar, deneysel kanıtlara dayalı değildir. Öğretmenler, değişim riskini almadan önce değişimin yararlarını görmeleri (yaşamaları) gerekir. • Profesyonel (mesleki) performans ve düzeltilmeden önce öğrencilerin önüne çıkan zorluklar. Bu öğretmenlerin ”aynı yolda kalmaları” gerektiğine emin olmaları ve yeni pratikleri (uygulamları) geliştirmek için çaba göstermeye ve geliştirmeye devam etmelerini daha da zorlaştırır. Son tümce, değişimi çok zor kılandır. Sonuçların hemen alınmaması insanların teslim olmalarını teşvik eder; buysa özellikle onların, en iyi sonuçlara ulaşmadan evvel daha kötü sonuçları elde etmeleri gerektiği konusunda kendilerine güvenmedikleri durumlarda göze batar. Bu olgu ”değişimin çöküşü” ya da basit sözlerle ”düşme” olarak adlandırılır. Sizin işiniz öğretmenlere bu tecrübeden geçmelerine yardımcı olmaktır! Faliyet #3 Aşağıdaki her soruya verilen yanıtları inceleyiniz ve bundan sonra sizin grup üyeleriniz ile sizin cevaplarınız hakkında tartışınız. Sorulara yanıtlarınızı tamamladıktan sonra not düşürürken bu konu hakkında yeni görüşlerinizi ve grup üyelerinizin görüşlerinden kazanımlarınızı belirtiniz. 1.Öğretme ve öğrenme için nelerin önemli olduğunu düşüniyorsunuz? Bu KMÇ’nin beklentilerinden daha farklı mıdır? Ne ve neleri değiştirmeniz gerekir? 2.KMÇ öğrencilerin neleri ve nasıl öğrenmeleri gerektiği açısından öğrencilerin sonuçları (başarıları) ile ilgili beklentiler konusunda değişikliklerin yapılmasını öngörmektedir. Öğrencilerin neleri ve nasıl öğrenmeleri gerektiği açısından öğrencilerin sonuçları (başarıları) ile ilgili beklentiler konusundaKİ değişiklikler, öğretmenlerin inancını soru işaretine getirecek midir? 3.Öğretmek ve öğrenme konusunda yeni uygulamalar ve güvenceleri geliştirmeleri için öğretmenleri etkilemekte sizce en önemli zorluklar hangileridir? 4.Yeni KMÇ’nde beklenen değişiklikleri başlatırken bunun hangi riskleri doğuracağını öngörüyorsunuz? Bu bölümü okulunuzda ne şekilde uygulamayı düşüniyorsunuz? Değişim geçilmez sularda bir yolculuktur; onun sadece hedefi bilinir! Okul yönetiminde olması gereken “yürürlükte” zamiri “biz”dir. Ancak okulunuzdaki her öğretmen hakkında sizing için birey ve müdür olarak etkili ve önemli konular mevcuttur. Bunlar şunlardır: 12 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış • Ben değişimi yapabileceğime inanmak zorundayım ve bu okula, çocuklara daha iyi hizmet sunması (daha etkili bir şekilde) için yardımda bulunmalıyım • Ben bizim, personel kadrosu olarak, daha etkili bir şekilde çocuklara hizmet sunmamız gerektiğine inanmalıyım. • Ben imkanlar konusunda heyecanlı olmalıyım ve bizim okulumuz, diğerlerine önderlik etmeleri için öğrencilerimiz için bizim yapabileceğimizi sağlayan şansları yakalamalıyım. • Değişim yolculuğunu saptamamız için diğerlerini benimle önderliğe davet etmeliyim. • Bizim değişim yolculuğumuzda nerede bulunduğumuzu göstermek için güvenli önlemleri bulmak zorundayım. • Benim okulumda değişimin yönetilmesi ve yürürtülmesi konusunda benim için diğer etkilerin hangileridir? • Müdür olarak sorumluluklarımı ne şekilde yerine getireceğim, sizin hedefinize ulaşıp ulaşmamanız için çok önemlidir. “Duygusal zekâ” kitabının ünlü yazarı Daniel Goleman aşağıda belirtilen altı tür önderlik davranışı tespit etmiştir: uygulamada olan dörtten diğer ikisi uygulanmamaktadır: Değişimin yönetimine ait Goleman’ın uygulamaları 1.Bağlayıcı—yönetici onayı talep eder (“Benim dediklerimi yapınız”). 2.Otoriter—yönetici hedefe doğru insanları seferber eder (“Benimle geliniz”). 3. Etkileşim – yönetici uyumu sağlar ve duygusal bir bağ oluşturur (“İnsanlar esastır”). 4. Demokratik – yönetici katılımıyla konsenüs (anlaşma) oluşturur (“Siz nasıl düşünüyorsunuz?”) 5. Hızın ayarlanması- yönetici performans konusunda yüksek standartları belirler (“Ben ne yaparsam onu yap, hemen.”) 6. Denetleme- yönetici insanları gelecek için hazırlar (“Şunu dene”). Peki, hangisi işlevseldir? Altı yöntemden ikisi okul havasını (gidişatını) olumsuz etkiler ve bölyece performansı da olumsuz etkiler. Bunlar bağlayıcı yönteme düşer (insanlar sabretmez ve tahammül etemzler) ve hızı ayarlama yöntemi (insanlar fazla üstlenir ve harcanırlar). Tüm diğer dört yöntem huzura ve performansa iyi ölçüde olumlu etlileri olur. 5 Bildiğinizin farkındasınız, ne yaparsınız? Aşağıda seminerden sonra gerçekleştirmesini tercih edebileceğiniz bir görev bulunmaktadır: Okulunuzda KMÇ’nin uygulanmasına yönelik bir plan hazırlamaya başlayınız. • Kiminle irtibat kuracaksınız, nasıl? • Öğrenmeniz gerekenleri nasıl belirleyeceksiniz? • Yeni KMÇ’nin uygulanmasında size ve personel kadroya kimlerin yardım edeceğini düşünüyorsunuz? • Sizce uygulanması için en makul zaman hangisidir? • Okulunuzun KMÇ’nin uygulanmasında başarılı olup olmayacağınızı nasıl bileceksiniz? Kosova’da meydana gelen tüm bu değişiklikler eğitimde kalitenin iyileştirilmesini ve onun Avrupa standartları düzeyine yükseltilmesini hedeflemektedir. Buysa şu soruyu ortaya koymaktadır, kaliteli eğitim nedir ve çocuklarımızın6 buna neden hakkı vardır? 5 Michael Fullan, Değişim kültürünün yönetimi; s. 5/15 6 Doğuştan 18 yaşına gelmiş olan her birey çocuktur. 13 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Dah önceden de belirttiğimiz gibi: Asıl sıkıntı, kalitenin ve kapsamın artırılmasıdır Okulda en yüksek katılımın olumlu olması yanı sıra; bu olgu kalitenin var olduğunu mecburen yansıtan bir gösterge değildir. Sonuç olarak çocuklarımızın gelişimini geliştirmek için okullarımızda çocuklara yönelik kaliteli eğitime özel önem verilmelidir. Bu, Kosova okullarının daha başarılı olabilmesini sağlayacak bir fırsattır. Kaliteli eğitim – genel gösterge bölümü Kosova düzeyinde keliteli eğitimle ilgili genel bilgileri sunar. BU öğretmenlerin ve eğitimdeki yöneticilerin bu hedefe ulaşmakta kaliteyi saptamaları ve özel rol oynamalarını belirleyen farklı etmenleri (faktörleri) belirler. Kosova için asıl sıkıntı iki mislidir: bağımsızlıktan sadece birkaç yıldan sonra çok genç olan bir devlette devamlı ademi merekziyetçiliğin uygulanması bağlamında kalitenin artırılması. Yukarıdan – aşağıya ve aşağıdanyukarıya olmak üzere bütünleştirici yaklaşımın komuta-kontrol sayesiyle eğitim kültürünün değiştirmek için ikinci bir çözüm bekleyen sıkıntıdır. Okulun özerkliğinin artırılması, topluluğun daha etkin katılımı, samimiyet ve öğrenmek için etkin bir desteğin yoğunlaşmasıyla, özerkliğin karar almaya ve okullarda finansmana neden olması durumunda iyileştirilmiş eğitim kalitesi için büyük bir fırsattır. Tüm bunlar değişme demektir. Âdemi merekziyetçilik bir süreçtir – bu birçok aşamada gerçekleşir; değişiklikler kademe kademe ortaya çıkar. Ancak bunun, okul müdürlerin rolleri açısından büyük farklılıklara neden olur: bu durumda onlar tarihsel açıdan onların sadece okulun idari yöneticileri oldukları okullarda onlar kalitenin iyileştirilmesini hedefelyen sürecin önderleri olmalıdır. Kosova’daki Okul Müdürlerine yönelik Profesyonel Pratik Standartları ile kapsanan mevcut idar, sorumluluklar, yönetim için DE etkili iadre konusunda da geçerlidir. Okul müdürünün farklı rolleri: Büyümeye yüz tutan bir özerkliğe sahip olan okul müdürleri vizyoner, eğitim planlayıcısı, okulların geliştirilmesinin girişimcisi, topluluğun geniş çapta katılımını sağlamak için iletişimde bulunan kişi, öğretme ve öğrenme konularında kaliteyi destekleyen kişi, okulun ana aktörleri için moderatör, teknik ve finans kaynaklarının iadrecisi, verilere dayanarak bilinçli kararları alan ve mevcut kaynaklar ile öğrencileri için olası en iyi başarıları elde etmek amacıyla artan rekabet bağlamında etkili ve stratejik bir yöntem ile okjulları yöneten personel kadrosu ve öğrencileri karşısında yöentici sıfatında olmalıdırlar. EBTB, etkili eğitim politikalarını geliştirmiştir ve kaliteli eğitime yönelike politikalardan oluşan iyi bir çerçeve oluşturmuştur. Bu politikaların uygulanamsı ise okul personeli kadrosuna bağlıdır. Yasalar ve en önemli politikalara Okul öncesi eğitime ait yeni Yasa, Kosova’da Eğitim Strateji Planı (KESP)7, Kosova Müfredat Çerçevesi (KMÇ)8 ve Okullarda Derslerden Uzaklaşmaya karşı Ulsal Eylem Planı da dâhildir. Ksep, KMÇ ve öğretmenlere ait lisansın uygulanması (UA 5/2010) okullar için derin etkileri vardır. Bu çerçeve tüm ilgililerin devamlı olarak kapsanması ve bilgilendirilmesine dair çabalar yanı sıra eğitimde performans sonuçlarının (başarıların) kamuya açık olması gibi önlemler, merkezi, belediye ve okul düzeyinde Kosova bağlamında yansımanın oluşması için başlangıç noktalarını oluşturur. Eğitimde kalitenin teşfik edilmesi her düzeyde olmak züere eğitim alanında tüm ilgili tarafların ortak sorumluluğudur. Bu değişmedir; bu yönetmek için öğrenmeniz gereken şeydir. 7 Ek’e göz at: Ek 6: Kosova’da Stratejik Eğitim Planı 2011-2016 8 Ek’e göz at: Ek 9: Kosova Müfredat Çerçevesi (KMÇ) 14 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış 3. Eğitim hakkı Eğitim hakkı, 1948 yılında kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi (İHEB) sayesiyle yeniden teyit edilmiş ve daha geç Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin (ÇHS) 9 28. ve 29. maddeleri ile somtlaştırılmıştır. Bu sözleşmelere göre en azından ilkokullar ücretsiz olmalı ve zorunlu olmalıdır, orta ve yüksek eğitimin ise mutlaka ücretsiz olmamasıyla birlikte, herkes için devamlı olarak ulaşılabilir olması gerekmeketdir. ÇHS’nin 28. maddesi eğitimi, hak olarak tanımlamaktadır ve “ilerici olarak ve fırsat eşitliğine dayalı” esası üzere bu hakkın ne şekilde gerçekleşmesine dair adımları önermektedir. Bu adımlar şunlardır: – İlköğretim herkes için zorunlu ve erişimi ücretsiz olmalıdır. Orta öğretim mevcut olmalı ve gerektiği takdirde maddi yardım sayesiyle her çocuk için erişilir olması gerekir. – Devletlerden tutarlılığı teşvik etmeleri ve okulu bırakma oranını azaltmaları istenmektedir. – Onlardan aynı zamanda okullarda disiplinin, çocuğun insane olarak taşıdığı saygınlıkla bağdaşır bir biçimde idare edilmesi yönünde önlem almaları istenmektedir. – Onlardan aynı zamanda eğitim alanında uluslararası işbirliğini teşfik etmeleri istenmektedir. 29. madde okul eğitiminin amacına değinmektedir, buysa şunların yapılmasını öngörmektedir: – Çocuğun “tam potansiyele sahip kişilikleri, yetenekleri ve zihinsel ile fiziksel yeteneklerinin” geliştirilmesine yardımcı olmaları. – İnsan hak ve temel özgürlüklere saygı gösterme özelliklerinin geliştirilmesi. Okullar aynı zamanda çocuğa “özgür bir toplumda sorumlu bir yaşam, tüm insanlar, etnik gruplar, ulusal ve dini gruplar ve kökeni yerli olan kişilerle arasında anlayış ruhu içerisinde, barış, toleranslık, cinsiyet eşitliği ve dostane ruhunda olan bir toplumda sorumluluk gerektiren yaşam” için hazırlanması için yardımcı olmalıdır. Sonunda bu madde, doğal ortama saygının geliştirilmesinde okulların önemini de vurgulamaktadır. Eğitimin Dört Temel Özelliği Eğitim şekillerin belli bir ülkenin özel koşullarına bağlı olmasına rağmen eğitim, Birleşmiş Milletler’in Ekonomik, Toplumsal ve Kültürel Haklarına ait Komisyon (BMETKHK 1999) tarafından belirlenmiş olan 13. Genel Yorumuna göre şu dört temel özelliği barındırmalıdır: Kullanılabilirlik diğerleri arasında yeterli sayıda okul binaların ve yeterli işlevsel programların var olmasını ifade eder. Bundan başka o eğitim kurslarını tamamlamış öğretmenlerin, eğitim malzemeleri, içecek suyunun ve kız ve erkek çocuklar için ayrılmış ayrı temizlik tesislerin emvcut olup olmadığını ifade eder. Erişebilirlik eğitim için ayrı ayrımcı olmayan ve fırsat eşitliğini sağlayan olanakları gerektirir. Bu özellik okula giden yol konusunda bir fiziki boyuta ve okul tarifeleri konusunda olan bir ekonomik boyuta sahiptir. Kabullenmek eğitimin kalitesi ile ilgilidir, buysa öğretim yöntemlerinin kalitesi ve müfredat anlamındadır. Bunlar kültürel açıdan uygun olmalı ve öğrencilerle ilgili olmalıdır. Uygunluk eğitimin ve öğretimin esnek olmasını ve öğrencilerin durumu ve ihtiyaçları ile uyumlu olamsını gerektirir. Eğitim hakkı, sadece kendince bir hak değil belli sayıda diğer haklar için de kolaylaştırıcı bir etmen olması itibariyle karar vericidir. Bilgilerin desteklenmesi ve diğer insane 9 Ek’e göz at: Ek 3 Milenyum Kalkınma Çerçevesi 15 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış haklarının gerçekleşmesi için önemli bir enstrümandır (yöntemdir): eğitim görmüş bir birey kendi haklarının uygulanmasını talep etmesi için daha iyi bir konumdadır, örnek olarak sağlığa erişim hakkını, vatandaş olarak politik haklarını ya da işe grime hakkını ve talep etmek ve kullanması için işini serbestçe seçmesine ait hakların hayata geçirilmesi. Böylece kaliteli eğitim diğer insane haklarına “kapiların açılması” ve ayrımcılığa karşı gelme aracı olarak görülmektedir. Faliyet #4 – Lütfen aşağıdaki sorular üzerinde düşününüz: 1. Özellikle 21. Yüzyılda Kosova için Eğitim Hakkı neden bu kadar önemlidir? 2. Dört A’lar açısından okulunuzda onların hangileri gerçekleşmiştir ve hangileri zorluk yaratmaktadır? 3. Eğitim Hakkı ile ilgili olarak geçmişe kıyasen şimdi daha önemli olan hangi sorunlarla karşılaşmaktasınız? 4. Kaliteli eğitime yönelik Uluslararası Çerçeve “Gelişim için anahtar” olarak eğitim Milenyum Kalkınma Hedefleri (MKH) ya da “Herkes için Eğitim” (HiE) Girişimi gibi gelişime yönelik uluslararası deklarasyonlar ve uluslararası girişimlerde de gittikçe daha fazla önem kazanmıştır. 4.1. Milenyum Kalkınma Hedefleri /MKH Eğitimle ilgili Milenyum Kalkınmanın ilgili hedefleri (MKH) 10 2015 yılına kadar tüm çocuklara yönelik evrensel temel eğitime erişime odaklanmaktadır ve 2. Ve 3. sayılı hedeflerde ifade edilmektedir: Hedef 2: Evrensel eğitimin sağlanması: D2015 yılına kadar kız ya da erkek çocuklar olmak üzere tüm çocuklar ilköğretimin tam süresini tamamlayabilirler. Hedef 3: Cinsiyet eşitliği:Ten geç 2015 yılına kadar eğitimin tüm düzeylerinde tercihen 2005 yılına kadar ilk ve ortaokullarda cinsiyet eşitsizliğin ortadan kaldırılması. 10 Ek’e göz at: Ek 3 Milenyum Kalkınma Hedefleri 16 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış 4.2 ”Herkes için eğitim”/HiE Girişimi Tayland’In Jomtien kentinde 1990 yılında düzenlenen Birleşmiş Milletler’in Herkes için Eğitim Dünya Konferansı’nın sonucu olarak “Herkes için Eğitim” /HiE küresel girişim oluştu. O zamandan beri 189 devlet bu Girişimi imzalamış ve onun altı hedefi ile uzlaşmıştır: Hedef 1: Özellikle dezavantajlı ve savunmasız çocukların erken eğitimine yönelik geniş kapsamlı özen ve eğitimin genişletilmesi ve iyileştirilmesi. Hedef 2: 2015 yılına kadar kız çocukları, zor koşullarda yaşayan çocuklar ya da etnik azınlık topluluklarına mensup çocukları başta olmak üzere tüm çocukların ilköğretimlerini ücretsiz olarak ve zorunlu olarak kaliteli bir eğitime erişmeleri ve tamamlamalarının sağlanması. Hedef 3: Tüm gençlerin ve erişkinlerin öğrenme ihtiyaçlarının, uygun öğrenime ve yaşam becerilerine ait programlara eşit olarak erişmeleri sayesiyle yerine getirilmesinin sağlanması. Hedef 4: Kadınlar başta olmak üzere 2015 yılına kadar erişkinlerin yazma – okuma düzeyelrinde yüzde 50’lik bir iyileşmenin sağlanması ve tüm erişkinler için temel ve sürekli eğitime tarafsız olarak erişimin sağlanamsı. Hedef 5: 2005 yılına kadar ilk ve orta eğitimde cinsiyet eşitsizliğin ortadan kaldırılması ve kız çocukların kaliteli temel öğretime tam ve eşit katılımı için erişim ve başarılarına odaklanarak 2015 yılına kadar eğitimde cinsiyet eşitliğinin sağlanması. Hedef 6: Eğitimde tüm kalite yönlerinin iyileştirilmesi ve hereksin mükemmeliğinin sağlanması ve böylece başta yazma – okuma, matematik ve temel yaşam becerileri olmak üzere kabul edilen ve ölçülebilir ders başarıların herkes tarafından kaydedilmesi. 4.3 AB’nde Eğitim 1957 yılında imzalanan Roma Antlaşması’nda profesyonel (mesleki) eğitim topluluğun faaliyet alanı oldu. 1992 yılında eğitim Birleşmiş Milletlerin yetkiler alanı olarak kabul edildi. Antlaşmada şöyle yazar: “Topluluk, Üye Ülkelerle işbirliğini teşfik ederek ve gerektiği takdirde öğretme içeriğine saygı göstererek ve eğitim sistemlerinin örgütlenmesi ve onların kültürel ile dil çeşitliliğine saygı gösterme konusunda Üye Devletlerin sorumluluklarına tam olarak saygı göstererek eylemlerini destekleyerek ve tamamlayarak kaliteli eğitimin geliştirilmesine katkı sunacaktır”. Aslında “Lizbon Antlaşması”, yürürlüğe sokulduğu 1 Aralık 2009 yılından beri, AB’nin eğitim ve eğitim kursları hakkındaki taleplerini değiştirmemiştir11. Bu hedeflere ulaşmak için AB, okullara ait COMENIUS, yüksek eğitim için ERASMUS, profesyonel okullar için LEONARDO DA VINCI ve eğitim kursları ile erişkinlere ait eğitim için GRUNDTVIG geniş programlara sahiptir. 4.3.1 AB’nin Eğitim ve Öğretime ait Hedefleri - (2010 yılına ait Standartlar) Avrupa Toplulukları tarafından hazırlanmış ve Eğitim Bakanlar Konseyi tarafından kabul edilmiş olan Eğitim ve Öğretime ait Avrupa İşbirliğine ilişkin Stratejinin 12güncellenmiş Çerçevesi (ET 2020 olarak bilinen), toplumsal (sosyal) açıdan akıllıca genişleme, kalıcı ve kapsamlı büyümeye yönelik tüm sistemlerdeki politikaların harekete geçirilmesi amacıyla Avrupa’ya ait Avrupa İşbirliği Stratejisinde 2010 yüksek düzeyde eğitim politikalarının mesajları hakkında bilgi sağlamaya yarayan ana mekanizma olarak hizmet etmektedir. 11 Ek’e göz at: Ek 4: Lizbon Antlaşması 12 Öğretimin hedefleri ve AB Standartları (kıyslama 2010-2020)», 2011 17 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Üye devletler ve bu yönde çalışmakta olan Komisyon, eğitim ve öğretim için ortaklaşa kabul edilen stratejik hedeflerine doğru delillere dayalı olan ve ulusal ile AB düzeylerinde de delillere dayalı politika oluşturma konusunda bilgi edinme ve yönetimi yanı sıra ilerlemeyi izlemek için araç olarak göstergeleri ve standartları kullanırlar. Eğitim ve öğretime ait bu evrak çerçevesinde yer alan beş genel standartlar şunlardır: - 4 yaş ve zorunlu ilk eğitime başlama yaşlarıa arsındaki çocukların en az %95’i erken eğitim için eğitim sürecine katılmalıdır; - Eğitim ve öğretimi erken terke denelrin sayısı %10’un altında olmalıdır; - Okuma, matematik ve bilimde düşük başarı gösteren 15 yaşında olanların sayısı %15’in altında olmalıdır; - Yüksek öğretimde başarı göstermiş 30–34 yaşları arasında olanların sayısı en az %40 olmalıdır. - Ortalama olarak erişkinlerin en az % 15’i ömür boyu öğrenime katılmalıdır. Bu beş standartların ikisi (ilkokulu terk eden öğrenci sayısının azaltılması ve yüksek öğretim niteliğine sahip olan gençlerin sayısının artırılması), bu standartlar sayesiyle eğitimin iş piyasası ile ilişkilerinin yansıtılmasından dolayı ve istihdam ve iş yerleri için büyük önem taşımasından dolayı 2020 yılına kadar ekonomik kalkınma konusunda 2010 yılına kadar Avrupa için ana öncelikler olarak seçildikten sonar daha fazla önem verilmiştir. 4.4 Kosova Eğitim Göstergeleri Çerçevesi EBTB, HİEi Girişimi gibi genel eğitim göstergeleri ve “katılıma erişim”, mali kaynaklar, iç etkililik ve ile uygun olan ve öğrenme koşulları ile bağlantılı olan göstergelere benzer Kosova’nın ilgili göstergeleri saptamıştır.13 Kosova’da Eğitim Plan Stratejisi / KEPS aynı zamanda uygulama planını gözetmeye yönelik bir dizi ana göstergeleri saptamıştır14. Göstergeler okullar ve beeldiye müdürlerinin eğitim kurslarına ve öğretmenler için sürekli düzenlenen eğitim kurslarının değeri göstermektedir. Kapsam konusundaki tutum da zorunlu eğitime katılmaları ve kalması gereken dezavantajlı çocukların sayısı ile bağlantılı olan göstergeler de KESP tarafından değerlendirilmiştir. EBTB, İç Operasyonlar Dairesini ve ilerlemeyi gözlemek ve KESP’nın uygulanmasını garantilemek için Yönetim Kurulunu oluşturmuştur. Geçenlerde oluşan Eğitimde bilgilerin yönetilmesi Sistemi (EBYS) EBTB’na, bu görevin yerine egtirilmesi için gerekli olan tüm bilgileri ve verileri göstermekte yardımcı olur. 5. Kvantitativ eğitimden kaliteli eğitime Eğitime gösterilen ligi, tüm çocuklar için eğitimin geliştirilmesi (daha iyi bir eğitimin sağlanamsı) konusunda dünya çapında çabanın artırılmasına neden olmuştur. Söz konusu ulusal ve uluslararası programların, eğitim anlayışımızındevamlı olarak gözlenmesi ve düzenli olarak değerlendirilmiş olması nedeniyle son zamanlarda araştırmaların derinleştirilmesi ve geniş bir yelpazeyi kapsamasından dolayı, eğitimi ne şekilde geliştirmemiz konusundaki bazı algılarımızı değiştirmemize yardımcı olmuştur. Bazı devletlerde çocukların okullarda daha uzun zaman kalmaları için olanakların mevcut olmasıyla eğitimin güçlendiğine dair temel varsayım mevcuttu. Eğitim süresi, eğitim niceliği iyi bir eğitim için ana etmen olarak görülmüştür. 13Ek’e göz at:Ek 7: Eğitim Göstergeler Çerçevesi 14 Ek’e göz at: Kaliteli eğitim, Ek 8: Performansı Değerlendirme Çerçevesi (TRC) 18 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Yapılan araştırmalar zamanın gerçekten önemli odluğunu, ancak bundan önemlisinin bu zaman içerisinde aslında nelerin yapıldığının bundan daha önemli olduğunu göstermiştir: dünyanın bazı devletlerinde çocuklar yıllar yılı sınıflarda oturur ve buna rağmen – sınav sonuçlarının değerlendirilmesine dayanarak – gerektiği kadar öğrenmedikleri, onlardan bazıları birkaç yıllık eğitimden sonra bile yazma – okumayı az öğrendiklerini göstermiştir. Bu keşif bizim algımızı değiştirmiştir: eğitim için zaman önemli iken bu zaman içerisinde çocuklarına slında ne ve nasıl öğrendikleri bundan daha önemlidir, demek oluyor ki eğitimin kalitesinin önemli olduğu açığa çıkmıştır! Böylece okulların büyük sorumlulukları vardır. Hükümetler, farklı toplumsal gruplar yanı sıra ebeveynler, işletmeler ve sanayilerden beklentiler büyüktür. Hereks okullarda çok uzun süre kalmayan ancak okullardan büyük başarılarla ayrılan, uluslararası kalite standartlarına gore pratik ve teorik bilgiye sahip olarak okuldan ayrılanları talep ediyor. Böylece dünyanın farklı devletlerin politika yapanları kalitli eğitim konusunda politika ve planları tasarlamaktadır. Kaynakların sınırlı olmasından dolayı sağlıklı eğitim verilerine dayalı olan bilgi edinimleri sonucu olan kararların alınması önemlidir. Bu, eğitim kalitesini saptayan (belirleyen) etmenlerin (faktörlerin) araştırılmasının başlagıç noktasıydı. Böylece okulların büyük sorumlulukları vardır. Hükümetler, farklı toplumsal gruplar yanı sıra ebeveynler, işletmeler ve sanayilerden beklentiler büyüktür. Hereks okullarda çok uzun süre kalmayan ancak okullardan büyük başarılarla ayrılan, uluslararası kalite standartlarına gore pratik ve teorik bilgiye sahip olarak okuldan ayrılanları talep ediyor. Böylece dünyanın farklı devletlerin politika yapanları kalitli eğitim konusunda politika ve planları tasarlamaktadır. Kaynakların sınırlı olmasından dolayı sağlıklı eğitim verilerine dayalı olan bilgi edinimleri sonucu olan kararların alınması önemlidir. Bu bağlamda Eğitim, Bilim, Teknoloji Bakanlığı (EBTB) 2001-2016 yılları arasında Kosova’da Eğitim Stratejik Planında, kalkınmayla ilgili önceliklerde birini ayan olarak belirlemektedir: herkes için kaliteli eşit eğitimi sağlayan genel kapsamlı eğitim sistemine desteğin sunulması. Eğitimde Bilgi Yönetim Sisteminin (EBYS) tanıtımı, etkili ve sonuç verici bir şekilde eğitimin yürürtülmesi için gerekli olan ayrıntılı bilgilere sahip olmakla merekzi, belediye ve okul düzeylerinde karar alanların sahip olması için çok önemli bir adımı oluşturmaktadır. Kosova’nın dört belediyesinde, okul idaresi ve okula katılım fırsatlarından ebeveynlerin, öğrencilerin ve öğretmenelrin memnuniyet düzeyi hakkında gerçekleşen bir araştırma, öğrencilerin yüzde 40’nın kaliteli eğitim almadıklarını göstermiştir15. Faaliyet #5 – Yukarıdaki dört sayfa ile ilgili lütfen aşağıdaki soruları görüşün ve tartışınız: 1.Okulunuz, herhangibir cinsiyet zorlukları ile karşı karşıya geldi mi? Bunun böyle olduğunu nerden bileceksiniz? 2.HiE’in 1, 2 ve 5. hedeflere saygı gösterirken okulunuz hangi zorluklarla karşı karşıya gelmeketdir? 3.AB’nin Hedefelrini gözden geçridiğiniz zaman okulunuzun üç öncelğini belirleyebilir misiniz? 16 4.AB standartları karşısında okulunuzun ne kadar iyi çalıştığını nasıl fark edersiniz? 15 Daha detaylı bilgiler için başlangıç durumun araştırrma sonuçlarına ait rapora göz atınız.: Ardit Bejko (2011): Okul idaresi ve okula katılım fırsatları ile ebeveynlerin, öğrencilerin ve öğretmenelrin memnuniyet düzeyi, IQ Consult Prishtine 16 Lütfen dikkat ediniz: Bir devletin okullarının kalitesi, onun tüm okullarının ortalama performansıdır; öyleki ayrı ayrı her okulun performansı önemlidir. 19 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Çocuklarımın okula düzenli olarak gittiklerini biliyorum, ancak iyi öğrenip öğrenmediklerini bilmiyorum. Bence bu öğretmenlerin görevidir? Okulu boşuna tamamladık, hiçbir şey öğrenmedik. Şimdi çalışırken bilgiye ne kadar ihtiyacımız olduğunu görüyorum. Oh, be yeni yöntemle ders veren birkaç öğretmenimiz var, zevkle çalışıyoruz. Birçok faktöre bağlı olan kaliteyi artırmayı hedefliyoruz ve bu kolay iş değildir. Tüm öğretmenlerin bu yönteme göre ders vermesi çok hoş bir şey olurdu. 6. Kaliteli eğitim ve Ekonomik Kalkınma Eğitimin temel insane haklarından birisi olması yanı sıra eğitim, aynı zamanda ekonomik kalkınma için de bir motor görevini yapar. Belli bir devletin nüfusunun genel eğitim durumu, kısmen bu devletin işçi gücünün eğitim düzeyini belirler (bununla işçi olarak çalışan ya da meslek sahibi olan, girişimciler, yöneticiler, resmi görevliler ve daha çok emsleklerdeki insanları kapsar). Bazı ülkeler farklı eğitim bileşenlerini vutgulamaktadır. Örnek: ortaokullarında profesyonel eğitim programları olmayan devlet, “tecrübeli” işçi gücüne sahip olamaz. İnsanın en önemli varlık olduğuna dair gerçeği herkes bilir: “Bilgili toplum” kavramı, kendi insanların bilgisine dayanarak toplumu ve ekonomiyi irade der. Dünya ticaret sisteminde, doğal 20 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış kaynaklarını nerede bulacağınız o kadar önemli değildir: bundan önemlisi dovletin en uygun başarıları yakalamak için bu kaynakları ne şakilde kullanacaklarını bilmezi, bilgi edinmesi, yeni teknik ve süreçleri öğrenmesi ve bireysel yarar ya da genel olarak toplumun yararına bu kaynakları kullanmayı bilmesidir. Bu tüm devletler için çok iyi bir haberdir! Biz toprak ve taşların jeolojik yapısını değiştiremediğimize göre biz, belli bir süre içerisinde büyük ölçüde toplumdaki genel eğitim düzeyini yükseltebiliriz. Nüfusun bilgi ve kavram becerileri, ekonomik kalkınma için önemlidir. Kaliteli eğitimin belli bir ülkenin ekonomik kalkınmasına doğrudan etki ettiği için miktarın iligi odağı olmadığı durum hakkında raporlamanın odak noktasıdır. Eğitimin geliştirilmesi için eğitim zamanının ya da basit sözlerle eğitim yıllarının uzatılması yeterli değildir. Ekonomik refah, zorunlu eğitim yıllarının basit bir şekilde uzatılması ya da yüksek öğretimi tamamlayan üniversite öğrencilerinin sayısının artırılması sayesiyle terfi edilemez. ABD’li Prof. Eric A. Hanushek ve Almanyalı Prof. Ludger Woeßmann beraberce dünya çapında çoks ayıda devletlerin eğitim (uluslararası testlere dayanarak) ile bu edvletlerin ekonomik performansı arasındaki ilişkileri incelemişlerdir. Sonuçlar öğrenme başarılarının ortalamasında ya da eğitim yıllarının veya öğrencilerin / üniversite öğrencilerinin kayıt derecesindeki farklardan çok ekonomik büyüme bakımından devletlerarasındaki farklılıkların açıklamalarının daha önemli odluğunu göstermektedir. Tamamladıkları: “Kaliteli eğitim-insanların neler bildiğine gore ölçülmüştür-bireysel öğrenme, gelir dağılımı ve ekonomik büyüme üzerinde güçlü etkileri vardır.” (Hanushek/Woeßmann, 2007, f.1) “Kaliteli eğitim-insanların neler bildiğine gore ölçülmüştür-bireysel öğrenme, gelir dağılımı ve ekonomik büyüme üzerinde güçlü etkileri vardır.” (Hanushek/Woeßmann, 2007, s.1) Kendi araştırmalarına dayanarak onlar, daha etkili bir eğitim için her yanaşımın, aynı zamanda farklı faktörlerin belirlenmesi gerektiğini vurguluyorlar; okulların aynı zamanda temel strüktürleri güçlendirilmeden bilgi becerilerinin artırımlası yeterli değil ve olası değildir! En önemli görüş analizleri şunlardır: • Öğretmenlerin performans kalitesi ve öğretim (kurs= görmeleri, öğrencilerin başarılarına güçlü bir etkisi vardır. • Hesap verme sistemlerinin geliştirilmesi, ister okul personeli ister de öğrenciler için iyi performansın ödüllendirilmesi amacıyla bilgi elde etme testlerine dayalıdır. • Yerel düzeyde artan karar alma ya da yerel özerklik, hesap vermekle birlikte bu gelişmeleri kolaylaştırabilir. Bu görüşler eğitim sisteminde strüktürel (yapısal) müdahalelere yol açar ve onlar, aşağıdaki bölümde ve gelecek seminerlerde görüşülüp tartışılacaktır. Eğitimin kalitesi ve işgücünün sonraki eğitimi yanı sıra ekonomik büyümenin diğer bir yönü vardır, ki bu eğitimde merekzi rol oynayabileceği bir şeydir. Bugünkü dünyada hiçbir ekonomi kendi başına gelişemez ve ilerleyemez: bugünkü dünyada tüm devletler biribirine bağlıdır ve biribirine muhtaçtır. Öyleki ekonomik işbirliği ve doğrudan yabancı yatırımlar, kendi kaynaklarını tamamlamak ve tüm vatandaşlarına işyeri sağlaması ve geleceğini temin etmesi için her devlet için öenmlidir. Devletler hem yarışır hem işbirliğinde bulunurlar ve bu kadar güçlü bir eğitim sistemine sahip olmanın bu kadar önem kazanmasının nedeni budur. 21 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Tüm dünyada tüm devletler çaba gösremek ya da basit sözlerle hayatta kalabilmek için doğrudan yabancı yatırımlar konusunda rekabet içindedirler - biraçok devlet daha düşük vergiler ya da iyi bir altyapı gibi kolaylık sağlayarak kendi devletlerinde yabancı şirketelrin doğrudan yatırımları kazanmak için savaşım verirler. Bu kolaylık ve ödülelrin önemine rağmen becerikli ve kalifiye sahibi işçilerin varlığı17, bilgiye dayalı vatandaşlık, güvenli yasal sistem ve ülkede kalıcı toplumsal barış, kurumsal yatırım kararlarının alınması için temel belirleyicisidir. Dikkat, toplumsal (sosyal) barışın istikrarının bozulmasına dair tehlike, nüfusun farklı grupları arasında karşılıklı ve toleranslığa saygının gösterilmesiyle, herkes için kalkiteli eğitim gibi hizmetlere tarafsız erişimi sunarak kapsayıcı bir topluma sahip osmak isteyen toplumlarda daha düşüktür. Eğitim “eşitleyicidir”! Onların eğitim ve ekonomik büyüme üzerindeki araştırmaları bağlamında Prof Hanushek ve Prof Woeßman şunları vurgulamıştır: “Eğitime erişim ve kalitede eşitsizliğin azalması, eğitimde her çeşit reformun başarılı olması için aynı zamanda izlenmeleri gereken iki hedeftir” (Hanushek/Woeßmann, 2007) İnsan kaynaklarının geliştirilmesi, her devlet için öenmli özelliktir. Kosova genç nüfusa sahiptir; bu büyük bir önceliktir ve aynı zamanda büyük bir sorumluluktur! Bu argüman Kosova istatistiklerinden alınan iyi bir örneği oluşturmaktadır: EĞİTİM-SONUÇLAR Başari testi, tarih 2010/2011 Matür sınavı Haziranda geçerlilik EKONOMİ-GENÇLERİN İSTİHDAMI 54.96% Kosova’da genel işsizlik oranı 54.1% Gençler arasında ort. işsizlik oranı 70 % Toplam sayıdan, kalifiye sahibi olmayanların oranı 60 % 42% 37-40% Faaliyet #6 – Yansıma ve tartışmaya yönelik sorular: 1.Kaliteli eğitimin önemi ışığında, sizce okul müdürlerinden beklentilerin bu kadar çok arttığının nedenleri nelerdir? Bu sizi nasıl etkiliyor? 2. Kaliteli eğitime ulaşmak için temel müdahaleler nelerdir? 3. Kosova gibi bir ülkenin kaliteli eğitime ulaşmak isterse, neleri değiştirmelidir? 4. Kaliteli eğitime doğru giden yolu nasıl destekleyebilirsiniz? 7. Kaliteli eğitim: Tanımlama ve belirleyici faktörler Kaliteli eğitim bir sürü faktörlere yansıyan bir kavramdır. Her devlet özel kültürel, politik, ekonomik ve sosyal rekabete dayalı olan öğretmenelrin öğretimi (kurslara dahil edilmesi), yönetim ve liderlik sistemleri konusunda farklılık gösterir. Ancak bu eğilimler, kaliteli eğitimin ne olduğunu 17 Shiko Akin,M., Vlad,V.,2011, “Marrëdhënia mes arsimit dhe Investimeve të Huaja Direkte” në Revistën Europiane të Studimeve Ekonomike e Politike / ejeps-4(1).2011 22 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış bilerek ve buna saygı göstererek yüksek performansa sahip olan devletlerden kaynaklanır. Öyleki ileriye götüren tek bir yol yoktur, Kosova için nelerin uygun olabileceği ve burada nelerin en iyi işleyebileceği açısından aralarında en uygun olanı seçebileceğimiz çok sayıda modelelr vardır. Önemli konulardan birisi, en iyi seçimin yapılmasıdır. Ancak insan hangi eğitim sisteminin yüksek kaliteye sahip olduğunu nasıl bilebilir? Eğitim kalitesinin en önemli faktörleri hangileridir? Kaliteli eğitim aşağıda belirtilen dört faktöre bağlıdır: 1.Uluslararası öğretme ve öğrenme standartları 2.Öğretmenlerin profesyonel eğitimi ve hizmet sunarken öğretmenlerin profesyonel öğretim kurslarına dahil edilmesi (Uluslararası Standartlar) 3.“Erişim yoksa sertifika yoktur” – buysa okul sonuçlarının (sınavlarının) öğrencilerin üniversite öğrenimini görmeye başlamaları ve hiçbir sorunsuz çalışabilmeleri için nitelikli ve kabul edilir olması gerekir. 4.“Ömür boyu öğrenme” için taleplerle birlikte esnek eğitim sistemi. Devletelrin çoğu mevcut eğitim kalitesi ile ilgilid urumu araştırır ve bu kapsamda kalite ile ilgili mevcut öncelikleri ve eksiklikleri keşfederler. Geçerli eğitim verilerine dayanarak onlar, üniversiteler, topluluk, işletme ve sanayi ile işbirliğinde bulunarak kendi eğitim sistemlerini geliştirirler. Üniversite öncesi eğitimin yakından, beraberce, tüm öğrencilerin “katılımıyla” çalışması önemlidir. Öyleki ilkokulların ortaokullarla ve ortaokulların profesyonel (mesleki) okullarla olduğu gibi berber çalışan farklı okullara ihtiyaç vardır. Eğitim politikası, okul öncesinden başlayarak üniversite ve profesyonel (mesleki) eğitime önem vermelidir. Bundan başka erişkinlere,in öğretim kurslarına (vatandaş eğitimi) dahil edilmesine öenm vermelidir. Böylece Avrupa Birliği Ömür boyu Öğrenmeye yönelik geniş bir program hazırlamıştır18 ve bu program, üniversite eğitimi, yüksek eğitim, profesyonel (mesleki) eğitim ve öğretim ve erişkinlerin eğitimine ait propeleri finanse etmektedir. 7.1 Kalite Sisteminin Önlemleri Araştırmacılar, tüm system için gösterge olarak çalıştığı görünen faktörlerin belirlenmesi sayesiyle, eğitim kalitesinin bir “temsilcisini” bulmak, daha doğrusu önemli, ölçülebilir, kolay ve erişilebilir ve değişimi belgelemek için belli bir sure içerisinde ölçülebilen bir göstergeyi bulmak amacıyla eğitim kalitesini ölçmeye yarayacak yöntemi bulmak amacıyla tüm dünyada elde edilen verileri incelemişlerdir. Hanushek ve Woeßmann farklı devletlerin kıyaslanamsını ve belli bir devlette belli bir süre içerinde kaydedilen ilerlemenin kıyaslanamsını olanaklı kılan matematik ve bilimde öğrencilerin performansını gösteren bir göstergeyi bulmuşlardır: “Eğitimin kalite ölçümü, ortalama eğitim performans temsilciliği olarak yorumlanan uluslararası testlerde matematikte ve bilimde basit bir ortalamadır… Bu ölçüm sadece okulda edinilenleri değil genel bilgi becerilerini içerir. Öyleki bu ölçümle becerilerin evde, okulda ya da başka bir yerde kazanılmış olması durumunda bunlar eğitimin ilerleme analizi ile kapsanır .”(Hanushek/Woeßmann, 2007, s.5). Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PİSA) 15 yaşinda olan öğrencilerin zorunlu eğitimin sonlarına yakın topluma tam katılım için bazı temel becerileri kazandıkları dereceyi değerlendirmektedir. Göstergeler ise okumak, matematik ve bilimle ilgileri bilgi ustalığı (2003 yılından beri ise sorunları çözmek) alanları düşmektedir. 18 Siz Avrupa Birliği’nin prpgramı hakkında örnek olarak: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-programme/ doc78_en.htm internet sayfasından daha çok bilgi edinebilrisiniz. 23 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Bilginin geliştirilmesi için belli bir gösterge sayesiyle çalışırken biz kaliteli eğitimin sadece bilginin genişletilmesinden daha önemli bir şey olduğunu hiçbir zaman unutmamalıyız. Anlamak, analizini yapmak ve daha iyi bir planlaştırma için eğitimin farklı boyutlarına ait bir grup göstergeler ile çalışmalıyız. Bu gereklidir, çünkü eüğitim standartlarının amacı öğrencilerin farklı becerilerini geliştirmek ve desteklemektir. Bunları genellikle üç veya dört alana ayırıyoruz: 1.Bilgi edinme becerisi, bu ulusal ve uluslararası testler sayesiyle değerlendirilebilir 2.Sorunlara çözüm getirmek için tanıtıcı ve yaratıcı stratejileri gibi düzenli (sistemli) beceriler (aşamalar); bu beteri alanı aynı zamanda teste dahil edilebilir ve değerlendirilebilir 3.Öğrencinin karekterini geliştirmeye yönelik sosyal ve kişisel beceriler ( bazı devletlerde iki farklı beteri alanı mevcuttur) Kişisel ve sosyal beceriler, değerlendirilmesi kolay olmayan alandır, çünkü bu beceriler için göstergeleri kulmak zordur. Buna rağmen hero kul bu becerilerin öğretmen tarafından desteklenmesi için yöntemler konusunda düşünmelidirler. Öyleki okulda öğrteme ve öğrenme (bilgi edinme) konusunda düşünmemiz gerekir: • Öğrencilerin, kendi özel karakterlerini ve kişiliklerini geliştirmeleri için okulun ne gibi olanakları sağlamalıdır? • Ne tür öğretime ihtiyacımız vardır? Bilgi edinmek (öğrenmek) için ne çeşit örgütlemeye ihtiyacımız vardır? • Öğretmenlerimizin hizmette bulunmak ve öğrtemek için öğretmelnere ne tür öğretim (eğitim kursları) gereklidir? Eğitim kalitesi, okulun kalitesine yakından yansır. Dolayısıyla iyi bir okulun geliştirilmesi için yüksek eğitim kalitesine ulaşmak istersek, her alan az veya çok gereklidir. Eğitim kalitesini gösteren özel faktörler, okulun öğretmenlerin ende ettikleri sonuçlar ve başarıları, profesyonalizm ve öğretme kültürüdür. Sonuçlar ve başarılar Öğretme ve öğrenme kültürü Altyapının yönetilmesi Kapsam Kalite Alanları Kalitenin geliştirilmesine yönelik Stratej Profesyonellik Yönetim ve yürütme 24 Okul kültürü Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Faaliyet #7 Okulun profilini inceleyiniz ve örneklere dayanarak onu tanımlayınız. Böylece okul alanı profiline gore ek finans (mali) kaynaklar olmadan çalışabilir ve yüksek kaliteli eğitime ulaşabilirsiniz. 8. Kaliteli Eğitim Anlayışı Maalesef kaliteli eğitim için kolay bir reçete yoktur, çünkü kalite, birbirine bağlı oldukları ve karşılıklı olarak birbirini etkiledikleri için çok faktörlerin sonucudur. Eğitimi kalitesini geliştirmenin genel katkı aşağıdakilerini içerir: Etkili sertifikalandırma sistemi ile desteklenen etkili öğretmen eğitimi. Etkili öğretim uygulamaları. Etkili liderlik ve yönetim. Okul ve öğretmenlerin eğitim başarıların halka açıklamak yoluyla şeffaflığın arttırılması ve bu şekilde eğitim sektörünün yükümlülüğün güçlenmesi. Veli birlikleri aracılığıyla toplum katılımı ve bölge okulların kontrolü. Araştırma kayıtları, öğrenim ve öğretimin güçlenmesi eğitim kalitesii geliştiren en önemli faktör olduğunu devamlı olarak ispatlamaktadır. Ancak, sınıfta olanlar oulda ve eğitim sisteminde olanlardan soyutlanmış değildir. Grafikon ile göstermekte (devamı görün), öğrenci merkezde çizilmiştir, öğretim ve öğrenim ikini halkayı oluşturur, insani ve fiziki kaynaklar üçüncü halkayı oluşturarak bunları gerçekleştirici çevre okul yönetmeliği ve EBTB’dan oluşmaktadır. Yasal çerçeve dış bir halkadır. Bu, yasada temsil edilen, toplumun okul beklentilerini yansıtır. Eğitimin merekzinde öğrenci ve onun penel gelişmesi yer alır. Öğrenciler okular beyaz ve boş bir kağıt olarak gelmez , çocuk zaten okular, evinde ve geniş toplumda edindiği bilgi ve becerileriyle ve tutumlarıyla gelmektedir. öğrenci Öğretme ve öğrenme Yasal çerçeve Fiziki ve insane kaynakları Yatıştırıcı ortamı Okulun yönetimi ve idaresi Eğitim sektörü Öğrenciler okular girdikleri zaman kendi ststüsü hakkında algılama ve beklentileri vardır: onlar iyimserdir ve çaba harcamak isterelr; onlar başarısızlıktan korkarlar. Onların kişisel tecrübesi, okulu harika bir yer ya da korkutucu bir yer olarak görmelerine neden olur. Okulun görevi, farklı ortamlardan gelen tüm öğrencileri iyi karşılaması, öğrenmek ve kendi potansiyellerini geliştrimek için kendilerini rahat hissetmelerini sağlamaktır. Bu biraçok öğretmen için bir zorluğu oluşturur: Öğretmen dersi hakkında bilgi sahibi olmaktan çok öğrencinin sınıfta çeşitliliğe uyum sağlamasına yardımcı olması, öğrencileri araştırmanın önemini açıklayıp onları teşfik etmesi becerisine sahip olması, kendi öncelikleri ve eksikliklerine 25 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış rağmen farklı olan tüm öğrenciler için bostane bir ortam oluşturması: öğrenme ve gelişmesi için gerekli olan elverişli bir ortam yaratıp onları teşfik etemi daha önemlidir. İyi öğretime (eğitim kurslarına) sahip olan daha çok sayıda öğretmene ihtiyaç vardır. Öğrenme konusunda yüksek standartlara ulaşmış olan ülkeler, öğretmenlik mesleğine çok yatırım yapmıştır. İyi öğretim aynı zamanda kolaylaştırıcı biraçok faktöre bağlıdır: En önemli faktörlerden bazıları şunlardır: Öğretim yeterliliği: İyi bir eğitim için en önemli faktörler hakkında son 10 yıl içerisinde yapılan çalışmlar (incelemeler) aynı sonuç almıştır (Helmke, 2007). Birey olarak öğretmen, öğretme ve öğrenme için anlamlı ve önemli bir kişidir. Girişimci, destekçi, moderatör, danışman, idareci olarak etmenler onun yeterliliği (profesyonelliği) yüksek kalite konusunda belirleyici faktördür. Öğrenim süresi. Öğrenim süresi, başarı için karar verici bir unsurdur: Geniş çapta kabul görmüş olan bir tutum üzere tüm üğrenciler için geçerli olan yılda 850–1.000 ders (öğrenme) saatlik standart, birçok ülkede sağlanamıyor. Testlerin sonuçları, matematik, bilim ve dilbilgisi derslerinde harcanan zaman süresinin bu derslerdeki performansa büyük etkisi olduğunu ayan olarak göstermektedir. Öğretmenler de sınıfı yönetme konusunda bilgi sahibi olmaları gerekir, çünkü sık sık zaman öğretmek için değil yönetmek için kullanılır. İlgili müfredat / Ana ders – Yazma – okuma, diğer dersleri öğrenmek için karar vericidir. Okuma, özellikle dezavantajlı gruplardan gelen öğrenciler için temel eğitimin kalitesini düzeltme çaba gösterirken önceliği olan alan olarak kabul edilmektedir. Öğretim yöntemleri/Pedagoji– En çok kullanılan öğretim stilleri, öğrencilerin pek yararına olmaz: onlar genellikle çok kattıdır ve öğrenciyi pasif role sokan ezber yoluyla öğrenmesine dayalıdır. Birçok eğitim araştırmacısı, doğrudan öğretim, denetimli uygulama ve bağımsız öğrenmeyi bir arada kullanan öğretim yaklaşımını teşfik etmektedir. Kapsamlı politika – Kapsam, eğitimin önemli bir yönüdür: Bu öğretmenlere ve öğrencilere, sınıfraki farklılıklar ortamında kendilerini rahat hissetmeleri ve sorun olarak değil, bunu öğretim alanına bir desr alma ve zenginlik olarak görmeleri için olanak yatamayı hedefler. Öğretme ve öğrenme malzemeleri – Öğrenmek için malzemelerin kalitesi ve kullanılabilirliği, öğretmenlerin yapabileceklerine büyük etkisi vardır. Ders kitaplarının, öğrenme ve öğrtme için iyi malzemelerin eksikliği, iyi sonuçları elde etme için büyük bir eksikliktir. Fiziki altyapı/Binalar – Sınıfların tamiri ve inşaatı birçok ülkede gerekli bir şeydir. Temiz su, temizlik-sıhhi gereçler ve engelli öğrenciler için erişim çok önemli unsurlardır. Yöneticiler – Merkezi hükümetler (yönetimler), uygun kaynakların mevcut olması ve rol ile sorumlulukların ayan olarak tanımlanmış olması koşuluyla okullara daha büyük özgürlükleri vermek için hazır olmalıdırlar. Öğrenci yakınlarının/müdürlerin okulların kalitesi üzerinde büyük etkisi vardır. Okulun düzeyi ötesinde, ekonomik durum, temel ulusal politikalar, eğitim stratejileri, kamuoyun eğitimden beklentileri, ulusal standartlar, iç piyasasının talepleri ve diğer bağlamsal faktörler mebvcuttur. Bu faktörler, öğretme ve öğrenmenin bulunduğu mücadeleyi belirler. 26 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Bu çerçeve19 eğitim kalitesine etkisi olan farklı faktörleri gösterir. Örnek olarak verilen faktörler listesi geniştir: bunlardan bazıları belli bir ülkede öenmli olabilirken diğer bir ülkede önemli olmayabilir. Öyleki her devlet özel durumlarda en önemli faktörleri incelemeli ve faktör seçimi konusunda karar almalıdır. Bu süreç güçlü bir yönetimi gerektirir! Politikanın merkezi, belediye ve okul düzeylerinde en iyi eğitim çaba göstermesi bir önkoşuldur. Lütfen aşağıdaki çizelgede öne sürülen faktörleri bulunuz: Öğrencilerin özellikleri Tutumlar Angajman Önceki bilgi Öğrenme güölükleri Okulla ilişkisi Kolaylaştırıcı ortam Örnek: Öğretim/pedagoji yöntemleri Öğretmenlerin yeterliliği/kalifiye Öğrenmek için zamanoha për Sürekli değerlendirme Sınıftaki öğrenci sayısı Öğretme ve öğrenme malzemeleri İlgili müfredat Fiziki altyapı İnsan kaynakları – öğretmen, müdür, müfettiş, DKA, EBTB resmi görevlisi Okul yönetimi Temel sonuçlar Okumak ve yazmak Matematik Yaşam becerileri Yaratıcı ve duygusal beceriler Değerler Sosyal gelirler Etmenler, örnek: Ekonomik koşullar ve iş piyasası Eğitim bilinci ve ilgili altyapı Kamu eğitim kaynakları Öğretmen işyeri için yarış Ulusal yönetim stratejisi Öğrencilerin öğretmenler hakkındaki vizyonu İş arkadaşların etkisi Ebeveynler Konseyi tarafından destek Öğrenme ve görevler için var olan zaman Ulusal kalite standartları Kamunun beklentileri İş piyasasının talepleri KüreselleşmeSosyal-kültürel ve dini faktörler Faaliyet #8 – Tartışma için sorular: 1. Kosova’da öğrenci için kolaylaştırıcı ve önemli olan faktörler hangileridir? 2. Okulu control eden ya da etkileyen bu kolaylaştırıcı faktörler hangileridir? 3. Okulunuz için önemi bakımından aşağıdaki şekilde yer alan kolaylaştırıcı faktörleri sıralayınız. 4. Kosova’da en nemli olan “çaba gerektiren” faktörler hangileridir? Öğretmenlerin ve öğrencilerin derste etkileşimi ne şekilde sağladıkları ve malzemeleri ne şekilde kullandıkları, okulda kaliteli eğitim için kilitsel önem taşımaktadır. Öğrencilerin performansının ilerlemesini ve eğitim kalitesi ile ilgili sonuçları etkileyen temel faktörler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. 19 GMR 2005’ne dayanarak 27 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Öğretime (eğitim kurslarına) tabi tutulmuş öğretmenler Öğretmek için uygun zaman – sınıfın yönetimi Ana dersler (çekirdek / ilgili müfredat) Yöntem / çağdaş öğretim pedagojisi KALİTELİ EĞİTİM Etkili ve kaliteli yönetim Nitelikli öğretmenler Öğretme ve öğrenme için malzemeler Güçlü yönetim 8.1. Kaliteli eğitimde okul yönetiminin rolü Eğitim pratiklerinin devamlı iyileşmesiyle eğitim yöneticileri, bilgi kazanmak ve bilgi sahibi olmak, yaşam ve yaşamları için temel tutumları konusunda gerekli olan becerileri geliştirmek amacıyla çok sayıda öğrencilere olanak oluşturur ve sağlarlar. Başarılı okullar ve kaliteli eğitim, işte ve kaliteye adanmış yönetim çabasının sonuçları olarak elde edilir. Kaliteli ve etkili yönetim ve idare olmadan okulda kalite sağlanamaz. Etkili ve kaliteli yöneticiler kendi okulları adına, okullarında kaliteli eğitim için önkoşul olarak öğretme ve öğrenmeye adanan yoğun çaba seviyesini yansıtan bir vizyon hazırlar. Okul müdürleri, iyi eğitim kalitesinin elde edilmesinde önemli role sahiptir: Onlar çaba gerektiren en önemli kolaylaştırıcı olan birçok faktörlerün yöneticisidr (yukarıda sözü edilen faktörler) ve onlar, sınıfta öğretim sürecini etkili bir şekilde etkileyebilirler. Kaliteli bir eğitim, okul müdürlerinin çalışmalarına kesinlikle bağlıdır. Bunu Bu seminerde bunu şimdiye kadar birkaç kere andık. Okul müdürlerinin kendi kurumlarında kaliteli eğitimi sağlamak için etkili yönetici ve idarecileri tarafından kullanılan yaklaşım hakkında, daha ayan bir gösterime sahip olması amacıyla aşağıdaki çizelgeyi sunuyoruz. Bu çizelgede kaliteli yönetim ve kaliteli eğitimle ilgili bir yöntemin sunulduğunu söylemek yeterli değildir. Aksi halde tam kaliteli bir yönetimin ve bu çizelgenin eğitimde işlev olması, i) güven; ii) yönetim ve idare ve iii) güçlendirme gibi tüm ana faktörlere bağlı olduğunu hatırlatmalıyız. 28 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Strateji ve hedefler İdare Kaliteli eğitim vizyonu Güven Ekipler Yönetim Altyapı 8.2. Okullarda Kalite Yönetimi ve İdaresi Kosova’da Yasal Çerçevenin zenginleştirilmesi ve tamamlanamsı amacıyla EBTB şu evrakı hazırlamıştır: Kosova’da Okul Müdürlerine yönelik Profesyonel Uygulama Standartları. Bu evrak artık UA 04/2012’dir. Bu Kosova’da eğitimde yöneticilerin profesyonel açıdan eğitim görmeleri veilerlemeleri konusunda başlangıç noktası olarak hizmet veren okul müdürlerine ait temel standartları belirlemektedir. Sadece yönetime ait bölümlerin dikkate alınmaması önemlidir. Okul müdürü teknik konularda sorumlu olan kişidir, ancak bundan daha önemlisi olan o insanların yöneticisidir. Öyleki yönetim, her eğitim kurumu için önemli bir faktördür. Kosova’da Okul Müdürlerine yönelik Profesyonel Uygulama Standartları Standart Yönetim ve motivasyon Kaliteli öğretme ve öğrenme Planlama ve Yönetim Tanımlama Okul müdürü, okulun ortak değerleri, misyonu ve hedefleri doğrultusunda öğretimin yürürtülmesi, açıklanması ve uygulanmasını kolaylaştırarak okulun ve öğrencilerin ve aynı zamanda sınıfta öğretimin başarısını teşfik eder. Okul müdürü, öğrencilere öğrenmeyi ve personelin profesyonel gelişmesi için öğretimi değerlendiren ve eşit fırsatları destekleyen okul kültürünün uygulanması sayesiyle tüm öğrencilere kaliteli öğretim ve öğrenmeye sürekli erişimi sağlar. Okul müdürü, güvenli, sağlıklı ve etkili bir eğitim ortamını temin etmek için okulu, faaliyetelri ve okul kaynaklarını yönetir. 29 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Birlikte çalışmak ve işbirliği Okul müdürü, okul topluluğu ile iyi ilişkiler kurar (öğrenciler, ebeveynler, personel, okul yönetim kurulu ve diğer aktörlerle) ve aynı zamanda topluluğa mensup öğrencileriin yararına uyum içerisinde ortak yönetimi teşfik eder. Yasama ve toplum Okul müdürü, okulu etkileyen politik, toplumsal, ekonomik, yasal ve kültürel sorunları analr ve bu yönde faaliyet gösterir. Profesyonel (mesleki) etik Okul müdürü, adil olarak, dürüst ve yüksek etik kurallarına gore faaliyet gösterir. Faaliyet #9 – Açıklama ve tartışmaya yönelik sorular: 1. Okul müdürlerinin sorumluluğunda olan sorunlu ve sorunlu faktörler hangileridir? 2. Standartları yerine getirmek için kendi kapasitelerinizi nasıl değerlendiridiniz? 3. Hangi alanlarda desteğe daha fazla ihtiyaç vardır? 8.3. Okulun Geliştirilmesine Yönelik Kalite Alanları Belli bir okulda eğitimi güçlendirmek için okulun mevcut durumunun incelenmesi önemlidir. Başlangıç noktası olarak matematik ve bilimde elde edilen başarı sonuçlarını kullanarak okul sonuçlarına bakmak gerekir. Faaliyeti #10 – Tartışma için sorular: 1. Okulunuzda matematik ve bilimde olgunluk sınavının sonuçları nadir? 2. Kız ve erkek çocukları ya da farklı etnik gruplar arasında başarı farklılıklar gözleniyor mu? Öğrencilerin performansı yanı sıra okullarda eğitim kalitesi ile ilgili daha ayan bir görüşe sahip olmak için araştırılabilen ve okul müdürünün denetimi altında olan diğer alanlar da mevcuttur. Bu alanlar yukarıda sözü edilen eğitim kalitesi ve bunların kalite alanlarına göre gruplaşra ayrılmasını etkileyen faktörlerle bağlantılıdır. Öğrenme kültürü: Okulun müfredatı; hedefler; içerik yöntemleri; kişisel gelişmeye yönelik öğrenme fırsatları; sınıfta performans talepleri konusuna öğretmenlerin yaklaşımı ve öğrenmenin farklı ihtiyaçlarının belirlenmesi sayesiyle başarılar hakkında geri dönüşümlü bilgiler, Etkili Öğrenme Zamanı (Görev süresi); Okul kültürü: Okulda ve sınıfta toplumsal hava, öğrencilerin ve ebeveynlerin katılımı, okulun samimiyeti ve dış partnörler ile işbirliği, öğrencilere destek sistemleri, genç öğrencilerin entegrasyonu, geniş kapsamlılık (genel insanların sıkıntısı), topluluğun katılımı, Okul Yönetim kurulu – etkindir, şiddetin olmadığı, v.s. Profesyonel (mesleki) gelişme: Hedeflere dayalı kişiliğin geliştirilmesi, öğretmenelrin işbirliği, profesyonellik, personelin yönetimi, stratejik yöentimi, okul yönetiminin ve öğretmenelrin profesyonel stratejik gelişimi (geleceğin ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak) ve meslektaşın meslektaş tarafından desteklenmesi. 30 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Faaliyeti #12 – İş kağıdı Lütfen okulunuzda kalite alanlarının en önemli yönlerini açıklayınız. Kalite Alanı Kosova bağlamında bu ne demektir – sizin okulunuzda? Okulun sonuçları ve başarısı: Öğretmenlerin profesyonelliği ve personelin geliştirilmesi: Öğrenme Kültürü: Okul Kültürü Tartışma için olası sorular: 1. Kosova’da okulun rolü nedir? 2. Kaliteli eğitim politikalarıın geliştirilmesinde okulun rolü nadir? 3. Herkes için kaliteli eğitimi garantileyen kuralların bazıları hangileridir? 4. Okul topluluğun bu bağlamda rolü nadir? Sözlük Kalite – Bir şeyin iyi veya kötü olduğu anlamına gelir;„Kalite“den söz ederken, genelde performans ve / veya başarılar konusunda büyük beklentiler açısından değiniriz. Kültür – yaşam tarzı; okulda kullanılan pratikler ve inançlar, belli bir zaman süresi içerisinde davranışları ve ilişkileri yöneten unsurlardır (buysa, kültürlerin değiştiği anlamındadır) Sorumluluk – varlığın, nelerin yapıldığı konusunda tamamen sorumlu olduğu ve alınan faaliyetelr ve kararlar konusunda nedenlerin ortaya atılması anlamına gelmektedir. Standart(lar) – performans kalitesini saptayan hedeflerin açıklanmasıdır; kendi rollerini yerine getirmek için bireylerin neleri bilmek ve yapmaları gerektiğini saptayan bir grup açıklama; beklenen ve ulaşılabilir başarı seviye çeşitlerini belirleyen bir grup açıklama anlamına gelir. Yönetim–değişmeyi uygulamak ya da yeni pratikleri oluşturmak için diğerlerini ikna etmek için belli bir birey ya da bireylerden oluşan bir grubun beceri yeteneklerini kapsar. Değerlendirme – perforformansı ölçerek gözlenen ya da belli olan bir şeyin ne anlama geldiğini belirleyen bir süreçtir (örnek:öğrencilerin öğrenmesi, okulun kalitesi v.s.) Uygulama – belli birplanı veya sistemi uygulamaya sokmak (örnek:yeni müfredat) 31 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - Genel bakış Referanslar Fullan, Michael Değişim Kültüründe Yönetim (tarihsiz) Kosova Cumhuriyeti, Kosova Cumhuriyeti Anayasası: http://www.assembly-kosova.org/?cid=2,100,48 Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı, Kosova Cumhuriyeti, Kosova’da Eğitim Stratejik planı 20112016: http://www.masht-gov.net/advCms/#id=62 Birleşmiş Milletler, Evrensel İnsan Hakları Beyannamesi: http://www.un.org/en/documents/udhr/ Birleşmiş Milletler, Çocuk Hakları Sözleşmesi: http://www2.ohchr.org/english/laë/crc.htm Birleşmiş Milletler, Milenyum Kalkınma Hedefleri: http://www.un.org/millenniumgoals/ Dünya Bankası, Herkes İçin Eğitim (HİE): http://web.worldbank.org/ËBSITE/EXTERNAL/TOPICS/ EXTEDUCATION/0,,contentMDK:20374062~menuPK:540090~pagePK:148956~piPK:216618~th eSitePK:282386,00.html Avrupa Komisyonu, Lizbon Anlatmaşı: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/ doc30_de.htm Avrupa Topluluklar Komisyonu, AB’nin Hedefleri ve Öğretim (2010-2020 Standartları),2011: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/doc/report10/report_en.pdf Hanushek/Woeßmann, 2007, f.1 Akin,M., Vlad,V.,2011, “Eğitim ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar arasındaki İlişki” Avrupa’nın Ekonomik ve Politikaların Çaluışmalarına ait Dergi’de / ejeps-4(1).2011 Vrupa Birliği, Avrupa’nın Yaşam Boyu Eğitim Programı: http://ec.europa.eu/education/lifelonglearning-programme/doc78_en.htm 32 Birinci Seminer Bölüm B Kaliteli eğitim İyi Okullar İçerik 1. giriş....................................................................................................................................................................... 36 1.1 Seminerin hedefi .............................................................................................................................................. 36 1.2 Beklenen performans ..................................................................................................................................... 37 2. İyi okul derken ne anlArız? .......................................................................................................................... 37 2.1 İyi bir okulun özellikleri nedir? ..................................................................................................................... 38 2.2 Öğretme ve öğrenme kültürü ...................................................................................................................... 41 2.2.1. Okulların iyi olmaksı için kalitesi yüksek olan öğretime ve öğrenime ihtiyaç vardır! .......... 42 2.3 Genel kapsamlılık ............................................................................................................................................. 43 2.4 Okul kültürü ....................................................................................................................................................... 45 2.4.1. Müfredat – dışı faaliyetelr ......................................................................................................................... 45 2.5 Okul kuralları ve okul kültürü ...................................................................................................................... 45 2.5.1 Okulda davranış kurallarının hedefleri .................................................................................................. 46 3. Çocuklara yönelik kardeş okullara ait standartlar .......................................................................... 48 Sözlük ..................................................................................................................................................................... 55 Referanslar ................................................................................................................................................................. 56 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar 1. Giriş Okul müdürlerinin ana görevlerinden birisi, okulun mümkün olduğu kadar en iyi bir yer olmasını sağlamaktır. Ekipin yöneticisi ve idarecisi olarak okul müdürü okuldaki mevcut durumu incelmesi, öğretmenler, ebeveynler ve öğrencilerle birlikte uzun vadeli hedefleri geliştirmek, bu hedeflere ulaşmak için bir plan tasarlaması ve devamında uygulama planını yönlendirmesi gerekir. Bu yolculuktaki ilk adım, okulun mevcut işlemlerin etkililiğinin değer kazanması ve değerlendirilmesidir. Eğitim kurumları, ister uluslararası, ulusal, belediye, ister de okul düzeyinde olsun öngörülen hedeflerle kıyaslayarak kendilerinin bu konuda ulaştıkları performans seviyesini saptamak için analiz yapmar ve araştırırlar (okulun vizyonu ile açıklandığı şekilde). Eğitim kalitesi ile ilgili bu seminarin A Bölümü, kalite hakkında birkaç önemli göstergeyi tanıttı. Kıyaslama aynı zamanda okular arasında da yapılabilir: benzer öğrenci stüktürüne sahip okullar benzen başarıları ende etmelidir. Bir okulun diğer okuldan daha yüksek bir seviyeye ulaşması durumunda bu okul, daha güçlü performas gösteren okul, daha zayıf performans gösteren okula yardım edebilir. Okul müdürü ve Okul Yönetim Kurulu, ne zaman okulun performansının iyileştirilmesi için gerektiklerini saptamaya başlar? İlk adım “Nasıl ve ne nitelikte bir okul istiyoruz?” ,”Okulun ne tür kalitede olmasını istiyoruz?”,”“Şu andaki haliyle okulunuz ne kadar iyi sayılır?”, “Bunu nasıl anlarız?”, “Eksiklikler nelerdir?”, “Öncelikler nelerdir?” sorularını ortaya atmaktır. Bu bilgiler verilerde bulunur. Okulda istenen düzeltilerin belirlenmesi için mevcut durumu değerlendirme ve inceleme ihtiyacıdır. Bu seminerde ednilecek bilgi ve başarılar Okulun Gelişimi başlığı altındaki Seminer 3 ve Projenin Yönetimi başlığı altındaki Seminer 6’da edinilecek bilgi ve başarılarla bağlantılıdır. Seminer, iyi okul nadir sorusuna yanıt verir, “iyi okul”u oluşturan faktor ve unsurları ve onların birbiriyle bağlantıları konusundaki sorulara yanıt getirir. Seminer aynı zamanda okulun etkisi ve evrimliliği ile ilgili okulun değeri ve deeğrlendirilmesi konusunda iyi uygulama modelelrini sunar. 1.1. Seminerin hedefi Seminer, ‘iyi okull’ özelliklerini belirten araştırma üzerinden, kalite standartlarına uygun ‘iyi okul’ özelliklerinin temel bilgilerini sağlar. Sonuç olarak, okul şimdi kendi kalitesini değerlendirebilir ve uzun vadeli vizyonun geliştirilmesiyle birlikte ne olmak istediklerini belirtir. Vizyon, öğretmenler, veliler ve Okulun Yönetimi ile birlikte oluştururlur. Bu unsur okulun, istenen performansı açısından iyileşmesine odaklanmasını sağlar. Okulun hedefleri şunlardır: • Okul müdürlerine, eğitim kalitesi ve okulun diğer hizmetelri ile öğrencilerin, okul personelinin ve ebeveynlerin memnuniyet seviyesini artırmaya yönelik bilgi ve beteri sağlamk; • Belirlenen ihtiyaçlara hitap eden okul personeli, ebeveynler ve okul yönetiminin katılımına dayanarak, okulun gelişme planını (OGP) ne şekilde oluşturması gerektiği konusunda okulda öğretme ve öğrenme ile bağlantılı olan yönleri açısından müdürleri desteklemek. 36 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar 1.2. Beklenen performans Katılımcılardan, aşağıda belirtilen konularda “bilgi” açısından temel başarılara ulaşmaları beklenmektedir: - İyi okul deyince bunun özünü anlamakı - “İyi okul” içinesas alındığı kalite göstergelerinin değerini bilmek - İyi bir öğretim ve öğrenmenin verimliliğini artırmak - Okulun ne kadar iyi çalıştığına bağlı olarak yargılaya varmak için kullanılan değerlendirmenin yöntemlerini anlamak - Her araştırma safhasında değerlendirmenin yapılması ve okulun değerlendirilmesi süresinde yönergelerde ortaya atılan enstrümanların farkona varmak Ve bu sonuçlar, şu “becerilerin” geliştirilmesiyle bağlantılıdır: - Değerlendirme yönergelerinde sunulan araçları kullanabilmek - Okul içerisinde değerlendirme ve izleme pratiğini kullanabilecek durumda olmak - “iyi okular” konusunda öğrendiklerini personel, ebeveynler ve okul kurulu ile paylaşmak için hazır olmak.. - Okul adına mision, vizyon ve hedeflerin gelişme safhasında personeli, ebeveynleri ve Okul Yönetim Kurulu’nu yönetmek. 2. İyi bir okul derken, bundan ne anlarız? İyi bir okulun belirlenmesiyle ilgili konu karmaşık ve zordur. Eğitim işçilerinin, yüksek performansa sahip bir okulun niteliklerinin neper olduğunu bilmedikleri zaman onlar, neperin yapılabileceğini anlamadan mevcut durumla memnun olurlar. Dahası “nadir” ebeveynlerin, öğrencilerin ya da geniş anlamda topluluğun ebkelntileri ile uyumlu olmayabilir. Bazan diğer okullarla karşılaştırma (kıyaslama) “düzelmenin yapılması için nedenin” var olduğunu gösterebilir. Sık sık okul müdürleri durumun düzeltilmesi için ihtiyacın var olduğunu bilirler, ancak bununla ilgili olarak nelerin yapılabileceğini bilemezler. Onlar dışarıdan çözüm beklerler, aslında bu uygun bir tepki değildir, çünkü bütçeye asla ihtiyaç duymayan düzeltmeler vardır; durumla ilgili sistematik anlayışa sahip olmalarondan dolayı müdürün, öğretmenelrin ve diğerlerinin uzmanlığının kullanılmasını ve genişletilmesini isterler. Onlar okul kalitesi hakkında kendi sorumluluklarının bilincinde olmalılar. Bu okuldan “biz” sorumluyuz şeklinde bir İyi okul şu özelliklere sahiptir: - Her öğrencinin penel kapsamlı potansiyelini yani bilgisel, duygusal, sosyal ve fiziki potansiyalinin geliştirilmesini destekler; - 21. yüzyıl için öğrencilerin bilgi, beteri ve tutumlarının maksimum gelişmesi için fırsat tanır; - Kendi felsefesini & pratiğini kapsamlı kılar; - Her öğrencinin ilerlemesini takim eder; - Öğrenciyi hayat boyu öğrenmeye hazırlar - Her öğrenciyi tüm faaliyetlerin mrekzinde tutar. - Yüksek başarı ev sonuçlara ulaşır ve bunları, geçerli ve güvenli veriler ile kanıtlar. - Araştırmalar sonucu ende edilen kanıtlanmış bir metodolojiye dayanan öğretim uygulamalarını kullanır. - Kaliteli öğretim ve öğrenme sayesiyle uyarıcı ve teşfik edici bir kültürü oluşturur, - Okulun Yönetimine yönelik işlevsel Kuruluna sahiptir; - Okulda olumlu bir ortam olşturur, - Ana çıkar ve partnerlerden oluşan taraflarla işbirliğinde bulunur; - Sürekli olarak gelişir (iyileşir). 37 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar tutumun geliştirilmesi gerekir. Okullar dışardan yardımlar sayesiyle içerden düzelir. Okulun etili bir değerlendirme, onun başarılarını ve eksikliklerini belli eder. İyileşme için her zaman yer vardır, okul başarılarının artırılması, başarıları terfi etmek ve 21. yüzyılın gereksinmeleri konusunda yeni perspektiflerin yolunu ahmak için her zaman yer vardır. 2.1. İyi bir okulu neler oluşturur? “İyi bir okul neleri yapar”. Bu soru 30 yıldan daha uzun süredir, önemli araştırma konusudur. Bu soru aynı zamanda, konferansların ve yayınların ana konusunu oluşturmuştur. İyi bir okulun özellikleri öteden beri bilinmektedir ve iyi okulun bu özellikleri konusunda araştırmacılar tarafında ortak bir kanıya varılmıştır. Aslına bu özellikler uzmanlar, okul müdürleri ve öğretmenler tarafından tanınmış ve bilinmiş olmalıdır. Dolayısıyla söz konusu kişiler, okulun gelişim sürecini yönetir ve okul kalitesinden sorumlu kişilerdir. Başarılı ve performans odaklı bir okulun profili, aşağıda belirtilen kalite alanlarında görülür. Onlar “iyi bir okul” için referans noktalarını oluşturur. Farklı araştırmalarda, farklı kalite alanlarında biraz değişik yönlenmeler olabilir, aslında her biri seminerde yapılan açıklamalarla bağlantılıdır. Aşağıdaki çizelge, Kosova’da belli bir okulun ilgili kalite alanlarını göstermektedir. Bu özellikler, okulun temel değerlerlendirmeleri ve planlamalarıdır. Priştine’de 2011 yılında düzenlenen yerli ve uluslararası uzmanların da katılıdığı markezi, belediye ve okullar düzeyinden gelen temsilcilerin bulunduğu bir çalıştayda bu konu ele alınmıştır. Bu elemanları her birisi diğer her biri ile bağlantılıdır ve onların kalitesini etkiler. Örnek olarak yüksek puanlar ve üyük başarılar, sadece kaliteli öğretim ve öğrenme ile sağlanır. Bunun yanı sıra bu öğretmenlerin uzman olmamasıd urumunda ende edilemez. Öyleki öğretmenlerin uzmanlık pratiği ile ilgili kalifiye ve standartlar, iyi ve başarılı bir okul için en önemli unsurlardır. Okul müdürlerinin yönetim kalitesi, okulun kalitesinin ana belirleyicisidir. “İyi okular yetkili müdürleri gerektirir”. Günümüzde öğretmenlerin rolü farklıdır. Okulun geliştirilmesine yönelik süreçte öğrenci ve tüm diğer taraflar için öğretim ve öğrenme, öğrenim planlayıcısı, öğretici, destekçisidir. Okul öğrenme ve “yaşamak” için bir yerdir bunun anlamı tüm diğer çıkar tarafların, iyi bir okulun kalitesi hakkında bilgi sahibi olmaları gerktiği ve bu konumda olmanın en demek olduğunun bilincinde olmalarının önemli olduğunu gösterir. 38 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar Aşağıdaki çizelgeye göz atınız, bu çizelgedeki her alan, kaliteyle ilgili kendi göstergesine sahiptir. Yerine getirilen kalite düzeyi, okulu okuldan farklı kılan şeydir. Tüm bu alanlar önemlidir, ancak öğretim ve öğrenim, okulun başarısı için en önemli olanıdır. Yüksek puanlar ve iyi bir başarı, kaliteli bir öğretim ve öğrenme olmadan asla sağlanamaz. Öğretmenler uzmansal praktik uygulamalarını teknik seviyeye yükseltmeli ve kariyerleri boyunca bir talep olarak önlerine çıkacak olan iyi bir dersin ne şekilde verilmesi gerektiğini öğrenmelerini kabul etmelidirler. Öyleki öğretmenlere yönelik öğretim kurslarının düzenlenemsi ve profesyonel praktik konusunda yüksek standartların teşfik edilmesi, iyi ve başarılı bir okul için çok önemlidir. Önemli olan diğer bölüm yönetim ve idarede kendi yetkileri olan okul müdürüne aittir. Bu kişi okulun gelişimi için yaratıcı ve motorüdür. Kalite alanları Sonuçlar ve başarılar Öğretim ve öğrenme kültürü ve kalitesi Okul kültürü Kalitenin birkaç göstergesi - Beşinci sınıftan ve olgunluk sınavından sonra, özellikle dilbilgisi, matematik ve bilim derslerinde başarı derecesi; - Özel bir derste uzmanlık (öğretmenler için) - Mezuniyet seviyesi ve ileri eğitim - Öğretmenelr, ebeveynler ve öğrencilerin okuldan memnuniyet seviyesi; - Öğrencilerin toplumsal, kişisel ve bilgi yetkilerinin seviyesi; - Öğretim kalitesi - Uluslararası eğitim standartları ile ilişkiler - Herhangi bir sertifikadan sonra erişim. - Okulun ilgili müfredatı, seçmeli dersler dâhil - Öğrencilerin yetkilerine odaklanma, öğrenme sonuçları, içerik ve yöntemler. - Her öğrencinin ilerlemesini ve gelişim aşaması ile ilgilenmek ve izlemek - Öğrenme fırsatları: formal dışı eğitim - Pedagoji: Öğretmenlerin sınıfa erişimi - İyi öğretim ve öğrenme için on faktör (Helmke, 2009 – s.12’ye göz atın) - - - - - - - - Okulda ve sınıfta çocuklara karşı toplumsal dostane ortam Karşılıklı güven ve karşılıklı saygı Öğrencilerin ve öğretmenlerin okuldaki katılımı Okulun Yönetim Kurulu, Öğretmenelr, Öğrenci ve Ebeveynler Konseyi Açık okul ve okul dışındaki partnörlerle işbirliği Öğrencileri destekleme sistemelri (bir bağ olarak) Müfredat dışı faaliyetelr “Davranış kodu”, davranış kuralları, güvenliğin ve öğretimin güçlendirilmesi: disiplinin sağlanması, herkes için okulda düzenin sağlanması - Okulun vizyonu ve hedefelrin kalitesi, bu unsurlar tüm farklı çıkar tarafların beraberce gerçekleştirmeleri olanağını sağlar. - İletişim kültürü ve karşılıklı tavsiyeler - Gerçek kapsamlılığın kültürü ve geliştirilmesi 39 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar Yönetim ve okul idaresi Öğretmenlerin profesyonelliği Odak noktası ve kalitenin geliştirilmesine yönelik strateji Geniş kapsamlık Okul binalarının yönetimi 40 - - - - - - - - - - Okulun geliştirilmesinin başlaması ve motivasyonu Okul yönetiminin performansı: stratejik yönetim ve kaliteli idare Öğretmenelr ve öğrencilere yönelik kişisel yönetim Öğretmenler arasında profesyonelliğin geliştirilmesi Öğretmenelrin performansının değerlendirilmesi Katılımı teşfik eden okul yönetimi Verilere dayalı olan okul kalitesinin yürürtülmesi Yönetim ve kaynakların idaresi Zamanında gelişme ve yetkin öğretim programları Operasyonel etkili yönetim - Özel incelemelere (çalışmalara) dayalı öğretim ve öğrenme bilgisi - Öğrencilerin denetimi hakkında bilgi - Gelişme ve öğrencilerin öz – eylemlerde bulunması hakkında öğrenme ortamın oluşturulmasına yönelik strateji - Sınıfın yönetilmesi ve heterojenlik ve kapsamlık hakkında pefagojik yönetim - Sürekli iyileştirmeye ihtiyaçlarına dayalı profesyonel gelişme. - Öğretmenler arasında sürekli iletişim ve işbirliği - Ekip öğretim - Profesionellik: öğretim standartları, ders saatlerinin hazırlanması, öğrencilerin sürekli değerlendirilmesi, onların performansların yansıtılması/öz değerlendirme - Meslektaşlara arsında destek ve tavsiyeler - Ebeveynlerle ipuçların bulunması ve partnörite / işbirliği - Uzun vadeli hedeflere doğru belli bir vizyona yönelme - Kaliteyi iyileştirmek amacıyla ilgili ve uzun vadeli hedefler - Hedeflere ulaşma stratejileri ve yöntemleri hakkında bilgi, değerlendirme bilgisi, bunların değerlendirilmesi ve yönetilmesine ilişkin yöntemler - Okulun değerlendirilmesi ve geliştirilmesi - Öğretim ve öğrenmenin deeğrlendirilmesi - Karşılaştırmalı değerlendirme ve sonuçların belgelendirilmesi - Sonuçların yorumlanması ve kullanılması hakkında bilgi - - - - - Cinsiyet konuları Özel ihtiyaçları olan öğrencilere saygı gösterme Denetleyicilerin ihtiyaçlarına saygı gösterme Farklı sosyo – ekonomik ihtiyaçlara saygı gösterme Heterojenlik ve buna olumlu ve etkili bir şekilde nasıl karşılık vermek hakkında bilgi - - - - - - Okul avlularının yönetimi Okul binalarının yönetimi Okulun dış varlıkları Sağlıklı bir okulun ihtiyaçları hakkında bilgi Sınıflar ve öğretim malzemeleri Kabineler, işhaneler ve laboratuvarlar. Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar Faaliyet 1: Lütfen göstergeler listesine göz atın. Önemli ancak eksik olan göstergeyi lütfen ekleyiniz. Sizce 10 & 11. sayfalarında yer alan göstergeelrden hangisi, iyi bir okulu oluşturmak için önemlidir? Sizce okulunuz, hangi göstergeye dayanarak iyi performans göstermektedir? Göstergelerden hangisinde (5’e kadar seçiniz) okulunuzun, ilerleme kaydedebileceğini düşünüyorsunuz? Lütfen onları işaretleyin. Kaliteden bahseden bazı belli alanlar, diğer seminerlerde detaylı olarak ele alınacaktır. Bu seminar öğrenme kültürü, okul kültürü, kapsamlılık ve Çocuklar için İyi bir Okul standartları üzerinde duracaktır. Yorumlar: Okul kültürü basit sözlerle “burada nasıll yaşadığımız” olarak tarif edilmektedir. Okul kültürü bir dizi faktöre göre belirlenir. Önemli bir faktor öğrencilerin (çocukların) okulları hakkındaki duygularıdır. Öğrenciler okula gelmeleri için sabırsızlanıyor mu? Kosova’da yapılan son araştırmalar20 ürkütücü bir gerçeği göstermiştir: öğrencilerin %60’ı okulda kendilerini güvende hissetmiyor, ebeveynler de aynı düşüncedeler. Hatta öğretmenler de, güvenlik eksikliğinden dolayı şikâyetçiler. Okullar öğrencilerin, bulunmak istedikleri bir yer olmalıdır. Okulu cazip hale getir, çocuğun ildisini canlı tut, onlara iyi şeyleri öğret, öğrencilerin kendilerini güven içinde olmaları için okul ortamında davranışları yöneten ve müfredat dışında olan faaliyetleri kapsayan bir plan ile topluluğu dâhil ediniz. Eğitim sisteminde “genel kapsamlığının” güçlendirilmesi, EBTB’nın önceliklerinden birisidir. Bizce genel kasmamlılık nedir? Okulnuzun genel kapsamlı olduğunu nasıl idda edebilrisiniz? 10 & 11. sayfalarındaki liste dünya çağında araştırmacıların verileri esası üzere belirlenen bir iyi okulun özellikleri (nitelikleri) içermektedir. 21 Herkes şuna katılmakatdır: iyi bir okul, yetkili bir yönetim ve tutarlı pedagogjik bir felsefe ile ayan eğitim kavrama ihtiyaç duyar. Personel tarafından gerçekleşen kaliteye odaklanmış bir profile (görünüme) sahip olan okul, ayan önecliğe sahiptir ve en iyi sonuçlar ende eder. 2009 yılında gerçekleşen iki farklı çalışma (inceleme) öğretmenlerin iyi ve başarılı bir okular sahip olmaya gösterdikleri önemi göstermektedir (Hattie, 200922dhe Helmke23, 2009). 2.2. Öğretim ve öğrenim kültürü Öğretim ve öğrenim kültürünün esası kaliteli profesyonel bilgi sahibi olmak ve öğretim ev öğrenim pratiğini bilmektir. İnsan beyni hakkında yeni bilimsel sonuçlar, öğrenmenin ne şekilde belli olduğu ve öğretim süresinde nelerin diktate alınması gerektiğinin anlaşılmasını sağlar. Bu bilgiler sürekli değişir, dolayısyla öğretmenler belli araştırmalara dayanarak öğretim ve öğrenim açısından kendi profesyonel bilgilerini ve seviyelerini devamlı olarak tazelemek zorundadırlar. Öğrenim kültürünü oluşturmamız için Kosova Müferdat Çerçevesi’nin hedefleri açısından her öğretmenin performansının iyileştirilmesi önemlidir. Bu çocukların en iyi öğrendikleriklerine 20 Hulumtimi në kënaqësinë ….., IQ-consult, Prishtinë, 2011 21 Örneğin, Brookover 1979, Aurin 1991, Steffens & Bargel 1993, Gray & Wilcox 1995, Altrichter & Posch 1997, Fend 1998 22 John Hattie, 2009 në: Prof. Dr. Olaf Köller: MNU-Herbsttagung des Landesverbandes S-H, Kiel, 22.09.2010 23 Helmke, Andreas 2009: Unterrichtsqualität und Lehrerprofessionalität. Diagnose, Evaluation und Verbesserung des Unterrichts. Kallmeyer in Verbindung mit Klett. 41 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar kısmen dayanmaktadır. Ek olarak okul, okulda deneyim yapmak ve yaratıcı bir okul müferdatı, kentsel ya da kırsal olsun yaşadıkları ortamda piyasanın ihtiyaçları ile ilgili dersleri irdelemeleri için üniversiet öğrencilerine daha çok olanak sağlayan bir müfredat (eğitim programı) sayesiyle öğrenimi daha celbedici ve praktik hale getitilmesine yardımcı olabilir. Öğrenme kültürü eğitim sisteminin, işe bağlı olan teknik beceriler olarak, okulu erken bırakan kişilere formal dışı (ya da becerilere bağlı olan) eğitim için fırsat tanıması durumunda daha da öne alınabiliri (ilerleyebilir). 2.2.1. Okulların, iyi olmak için yüksek kaliteli öğretime ihtiyacı vardır! Öğretim ev öğrenme süreci, iyi bir okular sahip olmak için çok önemlidir. Farklı uluslararası öğretim düzeylerinde öğretim üyeelrinin rolü, iyi bir okul için öenmli elemanlar arasında olan iyi sonuçları, başarılı sonuçları elde etmenin ana öğesidir. Helmke başarılı öğretim ev öğrenmeyi etkileyen faktörleri araştırdı. Onun ana araştırmalarının sonuçları, öğretim ev öğrenme kalietsinin 10 alan ve iyi bir okul için 10 faktör olduğunu göstermiştir: 1.sınıfın yönetimi 2.öğretimin ayan alması (niteliği) ve strüktürü 3.koruma ve güçlendirme 4.öğrencilerin faaliyetleri 5.motivasyon 6.sınıfta destekleyici ortam 7.her öğrenciye odaklanma 8.yetkilere odaklanma 9.heterogjenliğin belirlenmesi 10. farklı eğitim ve öğretim düzenlemelerin bulunduğu ortamın temin edilmesi Sınıf yönetimi sadece davranış “yönetimi” değil, öğretmeni derslerin planlaştırıcısı, öğrenimin takipçisi, danışman ve destekçi olarak performans sahibi olması anlamına gelir. Öğretmen her öğrencinin belli bir ders saatinde öğrenme hakkına sahip olduğunu bilmekten sorumludur. Sınıfın yönetimi de belli bir ders saati boyunca zamanın etili bir şekilde kullanılması ve memnuniyetsizliklerin en şekilde ortadan kaldırılması anlamını taşır. Öğretimin ayan olması ve onun strüktürü öğretmenlerin ders içeriğini ne eşkilde açıkladıkları ve öğrettikleri ve öğrenciler için öğretim sürecini kolaylaştırmak için derslerini nasıl planaştırdıkları anlamına gelir. Koruma ve yapılandırma etili öğretim uygulamaları sağlamaları hakkında ihtiyaçları açıklar. Öğrencilerin faaliyetleri bilgi gelişimi, toplumsal, fiziki ve praktik bilginin gelişimi açısından ders saatlerinin hedeflerine ulaşmak için öğretmenelrin öğrencilere ne yapmaları gerektiğini (faaliyetlerde bulunmaları) ile bağlantılıdır. Öğrencilerin öz faaliyetleri (öz yönelimleri), işbirliği şekilleri ve öğretim yöntemleri, öğrenme üzrinde yansımalar öğrencilerin bazı faaliyetleridir. Motivasyon etkin öğrenmenin temel faktörü olarak, görevlerin zor olması ve öğrencilerin emrakını uyandırması anlamındadır. Dahası öğrencilere, kendilerinin öğrenme sürecini kontroll etmeli ve fantazi ve yaratıcılıkla meşgul olmalıdırlar. Her öğrenciye odaklanma öğretim ve öğrenmenin tüm sürecinin öğrenciye, onun yaşı, gelişme seviyesi ve becerileri, ortam ve ilgi alanları ile uyumlu olması gerektiği anlamına gelmektedir. Eğitim 42 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar planlarının hazırlanamsı için öğretmenelrin, onları harekete geçirmek ve etkin ahle getirilmesi amacıyla öğrenciler hakkında daha çok bilmeleri gerekir. Dolayısyla öğrencileri tarafından geri dönüşümlü bilgiler, öğretim ve öğrenme açosondan öğretmenlere büyük yardımdandır. Heterojenliğin belirlenmesi okulların giderek özel odak noktası olmaya devam etmektedir. Heterojenite ev bireysellik toplumların normal elemanlarıdır. Genellikle pek çok okulda sosyal ve kültürel, dini, ana dili, cinsiyet ve diğer özellikleriyle bir geçmişe sahip öğrenciler bulunur. Eğitim (öğretim) sürecinin bireyselleşmesine ihtiyaç duyulmakatdır. Farklı eğitim ortamlarında ve öğretim planlamalarında, farklı öğretim seçeneklerinin sunulması heterojenliğin ve bireyselliğin etili bir şekilde yönlendirilmesinin sonucudur. Özel araştırma çalışmalarında öğrenmenin her bireyin öz faaliyet süreci olduğunu biliyoruz, onun haedeflere, faaliyetlere, tecrübeye, motivasyon ve yansıtılmasına ihtiyacı vardır. Öğretmenler, öğrenciler tarafından başlatılan girişimleri üzere faaliterleri öğrendikleri ve öz faaliyet ile öz sorumlulukları üzerinde eylemde bulundukları ilgili alanları oluşturmayı denerler. İyi öğretim ev öğrenmenin bu faktörleri gerçekleştirmek ve onlara ulaşmamız için öğretmenelrin uzmanlaşması geerkir. Kosova’da öğretmenin rolü son yıllarda az da olsa değişmiştir. Belli bir okul iyi ve başarılı olmak isetrse, öğrencilerin öğrenme süreci konusunda danışman, eğitimci ve deentleyici olarak faaliyet gösteren profesyonel öğretmenlere ihtiyaç vardır. Bu 2009 yılında gerçekleşen John Hattie’nin bir araştırmasının daha sonucudur. Öğretmenler, iyi bir okul ve iyi bir eğitim için en önemli faktördür. 2.3. Genel kapsamlılık Her toplumda eğitim sektörü, her çocuk için özen göstermelidir. Çocukların çoğu normal olarak okular giderken, bazı grup çocuklar dışlanma riski altında bulunur. Birçok devlette bu, farklı dil ve etnik azınlık gruplarına mensup çocuklar, uzak çevrelerde ve köylerde yaşayan çocuklardan başlayarak, ekonomik açıdan fakir aile çocukları ve özel ihtiyaçları olan çocuklara kadar geçerlidir. Cinsiyet eşitsiliği, her eğitim desteği ile bağlantılı olan bir konudur. Kapsamlılık sadece okular gitmeyen çocuklar için değil – aynı zamanda okular kaydıunı yaptıran, ancak ilkokul eğitim tüm devrini tamamlamayan ve iyi kalitede eğitime tabi olmayan çocuklar için geçerlidir. Böylece, risk altında olan çocuklar arasında eğtimini erkenden terk eden ve ikinci bir eğitim fırsatına ihtiyacı olan çocuklar da yer almaktadır: Eğitim, herkese açık olmalı, genel kapsamlı olmalıdır. UNESCO’ya göre Kapsamlılık, öğrenme, kültür ve topluluğa katılımını artırarak ve dışlanma oranını azaltarak tüm öğrencilerin çeşitliliğine yönlendirme ve karşılık gerektiren bir süreç olarak tanımlanır. “Elde edilmesi zor olanlara” ulaşabilmek için özetinde, erişimde, strüktür ve stratejide değişmelere ve anlamlı değişmelere ihtiyaç vardır. Uygun yaşlarda olan tüm çocukları kapsayan ortak inanç ve ortak bir vizyonun olması gereklidir; bu tüm çocukları eğitimek için düzenli sistemin sorumluluktur (UNESCO, 2005:13) Genel kapsamlı bir eğitim sistemi, bir “lüks” olarak görülmemlidir: çünkü çocukların sistematik bir eğitim dışında kalması durumunda toplumun ödeyeceği “fiyat”sonunda, başlangıçtan itibaren kapsamlılık konusunda uyumluluğun sağlanması için sunulan çabadan çok daha yüksek olur. Onların yetişkin olmasından sonra onlara ulaşmanın maliyeti çok daha yüksektir, çünkü daha çok çabaya ve kaynağa ihtiyaç duyulur. 43 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar Bu nedenle okulda ders saatlerinden kaçmak ve okulu erkenden terk etemk arasındaki farkın çok ciddiye alınması gerekir. Çocuklar normalde öylece “bulutsuz bir gande” okulu terk etmezler. Çocuğun stres altında oldukları, sorunlarının gittikçe artığı ve okulu bırakmaya karar vermelerine neden olan sorunlarının var olduğunu belli eden işaretler vardır. EBTB, GİZ ile işbirliğinde bulunarak okulu terke tme olaylarına karşı bir eğitim el kitabını hazırlamıştır. Bu el kitabı tüm çocukların eğitim sıkıntılarını atlatmak isteyen her öğretmen için çok önemli bir araçtır. Kapsamlılık, okul öncesinden orta eğitime kadar aktarılan bir konudur. Kapsamlılık konuları 1. kutuda sıralanmıştır. Kutu 1 Okul düzeyinde eşitliliğin ve kapsamlılığın temel yönleri • • • • • • • • • Yaşadıkları ortamda, akranları ile birlikte olanakların sağlanmasında eğitim hakkını tanınmk; Onları farklı kılanlar değil – onların ortak konularına odaklanmak; Çocuklar için erişimli, güvenli ve cezbedici eğitim ortam; Anaokul ve okul öncesi eğitime destek; Tüm öğrencilerin ve personelin eşit değerlendirilmesi; Öğrencilerin, ebeveynlerin ve topluluğun katılımının artırılması; Okul içinde ve dışında öğrenme imkanlarından öğrencilerin dışlama olaylarının azaltılması; Yaşadıkları ortamda öğrencilerin çeşitliliğine saygınlık; Tüö öğrenciler için öğrenme ve katılım engelelrinina zaltılması; tüm öğrencilerin yararına değişiklikler yapmak için bu engellerin aşılması girişimlerini öğrenmek; • Tüm öğrencilerin başarılı olmasını ve becerilerinin geliştirilmesini sağlamak. • Personel ve aynı zamanda öğrenciler için okulun geliştirilmesi; • Okullar ve topluluklar arasında kalıcı, karşılıklı ve kapsamlı ilişkilerin teşfik edilmesi; (Uyum sağlamak/Kapsamlılığık Endeksine dayanarak hazırlanmış, Booth et al, 2002). Faaliyet 2: Okulda kapsamlılığın belirlenmesi: 1. Hangi çocuklar okula hala kaydolmamış ya da ilkokulu tamamlamamış? Kayıt işlemi, sınıfta kalma ile ilgili mevcut verilere dayanarak sıralama yapınız. Okulda olmayan çocuklara veya düzensiz devamlılığa ait yerel bilgileri toplamak için okul ve topluluk içerisinde bazı temel mekanizmalara bakınız . 2. Bazı çocukların okula kaydolması ve okulu tamamlamayı etkileyen temel faktörler hangileridir? Engelelrin incelenmesi, farklı çocuk gruplarının, özellikle okular gelememleri ya da tamamlamamalarını etkileyen özel risk altında oldukları belirlenen çocukların okula katılımı ve tamamlamayı etkileyebilecek en önemli faktörlerin saptanmasına yardımcı olabilir. SMİA’nın verilerinin ve evlerde yapılan anketler, özel engelleri gösterebilir. 3. Eşitlik, katılım ve eğitim ile bağlantılı olarak hangi politikalar günceldir? Okullara destek olarak kaynak merkezleri dâhil edebilir, mesela destekleyici öğretmenelr ya da asistan öğretmenelr, okullarda sosyal işçileri, ebeveynlerin kapsanamsı ve desteği, öğretnciler için danışmanlık hizmeti ve binaları / tesisleri düzene sokmaya, örneğin daha erişilebilir binalara dönüştürmeye yönelik bağışlar. Şu anda gerçekleşmekte olan destekleme çeşitleri hangileridir / daha da geliştirilebilen destekler? Okulların daha kapsamlı olması için okullara ne çeşit yerli destek sunulmaktadır? 44 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar 2.4. Okul kültürü 2.4.1. Ders dışı etkinlikler Formal müfredat programını tamamlamak ve okulu daha celbedici hale getirmek amacıyla ders dışı etkinlikler, öğrencileri ve ebeveynleri okul yakınlığında tutmanın en iyi yoludur. Ders dışı etkinlikler öğrencilere destekten spor, müzük gibi etkiliklere kadar değişik olur. Örnek: 1.Başarısız öğrencilere destek 2.Yaşam becerileri 3.Öğrencilerin farklı dersleri ve ilgilerine yönelik kulüpler (merekzi öğrenci olan ve cinsiyetlere saygılı olan katılımcı sıfatındaki öğretim yöntemlerinin kullanıldığı yer) 4.Okullarda öğrencilerle grup çalışmaları (kulüpler, okul yönetimi); 5.Diğerleri tarafından örgütlenen tamamlayıcı sınıflara öğrencilerin katılması (entegre olması) – (STÖ, eğitim ajansları) 6.Özel ihtiyacı olan çocukların ihtiyaçlarını yerine getirmek için okul ortamları ve eğitim malzemelerini geliştiren öğrenciler. Birçok çocuk için ders dışı etkinlikler, sosyal becerilerini pratikte uygulamak ve çeşitli kariyerlere yönelik ilgilerini temsil edebilecekleri faaliyetlerde deneme yapmaları için fırsat (olanak) sağlar. Akademik açıdan yetenekli olmayan bir öğrenci için sanat ya da sporda mükemmel sonuç elde etme fırsatı, kendine saygısı üzerinde önemli bir etkisi olabilir. Dahası biz uluslararası alanda yapılan çalışmalara dayanarak, ders dışı etkinliklerin, daha iyi öğrenme ve sınavlarda ve hayatta başarılı olmak için önemli bir unsur olan kendine güvenin sağlanması için gerekli olduğunu biliriz. Bundan başka beynin her iki tarafının aktif olması durumunda her şeyi daha iyi alışabiliriz. Örneğin müzik ve matematik yanı sıra yaratıcılık ve sorunlara çözüm bulmak arasında karşılıklı ilişki mevcuttur. İşletmeden olan diğer bir örnek şunu gösterir: bugün yürürtücü kişiler, sadece bir konuda ya da bir ortak şirketin yönetimi hakkında bilgi sahibi olmakla birlikte onlar, yönetim hakkında duygusal, kişisel ve sosyal yetki sahibi de olmalıdırlar. Maalesef okulların çoğu bu gibi önemli yetenekleri geliştirmek için öğrencilere fırsat yaratmıyor. Sadece beceri kazanma bilgisi, bilgilerin (verilerin) kısa bir zaman içerisinde eskidiği bir dünyada yetersiz kalır. Ders dışı etkinliklerin desteklenmesi ve her örğrencinin destek görmesi amacıyla, öğrenme ve kendi yeteneklerini geliştebilmek için boş zamanlarının olduğu ve öğretmenlerin, her öğrencinin kişiliğini ve karakterini öğrenebilmeleri için zamanın bol olduğu tam zamanlı okulların oluşması yararlıdır. 2.5. Okul kuralları ve okul kültürü Kosova’da Üniversite Eğitim yasası (2011), öğrencilerin davranışlarını düzenelyen yönetmeliklerin hazırlanmasını öngörmektedir. Okullar aynı zamanda, öğrenmenin daha iyi örgütlenmesi yararına aşağıda belirtilen ek yönetmelikleri de hazırlayabilir: • Öğrencilerin okulara katılımlarına ait yönetmelik; • Ebeveynlerle iletişim ve ebeveynlerin kapsanmasına ait yönetmelik; • Personelin pratiklerine ait yönetmelik; • Okulun yönetimi ve daha da geliştirilmesi ile ilgili eğitim bilgilerinin etkili bir şekilde kullanılmasına ait yönetmelik v.s. Öğrencilerin davranışları, iyi tasarlanmış okul politikaları sayesiyle en iyi bir şekilde yönetilir. 45 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar Okulda davranış kurallarına ait kuralalrın belirlenmesi, sadece öğretmenler ve okul yöneticilerinin değil çok sayıda diğer katılımcı kişilerin de angaje olmasını gerektirir. Okul kurallarını hazırlamaktan önce sorulacak ilk ve kritik sorular: Okulda davranış kurallarına neden ihtiyaç duyarız? Davranış kurallarının amacı nedir? Okulda davranış kuralalrı ne şekilde hazırlanmalıdır (örneğin, uygulanacak süreç) Okulda davranış kurallarının hazırlanamsına kimlerin dahil edilmesi gerekir? Öğretmenelr ve öğrenciler arasında okul kuralları ne şekilde bildirilir ve açıklanır? Davranış kuralları okula ne şekilde yansır? Davranış kurallarının uygulanması süreci nasıl denetlenecektir? Bu sorulara yanıtlar, okulda davranış kuralların hazırlanmasına farklı branşlardan kişileri dahil edilmesi gerektiğine dair görüşümüze saygılı olmamız gerektiğini göstermektedir: davranış kurallarının amacı ayan olmalıdır; onlar uygulanabilir ve ulaşılabilir olmalı ve bu kuralların uygulanması denetlenmelidir. Okulda davranış kuralları sayesiyle biz, okulda öğrencilerin, öğretmenlerin ve diğer kişilerin ne şekilde davranmaları, iletişim kurmaları ve birbirleri ile etkileşimde bulunmalarına dair beklentilerimizi netleştirmeliyiz. 2.5.1. Okulda davranış kuralların amacı Okul kuralalrının saptanmasının amacı, okulda anlaşmazlıkların ortadan kaldırılmasıdır. Bu kurallar her öğrencinin, öğrenme hakkını uygulayabilmesini sağlamak için vardır. Anlaşmazlıkları kurallarla önleyin a. Öğretim ve öğrenmeyi mümkün kılan bir ortam sağlayın b. Okulda öğretmenlerin ve öğrencilerin birlikteliğini sağlayan bir ortam sağlayın c. Belirgin iyi davranış kriterlerini sağlayıp saptayın d. Yasalar ve eğitim politikaları ile uyumlu olan adaleti sağlayın e. Öğrencilerden beklenenler konusunda herkese karşı açık olun Okul kurallarını hazırlama süreci Okul kuralları, Yasaya uygun olacak şekilde hazırlanmalıdır. Okul müdürü, okulun kurallarını geliştirme sürecini başlatmakla yükümlüdür. Ana sorular (önceki sayfaya dayanarak) okul kurallarını hazırlama sürecini yönetir. Onları cevaplamakla: - Kuralların hedefini tanımlar; daha doğrusu onların öngördükleri sonuçları belirler; - Okul kurallarını geliştirilmesi konusunda kimlerle danışılması gerektiğini ve kimlerin dâhil edilmesi gerektiğini tanımlar; ilgililerin görevlendirilmesi ve kuralların gelişimi sürecini tanımlar. - Okul kurallarının onaylanması konusunda nihai otoriteye (yetkilye) kimin sahip oladuğunu belirler (Okulun Yönetim Kurulu DKA); - Kuralların öğrencilere, öğretmenlere ve ebeveynlere ne şekilde açıklanacağını (nakledileceğini) tanımlar; - Kurallar ne şekilde denetlenecek (izlenecek) ve kuralların ihlaline ilişkin ne çeşit kayıtlar tutulacağını tanımlar. 46 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar Her durum için ayrı ayrı kuralların ayarlanması mümkün ve gerekli değildir. Okulun kaliteli eğitim sağlanmasına bağlı okul görevleri genel kurallara dayanmalıdır. Okul müdürleri ve öğretmenelr, etkili ve başarılı öğrenmeden sorumludur. Her öğrenci, güvenilir, samimi ve saygılı bir ortamda eğitim görme hakkına sahiptir. Bu nedenle okulun tüm sorumlu kişileri, rahatsız edici unsurların ve şidettin olmadığı bir ortamda öğretim ve öğrenmenin gerçekleştiği bir okul kültürüne ulaşmaktaki rolünü önemsemelidir. Örneğin, öğretim ve öğrenme için belli bir önemli unsur, ders saatlerinin zamanda başlamasıdır. Öğrencilerin okula geç geldikleri zaman nedenini öğrenmek önemlidir. Çocuklar, otobüs sefer saatlerinin uygun olmamasından dolayı ya da farklı sınıflar / okullar arasında yollarının uzun olmasından dolayı gecikmiş olabilmelerini düşünmek gerekir. Bazı sebepler öğretmen tarafından da düzenlenebilir. Öğretmenlerin de sık sık gecikmeleri durumunda da nedenleri bilinmelidir. Ancak bunun için makul nedenlerin bulunmaması durumunda okul müdürü bu kişinin profesyonel olmayan davranışlarını düzeltmelidir. Bu örnek, iyi bir okul ve kaliteli bir eğitimin sağlanması amacıyla okul öğrenciler, öğretmenler ve okul müdürü için önemli olan koşullar hakkında tartışmanın önemli olduğunu gösterir. “Ders saatleri tam zamanda başlar, çünkü öğrenciler ve öğretmenelr, zamanlarını etkili bir şekilde kullanma hakkına sahiptir” gibi kuralın ulaşımına yol açar. Psikolojik açıdan kuralların olumlu bir şekilde tanımlanması önemlidir. İyi bir okul örneği: İyi bir okul, çocuklara özenin gösterilmesi konusunda kapsamlı bir sistem mevcuttur. Bu, herkes için ayan olan ayan ve yalın bir dille hazırlanan davranış kuralları sayesiyle açıklanır. Prensip olarak biribirine saygı merkezi önem taşırken, bundan sonra diğer kültürlere saygınlık, küfürü, çeşitli hakaretleri ve şiddet eylemlerini engellemek v.s. gelir. İyi bir okul kurallarının tanımlanması şu şekilde yapılır: Örnek: Onların farklılıklarına rağmen bizim tüm çocuklarımız, okulda herkes tarafından kabul edilir ve saygı görür, öğrenciler kendi görüşlerini özgürce ifade edebilirler; hiçbir öğrencinin öğretimde engellenemez, v.s... Belirli ceza listesini oluşturmak önerilmes çünkü okul davranışı düzeltecek şekilde yanıt vermelidir. Sayılı sonuçların oluşması da sıkça kullanılır. Bir öğrencinin davranışı diğerlerinin güvenliğini tehlikeye atmada, öğretmen ve okul müdürleri yasalar uyarınca davranmalıdır. Okul kurallarının, herkes tarafından oluşması ve yazılı olarak kararlaştırılması durumunda: a. Okulun tüm üyeleri ve ebeveynler, okul kuraları hakkında bilgilendirilir. b. Okul kurallarının her değişimi her birine iletilmelidir. c. Okul kuralları, özellikle gençlere dikkatla ve nezaketle açıklanır. d. Okul kuralları kamuoyuna sergilenir (aktarılır). e. Okul kuralları, her öğrenciye (gence), ebeveyne ve öğretmene yazılı olarak gönderilir. Okulların çoğu kurallara sahiptir, ancak onlardan sadece bazıları uygulanır. Bu doğru bir şey midir? 47 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar 3. Çocuklara yönelik kardeş okul standartları Çocuklara yönelik kardeş okul standartları hangileridir ve onların amacı nedir? Çocuklara yönelik kardeş okul standartları, okulların profesyonel pratik standartları ile sıkı bağlantıdadır, ancak bu standartlar daha ötesine uzanarak, eğitim uzmanlarının bilmeleri gereken her şeyi saptar ve tüm öğrenciler için öğrenme kalitesini iyileştirmek amacıyla tüm okul temsilcilerine özellikle vurgulama durumunda olmaları gereken her şeyi saptar. Çocuklara yönelik kardeş okul standartları, kaliteyi ölçmek ve okul performansını değerlendirmek amacıyla çocuk hakları, sağlık ve refah, cinsiyet eşitliği, genel kapsamlılık, okul hayatına ve öğrenme sürecine etkin katılım gibi farklı konuların yönlendirilmesi için bir rehber olarak hizmet eder. Amacı – Çocuklara yönelik kardeş okul standartları, şu amaçla hazırlanmıştır: (1) çocuklara yönelik kardeş okulların oluşturulmasına etki eden eğitimde kalite göstergelerin tüm bileşenleri kapsayan bir evrakta toplanması ve bütünleştirmek ve (2) tüm öğrencilerin okul hayatına ve eğitim sürecine katılımı artıran ilgili önlem almak için okulun çalışmalarını değerlendirmek ve öz değerlendirmelerde bulunmaları yönünde okullara ve eğitim kurumlarına yardım konusunda taleplerin ölçümünü belirlemektir. Çocuklara yönelik kardeş okul standartlarının strüktürü ve örgütlülüğü Çocuklara yönelik Kardeş Okul felsefesi (ÇKO) şu üç temel ilkeye dayanmaktadır (i) merkezde çocuk, (ii) genel kapsamlılık ve (iii) demokratik katılım. Bu ilkelere ve ÇKO standartlarının hazırlandığı devlet bağlamına dayanarak boyutları saptanır ve bundan sonra alanlar/konular ayrıntılı olarak belirlenip her boyutun standartlarına yönelik göstergeler yönlendirilir. 48 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar Boyutlar, standartlar ve göstergeler, çocuklara yönelik kardeş okullarda eğitim felsefesine dayalı olan toplumun ihtiyaçlarına bağlı olarak saptanır. Kosova ile ilgili olarak standartlar, altı boyutta örgütlenir: (İ) genel kapsamlılık; (ii) öğretim ve öğrenmenin etkililiği;(iii) sağlık, çevre ve güvenlik;(iv) demokratik katılım;(v) cinsiyet eşitliği ve (vi) kültürel çeşitlilik. Şema: ÇKO Standartlarının Boyutları Genel kapsamlılık Öğretim ve öğrenmenin etkililiği Kültürel çeşitlilik Çocuk / Öğrenci Sağlık, çevre ve güvenlik. Cinsiyet eşitlilik Etkin katılım ÇKO standartlarına ait belgede, boyutsal standartların hazırlanması için esası oluşturan her boyutun tanımlanması verilir. Bundan sonra standartlara dayanarak göstergeler saptanır ve bunları esas alarak okullar ve eğitim kurumlarından, okulun performansını değerlendirmesi ve öz değerlendirmeyi yapması beklenir. Okul bileşenleri, ÇKO Standartlar yapısının önemli bir unsurudur. Onlar okulun çalışmalarının yapısı (strüktürü) ve örgütlülüğünün temel unsurlarıdır ve üç ana bileşene ayrılır: (i) yönetim ve idare; (ii) okul kapasiteleri;(iii) müfredat, öğretim ve öğrenme süreci; - Yönetim ve İdare Bileşeni, okulda yazılı belgelerin içeriği, müdürün görevleri ve sorumlulukları, müdürün sorumluluğunda olan görevler, okulun yönetim konseyinin sorumluluğunda olan görevler yanı sıra ebeveynler ile öğrenciler konseyinin sorumlulşuğunda olan görevleri kapsayan okul yömetici personelinin çalışmalarını ölçen ve değerlendiren göstergeleri kapsamaktadır; - Okul Kapasiteleri Bileşeni Komponenti, öğretmenlerin sorumlulukları, öğrencilerin sorumlulukları, profesyonel hizmet sorumlulukları, okulun fiziki durumu (avlusu, okul binası, koridörler ve diğer alanlar) ile bağlantılı olan yönleri ölçen ve değerlendiren göstergeleri kapsar; - Müfredat ve öğretim ile öğrenim süreci Bileşeni, müferdatı, öğretim yöntemlerini, öğrenme kaynaklarının kullanılabilirliğini, enformasyon ve iletişim teknolojisini / bilgisayar kullanımını, sınıfta eğitim yardımcı malzemelerini, ders dışı etkinliklerin örgütlenmesi ve uygulanmasını, öğretmenlerin ders dışı ilişkilerini (ders dışı etkinliklerde) ölçen ve değerlendiren göstergeleri kapsar. 49 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar ÇKO Standartlarının boyutları: Öğretim ve öğrenmenin etkililiği 24 Tanımlama: Merkezi öğrenci olan öğretim, öğrencilerin becerilerini, ihtiyaçalrını ve çikarlarını göz önünde bulundurur ve müfredat (toplumun) programının talepleri ile uyumlu olarak ve öğrencilerin aktif vatandaş haline gelmeleri ve yaşam zorlukları ile baş edebilmeleri için kendi potansiyellerini tam analmıyla geliştirebilmeleri doğrultusunda her öğrencinin öğrenme stiline saygı gösterir. Öğretimin etkililiği, eğitim süreci boyunca etkileşimi yansıtan ve yetkilerine ulaşabilmeleri için öğretmenlerin profesyonel yeterliliğini gerektiren öğretim stratejileri ve tekniklerinin uygulanması sayesiyle sağlanır. Alıştırma 1: Küçük gruplarda, Öğretim ve öğrenme Etkililik boyutları ile ilgili standatların her göstergesini inceleyiniz ve aşağıdaki göstergeler ve kriterler listesine dayanarak başarıların değerlendirmesini yapınız: • Tam başarı ile sonuçlanan göstergeler için √ seçeneğini işaretleyiniz • Kısmen başarıyla sonuçlanan göstergeler için ≈ seçeneğini işaretleyiniz • Tamamı başarısız olan göstergeler için X seçeneğini işaretleyiniz. Standart 1: Tüm öğrenciler, kendi potansiyellerinin gelişmesi için eğitim sisteminde etkin bir şekilde angaje edilir ve desteklenir. Okul bileşenleri Göstergeler 1.1. Okullar, çocuklarin eğitim sistemine katılımı ve elde edilen başarıları hakakında ebeveynlerin zamanında haberdar edilmeleri ile ilgili düzenli bir sistem oluşturmuştur. Yönetim ve iadre 1.2. Okullar, profesyonel gelişme planını hazırlamış ve eğitim sisteminde tüm öğrencilerin etkin bir şekilde angaje olmalarına fırsat veren öğretim metodolojisi (yöntemleri) üzerine öğretmenlerin bir eğitim kurs programına katılımını sağlamıştır. 1.3. Okul, öğrencilerin ihtiyaçları ve topluluğun talepleri esası üzere okul esas alınarak müfredatın hazırlanamsında tüm ilgili faktörlerin kapsanmasına yönelik prosedür ve enstrümanlara sahiptir. 1.4. Okul, öğrencilere yönelik öğretim ve öğrenme ile ilgili faaliyetelrin uygulanması için yeterli kaynakları planlaştırmış ve sağlamıştır. 24 Bu seminer, öğretmenelrin eğitim, öğretim ve profesyonel gelişimi kasaması itibariyle ilerideki bölümde ÇKO standartlarının sadece boyutlarını tartışacağız: Öğretim ve öğrenimin etkililiği. 50 √, ≈ ,X Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar 1.5. Öğrencilerin ilgileri, okul tarafından zamanında hazırlanmış olan ders programına dayanarak yeterince yönlendirilmektedir. 1.6. Tüm öğrenciler, müferdat programına, çapraz müfredat programlarına ve ders dışı programlara erişebilmektedir. 1.7. Okul, eğitim ihtiyaçlarına göre uygun kaynaklarla donanmış olan özel ve uzmansal alanlara sahiptir. Okul kapasitesi 1.8. Okul, müfredat programı ve ders dışı faaliyetelrini uygulamak için tüm dersler ve sınıflar için dengeli bir şekilde mevcut kullanılabilir alanı, araç – gereçleri ve kaynakları kullanmaktadır. 1.9. Okul, etkili bie öğretim – eğitimin ihtiyaçlarına yönelik eğitim araçlarını ve diğer ilkili kaynakları oluşturmaktadır. 1.10. Öğrencilerin gelişimi, kurumlar arası işbirliği sayesiyle okulun sağlamış olduğu profesyonel (mesleki) hizmetleri tarafından desteklenmektedir. 1.11. Öğrencilerin ek eğitim talepleri ve tamamlayıcı eğitim ihtiyacı, okulun çalışma planı ile öngörülmekte ve öğrencilerin gereksinmeleri ve belli zaman süreleri içerisinde uygulanmakatdır. 1.12. Öğrencilerin başarıları, öğretmenler tarafından sistematik olarak takip edilmekte ve değerlendirilmektedir. 1.13. Öğretmenler tarafından uygulanan öğrencilerin faaliyetleri, öğrenme sürecinde etkileşimi teşfik etmektedir. 1.14. Öğrenciler, eğitim ve ders dışı faaliyetlerde etkin bir katılım için öğretmenelr tarafından farklı şekilde motive edilmektedir. Müferdat ve öğretim ile öğrenme süreci 1.15. Öğrenciler ve ebeveynler, öğrencilerin öğrenme sonuçları ile ilgili başarıları öğretmenelri tarafından düzenli şekilde bilgilendirilmektedir. 1.16. Öğrenciler, öğretim yoluyla mümkün kılınan öğrenme stillerine uygun olarak öğrenmektedir. 1.17. Öğrenciler, bağımsız olarak hareket etmeyi düşündükleri çeşitli şekilde ve yöntemler sayesiyle öğretmenelri tarafından teşfik edilmektedir. 1.18. Okul içinde ve dışında öğrencilerin yayın çalışmaları desteklenmeketdir. 51 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar Standart 2: Eğitim süreci boyunca öğrencilerin fırsatları, ihtiyaçları ve ilgileri, farklı metodoloji (yöntem) ile öğretimin odak noktasıdır. Okulun Göstergeler bileşenleri 2.1. Okul, öğrencilerin becerilerini, ihtiyaçlarını ve ilgi odağını göz önğnde bulunduran öğretim metodolojisinin (yönteminin) uygulanmasını izleyen emkanizmalara sahiptir. Yönetim ve idare 2.2. Okulun kendi prosedürleri var, bunlar, okulun çalışmalarının öz deeğrlendirilmesi için uygulanmaktadır. √, ≈ ,X 2.3. Okul kendi prosedürlerine sahiptir ve bunları, okulun yönetim konseyi, profesyonel departmanları, sınıf konseyleri ve okuldaki diğer yönetim ve profesyonel organları gibi okul içinde yönetim ve profesyonel organlarının oluşması ve işletilmesi amacıyla uygulamaktadır. 2.4. Okul, yetkkili otoriteler (organlar) için okulun çalışmaları hakkında düzenli ve kapsamlı bilgi sağlamakatdır. 2.5. Okul, çeşitli güncel mesleki literatürü takip eder ve öğrencinin becerilerini, ihtiyaçlarını ve ilgi alanlarını göz önünde bulunduran (nazari itibare alan) öğretim metodolojilerinin (yöntemlerinin) uygulanmasına yardımcı olan uygun öğrenme kaynaklarına sahiptir. 2.6. Okul interneti, EİT ve okulda öğretim ile öğrenme ihtiyaçları için diğer teknoloji hizmetelrini sunmakatdır. Okul lapasiteleri 2.7. Okulun profesyonel (mesleki) organları, öğrenme sürecini desteklemek ve okul müfredat programının uygulanamsını desteklemek için mesleki deneyimleri hakkında görüş alış verişinde bulunmakatdır. 2.8. Okul, müfredat programının uygulanması için ihtiyaca göre yetkili otoriterler (organlar) ile işbirliğinde bulunmakatdır. 2.9. Okul, okul bazında öğrencilerin değerlendirilmesini düzenleyen yasal hükümleri uygulamaktadır. 2.10. Öğretmenler, EİT’i ve öğrencilerin eğitim sürecini kolaylaştırmak için diğer öğretim ve öğrenim kaynaklarını kullanmaktadır. 2.11. Öğretmenler, kendilerini sadece ders kitapları konsuunda kıstlamadan, farklı öğretim kaynaklarını kullanırlar. 2.12. Öğretmenler, öğrencilerin ilerlemesini izlemek için öğrencilerin portföylerini korumaktadır. Müferdat ve öğretim ile öğrenim süreci 2.13. Öğrencilerin başarılarının değerlendirilmesi ve öğrencilerin öz değerlendirmesi ve bundan başka öz değerlendirme, uygun yöntemleri, teknikleri ve enstrümanları kullanarak da uygulanmakatdır. 2.14. Öğrenciler, öğrencilerin ilerlemesi ile en uygun olan ekip çalışmaları, kişisel deneyim ve farklı kaynaklar üzere öğrenmektedir. 2.15. Öğrenciler, öğrenme kaynaklarını sağlamak ve öğrencilerin çalışmalarını tanıtmak için öğretmenelr sayesiyle farklı şekillerde desteklenmektedir. 52 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar Standart 3: Öğretmenler, öğretmenlerin yetki profilinin (özgeçmişinin) ihtiyaçlarına göre hareket etmek için motive edilmiş ve bu konuda yetki sahibidir. Okul bileşenleri Göstergeler 3.1. Okul, düzenli olarak uygulanan öğretmenlerin performansının denetlenmesi ve değerlendirilmesi için bir iç yönetmenliğine sahiptir. Yönetim ve idare 3.2. Okul, okulun ve yıllık planları geliştitilmesine yönelik planların hazırlanması, uygulanması ve denetlenmesine öğretmenlerin dâhil edilmesini öngören bir plana sahiptir. √, ≈, X 3.3. Okul, çocuklara ait kardeş okul satnadrtları ve göstergeleri ile uyumlu olan öğretmenlerin mesleki eğitimine ait üç yıllık plana sahiptir ve bu plan uyugulama safhasındadır. 3.4. Okul, okulun geliştirilmesi ve diğer faaliyetlere ait projeler hakkında düzenli bir bilgilendirme sistemine sahiptir. 13.5. Okul müdürü ve okulun pedagoji /eğitim) hizmeti, düzenli olarak öğretmenelrin çalışmalarını denetler ve gerekli olan yapıcı ve teşfik edici desteği sağlar. 3.6. Okul, öğretmenlerin çalışmalarına ve mesleki eğitimine ilişkin tüm belgeleri sağlar. 3.7. Okul, okul performansının değerlendirilmesi ile ilgili kriterleri uygular. 3.8. Okul tüm öğretmenlerin, etkili bir öğretimi uygulamak için gerekli araçlara sahip olması ve öğretmenelr için öğretim kaynaklarının oluşmasını destekler. Okul kapasiteleri 3.9. Öğretmenelr, kendi departamentleri (Bölümleri) çerçevesinde kendi çalışmalarını planlaştırır, iletişim ve işbirliğinin farklı şekilleri hakkındaki deneyim ve fikir alış verişinde bulunurlar. 3.10. Öğretmenler, öğretim birimlerinin örgütlenmesi ve başarılı bir şekilde uygulanamsı için gerekli olan tüm elemanları içeren yıllık, aylık, tematik ve günlük planlara sahiptir. 3.11. Okul, öğretmenlerin ilerlemeleri ya da bu alandaki zorlukları yanı sıra daha fazla destek ihtiyaçları ile ilgili bilgileri içeren öğretmenlerin çalışmalarının planlaştırılması ve uygulanması hakkında öğretim yılı içerisinde periyodik raporlara sahiptir. 53 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar 3.12. Öğretmenler, öğretim uygulamalarında müfredatın hayata geçirilmesi ile ilgili yetkilerini uygulamaktadır. 3.13. Öğretmenler pratik çalışmaları süresinde, tüm boyutlarda tespit edilmiş olan kardeş okul uygulamlarını hayata geçirirerek, öğretim metodolojisi (öğretim yöntemi) ve öğrencilerin değerlendirilmesi ile ilgili yetkilerini uygulamaktadır. Müfredat ve öğretim ile öğrenim süreci 3.14. Öğretmenler pratik çalışmaları süresinde, akademik / ders içeriği ile ilgili yetkilerini uygulamaktadır. 3.15. Öğretmenler öğretimle ilgili pratik çalışmaları süresinde, özellikle kendi öğretim yöntemlerini, öğrencilerin öğrenme stili ile uyumu sağladıkları durumlarda, öğretim teorisi ile ilgili yetkilerini uygulamaktadır. 3.16. Öğretmenler, öğretim pratik çalışmaları süresinde, profesyonel (mesleki) ilişkiler ile ilgili yetkilerini uygulamaktadırlar. Alıştırma 2: Tüm göstergeleri aştıktan sonra, asla ulaşılmıyan göstergeler listesinden 1 – 2 göstergeyi seçiniz ve söz konusu göstergelere ulaşabilmek için ilerideki günlerde ve haftalarda başlatacağınız faaliyetelri sıralayınız: Standart 1: Tüm öğrenciler, eğitim sürecinde aktif olarak çalışmaktadır ve potansiyellerinin gelişmesi konusunda desteklenmektedir. No. Göstergeler Göstergelere ulaşmaya yönelik faaliyetler Standart 2: Öğrenim süresi boyunca öğrencilerin fırsatları, ihtiyaçları ve ilki alanları, farklı metodoloji ler (yöntemler) sayesiyle uygulanan öğretimin odak noktasıdır. No. Göstergeler Göstergelere ulaşmaya yönelik faaliyetler Standart 3: Öğretmenler, öğretmenlerin profil (görüntü) gereklerine uygun olarak hareket etmesi için motive edilmekte ve böyle bir yetkiye sahiptir. No. Göstergeler Göstergelere ulaşmaya yönelik faaliyetler Öğrenciye Yönelik Okulların kalitesini gözetlemekten çıkarılan sonuç, iyi okulun tüm esas niteliklerini yansıttıklarıdır. 54 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar Sözlük Başarıya ulaşım – Belli hedefleri, örneğin, okul hedeflerini, proje hedeflerini, eğitim kurs programının hedeflerini, eğitim hedeflerini v.s. gibi belli hedefleri yerine getirme derecesi. Değerlendirme– performansın ölçülmesi sayesiyle gözlendiği ya da belirgin hale geldiği şeye anlam verme sürecidir (örneğin, öğrencilerin öğrenmesi, okul kalitesi v.s.) Etkililik – istenen sonuçları (başarıları) elde etmek; Verimlilik– mümkün olduğu kadar kaynaklardan en düşük kaynak maliyetini kullanarak öngörülen bir sonucu elde etmek (mesela para, malzeme, zaman, uzmanlık faaliyeti v.s.) Değerlendirme aracı – elde edilen bir başarı ya da başarısızlığın kalitesini değerlendirme ve yargılamak için gerçekleştirmek için tanımlı bir süreçtir. Yeterlik – bilgi becerileri ve meta-kavram, bilgi ve anlayış, kişilerarası, entelektüel ve prtaik becerilerinin dinamik bir bileşeni ve etik değerler. Kalite denetimi – uygulanan süreçlerin, istenilen sonuçların elde edilmesini sağlamaya yönelik kullanılan mekanizmalar ve özel prosedürler etkili bir şekilde kullanılır. Gözetim– her düzeyde ilgili taraflara, gelişmeler hakkında sürekli bilgi sunan bir süreç. İzleme – Beklenen sonuçların, gerçek sonuçların sürekli karşılaştırma sürecidir – farklı eğitim yönleri hakkında bilgilerin toplanmasına yönelik düzenli sistematik bir prosedür. Gözlemin amacı, okulun çalışmalarının etkililiği ve verimliliğini sağlamaktır. Standartlar – performans kalitesini belirleyen hedeflerin beyan etmektir; kendilerine düşen rollerini yerine getirmek için bireylerin bilmeleri gereken ve yapabilecekleri şeyi belirleyen bir grup beyan; başatı ile ilgili beklenen ve erişilebilen düzeyelri belirleyen bir grup beyan. Göstergeler – görünür eylemler; davranışlar ya da standartlarla bağlantılı olan varlığı, durumu ya da koşulları gösteren kanıtlar. Göstergeler, standartlara ulaşma yolundaki gelişmelerin değerlendirilmesi için kullanılabilir. Kalite göstergeleri –kalite ya da istenen başarısı (sonucu) bakımından bir durumun mükemmel olduğunu gösteren şeydir. Öz - değerlendirme – belli bir kurum, ajans, program ya da birey tarafından, kendisi için bilgi toplayan ve parformans kalitenin ve değerinin yargılanadığı bir süreçtir. Gözlem –belli bir faaliyette bulunan ya da farklı ortamlarda ve okullarda farklı olaylar ve durumlarda bireylerin gözlendiği süreçtir. Değerlendirme– öngörülen belli bir sonuç (başarı) ya da süreç ile ilgili elde edilmiş olan başarıların kalitesi ya da değerinin değerlendirilmesidir; örneğin: öğrenci yeterliliğinin ölçülmesi ya da öğretim gibi belli bir sürecin kalitesini değerlendirmektir. 55 Birinci Seminer: Kaliteli eğitim - İyi Okullar Referanslar - Müellifler grubu (2006): Kaliteli İlköğrenim, Kosova Eğitim Merkezi, Priştine. - Ainscow, M., et al, “Okulun iyileştirilmesi, kapsamlı gelişme”, 2006 - Booth,T., et al, “Kapsamlık endeksi”, 2006 - Dr. Dorit Stenke (2008): Değerlendirme esasları, Eğitim Bakanlığı’nın resmi görevlileri ile düzenlenen ders, Priştine. - Elisabeth Backman ve Bernard Trafford (2007): Okulların demokratik yönetimi, Avrupa Konseyi, Strasburg. - Fullan, M. (1999): Eğitimin değişim gücü, Adea, Priştine. - Fullan, M. (2001): Eğitimde değişimle ilgili yeni anlayış, Edualba, Priştine. - Goddard, T. Duraku, N., Binaku, Xh. (2006): Eğitimin yönetilmesi hakkında bilgiler, Eğitimciler için Kılavuz, KEDP, Priştine. - Grillo, prof.dr. Kozma (2002): Eğitim Sözlüğü (Psikoloji-Sosyoloji-Pedagoji ), “Işık 2000”, Priştine. - H.W. Baumann 2004): İyi okul, GTZ, Priştine. - Hyseni, H., Salihaj, J., Nikoleta,M., Pupovci, D., (2003): Eğitimde yönetim ve idare, KEC, Priştine. - Liana Gertsch, “Temel şeyleri anlamak – Eğitimde kalite, eşitlik ve etkililik açısından çocukların erkenden gelişmelerine katkı”, 2009 - UN Girls’ Education Initiative et al. «Eğitimde Eşitlik ve Kapsamlılık», 2010 - UNESCO, “Eğitimde Eşitlik ve Kapsamlılık – Eğitim sektörünün planlanması ve desteklenmesine yönelik araçlar”, 2008 - Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı,(2011): Okul öncesi, ilkokul ve ortaokul Müfredat Çerçevesi, Priştine. - UN Girls’ Education Initiative et al. « Eğitimde eşitlik ve kapsamlılık », 2010 - UNESCO, “Eğitimde eşitlik ve kapsamlılık - Eğitim sektörünün planlanması ve desteklenmesine yönelik araçlar”, 2008 56