LYS Kimya Notları
Transkript
LYS Kimya Notları
LYS Kimya Notları ORGANIK REAKSIYONLAR 1) Organik redoks tepkimeleri: Karbon atomunun değerliğinin değiştiği tepkimelerdir. Karbon atomunun değerliği bulunurken karbona bağlı gruplardan elektronegatifliği büyük grup karbona +1 yük kazandırırken, elektronegatifliği düşük grup -1 yük kazandırır. Örnek: - Tüm yanma tepkimeleri - Würtz sentezi - Yükseltgenme-indirgenme tepkimeleri 2) Yer değiştirme tepkimeleri (Sübstitüsyon): Atom veya atom gruplarının yerdeğiştirdiği tepkimelere denir. Tepkimeye giren moleküle substrat, atom veya iyonun yerini alan gruba substitüent denir. Radikal:Bir yada daha fazla ortaklaşmamış elektronu bulunan atom veya grup Elektrofil(elektron seven): Elektron eksikliği olan gruplar (NO2+, SO3H+, H+) Nükleofil(Proton seven): Elektron fazlalığı olan gruplar (OH-, X-, NH3, H2O) a) Radikalik yerdeğiştirme tepkimesi: Radikaller üzerinden yürür. Örnek: - Alkanlara halojen katılması b) Elektrofilik yerdeğiştirme tepkimesi: Karbanyon(-C-) üzerinden yürür. Örnek: - Benzenin klorlanması - Benzenin nitrolanması - Benzenin alkillenmesi - Benzenin alçillenmesi - Benzenin sülfolanması c) Nükleofilik yerdeğiştirme tepkimesi: Karbokatyon(-C+) üzerinden yürür. Örnek: - Alkil halojenür + NaOH (alkol eldesi) - Alkil halojenür + Alkolat (Willamson sentezi) - Benzene ikinci grubun bağlanması Orto-Para yönlendiriciler(elektron sunucu): -X, -R, -OH, -OR, -C6H5, -NH2 Meta yönlendiriciler(elektron çekici) : -NO2, -CN, -COOH, -COOR, -SO3H 3) Katılma tepkimeleri a) Elektrofilik katılma tepkimeleri Örnek: - Alkenlere hidrojen, halojen, su ve asit katılması b) Nükleofilik katılma tepkimeleri Örnek: - Aldehit ve ketonlara grignard bileşiği katılması - Aldehit ve ketonlara NaBH4 katılması 4) Ayrılma (eliminasyon ) tepkimeleri Örnek: - Alkollerden su çekilmesi - Alkil halojenürden asit çekilmesi 5) Kondenzasyon tepkimeleri ve Polimerleşmesi Örnek: - Eter oluşumu (2mol alkolden) - Esterleşme tepkimesi - Peptit bağı oluşumu - Asetonun polimerleşmesi Tolga KIZGIN Kimya Öğretmeni