ORTAOKULDA EĞİTİM GÖREN ÇOC
Transkript
ORTAOKULDA EĞİTİM GÖREN ÇOC
ORTAOKULDA EĞİTİM GÖREN ÇOCUKLARIN GELENEKSEL ve YENİ MEDYA ile OLAN İLİŞKİLERİ ve İLİŞKİLERİNİN DOĞASININ KARŞILAŞTIRILMASI PROJESİ-MEDYAK Doç. Dr. Tuğba Asrak Hasdemir Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi II. Uluslararası Çocuk ve Medya Kongresi İzmir-2013 2013 Nüfus ve Örneklem Araştırmanın nüfusunu Ankara ili Çankaya ilçesinde 9-12 9 yaş arasında olan ve ortaokula devam eden çocuklar oluşturmaktadır. Ankara ili, Çankaya ilçesinde, Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre farklı sosyoekonomik statüye sahip ailelerin çocuklarının devam ettiği okullar bulunmaktadır. Bu nedenle nüfusu temsil edecek örneklem, basit tesadüfi örnekle yöntemiyle hesaplanmıştır. Ankara ili Çankaya ilçesindeki ortaokullar ve öğrenci sayısı belirlenmiş ve bu sayı üzerinden örneklem sayısı hesaplanmıştır. Verilerin Toplanması ve Analizi Araştırmada 9-12 12 yaş arasında olan ve ortaokula devam eden çocukların medya araçları ile ilişkilerini belirlemek amacıyla toplam 38 maddelik bir anket geliştirilmiştir. Ankette sırasıyla; demografik özellikler, medya araçlarına sahiplik durumu, medya araçlarını kullanma biçimleri ve süresi ile medya araçları ve medya okuryazarlığı adı altında toplam dört alt başlık yer almaktadır. Verilerin toplanması sürecinde görev alacak anketörlere, okul daresi, sınıf öğretmenleri ve öğrencilerle kurulacak iletişim, anketin öğrencilere tanıtılması ve açıklamaların yapılması, uygulama ve uygulama sonrası dosyalama konusunda bir eğitim verilmiştir. Elde edilen veriler SPSS.15 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Öğrencilerin Sınıflara Göre Dağılımı Öğrencilerin Sınıflara Göre Dağılımı Ailelerinden Harçlık Alma Durumu Ankete katılan öğrencilerin %93,8’i ailelerinden harçlık almaktadır. 10 liradan az harçlık alanlar %29,1 10-20 20 lira arası harçlık alanlar %32,9 21-30 30 lira arası harçlık alanlar %14,6 31-40 40 lira arası harçlık alanlar %6,3 40 liradan fazla harçlık alanlar %11’dir. Öğrencilerin Aile Tipi Ankete katılan öğrencilerin; - %85,1’i çekirdek aile üyesidir. - %13,1’i ise geniş aile üyesidir. Öğrencilerin Annelerinin Öğrenim Durumu Ankete katılan öğrencilerden anneleri; -İlkokul İlkokul mezunu olanların oranı %10,5 -Ortaokul Ortaokul mezunu olanların oranı %11,1 -Lise Lise mezunu olanların oranı %29,2 -Yüksekokul-Üniversite Üniversite mezunu olanların oran %33 -Yüksek Lisans-Doktora Doktora mezunu olanların oranı % 2,4’dir. -Öğrencilerin Öğrencilerin %12’si annelerinin öğrenim durumunu bilmemektedir. Öğrencilerin Babalarının Öğrenim Durumu Ankete katılan öğrencilerden babaları; -İlkokul İlkokul mezunu olanların oranı %6,1 -Ortaokul Ortaokul mezunu olanların oranı %8,6 -Lise Lise mezunu olanların oranı %26,4 -Yüksekokul-Üniversite Üniversite mezunu olanların oranı%38,5 -Yüksek Lisans-Doktora Doktora mezunu olanların oranı 6,5’dır. -Öğrencilerin Öğrencilerin %12,7’si babalarının öğrenim Medya Araçlarına Sahiplik Durumu Medya Araçlarına Sahiplik Durumu Öğrencilerin yaklaşık olarak tamamının evlerinde televizyon bulunmaktadır. Bunun yanında evlerin çoğunluğunda internet bağlantıs vardır. Dizüstü bilgisayar, VCD-DVD DVD oynatıcı en fazla sahip olunan araçlar arasında yer almaktadır. En az sahip olunan araçlar ise Gamemaster ve Ipod’dur İnternete Ulaşım Biçimleri Öğrencilerin İnternet Hesapları Öğrencilerin İnternet Adreslerinin Sınıf Düzeylerine Göre Karşılaştırılması İnternet Adreslerinin Sınıf Düzeylerine Göre Karşılaştırılması Genel toplamda öğrencilerin % 81’nin hesabının kend adına açıldığı görülmektedir. Kendi adına hesap açılması yüzdesi 5., 6., 7. ve 8. sınıflara göre sırasıyla; % 78,8, % 81.2, % 80 ve % 82.9’dur. Öğrencilerin yaklaşık % 10’nun hiç hesabı yoktur. Hafta İçi İnternette Kalma Süresi Öğrencilerin; - % 10’u internet ile hiç ilgilenmezken, - % 24’ü 1 saatten az, - % 39’u 1-2 saat, - % 14’ü 3-4 saat, - % 12’si 4 saatten fazla internette kalmaktadır. - Hafta içi 5. 6. 7. ve 8. sınıflardaki öğrencilerin; % 23, % 24, % 28 ve % 33’ü 3 saat ve üzerinde nternette kalmaktadır. Hafta Sonu İnternette Kalma Süresi ğrencilerin; - % 5.4’ü internet ile hiç ilgilenmezken, - % 15.4’ü 1 saatten az, - % 33,3’ü 1-2 saat arası, - % 26.3’ü 3-4 saat arası, - % 19.6’sı 4 saatten fazla internette kalmaktadır. - Hafta sonunda öğrencilerin yaklaşık yarısı (% 46) 3 saatte azla internette kalmaktadır- Hafta sonunda öğrenciler hafta ine göre kısmen biraz daha fazla internette kalmaktadır. - 5.6.7. ve 8. sınıflarda öğrencilerin; % 37, % 45.4, Sınıf Düzeylerine Göre İnterneti Kullanım Durumlarına Ait Frekans ve Yüzde Değerleri ğrencilerinin % 96’sı, 8.sınıf öğrencilerinin % 92,6’sı). Öğrencilerin önemli bir bölümü, interneti ders başarılarını takip etmek macıyla kullanmaktadır. Buradaki en önemli bulgu ise 8.sınıf öğrencilerinin 8.6’sının ders başarılarını kendilerinin takip ettikleri, bu oranın diğer sınıf üzeylerinde ise oldukça düşük olmasıdır. Öğrencilerin interneti kullanma amaçları şöyle sıralanabilir; - Müzik dinlemek (% 87,3) - Oyun oynamak (% 82) - Haber-bilgi paylaşımı (% 32.4) - Haber okumak (% 31.4) - Diğer amaçlarla (%8.2) Öğrencilerin sınıf seviyesi yükseldikçe oyun oynama oranları düşerken, mü inleme ve film izleme oranlarının göreli olarak arttığı söylenebilir. Sınıf eviyesi yükseldikçe öğrencilerin haberleri kısmen daha çok okudukları Anne-Babaların Öğrencilerin Televizyon ve Anneİnternet Kullanımları Üzerine Etkileri % 57, % 63, % 63 ve % 59’u anne ve babalarının internet ullanımlarına sınırlama getirdiğini belirtmektedir. Öğrencilerin yaklaşık % 40’ı da bu konuda herhangi bir sınırlam arşılaşmadığını belirtmektedir. Televizyon izlenmesinin sınırlanmasında ise öğrenciler sınıfları öre sırasıyla; % 38, % 44, % 42 ve % 35 düzeyinde anne babaları tarafından endilerine sınırlama getirildiğini belirtmektedirler. nne-baba baba tarafından koyulan sınırlamanın, televizyon izleyeme ranla internet kullanımı sözkonusu olduğunda daha fazla olduğ öylenebilir. Sınıf düzeylerine göre en fazla sınırlama 6. ve 7. nıflarda iken en az sınırlama 8.sınıf öğrencileri düzeyinde örülmektedir. Annenin Eğitim Düzeyi-İnternet Düzeyi Kullanımı Arasındaki İlişki Babanın Eğitim Düzeyi-İnternet Düzeyi Kullanımı Arasındaki İlişki Cep Telefonuna Sahiplik Durumu Öğrencilerden; -Kendilerine Kendilerine ait cep telefonu olanların oranı % 72,8 -Kendilerine Kendilerine ait cep telefonu olmayanların oranı % 14,2’dir. Eve Gazete Alınma Sıklığı Öğrencilerin Radyo Dinleme Alışkanlıkları Radyo Dinlenen Yerler Radyoda Dinlenen Program Türleri Öğrencilerden radyoda; - Haber programı dinleyenlerin oranı %26,9 - Müzik programı dinleyenlerin oranı % 44,8 - Spor programı dinleyenlerin oranı % 28,3’dir. Karşılaştırılması Televizyon İzlenmesinin Sınıf Düzeylerine Göre Karşılaştırılması Hafta içi öğrencilerin; - % 87.4’ü 1 saat ve üzerinde televizyon izlerken, - Yaklaşık yarısı (% 44’ü) 3 saat ve üzerinde televizyon izlemektedir. - Sınıf düzeylerine bakıldığında ise televizyon izleme saati 5.ve sınıfta diğer sınıflardakine göre kısmen azalmaktadır. Hafta sonu öğrencilerin ; - Genel olarak 3 saat ve üzerinde televizyon seyrettikleri görülmektedir. - Sınıf düzeylerine göre bakıldığında ise hafta içinde olduğu gibi Televizyonda İzlenen Program Türleri ğrencilerden; -Haber izleyenler %10,7 -Çizgi film izleyenler %10,7 -Dizi film izleyenler %13,1 -Film izleyenler %13 -Yarışma izleyenler %13,1 -Dini program izleyenler %6 -Spor Spor programı izleyenler %10,3 -Müzik klip izleyenler %11,6 -Belgesel izleyenler %10,9 -Diğer Diğer programları izleyenler %0,5’dir. Annenin Eğitim Düzeyi-Televizyon Düzeyi İzleme Arasındaki İlişki Babanın Eğitim Düzeyi-Televizyon Düzeyi İzleme Arasındaki İlişki TRT OKUL VE TRT ÇOCUK KANALLARININ İZLENME DURUMU İzleme Durumlarının Cinsiyetlerine ve Sınıf Düzeylerine Göre Karşılaştırılması Kız öğrencilerin erkek öğrencilere oranla TRT Çocuk kanalını daha fazla zledikleri görülmektedir. Erkek öğrencilerin ise % 57’si TRT Çocuk kanalını hiç izlememektedir. TRT Okul kanalının öğrencilerin cinsiyetlerine göre izlenme oranlarına bakıldığında ise; - Kız öğrencilerin % 88’i, - Erkek öğrencilerinin % 84’ü bu kanalı hiç izlememektedir. Öğrencilerin TRT Okul kanalını TRT Çocuk kanalına oranla daha az seyretmelerinin nedeni olarak TRT Okul kanalının yayınlanma saatinin çocukların uyuma saatlerine denk gelmesi söylenebilir. Sıklıklarının Sınıf Düzeylerine Göre Karşılaştırılması TRT Çocuk Kanalında Yayınlanan Programların İzlenme Oranları Programlar Frekans Programlar Frekans Keloğlan 603 Bayan Mallard’ın Maceraları 5 Pepe 426 Jibber ve Jabber 5 Köstebekgiller 191 Kuzucuk 5 Nane ile Limon 128 Leylek Kardeşler 5 Mancınık Cille Yarışçı Arı Maya Laura’nın Yıldızı Dede Korkut Hikayeleri Tel Ali Canım Kardeşim Arthur Haberin Olsun Biz İkimiz Çufçuflar Diyarı Tilki Anka Dinozor Treni Kimin Tarlası Çatlak Yumurtalar Balıktronot 102 94 54 41 41 40 39 32 21 17 16 14 11 8 8 8 6 5 Pak ile Pırpır Tatonka Üçüzler Kahverengi Ayıcık Rüzgar Gülü Yılkı Atı Arkabahçede Bilim Arkadaşım Bıdı Ben Yaparım Çizgi Film Makinesi Karagöz Hacivat Marsu Pilami O kadar seviyorum ki Şapkadaki Kedi Canlı Serüven Rüya’nın Günlüğü Sid ile Bilim Trotro 5 4 4 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 TRT Okul Kanalının Öğrenciler Tarafından İzlenme Durumu Program Frekans Program Frekans Radi Hoca 33 Kelime Oyunu 1 Boys Over Flowers 17 Sinema Aşkına 1 Tek Jeton 15 TRT Sınav Soruları 1 Bir Kelime Bir İşlem 14 Okuldaki Meraklı 1 İngilizce dersi 10 Tasarım Okulu 1 Kelimelerle Yarış 9 Bilinmeyen Gezegen 1 Ben Yaparım 6 Osmanlı Padişahları 1 Galaksi Notları 3 Hatırlar mısınız 1 Anatomi Atlası 3 Böyle Çalışır 1 Teknoloji Dergisi 3 Böyle Tamir Edilir 1 Kilometre Taşları 2 Kendimi Tanıyorum 1 Dikkat Eğlence Var 2 Toplu Hayat 1 Dream High 2 Hayvan Hikayeleri 1 Matematik Dersi 1 Trenle Devr-i Alem 1 Sınıf Düzeylerine Göre Karşılaştırılması Öğrencilerin en çok yararlandıkları iletişim araçlarının başında nternet (%89), televizyon (%84) ve kitap (%61) gelirken en az yararlandıkları araçlar ise radyo (%26), gazete (%30) ve sinemadır(%44). Sınıf düzeylerine göre kullanılan iletişim araçları karşılaştırıldığında sınıf düzeyi yükseldikçe, dergi ve kitap kullanım oranı düşerken, başta internet olmak üzere, sinema zleme ve radyo kullanımı oranı yükselmektedir. Sınıf düzeylerine göre, televizyon seyretme ile gazete okuma durumunda bir farklılık görülmemektedir. MEDYA OKURYAZARLIĞI Medya Okuryazarlığı Dersinde Faydalı Üniteler Medya Okuryazarlığında Ayrıntılandırılmas Gereken Üniteler SONUÇ Kullanım yüzdeleri ve amaçları özellikle sınıflara gör farklılıklar göstermekle birlikte, örneklemimiz dahilindeki 9-12 12 yaş grubundaki çocuklar yaşamların sürdürürken, başta yeni medyanın önemli bir medyumu olan internet olmak üzere medya araçlarından yoğun biçimde yararlanmaktadırlar. İnternet kullanmayı izleyen ise televizyon izlemedir Medya araçlarına sahiplik durumunda ise, yeni medy araçları, çeşitleri ve sahip olma oranları ile öne geçmektedir. Medya araçlarını kullanma mekan ve biçimlerinde de farklılıklar görülmektedir. Örneğin radyo artık evde dinlenen bir araç olmaktan çıkmıştır. Öğrencilerin büyük bir çoğunluğu radyoyu arabada dinlediklerini belirtmektedirler. Öğrencilerin farklı amaçlarla yoğun biçimde kullandıkları internete ise, evdeki bilgisayarın yanı sıra cep telefonunu kullanarak ulaştıkları görülmektedir. Çocukların medya araçlarıyla ilişkilerini, deneyim ve görüşlerini aktarmayı amaçlayan bu ve benzeri araştırma ve çalışmalarla elde edilen bulgular ve veriler, iletişim politika ve uygulamalarını gözden geçirmek, çocuk haklarına dayalı politika ve uygulamalarını oluşturmak bakımından önem taşımaktadır. Haydi Çocuk Dostu Bir Medya İçin Elele!... MEDYAK’tan Kareler İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER